Está en la página 1de 6

ESCUELA SUPERIOR DE FORMACIÓN DE MAESTROS “MCAL ANDRÉS DE SANTA CRUZ Y

CALAHUMANA”

AYMARA ARU YATIQAWI THAKHI


GUIA DIDACTICA DE LENGUA ORIGINARIA

UNIDAD DE FORMACIÓN: TCLOA III


ESPECIALIDAD: ELECTRICIDAD ELECTRONICA
AÑO DE FORMACIÓN: TERCERO
DOCENTE: SONIA V. HUARINA QUISPE

LA PAZ – BOLIVIA
E.S.F.M. “Mcal Andrés de Santa Cruz y Calahumana” Guía Didáctica TCLOA III

UNIDAD TEMATICA AYMARA ARUNA QILLQA THAKHIPA (Estructura


oracional)
CONTENIDO Tama aruna thakhipa suti amuyuru phuqhanchiri
(Sujeto, objeto, verbo)
CAPACIDADES, HABILIDADES Y AYMARA ARUTA ARSUÑA. QILLQAÑÄNI,
CUALIDADES ARUSKIPT’AÑANI

LURÄWI – PRÁCTICA

ASKINJAMA ARST’AÑATAKIXA LUP’IWINAKA ULLART’AÑÄNI

KUNASA KAWKISA AKA JAKAWINXA TAQI KUNASA


PACHANIKIWA AYNIKIWA

WAYNA TAWAQUSAKIWA WAYNA, TAWAQU KANKAÑAXA


KUNASA JIKXATASIÑAXA CH’IWI URPUKIWA

PUSI LUP’IWINAKA QILLQAPXAÑÁNI


AKA JAMUQUNAKA UÑJAÑÄNI UKATXA ARUSKIPT’AÑÄNI
YATÏWI - TEORIA
TAMA ARUNAKA – ORACIONES. Amuyunakaxa aru phuqhatawa, kunsa mä jaqixa amuyi
ukanaka arsusi, ukhamasti aka amuyunakaxa thakhiparjama qillqañäni: suti, yänaka (utjirinaka)
aruchiri. (S.O.V.).

 EJ. Nayaxa qhaturuwa sarasktha


S O V
 Jumaxa qhaturuwa saraskta
S O V
 Jupaxa qhaturuwa saraski
S O V
 Jiwasaxa qhaturuwa sarasktana
S O V
SAWI AMUYUNAKA – Frases Oracionales
PÁ SAWI AMUYUNAKA

 Frase nominal – sintagma nominal Sutinaka: Qala, qarwa uma, jaqi, yatichiri, yatiqiri,
iwija, etc.
 Frase verbal – sintagma verbal. Aruchirinaka: Laruña, ikiña, saraña, thuqhuña,
yapuchaña, etc.
 EJ. Awkijawa k’añasku puriyi
F.N. F.V.
KASTA AMUYUNAKA – CLASES DE ORACIONES

 JASA AMUYU – Oraciones simples. Aka amuyuxa mä aruchiriniwa


 EJ. Jupaxa markaru sari
 Ej. Kamisaki, walikisktati?
 Ej. Yatiqirinakaxa jach’a yatiqaña utaruwa sarasipki
 PAYA AMUYUNI – Oraciones compuestas. Aka amuyuxa paya ukhamaraki walja
aruchirinakaniwa.
 EJ. Timukuxa uñch’ukiski, anuxa ikiski
 EJ. Jisk’a wawaxa ampara uñasiski, qarwaxa sayt’ata ikiski.
Ej. Phisijaxa wali manq’iriwa
Ej. Khá waynaxa thuqhuriwa saratayna
Ej. Jiwasaxa ch’uqi alañäni
Ej. Qharuruxa kullakajaxa yapuchiriwa sarani
Ej. Munatamaxa panqara alasiski

Ej. Waynaxa thuqhuskiwa


SUTIRU TUKXATAYIRI QHANANCHIRI (Complemento directo, indirecto
circunstancial)
EJ. Yatiqaña utana yatichirixa wawanakataki pankanaka wakiyaski
C.C. S CI CD V
 P- Khitisa pankanaka wakiyaski? P. ¿Quién va preparar los textos?
 R- yatichiri R. Maestro (S)
 P- Khititakisa wakiyaski? P. ¿Para quién va preparar?
 R- Wawanakataki R. para los niños (C I)
 P- Kunsa wakiyaski? P. ¿Qué va preparar?
 R- Pankanaka R. Textos (C D)
 P- Khawkhansa wakiyaski? P. ¿Dónde va preparar?
 R- Yatiqaña utana R. En la Unidad Educativa (C C)
1. Jupaxa yuqapataki mä k’añasku ali
2. Imillaxa jupatakiwa waka awati
YAQÄWI – VALORACIÓN
AKA JISKT’AWINAKARU JAYSAÑÄNI
1. ¿Jumaxa aymara amuyunaka thaqhiparjama qillqasktati?
R…………………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………………….
2. ¿Jumaxa suma aymara aru qillqaña yattati?
R…………………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
3. ¿Jichha pachaxa kunjamsa aymara aru apnaqasiski?
R…………………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………..

ACHUQAWI – PRODUCCIÓN
UÑJAÑÄNI AKA JAMUQU UKATXA PHISQHA AMUYUNAKA QILLQAÑÄNI (Observar la imagen,
luego escribir cinco oraciones)
AMUYUNAKA
1. …………………………………………………………………………………………………………………………………………..
2. …………………………………………………………………………………………………………………………………………..
3. …………………………………………………………………………………………………………………………………………..
4. …………………………………………………………………………………………………………………………………………..
5. …………………………………………………………………………………………………………………………………………..

También podría gustarte