Está en la página 1de 6

Ñe’ẽ herajojáva niko ha’e umi ñe’ẽ ojojaitéva ijehaípe ha ojoavýva he’isévape

Las palabras homónimas son aquellas que se escriben igual pero cuyo significado es
diferente.
Techapyrã:
Pyta: talón, quedar
Ju: venir, aguja
Po: cinco, saltar, mano
Ty: orina, echar
Ke: dormir, entrar.
A: fruta, caerse.

Ñe’ẽ ojojoguanungá- parónimos: ha’e hína ñe‘ẽ ojojoguavýva ijehai ha ipúpe, ág̃a katu ojoavy
he’isévape.
Son palabras que se asemejan en su escritura y su sonido pero tienen significados distintos.
Techapyrã:
Pytũ: oscuridad -Pytu: aliento, espíritu, aire
Pyta: talon -Pytã: rojo
Pohã: remedio. -Poha: quinto.
Mbói: serpiente. -Mboi: desvestir. -Mbo’i: desmenuzar, partir.
Hu’ũ: blando. -Hu’u: toser.
Áva: cabello. -Ãva: estos /as
• Ñe'ëjoaju - Oraciones: Es la menor unidad del habla con sentido completo.
Ñe'ëjoaju viene de: Ñe'ë palabra – hablar joaju unión
Techapyrã:
- Mba'éichapa. - Ko mitã opurahéi hatãiterei. - Háke!
- Ha'e oguahë ha oguapy.
• Ñe'ëjoaju rehegua - Elementos de la oración
1. Teroñe'ë (Sujeto): Es la persona, animal o cosa de quien o de que se habla en la oración. Puede
ir al iniciar la oración, en el medio o al final. Teroñe'ë viene de: Tero sustantivo ñe'ë hablar –
palabra.
Techapyrã:
- Che sy -Kalo -Che retã

2. Teroñe'ëje'éva (Predicado): Es todo lo que se dice del Sujeto.


Teroñe'ẽje'éva viene de:
- Teroñe'ë : Sujeto
- je'e (oje'e): Se dice
- va : Partícula de Modo Habitual
Techapyrã:
- (Pe mitã akãhatã) ha'e che memby.
- Opuka chendive (umi kuñataï porã).
- Opo (umi ka'i) yvyra rakãre.
- Ojapo tembiapo mbo'ehaopegua.
• Teroja – Adjetivo
• Al igual que en el castellano, el adjetivo acompaña al
sustantivo indicando una cualidad del mismo.
• Ejemplos:
• Jagua hῦ: perro negro
• Mbarakaja morotĩ: gato blanco
• Mitã piru: niño flaco
• Mitãkuña karape: niña petisa
• Kuimba’e kyra: hombre gordo
• Óga ky’a: casa sucia
• Ao potĩ: ropa limpia
• korapy tuicha: patio grande
• yvyra porã: arbol lindo
• jyva mbarete: brazo fuerte
• A continuación una lista de adjetivos que servirán para la elaboración de oraciones y
para aumentar el vocabulario guaraní que ya se tiene.
• Porã: lindo/a
• Vai: feo/a
• Yvate: alto/a
• Karape: bajo/a
• Kyra: gordo/a
• Piru: flaco/a
• Arandu: sábio/a
• Tavy: tonto/a
• Ate’ỹ: haragán/haragana
• Kyre’ỹ: Activo/a-animado/a
• Tuja:viejo
• Pyahu: joven
• Ky’a: sucio/a
• Potĩ: limpio/a
• Mbarete: fuerte
• Kangy: débil
• Tuicha: grande
• Michĩ: chico/a
• ÑE`ẼRIREGUA IÑE'ẼPEHẼ'ETÁVA- POSPOSICIONES
POLISILABICAS: Ko’ãva oguereko mokõi térã hetave ñe’ẽpehẽ ha
araka’eve ndojoajuiva’erã ñe’ẽ ijykereguáre.
Estos tiene dos o más silabas que nunca deben estar pegados o
unidos a la palabra que está a lado.
Umi iñe’ẽpehẽ’etáva apytépe oĩ:
• guive / desde
• hag̃ua (ñe’ẽtéva ndive ojepurúva) / para , para que
• g̃uarã (tero ndive ojepurúva) / para
• peve (juruguáva ndive) - meve (tĩguáva ndive) / hasta, hasta
que
• ári / sobre, encima, arriba, encima de
• rire / después, luego, posteriormente
• rupi - rehe / por , mediante, a traves, por medio
• ndive / con
• Techapyrã:
• Mombyry guive aju jerokyrã.
Desde lejos vengo para bailar.
• Ou okaru hag̃ua
Viene para comer.
• Ndéve g̃uarã Santani
Para vos Santani.
• Ahenóita chupe ou peve cherendápe.
Le llamare hasta que venga
• Óga ári oĩ ka’i
Encima de la casa hay un mono.
• Nderéra rire oúma cheréra
Después de tu nombre viene mi nombre
• Amo tape rupi ajúkuri kuehe
Por ese camino vine ayer.
• Kalo oho isy ndive Paraguaýpe
Carlos se fue con su madre en Asunción

También podría gustarte