Está en la página 1de 4

EXAMEN DE IDIOMA QUECHUA

NIVEL BÁSICO III

SUTIYKITA QHELAY: Loana Fiorella Lopez Neira WATAY: 25/02/2022

HUK.- AKLLAY CHANIN WERWUTA HINASPA PUKLLAPAYACHIY

Riparay (darse cuenta) , llalliy (ganar,vencer), Iñiy(creer), intintiy (entender), llamiy(probar),


ruwayay (intentar), gastay(gastar) , haku (harinoso), qallariy(empezar), atipay(ganar,vencer)

1. Mamaypa mikhunanta llamiy munankichischu? (¿Ustedes quieren probar la comida de


mi mamá?)
+ Ari, noqayku mamaykipa mikhunantam llamiy munayku.
- Manan, noqayku mamaykipa mikhunanta llamiy munaykuchu.

2. Aleks Florwan praktikakunata ruwayay qallariy munaranku. (Alex con Flor quisieron
intentar las prácticas.)
________________________________________________________________________
3. Qayna noqanchis mana yachachiqta intintiranchischu. (Ayer nosotros no entendimos a la
profesora.)
________________________________________________________________________
4. Qan yayapi iñinkichu? (tú crees en dios?)
Ari, noqa yayapi Iñinim
Manan, noqa yayapi iñinichu
________________________________________________________________________
5. Qayna tuta noqayku praktikakunata atipay paqarinpaq. (Ayer en la noche
nosotros practicamos para ganar mañana)
________________________________________________________________________
ISHKAY.- PUKLLAPAYACHIY HUK WERWUTA PAQARIN PACHAPI NISQAWAN

PLURAL: Moshqhoy, allichay

Mosqhuy (soñar) Allichay (arreglar)


Nuqanchis Musqhusunchis allichasunchis
Nuqayku Musqhusaqku Allichasaqku
Qankuna Musqhunkichis Allichankichis
Paykuna Musqhunqaku allichanqaku
Nosotros soñaremos nosotros arreglaremos

Nosotros soñaremos nosotros arreglaremos

Ustedes soñarán ustedes arreglarán

Ellos soñarán ellos arreglarán

SINGULAR: phalay, hamut’ay

Palay (volar) hamut’ay (pensar)


Nuqa phalasaq hamut’asaq
Qan Phalannki hamut’anki
Pay Phalanqa hamut’anqa
Yo volaré Yo pensaré

Tú volarás Tu prensarás

Ella o él volará Ella o el pensara

KIMSA.- RIMAYKUNATA TIKRAY KASTILLANUMAN. HINASPA CHURAY ARÍ, MANA, ICHA


NISQAMAN.

cheqaq / cierto manakáw / no quiero hinachá/así será

amapas / y si no quiero manachá/ no creo ichapas / tal vez

ahinas / asi es yaqachus /tal vez hinapunin /siempre es asi

icha / quizas hina kachun/asi siempre es manapuni /de ninguna manera


imaynachá como será mana arí /no pues yaqapaschá /tal vez si

MANA NISQA ICHA NISQA ARÍ NISQA


manakáw / no quiero amapas / y si no quiero cheqaq / cierto
manapuni /de ninguna icha / quizas ahinas / asi es
manera ichapas / tal vez ahinas / asi es
manachá/ no creo yaqachus /tal vez hinapunin /siempre es asi
mana arí /no pues icha / quizas
imaynachá como será
yaqapaschá /tal vez si

TAWA.- KASTELLANUMAN QECHUAWAN

ADWERWIUKUNA MIKHUNAMANTA NIYKUNA UYWAMANTA


NISQA
Huktas Aycha(Carmen) Hay /que Wisk´acha
Rutulla Kachi (sal) Ch´inlla /silencio Q´inti
Ch´inlla Alpha(alfalta) Paw/ se acabó Sillwi
Millayta Runut (huevo) Khusa/ que bueno Anka/agila
Phasilla Ruqutu (rocoto) Alalaw /que frío Pillpintu/mariposa
Aswan mana allin Uchu (rico olor) Aq/ que asco K´illchu /cernícalo
Ratulla Sara(maíz) Atakaw/que miedo Waman/halcón
Munaylla Siwara(cebada) Achalaw/ que rico Kukuli
Ichapas Challwa (pesado) Achachaw /dolor Puma
suiyllawan tuna Yaw/oye amaru

PISHQA.- TIKRAY,
wichaypi uraypi ñawpaqpi qhipapi

pata hananpi Lluq’i paña

ukhu chawpi qaylla

SOQTA.- QHELQARIY KAY PHOTUPI AHETIWOKUNA, ASHKHA NIYKUNA, LLIMP’IKUNATA IMA

_____________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________
____________

QANCHIS.- QHELQAY CHUNKA PISHQAYUQ ORASIONTAKUNA SUPHIHUKUNAWAN : PUNI,


NA, SPA, PAQ. PURA, MAN, RAYKU, WAN, PI, TA, KAMA (TIEMPO PRESENTE, PASADO Y
FUTURO)

También podría gustarte