Está en la página 1de 20

kapitalis Rirebuleba da dafinansebis wyaroebi

kapitalis Rirebulebis koncepcia aris erT-erTi bazisuri


finansuri menejmentis TeoriaSi. Kkapitalis Rirebuleba xasiaTdeba
kapitalSi investiciis rentabelobis doniT, romelic aucilebelia
bazarze sawarmos maRali RirebulebisaTvis.
kapitalis struqturis dadgenis dros mniSvnelovania ganvasxvavoT
dafinansebis Sida da gare wyaroebi. sawarmos Sida dafinanseba
xorcieldeba misive Semosavlebidan. is Seicavs iseT wyaroebs,
rogorebicaa gaunawilebeli mogeba da daricxuli, magram gadauxdeli
xelfasebi an kreditorebis davalianeba. Tu sawarmo miRebuli mogebidan
daafinansebs axali nagebobis mSeneblobas an danadgarebis SeZenas, es
aris Sida dafinanseba. gare dafinansebas sawarmo mimarTavs maSin,
rodesac is moizidavs kreditorebis da aqcionerebis saxsrebs. Aamis
magaliTia mSenebloba da danadgarebis SeZena aqciebis da obligaciebis
gamoSvebis gziT.
kapitalis Rirebuleba aris misi is fasi, romelsac firma ixdis
sxvadasxva wyarodan mis mosazidad. kapitalis Rirebuleba firmis
momgebianobis im minimalur zRvars qmnis, romelic unda qondes saerTod
bizness. amitom davimaxsovroT, rom yvelgan da yovelTvis samewarmeo
proeqtSi Cadebuli investiciis mizanSewoniloba unda SevafasoT
kapitalis RirebulebiT.
biznesis sferoSi moqmed nebismier firmas garkveuli kapitali
gaaCnia. igi an sakuTaria, anda garedan nasesxi. orive SemTxvevaSi mas
efeqturi marTva sWirdeba. am funqciis Sesruleba finansur menejers
evaleba. finansuri menejeri ki ver SesZlebs am funqciis Sesrulebas,
Tu man ar icis kapitalis buneba, misi Sinagani struqtura, Semadgeneli
nawilebis urTierTzemoqmedeba da sabolood misi Rirebuleba (fasi).
imis miuxedavad, rom kapitalis cneba TiTqos sakmaod Seswavlilia,
igi mainc metad rTuli kategoriaa. materialuri Tu fuladi saxsrebis
ubralo arseboba ar niSnavs maTi saxiT kapitalis arsebobas. saWiroa
arsebobdes pirobaTa mTeli kompleqsi, rom maT kapitali ewodoT. erT-
erTi aseTi pirobaa kapitalis moZraoba, misi cvlileba. rogori didi
moculobiTac ar unda gaaCndes firmas (saxelmwifos an saojaxo

1
meurneobas) materialuri an fuladi saxsrebi, Tu isini ar arian
CarTulni brunvaSi, e.i. Tu isini ar icvlian formas da ar iZlevian
Semosavals, kapitalad ar iwodebian (am moZraobis klasikuri formula
aseTia: fuli_saqoneli_fuli nametiT).
nebismieri warmoebis, Tu momsaxurebis procesSi mravali saxis
saSualebebi (materialuri, teqnikuri, teqnologiuri, informaciuli da
a.S.) ixarjeba. damzadebuli produqcia an gaweuli momsaxureba met-
naklebi proporciiT yovel maTgans Seicavs. ase rom, daxarjuli
kapitali warmoebul produqciaSi povebs Tavis asaxvas. amasTan es
produqcia da Sedegad misi gayidviT miRebuli fuli ufro metia, vidre
mis warmoebaze daxarjuli kapitali. maSasadame, kapitalis Tviseba aris
misi zrda.
samrewvelo kapitali, savaWro kapitali, finansuri kapitali (m.S.
sasesxo kapitali) da a.S., kapitalis formebia. firmis mTliani kapitali
met-naklebad am nawilebisagan Sedgeba. TiToeuli maTgani, rogorc
saxelwodebac gviCvenebs, gamoxatavs dasaxelebul sferoSi mbrunav
kapitals. zrdis (matebis) Tviseba yvelaze mkveTrad samrewvelo, anu
warmoebis procesSi mbrunav kapitals gaaCnia (radgan warmoeba marto
samrewvelo procesi ar aris da igi sasoflo-sameurneo da samSeneblo
warmoebasac moicavs, ukeTesi iqneboda mas ara samrewvelo, aramed
sawarmoo kapitali ewodebodes). Semcireba, gansakuTrebiT uneblie
Semcireba, ki ufro metad safinanso kapitalis Tvisebaa. amas inflacia
iwvevs.
rusi mecnieri a. ivanovi wers, rom `kapitalis am TvisebaTa erTi
saerTo formuliT aRwera~ da erTi zogadi CarCo_modeliT gamoxatva
Zalze rTulia, Tumca kapitalis buneba yvelaze ukeT samrewvelo
realizaciis dros mJRavndeba~. misi azriT, rom ar yofiliyo samrewvelo
kapitali, savaWro da finansuri kapitalis arseboba kiTxvis niSnis qveS
dadgeboda.
firmisTvis kapitalis zrda misi arsebobis safuZvelia. amitom is
TiTqos metad unda iyos dainteresebuli imiT, rom mas warmoebis
procesSi meti kapitali qondes, magram am SemTxvevaSi
gasaTvalisiwnebelia riskis faqtoric, romelic kapitalis sxvadasxva
saxes (formas) sxvadasxva doniT aqvs. ase rom, firmis mTlian kapitals

2
romlis nawilebi samrewvelo, savaWro Tu finansuri kapitalebia, riskis
Tavisi maxasiaTeblebi aqvs. amitom, roca firmis menejeri irCevs
kapitalis ganTavsebis sarfian sferos (warmoeba, safinanso sfero da
sxva), man maTi riskis xarisxic unda gaiTvaliswinos. mas unda axsovdes,
rom finansur kapitals (fulad saxsrebs) inflaciuri riskis didi
saSiSroeba aqvs, rac ar aSinebs samrewvelo kapitals da a.S.
daaxloebiT aseTive midgomaa saWiro kapitalis sakuTar da nasesx
WrilSi ganxilvis drosac. TviT sakuTari kapitali ramdenime
nawilisagan Sedgeba (aqcioneruli anu sawesdebo kapitali, sarezervo
kapitali, damatebiTi kapitali da sxva). asevea nasesxi kapitalic
(moklevadiani, grZelvadiani, kreditoruli davalianeba). radgan firmis
kapitali struqturis TvlasazrisiT aseTi rTuli obieqtia, amitom misi
yvela Semadgeneli nawilis erTi meTodiT marTva dauSvebelia. amasTan,
mTlianad kapitalis optimaluri marTvis erTiani Teoria arc arsebobs.
arsebobs mxolod ramodenime gamartivebuli sqema, romelic gamodgeba
mxolod im SemTxvevaSi, Tu sawarmos mxolod finansuri kapitali gaaCnia
(finansuri saxsrebi + fasiani qaRaldebi), rac praqtikulad TiTqmis
SeuZlebelia.
ase rom, specialistebis azriT kapitalis erTi nawilis (mag.,
nasesxi kapitalis), anda kapitalis erTi formis (magaliTad samrewvelo
formis) marTvis meTodi ar gamodgeba meore nawilis (mag., sakuTari
kapitalis), anda meore formisTvis (mag., finansuri kapitalisaTvis).
amasTan, gansxvavebuli iqneba marTvis SerCeuli formebic sxvadasxva
firmebisTvis, radgan maT gansxvavebuli biznes-pirobebi aqvT.
imis miuxedvad, rom kapitalis marTvis sakiTxSi Zalze mravladaa
Teoriuli naSromebi, praqtikaSi konkretuli gadawyvetilebebis
misaRebad isini sakmarisi mainc ar aris. sawarmoTa muSaobis praqtika
adasturebs, rom finansuri gadawyvetileba ufro xelovnebaa, vidre
mecnierulad dasabuTebuli meTodika, radgan vercerTi meTodika ver
gaiTvaliswinebs im SemTxveviT biznes-faqtorebs, romlebic konkretul
sawarmoSi konkretul sitiuaciaSi SeiZleba aRmoCndnen.
da mainc, firmis menejerma konkretul situaciaSi kapitalis
marTvis efeqturi meTodis SesarCevad unda gaiTvaliswinos firmis
kapitalis sxvadasxva nawilebis da formebis riskis done da kapitalis

3
Rirebuleba. Tu proeqtis ganxorcieleba garkveul riskTan aris
dakavSirebuli, maSin masSi Cadebuli kapitalis Rirebuleba da, aqedan
gamomdianre, masze mosaTxovni ukugeba, bunebrivia ufro maRali unda
iyos. aqedan daskvna: investiciebtan asocirebuli kapitalis Rirebuleba
damokidebulia mis gamoyenebaze da ara miRebis wyaroze.
rogorc ukve avRniSneT, kapitalis sxvadasxva Semadgenel nawilebs
riski sxvadasxva zomiT emuqrebaT. asevea maTi `Seqmnis~ fasic _
kapitalis erTi nawili firmas ufro `Zviri~ ujdeba, vidre meore.
magaliTad, nasesxi saxsrebi SeiZleba ufro `Zviri Rirdes~, vidre
sakuTari (SeiZleba piriqiTac). anda moziduli saxsrebidan aqciebis
gamoSvebiT miRebuli kapitali ufro `iafi iyos~, vidre obligaciebis
gamoSvebiT moziduli da a.S.
maSasadame, firmis finansur menejers optimaluri safinanso
gadawyvetilebebis misaRebad esaWiroeba icodes kapitalis Semadgeneli
nawilebis fasi (Rirebuleba). kerZod, kapitalis mozidvis ori
alternatividan romeli iqneba firmisaTvis ufro xelsayreli, anda
kapitalis ganTavsebis ori variantidan, romeli iqneba misTvis ufro
momgebiani.
kapitalis Semadgeneli nawilebis Rirebuleba da mTlianobaSi TviT
kapitalis saSualo Sewonili Rirebuleba mudmivi sidide ar aris. maTze
mravali obieqturi da subieqturi faqtori moqmedebs, romlebic Tavis
mxrivac mniSvnelovan cvlilebebs ganicdian. amitom kapitalis
Rirebulebis gansazRvra permanentuli procesia da igi erTjeradi
gaangariSebiT (mag, TveSi erTxel, kvartalSi erTxel) ar amoiwureba.
finansebis Teoriidan cnobilia kapitalis Semdegi nawilebis
Rirebulebis gansazRvris wesi:
 aqcioneruli kapitalis (sakuTari kapitali, mflobelTa
kapitali);
 sasesxo kapitalis;
aqcioneruli kapitali es aris firmis mier gamoSvebuli (da
gayiduli) aqciebiT moziduli kapitali. aqciebis emisias ZiriTadad
saaqcio sazogadoebebi axdenen. am gziT kapitalis mozidva metad
gavrcelebulia sazRvargareT. am gadawyvetilebas iq firmis menejerebi
iReben im SemTxvevaSi, Tu am wesiT moziduli aqcioneruli kapitali
4
ufro iafi ujdebaT, vidre sxva wesiT moziduli. Sedarebis dros
gaiTvaliswineba aqciebze momavalSi gasacemi dividendebic. rac Seexeba
aqcionerebis pozicias, maTTvis aqcioneruli kapitalis Rirebuleba, es
aris is fuladi Semosavali, romlis miReba surT maT.
aqcioneruli kapitalis Rirebulebis gamoTvlis ramodenime modeli
arsebobs: dividendebis prognozirebuli zrdis modeli, usafrTxoebis
sabazro xazi, kapitaluri aqtivebis safaso modeli, da sxva.
dividendebis prognozirebuli zrdis modeli yvelaze martivia da
yvelaze gamoyenebadi. igi efuZneba gordonis formulas:
D1
Ce  g
P
formulaSi Ce _ aris sakuTari kapitalis Rirebuleba;
D1 _ aris pirveli wlis gasacemi dividendi;
P _ aris erTi aqciis sabazro fasi;
g _ dividendebis yovelwliuri zrdis procenti
(koeficienti).
magaliTad, Tu sawarmos Cveulebrivi aqciis mimdinare Rirebuleba
50 dolaria, momaval welSi gasacemi dividendis mosalodneli sidide 5
dolari, xolo dividendebis yovelwliuri zrdis prognozi - 6%, maSin
sawarmos aqcioneruli kapitalis Rirebuleba toli iqneba:
D1 5
Ce  g   0,06  0,16 anu 16%-s.
P 50
mocemul formulaSi aqcioneruli kapitalis momsaxurebis xarjis
rolSi mxolod dividendebia warmodgenili. ufro swori iqneba, Tu
dividends daemateba aqciebis emisiis xarji, reklamis xarji, aqciebis
gayidvis xarji da a.S. maSin formula garTuldeba, magram aqcioneruli
kapitalis Rirebuleba ufro realuri iqneba.
aseTi angariSi gansakuTrebiT saWiroa axladgamoSvebuli aqciebiT
moziduli kapitalis Rirebulebis dasadgenad. misi saangariSo formula
aseTia:
D1
Ce  g
P(1 - e)
formulaSi _ e _ aris aqciebis emisiis, reklamis, gayidvis da sxva
xarjebi gamoxatuli procentebSi.

5
rac Seexeba sakuTari kapitalis iseT saxes, rogoricaa
reinvestirebuli mogeba da sarezervo kapitali, maT mkveTrad
gamoxatuli Rirebuleba ar gaaCniaT, Tumca maT Rirebulebasac
angariSoben Cveulebrivi aqciebiT moziduli kapitalis Rirebulebis

D 
formuliT  1  g 
 P 
nasesxi kapitalis Rirebulebis dasadgenad ar gamodgeba mxolod
im procentis codna, rasac sawarmo uxdis banks. aq saWiroa menejerma
gaiTvaliswinos Semdegi:
 kreditis miznobrivi daniSnuleba;
 valutis saxe, romelSic kreditia miRebuli;
 kreditis realuri gamoyenebis SesaZlebloba;
 saxelmwifos safinanso politika.
bankTan dadebuli xelSekrulebis mixedviT, sawarmom banks unda
gadauxados kreditis sargeblobis procenti. bankisTvis mniSvnelovania
mxolod dadgenil vadebSi da dadgenili moculobiT misi gadaxda. TviT
firmebisTvis ki mniSvnelovania isic, Tu TviTon saidan, romeli
wyarodan gadauxdis banks am Tanxas. amazea damokidebuli nasesxi
kapitalis fasic. realurad gadaxdili procentis nawili miekuTvneba
gamoSvebuli produqciis TviTRirebulebas, nawili ki mogebidan
nazRaurdeba. imaze, Tu gadasaxdeli procentis ra nawili miekuTvneba
produqciis TviTRirebulebas, damokidebulia firmis mogebis sidide.
Sedegad, kreditis momsaxurebis procesi gavlenas axdens, rogorc
gasanawilebeli mogebis masaze, ise dividendebis gadasaxdelze, rac
iTvleba aqcioneruli kapitalis momsaxurebad.
bankisaTvis gadasaxdeli procentis, Tu ra nawili unda miekuTvnos
TviTRirebulebas (danaxarjebs) da ra nawili unda daifaros mogebidan,
TiToeuli qveynis kanonmdeblobiTaa gansazRvruli. sazRvargareT
produqciis TviTRirebulebas miekuTvneba sesxis procentis is nawili,
romelic Seesabameba LIBOR-is ganakveTs (5,6%) plius sami procentuli
punqti. danarCeni gadasaxdeli ifareba mogebidan. aqve unda avRniSnoT,
rom es im SemTxvevaSi xdeba, Tu sesxi produqciis gamoSvebis mizniT
aris miRebuli, xolo Tu sesxi aRebulia ZiriTad saSualebaTa,
aramaterialuri aqtivebis da sxva brunvis gareSe aqtivebis SesaZenad,
6
maSin misi procenti mTlianad mogebidan ifareba. aseve ar SeiZleba
vadagadacilebuli sesxis procentis danaxarjebze mikuTvneba.
zemoT naTqvams firmisTvis didi mniSvneloba aqvs, radgan Tu
sesxis momsaxurebis xarjis didi nawili mogebiT daifareba, maSin
mogebis gadasaxadis sidide (saqarTveloSi igi 20%-ia) Seamcirebs
sawarmos valis Rirebulebas.
sawarmom nasesxi kapitali SeiZleba miiRos:
 bankidan sesxis saxiT;
 obligaciebis gamoSvebiT da gayidviT;
 lizingis wesiT (manqana-mowyobilobis lizingi).
bankidan nasesxi kapitalis Rirebulebis dasadgenad, upirveles
yovlisa, unda gamoiTvalos sesxis dafarvis diskontis koeficienti.
magaliTad, Tu firmam aiRo 5 000 000 lari sesxi 5 wliT da yovel wels
Tanabrad (anuiteti) unda gadauxados banks 1 500 000 lari, maSin:
5 5
1500000 1 5000000
5000000   aqedan  (1  r )   3,333
n 1 (1  r )
n n
n 1 1500000
am SemTxvevaSi, nasesxi kapitalis Rirebulebis dasadgenad rTuli
procentebis cxrilebis fulis erTeulis mexuTe funqciaSi (anuitetis
mimdinare Rirebuleba) unda vipovoT 5 wliani periodisaTvis sesxis
diskontis 3,333 ganakveTi an masTan miaxlovebuli. 3,333 diskontis
ganakveTi am cxrilebSi ar aris, masTan miaxloebulia mxolod 3,43308 da
3,27429. pirvels Seesabameba 14%, meores - 16%. maSasadame, firmis mier
sesxad aRebuli 5 000 000 dolaris Rirebuleba am ori procentis
diapazonSi meryeobs. igi Seadgens 16% _ 14% = 2%; 3,433 _ 3,27429= 0,159;
3,433 - 3,333 = 0,100. radgan 0,159 Seesabameba 2%-s, maSin 0,100-s Seesabameba -
2% * 0,100
 1,25 %; 14%+1,25% = 15,25%
0,159
amrigad, firmis mier aRebuli kreditis Rirebuleba aris 15,25%.
rogorc vxedavT, sasesxo kapitalis Rirebulebis gansazRvra
sakmaod rTuli procesia. kidev ufro rTulia igi, roca sesxi sxvadasxva
vadiT da sxvadasxva pirobebiT aris aRebuli, xolo maTi Rirebuleba
erTad unda ganisazRvros.
ufro martivad (magram ara ufro zustad) bankidan nasesxi
kapitalis Rirebulebad unda miviCnioT masze gadaxdili procenti
7
(sargebeli), romelic aucileblad unda SevamciroT mogebis gadasaxdiT,
radgan unda gvaxsovdes, rom kreditis procentis nawili (zogierT
qveynebSi mTlianad) ifareba firmis mogebidan. misi saangariSo formula
aseTia:
kбс = rбс (1- rt)
formulaSi kбс _ aris bankidan nasesxi saxsrebis Rirebuleba, rбс _
kreditis procenti, rt _ aris mogebis gadasaxadis ganakveTi (procenti).
nasesxi kapitali firmaSi Semodis obligaciebis emisiis gziTac.
aseTi nasesxi kapitalis Rirebuleba isazRvreba formuliT:
C gЭ  (1  T) * C g

formulaSi T _ aris mogebis gadasaxadis ganakveTi,


Cg _ aris moziduli kapitalis saboloo Semosavlianobis done.
Tu, magaliTad, gamoSvebulia obligaciebi nominaluri
RirebulebiT 1000 dolari, romelic emitents yovel wels moutans 10%
Semosavals, e.i. 100 dolars, da, Tu viciT, rom mogebis gadasaxadi
qveyanaSi 20%-ia, maSin obligaciebis emitenti miiRebs 100_20=80 dolar
wminda Semosavals, xolo obligaciebiT moziduli 1000 dolari
kapitalis Rirebuleba iqneba
C gЭ  (1  T) * C g  (1  0,2) * 10%  8%

firmaSi kapitali moizideba lizingis wesiTac. firmis mier xdeba


manqana-mowyobilobis ijariT aReba garkveuli gadasaxdelis (ijaris
qira) fasad, lizingis vadis gasvlis Semdeg, am manqana-mowyobilobis
gamosyidvis an ar gamosyidvis pirobiT.
radgan kapitalis mozidvis es forma axalia, amitom misi
Rirebulebis angariSis meTodika jer ar aris damuSavebuli.
firmis kapitalis Rirebulebis gansazRvra mTavrdeba misi saSualo
Sewonili Rirebulebis gaangariSebiT. misi saangariSo formula aseTia:
WACC= Wd* Cd(1-T) +Wp*Cp+We*Ce
formulaSi WACC _ aris firmis kapitalis saSualo
Sewonili Rirebuleba;
W d, Wp, da We aris obligaciebiT nasesxi saxsrebis,
aqcioneruli kapitalis da bankidan moziduli saxsrebis xvedriTi
wilebi;

8
Cd,Cp da Ce kapitalis Sesabamisi nawilebis Rirebuleba;
T _ mogebis gadasaxdis ganakveTi.
kapitalis Rirebulebis gamoangariSebis codna firmis finansur
menejers sWirdeba kapitalis optimaluri struqturis Sesadgenad.
kapitalis formirebisas, cxadia Tavdapirvelad igi mis im wyaroebs
airCevs, saidanac Semosuli kapitali iafia, e.i. mcire Rirebulebisaa.
magram roca iafi kapitalis wyaro amoiwureba, igi iZulebulia mimarTos
SedarebiT Zvir wyaroebsac, rac zrdis kapitalis saerTo Rirebulebas.
aseT dros, aucilebelia kapitalis zRvruli (marJinaluri) Rirebulebis
gamoTvla, romelic aCvenebs yovel axlad mozidul kapitalis erTeulze
kapitalis saSualo Sewonili Rirebulebis zrdas.
kapitalis zRvruli Rirebuleba iangariSeba formuliT:
ССК
ПСК 
К
formulaSi CCK _ aris kapitalis saSualoSewonili Rirebulebis
namati, K ki aris firmis mier damatebiT moziduli kapitalis namati
(jami).
praqtikulad, Tu kapitalis zRvruli Rirebuleba aRemateba im
proeqtis (proeqtebis) Semosavlianobis dones, raSic es damatebiTi
kapitali unda daixarjos, firmis finansurma menejerma uari unda Tqvas
`Zviri~ wyaroebidan kapitalis miRebaze.
rogorc vxedavT, firmis kapitalis Rirebulebis gamoTvla rTulia.
metic, misi zogierTi nawilis Rirebulebis gamoTvlisas adgili aqvs
miaxloebiT prognozebs (magaliTad, aqcioneruli kapitalis Rirebulebis
gamoTvlisas dividendis sidide prognozulia), rac zrdis kapitalis
gamoangariSebis cdomilebas. amis miuxedavad, ase gamoTvlili kapitalis
Rirebulebac ki mniSvnelovan rols TamaSobs firmis cxovrebaSi.
faqtiurad, misiT fasdeba firmaSi investiciuri proeqtebis
ganxorcielebis bedi. Tu aRmoCnda, rom investiciuri proeqtis
momgebianobis Siga ganakveTi (IRR) firmis kapitalis Rirebulebaze
dabalia, maSin firmam uari unda Tqvas mis ganxorcielebaze, radganac am
proeqtis Semosavlianobis ganakveTi misi gansaxorcieleblad daxarjul
kapitalis Rirebulebaze naklebi aRmoCndeba.

9
cnobisaTvis: Jurnal `fortunam~ gamoaqveyna monacemebi 177
amerikuli kompaniis kapitalis Rirebulebis Sesaxeb. kompaniebis saerTo
ricxvidan 65%-is kapitalis Rirebuleba 11-dan 17%-is farglebSi
meryeobda, 19,2%-is _ 17%-s aRemateboda, xolo 16,8%-is 11%-ze naklebi
iyo.
calke aRniSvnis Rirsia firmis sabrunavi saxsrebis Sevsebis iseTi
wyaros zogierTi nawilis Rirebulebis gansazRvra, rogoricaa,
moklevadiani kreditoruli davalianeba. sabWoTa ekonomikaSi mas myar
pasivebs uwodebdnen. rac imas niSnavs, rom es saxsrebi myarad,
stabilurad firmis sargeblobaSi imyofeba, Tumca igi gareSe pirebisaa.
maT ricxvSia magaliTad, muSa-mosamsaxureebisadmi xelfasiT davalianeba,
nayid masala-nedleulze momwodeblisadmi davalianeba da a.S. sabWoTa
pirobebSi sabrunavi saxsrebis formirebis es wyaro ufaso iyo. misi erTi
nawili, magaliTad, muSa-mosamsaxureebisadmi xelfasiT davalianeba,
SeiZleba iqTvas, amJamad ufasoa, radganac dagvianebis Tu ardagvianebis
SemTxvevebSi firmidan xelfasi erTi da igive sididiT gaicema. sxva
SemTxvevaa masala-nedleulis momwodeblebisadmi davalianeba. mom-
wodebeli firmas misi gadaxdis vadebs uwesebs _ adre (pirvel vadaSi)
gadaxdisaTvis fasdaTmobas aZlevs, dagvianebiT (bolo periodis
dasasruli) gadaxdaze ki jarimasac axdevinebs. roca firmas sakuTari
saxsrebi samyofi aqvs, cxadia, igi angariSsworebis pirvel formas
airCevs, magram rogor moiqces maSin, roca sakuTari saxsrebi ar yofnis?
iqnes sjobs aiRos bankidan moklevadiani sesxi da dafaros momwodeblis
davalianeba da miiRos misgan fasdaTmobac. an iqneb umjobesia, samyofi
sakuTari saxsrebis pirobebSic ki uari Tqvas pirvel vadaSi
momwodeblis davalianebis dafarvaze, es saxsrebi mimarTos sxva ufro
momgebian saqmeSi, romelic davalianebis dafarvis meore vadis
dadgomisTvis am valsac gadauxdis, jarimasac da kidev didi mogebac
darCeba. es arCevani firmis finansurma im codniT da gamocdilebiT unda
gaakeTos, romelic mas aqvs.
moklevadiani kreditoruli davalianebis Sesafaseblad sankt-
peterburgeli mecnieri v. kovaliovi aseT formulas gvTavazobs:
d 360
k cr  * * 100
100  d n  k

10
formulaSi kcr _ aris moklevadiani kreditoruli davalianebis
Rirebuleba (%);
d_ aris fasdaTmoba, romelic eZleva firmas k vadaSi (pirveli
vada) davalianebis gadaxdisaTvis (%);
n _ aris im dReebis raodenoba, romelTa ganmavlobaSi firmam
aucilebald unda dafaros momwodeblis davalianeba.
magaliTi: firmam momwodeblisagan iyida 45-dRiani gadaxdis vadiT.
aqedan vadis 10 dRis ganmavlobaSi dafarvis SemTxvevaSi eZleva
fasdaTmoba (SeRavaTi, ofcia) 3%-is sididiT. v. kovaliovis mier
SemoTavazebuli formulis mixedviT Tu firma ar isargeblebs
fasdaTmobiT (ofciiT), am davalianebis Rirebuleba iqneba:
3 360
k cr  * * 100  31,9%
100  3 45 - 10
firmis kapitalis Sevsebis am wyaros `siZvire~ Tu `siafe~ mxolod
sxva wyaroebTan SedarebiT dgindeba. es saqmec firmis finansuri
menejeris funqciaa.
sawarmos Ddafinanseba uzrunvelyofs mis dinamiur ganviTarebas da
saSualebas iZleva gadawydes Semdegi amocanebi:
_ sakuTari samewarmeo saqmianobis gafarToeba finansuri da
materialuri resursebis dagrovebis xarjze;
_ axali sawarmoebis SeZena;
_ axali biznesis aTviseba diversifikaciis saSualebiT.
sakuTari samewarmeo saqmianobis gafarToeba mowmobs sawarmos myar
poziciebs bazarze, gamoSvebuli produqciis moTxovnilebaze,
samuSaoebsa da momsaxurebis gawevaze.
finansuri zrdis uzrunvelyofisaTvis aucilebelia Sesabamisi
finansuri strategia, romelSic unda iqnes Cadebuli gafarToebuli
kvlavwarmoebis dafinansebis wyaroebi. umravlesi sawarmoebisaTvis
strategia Ffinansur dargSi aris TviTdafinansebis miRweva, rac niSnavs
rom sawarmos rogorc wesi, ar aqvs Tavisufali finansuri resursebi,
magram misi dabandeba saqmeSi iZleva met mogebas. finansuri zrdis
strategiis warmatebis kriteriumi aris ara Semosavlebis da
danaxarjebis miRebis odenoba, aramed kapitalis sidide, romelic
uzrunvelyofs dagrovebas.

11
Tu sawarmo garedan moizidavs saxsrebs, romlebic mas esaWiroeba
biznesis gafarToebisaTvis, maSin misi marTva rTuldeba da moiTxovs
Sesabamis dafinansebas. investorebi xSirad moiTxoven detaluri gegmebis
arsebobas, raTa darwmunebuli iyvnen, rom maTi saxsrebi gamoyenebuli
iqneba efeqturad da miRebuli iqneba Sesabamisi Semosavali, romelic
daakmayofilebs maT. gare dafinansebis damaxasiaTebeli Taviseburebaa
dafinanseba aqciebis gamoSvebis xarjze. saubaria Cveulebriv da
priviligirebul aqciebze. dafinansebis arsebiTi wyaroa sasesxo
kapitalis mozidva, romelic xorcieldeba sawarmos mier sxvadasxva
safinanso, sawarmoo da saxelmwifo dawesebulebebidan. rodesac sawarmo
Rebulobs sesxs fuladi saxsrebis saxiT, bunebrivia, iRebs
valdebulebas dafaros is momavalSi. xSirad sawarmo aRebul
valdebulebebis sanacvlod sesxis uzrunvelyofisaTvis giraoT debs
qonebas. Cadebul qonebas ewodeba uzrunvelyofa, xolo vals (sesxs)
ewodeba uzrunvelyofili. im SemTxvevaSi, rodesac sawarmo ver ixdis
vals, maSin kreditori iRebs prioritets qonebis gankargvaze.
aris SemTxvevebi, rodesac sawarmom saWiroebisaTvis mniSvnelovania
grZelvadiani ijariT aiRos qoneba, romelic aris kreditiT yidvis
analogi, romlis uzrunvelyofa moxdeba ijariT aRebuli qoneba. aseT
ijaras ewodeba lizingi.
kapitalis struqturis CamoyalibebaSi aranakleb mniSvnelovania
sapensio valdebulebebi. sawarmos TiToeuli muSaki monawileobs
sapensio fondis formirebaSi, romelic Sedis kapitalis struqturaSi.
finansuri strategiis mniSvnelovani elementia moqniloba da
adaptireba. isini sawarmoebs saSualebas aZleven operatiulad gaakeTon
reagireba cvlilebebze, Seitanon koreqtivebi sawarmos strategiaSi,
aRmofxvran dafinansebis araefeqturi meTodebi, uari Tqvan dafinansebis
ZviradRirebul wyaroebze. finansuri strategia xels uwyobs sawarmos
kapitalis dagrovebis moZiebaSi da finansuri resursebis gadanawilebaSi
biznesis met perspeqtiul sferoSi an saqmianobis masStabebis
gafarToebaSi.
kapitalis struqturis sididis optimizaciis gamovlena warmoad-
gens erT-erT ZiriTad mimarTulebas. Amisi miRweva ki SesaZlebelia
arsebuli situaciis Rrma analiziT. finansuri samsaxurisaTvis FfarTo

12
obieqturi informacia fuladi kapitalis efeqtur gamoyenebaze gadawyve-
tilebebis misaRebis safuZvelia.
kapitalis ama Tu im struqturis arCevisas sawarmos SeuZlia:
- Seamciros xarjebi da imoqmedos damamZimebeli wesebis SemovliT.
AaseTi danaxarjebis magaliTebia sagadasaxado da gakotrebis gadasaxadi;
- Seamciros urTierTdapirispireba sxvadasxva dainteresebul
jgufebs Soris. magaliTad, menejerebsa da aqcionerebs, aqcionerebsa da
kreditorebs Soris;
uzrunvelyos dainteresebuli jgufebi finansuri aqtivebiT, rom-
lis miRweva sxva SemTxvevaSi iqneba SeuZlebeli. e. i. sawarmo afarToebs
SesaZlebel finansur instrumentebs, riTac Rebulobs damatebiT moge-
bas, im mizniT, romliTac sawarmo ebmeba am saqmianobaSi, is asrulebs fi-
nansuri Suamavlis funqcias;
- sawarmos kapitalis optimaluri struqturis moZebna aris metad
rTuli procesi, amitom am pirobebSi mniSvnelovania kapitalis struqtu-
ris dadgenis iseTi RonisZiebebis gamonaxva, romlebic saSualebas mogv-
cems mivaRwioT sawarmos sabazro Rirebulebis maqsimizacias. kapitalis
optimaluri struqtura saSualebas iZleva minimizacia gavukeToT saerTo
kapitalur danaxarjebs.
kapitalis struqturaze gavlenas axdens Semdegi faqtorebi:
- gayidvebis stabiluroba;
- sawarmos aqtivebis Sedgeniloba;
- komerciuli riski, romelTanac saqme aqvs sawarmos;
- kontrolis mdgomareoba aqcionerebisa da xelmZRvanelebis
mxridan;
kreditorebis damokidebuleba sawarmosTan.
optimaluri struqturis gamoZebna bevrad aris damokidebuli miz-
nobriv sasesxo valdebulebebis doneze, masze Tavis mxriv moqmedebs sa-
warmos SesaZlebloba gadaixados dafinansebasTan dakavSirebuli fiqsi-
rebuli danaxarjebi. sxva faqtorebidan SeiZleba gamovyoT:
_ obligaciebis sasurveli Rirebulebis SenarCuneba;
_ dakreditebis sakmarisi rezervebiT uzrunverlyofa;
_ finansuri regulirebis upiratesobis gamoyeneba.

13
dReisaTvis ar arsebobs dawesebulebis kapitalis erTiani tipuri
struqtura, aseve ar arsebobs idealuri ekonomikuri garemo, amitom konk-
retuli dawesebulebis kapitalis struqturis moZieba moiTxovs
dabalansebul midgomas. amaTuim kapitalis struqturis SerCevisas
sawarmos SeuZlia Seamciros xarjebi, an imoqmedos SemovliTi gziT,
misTvis yvelaze miuRebeli wesebiTac ki. Secvalos potenciuri
ZviradRirebuli Tavisi bunebiT warmoqmnili urTierTsawinaaRmdego
mosazrebebi dainteresebul jgufebs Soris. magaliTad, menejerebs da
aqcionerebs an aqcionerebs da kreditoreba Soris uzrunvelyos
dainteresebuli jgufebi finansuri aqtivebiT, sxva dros maTTvis
miuwvdomeli. maSasadame, sawarmo afarToebs SesaZlebel misawvdom
finansur instrumentebs, amiT ki moipovebs damatebiT mogebas.
kapitalis struqturis SerCevisas sawarmos SeuZlia muxlebis
mixedviT Seamciros Tavisi danaxarjebi:
- sagadasaxado gadasaxadiT. aqcionerebisa da kreditorebis garda
arseboben kidev sxva pretendentebi sawarmos mogebis nawilze. kerZod,
saxelmwifo, Tavisi sagadasaxado organos saxiT. zogierTi gadasaxadi
gaicema sawarmos doneze, xolo zogierTis gadaxda xdeba aqcionerebis
mier;
- finansur gaWirvebasTan dakavSirebiT. am danaxarjebSi Sedis dro
da energia, romelsac sawarmos mmarTvelobiTi personali xarjavs, raTa
likvidirebuli iqnes gakotrebis SesaZlebloba, agreTve is honorarebi,
romlebic gaicema gakotrebis warmoebaze saqmis daspecialebul
iuristebze.
- saxelmwifo sesxebis meSveobiT. mas sargeblis saprocento
ganakveTi an saerTod ara aqvs, an Tu aqvs, is Zalzed dabalia.
gza, romelmac SeiZleba migviyvanos sawarmos Rirebulebis zrdamde,
aris dainteresebul pirebs SevuqmnaT iseTi pirobebi, rom moxdes
aqtivebis stabilizacia, raTa sawarmos saqmianoba iyos garantirebuli
da mimarTuli momgebianobisaken.
dafinansebis gadawyvetilebebis sakiTxebs Tan axlavs kompromisebi,
romlebic damokidebulia konkretul pirobebze da romelSic muSaobs
sawarmo. magaliTad, sawarmo, romelic ar ixdis mogebis gadasaxads
zaralis gamo, unda gaerkves ra ufro kargia misTvis: mogebis

14
gadasaxadis gadauxdeloba, Tu xarjebi, romlebic gamowveulia sawarmos
finansuri gaWirvebiT. meore mxriv sawarmo, romelsac aqvs myari
finansuri pozicia, wyvets sxva problemebs, raTa uzrunvelyos Tavisi
finansuri mdgomareobis optimizacia.
kapitalis struqturis CamoyalibebisaTvis, raTa moxdes biznesis
dafinanseba, saWiroa:
_ sesxi megobrebidan da naTesavebidan. aseTi sesxi mizanSewonilia,
Tu saqmianoba iwyeba mcire biznesiT;
_ ijara. romlis gamcemi aZlevs sawarmos ofiss, sawyobs,
danadgarebs, romlebic Tavis mxriv iRebs valdebulebas gadaixados
gansazRvruli Tanxa kontraqtiT gaTvaliswinebul vadebSi;
_ Cveulebrivi aqciebiT dafinanseba. igi SesaZlebelia, Tu sawarmo
aris saaqcio sazogadoeba, is gamoiyeneba, rodesac sawarmo xdeba saaqcio
sazogadoeba, an Tu sawarmo fiqrobs sagrZnoblad gafarToebas;
_ sasesxo valdebulebebi varantiT. is warmoadgens “opcion”-kods,
romelic uflebas aZlevs mflobelebs iyidon sawarmos mier
gamoSvebuli aqciebi fiqsirebuli fasiT. varanti Tan erTvis sasesxo
valdebulebebs im SemTxvevaSi, Tu sawarmo grZnobs imis aucileblobas,
rom moziduli iqnes axali saaqcio kapitali valis gadaxdis dromde.
aseT obligaciebze gaicema naklebi sargeblis saprocento Semosavali,
vidre es iyo varantis ararsebobis SemTxvevamde;
_ debitoruli davalianebis faqtoringi. sawarmos SeuZlia dados
xelSekruleba sxva sawarmosTan Tavisi debitoruli davalianabis
momsaxurebisaTvis. am SemTxvevaSi is yidis debitorul davalianebas
faqtor-sawarmoze fasdaklebiT daaxloebiT 70-80 procentis an naklebis
farglebSi.
sawarmos kapitalis Rirebuleba saWiroebs safuZvlian codnas,
radganac is warmoadgens mogebis normas, romelsac sawarmo iZleva
Tavisi fasiani qaRaldebis sanacvlod, raTa SenarCunebuli iqnes maTi
sabazro Rirebuleba. Kkapitalis Rirebulebis arsSi srulad garkveva
saSualebas mogvcems kapitalur dabandebebze miviRoT gadawyvetilebebi,
avagoT kapitalis optimaluri struqtura, miviRoT grZelvadiani ijaris
gadawyvetilebebi, Zveli obligaciebis axlad gamoSvebul obligaciebze

15
gacvlisa da sabrunavi kapitalis sakiTxebSi. Kkapitalis Rirebuleba
gaiangariSeba rogorc saSualo-Sewonili sidide.
kapitalis yvela Semadgenel elements aqvs Rirebulebis komponenti.
aqedan gamomdinare fasi. igi SeiZleba gamosaxuli iqnes Semdegi
formuliT:
kapitalis momsaxurebis danaxarjebi
kapitalis fasi = ______________________________ .
kapitalis Rirebuleba
sakuTari da sasesxo kapitalis momsaxurebis danaxarjebi gansxvav-
debian.
sakuTari kapitalis momsaxurebis danaxarjebis maCvenebelia
dividendi, amitom sakuTari kapitalis fasi gamosaxulia
divid-bi privileg. aqc-bidan +
divid Cveulebr.aqc-idan
sakuTari kapitalis fasi = _______________________________________ .
gasaSualebuli sakuTari kapitalis sidide
davuSvaT, privilegirebuli aqciebis raodenoba aris 2 000, xolo
dividendi masze gamocxadebulia 2 000 lari; Cveulebrivi aqciebis
raodenoba udris 20 000-s, dividendi ki maTze gamocxadebulia 3 300
lari, sakuTarma kapitalma sabazro wels Seadgina 250 000 000 lari,
xolo saangariSoSi 242 000 000 lari. maSin, sakuTari kapitalis fasi
iqneba:
2 000 X 2 000 X 3 300 X 20 000
sakuTari kapitalis fasi = ________________________________ =
(250 000 000 + 242 000 000)
_____________________
2
40 000 000 + 66 000 000 106 000 000
= ______________________ = ______________ = 0.4309 .
492 000 000 246 000 000
___________
2
maSasadame, sakuTari kapitalis fasi Seadgens 43 TeTrs erT larze,
anu 43%-s.
momsaxurebaze sasesxo kapitalis danaxarjebi es aris sargebeli
kreditisaTvis da sxva xarjebi sakredito xelSekrulebis pirobebis
Sesabamisad. grZelvadiani kreditisaTvis es SeiZleba iyos kreditis

16
sargeblis procentis garda, aseve saijaro gadasaxadi finansuri
lizingisaTvis, premiebi saobligacio sesxebze, sxva xarjebi.
moklevadiani kreditisaTvis es SeiZleba iyos kreditis sargeblis
procentis gadaxda, aseve procentebi Tamasuqze, sargebeli moklevadian
sesxebze da sxva.
magaliTad, sasesxo kapitalis fasi kreditze 50 000 000 lari 20%-
iT wliuri sami TviT iqneba:
50 000 000 X 0,2 / 4 2 500 000
sasesxo kapitalis fasi = __________________ = ___________ = 0,050 .
50 000 000 50 000 000
e.i. sasesxo kapitalis 1 (erTi) laris fasi Seadgens 5 TeTrs, anu
5%-s.
mTliani kapitalis SefasebisaTvis unda moxdes saSualoSewonili
fasis dadgena Semdegnairad:
kapitalis fasi = sakuTari kapitalis fasi X sakuTari
kapitali + sasesxo kapitalis fasi X sasesxo kapitali.
moklevadiani dafinanseba (warmoebs erTi wlis vadiT an ufro
mokle droSi) aris gayidvebi kreditiT, moklevadiani sabanko sesxi,
komerciuli qaRaldebi, debitoruli davalianeba, sasaqonlo–
materialuri maragis dafinanseba.
moklevadiani dafinanseba gamoiyeneba sezonuri da droebiTi
safinanso bazris (koniunqturis) meryeobasTan dakavSirebiT, aseve
grZelvadiani miznis misaRwevad.
grZelvadian dafinansebasTan SedarebiT moklevadians aqvs
ramdenime upiratesoba. is rogorc wesi, msubuqad xorcieldeba, moiTxovs
nakleb danaxarjebs da metad moqnilia. uaryofiTi mxarea: masze gavlenas
axdens sargeblis saprocento ganakveTi, xSirad saWiroa damatebiTi
dafinanseba, aris gadauxdelobis riski (swrafad dgeba dafarvis vada).
moklevadiani dafinansebis wyaroa: komerciuli krediti, bankis
sesxi, sabanko aqcepti, sawarmoebis finansuri sesxi, komerciuli fasiani
qaRaldebi, debitoruli davalianebis sesxi da sasaqonlo–materialuri
maragi giraos qveS.

17
mniSvnelovania moklevadiani dafinansebis iseTi wyaros gamonaxva,
romelic metad misaRebia situaciidan gamomdinare. SerCevisas
gansakuTrebuli yuradReba unda mieqces:
- Rirebulebas;
- finansuri koeficientebis zemoqmedebas;
- reitingis gavlenas kreditunarianobaze;
- risks, Tu sawarmo materialurad damokidebulia gare wyaroze;
- ufro myar da stabilur gzebs;
- SezRudvas, rogoric aris aucilebeli sabrunavi kapitalis
minimaluri done;
- moqnilobas;
- mosalodneli fuladi bazris koniunqturas (magaliTad,
sargeblis momavali saprocento ganakveTi) da momavali dafinansebis
SesaZleblobas;
- inflaciis temps;
- sawarmos Semosavlianobis da likvidurobis uzrunvelyofas,
amasTan, TiToeuli am oridan mniSvnelovan rols asrulebs situacia,
rodesac sawarmo valdebulia gadaixados Tavisi mimdinare valebi;
- operaciebis Catarebis stabilurobasa da Tavisdroulobas;
- dabegvras.
garkveul periodSi Tu aris fuladi saxsrebis deficitis
albaToba, finansurma menejerma winaswar, kritikuli momentis
dadgomamde, unda miiRos dafinansebis uzrunvelsayofad RonisZiebebi
(sakredito xazi).
savaWro krediti (angariSebis ganaRdeba) – aris fuladi saxsrebi,
romelic sawarmom unda daubrunos momwodebels. es aris dagegmvis
(mimdinare) dafinanseba sawarmosaTvis, romlebic arian kreditunariani,
magram kritikul situaciebSi moxvdnen. es krediti aris sasaqonlo–
materialuri maragis yvelaze ZviradRirebuli dafinansebis forma. misi
upiratesoba imaSia, rom is SeiZleba mudmivad mieces, Tu kreditorebi
fiqroben, saqmiani urTierTobebis gagrZelebas; is ar SeiZleba
ganvixiloT, rogorc qonebrivi garavnobis Rirebuleba; mis gamoyenebas
ar ericxeba sargeblis procenti, an Tu ericxeba, is minimaluria; is
mosaxerxebelia da ar aris gamoricxuli misi gagrZeleba, Tu sawarmo

18
isev Cavardeba gaWirvebul mdgomareobaSi. Tu sawarmo ganicdis
likvidurobasTan dakavSirebiT gaWirvebas, mas SeuZlia gaagrZelos
sakredito davalianebis vada, magram is miiRebs uars fulad daklebaze
da misi kreditunarianobis reitingi sagrZnoblad daecema.
moklevadiani dafinansebis mTavar wyaros warmoadgens bankidan
aRebuli sesxi.
sabanko dafinansebis formebs miekuTvneba:
- arauzrunvelyofili sesxi ;
- uzrunvelyofili sesxi (sesxi giraos qveS) ;
- wardgenili krediti;
- krediti ganvadebiT.
arauzrunvelyofili sesxi – moklevadiani arauzrunvelyofili
(qonebis giraos gareSe) sesxebis umravlesoba aris TviTlikviduri. aseTi
sesxi rekomendebulia im SemTxvevaSi, Tu sawarmo flobs
kreditunarianobis SesaniSnav reitings. uaryofiTi is aris, rom am
saxeobis sesxs aqvs sargeblis maRali saprocento ganakveTi.
sesxi giraoTi – Tu sawarmos aqvs dabali kreditunarianobis
reitingi, banki miscems fulad sesxs, mxolod misi uzrunvelyofis
Semdeg. qonebrivi girao gvxdeba sxvadasxva formiT: sasaqonlo-
materialuri maragis, sabazro fasiani qaRaldebis da ZiriTadi
saSualebebis saxiT. Tu sawarmos aqvs SesaZlebloba aiRos
arauzrunvelyofili sesxi, ukeTesia man mimarTos sesxs giraoTi,
radganac es sesxi gamoirCeva dabali sargeblis saprocento ganakveTiT;
sakredito xazi, - banki aZlevs ganmeorebis safuZvelze, garkveuli
odenobiT Tanxis fulad saxsrebs sesxad. sakredito xazi, rogorc wesi,
dgindeba erTi wliT, xolo SemdgomSi xdeba maTi ganaxleba. am sesxis
upiratesoba Semdegia: is msubuqi da swrafi misawvdomia
dafinansebisaTvis. fuladi bazris SemWidroebis pirobebSi,
SesaZlebloba aris gamoiyeno Tanxis moculoba, romelic aucilebelia;
gamoirCeva valis dabrunebis siswrafiT, mizanSewonilia sakredito xazi
gamoviyenoT Tu sawarmo muSaobs msxvil konkretul proeqtebze,
xangrZ;livi drois ganmavlobaSi, ar fiqrobs fulis miRebas proeqtis
damTavrebamde. uaryofiTi mxare aris: saWiroa qonebrivi girao da
damatebiTi finansuri informacia bankis kreditorebisaTvis. banks Tavis

19
mxriv SeuZlia SezRudos sawarmos saqmianoba, kapitaluri dabandebis
dadgenis meSveobiT an sabrunavi kapitalis saWiro minimaluri donis
dadgeniT.
sakredito xazi, rogorc wesi, winaswar SeTanxmebulia, fuladi
saxsrebis sesxad miRebamde. banks SeuZlia Seamowmos sawarmos
mdgomareoba da mosTxovos mTlianad dafaros sesxi mokle droSi
(magaliTad erT TveSi). am SemTxvevaSi sesxi aris faqtiuri, sezonuri. Tu
sawarmos ara aqvs SesaZlebloba gadaixados moklevadiani sesxi, maSin
upriania dafinanseba moxdes grZelvadiani kreditiT.
- akreditivi - bankis mier gamoSvebuli dokumenti, romelic iZleva
garkveuli Tanxis ganaRdebis garantias aRniSnul periodSi. faqtiurad
bankis krediti icvleba myidvelis kreditiT, riTac minimumamde mcirdeba
gamyidvelis riski.
arsebobs akreditivis sxvadasxva saxeoba: sasaqonlo akreditivi
xSirad waredgineba mesame piris sasargeblod. Ddamowmebuli akreditivi
eZleva sakorespodento bankis mier da garantirebulia warmdgeni bankis
mier. akreditivis upiratesobaa: sawarmosaTvis ar aris saWiro saqonlis
gadatvirTvaze saavanso gadasaxadi, amiT saxsrebi ar SeiZleba iqnas
gamoyenebuli sxva komerciul saqmeSi.
- avtomaturad ganaxlebadi krediti, aris SeTanxmeba banksa da
msesxebels Soris, romliTac banki valdebulia gasces garkveuli drois
ganmavlobaSi dadgenili fuladi saxsrebi. upiratesoba: SesaZlebloba
swrafi dakreditebis da minimaluri SezRudva(saxazo kreditTan
SedarebiT). naklia _ SezRudvebi bankis mier.
rodesac moklevadiani sesxi ver dafaravs moTxovnilebas, iseTi,
rogoric aris axali biznesis dawyeba, axali ZiriTadi saxsrebis mozidva
an grZelvadiani valis dafarva, gamoiyeneba saSualovadiani sesxebi,
romlis gamoyeneba xorcieldeba bankebis da lizingis meSveobiT.
sesxebis dafarvis vada Seadgens erT welze mets da ar umetes xuT wels.
sargeblis saprocento ganakveTi saSualovadian kreditze xSirad
maRalia, vidre moklevadiani sesxis dros. sargeblis saprocento
ganakveTi SeiZleba iyos fiqsirebuli an cvalebadi.

20

También podría gustarte