Está en la página 1de 8

Ejercitario 1

 La última consonante se llama puso ( ’ ) y es glotal.


ORIENTACIONES PARA LA LECTURA Y PRONUNCIACION DEL GUARANI. PU: sonido SO: soltar, separar
En el silabeo acompaña a la vocal que le sigue. Representa una sincopa en el ritmo de la
 El alfabeto guaraní cuenta con 33 signos o letras (tai) que a su vez representan la palabra.
misma cantidad de sonidos (pu) y son: Ej: SO’O: carne SU’U: morder
Abecedario. Achegety SO -’O SU -’U
a â e ê ch g ĝ h i î j k l m mb n nd ng nt ñ o ô p r rr s t u û v y ÿ ’ (puso)  EL ACENTO. (MOANDU)
La tilde nasal se identifica con este símbolo (~). En guaraní ninguna palabra termina en consonante y casi todas llevan acento en la última
(RR – rr) es el símbolo internacional de lingüística para el sonido RR – rr de vibración vocal y no se tilda (acento gráfico).
simple. Se escribe: tape: camino tata: fuego
 VOCALES: PU’AE: fonema con sonido oral o nasal. Y se lee: tapé tatá
Son 12 que se clasifican en 5 orales, 5 nasales, 1 gutural y 1 gutonasal.  El acento gráfico se usa cuando la vocal acentuada no es la final.
 VOCALES ORALES: PU’AE JURUGUA. La tílde nasal reemplaza el acento gráfico
A–E–I–O–U/ a–e–i–o–u-y Se lee y se escribe: áva: cabello tái: picante.
 VOCALES NASALES: PU’AE TÎGUA.
–ʖΖԖÛ/â–ê–î–õ–û–ÿ SALUDOS EN GUARANI
 VOCAL GUTURAL: PU’AE AHY’OGUA.
Y - Mba'eichapa. - Iporânte ha nde.
 VOCAL GUTONASAL: PU’AE AHY’OTÎGUA - Iporânte avei.
Ÿ - Mba'eichapa reiko. -Iporâminte ha nde.
 CONSONANTES: PUNDIE: fonema con sonido modificado. - Iporâminte avei.
 CONSONANTES ORALES: PUNDIE JURUGUA
CH – G – H – J – K – L – P – R – RR – S – T – V – ’ (puso) - Mba'eichapa nderera. Cherera ………... Ha nde.
Fonemas: Cherera …………...
Son las más pequeñas unidades fonológicas de la lengua dada. Constituyen marcas distintivas de
las formas de las palabras. Su cantidad es limitada en cada idioma. - Moôguapiko nde. Che …………-gua. Ha nde.
Grafemas: Che …………-gua.
Es la letra o signo con el cual se representan los fonemas. - Mboy arýpa (ano) rereko. Areko …….. ary (ano).
- Moôpiko remba'apo. Amba'apo …………….-pe. Ha nde.
RR – rr en guarani RR es de vibración simple se usa para los sonidos onomatopéyicos EJ: - Amba'apo …………………-pe.
charráu, kyrrýu y para el castellano guaranizado y jopara: karretape; ojagarrama, etc.
 DIGRAMA: PUNDIEKÕI 2. Reproducimos, en guaraní, este dialogo:
mb nd ng nt nd - Hola, .Como estas?
____________________________________________________
 CONSONANTES NASALES: PUNDIE TÎGUA - Bien, .y vos?
m–n–ñ ____________________________________________________
 CONSONANTES NASO-ORALES: PUNDIE TÎ-JURUGUA - Yo muy bien tambien.
mb – nd – ng – nt ____________________________________________________
 En guaraní las palabras se dividen en orales y nasales. Las nasales son aquellas que - .Donde trabajas?
están compuestas por alguna vocal o consonante nasal. ____________________________________________________
Ej: akâ – porâ – kuñataî – hembireko
Las orales son aquellas que no contienen vocales ni consonantes nasales.
Ej: rajy – túva – sy – arapoty
Las consonantes se leen en guaraní agregándole la letra “e”.
EJ: le, me, ne, re
Lo que en español seria: ele, eme, ene, ere.
Exceptuando la consonante (’ puso)

 CONSONANTES CON SONIDOS DIFERENTES.

 La consonante H suena como en el ingles: help, hood.


En guarani H es glotal y se llama HE
En guaraní: hái: agrio hu’u: tos.

 La J suena como la “ye” española, no tan arrastrada.


Ej: jagua: perro juru: boca
 La K sustituye a la “C” y a la “Q” del español.
EJ: ka’a: yerba kua: agujero

 La G se lee como “gue” (guerra), y conserva su sonido con todas las vocales.
Ej: monge: hacer dormir ragê: apuro, prisa
Namone'êmi ko ñemongeta. Fijemonos en las particulas resaltadas Jesarekorã
en negrita. a) En guaraní no existe diferencia en el tratamiento de 2ª persona singular vos, tú
- Mba'eichapa nderera. - Cherera Juana. o usted, como en el castellano. En todos los casos se utiliza el pronombre Nde.
ã) En esta lengua, como podemos notar, existen saludos específicos para cada
- Moôgua piko nde. - Che Concepcion-gua. momento del día.

- Moô piko reiko. - Aiko Paraguaype. - Mba'éichapa neko'ẽ. - ¿Cómo amaneciste? (se usa de mañana muy
temprano).
- Moôgui piko reju ko'a - Aju che rogagui.
- Mba'éichapa ndepyhareve. - ¿Cómo estás? (de mañana).
- Moô piko rehoreina. - Aha che rembiapohape.
- Mba'éichapa ndepyhareve'asaje. - ¿Cómo estás? (a la media mañana)
- Moô piko remba'apo. - Amba'apo Secretaria de la Funcion Publica-pe.

- Mba'éichapa ndeasaje. - ¿Cómo estás? (a la siesta).

Partículas interrogativas: - Mba'éichapa ndeka'aru. - ¿Cómo estás? (a la tarde).


Para formular preguntas, en guaraní, se utilizan las partículas sufijas: pa, piko,
pio, iko, tiko.
Las mismas van pospuestas a la palabra interrogativa. El castellano carece de - Mba'éichapa ndeka'arupytũ. - ¿Cómo estás? (de nochecita).
este tipo de Partículas; en este idioma la interrogación se expresa a través de la
entonación, en la expresión oral, y por medio del signo de interrogación, en la
expresión escrita. Las partículas pa y piko son las correctas desde el punto de - Mba'éichapa ndepyhare. - ¿Cómo estás? (de noche).
vista académico, pero en el habla coloquial se utilizan las formas pio, iko tiko, que
son variantes de piko. ch) En guaraní se deben diferenciar dos tipos de saludos: los formales y los
En guaraní, gracias a la existencia de partículas interrogativas especificas, no informales.
hace falta utilizar el signo de interrogación (.?). Empero, se lo puede utilizar si así Todas las formas estudiadas hasta ahora son saludos formales, que se pueden
se desea, para evitar confusiones. Si se usa, solo se ubica al final de la oración, utilizar con cualquier persona. Pero existen los saludos informales, que se utilizan
como en el ingles y el portugués. en la rueda de amigos, en el lenguaje coloquial, y que no se pueden utilizar con
una persona desconocida o alguien a quien debemos respeto, dado que
Techapyra : Mba'eichapa nderera. Mba'eichapa nderera? representaría falta de deferencia. Estos saludos se usan a cualquier hora del día.

La partícula piko también expresa otros contenidos además de la interrogación.


La misma expresa sorpresa, extrañeza o admiración. Ante una información Techapyrã:
inesperada que se recibe,por ejemplo:
- Ohova'ekue ningo che ra'y Espana-pe.
Hablante 1 Hablante 2
- Piko.
- Mba'eteko(pa) (piko) - Jarýi
- Kuehe omano Jose jarýi.
- Mba'e la pórte. - Jaryiete.
- Piko.
- Mba'e la situ. - Alpélo.
- Mba'eteko la situ. - Altóko.
- Ha upéi. - Ovevete.

Ejercitario 2 Ko'ág̃a José ñanemomaitei guaraníme ha ñande avei


Formas de saludos ñamomaiteimíta chupe iñe'ẽme:
- Mba'éichapa neko'ẽ.
- Mba'éichapa neko'ẽ(mi) - Cheko'ẽ porã. Ha nde.
- Cheko'ẽ porã(nte) avei. _______________________________________________________
- Cheko'ẽ porãnte avei.
Mba'éichapa ndepyhareve(mi) - Chepyhareve porã. Ha nde.
- Chepyhareve porã(nte) avei.
- Mba'éichapa ndeasaje.
- Mba'éichapa ndeasaje(mi). - Cheasaje porã. Ha nde.
_______________________________________________________
- Cheasaje porã(nte) avei.
- cheasaje porãnte avei.
- Mba'éichapa ndeka'aru(mi). - Cheka'aru porã. Ha nde.
- Cheka'aru porã(nte) avei.
- Mba'éichapa ndeka'aru.
- Mba'éichapa ndepyhare(mi) - Chepyhare porã. Ha nde. _______________________________________________________
- Chepyhare porã(nte) avei
- Cheka'aru porãnte avei.
- Mba'éichapa ndepyhare. Ñambohéra ñande rete vore.
_______________________________________________________
- Chepyhare porãnte avei.

Jajojuhu peteĩ tapicha ndive ñane rembiapohápe. Ñañemongeta


hendive ha pevarã ñaporandu chupe: mba'éichapa ijasaje,
mba'éichapa héra, moõguápa, moõpa oreko hóga, moõguipa ou,
moõpa omba'apo ha moõpa ohóta osẽ rire upégui.

_______________________________________________________________________
_______________________________________________________________________
_______________________________________________________________________
_______________________________________________________________________
_______________________________________________________________________
_______________________________________________________________________
_______________________________________________________________________
_______________________________________________________________________
_______________________________________________________________________

Ñane rembiapohápe og̃uahẽ peteĩ tetâgua, oñe'ẽseva director/a


ndive. Ñamomaitei chupe, ñaporandu chupe héra ha moõguipa Ñambohovái ko'ã porandu.
- Mboýpa nde resa.
ou. Upéi jajerure chupe ñanera'arõ'imi haguã ag̃aitéma
oñantendetaha ahese director térã directora. - Mboýpa ne akã.
_____________________________________________________________________ _________________________________________________________
_____________________________________________________________________ - Mboýpa nde jyva.
_____________________________________________________________________ _________________________________________________________
_____________________________________________________________________ - Mboýpa nde rye.
_____________________________________________________________________ _________________________________________________________
_____________________________________________________________________ - Mboýpa ne kuã.
_____________________________________________________________________ _________________________________________________________
_______________________________________________________________________ - Mboýpa ne retyma.
_______________________________________________________________________ _________________________________________________________
_______________________________________________________________________
_______________________________________________________________________
_______________________________________________________________________ Ñamba'apo ñambohovái ko'ã porandu: Ñambohysyimína ñande
_______________________________________________________________________ rete vore oĩva ñane akã (cabeza), ñande rete (tronco) ha ñande
rete apýrape (extremidades).
Ejercitario 3
Mba'erãpa jaipurukuaa ñane akã.
Che akã peteï, Ñane akã jaiporukuaa ñapensa haguã
che po ha che py moköi,
che tï po'imi peteï, Mba'erãpa jaiporukuaa ñande py.
che jyva ha che retyma moköi ,
che juru pukavy peteï , __________________________________________________________
che resa hü porã moköi , Mba'erãpa jaiporukuaa ñane kuã.
ha heta che akãrague.
__________________________________________________________
Mba'erãpa jaiporukuaa ñande jyva.

__________________________________________________________
Mba'erãpa jaiporukuaa ñande resa.

__________________________________________________________
Mba'erãpa jaiporukuaa ñande juru

__________________________________________________________
Ja'emi máva ñande rete vorépepa jajapo ko'ã mba'e. HERMANOS Y HERMANAS

Japorohecha _______________________________________________ che ryvy: mi hermano - dice el mayor


che ryke'y: mi hermano - dice el menor
Japoropichãi _______________________________________________ che kyvy: mi hermano (mayor o menor) - dice la hermana
che reindy: mi hermana (mayor o menor) - dice el hermano
Jasavi jahayhúvape _________________________________________ che kypy’y: mi hermana - dice la mayor
che ryke: mi hermana - dice la menor
Jachuta pelóta ______________________________________________ ha’e (i)tyke’ýra: es el hermano mayor - dice un tercero
ha’e (i)tyvýra: es el hermano menor - dice un tercero
Ñambopu mbaraka __________________________________________ ha’e (i)tykéra: es la hermana mayor - dice un tercero
ha’e (i)kypy'y: es la hermana menor - dice un tercero
Ñahetũ mba'e ryakuã ________________________________________
NOTA.- Para distinguir la hermana mayor de la menor, se dice:
Ñañekũmberei ______________________________________________
che reindy michîvéva: mi hermana menor - dice el varón
Japoropopyhy _______________________________________________ che reindy tuvichavéva: mi hermana mayor - dice el varón
Y para expresar los intermedios:
Ñahendu purahéi rory _______________________________________ che reindy mbytere: mi hermana mediana - dice el varón
che kyvy mbytere: mi hermano intermedio - dice la niña
Ñapensa ____________________________________________________
Traducimos al guaraní estas oraciones
Jakaru _____________________________________________________
Mi padre trabaja en el campo
Jajohavi'u ___________________________________________________ ____________________________________________________________________
Mi cuñado es de Asunción
Ñanemokuahũ _______________________________________________ ____________________________________________________________________
Pedro es mi abuelo
Ñambovyvy ao _________________________________________________ ____________________________________________________________________
Mba'épa ñande jareko térã namoĩ: Carlos es el nieto de José
____________________________________________________________________
Ñande jyva ári: _______________________________________________ Timoteo es el padre de su esposo
____________________________________________________________________
Ñane rapypa'ũme: ____________________________________________
Ramona es la abuela de Rosario
Ñane retyma ári: ______________________________________________ ____________________________________________________________________
Ñande ykére: _________________________________________________
Hacemos un dialogo en guaraní utilizando los nombres de parentesco aprendidos.
Ñande po pytépe: _____________________________________________ ____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
Ñande ati'ýre: ________________________________________________
____________________________________________________________________
Ne akãre: ____________________________________________________ ____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
Ejercitario 4
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
NOMBRES DE PARENTESCO EN IDIOMA GUARANÍ
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
USADOS ACTUALMENTE
____________________________________________________________________
(Antiguamente era superabundante la nómina de parentesco)
Jakaru
Oguahẽma asaje
che ru, taita - mi padre pejáke mesápe jakaru.
taita - su padre, el padre Mesa akãme toguapy
taita guasu, ramôi - abuelo che sy ha che ru .
jarýi, machu - abuela Ijapykáva toguapy,
oreko'ỹva togueru,
tovaja (che rovaja, hovaja) - cuñada (mi cuñada, su cuñada) tembi’u miẽma otĩmbo,
iména ru - su suegro oĩ kumanda ha so’o
iména sy - su suegra mandi'o, mbujape ityrarã,
temiarirô, remiarirô, hemiarirô osc. - nieto ryguasu rupi'a atã,
maymave hi'upyrã.
Ñamoñe’ẽ porã rire ko texto. Ñambohováimi guaraníme ko’ã porandu. Ejercitario Nº 5
Mba’e aravópa oguahẽma. Las palabras resaltadas en el texto son posposiciones(ñe'ẽriregua). Estas
____________________________________________________________________ palabras sirven para unir elementos en una cadena hablada.
Mavamávapa oguapýta mesa akãme.
____________________________________________________________________
Pe/me: en, a. Aháta Paraguaýpe. Voy a irme a Asunción.
Mba’épa ojapóta ijapykáva.
____________________________________________________________________ Gua: de, del. Che sy Ñembygua. Mi mamá es de Ñemby.
Mba’épa ojapóta ijapyka’ỹva. Gui: de . Ha'e ou Ciudad del Este-gui. Él viene de Ciudad del Este.
____________________________________________________________________
Mba’éichapa oĩ tembi’u Rehe, re: por, de Oñe'ẽ hapicháre. Habla del prójimo.
____________________________________________________________________ Guive: desde. Aguata Ka'aguasu guive. Camino desde Caaguazú.
Mba’emba’épa umi tembi’u oĩva mesa ári
____________________________________________________________________ Hag̃ua: para Ou okaru hag̃ua. Viene para comer.
Ñambohovái ko’ã porandu guaraníme G̃ uarã: para Kóva che ra'ýpe g̃uarã. Este es para mi hijo.
Mba’éichapa nde réra
Peve/meve: hasta Oñe'ẽ ikane'õ meve. Habla hasta cansarse.
____________________________________________________________________
Mba’éichapiko héra nde ru Ári: sobre. Romoĩkuri mesa ári. Pusimos encima de la mesa.
____________________________________________________________________ Rire: después. Okaru rire oke. Después de almorzar se durmió.
Mba’éichapa héra nde sy
____________________________________________________________________ Rupi: por, a través de. Ohasa che róga rupi. Pasó por mi casa.
Mba’éichapa héra ne reindy Ndive/ndie/ndi: con Ou itúva ndive. Viene con su papá.
____________________________________________________________________
Mba’éichapa héra nde ryvy 1 - Expresamos en guaraní estas afirmaciones:
____________________________________________________________________ - Mi mamá es de Asunción.
Mba’éichapa héra nde jarýikuera ________________________________________________________
____________________________________________________________________ - Mi papá es de Caaguazú.
Mba’éichapa héra ne ramoinguéra ________________________________________________________
____________________________________________________________________ - Ayer estuve en Caazapá.
________________________________________________________
Expreso estas afirmaciones en guaraní - Esta tarde me voy a ir a la casa de mi hermano.
________________________________________________________
Mi hijo es alto (dice la madre) - Yo vivía también en el interior.
____________________________________________________________________ ________________________________________________________
Mi hijo es gordo (dice el padre) - Vengo caminando desde Paraguarí
____________________________________________________________________ ________________________________________________________
Mi hija es baja (dice la madre)
____________________________________________________________________
Mi hija es delgada (dice el padre)
____________________________________________________________________ 2 – Hacemos un dialogo utilizando las partículas de posposiciones que
Mi hermano menor es trabajador (dice el varón) hemos visto.
____________________________________________________________________ _______________________________________________________________
Nuestra casa es linda _______________________________________________________________
____________________________________________________________________ _______________________________________________________________
Sus/vuestras ropas están limpias _______________________________________________________________
____________________________________________________________________ _______________________________________________________________
_______________________________________________________________
_______________________________________________________________
Ñañomongeta ógaygua rehegua _______________________________________________________________
_______________________________________________________________
____________________________________________________________________ _______________________________________________________________
____________________________________________________________________ _______________________________________________________________
____________________________________________________________________ _______________________________________________________________
____________________________________________________________________ 3 – Completamos con las palabras que faltan:
____________________________________________________________________ Guive - pe – gua – peve – ndive - peve
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________ - Che jarýi Santani_____.
____________________________________________________________________ - Ko'ẽ __________ pytũ meve oñemoarandu
____________________________________________________________________ - Ore roiko Limpio-____.
- Chetuja _______ añemoarandúta.
- Ohóta hikuái auto-pe nde róga ______.
- Máva ______ piko reju ko árape.
4 Ambohasa guaraníme ko’ã ñe’ẽ
Juan se va la casa de Antonio con su hijo. 7 – Expresamos estas ideas en guaraní
_________________________________________________________
Pedro corre desde Ypacaraí hasta Caacupé. - Mañana me voy a ir a Ciudad del Este.
_________________________________________________________ _________________________________________________________
Vine para trabajar. - Ayer no me fui a trabajar.
_________________________________________________________ - _________________________________________________________
La flor es para mi madre. - Mi padre trabaja en Asunción a la mañana.
_________________________________________________________ - _________________________________________________________
Pase por tu casa. - Llovió ayer a la mañana.
_________________________________________________________ - _________________________________________________________
Deje la ropa sobre la mesa. - Empezaremos a la madrugada.
_________________________________________________________ - _________________________________________________________
- Antes de amanecer queremos estar en nuestras camas.
5 Leemos este texto - _________________________________________________________
Pyhareve aha mbo'ehaópe,
asaje akaru che rogayguakuéra ndive, PARTES DEL CUERPO HUMANO Y ANIMAL
ka'aru aha che rembiapohápe,
ka'aruete aha'ã partído, Ejercitario Nº 6
pyhare amoñe'ẽ che aranduka, ahecha téle ha upéi ake. BARBA TENDYVA RENDYVA HENDYVA TRIFORME

Jaikuaami BOCA JURU


Ñe'ẽteja araguáva (Adverbios de tiempo) BRAZO JYVA
Ko ára: hoy.
CABELLO AKÂRAGUE
Ko'ág̃a: ahora, en este momento.
Upéi: después. CABEZA AKÂ
Aje'i: hace un rato.
CADERA TUMBY RUMBY HUMBY TRIFORME
Angete: hace un ratito, recién.
Akói: como de costumbre, siempre. CANILLA KUPY
Ko'ẽro, ko'ẽramo: mañana. CARA TOVA ROVA HOVA TRIFORME
o'ẽambuero: pasado mañana.
Ko'ẽambuetero: de aquí a tres días. CARNE, MUSCULO TO'O RO'O HO'O SO'O
Ko'ẽambuetevero: de aquí a cuatro días. CEJA TYVYTA
Kuehe: ayer.
Kueheambue: anteayer. CINTURA KU'A
Kueheambuete: el día anterior a anteayer. CODO JYVANGA
Kueheambueteve: dos días antes de anteayer.
Kokueheve: la vez pasada, hace poco. CORAZÓN KORASO ÑE'A

CUELLO AJÚRA

CUERPO TETE RETE HETE TRIFORME


Jaikuaami avei mba'éichapa ko'ẽ: DEDO DE LA MANO KUA
Ko'ẽ: amanecer
DEDO DEL PÍE PYSA
Ko'ẽju: el amanecer color oro.
Ko'ẽpyta: el amanecer color anaranjado. DIENTE TAI RAI HAI
Ko'ẽsaka: el amanecer ya claro.
ESPALDA ATUKUPE
Ko'ẽtĩ: alborear.
Ko'ẽmba: el amanecer totalmente consumado. ESTOMAGO PY'A
6 - Jaiporu ñe'ẽjoajupe ko'ã ñe'ẽteja (adverbio).
FRENTE SYVA
Ko ára: ________________________________________________________
Ko'ág̃a: ________________________________________________________ GARGANTA AHY'O
Upéi: ________________________________________________________ HOMBRO ATI'Y
Aje'i: ________________________________________________________
Angete: ________________________________________________________ HUESO KANGUE
Akói: ________________________________________________________ LABIO TEMBE REMBE HEMBE TRIFORME
Ko'ẽramo, ko'ẽro: ________________________________________________
Ko'ẽ'ambuéramo: ________________________________________________ LÁGRIMA TESAY RESAY HESAY TRIFORME
Kuehe: ________________________________________________________ LENGUA KU
Kueheambue: ___________________________________________________
Kueheambuete: _________________________________________________ MAMA, TETA, UBRE KÁMA
Kueheambueteve: _______________________________________________ MANO PO
Kokueheve: ____________________________________________________
MEJILLA TATYPY RATYPY HATYPY TRIFORME

MUÑECA PYAPY
Año = ary
NARIZ TI
Mes = jasy
Semana = arapokõindy
OIDO APYSA
Día = ára
OJO TESA RESA HESA TRIFORME
Hora = aravo
OMBLIGO PURU'A
Minuto = aravo’i
OREJA NAMBI Segundo = aravo’ive
ORINA TY

PALADAR APEKU
ARAPOKÕINDY
PANTORRILLA TETYMARO'O (SEMANA)
PÁRPADO TOPEPI ROPEPI HOPEPI TRIFORME
OJE’E
PECHO, TÓRAX PYTI'A

PELO TAGUE RAGUE HAGUE TRIFORME

PESTAÑA TOPEA ROPEA HOPEA TRIFORME OJE’E


PIÉ PY

PIEL PIRE
OJE’E
PIERNA TETYMA RETYMA HETYMA TRIFORME

QUIJADA TAÑYKA RAÑYKA HAÑYKA TRIFORME

RODILLA TENYPY'A RENYPY'A HENYPY'A TRIFORME OJE’E


SALIVA TENDY RENDY HENDY TRIFORME

SANGRE TUGUY RUGUY HUGUY TRIFORME OJE’E


TALÓN PYTA

TRIPAS, INTESTINO TYEKUE RYEKUE HYEKUE TRIFORME


OJE’E
UÑA DE LA MANO PYAPE

UÑA DE LOS PIES PYSAPE


OJE’E
VIENTRE, BARRIGA TYE RYE HYE TRIFORME

Ambohasa ko’â ñe’êjoaju guaraníme


 A mi abuelo le duele el codo. Ambohasa ko’ã ñe’ẽjoaju castellanope
......................................................................  Che sy oúta ko arateîme Rosariogui
 Mi mamá siente dolor en la cintura. _________________________________________________________
……………………………………………...  Pe arapo aháta Juan rógape
 Muchos niños cantan en guarani. _________________________________________________________
………………………………………………  Ejumína pe ararundy mbo’ehaópe
 Juan se golpeo la frente. _________________________________________________________
………………………………………………  Pe arakõi aháta ñúme che ru ndive
_________________________________________________________________________

Jaikuaa mba’íchapa oñemboja’o mende ary


Jasy kuéra réra
ENERO JASYTEÎ
FEBRERO JASYKÕI
MARZO JASYAPY
ABRIL JASYRUNDY
MAYO JASYPO
JUNIO JASYPOTEÎ
JULIO JASYPOKÕI
AGOSTO JASYPOAPY
SEPTIEMBRE JASYPORUNDY
OCTUBRE JASYPA
NOVIEMBRE JASYPATEÎ
DICIEMBRE JASYPAKÕI

Ambohasa guarani ñe’ême


1- En diciembre nace Jesús
……………………………………………………
2- En qué mes comienzan las vacaciones
……………………………………………………
3- En julio nos vamos a Rosario
……………………………………………………
4- En septiembre comienza la primavera
……………………………………………………

También podría gustarte