ESCUELA SUPERIOR DE FORMACIÓN DE

MAESTROS
¨SIMÓN BOLÍVAR¨ DE CORORO

TALLER COMPLEMENTARIO
DOCENTE: LIC. ARMANDO CARO
INTEGRANTES: - Alison Quispe
- José Luis Choque
- Ariel Condori
- Ernesto Calle
- Alex Quiroga
- Diego Flores
- Mariela Clemente
- Mari Mar Espino
- Marlene Arévalo
- Jhenifer Yupanqui
- Mery Figueroa Flores

AÑO DE FORMACIÓN: SEGUNDO

ESPECIALIDAD: EDUCACIÓN PRIMARIA COMUNITARIA VOCACIONAL

SIMÓN BOLÍVAR
CORORO 2021
Nunakuna p´unchaw
Yachachiq, yachakuq masi kuna, allin p’unchaw , ñuqayku nunakunap p
´unchawnin imaynatachu ruwariyku kawsayninkumanta ayllukunaykumanta
risirichiqkayku..

ARANWA
ANASTACIA: ¡Ay¡ nunakuna p´unchawnin chayamuchkanña wakichikunay tiyan,
chay qhilla imillayqa sirillachkanllapuni intipis sikinman k´anchaykuchkan;
Tumaku, Domitila jatarimuychiq q´uñi yakuta upyaychiq.
DOMITILA: Allin p´unchaw mamay juchhikantawan puñurillasaq.
ANASTACIA: Imilla utqhayta jatarimuy.
TUMAKU: Ari mamay, ñuqaqa juchhikantawan puñusaq.
ANASTACIA: Tumaku, kumparikunata riy waqyamuy.
TUMAKU: Ya mamay.
DONATA: Utqhayta jatarimuy p´unchayña.
FILEMON: Ah! Warmiy juchhikantawan puñurisun.
DONATA: Mana wiju, niñaqa atinkipischu ñak´ayta tawanaykita juqharichkanki.
FILEMON: ¡AY! qamqa, ni imawan junt`ana kanki. Riy wayk´umuy.

TUMAKU DONATAP WASINMAN CHAYAN

TUMAKU: Wisitaaaaa….., allquykitaq qhaniwayman
DONATA: Pitaq tuta tutamanta turiyamuchkawan
TUMAKU: Ñuqalla tiyay, allin p´unchaw tiwuy, chaypichu kachkan
DONATA: allin p’unchaw waway yaykumuy, ¡Ari, ari! Kaypi kachkan
FILEMONNN… waqyasunku
TUMAKU: Allin p´unchaw tiyuy, mamay waqyasunkichiq wasiman.
FILEMON: Ya, ya! warmi Jaku, jaku utqhayta chay llasa sikiykita juqhariy

ANASTACIA: Qampis imilla ipaykita riy wakyarkumuy

DOMITILA: Ya mamay richkaniña.
DOMITILA IPAN EUSTAQUIAPMAN CHAYAN
EUSTAQUIA: Ñañayta yanapaq rinay kachkan qumqarpasqani

DOMITILA: Ipay allin p´unchaw

EUSTAQUIA: Ay waway, jamurqusqankiqa a!!!!
DOMITILA: Ari, mamay wasiman waqyarisunki.
EUSTAQUIA: Ya waway, jaku jaku

ANASTACIAP WASINMAN WISITAS CHAYANKU

TUMAKU: Mamay chayaykamuykuña

DONATA: Kumari, allin p´unchaw
FILEMON: Kumari, allin p´unchaw
ANASTACIA: Allin p´unchaw, yaykumuychiq, yaku q´uñita upyakuychik
DONATA: Kumari manaña upyaykuña, niwayku imatataq yanaparisqayku
ANASTACIA: Kumpari Tumakuwan llamt´aman riwaq, ñuqa kumariwan kaypi
mikhunata ruwasaqku.
FILEMON: ¡Ya, ya¡ kumari.

EUSTAQUIA: Ñañay allin p´unchaw, ancha p´unchaw chayamuchkani qusaytaraq

mikhuchirqani
ANASTACIA: Qhilla warmi kanki imataraqcha mikhuchirkanki mana mikhuna
kanmanchu chayqa
EUSTAQUIA: Ja jaiiii…. Tukuy imata parlanki
SATUKU: Tatakuna Mamakuna, allin p`unchaw jamuni yanapakuq
SANTUSA: Ñuqapis jamurqani yanapakuq waqtataq qhilla warmi niwachkawaq,
kay qhilla qhariyta yanaparikunanpaq apamurqani.
TEODORO: Allin p´unchaw chay jinata warmiy k´amiwan ancha saqra, kay
wawaytawan apamurqani yanaparikunanpaq
Margarita: Allin p’unchaw ipay
ANASTACIA: Yaykumunchik, waliq jamusqaykichiq, tiyarikuychik
TUMAKU: Mamay chayamuykuña
ANASTACIA: Waliq, waliq, samariychik. DOMITILAAA… misk´i yakuta
jaywarikuy.
DOMITILA: Ya mamay
ANASTACIA: Domitilaaa, tiyaykikunawan t´anta wawakunata ruwarinkichik
Qhari runakuna aqhata wanturimuychiq, warmikuna t’antawakunata
ruwarisunchiq.

TUMAKU: tiyusniy kay aqhata wanturqapuwaychik

MARGARITA: ipasniy jak’uta chhapuniña
SANTUSA: mama anastacia tukurpaykuña t’anta wawata ruwayta
ANASTACIA: waliq mama Santusa.
MARGARITA: ñuqaykuqa kutipusllasaykuña
TUKUY: tinkunama

JUK AYAMARQ’AY KILLA

TUKUY, WISITAKUNA MAMA ANASTACIAP WASINMAN CHAYANKU,
MIKHUNATA ALKULATA T’ANTA WAWAKUNATA NUNA
P’UNCHAWPAJ WAKICHIKUNKU
ANASTACIA: Tata Satuku, Tata Teodoro jamp`arata mast`arqapuwaychiq,
EUSTAQUIA: Ari, ari qam tata Teodoro yachachiq karipuwaykuman
TEODORO: Yaa, atisaqcha.
SATUKU: Ya, ñuqapis yanaparikusa
SATUKU: Tukurpanchiqña, tukuy jatarimuychik iñinirisunchik

TUKUY WISITAKUNA AYA P’AMPANA WASIMAN,

QANCHIS PHANI TUTAYAYTA·PURIRINKU.
ANASTACIA: imata apankichiq p`ampana wasiman juqharikuychiq tukuy
qamkuna.
DONATA: Ari, ari utqhayta rina.
SANTUSA: Jaku, jaku

MARGARITA: utqhayta risun.

FILEMON: mamakuna tatakuna chayanchiña.

AYA P’AMPANA WASI

ANASTACIA: Wilitata churarikusun ch´allarisun , nunapaq kukata akullirisun
EUSTAQUIA; Tata Riwuchuwan, Teodorowan, Satukuwan jamp’arata
wakichinqanku.
TEODORO: Ya mama Anastacia
RIGUCHU: Jukchikanta piqcharina
SATUKU: Ari, piqcharina nunapaq, ch`allarina
ANASTACIA: Ch´allarinchikña, akullirinchikña, tata Teodoro, Riwuchu, Satuku
jamp’arata wakichillaychikña.
TEODORO: Ya mama Anastacia
RIGUCHU: Ñuqa mana ancha yacharinuchu
TEODORO: Tata Riwuchu wakichillasun ñapis kaypiña kanchik.
SATUKU: Wak wak, yuqhalla masikuna ama qhillakuychiqchu, wakichillasun
DONATA: Ari, ari ama jina kaychiqchu
TEODORO: Ya ya mamakuna, kunitan wakichisaqku.
EUSTAQUIA: Mama Donata, tata Filemon, Kumpariykichipaq ch´allariychiq,
payqa. manchay k´acha karqa
DONATA: Arii, k´acha runa karqa, manchayta phutikuni, kumaripis sapanqa
qhipakapun.
FILEMON: Imanasunman yanqhallaña waqasun, nunap p´unchawninta sumaqta
ruway kapusun
ANASTACIA: Mama Santusa ch´allariy
SANTUSA: waya ch´allarisaq, uyyy ancha kallpayuq kasqa, pachi
RIGUCHU: Waya mast`ayta qallarisun.
ANASTACIA: Tumaku, ¿maypi kachkanki?
DOMITILA: Mamay chay yuqhallaykiqa, wak jamp’arapi ñapis machasqaña
kachkan.
ANASTACIA: Riy waqyamuy kaypi yanapakunan kachkan
DOMITILA: Ya mamay.
EUSTAQUIA: Ñañay t’anta wawakunata jamp’araman churanankupaq.
Jaywarillasunña.
DONATA: Kumari utqhayta, ñuqapis jamp’araman t’anta wawakunata churanpaq
aparimurqani.
ANASTACIA: Waya ñuqacha juk jamp’arapi churasa, chaymanta ñañay
churallanqataq.
FILEMON: Waliq ñuqaykucha chaymanta churarichkankuman.
SATUKU: Mamakuna, Tatakuna qallarillasunña

MAMA ANASTACIA TUMAKUTA MACHASQANMANTA Q’AMIN

TUMAKU: Mamay ñachu wakichiyta qallarichkanchikña

ANASTACIA: Maylla´pitaq rumpiykachachkanki.
TEODORO: Pitaq qallarinqa.
RIGUCHU: utqhayta mast`arisun.

CHAYPI JAMP’ARATA T’ANTA WAWAKUNAWAN, TUKUY YAWAR

AYLLUSNIN NUNAQPATA WAKICHINKU.
TEODORO: Mama Anastacia tukurpaykuña mast’ayta.
RIWUCHU: Tata Satuku macharisqaña kachkan
TEODORO: Ari, ñuqanchiq qallaririjasun iñiniyta.
SATUKU: Mama Anastacia ¿imaynata wakirichiyku jamp`arata?
ANASTACIA: allillan kachkan, kachariway.
DONATA: Kumari, jamuy… jaqay tata Satuku sapallan kakun sumaq kachkan,
achkha qullqiyuqcha kachkhan.
ANASTACIA: Jinacha kanman kusa pachalla qhawakun
SATUKO: Tumaku waway mamayki sumaq warmi qhawakun, nichu tatayki
kanayta munawaq.
TUMAKU: Qullqiyki kapusunkichu, uywawanaykipaq a!
SATUKU: Ari achkha qullqiyuq kachkani, “kay qampaq”
TUMAKU: Jina kaspa Tatay, kanki ñuqa yanapasqayki mamaywan, ñuqapis jaqay
sipasta munachkani, manchayta ñaqhamantaña qhawanakuyku.

RIGUCHU: Tatakuna, mamakuna, juqharinanchikpa t´antakunata juktawan

ininiykurisun.

CHAYPI TUKUY WISITAKUNA T’ANTA WAWAKUNATA

IÑINIRINQANKU
SATUKU: Pitaq kay turkuta iñinirinqa
DONATA; Ñuqa Tatay
SATUKU: Chay turkuta mama Eustaquia iñiniykuriy
EUSTAQUIA: Ya iñiniykurisaqcha
TEODORO: Qankunapis, Tatakuna, Mamakuna iñiniykuriychik

DOMITILA: Tatakuna Mamakuna, Ch`allariychik

ANASTACIA: k´aya wasiman jamunkichiq Mamakuna Tatakuna
TUKUY: Waya, waya
 ISKAY AYAMARQ’AY KILLA (NUNAKUNA P’UNCHAWNIN)

EUSTAQUIA: Utqhayta kay mikhunasta ruwana p´unchawachkaykuña

DOMITILA: Ari, ari wayk´una, wayk´una

ANASTACIA: Mikhunata qaraychiq, tata Teodoro nunapaq churaykapuy.

TEODORO: Waya mama Anastacia
ANASTACIA: Mikhuna qaramuychiq tukuyqunapaq.

FILEMON: Akullinachiq, ininirikurinanchikpaq nunapaq sukhayaykuwasunchiq

TEODORO: Ari, ari utqhayta, utqhayta, nunata kachapuna tiyan.
SATUKU: Ñuqapis yanaparisqayki a!.
ANASTACIA: Yanaparikuy a! mana makimanta jap´ikuspalla.
EUSTAQUIA: Ñañaaay, nipis lututa wikch`unkiraqchu ñapis makisniykimanta
jap`ichikujankiña.
ANASTACIA: Ja jaiiiii!
TUKUY IÑINIRINQANKU JAMP’ARATA JUQHARINAPAQ, CHAYMANTA
YAWAR AYLLUKUNA LUTUKUNATA LLUCH’UKUNQANKU.
SATUKU: mamakuna tatakuna ch`allarisun,
TEODORO: Iñiniriychik chay turkitusta nunata kachapunapaq
TUKUY: Iñinirinku
ANASTACIA: Tukuy jamusqaykichikmanta pachi, kunan upyariychiq tusuriychiq
ima.

DONATA: Filemon machasqaña kachkanki, wasinchikman kutipuna.

FILEMON: Jaku munasqitay…

RIGUCHU: Eustaquia, sumaq warmi kutipusqanki, unay pachata yuyarina.

EUSTAQUIA: Qampis kusalla kachkanki, chay wayq´uman jaku puririmusun.
SATUKU: Tumaku, ñuqa tatayki kayta munanipuni, achkha qullqiyuq kani,
mamaykita waqyaripuway jawitaman.
TUMAKU: Ñuqapis munachkani Tatay kanaykita, mamayta waqyarqanpusqayki.
ANASTACIA: Imata ñinki Satuko?
SATUKO: Anastacia, manchay k’achita kachkanki
ANASTACIA: Imata parlachkanki, kachariway wawaypis rikuspa
phiñariwanmanpis.
SATUKO: Wawayki munakususqayta, yachanña.
ANASTACIA: Imata parlanki, kunanllanqa lutuyta, wikchu’uqkani runakuna
imaniwankumantaq.
SATUKO: wasiyman jaku, chaypi parlasunchik.
ANASTACIA: Saqiway, saqiway ama jinawaychu.

PACHI