Está en la página 1de 32

UNIVERSIDAD NACIONAL DEL ALTIPLANO

ESCUELA PROFESIONAL DE EDUCACIÓN PRIMARIA

TRABAJO ENCARGADO

 KUNASA KUNASA
 LAXRA CHINU
 JARAWI
 WARURT’AWI

YATICHIRI: BEKER MARAZA VILCANQUI


YATIQIRI: MIRIAM YESSI CHOQUE LIMACHI

SEXTO SEMESTRE
2017-II

RECOPILADO POR: MIRIAM YESSI CHOQUE LIMACHI


SEXTO SEMESTRE DEL 2017-II
UNIVERSIDAD NACIONAL DEL ALTIPLANO
ESCUELA PROFESIONAL DE EDUCACIÓN PRIMARIA

KHUNUNA SAMAQIWIPA
Phunchawinakata jithiqtañäni.
Kikipa pacha chiqawnakaru purisina.
Ukanx apachitax lluqup ancha suxuqiriwa,
alal qalanakan thithitat arsuyasaxa,
qinayakan phiñasitsa quñachiri,
Qulluxa chhullunkhayat isthapitawa
khunun samanapax thaqaskiwa
thuqhurinakan jaylliwip ch’amamchañataki,
larama wak’a yaqawinakasasa
kikipa janq’uk uñstayañataki.
Suma ist’aña sipanxa,
khunu samaqix ist’asiskakiwa,
amayanakan chillxtap suyt’ayaski,
arum samkanak wali unuqiyasina,
khununtat aksump sirinar ajuntayasina.
Janq’uki taqiniru willikipasktaxa
wali muspataw jakirinakaxa
mixturacha sasaw sapiktama,
Khunu samaqitamawa luxuntayaski
Khunu khunu qullunakaru tukuyasa.

RECOPILADO POR: MIRIAM YESSI CHOQUE LIMACHI


SEXTO SEMESTRE DEL 2017-II
UNIVERSIDAD NACIONAL DEL ALTIPLANO
ESCUELA PROFESIONAL DE EDUCACIÓN PRIMARIA

NAYRIRI MUNASIWI

Phunchawinxa mä chimpuwa yuri.


sarir jakawinxa chuymaw qharxti
janchin amuyt’awik phisxtayasasina
lluqun imantat qinayanak jaylliyasa
munasiña amta sawuntas walipuni
Jani armkañ phust’awinaka iskt’asaxa,
pachax jan kuns kawts siriw tuku,
uñnaqamar samkanakamp isintayasaxa.
Uruy arumaw ajanumax unnaqixa
phuqasina mä jani armaskañ wiñay uru
Qaltaxa janiw kuna aphallakikiti.
Kunas akaxa, suyak suykamiru
utsan aksan jumar uñxch’ukkamixa
awti panqaranakas murqurxiwa
qhana kikip aruma ist’añ layku.
Nayriri aski munasiwi.
Qamasam churitasma, Ay ililu.
Nayax utwa, taqi chuyma maysma.
Janikiy muspanpix ajuntayistatixa
wali chaninchat munirija.

RECOPILADO POR: MIRIAM YESSI CHOQUE LIMACHI


SEXTO SEMESTRE DEL 2017-II
UNIVERSIDAD NACIONAL DEL ALTIPLANO
ESCUELA PROFESIONAL DE EDUCACIÓN PRIMARIA

UÑTAWI

Pilpintux munañampiw kuns luri,


uraqinak munatapar qhachillayasa,
amuchanakan mirantat uñtayasinana,
ch’iwinakax chúxñat thuquñapataki
qhilli khumunakar jayllintayasa.
Unñaqamax taqiniruw tumpi, ukasti
lulinakax muykamirux inamt’apxixa,
panqaranakan muxsap juchharasina.
laqampux umajallu jachhaqtayañ anti
wañayjanaka jurinchañataki.
Kirkinchux atipa qala qullur tukuyi,
aphallak waynuñak jayllintayasa,
kantutanakan chuymap ch’alltayasina,
paqanakax jichhunak jakhthapisipki
chaski kusikusinakar jariyasina.
Akhamaspat jan armaskan uñtawi.
Pututunakamp qurawanakamp chikt’ata,
Ch’axwawix jan tukuskiriwa uñstasi,
warinakan qamasanakap suyt’asina
uthurunkhunakan jawillt’awip ist’asina.

RECOPILADO POR: MIRIAM YESSI CHOQUE LIMACHI


SEXTO SEMESTRE DEL 2017-II
UNIVERSIDAD NACIONAL DEL ALTIPLANO
ESCUELA PROFESIONAL DE EDUCACIÓN PRIMARIA

SANK’AYU PANQARA

Aski sank’ayu panqara


Tumayk juyphinakar mulljiri,
lumasa yatiyawin amuchayasina,
ullaña panqaranak phanchayasina,
uñnaqampi thakhinak chimpuchiri.
Qullana chhiqawjan pacha sarayiri,
musparkañ ch’uxña muk’unkunakamaxa,
tayna wayran sarawimp pukaratawa
jallallankha payachasirinakar mulljañatati
imant’iri ch’aphinakamamp japhuyasa.
Waraqunakampi samkachasina.
Yapuchirinakan amtapa ch’amanchiri,
aski qullana sulla jachamamaxa
janchin saminakap chixnuqasina.
urt’an sarawip jaysayiri.
Wali yaqäta sanq’ay panqara.
Pachan chimpup sarantayiri.
Ch’uxña qhana wara wara
Phaxsin llijupa waljaptayiritawa.
laphinakamax qhispill chhaphiniñapataki.

RECOPILADO POR: MIRIAM YESSI CHOQUE LIMACHI


SEXTO SEMESTRE DEL 2017-II
UNIVERSIDAD NACIONAL DEL ALTIPLANO
ESCUELA PROFESIONAL DE EDUCACIÓN PRIMARIA

KUNASA KUNASA

Kunas… kunas umamp jan ch’arant’ayasiri,


ninamp jan nakhantiri, wayramp jan
apayasiripacha.
¿Qué es… qué es que no se moja con el agua, no
se quema con el fuego y que no se deja llevar por
el viento?
CH’IWI
LA SOMBRA

Kunas… kunas utan k’uchut k’uch jalnaqir


ch’aska imillaxa.
¿Quién es… quién es la muchacha greñuda que
corretea en la casa de rincón en rincón?
PICHAÑA
LA ESCOBA

Kunas… kunas mä q’uchuñ utan jaqinakax


mantkasax ch’iyara, chika misanx wila,
tukuyarust janq’u.
¿Qué es… qué es la iglesia donde las personas al
entrar son negros, a media misa rojos, al finalizar
blancos?
QHIRI
EL FOGÓN

Kunas… kunas walja tuturan muyukipat pä


ch’iyar qutaxa.
¿Qué son… qué son dos lagos negros rodeados
de mucha totora?

RECOPILADO POR: MIRIAM YESSI CHOQUE LIMACHI


SEXTO SEMESTRE DEL 2017-II
UNIVERSIDAD NACIONAL DEL ALTIPLANO
ESCUELA PROFESIONAL DE EDUCACIÓN PRIMARIA

NAYRANAKA
LOS OJOS

Kunas… kunas walja waranq waranq mar sayir


janq’u p’iqin achachilaxa.
¿Qué es… qué es el anciano de cabeza blanca
que está de pie durante miles y miles de años?
KHUNU QULLU
LA MONTAÑA

Kunas… kunas arum tuqurux taqiniw purakapar


mantapxi.
¿Qué es… qué es que en la noche todos entran
en su estómago?
UTA
LA CASA

Kunas… kunas muyus muyus lik’iptir tawaquxa.


¿Quién es… quién es la cholita que engorda
girando?
QAPU
LA RUECA

Kunas… kunas mä wichhu qullun sarnaqir


kullakaxa.
¿Quién es… quién es la señorita que camina en
un cerro de paja?
CHHAXRAÑA
LA CHHAXRAÑA (Objeto parecido hecho de
materia vegetal que sirve para peinarse)

Kunas… kunas anu jaraphit phisi jaraphit chikat


chikat janchin p’iqin sukir inchhixa.
RECOPILADO POR: MIRIAM YESSI CHOQUE LIMACHI
SEXTO SEMESTRE DEL 2017-II
UNIVERSIDAD NACIONAL DEL ALTIPLANO
ESCUELA PROFESIONAL DE EDUCACIÓN PRIMARIA

¿Quién es… quién es el fulano que en el cuerpo


tiene una mitad de costillas de perro y la otra
mitad costillas de gato y hace surcos en la
cabeza?
SANU
EL PEINE

Kunas… kunas “Uruy arumaw jan khithir ist’as ,


jan khitir yäqas, jan khithir suyt’as sariritwa”.
¿Qué es… qué es “Noche y día voy sin escuchar
a nadie, sin hacer caso a nadie y sin esperar a
nadie”?
PACHA
EL TIEMPO

Kunas… kunas urux ajan unacht’ayiri, arumast


imantasir jilïr tataja.
¿Quién es… quién es el señor mayor que en el día
muestra su cara y en la noche se esconde?
WILLKA, LUPI
EL SOL

Kunas… kunas jach’a lakan, jach’a purakan,


jinchu p’iyapat waynaqatax jan wararir lik’i
warmixa.
¿Quién es… quién es la mujer gorda que tiene
boca grande, estómago grande y que no grita
cuando se le alza de los orificios de la oreja?
PHUKHU
LA OLLA (DE BARRO)

Kunas… kunas k’utir uñtasita, waranq wawani,


juyphit larusiripacha.
RECOPILADO POR: MIRIAM YESSI CHOQUE LIMACHI
SEXTO SEMESTRE DEL 2017-II
UNIVERSIDAD NACIONAL DEL ALTIPLANO
ESCUELA PROFESIONAL DE EDUCACIÓN PRIMARIA

¿Qué es… qué es parecido a la pulga, tiene mil


hijos y que se ríe de la helada?
JUPHA
LA QUINUA

Kunas… kunas atipasis atipasis sarantir pä


yayaxa.
¿Qué son… qué son dos jovencitos que van
ganándose uno al otro?
KAYUNAKA
LOS PIES

Kunas… kunas “pachamaman phuchapatwa ,


kast kastapuniw uraq manqhan jakasipxta”.
¿Qué es… qué es “¿Soy hija de la madre tierra,
vivimos muchas variedades dentro de la tierra”?
CH’UQI
LA PAPA

Kunas… kunas isipax wali munata, aychapax


liwtata, t’iskuñatakix supayaxa.
¿Quién es… quién es que su ropa es muy
apreciada, su carne botada y que para correr es
un diablo?
WARI
LA VICUÑA

Kunas… kunas manqhat yuriri, anqan jakasiri,


jallut umasiri, sayt’at manq’iri, sayt’at
jiwirïpacha.
¿Qué es… qué es que nace de dentro, que vive
fuera, que bebe de la lluvia, que come parado y
que muere de pie?
RECOPILADO POR: MIRIAM YESSI CHOQUE LIMACHI
SEXTO SEMESTRE DEL 2017-II
UNIVERSIDAD NACIONAL DEL ALTIPLANO
ESCUELA PROFESIONAL DE EDUCACIÓN PRIMARIA

QUQA
EL ÁRBOL
Kunsa kunsa sirïtasa
Willjtaru sartiri
Chhaypthapiruru
ikiri. Inti

Kunsa kunsa sirïtasa


Kusa lawana jakiri
Sank’asa
jiwt’iri Nina

Kunsa kunsa sirïtasa


P’iqita yuriri
Jakkipanxa chuyma
qhanart’ayiri Panqara

Kunsa kunsa sirïtasa


Jalasa, jalasa,
Jilanakampi chikacht’asisa
ch’amanchasiri Uma jawira

RECOPILADO POR: MIRIAM YESSI CHOQUE LIMACHI


SEXTO SEMESTRE DEL 2017-II
UNIVERSIDAD NACIONAL DEL ALTIPLANO
ESCUELA PROFESIONAL DE EDUCACIÓN PRIMARIA

Kunsa kunsa sirïtasa


Walqi yuriri,
tukusiraruxa
ch’usa Wata-
mara qillqa

Kun kuns sirïtasa


Q’illu llawuni,
Yuritata jan sartiri, intiru
arkasa Inti arkiri panqara

Kunsa kunsa sirïtasa


P’ampachatata jilsuri, pataru sarasa.
Suma sayt’ata
jiwiri Quqa

Kunsa kunsa sirïtasa


Qariña, ikiña, purak usu, aparqayiri
Ukhamarusa arust’awi
ch’amachiri. Kuka

RECOPILADO POR: MIRIAM YESSI CHOQUE LIMACHI


SEXTO SEMESTRE DEL 2017-II
UNIVERSIDAD NACIONAL DEL ALTIPLANO
ESCUELA PROFESIONAL DE EDUCACIÓN PRIMARIA

Kunsa kunsa sirïtasa


Ch’uxña yuriritwa, imañatakixa ch’iyartata
Wilaptasina, k’ajkiri,
tukusta K’illima

Kunsa kunsa sirïtasa


Q’iptatapuni sarnaqiri
Jani samart’asa, yuritata
tukusiñkama K’isimira

Kunsa kunsa sirïtasa


Uraqi mankhanakana jakasiri
Ch’usa purakansti tawaqu wayna
jachayiri Kirkinchu.

Kunsa kunsa sirïtasa


Warurt’iri
Chuyma
qhant’ayasa Jamach’i

RECOPILADO POR: MIRIAM YESSI CHOQUE LIMACHI


SEXTO SEMESTRE DEL 2017-II
UNIVERSIDAD NACIONAL DEL ALTIPLANO
ESCUELA PROFESIONAL DE EDUCACIÓN PRIMARIA

Kunsa kunsa sirïtasa


Pallalla kayuni
Ch’ina kiwisa
sarnaqiri Pili

Kunsa kunsa sirïtasa


Llika llika llikachasa
Manq’añataki
Kusi kusi

Kunsa kunsa sirïtasa


Uta q’iptata, jani kayuni sarnaqiri.
Sarnaqasaxa qulq’i ch’ankjama
jaytiri. Ch’uru

Kunsa kunsa sirïtasa


Ch’uxña isini
T’isktasa t’isktasa
sarnaqiri T’isku t’isku

RECOPILADO POR: MIRIAM YESSI CHOQUE LIMACHI


SEXTO SEMESTRE DEL 2017-II
UNIVERSIDAD NACIONAL DEL ALTIPLANO
ESCUELA PROFESIONAL DE EDUCACIÓN PRIMARIA

Kunsa kunsa sirïtasa


Kayutpuni puriri
Sunkampi
tupsuri Phisi

Kunsa kunsa sirïtasa


Jani kayuni jaliri
Llawthapita
ikiri Asiru

Kunsa kunsa sirïtasa


Jisk’asa, jach’asa
Uta manqha
qhanantayiri T’uxu

Kunsa kunsa sirïtasa


Phucha tayka
Mach’ikasisjama
jaljiri Khuchhuña
(Tijiranaka)

RECOPILADO POR: MIRIAM YESSI CHOQUE LIMACHI


SEXTO SEMESTRE DEL 2017-II
UNIVERSIDAD NACIONAL DEL ALTIPLANO
ESCUELA PROFESIONAL DE EDUCACIÓN PRIMARIA

Kunsa kunsa sirïtasa


Uruxa jaqi q’ipt’ata
Arumasti
samart’iri
Wiskhu

Kunsa kunsa sirïtasa


Utana imata utjasiri
Mistutatsti qhant’asa
tukusiri Sijtiyiri
phusphuru

Kunsa kunsa sirïtasa


Jutasa sarasa jist’antiri
Justasa sarasa
jist’ariri Punku

RECOPILADO POR: MIRIAM YESSI CHOQUE LIMACHI


SEXTO SEMESTRE DEL 2017-II
UNIVERSIDAD NACIONAL DEL ALTIPLANO
ESCUELA PROFESIONAL DE EDUCACIÓN PRIMARIA

Kunsa kunsa sirïtasa


Suk’antata suyt’iri llawu manqhana
Mistutatsi jiq’isa
tukusiri Pitaña
(cigarrillo)

Kunsa kunsa sirïtasa


Jach’a lakani
Kayu uquntata
sarnaqiri Wiskhu,
sapatu

Kunsa kunsa sirïtasa


Jat’ita jat’ita jarawiptiri
Imillanakaru chuyma
ch’alljtayiri Charango

RECOPILADO POR: MIRIAM YESSI CHOQUE LIMACHI


SEXTO SEMESTRE DEL 2017-II
UNIVERSIDAD NACIONAL DEL ALTIPLANO
ESCUELA PROFESIONAL DE EDUCACIÓN PRIMARIA

Kunsa kunsa sirïtasa


P’iqin kayuniwa jakasiritwa
Jaqiru utaparu puritatsti,
jachayiri. Siwulla

Kunsa kunsa sirïtasa


Walja nayrani, jan uñjiri
Nayrata ali p’utsuyiri, uraqi manqhana
mirantañataki. Ch’uqi

Kunsa kunsa sirïtasa


Q’illu chuymani, janq’u isini, muruqt’ata.
Qunuqipatatsti
ansuri. k’awna

Kunsa kunsa sirïtasa


Qhaturuwa sarta alañataki

RECOPILADO POR: MIRIAM YESSI CHOQUE LIMACHI


SEXTO SEMESTRE DEL 2017-II
UNIVERSIDAD NACIONAL DEL ALTIPLANO
ESCUELA PROFESIONAL DE EDUCACIÓN PRIMARIA

Utaru kut’anta altampi


jachanataki Siwulla jachiri tayka

Kunsa kunsa sirïtasa


Patana utjasi
P’itirixa, p’itasa,
p’itasa Kusi kusi

Kunsa kunsa sirïtasa


Amutu, juykhu, uqara,
ukhamasa taqiniruwa
uñjasiyta Lirpu (ispiju)

Kunsa kunsa sirïtasa


Ipa tayka, luqhi tayka
Jiphilla
lakani Guitarra

RECOPILADO POR: MIRIAM YESSI CHOQUE LIMACHI


SEXTO SEMESTRE DEL 2017-II
UNIVERSIDAD NACIONAL DEL ALTIPLANO
ESCUELA PROFESIONAL DE EDUCACIÓN PRIMARIA

Kunsa kunsa sirïtasa


Jani lakanisa arsuri
Jani kayunisa
jaliri Qillqata
(carta)

Kunsa kunsa sirïtasa


Jiska tañaki, chupikt’ata,
Wich’inkata warkuta
puquri. Luqutu

Kunsa kunsa sirïtasa


Janiwa atipt’kitasmati
Janirakiwa jalakitasmati,
Jumampuniskawa. Ch’iwi

Kunsa kunsa sirïtasa


Janq’u, khunjama,

RECOPILADO POR: MIRIAM YESSI CHOQUE LIMACHI


SEXTO SEMESTRE DEL 2017-II
UNIVERSIDAD NACIONAL DEL ALTIPLANO
ESCUELA PROFESIONAL DE EDUCACIÓN PRIMARIA

Rijsuñataki jaqin p’iqiparu


puritapa. Qillqa laphi, papila

Kunsa kunsa sirïtasa


Sitasmati kunasa puri,
jan uñjata
katuntirixa. Iki.

Kunsa kunsa sirïtasa


Jan nayranisa
Mä tuqita
uñjapxi T’uxu

Kunsa kunsa sirïtasa


Pä chachawa sarasipki.
Sapa mayni sasisa: naya nayrtä, naya
nayrtä Las piernas.

Kunsa kunsa sirïtasa


Inti jalsuruxa jach’a
RECOPILADO POR: MIRIAM YESSI CHOQUE LIMACHI
SEXTO SEMESTRE DEL 2017-II
UNIVERSIDAD NACIONAL DEL ALTIPLANO
ESCUELA PROFESIONAL DE EDUCACIÓN PRIMARIA

chika ururuxa jisk’a, jayp’untarusti


jach’a Ch’iwi

Kunsa kunsa sirïtasa


Janq’u janantana yuriwayta ch’ujñaru
purintañkama
Wali t’aqisisawa q’illuru
tukusta. Limuna

Kunsa kunsa sirïtasa


Jaqixa, ninaruwa t’aqisiyapxitu
Suma apnaqiwinakaparuxa t’aqisiña
yapapxitu Lawa (Leña)

Kunsa kunsa sirïtasa


Ch’ujña q’ichichi jamach’i, lurjama
Qhuru, urqu
wakjama Lucutu.

RECOPILADO POR: MIRIAM YESSI CHOQUE LIMACHI


SEXTO SEMESTRE DEL 2017-II
UNIVERSIDAD NACIONAL DEL ALTIPLANO
ESCUELA PROFESIONAL DE EDUCACIÓN PRIMARIA

Kunsa kunsa sirïtasa


Utanxa llawuta
Anqansti
jiskhatatäta Wiskha
(soga)

Kunsa kunsa sirïtasa


Kunanpisa phuqantaysna
kaja
phisnañapataki
P’iyanaka phuqantayasa.

Kunsa kunsa sirïtasa


Qalltaparuxa jisk’a
Jilatataparusti janiwa
uñjañjamakiti Ch’amaka

RECOPILADO POR: MIRIAM YESSI CHOQUE LIMACHI


SEXTO SEMESTRE DEL 2017-II
UNIVERSIDAD NACIONAL DEL ALTIPLANO
ESCUELA PROFESIONAL DE EDUCACIÓN PRIMARIA

Kunsa kunsa sirïtasa


Ch’illiwa, kuna jathikamasa, apiri
Mallasti, kuna phisnakamasa, janiwa
atkiti Jawira

Kunsa kunsa sirïtasa


Jakkiri uñjataxa willa
Jiwata uñjatasti
ch’iyara Nina

Kunsa kunsa sirïtasa


Palqalqu jila sulkapxtwa, taqpachani kikipa
Mä tuqitxa qhana, maysa tuqitsti
chámakt’ata Simana urunaka

Kunsa kunsa sirïtasa

RECOPILADO POR: MIRIAM YESSI CHOQUE LIMACHI


SEXTO SEMESTRE DEL 2017-II
UNIVERSIDAD NACIONAL DEL ALTIPLANO
ESCUELA PROFESIONAL DE EDUCACIÓN PRIMARIA

Pá warmiwa sarasipki, sapa mayni wawapampi.


Qhawqha phullsa
uchasipxi Kimsa

Kunsa kunsa sirïtasa


Quqatsa juk’amp jach’a
Phuyutsa jukám
phisna Jiq’i

Kunsa kunsa sirïtasa


Juk’am jariqataruxa
juk’amp
q’añu Jari
ña uma

Kunsa kunsa sirïtasa.


Pä wawanaka, sapa maynisa t’uxupana,
Taqi uñjampxi, taqi yatiyapxi, jan
arsusa Nayranaka

RECOPILADO POR: MIRIAM YESSI CHOQUE LIMACHI


SEXTO SEMESTRE DEL 2017-II
UNIVERSIDAD NACIONAL DEL ALTIPLANO
ESCUELA PROFESIONAL DE EDUCACIÓN PRIMARIA

Kunsa kunsa sirïtasa:


Jisk’a muruqt’at kajita, janq’ulltata q’atawjama
Taqiniw jist’araña yatipxi, jist’antañasti ni
khiti. K’awna Huevo

Kunsa kunsa sirïtasa


Arsutatatatxa
p’akinta
Ch’uju

Kunsa kunsa sirïtasa


Taqi jaqin utji, yuritapar qatuqasa
Jiwañkama
Suti

RECOPILADO POR: MIRIAM YESSI CHOQUE LIMACHI


SEXTO SEMESTRE DEL 2017-II
UNIVERSIDAD NACIONAL DEL ALTIPLANO
ESCUELA PROFESIONAL DE EDUCACIÓN PRIMARIA

Kunsa kunsa sirïtasa


Taqiniwa takkaqapxitu
Janiw nayaj qhitirusa
takjakirikti Thaki

Kunsa kunsa sirïtasa


Patana, jan unjtasa, waranqanaka.
Mayninakä k’ajasipki, yaqhipanakasti
jiwasipki. Warawara

Kunsa kunsa sirïtasa


Ch’ujñana yurita, pallalljata, p’uchuna imata.
Mistutatsti kankañana
kankayapxitu Chunkila. Aceite

Kunsa kunsa sirïtasa


Chujñata ch’iyarta

RECOPILADO POR: MIRIAM YESSI CHOQUE LIMACHI


SEXTO SEMESTRE DEL 2017-II
UNIVERSIDAD NACIONAL DEL ALTIPLANO
ESCUELA PROFESIONAL DE EDUCACIÓN PRIMARIA

Jayu umana,
qurichasiñkama Aceitun
a

Kunsa kunsa sirïtasa


Chujñata mistuta, janqúllallkama
Muxsachañataki jakina
jakawipi. Asucara

Kunsa kunsa sirïtasa


Luxuntataxa, muxsachata,
Wawanakaru
kusirt’ayañataki Luxota,
helados.

Kunsa kunsa sirïtasa


Tataxa artìri, nayasti jani amutu,

RECOPILADO POR: MIRIAM YESSI CHOQUE LIMACHI


SEXTO SEMESTRE DEL 2017-II
UNIVERSIDAD NACIONAL DEL ALTIPLANO
ESCUELA PROFESIONAL DE EDUCACIÓN PRIMARIA

janq’u isisini, q’illu


chuymani K’awna

Kunsa kunsa sirïtasa


Pìqini, jan nayrani, jan nasani
Janchijasti
lakaki. Ajusa

Kunsa kunsa sirïtasa


Umata mistuta, lupiwa uywasi
Umaru kut’atasti
jiwi Jayu

Kunsa kunsa sirïtasa


Jaytataxa k’isachasi, aljataxa pist’asi,
Umañatakisti
takita Uwasa

Kunsa kunsa sirïtasa


Qalltapaxa mayaki
RECOPILADO POR: MIRIAM YESSI CHOQUE LIMACHI
SEXTO SEMESTRE DEL 2017-II
UNIVERSIDAD NACIONAL DEL ALTIPLANO
ESCUELA PROFESIONAL DE EDUCACIÓN PRIMARIA

Tukusiñapasti jan
tukusiri Jakhuña

Kunsa kunsa sirïtasa


Waranqa waranqa wawatxa nayriri yuriritwa
Ukhamarusa takinitsa
sullkiritwa. Maya jakhuwi.

Kunsa kunsa sirïtasa


Arumamtixa pusi kayuta, chika ururusti pä
kayuta,
Arumt’arusti kimsa kayuta,
sarnaqiri. Jaqi

Kunsa kunsa sirïtasa


Thuquñatakixa llawuntata, jan llawunisti janiw
thuqhukirikti.
Thuqhuntawirusti llawurasta, llawuntatasti janiw
thuqhunkiriskti. Trompo

LAXRA CHINU
RECOPILADO POR: MIRIAM YESSI CHOQUE LIMACHI
SEXTO SEMESTRE DEL 2017-II
UNIVERSIDAD NACIONAL DEL ALTIPLANO
ESCUELA PROFESIONAL DE EDUCACIÓN PRIMARIA

1.-T’ant’a thathir thantha


achachix t’ant’ thathantatayna.
El viejo rotoso tragón de panes, había tragado
pan.

2.- Sasaw six siw sasaw sirïtayna.


“Dice que dijo” diciendo había dicho (ha dicho
que el otro dijo).

3.-
P’iq ch’ampha jaqix ch’amph ch’ampxatatat
aynawa.
El hombre despeinado, ya ha desterronado los
terrones.

4.-
Q’phak q’aphak qapt’ir warmix qapxatayna
wa.
La mujer que hila ligero, ya había hilado.

5.-
K’ajak k’ajañapatakix lliphipkir lliphipkir ant
utañawa.
Para que brille con brillo, hay que hay que dejar
brilloso y brilloso.

6.- Manq’
manq’irinakax manq’ manq’antapxatayna.
RECOPILADO POR: MIRIAM YESSI CHOQUE LIMACHI
SEXTO SEMESTRE DEL 2017-II
UNIVERSIDAD NACIONAL DEL ALTIPLANO
ESCUELA PROFESIONAL DE EDUCACIÓN PRIMARIA

Los comelones de comida, habían comido


comida.

7.-
Usuk usuntirinakax usuntxapxarakitaynawa.
El que se enferma y se enferma ya se había
enfermado también.

8.-
Nin phichhirinakax pichik pichhantrasipxatay
na.
Las que queman fuego se habían quemado las
trenzas.

“CH’UTU QARQA”

Ch’utu qarqan ch’uju achalaw


ch’utuqup ch’utxatt’as chu’txatt’as
qarin qarin ch’usiqar
qarqa qalamp ch’isiqiyatayna

RECOPILADO POR: MIRIAM YESSI CHOQUE LIMACHI


SEXTO SEMESTRE DEL 2017-II
UNIVERSIDAD NACIONAL DEL ALTIPLANO
ESCUELA PROFESIONAL DE EDUCACIÓN PRIMARIA

WARI WAWITA

Wari wawita, wik'uñ wawita,


jiwa wawitaki (PÄ KUTI)
Awkiniristsa, taykaniristsa
uywarapitaspa (PÄ KUTI)

Aka qullunsa, khaya qullunsa


jacht'atamaki. (PÄ KUTI)
Wari wawita, wik'uñ wawita
kutinxakitasma. (PÄ KUTI)

Imill wawita, jaqin wawapa


jacht'atamaki, (PÄ KUTI)
Quriniristsa, qullqiniristsa
uywasiskirisma. (PÄ KUTI)

RECOPILADO POR: MIRIAM YESSI CHOQUE LIMACHI


SEXTO SEMESTRE DEL 2017-II

También podría gustarte