Documentos de Académico
Documentos de Profesional
Documentos de Cultura
J\GCNÓG ^ CMGCLPRM
[14>1U
PXÓFMIM
Puhfncm aquå lsta cmgjlrlgcna slparaba, cmg fa lsplragza bl
qul lgculgtrl aså afiugms flctmrls, para fms cuafls plreagl-
clråa nigmraba sn sl qulbasl lgtrl fas bnslrtacnmgls bl fa Sm-
cnlbab bl Elbncnga y Cnlgcnas Gaturafls bl Olga. Cmem ya dl
ngbncabm agtlrnmrelgtl, en prmpósntm ls lxpmglr, lg ug juturm
próxnem, lf embm cmem lxprlsm fas bljngncnmgls jugbaelgta-
fls bl fa arnteîtnca lg en cmgclptmirajåa, y lf embm cmem, a
partnr bl lffas, pulbm fflvar a cahm blemstracnmgls tag sófm
cmg ens snigms. Cmg lstl jng, el ngtlrlsa pmblrel rljlrnr a
lsta cmgjlrlgcna para gm vlrel prlcnsabm a lgtrar affå lg bns-
cusnmgls qul qunzás bnsiustaråag a afiugms pmr gm slr bnrlcta-
elgtl plrtnglgtls af tlea, enlgtras qul pmbråag slr lcdabas
bl elgms pmr mtrms. En cmgjlrlgcna, cmem fm rlqulråa lf fuiar
lg qul jul baba, gm va bnrninba ÿgncaelgtl a eatleátncms; y
dl tratabm bl usar ug embm bl lxprlsnóg cmeprlgsnhfl para
tmbms, tagtm cmem fm plrentåag lf tnlepm bnspmgnhfl y lf tlea
tratabm. Acasm pmr lstl elbnm sl blsplrtará ug ngtlrîs pmr fa
culstnóg lg cårcufms eás aepfnms bl lstubnmsms, lsplcnafelgtl
taehnîg bl fóincms.
"‖Råtufm mrningaf? Jugktnmg ugb Hlirnjj. Cmgjlrlgcna bnctaba lg fa slsnóg
blf >-1-14>1 bl fa Smcnlbab bl Elbncnga y Cnlgcnas Gaturafls bl Olga. Jul
puhfncaba lg 14>1 pmr Dlreagg Pmdfl lg Olga.
Rrabuccnóg
1>91, rlvnsaba bl Carfms
para Emufngls, puhfncaba mrningafelgtl lg Jrlil
\fnsls vmfuelg.
lf prlslgtl
8 •x3
x3 + x
slråa uga jugcnóg bl x,
x, y
8 ■83 + 8
tnlglg.2prmpnlbabls
snigm Pmr lf cmgtrarnm,
jåsncasfas jniuras qul
y quåencas qul ffaeaems
blplgblg guelrafls
blf elbnm
bl lscrntura. Pulbl neaingarsl qul afiuga vlz sl ngtrmbuzcag
snigms tmtafelgtl gulvms, fm ensem qul fms snigms aráhnims
blspfazarmg a fms rmeagms, pmr lolepfm. Gabnl cmgsnblrará lg
slrnm qul aså sl mhtlgbråag gÿelrms tmtafelgtl gulvms, mhol-
tms bl fa arnteîtnca tmtafelgtl gulvms, cmg prmpnlbabls dasta
lgtmgcls nglxpfmrabas. Aså, puls, sn hnlg day qul bnstngiunr fms
guelrafls bl aqulffm a fm qul sl rljnlrlg, taehnîg dahrá qul
rlcmgmclr fa ensea rljlrlgcna a fas lxprlsnmgls ‖8 ―, ‖ 1 + 1―,
‖3 ‒ 1―, ‖: ? 3―; puls gm pmblems afcagzar a cmeprlgblr lg
quî rabnca
rab ncaråa
råa fa bnjlrlgcna
bnjlr lgcna.. Qunzás sl
sl bnia? 1 + 1 ls uga suea,
plrm : ? 3 ls ug cmcnlgtl. ½Plrm quî ls : ? 3= Lf gÿelrm qul
euftnpfncabm pmr 3 ba : . Sl bncl ‖lf gÿelrm―, gm ‖ug gÿel-
rm―; cmg lf artåcufm bljngnbm sl slñafa qul sófm day ug ÿgncm
gÿelrm. Admra hnlg, rlsufta qul
‖ 8 f 3 + 1 ―,
‖ 8 •83 + 8 ―, y
‖ 8 •2 3 + 2 ―
2 Bla fm
rljlrlgcna ugqul sl tra
snigm. trata
Sn tajaftag
snleprl lg lstlslgtnbm
tmtafelgtl casm lsybl ugnr ug slgtnbm
rljlrlgcna, m uga
gm pulbl
dahfarsl prmpnaelgtl gn bl ug snigm gn bl uga bljngncnóg.
‖ 8 •x3 + x
‖ 8 ■f 3 + 1 ―,
‖ 8 •23 + 2 ―, y
‖ 8 •<3 + < ―
sl rlcmgmcl uga y mtra vlz fa ensea jugcnóg, sófm qul cmg bns-
tngtms ariuelgtms, a sahlr, 1, 2 y <. Bl aquå pulbl ngjlrnrsl qul
fm rlafelgtl lslgcnaf bl fa jugcnóg rabnca lg fm qul tnlglg bl
cmeÿg lstas lxprlsnmgls; ls blcnr, puls, lg fm qul sl daffa lg
‖ 8 x 3 + x ―
ableás bl fa ‖x―; fm cuaf pmbråaems lscrnhnr qunzás aså
‖ 8 •( )3 + ( ) ―.
―.
bl Lf eîtmbmngtuntnvms
daclrgms bl fa ilmeltråa agafåtnca
fms vafmrls bl uga gms mjrlcl
jugcnóg ugbnvlrsms
para elbnm
ariuelgtms, puls, af cmgsnblrar lf ariuelgtm cmem vafmr gu-
eîrncm bl uga ahscnsa y lf vafmr cmrrlspmgbnlgtl bl fa jugcnóg
cmem vafmr gueîrncm bl fa mrblgaba bl ug pugtm, mhtlglems
ug cmgougtm bl pugtms qul lg fms casms usuafls sl gms prlslg-
tag ngtuntnvaelgtl cmem uga curva. A caba pugtm bl fa curva
fl cmrrlspmgbl ug ariuelgtm cmg lf cmrrlspmgbnlgtl vafmr bl
fa jugcnóg.
Aså, pmr lolepfm,
y 5 x8 ‒ 2x
ba fuiar a uga paráhmfa, lg bmgbl ‖y― afubl
y― afubl af vafmr bl fa jug-
cnóg
cnó g y af vafmr gueîrncm
gue îrncm bl fa mrblgaba, af niuaf qul afubl
af ariuelgtm y af vafmr gueîrncm bl fa ahscnsa. Sn fa cmepara-
ems admra cmg fa jugcnóg
x (x ‒2),
y 5 x8 ‒2x
y 5 x (x ‒2).
Cuagbm lscrnhnems
x8 ‒2x 5 x (x ‒2)
l (l8 ‒2lo
a ( a •[a ‒2U)
‖x8 2x 5 x (x 2 ) ―
‖8W
‖8W 5 2 ― ‖8 1― ‖82 5 28―
(88 5 2) 5 (8 7 1)
‖82 5 2 •2―
2
‖(8 5 28) 5 (2 •2 5 28)
2 8)
‖(88 5 2) 5 (8 7 1)
1)――.
Sniunlgbm pmr lstl caengm, pmbråa prliugtarsl cmg quî jng
sl abentnlrmg fms snigms 5, 7, 6 lg lf cårcufm bl fms qul cmg-
trnhuylg a jmrear uga lxprlsnóg jugcnmgaf. Parlcl qul lg fa
actuafnbab iaga caba vlz eás partnbarnms fa mpngnóg bl qul
fa arnteîtnca ls fóinca lxtlgsaelgtl blsarrmffaba, qul uga jug
baelgtacnóg rniurmsa bl fas flyls arnteîtncas gms rltrmtral a
: Gm nigm
nigmrm
rm qul lst
lstll usm fngiöåstncm pulbl parl
parlclr
clr bl emelgtm arh
arhntrarn
ntrarnmm
y artnjncnaf, y qul sl pmbråa lxninr
lxni nr uga oustnj
oustnjncacnóg
ncacnóg eá
eáss bltlgnba.
bl tlgnba. Cmgsÿftlsl
Cmgsÿftlsl
en artåcufm ‖Smhrl slgtnbm y rljlrlgcna" [n gjra, pp. 82>-89<U.
£ M8
M8 5 1) 5 a ([a + fU8 5 8 [a + 1U).
cmgclptm lf ragim
caba ariuelgtm ls bl
ug vafmrls bl uga
nvm.jugcnóg cuym vafmr para
vafmr vlrntatnvm.
vlrntat
bl aparlclr
gÿelrms, cmem
sngm ariuelgtm.
mholtms ^a tlgnlgbm
lg ilglraf, gm day qul
qulabentnr tag sófm
cmg tar taehnîg
cmgtar
a fas plrsmgas lgtrl fms mholtms. Cmem vafmrls bl jugcnóg pmsn-
hfls lstág fms bms vafmrls vlrntatnvms qul acahaems bl ngtrmbu-
cnr. Dlems bl sliunr ablfagtl y abentnr mholtms sng fnentacnóg
cmem vafmrls bl uga jugcnóg. Para nfustrar lstm, cmgsnblrlems,
pmr lolepfm, fa lxprlsnóg
Lsta lxprlsnóg
lxprlsnóg rlprlslgta
rlprlslgta lvnblgtlelgtl
lvnblgtlelgtl ug gmehrl
gme hrl prmpnm
prmp nm
y sl rljnlrl a ug mholtm. Sn fa blscmepmglems lg partls,
x―
‖fa capntaf bl
fa lxprlsnóg bl uga jugcnóg. Sn tmeaems cmem ariuelgtm
suym lf Neplrnm afleág, mhtlgbrlems cmem vafmr bl fa jug-
cnóg, Hlrfåg.
Af dahlr abentnbm
abentnbm aså mholtms sng fnentacnóg cmem
cme m ariuelg-
tms y cmem vafmrls bl jugcnóg, fm qul sl prliugta lgtmgcls ls
a quî ffaeaems aquå mholtm. Cmgsnblrm qul ls nepmsnhfl uga
bljngncnóg acabîenca, pulstm qul lg lstl casm tlglems afim
qul, pmr su snepfncnbab, gm plrentl uga blscmepmsncnóg fóin-
ca. Rag sófm ls pmsnhfl afubnr a fm qul sl qunlrl blcnr. Hrlvl-
elgtl, aquå sófm sl pulbl blcnr? mholtm ls tmbm fm qul gm ls
jugcnóg, cuya lxprlsnóg, pmr tagtm, gm fflva cmgsnim ug fuiar
vacåm.
\ga mracnóg ajnreatnva gm cmgtnlgl gngiÿg fuiar vacåm, y
pmr lsm day qul cmgsnblrar qul su rljlrlgcna ls ug mholtm. Lsta
rljlrlgcna, leplrm, ls ug vafmr vlrntatnvm. Pmr fm tagtm, aehms
vafmrls vlrntatnvms smg mholtms.
Agtlrnmrelgtl dlems prlslgtabm lcuacnmgls lgtrl ragims
bl vafmrls, pmr lolepfm
‖ l (l8 ‒2l)
‒2 l) 5 a (a[a ‒2U)―.
Blspuîs
tmeabm bl ariuelgtm,
cmem dahlr aepfnabm
dahrálfqul
cårcufm
daclrbllstnpufacnmgls
fm qul pulbleás
slr
‖M + 1―,
---- x,
‒1+352
---- 1 + 3 5 <
cmem
---- 2
smg fm jafsm. Lsta jugcnóg tnlgl cmem vafmr lf ariuelgtm ens-
em cuagbm îstl ls ug vafmr vlrntatnvm. Lg mtra mcasnóg, dahåa
ffaeabm a lsta harra dmrnzmgtaf ‖harra bl cmgtlgnbm―, gmehrl
qul admra‖fa
pflelgtl yadmrnzmgtaf―.
gm el parlcl ablcuabm. Fa ffaearî admra sne-
Cuagbm sl lscrnhl uga lcuacnóg m uga nglcuacnóg, pmr pm r lole-
pfm < 7 2, dahntuafelgtl cmg lffm sl qunlrl af ensem tnlepm
lxprlsar ug ouncnm; lg lstl casm, sl qunlrl ajnrear qul < ls
eaymr qul 2. Sliÿg fa cmgclpcnóg qul dl lxpulstm aquå, cmg
‖< 7 2 ― m ‖1 + 3 5 < ― sl tnlglg smfaelgtl lxprlsnmgls bl va- va-
fmrls vlrntatnvms, sng qul cmg lffms qunlra ajnrearsl gaba. Lsta
slparacnóg lgtrl lf ouziar
ouzi ar y aqulffm
aqulffm qul sl ouzia
ouzi a parlcl nglfu-
bnhfl, pmrqul lg casm cmgtrarnm gm slråa lxprlsahfl fa elra
supmsncnóg bl ug casm, lf pmstufarfm, sng daclr sneuftáglaelg-
tl ug ounc
ou ncnm
nm smhrl
smhr l sn
sn mcu
mcurrl
rrl m gm. Prlcnsaems, puls, bl ug snigm
partncufar para pmblr ajnrear af afim.
im. Para
Par a lffm,
lffm, utnfnzm
utnfnzm uga harra
sngm qul af ensem tnlepm sl bncl taehnîg qul lstl vafmr vlrn
tatnvm ls fm vlrbablrm.9
Fa sniunlgtl jugcnóg slgcnffa pulbl slr aqulffa cuym vafmr
ls fm jafsm oustaelgtl para fms ariuelgtms para fms cuafls lf
vafmr bl -‒ x ls fm vlrbablrm, y, rlcåprmcaelgtl, cuym vafmr ls
fm vlrbablrm para fms ariuelgtms para fms cuafls lf vafmr bl
---- x ls fm jafsm.
Fa blsnigm aså
n x,
y ffaem a fa plqulña harra vlrtncaf, harra bl gliacnóg. Cmgsn-
blrm lsta jugcnóg cmem uga jugcnóg cmg lf ariuelgtm ---- x?
(‒ h *B 5 (-t - x)
pm rqul
pmrq ul lf vaf
v afmr b l ‒r‒x ls snleprl ug vafmr vlrntatnvm. Cmgsn-
mr bl
blrm,, puls, qul lg
blrm n‒x―, fas bms partls bl fa harra a fa blrl-
cda y a fa nzqunlrba
nzqunlrba bl fa harra
har ra bl gliacnóg
gliacnó g smg dmrnzmgtafls lg
lf slgtnbm bl lsta pafahra qul acahaems bl lxpfncar. A partnr
bl tmbm lstm,
‖‒n‒8 8 5 < ―
pmr lolepfm, sl rljlrnrá a fm vlrbablrm, y pmblems añabnr fa
harra bl ouncnm?
‖ |-t‒8 8 5 < ―
9 Fa ha
harra
rra bl ouncnm gm pulbl slr utnf
utnfnza
nzaba
ba para jmrear uga lxprlsnóg jug
jug--
cnmgaf, pmrqul gm pulbl cmgtrnhunr, ougtm cmg mtrms snigms, a fa blsnigacnóg
bl ug mholtm. ‖ |----- 8 + 3 5 <― gm blsniga gaba, sngm qul aslvlra afim.
‒ ‒8
n‒8
---- 8
ls fm vlrbablrm, pulstm qul ls fm jafsm?
d r 8;
x 5 x
5 a
|%8W a 5 a
cnóg bl aqulffas
aqulffas qul, cmem j y O , dag bl slrvnr cmem fltras bl
jugcnmgls.
5 f;
ls blcnr, ‖gm tmbm mholtm ls raåz cuabraba bl 1―, m hnlg ‖day
mholtms qul gm smg raåz cuabraba bl 1―. ½Pulbl lxprlsarsl
taehnîg qul day raåcls cuabrabas bl 1= ¡Sng buba! Hasta cmg
tmear, lg vlz bl fa jugcnóg x8 5 1, fa jugcnóg
5 1.
Bl
‖-gS - R j f 8 5 1―
rlsufta,
rlsufta, pmr
p mr jusnóg bl fas dmrnzmgtafls,
dmrnzmgtafls,
‖vS
vS‒
‒r m8 5 1―.
- 18 5 1
ls fm jafsm,
tmbm ariuelgtm
cuabraba bl 1―. ls fm jafsm―, m hnlg ‖day pmr fm elgms uga raåz
A cmgtnguacnóg barlems tmbavåa afiugms lolepfms lg snigms
y pafahras?
D ‒W
‒W ‒ r a 7 0,
day pmr fm elgms ug gÿelrm pmsntnvm;
(-n‒
(-n‒ss<7‒ n‒
‒a3
a3 ‒3a
3a88 + 8a 5 0,
day pmr fm elgms uga raåz bl fa lcuacnóg
x3 ‒3x8 + 8x 5 0.
n‒ n‒/( m)
fa jmrea lg qul lstág cmgtlgnbms fms ÿftnems lolepfms, prlscng-
bnlgbm bl fa harra bl ouncnm. Fas lxprlsnmgls
‖ R v W r a 8 5 r , r‒A ‒n
‒n‒
‒a 7 0―,
0―, o - a 6 0―,
a3 3a 8 + 8a 5 0―
surilg bl
bl lsta jmrea bl eaglra parlcnba a cmem, pmr p mr lolepfm,
bl x8 surilg ‖f 8―, ‖8 8―
8―,, ‖‖33 8―. Aså cme
cmemm cmg
cm g x8 tlglems uga jug-
cnóg, a cuym ariuelgtm sl afubl pmr elbnm bl ‖x―, aså taehnîg
cmgsnblrm qul
elgtms. Mhtuvnems
snigm cmepulstm bl fauglxprlsnóg
mholtm lgbluga
ugapartl
jugcnóg af partnr
saturaba lf
y mtra
gm saturaba. Aså blscmepusnems, pmr lolepfm, lf snigm bl fm
vlrbablrm
‖3 7 8―
lg ‖3― y ‖x 7 8―. Pmblems sliunr blscmepmgnlgbm fa partl
gm saturaba ‖x 7 8 ― blf ensem embm lg ‖8 ― y
‖x 7 y―,
bmgbl admra ‖y― ngbnca lf fuiar vacåm, qul agtls dahåa snbm
fflgabm pmr ‖8―. Cmg x7 y
3 7 8
facnóg
niuaf ma îstms, blf blsniuaf.
bl gnvlf ensem m blFasbnstngtm gnvlf? cmgsnblrabm
qul dlems jugcnmgls bl dasta
gnvlf
aquå lrag bl gnvlf niuaf. \ga jugcnóg bl gnvlf blsniuaf ls,
pmr lolepfm, lf cmcnlgtl bnjlrlgcnaf, cuagbm sl tmeag cmem
ariuelgtms fa jugcnóg qul day qul bnjlrlgcnar y lf ariuelgtm
para lf cuaf aquîffa ls bnjlrlgcnaba, m hnlg fa ngtliraf bljngnba,
snleprl qul sl tmelg cmem ariuelgtms fa jugcnóg qul day
qul ngtlirar y lf fåentl suplrnmr. Fas jugcnmgls bl gnvlf niuaf
pulblg bnvnbnrsl, a su vlz, lg jugcnmgls bl prnelrm y sliugbm
gnvlf. \ga jugcnóg taf bl sliugbm gnvlf ls, pmr lolepfm,
*■(/[!U)
lg bmgbl J y /ngbnc
/ng bncag
ag fms ariuelgtms.
ariuelgtms.
---- å75 a
---- /(l7 a)
--------- / E )
8 + 3 5 <, 8 3 5 :
(a + h) - c 5 a- c + h- c
nb
å ± e 5J
w. áåw
áåw +
bx bx
tlglems ug tlmrlea bl lsta cfasl. Bl lstl embm sl tlgåag tae-
hnîg jugcnmgls sngiufarls bl sliugbm gnvlf, sng qul, a plsar bl
lffm, sl cmgcnhnlra fm qul dlems blgmengabm jugcnóg bl sl-
iugbm gnvlf. Af daclr lstm, sl ba lf sniunlgtl pasm dacna blfag-
tl. Pmbråa plgsarsl qul sl prmsliunrá lg lsta bnrlccnóg. Plrm,
prmhahflelgtl, lstl ÿftnem pasm gm tlgia ya tagtas cmgslculg-
cnas cmem fms agtlrnmrls, pulstm qul, cmg lf prmirlsm uftlrnmr,
fas jugcnmgls bl sliugbm gnvlf pmbrág slr cmgsnblrabas bl prn-
elr gnvlf, cmem sl blemstrará lg mtrm fuiar.* Plrm cmg lffm gm
sl dahrá ylfnengabm
prnelrm sliugbm tmtafelgtl fa bnjlrlgcna
gnvlf, pmrqul lgtrl gm
lsta bnjlrlgcna jugcnmgls bl
jul dlcda
arhntrarnaelgtl, sngm qul tnlgl uga oustnjncacnóg lg fa gatura-
flza prmjugba bl fa culstnóg.
Raehnîg pulblg cmgsnblrarsl, lg fuiar bl jugcnmgls cmg
bms ariuelgtms, jugcnmgls bl ug ÿgncm ariuelgtm, augqul
cmepflom, cmg fm cuaf, sng leharim, suhsnstl cmg tmba cfarnbab
fa bnjlrlgcna lgtrl jugcnmgls cmg ugm y cmg bms ariuelgtms.
* Z îas
îasll Fas
F as flyl
flylssju
jugbae
gbael
lgtafl
gtaf ls bl fa arn teî ca, vmf. N, §§8<, 32-39. [G. blf t.U
teîtn ca,