Documentos de Académico
Documentos de Profesional
Documentos de Cultura
pp. 163-171.
Bernhard (1970)
f. xibij.
Xibij: v. espantar.
Xibinel: fantasma.
Brasseur
v. tener miedo, esconderse (avoir peur, se cacher). Forma Xibih. V. espantar (p. 234).
XIB-mukaan maac, maax, uá uinic ichil u uinicil yan yokolcab. U hahilé, u tonil xchup
yan yikal cuxaan, cu hanál, yukul, uenél, yokol yetel cu tan hebix xan cu yokól cu yokot
yetel cu cheech, cu tzicbal; u xulé, maac; u xibil xchup. Bay yanil balcheo; yan u tonil,
xan.
XIBALBA- cu yalaal tile kaholaan hebix, cizín uá u Kazi[-]baal cakacbal metnal uá xan
hebix cu yalaal, u kazil cuchil. Bay u tucul macoob minaan u belooob (pp. 361-362).
XIBALBA: diablo.
Diccionario Cakchiquel
Xibibal: sust., verbal; lo que produce respeto; lo que da miedo (p. 423)
Coto
DIABLO: Qaxtoq, ah chi Xibalbai (p. 163).
DEMONIO: Ama3elal chi Xibalbay, “el q[ue] abita en el infierno” (p. 140).
Edmonson (1965)
xibih: (-u.) frighten, threaten, be afraid (15). ka n xibih v ib: I'm afraid (aa) —na k at
xibih av ib: don't be afraid (pp)
xib: (n.v.) fear, frighten (20). xib r ib: fearful (xm) —xep: fear, frighten (ss) —xib rikil:
fright (xm)
xibal: (n.) fear (jf). Xibal Ba: hell (-4) (Lords of Hell:) Hun Kame & Vukub Kame—
Xikiri Pat & Kuchu Makik —Afial Pu & Ahal Q'ana —Chamya Baq & Chamya Holom
—Ahal Mez & Ahal Tokob —Kik Xik & Patán —Rik Re & Kik r Ix Kak
xibibal: (n.) threat, frightful (CW 18). xibibal q'ohom: small drum used for the Holy
Thursday procession of the Jews (ee)