Documentos de Académico
Documentos de Profesional
Documentos de Cultura
Wanka Limay I - Yaćhapakuy 1.1.
Wanka Limay I - Yaćhapakuy 1.1.
Allinllam. Ćhaskikullak.
ALLIN MUYUN
Allin waalalla kallaachun Walaśhkuna
Wamlakuna
Taytallakuna
Allin muyunlla kallaachun Mamallakuna
Urukuna
Llapallaykichikpaq
Allin tutalla kallaachun Llapallaykichikpaq
Allinllachu Roxanacha
Aw, allinllam
Allinllachu Panchucha
Aw allinllam
Allaykuśhun
Allaykuśhun
Huk yaćhapakuy:
Achahalakta liqsishun.
A CH ćH H I K L
LL M N Ñ P Q R
S SH śH T U W Y
L–R
Lumi - rumi
Q–Q
Allqu - allqu
Sh – S
Shimi – simi
Ćhićhu – chichu
Śhapla – shapra
Chapla - chapla
1960
1975
1985 – Escritura
1997 – Convenio 169 OIT
2011 _ Ley de Lenguas 29735
2016 Reglamento
Achahala
Wanka
ILV
Anka
Chuqllu
ćhićhu
Hiwlla
Inchu
Kipu
Lachak
Llama
Mishi
Nuna
Ñawi
Pillpintu
Qućha
Rakacha
Sipla
Shimi
Śhukśhu
Talwish
Ukuśh
Waćhuku
Yanta
Chutatyaaśhakuna
a aa
i ii
u uu
AA aala / paqpa
II iira
UU uuli
Uyaliykul limaykuy
Śh
Ćh
H
LL
Y
Allinta tantyaykunapaq
LLA YA
Llapa - Todo Yapa - Aumento
Llullu – Tierno Yuyu – Verdura
Llanki - Ojota Yanki - Trueque
Q
• Wanka – Muda, a veces produce un alargamiento vocálico otras un saltillo.
Chuqllu, allqu
Paqpa, yaqa
Taakunapaq
Taakunapa’
Pukaraa
WAMANQAQA, ANQASMAYU,QINQAS
• Chanka – “J” áspera Ñuqa
• Ankash – “G” Ñuqa
• Qusqu – “K” Ñuqa
COCHAS GRANDE
Qucha grande
Mishki limaykuna:
Saludos
¡Allinllachu!
Hola
¡Imanuyllam!
¡Qué tal!
Quechua Wanka – Wanka Limay
Imaynallam / Imanuylla / Imayllam / imayllataq
Waylla aala
Yunka paqpa
Halla
Shawsha paqpa
Waycha arwa turu/ alwa tullu
¿Imanuyllam? Allinllam
¿Cómo estas? Bien
¿Imanuyllam Allinllam,
kayanki? sulpay.
¿Cómo estas (tu)? Bien, gracias.
¿Imanuyllam Manam
kayanki? allinchu kaa
¿Cómo estas (tu)? No estoy bien
Kushisham kayaa
Llakisham kayaa
Hukmanyaaśham kayaa
Allin muyun.
Buenos días (todo el día)
Allin tuta.
Q
Qallu
Qanla
Qiwa
Qilla
Quy
Kamakalunchik achahalawan
Waalakama Luchacha
Waalakama Alliku