Documentos de Académico
Documentos de Profesional
Documentos de Cultura
Curso Integral quechua wanka / chanka 2016 PROFESIONALES ASOCIADOS KARI WAYTAPALLANA S.A.C.
Num PERSONA PRONOMBRE SUFIJO MIKUY LLAKIY MUNAY KUYAY PUÑUY PULIY
WANKA LIMAY
Wanka malka, pusaq muyun, marzo killa, ishkay walanka ćhunka pichqayuq wata.
Llapallayki allinta umanchakaykul Kay llamkayta kamakay.
WANKA LIMAY
Wanka malka, pusaq muyun, marzo killa, ishkay walanka ćhunka pichqayuq wata.
Llapallayki allinta umanchakaykul Kay llamkayta kamakay.
Num PERSONA PRONOMBRE SUFIJO MIKUY LLAKIY MUNAY KUYAY PUÑUY PULIY
2
Curso Integral quechua wanka / chanka 2016 PROFESIONALES ASOCIADOS KARI WAYTAPALLANA S.A.C.
1° Yaa -luu/laq mikulaq pililaa
3° Pay la
1° Yaanchik -lanchik
PLURAL
1° Yaakuna paakulaa
2° Qamkuna paakulaYKI
3° paykuna -paakula
PASADO/ANYAN MUYUN
WANKA LIMAY
Wanka malka, pusaq muyun, marzo killa, ishkay walanka ćhunka pichqayuq wata.
Llapallayki allinta umanchakaykul Kay llamkayta kamakay.
FUTURO/WALA MUYUN
Num PERSONA PRONOMBRE SUFIJO MIKUY LLAKIY MUNAY KUYAY PUÑUY PULIY
3
Curso Integral quechua wanka / chanka 2016 PROFESIONALES ASOCIADOS KARI WAYTAPALLANA S.A.C.
1° Yaa -śha mikuśha llakiśha munaśha
1° Yaa
SINGULAR
2° Qam
3° Pay
4
Curso Integral quechua wanka / chanka 2016 PROFESIONALES ASOCIADOS KARI WAYTAPALLANA S.A.C.
1° Yaakuna
1° Yaanchik
PLURAL
2° Qamkuna
3° paykuna
Curso Integral quechua wanka / chanka 2016 PROFESIONALES ASOCIADOS
KARI WAYTAPALLANA S.A.C.
AACHA LUTUKUQ
Huk nunash, aachan, shaplan lutuchikuq lilaq, huk aacha lutukuq wasiman, ya ćhaśhañam, kay wasikunaaćhu mishki limayta
allakuykun, liwpi limapakuśhanpiishi.
Tayta Diospiña limayta allakaykalalin, aacha lutukaqshi nin; uyalimay tayta, manam yaa tayta Dios kaanta kiriychun, am
nishaykinuupis, ñatan Am imapiimi kayta ninki? Nin aacha lutuchikukaq.
Manam sasachu kaalliman yaluykul tantiyanchik tayta Dios mana kaśhanta,ma am nimay, Tayta Dios kaptin aa, manaćh
kanmanchu achka ishyaakuna, akap urukuna uwaaśha, sitaaśha? Tayta Dios kaptin aa manaćh kanmanchu ñakakuy nii
nanaykuna nunakunaapa, yaa manam kiriychu tayta Dios kaśhanta, huk Dios kal aa manaćh kay imaymana ñakakunakta,
kananta munanmanchu.
Lutuchikuq nunakaq, unayta hamutakuykul upallalun, mana nunakaqwan liryanan layku, lutukaq, lutuyta kamakaluptin likun.
Aacha lutukuqpi yaluymullaptinshi kallićhu huk nunata aachasapata, shaplasapata likaalun, likaśhallapis unaypiishi mana
lutuchikulachu, likaykuśha manchaśh champa umashi kakula, kaytanu likalkulshi, aacha lutukuqkaman muśhuqpi kutiilun
hayćhuushi kaytanu nin:
— Yaćhankichun ima kaqta? Manam aacha lutukuq kanchu — Ima, imanaypa mana kanchu? — aacha lutukuq tapun — yaa
kayćhu kayaa, yaa aacha lutukum kaq, — ¡Manam! — Nin aacha lutuchikuq — manam kanchu, kaptin aa manaćh
aachasapa, shaplasapa nunakuna kanmanchu, kay nuna kaallićhu, likaśhaanu — ¡aa! Aacha lutukuqkuna kanmi ari.
Nunakunaqmi mana yaaman śhamunchu. —¡Allinmi! Nin aacha lutuchikuq, — kaymi kikin puntukaq, Dios kaptin aa;
nunakunam mana payman lipaakunchu, mana ashipaakunchu Kaypiimi ancha nanay, wanaykuna kan .
Complata el cuadro
Raíz sufijos Raíz
nominal verbal
nuna sh
Hombre dicen
aacha n
Cabello su
Curso Integral quechua wanka / chanka 2016 PROFESIONALES ASOCIADOS
KARI WAYTAPALLANA S.A.C.
Ejemplos:
“El gato caza ratón "
Mishi ukuśhta chalan.
S O V
Mishi chalan ukuśhta
S V O
Chalan mishi ukuśhta
V S O
Chalan ukuśhta mishi
V O S
Ukuśhta mishi chalan
O S V
Curso Integral quechua wanka / chanka 2016 PROFESIONALES ASOCIADOS
KARI WAYTAPALLANA S.A.C.
Lluumi lulay
Curso Integral quechua wanka / chanka 2016 PROFESIONALES ASOCIADOS
KARI WAYTAPALLANA S.A.C.
Yaykuynin:
Hala maćhkata chapunchik, huk litru lichiktawan, kayman yapanchik, suuta taasa
timpuu yakukta, mankaman hillpuykul, ipanman huk wartillu mishkikta; tuki
aśhnakaćhaa anista hitalpunchik, haypi takwapayllap picha minutukama tullpa ninaaćhu
timpuchinchik, haypita mankata tullpaapi hulpuykul alanchik mikupaakunampa.