Está en la página 1de 25

Infección urinaria en

pediatría

Cristina Castellote
Clara Calleja
CAP La Pau
Introducción
z La infección no respiratoria bacteriana más
frecuente
z Prevalencia 2-5 %
z Incidencia anual : niñas 3,1/1000
niños 1,7/1000
z Varón/Hembra:
<4-6m:niños 4:1
>3 años:niñas 10:1
Epidemiología
z Niños < 2 años con fiebre *sin foco
z Prevalencia global del 7%.
z 0-3 meses: 7.5% H 20% Varón
z Niños > 2 años con s. urinarios y/o fiebre:
z Prevalencia del 8%

Más frecuente raza blanca y no circumcidados

* Temperatura > = 38 ºC
MICROBIOLOGÍA
z 90% ITU :Gram negativos
- E. Coli 83%
- Bacterias no-E.Coli:
- Proteus ( cistitis )
- Pseudomona,Klebsiella,Enterobacter.. (Se
asocian más a anomalías tracto urinario y tto antib
previo)
z Poco frecuentes :
- Virus(adenovirus,enterovirus..) limitados ITU baja
- Hongos inmunosupresión
- Parásitos (schistosoma haematobium…)
FACTORES DE RIESGO ITU
z Sexo femenino.

z Vulvovaginitis.oxirus

z Sinquias vulvares , fimosis

z Estreñimiento

z Actividad sexual

z Anormalidades tracto urinario ( RVU ,megaureter


primario,hidronefrosis….)

z Eliminación disfuncional.
Patogénesis

z La mayoría de uropatógenos provienen del tracto


gastrointestinal.(via ascendente)
z Factores géneticos.
z Factores de virulencia + pili de la bacteria que le
permiten adherirse a la mucosa periuretral y
ascender : aumento de incidencia en mujeres en
relación a varones.
z En los varones se observa:
z Propiedades antibacterianas del fluido prostático.
z Medio periuretral más seco.
z Uretra de mayor longitud.
OBJETIVOS

z DIAGNÓSTICO CORRECTO

z TRATAMIENTO PRECOZ (EVITAR LESIÓN


RENAL)

z DETECCIÓN DE ALTERACIONES EN LA
VIA URINARIA
CLASIFICACIÓN CLÍNICA

PIELONEFRITIS CISTITIS
AGUDA
LOCALIZACIÓN V.URINARIAS ALTAS V.URINARIAS BAJAS
(PARENQUIMA (URETRA,VEJIGA)
RENAL,URETER)
FIEBRE > 38,5 ºC < 38ºC
LABORATORIO PCR,VSG,PCT NO
CLÍNICA DOLOR LUMBAR S.MICCIONAL
RIESGO DE LESION SI NO
RENAL Y CICATRIZ
Clínica
z Niños menores de 2 años:

z Fiebre sin foco


z Diarrea / vómitos
z Detención de la curva ponderal
z Irritabilidad
z Rechazo del alimento
z Ictericia prolongada (neonato)
Clínica
z Niños mayores de 2 años:
z Polaquiúria
z Urgencia miccional
z Orina maloliente
z Vómitos
z Dolor abdominal
z Fiebre elevada (>38ºC), escalofríos
z Dolor lumbar o en flanco

afectación tracto superior


Complicaciones
pielonefritis
z Cicatrices renales:
z Consecuencias •Hipertensión
POCO FRECUENTE •Empeoramiento fx renal
•Proteinuria
z Factores de riesgo: •Insuf renal terminal
z ITU febril recurrente
z Retraso en el tratamiento de la infección aguda
z Disfunción vesical
z Malformaciones obstructivas
z RVU de alto grado
z Edad ?
Diagnóstico

El diagnóstico definitivo ITU sólo se establece

mediante un cultivo de orina

recogida, procesada e interpretada

de forma correcta.
Diagnóstico
z ¿Cuándo realizaremos un análisis de orina?

z Niños <2 años con fiebre sin foco, rechazo del


alimento, vómitos o estancamiento ponderal.

z Niños >2 años con clínica compatible

z Antecedentes de uropatía, sondaje vesical


prolongado o ITUs previas extremar la sospecha
MÉTODOS DE RECOGIDA DE
ORINA
NIÑO CONTINENTE:
Orina de la mitad del chorro miccional

NIÑO NO CONTINENTE:

1. Técnica de recogida estéril: cateterismo


vesical transuretral o punción suprapúbica
2. Técnica de recogida no estéril (bolsa
adhesiva perineal): sólo en niños sin
afectación del estado general. Sólo sería
fiable un resultado negativo.
ANÁLISIS DE ORINA
TIRA REACTIVA
Leucocitos y nitritos

EXAMEN MICROSCÓPICO O SEDIMENTO


Piuria (leucocitos) y bacteriuria
TINCIÓN DE Gram

UROCULTIVO
Diagnóstico definitivo, tarda 48-72 horas
ANÁLISIS DE ORINA
Útiles para iniciar el tratamiento empírico

ALTA
TEST DIAGNÓSTICO ALTA SENSIBILIDAD
ESPECIFICIDAD

TIRA REACTIVA Leucocitos Nitritos


EXAMEN
Piuria (leucocitos) Bacteriuria
MICROSCÓPICO
Tinción de Gram Tinción de Gram

Alta sensibilidad: falsos positivos


Alta especificidad: su presencia hace muy probable la existencia de ITU

PIURIA
PIURIA POSITIVA
NEGATIVA
BACTERIURIA
ITU PROBABLE ITU PROBABLE
POSITIVA
BACTERIURIA ITU NO
Valorar clínica
NEGATIVA PROBABLE
ALGORITMO DIAGNÓSTICO – TERAPÉUTICO
NIÑO NO CONTINENTEa

NO ITU

Leucocitos ‐ Piuria ‐
Nitritos ‐ Bacteriuria ‐

RECOGIDA ORINA RECOGIDA


MÉTODO NO Leucocitos o ORINA Piuria o
ESTÉRIL. MÉTODO
TIRA REACTIVA
Nitritos + Bacteriuria +
ESTÉRIL.
SEDIMENTO

Leucocitos + Piuria +
Nitritos + Bacteuria +
ITU
UROCULTIVO (estéril)
TTO ANTIBIÓTICO
EMPÍRICO

a Excluídos del algoritmo: menor de 1 mes con fiebre, paciente sospecha de sepsis.
ALGORITMO DIAGNÓSTICO – TERAPÉUTICO
NIÑO CONTINENTE

NO ITU

Leucocitos ‐ Piuria ‐
Nitritos ‐ Bacteriuria ‐

RECOGIDA
ORINA CHORRO Leucocitos +
SEDIMENTO Piuria o
MEDIO. Nitritos ‐
Bacteriuria +
TIRA REACTIVA

Leucocitos ‐
Nitritos + Piuria +
Bacteuria +
ITU
Leucocitos + UROCULTIVO a
Nitritos + TTO ANTIBIÓTICO
EMPÍRICO

aEn el paciente afebril, en el que la sospecha clínica es de infección de vías urinarias


bajas, se podría obviar el urocultivo.
Diagnóstico definitivo
UROCULTIVO POSITIVO
z Paciente continente:
z Chorro medio: ≥100.000 UFC/ml
Micción voluntaria espontánea previo lavado
genitales agua jabonosa

z Paciente incontinente:
z Punción suprapúbica: cualquier crecimiento
bacteriano
z Sondaje vesical: ≥10.000 UFC/ml
ANALÍTICA GENERAL
Sugiere infección de vías urinarias altas:
1. PCR > 2 mg/dl, especificidad 55%
2. Procalcitonina > 0.5 ng/ml, especificidad 85%
3. Leucocitosis con desviación a la izquierda

1. Paciente en el que valoramos la posibilidad


de ingreso hospitalario
2. Paciente con afectación del estado general
3. Paciente deshidratado
4. Paciente con afectación renal previa
¿Cuándo derivar a urgencias?

z Lactantes con sospecha de ITU/ pielonefritis para


diagnóstico y valoración de ingreso si precisa.
z Niños con afectación del estado general
fiebre alta (>39) de más de 48 h de evolución .
z Intolerancia a la medicación / alimentación oral.
z Sospecha de mal control a nivel familiar.
z Antecedentes de inmunodeficiencia, uropatía ,litiasis o
nefropatía grave (reflujo, alteración de la fx renal).
CRITERIOS DE INGRESO
HOSPITALARIO: absolutos

1. Edad < 3 meses


2. Afectación del estado general
3. Tolerancia digestiva no garantizada
(antibiótico oral, alimentos)
4. Situación sociofamiliar con inseguridad de
cumplimiento de la antibioterapia oral
5. Antecedente de: inmunodeficiencia, uropatía
o nefropatía severa.
CRITERIOS DE INGRESO
HOSPITALARIO: relativos
Al menos dos de los siguientes:
1. Ecografía renal prenatal alterada, y no se ha
continuado el estudio
2.Fiebre alta (> 39ºC) de más de 48 horas de
evolución
3. Analítica general con aumento de reactantes de
fase aguda
4. Analítica general con alteración de la función
renal
Bibliografía
z Document de consens en pediatria sobre el maneig de la infecció del tracte urinari a l’Atenció
Primària. Hospital Sant Joan de Déu. Maig de 2008.
z Infección urinaria Parc Taulí Sabadell .Dra A.Perez Benito
z Protocolo de infección urinaria Valle hebrón. Dr j.Nieto y Col
z Acute management, imaging, and prognosis of urinary tract infections in children. N. Shaikh,
MD. A. Hoberman. UpToDate.
z Epidemiology and risk factors for urinary tract infections in children. N. Shaikh, MD. A.
Hoberman. UpToDate.
z Acute cystitis in children older than two years and adolescents. D. Palazzi, J. Campbell.
UpToDate.
z Recomendaciones de la Conferencia de Consenso “Manejo Diagnóstico y Terapéutico de la
infecciones del tracto urinario en la infancia”. C. Ochoa et al. An Pediatr (Barc). 2007;67(5):517-
25
z Infecció urinària en edat pediàtrica. Protocol conjunt Assistència Primària Hospital del Mar. E.
Galofré et al, Servei de Pediatria Hospital del Mar.A.Martines Roig
z Estudios por imagen en la primera infección urinaria con fiebre del lactante. ¿Es necesaria la
cistografía miccional? O. Muga et al. An Pediatr (Barc). 2008;69 (6):521-5
z Antimicrobial prophylaxis for urinary tract infection in children. A. Hoberman, R. Keren.
NEnglJMed 361;18
z Utilidad de los distintos parámetros del perfil urinario en el diagnóstico de infección urinaria. C.
Ochoa et al. An Pediatr (Barc). 2007;67(5):450

También podría gustarte