Está en la página 1de 7

LA HORA DE LA LECTURA

FAMILIAR

¡UNIDOS por una mejor


EDUCACIÓN!

Wakcha
warmamantawan 23 panas
apu runamanta Con preguntas según desempeños CNEB

Onlinintakama ñawichay
Tabletawan
llamkay

Ahora, PAIS (Tambos) y


JUNTOS te apoyarán. Espere.

SECUNDARIAPAQ
https://www.youtube.com/watch?app=desktop&v=jrER3lL9zv8
3°-4°-5° ÑIQIPAQ

1
Área de Comunicación

COMPETENCIA:
Lee diversos tipos de textos escritos en su lengua materna.

PROPÓSITO DE APRENDIZAJE:
Estimada estudiante al leer el texto “Wakcha warmamantawan apu runamanta”
identificarás el tema, subtemas. Puedes emplear la estrategia del subrayado para
localizar las ideas principales y las palabras claves. Y lo más importante mejorarás tus
habilidades de comprensión lectora.
Leer en quechua te ayudará a mejorar tus habilidades de lectura oral y comprensión
lectora, ampliarás tu vocabulario y además fortalecerás nuestro idioma originario. Yo sé
que tú puedes, este es un reto para ti.

Wakcha warmamantawan apu runamanta


(Willakuy)

Sallqa suyu llaqtachapis, mana taytayuq, Amaliu sutiyuq wakcha maqtacha,


mamallanwan yachasqa, ayllunkutaqa sapichasqaku huk wakachawan, pisi
quwichankuwan, hinaspapas tawa ushachankuwan. Huk punchawsi, Amaliuchaqa
purunta mikuy maskakuq risqa, chayna purichkaptinsi sinchi para supasupayta
nuyurusqa, Amaliuchaqa manas maypipas llantukuyta atisqachu, sutuysutuysi
machayta tariruspan chaypi puñurusqa.

Rikcharispan tanyapakuptinqa yaqañas tutaykamuchkasqaña, allinta


qawaripakuptinqa waqtannimpi imach tuksimuchkasqapas, qurquykuptinqa qurimanta
waqrachas kasqa. Kusisqallañas Amaliuchaqa kallpayllaña wasinta chayaspan
mamanman qawachisqa chay quri waqrachataqa, hinaspankus kikinku puralla
rimanakusqaku: – kunanmanta pacham apu rikurisunchik nispanku.

Paqarinnintinsi Amaliuchaqa ushankuna michiq lluqsisqa quri waqrachan


hapikusqa, ichaqa apu runawan tinkuruptinsi nisqa:

–¡Imatataq hapichkanki!.

Chaynata tapuptinsi Amaliuchaqa kutichisqa:

–Tarikusqay quri waqrachatam.

Apu runaqa piñallañas wistunmanta uraykamuspan quri waqrachantaqa


qechurusqa.

–¡Manam qampachu, ñuqapam kay quri waqrachaqa!.

Chaynata nispansi wistunman sillakuykuspan utqayllamanña chinkakurusqa.


Amaliuchaqa manas aypayta atisqachu, chayllapis waqastin saqipakurusqa.
2
Punchawkuna pasasqanman hinas, Amaliuchaqa llakisqallaña apu runataqa
maskasqa, chaypis huk machumachu kunturwan tinkuruptin nisqa:

–¿Imanasqataq llakisqa purichkanki?

– Quri waqrachay qichuwaqniy apu runatam maskachkani – nispansi kutichisqa.

Kunturqa manas pasachiyta munasqachu.

–Llallinakurusunraq kallpaypi nisqa: sichu llallirusayki hinaspaymi mikurusayki,


sichu llalliruwanki hinaspam mikuruwanki nispan.

Chayllapi Amaliuchapa puriqmasinkuna lliw urqukuna, quchakuna, mayukuna,


sachakuna, hinaspapas imaymana uywakuna huñunakamusqaku chay llallinakuyta
qawanankupaq. Amaliucha kallpayta qallaykuptinsi lliwninku qaparkachasqaku;

– ¡Amaliucha!, ¡Amaliucha!, ¡Amaliucha!, nispanku.

Chaynapis Amaliuchaqa kallpaypi llallirusqa, hinaspansi kunturtaqa huk


millpuyllapi mikurusqa.

Chaymantas machumachu ruyru rumiwanñataq tinkurusqa, ñataqsi


llallinakurusun kallpaypi nisqa, yapamantas puriqmasinkunaqa rikuriramuspanku
qaparkachasqaku:

–¡Amaliucha!, ¡Amaliucha!, ¡Amaliucha!, nispanku.

Chayllapis Amaliuchaqa llallirusqa, hinaspansi chay ruyru rumitapas


millpurusqa.

Chayna kutimuchkaspansi sinchi parawanñataq tinkurusqa, hinallataqsi


parapas mana pasachiyta munasqachu. Yapamanta kallpaptinkus puriqmasinkunaqa
qaparkachasqaku: ¡Amaliucha!, ¡Amaliucha!, ¡Amaliucha!, nispanku. – Chayllapis
Amaliuchaqa llallirusqa, hinaspansi paratapas millpurusqa.

Apu runataqa manapaschiki tarisaqñachu nichkaptinsi, machumachu quri


ankañataq Amaliuchapa puntampi rikuriykuruspan tapusqa:

–¿Imanasqataq waqastin purichkanki? nispan

– Tarikusqay quri waqracha qechuwaqniy apu runatam maskachkani nispansi


Amaliuchaqa waqastin willakusqa.

Ankaqa kuyapayaspansi yanapasaykim nisqa:

–Qespimuy hinaspayki kunkayman hapipakamuy.


3
Nispansi pawarisqaku. Utqayllamansi sallqa suyumanta costa suyuman
chayaruspanku lamar qucha patanman laqaykusqaku, chaypis apu runaqa yachasqa.
Quri ankaqa apu runapa wasinta qawachispansi nisqa:

–Wasinpa punkunta takaspaykim apu runataqa yuyaywan mañakamunki chay


qechususqayki quri waqrachata, nispan.

Chaymantas Amaliuchaqa punkuta takasqa, hinaptinsi apu runaqa


piñapiñallaña lluqsiykaramusqa, ¡maypitaq qechurqayki quri waqrachata! Nispansi
yaqalla imatapas ruwarusqa, hinaspansi runankunata kamachisqa piñapiña
allquykunaman wischuykuychik nispan. Chaynapisá Amaliuchataqa allqukunaman
wischuykusqaku. Allqukuna yaqaña mikuykuchkaptinkus Amaliuchaqa tikrakurusqa
machumachu kunturman, hinaspansi allqukunapa ñawinta altarusqa.

Apu runaqa aswanta piñakuspansi yapamanta runankunata qayaspan hatun


mankapiña timpuchisqaku, ña timpurichkaptinsi Amaliuchaqa hatun rumiman
tikrakurusqa, hinaspansi mankatapas pakispan lluqsiramusqa.

Manas chaywanpas apu runaqa qasichu kasqa, runankunata qayaspansi kay


warmata yantakunawan kañaykuychik nispan. Runakunaqa muyuriynintinmansi
yantakunata huñuspanku kañaykurusqaku. Ninapa chawpinpi kachkaspansi
Amaliuchaqa sinchi paraman tikrakuruspan ninatapas wañurachispan lluqsikurusqa.

Amaliu maqtapa ruwasqanqa apu runatas huchanmanta yuyaymanachisqa.


Chaynapisá Amaliuchataqa kuchillukunawanña sipinankupaq qatikachasqaku.
Sipinankupaqña kachkaptinsi Amaliuchaqa yapamanta hatun kunturman
tikrakuruspan runakunataqa qatikachasqa, ñawiykitam altasayki nispansi
pawaykachasqa. Chay raykus apu runaqa manchariymanta qechusqan quri
waqrachataqa kutiykachipusqa.

Amaliuchaqa apu runapa wasinmantas kusisqallaña lluqsimusqa, hinaspansi


quri ankapa yanapayninwan pawarimusqaku, hinaspansi llaqtanman chayamuspan
willakusqa, chaywansi llaqtampi justicia nisqan paqarisqa.

Amauta qillqaq: Serapio Hilario Lizana

4
LLAMKAYKUNA

Qillqapi tarikusqanmanhina kutichiy (Nivel literal)

1. Ñawichasqaykimanhina, ¿imaman risqanpitaq Amaliuchata sinchi sinchita


para supasupayta nuyurusqa?
a) Amaliuchata sinchi sinchita para supasupayta nuyurusqa purunta mikuy
maskakuq risqa, manas maypipas llantukuyta atisqachu.
b) Amaliuchata sinchi sinchita para supasupayta nuyurusqa wakan qatiq
risqanpi, manas maypipas llantukuyta atisqachu.
c) Amaliuchata sinchi sinchita para supasupayta nuyurusqa ushachankunata
qatiq risqanpi, manas maypipas llantukuyta atisqachu.

2. ¿Imaynanpitaq Amaliu qurimanta waqrata tarikurusqa?


a) Amaliu qurimanta waqrata tarikurusqa wasinman kallpayllana richkaptinsi
pampapi llipipichkasqa.
b) Amaliu qurimanta waqrata tarikurusqa machaypi puñuchkaptinsi waqtannimpi
tuksichkasqa.
c) Amaliu qurimanta waqrata tarikurusqa wasin machaypi puñuchkaptinsi
waqtannimpi tuksichkasqa.

3. ¿Imanaypitaq apu runa Amaliuchamanta quri waqrata hichurusqa?


a) Amaliucham apu runaman qawaykachisqa quri waqrachataqa tarikurunim
nispa, payñataq ñuqapam kay quri waqrachaqa nispan hichurusqa.
b) Amaliucham apu runaman makinmanta huykusqa quri waqrachataqa
tarikurunim nispa, payñataq allinlla chaskiykusqa.
c) Amaliucham apu runaman makinmanta huykusqa quri waqrachataqa
tarikurunim nispa, payñataq kusikusiaqa chaskiykusqa.

4. Ñawichasqaykimanhina, ¿Ñawinchasqaykiman qina piwantaq Amaliucha


mana llallinakurachu kallpaypi?
a) Amaliucha mana llallinakurachu kallpaypi machumachu kunturwan.
b) Amaliucha mana llallinakurachu kallpaypi machumachu ruyru rumiwan.
c) Amaliucha mana llallinakurachu kallpaypi machumachu urquwan.

5. Piwantaq Amaliucha yanapachikura apu runata tarinanpaq?


a) Amaliucha yanapachikura apu runata tarinanpaq Achka runakunayanmi.
b) Amaliucha yanapachikura apu runata tarinanpaq Quri ankawanmi.
c) Amaliucha yanapachikura apu runata tarinanpaq Urquwan rimanakuspankun.

Qillqamanhina hamutaspa kutichiy (Nivel de inferencia)


6. ¿Imamantataq kay qillqa willayanchik?
a) Apu runa quri waqranta tarirusqanmanta Amaliuchapa wasimpi, hinaspañataq
apu runa hatun quri kunturman tikrakuruspa runakunapa, ñawinta altarun,
chaymanñataq Amaliuchaqa manchariymanta quri waqrachataqa
kutiykachisqanmanta.

5
b) Amaliuchamanta quri waqrata apu runa qichurusqanmanta hinaspañataq
Amaliucha hatun kunturman tikrakuruspan runakunataqa qatikachasqa,
ñawiykitam altasayki nispan, chaymañataq apu runaqa manchariymanta quri
waqrachataqa kutiykachisqanmanta.
c) Apu runa quri waqranta tarirusqanmanta Amaliuchapa makimpi hinaspañataq
Amaliucha hatun quri ankaman tikrakuruspa runakunapa, ñawinta altarun,
chaymañataq apu runaqa manchariymanta quri waqrachataqa
kutiykachisqanmanta.

7. ¿Imanasqataq Amaliucha quri waqrachataqa apu runaman qawachira?


a) Amaliucha quri waqrachataqa apu runaman qawachira piña piña qawaptinmi
b) Amaliucha quri waqrachataqa apu runaman qawachira mana llullakuyta
yachaptinmi.
c) Amaliucha quri waqrachataqa apu runaman qawachira manchariyllamantam.

8. ¿Imanasqataq apu runa Amaliuchamanta quri waqrachanta qichurura?


a) Apu runa Amaliuchamanta quri waqrachanta qichurura waqrasapa kanampaq.
b) Apu runa Amaliuchamanta quri waqrachanta qichurura llumpay qullqiyuq
kanampaq.
c) Apu runa Amaliuchamanta quri waqrachanta qichurura llumpay llunku llunku
kanampaq.

9. ¿Imanasqataq Amaliuchaqa purunta mikuy maskakuq risqa?


a) Amaliuchaqa purunta mikuy maskakuq risqa mamanmanta mikuyta
wischupakuspa.
b) Amaliuchaqa purunta mikuy maskakuq risqa mana ima mikuykunampaq kaptin.
c) Amaliuchaqa purunta mikuy maskakuq risqa mana wasinpi kayta munaspan.

10. ¿Imanasqataq quri anka yanapara Amaliuchata quri waqra yapamanta


makimpi kanampaq?
a) Quri anka yanapara Amaliuchata quri waqra yapamanta makimpi kanampaq
maman apu apu kanampaq.
b) Quri anka yanapara Amaliuchata quri waqra yapamanta makimpi kanampaq
llaqtanpi runakunata yanapanampaq.
c) Quri anka yanapara Amaliuchata quri waqra yapamanta makimpi kanampaq
wakcha warmata qawaykuspan.

Yachasqaykimanhina tinkuchispa kutichiy (Nivel de criterio)

11. ¿Allintachu ruara Amaliucha quri waqranta apu runawan hichuspa? ¿Imanasqa?
12. ¿Qam hichuchikunkimanchu quri waqrata tarikuruspayki Amaliucha hina?
¿Imanasqa?
13. ¿Allintachu ruara apu runa quri waqrata Amaliuchamanta hichuspan? ¿Imanasqa?
14. ¿Ima rikchaq qillqataq kay? ¿Imaynanpi ninki?

6
LECTURA ONLINE O FORMULARIO GOOGLE
USE LA TABLETA

Estimado/a estudiante de la región Huancavelica, este domingo 27 de


agosto, de 8.00 a.m. a 10:00 a.m., participa en la radio para que des tus
respuestas a las preguntas de este texto. Llame a los teléfonos: 067-
452463, 067-452465 o al celular 915141014.
Antes de conversar, diga la frase ganadora: “Yo aprendo en familia”
Y si tal vez no lograste participar en radio, puedes escribir tus respuestas a través de un
mensaje de texto por el FACEBOOK de Radio Studio1 Huancavelica, siempre dentro del horario
arriba indicado.
En un solo mensaje de texto, escribe tus nombres, grado, nivel; IE, Lugar y UGEL y la respuesta
a una o más preguntas del texto leído. Si envías en varios mensajes no se contará.
Y si no puedes participar, porque no es el turno de tu UGEL o por alguna otra razón, tienes la
oportunidad de enviar tus respuestas a través de la LECTURA ONLINE (lectura en línea) o
FORMULARIO GOOGLE durante toda semana. USE LA TABLETA. El plazo es hasta el día
domingo 27 de agosto, 1.00 p.m. Apenas ingreses tus respuestas por tu celular o TABLETA
sabrás automáticamente cuáles preguntas acertaste y cuáles, no.
Para saber qué preguntas has resuelto bien y qué preguntas no, puedes descargar tus
resultados.
¡NO PIERDAS ESTA OPORTUNIDAD!
DESAFÍA TUS APRENDIZAJES
Presione este enlace para responder en el FORMULARIO GOOGLE

https://forms.gle/PsMgQ45cF9d15JGX6

Y si tampoco has podido enviar tus respuestas por estos medios,


ESPERA LA VISITA DEL GESTOR DEL PROGRAMA NACIONAL PAÍS
(TAMBO) a tu escuela. Él/ella te traerá una fotocopia o archivo virtual
de este cuento para que lo leas. Después de leer, entrega tus
respuestas para que el gestor ingrese al formulario Google. O puedes
ir tú mismo, con ayuda de un familiar, al TAMBO para que ingreses tus
respuestas.

O si tu familia es beneficiaria del Programa Juntos, espere la visita del


gestor en tu hogar. Este te animará para que leas los cuentos. Te
preguntará si estás enviando tus respuestas. Y si no puedes enviar tus
respuestas, te guiará para que lo hagas. CONFÍA EN EL GESTOR. Pronto
queremos saber si estás leyendo. NOS ALEGRARÁ SABERLO.
21/08/2023

También podría gustarte