7 Odd. Tema III

OPERATIVNO PLANIRAWE NA ÂSOVITE PO BIOLOGIJA
ZA VII ODDELENIE
TEMA IV
OP[TI BIOLO[KI OSOBINI NA @IVOTNITE (40 ~asovi)
POTTEMA 2: DVI@EWE NA @IVOTNITE
OPERATIVEN PLAN ZA ÂS Br. 1
NASTAVNA EDINICA: ORGANI ZA DVI@EWE KAJ @IVOTNITE
1. ZADAÎ NA ÂSOT
U~enikot treba da moè: - da prepoznava i imenuva: delovi na skelet i tipovi skelet; - da poso~uva organi za dvièwe kaj vle~ugi, ptici i cica~i; - da opi{uva gradba na vnatre{en skelet kaj cica~ite i objasnuva ulogata na zglobovite i muskulite; - da raboti samostojno i vo grupa.
2. PODGOTOVKA NA USLOVI I SREDSTVA ZA RABOTA

Raspored na mebelot vo u~ilnicata za podobra komunikacija me| u nastavnikot i u~enicite. Sve` materijal (do`doven crv, polàv, riba), crteì, fotografii, {emi. -
3. ORGANIZACIJA I AKTIVNOSTI NA ÂSOT

- Nastavnikot gi deli u~enicite na grupi i im dava upatstva za rabota. - Nastavnikot gi objasnuva poimite skeleten i muskulen sistem. AKTIVNOSTI Aktivnost 1. Nastavnikot gi pojasnuva poimite za skeletniot sistem i tipovi na skelet. Aktivnost 2. Prva grupa: U~enicite go ~itaat tekstot od u~ebnikot, se zapoznavaat so krajnicite kako organi za dvièwe i potpora. Vtora grupa: U~enicite go ~itaat tekstot od u~ebnikot i ja soznavaat ulogata na zglobovite vo dvièweto. Treta grupa: U~enicite go ~itaat tekstot od u~ebnikot i ja soznavaat u logata na muskulite. Aktivnost 3. Nastavnikot i u~enicite od prvata, vtorata i tretata grupa zaedni~ki go izrabotuvaat planot na sodrìnite i zaklu~ocite od novata nastavna edinica.
PLAN NA TABLA 1.Sistemot na organi za dvièwe e sostaven od dva povrzani sistemi: skeleten i muskulen sistem. - Skeletot moè da bide: hidrostati~ki i cvrst: nadvore{en i vnatre{en skelet. 2. Organi za dvièwe KRAJNICI
noze
perki
krilja
3. Uloga na z globovi i muskuli vo dvièweto. Aktivnost 4. Nastavnikot go proveruva nivoto na usvoenost na sodrìnite so pomo{ na pra{awa od u~ebnikot.
4. SREDSTVA I POSTAPKI ZA PROVERUVAWE I OCENUVAWE NA POSTIGNATITE REZULTATI

Efektite od ~asot se proveruvaat vo tek na prezentacijata na u~enicite i usnite odgovori na pra{awata od u~ebnikot.
5. PODGOTOVKA ZA NAREDNIOT ÂS

U~enicite da donesat sve` materijal: plasti~na kesa za zamrznuva~, voda, do`doven crv, polàv, riba i dr.
6. KONSTATACIJA OD REALIZIRANIOT ÂS

Nastavnikot gi zabeleùva sogleduvawata za stepenot i obemot na: 5 realizacijata na celite/zada~ite na ~asot; 6 usvoenosta na sodrìnite (obemot i nivoto); 7 soodvetnosta (kvalitetot) na podgotovkite za ~asot so interesirawata na u~enicite.
NASTAVNA EDINICA: VE@BI I POVTORUVAWE KON SODR@INITE: ORGANI ZA DVI@EWE KAJ @IVOTNITE
1. ZADAÎ NA ÂSOT:
U~enikot treba da moè: - da nabquduva, sporeduva i zaklu~uva na~in na dvièwe kaj ìvotnite; - na~in na dvièwe vo zavisnost od ìvotnata sredina; - organi za dvièwe vo zavisnost od sredinata (uslovite na ìvotnata sredina).

Mebelot vo u~ilnicata e rasporeden za podobra komunikacija me|u nastavnikot i u~enicite. a) Nagledni sredstva: sve` materijal (polàv, do`doven crv, riba); plasti~no kese, voda; crteì, sliki, fotografii; gledani TV emisii.

Nastavnikot organizira grupi od u~enici. Nastavnikot koordinira, nabquduva, pojasnuva, informira, koregira. upatuva, naso~uva,
AKTIVNOSTI Aktivnost 1. Site u~enici ja izveduvaat ve`bata od u~ebnikot za hidroskelet i go objasnuvaat. Aktivnost 2. U~enicite nabquduvaat i objasnuvaat dvièwe so krajnici (noze, àba, vle~uga, cica~i): - krilja prici - perki riba. Aktivnost 3. U~enicite nabquduvaat i objasnuvaat dvièwe so muskuli kaj do`doven crv i polàv.

Vo tekot na prezentacijata se proveruvaat efektite od ~asot na koj e sledena celokupnata aktivnost na u~enicite: angaìranost kreativnost zainteresiranost samostojnost vo rabotata sorabotka vo grupata.

U~enicite za naredniot ~as da donesat po mo`nost sve` materijal: do`doven crv, ptica, polàv, riba i dr.

Nastavnikot gi zabeleùva sogleduvawata za stepenot i obemot na: 8 realizacijata na celite/zada~ite na ~asot; 9 usvoenosta na sodrìnite (obemot i nivoto); 10 soodvetnosta (kvalitetot) na podgotovkite interesirawata na u~enicite.
za
~asot
so
NASTAVNA EDINICA: NAÎN NA DVI@EWE KAJ @IVOTNITE VO @IVOTNATA SREDINA TIP NA ÂSOT: obrabotka na novi sodrìni
1. ZADAÎ NA ÂSOT
U~enikot treba da moè: - da prepoznava i imenuva na~in na dvièwe na ìvotnite i nivni organi za dvièwe; - da nabrojuva i opi{uva so svoi zborovi na~in na dvièwe vo zavisnost od ìvotnata sredina; - da se osposobi samostojno da raboti nabquduva, sporeduva i zaklu~uva na~ini na dvièwe kaj ìvotnite vo zavisnost od ìvotnata sredina.

Mebelot vo u~ilnicata e rasporeden za podobra komunikacija i iskoristuvawe na didakti~kiot materijal. Do`doven crv, polàv; grafika, sliki, crteì, {emi; gledani TV emisii, nabquduvawe koe }e se vr{i vo neposrednata okolina na u~ili{teto.

Nastavnikot organizira grupi od u~enici, dava zada~i i gi upatuva da rabotat so pomo{ na u~ebnikot i druga naglednost. U~enicite rabotat vo grupi i so tekstot od u~ebnikot. - Nastavnikot koordinira, naso~uva, pomaga, objasnuva. AKTIVNOSTI: Aktivnost 1. Sekoj u~enik individualno go ~ita tekstot i nabquduva sliki i dr. Aktivnost 2. Sekoj u~enik gi zapi{uva svoite steknati soznanija vo svojata te tratka i se podgotvuva za prezentacija. Aktivnost 3. Sekoja grupa gi prezentira podatocite i soznanijata do koi do{la. 1 u~enik. Voedno se pravi i plan na tabla. Prva grupa: Prezentira za soznanijata pod naslov Dvièwe so pomo{ na trepki.
Vtora grupa: Prezentira za Dvièwe so promena na oblikot na teloto. Treta grupa: Prezentira za Dvièwe so izvivawe na teloto. êtvrta grupa: Prezentira za Dvièwe so pomo{ na krajnici: a) odewe i tr~awe b) letawe v) plivawe. Tro{ewe na energija pri dvièweto za ovoj tekst dava objasnuvawe nastavnikot.
PLAN NA TABLA
vodna 1. @ivotni sredini vozdu{na
dvièwe so primena na oblik
dvièwe so pomo{ na trepki dvièwe so izvivawe na teloto
NAÎN NA DVI@EWE KAJ @IVOTNITE VO @IVOTNATA SREDINA
dvièwe so pomo{ na krajnici: - odewe i tr~awe - letawe
2. @ivotnite se dviàt so svoite organi za dvièwe vo svojata ìvotna sredina.

Sledewe na celokupnata aktivnost na u~enikot: angaìranost zainteresiranost samostojnost vo rabotata sorabotka vo grupata donesuvawe zaklu~ok i to~ni odgovori.
5. PODGOTOVKA ZA NAREDNIOT ÂS 6. KONSTATACIJA OD REALIZIRANIOT ÂS

NASTAVNA EDINICA: SISTEMATIZIRAWE NA SODR@INITE ZA DVI@EWE NA @IVOTNITE OBRABOTUVANI POIMI: na~in na dvièwe
sistem za dvièwe (skelet i muskuli) organi za dvièwe
1. ZADAÎ NA ÂSOT
U~enikot treba da moè: - da opi{uva na~ini za dvièwe kaj ìvotnite; - organi za dvièwe kaj ìvotnite; - da povrzuva na~ini na dvièwe vo zavisnost od ìvotnata sredina so tipovi na organi; - da umee da izraboti i da ja ~ita tabelata so podatoci.

Mebelot vo u~ilnicata e rasporeden za podobra komunikacija me|u nastavnikot i u~enicite i podobro iskoristuvawe na didakti~kiot materijal. a) Nastavni sredstva i pomagala - sve` materijal (polàv, do`doven crv) - crteì, sliki, fotografii - gledani TV-emisii - plasti~no kese, voda.

âsot zapo~nuva so podelba na u~enicite po grupi i raspredelba na zadolènija. AKTIVNOSTI: Aktivnost 1. Sekoj u~enik ~ita od u~ebnik na str. ___ za brzo povtoruvawe. Aktivnost 2. Samostojna rabota na u~enicite: - nabquduvawe dvièwe na do`doven crv i polàv; - razgleduvawe sliki, fotografii, crteì; - proveruvaat funkcija na hidroskelet so plasti~no kese i voda. Aktivnost 3. Popolnuvawe na tabela na tabla i odgovarawe na zada~i od nastavno liv~e.

Sledewe celokupnata aktivnost na u~enicite: angaìranosta samostojnosta vo rabotata zainteresiranosta to~nosta na odgovorite (usno iskaàni ili zapi{ani vo tabela).

Nastavnikot po ~asot treba da izvr{i analiza i sporeduvawe na podatocite za uspe{nosta od odgovorite na nastavnoto liv~e, tabelata i aktivnosta na u~enicite od postavenite pra{awa.

NASTAVNO LIVÊ 1. Sistem na organi za dvièwe kaj ìvotnite e sostaven od skeleten sistem i muskulen sistem. 2. Skeleten sistem moè da bide: hidrostati~ki skelet
nadvore{en vnatre{en 3. Vnatre{en skelet kaj rbetnicite e izgraden od: koski, rskavica ili od dvete, zglob. 2. Krajnicite kaj ìvotnite imaat razli~ni funkcii me|u koi najva`na e potporna. 3. Rbetnicite se dviàt so akcija na skeletni muskuli vrz koskite. 4. Da se popolni tabelata organi za dvièwe sprema ìvotna sredina.
dvièwe so trepki - spleskani crvi
promena na oblik na telo meduza so pomo{ na krajnici
so izvivawe na teloto zmija ribi
noze
krilja
perki àbi vle~ugi
cica~i
ptici
ribi
OPERATIVNO PLANIRAWE NA ÂSOVITE PO BIOLOGIJA ZA VII ODDELENIE
TEMA III GRUPI @IVOTNI I IMENUVAWE (10 ~asa)
OPERATIVEN PLAN ZA ÂS Br. 1 NASTAVNA EDINICA: FILOGENETSKO IMENUVAWE NA @IVITE ORGANIZMI TIP NA ÂSOT: obrabotka na novi sodrìni 1. ZADAÎ NA ÂSOT U~enikot treba da moè: - da definira poim filogenija i taksonomija; - da ja navede istorijata na grupiraweto i binarnata nomenklatura spored Karl Line; - da razbira grupirawe na ìvotni vo grupi, vid, rod, klasa; - da se osposobi za rabota vo grupa i za to~nost i preciznost vo izvr{uvawe na zada~ite. ISHODI definira poim filogenija i taksonomija; - ja navede istorijata na grupiraweto i binarnata nomenklatura spored Karl Line; - razbira grupirawe na ìvotni vo grupi, vid, rod, klasa; - da se osposobi za rabota vo grupa i za to~nost i preciznost vo izvr{uvawe na zada~ite. 2. PODGOTOVKA NA USLOVI I SREDSTVA ZA RABOTA Raspored na mebelot vo u~ilnicata treba da bide funkcionalen za rabota vo grupi. GRUPIRAWE I
sve` i konzerviran materijal (rastenija i nekoj voden preparat od nekoe ìvotno); {ema; u~ebnik po biologija za VII oddelenie.
3. ORGANIZACIJA I AKTIVNOSTI NA ÂSOT Nastavnikot organizira grupi, dava zada~i i u~enicite gi upatuva da rabotat so pomo{ na u~ebnikot i naglednite sredstva. U~enicite rabotat vo grupi so pomo{ na tekstot od u~ebnikot.
PODGOTOVKA: Nastavnikot dava zada~a sekoj u~enik da gi nabquduva donesenite rastenija i vodni preparati za da se voo~at sli~nostite i razlikite me|u niv i da gi upati u~enicite od potrebata za grupirawe na ìvotnite. Nastavnikot ja raskaùva istorijata na grupiraweto, go objasnuva dvojnoto imenuvawe na organizmite i sovremenata taksonomija. AKTIVNOSTI Aktivnost 1. Sekoj u~enik dobiva svoja zada~a: nabquduva i sporeduva dve rastenija ili dve ìvotni (sliki). Sekoj u~enik novite soznanija gi zapi{uva vo tetratka. Aktivnost 2. Po eden u~enik od sekoja grupa vr{i prezentacija na novite soznanija. Aktivnost 3. U~enicite vr{at povtoruvawe na novite znaewa so pomo{ na pra{awa. Plan na tabla:
Kategorija vo koja se grupiraat ìvotnite

CARSTVO
- ìvotinsko - hordovi
KOLO
KLASA
- cica~i
RED
- primati - lu|e - ~ovek - mudar
FAMILIJA
ROD VID
4. SREDSTVA I POSTAPKI ZA PROVERUVAWE I OCENUVAWE NA POSTIGNATITE REZULTATI Sledewe na celokupnata aktivnost na u~enicite angaìranost, zainteresiranost, sorabotka vo grupa i to~nosta na dadenite odgovori pri sproveduvawe na aktivnosta 3.Se sproveduva formativno ocenuvawe. 5. PODGOTOVKA ZA NAREDNIOT ÂS U~enicite da donesat listovi hartija i ogledalo. 6. KONSTATACIJA OD REALIZIRANIOT ÂS Nastavnikot gi zabeleùva sogleduvawata za stepenot i obemot na: - realizacijata na celite/zada~ite na ~asot; - usvoenosta na sodrìnite (obemot i nivoto); - soodvetnosta (kvalitetot) na podgotovkite interesirawata na u~enicite.
za
~asot
so
OPERATIVEN PLAN ZA ÂS Br. 2 NASTAVNA EDINICA: Carstvo na protisti praìvotno TIP NA ÂSOT: obrabotka na novi sodrìni
5. ZADAÎ NA ÂSOT U~enikot treba da moè: - da prepoznava i imenuva karakteristiki koi se odraz na srodnosta na ìvotnite; - da nabrojuva na~ini na ìveewa, vidovi razmnoùvawe, telesna praznina, rbet, simetrija; - da poso~i podelba na ìvotnite vo zavisnost od prisustvoto na rbetot; - da go objasni vlijanieto na ishranata vrz formata i planot na gradbata na teloto. ISHODI 2. PODGOTOVKA NA USLOVI I SREDSTVA ZA RABOTA Specijalizirana u~ilnica.
Mebel rasporeden za rabota vo grupi. Sliki, list hartija, ogledalo. 3. ORGANIZACIJA I AKTIVNOSTI NA ÂSOT Podgotovka: Nastavnikot gi organizira grupite. Nastavnikot koordinira, naso~uva, koregira, pojasnuva i ocenuva i gi upatuva u~enicite da raobtat vo grupi so pomo{ na tekst od u~ebnik i nagledni sredstva.
AKTIVNOSTI Aktivnost 1. U~enicite nabquduvaat sliki, sve` materijal i konzerviran od mali i golemi ìvotni. [to e zaedni~ko me|u ovie organizmi? Nastavnikot gi objasnuva zaedni~kite karakteristiki na ìvotnite koi se odraz na srodnosta na ìvotnite. Aktivnost 2. Sekoja grupa dobiva zada~a po koja }e raboti. Na~inot na ìveewe i razmnoùvaweto kako karakteristika na ìvotnite. Telesnata praznina kako karakteristika na ìvotnite. Na~inot na ishrana vlijae vrz formata, planot i gradbata na teloto. Simetrijata na teloto e odraz na organizacijata na site organi vo teloto. Sekoj u~enik so pomo{ na naglednite sredstva doa|a do soznanija koi gi zapi{uva vo tetratka. Aktivnost 3. Po eden u~enik vr{i prezentacija na soznanijata koi gi zapi{uva vo planot na tabla. prikrepeno podvi`no zra~na bilateralna Plan na tabla: dvièwe simetrija
Karakteristiki {to se odraz na srodnosta na

gradba polovo razmnoùvawe
organski sistem organ tkivo kletka polovi
rbeten
bezrbeten
razdelno dvopolovi
Aktivnost 4. Preku postaveni pra{awa se povtoruvaat sodrìnite od novata metodska edinica. 4. SREDSTVA I POSTAPKI ZA PROVERUVAWE I OCENUVAWE NA POSTIGNATITE REZULTATI Sledewe na celokupnata aktivnost, angaìranost, zainteresiranost na u~enicite, kreativnost i sorabotka vo grupi. 5. PODGOTOVKA ZA NAREDNIOT ÂS U~enicite da donesat razli~ni penkala po boja (grupi), listovi, mastilo, ogledalo. 6. KONSTATACIJA OD REALIZIRANIOT ÂS Nastavnikot gi zabeleùva sogleduvawata za stepenot i obemot na: - realizacijata na celite/zada~ite na ~asot; - usvoenosta na sodrìnite (obemot i nivoto); - soodvetnosta (kvalitetot) na podgotovkite za ~asot so interesirawata na u~enicite.
OPERATIVEN PLAN ZA ÂS Br. 3 NASTAVNA EDINICA: VE@BI I POVTORUVAWE KON SODR@INITE ZA GRUPIRAWETO NA @IVOTNITE
1. ZADAÎ NA ÂSOT
U~enikot treba da moè: - da objasnuva nau~ni termini za: filogenija i taksonomija; - da razlikuva grupi na ìvotni spored nadvore{ni karakteristiki; bilateralna od radijalna simetrija; - da nabquduva, voo~uva, sporeduva i donesuva zaklu~oci; - da se osposobi za grupna rabota i to~nost i preciznost vo izvr{uvawe dadeni zada~i. ISHODI - objasnuva nau~ni termini za: filogenija i taksonomija; - razlikuva grupi na ìvotni spored nadvore{ni karakteristiki; bilateralna od radijalna simetrija; - nabquduva, voo~uva, sporeduva i donesuva zaklu~oci; - se osposobi za grupna rabota i to~nost i preciznost vo izvr{uvawe dadeni zada~i.
2. USLOVI I SREDSTVA ZA RABOTA a) u~ilnica; didakti~ki materijal so u~estvo na u~enicite. Nastavni sredstva i pomagala penkala; (gumi; ranci); sliki (hidra, riba, ku~e, volk, ma~ka, lav); list hartija, mastilo, ogledalo.
3. ORGANIZACIJA i AKTIVNOSTI NA ÂSOT Aktivnost 1. Nastavnikot vr{i kratko usno povtoruvawe filogenija i taksonomija. za
Aktivnost 2. U~enicite se podeleni na grupi i sekoja grupa dobiva svoja zada~a. I grupa Sporeduvawe na penkala (gumi, ranci) spored boja. II grupa Nabquduvawe i voo~uvawe na razli~en na~in na ìveewe kaj ìvotnite (slika od hidra; riba). III grupa Otkrivawe na nadvore{ni sli~nosti na ma~ka i lav preku slika. IV grupa Rabota so list hartija, mastilo i ogledalo spored upatstvoto od u~ebnikot (bilateralna i radijalna simetrija). Aktivnost 3. U~enicite vr{at prezentacija na steknatite soznanija od ve`bata. 4. SREDSTVA I POSTAPKI ZA PROVERUVAWE NA POSTIGNATITE REZULTATI -
sledewe na celokupnata aktivnost na u~enicite; angaìranost; odgovornost pri izvr{uvawe dadena zada~a; sorabotka vo grupa, nastavni liv~iwa; formativno ocenuvawe.
5. PODGOTOVKA ZA NAREDNIOT ÂS - U~enicite da go donesat prethodno podgotveniot obid kultura od seno.
6. KONSTATACII OD REALIZIRANIOT ÂS Nastavnikot gi zabeleùva sogleduvawata za stepenot i obemot na: - realizacijata na celite/zada~ite na ~asot; - usvoenosta na sodrìnite (obemot i nivoto); - soodvetnosta (kvalitetot) na podgotovkite za ~asot so interesirawata na u~enicite.
OPERATIVEN PLAN ZA ÂS Br. 4 NASTAVNA EDINICA: OP[TO GRUPIRAWE NA @IVOTNITE TIP NA ÂSOT: obrabotka na novi sodrìni NOVI POIMI: praìvotni (paramecium, ameba, euglena), trepki, kam{i~iwa, la`ni noìwa, kontraktilna i hranitelna vakuola 2. ZADAÎ NA ÂSOT U~enikot treba da moè: - da prepoznava, imenuva i nabrojuva pretstavnici od praìvotnite; - da opi{uva, objasnuva, sporeduva i izdvojuva kaj poedini pretstavnici od praìvotnite; - da se osposobi za samou~ewe, samootkrivawe, sorabotka vo grupa, donesuvawe na logi~ki zaklu~oci i vgraduvawe na novite soznanija vo sopstveniot sistem na znaewa. ISHODI
prepoznava, imenuva i nabrojuva pretstavnici od praìvotnite; opi{uva, objasnuva, sporeduva i izdvojuva kaj poedini pretstavnici od praìvotnite; - se osposobi za samou~ewe, samootkrivawe, sorabotka vo grupa, donesuvawe na logi~ki zaklu~oci i vgraduvawe na novite soznanija vo sopstveniot sistem na znaewa 2. PODGOTOVKA NA USLOVI I SREDSTVA ZA RABOTA U~ilnicata so soodveten raspored na mebel za rabota vo grupa i najfleksibilna komunikacija me|u u~enicite i nastavnikot; -
a) Nagledni sredstva i pomagala priroden materijal (kultura na vodeno seno infuzum) prethodno podgotvena od grupa u~enici; voden preparat od vodeno seno, kapalka. raznovidna grafika: sliki i crteì so raznovidni pretstavnici od praìvotni; u~ebnik VII, sliki i crteì od u~ebnikot; {ema pregled na ìvotinskoto carstvo.
b) Tehni~ki pomagala: mikroskop
3. ORGANIZACIJA I AKTIVNOSTI NA ÂSOT U~enicite nakratko ja povtoruvaat istorijata na grupirawe na ìvotnite, dvojnoto imenuvawe, sovremena taksonomija i karakteristiki na gradba na ìvotinskoto telo i srodnosta na ìvotnite: op{toto grupirawe na ìvotnite i nivnoto poteklo od zaedni~ki ednokleto~en predok (izumreni kam{ikari, sledej}i go nivnoto uslo`nuvawe i razvivawe od poprosti kon posloèni, biolo{ki osobini na praìvotnite (ìveali{te, forma i gradba, na~in na ishrana, dvièwe, razmnoùvawe, karakteristiki na paramecium: prisposobuvawe i na~in na dvièwe, ishrana, razmnoùvawe; funkcija na golemoto i maloto jadro; funkcija na hranitelna i kontraktilna vakuola, zaboluvawa {to gi predizvikuvaat parazitskite protozoi (tripanozoma i malari~en plazmodium); razli~ni prisposobuvawa za dvièwe (trepki, la`ni noìwa, kam{i~iwa), heterotrofna (parazitska) i avtotrofna ishrana, bespolovo i polovo razmnoùvawe.
Nastavnikot: - Na u~enicite im gi soop{tuva operativnite zada~i na ~asot: dava upatstvo za rabota, kako i na koj na~in }e gi izrabotat aktivnostite; - Naso~uva, informira, objasnuva, ja sledi rabotata na u~enicite, dopolnuva, korigira i gi vrednuva nivnite znaewa; - podgotvuva voden preparat od kultura na seno i go podgotvuva za mikroskopirawe. AKTIVNOSTI Aktivnost 1. Na pregledot na ìvotinskoto carstvo daden kako prilog vo u~ebnikot, nastavnikot objasnuva za op{toto grupirawe na ìvotnite i nivnoto poteklo. Aktivnost 2. U~enicite vo grupa gi prezentiraat svoite novi soznanija do koi do{le vo tekot na ~asot i so pomo{ na nastavnikot se izrabotuva plan na tabla.
Plan na tabla: 1. Site ìvi organizmi se grupirani vo sistem od 5 carstva
1.Bakteri i
Carstva
3.Gabi
2.Praìvotni i algi
4.Rastenij a 5.@ivotni
Bezrbet ni ______
Rbetni
_______
______ ______ ______
_______ _______ _______
2. Poteklo na ìvotnite
od ednokleto~ni izumreni kam{ikar
3. Praìvotni
- avtotrofno (parazitski) - heterotrofno
- kam{i~iwa - la`ni noìwa - trepki
ishrana PRA@IVOTNI PROTOZOI dvièwe
@iveali{te voda bespolovo po~va polovo paraziti vo drugi ìvotni
PROTOZOI pretstavnici
razmnoùvawe
paramecium ameba euglena aktivno so trepki

DVI@EWE
@IVEALI[TE
PARAMECIUM
RAZMNO@UVAWE
polovo bara -
GRADBA
bespolovo i
ISHRANA
ednokleto~no citoplazma trepki golemo i malo jadro hranitelna vakuola kontraktilna vakuola
heterotrofno
4. SREDSTVA I POSTAPKI ZA OCENUVAWE NA POSTIGNATITE REZULTATI Sledewe na celokupnata aktivnost na u~enicite, zainteresiranost, angaìranost, sorabotka vo grupa, donesuvawe logi~ki zaklu~oci, sposobnost novite soznanija da gi vgradat vo sistemot na sopstvenite ve}e steknati znaewa.Nastavno liv~e,~ek listi, formativno ocenuvawe.
-
5. PODGOTOVKA ZA NAREDNIOT ÂS Da donesat polàv lozov i do`doven crv, sliki~ki od razli~ni bezrbetni ìvotni, lepilo, noìci, hartija.
6. KONSTATACIJA OD REALIZIRANIOT ÂS Nastavnikot gi zabeleùva sogleduvawata za stepenot i obemot na: - realizacijata na celite/zada~ite na ~asot; - usvoenosta na sodrìnite (obemot i nivoto); - soodvetnosta (kvalitetot) na podgotovkite za ~asot so interesirawata na u~enicite.
OPERATIVEN PLAN ZA ÂS Br. 5 NASTAVNA EDINICA : BEZRBETNI @IVOTNI TIP NA ÂSOT: obrabotka na nova nastavna sodrìna I. CEL I ZADAÎ U~enikot treba da moè: - da prepoznava i imenuva grupi bezrbetni ìvotni (raznovidni) spored izgled, golemina, gradba, mesto na ìveewe i drugi osobini; - da nabquduva, razlikuva i sporeduva vidovi na bezrbetni ìvotni; - samostojno da razmisluvaat, sporeduvaat i donesat zaklu~oci. ISHODI - prepoznava i imenuva grupi bezrbetni ìvotni (raznovidni) spored izgled, golemina, gradba, mesto na ìveewe i drugi osobini;
nabquduva, razlikuva i sporeduva vidovi na bezrbetni ìvotni; samostojno razmisluvaat, sporeduvaat i donesat zaklu~oci.
2. PODGOTOVKA NA USLOVI I SREDSTVA ZA RABOTA Vo u~ilnicata mebelot e postaven taka u~enicite da imaat najdobra komunikacija me|u sebe i so nastavnikot. Potrebni nagledni sredstva i pomagala - priroden materijal (sve` ili konzerviran); - ~erupki od polàvi, {kolki, sun|eri, raznovidna grafika, crteì, sliki, {emi i dr. 3. ORGANIZACIJA I AKTIVNOSTI NA ÂSOT (sodrìna i aktivnosti na nastavnikot i u~enikot) Vo vovedniot del na ~asot nastavnikot gi objasnuva so pomo{ na crteì osnovnite osobini na bezrbetnite ìvotni i uslo`nuvaweto na gradbata na organizmite niz nivnata dolga evolucija. Nastavnikot gi soop{tuva aktivnostite na ~asot i dava upatstva za rabota, koristewe na soodveten nagleden materijal {to }e koristi vo otkrivaweto na zada~ite i formira grupi. Aktivnosti: Aktivnost 1. - U~enicite nabquduvaat razli~ni vidovi grupi bezrbetni ìvotni. Aktivnost 2. Sekoj u~enik so pomo{ na zada~ite od u~ebnikot gi grupira bezrbetnite ìvotni spored nivnite osobini. To~nite odgovori se zapi{uvaat na tabla i se popolnuva {emata. PLAN NA TABLA CARSTVO NA @IVOTNI bezrbetni ìvotni rbetni ìvotni BEZRBETNI @IVOTNI sun|eri - slatkovodni - morski koprivkari - korali - meduzi - hidra
spleskani crvi - metil - tenii cev~esti crvi - ~ove~ka glista - detska glista - trihina mekoteli - polàvi - {kolki - glavonogi prstenesti crvi - do`doven crv - pijavici ~lenkonogi - pajaci - rakovi - mnogunogi - insekti iglokoì morski yvezdi - eòvi - krastavici 4. SREDSTVA I POSTAPKI ZA OCENUVAWE NA POSTIGNATITE REZULTATI Celokupnata aktivnost, zainteresiranost, sposobnost za samou~ewe, sorabotka vo grupa, to~nost na dadeni odgovori, kreativnost, samostojnost vo rabotata.Se primenuvaat nastavni liv~iwa, samoocenuvawe, ~ek listi, formativno ocenuvawe. 6. KONSTATACII OD REALIZIRANIOT ÂS Nastavnikot gi zabeleùva sogleduvawata za stepenot i obemot na: - realizacijata na celite/zada~ite na ~asot; - usvoenosta na sodrìnite (obemot i nivoto); - soodvetnosta (kvalitetot) na podgotovkite za ~asot so interesirawata na u~enicite.
NASTAVNA EDINICA: VE@BI I POVTORUVAWE KON ÂSOT BEZRBETNI @IVOTNI 1. CEL I ZADAÎ NA ÂSOT U~enikot treba da moè: - da ozna~uva i imenuva praìvotni i bezrbetni ìvotni (koprivarki, spleskani crvi, prestenesti crvi, mekoteli, ~lenkovidni; rakovi, insekti, pajakovidni mnogunogi); - da pribira i evidentira primeroci od mekoteli (polàv, {kolka, sun| er i dr.);
vr{i nabquduvawe na ìvotni vo priroda (do`doven crv, lozov polàv) i svoite vpe~atoci gi beleì vo svojata tetratka.
ISHODI - ozna~uva i imenuva praìvotni i bezrbetni ìvotni (koprivarki, spleskani crvi, prestenesti crvi, mekoteli, ~lenkovidni; rakovi, insekti, pajakovidni mnogunogi); - pribira i evidentira primeroci od mekoteli (polàv, {kolka, sun|er i dr.); - vr{i nabquduvawe na ìvotni vo priroda (do`doven crv, lozov polàv) i svoite vpe~atoci gi beleì vo svojata tetratka. 2. PODGOTOVKA NA USLOVI I SREDSTVA ZA RABOTA U~ilnica so raspored na mebel za pobliska komunikacija so u~enicite i nastavnikot. Priroden materijal sve` ili konzerviran, modeli raznovidna grafika, crteì, sliki, {emi, grafofolii, fotografii, video i TV film, u~ebnik. 3. ORGANIZACIJA I AKTIVNOSTI NA ÂSOT (sodrìna, aktivnosti na nastavnikot i u~enicite) âsot zapo~nuva so povtoruvawe i utvrduvawe na usvoenite znaewa za op{tite osobini na praìvotnite i bezrbetnite ìvotni.
Aktivnost 1. Napravete vo grupata svoj pregled na bezrbetni ìvotni spored upatstvoto dadeno vo u~ebnikot. U~enicite se podeleni na grupi.
I grupa Sekoj u~enik da donese na u~ili{te ise~eni sliki ili crteì na bezrbetni ìvotni. Podredi gi slikite, zalepi gi na golem list hartija. II grupa U~enicite vr{at nabquduvawe na do`doven crv (staven) na hartija. Potoa vr{i prezentirawe na osnov karakteristiki na grupata prstenesti crvi. III grupa U~enicite vr{at nabquduvawe na lozov polàv (staven na list). Vr{at prezentirawe na osnovnite karakteristiki na grupata mekoteli.
4. SREDSTVA I POSTAPKI ZA OCENUVAWE NA POSTIGNATITE REZULTATI Celokupnata aktivnost, zainteresiranost, sposobnost za samou~ewe, sorabotka vo grupa, to~nost na dadeni odgovori, kreativnost, samostojnost vo rabotata.Se primenuvaat nastavni liv~iwa, samoocenuvawe, ~ek listi, formativno ocenuvawe.
5. PODGOTOVKI ZA NAREDNIOT ÂS

Sobirawe na sliki od ìvotinsko carstvo za pravewe na album. 6. KONSTATACII OD REALIZIRANIOT ÂS Nastavnikot gi zabeleùva sogleduvawata za stepenot i obemot na: - realizacijata na celite/zada~ite na ~asot; - usvoenosta na sodrìnite (obemot i nivoto); - soodvetnosta (kvalitetot) na podgotovkite za ~asot so interesirawata na u~enicite.
OPERATIVEN PLAN ZA ÂS Br. 7,8 NASTAVNA EDINICA: RBETNI @IVOTNI TIP NA ÂSOT: obrabotka na novi sodrìni 1. ZADAÎ NA ÂSOT U~enikot treba da moè:
da prepoznava i razlikuva poimi za rbetnici, da gi nabroi op{tite karakteristiki, da gi nabroi, prepoznae, sporeduva razli~nite grupi; mesto i na~in na ìveewe, opis na nadvore{nata gradba na poedini grupi, gradba na organi vo organski sistemi; da se osposobuva za samostojna rabota, samootkrivawe, koristewe na naglednost, snaodlivost, interes kon novoto i nepoznatoto.
ISHODI - prepoznava i razlikuva poimi za rbetnici, da gi nabroi op{tite karakteristiki, da gi nabroi, prepoznae, sporeduva razli~nite grupi; - mesto i na~in na ìveewe, opis na nadvore{nata gradba na poedini grupi, gradba na organi vo organski sistemi; - se osposobuva za samostojna rabota, samootkrivawe, koristewe na naglednost, snaodlivost, interes kon novoto i nepoznatoto. 2. PODGOTOVKA NA USLOVI I SREDSTVA ZA RABOTA Raspored na mebelot za podobra komunikacija na u~enicite so nastavnikot. Potrebni nagledni sredstva: - priroden materijal, preparati, sliki, crteì, - album od ìvotinsko carstvo, slajdovi. 3. ORGANIZACIJA I AKTIVNOSTI NA ÂSOT Rabota vo grupi. Nastavnikot organizira grupi na u~enici i gi upatuva da koristat nagledni sredstva so koi raspolagaat. Nastavnikot pomaga, naso~uva, koordinira i koregira. U~enicite gi izvr{uvaat dadenite zada~i. AKTIVNOSTI Aktivnost 1. Nastavnikot gi objasnuva op{tite karakteristiki na rbetnicite i gi nabrojuva pretstavnicite. Ribi (vidovi). Vodozemci i vle~ugi. Ptici raznovidnost. Cica~i. Plan na tabla {ema
Rbetnici - ribi - rskavi~ni - koskoribi vodozemci vle~ugi Ptici - leta~ki - pliva~ki - trka~ki
Cica~i - bez placenta - klunari - torbari - so placenta
4. SREDSTVA I POSTAPKI ZA OCENUVAWE NA POSTIGNATITE REZULTATI Sledewe na celokupnata aktivnost na u~enicite, angaìranost, zainteresiranost, samostojnost vo rabotata, sorabotka vo grupata i so drugite grupi. Se primenuvaat nastavni liv~iwa, samoocenuvawe, ~ek listi, formativno ocenuvawe.
5. PODGOTOVKI ZA NAREDNIOT ÂS U~enicite treba da soberat sliki za pravewe album. 6. KONSTATACII OD REALIZIRANIOT ÂS Nastavnikot gi zabeleùva sogleduvawata za stepenot i obemot na: - realizacijata na celite/zada~ite na ~asot; - usvoenosta na sodrìnite (obemot i nivoto); - soodvetnosta (kvalitetot) na podgotovkite za ~asot so interesirawata na u~enicite.
OPERATIVEN PLAN ZA ÂS Br. 9 NASTAVNA EDINICA: VE@BI I POVTORUVAWE KON SODR@INATA RBETNI @IVOTNI
1. ZADAÎ NA ÂSOT U~enikot treba da moè: - da prepoznava i razlikuva poimi za rbetnici, da gi nabroi op{tite karakteristiki, imenuva, nabrojuva, prepoznava, sporeduva po grupi; - opi{uva nadvore{na gradba na poedini grupi i gradba na organi vo organskite sistemi; - da se osposobuva za samostojna rabota, samootkrivawe, koristewe na naglednost, znaewa od prethodniot ~as, to~nost i preciznost. ISHODI - prepoznava i razlikuva poimi za rbetnici, da gi nabroi op{tite karakteristiki, imenuva, nabrojuva, prepoznava, sporeduva po grupi; - opi{uva nadvore{na gradba na poedini grupi i gradba na organi vo organskite sistemi; - se osposobuva za samostojna rabota, samootkrivawe, koristewe na naglednost, znaewa od prethodniot ~as, to~nost i preciznost. 2. PODGOTOVKA NA USLOVI I SREDSTVA ZA RABOTA Raspored na mebelot za podobra komunikacija na u~enicite so nastavnikot; Potrebni nagledni sredstva: - priroden materijal, preparati, sliki, grafiki, slajdovi, album od ìvotinsko carstvo. - nastavnikot organizira grupi na u~enici i gi upatuva da gi koristat naglednite sredstva so koi raspolagaat. 3. ORGANIZACIJA I AKTIVNOSTI NA ÂSOT Rabota vo grupi. Nastavnikot organizira grupi na u~enici i gi upatuva da koristat nagledni sredstva so koi raspolagaat. AKTIVNOSTI Aktivnost 1. So pomo{ na priloènite nagledni sredstva (sliki, preparati) gi opi{uvaat op{tite karakteristiki na rbetnici i na pooddelnite grupi. Aktivnost 2. Po eden u~enik od sekoja grupa vr{i prezentacija na pra{awata od sodrìnata. U~enicite pravat album od sliki na poedinite grupi.
4. SREDSTVA I POSTAPKI ZA OCENUVAWE NA POSTIGNATITE REZULTATI Vo tek na ~asot se sledi celokupnata angaìranost i zainteresiranost na u~enicite, sorabotka vo grupata i so drugite grupi, kreativnost. Se primenuvaat nastavni liv~iwa, samoocenuvawe, ~ek listi, formativno ocenuvawe.
5. PODGOTOVKI ZA NAREDNIOT ÂS U~enicite da gi nau~at sodrìnite od temata III. 6. KONSTATACII OD REALIZIRANIOT ÂS Nastavnikot gi zabeleùva sogleduvawata za stepenot i obemot na: - realizacijata na celite/zada~ite na ~asot; - usvoenosta na sodrìnite (obemot i nivoto); - soodvetnosta (kvalitetot) na podgotovkite za ~asot so interesirawata na u~enicite.
OPERATIVEN PLAN ZA ÂS Br. 10 TIP NA ÂSOT: SISTEMATIZACIJA NA TEMATA III
POIMI: poteklo, srodnost, klasa, praìvotni, bezrbetni ìvotni, taksonomija, fosili. 1. ZADAÎ NA ÂSOT U~enikot treba da moè: - da gi definira poimite: filogeneza, filogenetsko grupirawe, osobini na bezrbeti i rbetni ìvotni; - prisposobuvawe na organizmi kon ìvotnata sredina i istoriski razvitok (evolucija); - gradba na ìvotnite; - na~in na ishrana, dvièwe, krvotok, di{ewe i dr.; simetrija. ISHODI - gi definira poimite: filogeneza, filogenetsko grupirawe, osobini na bezrbeti i rbetni ìvotni; - prisposobuvawe na organizmi kon ìvotnata sredina i istoriski razvitok (evolucija); - gradba na ìvotnite; - na~in na ishrana, dvièwe, krvotok, di{ewe i dr.; simetrija. 2. PODGOTOVKA NA USLOVI I SREDSTVA ZA RABOTA U~ilnica so inventar za rabota vo grupi. [ema za sistematika na grupite na praìvotni bezrbetni i rbetni ìvotni. [ema za klasifikacijata na ~ovekot (Homo Sapiens). Mikroskop. Preparati, sliki, slajdovi. U~ebnikot. - [ema za evolucija na ìvotnite. 3. ORGANIZACIJA I AKTIVNOSTI NA ÂSOT I grupa binarna Raboti na filogenetsko grupirawe na ìvi organizmi i
nomenklatura. II grupa Op{to grupirawe na ìvotnite i sistem na 5 carstva.
III grupa Poteklo na ìvotni i protozoa. IV grupa Zaedni~ki karakteristiki na ìvotnite. V grupa Bezrbetni i rbetni ìvotni grupirawe i karakteristiki. VI grupa Karakteristiki i grupirawe na rbetni ìvotni. Plan na tabla Bezrbetni ìvotni Rbetni ìvotni
Bezrbetni ìvotni - sun|eri Spleskani crvi - metil - tenii Cev~esti crvi Paraziti - ~ove~ka glista - detska glista - trihini Koprivkari - korali - meduzi - hidra Rbetni ìvotni - ribi vodozemci vle~ugi ptici - cica~i rskavi~avi ribi ajkuli morski ma~ki raì koskeni ribi
vodozemci àba do`dovnik vle~ugi gu{teri zmii - èlki krokodili ptici trka~ki, leta~ki, grablivki, koko{ki, peja~ki i dr. cica~i so kloaka torbari placentni insektojadi, griza~i nepreìvari kopitari preìvari mesojadi perkonogi primati polumajmuni majmuni - ~ovekoliki majmuni antropoidi - ~ovek najusovr{eno ìvo su{testvo (Homo Sapiens) 4. SREDSTVA I POSTAPKI ZA OCENUVAWE NA POSTIGNATITE REZULTATI Sledewe na celokupnata aktivnost na u~enikot vo grupata i sorabotkata so drugite grupi. Istaknuvaweto na u~enicite. Sorabotka so nastavnikot. Sumativno ocenuvawe,pravewe test. 5. PODGOTOVKI ZA NAREDNIOT ÂS U~enicite se upatuvaat na narednata tema i da gi spremat predznaewata. 6. KONSTATACII OD REALIZIRANIOT ÂS Nastavnikot gi zabeleùva sogleduvawata za stepenot i obemot na: - realizacijata na celite/zada~ite na ~asot; - usvoenosta na sodrìnite (obemot i nivoto); - soodvetnosta (kvalitetot) na podgotovkite za ~asot so interesirawata na u~enicite.
OPERATIVNO PLANIRAWE NA ÂSOVITE PO BIOLOGIJA ZA VII ODDELENIE
TEMA IV OP[TI BIOLO[KI OSOBINI NA @IVOTNITE (40 ~asovi)
POTTEMA 3: ISHRANA NA @IVOTNITE (6 ~asa)
OPERATIVEN PLAN ZA ÂS Br. 1 NASTAVNA EDINICA: ISHRANA I ORGANI ZA DIGESTIJA
3. ZADAÎ NA ÂSOT U~enikot treba da moè: - dag i povtori poimite: heterotrofen na~in na ishrana, hrana, tipovi na ishrana kaj ìvotnite (rastitelnojadi, mesojadi, se{tojadi); - da se zapoznae so osnovnata funkcionalna gradba na organite za digestija; - postapno da go prosledi patot na hranata niz sistemot za digestija i postapnata digestija (mehani~ka i hemiska, pod dejstvo na enzimi); - da go definira poimot enzimi. 2. PODGOTOVKA NA USLOVI I SREDSTVA ZA RABOTA Mebelot vo u~ilnicata e postaven taka da u~enicite i nastavnikot imaat najdobra me|usebna komunikacija. a) Nagledni sredstva: - grafika (sliki, crteì, tabeli, {emi); - fotokopirani sliki~ki od pooddelni organi za digestija; - sve` materijal od organi za digestija kaj nekoj cica~. 3. ORGANIZACIJA I AKTIVNOSTI NA ÂSOT Frontalno povtoruvawe na poimite: heterotrofen na~in na ishrana, hrana, vidovi hrana (neorganska i organska), tipovi na ishrana kaj ìvotnite. AKTIVNOSTI Aktivnost 1. U~enicite rabotat vo grupi. (site grupi rabotat na isti zada~i). Nastavnikot dava napatstvija: - razgledaj go zadadeniot nagleden materijal (slika i sve` materijal); - pro~itaj go tekstot od u~ebnikot; - odgovori na postavenite zada~i: 1. Koi delovi go so~inuvaat hranitelniot kanal? 2. Dadenite fotokopirani sliki~ki naredi gi po red kako na slikata (organi za digestija kaj cica~). 3. Objasni ja vnatre{nata gradba na hranitelniot kanal kaj dadeniot pretstavnik. 4. Prosledi ja funkcijata na pooddelnite delovi od sistemot za digestija (mehani~ka i hemiska). 5. Prosledi ja resorpcijata i transportot na hranata do site organi. 6. Koi `lezdi u~estvuvaat vo digestija i kakva e nivnata uloga?
Aktivnost 2. Prezentirawe na aktivnostite na sekoja grupa. Dopolnuvawe, koregirawe i pojasnuvawe od nastavnikot. Istovremeno se zapi{uva planot na tabla. PLAN
VNESUVAWE NA HRANA
.
HRANITELEN KANAL
pomo{ ni organi
crn drob
podèlude ~na
`lezda
usna praznina
mehani~ka digestija
goltka hranopro vod èludni k crevo tenko pravo analen otvor debelo
hemiska digestija
isfrlawe
Aktivnost 3. Proverka na nau~enoto spored planot na tabla. 4. SREDSTVA I POSTAPKI ZA PROVERUVAWE I OCENUVAWE NA POSTIGNATITE REZULTATI Sledewe na celokupnata aktivnost na u~enicite: interes, angaìranost kreativnost
samostojnost komunikativnost snaodlivost koristewe na nagledni sredstva.
5. PODGOTOVKA ZA NAREDNIOT ÂS U~enicite da donesat raznovidna hrana (sol, jabolko, grafv, leb). 6. KONSTATACIJA OD REALIZIRANIOT ÂS
OPERATIVEN PLAN ZA ÂS Br. 2 NASTAVNA EDINICA: VE@BI I POVTORUVAWE
6. ZADAÎ NA ÂSOT: U~enikot treba da moè: - da gi povtori poimite: heterotrofen na~in na ishrana, hrana i tipovi na ishrana kaj ìvotnite: (rastitelnojadi; mesojadi i se{tojadi); - da ja objasni osnovnata funkcionalna gradba na organite za digestija; - postapno da go prosledi patot na hranata niz sistemot za digestija i postignata digestija (mehani~ka i hemiska); - da sporeduva vidovi na hrana, na~ini na ishrana (mehani~ka i hemiska digestija). 2. PODGOTOVKA NA USLOVI I SREDSTVA ZA RABOTA Mebelot vo u~ilnicata e postaven taka da u~enicite i nastavnikot imaat najdobra me|usebna komunikacija. a) Nagledni sredstva: grafika (sliki; crteì; tabeli; {emi); histolo{ki preparat od presek na crevo; korka leb; sol; vitamin S; jabolko; grav; voda; b) Tehni~ki pomagala: - mikroskop. 3. ORGANIZACIJA I AKTIVNOSTI NA ÂSOT AKTIVNOSTI Aktivnost 1. Frontalno povtoruvawe na sodrìnata: Ishrana i organi za digestija preku pra{awa {to gi postavuva nastavnikot. Aktivnost 2. Nastavnikot gi deli u~enicite na grupi, im deli nagleden materijal i dava napatstvija za rabota. I grupa: Grupiraj gi dadenite hranlivi produkti spored nivnoto poteklo: voda; vitamin S; sol; jabolko; grav i leb. Neorganska hrana Organska hrana
II grupa: Povrzi gi organizmite vo sinxirot na ishrana i odredi gi kakov e sekoj ~len spored na~inot na ishrana. gasenica dabov list sokol lastovi~k a
proizveduva~i ______________________________________________________ rastitelojaden potro{uva~ __________________________________________ mesojaden potro{uva~ _______________________________________________ III grupa: Zapi{i gi redosledno organite za digestija: èludnik hranoprovodnik usna praznina tenko crevo goltka pravo crevo debelo crevo analen otvor. Navedi vo koi delovi se vr{i mehani~ka, a vo koi hemiska digestija. IV grupa: Nabquduvaj go histolo{ki preparatot na crevo. Nacrtaj go i odbeleì gi gradbenite delovi. V grupa: Xvakaj ja kori~kata leb 50 pati i objasni: a) [to se slu~uva so zal~eto vo usnata praznina? b) kakov vkus ~uvstvuva{ i moè{ li da objasni{ zo{to?
4. SREDSTVA I POSTAPKI ZA PROVERUVAWE I OCENUVAWE NA POSTIGNATITE REZULTATI Sledewe na celokupnata aktivnost na u~enicite: interes kreativnost samostojnost izveduvawe na obidi komunikativnost snaodlivost. 5. PODGOTOVKA ZA NAREDNIOT ÂS Razmisli i sostavi sinxiri na ishrana i donesi razli~ni sliki~ki od ìvotni. 6. KONSTATACIJA OD REALIZIRANIOT ÂS
OPERATIVEN PLAN ZA ÂS Br. 3 NASTAVNA EDINICA: ORGANIZMOT PROCES NA ISHRANATA VO
TIP NA ÂSOT: obrabotka na nova sodrìna NOVI POIMI: - primawe i transportirawe, izla~uvawe na sokovi, digestija, resorpcija i isfrlawe na otpadni materii; - enzimi sokovi.
4. ZADAÎ NA ÂSOT:
U~enikot treba da moè: - samostojno da gi navede procesite {to ja so~inuvaat ishranata; - postapno da gi objasnuva fazite vo procesot na ishrana; - da gi objasnuva karakteristikite na zabite vo vrska so na~inot na ishranata; - da ja uo~i ulogata na enzimite vo procesot digestija. 2. USLOVI I SREDSTVA ZA RABOTA Podgotovka na u~ilnicata so preraspredelba na mebelot vo pet funkcionalni celini so cel da se vospostavi pravilno koristewe na didakti~kiot materijal i me|usebnata komunikacija: Raznovidna grafika (sliki, slajdovi, fotografii) od usna praznina kaj: slon, dabar i tigar; Grafofolija slajd od sistem na organi za varewe na hranata; Tabelaren prikaz za vospostavuvawe na vrska pome|u organot za varewe enzim procesot na ishranata; Podreden grafi~ki organizer od procesot ishrana; U~ebnik i druga literatura. Tehni~ki pomagala: grafoskop i slajd aparat.
3. ORGANIZACIJA i AKTIVNOSTI NA ÂSOT na Nastavnikot organizira grupi od u~enici, odreduva koordinator grupata i istiot go zadolùva so raboten materijal. Na tabla nastavnikot go crta podredeniot grafi~ki organizer od fazite vo procesot ishrana; Nastavnikot koordinira, nabquduva, upatuva, naso~uva, pojasnuva i informira.
PODGOTOVKA:
So nekolku pra{awa se vr{i kratko povtoruvawe za: ishrana, na~in na ishrana i organi za varewe.
AKTIVNOSTI: Aktivnost 1. U~enicite nabquduvaat soodvetna grafika sliki od usna {uplina kaj: slon, dabar i tigar. Vnimatelno ~itaat soodveten tekst od u~ebnik so cel da gi otkrijat op{tite gradbeni i funkcionalni osobini na zabite so individualnite razliki koi se pak usloveni od na~inot na ishrana. Aktivnost 2. U~enicite nabquduvaat grafofolija od sistemot na organi za varewe na hrana i nepotpoln tabelaren prikaz. Vnimatelno go ~itaat soodvetniot tekst od u~ebnikot koj }e im pomogne vo postapnoto otkrivawe na fazite vo procesot na ishrana i uspe{no dopolnuvawe na tabelata. Aktivnost 3. U~enicite se podgotvuvaat za prezentacija. Prezentacijata na sodrìnite e po grupi od strana na u~enicite, so objasnuvawe na nastavnikot za: kontrola vrz rabotata na sistemot za digestija. Istovremeno se pravi plan na tabla vo vid na podreden grafi~ki organizer.
Aktivnost 4: Nastavnikot go proveruva nivoto na usvoenosta na sodrìnata so pomo{ na u~ebnikot i pasosot pod naslov: Proveri go svoeto znaewe. 4. SREDSTVA I POSTAPKI ZA PROVERUVAWE NA POSTIGNATITE REZULTATI Efektite na ~asot se proveruvaat za vreme na prezentacijata na u~enicite i aktivnostite vo potpolnuvaweto na podredeniot grafi~ki organizer. Istovremeno vo tekot na celiot ~as se sledi aktivnosta, motiviranosta, snaodlivosta i inicijativata na u~enicite pri rabotata vo grupi.
5. PODGOTOVKA ZA NAREDNIOT ÂS U~enicite treba vnimatelno da go pro~itaat tekstot od u~ebnikot pod terminot Aktivnosti i uspe{no podgotvat za razre{uvaweto na zacrtanite zada~i. Eksperimentalno }e se izvede ve`bata za otkrivaweto na dejstvoto na òl~nata kiselina vrz mastite.
6. KONSTATACII OD REALIZIRANIOT ÂS - Nastavnikot po ~asot vr{i analiza i sreduvawe na podatoci za
uspe{nosta na aktivnostite i izvr{enite zada~i od realizacijata na ~asot.
OPERATIVEN PLAN ZA ÂS Br. 4 NASTAVNA EDINICA: VE@BI I POVTORUVAWE ZA ISHRANA NA @IVOTNITE TIP NA ÂSOT: ve`bi NOVI POIMI: ishrana, hrana, digestija, vpivawe, izla~uvawe i isfrlawe na hranlivi materii, organi za digestija, zabi i nivna gradba, enzimi i dr. 4. ZADAÎ NA ÂSOT: U~enikot treba da moè: - samostojno da gi navede procesite {to ja so~inuvaat ishranata; - da gi objasnuva procesite vo ishranata; - da gi objasnuva karakteristikite na zabite vo vrska so na~inot na ishrana; - da umee da ja objasni kontrolata na digestijata.
2. PODGOTOVKA NA USLOVI I SREDSTVA ZA RABOTA Potrebni nastavni sredstv ai tehni~ki pomagala: a) Nastavnikot podgotvuva: - folii, grafika, {emi, fotografii od razli~ni ìvotni; - slajdovi od poznati cica~i, za uo~uvawe na razli~nata gradba na zabite. b) Tehni~ki pomagala: mikroskop - grafoskop so grafofolii; - slajd aparat; - nastavno liv~e; - u~ebnik i druga dodatna literatura.

a)
Organizacija na ~asot: Nastavnikot go rasporeduva mebelot, demonstrira, upatuva, naso~uva, koordinira, pojasnuva, informira i korigira do kolku ima potreba.
b) Podgotovka za aktivnostite na ~asot: - so nekolku pra{awa se vr{i kratko povtoruvawe za: procesite vo digestija; karakteristiki na zabite; kontrola vrz sistemot za digestija; Se raboti demonstrativno i individualno. AKTIVNOSTI Aktivnost 1. Obid za dejstvoto na òl~en sok vrz mastite. Potreben materijal: dve epruveti, voda, maslo za jadewe, òl~en sok od sve` crn drob (òl~na kesa) od tele; - Vo prvata epruveta stavame samo maslo i voda; - Vo vtorata stavame maslo, voda i òl~en sok. Izvedi go eksperimentot i donesi zaklu~ok! Aktivnost 2. Podredi go pravilno redosledot na organite za ditestija! 1 - èludnik 1. ___________________________
2 3 4 5 6 7 8
tenko crevo analen otvor hranoprovod goltka pravo crevo debelo crevo usna praznina
3. 4. 5. 7. 8.
2. ___________________________ ___________________________ ___________________________ ___________________________ 6. ___________________________ ___________________________ ___________________________
A. Popolni gi praznite mesta:
PROCESI VO ISHRANATA
Aktivnost 3: Povtoruvawe za procesite vo digestija spored pra{awata od u~ebnikot, str. 50. Aktivnost 4: u~enicite. Prezentacija na aktivnostite 2 i 3 od strana na
4. SREDSTVA I POSTAPKI ZA OCENUVAWE NA POSTIGNATITE REZULTATI Sledewe na celokupnata aktivnost na u~enikot preku negova: angaìranost; zainteresiranost; samostojnost vo rabotata; rabota vo grupi; kreativnost. 5. PODGOTOVKA ZA NAREDNIOT ÂS
17 18 - Da se odberat po edno ìvotno i da se informiraat kako im se

prilagodile organite za digestija soodvetno na hranata {to ja primaat. 6. KONSTATACIJA OD REALIZIRANIOT ÂS
19 Na
~asot celosno se realizirani: nastavnata sodrìna, rabotnite zada~i i eksperimenti.
20 Odgovornosta
na u~enicite, samostojnosta vo u~eweto i pravilnoto usvojuvawe na poimite se postignuva so proveruvawe na to~nite odgovori. 21 Znaewata na u~enicite i nivnata uspe{nost vo usvojuvawe na poimite se potvrduva so izrabotka na prakti~nata ve`ba.
OPERATIVEN PLAN ZA ÂS Br. 5 NASTAVNA EDINICA : PRISPOSOBUVAWE NA SISTEMOT ZA VAREWE KAJ RAZLI^NI @IVOTNI
1. ZADAÎ NA ÂSOT: U~enikot treba da moè: - da gi otkrie vrskite pome|u na~inot na ishrana i ìvotnata sredina na ìvotnite; - evolutivno da go prosledi, uslo`nuvaweto na digestivniot sistem, zapo~nuvaj}i od najprimitivnite ednokleto~ni organizmi do najsloèno organizirani ìvotni; - da gi voo~i sli~nostite i razlikite vo gradbata kaj razli~nite pretstavnici.

Nastavnikot podgotvuva nagledni sredstva so pomo{ na u~enicite. Priroden materijal, sve` ili konzerviran. Raznovidna grafika: crteì, {emi na sistemot za varewe kaj razli~ni pretstavnici. Fotografii, sliki, slajdovi po mo`nost video i TV filmovi so edinstvena cel da se prikaè razli~niot na~in na ishrana i prisposobuvawata vo zavisnost od nivnata gradba.

(sodrìna i aktivnosti na nastavnikot i u~enikot)
PODGOTOVKA: - Kratko povtoruvawe na gradbata i redosledot na organite za digestija kaj pretstavnicite {to gi izu~uvame i prou~uvame.
Aktivnosti:
Aktivnost 1. - U~enicite se podeluvaat na pet grupi. Sekoja
grupa dobiva nagledni sredstva i rabotni zada~i. I grupa: Pro~itaj go tekstot od u~ebnikot za ishrana na prosto gradenite ìvotni i objasni go na~inot na prisposobuvawe vo odnos na ìvotnata sredina. II grupa: Pro~itaj go tekstot od u~ebnikot za ishrana kaj trevojadnite ìvotni i ìvotnite koi cicaat rastitelen sok i objasni go na~inot na prisposobuvawe vo odnos na ìvotnata sredina. III grupa: Pro~itaj go tekstot od u~ebnikot za ishrana kaj mesojadite i objasni go na~inot na prisposobuvawe vo odnos na ìvotnata sredina. IV grupa: Pro~itaj go tekstot od u~ebnikot za ishrana na ìvotni so plankton i depozit i objasni go na~inot na prisposobuvawe vo odnos na ìvotnata sredina. V grupa: Pro~itaj go tekstot od u~ebnikot za ishrana kaj ptici i objasni go na~inot na prisposobuvawe vo odnos na ìvotnata sredina.
Aktivnost 2.
Prezentacii na soznanija od sekoja grupa. Sogleduvawe na vrskata, odnosno vzaemnata povrzanost izme|u ìvotnata sredina i na~inot na ishrana na ìvotnoto. Uo~uvawe i konstatirawe na uslo`nuvaweto na gradbata na digestivniot sistem od po prosti kon posloèni grupi. Izgotvuvawe plan na tabla: spored na~inot na ishrana vo zavisnost od stepenot na gradbata na ìvotnoto. I grupa: II grupa: Prostogradeni ìvotni Trevojadni ìvotni i ìvotni koi imaat izgradeno aparat za cicawe rastitelen sok (lièwe i grickawe) III grupa: Mesojadni ìvotni
IV grupa: @ivotni koi koristat kako ishrana plankton i depozit V grupa: Ishrana na ptici.
4. SREDSTVA I POSTAPKI ZA OCENUVAWE NA POSTIGNATITE REZULTATI

Sledewe na aktivnosta i interesot na u~enicite. Samostojna kreativnost vo sorabotka na poedinecot vo grupata i so nastavnikot. Koristewe nagledni sredstva dodatna literatura.
5. PODGOTOVKA ZA NAREDNIOT ÂS 22 23 - Povtori ja temata i pottemata. 6. KONSTATACIJA OD REALIZIRANIOT ÂS

Aktivnosti za naredniot ~as.
TABELA
SPORED NAÎNOT NA ISHRANA SEKOJ PRETSTAVNIK SE PRISPOSOBIL SO SOODVETEN DIGESTIVEN SISTEM I ORGANI ZA DVI@EWE
Grupi
Spored na~in na ishrana najprosto organizirani ìvotni trevojatni ìvotni i ìvotni koi cicaat rastitelen sok mesojadni
Predstavnik
I II
paramecium ameba
zebra peperutka tigar
III
IV V
ishrana so plankton i depozit ishrana kaj ptici
kit (riba) (cica~) gulab
Digestivni organi (organeli) kleto~na usta i grlo kontraktilna vakuola dolg i dobro razxvien digestiven sistem aparat za cicawe usta, crevo, analen otvor razvien digestiven sistem. Kratok bez enzimi za celuloza razvien digestiven sistem razvien digestiven sistem
Organi za dvièwe trepki la`ni noìwa obi~no 4 dobro razvieni ekstremiteti krilja dobro razvieni 4 ekstremiteti brzi perki krilja
TABELA
Podelbata na ìvotnite na III grupi e napravena
spored vidot na ishrana

Trevojadni - polàv do`doven crv zebra ververi~ka zajak Mesojadni lisica, lav volk, lasica vidra, sokol jastreb i dr. Se{tojadni me~ka glu{ec koko{ka {atka krap, pastrmka ~ovek.

NASTAVNA EDINICA: SISTEMATIZACIJA NA POTTEMA BR. 3 TIP NA ÂSOT: sistematizacija na pottemata NOVI POIMI: - ishrana, hrana, digestija, vpivawe, izla~uvawe i isfrlawe na hranlivi materii, organi za digestija, zabi i nivna gradba, enzimi i dr.
1. ZADAÎ NA ÂSOT:
U~enikot treba da moè: - da gi nabrojuva redosledno organite vo sistemot za digestija; - da ja objasnuva i sporeduva nivnata gradba i da go voo~i uslo`nuvaweto kaj pooddelni vidovi; - da gi nabrojuva procesite vo ishranata; - da go sledi evolutivno uslo`nuvaweto na organite vo sistemot za digestija, usoglaseno so ìvotnata sredina i na~inot na ishrana.

Potrebni nastavni sredstva i tehni~ki pomagala:
Nastavnikot podgotvuva: folii, grafika, {emi, fotografii od razli~ni ìvotni; slajdovi od poznati cica~i, za uo~uvawe na razli~nata gradba na zabite. Tehni~ki pomagala: grafoskop so grafofolii; slajd aparat; nastavno liv~e; u~ebnik i druga dodatna literatura.

(sodrìna, aktivnosti na nastavnikot i u~enicite)
24
Aktivnost 1. Povtoruvawe preku pra{awa {to gi postavuva

nastavnikot.
Aktivnost 2. Samostojna rabota na u~enikot koj odgovara na

zada~ite od nastavnoto liv~e. Aktivnost 3. Proverka na nastavnoto liv~e.

Sledewe na celokupnata aktivnost na u~enikot preku negova: angaìranost; zainteresiranost; samostojnost vo rabotata; rabota vo grupi; kreativnost.

Im najavuvam na u~enicite za toa {to }e rabotime sledniot ~as (prenesuvawe hrana i gasovi) i im davam zadolènija da se potsetat za organi za di{ewe i krvotok.
6. KONSTATACII OD REALIZIRANIOT ÂS
Na ~asot celosno se realizirani: nastasvnata sodrìna, rabotnite zada~i, eksperimenti i postignata e celta pogolem broj u~enici samostojno da rakuvaat so mikroskopot. Odgovornosta na u~enicite, samostojnosta vo u~eweto i pravilnoto usvojuvawe na poimite se postignuva so samoproveruvawe na funkcionalniot karton. Znaeweto na u~enicite i nivnata uspe{nost vo usvojuvawe na poimite se potvrduva so izrabotka na prakti~nite ve`bi od nastavnoto liv~e.

NASTAVNA EDINICA: RBETNI @IVOTNI TIP NA ÂSOT: obrabotka na novi sodrìni
1. ZADAÎ NA ÂSOT
U~enikot treba da moè: 25 da prepoznava i razlikuva poimi za rbetnici, da gi nabroi op{tite karakteristiki, da gi nabroi, prepoznae, sporeduva razli~nite grupi; 26 mesto i na~in na ìveewe, opis na nadvore{nata gradba na poedini grupi, gradba na organi vo organski sistemi; 27 da se osposobuva za samostojna rabota, samootkrivawe, koristewe na naglednost, snaodlivost, interes kon novoto i nepoznatoto.

Raspored na mebelot za podobra komunikacija na u~enicite so nastavnikot. Potrebni nagledni sredstva: 28 priroden materijal, preparati, sliki, crteì, 29 album od ìvotinsko carstvo, slajdovi.

Rabota vo grupi. Nastavnikot organizira grupi na u~enici i gi upatuva da koristat nagledni sredstva so koi raspolagaat. Nastavnikot pomaga, naso~uva, koordinira i koregira. U~enicite gi izvr{uvaat dadenite zada~i. AKTIVNOSTI Aktivnost 1. Nastavnikot gi objasnuva op{tite karakteristiki na rbetnicite i gi nabrojuva pretstavnicite. Ribi (vidovi). Vodozemci i vle~ugi. Ptici raznovidnost. Cica~i.
Plan na tabla {ema

Rbetnici - ribi - rskavi~ni - koskoribi vodozemci vle~ugi Ptici - leta~ki - pliva~ki - trka~ki Cica~i - bez placenta - klunari - torbari - so placenta

Sledewe na celokupnata aktivnost na u~enicite, angaìranost, zainteresiranost, samostojnost vo rabotata, sorabotka vo grupata i so drugite grupi.

U~enicite treba da soberat sliki za pravewe album.

NASTAVNA EDINICA: VE@BI I POVTORUVAWE KON SODR@INATA RBETNI @IVOTNI
1. ZADAÎ NA ÂSOT
U~enikot treba da moè: 33 da prepoznava i razlikuva poimi za rbetnici, da gi nabroi op{tite karakteristiki, imenuva, nabrojuva, prepoznava, sporeduva po grupi; 34 opi{uva nadvore{na gradba na poedini grupi i gradba na organi vo organskite sistemi; 35 da se osposobuva za samostojna rabota, samootkrivawe, koristewe na naglednost, znaewa od prethodniot ~as, to~nost i preciznost.

Raspored na mebelot za podobra komunikacija na u~enicite so nastavnikot; Potrebni nagledni sredstva: 36 priroden materijal, preparati, sliki, grafiki, slajdovi, album od ìvotinsko carstvo. 37 nastavnikot organizira grupi na u~enici i gi upatuva da gi koristat naglednite sredstva so koi raspolagaat.

Rabota vo grupi. Nastavnikot organizira grupi na u~enici i gi upatuva da koristat nagledni sredstva so koi raspolagaat. AKTIVNOSTI Aktivnost 1. So pomo{ na priloènite nagledni sredstva (sliki, preparati) gi opi{uvaat op{tite karakteristiki na rbetnici i na pooddelnite grupi. Aktivnost 2. Po eden u~enik od sekoja grupa vr{i prezentacija na pra{awata od sodrìnata. U~enicite pravat album od sliki na poedinite grupi.

Vo tek na ~asot se sledi celokupnata angaìranost i zainteresiranost na u~enicite, sorabotka vo grupata i so drugite grupi, kreativnost.

U~enicite da gi nau~at sodrìnite od temata III.


TIP NA ÂSOT: SISTEMATIZACIJA NA TEMATA III
POIMI: poteklo, srodnost, klasa, praìvotni, bezrbetni ìvotni, taksonomija, fosili.
1. ZADAÎ NA ÂSOT
U~enikot treba da moè: 41 da gi definira poimite: filogeneza, filogenetsko grupirawe, osobini na bezrbeti i rbetni ìvotni; 42 prisposobuvawe na organizmi kon ìvotnata sredina i istoriski razvitok (evolucija); 43 gradba na ìvotnite; 44 na~in na ishrana, dvièwe, krvotok, di{ewe i dr.; simetrija.

U~ilnica so inventar za rabota vo grupi. [ema za sistematika na grupite na praìvotni bezrbetni i rbetni ìvotni. [ema za klasifikacijata na ~ovekot (Homo Sapiens). Mikroskop. Preparati, sliki, slajdovi. U~ebnikot. 45 [ema za evolucija na ìvotnite.

I grupa binarna Raboti na filogenetsko grupirawe na ìvi organizmi i
nomenklatura. II grupa Op{to grupirawe na ìvotnite i sistem na 5 carstva. III grupa Poteklo na ìvotni i protozoa. IV grupa Zaedni~ki karakteristiki na ìvotnite. V grupa Bezrbetni i rbetni ìvotni grupirawe i karakteristiki. VI grupa Karakteristiki i grupirawe na rbetni ìvotni.
Plan na tabla
Bezrbetni ìvotni Rbetni ìvotni
Bezrbetni ìvotni 46 sun|eri Spleskani crvi 47 metil 48 tenii Cev~esti crvi Paraziti 49 ~ove~ka glista 50 detska glista 51 trihini Koprivkari 52 korali 53 meduzi 54 hidra
Rbetni ìvotni 55 ribi vodozemci vle~ugi ptici - cica~i rskavi~avi ribi ajkuli morski ma~ki raì koskeni ribi vodozemci àba do`dovnik vle~ugi gu{teri zmii - èlki krokodili ptici trka~ki, leta~ki, grablivki, koko{ki, peja~ki i dr. cica~i so kloaka torbari placentni insektojadi, griza~i nepreìvari kopitari preìvari mesojadi perkonogi primati polumajmuni majmuni - ~ovekoliki majmuni antropoidi - ~ovek najusovr{eno ìvo su{testvo (Homo Sapiens)

Sledewe na celokupnata aktivnost na u~enikot vo grupata i sorabotkata so drugite grupi. Istaknuvaweto na u~enicite. Sorabotka so nastavnikot.

U~enicite se upatuvaat na narednata tema i da gi spremat predznaewata.
OPERATIVNO PLANIRAWE NA ÂSOVITE PO BIOLOGIJA

ZA VII ODDELENIE
TEMA III
GRUPI @IVOTNI I IMENUVAWE (9 ~asa)

NASTAVNA EDINICA: FILOGENETSKO GRUPIRAWE NA @IVITE ORGANIZMI TIP NA ÂSOT: obrabotka na novi sodrìni
5. ZADAÎ NA ÂSOT
U~enikot treba da moè: 59 da definira poim filogenija i taksonomija; 60 da ja navede istorijata na grupiraweto i binarnata nomenklatura spored Karl Line; 61 da razbira grupirawe na ìvotni vo grupi, vid, rod, klasa; 62 da se osposobi za rabota vo grupa i za to~nost i preciznost vo izvr{uvawe na zada~ite.

Raspored na mebelot vo u~ilnicata treba da bide funkcionalen za rabota vo grupi. 63 sve` i konzerviran materijal (rastenija i nekoj voden preparat od nekoe ìvotno); 64 {ema; 65 u~ebnik po biologija za VII oddelenie.

Nastavnikot organizira grupi, dava zada~i i u~enicite gi upatuva da rabotat so pomo{ na u~ebnikot i naglednite sredstva.
U~enicite rabotat vo grupi so pomo{ na tekstot od u~ebnikot. PODGOTOVKA: Nastavnikot dava zada~a sekoj u~enik da gi nabquduva donesenite rastenija i vodni preparati za da se voo~at sli~nostite i razlikite me|u niv i da gi upati u~enicite od potrebata za grupirawe na ìvotnite. Nastavnikot ja raskaùva istorijata na grupiraweto, go objasnuva dvojnoto imenuvawe na organizmite i sovremenata taksonomija. AKTIVNOSTI Aktivnost 1. Sekoj u~enik dobiva svoja zada~a: nabquduva i sporeduva dve rastenija ili dve ìvotni (sliki). Sekoj u~enik novite soznanija gi zapi{uva vo tetratka. Aktivnost 2. Po eden u~enik od sekoja grupa vr{i prezentacija na novite soznanija. Aktivnost 3. U~enicite vr{at povtoruvawe na novite znaewa so pomo{ na pra{awa.
Plan na tabla:
Kategorija vo koja se grupiraat ìvotnite

CARSTVO
- ìvotinsko - hordovi
KOLO
KLASA
- cica~i - primati - lu|e - ~ovek - mudar
RED
FAMILIJA
ROD VID

Sledewe na celokupnata aktivnost na u~enicite angaìranost, zainteresiranost, sorabotka vo grupa i to~nosta na dadenite odgovori pri sproveduvawe na aktivnosta 3.

U~enicite da donesat listovi hartija i ogledalo.

Nastavnikot gi zabeleùva sogleduvawata za stepenot i obemot na: 66 realizacijata na celite/zada~ite na ~asot; 67 usvoenosta na sodrìnite (obemot i nivoto); 68 soodvetnosta (kvalitetot) na podgotovkite interesirawata na u~enicite.
za
~asot
so

NASTAVNA EDINICA: GRUPIRAWETO NA @IVOTNITE SE VR[I SPORED SRODNOSTA TIP NA ÂSOT: obrabotka na novi sodrìni
7. ZADAÎ NA ÂSOT
U~enikot treba da moè: 69 da prepoznava i imenuva karakteristiki koi se odraz na srodnosta na ìvotnite; 70 da nabrojuva na~ini na ìveewa, vidovi razmnoùvawe, telesna praznina, rbet, simetrija; 71 da poso~i podelba na ìvotnite vo zavisnost od prisustvoto na rbetot; 72 da go objasni vlijanieto na ishranata vrz formata i planot na gradbata na teloto.

Specijalizirana u~ilnica. Mebel rasporeden za rabota vo grupi. Sliki, list hartija, ogledalo.

Podgotovka: Nastavnikot gi organizira grupite. Nastavnikot koordinira, naso~uva, koregira, pojasnuva i ocenuva i gi upatuva u~enicite da raobtat vo grupi so pomo{ na tekst od u~ebnik i nagledni sredstva.
AKTIVNOSTI
Aktivnost 1. U~enicite nabquduvaat sliki, sve` materijal i konzerviran od mali i golemi ìvotni. [to e zaedni~ko me|u ovie organizmi? Nastavnikot gi objasnuva zaedni~kite karakteristiki na ìvotnite koi se odraz na srodnosta na ìvotnite. Aktivnost 2. Sekoja grupa dobiva zada~a po koja }e raboti. Na~inot na ìveewe i razmnoùvaweto kako karakteristika na ìvotnite. Telesnata praznina kako karakteristika na ìvotnite. Na~inot na ishrana vlijae vrz formata, planot i gradbata na teloto. Simetrijata na teloto e odraz na organizacijata na site organi vo teloto. Sekoj u~enik so pomo{ na naglednite sredstva doa|a do soznanija koi gi zapi{uva vo tetratka. Aktivnost 3. Po eden u~enik vr{i prezentacija na soznanijata koi gi zapi{uva vo planot na tabla. prikrepeno podvi`no zra~na bilateralna
Plan na tabla:
dvièwe simetrija
Karakteristiki {to se odraz na srodnosta na

gradba polovo razmnoùvawe
organski sistem organ tkivo kletka polovi
rbeten
bezrbeten
razdelno dvopolovi
Aktivnost 4. Preku postaveni pra{awa se povtoruvaat sodrìnite od novata metodska edinica.

Sledewe na celokupnata aktivnost, angaìranost, zainteresiranost na u~enicite, kreativnost i sorabotka vo grupi.

U~enicite da donesat razli~ni penkala po boja (grupi), listovi, mastilo, ogledalo.


NASTAVNA EDINICA: VE@BI I POVTORUVAWE KON SODR@INITE ZA GRUPIRAWETO NA
@IVOTNITE
5. ZADAÎ NA ÂSOT
U~enikot treba da moè: 76 da objasnuva nau~ni termini za: filogenija i taksonomija; 77 da razlikuva grupi na ìvotni spored nadvore{ni karakteristiki; bilateralna od radijalna simetrija; 78 da nabquduva, voo~uva, sporeduva i donesuva zaklu~oci; 79 da se osposobi za grupna rabota i to~nost i preciznost vo izvr{uvawe dadeni zada~i.
2. USLOVI I SREDSTVA ZA RABOTA 80 u~ilnica; 81 didakti~ki materijal so u~estvo na u~enicite.

b) Nastavni sredstva i pomagala 82 penkala; (gumi; ranci); 83 sliki (hidra, riba, ku~e, volk, ma~ka, lav); 84 list hartija, mastilo, ogledalo.
3. ORGANIZACIJA i AKTIVNOSTI NA ÂSOT

Aktivnost 1. Nastavnikot vr{i kratko usno povtoruvawe filogenija i taksonomija. za
Aktivnost 2. U~enicite se podeleni na grupi i sekoja grupa dobiva svoja zada~a. I grupa Sporeduvawe na penkala (gumi, ranci) spored boja. II grupa Nabquduvawe i voo~uvawe na razli~en na~in na ìveewe kaj ìvotnite (slika od hidra; riba). III grupa Otkrivawe na nadvore{ni sli~nosti na ma~ka i lav preku slika. IV grupa Rabota so list hartija, mastilo i ogledalo spored upatstvoto od u~ebnikot (bilateralna i radijalna simetrija). Aktivnost 3. U~enicite vr{at prezentacija na steknatite soznanija od ve`bata.
4. SREDSTVA I POSTAPKI ZA PROVERUVAWE NA POSTIGNATITE REZULTATI 85 sledewe na celokupnata aktivnost na u~enicite; 86 angaìranost; odgovornost pri izvr{uvawe dadena zada~a; 87 sorabotka vo grupa.

- U~enicite da go donesat prethodno podgotveniot obid kultura od seno.

NASTAVNA EDINICA: OP[TO GRUPIRAWE NA @IVOTNITE TIP NA ÂSOT: obrabotka na novi sodrìni NOVI POIMI: praìvotni (paramecium, ameba, euglena), trepki, kam{i~iwa, la`ni noìwa, kontraktilna i hranitelna vakuola
6. ZADAÎ NA ÂSOT
U~enikot treba da moè: 91 da prepoznava, imenuva i nabrojuva pretstavnici od praìvotnite; 92 da opi{uva, objasnuva, sporeduva i izdvojuva kaj poedini pretstavnici od praìvotnite; 93 da se osposobi za samou~ewe, samootkrivawe, sorabotka vo grupa, donesuvawe na logi~ki zaklu~oci i vgraduvawe na novite soznanija vo sopstveniot sistem na znaewa.

U~ilnicata so soodveten raspored na mebel za rabota vo grupa i najfleksibilna komunikacija me|u u~enicite i nastavnikot; b) Nagledni sredstva i pomagala 94 priroden materijal (kultura na vodeno seno infuzum) prethodno podgotvena od grupa u~enici; voden preparat od vodeno seno, kapalka. 95 raznovidna grafika: sliki i crteì so raznovidni pretstavnici od praìvotni; 96 u~ebnik VII, sliki i crteì od u~ebnikot; 97 {ema pregled na ìvotinskoto carstvo. b) Tehni~ki pomagala: mikroskop
98 U~enicite
nakratko ja povtoruvaat istorijata na grupirawe na ìvotnite, dvojnoto imenuvawe, sovremena taksonomija i karakteristiki na gradba na ìvotinskoto telo i srodnosta na ìvotnite:
op{toto grupirawe na ìvotnite i nivnoto poteklo od zaedni~ki ednokleto~en predok (izumreni kam{ikari, sledej}i go nivnoto uslo`nuvawe i razvivawe od poprosti kon posloèni, biolo{ki osobini na praìvotnite (ìveali{te, forma i gradba, na~in na ishrana, dvièwe, razmnoùvawe, karakteristiki na paramecium: prisposobuvawe i na~in na dvièwe, ishrana, razmnoùvawe; funkcija na golemoto i maloto jadro; funkcija na hranitelna i kontraktilna vakuola, zaboluvawa {to gi predizvikuvaat parazitskite protozoi (tripanozoma i malari~en plazmodium); razli~ni prisposobuvawa za dvièwe (trepki, la`ni noìwa, kam{i~iwa), heterotrofna (parazitska) i avtotrofna ishrana, bespolovo i polovo razmnoùvawe. Nastavnikot: 99 Na u~enicite im gi soop{tuva operativnite zada~i na ~asot: dava upatstvo za rabota, kako i na koj na~in }e gi izrabotat aktivnostite; 100 Naso~uva, informira, objasnuva, ja sledi rabotata na u~enicite, dopolnuva, korigira i gi vrednuva nivnite znaewa; 101 podgotvuva voden preparat od kultura na seno i go podgotvuva za mikroskopirawe. AKTIVNOSTI Aktivnost 1. Na pregledot na ìvotinskoto carstvo daden kako prilog vo u~ebnikot, nastavnikot objasnuva za op{toto grupirawe na ìvotnite i nivnoto poteklo. Aktivnost 2. U~enicite vo grupa gi prezentiraat svoite novi soznanija do koi do{le vo tekot na ~asot i so pomo{ na nastavnikot se izrabotuva plan na tabla.
Plan na tabla:
1. Site ìvi organizmi se grupirani vo sistem od 5 carstva
1.Bakteri i 2.Praìvotni i algi
Carstva
3.Gabi
4.Rastenij a 5.@ivotni
Bezrbet ni
______ ______ ______ ______
Rbetni
_______ _______ _______ _______
6. Poteklo na ìvotnite 102 od ednokleto~ni izumreni kam{ikar 7. Praìvotni

- avtotrofno (parazitski) - heterotrofno - kam{i~iwa - la`ni noìwa - trepki
ishrana PRA@IVOTNI PROTOZOI dvièwe
@iveali{te voda bespolovo po~va polovo paraziti vo drugi ìvotni
PROTOZOI pretstavnici
razmnoùvawe
paramecium ameba euglena aktivno so trepki

DVI@EWE
@IVEALI[TE
PARAMECIUM
RAZMNO@UVAWE
polovo bara -
GRADBA
bespolovo i
ISHRANA
ednokleto~no citoplazma trepki golemo i malo jadro hranitelna vakuola kontraktilna vakuola
heterotrofno
4. SREDSTVA I POSTAPKI ZA OCENUVAWE NA POSTIGNATITE REZULTATI 103

Sledewe na celokupnata aktivnost na u~enicite, zainteresiranost, angaìranost, sorabotka vo grupa, donesuvawe logi~ki zaklu~oci, sposobnost novite soznanija da gi vgradat vo sistemot na sopstvenite ve}e steknati znaewa. 104 To~nost na dadeni odgovori.
5. PODGOTOVKA ZA NAREDNIOT ÂS 105

Da donesat polàv lozov i do`doven crv, sliki~ki od razli~ni bezrbetni ìvotni, lepilo, noìci, hartija.

NASTAVNA EDINICA : BEZRBETNI @IVOTNI TIP NA ÂSOT: obrabotka na nova nastavna sodrìna
I. CEL I ZADAÎ
U~enikot treba da moè: 109 da prepoznava i imenuva grupi bezrbetni ìvotni (raznovidni) spored izgled, golemina, gradba, mesto na ìveewe i drugi osobini; 110 da nabquduva, razlikuva i sporeduva vidovi na bezrbetni ìvotni; 111 samostojno da razmisluvaat, sporeduvaat i donesat zaklu~oci.

Vo u~ilnicata mebelot e postaven taka u~enicite da imaat najdobra komunikacija me|u sebe i so nastavnikot.
Potrebni nagledni sredstva i pomagala

- priroden materijal (sve` ili konzerviran); - ~erupki od polàvi, {kolki, sun|eri, raznovidna grafika, crteì, sliki, {emi i dr.

(sodrìna i aktivnosti na nastavnikot i u~enikot) Vo vovedniot del na ~asot nastavnikot gi objasnuva so pomo{ na crteì osnovnite osobini na bezrbetnite ìvotni i uslo`nuvaweto na gradbata na organizmite niz nivnata dolga evolucija. Nastavnikot gi soop{tuva aktivnostite na ~asot i dava upatstva za rabota, koristewe na soodveten nagleden materijal {to }e koristi vo otkrivaweto na zada~ite i formira grupi.
Aktivnosti:
Aktivnost 1. - U~enicite nabquduvaat razli~ni vidovi grupi
bezrbetni ìvotni.
Aktivnost 2.
Sekoj u~enik so pomo{ na zada~ite od u~ebnikot gi grupira bezrbetnite ìvotni spored nivnite osobini.
To~nite odgovori se zapi{uvaat na tabla i se popolnuva {emata.
PLAN NA TABLA
CARSTVO NA @IVOTNI bezrbetni ìvotni rbetni ìvotni BEZRBETNI @IVOTNI sun|eri
112 slatkovodni 113 morski

koprivkari
114 115 116 117 118
korali meduzi hidra
spleskani crvi metil tenii
cev~esti crvi
119 ~ove~ka glista 120 detska glista 121 trihina

mekoteli
122 polàvi 123 {kolki 124 glavonogi

prstenesti crvi
125 do`doven crv 126 pijavici

~lenkonogi
127 pajaci 128 rakovi 129 mnogunogi 130 insekti

iglokoì
131
morski yvezdi
132
eòvi
133
krastavici

NASTAVNA EDINICA: VE@BI I POVTORUVAWE KON ÂSOT BEZRBETNI @IVOTNI
1. CEL I ZADAÎ NA ÂSOT

U~enikot treba da moè: 134 da ozna~uva i imenuva praìvotni i bezrbetni ìvotni (koprivarki, spleskani crvi, prestenesti crvi, mekoteli, ~lenkovidni; rakovi, insekti, pajakovidni mnogunogi); 135 da pribira i evidentira primeroci od mekoteli (polàv, {kolka, sun|er i dr.); 136 vr{i nabquduvawe na ìvotni vo priroda (do`doven crv, lozov polàv) i svoite vpe~atoci gi beleì vo svojata tetratka.

U~ilnica so raspored na mebel za pobliska komunikacija so u~enicite i nastavnikot. Priroden materijal sve` ili konzerviran, modeli raznovidna grafika, crteì, sliki, {emi, grafofolii, fotografii, video i TV film, u~ebnik.

(sodrìna, aktivnosti na nastavnikot i u~enicite)
137
âsot zapo~nuva so povtoruvawe i utvrduvawe na usvoenite znaewa za op{tite osobini na praìvotnite i bezrbetnite ìvotni.
Aktivnost 1. Napravete vo grupata svoj pregled na bezrbetni

ìvotni spored upatstvoto dadeno vo u~ebnikot. U~enicite se podeleni na grupi.
I grupa Sekoj u~enik da donese na u~ili{te ise~eni sliki ili crteì na
bezrbetni ìvotni. Podredi gi slikite, zalepi gi na golem list hartija. II grupa U~enicite vr{at nabquduvawe na do`doven crv (staven) na hartija. Potoa vr{i prezentirawe na osnov karakteristiki na grupata prstenesti crvi. III grupa U~enicite vr{at nabquduvawe na lozov polàv (staven na list). Vr{at prezentirawe na osnovnite karakteristiki na grupata mekoteli.

Celokupnata aktivnost, zainteresiranost, sposobnost samou~ewe, sorabotka vo grupa, to~nost na dadeni odgovori, kreativnost, samostojnost vo rabotata. za

Sobirawe na sliki od ìvotinsko carstvo za pravewe na album.


NASTAVNA EDINICA: RBETNI @IVOTNI TIP NA ÂSOT: obrabotka na novi sodrìni
1. ZADAÎ NA ÂSOT
U~enikot treba da moè: 141 da prepoznava i razlikuva poimi za rbetnici, da gi nabroi op{tite karakteristiki, da gi nabroi, prepoznae, sporeduva razli~nite grupi; 142 mesto i na~in na ìveewe, opis na nadvore{nata gradba na poedini grupi, gradba na organi vo organski sistemi; 143 da se osposobuva za samostojna rabota, samootkrivawe, koristewe na naglednost, snaodlivost, interes kon novoto i nepoznatoto.

Raspored na mebelot za podobra komunikacija na u~enicite so nastavnikot. Potrebni nagledni sredstva: 144 priroden materijal, preparati, sliki, crteì, 145 album od ìvotinsko carstvo, slajdovi.

Rabota vo grupi. Nastavnikot organizira grupi na u~enici i gi upatuva da koristat nagledni sredstva so koi raspolagaat. Nastavnikot pomaga, naso~uva, koordinira i koregira. U~enicite gi izvr{uvaat dadenite zada~i. AKTIVNOSTI Aktivnost 1. Nastavnikot gi objasnuva op{tite karakteristiki na rbetnicite i gi nabrojuva pretstavnicite. Ribi (vidovi).
Vodozemci i vle~ugi. Ptici raznovidnost. Cica~i.
Plan na tabla {ema

Rbetnici - ribi - rskavi~ni - koskoribi vodozemci vle~ugi Ptici - leta~ki - pliva~ki - trka~ki Cica~i - bez placenta - klunari - torbari - so placenta

Sledewe na celokupnata aktivnost na u~enicite, angaìranost, zainteresiranost, samostojnost vo rabotata, sorabotka vo grupata i so drugite grupi.

U~enicite treba da soberat sliki za pravewe album.


NASTAVNA EDINICA: VE@BI I POVTORUVAWE KON SODR@INATA RBETNI @IVOTNI
1. ZADAÎ NA ÂSOT
U~enikot treba da moè: 149 da prepoznava i razlikuva poimi za rbetnici, da gi nabroi op{tite karakteristiki, imenuva, nabrojuva, prepoznava, sporeduva po grupi; 150 opi{uva nadvore{na gradba na poedini grupi i gradba na organi vo organskite sistemi; 151 da se osposobuva za samostojna rabota, samootkrivawe, koristewe na naglednost, znaewa od prethodniot ~as, to~nost i preciznost.

Raspored na mebelot za podobra komunikacija na u~enicite so nastavnikot; Potrebni nagledni sredstva: 152 priroden materijal, preparati, sliki, grafiki, slajdovi, album od ìvotinsko carstvo. 153 nastavnikot organizira grupi na u~enici i gi upatuva da gi koristat naglednite sredstva so koi raspolagaat.

Rabota vo grupi. Nastavnikot organizira grupi na u~enici i gi upatuva da koristat nagledni sredstva so koi raspolagaat. AKTIVNOSTI Aktivnost 1. So pomo{ na priloènite nagledni sredstva (sliki, preparati) gi opi{uvaat op{tite karakteristiki na rbetnici i na pooddelnite grupi. Aktivnost 2. Po eden u~enik od sekoja grupa vr{i prezentacija na pra{awata od sodrìnata. U~enicite pravat album od sliki na poedinite grupi.

Vo tek na ~asot se sledi celokupnata angaìranost i zainteresiranost na u~enicite, sorabotka vo grupata i so drugite grupi, kreativnost.

U~enicite da gi nau~at sodrìnite od temata III.


TIP NA ÂSOT: SISTEMATIZACIJA NA TEMATA III
POIMI: poteklo, srodnost, klasa, praìvotni, bezrbetni ìvotni, taksonomija, fosili.
1. ZADAÎ NA ÂSOT
U~enikot treba da moè: 157 da gi definira poimite: filogeneza, filogenetsko grupirawe, osobini na bezrbeti i rbetni ìvotni; 158 prisposobuvawe na organizmi kon ìvotnata sredina i istoriski razvitok (evolucija); 159 gradba na ìvotnite; 160 na~in na ishrana, dvièwe, krvotok, di{ewe i dr.; simetrija.

U~ilnica so inventar za rabota vo grupi. [ema za sistematika na grupite na praìvotni bezrbetni i rbetni ìvotni. [ema za klasifikacijata na ~ovekot (Homo Sapiens). Mikroskop. Preparati, sliki, slajdovi. U~ebnikot. 161 [ema za evolucija na ìvotnite.

I grupa binarna Raboti na filogenetsko grupirawe na ìvi organizmi i
nomenklatura. II grupa Op{to grupirawe na ìvotnite i sistem na 5 carstva. III grupa Poteklo na ìvotni i protozoa. IV grupa Zaedni~ki karakteristiki na ìvotnite. V grupa Bezrbetni i rbetni ìvotni grupirawe i karakteristiki. VI grupa Karakteristiki i grupirawe na rbetni ìvotni.
Plan na tabla
Bezrbetni ìvotni Rbetni ìvotni
Bezrbetni ìvotni 162 sun|eri Spleskani crvi 163 metil 164 tenii Cev~esti crvi Paraziti 165 ~ove~ka glista 166 detska glista 167 trihini Koprivkari 168 korali 169 meduzi 170 hidra Rbetni ìvotni 171 ribi vodozemci vle~ugi ptici - cica~i rskavi~avi ribi ajkuli morski ma~ki raì koskeni ribi vodozemci àba do`dovnik
vle~ugi gu{teri zmii - èlki krokodili ptici trka~ki, leta~ki, grablivki, koko{ki, peja~ki i dr. cica~i so kloaka torbari placentni insektojadi, griza~i nepreìvari kopitari preìvari mesojadi perkonogi primati polumajmuni majmuni - ~ovekoliki majmuni antropoidi - ~ovek najusovr{eno ìvo su{testvo (Homo Sapiens)

Sledewe na celokupnata aktivnost na u~enikot vo grupata i sorabotkata so drugite grupi. Istaknuvaweto na u~enicite. Sorabotka so nastavnikot.

U~enicite se upatuvaat na narednata tema i da gi spremat predznaewata.


7 Odd. Tema III

Cargado por

Información del documento

Descripción original:

Derechos de autor

Formatos disponibles

Compartir este documento

Compartir o incrustar documentos

Opciones para compartir

¿Le pareció útil este documento?

¿Este contenido es inapropiado?

Copyright:

Formatos disponibles

7 Odd. Tema III

Cargado por

Copyright:

Formatos disponibles

OPERATIVNO PLANIRAWE NA ^ASOVITE PO BIOLOGIJA

POTTEMA 2: DVI@EWE NA @IVOTNITE

OPERATIVEN PLAN ZA ^AS Br. 1

NASTAVNA EDINICA: ORGANI ZA DVI@EWE KAJ @IVOTNITE

2. PODGOTOVKA NA USLOVI I SREDSTVA ZA RABOTA

3. ORGANIZACIJA I AKTIVNOSTI NA ^ASOT

4. SREDSTVA I POSTAPKI ZA PROVERUVAWE I OCENUVAWE NA POSTIGNATITE REZULTATI

5. PODGOTOVKA ZA NAREDNIOT ^AS

6. KONSTATACIJA OD REALIZIRANIOT ^AS

OPERATIVEN PLAN ZA ^AS Br. 2

2. PODGOTOVKA NA USLOVI I SREDSTVA ZA RABOTA

3. ORGANIZACIJA I AKTIVNOSTI NA ^ASOT

4. SREDSTVA I POSTAPKI ZA PROVERUVAWE I OCENUVAWE NA POSTIGNATITE REZULTATI

5. PODGOTOVKA ZA NAREDNIOT ^AS

6. KONSTATACIJA OD REALIZIRANIOT ^AS

OPERATIVEN PLAN ZA ^AS Br. 3

2. PODGOTOVKA NA USLOVI I SREDSTVA ZA RABOTA

3. ORGANIZACIJA I AKTIVNOSTI NA ^ASOT

dvi`ewe so pomo{ na trepki dvi`ewe so izvivawe na teloto

NA^IN NA DVI@EWE KAJ @IVOTNITE VO @IVOTNATA SREDINA

dvi`ewe so pomo{ na krajnici: - odewe i tr~awe - letawe

2. @ivotnite se dviàt so svoite organi za dvièwe vo svojata ìvotna sredina.

4. SREDSTVA I POSTAPKI ZA PROVERUVAWE I OCENUVAWE NA POSTIGNATITE REZULTATI

5. PODGOTOVKA ZA NAREDNIOT ^AS 6. KONSTATACIJA OD REALIZIRANIOT ^AS

OPERATIVEN PLAN ZA ^AS Br. 4

sistem za dvi`ewe (skelet i muskuli) organi za dvi`ewe

2. PODGOTOVKA NA USLOVI I SREDSTVA ZA RABOTA

3. ORGANIZACIJA I AKTIVNOSTI NA ^ASOT

4. SREDSTVA I POSTAPKI ZA PROVERUVAWE I OCENUVAWE NA POSTIGNATITE REZULTATI

5. PODGOTOVKA ZA NAREDNIOT ^AS

6. KONSTATACIJA OD REALIZIRANIOT ^AS

dvi`ewe so trepki - spleskani crvi

promena na oblik na telo meduza so pomo{ na krajnici

so izvivawe na teloto zmija ribi

perki `abi vle~ugi

OPERATIVNO PLANIRAWE NA ^ASOVITE PO BIOLOGIJA ZA VII ODDELENIE

TEMA III GRUPI @IVOTNI I IMENUVAWE (10 ~asa)

Kategorija vo koja se grupiraat `ivotnite

- primati - lu|e - ~ovek - mudar

Karakteristiki {to se odraz na srodnosta na

organski sistem organ tkivo kletka polovi

b) Tehni~ki pomagala: mikroskop

Plan na tabla: 1. Site `ivi organizmi se grupirani vo sistem od 5 carstva

______ ______ ______

_______ _______ _______

- avtotrofno (parazitski) - heterotrofno

- kam{i~iwa - la`ni no`iwa - trepki

ishrana PRA@IVOTNI PROTOZOI dvi`ewe

@iveali{te voda bespolovo po~va polovo paraziti vo drugi `ivotni

paramecium ameba euglena aktivno so trepki

OPERATIVEN PLAN ZA ^AS Br. 6

5. PODGOTOVKI ZA NAREDNIOT ^AS

Cica~i - bez placenta - klunari - torbari - so placenta

OPERATIVEN PLAN ZA ^AS Br. 10 TIP NA ^ASOT: SISTEMATIZACIJA NA TEMATA III

nomenklatura. II grupa Op{to grupirawe na `ivotnite i sistem na 5 carstva.

OPERATIVNO PLANIRAWE NA ^ASOVITE PO BIOLOGIJA ZA VII ODDELENIE

TEMA IV OP[TI BIOLO[KI OSOBINI NA @IVOTNITE (40 ~asovi)

POTTEMA 3: ISHRANA NA @IVOTNITE (6 ~asa)

OPERATIVEN PLAN ZA ^AS Br. 1 NASTAVNA EDINICA: ISHRANA I ORGANI ZA DIGESTIJA

samostojnost komunikativnost snaodlivost koristewe na nagledni sredstva.

OPERATIVEN PLAN ZA ^AS Br. 2 NASTAVNA EDINICA: VE@BI I POVTORUVAWE

OPERATIVEN PLAN ZA ^AS Br. 3 NASTAVNA EDINICA: ORGANIZMOT PROCES NA ISHRANATA VO

6. KONSTATACII OD REALIZIRANIOT ^AS - Nastavnikot po ~asot vr{i analiza i sreduvawe na podatoci za

__

___ _ _____

2. _____________ _ _ _ 6. _ _ _______________