Está en la página 1de 1

VAMOS CON FUERZA A LA UNA PUNO Agosto Qhapaq Situwa killa Waka: Vaca 8. Estoy muy bien ¡gracias!

8. Estoy muy bien ¡gracias! = allinpuni kashani ¡uspalay!


Septiembre Unu Raymi killa Wallpa: Gallina 9. Me encuentro saludable = qhalin tarikuni.
QUECHUA Octubre Qoya Raymi killa Waswa: Pato 10. Estoy motivado = kallpacharisqa kashani.
Noviembre Ayamarq’a killa 11. No estoy bien = manan allinchu kashani.
QUECHUA - NÚMEROS Diciembre Qhapaq Raymi killa QUECHUA – SALUDOS 12. Me encuentro enfermo = onqosqan tarikuni.
0 Ch’usaq 1. Buen dia: allin p’unchay 13. Me duele… = nanawashan
1 Huk QUECHUA - DIAS 2. Buena tarde: allin sukha 14. Feliz de verte = kusisqa rikuyusqaymanta.
2 Iskay Lunes Killachay 3. Buena noche: allin tuta
3 Kinsa Martes Antichay 4. Buen día con todos = allin p’unchay llapaykiswan
4 Tawa Miércoles Qoyllurchay 5. Buen día amigos = allin p’unchay khunpaykuna ORACIONES EN QUECHUA
5 Pisqa Jueves Illapachay 6. Buen día vecino = allin p’unchay llaqtamasi
6 Soqta Viernes Ch’askachay 7. Buen día paisanos = allin p’unchay llaqtamasikuna 1. Yo tengo cinco gatos/ noqaq pisqa michiykuna kan.
7 Qanchis Sábado K’uychichay 8. Buen día mi amor = allin p’unchay khuyasqay 2. Él lleva tres panes/ pay kinsa t’antata apan.
8 Pusaq Domingo Intichay 9. Buen día mi corazón = allin p’unchay sonqochay 3. Maria tiene trece años/ Mariaqa chunka kinsa
9 Esqon watayuqsi.
10 Chunka QUECHUA - ANIMALES PREGUNTAS-QUECHUA 4. Compraré cuatro puertas/tawa punkukunata
11 Chunka hukniyuq… Alqo:Perro 1. ¿Cuál es tu nombre? = ¿Iman sutiyki? rantimusaq.
20 Iskay chunka Vicuña: Wik’uña 2. ¿Quién eres? = ¿pin kanki? 5. Ella vende treinta flores/ Pay kinsa chunka
21 Iskay chunka hukniyuq Gato: michi 3. ¿Cómo estás? = ¿Imayna kashanki? t’ikakunata qhatun.
30 kinsa chunka Puma: Puma 4. ¿Estás bien? O ¿Te encuentras bien? = ¿allillanchu 6. Quiero ocho conejos/ pusaq quwikunata munani.
31 kinsa chunka hukniyuq Vizcacha: Wiskacha kashanki? 7. Él encontró un huevo/pay huk runtuta tarin.
40 Tawa chunka Condor: Kuntur 5. ¿De dónde vienes? = ¿Maymanta hamunki? 8. Tenemos dos puentes/ Iskay chakayku kan.
41 Tawa chunka hukniyuq Papagallo: Wakamayu 6. ¿Dónde vas? = ¿Mayta rishianki? 9. Pedro dos juguetes/ Pedroq ikay pukllanankuna kan.
50 Pisqa chunka Picaflor: K’enti 7. ¿Qué quieres? = ¿Imata munaki? 10. Tú equipaje llegará en siete días/ Q’epiykiqa qanchis
51 Pisqa chunka hukniyuq Mariposa: Pillpintu 8. ¿Cómo te puedo ayudar? = ¿Imaynata p’unchaypi chayamunqa.
60 Soqta chunka Alcón: Wamancha yanapaykiman? 11. Panay kinsa t’ikata apamusqa / Mi hermana
61 Soqta chunka hukniyuq Venado: Taruka 9. ¿En qué te puedo ayudar? = ¿Imapi yanapaykiman? trajo tres flores.
70 Qanchis chunka Amaru: Serpiente 10. ¿Puedes ayudarme? = ¿yanapawayta atinkiman? 12. Huk’ucha huk sarachata mikhun / El ratón
71 Qanchis chunka hukniyuq Asnu, ashnu: Burro/asno 11. ¿Qué buscas? = ¿Imata maskashanki? come un maicito.
80 Pusaq chunka Challwa:Pez 12. ¿Qué haces? = ¿Imata ruashanki? 13. Alqoqa chunka pisqayuq watata kawisan. /
81 Pusaq chunka hukniyuq Chiuchi: Pollo 13. ¿Qué quieres o deseas hacer? = ¿Imata ruayta El perro vive quince años.
90 Esqon chunka Ch’eqollo Ruiseñor munanki? 14. Huk wayna soqta chunka t’antata qhatun. / Un joven
91 Esqon chunka hukniyuq Ch’oseq, Ch’usiq: Lechuza 14. ¿Dónde se encuentra…? = ¿Maypi tarikun…? vende sesenta panes.
100 pachaq Ch’uru: lakatu, Caracol 15. ¿Cómo esta…? = ¿Imayna kashan…? 15. Turayki iskay pachak hukniyuq challwata
200 Iskay Pachak Hanp’atu: Sapo 16. ¿Qué haremos ahora? = ¿Imata ruana kunan? hap’imusqa. / Tu hermano cogió doscientos
300 Kinsa Pachak Huk’ucha: Ratón un pescados.
400 Tawa Pachak kawallu: Caballo QUECHUA – DESPEDIDA 16. Wallpay kinsa waranqa soqta pachak pisqa chunka
500 Pisqa Pachak Kachikachi: Libélula 1. Hasta mañana: Paqarinkama tawayuq p’unchayta kawisaran. / Mi gallina vivió tres
600 Soqta Pachak Kawra: Cabra 2. Hasta pasado mañana: Minchhakama mil seiscientos cincuenta y cuatro días.
700 Qanchis Pachak K’alla: Loro 3. Hasta nuestro próximo encuentro: 17. Qanchis runa purinku. / Siete hombre caminan.
800 Pusaq Pachak K’anka: Gallo Tupananchiskama, tinkunanchiskama. 18. Pachak chunka iskaniyoq llamakuna chinkarun. / Se
900 Esqon Pachak K’ayra: Rana 4. Hasta más luego: Asllakama perdieron ciento dos llamas.
1000 waranqa Khuchi: Chancho 5. Hasta otro día: huk p’unchaykama 19. Chay perqaqa esqon chunka pusaqniyuq rumiwan
Kuntur: Cóndor 6. Hasta el próximo año: Q’aya watakama ruasqa kashan. / Esa pared está hecha con noventa y
COLORES EN QUECHUA Kuru: Gusano 7. Hasta otro año: huk watakama ocho piedras.
Color amarillo: Q’ello K’usillu: Mono 8. Ve con cuidado = khawakuspa purinki 20. Noqa waranqa kapuli rurukunata mikhuyta munani. /
Color rojo: Puka Llama: Llama 9. Me llamas = waqhamanki Yo quiero comer mil frutos de capulí.
Color verde: Q’omir Pariwana: Pariguana 10. Hablamos otro día = huk p’unchay rimana. 21. Atoq ujata sipirun/El zorro mato a la oveja.
Color marrón: Allp’a llimphi Paqocha: Alpaca 11. Nos vemos mañana = paqarin rikunakuna. 22. K’allakuna sarata mikhuyta munanku/ Los loros
Color blanco: Yuraq Paichi: Paiche 12. Nos vemos otro día = huk p’unchay rikunkuna. quieren comer maíz.
Color negro: Yana Pichinku: pájaro, designación genérica. 13. Muy bueno que nos vimos = allinpuni rikunakunchis. 23. Noqaq wayqey challwakuna apamuk rin qochata/Mi
Color azul: Anqas Piki: Pulga, insecto parásito. 14. Muy bueno que conversamos = allinpuni rimayrunchis. hermano fue a traer peces al lago.
Color morado: Kulli Pillpintu: Mariposa 15. Qué bueno habernos encontrado = allinpuni 24. Huk alqo wasiykipi kanikamun/Un perro ladra en tu
Color anaranjado: Nina puka Qowe: Cuy tuparinchis. casa.
Color plomo uechua: Oqe Sisi: Hormiga 16. Que tengas un buen día = sumaq p’unchayniyki 25. Llamakuna unuta ujan/Las llamas beben agua
Color celeste en quechua: Qamya anqas Taruka: Venado kachun. 26. Churiy iskay huk’uchata uywan/ Mi hijo
Color rozado en quechua: Qamya puka Tente: Saltamontes cría dos ratones
Thuta: Polilla DESPEDIDA FAMILIARES 27. Mach’aqway sach’a patapi puñun/La culebra duerme
QUECHUA - MESES Tuku: Buho 1. Papá, buen dia = taytay, allin p’unchay. sobre el árbol
Enero Kamay Raymi killa Turu: Toro 2. Mamá, buen dia = mama, allin p’unchay. 28. Wallpa runtuta churan/La gallina pone huevo
Febrero Hatun Poqoy killa Uja / uwija : Oveja 3. Hermano, buena noche = wayqey, sumaq tuta.
Marzo Pawqar Waray killa Ukuku: Oso 4. Hermana, buen dia = Panay, sumaq p’unchay.
Abril Ayriway killa Uru: Araña 5. Abuelo, buen dia = awichu, allin p’unchay.
Mayo Aymuray killa Unkaka: Raposa 6. Estoy bien y ¿Tú cómo estás? = allinmi kashani ¿qanri
Junio Inti Raymi killa Urpi: Paloma imayna kashanki?
Julio Anta Situwa killa Usa: Piojo 7. Estoy feliz ¿y tú? = kusisqa kashani ¿qanri?

También podría gustarte