Está en la página 1de 27

Fichas gramaticales

Cultura y Lengua Latina


Prof. Roberto Brañez Medina
Paradigmas de declinación:
sustantivos (y pronombres personales)
Pronombres personales
Primera declinación
Segunda declinación
Tercera declinación
Pronombres personales

CASO SINGULAR PLURAL


NOM. ego tu is ea id nos vos ii eae ea
ACUS. me te eum eam id nos vos eos eas ea
GEN. mei tui eius eius eius nostri vestri eorum earum eorum
DAT. mihi tibi ei ei ei nobis vobis eis, iis eis, iis eis, iis
ABL. me(cum) te(cum) eo ea eo nobis(cum) vobis(cum) eis, iis eis, iis eis, iis
Primera declinación: -a, -ae
CASO SINGULAR PLURAL
NOMINATIVO rosa rosae
• No presenta formas en neutro.
VOCATIVO rosa rosae • La mayoría son de género femenino, a
excepción de algunos casos como poeta, -
ACUSATIVO rosam rosas ae; nauta, -ae; agricola, -ae; etc.
GENITIVO rosae rosarum
DATIVO rosae rosis
ABLATIVO rosa rosis
Segunda declinación: -us, -i; -um, -i

MASCULINO/FEM. NEUTRO • Las formas


masculino/fem. son casi
CASO SINGULAR PLURAL SINGULAR PLURAL todas masculinas, salvo
excepciones como pinus,
NOMINATIVO lupus lupi templum templa -i; ficus, -i-; etc.
VOCATIVO lupe lupi templum templa • Es el único paradigma en
donde el vocativo es
ACUSATIVO lupum lupos templum templa ligeramente diferente al
nominativo en singular.
GENITIVO lupi luporum templi templorum • Puer, -ri; vir, viri son de
DATIVO lupo lupis templo templis esta declinación, aunque
no terminan en –us.
ABLATIVO lupo lupis templo templis
Tercera declinación: -X, -is

MASC./FEM. NEUTRO • Las formas en


nominativo singular
CASO SINGULAR PLURAL SINGULAR PLURAL pueden tener muchas
terminaciones (homo,
NOMINATIVO homo homines corpus corpora gladiator, piscis,
VOCATIVO homo homines corpus corpora bellatrix, etc.).
• El punto de referencia
ACUSATIVO hominem homines corpus corpora para las declinaciones
es el genitivo singular.
GENITIVO hominis hominum corporis corporum
DATIVO homini hominibus corpori corporibus
ABLATIVO homine hominibus corpore corporibus
Paradigmas de declinación:
adjetivos (y otros pronombres)
Adjetivos de primer tipo, de segundo tipo
Pronombres demostrativos: Hic, haec, hoc; Ille, illa, illud; Iste, ista, istud
Pronombres relativos: qui, quae, quod
Adjetivos de primer tipo: -us, -a, -um

SINGULAR PLURAL
CASO MASC. FEM. NEUT. MASC. FEM. NEUT.
NOMINATIVO bonus bona bonum boni bonae bona
VOCATIVO bone bona bonum boni bonae bona
ACUSATIVO bonum bonam bonum bonos bonas bona
GENITIVO boni bonae boni bonorum bonarum bonorum
DATIVO bono bonae bono bonis bonis bonis
ABLATIVO bono bona bono bonis bonis bonis
(como lupus, -i) (como rosa, -ae) (como templum, -i)
Adjetivos de segundo tipo
(1 terminación)
SINGULAR PLURAL
CASO MASC. FEM. NEUT. MASC. FEM. NEUT.
NOMINATIVO vetus veteres vetera
VOCATIVO vetus veteres vetera
ACUSATIVO veterem vetus veteres vetera
GENITIVO veteris veterum
DATIVO veteri veteribus
ABLATIVO vetere veteribus
(como rex, regis) (como corpus, corporis)
Adjetivos de segundo tipo
(1 terminación –ns, -ntis)
SINGULAR PLURAL
CASO MASC. FEM. NEUT. MASC. FEM. NEUT.
NOMINATIVO amans amantes amantia
VOCATIVO amans amantes amantia
ACUSATIVO amantem amans amantes amantia
GENITIVO amantis amantium
DATIVO amanti amantibus
ABLATIVO amante amantibus
(como piscis, piscis) (como mare, maris)
Adjetivos de segundo tipo
(2 terminaciones -is, -e)
SINGULAR PLURAL
CASO MASC. FEM. NEUT. MASC. FEM. NEUT.
NOMINATIVO facilis facile faciles facilia
VOCATIVO facilis facile faciles facilia
ACUSATIVO facilem facile faciles facilia
GENITIVO facilis facilium
DATIVO facili facilibus
ABLATIVO facili facilibus
(como piscis, piscis) (como mare, maris)
Adjetivos de segundo tipo
(3 terminaciones -er, -ris, -e)
SINGULAR PLURAL
CASO MASC. FEM. NEUT. MASC. FEM. NEUT.
NOMINATIVO acer acris acre acres acria
VOCATIVO acer acris acre acres acria
ACUSATIVO acrem acre acres acria
GENITIVO acris acrium
DATIVO acri acribus
ABLATIVO acri acribus
(como piscis, piscis) (como mare, maris)
hic, haec, hoc (‘este, esta, esto’)

SINGULAR PLURAL
CASO MASC. FEM. NEUT. MASC. FEM. NEUT.
NOMINATIVO hic haec hoc hi hae haec
ACUSATIVO hunc hanc hoc hos has haec
GENITIVO huius huius huius horum harum horum
DATIVO huic huic huic his his his
ABLATIVO hoc hac hoc his his his
iste, ista, istud (‘ese, esa, eso’)

SINGULAR PLURAL
CASO MASC. FEM. NEUT. MASC. FEM. NEUT.
NOMINATIVO iste ista istud isti istae ista
ACUSATIVO istum istam istud istos istas ista
GENITIVO istius istius istius istorum istarum istorum
DATIVO isti isti isti istis istis istis
ABLATIVO isto ista ista istis istis istis
ille, illa, illud (‘aquel, aquella, aquello’)

SINGULAR PLURAL
CASO MASC. FEM. NEUT. MASC. FEM. NEUT.
NOMINATIVO ille illa illud illi illae illa
ACUSATIVO illum illam illud illos illas illa
GENITIVO illius illius illius illorum illarum illorum
DATIVO illi illi illi illis illis illis
ABLATIVO illo illa illo illis illis illis
qui, quae, quod (‘el que, la que, eso que’)

SINGULAR PLURAL
CASO MASC. FEM. NEUT. MASC. FEM. NEUT.
NOMINATIVO qui quae quod qui quae quae
ACUSATIVO quem quam quid quos quas quae
GENITIVO cuius cuius cuius quorum quarum quorum
DATIVO cui cui cui quibus quibus quibus
ABLATIVO quo qua quo quibus quibus quibus
Paradigmas de conjugación
verbal
Presente, Pretérito imperfecto, Pretérito perfecto, Futuro imperfecto
Verbos irregulares: ir, poder, querer
Compuestos de sum
Tiempo presente (yo amo)
Pron. 1ra c. 2da c. 3ra c. 4ta c. 5ta c. sum
ego amo habeo lego audio capio sum
tu amas habes leges audis capis es
is/ea/id amat habet legit audit capit est
nos amamus habemus legimus audimus capimus sumus
vos amatis habetis legitis auditis capitis estis
ii/eae/ea amant habent legunt audiunt capiunt sunt
infinitivo amare habere legere audire capere esse
Tiempo pretérito imperfecto (yo amaba)
-ba- -ba- -eba- -eba- -eba-

Pron. 1ra c. 2da c. 3ra c. 4ta c. 5ta c. sum


ego amabam habebam legebam audiebam capiebam eram -m

tu amabas habebas legebas audiebas capiebas eras

is/ea/id amabat habebat legebat audiebat capiebat erat

nos amabamus habebamus legebamus audiebamus capiebamus eramus

vos amabatis habebatis legebatis audiebatis capiebatis eratis

ii/eae/ea amabant habebant legebant audiebant capiebant erant


Tiempo pretérito perfecto (yo amé, yo he amado)

Pron. 1ra c. 2da c. 3ra c. 4ta c. 5ta c. sum


ego amavi habui legi audivi cepi fui
tu amavisti habuisti legisti audivisti cepisti fuisti
is/ea/id amavit habuit legit audivit cepit fuit
nos amavimus habuimus legimus audivimus cepimus fuimus
vos amavistis habuistis legistis audivistis cepistis fuistis
ii/eae/ea amaverunt habuerunt legerunt audiverunt ceperunt fuerunt
Tiempo futuro imperfecto (yo amaré)

Pron. 1ra c. 2da c. 3ra c. 4ta c. 5ta c. sum


ego amabo habebo legam audiam capiam ero

tu amabis habebis leges audies capies eris

is/ea/id amabit habebit leget audiet capiet erit

nos amabimus habebimus legemus audiemus capiemus erimus

vos amabitis habebitis legetis audietis capietis eritis

ii/eae/ea amabunt habebunt legent audient capient erunt


Verbo irregular “ir”
Pretérito Pretérito
Pron. Presente Futuro
imperfecto perfecto
ego eo ibam ivi ibo
tu is ibas ivisti ibis
is/ea/id it ibat ivit ibit
nos imus ibamus iimus ibimus
vos itis ibatis istis ibitis
ii/eae/ea eunt ibant ierunt ibunt
infinitivo ire -- -- --
Verbo irregular “poder”
Pretérito Pretérito
Pron. Presente Futuro
imperfecto perfecto
ego possum poteram potui potero
tu potes poteras potuisti poteri
is/ea/id potest poterat potuit poterit
nos possumus poteramus potuimus poterimus
vos potestis poteratis putuistis poteritis
ii/eae/ea possunt poterant putuerunt poterunt
infinitivo posse -- -- --
Verbo irregular “querer”
Pretérito Pretérito
Pron. Presente Futuro
imperfecto perfecto
ego volo volebam volui volam
tu vis volebas voluisti voles
is/ea/id vult volebat voluit volet
nos volumus volebamus voluimus volemus
vos vultis volebatis voluitis voletis
ii/eae/ea volunt volebant voluerunt volent
infinitivo velle -- -- --
Compuestos de sum
Verbo Complemento Español
possum -- poder
absum acusativo estar ausente, distar
adsum -- estar presente
prosum dativo ser útil, apoyar
estar en contra de,
obsum dativo
perjudicar
intersum dativo ser partícipe, estar entre
faltar, no ayudar, no ser
desum dativo
partícipe
praesum dativo estar al mando de
insum dativo estar dentro de
estar debajo de,
subsum dativo
subordinado a
estar sobre, sobrevivir,
supersum dativo
asistir
Adverbios modales
Adverbios de primer tipo
De adjetivos -us, -a, -um: -e

ADJETIVO ADVERBIO • Los adjetivos terminados en


-us, -a, -um pueden formar
calidus, -a, -um calide (cálidamente) adverbios de modo.
• Se pueden frasear como:
bonus, -a, -um bone (de buena manera) “de forma…”
pulcher, -chra, -chrum pulchre (de forma bonita) “de… manera”
“en modo…”
latinus, -a, -um latine (en modo latino) “…-mente”
• Las lenguas se expresan con
adverbios: hispanice canto,
‘canto hispanamente’,
‘canto en (modo) español’

También podría gustarte