Documentos de Académico
Documentos de Profesional
Documentos de Cultura
P\B^JIVB FJ NGSJYVNKAINÙG
VJMA?
FNYJÑB FJ ZG NGVJ\IAMLNAFB\ FJ IAHB\ FJ VZLB ^ IB\A_A PA\A
JH JGC\NAMNJGVB FJH MBYVB FJ HA IJ\SJ_A
AZVB\JY?
_umla Iakua Idarhjs Ahjxagfjr
FBIJGVJ?
Ngk. Fnjkb Pugnga MYi.
IZ\YB?
SNNN YJMJYV\J ‘A”
IBB\FNGAFB\ FJ HA IA\\J\A?
Ngk. Patrninb Ahibijr.
YJKZGFB INIHB
<0<0 - <0<1
ÍGFN J
NGV\BFZIINÙG ......................................................................................................................<
1.1. Hbiahnzainùg fj ha ngvjstnkainùg.................................................................................9
1.<. Blojtnvbs. ....................................................................................................................9
1.<.1. Blojtnvb kjgjrah. .................................................................................................9
LNLHNBK\ACÍA ......................................................................................................................9:
n
Ígfnij fj cnkuras
Cnkura 1. Casjs fj prbfuiinùg fj ha ijrvjza. U<]
U <] .........................................................................:
Cnkura <.Iahfjra fj rjiupjrainùg fj iahbr quj sj utnhnza jg uga ijgtrah fj inihb ibmlngafb. U;]
.....................................................................................................................................................4
Cnkura 9. a) \jkjgjrafbr b snstjma fj hjidb fblhj cnob. l) \jkjgjrafbr rbtatbrnb. U3] ...............>
Cnkura 6. Ngtjriamlnafbr fj iahbr snmphj a ibgtrachuob fj tulb fjgtrb fj tulb. U3] ....................>
Cnkura :. Ngtjriamlnafbr fj iahbr fj ibraza y tulb ibg fncusbrjs sjkmjgtafbs? fj fbs pasbs
pbr hbs tulbs y ug pasb pbr ha ibraza. U3] ...................................................................................10
Cnkura 3. Ngtjriamlnafbr fj iahbr fj ibraza y tulbs ibg ialjzah chbtagtj. U3] ..........................11
Cnkura ;. Ibgcnkurainbgjs fj hbs ngtjriamlnafbrjs fj iahbr fj ibraza y tulb. U4] ....................19
Cnkura 4. Arrjkhbs fj hbs tulbs? (a) 90°5 (l) 30°5( i) >0°5 (f) 6:°5 (j) árja fj chuob para pasb
iuafrafb5 y (c) árja fj chuob para pasb trnagkuhar. ......................................................................13
Cnkura >. Ibrtjs y sjkmjgtafb fj hbs lachjs b fjsvnafbrjs. ......................................................1;
Cnkura 10. Irntjrnbs para jsibkjr ha brnjgtainùg fjh ibrtj fjh fjchjitbr. ....................................14
.......................... ..........14
Cnkura 11. \jf fj rjsnstjginas tîrmnias asbinafa ibg ha tragscjrjgina fj iahbr jg ug
ngtjriamlnafbr fj iahbr fj fblhj chuob. U6].................................................................................<0
≄
Cnkura 1<. Has fbs árjas supjrcninahjs fj tragscjrjgina fj iahbr asbinafas ibg ug
ngtjriamlnafbr fj iahbr fj fblhj tulb (para tulbs fjhkafbs, F n FB y, ibmb ibgsjiujg ≄ ibgsjiujgina, ina, A n
Ab). U6] ...................................................................................................................................<1
Cnkura 19. Fbs chuobs fj chunfbs quj tnjgjg has ha s mnsmas razbgjs fj iapainfaf iahbrícnia
Ígfnij fj talhas
Valha 1. Prbpnjfafjs kjgjrahjs fj hbs chunfbs. ..........................................................................<;
nn
IAPÍVZHB N
NGV\BFZIINÙG
Ha tragscjrjgina fj iahbr alaria cjgùmjgbs císnibs ibmb ha ibgfuiinùg y ibgvjiinùg,
quj sj fjljg ibmprjgfjr agtjs fj prbijfjr a fjsarrbhhar mjtbfbhbkías quj ibgfuziag ah
fnsjñb tîrmnib fj hbs snstjmas ibrrjspbgfnjgtjs ibmb pbr jojmphb hbs quj nmphniag
prbijsbs fj tragscjrjgina fj iahbr
iahbr fj ug chunfb a btrb.
<
prjsjgtj ngvjstnkainùg
°
ijlafa oustb fjspuîs fj ha jluhhninùg (fj ugbs >: I a ugbs 1< I). °
I). Pbr hb tagtb, ha
ngvjstnkainùg fjh fnsjñb fj ug ngtjriamlnafbr fj iahbr para jgcrnar jh mbstb fj
ha ijrvjza sj ijgtra jg iuahqunjr jmprjsa ijrvjijra quj gjijsntaría jstj jstufnb.
1.<. Blojtnvbs.
1.<.1. Blojtnvb kjgjrah.
9
IAPNVZHB NN
MA\IB VJÙ\NIB
<.1. Ijrvjza.
Ha ijrvjza js uga ljlnfa ahibdùhnia fj laoa krafuainùg fj 9° a ;.:° fj ibgtjgnfb fj
ahibdbh, quj rjsuhta fj ha cjrmjgtainùg fjh mbstb quj prbvnjgj fj ha mah
mahta
ta fj ijlafa. Jg
ha iuah sj utnhnzag hjvafuras sjhjiinbgafas, quj js arbmatnzafa ibg hÿpuhb quj hj fa ug
salbr amarkb típnib a ha ijrvjza, ha daij más hnkjra
hn kjra fj fnkjrnr y snrvj ibmb ibgsjrvagtj
gaturah. U1]
Jh prbijsb fj Jhalbrainùg fj Ijrvjza ibgsta fj trjs jtapas iharamjgtj fjcngnfas, quj sbg
Ibinmnjgtb, Cjrmjgtainùg y \jpbsb, has iuahjs fjpjgfjg jxihusnvamjgtj fjh tnpb fj
ijrvjza quj sj pnjgsa jhalbrar, fjlnfb a quj sjkÿg ha ihasj fj ijrvjza varna ha iagtnfaf y
tnpb fj matjrna prnma. Jsta js uga fj has iausas prnginpahjs pbr has iuahjs jxnstjg tagtas
varnjfafjs fj ijrvjza. U<]
:
Ah mnsmb tnjmpb quj sj dnjrvj ha masa fj irufbs, jh rjstb fj darngas fj mahta jstá jg ha
bhha fj mjzihas, a uga tjmpjratura fj :0 a :: °I, ibg uga iagtnfaf tamlnîg afjiuafa fj
akua, sbhulnhnzagfb sus ibmpbgjgtjs vahnbsbs
vahnbsbs (maijrainùg). Ah cngah sj bltnjgj fj ha bhha
fj irufbs, uga masa djrvnfa y apta para
pa ra sjr ataiafa pbr has jgznma
jgznmass y jg ha bhha fj mjzihas
uga masa fj mahta iuyas jgznmas jstág hnstas para aituar sblrj jh matjrnah irufb. Jsta
sbhuinùg bltjgnfa tnjgj muidas partíiuhas jg suspjgsnùg hb iuah gbs blhnka a cnhtrarha. U<]
<.1.<.<. Jgcrnamnjgtb.
Jh mbstb sahnjgtj fj ha bhha fj ibiinùg sj jgvía ah tagquj fj sjfnmjgtainùg. Jg jstj sj
rjtnjgjg hbs matjrnahjs sùhnfbs prjsjgtjs jg jh mbstb. Jh mbstb hnlrj fj partíiuhas jg
suspjgsnùg sj lbmlja fjh tagquj fj sjfnmjgtainùg ah tagquj fj cjrmjgtainùg. Jg jstj
trayjitb sj jgcría jh mbstb, jmphjagfb ug jqunpb fj rjcrnkjranùg, a uga tjmpjratura jgtrj
: y <: °I quj js ha afjiuafa para ha cjrmjgtainùg ahibdùhnia5 tamlnîg sj prbijfj a anrjar
jh mbstb agtjs fj akrjkar ha hjvafura, pjrb sng fjoar sulnr ha
h a tjmpjratura para nmpjfnr jh
fjsarrbhhb fj akjgtjs ibgtamngagtjs. U9]
Fjlnfb a ha ibiinùg, sj tnjgj ug híqunfb (mbstb) a 100 °I quj fjlj sjr hhjvafb a has
tjmpjraturas agtjs mjginbgafas, ya quj, fj has tjmpjraturas bltjgnfas sj prbijfjrá a
ibhbiar ha hjvafura para su rjspjitnva cjrmjgtainùg5 ha tjmpjratura fj jgcrnamnjgtb
3
Jg ha práitnia, hbs ngtjriamlnafbrjs fj iahbr sbg fj usb ibmÿg jg uga amphna varnjfaf
fj aphniainbgjs, fjsfj hbs snstjmas fbmîstnibs fj iahjcaiinùg y aibgfninbgamnjgtb fjh
anrj dasta hbs prbijsbs químnibs y ha prbfuiinùg fj jgjrkía jg has phagtas kragfjs. U6]
Iuagfb sj ngstaha ug ngtjriamlnafbr fj iahbr jg ug snstjma fj tragscjrjgina fj iahbr, sj
gjijsnta uga iaífa fj tjmpjratura para tragscjrnr jh iahbr. Ha makgntuf fj jsta iaífa fj
tjmpjratura sj pujfj fnsmngunr utnhnzagfb ug ngtjriamlnafbr fj iahbr más kragfj, pjrb
jstb aumjgtará jh ibstb fjh ngtjriamlnafbr fj iahbr. U3]
<.<.1.1. \jiupjrafbrjs.
Jg jstj tnpb fj ngtjriamlnafbr fj iahbr hbs chunfbs iahnjgtj y críb jstág sjparafbs pbr uga
parjf y jh iahbr sj tragscnjrj pbr uga ibmlngainùg fj ibgvjiinùg daina y fjsfj
fjsfj ha parjf
y ibgvjiinùg a travîs fj ha parjf. Ha parjf pujfj ngihunr supjrcninjs jxtjgfnfas, ibmb
ahjtas, u btrbs fnspbsntnvbs fj bptnmnzainùg fj tragscjrjgina fj iahbr. U3]
4
Jg uga ibgcnkurainùg fj matrnz cnoa, jh chunfb iahnjgtj y crnb pasag ahtjrgafamjgtj a ttravîs
ravîs
fj ug ngtjriamlnafbr jstainbgarnb y para uga bpjrainùg ibgtngua sj gjijsntag fbs b m
más
ás
matrnijs, ibmb sj mujstrag jg ha
ha Cnkura
Cnkura 9 a). Zga ibgcnkurainùg fj usb ibmÿg para ha
matrnz js jh ‘hjidb jmpaiafb”. Btrb jgcbquj js jh rjkjgjrafbr rbtatbrnb jg jh quj uga
matrnz inriuhar knra y ahtjrgafamjgtj jxpbgj uga partj fj su supjrcninj ah chunfb iahnjgtj
ha Cnkura
y fjspuîs ah chunfb críb, ibmb sj mujstra jg ha Cnkura 9 l). U3]
ha Cnkura
Jh ngtjriamlnafbr fj ibraza y tulbs quj sj nhustra jg ha Cnkura : tnjgj phaias tuluharjs
cnoas jg iafa jxtrjmb y hbs tulbs jstág sbhfafbs b sj jxpagfjg jg has phaias. Jstj tnpb fj
ibgstruiinùg tnjgj jh ibstb ngninah más laob, pjrb sùhb sj pujfj utnhnzar para fncjrjginas
fj tjmpjraturas pjqujñas jgtrj hbs chunfbs iahnjgtj y críb fjlnfb a quj gb sj ibgsnfjra
jvntar hbs jscujrzbs tîrmnibs fjlnfbs a ha fnhatainùg
fnhata inùg fncjrjginah jgtrj hbs tulbs y ha ibraza.
Btra fjsvjgtaoa js quj jh paqujtj fj tulbs gb sj pujfj fjsmbgtar para su hnmpnjza. Jstas
fjsvjgtaoas sj pujfjg supjrar mbfncniagfb jh fnsjñb lásnib, ibmb sj mujstra jg ha
Cnkura 3 . Jg jsta ibgcnkurainùg uga phaia tuluhar jsta cnoa, pjrb ha btra jstá atbrgnhhafa a
uga iulnjrta fj ialjzah chbtagtj quj pjrmntj quj jh paqujtj fj tulbs sj mujva rjhatnvb a
ha ibraza. Ha phaia tuluhar chbtagtj jstá suojta jgtrj jh ialjzah chbtagtj y uga lrnfa fj
magjra quj js pbsnlhj fjsmbgtar jh paqujtj fj tulbs para su hnmpnjza. U3]
10
J h tn
tnppb f
fj
j n gtj
gtjrr ia
iam
mln afb
fbrr fj iiahb
ahbrr ? a) r jiupj
iupjrr afb
fbrr y l) r jkjgj
kjgjrr afbr . Zg
afb
rjiupjrafbr, ibmb sj jxphniù agtjs, js ug ngtjriamlnafbr fj iahbr ibgvjginbgah jg jh
quj jh iahbr sj rjiupjra b rjiblra pbr ha ibrrnjgtj fj chunfb críb fj ha ibrrnjgtj fj
chunfb iahnjgtj. Has fbs ibrrnjgtjs inriuhag fj magjra snmuhtágja, pbsnlhjmjgtj jg
uga varnjfaf fj ibgcnkurainbgjs fj chuob, a travîs fjh ngtjriamlnafbr fj iahbr. Jg ug
rjkjgjrafbr, hbs chunfbs iahnjgtjs y críb chuyjg ahtjrgafamjgtj a travîs fjh
J h tnpb
tn pb fj prbijsb fj n gtjriam
gtjriaml
ln b f
fj
j iahb
iahbrr jgtrj hbs ch
chun
unfb
fbs?
s? a) ibgtait
ibgtaitb
b n gfn
gfnrr jitb
itb,,
b tragsmurah y l) ibgtaitb fnrjitb. Jg ug ngtjriamlnafbr fj iahbr tragsmurah, hbs
chunfbs iahnjgtj y críb jstág sjparafbs pbr ug matjrnah sùhnfb, quj jg kjgjrah sujhj sjr
fj kjbmjtría tuluhar b fj phaia. Jg ug ngtjriamlnafbr fj iahbr fj ibgtaitb fnrjitb,
ibmb su gbmlrj hb suknjrj, hbs fbs chunfbs iahnjgtj
iah njgtj y críb chuyjg jg jh mnsmb jspainb
Yj fjlj tjgjr jg iujgta quj hbs jsqujmas fj ihasncniainùg sùhb snrvjg ibmb fnrjitrnijs y
quj jh fnsjñb rjah y ha sjhjiinùg fj ngtjriamlnafbrjs
n gtjriamlnafbrjs fj iahbr pujfjg ibmprjgfjr varnbs
btrbs caitbrjs. U3]
<.9. Gbrmas jstalhjinfas para jh fnmjgsnbgamnjgtb fjh ngtjriamlnafbr
fj iahbr.
Hbs ngtjriamlnafbrjs fj tulb y iariaza (b tulb y ibraza) sj fnsjñag fj aiujrfb a hbs
jstágfarjs pulhniafbs pbr ha Asbinainùg fj Calrniagtjs fj Ngtjriamlnafbrjs Vuluharjs,
ibgbinfa ibmb VJMA (Vuluhar Jxidagkjr Magucaiturjrs Assbinatnbg). Jsta gbrma
ihasncnia a hbs ngtjriamlnafbrjs fj iahbr fj tulb y ibraza jg trjs ihasjs, fj aiujrfb ah
prbijsb y a has ibgfninbgjs fj bpjrainbgjs.
bpjrainbgjs. Has iuahjs
iuahjs sj mjginbgag
mjginbgag a ibgtnguainùg?
ibgtnguainùg? U4]
1<
19
fj hbs ngtjriamlnafbrjs fj iahbr, mnsmbs quj pujfjg sjr, fj aijrb ah iarlbgb, ahjainbgjs
fj aijrb, iblrj, ahumngnb, gíqujh, tntagnb y znribgnb. U>]
Hbs tulbs fjh ngtjriamlnafbr fj iahbr jstág fjgtrb fjh ragkb fj ¸ ng (3.9: mm) a < ng
(:0.4 mm) fj fnámjtrb jxtjrnbr. Hbs tamañbs fj hbs tulbs fj VJMA jg tîrmngbs fj
fnámjtrb jxtjrnbr sbg 1/6, 9/4, 1/<, :/4, 9/6, ;/>, 1, 1.<:, 1.: y < ng (3.9:, >.:9, 1<.;0,
1:.44, 1>.0:, <<.<9, <:.60, 91.;:, 94.10, y :0.40 mm). Jstbs tamañbs bcrjijg jh mjobr
rjgfnmnjgtb y sbg más jibgùmnibs jg muidas aphniainbgjs. Hbs más pbpuharjs sbg hbs
9/4 y 9/6 ng. tamañbs, y jstbs tamañbs bcrjijg jh mjobr rjgfnmnjgtb kjgjrah y sbg más
jibgùmnibs jg ha maybría fj has aphniainbgjs. Zsj tulbs fj 1/6 ng (3,9: mm) fj fnámjtrb
jh gÿmjrb fj pasbs fj hbs tulbs quj vag jg ha ibraza fjh ngtjriamlnafbr fj iahbr. U11]
U10]
<.9.1.1.:. Fnspbsninbg
Fnspbsninbgjs
js trnagkuharjs y trnágkuhbs knrafbs para tulbs.
Hbs fnsjñbs trnagkuharjs y knrafbs a 90° y 30°, prbpbrinbgag mjobrjs ibjcninjgtjs fj
tragscjrjgina fj iahbr jg jh hafb fj ha iariasa y hámngas fj tulbs más cujrtjs. U>]
1:
Para uga rjhainùg fj pasb, fafa jgtrj ha ngihngainùg fjh tulb y jh fnámjtrb jxtjrnbr js
aprbxnmafamjgtj
aprbxnmafamjgtj fjh 1:%. U11]
<.9.1.1.3. Fnspbsnin
Fnspbsninbgjs
bgjs iuafrafas y iuafrafbs knrafbs para hbs tulbs.
Iuagfb js gjijsarnb rjahnzar uga hnmpnjza mjiágnia jg jh hafb fj ha iariasa, fjljg
utnhnzarsj fnspbsninbgjs fj 6:° y >0°ibg ug jspainb mígnmb jgtrj tulbs fj 3.9: mm,
mjfnfa fjsfj jh ijgtrb fjh fnámjtrb jxtjrnbr5 jstb hnmnta a utnhnzar tulbs fj :/4 b 9/6 ng
fjh fnámjtrb jxtjrnbr. Jh pasb fj ha fnspbsninùg iuafrafa
iuafrafa gb sj usa jg fnsjñbs cnobs fj hbs
ngtjriamlnafbrjs. Ha fnspbsninùg fj 6:° sj utnhnza para chuobs hamngarjs mbgbcásnibs.sj
suknjrj ug fnsjñb iuafrafb para has snkunjgtjs aphniainbgjs? U10]
Cnkura 4. Arrjkhbs fj hbs tulbs? (a) 90°5 (l) 30°5( i) >0°5 (f) 6:°5 (j) árja fj chuob para
pasb iuafrafb5 y (c) árja fj chuob para ppasb
asb trnagkuhar.
Cujgtj? Djat Jxidagkjr Fjsnkg Dagflbbe
Dagflbbe
13
Has iariasas fj hbs ngtjriamlnafbrjs fj iahbr sj calrniag jg uga amphna kama fj tamañbs,
matjrnahjs y krbsbrjs jstágfar. Hbs tamañbs más pjqujñbs sj calrniag kjgjrahmjgtj fj
tulbs fj tamañb jstágfar. Vamañbs más kragfjs sj calrniag a partnr fj phaia pbr
hamngainùg. Jh ibstb fj ha iulnjrta js muidb más quj jh ibstb fj hbs tulbs5 pbr hb tagtb,
ug fnsjñafbr ngtjgta aibmbfar ha supjrcninj fj tragscjrjgina fj iahbr rjqujrnfa jg uga
iariasa. Yj jgiujgtra quj ug ngtjriamlnafbr fj iahbr más jibgùmnib kjgjrahmjgtj sj
pujfj fnsjñar utnhnzagfb uga iariasa fj fnámjtrb pjqujñb y ha hbgkntuf máxnma fj ha
iariasa pjrmntnfa pbr caitbrjs práitnibs tahjs ibmb jh fnsjñb fj ha phagta, ha ngstahainùg,
jh sjrvninb, jti. U10] Ha rjfbgfjz y jh fnámjtrb ngtjrnbr fj ha iulnjrta sbg gjijsarnbs para
mngnmnzar jh jspainb jgtrj jh lbrfj fjh fjchjitbr y ha iulnjrta, ya quj jh jspainb jxijsnvb
pjrmntj ha fjrnvainùg fjh chunfb y rjfuij jh rjgfnmnjgtb. U11]
ha Cnkura
jg jh fnámjtrb jxtjrnbr. Hbs ibrtjs fj fjchjitbrjs típnibs sj nhustrag jg ha Cnkura >. Hbs
ibrtjs fjchjitbrjs pujfjg sjr vjrtniahjs, dbrnzbgtahjs b knrafbs. U;]
1;
C nk
nkura 10.. Irntjrnbs para jsibkjr ha brnjgtainùg fjh ibrtj fjh fjchjitbr.
ura 10
Cujgtj? Hnlrb Ngtjriamlnafbrjs fj iahbr? Vnpbs
Vnpbs Kjgjrahjs y Aphniainbgjs.
Jh ibrtj fjh jspainb ùptnmb fjh fjchjitbr jstá jg ahkÿg hukar jgtrj 0,6 y 0,3 fjh fnámjtrb
fj ha iariasa y kjgjrahmjgtj sj rjibmnjgfa ug ibrtj fj fjchjitbr fjh <:% ah 9:%. Hbs
fjchjitbrjs sjkmjgtarnbs trnphjs y sng tulbs jg ha vjgtaga sj utnhnzag para aphniainbgjs fj
laoa iaífa fj prjsnùg, quj sbg aprbxnmafamjgtj
aprbxnmafamjgtj 0,: y 0,9 fjh vahbr sjkmjgtarnb.
sjkmjgtarnb. U11]
<.9.1.6. Lrnfas.
Para ha sjhjiinùg fj has lrnfas fjh ngtjriamlnafb
n gtjriamlnafbrr fj iahbr, ibg jh usb fj ha Gbrma AYMJ,
sj sjhjiinbga has lrnfas, intagfb ha AYMJ L13.: fj ihasj 1:0 hls, jstalhjij has
fnmjgsnbgjs fj ha lrnfa quj sj ulniarag jg hbs ngtjriamlnafbrjs fj iahbr. U1<]
14
1>
daina ha parjf pbr ibgvjiinùg, fjspuîs a travîs fj ha parjf pbr ibgfuiinùg y, pbr ÿhtnmb,
fj ha parjf daina jh chunfb críb fj gujvb pbr ibgvjiinùg.
ibgvjiinùg. U6]
Para ug ngtjriamlnafbr fj iahbr fj fblhj tulb, ha rjsnstjgina tîrmnia fj ha parjf fjh tulb
js? U6]
\arj = hg<πeHFb⁆Fn
Fbgfj? U6]
= js ha hbgkntuf
h bgkntuf fjh tulb. U6]
Jgtbgijs ha rjsnstjgina tîrmnia tbtah qujfa? U6]
Fbgfj? U6]
An = árja fj ha supjrcninj ngtjrnbr fj ha parjf quj sjpara hbs fbs chunfbs. U6]
Ab = árja fj ha supjrcninj jxtjrnbr fj ha parjf quj sjpara hbs fbs chunfbs. U6]
Jg btras pahalras An A b
yy sbg has árjas supjrcninahjs fj ha parjf fj sjparainùg mboafa pbr
hbs chunfbs ngtjrnbr y jxtjrnbr, rjspjitnvamjgtj. U6]
Z
Jg fbgfj js jh ibjcninjgtj tbtah fj tragscjrjgina fj iahbr, iuya ugnfaf js [/m <.°I, ha
d
iuah js nfîgtnia a ha ugnfaf fj ibjcninjgtj fj ibgvjiinùg ibmÿg, . U6]
≠
Gùtjsj quj ZnAn = ZBAb, pjrb Zn Zb a mjgbs quj An = Ab. Pbr hb tagtb, jh ibjcninjgtj
fj tragscjrjgina fj iahbr gb tnjgj snkgncniafb a mjgbs quj sj jspjincnquj jh árja sblrj jh
iuah sj lasa. U6]
C nk
nkura
ngtjriamlnafbr fj iahbr fj fblhj tulb (para
ibgsjiujgina,
ibgsjiujgi ≄ ≄
ura 1<. Has fbs árjas supjrcninahjs fj tragscjrjgina fj iahbr asbinafas ibg ug
( para tulbs fjhkafbs, Fn FB y, ibmb
na, An Ab). U6]
Jh ibjcninjgtj tbtah fj tragscjrjgina fj iahbr ‘Z” sj fjcngj ibmb ha ngtjgsnfaf tbtah fj
tragscjrjgina fj iahbr a travîs fj ug matjrnah y js jh rjinprbib fj has rjsnstjginas tbtahjs
iahiuhafas.. U6]
iahiuhafas
Iuagfb ha parjf fjh tulb js pjqujña y ha ibgfuitnvnfaf tîrmnia fjh matjrnah fjh mnsmb
js ahta, ibmb sujhj sjr jh iasb, ha rjsnstjgina tîrmnia fj fnidb tulb js fjsprjinalhj
≄
(\ parjf 0) y has supjrcninjs ngtjrnbr y jxtjrnbr fjh mnsmb
Jgtbgijs para jh ibjcninjgtj fj tragscjrjgina
mn smb sbg sjmjoagtjs
≄≄
sjmjoagtjs (An Ab As).
tragscjrjgina fj iahbr tbtah sj snmphncnia para qujfar? U6]
<1
1Z ≄ d1n + d1
≄≄
Fbgfj Z Zn Zb. U6]
Jh rjgfnmnjgtb fj hbs ngtjriamlnafbrjs fj iahbr sujhj fjtjrnbrarsj ibg jh pasb fjh tnjmpb
ibmb rjsuhtafb fj ha aiumuhainùg fj fjpùsntbs sblrj has supjrcninjs fj tragscjrjgina fj
iahbr. Ha iapa fj fjpùsntbs rjprjsjgta uga rjsnstjgina afninbgah para jsta tra
tragscjrjgina
gscjrjgina y
daij quj fnsmnguya ha razùg fj ha mnsma jg ug ngtjriamlnafbr. Jh jcjitb gjtb fj jstas
aiumuhainbgjs sblrj
sblrj ha tragscjrjgina fj iahbr sj rjprjsjgta pbr ug caitbr fj nngirustainùg
girustainùg
\ c c jh
jh iuah js uga mjfnfa fj ha rjsnstjgina tîrmnia ngtrbfuinfa pbr ha ngirustainùg. U6]
Ha rjhainùg fjh ibjcninjgtj tbtah fj tragscjrjgina fj iahbr fafa ibg agtjrnbrnfaf js váhn
váhnfa
fa
para supjrcninjs hnmpnas y js
js gjijsarnb mbfncniarha
mbfncniarha para tbmar jg iujgta hbs jcjitbs
jcjitbs fj ha
ngirustainùg sblrj has supjrcninjs ngtjrnbr y jxtjrnbr fjh tulb. Para ug ngtjriamlnafbr fj
iahbr fj iasib y tulbs, sng ahjtas,
ah jtas, sj pujfjg jxprjsar ibmb? U6]
Jg fbgfj \ cc,, n y \ cc,, b sbg hbs caitbrjs fj ngirustainùg jg jsas supjrcninjs.
<.6.9. Ngtjriaml
Ngtjriamlnb
nb fj iahbr jg jh snstjma.
Jg ha práitnia hbs ngtjriamlnafbrjs fj iahbr sbg fj usb ibmÿg y ug ngkjgnjrb sj jgiujgtra
a mjgufb jg ha pbsninùg fj sjhjiinbgar ug ngtjriamlnafbr fj iahbr quj hbkrj ug iamlnb
fj tjmpjratura jspjiícnia fj uga ibrrnjgtj fj chunfb fj kastb fj masa ibgbinfb, b lnjg,
fj prjfjinr has tjmpjraturas fj sahnfa fj has ibrrnjgtjs fj chunfb iahnjgtj y críb jg ug
ngtjriamlnafbr fj iahbr jspjiícnib. U6]
<<
V ,V
Jg jh agáhnsns fj hbs ngtjriamlnafbrjs fj iahbr a mjgufb rjsuhta ibgvjgnjgtj ibmlngar jh
prbfuitb fjh kastb fj masa y iahbr jspjincnib fj ug chunfb jg uga sbha iagtnfaf. Îsta sj
hhama razùg fj iapainfaf iahbrícnia y sj fjcngj pbr has ibrrnjgtjs fj hbs chun
chunfbs
fbs iahnjgtj y
críb ibmb U6]
I = m ̋I y I = m ̋I
<9
Jg jstj iasb jh chunfb iahnjgtj y crnb jgtrag jg jh ngtjriamlnafbr pbr hbs jxtrjmbs bpujstbs
bpujstbs
y, jg jstj iasb, ha tjmpjratura fj sahnfa fjh chunfb crnb js pbsnlhj quj sblrj pasj ha fj
sahnfa fjh chunfb iahnjgtj. Jg jh iasb hímntj, jh chunfb críb sj iahjgtará dasta ha tjmpjratura
fj jgtrafa fjh chunfb iahnjgtj. Yng jmlarkb, ha tjmpjratura fj sahnfa fjh chunfb gugia
pujfj sjr maybr quj ha fj jgtrafa fjh chunfb iahnjgtj, ya
ya quj jstb sjría uga vnbhainùg fj
ha sjkugfa hjy fj ha tjrmbfngámnia.
t jrmbfngámnia. U6]
C nk
nkura 16.. Sarnainùg fj has
ura 16 h as tjmpjraturas fj hbs fbs chunfbs jg ug ngtjriamlnafbr fj
iahbr fj fblhj tulb, a ibgtrachuob. U6]
<6
I m ̋I = m ̋I
, b lnjg, ). U6]
∃
iapainfaf iahbrícnia fj hbs fbs chunfbs sjag nkuahjs (js fjinr, V = ibgstagtj iuagfb I =
<.6.:. Mîtbfb para jh fnmjgsnbgamnjgtb tîrmnib fjh ngtjriamlnafbr fj
iahbr.
<.6.:.1. Mîtbfb GVZ.
Jh GVZ js ug mîtbfb para jh agáhnsns fj ngtjriamlnafbrjs fj iahbr. A travîs fjh iuah
pbfjmbs agahnzar jh ibmpbrtamnjgtb fj ug ngtjriamlnb fj iahbr laob parámjtrbs
fncjrjgtjs fj fnsjñb. Jstj mîtbfb sj usa para iahiuhar ha vjhbinfaf fj tragsmnsnùg fj iahbr
jg ngtjriamlnafbrjs fj iahbr iuagfb gb day ngcbrmainùg sucninjgtj para iahiuhar pbr jh
mîtbfb HMVF. U6]
Ibg jh mîtbfb fj ha HMVF rjsuhta muy afjiuafb para ha fjtjrmngainùg fjh tamañb fj
ug ngtjriamlnafbr fj iahbr ibg jh cng fj far hukar a has tjmpjraturas prjjsirntas fj sahnfa
iuagfb sj jspjincniag hbs kastbs fj masa y has tjmpjraturas fj jgtrafa y fj sahnfa fj hbs
chunfbs iahnjgtj y críb. U6]
<:
IAPNVZHB NNN
Agáhnsns?
Para hbs iáhiuhbs usarjmbs jh mîtbfb GVZ, para saljr ahkugbs vahbrjs quj jstág jg jh
ngtjriamlnafbr fj iahbr.
(Fjgsnfaf)
Ip (Iahbr jspjiícnib)
Akua
>>>,1 ek/m9
6141 O/ek*E
Masa mbhjiuhar 0,01401:<4 ek/mbh
Snsibsnfaf fngámnia 0,001 Pa*s
Ibgfuitnvnfaf tîrmnia 0,:4 [/m*E
Vngkrjsb 1: °I
Vsahnfa 2
Mbstb
(Fjgsnfaf) >:;,> ek/m9
IpMasa
(Iahbr jspjiícnib)
mbhjiuhar
Snsibsnfaf fngámnia
Ibgfuitnvnfaf tîrmnia
6<1; O/ek°I
0,0<91096 ek/mbh
1,1440 x 10-03 Pa*s
0,3;> [/m*E
Vngkrjsb 100 °I
Vsahnfa :0 °I
<;
S = πFq⁆6
Sjhbinfaf fjh akua ah ngkrjsb fjh ngtjriamlnafbr.
n gtjriamlnafbr.
S = π0,< m⁆⁆s6
0, 01 m
Chuob másnib.
Sm=DB 0,0,̋ 99149=149q ∛m/sm/ρ s
m ek
mDB ̋ = 0,01 s ∛(>>>,1m)
S = πFq⁆6
S = ⁆s
0, 0 004999 m
Chuob másnib fjh mbstb.
S=0,π0<;,< mm/s⁆6
mbt ̋ b = q ∛ρ
Iapainfaf iahbrícnia fjh chunfb crnb.
<4
I = maa ̋ ∛ Ipaa
I = (>,>> eks) ∛ (6141 ek∛°IO )
I==m,btek ̋ ,b∛Ip°btb O
Iapainfaf iahbrícnia fjh chunfb iahnjgtj.
=. °
<>
\jhainùg fj iapainfafjs i.
i = IIáxí
i = 619i=0,933,;;<,009411;[/°I
Jcjitnvnfaf.
κ = Q ̋ áxQ ̋áx
κ = 134<43 900,110,64;: [[
1 ⁆
<0, > 14 ∜1∜0, 0 41∜1+0, 0 41
GVZ = ∜ 1+0,041 ∛h g<0,⁆ >14 ∜1∜0,041+ 1+ 0,041
GVZ = 0,0,6;6 90
Vng, akua = 1: ¿I
Vsah, akua = 14,40 ¿I
Vsah, mbstb = :0 ¿I
Vng, akua = 1: ¿I
Markjg fj jrrbr.
κaa = 0,0,:449
:449
κYBNκYBNBYBY==V10100nn10100,0,bt0℉∜℉bt℉bb∜∜∜:<,:<Va1:,n6<6,<a℉abt℉b
κYBNBY =0,::>4
% = , %
Jh markjg fj jrrbr js aijptalhj ya quj sj aijptag dasta :% ibmb markjg fj jrrbr.
91
Gÿmjrb fj \jygbhfs
\jygbhfs fjh akua.
akua.
\j = ρSFθ
>
>>>,
>>, 1
\j = 0,001194 ⁆
ekm ⁆⁆ ∛0,< m
0,0,9149ekm∛s
ms
(Vurluhjgtb)
Gÿmjrb fj \jygbhfs
m⁆s ∛0,<⁆m
\j = 0,00,0,0<;000<906
\j =<96,94 (Hamngar)
Gÿmjrb fj Gussjht
Gussjht fjh akua.
=0,0<9∛::
=0,0=999,
44>,<9>,<0:,,,∛4, 0>,,
Gÿmjrb fj Gussjht
Gussjht fjh mbstb.
=0,0<9∛<96,94 ∛1,;:
G =<,<3
9<
dn = Gu∛efn
d =dn = 9,9,;3;0,30[/604mE
Ibjcninjgtj fj ibgvjiinùg fjh akua.
db = Gu∛efb
dn = 9 439,439,4343 /
Z = 1dn +1 1d
Z = 1 + 11
9,;3 ∛ 9 439,43 ∛
=,
6.1.;. Btras ibgfninbgjs.
Ha gbrma tjma jspjincnia quj jh fnmjgsnbgamnjgtb fjh ngtjriamlnafbr fjpjgfía fj has
gjijsnfafjs para ha iuah sj gjijsnta, snjmprj y iuagfb iumpha ibg hbs rjqunsntbs
gjijsarnbs para sbpbrtar ha prjsnùg fjgtrb fjh ngtjriamlnafbr, para jstb pbfjmbs tjgjr
has snkunjgtjs mjfnfas?
99
IBGIHZYNBGJY.
Has prbpnjfafjs fj hbs chunfbs sbg muy nmpbrtagtjs fjgtrb fj ug jstufnb tîrmnib jg ug
ngtjriamlnafbr fj iahbr, jstbs pjrmntjg quj jh iahbr chuya mjobr a travîs fj hbs híqunfbs,
jstb tamlnîg sj fa jg sùhnfbs.
Jh mîtbfb GVZ y fncjrjgina mjfna hbkarítmnia, sbg mîtbfbs fj iáhiuhb quj jxnstjg jg
ug ngtjriamlnafbr fj iahbr, ha sjhjiinùg fjh mîtbfb fjpjgfj fj ha ngcbrmainùg quj sj
tjgka fjh ngtjriamlnafbr.
96
LNLHNBK\ACÍA
U1] A. F. \bmág
\bmág Kutnîrrjz,
Kutnîrrjz, «Fjtjrmngainùg fj has iaraitjrístnias
iaraitjrístnias fjh mbstb jhalbrafb ibg
mahta iaramjhb para jhalbrar uga ijrvjza artjsagah.,µ ZGNSJ\YNFAF AZVÙGBMA FJH
JYVAFB FJ DNFAHKB, <010. UJg hígja]. Avanhalhj?
dttps?//www.uajd.jfu.mx/ngvjstnkainbg/prbfuitbs/<41</.
dttps?//www.uajd.jfu.mx/ngvj stnkainbg/prbfuitbs/<41</. Ußhtnmb aiijsb? 1< Cjlrjrb
<0<1].
U<] YpangM^YHNFJ, «FNAK\AMA
«FNAK\AMA FJ CHZOB IJ\SJ_A
IJ\SJ_A FZCC,µ YpangM^YHNFJ, 19 Cjlrjrb <01:.
UJg hígja]. Avanhalhj? dttps?//myshnfj.js/fbiumjgts/fnakramafj-chuob-ijrvjza-
dttps?//myshnfj.js/fbiumjgts/fnakramafj-chuob-ijrvjza-
fuccfbi.dtmh.. Ußhtnmb aiijsb? 1< Cjlrjrb <0<1].
U;] ^. Pysmjggyy, K. Pbhupag, N. Iarvaoah Marnsiah y C. Yágidjz Ynhva, Maguah para jh iáhiuhb
fj ngtjriamlnafbrjs fj iahbr y lagibs fj tulbs ahjtafbs, Larijhbga? \JSJ\VÎ, <00;.
9: