Documentos de Académico
Documentos de Profesional
Documentos de Cultura
1. INTRODUCCION 1
2. INDICE 2
3. MARCO TEORICO 4
4. ESTRATEGIAS DE ENSEÑANZA 6
5. EXPRESION ORAL EN LENGUA CASTELLANA 9
6. EXORESION ESCRITA EN LENGUA CASTELLANA 10
7.
1
1. INTRODUCCION
Por lo que el desafío de los docentes de la provincia es cómo poder encarar las
múltiples dificultades que se tiene con los niños y niñas en la expresión oral y escrita
en lengua originaria y en lengua castellana dependiendo cual fuera la lengua
materna razones por el cual me permito realizar la siguiente propuesta con el
propósito de aportar y fortaleces nuestras estrategias de enseñanza en el aula y
mejorar nuestra practica pedagógica.
2
2. OBJETIVO GENERAL.
3. OBJETIVO ESPECIFICOS
4. MARCO TEORICO
3
Kay qullasuyunchikpi juk kamchiy lluqsirqa “Ley Avalino Siñani y Elizardo
Perez” nisqa, chaypitaq yachachiqkunaman kamachimuwanchik,
yachaywasikunapi wawakunaman qallumpi yachachinata. Jinamanta
wasimpi yachasqanta sumaqta jap’inankupaq mana qunqay kanampaq,
aswampis wawakuna yachaywasiman jamunku tukuy laya yachayniyuq.
Chay yachasqanta astawan kallpachasqa kanan tiyan jinamanta yawar
ayllupi tukuy laya ch’ampankunata allinchakunankupaq.
Kay tukuy nisqaymanta llamk’ayta yanapakunata wakichikuna tiyan astawan
wawakuna qhichwa qallupi rimarinankupaq.
4
- Primeramente se organiza a los niños/asen grupos de 3 para que puedan
dialogar en base a la siguiente preguntas:
- P. Quienes producen quinua?.
- R. Todos nuestros padres
- P. ¿Qué comidas preparan de la quinua?
- R. De la quinua se prepara para la sopa, graneado, lagua, muk´una,
pipocas, pan, galletas, etc.
- P. ¿Cómo preparan para la sopa?
- R. De manera natural y ancestral se realiza varios pasos que detallamos:
En un recipiente metálico calentar la quinua en seco.
En una piedra tallada como una olla llamada takiraña, pisar la quinua
calentada,Ventear la quinua ya pelada, con un poco de arena fina y agua
volver a pisar, ventear nuevamente luego lavar en abundante agua y ya
esta lista para cocinar la sopa.
5. DESCRIPCION DE ESTRATEGIAS.
5
5.1. QHICHWA SIMIPI RIMARINAPAQ LLAMK´AYKUNATA WAKICHINA
5.1.1. MIKHUNANCHIKMANTA RIMARISUN
Ñawpaqta:
Qhipata:
Tukuchanapaq:
6
5.1.2. RIJU RIJU
Ñiqi: Primero.
Ñawpaqta:
Ruwaynin:
7
Wawakunaman ruwayta yanapana.
Ñawpaqta:
Ruwaynin:
Tukuchaynin:
8
5.1.4. WASI QHATAY
Ñawpaqta:
Ruwaynin:
Kutichiy: Ñawpaq tukuy qharikuna qutuchanakunku, sapa qutupi kay jina juk
llamk’ayniyuq: Jukkuna ichhuq chupanta t’uruchanku,wakinkuna tijiralpaq ichhuta
simp’anku,
9
5.1.5. MUK’UNA RUWAYMANTA
Ñawpaqta:
Ruwaynin:
- Imaynataq muk’una?
- Imamanta muk’una ruwakun?
- Sapa qutupi nimuychik muk’una imaynata ruwana?
- Ñawpaqta chawa kinwata jank’arpaytawan sarurpana, wayrachina,
juktawan sumaqta saruna, wayrachina, mayllana, ch’akichina.
- Chay ruwaytawan?
- Qhunapi kinwata kutarpana.
- Chantari?
- Chay kinwa jak’umanta masa ruwana
- Masa ruwaytawanri?
- Muruq’ukuna ruwana, chanta chayachina qhipampitaq mikhurisunma uno
q’uñiwan.
Tukuchaynin:
10
5.2. QHICHWA SIMIPI QILLQARINAPAQ LLAMK’AYKUNATA WAKICHINA
5.2.1. PACHA ÑAWIRIYKUNA
Simi yanapaykuna: Atuq Ima pachapi ayñan?, imapaq ayñan?, ima uywkunata
astawan pachata ñawirinku?
Llamk’aypata puriynin:
11
4. Waq ruwaykuna:
- Sik’imirakunaq urampi sutinta qillqaychik
- Sapa siq’imanta juk rimayta qillqaychik.
5.2.2. ANATA RAYMICHAY
Llamk’aypata puriynin:
1. Juk ñiqi:
- Wawakunata iskay qutuman rak’ina.
- Sapa qutupi rimainanku anatamanta.
2. Iskay niqi:
- Kay kitipi imaynataq anatata raymichanchik?
- Mayk’aq raymichanchik?.
- Imawan tusurinchik?.
- Imayma p’achallikunku warmikuna
3. Kimsa niqi:
- Tukuy tapuykunata qhichwa qallupi qillqarisun
- Kay kitipi anata jatumpi raymichakun,
- Tata jilakata wasimanta wasi puririn
- Wasiyuqtaq sumaq mikhunawan suyanan tiyan.
- Anata Pacha puquy killapi raymichakun
- Qharikuna lawatuta phukurinku.
- Warmikunq allmillata urkhutawan churakunku
4. Waq ruwaykuna:
- Kay siq’ikunapi sutinta qillqaychik
- Wawakunaman anata raymimanta tapunanta mañana.
12
5.2.3. LLAMA K’ILLPAY
Llamk’aypata puriynin:
1. Juk ñiqi:
- Llama k’illpayman qhawaq risun, kutimuytawan qillqarisun
- Juk Tata tapurimusunchik.
2. Iskay niqi:
- Pitaq llamanta killpan?
Don Mario llamanta k’illpan
- Pikuna yanapanku?
Tukuy yawar masin yanapanku
- Imapaq k’illpanku?
K’illpay qallarinapaq pachamamman misk’ikunata jaywanku astawan
llama miranampaq
- Llamata imawan k’illpanku?
Khuchunawa llamaq ninrimpi khuchunku
-
3. Kimsa niqi:
4. Waq ruwaykuna:
13
5.2.4. CHHUKCHA RUTUY
Llamk’aypata puriynin:
Juch’uy wawaq chhukchanta rutunapaq tatan maman juk jatun raymita wakichinku,
chaypaq ñawpaq wawaq chhukchanta achkha simp’akunata ruwanku chanta tukuy
yawar masinta waqyan sapa juk simp’ata rutunanpaq, rutuytawan juk t’ipayta
qurinan tiyan.
1. Juk ñiqi:
- qankunataq qillqanaykichik tiyan
- Imamanta qillqasunchik?
- Unay imaynatataq chhukchata rutuna?
- Pikunataq chhukchanta rutuchikusqa?
2. Iskay niqi:
- Imamanta qillqanchik?
- Ima musuq simikunata qillqanchik?
- Imamanta rimarini? Imamantawan?
3. Kimsa niqi:
- T’urinaykipaq chay qillqata qam ñawiriy
4. Waq ruwaykuna:
- Qillqsqaykita pirqaman k’askachiy
5.2.5.
Yuyay junt’awi:
14
Llamk’aypata puriynin:
1. Juk ñiqi:
2. Iskay niqi:
3. Kimsa niqi:
4. Waq ruwaykuna
Inicio:
Una vez el saludo a los alumnos organizar en grupos para que puedan dialogar
Desarrollo:
15
- ¿Cómo son las feromona?
- Son sustancias que atraen la mariposa macho y que se pone en unas
trampas elaboradas de envases plásticas, luego se instala en medio de
los sembradíos.
Finalización:
Unidad Eductiva:
Grado:
Profesora:
Inicio:
Se organizará a los niños en grupos de 2 para que saquen todas sus golosinas que
trajeron.
Desarrollo:
16
Finalizacion:
Unidad Educativa
Grado:
Profesora:
Inicio:
Desarrollo:
Finalizacion:
Unidad Educativa
Grado:
Profesora:
Inicio:
Desarrollo:
Finalizacion:
Unidad Educativa:
17
Grado:
Docente:
Inicio:
Desarrollo:
Finalizacion:
18