Está en la página 1de 25

UNIVERSIDAD NACIONAL JORGE BASADRE GROHMANN

FACULTAD DE EDUCACIÓN
SEGUNDA ESPECIALIDAD
EDUCACIÓN INTERCULTURAL BILINGÜE

TRABAJO DE RECOPILACION DE CANCIONES, POEMAS, ADIVINANZAS Y


TRABALENGUAS EN AIMARA Y QUECHUA.
Docente:
Justo Pastor Rivera Huanca
Presentado por:
Yessica Luisa Cama Alanoca
CANCIONES EN
QUECHUA
POEMAS EN
QUECHUA -
CHASKASCHAY
ARAWI PACHAMAMA-POESÍA MADRE TIERRA
Kay jallp´ata Toribio Rocabado CastroNos diste
quwarqanchikt´ikarisaqta esta tierrafloreciente y brillantecon
lliphirisaqta imasach´akuna, árboles y hierbascon agua clara en
qhurakunayuqtamayukunapi los ríos.La persona no tiene
ch´uwa yakuyuqta.Runaqa mana concienciasin ojos y sin
yuyayninuqchu,nana ñawiyuqchu, corazónsolo piensa en vivir
sunquyuchu imaallinta kawsayllapi bien,con la producción de la
umachakun, jallp´aq tierra.Lluvias y terremotos,hambre
puquyninllanwan.Parakuna, y sufrimientoaumenta cada díase
pachakuykuna,llarqhay, muchuna olvidaron de ti, madre tierra.
ima,sapa p´unchaw
yapakusanPachamama,
qunqapusunku.
POESÍA AIMARA
Khunu qullu Cerro nevado
Khunu qullu achachila Cerro nevado
uru arumawa unch’ukinista, día y noche me miras
jach’a mallku, khullu, wank’ulla, al gran cóndor, a la perdiz
qamaqitumampi munata uywanakama al conejito y al zorro crías
jarphimaru uywastaxa. en tu regazo.
Nayaxa Piñasa pampana jakasirithwa, Yo vivo en las pampas de Peñas,
jani yanqharusa, tutukarusa, axsariri no temo al maligno ni al
chhijchhina, thayana, khununa asut´ita. ventarrón,
Ukhamaraki punchujata lluch’ ujata sólo el granizo, el frío y la nieve
whipalanithwa. me azotan.
Asimismo, mi poncho y mi
gorro
son mi bandera.
yuqalläthwa
Pampana jakasirïthwa,
jisk’a chitaqallujampi
anatasirïthwa.
Suma janq’u chitaqallujawa,
jallu juti ukjaxa, wali t’iskusisa
thuqt’iriwa
Jallunsa, chhijchinsa, juyphinsa,
yatiqapxthwa sarnaqaña.
Pampanakana qullunakana
sarnaqirïthwa,
yatiqaña utarusa yatiqiri
sarapunthwa.
Aymara yuqalla wawäthwa,
Aymara wilanïthwa.
Uywampi sarnaqasiri,
Pachamamana jarphiparu
uywasitäthwa
QUECHUA

WATUCHI
¿Ismasmari,imasmari
imataq kanman?
Puka´qaspayoq,
Qhipaman rikhukun
¿imataq kanman?
K´anka
¿Ismasmari,imasmari
imataq kanman?
Saqra tutapi
sumaqpúnchawpi
Allim munasqa
Uywaqkunata
¿imataq kanman?
allqo
¿Ismasmari,imasmari
imataq kanman?
Uj mathi simi
Q´omer punchuyoq
¿imataq kanman?
luritu
¿Ismasmari,imasmari
imataq kanman?
Patapi latapisqu jina
phawanman pampapi
tractur jina purinman
¿imataq kanman?
¿Ismasmari,imasmari
imataq kanman?
Huk machucha tawa
chakichayup sunqa
sapacha,quñikuspa
quncha patapi puñun
¿imataq kanman?
Mishi
EN AIMARA
QALLU WATANA
•T’ANTÁ THATHIRI
THANTHA
ACHACHIX
TÁNTÁ
THATHANTATAYN
A.
• El viejo rotoso tragón de panes, había
tragado pan.
•SASAW SIX
SIW SASAW
SIRITAYNA.
• Dice que dijo diciendo había dicho.
•P’IQI CH’AMPNA
JAQIX
CH’AMPHA
CHÁMPXATATAT
AYNAWA.
• El hombre despeinado, ya ha desterronado
los terrones.
•Q´APHAKI
Q’APHAKI
QAPT’IR WARMIX
QAPXATAYNAWA.
• La mujer que hila ligero,ya había hilado.
•K’AJAKI
K’AJAÑAPATAKIX
LLIPHIPKIRI
LLIPHIPKIRI
ANTUTAÑAWA.
• Para que brille con brillo, hay que hay
que dejar brilloso y brilloso.

También podría gustarte