Documentos de Académico
Documentos de Profesional
Documentos de Cultura
Mixteco de San Miguel el Grande Otomí del valle del Mezquital
Coro Coro
Châa Ñuû Côhyo, satûha ró ruatáhán ró, Me'manda bu ts'ohn'i gui ntuhni,
Coo yachî ro jíín nujîi jíín cuayú. Hñocju 'bu co ri nzafi ne ri fanihu.
Ondê chîi ñuhun táan cáhndï, Gue dá nhuat'i mbo ja ra ximhai,
Jaa te xaân cúu jíín nujîi cáhnu. De yá ngani ya danga nzafi. -
Ondê chîi ñuhun táan cáhndï,
Jaa te xaân cúu jíín nujîi cáhnu. ¡Ma hai'i! ja ri ña tu'ta ri tunza
Cúnuhnî xinî jíín ndaha yucú oliva, Ra seña dega hmetho gue rá nda'enxe
Cóo tûhun cáhnu inî áchí ndajáhô Ihâ Ajua
Nchóôx. Ya bi 'yofo de gue'e ngu Ajua bi ma,
Onde andïvï na cóo tûhun nïï cáni jíín yó. Gue da nja ri hmetho pa nzantho.
Ndaha máá Ihâ Nchóôx nî chaa yâ. Ha 'bu ehe ri ncontra ra nzoho
Núu quii ñayïvï tíla jâ jíto uhû yohó Nuto hinda za da net'i nuri maca hai,
Quïvï de vâi de te jíca de nuû ñúhun yó, Ma hmaca hai'i guí beni gue xa t'a'a'i
Ná cáni inî yo jâ nî sáha Ihâ Nchóôx Ya soldado, gue'u gatho ri t'u;
Châa cuatáhán cúu tâcá sehe yó ni jâha Ya soldado, gue'u gatho ri t'u.
yâ.
Châa cuatáhán cúu tâcá sehe yó ni jâha
yâ.
Tepehuano de Durango
Dhi'ñi gui' na luunes jum kantar
Mummu na pai' tum mamtuxi'ñ.
I
Ya'kam ja'tkam jimia'ich no'r gigialhi'
ua'dad ich gui' nach chu' ki'n tu kokdara'
mummu irban gu oiñga'n tum gi'nduk
na gu' giilhim jix iu'm tum xipun.
II
Jich dhirba' git xialhcha' gu chi'ulh ji
na jich dham dir bha jiimda' xich dha'da'
na ba' ach ya' jix bhai' ya' tu oi'ñka'
nat gu' pui' ja'k tu uaína' guch chat.
III
Jaroi' no' bha jim na cham jir ya'kam
no´t ya' ba ji ti kiis dhi jich dhirba'am
ap xi chi'ñcho' jich dhirba' nach dham dir
ma'n gu kokdadam mara'n nat jum maa.
IV
Ya'kam ja'tkam jimia'ich no'r gigialhi'
Ua'dad ich gui' nachchu' ki'n tu kokdara'
mummu irban gu oiñga'n tum gi'nduk
na gu' giilhim jix iu'm tum xipun.
Cantado por alumnos de la Escuela Secundaria Técnica No. 64 Los Charcos, Municipio
Mezquital, Durango.
Prof. Rogelio Martínez Camargo / Prof. Marco Antonio Quiñones
19 de mayo de 2006