Está en la página 1de 124

LIPIDOS

Estructura y Metabolismo

Maricela del Carmen Viola Rhenals. QF. PhD.


Acidos grasos Glicerofosfolípidos

Triglicéridos
Esfingolípidos

Colesterol

Eicosanoides
 Grupo químicamente heterogeneo
 Insolubles en agua
Vitaminas insolubles  Solubles en solventes apolares
Hormonas esteroideas
Sales biliares
Grupo heterogéneo de compuestos formado por C, H y O, con característica químicas
diferentes pero físicas comunes
- poco o nada solubles en agua
- soluble en solventes orgánicos (éter, benceno, cloroformo etc)

lípidos soluble en agua  los gangliósidos

Diversidad Química  Diversidad Funcional

Nelson. D., Cox. M. 2000. Lehninger: principles of Biochemistry. Third Ed. Worth Publishers.
Murray. R., Granner. D., Mayes. P., Rodwell. V. 2003. Harper´s Illustrated Biochemistry. 26th. Ed. Mc Graw Hill Inc.
FUNCIONES DE LOS LIPIDOS

- Reserva energética:
1g  9,4 Kcal

- Función Estructural:
Fosfolípidos, glucolípidos y colesterol  membranas celulares
Triglicéridos del tejido adiposo recubren órganos , aislantes T

- Función Reguladora, hormonal o de comunicación celular


Vitaminas liposolubles
Hormonas esteroides  regulan metabolismo
Glucolípidos  Receptores de membrana
Eicosanoides  comunicación celular, infamación, respuesta inmune

Nelson. D., Cox. M. 2000. Lehninger: principles of Biochemistry. Third Ed. Worth Publishers.
Murray. R., Granner. D., Mayes. P., Rodwell. V. 2003. Harper´s Illustrated Biochemistry. 26th. Ed. Mc Graw Hill Inc.
Carbohidratos Lípidos Proteínas

Digestión y absorción

Monosacáridos Acidos grasos y glicerol Aminoácidos

Catabolismo

Acetil CoA NH3

Acidos grasos
2H ATP
Colesterol Ciclo del
ácido cítrico
Cuerpos cetónicos…

CATABOLISMO DE
2CO2 + H2O CARBOHIDRATOS, LIPIDOS Y
PROTEINAS
Clasificación de los lípidos

simples Complejos Sustancias


asociadas
Acilgliceridos
(GRASAS- Lípidos de Lipoproteinas Terpenos
ACEITES- membrana
MANTECAS- Esteroides
SEBOS) Eicosanoides
Ceridos
(CERAS) Fosfolípidos Glucolípidos

Glicerofosfolipidos Esfingoglucolipidos
Esfingolipidos

Nelson. D., Cox. M. 2000. Lehninger: principles of Biochemistry. Third Ed. Worth Publishers.
Murray. R., Granner. D., Mayes. P., Rodwell. V. 2003. Harper´s Illustrated Biochemistry. 26th. Ed. Mc Graw Hill Inc.
Clasificación de los lípidos

Acidos Lípidos Lípidos no


grasos saponificables saponificables

Saturados Terpenos
Insaturados Simples Lípidos complejos Esteroides
o de membrana
Poliinsaturados Eicosanoides

Triacilgliceroles Ceras
Fosfolípidos Glucolípidos

Aceites
Glicerofosfolipidos Esfingoglucolipidos
Mantecas
Esfingolipidos
Sebos
Grasas

Nelson. D., Cox. M. 2000. Lehninger: principles of Biochemistry. Third Ed. Worth Publishers.
Murray. R., Granner. D., Mayes. P., Rodwell. V. 2003. Harper´s Illustrated Biochemistry. 26th. Ed. Mc Graw Hill Inc.
Clasificación de los lípidos

Lípidos de Lípidos de membrana (polares)


almacenamiento
(neutros)

Fosfolipidos Glucolipidos Procariotes

Triacilgliceroles
Glicerofosfolipidos Esfingolipidos Esfingolipidos Galactolipidos

Acido Graso
Glicerol

Acido Graso

Acido Graso

Simples Plasmalógeno Esfingomielina Glucolipidos neutros


complejos Cerebrósidos
Globosidos
Gangliósidos

Nelson. D., Cox. M. 2000. Lehninger: principles of Biochemistry. Third Ed. Worth Publishers.
Murray. R., Granner. D., Mayes. P., Rodwell. V. 2003. Harper´s Illustrated Biochemistry. 26th. Ed. Mc Graw Hill Inc.
Clasificación de los lípidos

simples Complejos Sustancias


asociadas
Acilgliceridos
(GRASAS- Lípidos de Lipoproteinas Acidos grasos
ACEITES- membrana
MANTECAS- Terpenos
SEBOS) Esteroides
Ceridos Eicosanoides
(CERAS) Fosfolípidos Glucolípidos

Glicerofosfolipidos Esfingoglucolipidos
Esfingolipidos

Nelson. D., Cox. M. 2000. Lehninger: principles of Biochemistry. Third Ed. Worth Publishers.
Murray. R., Granner. D., Mayes. P., Rodwell. V. 2003. Harper´s Illustrated Biochemistry. 26th. Ed. Mc Graw Hill Inc.
ACILGLICERIDOS

Esteres de ácidos grasos con glicerol (alcohol de bajo peso molecular)

AG + GLICEROL
Monoglicéridos
Diglicéridos
Triglicéridos  principal reserva energética
animales (grasas) - vegetales (aceites)

Reacciones de esterificación

Glicerol

Triglicérido

Nelson. D., Cox. M. 2000. Lehninger: principles of Biochemistry. Third Ed. Worth Publishers.
Murray. R., Granner. D., Mayes. P., Rodwell. V. 2003. Harper´s Illustrated Biochemistry. 26th. Ed. Mc Graw Hill Inc.
CERIDOS
Esteres de ácidos grasos con alcohol de alto peso molecular
AG + OL ALTO Pm
Son altamente insolubles en medios acuosos - Son duros y sólidos a temperatura ambiente

Cera de abejas
Palmitato de miricilo

Acido palmitico Alcohol miricilico

Animales  superficie de cuerpo, piel, plumas, cutícula, etc

Vegetales  epidermis de fruto, tallo, evitan la perdida de agua por evaporación

Nelson. D., Cox. M. 2000. Lehninger: principles of Biochemistry. Third Ed. Worth Publishers.
Murray. R., Granner. D., Mayes. P., Rodwell. V. 2003. Harper´s Illustrated Biochemistry. 26th. Ed. Mc Graw Hill Inc.
FOSFOLIPIDOS
Alcohol (glicerol o esfingosina) + acido graso + grupo fosfato + grupo alcohol o amina (BN)

Glicerofosfolípidos Esfingofosfolípidos

Acido Graso

Esfingosina
Glicerol

Acido Graso Acido Graso

PO4 --R
PO4 --R

Acido fosfatídico
Ceramida

Nelson. D., Cox. M. 2000. Lehninger: principles of Biochemistry. Third Ed. Worth Publishers.
Murray. R., Granner. D., Mayes. P., Rodwell. V. 2003. Harper´s Illustrated Biochemistry. 26th. Ed. Mc Graw Hill Inc.
FOSFOLIPIDOS
Alcohol (glicerol o esfingosina) + acido graso + grupo fosfato + grupo alcohol o amina
Glicerofosfolípidos Esfingofosfolípidos

Acido Graso

Esfingosina
Glicerol

Acido Graso Acido Graso

PO4 --R PO4 --R

Acido fosfatídico Ceramida

Fosfatidil inositol Esfingomielina


Cardiolipina (difosfatidil glicerol) Fosfocolina
Lecitina (Fosfatidil colina) Fosfoetanolamina
Cefalina (fosfatidil etanolamina)
Fosfatidil serina
Plasmalógenos
Nelson. D., Cox. M. 2000. Lehninger: principles of Biochemistry. Third Ed. Worth Publishers.
Murray. R., Granner. D., Mayes. P., Rodwell. V. 2003. Harper´s Illustrated Biochemistry. 26th. Ed. Mc Graw Hill Inc.
Sustituyentes pueden aparecer en los fosfolípidos

Sustituyente Formula Nombre


Glicerofosfolípidos
Hidrogeno -H Acido fosfatídico

Etanolamina Fosfatidiletanolamina

Colina Fosfatidilc olina


(Lecitina )

Serina Fosfatidilserina
Acido Graso (cefalina)
Glicerol

Glicerol Fosfatidilglicerol
Acido Graso

Myo-inositol-4,5- Fosfatidilinositol-4,5-bifosfato
PO4 --R bifosfato

Acido fosfatídico
Fosfatidilglicerol Cardiolipina
Fosfolípidos con enlace éter

Alqueno unido mediante enlace éter

Plasmalógeno

Alquilo unido mediante enlace éter

Factor activador de
plaquetas
Acetil éter

Nelson. D., Cox. M. 2000. Lehninger: principles of Biochemistry. Third Ed. Worth Publishers.
Murray. R., Granner. D., Mayes. P., Rodwell. V. 2003. Harper´s Illustrated Biochemistry. 26th. Ed. Mc Graw Hill Inc.
Sustituyentes pueden aparecer en los fosfolípidos

Esfingofosfolípidos

Sustituyente Formula Nombre


Hidrógeno -H Ceramida
Esfingosina

Fosfocolina Esfingomielina
Acido Graso Fosfoserina

PO4 --R

Ceramida

Esfingomielina
GLUCOLIPIDOS
Alcohol (glicerol o esfingosina) + acido graso + azucar

Esfingoglucolípidos Galactocolípidos

Acido Graso
Esfingosina

Glicerol
Acido Graso Acido Graso

Mono u Mono u
SO4
Oligosacárido Oligosacarido

Antígenos de los grupos sanguíneos


Antígeno O - Antígeno A - Antígeno B

Cerebrosidos
Gangliosidos
Sulfátidos
Nelson. D., Cox. M. 2000. Lehninger: principles of Biochemistry. Third Ed. Worth Publishers.
Murray. R., Granner. D., Mayes. P., Rodwell. V. 2003. Harper´s Illustrated Biochemistry. 26th. Ed. Mc Graw Hill Inc.
Sustituyentes pueden aparecer en los glucolípidos

Esfingoglucolípidos
Sustituyente Formula Nombre
Oligosacárido Antigeno O
Gal
Glc Gal Gal
NAc
Esfingosina

Acido Graso Fuc

Oligosacárido Antigeno A
Mono u
Gal Gal
Oligosacárido Glc Gal NAc
Gal
NAc

Fuc

Grupos sanguíneos Oligosacárido Antigeno B


Antígeno O - Antígeno A - Antígeno B Glc
Gal
Gal Gal
Gal NAc

Fuc

Nelson. D., Cox. M. 2000. Lehninger: principles of Biochemistry. Third Ed. Worth Publishers.
Murray. R., Granner. D., Mayes. P., Rodwell. V. 2003. Harper´s Illustrated Biochemistry. 26th. Ed. Mc Graw Hill Inc.
Sustituyentes pueden aparecer en los glucolípidos

Esfingoglucolípidos
Sustituyente Formula Nombre
Glucosa Cerebrósido
Galactosa Glucosilcerebrósido
Galactocerebrosido
Esfingosina

Sulfatido (gal + SO4)


Acido Graso
Di-tri-o tetrasacárido Globósido
Mono u Lactosilceramida
Oligosacárido

Oligosacárido Gangliósido
complejo Gangliósido GM2
Cerebrosidos
Galactocerebrosidos
Glucocerebrosidos
Sulfatidos
Globosidos
Gangliosidos
Sulfátidos

Nelson. D., Cox. M. 2000. Lehninger: principles of Biochemistry. Third Ed. Worth Publishers.
Murray. R., Granner. D., Mayes. P., Rodwell. V. 2003. Harper´s Illustrated Biochemistry. 26th. Ed. Mc Graw Hill Inc.
Sustituyentes pueden aparecer en los glucolípidos

Galactolípidos
Sustituyente Formula Nombre
Galactosa
Acido Graso
Monogalactosildiacilglicerol
Glicerol

(MGDG)
Acido Graso

Mono u Digalactosa Digalactosildiacilglicerol


SO4 (DGDG)
Oligosacarido

Galactosa-sulfato 6-sulfo-6-deoxi-d-
glucopiranosildiacilgligerol
Membrana de los cloroplastos (sulfolipido)

Nelson. D., Cox. M. 2000. Lehninger: principles of Biochemistry. Third Ed. Worth Publishers.
Murray. R., Granner. D., Mayes. P., Rodwell. V. 2003. Harper´s Illustrated Biochemistry. 26th. Ed. Mc Graw Hill Inc.
LIPOPROTEINAS
Son complejos macromoleculares que transportan las grasas por todo el organismo
Esféricas, hidrosolubles
NUCLEO  Colesterol esterificado y triglicéridos
CAPA EXTERNA  Apoproteínas, fosfolípidos y colesterol libre
Apolipoproteinas

Malas Buenas

Fosfolípidos
Colesterol
Triacilgliceroles y esteres de
VLDL IDL LDL HDL
Quilomicrón colesterol
Y Lipoproteína Lipoproteína Lipoproteína Lipoproteína
Quilomicron de muy baja de densidad de baja de alta
remanente densidad intermedia densidad densidad

Nelson. D., Cox. M. 2000. Lehninger: principles of Biochemistry. Third Ed. Worth Publishers.
Murray. R., Granner. D., Mayes. P., Rodwell. V. 2003. Harper´s Illustrated Biochemistry. 26th. Ed. Mc Graw Hill Inc.
Quilomicrón VLDL LDL HDL
Y Lipoproteína de muy Lipoproteína de baja Lipoproteína de alta
Quilomicron baja densidad densidad densidad
remanente

Sintetizadas en intestino Very Low Density Lipoprotein Transportan colesterol del hígado al resto del Transportan colesterol desde los
Transportan TG de la dieta Sintetizadas en higado y en capilares cuerpo tejidos al higado
provenientes de la absorción extrahepáticos A arterias, alto de LDL (aterosclerosis, IAM) HDL retiran el colesterol de las
intestinal en la sangre hacia los 90% lípidos (TG -C) y 10% proteinas “colesterol malo" arterias, y transportarlo de vuelta
tejidos La lipoproteina lipasa controlada por las LDL se forman cuando las lipoproteínas al hígado para su excreción
Apo CII – Apo 48 insulina ataca TG de VLDL  AG VLDL pierden los triglicéridos y se hacen más "colesterol bueno“
libres + IDL pequeñas y más densas, conteniendo altas
proporciones de colesterol.

Nelson. D., Cox. M. 2000. Lehninger: principles of Biochemistry. Third Ed. Worth Publishers.
Murray. R., Granner. D., Mayes. P., Rodwell. V. 2003. Harper´s Illustrated Biochemistry. 26th. Ed. Mc Graw Hill Inc.
SUSTANCIAS ASOCIADAS

Acidos grasos
Esteroles
Acidos biliares
Cuerpos cetónicos
Vitaminas liposolubles
Hormonas esteroideas
Eicosanoides

Nelson. D., Cox. M. 2000. Lehninger: principles of Biochemistry. Third Ed. Worth Publishers.
Murray. R., Granner. D., Mayes. P., Rodwell. V. 2003. Harper´s Illustrated Biochemistry. 26th. Ed. Mc Graw Hill Inc.
ACIDOS GRASOS

Acidos carboxílicos de cadena larga


Suelen tener número par de carbonos (14 a 22)
Los mas abundantes tiene 16 y 18
PROPIEDADES FISICOQUIMICAS
a. Solubilidad ( Carácter Anfipático )
b. Punto de fusión: > N° de C y saturación
Saturados  > No. C > Pf
c. Esterificación
d. Saponificación

Nelson. D., Cox. M. 2000. Lehninger: principles of Biochemistry. Third Ed. Worth Publishers.
Murray. R., Granner. D., Mayes. P., Rodwell. V. 2003. Harper´s Illustrated Biochemistry. 26th. Ed. Mc Graw Hill Inc.
SATURADO Grupo INSATURADO
carboxilo
1C + 2H 1C + 1H

Flexibles No flexibles

hidrocarbonada
Sólidos a T amb Líquidos aceitosos a T amb

Cadena
Cis  liquidas
Trans  solidas, no son
naturales

Acido Laúrico Acido Palmitoleico


Acido Mirístico Acido Oleico
Acido Palmítico Acido Linoleico
Acido Esteárico Acido Araquidonico
Acido Araquidico
Acido Lignocérico

Acidos Grasos Esenciales  no pueden ser sintetizados por el organismo humano  se ingieren en la dieta

Acido linoleico - Acido linolénico - Acido araquidónico

Nelson. D., Cox. M. 2000. Lehninger: principles of Biochemistry. Third Ed. Worth Publishers.
Murray. R., Granner. D., Mayes. P., Rodwell. V. 2003. Harper´s Illustrated Biochemistry. 26th. Ed. Mc Graw Hill Inc.
Algunos ácidos grasos de origen natural
Esqueleto Estructura Nombre sistemático
Nombre común
12:0 CH3(CH2)10COOH Acido n-dodecanoico
Acido Laúrico
14:0 CH3(CH2)12COOH Acido n-tetradecanoico C16 – C18
saturado
C16 – C18 C4 – C14
insaturado saturado
Acido Mirístico
16:0 CH3(CH2)14COOH Acido n-hexadecanoico
Acido Palmitico
18:0 CH3(CH2)16COOH Acido n-octadecanoico
Acido Estearico
20:0 CH3(CH2)18COOH Acido n-eicosanoico

Acido graso (% del total)


Acido Araquidico
24:0 CH3(CH2)22COOH Acido n-tetracosanoico
Acido Lignocerico
16:1 (∆9) CH3(CH2)5CH=CH(CH2)7COOH Acido cis-9-hexadecenoico
Acido Palmitoleico
18:1 (∆9) CH3(CH2)7CH=CH(CH2)7COOH Acido cis-9-octodecenoico
Acido Oleico
18:2 (∆9,12) CH3(CH2)4CH=CHCH2CH=CH Acido cis, cis-9-12-octodecadienoico
Aceite de Mantequilla Sebo de buey
(CH2)7COOH Acido Linoleico Oliva liquido Solido suave Solido duro

20:3 (∆9,12,15) CH3CH2CH=CHCH2CH=CHCH2CH=CH Acido cis, cis, cis-9-12-15-octodecatrienoico Grasas naturales a 25C
(CH2)7COOH Acido -Linoleico
20:4 (∆5,8,11,14) CH3(CH2)4CH=CHCH2CH=CH Acido cis, cis, cis, cis-5-8-11-14-
CH2CH=CHCH2CH=CH(CH2)3 COOH icosatetraenoico
Acido Araquidónico
Nelson. D., Cox. M. 2000. Lehninger: principles of Biochemistry. Third Ed. Worth Publishers.
Murray. R., Granner. D., Mayes. P., Rodwell. V. 2003. Harper´s Illustrated Biochemistry. 26th. Ed. Mc Graw Hill Inc.
Acidos Grasos Omega ()

-3 vs -6
Nelson. D., Cox. M. 2000. Lehninger: principles of Biochemistry. Third Ed. Worth Publishers.
Murray. R., Granner. D., Mayes. P., Rodwell. V. 2003. Harper´s Illustrated Biochemistry. 26th. Ed. Mc Graw Hill Inc.
Esteroides

Ciclopentanoperhidrofenantreno o Esterano

A. Esteroles
B. Acidos Biliares
C. Hormonas esteroideas

Nelson. D., Cox. M. 2000. Lehninger: principles of Biochemistry. Third Ed. Worth Publishers.
Murray. R., Granner. D., Mayes. P., Rodwell. V. 2003. Harper´s Illustrated Biochemistry. 26th. Ed. Mc Graw Hill Inc.
Alvear. C. Bioquímica: de las bases a la clinica. 2007.
Esteroles

Colesterol  membranas biológicas  resistencia


precursor de casi todos los demás esteroides

Ergosterol

Nelson. D., Cox. M. 2000. Lehninger: principles of Biochemistry. Third Ed. Worth Publishers.
Murray. R., Granner. D., Mayes. P., Rodwell. V. 2003. Harper´s Illustrated Biochemistry. 26th. Ed. Mc Graw Hill Inc.
Hormonas esteroideas

Hormonas sexuales
controla la maduración sexual,
comportamiento y capacidad
Testosterona Estradiol reproductora

Cortisol
estimulan la síntesis del glucógeno y la
degradación de grasas y proteínas

Cortisol Aldosterona Aldosterona


regulan la excreción de agua y sales
minerales por las nefronas del riñón

Prednisolona Prednisona

Nelson. D., Cox. M. 2000. Lehninger: principles of Biochemistry. Third Ed. Worth Publishers.
Murray. R., Granner. D., Mayes. P., Rodwell. V. 2003. Harper´s Illustrated Biochemistry. 26th. Ed. Mc Graw Hill Inc.
Terpenos o Isoprenoides
Derivados del Isopreno  2-metil-1,3-butadieno

Mentol, Limoneno, Geraniol


Fitol  clorofila
Vitamina A, K, E
Isopreno

Vitamina K
Vitamina A

Vitamina D

Vitamina E

Dolicol

Nelson. D., Cox. M. 2000. Lehninger: principles of Biochemistry. Third Ed. Worth Publishers.
Murray. R., Granner. D., Mayes. P., Rodwell. V. 2003. Harper´s Illustrated Biochemistry. 26th. Ed. Mc Graw Hill Inc.
Eicosanoides
Derivados de acido araquidónico
a. Prostaglandinas
b. Tromboxanos
c. Leucotrienos

Funciones: mediadores del SNC, inflamación y respuesta inmune, comunicación celular


actúan de forma paracrina :cercano al sitio de síntesis

Fosfolipasa A2

Acido araquidónico

Leucotrieno
Prostaglandina

Tromboxano

Nelson. D., Cox. M. 2000. Lehninger: principles of Biochemistry. Third Ed. Worth Publishers.
Murray. R., Granner. D., Mayes. P., Rodwell. V. 2003. Harper´s Illustrated Biochemistry. 26th. Ed. Mc Graw Hill Inc.
Principales clases de lípidos de almacenamiento y de membrana

Lípidos de Lípidos de membrana (polares)


almacenamiento
(neutros)

Fosfolipidos Glucolipidos Procariotes

Triacilgliceroles
Glicerofosfolipidos Esfingolipidos Esfingolipidos Galactolipidos

Acido Graso
Glicerol

Acido Graso

Acido Graso

Simples Plasmalógeno Esfingomielina Glucolipidos neutros


complejos Cerebrósidos
Globosidos

Gangliósidos

Nelson. D., Cox. M. 2000. Lehninger: principles of Biochemistry. Third Ed. Worth Publishers.
Murray. R., Granner. D., Mayes. P., Rodwell. V. 2003. Harper´s Illustrated Biochemistry. 26th. Ed. Mc Graw Hill Inc.
Principales clases de lípidos de almacenamiento y de membrana

Lípidos de Lípidos de membrana (polares)


almacenamiento
(neutros)

Fosfolipidos Glucolipidos Procariotes

Triacilgliceroles
Glicerofosfolipidos Esfingolipidos Esfingolipidos Galactolipidos

Acido Graso
Glicerol

Acido Graso

Acido Graso

Simples Plasmalógeno Esfingomielina Glucolipidos neutros


complejos Cerebrósidos
Globosidos

Gangliósidos

Nelson. D., Cox. M. 2000. Lehninger: principles of Biochemistry. Third Ed. Worth Publishers.
Murray. R., Granner. D., Mayes. P., Rodwell. V. 2003. Harper´s Illustrated Biochemistry. 26th. Ed. Mc Graw Hill Inc.
Lípidos de membrana (polares)

Fosfolipidos Glucolipidos Procariotes

Glicerofosfolipidos Esfingolipidos Esfingolípidos Galactolípidos

Glicerol
PO4

Glicerol
Acido Graso Difitanil
Acido Graso
Esfingosina

Esfingosina

Glicerol
Glicerol
Acido Graso Acido Graso Acido Graso Difitanil
Glicerol

Acido Graso

Mono u Enlace eter


Mono u
PO4 Alcohol Oligosacarido Oligosacarido SO4 PO4
PO4 Alcohol

Nelson. D., Cox. M. 2000. Lehninger: principles of Biochemistry. Third Ed. Worth Publishers.
Murray. R., Granner. D., Mayes. P., Rodwell. V. 2003. Harper´s Illustrated Biochemistry. 26th. Ed. Mc Graw Hill Inc.
LIPIDOS DE MEMBRANA

son anfipáticos  hidrofóbica + hidrofílica

Nombre Hidrofóbico Hidrofílico


Glicerofosfolípidos dos ácidos grasos + glicerol fosfato + Alcohol
Esfingolípidos esfingosina + acido graso fosfato + amina
Mono u oligosacárido
Esteroles Sistema rígido de 4 anillos sustituyente -OH

Nelson. D., Cox. M. 2000. Lehninger: principles of Biochemistry. Third Ed. Worth Publishers.
Murray. R., Granner. D., Mayes. P., Rodwell. V. 2003. Harper´s Illustrated Biochemistry. 26th. Ed. Mc Graw Hill Inc.
Membrana celular de procariotes

Glicerol fosfato

grupos ditifanil

glicerol
glicerol

Nelson. D., Cox. M. 2000. Lehninger: principles of Biochemistry. Third Ed. Worth Publishers.
Murray. R., Granner. D., Mayes. P., Rodwell. V. 2003. Harper´s Illustrated Biochemistry. 26th. Ed. Mc Graw Hill Inc.
Modelo de Membrana celular

Cadena oligosacárido de
glicoproteína

Glicolípido

Bicapa lipidica
Cabeza polar de
fosfolipidos
Esteroles

Proteína unida
Proteína integral Proteína integral
covalentemente a lípido
(único dominio transmembrana) (varios dominios
Proteína perisférica
transmembrana)

Nelson. D., Cox. M. 2000. Lehninger: principles of Biochemistry. Third Ed. Worth Publishers.
Murray. R., Granner. D., Mayes. P., Rodwell. V. 2003. Harper´s Illustrated Biochemistry. 26th. Ed. Mc Graw Hill Inc.
Composición lipídica de las membranas celulares

Plasmatica

Mitocondrial interna
Tipo de membrana Hepatocito

Mitocondrial
externa Colesterol Esfingolípidos
Lisosomal Cardiolipina Fosfatidilcolina
Lipidos Fosfatidiletanolamina
Nuclear menores

RE rugoso

RE liso

Aparato de
golgi

% Lípido en membrana

Nelson. D., Cox. M. 2000. Lehninger: principles of Biochemistry. Third Ed. Worth Publishers.
Murray. R., Granner. D., Mayes. P., Rodwell. V. 2003. Harper´s Illustrated Biochemistry. 26th. Ed. Mc Graw Hill Inc.
Carbohidratos Lípidos Proteínas

Digestión y absorción

Monosacáridos Acidos grasos y glicerol Aminoácidos

Catabolismo

Acetil CoA NH3

Acidos grasos
2H ATP
Colesterol Ciclo del
ácido cítrico
Cuerpos cetónicos…

2CO2 + H2O METABOLISMO DE CARBOHIDRATOS,


LIPIDOS Y PROTEINAS
Lípidos

Digestión y absorción

Acidos grasos y glicerol

Catabolismo

Acetil CoA

Acidos grasos
2H ATP
Colesterol Ciclo del
ácido cítrico
Cuerpos cetónicos…

2CO2 + H2O
METABOLISMO DE LIPIDOS
Nelson. D., Cox. M. 2000. Lehninger: principles of Biochemistry. Third Ed. Worth Publishers.
Murray. R., Granner. D., Mayes. P., Rodwell. V. 2003. Harper´s Illustrated Biochemistry. 26th. Ed. Mc Graw Hill Inc.
Bioquímica Humana

Origen de los ácidos grasos

1. De la dieta
2. De los depósitos celulares
3. De las grasas sintetizadas de novo en un órgano para enviarlas a otro

DIETA Lipasas AG + Glicerol Reesterificación -oxidación


TG TG ACETIL CoA
Mitocondria

ATP

TG

Nelson. D., Cox. M. 2000. Lehninger: principles of Biochemistry. Third Ed. Worth Publishers.
Murray. R., Granner. D., Mayes. P., Rodwell. V. 2003. Harper´s Illustrated Biochemistry. 26th. Ed. Mc Graw Hill Inc.
Bioquímica Humana

1. Emulsificación de los lípidos de la dieta  sales biliares


2. Formación de micelas  ácción de lipasa pancreática
TG  AG + Glicerol
3. Difusión de AG y Glicerol al lumen intestinal
4. Reconversión:
AG + glicerol  TG + colesterol + Lipoproteinas  Qm
5. Paso de Qm (Apo C-II) de sangre a músculo y tejido adiposo
6. LpL activada por Apo C-II  hidrólisis de TG
7. Captación de AG y glicerol por órganos
8. Oxidación de AG en músculo
reesterificación de AG en tejido adiposo  TG

Nelson. D., Cox. M. 2000. Lehninger: principles of Biochemistry. Third Ed. Worth Publishers.
Murray. R., Granner. D., Mayes. P., Rodwell. V. 2003. Harper´s Illustrated Biochemistry. 26th. Ed. Mc Graw Hill Inc.
Bioquímica Humana
Digestión trigliceridos en el lumen intestinal

1. Emulsificación de los lípidos de la dieta  sales biliares

Colesterol
Acido Taurocólico Acido Glcocólico

Almacenamiento

Liberan

Nelson. D., Cox. M. 2000. Lehninger: principles of Biochemistry. Third Ed. Worth Publishers.
Murray. R., Granner. D., Mayes. P., Rodwell. V. 2003. Harper´s Illustrated Biochemistry. 26th. Ed. Mc Graw Hill Inc.
Bioquímica Humana
Digestión y absorción de lípidos de la dieta
Grasas ingeridas
en la dieta

8. Los acidos grasos son


oxidados como combustible
o reesterificados para
almacenamiento
Vesícula
biliar Miocito o
adipocito

Intestino
delgado 7. Los acidos grasos
entran en la sangre
1. Las sales biliares
emulsifican las grasas de la Lipoprotein lipasa
dieta en el intestino delgado,
formando micelas 6. La lipoprotein lpasa activada
por apoC II en los capilares
convierte triailgliceridos en
2. Las lipasas intestinales Capilares
acidos grasos y glicerol
degradan triacilgliceridos Mucosa
intestinal 5. Los quilomicrones se
mueven a través del sistema
linfático y la sangre a los
tejidos
3. Acidos grasos y otros productos del
Quilomicron
clivaje son absorbidos por la mucosa
intestinal y convertidos en 4. Los triacilgliceridos son incorporados con
triacilgliceridos colesterol y apolipoproteinas en los quilomicrones

Nelson. D., Cox. M. 2000. Lehninger: principles of Biochemistry. Third Ed. Worth Publishers.
Murray. R., Granner. D., Mayes. P., Rodwell. V. 2003. Harper´s Illustrated Biochemistry. 26th. Ed. Mc Graw Hill Inc.
Bioquímica Humana
Digestión trigliceridos en el lumen intestinal

Nelson. D., Cox. M. 2000. Lehninger: principles of Biochemistry. Third Ed. Worth Publishers.
Murray. R., Granner. D., Mayes. P., Rodwell. V. 2003. Harper´s Illustrated Biochemistry. 26th. Ed. Mc Graw Hill Inc.
Bioquímica Humana
Digestión trigliceridos: estado alimenticio

Nelson. D., Cox. M. 2000. Lehninger: principles of Biochemistry. Third Ed. Worth Publishers.
Murray. R., Granner. D., Mayes. P., Rodwell. V. 2003. Harper´s Illustrated Biochemistry. 26th. Ed. Mc Graw Hill Inc.
Bioquímica Humana
Digestión trigliceridos: estado ayuno

Nelson. D., Cox. M. 2000. Lehninger: principles of Biochemistry. Third Ed. Worth Publishers.
Murray. R., Granner. D., Mayes. P., Rodwell. V. 2003. Harper´s Illustrated Biochemistry. 26th. Ed. Mc Graw Hill Inc.
Bioquímica Humana
METABOLISMO DE TRIACILGLICEROLES

INTESTINO LINFA SANGRE TEJIDOS


LUMEN MUCOSA ADIPOSO

Glucólisis
GLUCOSA DHAP G-3-P

(Quilomicrones)
TAG TAG TAG TAG AG TAG
(almacenamiento)
Lipasa Lipólisis
LpL AG
AG Muscular y otros

Oxidación
DAG AG AG H2O + CO2 + 
Hepático

Lipasa LpL

AG AG Oxidación Acetil-CoA Oxidación H2O + CO2 + 


Resíntesis
MAG MAG TAG TAG AG
(VLDL)
Síntesis
GLICEROL G-3-P
Glucólisis
GLUCOSA PIRUVATO ACETIL-CoA
Bioquímica Humana

DESTINO DE LOS ACIDOS GRASOS

REUTILIZAN -OXIDACION

Nelson. D., Cox. M. 2000. Lehninger: principles of Biochemistry. Third Ed. Worth Publishers.
Murray. R., Granner. D., Mayes. P., Rodwell. V. 2003. Harper´s Illustrated Biochemistry. 26th. Ed. Mc Graw Hill Inc.
Bioquímica Humana

DESTINO DEL GLICEROL

DEGRADACION
EN EL CITOSOL
GLICOLISIS

El glicerol no puede ser usado por los adipocitos.


La quinasa solo esta presente en HIGADO.
En tejido adiposo, el glicerol 3-fosfato se deriva de
dihidroxiacetona fosfato por la enzima
deshidrogenasa glicerol-3-fosfato

Nelson. D., Cox. M. 2000. Lehninger: principles of Biochemistry. Third Ed. Worth Publishers.
Murray. R., Granner. D., Mayes. P., Rodwell. V. 2003. Harper´s Illustrated Biochemistry. 26th. Ed. Mc Graw Hill Inc.
Bioquímica Humana
- oxidación de ácidos grasos

Proceso catabólico de los ácidos grasos  remoción de 2C  AcetilCoa + ATP

-oxidación
ACIDO GRASO Mitocondria ACETIL CoA + Coenzimas reducidas
CAT FADH2
Hígado
NADH
ATP
CO2 + H2O Cuerpos
Cetónicos

1. Oxidación de AG de 2. Oxidación de Acetil 3. Transferencia de


cadena larga a CoA a CO2 por el electrones a la cadena
Acetil CoA Ciclo del Acido respiratoria
tricarboxilicos mitocondrial

Nelson. D., Cox. M. 2000. Lehninger: principles of Biochemistry. Third Ed. Worth Publishers.
Murray. R., Granner. D., Mayes. P., Rodwell. V. 2003. Harper´s Illustrated Biochemistry. 26th. Ed. Mc Graw Hill Inc.
Bioquímica Humana
- oxidación de ácidos grasos

-oxidación
ACIDO GRASO
1. OXIDACION
Cadena ATP
2. HIDRATACION ACETIL CoA respiratoria
CAT Hígado
3. OXIDACION
4. TIOLISIS CO2 + H2O Cuerpos
Cetónicos

Nelson. D., Cox. M. 2000. Lehninger: principles of Biochemistry. Third Ed. Worth Publishers.
Murray. R., Granner. D., Mayes. P., Rodwell. V. 2003. Harper´s Illustrated Biochemistry. 26th. Ed. Mc Graw Hill Inc.
Bioquímica Humana
Activación de los ácidos grasos

Acido graso + Acetil Coa  ACIL Coa (acido graso activado)


Retículo endoplasmático – membrana mitocondrial externa
ACIL CoA SINTETASA – ACIDO GRASO TIOQUINASA

R–COOH + ATP + CoASH →Acil-CoA sintetasa→ R–CO–SCoA + AMP + PPi + H2O

Consumo: 2 enlaces de alta


energía del ATP

Nelson. D., Cox. M. 2000. Lehninger: principles of Biochemistry. Third Ed. Worth Publishers.
Murray. R., Granner. D., Mayes. P., Rodwell. V. 2003. Harper´s Illustrated Biochemistry. 26th. Ed. Mc Graw Hill Inc.
Bioquímica Humana
Traslocación a la matriz mitocondrial

Membrana mitocondrial interna es impermeable a los acil-CoA


Transportador  CARNITINA  ACIL CoA al interior de la matriz mitocondrial

Nelson. D., Cox. M. 2000. Lehninger: principles of Biochemistry. Third Ed. Worth Publishers.
Murray. R., Granner. D., Mayes. P., Rodwell. V. 2003. Harper´s Illustrated Biochemistry. 26th. Ed. Mc Graw Hill Inc.
Bioquímica Humana

1. OXIDACION POR FAD

Acil-CoA deshidrogenasa cataliza la formación de un doble enlace entre C-2


(carbono α) y C-3 (carbono β)

Nelson. D., Cox. M. 2000. Lehninger: principles of Biochemistry. Third Ed. Worth Publishers.
Murray. R., Granner. D., Mayes. P., Rodwell. V. 2003. Harper´s Illustrated Biochemistry. 26th. Ed. Mc Graw Hill Inc.
Bioquímica Humana

2. HIDRATACION

Hidratación del enlace entre C-2 y C-3


Reacción estereoespecífica  solo isómero L

Nelson. D., Cox. M. 2000. Lehninger: principles of Biochemistry. Third Ed. Worth Publishers.
Murray. R., Granner. D., Mayes. P., Rodwell. V. 2003. Harper´s Illustrated Biochemistry. 26th. Ed. Mc Graw Hill Inc.
Bioquímica Humana

3. OXIDACION POR NAD+

Oxidación del L-3-hidroxiacil CoA por el NAD+


Convierte el grupo hidroxilo (–OH) en un grupo cetona (=O).

Nelson. D., Cox. M. 2000. Lehninger: principles of Biochemistry. Third Ed. Worth Publishers.
Murray. R., Granner. D., Mayes. P., Rodwell. V. 2003. Harper´s Illustrated Biochemistry. 26th. Ed. Mc Graw Hill Inc.
Bioquímica Humana

4. TIOLISIS

Separación del 3-cetoacil CoA por el grupo tiol de otra molécula de CoA
El tiol es insertado entre C-2 y C-3

Nelson. D., Cox. M. 2000. Lehninger: principles of Biochemistry. Third Ed. Worth Publishers.
Murray. R., Granner. D., Mayes. P., Rodwell. V. 2003. Harper´s Illustrated Biochemistry. 26th. Ed. Mc Graw Hill Inc.
Bioquímica Humana
- oxidación de ácidos grasos

CICLO
Deshidrogenación
Hidratación
Deshidrogenación
Lisis

Por cada ciclo, se forma una molécula de FADH2,


una de NADH y una de acetil CoA.

Nelson. D., Cox. M. 2000. Lehninger: principles of Biochemistry. Third Ed. Worth Publishers.
Murray. R., Granner. D., Mayes. P., Rodwell. V. 2003. Harper´s Illustrated Biochemistry. 26th. Ed. Mc Graw Hill Inc.
Bioquímica Humana
- oxidación de ácidos grasos

Una cadena larga de ácidos


grasos es oxidada para producir
residuos acetilo en forma de acetil
CoA

Grupos acetilo son oxidados a CO2


vía ciclo del acido cítrico

Los electrones derivados de la


oxidación en ambas etapas pasan
a O2 via la cadena respiratoria
mitocondrial dando energía para la
síntesis de ATP por la fosforilación
oxidativa

Nelson. D., Cox. M. 2000. Lehninger: principles of Biochemistry. Third Ed. Worth Publishers.
Murray. R., Granner. D., Mayes. P., Rodwell. V. 2003. Harper´s Illustrated Biochemistry. 26th. Ed. Mc Graw Hill Inc.
Bioquímica Humana
RENDIMIENTO ENERGETICO
- oxidación de ácidos grasos

Acido Palmítico: 16C

Nelson. D., Cox. M. 2000. Lehninger: principles of Biochemistry. Third Ed. Worth Publishers.
Murray. R., Granner. D., Mayes. P., Rodwell. V. 2003. Harper´s Illustrated Biochemistry. 26th. Ed. Mc Graw Hill Inc.
Bioquímica Humana
RENDIMIENTO ENERGETICO
- oxidación de ácidos grasos

Acido Palmítico: 16C

Palmitoil-CoA + 7CoA + 7FAD + 7NAD+ + 7H2O  8AcetilCoA + 7FADH2 + 7NADH + 7H +

Nelson. D., Cox. M. 2000. Lehninger: principles of Biochemistry. Third Ed. Worth Publishers.
Murray. R., Granner. D., Mayes. P., Rodwell. V. 2003. Harper´s Illustrated Biochemistry. 26th. Ed. Mc Graw Hill Inc.
Bioquímica Humana
RENDIMIENTO ENERGETICO
- oxidación de ácidos grasos

7 NADH que en la cadena respiratoria generan 2,5 ATP cada uno ……….…...... 17,5
7 FADH2 que en la cadena respiratoria generan 1,5 ATP cada uno …………….. 10,5
8 acetil-CoA que ingresan en el Ciclo de Krebs y generan 10 ATP ...................... 80
2 ATP menos, dados en la activación del ácido graso................................... - 2 ATP
Total ........................................................................................................ 106ATP

Numero de carbonos
Número de Acetil CoA = carbonos / 2
Número de NADH y FADH2 = Número de AcetilCoA -1

ACIDO PALMITICO: 16C


8 Acetil CoA
7 FADH2
7 NADH
Restar la activación  2ATP

Nelson. D., Cox. M. 2009. Lehninger: principles of Biochemistry. Fifth Ed. Worth Publishers.
Murray. R., Granner. D., Mayes. P., Rodwell. V. 2003. Harper´s Illustrated Biochemistry. 26th. Ed. Mc Graw Hill Inc.
Bioquímica Humana
- oxidación de ácidos grasos
-oxidación Cadena
ACIDO GRASO ACETIL CoA ATP
Mitocondria respiratoria
CAT Hígado

CO2 + H2O Cuerpos


Cetónicos

Acidos Grasos Saturados Acidos Grasos Insaturados Acidos Grasos Impar


1. OXIDACION 1. OXIDACION 1. OXIDACION
2. HIDRATACION 2. HIDRATACION 2. HIDRATACION
3. OXIDACION 3. OXIDACION 3. OXIDACION
4. TIOLISIS 4. TIOLISIS 4. TIOLISIS

INSATURACION PROPIONIL CoA


Isomerasa – Hidratasa - Epimerasa 3 enzimas  Succinil CoA

Peroxisomas - Glioxisomas

Nelson. D., Cox. M. 2000. Lehninger: principles of Biochemistry. Third Ed. Worth Publishers.
Murray. R., Granner. D., Mayes. P., Rodwell. V. 2003. Harper´s Illustrated Biochemistry. 26th. Ed. Mc Graw Hill Inc.
Bioquímica Humana
- oxidación en mitocondria vs peroxisomas

Diferencia
los dos
procesos

Nelson. D., Cox. M. 2000. Lehninger: principles of Biochemistry. Third Ed. Worth Publishers.
Murray. R., Granner. D., Mayes. P., Rodwell. V. 2003. Harper´s Illustrated Biochemistry. 26th. Ed. Mc Graw Hill Inc.
Bioquímica Humana
Oxidación de acido graso monoinsaturado

Acido Oleico: 18:1 (9)

Acidos Grasos Insaturados


1. OXIDACION
2. HIDRATACION
3. OXIDACION
4. TIOLISIS

INSATURACION
Isomerasa – Hidratasa - Epimerasa

Nelson. D., Cox. M. 2000. Lehninger: principles of Biochemistry. Third Ed. Worth Publishers.
Murray. R., Granner. D., Mayes. P., Rodwell. V. 2003. Harper´s Illustrated Biochemistry. 26th. Ed. Mc Graw Hill Inc.
Bioquímica Humana
Oxidación de acido graso poliinsaturado
Acido Linoleico: 18:2 (9,12)

Acidos Grasos Insaturados


1. OXIDACION
2. HIDRATACION
3. OXIDACION
4. TIOLISIS

INSATURACION
Isomerasa – Hidratasa - Epimerasa

Nelson. D., Cox. M. 2000. Lehninger: principles of Biochemistry. Third Ed. Worth Publishers.
Murray. R., Granner. D., Mayes. P., Rodwell. V. 2003. Harper´s Illustrated Biochemistry. 26th. Ed. Mc Graw Hill Inc.
Bioquímica Humana
Oxidación de acido graso impar

Acidos Grasos Impar


1. OXIDACION
2. HIDRATACION
3. OXIDACION
4. TIOLISIS

PROPIONIL CoA
3 enzimas  Succinil CoA

Nelson. D., Cox. M. 2000. Lehninger: principles of Biochemistry. Third Ed. Worth Publishers.
Murray. R., Granner. D., Mayes. P., Rodwell. V. 2003. Harper´s Illustrated Biochemistry. 26th. Ed. Mc Graw Hill Inc.
Bioquímica Humana
Enzimas de la -oxidación en diferentes seres vivos

Nelson. D., Cox. M. 2000. Lehninger: principles of Biochemistry. Third Ed. Worth Publishers.
Murray. R., Granner. D., Mayes. P., Rodwell. V. 2003. Harper´s Illustrated Biochemistry. 26th. Ed. Mc Graw Hill Inc.
Bioquímica Humana

DESTINO DE LA ACETIL-COA

Ciclo de Krebs

Síntesis de Síntesis de cuerpos


colesterol
ACETIL-COA cetónicos

Síntesis de
ácidos grasos

Nelson. D., Cox. M. 2000. Lehninger: principles of Biochemistry. Third Ed. Worth Publishers.
Murray. R., Granner. D., Mayes. P., Rodwell. V. 2003. Harper´s Illustrated Biochemistry. 26th. Ed. Mc Graw Hill Inc.
Bioquímica Humana
CETOGENESIS
Formación de cuerpos cetónicos
- oxidación de AG Acetil CoA

Ciclo del ácido Formación de cuerpos


cítrico cetónicos

HIGADO

Son compuestos de bajo Pm


Solubles en agua
Energia para músculo y cerebro
Ppal fuente de nergia para el corazón

Nelson. D., Cox. M. 2000. Lehninger: principles of Biochemistry. Third Ed. Worth Publishers.
Murray. R., Granner. D., Mayes. P., Rodwell. V. 2003. Harper´s Illustrated Biochemistry. 26th. Ed. Mc Graw Hill Inc.
Bioquímica Humana
CETOGENESIS
Formación de cuerpos cetónicos
- oxidación de AG Acetil CoA

Ciclo del ácido Formación de cuerpos


cítrico cetónicos

HIGADO

Síntesis: bajos niveles de glucosa en


la sangre, y después del agotamiento
de las reservas celulares de glucógeno

Nelson. D., Cox. M. 2000. Lehninger: principles of Biochemistry. Third Ed. Worth Publishers.
Murray. R., Granner. D., Mayes. P., Rodwell. V. 2003. Harper´s Illustrated Biochemistry. 26th. Ed. Mc Graw Hill Inc.
Bioquímica Humana
CETOGENESIS

Nelson. D., Cox. M. 2000. Lehninger: principles of Biochemistry. Third Ed. Worth Publishers.
Murray. R., Granner. D., Mayes. P., Rodwell. V. 2003. Harper´s Illustrated Biochemistry. 26th. Ed. Mc Graw Hill Inc.
CETOGENESIS Bioquímica Humana

Fuente de los otros dos


cuerpos cetónicos

Es exhalado o
excretado como
desecho

No es una cetona,
pero es la fuente
combustible

Nelson. D., Cox. M. 2000. Lehninger: principles of Biochemistry. Third Ed. Worth Publishers.
Murray. R., Granner. D., Mayes. P., Rodwell. V. 2003. Harper´s Illustrated Biochemistry. 26th. Ed. Mc Graw Hill Inc.
DEGRADACION DE CUERPOS CETONICOS Bioquímica Humana

Tejidos
extrahepáticos

Tioforasa
acetoacética

Tiocinasa
acetoacética

Nelson. D., Cox. M. 2000. Lehninger: principles of Biochemistry. Third Ed. Worth Publishers.
Murray. R., Granner. D., Mayes. P., Rodwell. V. 2003. Harper´s Illustrated Biochemistry. 26th. Ed. Mc Graw Hill Inc.
Bioquímica Humana
Formación de cuerpos cetónicos

Nelson. D., Cox. M. 2000. Lehninger: principles of Biochemistry. Third Ed. Worth Publishers.
Murray. R., Granner. D., Mayes. P., Rodwell. V. 2003. Harper´s Illustrated Biochemistry. 26th. Ed. Mc Graw Hill Inc.
Bioquímica Humana

Formación, utilización y excreción de los cuerpos cetónicos

HIGADO SANGRE TEJIDOS EXTRAHEPATICOS

Acil-CoA AGL

Glucosa
Glucosa Acetil-CoA

ORINA

Acetil-CoA Acetil-CoA

Cuerpos Cuerpos
Cuerpos cetónicos
cetónicos cetónicos

Ciclo del
ácido cítrico Acetona
Ciclo del
ácido cítrico
PULMONES

2CO2
2CO2

Nelson. D., Cox. M. 2000. Lehninger: principles of Biochemistry. Third Ed. Worth Publishers.
Murray. R., Granner. D., Mayes. P., Rodwell. V. 2003. Harper´s Illustrated Biochemistry. 26th. Ed. Mc Graw Hill Inc.
Bioquímica Humana
Tejidos que utilizan cuerpos cetónicos

CONDICIONES NORMALES
Músculo cardiaco Músculo esquelético

a. Cerebro ( inanición prolongada)

El hígado no tiene la enzima -cetoácido-CoA transferasa, no puede utilizar como


fuente de energía los cuerpos cetónicos)

Nelson. D., Cox. M. 2000. Lehninger: principles of Biochemistry. Third Ed. Worth Publishers.
Murray. R., Granner. D., Mayes. P., Rodwell. V. 2003. Harper´s Illustrated Biochemistry. 26th. Ed. Mc Graw Hill Inc.
Bioquímica Humana

Hace muchos años…..

LIPOLISIS LIPOGENESIS

Nelson. D., Cox. M. 2000. Lehninger: principles of Biochemistry. Third Ed. Worth Publishers.
Murray. R., Granner. D., Mayes. P., Rodwell. V. 2003. Harper´s Illustrated Biochemistry. 26th. Ed. Mc Graw Hill Inc.
Bioquímica Humana
LIPOGENESIS

Nelson. D., Cox. M. 2000. Lehninger: principles of Biochemistry. Third Ed. Worth Publishers.
Murray. R., Granner. D., Mayes. P., Rodwell. V. 2003. Harper´s Illustrated Biochemistry. 26th. Ed. Mc Graw Hill Inc.
Bioquímica Humana
LIPOGENESIS
 Síntesis de ácidos grasos
 Esterificacion de AG para formar TG

INDUCIDO POR

• Alimentación: alta en grasa – baja en hidratos de carbono o proteínas


• Alta concentracion de citrato en el citoplasma produciendo Acetil-CoA y oxalocetato
• Cantidades grandes de NADPH

PALMITATO LIBRE

Nelson. D., Cox. M. 2000. Lehninger: principles of Biochemistry. Third Ed. Worth Publishers.
Murray. R., Granner. D., Mayes. P., Rodwell. V. 2003. Harper´s Illustrated Biochemistry. 26th. Ed. Mc Graw Hill Inc.
Bioquímica Humana
LIPOGENESIS

8AcetilCoA + 14NADH + 14H + + 7ATP  Palmitato + 14NADH+ + 7ADP + 7Pi + 8 CoASH + 6H2O

PASO DE ACETIL CoA DE MITOCONDRIA A CITOSOL

Sistemas enzimáticos: citoplasma

1. Acetil-CoA carboxilasa: Acetil-CoA  Malonil CoA


cofactores: NADPH, ATP, Mn, Biotina, Ac Pantoténico, Bicarbonato

2. Acido Graso Sintetasa: AcetilCoA + 7Malonil CoA  Palmitato

Nelson. D., Cox. M. 2000. Lehninger: principles of Biochemistry. Third Ed. Worth Publishers.
Murray. R., Granner. D., Mayes. P., Rodwell. V. 2003. Harper´s Illustrated Biochemistry. 26th. Ed. Mc Graw Hill Inc.
Bioquímica Humana
LIPOGENESIS

Nelson. D., Cox. M. 2000. Lehninger: principles of Biochemistry. Third Ed. Worth Publishers.
Murray. R., Granner. D., Mayes. P., Rodwell. V. 2003. Harper´s Illustrated Biochemistry. 26th. Ed. Mc Graw Hill Inc.
Bioquímica Humana
LIPOGENESIS
1. Formación de Malonil Coa  Acetil-CoA carboxilasa

Biotina REGIONES FUNCIONALES


carboxilasa - Proteína transportadora de Biotina
- Biotina carboxilasa
Activación del CO2
- Transcarboxilasa
Produción de MalonilCoA
Proteína CO2 de biotina a acetil-CoA
transportadora
de Biotina

Transcarbox
ilasa

Nelson. D., Cox. M. 2000. Lehninger: principles of Biochemistry. Third Ed. Worth Publishers.
Murray. R., Granner. D., Mayes. P., Rodwell. V. 2003. Harper´s Illustrated Biochemistry. 26th. Ed. Mc Graw Hill Inc.
Bioquímica Humana
LIPOGENESIS
2. Formación de Palmitato  Acido Graso Sintetasa
-cetoacil-ACP sintasa Malonil-CoA- ACP
transferasa

Acetil-CoA -cetoacil-ACP
transacetilasa reductasa
Enoil-ACP reductasa -hidroxiacil-ACP
dehidratasa
Componente Función
Proteína transportadora de acilo (ACP) Porta grupos acilo al enlace tioester
Acetil-CoA-ACP transacetilasa (AT) Tranfiere grupos acilo desde CoA al residuo de cisteina del KS
-cetoacil-ACP sintasa (KS) Condensa grupos acilo y malonilo
Malonil-CoA-ACP transferasa (MT) Transfiere grupos malonil del CoA al ACP
-cetoacil-ACP reductasa (KR) Reduce grupo -cetoal grupo -hidroxilo
-hidroxiacil-ACP dehidratasa (HD) Remueve agua de -hidroxiacil-ACP crea un doble enlace
Enoil-ACP reductasa (ER) Reduce el doble enlace formando Acil-ACP saturado

Nelson. D., Cox. M. 2000. Lehninger: principles of Biochemistry. Third Ed. Worth Publishers.
Murray. R., Granner. D., Mayes. P., Rodwell. V. 2003. Harper´s Illustrated Biochemistry. 26th. Ed. Mc Graw Hill Inc.
Bioquímica Humana
LIPOGENESIS
1. Formación de Malonil Coa  Acetil-CoA carboxilasa

Nelson. D., Cox. M. 2000. Lehninger: principles of Biochemistry. Third Ed. Worth Publishers.
Murray. R., Granner. D., Mayes. P., Rodwell. V. 2003. Harper´s Illustrated Biochemistry. 26th. Ed. Mc Graw Hill Inc.
Bioquímica Humana
LIPOGENESIS
2. Formación de Palmitato  Acido Graso Sintetasa

1. CONDENSACION
2. REDUCCION
3. DEHIDRATACION
4. REDUCCION
5. TRANSLOCACION

Nelson. D., Cox. M. 2000. Lehninger: principles of Biochemistry. Third Ed. Worth Publishers.
Murray. R., Granner. D., Mayes. P., Rodwell. V. 2003. Harper´s Illustrated Biochemistry. 26th. Ed. Mc Graw Hill Inc.
Bioquímica Humana
LIPOGENESIS

ENZIMA CARGADA

Unión de Acetil CoA y Malonil CoA a


Acido Graso Sintasa

Nelson. D., Cox. M. 2000. Lehninger: principles of Biochemistry. Third Ed. Worth Publishers.
Murray. R., Granner. D., Mayes. P., Rodwell. V. 2003. Harper´s Illustrated Biochemistry. 26th. Ed. Mc Graw Hill Inc.
LIPOGENESIS Bioquímica Humana

1. CONDENSACION

Condensación del acetil y malonil activados


para formar acetoacetil-ACP produciendo CO2

-cetoacil-ACP sintasa (KS)

Nelson. D., Cox. M. 2000. Lehninger: principles of Biochemistry. Third Ed. Worth Publishers.
Murray. R., Granner. D., Mayes. P., Rodwell. V. 2003. Harper´s Illustrated Biochemistry. 26th. Ed. Mc Graw Hill Inc.
LIPOGENESIS Bioquímica Humana

2. REDUCCION

Reducción del grupo carbonilo


donador de electrones: NADPH

-cetoacil-ACP reductasa (KR)

Nelson. D., Cox. M. 2000. Lehninger: principles of Biochemistry. Third Ed. Worth Publishers.
Murray. R., Granner. D., Mayes. P., Rodwell. V. 2003. Harper´s Illustrated Biochemistry. 26th. Ed. Mc Graw Hill Inc.
LIPOGENESIS Bioquímica Humana

3. DESHIDRATACION

Remoción de agua

-hidroxiacil-ACP dehidratasa (HD)

Nelson. D., Cox. M. 2000. Lehninger: principles of Biochemistry. Third Ed. Worth Publishers.
Murray. R., Granner. D., Mayes. P., Rodwell. V. 2003. Harper´s Illustrated Biochemistry. 26th. Ed. Mc Graw Hill Inc.
LIPOGENESIS Bioquímica Humana

4. REDUCCION

Reducción del doble enlace


Donador de electrones: NADPH

enoil-ACP reductasa (ER)

Nelson. D., Cox. M. 2000. Lehninger: principles of Biochemistry. Third Ed. Worth Publishers.
Murray. R., Granner. D., Mayes. P., Rodwell. V. 2003. Harper´s Illustrated Biochemistry. 26th. Ed. Mc Graw Hill Inc.
LIPOGENESIS Bioquímica Humana

5. TRANSLOCACION

-cetoacil-ACP sintasa (KS)

Nelson. D., Cox. M. 2000. Lehninger: principles of Biochemistry. Third Ed. Worth Publishers.
Murray. R., Granner. D., Mayes. P., Rodwell. V. 2003. Harper´s Illustrated Biochemistry. 26th. Ed. Mc Graw Hill Inc.
LIPOGENESIS Bioquímica Humana

Nelson. D., Cox. M. 2000. Lehninger: principles of Biochemistry. Third Ed. Worth Publishers.
Murray. R., Granner. D., Mayes. P., Rodwell. V. 2003. Harper´s Illustrated Biochemistry. 26th. Ed. Mc Graw Hill Inc.
Bioquímica Humana
LIPOGENESIS

7 Ciclos

8AcetilCoA + 14NADH + 14H + + 7ATP  Palmitato + 14NADH+ + 7ADP + 7Pi + 8 CoASH + 6H2O

Nelson. D., Cox. M. 2000. Lehninger: principles of Biochemistry. Third Ed. Worth Publishers.
Murray. R., Granner. D., Mayes. P., Rodwell. V. 2003. Harper´s Illustrated Biochemistry. 26th. Ed. Mc Graw Hill Inc.
Bioquímica Humana
LIPOGENESIS

Nelson. D., Cox. M. 2000. Lehninger: principles of Biochemistry. Third Ed. Worth Publishers.
Murray. R., Granner. D., Mayes. P., Rodwell. V. 2003. Harper´s Illustrated Biochemistry. 26th. Ed. Mc Graw Hill Inc.
Bioquímica Humana

ESTRUCTURA DE LA ACIDO GRASO SINTASA EN DIFERENTES ORGANISMOS

Nelson. D., Cox. M. 2000. Lehninger: principles of Biochemistry. Third Ed. Worth Publishers.
Murray. R., Granner. D., Mayes. P., Rodwell. V. 2003. Harper´s Illustrated Biochemistry. 26th. Ed. Mc Graw Hill Inc.
Bioquímica Humana
REGULACION DE LA LIPOGENESIS

1. Regulacion alostérica

Acetil CoA carboxilasa  malonil solo en sintesis de acidos grasos


Acil-CoA carnitina aciltransferasa I  impide translocacion de acilCoA de mitocondria
a citosol para la -oxidación

Nelson. D., Cox. M. 2000. Lehninger: principles of Biochemistry. Third Ed. Worth Publishers.
Murray. R., Granner. D., Mayes. P., Rodwell. V. 2003. Harper´s Illustrated Biochemistry. 26th. Ed. Mc Graw Hill Inc.
Bioquímica Humana
REGULACION DE LA LIPOGENESIS

2. Control hormonal

Acetil CoA carboxilasa  por fosforilación y defosforilación

Inhibición de la
Induce la síntesis síntesis de ácidos
de ácidos grasos grasos

Nelson. D., Cox. M. 2000. Lehninger: principles of Biochemistry. Third Ed. Worth Publishers.
Murray. R., Granner. D., Mayes. P., Rodwell. V. 2003. Harper´s Illustrated Biochemistry. 26th. Ed. Mc Graw Hill Inc.
Bioquímica Humana
REGULACION DE LA LIPOGENESIS

3. Expresion génica por la dieta

• Alimentación: alta en hidratos de carbono y baja en lípidos inducen las enzimas


lipogénicas

Nelson. D., Cox. M. 2000. Lehninger: principles of Biochemistry. Third Ed. Worth Publishers.
Murray. R., Granner. D., Mayes. P., Rodwell. V. 2003. Harper´s Illustrated Biochemistry. 26th. Ed. Mc Graw Hill Inc.
Bioquímica Humana
REGULACION DE LA LIPOGENESIS:
ACETILCoA CARBOXILASA

Nelson. D., Cox. M. 2000. Lehninger: principles of Biochemistry. Third Ed. Worth Publishers.
Murray. R., Granner. D., Mayes. P., Rodwell. V. 2003. Harper´s Illustrated Biochemistry. 26th. Ed. Mc Graw Hill Inc.
Bioquímica Humana

REGULACION CONTROLADA DE SINTESIS Y


DEGRADACION DE ACIDOS GRASOS

Nelson. D., Cox. M. 2000. Lehninger: principles of Biochemistry. Third Ed. Worth Publishers.
Murray. R., Granner. D., Mayes. P., Rodwell. V. 2003. Harper´s Illustrated Biochemistry. 26th. Ed. Mc Graw Hill Inc.
Bioquímica Humana

SINTESIS DE ACIDO GRASOS INSATURADOS CON MAS DE 16C

Elongación de ácidos grasos:


ÁCIDO GRASA ELONGASA

• Retículo endoplasmático
• Alarga la cadena de la acil-CoA de grasas
saturadas e insaturadas (de C 10 hacia arriba)
• Por dos carbonos usando malonil CoA como
donador de acetilo y NADPH como reductor
• La adición de grupos acetilo es catalizado por
la del retículo endoplásmico

Nelson. D., Cox. M. 2000. Lehninger: principles of Biochemistry. Third Ed. Worth Publishers.
Murray. R., Granner. D., Mayes. P., Rodwell. V. 2003. Harper´s Illustrated Biochemistry. 26th. Ed. Mc Graw Hill Inc.
Bioquímica Humana

SINTESIS DE ACIDOs GRASOS INSATURADOS

La formación de ácidos grasos monosaturados como el palmitoil 16:1 y el ácido oleico 18:1

Acil-CoA desaturasa

Nelson. D., Cox. M. 2000. Lehninger: principles of Biochemistry. Third Ed. Worth Publishers.
Murray. R., Granner. D., Mayes. P., Rodwell. V. 2003. Harper´s Illustrated Biochemistry. 26th. Ed. Mc Graw Hill Inc.
Bioquímica Humana
BIOSINTESIS DE TRIGLICERIDOS

Higado

Fosfolipidos

Nelson. D., Cox. M. 2000. Lehninger: principles of Biochemistry. Third Ed. Worth Publishers.
Murray. R., Granner. D., Mayes. P., Rodwell. V. 2003. Harper´s Illustrated Biochemistry. 26th. Ed. Mc Graw Hill Inc.
Bioquímica Humana
Fosfolípidos son degradados en los liposomas

Fosfolipasa A1

Fosfolipasa A2

Fosfolipasa C

Fosfolipasa D

Nelson. D., Cox. M. 2000. Lehninger: principles of Biochemistry. Third Ed. Worth Publishers.
Murray. R., Granner. D., Mayes. P., Rodwell. V. 2003. Harper´s Illustrated Biochemistry. 26th. Ed. Mc Graw Hill Inc.
Bioquímica Humana
Biosintesis de triglicéridos, glicolipidos y fosfolipidos

Nelson. D., Cox. M. 2000. Lehninger: principles of Biochemistry. Third Ed. Worth Publishers.
Murray. R., Granner. D., Mayes. P., Rodwell. V. 2003. Harper´s Illustrated Biochemistry. 26th. Ed. Mc Graw Hill Inc.
Bioquímica Humana
Biosíntesis de Colesterol

Nelson. D., Cox. M. 2000. Lehninger: principles of Biochemistry. Third Ed. Worth Publishers.
Murray. R., Granner. D., Mayes. P., Rodwell. V. 2003. Harper´s Illustrated Biochemistry. 26th. Ed. Mc Graw Hill Inc.
Bioquímica Humana
Biosíntesis de Colesterol

Nelson. D., Cox. M. 2000. Lehninger: principles of Biochemistry. Third Ed. Worth Publishers.
Murray. R., Granner. D., Mayes. P., Rodwell. V. 2003. Harper´s Illustrated Biochemistry. 26th. Ed. Mc Graw Hill Inc.
Bioquímica Humana
Biosíntesis de Colesterol

1. Sintesis de mevalonato a partir


de acetato

Tiolasa
HMG-CoA sintasa
HMG-CoA reductasa

Nelson. D., Cox. M. 2000. Lehninger: principles of Biochemistry. Third Ed. Worth Publishers.
Murray. R., Granner. D., Mayes. P., Rodwell. V. 2003. Harper´s Illustrated Biochemistry. 26th. Ed. Mc Graw Hill Inc.
Bioquímica Humana
Biosíntesis de Colesterol

2. Conversión de mevalonato a dos


unidadesde isopreno activas

Nelson. D., Cox. M. 2000. Lehninger: principles of Biochemistry. Third Ed. Worth Publishers.
Murray. R., Granner. D., Mayes. P., Rodwell. V. 2003. Harper´s Illustrated Biochemistry. 26th. Ed. Mc Graw Hill Inc.
Bioquímica Humana
Biosíntesis de Colesterol

3. Condensación de seis
unidades de isopreno activadas
a Escualeno

Nelson. D., Cox. M. 2000. Lehninger: principles of Biochemistry. Third Ed. Worth Publishers.
Murray. R., Granner. D., Mayes. P., Rodwell. V. 2003. Harper´s Illustrated Biochemistry. 26th. Ed. Mc Graw Hill Inc.
Bioquímica Humana
Biosíntesis de Colesterol

4. Conversión de Escualeno en
un núcleo esteroideo de cuatro
anilos

Nelson. D., Cox. M. 2000. Lehninger: principles of Biochemistry. Third Ed. Worth Publishers.
Murray. R., Granner. D., Mayes. P., Rodwell. V. 2003. Harper´s Illustrated Biochemistry. 26th. Ed. Mc Graw Hill Inc.
Bioquímica Humana
Biosíntesis de Colesterol

5. Síntesis de Esteres de
colesterol

Nelson. D., Cox. M. 2000. Lehninger: principles of Biochemistry. Third Ed. Worth Publishers.
Murray. R., Granner. D., Mayes. P., Rodwell. V. 2003. Harper´s Illustrated Biochemistry. 26th. Ed. Mc Graw Hill Inc.
Bioquímica Humana
Biosíntesis de Colesterol

COLESTEROL

Hormonas Esteres de colesterol


esteroideas Acil-CoA-colesterol acil
transferasa (ACAT)
Transporte de colesterol por
Sales biliares liporpoteinas
Hidrofilicas
Digestión

Nelson. D., Cox. M. 2000. Lehninger: principles of Biochemistry. Third Ed. Worth Publishers.
Murray. R., Granner. D., Mayes. P., Rodwell. V. 2003. Harper´s Illustrated Biochemistry. 26th. Ed. Mc Graw Hill Inc.
Bioquímica Humana

HMG-CoA reductasa
Glucagon  + fosforilación
inactiva
Insulina  + defosforilación
activa

Nelson. D., Cox. M. 2000. Lehninger: principles of Biochemistry. Third Ed. Worth Publishers.
Murray. R., Granner. D., Mayes. P., Rodwell. V. 2003. Harper´s Illustrated Biochemistry. 26th. Ed. Mc Graw Hill Inc.
Bioquímica Humana

Nelson. D., Cox. M. 2000. Lehninger: principles of Biochemistry. Third Ed. Worth Publishers.
Murray. R., Granner. D., Mayes. P., Rodwell. V. 2003. Harper´s Illustrated Biochemistry. 26th. Ed. Mc Graw Hill Inc.
Bioquímica Humana

DISLIPIDEMIAS

Trastorno en el metabolismo de los lípidos, en el cual se modifican los valores


normales de lípidos en sangre ya sea colesterol o triglicéridos, en forma
independiente o ambos.
Colesterol > 200 mg/dL  HIPERCOLESTEROLEMIA
Trigliceridos > 150 mg/dL  HIPERTRIGLICERIDEMIA

Nelson. D., Cox. M. 2000. Lehninger: principles of Biochemistry. Third Ed. Worth Publishers.
Murray. R., Granner. D., Mayes. P., Rodwell. V. 2003. Harper´s Illustrated Biochemistry. 26th. Ed. Mc Graw Hill Inc.
Bioquímica Humana

ENFERMEDAD DE GAUCHER

Es la más común de las enfermedades de almacenamiento de lípidos.


Está causada por una deficiencia de la enzima glucocerebrosidasa

Nelson. D., Cox. M. 2000. Lehninger: principles of Biochemistry. Third Ed. Worth Publishers.
Murray. R., Granner. D., Mayes. P., Rodwell. V. 2003. Harper´s Illustrated Biochemistry. 26th. Ed. Mc Graw Hill Inc.
Bioquímica Humana

ENFERMEDAD DE NIEMANN-PICK

es realmente un grupo de trastornos recesivos autosómicos causados por una


acumulación de grasas y colesterol en las células del hígado, el bazo, la médula
ósea, los pulmones y en algunos pacientes, el cerebro

Esfingomielinasa Ácida
El cuerpo no puede descomponer
apropiadamente el colesterol y otras
grasas

Puede o no comprometer el
sistema nervioso central y el
aparato respiratorio

Nelson. D., Cox. M. 2000. Lehninger: principles of Biochemistry. Third Ed. Worth Publishers.
Murray. R., Granner. D., Mayes. P., Rodwell. V. 2003. Harper´s Illustrated Biochemistry. 26th. Ed. Mc Graw Hill Inc.

También podría gustarte