Documentos de Académico
Documentos de Profesional
Documentos de Cultura
Lección 03
Yo Tú Él/ella
1° 2° 3°
P
Ñuqanchik Ñuqayku Qamkuna Paykuna
s
PLURAL
1° 1° 2° 3°
1
Quechua Básico A.B.Z/ A.CC.H
Ñuqayku
2
Quechua Básico A.B.Z/ A.CC.H
¿Pim…………?
¿Pikunataq…………….?
Ñuqaykuqa
Warmin kaniku
Sutiyqa Sutiyqa
Pedrom. Haydeymi.
Haydiymi. Reneymi
3
Quechua Básico A.B.Z/ A.CC.H
¿Imataq sutiyki?
LUCÍA JUAN AMARU JOSÉ ANA YINZU
Sutiyqa Sutiyqa Sutiyqa Sutiyqa Sutiyqa Sutiyqa
Luciam Juanmi Anam Josiymi Anam Yinzum
4
Quechua Básico A.B.Z/ A.CC.H
Sufijo “-m/-mi:
Rimanku:
Ella: Turíy ¡Imaynallam kachkanki!
Él: Allimllam paníchay.
Ella: ¿Imataq sutiyki?
El: Sutiyqa Raulmi. ¿qampaqá?
Ella: Marielam
Rimanakuy:
Juan: ¿Imaynallataq kachkanki?
5
Quechua Básico A.B.Z/ A.CC.H
Raúl: Allinllam
Juan: ¿Imataq sutiyki?
Raúl: Raulmi.
6
Quechua Básico A.B.Z/ A.CC.H
B. Rimanku
Él: ¿Rimakuykullaykim
Ella: Chaskikullanim turilláy.
Él: ¿Imataq sutiyki?
Ella: Sutiyqa Anam.
Él: ¿Imataq ayllu sutiyki?
Ella: ñuqapa ayllu sutiyqa Quispe Alvaresmi.
Él: ¿Maymantaq hamunki?
Ella: Ñuqaqa Apurimaq llaqtamantam hamuni.
¿Cuál es tu procedencia?
Ñuqaykuqa
Icamantam hamuniku
7
Quechua Básico A.B.Z/ A.CC.H
May: ‘donde’.
Hamuy: ‘venir’, proceder. Para preguntar sobre su
procedencia se ejecuta con este verbo. Aunque en una
situación de haber conocido mucho más antes, se puede
realizar con el verbo kay ‘ser’.
-manta un sufijo de caso: Tiene la noción de origen,
llama millwamanta ‘de la fibra de la llama’. Causa,
Juliamanta waqachkan ‘llora por julia’. Referencial o
procedencial limamanta hamun ‘viene de lima’.
¿Maymantataq hamunki?
Ana María Carla
Ñuqaqa Limamantam Ñuqaqa Tacnamantam Ñuqaqa Icamantam
hamuni. hamuni. hamuni.
¿Maymantataq hamunkichik?
Anawan Juan Maríawan José Carlos, Pablo Pedrowan
Ñuqaykuqa Limamantam Ñuqaykuqa Ñuqaykuqa Cuscomantam
hamuniku. Icamantam hamuniku.
hamuniku.
8
Quechua Básico A.B.Z/ A.CC.H
¿Maymantataq kanki?
Ana María Carla
Ñuqaqa Limamantam Ñuqaqa Ñuqaqa
kani. Huancayomantam kani. Loretomantam kani.
¿Maymantataq kankichik?
Anawan Juan Maríawan José Carlos, pablo Pedrowan
Ñuqaykuqa Ñuqaykuqa Ñuqaykuqa Ququmantam
Limamantam kaniku. Icamantam kaniku. kaniku.
¿Maypitaq llamkanki/yachakunki?
Ana María Carlos
Ñuqaqa hampi Ñuqaqa Ñuqaqa Hatun yachay
wasipim llamkani. Municipalidad wasipim llamkani.
nisqanpim llamkani.
9
Quechua Básico A.B.Z/ A.CC.H
¿Maypitaq llamkankichik/yachakunkichik?
Anawan Juan Maríawan José Carlos Juan Pedrowan
Ñuqaykuna Fiscalia Ñuqaykuqa RENIEC Ñuqaykuqa minapim.
nisqanpim. Nisqanpim.
Rimanku:
Reqisichikuy
¿Pitaq kanki?
Sutiyqa Anam. Huancayomantam kani.
Hampi wasipim llamkani. Psicologam kani.
¿Pitaq kanki?
Ñuqaqa Carlam kani. Apurimacmantam kani.
Yachay wasipim llamkani. Yachachiqmi kani
¿Pitaq kanki?
Pedrom kani. Icamantam kani.
Poder Judicial nisqanpim llamkani. Amachaqmi kani.
10