Está en la página 1de 38

Ciclo: Comunicación Oral y Escrita en

Lengua Originaria: Guaraní – Nivel


Básico
Curso 2:
Comunicación Oral y Escrita
en Lengua Originaria Nivel
Básico Guaraní -2
MINISTERIO DE EDUCACIÓN

Colección: CUADERNOS DE FORMACIÓN CONTINUA

Ciclo: “Comunicación Oral y Escrita en Lengua Originaria: Guaraní – Nivel


Básico”
Cuaderno: “Comunicación Oral y Escrita en Lengua Originaria Nivel Básico
Guaraní 2”

Coordinación:
Viceministerio de Educación Superior de Formación Profesional
Dirección General de Formación de Maestros
Unidad Especializada de Formación Continua – UNEFCO
Instituto de Lengua y Cultura “Juan Añemoti” ILC-JA

Equipo de Redacción y Dirección:


Unidad Especializada de Formación Continua – UNEFCO

Cómo citar este documento:


Ministerio de Educación (2021). “Comunicación Oral y Escrita en Lengua
Originaria Nivel Básico Guaraní 2” Cuaderno de Formación Continua. UNEFCO.

La venta de este documento está prohibida. Denuncie al vendedor a la Dirección


General de Formación de Maestros, Tel. 2440815 o a la Unidad Especializada de
Formación Continua: unefco@unefco.edu.bo

www.minedu.gob.bo
https://unefco.edu.bo/

Bolivia, abril del 2021


MBEUKA
Contenido

1.1 Yaikua mbapaka reta. (Conozcamos los números) ......................................... 2

1.2 Yaikuatia mbapapaka reta ñeepe. Escribimos en literal los números en


Guaraní ................................................................................................................................................ 2

1.3 MBAEAPO RETA YAYAPOTAVAE (ACTIVIDADES DE APLICACION)


3

1.4 ACTIVIDAD DE APLICACIÓN ................... ¡Error! Marcador no definido.

2.1 Ñamongeta Leemos ....................................................................................................... 7

2.2 Ñamojenda kavi ñeeapo reta Conjuguemos los verbos. ............................ 8

2.3 Yaikuatia ñeengeti guaranipe. Escribimos oraciones en guaraní con los


verbos PIRAE jare Ï. .................................................................................................................... 10

2.4 ÑEEAPO: TAIRARI jare Ï. Verbo: Cantar y Estar ....................................... 10

2.5 YAMBOAPI ÑEEAPO (KO) Completamos con el verbo irregular SER.


11

2.6 YAMBOAPI ÑEEAPO RETA OATAGUE: Completamos los verbos que


faltan. 12
2.7 Yayapo ñeengeti reta guaranipe jare karaiñeepe yaiporu reve ñeeapo
reta 13

2.8 MBAEAPO RETA OYEAPOTAVAE (ACTIVIDAD DE APLICACIÓN)


13

3.1 Ñamongeta ñeegeti reta: Leamos oraciones.................................................. 17

3.1.1 TEMBIAPO.- METEI (Actividad N° 1) ..................................................... 18

3.2 Yayapo pandepo ñeengeti ñeepe yaiporu reve ñeeapo reta:


añavevaepe, oasavaepe jare outavaepe (Elaboramos 5 oraciones en guaraní
utilizando los verbos en pasado, presente y futuro.) ...................................................... 19

3.2.1 MBAEAPO OYEAPOTA VAE RETA (ACTIVIDADES


PROPUESTAS) ........................................................................................................................ 19

3.3 MBARAVIKI YAYAPOTA VAE (ACTIVIDADES DE APLICACION) . 20


Presentación

De acuerdo a lo establecido en la Ley Nº 070 de la Educación “Avelino Siñani –


Elizardo Pérez”, el Sistema Plurinacional de Formación de Maestros contempla:
Formación Inicial, Formación Continua y Formación Post-gradual.

Avanzando en la Revolución Educativa, el Ministerio de Educación de acuerdo a


lo determinado en la Constitución Política del Estado (Arts. 78, I, II y III; 96, II) y
en el marco del Sistema Plurinacional de Formación de Maestros (D.S. Nº
156/2009) viene implementando una estrategia sistemática y sostenible de
Formación Continua para garantizar que las maestras y maestros del país tengan
posibilidades de participar activamente en los procesos de capacitación y
actualización en forma permanente.

En el marco de la Formación Continua, los Itinerarios Formativos para Maestros


son una modalidad formativa desarrollada por el Ministerio de Educación,
mediante la Unidad Especializada de Formación Continua – UNEFCO (Ex-ISER
y Ex- INFOPER) enfocada en la práctica del aula y de las unidades educativas,
abordando contenidos del nuevo enfoque del Sistema Educativo Plurinacional,
herramientas didácticas y estrategias metodológicas, según los niveles y
especialidades, considerando la pertinencia cultural y lingüística.
Los Cuadernos de Formación Continua del Ciclo formativo “Comunicación Oral
y Escrita en Lengua Originaria: Guaraní – Nivel Básico” son materiales
importantes de apoyo que impulsa el Ministerio de Educación para facilitar a
maestras y maestros las posibilidades de mejorar sus prácticas educativas
transformadores bajo el Modelo Educativo Sociocomunitario Productivo -
MESCP. En estos cuadernos se presentan los contenidos teórico – prácticos que
serán desarrollados con los momentos metodológicos del Modelo Educativo, se
plantean actividades, y/o ejercicios que coadyuvarán al proceso de la práctica
educativa; en su estructura también se considera la aplicación de la metodología
de los itinerarios formativos con sus tres etapas: Presencial (desarrollo de
contenidos) de aplicación (concreción de contenidos teórico - prácticos) y etapa
de socialización (intercambio de experiencias).

Sobre la base de estos Documentos de Trabajo, en la perspectiva de aportar


desde la experiencia educativa, invitamos a facilitadoras, facilitadores y
participantes de todo el país, a contribuir con sugerencias y estrategias
formativas innovadoras de acuerdo a cada contexto para mejorar y enriquecer
posteriores ediciones (unefco@unefco.edu.bo).

Calidad Educativa con Revolución docente

María Eugenia Hurtado R. – Coordinadora Nacional UNEFCO


Datos generales

1 Comunicación oral y escrita en lengua


originaria nivel básico Guaraní 1

Ciclo: 2 Comunicación oral y escrita en lengua


Comunicación Oral y originaria nivel básico Guaraní 2
Escrita en Lengua
Originaria: Guaraní –
Nivel Básico Comunicación oral y escrita en lengua
3 originaria nivel básico Guaraní 3

Comunicación oral y escrita en lengua


4 originaria nivel básico Guaraní 4

OBJETIVO HOLÍSTICO DE CICLO


• Aprendemos la Lengua Originaria Guaraní a partir del estudio de la
lengua y la cultura, a través de prácticas comunicativas en
situaciones reales de la comunidad, para desarrollar y fortalecer
nuestro idioma e identidad cultural.

OBJETIVO HOLÍSTICO DEL CURSO


• Producimos textos orales y escritos en la Lengua Originaria
Guaraní a través de diálogos y conversaciones cotidianas, para
afianzar nuestros aprendizajes comunicativos y fortalecer nuestra
identidad cultural.
TEMA 1
YEMBOE METEIA

MBAPAKA RETA
(Los números)
ACTIVIDADES DE INICIO

MBAEAPOIPI

Ñañemongeta maerako ikavi ñamongeta jare yaikuatía mbapaka reta:


Reflexionamos sobre la importancia de leer y escribir los números en el idioma
guaraní.

1.1 Yaikua mbapaka reta. (Conozcamos los números)

0 1 2 3 4

Mbaeti Metei Mokoi Mboapi Irundi

5 6 7 8 9

Pandepo Ova Chiu juri Chau

10 11 12 13 14

Pañandepo Pañandepo Pañandepo Pañandepo Pañandepo


Metei Mokoi Mboapi Irundi
Itinerarios Formativos para Maestras y Maestros

15 16 17 18 19

Pañandepo Pañandepo Pañandepo Pañandepo Pañandepo


Pandepo Ova Chiu Juri Chau

A partir del 20 al 100 se añade el sufijo pa

20 30 40 50 60

Mokoipa Mboapipa Irundipa Pandepopa Ovapa

A partir del
200 al 900
se añade el
sufijo popa

70 80 90 100 200

Chiupa Juripa Chaupa Pañandepopa Mokoipopa

300 400 500 800 1000

Mboapipopa Irundipopa Pandepopopa Juripopa Eta

1
Comunicación oral y escrita en lengua originaria nivel básico Guaraní 2

1.2 Yaikuatia mbapapaka reta ñeepe. Escribimos en literal los


números en Guaraní

2
Itinerarios Formativos para Maestras y Maestros

1.3 MBAEAPO RETA YAYAPOTAVAE (ACTIVIDADES DE


APLICACION)

Yayapo ñemongüe mbapaka retaregua jare yaikuatia ñeengeti reta ñeeapo noi
ndive.

Practiquemos los números realizando oraciones con el verbo Tener.

1.- Yo Tengo 2 pescados.


R.- Che anoi mokoi pira.

2.- Adriana tiene 1 tortuga.


R.-

3.-

R.- Mi profesora tiene 36 estudiantes.


4.-

R.- Pe penoi pañandepo pandepo machi.


5.-

R.- Ñande ñanoi mokoipa chau oyemboevae reta.

6.- En la Unidad Educativa hay 817 Estudiantes.

R.- Yemboerendape oime juripopa pañandepo chiu oyemboevae reta.

7.-

R.- Che anoi mokoipa chau oyemboevae reta.

8.-

R.- Nde renoi mboapipa pandepo oyemboevae reta.


9.-

3
Comunicación oral y escrita en lengua originaria nivel básico Guaraní 2

R.- Jae guinoi mokoipa irundi oyemboevae reta.

10.-

R.- Ore roguinoi irundipa chau oyemboevae reta.

11.-

R.- Ñande ñanoi pandepopa mokoi oyemboevae reta.

12.-

R.- Pe penoi mboapipa mboapi oyemboevae reta.

13.-
R.- Jae reta guinoi mokoipa pandepo oyemboevae reta.

Eyapo pandepo ñeengeti reikua vae, remboyovakereve yemboerendape reyapo


vae ndive. Elaborar 5 oraciones de lo aprendido en guaraní relacionando con las
actividades realizadas en la práctica educativa.

Metei 1.-……….…………………………………………………………………….………………………………….

Mokoi 2.-……….…………………………………………………………………………..…………………………..

Mboapi 3.-……………………………………………………………………………………...........................

Irundi 4.-………………………………………………………………………………………….….…………………

Pandepo 5.-……………………………………………………………………………………………………………

4
TEMA 2
YEMBOE MOKOIA

YEMBOE MOKOIA: ÑEEAPO


RETA (Los Verbos)
ACTIVIDADES DE INICIO (MBAEAPOIPI)

Ñamae Kavi Kuae mbaeiä retare jare ñanemiari jese. Observamos la imagen y
conversamos sobre ella.

Mbaera oyapo ñoguinoi kuae kuña jare michia ¿Qué estará haciendo esta mujer
y la niña?

ÑEE ÑEEAPO RETA: LOS VERBOS ÑEEAPO RETA: LOS VERBO

IDIOMA MBAEPA KUÑA OYAPO OÏ MBAEPA MICHIA OYAPO OÏ

ÑEEPE Kuña……………………………………. Michia……………………………………………..


KARAI
ÑEEPE

ÑEEPE Kuña……………………………………. Michia……………………………………………..


KARAI
ÑEEPE

ÑEEPE Kuña……………………………………. Michia……………………………………………..


KARAI
ÑEEPE
Itinerarios Formativos para Maestras y Maestros

2.1 Ñamongeta
Leemos

-Son prefijo de verbo: a – re – o – ro – ña/ya – pe – o


-Ñee ipi reta ñeeapo regua:

ÑEE KARAI
PE ÑEEPE
-
Yapo Hacer
Noi Tener
-Yu Venir
-
Iko Vivir
-Mae Mirar
-Kuatia Escribir
-Paraviki Trabajar
-Yeapisaka Escuchar
-Tairari (mongoi) Cantar
-
Pirae Bailar
-Yemboe Estudiar
-Ï Estar
-Ko Ser
-
Jau Tomar - Beber
-
Karu comer

7
Comunicación oral y escrita en lengua originaria nivel básico Guaraní 2

2.2 Ñamojenda kavi ñeeapo reta Conjuguemos los verbos.

ÑEEAPO: Ñemongoi = VERBO: (Cantar)


Teepoepika Pronombres Prefijo del Raíz Castellano
reta s
personales verbo
1.- Che Yo a ..………………… Canto
2.- Nde Tú re …………………… Cantas
3.- Jae El o Ella o ..………………… Canta
4.- Ore Nosotros ro ..………………… Cantamos
excluyente
5.- Ñande Nosotros ña/ya ..………………… Cantamos
incluyente
6.- Pe Ustedes pe ..………………… Cantan
7.- Jae reta Ellas / Ellos o ..………………… Cantan

ÑEEAPO: PIRAE = VERBO: BAILAR

Teepoepika Pronombres Prefijo del


reta Raíz Castellanos
personales verbo
1.- Che Yo a ………………… Bailo

8
Itinerarios Formativos para Maestras y Maestros

2.- Nde Tu re ………………… Bailas


3.- Jae Él o ella o ………………… Baila
Nosotros
4.- Ore Excl. ro ………………… Bailamos
5.- Ñande Nosotros Incl. ña/ya ………………… Bailamos
6.- Pe reta Ustedes pe ………………… Bailan
7.- Jae reta Ellos, ellas o ………………… Bailan
VERBO ESTAR = ï

Teepoepika Pronombres Prefijo del


reta Raíz Castellanos
personales verbo
1.- Che Yo a …………… Estoy
2.- Nde Tu re …………… Estas
3.- Jae El o Ella o …………… Esta
Nosotros
4.- Ore Excl. ro …………… Estamos
5.- Ñande Nosotros Incl. ña/ya …………… Estamos
6.- Pe reta Ustedes pe …………… Están
7.- Jae reta Ellos, ellas o …………… Están

Aquí tomar en cuenta el, a – re – o – ro – ña/ya – pe – o :

básicamente la regla gramatical guaraní lo fundamenta así:

Che = Aï, Nde = Reï, Jae = Oï

Ore = Roï, Ñande = Ñaï, Pe = Peï, Jae reta = Oï.

9
Comunicación oral y escrita en lengua originaria nivel básico Guaraní 2

2.3 Yaikuatia ñeengeti guaranipe. Escribimos oraciones en guaraní


con los verbos PIRAE jare Ï.

GUARANI
PE KARAIÑEEPE
1.-Che apirae aï yemboeape R.- Yo estoy bailando en el aula.
2.- R.-
3.- R.-
4.- R.-
5.- R.-
6.- R.-
7.- R.-

2.4 ÑEEAPO: TAIRARI jare Ï. Verbo: Cantar y Estar

GUARANI
PE KARAIÑEEPE

10
Itinerarios Formativos para Maestras y Maestros

1.-Che atairari aï yemboeape R.- Yo estoy contando en el aula.


2.- R.-
3.- R.-
4.- R.-
5.- R.-
6.- R.-
7.- R.-

2.5 YAMBOAPI ÑEEAPO (KO) Completamos con el verbo irregular


SER.

VERBO: SER = KO
Pronombres Prefijo del verbo
Teepoepika reta Raíz
personales
1.- Che Yo Cheko Soy
2.- Nde Ndeko Eres
3.- Jae Es
4.- Ore Somos
5.- Ñande Somos
6.- Pe reta Son
7.- Jae reta Jae retako Son

11
Comunicación oral y escrita en lengua originaria nivel básico Guaraní 2

2.6 YAMBOAPI ÑEEAPO RETA OATAGUE: Completamos los verbos


que faltan.

VERBO ESCUCHAR : YEAPISAKA

Teepoepika Pronombres Prefijo del


reta personales verbo Raíz Castellanos
1. Che Yo a yeapisaka Escucho
Tu re Escuchas
Él o ella Escucha
Nosotros Escuchamos
Nosotros Escuchamos
Ustedes Escuchan
Ellos, ellas Escuchan

VERBO: TRABAJAR = PARAVIKI

Teepoepika Pronombres Prefijo del


reta personales verbo Raíz Castellanos
Che Yo a paraviki Trabajo
Nde Tu re
Jae Él o ella
Ore Nosotros
Ñande Nosotros
Pe Ustedes
Jae reta Ellos, ellas

12
Itinerarios Formativos para Maestras y Maestros

2.7 Yayapo ñeengeti reta guaranipe jare karaiñeepe yaiporu reve


ñeeapo reta

(Hacer 5 oraciones en guaraní y castellano) utilizando los verbos.

GUARANIPE KARAIÑEEPE
1.- Cheko oporomboevae………………………… Yo soy profesor……………………………….

2.- Nde repirae ikaviyeye. ………………………………………………………

3.- Ñande yaparaviki ñemboerenda: San ………………………………………………………


Luispe.

4.- ……………………………………………………. Ustedes viven en la calle Colón.

5.- ……………………………………………………. ………………………………………………………

2.8 MBAEAPO RETA OYEAPOTAVAE (ACTIVIDAD DE APLICACIÓN)

Mokoia kia nunga (jaeiño


Meteia kia nunga jei (Jeta vae retape ) vaepe)
Pepüama oñemboe vae reta Püama oporomboe vae
R……………………………………………………….. R………………………………………………………..
Këreipa peï Ikaviño. Ndepa noo.
R………………………………………………………
R……………………………………………………….. ..
Ikavinungaño. Mbaepa rere reiko. Mbaeti mbae. Yayoecha kuri.

13
Comunicación oral y escrita en lengua originaria nivel básico Guaraní 2

R………………………………………………………
R……………………………………………………….. ..

Tüpa ndiveño ekua. Yasoropai. Nde jaeramiñovi.


R………………………………………………………
R………………………………………………………. ..
Yaikuatia (escribamos)

14
TEMA 3
YEMBOE M

ÑEEAPO RETA JENDAKAVI:


Conjugación de los verbos)
APIA
MBAEAPOIPI (ACTIVIDADES DE INICIO)

Ñamae Kuae ä retare jare ñanemiari jese.

Observamos las imágenes y conversamos sobre ellas.

Mbaepa oyapo ñoguinoi kuae kuña reta ¿Qué están haciendo estas mujeres?

GUARANIPE KARAIÑEEPE
1.- Jae reta opo oï Kavayure …………………………………………………

2.-Jae reta ojo oguata kaarendape …………………………………………………

3.- Jae reta ombaeso oï anguape …………………………………………………


3.1 Ñamongeta ñeegeti reta: Leamos oraciones.

ÑEEAPO RETA IMOJENDAKAVI JARE TEEPOEPIKA RETA (LA


CONJUGACIÓN DE LOS VERBOS Y LOS PRONOMBERES PERSONALES)

PRESENTE PASADO = ma FUTURO = ta


Che anoi Che anoima Che anoita

Yo Tengo Yo tenia Yo Tendré

Nde Renoi Nde Renoima Nde Renoita

Tu Tienes Tu tenias Tu Tendrás

Jae Guinoi Jae Guinoima Jae Guinoita

El o ella Tiene El o ella tenia El o ella Tendrá

Ore Roguinoi Ore Roguinoima Ore Roguinoita

Nosotros Tenemos Nosotros teníamos Nosotros tendremos

Ñande Yanoi Ñande Ñanoima Ñande Ñanoita

Nosotros Tenemos Nosotros teníamos Nosotros tendremos

Pe Penoi Pe Penoima Pe Penoita

Ustedes Tiene Ustedes tenían Ustedes Tendrán

Jae reta Guinoi Jae reta Guinoima Jae reta Guinoita

Ellos, Tienen Ellos, ellas tenían Ellos, ellas Tendrán


ellas

17
3.1.1 TEMBIAPO.- METEI (Actividad N° 1)

yuvanga ñeeapo reta mboapi aripe(AÑAVE, OASAVAE, OUTAVAE)


Conjugación de verbo en sus tres tiempos (presente, pasado y futuro)
AÑAVE: PRESENTE A-Ï OASAVAE MA PASADO OUTAVAE TA.- FUTURO

Che ayemboe aï Che ayemboema Che ayemboeta


Yo Estoy estudiando Yo Estudié Yo Estudiaré
Nde reyemboe reï Nde reyemboema Nde reyemboeta
Tu Tu Tu
Jae oyemboe oï Jae Jae
El / ella El / ella El / ella

Ore(Excl.) royemboe roï Ore(Excl.) Ore(Excl.)


Nosotros Nosotros Nosotros
Ñande(incl.) ñayemboe ñaï Ñande(Incl.) Ñande(Incl.)
Nosotros Nosotros Nosotros
Pe reta peyemboe peï Pe reta Pe reta
Ustedes Ustedes Ustedes

Jae reta oyemboe oï Jae reta Jae reta


Ellas / ellos Ellas / ellos Ellas / ellos

Ejemplo:

1. Che amongeta aï ñeeriru.


Yo estoy leyendo el libro.

2. che amogetama ñeeriru


Yo ya leí el libro.

3. Che amongetata ñeeriru.

18
Yo leeré el libro.

3.2 Yayapo pandepo ñeengeti ñeepe yaiporu reve ñeeapo reta:


añavevaepe, oasavaepe jare outavaepe (Elaboramos 5 oraciones en
guaraní utilizando los verbos en pasado, presente y futuro.)

1) Metei………………………………………………………………………………

2) Mokoi………………………………………………………………………………
3) Mboapi…………………………………………………………………………….

4) Irundi……………………………………………………………………………….

5) Pandepo…………………………………………………………………………….

3.2.1 MBAEAPO OYEAPOTA VAE RETA (ACTIVIDADES PROPUESTAS)

Mbaepa oyapo ñoguɨnoi kuae tairusu reta. Que están haciendo estos jóvenes

19
GUARANIPE KARAIÑEEPE
1.- Kuae jaeko arete guasu Esta es la fiesta grande

2.- Jae reta opirae oï arete guasupe …………………………………………………

3.- Tairusu reta opirae oï …………………………………………………

4.- …………………………………….……… Las señoritas y los jóvenes están


bailando

5.- ……………………………………….…… …………………………………………………

3.3 MBARAVIKI YAYAPOTA VAE (ACTIVIDADES DE APLICACION)

Yayapo miari reta jare yaikuatia (Realizamos diálogos y escribamos)

YAMBOAIKUERE MBAPAKA RETA “REPASAMOS LOS NÚMEROS.

MBAPAKA RETA
EMONGETA JARE EIKUATIA:…………………………………
1 512= Metei eta pandepopopa pañandepo mokoi.
2 467= Mokoi eta irundipopa ovapa chui.
16 974= Pañandepo ova eta chaupopa chiupa irundi

20
Ñanemiari jare yaikuatia yaiporu reve teepoepika reta jare arareta ñeeapo
pegua ndive.
Conversamos utilizando los pronombres personales y los tiempos del verbo,
escribiendo oraciones.

TEEPOEPIKA RETA

1.- Che ayemboe aï guaraní UNEFCOPE


2.- Nde reyemboe reï guaraní UNEFCOPE
Che ayemboe aï guaraní. 3.- _______________________________________
Yo estoy estudiando
guaraní. 4.- _______________________________________
. 5.- _______________________________________

1.- Che ayemboema guaraní UNEFCOPE


Che ayemboema aï 2.- Nde reyemboema guaraní UNEFCOPE
guaraní. Yo ya estudie
guaraní.
3.- _______________________________________

4.- _______________________________________
5.- _______________________________________
1.- Che ayemboeta guaraní UNEFCOpe
Che ayemboeta guaraní
Yo estudiaré guaraní 4.- _______________________________________
5.- _______________________________________

Yayupavo yaparaviki vaerä ati rupi.

(Nos organizamos para trabajar en grupos)

21
Ati metei (Grupo 1)

Yayapo ñeepokiapoa jokogui ñamoesaka kërai yaikuatia vaerä mbapaka reta


ñaneïru reta ndive.

Hagamos un cuadro didáctico y luego explicar la regla para escribir los números
con nuestros compañeros.

Ati mokoi (Grupo 2)

Yayemboe ñaneïru reta ndive mbovi arasa ñanoi vae opete kuae atipe ñaivae.
Estudiemos cuantos años tiene cada uno de los integrantes de este grupo, con la
ayuda de nuestros compañeros.

Ati mboapi (Grupo 3)

Yayapo ñeepokiapoape ñeeapo reta yapo jare ï imoendakavi ara AÑAVE vaepe
ñaneïru reta ndive.

(Realizar en cuadro didáctico la conjugación del tiempo presente de los


siguientes verbos: HACER y ESTAR, con nuestros compañeros)

TEMBIAPO: MBOAPI: Actividades 3


1.- Che ayapo aï ñeengeti reta chekuatiarirupe.
___________________________________________________________

22
Ati irundi (Grupo 4)

Yayapo ñeepokiapoape ñeeapo yemboe imoendakavi ara oasavaepe, ñaneïru


reta ndive:

Realizar en cuadro didáctico la conjugación del verbo en tiempo pasado del


verbo: ESTUDIAR, con nuestros compañeros)

TEMBIAPO: IRUNDI: Actividades 4

1.- Che ayemboema yemboerendape guarani


regua

Ati pandepo (Grupo 5)

Yayapo ñeepokiapoape ñeeapo kuatia imoendakavi ara outavaepe ñaneïru reta


ndive:

Realizar en cuadro didáctico la conjugación del tiempo futuro del verbo:


ESCRIBIR, con nuestros compañeros

TEMBIAPO: PANDEPO: Actividades 5


1.- Che aparavikita yemboerendape.
___________________________________________________________

Ati ova (Grupo 6)

Yaparandu ñaneïru retape kërai jare maerara oyeapo areteguasu ñenerëta rupi

23
(Hagamos entrevista a nuestros compañeros, como o porque se realiza la fiesta
grande de la nación guaraní (areteguasu)

Ati ñavo rupi yaechaka mbaraviki reta yayapogue

Cada grupo presentamos nuestros trabajos a los demás.

Ñanemiari opaete yayapoguere jare ñamae këraima yaikua yaiporu ñee guaraní.

Compartimos nuestros logros y dificultades de manera reflexiva acerca del uso


de la lengua guaraní.

24
BIBLIOGRAFÍA

➢ Ministerio de Educación Primaria Comunitaria Vocacional. 2014.


Programa de Estudio Primero a Sexto Año de Escolaridad.

➢ Ministerio de Educación (2011). Comunicación Oral y Escrita en Lengua


Originaria Nivel Básico – Guaraní 1, 2, 3 y 4.

➢ Dirección General de Formación de Maestros. Taller 1 de Lengua


Originaria. Documento Preliminar.

➢ Ministerio de Educación (2014). Unidad de Formación Nro. 14


“Educación Primaria Comunitaria Vocacional - Las lenguas en los procesos
educativos”. Cuadernos de Formación Continua. Equipo PROFOCOM. La
Paz, Bolivia.

➢ Ñaneñee körai Yaikuatia (1ra. Edición) Editorial Integración. Iyapoa:

➢ Diccionario ÑANEÑEE-RIRU. Fundación Hable Guaraní (3ra. Edición)


Iyapoa: Julio Romero. (2013)

25
“2021 AÑO POR LA RECUPERACIÓN DEL DERECHO A LA EDUCACIÓN”

También podría gustarte