Está en la página 1de 7

UNIVERSIDAD AUSTRAL DE CHILE

INSTITUTO DE FARMACOLOGIA Prof. Marcos Moreira Espinoza



EQUILIBRIO ACIDO-BASE
La f!nci"n ce#!#ar es "p$i%a c!an&o e# pH &e# LEC es '.( )*H+, &e (- n%o#es.#i$ro/. Sin e%0ar1o 2a3
%!c2as si$!aciones4 especia#%en$e enfer%e&a&es4 &on&e e# pH p#as%5$ico 6ar7a &e #o nor%a#4 pro&!cien&o !n
ca%0io en e# es$a&o &e ionizaci"n &e 1r!pos 8!7%icos4 a#$eran&o #a ac$i6i&a& &e enzi%as 3 #a in$e1ri&a& &e #as
%e%0ranas ce#!#ares. Ca%0ios 8!e son pe#i1rosos para #a 6i&a 3 por #o $an$o re8!ieren in%e&ia$a correcci"n. Un
es$a&o en 8!e e# pH &e# LEC es 0a9o es conoci&o co%o acidosis 3 #a si$!aci"n op!es$a en 8!e e# pH a!%en$a co%o
alcalosis: a%0os es$a&os ref#e9an !na a#$eraci"n en #a re1!#aci"n &e #a *H+, &e# LEC. La ac$i6i&a& %e$a0"#ica
nor%a#4 con$7n!a%en$e 1enera !na car1a &e 5ci&o 8!e es re1!#a&a &en$ro &e# or1anis%o por ;
< =!ffers 8!7%icos in$race#!#ares 3 e>$race#!#ares.
< Re1!#aci"n respira$oria &e #a *CO?,
< E>creci"n &e 5ci&o 3 re1eneraci"n &e #os sis$e%as 0!ffer &e# or1anis%o por e# ri@"n.
Es$os %ecanis%os re1!#a$orios son co%p#e%en$arios 3 e# ri@"n 3 e# p!#%"n $ienen consi&era0#e capaci&a&
co%pensa$oria4 e# ri@"n por re1!#aci"n &e e>creci"n &e 5ci&os o 0ases 3 e# p!#%"n por 6ariaci"n &e #a $asa &e CO?
6en$i#a&o.
Las a#$eraciones 5ci&o<0ase p!e&en ser c#asifica&as se1An s! ori1en en respiratorias o metablicas. La
aci&osis o a#ca#osis respira$oria &eri6an &e !na &isf!nci"n respira$oria pri%aria 3 #a aci&osis 3 a#ca#osis %e$a0"#ica
p!e&en ser &e ori1en rena# o a#i%en$ario. La aci&osis %e$a0"#ica $a%0iBn p!e&e ser pro&!ci&a por e# a!%en$o &e #a
pro&!cci"n &e 5ci&o4 e9. 5ci&o #5c$ico &esp!es &e !n e9ercicio in$enso o no acos$!%0ra&o.
En a#1!nas si$!aciones #as a#$eraciones 5ci&o 0ase son co%p#e9as 3 a pesar &e #a si1nifica$i6a pBr&i&a &e 5ci&o
o 0ase corpora#4 e# pH p#as%5$ico se %an$iene &en$ro &e# ran1o nor%a# por e9e%p#o !n pacien$e con 6"%i$o se6ero
3 &iarrea4 &on&e se pier&en 1ran&es can$i&a&es &e 5ci&o 3 0ase corpora#.
MECANISMOS DE REULACION
I. AMOR!IUACION
Sistema B"##er
E# f!n&a%en$o &e #a re1!#aci"n 5ci&o<0ase es #a ec!aci"n &e Hen&erson<Hasse#0a#c24 8!e &eri6a &e #as
carac$er7s$icas &e !n sis$e%a 0!ffer si%p#e 8!e consis$e en !n 5ci&o &B0i# 3 !na 0ase con9!1a&a4 3 se represen$a;

HA CCCCC H+ + A< )/
Den$ro &e cier$os #7%i$es4 !n 0!ffer p!e&e %an$ener !na *H+,p cons$an$e c!an&o a!%en$a e# 5ci&o o #a 0ase. Si
a!%en$an #os H+ en so#!ci"n e# e8!i#i0rio se &esp#aza 2acia #a iz8!ier&a 3 e# a!%en$o &e 0ase o &is%in!ci"n &e H+
&esp#aza e# e8!i#i0rio 2acia #a &erec2a.
C!an&o #a reacci"n e>presa&a por es$a ec!aci"n es$5 en e8!i#i0rio4 #a *H+, 3 *A<, son !na fracci"n cons$an$e
&e *HA,. Es$e e8!i#i0rio p!e&e ser e>presa&o por; DC *H+,*A<, )?/ &on&e D es #a cons$an$e &e &isociaci"n
*HA,
A par$ir &e #a ec!aci"n )?/ se o0$iene !na e>presi"n &e #a *H+,; *H+, C D*HA, )E/
*A<,
#!e1o; <#o1*H+,C <#o1D + #o1 *A<, )(/
*HA,
p!e&e ser escri$a co%o #a ec!aci"n &e Hen&erson<Hasse#0a#c2; pH C pD + #o1 *A<, )F/
*HA,
Un sis$e%a 0!ffer es %5s efec$i6o c!an&o e# pH 3 pD son i1!a#es 3 #a re#aci"n *A<, . *HA, es !no.
Ha3 6arios sis$e%as 0!ffer en e# or1anis%o4 #os c!a#es es$an #oca#iza&os en e# p#as%a4 eri$roci$os4 f#!i&o
in$ers$icia#4 f#!i&o in$race#!#ar 3 #os %inera#es &e #a %a$riz osea.
B"##er bicarbo$ato
E# sis$e%a 0!ffer 0icar0ona$o cons$i$!3e a#re&e&or &e# 'FG &e #a capaci&a& 0!ffer &e# p#as%a 3 a#re&e&or &e#
(-G &e #a capaci&a& 0!ffer $o$a# &e# eri$roci$o4 #a %a3or par$e &e #a capaci&a& &e# f#!i&o in$ers$icia# 3 !n !na

UNIVERSIDAD AUSTRAL DE CHILE


INSTITUTO DE FARMACOLOGIA Prof. Marcos Moreira Espinoza
?
proporci"n &e #a capaci&a& in$race#!#ar.
E# sis$e%a se f!n&a%en$a en #a si1!ien$e ec!aci"n;
CO? + H?O CCCC H?COE CCCC H+ + HCOE< )H/
8!e $raspasa&o a #a ec!aci"n &e Hen&erson<Hasse#0a#c2 8!e&a &e #a si1!ien$e %anera;
pH C pD + #o1 *HCOE<, )'/
*H?COE,
a $e%pera$!ra corpora# &e EH<E'IC e# pD &e es$e sis$e%a es H. 3 e# coeficien$e &e so#!0i#i&a& &e# CO? es &e -.-E
%%o#es.%%H1.
pH C H. + #o1 *HCOE<, Don&e HCOE es concen$raci"n nor%a# en p#as%a; ?( %%o#es.#
-.-E>PCO? 3 PCO? es presi"n parcia# &e CO? en e# p#as%a; (- %%H1
C!an&o e# pH es '.(4 #a re#aci"n; *HCOE<, . -.-E > PCO? C ?- ;
?( . -.-E > (-
?( . .? C ?- ;
Consi&eran&o 8!e #as con&iciones para 8!e !n sis$e%a 0!ffer sea "p$i%o es 8!e #a re#aci"n &e #a 0ase 3 e#
5ci&o sea ; 4 Bs$e sis$e%a no parece ser e# %e9or. Sin e%0ar1o es$e sis$e%a 0!ffer es %!3 eficien$e4 por8!e ac$Aa
co%o !n sis$e%a a0ier$o4 &on&e #a PaCO? es %an$eni&a cons$an$e en (- %%H14 por e# sis$e%a respira$orio 3 #a
*HCOE<,p por e# ri@"n. =a9o es$as con&iciones #a a&ici"n &e 5ci&o fi9o p!e&e &is%in!ir #a *HCOE<,p4 pero e# ca%0io
en e# pH es %7ni%o por8!e se %an$iene cons$an$e #a PaCO?.
E# sis$e%a 0icar0ona$o es incapaz &e $a%ponear por si %is%o e# H?COE. Es$e es $a%ponea&o &en$ro &e #os
eri$roci$os por #a 2e%o1#o0ina )H0/4 pro$e7nas 3 fosfa$os. La enzi%a an2i&rasa car0"nica ca$a#iza #a for%aci"n &e
H?COE a par$ir &e CO? 3 H?O4 e# 5ci&o se ioniza en H+ 3 HCOE< )H/ 3 e# H+ es $a%ponea&o principa#%en$e por
H04 e# HCOE<a0an&ona e# eri$roci$o 2acia e# p#as%a 3 se in$erca%0ia con !n C#<.
E# ri@"n 9!e1a !n i%por$an$e ro# en #a conser6aci"n &e #as reser6as &e NaHCOE &e# or1anis%o a $ra6Bs &e !n
proceso &e rea0sorci"n 3 re1eneraci"n &e 0!ffer. E# sis$e%a respira$orio con$ro#a #a *CO?, corpora#4 es$e
co%ponen$e respira$orio se represen$a por PCO?. E# HCOE<represen$a e# co%ponen$e %e$a0"#ico o rena# .
B"##er #os#ato%
=a9o con&iciones fisio#"1icas4 #a f!nci"n &e# sis$e%a 0!ffer fosfa$o es op$i%iza&a en #a ec!aci"n;
H?PO(< CCC HPO(C + H+ 8!e $iene !n pD &e H.J.
Es$e sis$e%a es %!3 i%por$an$e en e# LIC 3 $a%0iBn &en$ro &e# #!%en $!0!#ar rena#4 &on&e 9!e1a !n ro# %!3
i%por$an$e co%o 0!ffer !rinario.
&rotei$as% )S. Anfo$eras/
Los 1r!pos 5ci&os 3 0ases &e #a %o#Bc!#a &e pro$eina poseen !n 1ran po$encia# a%or$i1!a&or 3 son capaces &e
$a%ponear H?COE )H0/ 3 5ci&o &e ori1en %e$a0"#ico. Las pro$einas son i%por$an$es en #a a%or$i1!aci"n
in$race#!#ar 3 en e# p#as%a4 con H0 pre&o%inan&o en #os eri$roci$os. La %a3or capaci&a& &e $a%p"n &e #a H0 es
proporciona&a por e# 1r!po i%i&azo# &e #a 2is$i&ina 3 #as re1iones N<$er%ina# &e #a 6a#ina. La H0 es %5s efec$i6a
co%o a%or$i1!a&or en s! for%a &eso>i1ena&a4 &e0i&o a# efec$o &e# O? so0re e# 6a#or &e# pD.
II. ELIMINACION
RES&UES!A RES&IRA!ORIA.
E# sis$e%a respira$orio es 6i$a# en #a %an$enci"n &e# es$a&o 5ci&o<0ase a $ra6Bs &e #a re1!#aci"n &e #a PaCO?.

?
UNIVERSIDAD AUSTRAL DE CHILE
INSTITUTO DE FARMACOLOGIA Prof. Marcos Moreira Espinoza
E
C!an&o se ac!%!#a CO? en e# p#as%a se 1enera 5ci&o4 c!an&o e# CO? &is%in!3e $a%0iBn #o 2ace e# 5ci&o.
La a#$a so#!0i#i&a& &e# CO? en #ipi&os4 per%i$e 8!e Bs$e cr!ce #a 0arrera 2e%a$oencef5#ica f5ci#%en$e4 &e $a#
%anera 8!e si e# CO? a!%en$a en e# p#as%a4 rapi&a%en$e se pro&!ce &is%in!ci"n &e# pH &e# f#!i&o cere0ro espina#.
En resp!es$a a es$e ca%0io &e pH4 #os 8!i%io<recep$ores cen$ra#es es$i%!#an #a 2iper6en$i#aci"n &en$ro &e pocos
%in!$os en !n esf!erzo por e#i%inar e# e>ce&en$e &e CO?.
Una PCO? 0a9a p!e&e pro&!cir 2ipo6en$i#aci"n4 pero es$e %ecanis%o p!e&e ser an!#a&o si
conco%i$an$e%en$e 2a3 !na se6era 2ipo>ia. Un a!%en$o en #a *H+,p o !na &is%in!ci"n &e# O?4 es$i%!#an #os
8!i%iorrecep$ores a"r$ico 3 caro$7&eos 3 se pro&!ce 2iper6en$i#aci"n.
Si'$i#icado de la medici$ de CO( ) O(.
La e#i%inaci"n &e CO? por e# p!#%"n &epen&e &e s! capaci&a& f!nciona#4 sin e%0ar1o #a in$erro1an$e &e#
in$erca%0io &e O? no p!e&e ser i1nora&a. La PO? es !n i%por$an$e in&ica&or &e #a f!nci"n p!#%onar 3 a!n8!e
es$e no $iene inf#!encia &irec$a so0re e# e8!i#i0rio 5ci&o<0ase4 a %en!&o in&ica e# ori1en &e !na a#$eraci"n 5ci&o<
0ase.
Di*ido de carbo$o
La PaCO? es !na %e&i&a &e# CO? &is!e#$o en e# p#as%a. La PaCO? &epen&e &e# e8!i#i0rio en$re s! pro&!cci"n
%e$a0"#ica 3 s! re%oci"n por e# p!#%"n. E# ran1o nor%a# para #a PaCO? es &es&e EF a (- %%H1. Va#ores %5s
a#$os in&ican +ipercap$ia4 3 6a#ores %5s 0a9os +ipocap$ia.
Hipercapnia es frec!en$e%en$e e# res!#$a&o &e 2ipo6en$i#aci"n4 pero p!e&e oc!rrir en pacien$es so%e$i&os a
anes$esia4 !so &e !n circ!i$o &e anes$esia con !n 1ran espacio %!er$o4 o c!an&o #as %a8!inas &e anes$esia poseen
!na re&!ci&a !ni&a& &e so&a4 a!%en$a #a PaCO?. Hipocapnia es in6aria0#e%en$e e# res!#$a&o &e 2iper6en$i#aci"n.
O*i'e$o
La PO? es !s!a#%en$e &e$er%ina&a en #a san1re ar$eria#4 pero es so#a%en$e !na %e&i&a &e# O? &is!e#$o en e#
p#as%a 3 no &e #a can$i&a& $o$a# presen$e en #a san1re. PaO? es !n ref#e9o &e #a f!nci"n &e in$erca%0io 1aseoso
p!#%onar4 3 e# ran1o nor%a# es K-<-- %%H1. C!an&o 0a9a &e es$e ran1o se pro&!ce 2ipo>e%ia 3 p!e&e 0a9ar
2as$a H- %%H1 o %enos4 #a 2ipo>e%ia se6era es !n f!er$e es$i%!#an$e respira$orio.
La PaO? %a3or &e -- %%H1 pro&!ce Hipero>ia: co%o #a H0 es$a sa$!ra&a !n K'G c!an&o #a PaO? es --
%%H14 #a 2ipero>ia $iene !n pe8!e@o efec$o so0re #a sa$!raci"n &e #a H0. Hipero>ia n!nca oc!rre co%o !n es$a&o
na$!ra# en !na enfer%e&a&4 pero es a#1!nas 6eces e# res!#$a&o &e #a a&%inis$raci"n &e !na %ezc#a &e 1as anes$Bsico
rico en O?.
A#1!nas ca!sas conoci&as &e 2ipo>e%ia son; 0a9a concen$raci"n &e O? en e# aire inspira&o4 2ipo6en$i#aci"n4
a#$eraci"n en #a &if!si"n &e 1ases4 a#$eraci"n en #a re#aci"n 6en$i#aci"n perf!si"n 3 s2!n$ 6asc!#ar p!#%onar.
RES&UES!A RENAL.
La pro&!cci"n &e 5ci&o fi9o en e# or1anis%o es consec!encia principa#%en$e &e# ca$a0o#is%o pro$eico4 con !na
pe8!e@a con$ri0!ci"n &e #a &e1ra&aci"n &e fosfo#7pi&os 3 5ci&os n!c#eicos. E# H+ es a%or$i1!a&o inicia#%en$e por
#os sis$e%as 0!ffer in$ra 3 e>$race#!#ar4 pero e# #a ce#!#a $!0!#ar rena# 1enera H+ 3 #os secre$a 2acia #a orina. La
e>creci"n rena# &e 2i&r"1eno se 2ace por #os %ecanis%o &e; rea0sorci"n &e 0icar0ona$o4 $i$!#aci"n &e fosfa$os 3
e>creci"n &e a%onio.
Reabsorci$ de Bicarbo$ato%
Es$e %ecanis%o se rea#iza en e# $A0!#o con$ornea&o pro>i%a#4 a par$ir &e# NaHCOE fi#$ra&o por e#
1#o%er!#o4 e# Na+ fi#$ra&o es in$erca%0ia&o por H+ 8!e se co%0ina con e# HCOE<fi#$ra&o en e# #!%en $!0!#ar
for%an&o H?COE e# c!a# se &isocia en CO? 3 H?O. E# CO? r5pi&a%en$e &if!n&e 2acia #a cB#!#a $!0!#ar4 &on&e
p!e&e !nirse a H?O for%an&o H?COE 0a9o inf#!encia &e an2i&rasa car0"nica. La &isociaci"n &e# H?COE &e H+ 3
HCOE: e# H+ se in$erca%0ia por Na+ 3 e# 0icar0ona$o se %!e6e 2acia e# p#as%a4 es$e HCOE< no es e# inicia#%en$e
fi#$ra&o. E# CO? 8!e &if!n&e &es&e e# fi#$ra&o a# p#as%a es e#i%ina&o por e# p!#%"n.

E
UNIVERSIDAD AUSTRAL DE CHILE
INSTITUTO DE FARMACOLOGIA Prof. Marcos Moreira Espinoza
(
TU=ULO RENAL CELULA TU=ULAR PLASMA

HCOE< + Na+< Na+ Na+

H+ H+ + HCOE< HCOE<

H?COE H?COE

H?O +CO? CO? + H?O

CO? CO?
!it"laci$ de ,os#ato% Es$e %ecanis%o se 0asa en #a can$i&a& &e Na?HPO( fi#$ra&o e# c!a# se &isocia a Na+ 3 NaHPO(<.
E# Na+ se in$erca%0ia por H+ pro&!ci&o por #a cB#!#a $!0!#ar a par$ir &e #a ionizaci"n &e H?COE 8!e f!e for%a&o &e #a
!ni"n &e CO? 3 H?O. E# H+ es e#i%ina&o en e# NaH?PO(.
E*creci$ del amo$io% Es$e %ecanis%o &epen&e &e #a 1eneraci"n &e a%oniaco por e# %e$a0o#is%o &e #a cB#!#a
$!0!#ar4 a par$ir &e 1#!$a%ina 3 o$ros a%ino 5ci&os. E# NHE &if!n&e r5pi&a%en$e a# #!%en $!0!#ar &on&e se !ne a#
H+ para for%ar NH(+ 8!e es no &if!si0#e.
Los %ecanis%os &e# fosfa$o 3 &e# a%onio re1eneran HCOE< 3 &e$er%inan #a aci&ez ne$a &e #a orina en 8!e
!na 1ran can$i&a& &e H+ p!e&e ser concen$ra&o en #a orina sin &is%in!ir e# pH.
En aci&osis4 c!an&o a!%en$a #a *H+, es$os %ecanis%os rena#es p!e&en respon&er e#i%inan&o %5s 5ci&os en #a
orina4 pero p!e&en &e%orar en$re ( a F &7as en a#canzar s! %5>i%a efec$i6i&a& en e# caso &e a%onio.
A#1!nos fac$ores p!e&en inf#!enciar #a ac$i6i&a& &e es$os %ecanis%os rena#es. Si &is%in!3e #a rea0sorci"n &e
Na+ &is%in!3e #a e>creci"n &e H+ en #a orina 3 pre&ispone a #a aci&osis: Bs$o p!e&e oc!rrir si 2a3 e>pansi"n &e#
LEC4 &e0i&o a 8!e en es$os casos #a rea0sorci"n &e Na+ es$5 &is%in!7&a. La secreci"n &e H+ $a%0iBn &is%in!3e
c!an&o se in2i0e #a an2i&rasa car0"nica por &ro1as co%o #a ace$ozo#a%i&a. En ca%0io4 c!an&o se a!%en$a #a
rea0sorci"n &e Na+4 e9. c!an&o a!%en$a a#&os$erona4 can$i&a&es i%por$an$es &e H+ 3 D+ p!e&en per&erse por #a
orina4 3 a# %is%o $ie%po se a!%en$a #a rea0sorci"n &e HCOE<.
En a#ca#osis4 c!an&o #a *HCOE<,p e>ce&e #os ?J %%o#es.#i$ro4 e# HCOE< fi#$ra&o a!%en$a 3 e# in$erca%0io &e
Na+ por H+ es re&!ci&o 3 se e#i%ina HCOE< por #a orina.
Medici$ del estado acido-base
Se rea#iza !san&o !n e8!ipo ana#iza&or &e 1ases san1!7neos4 se !$i#iza !na %!es$ra &e san1re ar$eria#
2epariniza&a 3 o0$eni&a 3 %an$eni&a en con&iciones anaero0icas4 es$a %!es$ra p!e&e %an$enerse con1e#a&a4 e#
e8!ipo per%i$e %e&ir pH4 PCO? 3 PO?.
I$terpretaci$ de las alteracio$es -cido-base
Es i%por$an$e 8!e #os res!#$a&os &e #os 1ases san1!7neos sean in$erpre$a&os con e# conoci%ien$o &e #a 2is$oria
3 &e$a##es &e# e>a%en c#7nico &e# pacien$e.
Los res!#$a&os &e #os 1ases san1!7neos p!e&en ser in$erpre$a&os &e #a si1!in$e %anera; e# pH p#as%5$ico
in&ica si e# pacien$e# es$5 con aci&osis o a#ca#osis. La PCO? es e# co%ponen$e respira$orio4 &epen&e &e !na
a&ec!a&a f!nci"n 6en$i#a$oria 3 es$5 re#aciona&a con #a $asa %e$a0"#ica.
,ISIO&A!OLOIA DE LAS AL!ERACIONES ACIDO-BASE.
Acidosis Respiratoria
Se presen$a c!an&o e# p!#%"n no es capaz &e e#i%inar e# CO? a !na $asa s!ficien$e%en$e r5pi&a4 3 es$o es
ca!sa&o por !na 2opo6en$i#aci"n.
Con&iciones precipi$an$e &e aci&osis respira$oria;
< Depresi"n cen$ro respira$orio 0!#0ar )CR=/; E9.anes$esia4 se&an$es4 $ra!%as SNC4 a!%en$o &e #a presi"n &e#

(
UNIVERSIDAD AUSTRAL DE CHILE
INSTITUTO DE FARMACOLOGIA Prof. Marcos Moreira Espinoza
F
LCR.
< Dis%in!ci"n &e #a f!nci"n p!#%onar; o0s$r!cci"n &e #as 6ias aBreas4 ne!%on7a4 e&e%a p!#%onar4 ne!%o$ora>4
2e%o$ora>4 2i&ro$ora>4 a$e#ec$asia4 &is$ensi"n a0&o%ina#4 ina&ec!a&a %ec5nica &e 6en$i#aci"n.
=a9o es$as con&iciones #a PCO? a!%en$a 3 co%o es !n 1as f5ci#%en$e &if!si0#e in1resa a #os eri$roci$os4 &on&e #a
an2i&rasa car0"nica ca$a#iza #a for%aci"n &e H?COE 8!e se ioniza en H+ 3 HCOE<. E# HCOE<a0an&ona e#
eri$roci$o en in$erca%0io por C#<4 proceso conoci&o co%o &es6iaci"n &e# c#or!ro4 3 e# H+ es a%or$i1!a&o por #a H0.
En o$ras cB#!#as e# H+ for%a&o en e# LEC p!e&e in1resar a #as cB#!#as en in$erca%0io por D+4 a!%en$an&o #a
*D+,p +ipercalemia o +iperpotasemia. De ac!er&o a #a #e3 &e acci"n &e %asas c!an&o se ioniza e# H?COE
pro&!ce H+ 3 HCOE en for%a proporciona# 2as$a !n #7%i$e &e a#re&e&or &e E? %%o#es.# *HCOE<,p c!an&o #a
PCO? a!%en$a 2as$a apro>. J- %%H1. So0re es$e #7%i$e por ca&a - %%H1 8!e a!%en$e #a PCO? #a *HCOE<,p
po&r7a a!%en$ar %%o#.# en aci&osis respira$oria a1!&a4 3 E<( %%o#es.# en enfer%e&a& cr"nica.
E# ri@on respon&e a #a aci&osis respira$oria con #a e>creci"n &e H+ 3 rea0sorci"n 3 re1eneraci"n &e HCOE<.
Acidosis Metablica%
Se pro&!ce c!an&o e# ri@"n es incapaz &e e#i%inar e# H+ 1enera&o por #a ac$i6i&a& %e$a0"#ica o $a%0iBn c!an&o
2a3 !na per&i&a e>cesi6a &e HCOE<corpora#.
Ca!sas co%!nes &e aci&osis %e$a0o#ica;
a/ &is%in!ci"n &e #a e>creci"n rena# &e H+; < ins!ficiencia rena# < in2i0ici"n &e #a an2i&rasa car0"nica
0/ pBr&i&a &e# HCOE< corpora#; < &iarrea < &a@o &e# $A0!#o pro>i%a# &e# ri@on
c/ a!%en$o en #a pro&!cci"n &e H+; < ce$oaci&osis &ia0B$ica
< aci&osis #5c$ica
< in$o>icaci"n )e$i#en 1#ico#4 sa#ici#a$os4 %e$ano#/.
D!ran$e #a Aci&osis %e$a0"#ica #a %a3or can$i&a& &e H+ son a%or$i1!a&os por 0!ffer in$race#!#ar 3
e>$race#!#ar. E# H+ in1resa a #a cB#!#a en in$erca%0io por D+ pre&isponien&o a !na 2iperca#e%ia4 es$a $en&encia no
se &a en pacien$es 8!e presen$an enfer%e&a&es 8!e c!rsan con !na 1ran pBr&i&a &e D+ co%o son &iarreas se6eras 3
necrosis $!0!#ar a1!&a &e# ri@"n.
Si #a a#$eraci"n es pro#on1a&a4 a#1!nos H+ p!e&en in$erca%0iarse con Ca++ &e #os 2!esos para
a%or$i1!arse. E# pH p#as%5$ico &is%in!3e 3 #a PCO? a!%en$a4 #os 8!i%io<recep$ores es$i%!#an !n incre%en$o
co%pensa$orio &e #a 6en$i#aci"n p!#%onar. La 2iper6en$i#aci"n es !n si1no !sa&o para e# &ia1n"s$ico. Es$a
resp!es$a respira$oria es inicia&a r5pi&a%en$e 3 p!e&e ser %5>i%a en a#1!nas 2oras4 c!an&o #a co%pensaci"n
respira$oria es %5>i%a.
Si e# ri@"n es$5 sano4 #os %ecanis%os rena#es a9!s$an a# %5>i%o #a conser6aci"n &e HCOE< 3 #a e>creci"n &e
H+4 aci&ifican&o #a orina. Da@o rena# e>$ensi6o p!e&e #i%i$ar #a eficacia &e #a resp!es$a rena#4 pero e# pH &e #a
orina p!e&e ser %enor 8!e H en &es"r&enes co%o ce$oaci&osis &ia0B$ica.
La terape"tica &e #a acidosis metablica es$a 0asa&a en #a r5pi&a re%oci"n4 si es posi0#e4 &e #a ca!sa 05sica4
#a correcci"n &e #os &es0a#ances &e# 6o#!%en 3 &e #a concen$raci"n &e #os e#ec$ro#i$os &e# LEC 3 #a %an$enci"n &e
!na a&ec!a&a f!nci"n rena#. Si $o&o es$o se rea#iza #os %ecanis%os nor%a#es &e# or1anis%o p!e&en corre1ir #a
aci&osis. Sin e%0ar1o4 si #a ca!sa 05sica &e #a aci&osis es &7fici# &e re%o6er 3 #a aci&osis es se6era4 #a
a&%inis$raci"n &e so#!ci"n &e 0icar0ona$o es reco%en&a&a. Es$o &e0e 2acerse ca!$e#osa%en$e4 p!Bs #a
a&%inis$raci"n e>cesi6a%en$e r5pi&a p!e&e pro&!cir serios pro0#e%as.
Los prec!rsores &e# 0icar0ona$o4 co%o son #ac$a$o4 ace$a$o4 1#!cona$o4 o ci$ra$o p!e&en ser !sa&os en a#1!nas
circ!ns$ancias4 pero $a%0iBn e##os $ienen s!s incon6enien$es: #ac$a$o por e9; re8!iere %e$a0o#is%o 2ep5$ico para ser
con6er$i&o 3 es con$rain&ica&o en pacien$es con enfer%e&a& 2ep5$ica.
Alcalosis respiratoria
Es e# res!#$a&o &e 2iper6en$i#aci"n 3 #a PCO? es anor%a#%en$e 0a9a. A#1!nas &e #as ca!sas precipi$an$es
co%!nes son; .iper/e$tilaci$ por &o#or4 e>ci$aci"n 3 enfer%e&a& &e# SNC; %enin1i$is4 encefa#i$is 3 2e%orra1ia.
A&e%5s &e presi"n &e 6en$i#aci"n %!3 posi$i6a4 2ipo>ia ar$eria# se6era )enfer%e&a& respira$oria se6era 3 ane%ia/4
2iper$er%ia 3 fie0re. La e>cesi6a e#i%inaci"n &e CO? &is%in!3e #a concen$raci"n &e H+ 3 &e HCOE< co%o #o

F
UNIVERSIDAD AUSTRAL DE CHILE
INSTITUTO DE FARMACOLOGIA Prof. Marcos Moreira Espinoza
H
%!es$ra #a si1!ien$e ec!aci"n;
H+ + HCOE< CCCCC H?COE CCCC CO? + H?O
E# &esp#aza%ien$o 2acia #a &erec2a &e es$a reacci"n pro&!ce #a #i0eraci"n &e H+ por #os 0!ffer in$race#!#ares en
in$erca%0io por D+4 #o c!a# pro&!ce $en&encia a .ipocalemia0 8!e es e>acer0a&a por #a resp!es$a rena# 8!e re$iene
H+ e e#i%ina D+. En a&ici"n #os %ecanis%os rena#es pro%!e6en #a e#i%inaci"n &e HCOE< 3 #a re$enci"n &e c#oro.
La a#ca#osis respira$oria es se6era c!an&o #a PCO? &is%in!3e a a#re&e&or &e ?- %%H1 3 pH a!%en$a a a#re&e&or
&e '.H. En es$e p!n$o a#1!nos %ecanis%os en$ran en 9!e1o $a#es co%o;
a/ 6asocon$ricci"n perifBrica4
0/ &is%in!3e #a 2a0i#i&a& &e #a 2e%o1#o0ina &e #i0erar O?.
c/ se es$i%!#a #a pro&!cci"n &e 5ci&o #5c$ico por #os eri$roci$os 6ia #a enzi%a fosfofr!c$o8!inasa.
En a#ca#osis respira$oria a1!&a #a *HCOE<,p &is%in!3e en apro>. a E %%o#es.# por ca&a - %%H1 8!e
&is%in!3e #a PCO?4 en a#ca#osis respira$oria cr"nica #a re&!cci"n &e #a *HCOE<,p es apro>. F %%o#es.#.
Alcalosis Metablica

P!e&e ser e# res!#$a&o &e e>cesi6a pBr&i&a &e H+ o !n &es67o &e H+ &es&e e# LEC a# LIC4 o e>cesi6a inf!si"n &e
so#!ci"n a#ca#inizan$e co%o es NaHCOE.

Ca!sas &e a#ca#osis %e$a0"#ica; 6"%i$o4 $erapia con &i!re$icos 3 o0s$r!cci"n pi#orica o &!o&ena# .

Co$sideracio$es #isiopatol'icas de la alcalosis metablica. La re#aci"n en$re #a e>creci"n rena#
&e H+ 3 re1eneraci"n &e HCOE< es %!3 i%por$an$e4 pero $a%0iBn es i%por$an$e en es$e p!n$o #a secreci"n 15s$rica
&e H+ 8!e $a%0iBn 1enera HCOE< 8!e en$ra a# p#as%a. Nor%a#%en$e #os H+ secre$a&os en e# #!%en 15s$rico son
rec!pera&os en e# in$es$ino &e#1a&o4 pero po&r7an ser per&i&os por 6"%i$o o sec!es$ro 15s$rico 3 oc!rre a#ca#osis.
A&e%as4 e# 6"%i$o se6ero p!e&e ca!sar 2ipo6o#e%ia4 3 es$o p!e&e pro&!cir #a rea0sorci"n &e Na+4 e>creci"n &e H+
)aci&!ria para&o9a#/ 3 re1eneraci"n &e HCOE<. Es$o p!e&e e>acer0ar #a a#ca#osis in&!ci&a por e# 6"%i$o.
.ipocalemia pre&ispone a a#ca#osis %e$a0"#ica por #a sa#i&a &e D+ 3 e# in1reso &e H+ a #a cB#!#a.
Es por es$a 6ia 8!e e# 2ipera#&os$eronis%o pro&!ce a#ca#osis %e$a0"#ica.
La resp"esta respiratoria a #a a#ca#osis %e$a0"#ica es 2ipo6en$i#aci"n. La 6en$i#aci"n a#6eo#ar es
re&!ci&a 3 #a PCO? a!%en$a en$re -.F a .- %%H1 por ca&a %%o#.# 8!e a!%en$a #a *HCOE<,p. La
2ipo6en$i#aci"n &is%in!3e #a PO?4 #o 8!e #i%i$a #a resp!es$a respira$oria.
La resp"esta re$al es e>cre$ar !na orina a#ca#ina. En ocasiones4 sin e%0ar1o4 2a3 !na aci&!ria
para&o9a#4 c!an&o en e# $A0!#o con$ornea&o &is$a# e# Na+ es in$erca%0ia&o por H+ %5s 8!e por D+ 3 e# pH &e #a
orina se %an$iene 5ci&o.
Los pri$cipios terap1"ticos in6o#!cra&os en e# $ra$a%ien$o &e !na a#ca#osis %e$a0"#ica son #a
correcci"n &e# 6o#!%en4 3 #os &Bfici$ &e Na+4 C#+ 3 D+. La res$i$!ci"n &e Na+ 3 C#+ sin D+4 p!e&e e>acer0ar e#
pro0#e%a en presencia &e 2ipoca#e%ia se6era4 por pos$erior pro%oci"n &e# in$erca%0io rena# &e Na+ por H+ 3
a&e%as &e #a re1eneraci"n &e HCOE<. La res$i$!ci"n &e# D+ es par$ic!#ar%en$e i%por$an$e en e#
2ipera#&os$eronis%o. Si #os %ecanis%os re1!#a$orios no son capaces &e corre1ir e# pro0#e%a4 se p!e&e inf!n&ir
so#!ciones aci&ifican$es4 pero s! a&%inis$raci"n &e0e ser c!i&a&osa%en$e %oni$orea&a.
So#!ciones iso$"nicas &e c#or!ro &e ar1inina 3 #isina4 c#or!ro &e a%onio 3 5ci&o c#or27&rico p!e&en ser
inf!n&i&os. To&os #os co%p!es$os con #a e>cepci"n &e 5ci&o c#or27&rico re8!ieren inicia#%en$e %e$a0o#is%o
2ep5$ico 3 es$5n con$rain&ica&o c!an&o e>is$e !na a#$eraci"n 2ep5$ica o rena#.
E#ecto de la alteraci$ del e2"ilibrio -cido base sobre otros or'a$os.

L!n$o con #a es$i%!#aci"n &e #a f!nci"n respira$oria 3 rena# para $ra$ar &e corre1ir #a a#$eraci"n &e#

H
UNIVERSIDAD AUSTRAL DE CHILE
INSTITUTO DE FARMACOLOGIA Prof. Marcos Moreira Espinoza
'
e8!i#i0rio 5ci&o 0ase4 #a f!nci"n &e o$ros sis$e%as or15nicos inc#!3en&o a# sistema $er/ioso ) cardio/asc"lar son
a#$era&os por #a a#$eracion 5ci&o 0ase. Un a!%en$o o &is%in!ci"n &e #os ni6e#es &e CO? 3 !n a!%en$o &e #a *H+,
$ienen efec$o narco$izan$e so0re e# cere0ro. Consec!en$e%en$e pacien$es con es$os ca%0ios p!e&en parecer
&epri%i&os. E# a!%en$o &e #os ni6e#es &e CO? 3 &e #a *H+, $ienen &iferen$es efec$os so0re e# sis$e%a
car&io6asc!#ar. C!an&o #os ca%0ios son pe8!e@os4 #a f!nci"n circ!#a$oria es !s!a#%en$e %an$eni&a a $ra6Bs &e #a
es$i%!#aci"n &e# sis$e%a si%p5$ico a&rena#. Es$a resp!es$a pre6a#ece so0re #a acci"n &epresi6a &irec$a &e CO? e H+
so0re %iocar&io 3 6asos. Si #a aci&osis es se6era se pro&!ce %arca&a &epresi"n &e# %iocar&io 3 6aso&i#a$aci"n
perifBrica4 #o c!a# re&!ce &r5s$ica%en$e #a eficiencia &e# sis$e%a circ!#a$orio.

A#ca#osis respira$oria 3 %e$a0"#ica $ienen !n efec$o es$i%!#a$orio %o&era&o so0re e# %iocar&io.

Aci&osis 3 a#ca#osis %e$a0"#ica se6era p!e&en in&!cir arri$%ias car&7acas se6eras.

E# pH4 inf#!3e en #a D &e ionizaci"n &e #os f5r%acos 3 en #a !ni"n a pro$einas p#as%5$icas. Las for%as no
ioniza&as &if!n&en faci#%en$e a $ra6Bs &e #a %e%0rana ce#!#ar.
APUNTES FISIOPATOLOGIA; FARM ??

'

También podría gustarte