Usando La Terapia de Redecision Con Diferentes Adaptaciones de Personalidad

A Ar rt ti ic cu ul lo o P Pu ub bl li ic ca ad do o e en n B Bo on nd di in ng g ( (I In ns st ti it tu ut to o G Ga al le en ne e) )
1 1

U US SA A D DO O L LA A T TE ER RA AP PI IA A D DE E R RE ED DE EC CI IS SI I C CO O D DI IF FE ER RE E T TE ES S
A AD DA AP PT TA AC CI IO O E ES S D DE E P PE ER RS SO O A AL LI ID DA AD D
V Va an nn n J Jo oi in ne es s ( (T Tr ra an ns sa ac ct ti io on na al l A An na al ly ys si is s J Jo ou ur rn na al l, , V Vo ol l. .1 16 6, , N No o 3 3, , J Ju ul ly y 1 19 98 86 6) )
T Tr ra ad du uc cc ci i n n: : M Ma ar ri io o S Sa al lv va ad do or r

R RE ES SU UM ME E

L La a t te er ra ap pi ia a d de e r re ed de ec ci is si i n n e es s u un na a h he er rr ra am mi ie en nt ta a p po od de er ro os sa a p pa ar ra a e el l c ca am mb bi io o t te er ra ap p u ut ti ic co o. . N No o
o ob bs st ta an nt te e p pu ue ed de e n no o s se er r c co om mp pl le et ta am me en nt te e e ex xi it to os sa a d de e a al lg gu un na a m ma an ne er ra a c co on n c ca ad da a c cl li ie en nt te e. . E El l t tr ra ab ba aj jo o d de e
P Pa au ul l W Wa ar re e e en n l la as s a ad da ap pt ta ac ci io on ne es s d de e p pe er rs so on na al li id da ad d p pr ro op po or rc ci io on na a u un na a g gu u a a e ex xc ce el le en nt te e p pa ar ra a
a ap pr ro ox xi im ma ar rs se e a a l lo os s d di if fe er re en nt te es s c cl li ie en nt te es s e e i id de en nt ti if fi ic ca ar r l lo os s r re es su ul lt ta ad do os s d de el l t tr ra at ta am mi ie en nt to o p pr ri im ma ar ri io o e en n
o or rd de en n a a o ob bt te en ne er r l lo os s m m x xi im mo os s r re es su ul lt ta ad do os s. . C Co om mb bi in na an nd do o e es st ta a i in nf fo or rm ma ac ci i n n c co on n l la a a ap pr ro ox xi im ma ac ci i n n d de e
l la a t te er ra ap pi ia a d de e r re ed di ic ci is si i n n e el l t te er ra ap pe eu ut ta a p pu ue ed de e i in nc cr re em me en nt ta ar r g gr ra an nd de em me en nt te e s su u e ef fe ec ct ti iv vi id da ad d e en n t tr ra at ta ar r
d di if fe er re en nt te es s t ti ip po os s d de e c cl li ie en nt te es s. .

I I T TR RO OD DU UC CC CI I

L La a m ma ay yo or r p pa ar rt te e d de e l lo os s p pr ra ac ct ti ic ca an nt te es s d de e l la a t te er ra ap pi ia a d de e r re ed de ec ci is si i n n h ha an n e ex xp pe er ri im me en nt ta ad do o q qu ue e e el l
p pr ro oc ce es so o d de e r re ed de ec ci is si i n n f fl lu uy ye e s su ua av ve em me en nt te e c co on n a al lg gu un no os s c cl li ie en nt te es s m mi ie en nt tr ra as s q qu ue e c co on n o ot tr ro os s v va a
l le en nt ta am me en nt te e y y d di if fi ic cu ul lt to os sa am me en nt te e. . C Co om mo o r re es su ul lt ta ad do o, , e el l t te er ra ap pe eu ut ta a a a m me en nu ud do o a as su um me e q qu ue e l la a t te er ra ap pi ia a d de e
r re ed de ec ci is si i n n n no o f fu un nc ci io on na a c co on n c ci ie er rt to os s c cl li ie en nt te es s. . N No o o ob bs st ta an nt te e, , e en n m mi i e ex xp pe er ri ie en nc ci ia a, , e el l p pr ro ob bl le em ma a n no o e es st t
e en n e el l m mo od de el lo o s si in no o c co on n l la a f fo or rm ma a q qu ue e e el l t te er ra ap pe eu ut ta a s se e a ac ce er rc ca a a al l c cl li ie en nt te e. .

P Pa au ul l W Wa ar re e ( (1 19 98 83 3) ), , e en n s su u e ex xc ci it ta an nt te e t tr ra ab ba aj jo o s so ob br re e l la as s a ad da ap pt ta ac ci io on ne es s d de e p pe er rs so on na al li id da ad d
p pr ro op po or rc ci io on na a u un na a g gu u a a t ti il l p pa ar ra a v ve er r c co om mo o t to om ma ar r c co on nt ta ac ct to o c co on n l lo os s c cl li ie en nt te es s y y p pa ar ra a r re ec co on no oc ce er r e el l
r re ea a o ob bj je et ti iv vo o d de el l t tr ra at ta am mi ie en nt to o y y e el l r re ea a a a e ev vi it ta ar r. . E En n r re el la ac ci i n n a al l t tr ra ab ba aj jo o d de e W Wa ar re e l la a a ap pl li ic ca ac ci i n n m m s s
e ef fe ec ct ti iv va a d de e l la a t te er ra ap pi ia a d de e r re ed de ec ci is si i n n v va ar ri ia ar r d de e a ac cu ue er rd do o a a l la a a ad da ap pt ta ac ci i n n d de e p pe er rs so on na al li id da ad d d de e c ca ad da a
c cl li ie en nt te e d da ad do o. .

T TE ER RA AP PI IA A D DE E R RE ED DE EC CI IS SI IO O

L La a t te er ra ap pi ia a d de e r re ed de ec ci is si i n n e es st ta a c co om mp pu ue es st ta a d de e t tr re es s a am mp pl li ia as s c ca at te eg go or r a as s d de e t tr ra ab ba aj jo o: : C Co on nt tr ra at to o, ,
C Cl la ar ri if fi ic ca ac ci i n n d de el l i im mp pa as ss s y y T Tr ra ab ba aj jo o d de e r re ed de ec ci is si i n n ( (M Mc cN Ne ee el l, , 1 19 97 77 7) )

E El l c co on nt tr ra at to o e es sp pe ec ci if fi ic ca a e el l o ob bj je et ti iv vo o d de el l t tr ra at ta am mi ie en nt to o y y p pr re ev vi ie en ne e e el l t tr ra at ta am mi ie en nt to o d de e l ll le eg ga ar r a a
s se er r u un n j ju ue eg go o p ps si ic co ol l g gi ic co o. . L La a c cl la ar ri if fi ic ca ac ci i n n d de el l i im mp pa as ss s a ay yu ud da a a a p pr re ep pa ar ra ar r a al l c cl li ie en nt te e p pa ar ra a e el l t tr ra ab ba aj jo o
d de e r re ed de ec ci is si i n n r re ep pr ro og gr ra am ma an nd do o e el l P Pa ad dr re e, , d de es sc co on nt ta am mi in na an nd do o e el l A Ad du ul lt to o y y d de ec co on nf fu us si io on na an nd do o e el l N Ni i o o. .
E El l t tr ra ab ba aj jo o d de e r re ed de ec ci is si i n n i im mp pl li ic ca a e el l t tr ra ab ba aj jo o e em mo oc ci io on na al l a a t tr ra av v s s d de e l la as s e ex xp pe er ri ie en nc ci ia as s t te em mp pr ra an na as s
p pr ro op po or rc ci io on na an nd do o a as s u un na a r re ed de ec ci is si i n n e en n e el l N Ni i o o q qu ue e l le e l ll le ev ve e a a u un n c ca am mb bi io o d de e c co on nd du uc ct ta a. .

2 2
L La a t te er ra ap pi ia a d de e r re ed de ec ci is si i n n d de e G Go ou ul ld di in ng g & & G Go ou ul ld di in ng g, , 1 19 97 79 9, , e em mp pi ie ez za a d de ec cl la ar ra an nd do o c cu ua al l e es s e el l
p pr ro ob bl le em ma a p pr re es se en nt te e c co on nt tr ra at ta an nd do o e el l c ca am mb bi io o d de es se ea ad do o y y c co on nf fr ro on nt ta an nd do o l lo os s t ti im mo os s a a l la as s m ma an ne er ra as s e en n l la as s
q qu ue e e el l c cl li ie en nt te e i in nt te en nt ta a d de es sc co on nt ta ar rs se e a a s si i m mi is sm mo o, , a al l t te er ra ap pe eu ut ta a o o l la a r re ea al li id da ad d d de e l la a s si it tu ua ac ci i n n. . A A t tr ra av v s s
d de e e es st to os s p pa as so os s, , e el l t te er ra ap pe eu ut ta a i id de en nt ti if fi ic ca a e el l r ra ac ck ke et t d de el l c cl li ie en nt te e y y e el l j ju ue eg go o q qu ue e a ap po oy ya a e el l r ra ac ck ke et t. . E El l
t te er ra ap pe eu ut ta a a ad de em m s s i id de en nt ti if fi ic ca a l la a p po os si ic ci i n n e ex xi is st te en nc ci ia al l ( (l la a c cr re ee en nc ci ia a s so ob br re e s si i m mi is sm mo o y y o ot tr ro os s) ) q qu ue e
d di ir ri ig ge e a al l h ha ac ci ia a e el l f fi in na al l d de el l j ju ue eg go o. . E El l r ra ac ck ke et t m m s s l la a p po os si ic ci i n n e ex xi is st te en nc ci ia al l s so on n e em mp pl le ea ad do os s c co om mo o
e es st t m mu ul lo os s p pa ar ra a e el li ic ci it ta ar r u un na a e es sc ce en na a t te em mp pr ra an na a e en n l la a q qu ue e e es st to os s f fu ue er ro on n e ex xp pe er ri im me en nt ta ad do os s p po or r p pr ri im me er ra a
v ve ez z p po or r e el l c cl li ie en nt te e. . E El l c cl li ie en nt te e e es s e en nt to on nc ce es s i in nv vi it ta ad do o a a r re ee ex xp pe er ri ie en nc ci ia ar r l la a e ex xp pe er ri ie en nc ci ia a t te em mp pr ra an na a e en n
p pr ri im me er ra a p pe er rs so on na a d de e f fo or rm ma a a ac ct ti iv va a y y e en n t ti ie em mp po o p pr re es se en nt te e. . E El l t te er ra ap pe eu ut ta a h ha ac ce e t to om ma ar r a al l c cl li ie en nt te e p pa ar rt te e
d de e l lo os s o ot tr ro os s s si ig gn ni if fi ic ca at ti iv vo os s e en n l la a e es sc ce en na a a as s c co om mo o l la a p pr ro op pi ia a p pa ar rt ti ic ci ip pa ac ci i n n d de e s si i m mi is sm mo o; ; e el l
t te er ra ap pe eu ut ta a e es sc cu uc ch ha a l lo os s m ma an nd da at to os s d da ad do os s a al l c cl li ie en nt te e a al l t ti ie em mp po o q qu ue e o ob bs se er rv va a l la as s d de ec ci is si io on ne es s t te em mp pr ra an na as s
d de el l c cl li ie en nt te e e en n r re es sp pu ue es st ta a a a e es st to os s m ma an nd da at to os s. . E El l c cl li ie en nt te e e es s i in nv vi it ta ad do o a a e ex xp pe er ri im me en nt ta ar r e el l p po od de er r y y l la a
s sa at ti is sf fa ac cc ci i n n d de e l la a d de ec ci is si i n n t te em mp pr ra an na a q qu ue e m mu ue ev ve e s su u e en ne er rg g a a d de el l N Ni i o o A Ad da ap pt ta ad do o a al l N Ni i o o N Na at tu ur ra al l. .
E El l t te er ra ap pe eu ut ta a p pe er rm mi it te e a al l c cl li ie en nt te e p pe er rm ma an ne ec ce er r c co on n l la a d de ec ci is si i n n t te em mp pr ra an na a h ha as st ta a q qu ue e u un na a r re ed de ec ci is si i n n
s su ur rg ge e e es sp po on nt t n ne ea am me en nt te e. . L Lo os s r re es su ul lt ta ad do os s d de e l la a r re ed de ec ci is si i n n e en n u un n c co om mp po or rt ta am mi ie en nt to o n nu ue ev vo o r re eq qu ui ie er re en n
u un na a p pr r c ct ti ic ca a c co on nt ti in nu ua ad da a e en n o or rd de en n a a s se en nt ti ir rs se e c co on nf fo or rt ta ad do o, , c c m mo od do o. . E El l t te er ra ap pe eu ut ta a p pr ro op po or rc ci io on na a
c ca ar ri ic ci ia as s p po os si it ti iv va as s y y a ap po oy yo o p pa ar ra a e es st ta as s n nu ue ev va as s c co on nd du uc ct ta as s. . E El l t te er ra ap pe eu ut ta a d di ia ag gr ra am ma a e el l g gu ui i n n p pa ar ra a
p pr ro op po or rc ci io on na ar r a al l e es st ta ad do o A Ad du ul lt to o d de el l y yo o u un n r re ee en nf fo or rz za am mi ie en nt to o p pa ar ra a l lo o q qu ue e e el l N Ni i o o e ex xp pe er ri im me en nt t . .

L La a t te er ra ap pi ia a d de e r re ed de ec ci is si i n n e es s h ha ab bi it tu ua al lm me en nt te e h he ec ch ha a e en n g gr ru up po o p pa ar ra a p pr ro op po or rc ci io on na ar r u un n a ap po oy yo o
i in nc cr re em me en nt ta ad do o y y c ca ar ri ic ci ia as s p po os si it ti iv va as s p pa ar ra a e el l c cl li ie en nt te e. . N No o o ob bs st ta an nt te e s se e p pu ue ed de e u us sa ar r e en n t te er ra ap pi ia a
i in nd di iv vi id du ua al l t ta am mb bi i n n. . S Se e e em mp pl le ea an n n no or rm ma as s e es sp pe ec c f fi ic ca as s y y t t c cn ni ic ca as s p pa ar ra a e em mp pl le ea ar r u un n a am mb bi ie en nt te e
n nu ut tr ri it ti iv vo o p pa ar ra a e el l c ca am mb bi io o. . L La a p po os st tu ur ra a d de el l t te er ra ap pe eu ut ta a e es s a ap po oy ya ar r a al l N Ni i o o N Na at tu ur ra al l, , e en nf fa at ti iz za ar r e el l p po od de er r
p pe er rs so on na al l y y l la a r re es sp po on ns sa ab bi il li id da ad d, , s se ep pa ar ra ar r e el l m mi it to o d de e l la a r re ea al li id da ad d, , c co on nf fr ro on nt ta ar r i in nc co on ng gr ru ue en nc ci ia as s y y
m mo od de el la ar r c co on nd du uc ct ta as s s sa al lu ud da ab bl le es s ( (M Mc cN Ne ee el l, , 1 19 97 77 7) ). .

D Da an nd do o u un n t ti ie em mp po o a ad de ec cu ua ad do o l la a m ma ay yo or r p pa ar rt te e d de e l lo os s c cl li ie en nt te es s e ex xp pe er ri im me en nt ta an n p pr ro ot te ec cc ci i n n
s su uf fi ic ci ie en nt te e e en n e el l a am mb bi ie en nt te e n nu ut tr ri it ti iv vo o q qu ue e s se e c cr re ea a p pa ar ra a e en nt tr ra ar r d de en nt tr ro o d de e u un n p pr ro oc ce es so o d de e r re ed de ec ci is si i n n. .
U Un no os s p po oc co os s c cl li ie en nt te es s, , n no o o ob bs st ta an nt te e n no o s se e s se en nt ti ir r n n e en nt te er ra an nt te e s se eg gu ur ro os s e en n e el l g gr ru up po o, , o o u un na a v ve ez z e en n e el l
g gr ru up po o s se e d de ef fe en nd de er r n n c co on nt tr ra a c cu ua al lq qu ui ie er r s se en nt ti im mi ie en nt to o d de e v vu ul ln ne er ra ab bi il li id da ad d, , i in nc cl lu us so o e en n l la as s s se es si io on ne es s
i in nd di iv vi id du ua al le es s p pu ue ed de e l ll le ev va ar r l la ar rg go o t ti ie em mp po o y y m mu uc ch ha as s p pr ru ue eb ba as s d de el l t te er ra ap pe eu ut ta a a an nt te es s d de e q qu ue e s se e a ab br ra an n. .
E En n t ta al le es s c ca as so os s l la a i in nf fo or rm ma ac ci i n n a ac ce er rc ca a d de e l la as s a al lt te er ra ac ci io on ne es s d de e p pe er rs so on na al li id da ad d p pu ue ed de e a ay yu ud da ar r a al l
t te er ra ap pe eu ut ta a a a e en nc co on nt tr ra ar r l la a m me ej jo or r f fo or rm ma a d de e u us sa ar r l la a t te er ra ap pi ia a d de e r re ed de ec ci is si i n n p pa ar ra a f fa ac ci il li it ta ar r e el l c ca am mb bi io o. .
L Lo os s m ma at te er ri ia al le es s d de e a ad da ap pt ta ac ci i n n d de e p pe er rs so on na al li id da ad d p pu ue ed de en n a ad de em m s s c ca ap pa ac ci it ta ar r a al l t te er ra ap pe eu ut ta a a a u us sa ar r l la a
t te er ra ap pi ia a d de e r re ed de ec ci is si i n n m m s s s su ua av ve em me en nt te e c co on n a al lg gu un no os s t ti ip po os s d de e c cl li ie en nt te es s. .

A AD DA AP PT TA AC CI IO O E ES S D DE E P PE ER RS SO O A AL LI ID DA AD D

P Pa au ul l W Wa ar re e s su ug gi ie er re e q qu ue e l lo os s i in nd di iv vi id du uo os s c co on ns st tr ru uy ye en n 6 6 t ti ip po os s b b s si ic co os s d de e a ad da ap pt ta ac ci io on ne es s d de e
p pe er rs so on na al li id da ad d b ba as sa ad do os s e en n c co om mo o e el ll lo os s s so ob br re ev vi iv vi ie er ro on n e en n s su us s f fa am mi il li ia as s d de e o or ri ig ge en n o o e en n c cu ua al lq qu ui ie er r
g gr ru up po o s su us st ti it tu ut ti iv vo o d de e l la a f fa am mi il li ia a d de e o or ri ig ge en n. . U Un na a p pe er rs so on na a p pu ue ed de e m ma an ni if fe es st ta ar r u un na a d de e e es st ta as s
a ad da ap pt ta ac ci io on ne es s y y s se er r s sa al lu ud da ab bl le e o o e es st ta ar r e en n c cu ua al lq qu ui ie er r l lu ug ga ar r d de en nt tr ro o d de el l c co on nt ti in nu uo o d de e l la a p ps si ic co op pa at to ol lo og g a a. .
D De e e es st ta a m ma an ne er ra a l la as s a ad da ap pt ta ac ci io on ne es s n no o i im mp pl li ic ca an n n ni i s sa al lu ud d n ni i e en nf fe er rm me ed da ad d s si in no o m me er ra am me en nt te e e es st ti il lo os s
a ad da ap pt ta at ti iv vo os s. .

E Es st to os s s se ei is s t ti ip po os s s so on n: :

3 3
1 1. . S So o a ad do or re es s- - c cr re ea at ti iv vo os s, , t tr ra ad di ic ci io on na al lm me en nt te e l ll la am ma ad do os s e es sq qu ui iz zo oi id de es s. .
2 2. . E Es sc c p pt ti ic co os s, , t tr ra ad di ic ci io on na al lm me en nt te e l ll la am ma ad do os s p pa ar ra an no oi id de es s
3 3. . M Ma an ni ip pu ul la ad do or re es s, , t tr ra ad di ic ci io on na al lm me en nt te e l ll la am ma ad do os s a an nt ti is so oc ci ia al le es s
4 4. . C Cr r t ti ic co os s a ag gr ra ad da ab bl le es s, , t tr ra ad di ic ci io on na al lm me en nt te e l ll la am ma ad do os s p pa as si iv vo o- -a ag gr re es si iv vo os s
5 5. . T Tr ra ab ba aj jo o- -a ad di ic ct to os s r re es sp po on ns sa ab bl le es s, , t tr ra ad di ic ci io on na al lm me en nt te e l ll la am ma ad do os s o ob bs se es si iv vo o- -c co om mp pu ul ls si iv vo os s
6 6. . C Co om mp pl la ac ce ed do or re es s e en nt tu us si ia as st ta as s, , t tr ra ad di ic ci io on na al lm me en nt te e l ll la am ma ad do os s h hi is st t r ri ic co os s

L La as s t tr re es s p pr ri im me er ra as s a ad da ap pt ta ac ci io on ne es s s se e d de es sc cr ri ib be en n c co om mo o a ad da ap pt ta ac ci io on ne es s " "p pr ri im ma ar ri ia as s" " d de eb bi id do o a a
q qu ue e s se e d de es sa ar rr ro ol ll la an n e en n l lo os s t tr re es s p pr ri im me er ro os s a a o os s d de e l la a v vi id da a c co om mo o r re es sp pu ue es st ta a a a c co om mo o l lo os s p pa ad dr re es s
i in nt te er ra ac ct tu ua ar ro on n c co on n e el l n ni i o o. . W Wa ar re e c cr re ee e q qu ue e c ca ad da a i in nd di iv vi id du uo o t ti ie en ne e p po or r l lo o m me en no os s u un na a d de e e es st ta as s t tr re es s
a ad da ap pt ta ac ci io on ne es s p pr ri im ma ar ri ia as s o o d de e s su up pe er rv vi iv ve en nc ci ia a. . P Po or r e ej je em mp pl lo o, , c cu ua an nd do o s se e s si ie en nt te e a am me en na az za a c ca ad da a
p pe er rs so on na a r re ev vi ie er rt te e e en n u un no o o o m ma as s d de e e es st to os s t ti ip po os s d de e a ad da ap pt ta ac ci io on ne es s. .

L La as s t tr re es s a ad da ap pt ta ac ci io on ne es s p po os st te er ri io or re es s s so on n " "s se ec cu un nd da ar ri ia as s" " y ya a q qu ue e s se e d de es sa ar rr ro ol ll la an n e en n l lo os s
s se eg gu un nd do os s t tr re es s a a o os s d de e l la a v vi id da a e en n r re es sp pu ue es st ta a a a l lo o q qu ue e l lo os s p pa ad dr re es s e en nf fa at ti iz za an n s so ob br re e c co om mo o r re el la ac ci io on na ar rs se e
c co on n e el l m mu un nd do o e ex xt te er rn no o. . L Lo os s i in nd di iv vi id du uo os s p pu ue ed de en n t te en ne er r m m s s d de e u un no o d de e e es st to os s e es st ti il lo os s s se ec cu un nd da ar ri io os s. .
A Al lg gu un na a g ge en nt te e n nu un nc ca a s se e r re et tr ro ot tr ra ae e a a e es st to os s e es st ti il lo os s b b s si ic co os s d de e s so ob br re ev vi iv ve en nc ci ia a e en n s su u p pr ro op pi io o d de es sa ar rr ro ol ll lo o. .

S So on n p po os si ib bl le es s d di iv ve er rs sa as s c co om mb bi in na ac ci io on ne es s d de e a ad da ap pt ta ac ci i n n. . A Al lg gu un no os s i in nd di iv vi id du uo os s t ti ie en ne en n s so ol lo o
a ad da ap pt ta ac ci io on ne es s p pr ri im ma ar ri ia as s. . L La a m ma ay yo or r p pa ar rt te e d de e l la a g ge en nt te e n no o o ob bs st ta an nt te e t ti ie en ne e u un n e es st ti il lo o p pr ri im ma ar ri io o
p pr re ed do om mi in na an nt te e y y u un na a a ad da ap pt ta ac ci i n n s se ec cu un nd da ar ri ia a p pr re ed do om mi in na an nt te e. . P Po or r l lt ti im mo o, , u un no os s p po oc co os s i in nd di iv vi id du uo os s
t ti ie en ne en n m m s s d de e u un n e es st ti il lo o p pr ri im ma ar ri io o o o m m s s d de e u un n e es st ti il lo o d de e a ad da ap pt ta ac ci i n n s se ec cu un nd da ar ri io o o o a am mb bo os s. .

C Ca ad da a a ad da ap pt ta ac ci i n n t ti ie en ne e s su u p pr ro op pi ia a m ma an ne er ra a " "p pu ue er rt ta a a ab bi ie er rt ta a" " d de e e es st ta ab bl le ec ce er r c co on nt ta ac ct to o c co on n e el l
m mu un nd do o, , u un na a " "p pu ue er rt ta a o ob bj je et ti iv vo o" " p pa ar ra a e el l t tr ra at ta am mi ie en nt to o y y u un na a " "p pu ue er rt ta a c ce er rr ra ad da a" " e en n d do on nd de e l la a p pe er rs so on na a
t ti ie en nd de e a a b bl lo oq qu ue ea ar rs se e. . L La a m ma ay yo or r v vu ul ln ne er ra ab bi il li id da ad d y y l la as s m ma ay yo or re es s d de ef fe en ns sa as s e es st t n n l lo oc ca al li iz za ad da as s e en n e el l
r re ea a d de e l la a " "p pu ue er rt ta a c ce er rr ra ad da a" ". . I Ir r n ni ic ca am me en nt te e e es st ta a e es s e en n l la a q qu ue e a ap pa ar re ec ce er r n n l lo os s m ma ay yo or re es s c ca am mb bi io os s
c co om mo o r re es su ul lt ta ad do o d de e l la a t te er ra ap pi ia a, , p pe er ro o o oc cu ur rr ri ir r n n t tr ra ab ba aj ja an nd do o e en n e el l r re ea a o ob bj je et ti iv vo o m m s s q qu ue e e en n e el l r re ea a
c ce er rr ra ad da a. .

L La a p pu ue er rt ta a a ab bi ie er rt ta a p pu ue ed de en n s se er r e el l p pe en ns sa am mi ie en nt to o, , e el l s se en nt ti im mi ie en nt to o o o l la a c co on nd du uc ct ta a y y a a t tr ra av v s s d de e
e es st ta a e el l t te er ra ap pe eu ut ta a p pu ue ed de e e es st ta ab bl le ec ce er r c co on nt ta ac ct to o y y e es st ta ab bl le ec ce er r l la a s si in nt to on n a a e en n l la a r re el la ac ci i n n c co on n e el l c cl li ie en nt te e. .
A A m me ed di id da a q qu ue e e el l c cl li ie en nt te e s se e m mu ue ev ve e d de e u un na a a ad da ap pt ta ac ci i n n a a o ot tr ra a e el l t te er ra ap pe eu ut ta a p pu ue ed de e a aj ju us st ta ar r e el l f fo oc co o e en n
o or rd de en n a a m ma an nt te en ne er r u un n c co on nt ta ac ct to o e ef fe ec ct ti iv vo o y y c co on nt ti in nu ua ar r d di ir ri ig gi ie en nd do o e el l t tr ra at ta am mi ie en nt to o a al l r re ea a o ob bj je et ti iv vo o
d do on nd de e e el l c ca am mb bi io o s se er r e ef fe ec ct tu ua ad do o c co on n m ma ay yo or r p pr ro ob ba ab bi il li id da ad d

H HI IS ST TE ER RI IA A

P Pa ar ra a l lo os s C Co om mp pl la ac ce ed do or re es s E En nt tu us si ia as st ta as s o o H Hi is st t r ri ic co os s l la a p pu ue er rt ta a a ab bi ie er rt ta a p pa ar ra a h ha ac ce er r c co on nt ta ac ct to o e es s
e el l s se en nt ti im mi ie en nt to o. . Y Ya a q qu ue e e el ll lo os s s se e m ma an ne ej ja an n c co on n e el l m mu un nd do o p pr ri im ma ar ri ia am me en nt te e a a t tr ra av v s s d de e l lo os s
s se en nt ti im mi ie en nt to os s n ne ec ce es si it ta an n i in nt te eg gr ra ar r e el l p pe en ns sa am mi ie en nt to o e en n o or rd de en n a a s se en nt ti ir rs se e b bi ie en n. . N No o o ob bs st ta an nt te e, , a au un nq qu ue e e el l
p pe en ns sa am mi ie en nt to o e es s l la a p pu ue er rt ta a o ob bj je et ti iv vo o p pa ar ra a e el l t tr ra at ta am mi ie en nt to o, , l la a f fo or rm ma a e es s a a t tr ra av v s s d de e l lo os s s se en nt ti im mi ie en nt to os s. .
E El l h hi is st t r ri ic co o t ti ie en nd de e a a s se en nt ti ir r d de e f fo or rm ma a l la at te er ra al l o o s su up pe er rf fi ic ci ia al l. . S Si i e el l t te er ra ap pe eu ut ta a l lo o i in nv vi it ta a a a s se en nt ti ir r m m s s e en n
p pr ro of fu un nd di id da ad d e el ll lo os s s se e m mu ue ev ve en n h ha ac ci ia a e el l p pe en ns sa am mi ie en nt to o. . E El l t te er ra ap pe eu ut ta a p pu ue ed de e e es st ta ab bl le ec ce er r m me ej jo or r
c co on nt ta ac ct to o c co on n l lo os s s se en nt ti im mi ie en nt to os s d de el l h hi is st t r ri ic co o f fu un nc ci io on na an nd do o d de es sd de e e el l P Pa ad dr re e N Nu ut tr ri it ti iv vo o o o d de es sd de e e el l
N Ni i o o N Na at tu ur ra al l. .

4 4
E El l p pr r x xi im mo o p pa as so o e es s i in nc cl lu ui ir r e el l e es st ta ad do o d de el l y yo o A Ad du ul lt to o e en n o or rd de en n a a e el li ic ci it ta ar r e el l p pe en ns sa am mi ie en nt to o d de el l
c cl li ie en nt te e. . L La a c co on nd du uc ct ta a e es s l la a p pu ue er rt ta a c ce er rr ra ad da a. . Y Ya a q qu ue e e el ll lo os s e es st t n n h ha ac ci ie en nd do o y ya a t to od do o l lo o q qu ue e p pu ue ed de en n
p pa ar ra a " "a ag gr ra ad da ar r o o o ot tr ro o" " l la a c co on nd du uc ct ta a e es s e el l r re ea a e en n l la a c cu ua al l s se e s si ie en nt te en n m m s s v vu ul ln ne er ra ab bl le es s. . P Po or r e es st ta a r ra az z n n
l la a c co on nf fr ro on nt ta ac ci i n n d de e l la a c co on nd du uc ct ta a c co on n e el l h hi is st t r ri ic co o n no os s c co on nd du uc ce e a a l lo os s s se en nt ti im mi ie en nt to os s d de ef fe en ns si iv vo os s, ,
b bl lo oq qu ue ea ar rs se e o o a ab ba an nd do on na ar r e el l t tr ra at ta am mi ie en nt to o. . E El l t te er ra ap pe eu ut ta a h h b bi il l e ev vi it ta ar r e em mp pl le ea ar r e el l e es st ta ad do o d de el l y yo o P Pa ad dr re e
C Cr r t ti ic co o. . A A m me ed di id da a q qu ue e e el l h hi is st t r ri ic co o r re es sp po on nd de e a al l t tr ra at ta am mi ie en nt to o s se e p pu ue ed de e s se en nt ti ir r m m s s a ad de ec cu ua ad do o e en n
l lu ug ga ar r d de e c co om mp pl la ac ce er r, , e es s m m s s f f i ic cl l u un n c ca am mb bi io o e ef fe ec ct ti iv vo o a a t tr ra av v s s d de el l t tr ra ab ba aj jo o c co on n e el l p pe en ns sa am mi ie en nt to o d de el l
h hi is st t r ri ic co o q qu ue e a a t tr ra av v s s d de e l la a c co on nd du uc ct ta a. .

E El l p pr ro oc ce es so o d de e r re ed de ec ci is si i n n f fl lu uy ye e h ha ab bi it tu ua al lm me en nt te e d de e m ma an ne er ra a m m s s f f c ci il l c co on n e el l h hi is st t r ri ic co o a a
c ca au us sa a d de e q qu ue e e el ll lo os s s si ie en nt te en n d de e m ma an ne er ra a m m s s n na at tu ur ra al l y y e el l c co on nt tr ra at to o y y e el l t tr ra ab ba aj jo o d de e c cl la ar ri if fi ic ca ac ci i n n d de e
i im mp pa as ss s p pa as si iv vo o e el li ic ci it ta ad do o p po or r s su u p pe en ns sa am mi ie en nt to o. . E El l t ti im mo o p pr ri im ma ar ri io o c co on n e es st to os s t ti ip po os s d de e c cl li ie en nt te es s e es s
u us su ua al lm me en nt te e " "s su up po on ng go o" " o o " "n no o p pu ue ed do o" ". . E El l r ra ac ck ke et t e es s " "t tr ri is st te ez za a" " o o " "e es st ta ar r a as su us st ta ad do o" " y y l lo os s m ma an nd da at to os s
p pr ri in nc ci ip pa al le es s s so on n " "n no o p pi ie en ns se es s" ", , " "n no o c cr re ez zc ca as s" " y y " "n no o s se ea as s i im mp po or rt ta an nt te e" ", , l la a s sa al li id da a d de e e es sc ca ap pe e q qu ue e d de eb be e
s se er r p pr re ev ve en ni id da a e es s e es sc ca ap pa ar r i in nc cl lu uy ye en nd do o e el l s su ui ic ci id di io o. .

O OB BS SE ES SI IV VO O- -C CO OM MP PU UL LS SI IV VO O

E El l t tr ra ab ba aj jo o- -a ad di ic ct to o r re es sp po on ns sa ab bl le e u u o ob bs se es si iv vo o- -c co om mp pu ul ls si iv vo o h ha ac ce e c co on nt ta ac ct to o c co on n e el l m mu un nd do o
p pr ri im ma ar ri ia am me en nt te e a a t tr ra av v s s d de el l p pe en ns sa am mi ie en nt to o. . E El ll lo os s n ne ec ce es si it ta an n i in nt te eg gr ra ar r l lo os s s se en nt ti im mi ie en nt to os s e en n f fo or rm ma a d de e
s se en nt ti ir rs se e m ma ad du ur ro os s. . A Au un nq qu ue e l lo os s s se en nt ti im mi ie en nt to os s s so on n l la a p pu ue er rt ta a o ob bj je et ti iv vo o p pa ar ra a e el l t tr ra at ta am mi ie en nt to o, , e el l c ca am mi in no o
h ha ac ci ia a l lo os s s se en nt ti im mi ie en nt to os s e es s a a t tr ra av v s s d de el l p pe en ns sa am mi ie en nt to o. . L Lo os s o ob bs se es si iv vo o- -c co om mp pu ul ls si iv vo os s p pi ie en ns sa an n d de e
m ma an ne er ra a l la at te er ra al l d de e l la a m mi is sm ma a f fo or rm ma a q qu ue e l lo os s h hi is st t r ri ic co os s s si ie en nt te en n d de e m ma an ne er ra a l la at te er ra al l. . S Si i e el l t te er ra ap pe eu ut ta a
i in nv vi it ta a a a e es st to os s c cl li ie en nt te es s a a p pe en ns sa ar r e en n p pr ro of fu un nd di id da ad d l lo os s s se en nt ti im mi ie en nt to os s p pu ue ed de en n e em me er rg ge er r. . E El l e es st ta ad do o
A Ad du ul lt to o d de el l y yo o e es s e el l q qu ue e s se e h ha a d de e u us sa ar r p pa ar ra a c co on nt ta ac ct ta ar r e el l p pe en ns sa am mi ie en nt to o y y e el l P Pa ad dr re e N Nu ut tr ri it ti iv vo o y y e el l
N Ni i o o N Na at tu ur ra al l s so on n i im mp po or rt ta an nt te es s p pa ar ra a i in nv vi it ta ar r a al l c cl li ie en nt te e a a e en nt tr ra ar r e en n e el l r re ea a o ob bj je et ti iv vo o d de e l lo os s
s se en nt ti im mi ie en nt to os s. . D Da ad do o q qu ue e l la a c co on nd du uc ct ta a e es s l la a p pu ue er rt ta a c ce er rr ra ad da a, , l la as s c co on nf fr ro on nt ta ac ci io on ne es s d de es sd de e e el l P Pa ad dr re e
C Cr r t ti ic co o n no o f fu un nc ci io on na an n. . E El l o ob bs se es si iv vo o- -c co om mp pu ul ls si iv vo o y ya a e es st t h ha ac ci ie en nd do o t to od do o l lo o q qu ue e s sa ab be e p pa ar ra a " "s se er r
p pe er rf fe ec ct to o" ". . U Un na a v ve ez z q qu ue e r re es sp po on nd de en n a al l t tr ra at ta am mi ie en nt to o l lo os s o ob bs se es si iv vo os s- -c co om mp pu ul ls si iv vo os s s se e a af fl lo oj ja an n, , s se e
r re el la aj ja an n, , j ju ue eg ga an n y y d de ej ja an n d de e b bu us sc ca ar r s se er r p pe er rf fe ec ct to os s. . E El l c ca am mi in no o p pa ar ra a e el l c ca am mb bi io o d de e c co on nd du uc ct ta a e es s a a
t tr ra av v s s d de e e el li ic ci it ta ar r s su us s s se en nt ti im mi ie en nt to os s m m s s q qu ue e c co on nf fr ro on nt ta ar r s su u c co on nd du uc ct ta a. .

L La a t te er ra ap pi ia a d de e r re ed de ec ci is si i n n c co on n l lo os s o ob bs se es si iv vo os s- -c co om mp pu ul ls si iv vo os s a av va an nz za a d de eb bi id do o a a q qu ue e l la a p pu ue er rt ta a
a ab bi ie er rt ta a e es s e el l p pe en ns sa am mi ie en nt to o y y l la a p pu ue er rt ta a o ob bj je et ti iv vo o s so on n l lo os s s se en nt ti im mi ie en nt to os s. . E El l t tr ra ab ba aj jo o h ha ab bi it tu ua al lm me en nt te e s se e
d di ir ri ig ge e d de es sd de e e el l c co on nt tr ra at to o a a l la a c cl la ar ri if fi ic ca ac ci i n n d de el l i im mp pa as ss s y y a al l t tr ra ab ba aj jo o d de e r re ed de ec ci is si i n n c co on n l la as s
e em mo oc ci io on ne es s l li ib be er ra ad da as s. . L Lo os s t ti im mo os s a a o ob bs se er rv va ar r s so on n: : " "m m s s" " " "m me ej jo or r" " " "s se er r c ca ap pa az z d de e" ". . L Lo os s r ra ac ck ke et ts s s so on n
" "a an ns si ie ed da ad d" ", , " "c cu ul lp pa a" " y y " "d de ep pr re es si i n n" ". . L Lo os s m ma an nd da at to os s p pr ri in nc ci ip pa al le es s s so on n: : " "n no o s se ea as s n ni i o o" ", , " "n no o s se ea as s
i im mp po or rt ta an nt te e" ", , " "n no o s si ie en nt ta as s" ". . L La a s sa al li id da a d de e e es sc ca ap pe e q qu ue e h ha ay y q qu ue e c ce er rr ra ar r e es s t tr ra ab ba aj ja ar r e en n e el ll lo os s m mi is sm mo os s l la a
m mu ue er rt te e. .

P PA AR RA A O OI IC CO O

T Tr ra ab ba aj ja ar r c co on n l lo os s e es sc c p pt ti ic co os s b br ri il ll la an nt te es s o o p pa ar ra an no oi ic co os s e es s s si im mi il la ar r a a t tr ra ab ba aj ja ar r c co on n l lo os s
o ob bs se es si iv vo o- -c co om mp pu ul ls si iv vo os s e en n q qu ue e t ti ie en ne en n l la a m mi is sm ma a p pu ue er rt ta a a ab bi ie er rt ta a, , l la a m mi is sm ma a p pu ue er rt ta a o ob bj je et ti iv vo o y y l la a
m mi is sm ma a p pu ue er rt ta a c ce er rr ra ad da a. . L La a p pr ri in nc ci ip pa al l d di if fe er re en nc ci ia a e es s q qu ue e l lo os s p pa ar ra an no oi ic co os s t ti ie en ne en n i in nc cl lu us so o m me en no os s
5 5
e es st ta ad do o N Ni i o o d di is sp po on ni ib bl le e. . A Ad di ic ci io on na al lm me en nt te e a a " "s se er r p pe er rf fe ec ct to o" " s se e l le es s e en ns se e o o a a " "s se er r f fu ue er rt te es s" " y y a ac ct tu ua ar r
p pr ro ob ba ab bl le em me en nt te e c co om mo o s si i n no o t tu uv vi ie es se en n n ni in ng g n n s se en nt ti im mi ie en nt to o v vu ul ln ne er ra ab bl le e. . E El ll lo os s s so on n p pe en ns sa ad do or re es s
a ag gu ud do os s p pe er ro o a a v ve ec ce es s p pe er rc ci ib be en n e er rr r n ne ea am me en nt te e l lo os s e es st t m mu ul lo os s y y e es st t n n e en ng ga a a ad do os s. . E El l e es st ta ad do o d de el l y yo o
u us sa ad do o p pa ar ra a e es st ta ab bl le ec ce er r c co on nt ta ac ct to o e es s e el l A Ad du ul lt to o. . E El l e es st ta ad do o d de el l y yo o e em mp pl le ea ad do o p pa ar ra a e el li ic ci it ta ar r e el l r re ea a
o ob bj je et ti iv vo o d de e l lo os s s se en nt ti im mi ie en nt to os s e es s e el l P Pa ad dr re e N Nu ut tr ri it ti iv vo o. . L Lo os s p pa ar ra an no oi ic co os s n no o r re es sp po on nd de er r n n b bi ie en n a al l N Ni i o o
N Na at tu ur ra al l e en n l la as s e et ta ap pa as s t te em mp pr ra an na as s d de el l t tr ra at ta am mi ie en nt to o, , d de eb bi id do o a a q qu ue e e el ll lo os s p pr ro ob ba ab bl le em me en nt te e v ve en n l la a
d di iv ve er rs si i n n c co om mo o e es st t p pi id da a o o i id di io ot ta a y y s so on n e es sc c p pt ti ic co os s a ac ce er rc ca a d de e l lo os s m mo ot ti iv vo os s d de el l t te er ra ap pe eu ut ta a. . A Ad de em m s s
c co om mp pe et ti ir r n n y y l lu uc ch ha ar r n n c co on nt tr ra a c cu ua al lq qu ui ie er r P Pa ad dr re e C Cr r t ti ic co o d di ir ri ig gi id do o c co on nt tr ra a e el ll lo os s. . C Ci ir rc cu un ns st ta an nc ci ia al lm me en nt te e
e el l t te er ra ap pe eu ut ta a e ec ch ha ar r u un na a o oj je ea ad da a a al l N Ni i o o N Na at tu ur ra al l . . E Es st to o e es s i im mp po or rt ta an nt te e p pa ar ra a a ac ca ar ri ic ci ia ar r d de e f fo or rm ma a
p po os si it ti iv va a y y a ap po oy ya ar r a al l N Ni i o o c ca ar ra a a a c co on ns st tr ru ui ir r c co on nf fi ia an nz za a, , r re el la ac ci i n n y y c co on ns st tr ru ui ir r s se eg gu ur ri id da ad d p pa ar ra a e el l
N Ni i o o, , p pa ar ra a q qu ue e p pu ue ed da a e em me er rg ge er r p po os st te er ri io or rm me en nt te e. . A A p pe es sa ar r d de e t to od do o, , e el l c ca am mb bi io o m m s s i im mp po or rt ta an nt te e s se e
v ve er r e en n s su u c co on nd du uc ct ta a y y s se e a al lc ca an nz za ar r t tr ra ab ba aj ja an nd do o s so ob br re e s su us s s se en nt ti im mi ie en nt to os s. .

E El l p pr ro oc ce es so o d de e r re ed de ec ci is si i n n h ha ab bi it tu ua al lm me en nt te e p pr ro oc ce ed de e d de e f fo or rm ma a l le en nt ta a c co on n l lo os s p pa ar ra an no oi ic co os s
d de eb bi id do o a a q qu ue e l le es s l ll le ev va a m mu uc ch ho o t ti ie em mp po o c co on nf fi ia ar r e en n e el l t te er ra ap pe eu ut ta a y y e en n e el l p pr ro oc ce es so o t te er ra ap p u ut ti ic co o. . E El ll lo os s
d du ud da an n s so ob br re e c co on nf fi ia ar rs se e a al l c co on nt tr ro ol l d de el l t te er ra ap pe eu ut ta a h ha ac ci ie en nd do o t tr ra ab ba aj jo o e en n d do os s s si il ll la as s o o d de ej j n nd do os se e i ir r a a l lo os s
s se en nt ti im mi ie en nt to os s. . M Mu uc ch ho o d de el l e es sf fu ue er rz zo o i in ni ic ci ia al l d de el l t te er ra ap pe eu ut ta a d de eb be e d de e i ir r a a e es st ta ab bl le ec ce er r y y m ma an nt te en ne er r l la a
c co on nf fi ia an nz za a s si ie en nd do o c co on ns si is st te en nt te e y y c co on nf fi ia ab bl le e. . U Un na a v ve ez z q qu ue e e el l p pa ar ra an no oi ic co o s se e s si ie en nt te e s se eg gu ur ro o s si ie en nd do o
v vu ul ln ne er ra ab bl le e c co on n e el l t te er ra ap pe eu ut ta a d de es se ea ar r d di ir ri ig gi ir rs se e h ha ac ci ia a e el l t tr ra ab ba aj jo o d de e r re ed de ec ci is si i n n. . M Mu uc ch ho o d de el l t tr ra ab ba aj jo o
i im mp pl li ic ca a d de es sc co on nt ta am mi in na ac ci i n n d de el l A Ad du ul lt to o y y r re ep pr ro og gr ra am ma ac ci i n n d de el l P Pa ad dr re e p pa ar ra a c co on ns st tr ru ui ir r s se eg gu ur ri id da ad d p pa ar ra a
q qu ue e e el l N Ni i o o p pu ue ed da a e em me er rg ge er r. . E El l t tr ra ab ba aj jo o c cr r t ti ic co o d de e r re ed de ec ci is si i n n r re es su ue el lv ve e l lo os s s se en nt ti im mi ie en nt to os s d de e e es st ta ar r
a as su us st ta ad do o, , e ex xp pe er ri im me en nt ta ar r a ap po oy yo o e e i in nc co or rp po or ra ar r l la a p pr ro ot te ec cc ci i n n q qu ue e e el ll lo os s n ne ec ce es si it ta an n c ca ar ra a a a a ab ba an nd do on na ar rs se e
e en n s su u c co on nt tr ro ol l e ex xc ce es si iv vo o. . L Lo os s t ti im mo os s o o c ce eb bo os s q qu ue e h he em mo os s d de e t te en ne er r e en n l la a c co on ns sc ci ie en nc ci ia a i in nc cl lu uy ye en n l lo os s
" "d de eb be er r a a" ", , y y " "s se e n ne ec ce es si it ta a" " d de el l P Pa ad dr re e y y e el l " "s se er r c ca ap pa az z d de e" " d de el l N Ni i o o. . L Lo os s r ra ac ck ke et ts s s so on n h ha ab bi it tu ua al lm me en nt te e
" "a an ns si ie ed da ad d" " e e " "i ir ra a" ". . L Lo os s p pr ri in nc ci ip pa al le es s m ma an nd da at to os s s so on n " "n no o s si ie en nt ta as s" ", , " "n no o c co on nf f e es s" " y y " "n no o s se ea as s u un n n ni i o o" "
y y l la a s sa al li id da a d de e e es sc ca ap pe e q qu ue e h ha ay y q qu ue e c ce er rr ra ar r e es s e el l h ho om mi ic ci id di io o. .

L LO OS S E ES SQ QU UI IZ ZO OI ID DE ES S

E En n l lo os s e es sq qu ui iz zo oi id de es s o o s so o a ad do or re es s d di iu ur rn no os s c cr re ea at ti iv vo os s, , l la a c co on nd du uc ct ta a e es s l la a p pu ue er rt ta a a ab bi ie er rt ta a. . L La a
c co on nd du uc ct ta a e em mp pl le ea ad da a e es s e el l a ai is sl la am mi ie en nt to o p pa as si iv vo o. . E El l p pe en ns sa am mi ie en nt to o e es s l la a p pu ue er rt ta a o ob bj je et ti iv vo o, , e el l r re ea a q qu ue e
s se e n ne ec ce es si it ta a i in nt te eg gr ra ar r c ca ar ra a a a q qu ue e e el l i in nd di iv vi id du uo o s se e v vu ue el lv va a m ma ad du ur ro o. . E El l p pe en ns sa am mi ie en nt to o s se e h ha ac ce e
i in nt te er rn na am me en nt te e p pe er ro o n no o s se e c co om mp pa ar rt te e e ex xt te er rn na an ne en nt te e. . E El l e es sq qu ui iz zo oi id de e n ne ec ce es si it ta a c co om mp pa ar rt ti ir r l lo os s
p pe en ns sa am mi ie en nt to os s e ex xt te er rn na am me en nt te e, , o ob bt te en ne er r c ca ar ri ic ci ia as s p po or r p pe en ns sa ar r y y d di ir ri ig gi ir rl lo o a a r re es so ol lv ve er r l lo os s p pr ro ob bl le em ma as s. .
C Co on n l lo os s e es sq qu ui iz zo oi id de es s e es s i im mp po or rt ta an nt te e e es st ta ab bl le ec ce er r c co on nt ta ac ct to o d de es sd de e u un n P Pa ad dr re e N No or rm ma at ti iv vo o f fi ir rm me e q qu ue e
c co om mu un ni iq qu ue e e ex xp pe ec ct ta at ti iv va as s c cl la ar ra as s d de e q qu ue e t ti ie en ne en n q qu ue e s se er r a ac ct ti iv vo os s. . E El l t te er ra ap pe eu ut ta a t ti ie en ne e q qu ue e i in nt te er rr ru um mp pi ir r
e el l p pe en ns sa am mi ie en nt to o i in nt te er rn na al li iz za ad do o d de el l e es sq qu ui iz zo oi id de e y y d di ir ri ig gi ir rl lo o h ha ac ci ia a f fu ue er ra a. . A A c co on nt ti in nu ua ac ci i n n u ut ti il li iz za an nd do o e el l
e es st ta ad do o d de el l y yo o A Ad du ul lt to o e el l t te er ra ap pe eu ut ta a p pu ue ed de e t tr ra ab ba aj ja ar r c co on n e el l r re ea a o ob bj je et ti iv vo o d de el l p pe en ns sa am mi ie en nt to o. . E El l r re ea a
q qu ue e h ha ay y q qu ue e e ev vi it ta ar r, , e es s d de ec ci ir r l la a p pu ue er rt ta a c ce er rr ra ad da a, , e es s e el l s se en nt ti im mi ie en nt to o. . S Se e s su up po on ne e q qu ue e l lo os s e es sq qu ui iz zo oi id de es s
s so on n " "s se e f fu ue er rt te e" " y y n no o t ti ie en ne en n s se en nt ti im mi ie en nt to os s y y n ne ec ce es si id da ad de es s. . C Cu ua an nd do o s se e s si ie en nt te en n m ma al l s se e s si ie en nt te en n
e es st t p pi id do os s d de eb bi id do o a a q qu ue e i in nt te en nt ta an n i ig gn no or ra ar r l lo os s m ma al lo os s s se en nt ti im mi ie en nt to os s q qu ue e n no o f fu un nc ci io on na an n. . A A m me ed di id da a
q qu ue e e el ll lo os s t tr ra ab ba aj ja an n e en n e el l r re ea a o ob bj je et ti iv vo o d de el l p pe en ns sa am mi ie en nt to o s se e o ob bs se er rv va ar r n n c ca am mb bi io os s s si ig gn ni if fi ic ca at ti iv vo os s e en n
l lo os s s se en nt ti im mi ie en nt to os s. . E El ll lo os s r re es so ol lv ve er r n n p pr ro ob bl le em ma as s e en n l lu ug ga ar r d de e a ai is sl la ar rs se e y y s se en nt ti ir rs se e i in na ad de ec cu ua ad do os s y y s se er r
i ir r n n a an ni im ma an nd do o y y e ex xc ci it ta an nd do o d de e m ma an ne er ra a m m s s e ev vi id de en nt te e. .

L La a c cl la ar ri if fi ic ca ac ci i n n d de el l i im mp pa as ss s e es s u un na a p pa ar rt te e c cl la av ve e d de el l p pr ro oc ce es so o d de e r re ed de ec ci is si i n n c co on n l lo os s c cl li ie en nt te es s
e es sq qu ui iz zo oi id de es s y y a a m me en nu ud do o e es s n ne ec ce es sa ar ri io o a an nt te es s d de e q qu ue e p pu ue ed da an n h ha ac ce er r u un n c co on nt tr ra at to o c cl la ar ro o. . D Da ad do o q qu ue e
6 6
e el ll lo os s e ev vi it ta an n l lo os s p pr ro ob bl le em ma as s e en n l lu ug ga ar r d de e r re es so ol lv ve er rl lo os s e el l t te er ra ap pe eu ut ta a n ne ec ce es si it ta a d di ir ri ig gi ir rl lo os s c co on nt ti in nu ua am me en nt te e
h ha ac ci ia a e el l p pr ro ob bl le em ma a c co om mo o u un na a a af fi ir rm ma ac ci i n n f fu ue er rt te e d de e q qu ue e e el ll lo os s s so on n c co om mp pe et te en nt te es s y y p pu ue ed de en n
r re es so ol lv ve er rl lo os s. . E El l t tr ra ab ba aj jo o d de e r re ed de ec ci is si i n n e en n s si i m mi is sm mo o s se e h ha ac ce e h ha ab bi it tu ua al lm me en nt te e c co on n m mu uc ch ho o
p pe en ns sa am mi ie en nt to o y y s se en nt ti im mi ie en nt to o. . U Un n t ti im mo o f fr re ec cu ue en nt te e e en n l lo os s e es sq qu ui iz zo oi id de es s e es s s su us st ti it tu ui ir r e el l p pr ro on no om mb br re e " "s se e" "
p po or r " "y yo o" " y y u us sa an nd do o l la a p pa as si iv vi id da ad d e en n l lu ug ga ar r d de e v ve er rb bo os s a ac ct ti iv vo os s. . D Di ir ri ig gi ir rl lo os s a a e ex xp pe er ri im me en nt ta ar r s su u p pr ro op pi io o
p po od de er r p pe er rs so on na al l y y r re es sp po on ns sa ab bi il li id da ad d e en n l la a s si it tu ua ac ci i n n e es s c cr r t ti ic co o. . E El l r ra ac ck ke et t e es s a a m me en nu ud do o
" "o ob bn nu ub bi il la ac ci i n n" " y y " "c co on nf fu us si i n n" ". . L Lo os s m ma an nd da at to os s p pr ri in nc ci ip pa al le es s s so on n " "n no o p pi ie en ns se es s" ", , " "n no o s se ea as s
i im mp po or rt ta an nt te e" ", , " "n no o t te e s si ie en nt ta as s e en nf fa ad da ad do o o o e ex xc ci it ta ad do o" ", , " "n no o d di is sf fr ru ut te es s" ", , " "n no o p pe er rt te en ne ez zc ca as s" " y y " "n no o s se ea as s
s sa an no o" ", , y y l la a s sa al li id da a p pr ri im ma ar ri ia a d de e e es sc ca ap pe e q qu ue e h ha ay y q qu ue e c ce er rr ra ar r e es s v vo ol lv ve er rs se e l lo oc co os s. .

P PA AS SI IV VO OS S - - A AG GR RE ES SI IV VO OS S

C Co on n l lo os s c cr rr r t ti ic co os s e en nc ca an nt ta ad do or re es s o o P Pa as si iv vo o- -a ag gr re es si iv vo os s, , l la a c co on nd du uc ct ta a e es s t ta am mb bi i n n l la a p pu ue er rt ta a
a ab bi ie er rt ta a. . E Es st ta as s p pe er rs so on na as s s so on n f fr re ec cu ue en nt te em me en nt te e m m s s d di if f c ci il le es s d de e t tr ra at ta ar r y ya a q qu ue e e el ll lo os s e es st ta ab bl le ec ce en n
c co on nt ta ac ct to o c co on n u un n c co on nd du uc ct ta a p pa as si iv vo o- -a ag gr re es si iv va a. . P Po or r e ej je em mp pl lo o, , u un n p pa as si iv vo o- -a ag gr re es si iv vo o p pu ue ed de e d de ec ci ir r
e en no oj j d da am me en nt te e " "D Di io os s, , s se eg gu ur ro o q qu ue e h ha ac ce e u un n m mo on nt t n n d de e c ca al lo or r e en n e es st ta a h ha ab bi it ta ac ci i n n" " y y e es sp pe er ra a q qu ue e
a al lg gu ui ie en n h ha ag ga a a al lg go o s so ob br re e e es st to o. . L Lo os s s se en nt ti im mi ie en nt to os s s so on n l la a p pu ue er rt ta a o ob bj je et ti iv vo o e en n e el l t tr ra at ta am mi ie en nt to o. . L La a
p pu ue er rt ta a c ce er rr ra ad da a e es s e el l p pe en ns sa am mi ie en nt to o. . E El ll lo os s s se e b ba as sa an n e en n " "e es sf fo or rz za ar rs se e" " y y h ha ab bi it tu ua al lm me en nt te e f fi in na al li iz za an n
d da an nd do o v vu ue el lt ta as s e en n u un na a l lu uc ch ha a d de e p po od de er r i in nt te er rn no o q qu ue e n no o l lo os s l ll le ev va a a a n ni in ng g n n l lu ug ga ar r. . P Pa ar ra a e es st ta ab bl le ec ce er r
c co on nt ta ac ct to o c co on n e el l p pa as si iv vo o- -a ag gr re es si iv vo o, , e el l t te er ra ap pe eu ut ta a n ne ec ce es si it ta a e em mp pl le ea ar r e el l N Ni i o o N Na at tu ur ra al l y y j ju ug ga ar r c co on n e el l. . S Si i
e el l t te er ra ap pe eu ut ta a u ut ti il li iz za a e el l P Pa ad dr re e, , e el l c cl li ie en nt te e s se e e en ng ga an nc ch ha ar r e en n u un na a l lu uc ch ha a d de e p po od de er r c co on n e el l t te er ra ap pe eu ut ta a, ,
c cu ua al lq qu ui ie er r i in nt te en nt to o d de e u us sa ar r e el l A Ad du ul lt to o s se er r f fr re ec cu ue en nt te em me en nt te e e es sc cu uc ch ha ad do o c co om mo o p pr ro oc ce ed de en nt te e d de el l P Pa ad dr re e. .
U Un na a v ve ez z q qu ue e e el l t te er ra ap pe eu ut ta a h ha a e es st ta ab bl le ec ci id do o r re el la ac ci i n n u us sa an nd do o e el l N Ni i o o N Na at tu ur ra al l e es s t ti il l i in nc cl lu ui ir r e el l P Pa ad dr re e
N Nu ut tr ri it ti iv vo o c ca ar ra a a a t tr ra ab ba aj ja ar r c co on n e el l r re ea a o ob bj je et ti iv vo o d de e l lo os s s se en nt ti im mi ie en nt to os s. . C Co om mo o e el l p pa as si iv vo o- -a ag gr re es si iv vo o
m ma an ne ej ja a l lo os s s se en nt ti im mi ie en nt to os s, , e es sp pe ec ci ia al lm me en nt te e s se en nt ti ir rs se e h he er ri id do o, , e el l c ca am mb bi io o m m s s i im mp po or rt ta an nt te e s se e o ob bs se er rv va ar r
e en n s su u p pe en ns sa am mi ie en nt to o. . E El ll lo os s c ca am mb bi ia ar r n n d de e p po os si ic ci i n n y y d de ej ja ar r n n d de e l lu uc ch ha ar r. .

E El l c ca am mi in no o p pr ri in nc ci ip pa al l p pa ar ra a u ut ti il li iz za ar r l la a t te er ra ap pi ia a d de e r re ed de ec ci is si i n n c co on n p pa as si iv vo os s- -a ag gr re es si iv vo os s e es s
p pe er rm ma an ne ec ce er r a al l l la ad do o d de el l N Ni i o o N Na at tu ur ra al l, , j ju ug ga an nd do o c co on nt ti in nu ua am me en nt te e c co on n e el ll lo os s, , e es s f fr re ec cu ue en nt te em me en nt te e
i in nf fr ru uc ct tu uo os so o e es st ta ab bl le ec ce er r c co on nt tr ra at to os s o o c cu ua al lq qu ui ie er r c co os sa a q qu ue e l le es s e en ng ga an nc ch he e e en n e el l p pe en ns sa am mi ie en nt to o d de e u un na a
m ma an ne er ra a d di ir re ec ct ta a. . P Pa ar ra ad d j ji ic ca am me en nt te e a ac ca ar ri ic ci ia an nd do o e el l N Ni i o o R Re eb be el ld de e y y a az zu uz z n nd do ol le es s e en n c co on nt tr ra a d de el l
c ca am mb bi io o e es s m mu uc ch ho o m m s s p pr ro od du uc ct ti iv vo o. . L La a m me ej jo or r p po os st tu ur ra a p pa ar ra a e el l t te er ra ap pe eu ut ta a e es s s sa ab bo ot te ea ar r y y p pr ro ot te es st ta ar r
c co on nt tr ra a e el l p pr ro oc ce es so o t te er ra ap p u ut ti ic co o c co on nt tr ra av vi in ni ie en nd do o e el l c ca am mb bi io o d de el l c cl li ie en nt te e e en n c ca ad da a m mo om me en nt to o. .
H Ha ac ci i n nd do ol lo o d de e e es st ta a m ma an ne er ra a e el l t te er ra ap pe eu ut ta a s so ob br re ep pa as sa a l la a r re es si is st te en nc ci ia a d de el l c cl li ie en nt te e, , d de e f fo or rm ma a q qu ue e n no o
t ti ie en ne e q qu ue e u us sa ar rl la a c co om mo o u un na a d de ef fe en ns sa a y y a as s e es s l li ib br re e d de e u us sa ar r s su u e en ne er rg g a a p pa ar ra a d di ir ri ig gi ir rs se e e en n u un na a
d di ir re ec cc ci i n n p po os si it ti iv va a. . E El l p pa as si iv vo o- -a ag gr re es si iv vo o e es s d do ol lo or ro os sa am me en nt te e c co on ns sc ci ie en nt te e d de e s su u i im mp pa as ss s y y l la a d di iv ve er rs si i n n
l le e a ay yu ud da a a a r re en nu un nc ci ia ar r a al l i im mp pa as ss s. . E El l t tr ra ab ba aj jo o d de e r re ed de ec ci is si i n n e en n u un n m mo om me en nt to o p po os st te er ri io or r e es s a a m me en nu ud do o
t ti il l e en n r re el la aj ja ar r e el l d do ol lo or r a as so oc ci ia ad do o c co on n l lo os s j ju ue eg go os s d de e p po od de er r t te em mp pr ra an no os s c co on n l lo os s p pa ad dr re es s y y
e ex xp pe er ri im me en nt ta ar r l la a h ha ab bi il li id da ad d p pa ar ra a s so ob br re ev vi iv vi ir r s si in n l lu uc ch ha ar r. . L Lo os s p pr ri in nc ci ip pa al le es s t ti im mo os s d de el l p pa as si iv vo o- -a ag gr re es si iv vo o
s so on n " "y yo o n no o s se e" " y y e el l u us so o d de e " "p pe er ro o" ". . L Lo os s r ra ac ck ke et ts s s so on n " "f fr ru us st tr ra ac ci i n n" " y y " "c co on nf fu us si i n n" ", , y y l lo os s p pr ri in nc ci ip pa al le es s
m ma an nd da at to os s s so on n " "n no o l lo o h ha ag ga as s" ", , " "n no o c cr re ez zc ca as s" ", , " "n no o s si ie en nt ta as s" " y y " "n no o e es st t s s c ce er rc ca a" " y y l la a s sa al li id da a d de e e es sc ca ap pe e
q qu ue e h ha ay y q qu ue e c ce er rr ra ar r e es s v vo ol lv ve er rs se e l lo oc co o. .

E EL L A A T TI IS SO OC CI IA AL L

7 7
L Lo os s m ma an ni ip pu ul la ad do or re es s e en nc ca an nt ta ad do or re es s o o a an nt ti is so oc ci ia al le es s s so on n o ot tr ra a a ad da ap pt ta ac ci i n n e en n l la a q qu ue e l la a
c co on nd du uc ct ta a e es s l la a p pu ue er rt ta a a ab bi ie er rt ta a. . E El ll lo os s e es st ta ab bl le ec ce en n c co on nt ta ac ct to o c co on n u un na a c co on nd du uc ct ta a a ag gr re es si iv va a- -a ac ct ti iv va a. . E El ll lo os s
i in nt te en nt ta an n s se ed du uc ci ir r o o i in nt ti im mi id da ar r a a l lo os s o ot tr ro os s c ca ar ra a a a g ga an na ar r u un na a v ve en nt ta aj ja a e en n u un na a s si it tu ua ac ci i n n. . P Pa ar ra a
d de es sa ar rr ro ol ll la ar rs se e n ne ec ce es si it ta an n i in nt te eg gr ra ar r l lo os s s se en nt ti im mi ie en nt to os s, , q qu ue e s so on n l la a p pu ue er rt ta a o ob bj je et ti iv vo o. . L La a p pu ue er rt ta a c ce er rr ra ad da a
e es s e el l p pe en ns sa am mi ie en nt to o. . L Lo os s a an nt ti is so oc ci ia al le es s e em mp pl le ea an n p pr ri im ma ar ri ia am me en nt te e e el l P Pe eq qu ue e o o P Pr ro of fe es so or r ( (e el l A Ad du ul lt to o e en n
e el l N Ni i o o) ) e e i in nt te en nt ta an n e en nr re ed da ar r e e i in ns su ul lt ta ar r a a l lo os s o ot tr ro os s. . I In nt te en nt ta an n " "s se er r f fu ue er rt te es s" " y y " "a ag gr ra ad da ar r" " d de e u un na a f fo or rm ma a
t ti im ma ad do or ra a. . N No o u us sa an n e el l A Ad du ul lt to o p pa ar ra a p pe en ns sa ar r a ac ce er rc ca a d de e l la as s c co on ns se ec cu ue en nc ci ia as s a a l la ar rg go o p pl la az zo o. . P Pa ar ra a
p pe er rm ma an ne ec ce er r c co on n e el ll lo os s e el l t te er ra ap pe eu ut ta a n ne ec ce es si it ta a u us sa ar r s su u P Pe eq qu ue e o o P Pr ro of fe es so or r a ad de em m s s d de e c co on nf fr ro on nt ta ar r y y
e ex xp po on ne er r l lo os s i in nt te en nt to os s d de e t ti im ma ar r a al l t te er ra ap pe eu ut ta a. . A A a ad di ie en nd do o e el l A Ad du ul lt to o e el l t te er ra ap pe eu ut ta a t ti ie en ne e v ve en nt ta aj ja a
d de eb bi id do o a a q qu ue e e el l a an nt ti is so oc ci ia al l e em mp pl le ea ar r j ju ue eg go os s q qu ue e t ti ie en ne en n p pa at tr ro on ne es s m mu uy y p pr re ed de ec ci ib bl le es s. . E El l t te er ra ap pe eu ut ta a
p pu ue ed de e p pr re ed de ec ci ir r h ha ac ci ia a d do on nd de e v va an n y y e es st ta ar r a al ll l a an nt te es s d de e q qu ue e e el ll lo os s l lo o h ha ag ga an n y y s so or rp pr re en nd de er rl lo os s. . E El l
a an nt ti is so oc ci ia al l s se e i in nt tr ri ig ga ar r e e i in ni ic ci ia al lm me en nt te e s se e i im mp pl li ic ca ar r m m s s e en n l la a t te er ra ap pi ia a p pa ar ra a a av ve er ri ig gu ua ar r c co om mo o e el l
t te er ra ap pe eu ut ta a p pu ue ed de e h ha ac ce er r e es st to o. . U Ut ti il li iz za an nd do o e el l P Pa ad dr re e N Nu ut tr ri it ti iv vo o e el l t te er ra ap pe eu ut ta a p pu ue ed de e d di ir ri ig gi ir rl lo os s h ha ac ci ia a e el l
r re ea a o ob bj je et ti iv vo o d de e l lo os s s se en nt ti im mi ie en nt to os s p pr re eg gu un nt t n nd do ol le es s l lo o q qu ue e r re ea al lm me en nt te e q qu ui ie er re en n y y s so os sp pe ec ch ha an nd do o l lo o
q qu ue e e el ll lo os s n no o p pu ue ed de en n o ob bt te en ne er r d di ir re ec ct ta am me en nt te e, , y y q qu ue e l le es s d di ir ri ig ge e a a p pr ro ob ba ar r a al lg gu un na a c co os sa a e en n l lu ug ga ar r d de e
e em mb br ra av ve ec ce er rs se e. . S Si i e el l t te er ra ap pe eu ut ta a i in nt te en nt ta a t tr ra ab ba aj ja ar r s so ol lo o c co on n e el l A Ad du ul lt to o, , e el l a an nt ti is so oc ci ia al l d da ar r v vu ue el lt ta as s
a al lr re ed de ed do or r d de e l l. . E El l t te er ra ap pe eu ut ta a s se er r a ab ba an nd do on na ad do o s si i t tr ra ab ba aj ja a d de es sd de e e el l P Pa ad dr re e. . E El l a an nt ti is so oc ci ia al l p pr ru ue eb ba a
m mu uc ch ho o a an nt te es s d de e c co om mp pr ro om me et te er rs se e c co on n e el l p pr ro oc ce es so o t te er ra ap p u ut ti ic co o p pa ar ra a d de et te er rm mi in na ar r s si i e el l t te er ra ap pe eu ut ta a p po os se ee e
i in nt te eg gr ri id da ad d y y p pe er rm ma an ne ec ce e c co on nf fi ia ab bl le e. . A A m me ed di id da a q qu ue e e el ll lo os s m ma an ne ej ja an n l lo os s s se en nt ti im mi ie en nt to os s y y s se e p pe er rm mi it te en n a a
s si i m mi is sm mo os s s se er r r re ea al le es s e en n l lu ug ga ar r d de e f fi in ng gi id do or re es s, , e el l c ca am mb bi io o m m s s i im mp po or rt ta an nt te e s se e o ob bs se er rv va ar r e en n s su u
p pe en ns sa am mi ie en nt to o. . E El ll lo os s c co om mi ie en nz za an n a a e em mp pl le ea ar r e el l A Ad du ul lt to o p pa ar ra a c co on ns si id de er ra ar r l la as s c co on ns se ec cu ue en nc ci ia as s a a l la ar rg go o
p pl la az zo o y y p pa ar ra a r re es so ol lv ve er r p pr ro ob bl le em ma as s t te en ni ie en nd do o e en n c cu ue en nt ta a s su us s n ne ec ce es si id da ad de es s e en n c co oo op pe er ra ac ci i n n c co on n o ot tr ra as s
p pe er rs so on na as s e en n l lu ug ga ar r d de e i in nt te en nt ta ar r p pr ro ov vo oc ca ar r a a l lo os s o ot tr ro os s. .

D Da ad do o q qu ue e l lo os s a an nt ti is so oc ci ia al le es s l lu uc ch ha an n e en n c co on nt tr ra a d de e e es st ta ar r e en n u un na a p po os si ic ci i n n v vu ul ln ne er ra ab bl le e n no o s se e
c co om mp pr ro om me et te er r n n e en n e el l t tr ra ab ba aj jo o d de e r re ed de ec ci is si i n n i in ni ic ci ia al lm me en nt te e o o " "f fi in ng gi ir r n n" " h ha ac ce er rl lo o c co om mo o u un n t ti im mo o. . N No o
o ob bs st ta an nt te e, , l la as s e et ta ap pa as s t te em mp pr ra an na as s d de e l la a t te er ra ap pi ia a d de e r re ed de ec ci is si i n n c co on n a an nt ti is so oc ci ia al le es s c co on ns si is st te en n
p pr ri in nc ci ip pa al lm me en nt te e e en n c co on nf fr ro on nt ta ar r s su us s t ti im mo os s h ha as st ta a q qu ue e e el ll lo os s e em mp pi ie ec ce en n a a c co om mu un ni ic ca ar rs se e d de e u un na a m ma an ne er ra a
d di ir re ec ct ta a. . D De e e es st ta a m ma an ne er ra a l la a c cl la ar ri if fi ic ca ac ci i n n d de el l i im mp pa as ss s c co om mp pr re en nd de e e el l g gr ru ue es so o d de el l t tr ra ab ba aj jo o, , c co on n e el l
t tr ra ab ba aj jo o d de e r re ed de ec ci is si i n n e en n e et ta ap pa as s p po os st te er ri io or re es s p pa ar ra a a ay yu ud da ar rl le es s a a h ha ac ce er r e el l d du ue el lo o d de e l lo os s a ab ba an nd do on no os s
t te em mp pr ra an no os s q qu ue e e el ll lo os s e ex xp pe er ri im me en nt ta ar ro on n. . A Al l p pr ri in nc ci ip pi io o c ca as si i t to od do o c co om mp po or rt ta am mi ie en nt to o e es s u un n t ti im mo o, , n no o
o ob bs st ta an nt te e e es s i im mp po or rt ta an nt te e e es sp pe er ra ar r a a h ha ac ce er r e el l c co on nt tr ra at to o h ha as st ta a q qu ue e e el ll lo os s e em mp pi ie ec ce en n a a h ha ab bl la ar r d de e u un na a
m ma an ne er ra a d di ir re ec ct ta a y y c cl la ar ra a a ac ce er rc ca a d de e l lo os s c ca am mb bi io os s q qu ue e e el ll lo os s q qu ui ie er re en n h ha ac ce er r. . I In nc cl lu us so o e en nt to on nc ce es s e es s t ti il l
d de ej ja ar r e el l p pe es so o d de e p pr ro ob ba ar rl lo o e en n e el ll lo os s p pa ar ra a d de em mo os st tr ra ar r a a t tr ra av v s s d de e a ac cc ci io on ne es s q qu ue e e el ll lo os s s so on n s si in nc ce er ro os s
s so ob br re e l lo o q qu ue e d di ic ce en n. . S Su us s r ra ac ck ke et ts s s so on n " "i ir ra a" " y y " "c co on nf fu us si i n n" ". . L Lo os s p pr ri in nc ci ip pa al le es s m ma an nd da at to os s s so on n " "n no o
c co on nf f e es s" ", , " "n no o h ha ag ga as s" ", , " "n no o t te e s si ie en nt ta as s a as su us st ta ad do o o o t tr ri is st te e" " y y " "n no o p pi ie en ns se es s" ", , ( (p po or r e ej je em mp pl lo o p pa ar ra a r re es so ol lv ve er r
p pr ro ob bl le em ma as s, , p pe en ns sa ar r e en n p pr ro ov vo oc ca ar r y y e en n i in ns su ul lt ta ar r a a o ot tr ro os s) ). . L La a s sa al li id da a d de e e es sc ca ap pe e a a c ce er rr ra ar r e es s e el l
h ho om mi ic ci id di io o. .

A AD DA AP PT TA AC CI IO O E ES S C CO OM MB BI I A AD DA AS S

D Da ad do o q qu ue e l la a m ma ay yo or r p pa ar rt te e d de e l la a g ge en nt te e t ti ie en ne e u un na a c co om mb bi in na ac ci i n n d de e a ad da ap pt ta ac ci io on ne es s e el l t te er ra ap pe eu ut ta a
n ne ec ce es si it ta a s se eg gu ui ir r a al l c cl li ie en nt te e c cu ua an nd do o l l c ca am mb bi ia a d de e u un na a a ad da ap pt ta ac ci i n n a a o ot tr ra a, , y y a al lt te er ra ar r s su u a ac ce er rc ca am mi ie en nt to o
d de e m ma an ne er ra a c co on nc co or rd da an nt te e. . S Se e n ne ec ce es si it ta an n d di if fe er re en nt te es s e es st tr ra at te eg gi ia as s p pa ar ra a t tr ra ab ba aj ja ar r c co on n c co om mb bi in na ac ci io on ne es s
d di if fe er re en nt te es s d de e a ad da ap pt ta ac ci io on ne es s. . A Ad di ic ci io on na al lm me en nt te e l la a p pr ro op pi ia a a ad da ap pt ta ac ci i n n d de e p pe er rs so on na al li id da ad d d de el l t te er ra ap pe eu ut ta a
h ha ar r q qu ue e e el l t tr ra ab ba aj jo o s se ea a m m s s f f c ci il l d de e m ma an ne er ra a n na at tu ur ra al l c co on n a al lg gu un no os s c cl li ie en nt te es s m m s s q qu ue e c co on n o ot tr ro os s, , p pe er ro o
a a l lo o l la ar rg go o d de el l t ti ie em mp po o e el l t te er ra ap pe eu ut ta a p pu ue ed de e h ha ac ce er rs se e m m s s e ef fi ic ci ie en nt te e t tr ra ab ba aj ja an nd do o c co on n a al lg gu un na as s d de e e es st ta as s
8 8
a ad da ap pt ta ac ci io on ne es s. . L La as s d de es sc cr ri ip pc ci io on ne es s b b s si ic ca as s d de e l la as s c co om mb bi in na ac ci io on ne es s t t p pi ic ca as s y y d de el l t tr ra at ta am mi ie en nt to o
c co or rr re es sp po on nd di ie en nt te e s se e d de es sc cr ri ib be en n a a c co on nt ti in nu ua ac ci i n n: :

P PA AR RA A O OI IA A E E H HI IS ST TE ER RI IA A

L Lo os s i in nd di iv vi id du uo os s c co on n u un na a a ad da ap pt ta ac ci i n n p pr ri im ma ar ri ia a p pa ar ra an no oi ic ca a y y c co on n u un na a a ad da ap pt ta ac ci i n n s se ec cu un nd da ar ri ia a
h hi is st t r ri ic ca a t ti ie en nd de en n a a f fu un nc ci io on na ar r e en n e ex xt tr re em mo os s. . E El ll lo os s c ca am mb bi ia an n e en nt tr re e m mo os st tr ra ar r l la a p pa ar rt te e h hi is st t r ri ic ca a d de e s su u
p pe er rs so on na al li id da ad d, , y y s si ie en nd do o c cr r t ti ic co os s c co on ns si ig go o m mi is sm mo os s y y l lo os s d de em m s s d de es sd de e s su u p pa ar rt te e p pa ar ra an no oi ic ca a. . A A
m me en nu ud do o c co om mi ie en nz za an n a ab br ri i n nd do os se e y y m mo os st tr r n nd do os se e y y c co on nf fi ia an nd do o e en n o ot tr ro os s y y n no o r re es sp pe et ta an nd do o l l m mi it te es s
a ap pr ro op pi ia ad do os s p pa ar ra a p pr ro ot te eg ge er rs se e e el ll lo os s m mi is sm mo os s. . E En nt to on nc ce es s, , c cu ua an nd do o s se e s si ie en nt te en n h he er ri id do os s c ca am mb bi ia an n a a l la a
p po os si ic ci i n n s su us sp pi ic ca az z d de ef fi in ni ie en nd do o l lo os s o ot tr ro os s c co om mo o N No o O Ok ke ey y y y m ma an nt te en ni i n nd do os se e a ac co or ra az za ad do os s m mi ie en nt tr ra as s s se e
c ca as st ti ig ga an n a a s si i m mi is sm mo os s i in nt te er rn na am me en nt te e. . L La a p pe er rs so on na a c co on n e es st tr ru uc ct tu ur ra a m ma an ni ia ac co o- -d de ep pr re es si iv va a a a m me en nu ud do o
t ti ie en ne e e es st ta as s a ad da ap pt ta ac ci io on ne es s a ac co om mp pa a a ad do o c co on n l la a a an nt ti is so oc ci ia al l. .

L La a p pr ri im me er ra a m me et ta a d de e t tr ra at ta am mi ie en nt to o p pa ar ra a e es st to os s i in nd di iv vi id du uo os s c co on n u un na a c co om mb bi in na ac ci i n n p pa ar ra an no oi ic ca a e e
h hi is st t r ri ic ca a e es s i in nt te eg gr ra ar r e el l p pe en ns sa am mi ie en nt to o y y l lo os s s se en nt ti im mi ie en nt to os s d de e m ma an ne er ra a q qu ue e e el ll lo os s n no o s se e m mu ue ev va an n e en nt tr re e
e es st to os s e ex xt tr re em mo os s. . N Ne ec ce es si it ta an n a ap pr re en nd de er r a a p po on ne er r l l m mi it te es s a ap pr ro op pi ia ad do os s t ta an nt to o a a l lo os s o ot tr ro os s c co om mo o a a s si i
m mi is sm mo os s p pa ar ra a n no o p pe er rm mi it ti ir r a a l lo os s o ot tr ro os s a ab bu us sa ar r d de e e el ll lo os s n ni i c co om mp pl la ac ce er rs se e a a s si i m mi is sm mo os s. . A A m me ed di id da a q qu ue e
l lo os s s se en nt ti im mi ie en nt to os s y y e el l p pe en ns sa am mi ie en nt to o s se e i in nt te eg gr ra an n e em mp pi ie ez za an n a a a ap pr ro op pi ia ar rs se e d de e s su u p po od de er r y y d de e s su u e es st ta ar r
b bi ie en n y y y ya a n no o s so on n t ta an n v vu ul ln ne er ra ab bl le es s a a l la as s c co on nd du uc ct ta as s c cr r t ti ic ca as s. .

P PA AR RA A O OI IA A Y Y O OB BS SE ES SI IV VO O- -C CO OM MP PU UL LS SI IV VO O

L La as s p pe er rs so on na as s c co on n u un na a a ad da ap pt ta ac ci i n n p pr ri im ma ar ri ia a p pa ar ra an no oi ic ca a y y u un na a a ad da ap pt ta ac ci i n n s se ec cu un nd da ar ri ia a
o ob bs se es si iv vo o- -c co om mp pu ul ls si iv vo o t ti ie en nd de en n a a s se er r i in nt te el li ig ge en nt te es s y y a a m me en nu ud do o e ex xi it to os sa as s e en n s su u t tr ra ab ba aj jo o y y p pr ro of fe es si i n n. .
S Su u f fo or rt ta al le ez za a e es st t e en n s su u h ha ab bi il li id da ad d d de e p pe en ns sa am mi ie en nt to o. . E El ll lo os s t ti ie en nd de en n a a t te en ne er r p pr ro ob bl le em ma as s e en n p pe er rm mi it ti ir rs se e
a a s si i m mi is sm mo os s s se en nt ti ir r y y e es st ta ar r c ce er rc ca a d de e o ot tr ro os s. . E El ll lo os s a ad de em m s s s so on n s se en ns si ib bl le es s a a l la a c co on nd du uc ct ta a c cr r t ti ic ca a. .
B Bu us sc ca an n p pr ri im ma ar ri ia am me en nt te e c ca ar ri ic ci ia as s p po or r h ha ac ce er r, , p po on ne en n u un na a g gr ra an n e en ne er rg g a a e en n c co on nt tr ro ol la ar rs se e a a s si i m mi is sm mo os s y y
a a l lo os s o ot tr ro os s y y s se e s si ie en nt te en n a as su us st ta ad do os s d de e q qu ue e s si i e el ll lo os s e es st t n n d de em ma as si ia ad do o c ce er rc ca a, , o ot tr ro os s l lo os s v ve er r n n
i im mp pe er rf fe ec ct to os s. .

T Tr ra at ta ar r a a e es st ta as s p pe er rs so on na as s i im mp pl li ic ca a a ac ce er rc ca ar rs se e a a s su us s s se en nt ti im mi ie en nt to os s y y e ex xp pe er ri im me en nt ta ar rl lo os s a a e el ll lo os s
m mi is sm mo os s c co om mo o e es st ta an nd do o b bi ie en n c cu ua an nd do o t ti ie en ne en n s se en nt ti im mi ie en nt to os s y y c cu ua an nd do o n no o t ti ie en ne en n q qu ue e e es st ta ar r
" "c co on nt tr ro ol la ad do os s" ". . E El l s se en nt ti im mi ie en nt to o m m s s i im mp po or rt ta an nt te e q qu ue e h ha ay y q qu ue e a ab bo or rd da ar r e es s " "e es st ta ar r a as su us st ta ad do os s" ". . A A
m me ed di id da a q qu ue e e el ll lo os s s se e p pe er rm mi it te en n e ex xp pe er ri im me en nt ta ar rs se e a as su us st ta ad do os s y y o ob bt te en ne er r a ap po oy yo o y y p pr ro ot te ec cc ci i n n q qu ue e e el ll lo os s
n ne ec ce es si it ta an n e em mp pi ie ez za an n a a s se en nt ti ir rs se e s se eg gu ur ro os s e es st ta an nd do o p pr r x xi im mo os s a a o ot tr ro os s. .

P PA AR RA A O OI IA A Y Y E ES SQ QU UI IZ ZO OI ID DE E

U Un na a c ca ar ra ac ct te er r s st ti ic ca a d de es st ta ac ca ab bl le e d de e l lo os s i in nd di iv vi id du uo os s q qu ue e t ti ie en ne en n c co om mo o a ad da ap pt ta ac ci i n n p pr ri im ma ar ri ia a
t ta an nt to o l la a p pa ar ra an no oi ia a c co om mo o l lo o e es sq qu ui iz zo oi id de e e es s e el l a ai is sl la am mi ie en nt to o. . E El ll lo os s t ti ie en nd de en n a a i in nh hi ib bi ir rs se e y y h ha ac ce er r c co os sa as s
s se eg gu ur ra as s p pa ar ra a e es st ta ar r a a s sa al lv vo o a an nt te es s d de e r re ev ve el la ar rs se e d de em ma as si ia ad do o a a s si i m mi is sm mo os s. . S So on n m mu uy y c cr re ea at ti iv vo os s, ,
p pe en ns sa ad do or re es s b br ri il ll la an nt te es s p pe er ro o n no o s si ie em mp pr re e c co om mp pa ar rt te en n s su u p pe en ns sa am mi ie en nt to o c co on n o ot tr ro os s. . T Ti ie en nd de en n a a p pr re ef fe er ri ir r
9 9
l lo og gr ro os s s so ol li it ta ar ri io os s. . A A m me en nu ud do o s so on n i in nv ve en nt to or re es s o o c ci ie en nt t f fi ic co os s i in nv ve es st ti ig ga ad do or re es s. . L Le es s r re es su ul lt ta a d di if f c ci il l
c co on nf fi ia ar r e en n l lo os s o ot tr ro os s y y d de ej ja ar r q qu ue e l lo os s o ot tr ro os s s se e a ac ce er rq qu ue en n a a e el ll lo os s. . E El ll lo os s a ap pr re en nd di ie er ro on n m mu uy y t te em mp pr ra an no o a a
S Se er r F Fu ue er rt te es s, , a a n no o t te en ne er r n ne ec ce es si id da ad de es s y y s se en nt ti im mi ie en nt to os s y y a a s se er r a au ut to oc co on nf fi ia an nt te es s. .

L La a m me et ta a p pr ri in nc ci ip pa al l d de el l t tr ra at ta am mi ie en nt to o p pa ar ra a e es st to os s i in nd di iv vi id du uo os s e es s a ap pr re en nd de er r a a c co on nf fi ia ar r e en n o ot tr ro os s, ,
e ex xp pe er ri im me en nt ta ar rs se e a a s si i m mi is sm mo os s c co om mo o e es st ta an nd do o b bi ie en n, , t te en ni ie en nd do o s se en nt ti im mi ie en nt to os s y y n ne ec ce es si id da ad de es s y y
c co om mp pa ar rt ti ir r e ex xt te er rn na am me en nt te e s su u p pe en ns sa am mi ie en nt to o y y d di ir ri ig gi ir r e el l p pe en ns sa am mi ie en nt to o a a l la a r re es so ol lu uc ci i n n d de e p pr ro ob bl le em ma as s y y
t to om ma ar r a ac cc ci i n n. . A A m me ed di id da a q qu ue e e el ll lo os s h ha ac ce en n e es st ta as s c co os sa as s, , e el ll lo os s i in nt te er ra ac ct tu ua an n m m s s l li ib br re em me en nt te e c co on n o ot tr ro os s
y y e em mp pi ie ez za an n a a c co om mp pa ar rt ti ir r s su us s n ne ec ce es si id da ad de es s d de e i in nt ti im mi id da ad d r re ec ci i n n d de es sc cu ub bi ie er rt ta a. . E El l t te er ra ap pe eu ut ta a n ne ec ce es si it ta a i ir r
d de es sp pa ac ci io o a al l p pr ri in nc ci ip pi io o y y s se er r c co on nf fi ia ab bl le e y y c co on ns si is st te en nt te e c ca ar ra a a a e es st ta ab bl le ec ce er r l la a c co on nf fi ia an nz za a b b s si ic ca a. .

P PA AR RA A O OI IA A Y Y P PA AS SI IV VO O- -A AG GR RE ES SI IV VO O

L La a c ca ar ra ac ct te er r s st ti ic ca a p pr ri in nc ci ip pa al l d de e i in nd di iv vi id du uo os s c co on n u un na a a ad da ap pt ta ac ci i n n p pr ri im ma ar ri ia a p pa ar ra an no oi ic ca a y y c co on n
u un na a a ad da ap pt ta ac ci i n n s se ec cu un nd da ar ri ia a p pa as si iv vo o- -a ag gr re es si iv vo o e es s s su u n ne ec ce es si id da ad d d de e c co on nt tr ro ol la ar r. . E El ll lo os s t te em me en n s se er r
v vu ul ln ne er ra ab bl le es s y y t ti ie en nd de en n a a m ma an nt te en ne er rs se e d de ef fe en ns si iv vo os s a an nt te e l lo os s o ot tr ro os s. . A A m me en nu ud do o s so on n l lo oc cu ua ac ce es s y y s se e
r re el la ac ci io on na an n c co on n o ot tr ro os s d de e u un na a m ma an ne er ra a f fl lu u d da a a a u un n n ni iv ve el l s su up pe er rf fi ic ci ia al l, , p pe er ro o t ti ie en nd de en n a a v ve er r l lo os s d de ef fe ec ct to os s
d de e l lo os s o ot tr ro os s c ca ar ra a a a j ju us st ti if fi ic ca ar r e el l n no o s se er r n nt ti im mo os s. . F Fr re ec cu ue en nt te em me en nt te e e es st t n n s so ob br re ec co on nt tr ro ol la ad do os s y y s se e
e ex xp pe er ri im me en nt ta an n e es sf fo or rz z n nd do os se e c co om mo o s si i f fu ue er ra an n n ni i o os s. . C Co om mo o r re es su ul lt ta ad do o d de e e es st to o a ap pr re en nd di ie er ro on n a a
i in nt te en nt ta ar r c co on nt tr ro ol la ar r s si it tu ua ac ci io on ne es s c ca ar ra a a a p pr ro ot te eg ge er rs se e d de e s se er r h he er ri id do os s. .

T Tr ra at ta ar r a a e es st ta ar r p pe er rs so on na as s c co on n u un na a c co om mb bi in na ac ci i n n d de e a ad da ap pt ta ac ci io on ne es s p pa ar ra an no oi ic ca as s y y p pa as si iv vo o- -
a ag gr re es si iv va as s i im mp pl li ic ca a e es st ta ab bl le ec ce er r l la a c co on nf fi ia an nz za a m ma an nt te en ni i n nd do os se e c co on nf fi ia ab bl le e y y c co on ns si is st te en nt te e m mi ie en nt tr ra as s e el ll lo os s
i in nt te en nt ta an n e en nc co on nt tr ra ar r f fa al ll lo os s y y d de ef fe ec ct to os s y y a ay yu ud da ar rl le es s l le en nt ta am me en nt te e a a e ex xp pe er rm mi im me en nt ta ar r q qu ue e p pu ue ed de en n t te en ne er r
s se en nt ti im mi ie en nt to os s y y a au un n a as s e es st ta ar r b bi ie en n. . L Lo os s s se en nt ti im mi ie en nt to os s m m s s i im mp po or rt ta an nt te es s p pa ar ra a e el ll lo os s h ha a e ex xp pe er ri im me en nt ta ar r
s so on n " "e es st ta ar r a as su us st ta ad do o" " y y " "e es st ta ar r h he er ri id do o" ". . A A m me ed di id da a q qu ue e e es st to os s s se en nt ti im mi ie en nt to os s s se e e ex xp pe er ri im me en nt ta an n
n ne ec ce es si it ta ar r n n l la a p pr ro ot te ec cc ci i n n y y n nu ut tr ri ic ci i n n q qu ue e e el ll lo os s p pe er rd di ie er ro on n s si ie en nd do o n ni i o os s. . P Pr ro op po or rc ci io on n n nd do ol le es s e es st to o y y
p pa ar ra a s se en nt ti ir rs se e s se eg gu ur ro os s c co on n l la a g ge en nt te e y y e em mp pe ez za ar r a a p pe er rm mi it ti ir rs se e e es st ta ar r c ce er rc ca a d de e o ot tr ro os s. . T Tr ra ab ba aj ja ar r c co on n
e es st ta as s c co om mb bi in na ac ci io on ne es s d de e a ad da ap pt ta ac ci io on ne es s e es s e en ng ga a o os so o d de eb bi id do o a a q qu ue e m mi ie en nt tr ra as s q qu ue e e el l p pe en ns sa am mi ie en nt to o e es s
l la a p pu ue er rt ta a a ab bi ie er rt ta a, , l la a p pa ar ra an no oi ia a e es s l la a p pu ue er rt ta a c ce er rr ra ad da a p pa ar ra a e el l p pa as si iv vo o- -a ag gr re es si iv vo o. . A Ad di ic ci io on na al lm me en nt te e s se er r
d di iv ve er rt ti id do o, , s se er r j ju ug gu ue et t n n e es s l la a f fo or rm ma a d de e h ha ac ce er r c co on nt ta ac ct to o c co on n e el l p pa as si iv vo o- -a ag gr re es si iv vo o, , p pe er ro o e el l p pa ar ra an no oi ic co o
s se er r s su us sp pi ic ca az z a a j ju ug ga ar r. . N No o o ob bs st ta an nt te e, , e el l t te er ra ap pe eu ut ta a d de eb be e p pe er rm ma an ne ec ce er r p pr r x xi im mo o c cu ua an nd do o e el l c cl li ie en nt te e
c ca am mb bi ia a d de e u un na a a ad da ap pt ta ac ci i n n a a o ot tr ra a y y s se er r d du ul lc ce em me en nt te e j ju ug gu ue et t n n o o c ca am mb bi ia ar r a al l p pe en ns sa am mi ie en nt to o c cu ua an nd do o
s se ea a a ap pr ro op pi ia ad do o. .

P PA AR RA A O OI IA A Y Y A A T TI IS SO OC CI IA AL L

L Lo os s i in nd di iv vi id du uo os s q qu ue e t ti ie en ne en n c co om mo o a ad da ap pt ta ac ci io on ne es s p pr ri im ma ar ri ia as s l la a p pa ar ra an no oi ia a o o l la a a an nt ti is so oc ci ia al l s so on n
b bu ue en no os s e em mp pr re en nd de ed do or re es s. . E El ll lo os s p po os se ee en n e el l p pe en ns sa am mi ie en nt to o b br ri il ll la an nt te e d de e l la a p pa ar ra an no oi ia a m m s s e el l
p pe en ns sa am mi ie en nt to o c cr re ea at ti iv vo o d de el l a an nt ti is so oc ci ia al l. . L La a p pa ar rt te e p pa ar ra an no oi ic ca a m ma an nt ti ie en ne e a a l la a p pa ar rt te e a an nt ti is so oc ci ia al l e en n l l n ne ea a y y
l la a p pa ar rt te e a an nt ti is so oc ci ia al l m ma an nt ti ie en ne e a a l la a p pa ar rt te e p pa ar ra an no oi ic ca a s si ie en nd do o r r g gi id da a. . E Es st ta a c co om mb bi in na ac ci i n n p po od de er ro os sa a
p pu ue ed de e r re es su ul lt ta ar r e en n u un na a p pe er rs so on na a a al lt ta am me en nt te e i in nt te el li ig ge en nt te e y y c ca ar ri is sm m t ti ic ca a. . L La as s p pe er rs so on na as s c co on n e es st ta as s
a ad da ap pt ta ac ci io on ne es s a a m me en nu ud do o s so on n l l d de er re es s e en n s su us s c ca am mp po os s y y f fr re ec cu ue en nt te em me en nt te e e en n l lo os s n ne eg go oc ci io os s, , l la as s l le ey ye es s, ,
l la a p po ol l t ti ic ca a, , l la a r re el li ig gi i n n o o l la a m me ed di ic ci in na a. . S Su us s d di if fi ic cu ul lt ta ad de es s e es st t n n e el l l la as s r re el la ac ci io on ne es s n nt ti im ma as s. . E El ll lo os s
1 10 0
b b s si ic ca am me en nt te e n no o c co on nf f a an n e en n l la a o ot tr ra a g ge en nt te e y y t ti ie en nd de en n a a p pe er rm ma an ne ec ce er r e en n u un na a p po os si ic ci i n n s su up pe er ri io or r p pa ar ra a
n no o s se er r v vu ul ln ne er ra ab bl le es s. . ( (N No o d de el le eg ga an n y y p pe er rs si ig gu ue en n) )

E El l r re ea a o ob bj je et ti iv vo o p pa ar ra a t tr ra at ta ar r e es st ta as s p pe er rs so on na as s s so on n l lo os s s se en nt ti im mi ie en nt to os s. . E El ll lo os s n ne ec ce es si it ta an n
d de es sa ar rr ro ol ll la ar r l la a c co on nf fi ia an nz za a y y e ex xp pe er ri im me en nt ta ar r q qu ue e e es s s se eg gu ur ro o p pe er rm mi it ti ir r a a o ot tr ra as s p pe er rs so on na as s e es st ta ar r c ce er rc ca a y y
a ab br ri ir rs se e e em mo oc ci io on na al lm me en nt te e. . E El l t te er ra ap pe eu ut ta a n ne ec ce es si it ta a i ir r d de es sp pa ac ci io o y y p pe er rm ma an ne ec ce er r c co on nf fi ia ab bl le e y y c co on ns si is st te en nt te e
a a m me ed di id da a q qu ue e s se e c co om mb bi in na a e el l p pe en ns sa am mi ie en nt to o y y l la as s c co on nf fr ro on nt ta ac ci io on ne es s d de el l P Pe eq qu ue e o o P Pr ro of fe es so or r p pa ar ra a
p pe er rm mi it ti ir r a al l c cl li ie en nt te e d de ej ja ar r d de e a ac co or ra az za ar rs se e a an nt te e l lo os s d de em m s s. . A A m me ed di id da a q qu ue e e el l c cl li ie en nt te e s se e a ab br re e e el l
t te er ra ap pe eu ut ta a n ne ec ce es si it ta a e es st ta ar r d di is sp po on ni ib bl le e a a s su u N Ni i o o d de e u un na a m ma an ne er ra a n nu ut tr ri it ti iv va a q qu ue e c co on nt tr ra ab ba al la an nc ce e e el l
a ab ba an nd do on no o e em mo oc ci io on na al l q qu ue e e el l c cl li ie en nt te e e ex xp pe er ri im me en nt t e en n s su u n ni i e ez z. . E El l r re es su ul lt ta ad do o e es s q qu ue e e es st ta as s p pe er rs so on na as s
a ap pr re en nd de en n c co om mo o r re el la aj ja ar rs se e, , c co om mo o s se er r c ce er rc ca an no os s a a o ot tr ro os s y y o ob bt te en ne er r s su us s n ne ec ce es si id da ad de es s d de e i in nt ti im mi id da ad d
i in ns sa at ti is sf fe ec ch ha as s e en n l lu ug ga ar r d de e p pe er rm ma an ne ec ce er r e en n u un na a p po os si ic ci i n n s su up pe er ri io or r c ca ar ra a a a n no o s se er r v vu ul ln ne er ra ab bl le es s. .

E ES SQ QU UI IZ ZO OI ID DE ES S E E H HI IS ST T R RI IC CO OS S

L La as s p pe er rs so on na as s c co on n u un na a a ad da ap pt ta ac ci i n n p pr ri im ma ar ri ia a e es sq qu ui iz zo oi id de e y y u un na a a ad da ap pt ta ac ci i n n s se ec cu un nd da ar ri ia a
h hi is st t r ri ic ca a, , s so on n i in nd di iv vi id du uo os s c cu ui id da ad do os so os s, , i in nt te er re es sa ad do os s e en n l lo os s d de em m s s, , q qu ue e p po on ne en n u un na a g gr ra an n e en ne er rg g a a e en n
s se er r a at te en nt to os s a a l lo os s s se en nt ti im mi ie en nt to os s y y n ne ec ce es si id da ad de es s d de e o ot tr ro os s, , f fr re ec cu ue en nt te em me en nt te e e en n d de et tr ri im me en nt to o d de e l lo os s
s su uy yo os s p pr ro op pi io os s. . E Es st to os s c cl li ie en nt te es s t ti ie en nd de en n a a e es sp pe er ra ar r q qu ue e o ot tr ra as s p pe er rs so on na as s e es st t n n t ta an n i in nt te er re es sa ad da as s s so ob br re e
l lo os s s se en nt ti im mi ie en nt to os s p pr ro op pi io os s c co om mo o e el l c cl li ie en nt te e e es st t e en n l lo os s s se en nt ti im mi ie en nt to os s d de e l lo os s d de em m s s y y s se e v vu ue el lv ve en n
i ir rr ri it ta ad do os s c cu ua an nd do o e es st to o n no o o oc cu ur rr re e. . E El ll lo os s a a v ve ec ce es s p pa ar re ec ce en n b ba as st ta an nt te e h he er ri id do os s d de eb bi id do o a a q qu ue e c co on n l la as s d do os s
a ad da ap pt ta ac ci io on ne es s e el l p pe en ns sa am mi ie en nt to o e es s e el l r re ea a o ob bj je et ti iv vo o. . E Es st ta as s p pe er rs so on na as s a a m me en nu ud do o c ca am mb bi ia an n d de e e es st ta ar r
c co om mp pr ro om me et ti id do os s e en n o ot tr ro os s c cu ua an nd do o s se e s si ie en nt te en n a al l a ai is sl la ar rs se e d de e l lo os s o ot tr ro os s, , c cu ua an nd do o s se e s si ie en nt te en n i ir rr ri it ta ad do os s. .
S So on n p pe er rs so on na as s c cr re ea at ti iv va as s q qu ue e a a m me en nu ud do o t ti ie en ne en n d di if fi ic cu ul lt ta ad de es s e en n d de ec ci id di ir r q qu ue e a ac cc ci io on ne es s t to om ma ar r e en n u un na a
s si it tu ua ac ci i n n p pa ar rt ti ic cu ul la ar r. .

E El l f fo oc co o d de e t tr ra at ta am mi ie en nt to o p pa ar ra a e es st ta as s p pe er rs so on na as s c co on n u un na a e es sq qu ui iz zo oi id da a p pr ri im ma ar ri ia a y y u un na a
a ad da ap pt ta ac ci i n n h hi is st t r ri ic ca a s se ec cu un nd da ar ri ia a e es s e es st ti im mu ul la ar r e el l p pe en ns sa am mi ie en nt to o p pa ar ra a n nu ut tr ri ir rs se e a a s si i m mi is sm mo os s y y h ha ac ce er r
p pr re eg gu un nt ta as s p pa ar ra a e es st ti im mu ul la ar r e el l A Ad du ul lt to o. . A A v ve ec ce es s e es s n ne ec ce es sa ar ri io o u un n P Pa ad dr re e f fi ir rm me e y y n no or rm ma at ti iv vo o p pa ar ra a p pa ar ra ar r
l la a e es sc ca al la ad da a d de e s su us s s se en nt ti im mi ie en nt to os s d de e i in nd de ef fe en ns si i n n y y d de es sv va al li im mi ie en nt to o. . A A m me ed di id da a q qu ue e e el ll lo os s e em mp pi ie ez za an n a a
p pe en ns sa ar r, , a a r re ec cl la am ma ar r s su u p po od de er r, , a a r re es so ol lv ve er r p pr ro ob bl le em ma as s, , a a p po on ne er r l l m mi it te es s a ap pr ro op pi ia ad do os s a a l lo os s o ot tr ro os s, , e el ll lo os s
m ma an nt ti ie en ne en n s su us s s se en nt ti im mi ie en nt to os s p po os si it ti iv vo os s y y p pe er rm ma an ne ec ce en n c co om mp pr ro om me et ti id do os s t to om ma an nd do o a ac cc ci io on ne es s
a ap pr ro op pi ia ad da as s c cu ua an nd do o e es s n ne ec ce es sa ar ri io o. .

E ES SQ QU UI IZ ZO OI ID DE E Y Y O OB BS SE ES SI IV VO O- -C CO OM MP PU UL LS SI IV VO O

L La as s p pe er rs so on na as s c co on n u un na a a ad da ap pt ta ac ci i n n p pr ri im ma ar ri ia a e es sq qu ui iz zo oi id de e y y u un na a a ad da ap pt ta ac ci i n n s se ec cu un nd da ar ri ia a
o ob bs se es si iv vo o- -c co om mp pu ul ls si iv va a t ti ie en nd de en n a a s se er r a am ma ab bl le es s, , c cu ui id da ad do os so os s y y a ap po oy ya ad do or re es s. . E El ll lo os s e es st t n n i in nt te er re es sa ad do os s
e en n h ha ac ce er r l la as s c co os sa as s d de e f fo or rm ma a c co or rr re ec ct ta a, , s so on n r re es sp po on ns sa ab bl le es s, , y y h ha ab bi it tu ua al lm me en nt te e c co ol lo oc ca an n l lo os s
s se en nt ti im mi ie en nt to os s y y n ne ec ce es si id da ad de es s d de e l la a g ge en nt te e p pr ri im me er ro o. . E El ll lo os s l lo o p pa as sa an n m ma al l d di ic ci ie en nd do o n no o y y t ti ie en nd de en n a a
c cu ui id da ar r d de e o ot tr ra as s p pe er rs so on na as s e en n d de et tr ri im me en nt to o d de e s si i m mi is sm mo os s. . E Es st ta as s p pe er rs so on na as s s so on n e em mp pl le ea ad do os s e ex xc ce el le en nt te es s, ,
e el ll lo os s t tr ra ab ba aj ja an n d du ur ro o y y d du ur ra an nt te e m mu uc ch ho o t ti ie em mp po o h ha ac ce en n l la as s c co os sa as s b bi ie en n y y f fr re ec cu ue en nt te em me en nt te e f fa an nt ta as se ea an n
c co os sa as s s so ob br re e s si i m mi is sm mo os s. . S So on n l le ea al le es s, , d de ed di ic ca ad do os s y y p pi id de en n p po oc co o p pa ar ra a s si i m mi is sm mo os s. . L La a p pr ri in nc ci ip pa al l
d di if fi ic cu ul lt ta ad d q qu ue e t ti ie en ne en n e es s d de es sc cu ub br ri ir r s su us s p pr ro op pi ia as s n ne ec ce es si id da ad de es s c cu ua an nd do o e es st t n n e en nt tr re e o ot tr ra as s p pe er rs so on na as s. .
1 11 1
E El ll lo os s h ha ab bi it tu ua al lm me en nt te e s se e a a s sl la an n c ca ar ra a a a h ha ac ce er r c co os sa as s e en n f fa av vo or r d de e s si i m mi is sm mo os s. . D Di is sf fr ru ut ta an n e es st ta an nd do o s so ol lo os s
d de eb bi id do o a a q qu ue e e en nt to on nc ce es s p pu ue ed de en n c ce en nt tr ra ar rs se e, , d di ir ri ig gi ir rs se e a a l lo o q qu ue e e el ll lo os s q qu ui ie er re en n. .

T Tr ra at ta ar r a a e es st ta ar r p pe er rs so on na as s i im mp pl li ic ca a a ay yu ud da ar rl le es s a a r re ec cl la am ma ar r e el l s se en nt ti id do o d de e s su u i im mp po or rt ta an nc ci ia a y y s su us s
d de er re ec ch ho os s p pa ar ra a t to om ma ar r e es sp pa ac ci io o y y h ha ac ce er r d de em ma an nd da as s a al l m mu un nd do o. . S So on n i im mp po or rt ta an nt te es s u un n A Ad du ul lt to o c cl la ar ro o y y u un n
P Pa ad dr re e N Nu ut tr ri it ti iv vo o f fi ir rm me e p pa ar ra a p pr ro op po or rc ci io on na ar rl le es s p pe er rm mi is so o d de e s se er r a as se er rt ti iv vo os s s so ob br re e s su us s d de er re ec ch ho os s e en n
r re el la ac ci i n n c co on n l lo os s o ot tr ro os s. . A A m me ed di id da a q qu ue e e el ll lo os s e ex xp pe er ri im me en nt ta an n l la as s e ex xp pe ec ct ta at ti iv va as s f fi ir rm me es s d de el l t te er ra ap pe eu ut ta a
d de e q qu ue e s se ea an n a ac ct ti iv vo os s y y q qu ue e t to om me en n r re es sp po on ns sa ab bi il li id da ad d d de e s su us s n ne ec ce es si id da ad de es s, , s se e s si ie en nt te en n c co on n p pe er rm mi is so o d de e
a af fi ir rm ma ar rs se e a a s si i m mi is sm mo os s. . V Vo ol lv ve er rs se e m m s s a ac ct ti iv vo os s y y r re ec cl la am ma ar r s su u p pr ro op pi io o e es sp pa ac ci io o e en n e el l m mu un nd do o, , d da a
r re es su ul lt ta ad do o d de e q qu ue e s se e s si ie en nt ta an n m m s s a an ni im ma ad do os s y y d di iv ve er rt ti id do os s e en n s su us s r re el la ac ci io on ne es s c co on n o ot tr ro os s. . E En nt to on nc ce es s y ya a
n no o e es s n ne ec ce es sa ar ri io o p pa ar ra a e el ll lo os s a ai is sl la ar rs se e c ca ar ra a a a s sa at ti is sf fa ac ce er r s su us s n ne ec ce es si id da ad de es s o om mi it ti id da as s. .

E ES SQ QU UI IZ ZO OI ID DE E Y Y P PA AS SI IV VO O- -A AG GR RE ES SI IV VO O

C Cu ua an nd do o l la a a ad da ap pt ta ac ci i n n p pr ri im ma ar ri ia a e es s e es sq qu ui iz zo oi id de e y y l la a a ad da ap pt ta ac ci i n n s se ec cu un nd da ar ri ia a e es s p pa as si iv vo o- -
a ag gr re es si iv va a l lo os s i in nd di iv vi id du uo os s t ti ie en nd de en n a a t to om ma ar r u un na a p po os st tu ur ra a p pa as si iv va a e en n r re el la ac ci i n n a a r re es so ol lv ve er r p pr ro ob bl le em ma as s. .
E El ll lo os s e es sp pe er ra an n q qu ue e o ot tr ra as s p pe er rs so on na as s l le es s d de en n l la as s s so ol lu uc ci io on ne es s y y a a m me en nu ud do o e ex xp pe er ri im me en nt ta an n u un n
s se en nt ti im mi ie en nt to o d de e i in nu ut ti il li id da ad d c cu ua an nd do o s se e t tr ra at ta a d de e q qu ue e e el ll lo os s t to om me en n a ac cc ci i n n p po or r s si i m mi is sm mo os s. . P Pu ue ed de en n s se er r
o ob bs st ti in na ad do os s, , n ne eg gl li ig ge en nt te es s c co on ns si ig go o m mi is sm mo os s y y c cu ua an nd do o e es st t n n e en nf fa ad da ad do os s y y a al lg gu ui ie en n i in nt te en nt ta a i in nt te er ra ac ct tu ua ar r
c co on n e el ll lo os s, , l lo o m me ej jo or r e es s d de ej ja ar rl lo os s s so ol lo os s h ha as st ta a q qu ue e e es st t n n p pr re ep pa ar ra ad do os s a a h ha ac ce er r a al lg go o. . G Ge en ne er ra al lm me en nt te e s so on n
a am mi ig go os s l le ea al le es s y y b bu ue en no os s e em mp pl le ea ad do os s. . S So on n f f c ci il le es s d de e l ll le ev va ar r p pe er ro o p pu ue ed de en n e es st ta ar r a ad de em m s s c ca ab br re ea ad do os s. .
N Ne ec ce es si it ta an n a ap pr re en nd de er r c co om mo o p po on ne er rs se e e en n a ac cc ci i n n c cu ua an nd do o s se e e en nf fr re en nt ta an n a a l lo os s p pr ro ob bl le em ma as s e en n l lu ug ga ar r d de e
v vo ol lv ve er rs se e d de ep pr ri im mi id do os s o o e en nf fu ur rr ru u a ar rs se e. .

L La a m me et ta a p pr ri im ma ar ri ia a d de e t tr ra at ta am mi ie en nt to o c co on n e es st to os s c cl li ie en nt te es s e es s a ay yu ud da ar rl le es s a a i in nt te eg gr ra ar r l lo os s
s se en nt ti im mi ie en nt to os s y y e el l p pe en ns sa am mi ie en nt to o c ca ar ra a a a r re es so ol lv ve er r p pr ro ob bl le em ma as s. . E Es s i im mp po or rt ta an nt te e s se er r j ju ug gu ue et t n n p pa ar ra a
e es st ta ab bl le ec ce er r l la a r re el la ac ci i n n c co on n e el ll lo os s y y a ad de em m s s c co om mu un ni ic ca ar r c cl la ar ra am me en nt te e e ex xp pe ec ct ta at ti iv va as s f fi ir rm me es s p pa ar ra a l la a
t te er ra ap pi ia a e en n o or rd de en n a a d da ar rl le es s p pe er rm mi is so o d de e s se er r a ac ct ti iv vo os s. . D De es sp pu u s s d de e e es st ta ab bl le ec ce er r e el l r ra ap po or rt t e el l t te er ra ap pe eu ut ta a
n ne ec ce es si it ta a f fo oc ca al li iz za ar rs se e e en n e el l p pe en ns sa am mi ie en nt to o p pa ar ra a q qu ue e e el l c cl li ie en nt te e p pi ie en ns se e e en n v vo oz z a al lt ta a y y e en nt to on nc ce es s c ca am mb bi ie e
h ha ac ci ia a l lo os s s se en nt ti im mi ie en nt to os s y y a as s p pu ue ed da a i in nt te eg gr ra ar r a am mb bo os s. . C Cu ua an nd do o e es st to o o oc cu ur rr re e e el ll lo os s e em mp pi ie ez za an n a a
v vo ol lv ve er rs se e m m s s a ac ct ti iv vo os s e en n s su us s i in nt te er ra ac cc ci io on ne es s c co on n o ot tr ro os s y y c ca am mb bi ia ar r a a s se er r a ac ct ti iv vo os s c cu ua an nd do o s su ur rg ge en n l lo os s
p pr ro ob bl le em ma as s, , e en n l lu ug ga ar r d de e s se en nt ti ir rs se e i ir rr ri it ta ad do os s, , a ai is sl la ad do os s y y v vo ol lv ve er rs se e p pa as si iv vo os s. . C Co om mo o r re es su ul lt ta ad do o, , s su u p pa as sa ar r
d de es sa ap pe er rc ci ib bi id do o s se e v vu ue el lv ve e e en n u un na a a ap pa ar ri ie en nc ci ia a m ma as s b br ri il ll la an nt te e. .

A A T TI IS SO OC CI IA AL L E E H HI IS ST T R RI IC CO O

U Un na a a ad da ap pt ta ac ci i n n p pr ri im ma ar ri ia a a an nt ti is so oc ci ia al l y y u un na a a ad da ap pt ta ac ci i n n s se ec cu un nd da ar ri ia a h hi is st t r ri ic ca a d da a c co om mo o
r re es su ul lt ta ad do o u un na a p pe er rs so on na a q qu ue e e es s d dr ra am m t ti ic ca a y y p pi id de e a at te en nc ci i n n. . U Un n v va ar r n n t te en nd de er r a a s se er r e el l t ti ip po o d de e
p pe er rs so on na a q qu ue e e es s a am mi is st to os sa a, , s si ie em mp pr re e r ri ie en nd do o, , h ha ac ci ie en nd do o c ch hi is st te e, , p pe er ro o q qu ue e n no o e es s r re ea al lm me en nt te e c ce er rc ca an na a a a
n na ad di ie e. . S Se e r re el la ac ci io on na a d de e f fo or rm ma a a ap pa ar re en nt te e, , s so ob br re e b ba as se es s s su up pe er rf fi ic ci ia al le es s y y t ti ie en ne e m mu uc ch ho o m mi ie ed do o a a l la a
i in nt ti im mi id da ad d. . U Un na a m mu uj je er r a a m me en nu ud do o e es s s se ed du uc ct to or ra a y y v ve en ng ga at ti iv va a c co on n l lo os s h ho om mb br re es s. . E El ll la a j ju ug ga ar r a al l
v va am mp pi ir ro o o o s si ir re en na a e em mp pl le ea an nd do o e el l s se ex xo o p pa ar ra a m ma an ni ip pu ul la ar r m mi ie en nt tr ra as s e es st t a as su us st ta ad da a d de e l la a v ve er rd da ad de er ra a
i in nt ti im mi id da ad d. . E Es st ta as s p pe er rs so on na as s s so on n b bu ue en na as s e en n e el l t te ea at tr ro o, , o o e en n o ot tr ro o t ti ip po o d de e a ar rt te e c cu ua an nd do o p pu ue ed de en n o ob bt te en ne er r
a at te en nc ci i n n d de e u un na a a au ud di ie en nc ci ia a q qu ue e l le es s a ad dm mi ir ra a a a u un na a d di is st ta an nc ci ia a s se eg gu ur ra a. .

1 12 2
L La a m me et ta a p pr ri in nc ci ip pa al l d de el l t tr ra at ta am mi ie en nt to o d de e e es st ta as s p pe er rs so on na as s e es s a ay yu ud da ar rl le es s a a r re es so ol lv ve er r s su u m mi ie ed do o a a l la a
i in nt ti im mi id da ad d. . E Es s i im mp po or rt ta an nt te e p pa ar ra a e el ll lo os s t te en ne er r u un na a c co on nf fi ia an nz za a y y r re el la ac ci io on ne es s n nu ut tr ri it ti iv va as s c co on n e el l t te er ra ap pe eu ut ta a
e en n l la as s q qu ue e p pu ue ed da an n e ex xp pe er ri im me en nt ta ar r i in nt ti im mi id da ad d e en n u un n c co on nt te ex xt to o s se eg gu ur ro o c co on n u un n m m n ni im mo o r ri ie es sg go o. .
D De es sa ar rr ro ol ll la ar r t ta al l t ti ip po o d de e r re el la ac ci io on ne es s t to om ma a t ti ie em mp po o y y u un n t te er ra ap pe eu ut ta a q qu ue e p pu ue ed da a t to ol le er ra ar r l la as s p pr ru ue eb ba as s d de el l
c cl li ie en nt te e. . E El l t te er ra ap pe eu ut ta a d de eb be e c co on nf fr ro on nt ta ar r a am ma ab bl le em me en nt te e l lo os s t ti im mo os s s su ut ti il le es s q qu ue e e es st to os s c cl li ie en nt te es s u us sa an n p pa ar ra a
t tr ra at ta ar r d de e a ac ce er rc ca ar rs se e c cu ua an nd do o n no o l lo o e es st t n n y y a ay yu ud da ar rl le es s p pa au ul la at ti in na am me en nt te e a a a ar rr ri ie es sg ga ar rs se e s si ie en nd do o
v ve er rd da ad de er ro os s y y r re ea al le es s c co on n o ot tr ra as s p pe er rs so on na as s. . E Es st to o i im mp pl li ic ca a t tr ra ab ba aj ja ar r a a t tr ra av v s s d de e l lo os s s se en nt ti im mi ie en nt to os s q qu ue e
e es st t n n a al lr re ed de ed do or r d de el l a ab ba an nd do on no o q qu ue e e el ll lo os s e ex xp pe er ri im me en nt ta ar ro on n c cu ua an nd do o e er ra an n n ni i o os s e en n i in nv ve er rt ti ir r l la a
d de ec ci is si i n n q qu ue e e el ll lo os s h hi ic ci ie er ro on n d de e " "N Nu un nc ca a c co on nf fi ia ar r e en n n na ad di ie e d de e n nu ue ev vo o" ". . E El ll lo os s a ad de em m s s d de eb be en n a ap pr re en nd de er r
c co om mo o r re ep pa ar ra ar r e el l d da a o o c cu ua an nd do o s se e s si ie en nt te en n h he er ri id do os s e en n l la as s r re el la ac ci io on ne es s n no or rm ma al le es s e en n l lu ug ga ar r d de e i in nt te en nt ta ar r
v ve en ng ga ar rs se e. . A A m me ed di id da a q qu ue e e el l c cl li ie en nt te e a ap pr re en nd de e a a c co on nf fi ia ar r y y r re es so ol lv ve er r l lo os s s se en nt ti im mi ie en nt to os s c co on n o ot tr ro os s
e em mp pi ie ez za an n a a p pa ar re ec ce er r m m s s r re ea al le es s y y h hu um ma an no os s. . E El ll lo os s y ya a n no o e es st t n n a at te er rr ro or ri iz za ad do os s d de e l la a c ce er rc ca an n a a y y
e em mp pi ie ez za an n a a e es st ta ab bl le ec ce er r r re el la ac ci io on ne es s p pe er rs so on na al le es s s sa at ti is sf fa ac ct to or ri ia as s

A A T TI IS SO OC CI IA AL L Y Y O OB BS SE ES SI IV VO O- -C CO OM MP PU UL LS SI IV VO O

L Lo os s i in nd di iv vi id du uo os s q qu ue e t ti ie en ne en n u un na a a ad da ap pt ta ac ci i n n p pr ri im ma ar ri ia a a an nt ti is so oc ci ia al l y y u un na a a ad da ap pt ta ac ci i n n
s se ec cu un nd da ar ri ia a o ob bs se es si iv vo o- -c co om mp pu ul ls si iv va a s so on n b bu ue en no os s e en n l lo os s n ne eg go oc ci io os s. . L La a p pa ar rt te e o ob bs se es si iv vo o- -c co om mp pu ul ls si iv vo o l le es s
a ay yu ud da a a a m ma an nt te en ne er r l la a p pa ar rt te e a an nt ti is so oc ci ia al l e en n c co on ns so on na an nc ci ia a y y l la a p pa ar rt te e a an nt ti is so oc ci ia al l l le es s a ay yu ud da a a a q qu ue e l la a p pa ar rt te e
o ob bs se es si iv vo o- -c co om mp pu ul ls si iv va a n no o s se ea a d de em ma as si ia ad do o a ab bu ur rr ri id da a y y d de es sl lu uc ci id da a. . L La a p pe er rs so on na a p pu ue ed de e p pr ro om mo oc ci io on na ar r y y
v ve en nd de er r c co on n l la a p pa ar rt te e a an nt ti is so oc ci ia al l s se eg gu ui id da a d de el l u us so o d de e l la a p pa ar rt te e o ob bs se es si iv vo o- -c co om mp pu ul ls si iv va a y y p pr re es se en nt ta ar r u un n
b bu ue en n p pr ro od du uc ct to o d de e u un na a m ma an ne er ra a r re es sp po on ns sa ab bl le e. . L La a p pr ri in nc ci ip pa al l d di if fi ic cu ul lt ta ad d d de e e es st to os s i in nd di iv vi id du uo os s e es s
s se en nt ti ir rs se e c c m mo od do os s e en n l la as s r re el la ac ci io on ne es s c ce er rc ca an na as s. .

L La a t te er ra ap pi ia a c co on ns si is st te e p pr ri in nc ci ip pa al lm me en nt te e e en n a ay yu ud da ar rl le es s, , a a e es st ta as s p pe er rs so on na as s, , a a a ap pr re en nd de er r c co om mo o
m ma an ne ej ja ar rs se e c co on n l lo os s s se en nt ti im mi ie en nt to os s y y s se en nt ti ir rs se e c c m mo od do os s s si ie en nd do o p pr r x xi im mo os s. . E El l t te er ra ap pe eu ut ta a d de eb be e s se er r
c co on ns sc ci ie en nt te e d de e e es st ta a s su ua av ve e c ch ha ar rl la a d de e v ve en nd de ed do or r y y c co on nf fr ro on nt ta ar r a am ma ab bl le em me en nt te e l la a e ev vi it ta ac ci i n n d de e l lo os s
s se en nt ti im mi ie en nt to os s y y g gu ui ia ar rl lo os s h ha ac ci ia a s su us s p pr ro op pi io os s s se en nt ti im mi ie en nt to os s y y e en ns se e a ar rl le es s c co om mo o e em mp pl le ea ar r l lo os s
s se en nt ti im mi ie en nt to os s p pa ar ra a i in nt te er ra ac ct tu ua ar r c co on n o ot tr ra as s p pe er rs so on na as s y y r re es so ol lv ve er r p pr ro ob bl le em ma as s. . E Es st te e p pr ro oc ce es so o l ll le ev va a
t ti ie em mp po o y y r re eq qu ui ie er re e c co on nf fi ia an nz za a y y r re el la ac ci io on ne es s d de e s se eg gu ur ri id da ad d c co on n e el l t te er ra ap pe eu ut ta a. . A A m me ed di id da a q qu ue e e el l c cl li ie en nt te e
a ap pr re en nd de e a a i in nt te eg gr ra ar r l lo os s s se en nt ti im mi ie en nt to os s c co on n e el l p pe en ns sa am mi ie en nt to o y y l la a c co on nd du uc ct ta a y y u us sa a l lo os s s se en nt ti im mi ie en nt to os s e en n
r re el la ac ci io on na ar rs se e c co on n l lo os s o ot tr ro os s e em mp pi ie ez za a a a s se en nt ti ir rs se e r re el la aj ja ad do o y y d di is sf fr ru ut ta ar r d de e l la a p pr ro ox xi im mi id da ad d y y d de e l la as s
r re el la ac ci io on ne es s s sa at ti is sf fa ac ct to or ri ia as s

A A T TI IS SO OC CI IA AL L Y Y P PA AS SI IV VO O- -A AG GR RE ES SI IV VO O

C Cu ua an nd do o l la a a ad da ap pt ta ac ci i n n p pr ri im ma ar ri ia a e es s a an nt ti is so oc ci ia al l y y l la a a ad da ap pt ta ac ci i n n s se ec cu un nd da ar ri ia a e es s p pa as si iv vo o- -
a ag gr re es si iv va a, , l la as s p pe er rs so on na as s t ti ie en nd de en n a a p po on ne er r m mu uc ch ha a e en ne er rg g a a e en n l la as s i in nt te er ra ac cc ci io on ne es s c co on n o ot tr ro os s. . N No o
o ob bs st ta an nt te e, , e es st ta as s i in nt te er ra ac cc ci io on ne es s s so on n h ha ab bi it tu ua al lm me en nt te e s su up pe er rf fi ic ci ia al le es s y y s si in n d de em ma as si ia ad da a c ce er rc ca an n a a. . L La a
i in nt ti im mi id da ad d e es s d di if f c ci il l p pa ar ra a e es st ta as s p pe er rs so on na as s. . L Le es s g gu us st ta a l la a e ex xc ci it ta ac ci i n n y y e el l d dr ra am ma a y y h ha ab bi it tu ua al lm me en nt te e
s su us st ti it tu uy ye en n e es st ta a p po or r i in nt ti im mi id da ad d. . P Pu ue ed de en n s se er r a ad de em m s s m mu uy y d de es st tr ru uc ct ti iv vo os s e en n s su us s r re el la ac ci io on ne es s, , n no o
c co on nf f a an n e en n o ot tr ro os s y y e es st t n n e en nf fa ad da ad do os s b bu us sc ca an nd do o r re ev va an nc ch ha a p po or r l la as s i in nj ju us st ti ic ci ia as s q qu ue e s si in nt ti ie er ro on n c co om mo o
n ni i o os s. . D De e e es st ta a f fo or rm ma a e el ll lo os s p pu ue ed de en n s se er r m mu uy y d da a i in no os s c cu ua an nd do o s se e s si ie en nt te en n j ju us st ti if fi ic ca ad do os s e en n l lo o q qu ue e
h ha ac ce en n. .

1 13 3
T Tr ra at ta ar r e es st te e t ti ip po o d de e c cl li ie en nt te es s i im mp pl li ic ca a c co on nf fr ro on nt ta ar r y y p po on ne er r l l m mi it te es s c cl la ar ro os s d de es sd de e u un na a p po os si ic ci i n n
c ca ar ri i o os sa a y y d di iv ve er rt ti id da a. . E El l c cl li ie en nt te e h ha ab bi it tu ua al lm me en nt te e p pr ro ob ba ar r a al l t te er ra ap pe eu ut ta a d de e t to od da as s l la as s f fo or rm ma as s p po os si ib bl le es s
a an nt te es s d de e e es st ta ab bl le ec ce er r l la a c co on nf fi ia an nz za a. . E El l t te er ra ap pe eu ut ta a d de eb be e p pe er rm ma an ne ec ce er r p pa ac ci ie en nt te e, , c co on nf fi ia ab bl le e y y
c co on ns si is st te en nt te e, , u un na a v ve ez z q qu ue e l la a p pr ru ue eb ba a s se e h ha a p pa as sa ad do o e el l c cl li ie en nt te e s se er r m mu uy y l le ea al l. . E El l r re ea a d de e o ob bj je et ti iv vo o
p pa ar ra a e el l t tr ra at ta am mi ie en nt to o e es s c ca ap pa ac ci it ta ar r a al l c cl li ie en nt te e p pa ar ra a m ma an ne ej ja ar r s su us s s se en nt ti im mi ie en nt to os s y y a ap pr re en nd de er r a a t te en ne er r e en n
c cu ue en nt ta a l lo os s s se en nt ti im mi ie en nt to os s d de e o ot tr ro os s. . C Cu ua an nd do o e es st to o o oc cu ur rr re e e el l p pe en ns sa am mi ie en nt to o d de el l c cl li ie en nt te e y y l la a a ac ct ti it tu ud d
h ha ac ci ia a e el l m mu un nd do o c ca am mb bi ia a y y s se e s su ua av vi iz za an n v vo ol lv vi i n nd do os se e m m s s c ca ar ri i o os so os s c co on n o ot tr ro os s y y a ap pr re en nd de en n c co om mo o
t te en ne er r r re el la ac ci io on ne es s m m s s s sa at ti is sf fa ac ct to or ri ia as s. .

A AD DA AP PT TA AC CI IO O E ES S M M L LT TI IP PL LE ES S

A Ad di ic ci io on na al lm me en nt te e a a l la as s d di iv ve er rs sa as s c co om mb bi in na ac ci io on ne es s d de es sc cr ri it ta as s a an nt te er ri io or rm me en nt te e, , p pu ue ed de e h ha ab be er r
c ca as so os s c co on n t tr re es s y y c cu ua at tr ro o a ad da ap pt ta ac ci io on ne es s e en n e el l m mi is sm mo o i in nd di iv vi id du uo o. . E Es st to o s si im mp pl le em me en nt te e a al lt te er ra ar r l la a
d di ir re ec cc ci io on na al li id da ad d d de e l la a p pe er rs so on na al li id da ad d e en n l la a d di ir re ec cc ci i n n d de e c ca ad da a u un na a d de e e es st ta as s a ad da ap pt ta ac ci io on ne es s. . T Te en ni ie en nd do o
e en n l la a m me en nt te e l la a i in nf fo or rm ma ac ci i n n g ge en ne er ra al l a ac ce er rc ca a d de e c ca ad da a u un na a d de e l la as s a ad da ap pt ta ac ci io on ne es s, , e el l t te er ra ap pe eu ut ta a p pu ue ed de e
a aj ju us st ta ar r l la a a ap pr ro ox xi im ma ac ci i n n d de el l t tr ra at ta am mi ie en nt to o d de e m ma an ne er ra a a ad de ec cu ua ad da a. . A A m me ed di id da a q qu ue e e el l t te er ra ap pe eu ut ta a g ga an na a
m m s s e ex xp pe er ri ie en nc ci ia a t tr ra ab ba aj ja an nd do o c co on n e es st ta as s d di iv ve er rs sa as s a ad da ap pt ta ac ci io on ne es s y y s su us s c co om mb bi in na ac ci io on ne es s a ap pr re en nd de er r
e es st tr ra at te eg gi ia as s g ge en ne er ra al le es s p pa ar ra a f fa ac ci il li it ta ar r e el l p pr ro oc ce es so o a au un nq qu ue e c ca ad da a p pe er rs so on na a n ne ec ce es si it ta a s se er r r re es sp pe et ta ad do o d de e u un na a
m ma an ne er ra a n ni ic ca a e e i in nd di iv vi id du ua al l. .

C CO O C CL LU US SI I

L La a t te er ra ap pi ia a d de e r re ed de ec ci is si i n n e es s u un n i in ns st tr ru um me en nt to o p po od de er ro os so o p pa ar ra a f fa ac ci il li it ta ar r e el l c ca am mb bi io o p pe er rs so on na al l. .
S Su u e ef fe ec ct ti iv vi id da ad d c co on n l lo os s c cl li ie en nt te es s c co on n a ad da ap pt ta ac ci io on ne es s d de e p pe er rs so on na al li id da ad d d di if fe er re en nt te es s e es st t d de et te er rm mi in na ad da a
p po or r u un na a p pa ar rt te e p po or r e el l t ti ip po o d de e a ac ce er rc ca am mi ie en nt to o g ge en ne er ra al l q qu ue e s se e e em mp pl le ea a y y e en n q qu u s se ec cu ue en nc ci ia a. . P Pa ar ra a
m mu uc ch ha as s d de e e es st ta as s a ad da ap pt ta ac ci io on ne es s l la a c co on nf fi ia an nz za a e es s l la a m me et ta a b b s si ic ca a. . E En n t ta al le es s c ca as so os s e el l i in nd di iv vi id du uo o n no o
e en nt tr ra ar r d di ir re ec ct ta am me en nt te e e en n u un n p pr ro oc ce es so o d de e r re ed de ec ci is si i n n, , p pe er ro o n ne ec ce es si it ta ar r t ti ie em mp po o p pa ar ra a p pr ro ob ba ar r a al l
t te er ra ap pe eu ut ta a y y e es st ta ar r s se eg gu ur ro o d de e q qu ue e e es s c co on nf fi ia ab bl le e y y c co on ns si is st te en nt te e. . S S l lo o c cu ua an nd do o e el l c cl li ie en nt te e d de es se ea a s se er r
c co on nd du uc ci id do o a a t tr ra av v s s d de el l p pr ro oc ce es so o s se e i im mp pl li ic ca a e en n m ma an ne ej ja ar r s su u p pr ro ob bl le em ma a m m s s v vu ul ln ne er ra ab bl le e. . C Co on no oc ci ie en nd do o
e es st ta a i in nf fo or rm ma ac ci i n n s so ob br re e l la as s a ad da ap pt ta ac ci io on ne es s d de e p pe er rs so on na al li id da ad d y y l la as s c ca ar ra ac ct te er r s st ti ic ca as s p pr ri im ma ar ri ia as s d de e e es st ta as s
d di if fe er re en nt te es s c co om mb bi in na ac ci io on ne es s, , e el l t te er ra ap pe eu ut ta a p pu ue ed de e e es st ta ab bl le ec ce er r c co on nt ta ac ct to o d de e f fo or rm ma a q qu ue e f fa ac ci il li it te e l la a
c co on nf fi ia an nz za a y y d di ir ri ij ja a e el l t tr ra at ta am mi ie en nt to o h ha ac ci ia a e el l r re ea a o ob bj je et ti iv vo o q qu ue e m m s s f f c ci il lm me en nt te e e en nf fo oc ca ar r h ha ac ci ia a l la a
s so ol lu uc ci i n n m mi ie en nt tr ra as s e ev vi it ta a l la a p pu ue er rt ta a c ce er rr ra ad da a e en n l la a q qu ue e e el l i in nd di iv vi id du uo o a a m me en nu ud do o s se e b bl lo oq qu ue ea a. . D De e e es st ta a
m ma an ne er ra a, , l la a t te eo or r a a d de e l la as s a ad da ap pt ta ac ci io on ne es s d de e p pe er rs so on na al li id da ad d p pu ue ed de e r re ea al lz za ar r e en no or rm me em me en nt te e e el l p po od de er r d de e l la a
t te er ra ap pi ia a d de e r re ed de ec ci is si i n n c co om mo o u un n e en nf fo oq qu ue e d de e t tr ra at ta am mi ie en nt to o. .

Usando La Terapia de Redecision Con Diferentes Adaptaciones de Personalidad

Cargado por

Información del documento

Derechos de autor

Formatos disponibles

Compartir este documento

Compartir o incrustar documentos

Opciones para compartir

¿Le pareció útil este documento?

¿Este contenido es inapropiado?

Copyright:

Formatos disponibles

Usando La Terapia de Redecision Con Diferentes Adaptaciones de Personalidad

Cargado por

Copyright:

Formatos disponibles

A Ar rt ti ic cu ul lo o P Pu ub bl li ic ca ad do o e en n B Bo on nd di in ng g ( (I In ns st ti it tu ut to o G Ga al le en ne e) )

También podría gustarte