Está en la página 1de 27

BALUK 1

INTRODUSAUN

A.ASSENDENTES

Moras Infeksaun dalan respiratoriu aguda(ISPA)hanesan problema saude nebe barak liu
iha nasaun dezemvolvidu sira no nasaun avansadu sira.ida ne’e hanesan taxa morbilidade no taxa
mortalidade ba labark sira tanba infeksaun respiratoriu aguda ne’e partikularmente afeta liu ba
labarik sira,no infeksaun dalan respiratoriu aguda(ISPA) hanesan mos inflamasaun aguda ba iha
kanal respiratoriu superior no inferior nebe kauza hosi infeksaun mikroorganismo ka
bakteria,virus no mos riketsa. (Alsagaff no Mukty,2010).

Infeksaun dalan respiratoriu aguda(ISPA) hanesan moras ida nebe kona barak liu ba
labarik sira,tanba sira nia sistema imunidade nebe mak menus liu entaun fasil atu hetan moras
ida ne no moras infeksaun respiratoriu ne kona barak liu iha nasaun dezemvolvidu sira.(klinikita
2007).

Infeksaun kanal respiratoriu inferior ou pneumonia no influensa sai hanesan problema


saude iha nasaun desemvolvidu sira no mos nasaun avansadu sira.Tuir rezultadu internasional
Vaccine Access Center(1)At The Johns Hopkins University Bloomberg School Of Publik Health
iha fulan Novembru tinan 2010,dehan katak moras pneumonia sai hanesan kauza mortalidade
numeru um iha India,numeru dois iha Nigeria no Indonesia monu iha klasifikasaun ba dala walu.

World Health Organisation(WHO),hateten katak taxa akontesimentu(insidensia)ba moras


pneumonia iha nasaun ho numeru mortalidade ba bebe a’as liu husi 40 pur 1000 nebe mak moris
hanesan 15%−20% kada tinan,grupo idade ba labarik nebe akontesimentu pneumonia iha
indonesia ba iha labarik estimativa entre 10%−20% kada tinan.

.Tuir (WHO 2007)mais ou menus labarik rihun sanulu resin tolu (13 juta)iha mundu mate
kada tinan husi nasaun dezemvolvidu sira mak barak liu,tanba hetan moras infeksaun canal
respiratoriu aguda ne’e(ISPA)no moras ida ne sai hanesan moras ida nebe hadaet primeiru hodi
hamate labarik mais ou menus rihun ha´at(4 juta)kada tinan.

1
Tuir rezultadu Riset saude(RISKESDAS)iha tinan 2007,prevalensia ba moras infeksaun
respiratoriu aguda iha indonesia mais ou menus 25,5% ho prevalensi nebe mak a ´ as akontese ba
bebe tinan rua(>35%).total labarik ho moras infeksaun respiratoriu aguda iha indonesia iha tinan
2011 hamutuk 150.000 mak mate kada tinan ou barak liu 12.500 kada fulan,total prevalensia ba
moras ispa iha indonesia hamutuk 9,4%(DEPKES,2012).

Hendrik Blum iha Notoatmodjo,1996,dehan katak fator nebe mak fo influensa ba saude
mak hanesan fator ambiente,fumo cozinha(asap dapur),fator hahalok hanesan dalaruma familia
sira fuma iha uma laran,fator atendimentu saude hanesan imunizasaun,susu been kinur(ASI
EKSKLUSIF) no fator jerasaun.

Anonim,2007,dehan katak Fator sira nebe mak halo ema hetan moras mak hanesan:fator
hahalok hanesan Familia nebe fuma iha uma laran perigu tebes atu hetan moras infeksaun
respiratoriu ne’e tanba barak liu mak hetan disturbiu(gangguan) ba iha saude,rezultadu husi
fuma injeralmente bele afeta liu ba feto sira no labarik,enquantu fator atendimentu saude ne’ebe
mak diak hanesan estadu imunizasaun,aleitamento materno exclusivo(ASI EKSKLUSIF)no bebe
foin moris(BBLR)hanesan fator nebe fo suporta atu hatun moras infeksaun respiratoriu hanesan
disturbiu (gangguan)respiratoriu ho nune la bele iha mudansa no ikus mai labele sai grave.

Tuir rezultdu konferensia internasional konaba ISPA iha Canberra Australia iha fulan juli
tinan 1997,dehan katak labarik atus ha´at iha nasaun dezemvolvidu sira mate kada tinan tanba
hetan moras pneumonia.

Tuir World Health Organisation(WHO),iha tinan 2005 dehan katak labarik nebe mak
mate iha mundu husi moras pneumonia total hamutuk 19% ou bele mos 1,6−2,2.Infeksaun canal
respiratoriu aguda hanesan moras ida nebe mak hamate ema iha timor leste.

B.FORMULASAUN PROBLEMA

Hosi kabelak fundu ne’ebé hato’o ona iha leten mak hakerek na’in defini ona katak:

Oinsa relasaun idade ho estadu imunizasaun konaba moras infeksaun respiratoriu


aguda(ISPA)ba labarik ho idade 1-3?

2
C.OBJEKTIVU

1. OBJETIVO JERAL
 Hakarak atu hatene relasaun idade ho estadu imunizasaun konaba fator nebe afeta
liu ba infeksaun respiratoriu aguda(ISPA)ba labarik ho idade 1-3?
2. OBJETIVO ESPESIFIKU
 Hakarak atu hatene oinsa relasaun konaba idade hodi hamosu moras infeksaun
respiratoriu aguda(ISPA)?
 Hakarak atu hatene oinsa relasaun konaba estadu imunizasaun hodi hamosu moras
infeksaun respiratoriu aguda(ISPA)?

D.BENEFISIO

1. Ba iha Instituisaun saude


Fo motivasaun ba iha instansaun oinsa relasiona ho kondisaun akontese ba moras infeksaun
dalan respiratoriu aguda (ISPA) iha hospital

2. Ba iha komunidade
Sai hanesan material sasukat ba iha komunidade esforsu valoriza ba iha hahalok moris
saudavel no responsabilidade ba iha komunidade objektivu katak atu hatene no konese
problema saude liu husi informasaun hetan husi studi kazu.

3. Ba iha familia
Sai hanesan familia iha konciensia ba iha hahan di’ak importante liu ba iha hahalok
saudavel hodi depende estatus saude ba membrus familia hotu no hatene klean liu tan kona
ba utiliza fasilidade saude no instrumentu ne’ebe mak iha.

4. Ba iha hakerek
Atu aumenta percepsaun ba iha hakerek na’in no oinsa atu fo asistensia saude ba iha familia
no kliente atrapalla ba iha me’ar no kazu moras infeksaun dalan respiratoriu aguda.

3
BALUK 11
KONSEITU TEORIKU
A. KONSEPTU KONA BA MORAS INFEKSAUN DALAN RESPIRATORIU
AGUDA (ISPA)

1. Definisaun

Infesaun dalan respiratoriu agudo (ISPA) mak hanesan infeksaun dalan respiratoriu aguda
ida ne’ebe ataka liu ba iha kakorok talin, inus to iha pulmaun ona mak sai hanesan isin manas,
mear,inus ben, infesaun iha tilun (otitis media), no kakorok bubu ou moras (faringitis) ne’ebe
kona menus liu husi loron 14, ISPA kona iha estrutura canal iha laringe nia leten, maibe barak liu
moras ne’e kona ba iha parte canal leten ho kraik tuir nia linha/forma (Muttaqin, 2008).

2.Cauza

ISPA kauza husi bacteria, virus no riketsia. Bacteria ne’ebe kauza ba moras ISPA mak
hanesan genus streptococcus, staphylococcus,pneumococcus,hemofilus,bordetella, no
corynebacteriumVirus sira ne’ebe kauza ba ISPA mak hanesan mexovirus, adenovirus,
coronavirus, pikornavirus, mikoplasma, influenza, herpesvirus, no seluk-seluk tan. (Depkes RI,
2000).

3.Sinais Sintomas Ispa

Sinais no sintomas moras infeksaun canal respiratoriu hanesan mear,susar dada


i’is,kakorok moras,fani,isin manas no ulun moras.sintomas ne’ebe mak bo’ot iha canal
respiratoriu naton mak hanesan mear,sulita dada i’is,kakorok moras,fani,isin manas no ulun
moras la presiza ai-moruk antibiotik.nune’e labarik balu ne’ebe mak sofre inflamasaun
pulmaun(pneumonia),
Infeksaun pulmaun ne’ebe mak la iha tratamentu ho ai-moruk anti-biotik ne’ebe mak sei
akontese mortalidade(Fuad, 2008).
4.Klasifikasaun
Tuir (Depkes 2002) klasifikasaun ISPA fahe ba parte 3 mak hanesan :

4
A. ISPA Kaman

Ispa kaman ne’e mak hanesan Ema ne’ebe mak hetan moras ISPA Kaman bainhira hetan deit
sintomas sira hanesan mear, fani no dada iis araska.

B. ISPA todan naton

ISPA todan naton mak hanesan kuandu mosu sintomas sira mak hanesan susar dada iis,
temperatura sae liu husi 39oC no dalaruma dada iis hasai lian hanesan tarutu.

ISPA Todan Sintomas :

konsiensia tun/menus, pulso lalais no ita kaer la hetan,vontade han la iha, ibun kulit no liman
tutun azul (sianosis), no baruk/kolen.

5.Maneira Hadaet Moras Ispa

ISPA akontese tamba transmisaun organismu balun liu husi AC (Air conditioner),
droplet no liu husi liman ne’ebe mak kontaminadu tiha ona. Faringitis hadaet liu husi droplet,
kutun ne’e halo filtrasaun ba iha kamada epitelio, karik epitelio ne’e kaer mak tesidu limfoid
superficial ne’e bok an, to akontese ba inflamasaun. Ba sinusitis, bainhira akontese ISPA liu husi
virus,hasai inus ben ne’ebe mak halo infkesaun makas husi bacteria, to hetan kauza bacteria sira
ne’ebe patogenio tama ba iha parte sinus nian.(WHO, 2008).

6.Manifestasaun Kliniku

Sinais perigu sira bele hare liu husi sinais kliniku no sinais laboratorium.

a. Sinais kliniku ba iha sistema respiratoriu maka hanesan :


 Takipnea, apnea, retradasaun ba iha toraxia, iis iha inus tahan, sianosis, lian iis
nian la iha forsa ou lakon, wheezing.
b. Sinais kliniku ba sistema kardial nian maka:
 Takikardia, bradikardia, hipertensaun, hipotensaun, no cardiac rest.
c. Sinais kliniku ba sistema serebral maka :
 Baruk, ulun moras, bilan, estika an, no coma. Maibe enjeral halo kolen ho kosar
sai barak,no isin manas.

5
d. sinais laboratorium
 Hipoksia, hipercapnia, asidosis.

7. Patofisiologia
Akontesimentu infeksaun entre bakteria ho flora normal iha canal dada i’is.infeksaun husi
bakteria,virus no jamur sai oin seluk iha pola kolonisasi bakteria.Mosu mekanismu luta ba canal
dada i’is hanesan halo filtrasaun anin hodi halo inspirasaun iha rongga inus,refleksi
mear,refleksi epiglotis,hamos mukosilier no fagositosis.Tanba imunidade isin nian ne’ebe mak
menus liu mak bakteria patogen konsege liu husi mekanismu ne’ebe mak tahan ba iha
akontesimentu invasaun iha area canal respiratoriu parte leten no mos parte kraik(Fuad, 2008).

8.Conceito Idade
Idade katak kleur tebes ba ema nia moris hahu husi moris to iha agora ne’e ba iha
menus de tinan ida no mos hanesan periodu ba iha modelo-modelo foun moris nian ho
nune’e aumenta mais idade,aumenta mais hakarak ou dezmvolvimentu ba ida-idak kona ba
saude.(Notoatmodjo, 2003).
Idade hanesan atetude karakteristiku ida kona ba ema ne’ebe importante liu. Idade
iha relevante ho nivel nb ih risko atu kona, bot tebes ba iha risku no atetude resitensia.
Diferente experiensia ba iha problema saude ou moras no foti desizaun iha influensia husi
idade refere.
Moras Infeksaun respiratoriu ne’e dala barak konaba ba labarik sira ho idade menus husi
tinan 3,primeiru liu kona ba labarik sira ho idade menus husi tinan 1 mai kraik.peskiza hira
ne’ebe mak peskizador hetan katak moras ne’e akontese liu ba labarik sira ne’ebe mak ho idade
nurak fasil los atu hetan moras infeksaun respiratoriu aguda duke ema sira ne’ebe mak idade
bo’ot.( Septian).
Infeksaun canal respiratoriu aguda(ISPA)barak liu akontese ba labarik ho idade 0-
5 ,moras ne’ebe bo’ot liu hodi hamate labarik iha indonesia mak ispa.labarik hanesan fator risko
ne’ebe makas los hodi hetan morbilidade no mortalidade ba iha infeksaun canal respiratoriu
aguda(ISPA),spesifiku liu pneumonia tanba labarik sira nia sistema imunidade seidauk makas atu
hasoru moras refere(Santoso, 2007).

6
Labarik ne’ebe mak ho idade menus husi tinan 2 fasil atu hetan moras ispa makas liu
duque labarik ho idade tinan 2 ba leten to’o tinan 5,kondisaun ida ne’e tanba labarik ne’ebe
menus husi tinan 2 nia imunidade seidauk lolos(sempurna) no lumen ba canal dada i’is relativu
klo’ot liu(Daulay, 2008).

9.Tratamentu no terapia

a.Tratamentu
 Deskansa minimu durante horas 8 kada loron,
 Konsumu hahan ne’ebe iha nutrisaun barak,
 Se isin manas maka’as fo kompres no fo hemu be’e barak
 Se inus metin tamba,mear,inus be’en hamos ho liman ne’ebe mos

b.Terapia

 Kontra Manas (isin manas) fo paracetamol ou kompres,bebe fulan 2 mai kraik


ho isin manas tenki lalais halo transferensia.
Kontra mear hameno fo aimoruk mear ne’ebe mak diak hanesan aimoruk
tradisional ezemplo;Derok masin kanuru isin ida kahur ho sutate ou bani be’en
kanuru isin ida fo loron ida dala tolu.
 Suportivu; Hasa’e forsa imunidade no nutrisaun ne’ebe mak adekuadu,fo multi-
vitamin,no Antibiotik;

1.klaru tuir kauza tipu kutun

2.Espesialmente hatudu ba s.pneumonia,H.Influensa, no S.Aureus.

3.Tuir OMS; Infeksaun dalan respiratoriu aguda hanesan kuidadus transferensia


aimoruk ne’ebe presija mak hanesan;

Kotrimoksasol, Amoxilina, Ampisilina, Prokaina, Infeksaun dalan respiratoriu


todan;Benzil penicilina, Klorampenikol, kloksasilin, Gentamisina.

4.Antibiotik foun seluk;Sefalosforina, quinilin.

7
10.Komplikasaun

 Meningitis
 Otitis media aguda (OMA)
 Mastoiditis
 Mortalidade

11.Kuidados Enfermajem Teoritiku

Etapas kuidads enfermajem familia mak hanesan tuir mai ne’e:


2.1. Assesmentu
Iha assesmentu presija halo komponente sira hanesan tuir mai nee :
a. Koletas dadus familia nian
 Dados jeral familia nian
 Etapas dezenvolvimentu familia nian
 Ambiente familia nian
 Strutura familia nian
 Estressor no koping familia nian
 Ejaminasaun fiziku ulun to’o ain (head to toe) ba familia
b. Tekniku rekolla dadus uza intervista, observasaun no ejaminasaun fiziku isin lolon
tomak ba membru familia
c. Analiza dadus
d. Formulasaun problema (ameasa ba saude, menus/la saudavel, situasaun krize)
e. Prioridade problema (uza skala skoring kuidados enfermajm familia husi Bailon no
Maglaya, 1978)
f. Halo diagnosa enfermajem familia nian (PES).

2.2. Diagnosa Enfermajem

Dagnosa enfermajem hanesan desizaun kliniku husi resposta individu, familia no


komunidade sobre problema saude aktual ou potensial, ne’ebe bazeia ba edukasaun no
esperensi, enfermeira/o tuir akontabilidade bele identifika no fo intervensaun certamente

8
atu manten, hamenus, limite, prevene no muda estadu saude kliente nian. (Carpenito,
2000; Gordon 1976 & NANDA).

2.3. Intervensaun

Tuir Wright no Leahey, 1984 planu intervensaun familia haahe ba parte rua

a. Intervensaun baze :fo suporta, edukasaun no foku liu ba alvo/sasaran


b. Intervensaun kontinua :intervensaun terapia familia hanesan psikososial no
foku diretamente ba alvo.

2.4. Implementasaun

Implementasaun hanesan jestaun ida ne’ebe halo atu bele atinji planu enfermajem
familia nian ne’ebe forma ona iha faze planeamentu. Forma intervensaun enfermajem
familia nian ne’ebe fo ba kliente iha relasaun ho apoiu’ tratamentu, maneira atu hadi’a
kondisaun, edukasaun kliente no moz familia, ou maneira atu bele prevene problema
saude ne’ebe sei mosu iha futuro. Atu implementa asaun enfermajem familia nian bele
sucessu tuir planu enfermajem familia nian, enfermeira/o tenke iha kapasidade
intelektual, kapasidade iha relasaun interpersonal no iha habilidade atu hala’o asaun.
Prosesu implementasaun tenke foku liu ba kliente nia nesesidade, faktores seluk ne’ebe
fo influensia ba nesesidade enfermajem familia nian, stratejia implementasaun kuidadus
enfermajem familia no aktividade komunidade nian.

2.5. Avaliasaun

Hamutuk ho familia halo evaluasaun ba asaun enfermajem familia nian ne’ebe


implementa ona.

a. Halo evaluasaun fali ba respon ne’ebe mak familia hetan depois de halo asaun
enfermajem (subjetivu).
b. Halo evaluasaun fali ba mudansa familia nian depois de halo asaun enfermajem
familia nian tuir saida mak enfermeira/o observa (objektivu).

9
B. KONSEITU FAMILIA

1.Definisaun familia

Definisaun kuidadus saúde familia (Family Health Nursing ) bele liu husi fontes mak tuir mai
ne’e :

Familia hanesan ema ne’ebé mak hamutuk iha relasaun husi kazamentu,hakiak ema no ema
ne’ebé moris mai no iha objektivu atu kria no mantein kultura jeral,atu aumenta
desenvolvimentu fisiku,mental,emosional,no sosial husi individu ne’ebe iha laran no hare
tuir nia interaksaun no dependensia hodi alkansania objektivu hamutuk (Friedman,1998).

Familia composto husi ema ne’ebé hamutuk ona husi kazamentu,ran no hakiak ne’ebé
moris hamutuk iha uma kain ida,membru familia halo interaksaun no komunikasaun husi
ema ida no ema seluk ho papel sosial familia (Burges dkk,1963).

Familia mak hanesan sistema sosial ruma ne’ebé iha ema ida ka liu ne’ebé moris hamutuk
no iha relasaun ran,kazamentu ka hakiak ,ka hela hamutuk no sempre fo benifisiu, no iha
objektivu hamutuk, iha organizador tuir jerasaun sempre iha konsiensi no hamaluk (Murray
& Zentner,1997)

Familia hanesan individu rua ka liu ne’ebé semppre iha relasaun entre ema ida ho ema
seluk hodi emosional,fisiku,no suporta ekonomiku (Hanson,1996).

Familia hanesan individu rua ka liune’ebé hamutuk tamba iha relasaun kazamentu, ran no
hakiak ne’ebé moris hamutuk iha uma ida no sempre halo interaksaun ema ida ho ema seluk
tuir ida-idak nia papel no kria no mosmantein kultura (Baylon dan Maglaya,1988)

Familia mak hanesan unidade kiik husi komunidade ne’ebe kompostu husi xefe familia no
ema balu ne’ebé hela hamutuk iha fatin ida no iha kondisaun ne’ebé ajuda malu (Dep kes
R.I,1988)

Turi matenek nain Stuart (1991),familia fahe ba karakter 5 mak tuir mai ne’e :

Familia hanesan sistema unidade ida

10
Kada membru familia bele hetan ka labele hetan sempre iha relsaun no sempre hela
hamutuk.

Familia bele iha oan ka laliha oan

Iha komitmentu no sempre kompleta ba malu iha membre familia

Familia mantein nia funsaun konsistente hasoru protesaun,necesidade moris no sosializasaun


entre membru familia.

2.Estrutura familia

Patrilineal : hanesan familia ne’ebé iha relasaun ran mai husi jerasaun aman nian

3.Funsaun familia

Funsaun mak hanesan manten kondisaun saúde membru familia nian atu nune’e bele hetan
produtividade ne’ebé aas.

4.Papel familia

Papel ne’ebé hetan iha familia laran mak hanesan tuir mai ne’e :

Aman hanesan laen husi fen no aman ba oan sira,halao papel hanesan buka osan,hanorin,
salva no fo sentimentu ne’ebé mak hakmatek, hanesan xefi familia,hanesan membru iha
grupo sosial no mos hanesan membru iha komunidade husi ambiente.

Inan hanesan fen no inan husi oan hotu-hotu,inan iha papel hodi hare uma laran,hanesan
hakiak no hanorin oan sira,salva no sai hanesan grupo balu husi papel sosial no mos
hanesan membru komunidade no ambiente,iha parte balu inan mos iha papel hodi buka osan
ruma ba familia.

Oan halao papel psikososial sai hanesan nivel desenvolvimentu diak ba fisiko,mental,sosial
no espiritual.

11
5.Servisu familia

Sai hanesan funsaun kuidadu saúde familia no iha servisu iha parte saúde ne’ebé precisa
komprende no halo mak :

Precisa hatene saúde kada membru familia nian

Foti desizaun hodi halo asaun ne’ebé diak ba familia

Fo kuidadus ba membru familia ne’ebé moras no laiha kapasidade atu desenvolve nia an
tamba aleijadu ka idade ne’ebé kiik.

Manten kondisaun iha uma laran ne’ebé fo vantangen ba saúde no mudansa ba membru ida-
idak

Manten relsaun entre familia no saúde ne’ebé benifisiu no fasilidade atendementu saúde

ne’ebé iha.

12
BALUK III

REVIZAUN KAZU FAMILIA

A. ASISTENSIA FAMILIA
1. Biodata
Naran xefe familia : sr.J.X
Idade : 48 anos
Religião : Katolika
Edukasaun : Lisensiatura
Serviso : Professor
Rendemento : US$. 235.00 dolar kada fulan
Hela fatin : Bibitalin

2. Membro Familia

No Naran membru Idade Relasau Nivel Estadu Familia Situasaun


familia F M n edukasaun imunizasaun planeada fiziku
1. Aquilina 42 Feen Secundario TT KB/ Saudavel
cardoso Implan
2. Noel Ximenes 12 Oan - Kompletu - ESKABIES
3 Viera Ximenes 5 Oan - Kompletu - ISPA

3. familia : Famila Nuklear (Nuclear Family)

13
4. GENOGRAM

Formulasaun :
= Mate

= Mane

= Feto

= Moras

= Hela Hamutuk

14
5. Situasaun saúde familia nian Imunizasaun

NO Naran Idad Tipo Imunizasaun


e
BC DPT- DPT- DPT- Polio Poli Polio Polio Saramp TT
G HB I HB II HBIII 0 oI II III o Bum
il
1. Aquilina 42 - - - - - - - - - TT4
cardoso
2. Noel 12          -
Ximenes
3. Viera 5          -
ximenes

6. Situasaun saúde ba moras no asaún iha familia

No Naran Idade Tipu moras Asaun ne’ebe fó Obs


1 Noel 12 ESKABIES Eduksaun saude kona ba Uma hela fatin
ximenes prevensaun no higiene pessoal
2 Viera 5 ISPA Edukasaun saude konaba Ambiente hela
ximenes saneamentu ambiental no fatin
konesementu ba ISPA

7. Programa saude inan ho oan


a. Inan isin rua sira
 Isin rua ba numeru :-
 Idade isin rua :-
 Complain isin rua : -
 Istoria isin rua uluk nian :-
 Imunisasi TT :-
 Pola han durante isin rua :-

b. Persalinan/Partus
 Ajuda husi se :-

15
 Historia partus uluk nian :-
 Partus iha :-

c. Tempu/ masa nifas


 Kelainan nifas :-
 Verifika/Pemeriksaan iha ne`ebe :-
 Menyeteksi ka lae :-
 Karik lae, razaun saida :-
 Karik Sim ,razaun saida :-
 Oinsa ho padraun/pola han :-

d. Bebe/ Labarik
 Verifika/ Pemeriksaan bebe/ labarik iha :-
 Status Nutrisaun bebe/ labarik :-
 Todan/ naruk :-
 Status imunizasaun :-
 Persepsaun/ Tanggapan Inan konabaKMS :-
 Komesa han aumenta/ makanan tambahan :-

8. Programa planu familiar


 Perna/pernah hetan informasaun PF : Sim
 Oinsa persepsaun kona ba PF : di`ak
 Saida deit mak sai hanesan akseptor PF :Injeksi,Hemu,pasang/Implan ho IUD
 Jeneru/ jenis akseptor ne`ebe simu : Implan
 Lama/kleur tuir PF : Fulan 11
 DO PF/Razaun :-
 Lia kesar/keluhan ne`ebe senti :Ulun moras no dala ruma oin halai
 Asaun ne`ebe hala`o : Hemu aimoruk Paracetamol no toba deskansa

9. Kondisaun Nutrisaun Familia

16
 Abitasaun han / frekuensia : 3 kada loron
 Kualidade han / porsaun : 1- 2 porsaun han hotu tiha
 Aihan prinsipal : Etu dala ruma mak han batar, fehuk talas nohudi
 Lauk pauk/sayuran : Modo tahan, na`an, tempe, Tahu no sst…
 Susu been : Dala ruma
 Maneira prepara hahan : Te’in rasik
 Aihan lulik :-
 Persepsaun familia konaba nutrisaun : Nutrisaun importante ba kresimentu no saúde
 Esforsu familia hodi atinze nutrisaun : Presiza nutrisaun ne`ebe natoon

10. Abitasaun Familia


 Hariis : Loron ida dala rua
 Kose nehan : Dala rua kada loron
 Sintina boot / ki’ik : Dala ida / dala 3 – 4 kada loron
 Toba : Tempu Meiu dia oras ida/ida ho balun, kalan oras 7 – 8
 Rekreasaun : Uza tempu ne`ebe mamuk
 Konsulta : Loos
 Hemu tua ne’ebe forti :-
 Soe foer : Tau hamutuk fo`er iha fatin fo`er no sunu
 Soe be`e fo`er : soe be`e fo`er arbiru

11. Kondisaun Uma Hela Fatin Familia


 Estadu Propriadu Ka Aluga : Uma rasik / propriadu
 Luan area uma nian : 14 x 12 m2
 Konstruksaun uma : Permanente/semi permanente
 Ventilasaun uma : Di’ak/natoon/ladun
 Naroman uma laran : Di’ak/natoon/ladun
 Total kama iha uma laran : Kuartu haat ho dapur la haketak malu

17
 Dapur : Iha / la iha
 Kuidadu sanitasaun : Rapidu / la rapidu
 Fatin luan iha uma oin : Iha / la iha
 Se iha nia luan hira : 3 x 2 m2
 Utilizasaun fatin luan : Kuda ai-funan
 Fornesimentu be`e mos : PAM / be`e matan / Jeral
 Sabor be`e : Tawar / merak
 Soe fo`er : Halibur / soe arbiru de’it
 Soe be`e fo`er : Hariis fatin /to’os/ fahi luhan
/arbiru de’it
 Haki’ak : Iha / la iha
 Luhan fatin : Dook husi uma / besik ho uma.

12. Kondisaun ekonomia familia


 Vensimentu familia : US$ 235.00 kada fulan
 Totalidade gastu : US$ 150.00 kada fulan
 Propriadu rikeza ne’ebe it abele hare : Uma
 Meiu transporte ne’ebe iha : Motor
 Meiu animasaun ne’ebe iha : TV/Radio/Tape/ seluk tan
 Maneira utilize vensimentu : Maneija tuir nesesidade uma
laran no nesesidade labarik sira presiza

13. Kondisaun Social Kultura Familia


 Tradisaun ne’ebe famila fiar : Fiar ba kultuar uma lisan nian
 Tuir aktividade organizasaun ruma iha suku laran: Dala ruma
 Aktivdade tuir reza / relijiaun : Tuir

14. Kondisaun psikososial


 Traga/Kerukunan moris ba familia : Di’ak
 Komportamentu / attitude membru famila : Di’ak

18
 Stress ne’ebe sempre senti : Sempre senti (bainhira vensimentu
la sufisiente ba nesesidade uma laran no labarik sira presiza)
 Membru familia ne’ebe domina foti desizaun: Xefi familia/ Mane

15. Aktividade Lor-Loron ( Daily Activities )


a. Abitasaun toba : Sr J.X hateten katak kada loron ninia membru
familia sira toba iha tempu meiu dia oras ida/ida ho balun
no toba iha tempu kalan oras 7 – 8
b. Abitasaun han : Sr. J.X hateten katak ninia membru familia
sira han dala 3 kada loron, ( oan sira dala ruma 4-5 ) han
etu ho modo tahan, (na`an tempe, tahu no sst…) dala
ruma han batar, ai- farina, fehuk no talas
c. Utilizasaun tempu luan : Servisu

d. Situasaun social ekonomia familia: Sr. J.X hateten katak iha uma laran
Sr.J.X serbisu mesak nu’udar Profisaun Professor
no nia feen mak hanesan dona de casa
e. Relasaun familia ho bijinu : Sempre halo interasaun ho di’ak
f. Sanitasaun ambiental : Fo`er tau hamutuk iha fo`er fatin no sunu
g. Uma hela fatin : Sr. J.X hateten katak sira nia uma luan 11x 9
m2 no dapur hamutuk ho uma no sintina haketak malu
ho uma
h. Fonte be`e mos : Sr. J.X hateten katak sira nia be`e mos mak
bee torneira/PAM
i. Fatin soe be`e bo`ot no be`e ki`ik ( WC ) : Sr. J.X hateten katak sintina la
dook malu husi uma
j. Fatin soe be`e fo`er : Sr.J.X hateten katak soe be`e fo`er arbiru
de`it
k. Fatin so`e fo`er ka lixu familia : Sr. J.X hateten katak sira soe fo`er iha fatin
fo`er/ tau hamutuk fo`er hodi sunu

19
l. Distansia fahi luhan : Fahi luhan la iha
m. Utilizasaun fasilidade saúde : Sr.J.X hateten katak bainhira iha familia
ida moras sempre ba konsulta iha centru saude comoro,
Dom Aleixo Dili

16. Kondisaun saude iha familia


a. Kondisaun imunizasaun labarik hahu husi foin moris to’o tinan lima : Feen husi
Sr. J.X hateten katak niania oan sira hahu husi moris mai hetan sona / imunizasaun
kompletu
b. Familia planeada : Feen Sr. J.X hateten katak nia tuir planeamentu familia
c. Istoria tur ahi / partus : Feeen Sr.J.X hateten katak nia partus ho di`ak
d. Kondisaun nutrisaun iha familia : Feen Sr.J.X hateten katak ninia oan sira hotu
saudavel no dezenvolve aan tuir sira nia idade
e. Istoria moras familia: Sr.J.X hateten katak iha sira nia familia laran nia oan mane
hetan moras katar ne’ebe mosu kafuak mean no kanek iha area katar tanba bainhira
atu hariis tenki obriga no latroka roupa mos wainhira haris hotu nia oan feto
segundo mak me’ar no fani.
B. Analiza Dadus

NO DATA FOKUS ETIOLOGIA PROBLEM


1 DS: Feen Sr J.X hateten katak nia oan Familia laiha Inefektividade
mear, fani no inus been loron lima liu capasidade atu hamoos dalan
ba.maibe seidauk fo aimoruk saida foti desizaun respiratoriu
deit. lalais hodi atua
moras ISPA
DO: hare sr. J.X nia oan mear no
fani,laiha isin manas, temperatura
36,5̊c, hare inus been iha, halo
auskultasaun pulmonal rona ronchi
basah
RR 28 x/minutu

20
Pulsu 96 x/minutu

2. DS : Menus Personal hygiene


Feen Sr. J.X hateten katak nia oan konesementu
mane hetan moras katar ne’ebe
provoca katar makaas iha tempu kalan
no rai malirin
DO :
 Nia oan mane keixa katar los
iha nia iin lolon
 Mosu mos kafuak mean iha
parte isin lolon
C. Determinasaun problema kuidadu familia
a. Inefektividade hamoos dalan respiratoriu relasiona ho Familia laiha konesementu atu
foti desizaun lalais hodi atua moras ISPA
b. Menus kunesementu familia konaba personal hygiene relasiona ho isin katar

D. Determinasaun problema bazeia ba Tipolojia


a. Inefektividade hamoos dalan respiratoriu relasiona ho Familia laiha konesementu atu
foti desizaun lalais hodi atua moras ISPA.

No Kriteria Konta Skor Verdadeiru

1. Karakteristika 2/3x1 0,6 La saudavel


probelema

2. Posibilidade 2/2x1 1 Fonte no asaun sira hodi hamosu


problema hodi muda problema bele atinze husi familia

Kontaminasaun ba familia seluk


3. Potensial probelema 3 /3x1 1 bele prevene ISPA halakon (halo
hodi prevene asaun kurativu ne’ebe adekuadu)
Familia konsiente no bele resolve

21
4. Hamosu probelema 2/2x2 2 problema ne`ebe refere
Total 4,6
E. Formulasaun problema
ISPA
ESKABIES

F. Prioridade problema (bazea ba tipolojia)


ISPA = 4,6
ESKABIES =4

b. Menus kunesementu familia konaba personal hygiene relasiona ho isin katar

No. Kriteria Kontajen Eskor Verdadeiru


1 Karakteristika problema 3/3 x 1 1 La saudavel
Posibilidade problema hodi 2/2 x 1 1 Fonte no asaun sira hodi
muda hamosu problema bele
atinze husi familia
Potensial problema hodi 3/3 x 1 1 Kontaminasaun ba
prevene familia seluk bele
prevene ESKABIES
halakon (halo asaun
kurativu ne’ebe
adekuadu)
Problema ne’ebe mosu liu 2/2 x 1 1 Familia konsiente no
resolve problema refere

Total Eskor 4

22
G. Planu Asaun Enfermajem

PLANU KUIDADUS ENFERMAGEM BA SAUDE FAMILIA /HAKEREK


IMPLEMENTASAUN ENFERMAGEM FAMILIAR NO AVALIASAUN

Sr :J.X, Aldeia Baleo, suku :Belulic Leten

Data Problema Problema Objetivu Planu kuidadu Asaun kuidadus Evaluasaun


Saude Enfermajem enfermajem enfermajem (Formativu)
ISPA Inefektividad Depois de 1. Fo 1. fo informasaun Feen sr. J.X
e hamoos hala`o informasaun saude ba familia ho membru
dalan asaun saude ba kona ba moras familia bele
respiratoriu emfermagen familia kona ISPA eplika
relasiona ho definisaun,
durante loron 2 ba moras
familia laiha kauza,
konesementu
oras 1x24 ISPA sinais/sinto
atu foti espera katak 1. Fo mas,
desizaun informasaun informasau prevensaun
lalais hodi saude 2. Fo n kona ba no kurativu
atua moras familia bele fo informasaun atu moras ISPA
ISPA esplikasaun kona ba atu prevene
nebe prevene moras
maka loos no moras ISPA ISPA
akontesementu
moras ISPA 3. fo konsello no 2. Fo
Ho kriteria haruka konsello
resultadu familia loke no haruka
 Kliente bele janela iha familia
kompriende tempo loron loke janela
kauza husi iha tempo
moras ISPA loron
 Kliente bele 4. fo
hatene sinal no informasaun 3. Fo
sintoma husi no haruka informsau
a. moras ISPA lalais ba n no
sentru saude haruka
ne’ebe besik lalais ba
centru
saude

ESKABIES Falta Hafoin de halo Halo planu fo Fo edukasaun saude Inan aman
kapasidade asaun edukasaun saude konaba: ho membru

23
familia kona enfermajem ne’ebe detallu ba  Definisaun familia bele
ba personal durante loron 2, familia ESKABIES esplika
hygiene 1x24 horas fo  Etiolojia no definisaun,
relasiona ho edukasaun/infor sinais/sinto etiolojia no
menus masaun familia mas sinais/sinto
konesementu bele esplika ESKABIES mas,
buat balun kona  Maneira transmisaun
ba ESKABIES transmisaun , prevensaun
no kurativu no kurativu
ESKABIES
 Maneira
prevensaun
ESKABIES

H. APONTAMENTU DEZENVOLVIMENTU KUIDADUS FAMILIA

Loroni/Data Oras Asaun enfermajem Rejultadu Assinatura


26/09/2016 15.00 otl  Ajuda familia  Familia bele
hodi lori sira hetan kurativu ba
nia oan ba sira nia oan nia
konsulta iha moras
fasilidade
saude

 Fo informasaun  Sr. J.X ho


saude ba Sr. memebru familia
bele komprende
maneira prevene
no antisipa aan
ba moras

24
I. EVALUASAUN ENFERMAJEM SAUDE FAMILIA (Sumativu)

Loron/Data Oras Diagnosa SOAP Assinatura


Enfermajem
29/09/2016 16:00 Menus konesementu S: oan mane husi Sr.J.X hatete
familia relasiona ho katak lakon , kafuak metan ho
personal hygiene kanek iha area katar mos komesa
lakon nei-neik
O:
 Kafuak metan komesa lakon
 Kaneka iha area katar mos
komesa lakon
A: Problema resolvidu
P: asaun hapara
Inefektividade S: Feen husi Sr. J.X hateten
hamoos dalan katak mear, fani no inus been
respiratoriu komesa lakon no isin manas mos
relasiona ho familia tun ona
laiha konesementu O:
atu foti desizaun  Hare kliente la mear, fani
lalais hodi atua no inus been
moras ISPA  Sukat temperatura 36 ̊c
A:problema rezolvidu
P:Intervensaun hapara

25
BALUK IV
DISKUSAUN

A. Faktor Impedimentu
1. Assesmentu : dadus nebe foti dalaruma ladun klaru no kompletu tamba faktor lingua.
2. Diagnosa Enfermagen nebe atu foti dalaruma difisil ituan tamba ho komunikasaun
nebe ladun diak liuliu faktor lingua nebe mak fo informasaun nebe ladun klaru.
3. Intervensaun nebe planu ba familia barak
4. Iha Implementasaun planu sira nebe halo aplika ho tempu ne`ebe mak iha
5. Evaluasaun nebe hare husi familia ladun diak tamba bazeia ba fatin nebe familia hela
ba no kondisaun nebe mak obriga sira atu moris tuir ambiente ne`ebe sira enfrenta.

B. Faktor suporta
1. Assesmentu : dadus nebe foti balun ita bele hare direitamnete husi lista familia, no iha
familia balun nebe mak simu ita ho diak I hato’o informasaun nebe mak klaru.
2. Diagnose Enfermagen ba familia balun fasil atu ita foti tamba ladun iha faktor nebe
mak kauza sira atu hetan problema seluk no liu husi informasaun nebe sira hato’o ho
klaru.
3. Intervensaun nebe planeia barak.
4. Implementasaun nebe fo ba familia bazeia ba intervensaun nebe iha responde ho diak
husi familia.
5. Evaluasaun nebe hare husi familia kona ba problema nebe mak iha to’o atendimentu
nebe mak ita fo bazeia ba intervensaun ne’e ho susesu tamba familia bele halo tuir no
kompreende ho diak kona ba saida mak ita hato’o no halo.

26
BALUK V
MAKTAKAN
A. konkluzaun
Infeksaun dalan respiratoriu aguda (ISPA) iha variasaun kliniku ne’ebe oi-oin, mosu
problema ba iha konhesementu (diaknostiku) no manejamentu. To’o agora seidauk iha aimoruk
espesifiku ba antivirus. Idealmente aimoruk ba moras infeksaun dalan respiratoriu aguda (ISPA)
bakteria hanesan tratamentu ne’ebe ho rasionalidade. Tratamentu rasionalidade mak wainhira
pasiente hetan moras hanesan anti mikrobakteria ne’ebe lais bazeia ho kutun kauzador. Atu halo
buat hirak refere , kutun kauzador infeksaun dalan respiratoriu aguda (ISPA) detekta uluk ho
material examinasaun ne’ebe loos, depois halo examinasaun mikrobiologiko foun depois de ida
ne’e fo antimikrobakteria ne’ebe hanesan.

B.SUJESTAUN

1.Eskola Superior Enfermagem

Hanesan instituisaun akademiku atu bele fornese fasilidade ne’ebe maka bele hasa’e
konesimentu estudante nian kona ba kuidadus Enfermagem,liu-liu kuidadus Enfermagem ba
kliente ho Moras Infeksaun dalan respiratoriu agudu hodi alkansa atendimentu saude,hanesan
motivasaun no referensia iha futuru hodi banati tuir sistematika ne’ebe maka iha.

2.Ba familia Atu hasa’e konesimentu familia nian atu bele konese kona ba problema Infeksaun
dalan respiratoriu agudu no mos informasaun ne’ebe hato’o ba familia bele kompriende ho diak.

27

También podría gustarte