Está en la página 1de 11

QUECHUA BASICO

WILMER RAMIRO CARI VENTURA - MOQUEGUA


PROPOSITO
Llapallan qichwa simi rimaq runa masiykunapaq

Fortalecer a los servidores públicos y demás


participantes quechuahablantes de la
variedad COLLAO, sobre el quechua básico,
asimismo, reflexión sobre la atención de
personas, producción de textos (orales y
escritos) acordes a la solicitud de la rubrica y
sobre el uso de conectores esto en el marco
de la revitalización de nuestra lengua
quechua.
ACUERDOS DE CONVIVENCIA
Llapallan qichwa simi rimaq runa masiykunapaq
Cuidar el lenguaje Pedir la mano Practicar la
y ser asertivo para opinar escucha activa

Rimarikuspaqa Rimarinapaq Yachachiqtapas,


mana nanachikuq makinchikta rimakuqtapas,
simillawan huqarisun, tapurikuqtapas
rimarisun, manahinataq ama pantachikpa
hinaspapas rimarikuytam uyarisunchik
rimasqanchik munani nispa
chawpipi. nisunchik.
SIMINCHISPAQ QILLQANANKUNA
RM N° 1218-85-ED, nisqa kamachikuqmi siminchikpaq kay qillqakunata churamun.
Chay qillqakunata ACHAHALA nisqa sutichasqa; chayta kunan ñawinchasunchik:

a ch ch´ chh h i k
(a) (cha) (ch´a) (chha) (ha) (i) (ka)
k´ kh l ll m n ñ
(k´a) (kha) (la) (lla) (ma) (na) (ña)
p p´ ph q q´ qh r
(pa) (p´a) (pha) (qa) (q´) (qha) (ra)
s t t´ th u w y
(sa) (ta) (t´a) (tha) (u) (wa) (ya)
Kunanmi sapanka qillqata qawaykusunchik:
QALLARIYNINPI CHAWPINPI TUKUYNINPI
atuq qhari ama
A a (a) anka yachachiy ñuqa
amaraq manaña qillqa
atiy tupanayuq rikra
QALLARIYNINPI CHAWPINPI TUKUYNINPI
CH ch China Pichqa
(cha) Chimpa Yachachiy
Chiri P´achan

QALLARIYNINPI CHAWPINPI TUKUYNINPI


Ch´uñu Wisch´uy
CH´ ch´
(ch´a) Ch´ampa Much´unpi
Chhachu Ichhu
Chhalla Minchha
Kunanmi sapanka qillqata qawaykusunchik:
QALLARIYNINPI CHAWPINPI TUKUYNINPI
Hh
Hach´u Uhu
(ha)
Hamuy Muhu
QALLARIYNINPI CHAWPINPI TUKUYNINPI
I i (i) Ima Warmikuna Misi
Inti Nina wasi
K (ka), QALLARIYNINPI CHAWPINPI TUKUYNINPI
k´ (k´a), Khuchi Misk´i Mamanchik
kh (kha) K´aspi Mikhuna Wasinchik

QALLARIYNINPI CHAWPINPI TUKUYNINPI


L (la) Lawa Laqla Wampal (semillero)
Lat´ay Machula Chankil (helecho acuático)
Kunanmi sapanka qillqata qawaykusunchik:
QALLARIYNINPI CHAWPINPI TUKUYNINPI
LL ll Llama Willma
(lla) Ch´unchull
Llamphu (suave) Q´illu

QALLARIYNINPI CHAWPINPI TUKUYNINPI


Mm
Mawk´a Pampa Manam
(ma)
Millp´uy (ingerir) Llamk´ay Paypunim
QALLARIYNINPI CHAWPINPI TUKUYNINPI
Nn Nina Ñanninpi Qusan
(na) Napaykuy Ñawinchay Allin

Ññ QALLARIYNINPI CHAWPINPI TUKUYNINPI


(ña) Ñit´iy Ñuñu
Ñawi Paña
Kunanmi sapanka qillqata qawaykusunchik:
P (pa), QALLARIYNINPI CHAWPINPI TUKUYNINPI
P´ (p´a), Pallay Tarpuy
Ph (pha).- Chiqap (verdad)
P´akiy Hamp´ara
Q (qa) QALLARIYNINPI CHAWPINPI TUKUYNINPI
Q´ (q´a), Qhaway Qillqay Tusuq
Qh (Qha)
Q´ipi Ñaqha Wawayuq

R r (ra) QALLARIYNINPI CHAWPINPI TUKUYNINPI


Rit´i Waranqa (mil) Kutur
Raymi Churakuy Q’umir
QALLARIYNINPI CHAWPINPI TUKUYNINPI
S s (sa)
Sara K´aspi Hamusqas
Simi Kawsay Paypas
Kunanmi sapanka qillqata qawaykusunchik:
T (ta) QALLARIYNINPI CHAWPINPI TUKUYNINPI
Th (th) Tawa Walthay (envolver)
T´ (t´a) T´anta Usut´a

Uu QALLARIYNINPI CHAWPINPI TUKUYNINPI


(u) Uchu Warmikuna Muhu
Uma Ñuñu Urqu

QALLARIYNINPI CHAWPINPI TUKUYNINPI


Ww
(wa) Wawqi Yawar Qullaw
Wiru Kawsay Atataw
QALLARIYNINPI CHAWPINPI TUKUYNINPI
Yy Yaku Tiyana Mamay
(ya) Yupay yuraqyachiy kutimuy
MANA ALLIN LLUQSIQMANTA
AMA LLAKIKUYCHU, ALLIN
LLUQSIQMANTATAQ KUSIKUY

NO TE PREOCUPES DE LO QUE PUEDA


SALIR MAL, MAS BIEN EMOCIONATE
POR LOQUE TE SALE BIEN
Yuspagarasunki
yusparasunki
Yusulpay
Uspalay
Sulpay
Pay
Añay
¡Paysuma(aimara), aroge(nomatsigenga), pasonki(ashaninka),
aichu(sharanahua), maaketai(achuar), irake(shipibo), añay(q. chanka),
nadiara(urarina), pagrachu(kichwa), poyagnu(yine), asabi(kakataibo),
jilatxi(jaqaru), see(awajún), utsurpaki(kukama kukamiria),
chibai(maijiki), parasyos(yanesha), yuspainek’
etchen(shiwilu), foonjún xonaá(ocaina), gracias!

También podría gustarte