Documentos de Académico
Documentos de Profesional
Documentos de Cultura
Chay yana chuñutañataqmi lliw papamanta ruwana, mana quchaman winanachu riki, masarunki hinaspa
saruptillaykim rupayawan, qaswan chakin; waña papañataqmi quchaman winaptiyki 8, 12 punchawhinam
nuyun, chaymantam kanastakunawan pampaman qasa hapinapaq hurqunku, hinaptinmi qasa hapiykuptin
yuraqmanña chakin, chaytam yuraq chuñu ninku riki, ñuqayku muray nispa niniku
El chuñu negro se hace de todo tipo de papa menuda, haciendo helar en la noche al día
siguiente pisan, luego hacen secar a esto lo llaman en quechua yana chuñu,
En cambio, el muray primero haciendo helar en la noche al día siguiente lo pisan y ponen en un
pozo de agua a las orillas del río Upanqay durante 8 o 12 días, luego lo sacan y los hacen helar
nuevamente una noche y los secan al sol. El muray se hace de la papa especial llamada waña, no sirve
para comer directamente esta se siembra en zonas bajas en terrenos puquiales, las papas waña son
largas y blancas como ollucos; también hay otra papa llamada mawli de forma redonda de color plomo
también sirve para elaborar el chuñu blanco.
Chuñukuymanta
¿Imaynata qasachinchik?
¿Imaynataq nuyuchinchik?
¿Imaynataq chakichunchik?
CHUÑU RUWAYMANATA
Chuñukunapaqqa, ñawpaqtam papata akllqnchik. Arí, mana muhupaq kaqkunatayá: sirita,
manwata, kurusqa papakunata, ñutu papakunata, hinallataq qawchisqa papakunatapas.
Chaynallataqmi hanaq pachapas kichasqa kanan, mana ima puyusqa. Wayramunmanpas kay
Qusqu lawmanta, manachayqa manam qasanmanchu.
Iskay rikchaqmi saruy, hukmi tuntay, huktaqmi hina saruy. Tuntanapaqmi hina qasasqata hatun
tawqapikama tawqanchik. Arí manaraq inti qispimuytayá. Chay tawqapa hawanpim hina
sapatuyuq tusunchik, papakunapa qaran llustinanakama. Hukkunam lampawan
tawqapayamun, hukkuñataqmi papapa hawanpi tusunku.