Documentos de Académico
Documentos de Profesional
Documentos de Cultura
Sufijo: pi
El sufijo pi = “en” indica locación en el tiempo y espacio:
qhawarichiykuna
Saqsaywamanpi en sacsayhuaman
Orqopi en el cerro
Wayq’opi en la quebrada
yunkapi en el valle
Yo Vivo En Cusco= Noqa Qosqopi Tiyani
tu bailas en Juliaca = Qan Juliacapi tusunki
Qori Mayupi Tiyan.
Qori ch'aska mayupi pukllan = Qori Ch’aska juega en el rio
noqa Sacsayhuamanpi pit’ani = yo salto en sacsayhuaman
pay saqsayhuamanpi tusun
noqa urubambapi tiyani
Noqa Limapi tiyani
• may= donde
• Pi= en
• maypi tiyanki?= ¿Dónde vives?
yo vivo en san Sebastián: noqa san sebastianpi tiyani
Compañía.
Qhawarichiy.
Pi? = ¿Quién?
Qanri? = ¿y tú?
Sufijo: manta
Qhawarichiy.
Qhawarichiy
Qhawarichiy.
Adjetivos demostrativos
Qhawarichiykuna = ejemplos
Qanri? = ¿y tu?
Sufijo: kama
Qhawarichiy
Tiempo
Espacio.
qhawarichiy
Hunt’a rimaykuna:
Presente progresivo
Noqa llank’ashani Yo estoy trabajando
Qan llank’ashanki Tú estás trabajando
Pay llank’ashan Él/ella está trabajando
Noqanchis llank’ashanchis Nosotros(incl)estamos trabajando
Noqayku llank’ashayku Nosotros(excluy)estamos trabajando
Qankuna llank’ashankichis Ustedes están trabajando
Paykuna llank’ashanku Ellos/ ellas están trabajan