Está en la página 1de 13

CIDAQ Estela Cecilia Gamero López

¿KUNJAMÄTANSA
¿Cómo somos?
KUNJAMÄPXISA
¿Cómo son?

MUNASIRI WAYNANAKA
CIDAQ Estela Cecilia Gamero López

KUNJAMA
¿Cómo?
KUNJAMASA
¿Cómo es?
KUNJAMANAKASA
¿Cómo son?

suma MISK´I

q´añu UMA
JUNT´U (caliente)
PARI (tibio)
CIDAQ Estela Cecilia Gamero López

K´uchi yuqalla q´apisita yuqalla lik´i phisi - jayra phisi

Jachawalla imilla tixi chacha

Ichka / jisk´a yuqalla jach´a wayna K´ari awatiri


CIDAQ Estela Cecilia Gamero López

Kunjamäpxisa traducción adjetivo traducción

juykhu anu Perro ciego Jayra flojo


lik´i phisi Gato gordo Qillqiri Sabe escribir
jisk´a qawra Llama pequeña Phïri/ phayiri Sabe cocinar
larama jamach´i Gorrión azul Uta pirqiri sabe construye casa
jayra asnu Burro flojo Uqara Sordo
pakita punku Puerta rota Saranaqiri Camina de aquí para allá
jach´a uta Casa grande Usuta Enfermo
wila panqara Flor roja Sawuri Tejedor
llijuri phuku Olla brillante Usuchata Herido
machaqa wislla Cuchara nueva Juykhu Ciego
quña t´awra Lana suave Llijuri Brillante
jach´a jilata Hermano grande P´usuta Hinchado
qillqiri kullaka Hermana escritora Qhana claro
suma warmi Mujer hermosa Panqarani Con flores
lik´i chacha Hombre gordo Larama Azul
usuta jach´a awki Abuelo enfermo Ch´uxña Verde
isk´a wawa Bebé pequeño K´ari Mentiroso
k´ari yuqalla Niño mentiroso Mirqi Usado
phayiri imilla Niña cocinera T´axsata Lavado/ limpio
usuta kayu Pie adolorido Juch´usa Delgado
chära nayra Ojo negro Khuchichjata Ensuciado /sucio
t´axsata ñík´uta Cabello limpio Tixi Flaco
pakita lluqu Corazón roto Lik´i Gordo
muxsa uma Agua dulce Jach´a Grande
jach´a yapu Chacra grande Ichka /jisk´a Pequeño
ch´uxña wayaqa Bolsa verde Ipi Tonto
chúxña kuka Coca verde Pakita Roto
machaqa qulla Remedio nuevo Suma Bonito /bueno
chiyara awayu Manta negra Wila Rojo
wila t´awra Lana roja Chära / chiyara Negro
qhana jawira Río claro Machaxa / Nuevo
thantha isi Ropa vieja machaqa Suave
Quña
CIDAQ Estela Cecilia Gamero López

Jayra Kullaka hermana floja


Jachawalla Imilla niña llorona
Laxla Uchuri padrino hablador
Jayra Jilata hermano flojo
Lunthata Wayna joven ladrón
Lik´i Chacha hombre gordo
Anatiri Awki padre juguetón
Nuwt´asiri Tullqa yerno peleador
Khusa Tawaqu señorita buena
Sawkiri Jilata hermano bromista
Ipi Chacha hombre tonto
Lik´i Warmi mujer gorda
Tixi Warmi mujer flaca
P´iqinchiri Yuqalla niño inteligente
Lunthata Tullqa yerno ladrón
Mich´a uchuri padrino tacaño
CIDAQ Estela Cecilia Gamero López

Ja - ma - pa – sa
1ra Ja/nha Suma utaja
Mi / mío utanha
2da Ma Jach´a utama
Tu / tuyo
3ra Pa Jisk´a utapa
Su / suyo
plural Sa Larama utasa
Nuestro/ utsa
nuestra
CIDAQ Estela Cecilia Gamero López

Phisi = gato
Tixi = flaco
Tixi phisija mi gato flaco
Tixi phisima tu gato flaco
Tixi phisipa su gato flaco
Tixi phisisa nuestro gato flaco
CIDAQ Estela Cecilia Gamero López

JA - MA - PA - SA
anu = perro
LIK´I = gordo
1.Lik´i anuja mi perro gordo
2.Lik´i anuma tu perro gordo
3.Lik´i anupa su perro gordo
4.Lik´i anusa nuestro perro gordo

JA - MA - PA - SA
Yapu = chacra
Suma = hermoso /sa
1. Suma yapuja - mi hermosa chacra
2.Suma yapuma – tu hermosa chacra
3.Suma yapupa – su hermosa chacra
4.Suma yapusa – nuestra hermosa chacra
CIDAQ Estela Cecilia Gamero López

JA - MA - PA - SA
Uta = casa
Jach´a = grande
1.Jach´a utaja – mi casa grande
2.Jach´a utama – tu casa grande
3.Jach´a utapa – su casa grande
4.Jach´autasa – nuestra casa grande

JA - MA - PA - SA
isi = ropa
mirq´i = usado /a

1.Mirq´i isija – mi ropa usada


2.Mirq´i isima- tu ropa usada
3.Mirq´i isipa – su ropa usada
4.Mirq´i isisa – nuestra ropa usada
CIDAQ Estela Cecilia Gamero López

JA/nha MA PA SA
Suma = hermoso (a)
Panqaranha = mi flor
Suma panqaraja = mi hermosa flor
Suma panqarama = tu hermosa flor
Suma panqarapa = su hermosa flor
Suma panqarasa = nuestra hermosa
flor
CIDAQ Estela Cecilia Gamero López

Qillqaña (dictado) 11. Ampara


12. Nasa
1.Suma
13. Muxsa
2.Llust´a
14. Phaxsi
3.K´awna
15. Pilpintu
4.Qinaya
16. Juku
5.Tantaña
17. Puraka
6.K´isa
18. Luk´ana
7.Q´ipi
19. Chuxña
8.Phisi
20. Kunturi
9.Awki
21. Jararankhu
10. Yuqalla
CIDAQ Estela Cecilia Gamero López

22. Jiphilla 32. kururu


23. Jiwra 33. Awki
24. Panqara 34. Kamisaraki
25. Thuthumpi 35. Jisa
26. Inti 36. Janiwa
27. Pusi 37. Waliki
28. Phisqa 38. Wasitata
29. Tunka 39. Wali
30. Kullakita 40. suti
31. Jilata
CIDAQ Estela Cecilia Gamero López

Kamsisa

Jaya pachanakanxa, awkinakasa taykanakasa aymara


arutakiwa aruskipasipxirinxa, jupanakaxa
achachilanakampiwa parlapxirinxa, uywirinakasa
ist´apxirïnwa.

Taykanakana isinakapasa wali sawuta pulliranakänwa,


awichanakaxa urkumpi isintasipxirinwa.

Punchunakasa suma wari t´awrata qaputanakampiwa


sawutänxa.
Wawanakasa kapachunakampi isintatäpxirinwa
mutúkusa pusi k´uchu junchunïnwa.

Nayra markanakanxa, taqisa yapuchañataki


yanapisipxirinwa, yapuchaña tukusinxa walipinia
thuqupxirïnxa.

Nayrapachanakanxa ukhamakiwa chacha warminakasa


saranaqapxirinxa.

También podría gustarte