Está en la página 1de 11

OCTAVO MDULO / KIMSAQALLQR T'AQA

En el presente mdulo conocer la historia de la fundacin de la ciudad de La Paz.


Tambin aprender las referencias de las oficinas ms conocidas de la sede de
Gobierno.

1 Chukiyawu Marka / Ciudad de La Paz


1 Pgina 1
Nayraqatax Laja pampan Chukiyawu Escuche y responda a las
markax utt'ayasitayna, waranqa phisqa preguntas.
pataka pusi tunka kimsakallkum
marana. Espaat purinir jaqinakaw uka
1. Kawkhans nayraqatax chukiyawu
markan jaqa qalltawayapxatayna Juk'a
markax utt'asitayna? /
urunakakiw uka pamparux
chhijnuqtawayapxatayna, Espaat jutir
2. Kunapach marans Laja markarux
jaqinakax janiw thayar jichupkataynati,
puripxatayna?
ukatwa junt'uwja thaqapxatayna.
3. Kunats Lajat aka manqharux
La ciudad de La Paz, al principio se fund
jutxapxatayna
en la localidad de Laja, en el ao 1548.
Los espaoles empezaron a establecerse
4. Khitinakas waranqa phisqa
en aquel lugar por poco tiempo. No
pataka pusitunka kimsaqallquni
pudieron acostumbrarse al fro, por eso
maranxa purinipxatayna?
buscaron un lugar ms clido.
(Escuchar )
8.1 Chukiyawu Marka / Ciudad de La Paz
2 Pgina 2

Jichhax La Paz markax p'ujrur / Sayanakan sutipa


utt'atawa akatwa sapa maran p Achachqala / Roca ancestral
tunka urunak saraqkipana taypisata Munaypata / Lugar de enamorados
phaxsit Ch'uru pampan Chukiyawu Ch'ijini / Lugar con csped
Markan utt'asitapat amtapxtan. Quta uma / Laguna
Kantutani / Lugar de kantutas
Jichhurunakanx aka markax, walja Lluxita / Lugar deslizado
markachiriniwa Ukhamarakiw walja Siwinq uma / Lugar con hierba
sayanakaru t'aqxatawa, Ukatwa acutica
yaqhip sayanakax aymar sutip Qala qutu / Montoneras de piedra
katxasiski. Irpawi / Acequias de agua
Quta quta / Varias lagunas
Hoy en da, La Paz se encuentra en Awkisamaa / Lugar de descanso
esta hoyada. Cada 20 de octubre de los ancianos
recordamos la fundacin en el lugar Ovej uyu / Corral de ovejas
conocido como Churubamba. Jamp'aturi / Lugar del sapo
Actualmente, esta ciudad tiene Ch'uru pampa / Lugar de caracoles
bastante poblacin. as mismo, se Nio qullu / Cerro del nio
encuentra organizado en diferentes
distritos. algunos de ellos. conservan
su nombre en aymara.
(Escuchar )

1 Chukiyawu Marka / Ciudad de La


Paz
Pgina 3
Mapa de La Paz / Chukiyawu Markan
chuymapa
8.2 / Wali ut'at oficinanaka

Sapa oficinat arst'aani / Hablemos sobre las oficinas

Cerveceria Boliviana Nacional fabricax, Av. Montes janr Puente


autopistar puriankiwa. / La fbrica de la Cerveceria Boliviana Nacional
se encuentra en la avenida Montes antes de llegar al puente de la a
utopista.
Terminal de buses, uksarux taqituqitwa awtonakax puri, ukhamaraki
mistu, Terminalax Av. Uruguayamp Av. Perump jiktaphtki ukhankiwa. / A
la terminal llegan y salen buses de todas partes. La terminal de buses se
encuentra en la avenida Uruguay esquina con la avenida Per.
Escuela Naval uksanx jach'a qutan barconak waynanakax apnaqa
yatiqapxi, Escuela Naval Bolivianaxa Avenida Montes. Prez Velasco
alayankiwa. / En la Escuela Naval los jvenes aprenden a conducir barcos
maritimos. La Escuela Naval Boliviana se encuentra en la avenida Montes
ms arriba de la Prez Velasco.
Facultad de Auditoria ukanxa yatiqir wayna tawaqunakax Auditor
Financiero ukatakiw yatiqapxi. / En la Facultad de Auditoria los jvenes y
seoritas estudian para ser auditores Financieros.
Casa de la Cultura, uka utanx walja salanakaw utji, Calle Potos, Perez
Velascomp jikthaptki ukhankiwa. / La casa de la Cultura tiene numerosas
salas. Se encuentra en la interseccin de la calle Potos con la Prez
Velasco.
Plaza San Francisco uksanxa, amparamp walja lurat ynakaw aljaatak
utji. / En la Plaza San Francisco existen numerosas artesanas.
Jaqinakas ukhamaraki turistanakas ujir alasir sarapxi. / la gente y los
turistas van all para observar y comprar.
Ukhamarakiw San Francisconx tantanaka, phuchhawinaka,
jikthaptawinakaw utji. / As mismo, en la Plaza San Francisco existen
reuniones, fiestas y encuentros.
San Francisco Plazax, Casa de la Cultura ukatasinkiwa. / La Plaza San
Francisco se encuentra al frente de la Casa de la Cultura.
ECOBOL sata jach'a oficinax walja qillqt'atanaka (cartas) anqx markat
ukhamarak aka markat katuqi ukhamaraki apayi. / La oficina central de
ECOBOL recibe numerosas cartas del exterior e interior del pas, As mismo,
las enva a diferentes lugares.
ECOBOL oficinaxa Plaza Obelisco ukatasinkiwa. / La ECOBOL se
encuentra al frente de la Plaza Obelisco.
Universidad Mayor de San Andrs sata jach'a yatiqa utanxa walja wayna
tawaqunakaw yatiqi. Aka jach'a yatiqa utax wali ut'atawa. / Muchos
jvenes y seoritas estudian en la Universidad Mayor de San Andrs. Esta Casa
Superior de Estudios es muy conocida.
Anqxat purinir jaqis yatiqarakiwa. / Tambin existen estudiantes extranjeros.
UMSAx Av. Villazon Plaza del Estudiante uka aynachankiwa. / La UMSA se
encuentra ms abajo de la Plaza del Estudiante.
ELECTROPAZ oficinarux walja markachirinakaw sarapxi, utar luz qhana
uchayasiataki ukhamarak reclamasirisa. / A la empresa ELECTROPAZ
acude mucha gente para obtener conexin elctrica domiciliaria y, al mismo,
tiempo acuden para realizar reclamos.
Aka oficinax Calle Loayza Av. Mariscal Santa Cruz uka esquinankiwa. / Esta
oficina se encuentra en la calle Loayza esquina Mariscal Santa Cruz.
Gobierno Autnomo Municipal de La Paz, uka oficinanakax
waljachiqankiwa, oficina Central ukax Calle Mercadonkiwa Yaqhax Ex
Banco de Estado tramiteataki, uka oficinax wali ut'atawa. / Las oficinas
del Gobierno Autnomo Municipal de La Paz se encuentran en diferentes
lugares. la oficina central se encuentra en la calle Mercado, las otras se
encuentran en el edificio del Ex Banco del Estado, para realizar diferentes
trmites. Esa oficina es muy conocida.
ESCUCHAR:
8.3 Jichhax ventanillan parlt'asiani / Dilogo en la ventanilla
Jichhax ventanillan Jichhax parlt'asiskakiani / Hablemos
parlt'asiani / Dilogo en la A. Kamisaki tata/mama
B. Waliki
ventanilla
A. Kunansa yanapt'irisma?
A. Kamisaki tata/mama
B. May jiskt'asiriw jutta...
B. Waliki
A. Kunanch tata/mama
A. Kunansa yanapt'irisma?
B. Vecinojan utaptuqit walipiniw umax
B. Utat impuesto paga munta
mantanitu jichhax kuns lurirista, ukat
A. ... walikiwa Sutimasti?
jiskt'asiriw jutta
B. Manuel Aguirrewa
A. walikiwa jumax jichhax
A. Maymara impuesto pagatamamp
subalcaldiamaruw sarta, Unidad de
carnetimamp churita
Fiscalizacion ukaruw jiskt'asta
B. Akax tata / ukax tata/mama
B. Walikiwa, ukhamax subalcaldiarut
A. Jichhax kh ventanillar aka
saraxa?
papelamp makhatam
A. Jsa... ukaruw sarta...
B. Walikiwa... jikisikama
B. Waliki ukhamax saraway...
A. Jikisikamaya
A. Waliki sarakimaya
Parlt'asiani / Hablemos
A. Kamisaki jilata/kullaka
B. Waliki... jumasti?
A. Walikiraki... khitirus thaqhaskta?
B. Jefe RR. HH. juparuw thaqhaskta... kawkiris oficinapaxa?
A. Grada makhatta k'uchukama, ukharux manqharuw mantta ukhankiwa
B. Walikiw ukhamax sar achhichitaw kutin
A. Walikiwa jikisikama

LISTA DE VERBOS:
Todos los verbos en aymara, en tiempo infinitivo, terminan en a, lo que equivale a
las terminaciones verbales del castellano; ar, er, ir.
Alaa / Comprar Lakia / repartir, distribuir
Amtaa / Recordar Luqtaa / alcanzar, ofrecer
Aljaa / Vender Lupia / pensar, meditar
Aruskipaa/ conversar Luraa / hacer
Ikia / dormir Llakia / penar
Irnaqaa / trabajar Manqaa / comer
Istaa / escuchar Maytaa / prestar
Umaa/ beber Mayia / pedir
Usua / enfermarse Parlaa / hablar
Churaa / dar Phayaa / cocinar
Challaa / realizar acto ritual Phuqhachaa/ completar
Chaxchua / regar con harta agua Pichaa / barrer
Chaxwaa/ conflictuar Qamaa / morar, existir
Chhijllaa / elegir Qalltaa / empezar
Chhaqaa / perderse Qillqaa / escribir
Jachaa / llorar Saraa/ ir
Jakaa / vivir, morar, existir Suyaa / Esperar
Jakhua / contar Taxsia / lavar
Jarkaa / atajar Tuqia / reir
Jarisia / lavarse Tukuyaa / acabar, terminar
Jutaa / venir Tumpaa / echar de menos
Jaysaa / responder Thaqhaa / buscar
Jisktaa / preguntar Uttayaa / posesionar
Jistaraa / abrir Utjaa / residir
Jalaa /correr Warkua / colgar
Katuqaa / recibir Wania / escarmentar
Kutinia / retornar, volver Yatiqaa / aprender
Khuchhua / cortar Yatichaa / ensear,
Kumia / criticar Yatiyaa/ informar, hacer saber
Khitaa / enviar emisario Yanapaa / ayudar
Tarea 6: Describa su casa
Realice un vdeo con su celular y describa mostrando los materiales con los que
est construida su casa y los que servicios tiene, en el idioma aymara.
Fecha de entrega: viernes, 15 de enero de 2016, 23:00

FORO 6: Describir los objetos de la imagen.


Describa en aymara cada uno de los objetos con sus respectivos colores que
hay en la imagen, al menos 10 objetos.
Fecha de entrega:

CHAT 8: Conociendo la fundacin de La Paz


El chat consistir en responder preguntas acerca de la fundacin de la
ciudad de La Paz.
Entrar a la sala

Usar interfaz ms accesible

Chukiyawu markax uttayasitayna nayraqatax en Laja pampan Laja markarux puripxatayna en


waranqa phisqa pataka pusi tunka kimsakallkum marana Espaat janiw thayar jichupkataynati,
Espaat purinipxatayna

Imagen de Dorcas Audei Ross Quiroga 11:19 Dorcas Audei: 1. Chukiyawu markax uttayasitayna
nayraqatax en Laja pampan 2. Laja markarux puripxatayna en waranqa phisqa pataka pusi tunka
kimsakallkum marana 3. Espaat janiw thayar jichupkataynati, 4. Espaat
purinipxatayna

En el presente mdulo conocer la historia de la fundacin de la ciudad de La Paz. Tambin


aprender las referencias de las oficinas ms conocidas de la sede de Gobierno.

FORO 8: Lugares en la ciudad de La Paz


Escriba 10 oraciones en el idioma aymara, citando los lugares ms
concurridos de la ciudad de La Paz.

1. 1. Alasita feriax jikthaptki ukhankiwa

2. 2. UMSA ukanxa yatiqir wayna tawaqunakax lurawinaka ukatakiw yatiqapxi

3. 3. Iglesia San Miguel uksanx waynanakax yatiqapxi Diosumpi librowa

4. 4. Paseo El Prado uka utanx walja restaurantewa utji

5. 5. Stadium uksanx waynanakax ujir sarapxi

6. 6. El Alto feriax uksanxa, amparamp walja isi utji, jaqinakas ukhamaraki ujir alasir sarapxi

7. 7. Plaza San Francisco uka turistanakas utji, museowa, alasir lurat aljaatak. Ukhankiwa

tantanaka phuchhawinaka ujti.

8. 8. Uyustus uksanxa yhampi isi, ynaka, productowa utji. Tantanaka alasir sarapxi.

9. 9. Cementeriowa aka edificiowa wali utawa, jaqinakas, tantanakas sarapxi jiwata ujaa

10. 10. Parque Mallasawa, uka parque wali utatawa, uka utanx walji ankuta ujti.
PERSONALMENTE FAMILIARIZADO

TAREA 8: Grabar un dilogo en aymara


Grave en su celular un dialogo en el idioma aymara entre dos personas,
puede escoger el tema que usted prefiera. La grabacin deber tener un
mnimamente de 1 minuto de duracin.

Estatus de la entrega
Estatus de la entrega Sin intento
Estatus de calificacin No calificado

Fecha de entrega domingo, 7 de febrero de 2016, 23:00

Tiempo restante 6 das 13 horas

ltima modificacin lunes, 1 de febrero de 2016, 09:52

Comentarios al envo
Comentarios (0)

Aadir envo

Hacer cambios a su envo


EXAMEN

Comenzado el lunes, 1 de febrero de 2016, 10:07

Estado Terminado

Finalizado en lunes, 1 de febrero de 2016, 10:10

Tiempo empleado 3 minutos 28 segundos

Puntos 12.00/12.00

Calificacin 100.00 de un total de 100.00

Pregunta 1
Correcta

Punta 4.00 sobre 4.00

Sealar con bandera la pregunta

Texto de la pregunta

Aka jisktanakar chhijlltas jaysaani.


1. Kawkhans nayraqatax Chukiyawu markax uttasiwayi?.

Chukiyawu markax Laxa patan uttasiwayi

Chukiyawu markax Laja pampan uttasiwayi

Correcto.

Punta 2.00 sobre 2.00

La respuesta correcta es: Chukiyawu markax Laja pampan uttasiwayi


2. Kunapach marans Laja pamparux purinipxatayna?.

Laja markarux waranqa phisqha pataka phisqha tunka kimsaqallquni maran puripxatayana

Laja markarux waranqa phisqha pataka pusi tunka kimsaqallqun maran puripxatayna

Correcto.

Punta 2.00 sobre 2.00

La respuesta correcta es: Laja markarux waranqa phisqha pataka pusi tunka kimsaqallqun maran
puripxatayna

Retroalimentacin

Pregunta 2
Correcta

Punta 8.00 sobre 8.00

Sealar con bandera la pregunta

Texto de la pregunta

Aruskiptawi
Aka aruskiptaw saraparjam qillqtatam phuqtaani
tata
A. Kamisaki Respuesta
B. Waliki.
yanaptirisma
A. Kunans Respuesta .
Utat
B. Respuesta impuesto chura munta.
sutimasti
A. Walikiwa Respuesta ?.
B. Manuel Aguerrewa.

carnetimamp churita
A. Maymar impuesto ukatx Respuesta

mama
B. Akax Respuesta

sarta
A. Jichhax khayaruw akampi Respuesta

Jikisikama
B. Walikiwa Respuesta .
A. Jikisikamaya.

Retroalimentacin

Finalizar revisin

También podría gustarte