Está en la página 1de 8

1

Curso Integral quechua wanka / chanka 2016 PROFESIONALES ASOCIADOS KARI WAYTAPALLANA S.A.C.
Num PERSONA PRONOMBRE SUFIJO MIKUY LLAKIY MUNAY KUYAY PUÑUY PULIY

1° Yaa Mikuu llakii munaa


SINGULAR -u –i -a

2° Qam Mikunki llakinki munanki


-nki

3° Pay Mikun llakin munan


-n

1° Yaanchik Mikunchik llakinchik munanchik


-nchik

1° Yaakuna Mikuyaa llakiyaa munayaa


-yaa
PLURAL

2° Qamkuna Mikuyanki llakiyanki munayanki


-yanki

3° paykuna mikuyan llakiyan munayan


-yan

WANKA LIMAY
Wanka malka, pusaq muyun, marzo killa, ishkay walanka ćhunka pichqayuq wata.
Llapallayki allinta umanchakaykul Kay llamkayta kamakay.

PRESENTE /KUNAN MUYUN


YAĆHACHIKUNA: Luis Alberto SANCHEZ PALMA /Nila TOVAR GONZALES

WANKA LIMAY
Wanka malka, pusaq muyun, marzo killa, ishkay walanka ćhunka pichqayuq wata.
Llapallayki allinta umanchakaykul Kay llamkayta kamakay.

Num PERSONA PRONOMBRE SUFIJO MIKUY LLAKIY MUNAY KUYAY PUÑUY PULIY
2
Curso Integral quechua wanka / chanka 2016 PROFESIONALES ASOCIADOS KARI WAYTAPALLANA S.A.C.
1° Yaa -luu/laq mikulaq pililaa

SINGULAR 2° Qam -layki/lanki mikulanki munalayki

3° Pay la

1° Yaanchik -lanchik
PLURAL

1° Yaakuna paakulaa

2° Qamkuna paakulaYKI

3° paykuna -paakula

PASADO/ANYAN MUYUN

YAĆHACHIKUNA: Luis Alberto SANCHEZ PALMA /Nila TOVAR GONZALES

WANKA LIMAY
Wanka malka, pusaq muyun, marzo killa, ishkay walanka ćhunka pichqayuq wata.
Llapallayki allinta umanchakaykul Kay llamkayta kamakay.
FUTURO/WALA MUYUN

Num PERSONA PRONOMBRE SUFIJO MIKUY LLAKIY MUNAY KUYAY PUÑUY PULIY
3
Curso Integral quechua wanka / chanka 2016 PROFESIONALES ASOCIADOS KARI WAYTAPALLANA S.A.C.
1° Yaa -śha mikuśha llakiśha munaśha

SINGULAR 2° Qam -nki mikunki llakinki munanki

3° Pay -nqa mikunqa llakinqa munanqa

1° Yaanchik -śhun miku śhun llakiśhun muna


PLURAL

1° Yaakuna -paakuśha miku llaki muna

2° Qamkuna -paakunki miku llaki muna

3° Yaa -paakunqa miku llaki muna

YAĆHACHIKUNA: Luis Alberto SANCHEZ PALMA /Nila TOVAR GONZALES

Num PERSONA PRONOMBRE SUFIJO

1° Yaa
SINGULAR

2° Qam

3° Pay
4
Curso Integral quechua wanka / chanka 2016 PROFESIONALES ASOCIADOS KARI WAYTAPALLANA S.A.C.
1° Yaakuna

1° Yaanchik
PLURAL

2° Qamkuna

3° paykuna
Curso Integral quechua wanka / chanka 2016 PROFESIONALES ASOCIADOS
KARI WAYTAPALLANA S.A.C.
AACHA LUTUKUQ

Huk nunash, aachan, shaplan lutuchikuq lilaq, huk aacha lutukuq wasiman, ya ćhaśhañam, kay wasikunaaćhu mishki limayta
allakuykun, liwpi limapakuśhanpiishi.
Tayta Diospiña limayta allakaykalalin, aacha lutukaqshi nin; uyalimay tayta, manam yaa tayta Dios kaanta kiriychun, am
nishaykinuupis, ñatan Am imapiimi kayta ninki? Nin aacha lutuchikukaq.
Manam sasachu kaalliman yaluykul tantiyanchik tayta Dios mana kaśhanta,ma am nimay, Tayta Dios kaptin aa, manaćh
kanmanchu achka ishyaakuna, akap urukuna uwaaśha, sitaaśha? Tayta Dios kaptin aa manaćh kanmanchu ñakakuy nii
nanaykuna nunakunaapa, yaa manam kiriychu tayta Dios kaśhanta, huk Dios kal aa manaćh kay imaymana ñakakunakta,
kananta munanmanchu.
Lutuchikuq nunakaq, unayta hamutakuykul upallalun, mana nunakaqwan liryanan layku, lutukaq, lutuyta kamakaluptin likun.
Aacha lutukuqpi yaluymullaptinshi kallićhu huk nunata aachasapata, shaplasapata likaalun, likaśhallapis unaypiishi mana
lutuchikulachu, likaykuśha manchaśh champa umashi kakula, kaytanu likalkulshi, aacha lutukuqkaman muśhuqpi kutiilun
hayćhuushi kaytanu nin:
— Yaćhankichun ima kaqta? Manam aacha lutukuq kanchu — Ima, imanaypa mana kanchu? — aacha lutukuq tapun — yaa
kayćhu kayaa, yaa aacha lutukum kaq, — ¡Manam! — Nin aacha lutuchikuq — manam kanchu, kaptin aa manaćh
aachasapa, shaplasapa nunakuna kanmanchu, kay nuna kaallićhu, likaśhaanu — ¡aa! Aacha lutukuqkuna kanmi ari.
Nunakunaqmi mana yaaman śhamunchu. —¡Allinmi! Nin aacha lutuchikuq, — kaymi kikin puntukaq, Dios kaptin aa;
nunakunam mana payman lipaakunchu, mana ashipaakunchu Kaypiimi ancha nanay, wanaykuna kan .
Complata el cuadro
Raíz sufijos Raíz
nominal verbal
nuna sh
Hombre dicen
aacha n
Cabello su
Curso Integral quechua wanka / chanka 2016 PROFESIONALES ASOCIADOS
KARI WAYTAPALLANA S.A.C.

Ejemplos:
“El gato caza ratón "
Mishi ukuśhta chalan.
S O V
Mishi chalan ukuśhta
S V O
Chalan mishi ukuśhta
V S O
Chalan ukuśhta mishi
V O S
Ukuśhta mishi chalan
O S V
Curso Integral quechua wanka / chanka 2016 PROFESIONALES ASOCIADOS
KARI WAYTAPALLANA S.A.C.

Lluumi lulay
Curso Integral quechua wanka / chanka 2016 PROFESIONALES ASOCIADOS
KARI WAYTAPALLANA S.A.C.
Yaykuynin:

 Ishkay pućhu ankaśha hala


 Huk litru lichi
 Huk wartillu mishki
 Anis.
Lulaynin.

Hala maćhkata chapunchik, huk litru lichiktawan, kayman yapanchik, suuta taasa
timpuu yakukta, mankaman hillpuykul, ipanman huk wartillu mishkikta; tuki
aśhnakaćhaa anista hitalpunchik, haypi takwapayllap picha minutukama tullpa ninaaćhu
timpuchinchik, haypita mankata tullpaapi hulpuykul alanchik mikupaakunampa.

Kay tapukuykunaata kutichiy.


1. ¿Imapiimi kay mikuy lulaykaa limayan?
..................................................................................
2. ¿Kay yanukuykata mayanmi, lulayta yaćhan?
..................................................................................
3. ¿Kaćhiwan mikuychu, ichaa mishkiwan mikuychu kay mikuyka?
..................................................................................
4. ¿Imakunawanmi kay mikuykaata lulanchik?
..................................................................................
5. ¿Halallapiichun, mishki lluumi mikuyta, lulanchik?
..................................................................................
6. ¿Halapi, ima mikuykunatam lulanchik?
..................................................................................
7. ¿Huk mikuy lulaypi killkay?
..................................................................................

También podría gustarte