Documentos de Académico
Documentos de Profesional
Documentos de Cultura
Pardo ONIC Carilla Embera Chami Enero 2011
Pardo ONIC Carilla Embera Chami Enero 2011
Lengua Embera
"Dialectos del Chamí y del Andágueda"
1
Cartilla de Lectoescritura
Lengua Embera
Dialectos Chamí y Andágueda
Población Embera de Bogotá DC
kartajarabada bubada
3
arra toapei deakare pũiã´
4
ãbuará trajaduanu
akasotor kãchi
pãrãrã ãapár
ãbuará trajaduanu
5
imama
ibu bisí
imama
6
ĩka ũbariuãsí
jĩbusu ĩbana
ĩka ũbariuãsí
7
pada umabú
u puru kúuru
pada umabú
8
arra uãbú
9
arra uãbú
1
eterr mukira
beboya
de ne˜ jo
eterr mukira
1
e˜bera biía kapipiabú
e˜ ne˜dé
1
uuri bakurúde jĩrãní
kuru jua
1
nepono umabú
ũra tũ neũmũ
jũbaribu mũ
jũkara
nepono umabú
1
orro puabú neãra soadai
opoa osorr o
1
õdár puabú nekoba tuda
sõsõ bõbõra
mõ
nejõ´
1
buda ãr´ĩã
be bosoa
boro
buda ãr´ĩã
1
u=
o = boro - bosãĩ
a = bãkõã
i = bidoe - biía -
bíchi e = berõrã
b u = buru
u = buda - buri
õ = bõbõrã - bõbõ
a = bau - ba -
bajã i =
e = be - bebá – bedea
1
beda jidausí
beo buka bi
beda jidausí
1
i = bi - bidúa - biuda
u = buru - burua
a = bakara - baso
2
berõrã chidede tabú
2
ã = ũerã
u = puru – bakuru
r a = kara – karai
i = arĩa
e = kare – orekea
ũ = jũrũãĩ – ũrũ
ũ = kurũma – kurũmai
o = boro – borokokoa
2
dearade biía boi
do duma
2
i =
u = dui
u = duma
d a = dama –
dau e = de
o = do – doi –
dosina ã = dã –
datata
2
bidoeba neta jomabu
2
u= judu
a= kida - edá
e= bedea - sededea
o= kaudo - bidoe
i= bidika – ididía
2
manana pada tutasí
2
õ = mõ
a = mananapada
ĩ = mĩrui
e = me –
ome u = mũ
m ũ = mũrã – mũmũrĩ
o = mojau –
mokita ã = mãrã
i = mitaabu
e= meabena
2
sãũdade sísabá juese
susuma misi
2
u = susuma – sutai
õ = sõsõ
e=
seajarai ũ =
sũrũsía ũ =
sũbibi
s o = sortoto - sornene
ã = sãmã – bõsãi – sãi
i = sina – sisúa
a = kisa –
bosara e =
jesera
i = sĩĩsía
3
kiãdar pãmapanu
kiãdar pãmapanu
3
a= kakúa - kabá
ĩ = kĩba
e = kereme
ũ = kũrũsai
u = kuru
K o = kokoroa –
koro ã= kãrã –
kãpurĩã
i = kima – kipara
e = kebér – kekene
u = kuru – kukurua
ũ = kũ – kũdra
õ = kõkõrã – kõkõi
3
nepono borode jũbu
jĩmĩnĩ nama
3
i = jĩmĩnĩ
e = neko - nejõ
ũ=
u=
n nũrĩ o
=
ã = nãrĩ - nãũ
e = neãrã - needurru
u = núsi - nu
o = kõnõã
a = nama – kunabari
3
pepena kamabú
piskama dopatu
pepena kamabú
3
u = purtu - purui
ũ = pũrĩjõ
o= po
a= pãda - pãpãrã
i = piná – pirai
p e = pedrá - peãkobei
u=
u = puru - purea
õ = põpõre - põpõeã
a = pada - parba
ĩ = pĩpĩa - piãse
e = pepena – perai
3
jojoba sisi kairabu
3
ũ = jũpe
o= jojoma -
joro ã = jãba
i= jiraboa
e= jeã - jesúa
J u= judu
u= júa - ju
o= jõĩ – jõjõchi
a= jarrabisía - jarai
ĩ = jĩãgare - jĩbusu
e= jevara - jerãmãrã
3
tõmabu ue˜rãba paru
dote˜n tũ patu
3
o = torroa – tototai
ã = tã – tãkuru
i = titiribí
e = teãsi – teĩ
u= tuuãĩ – tuturrua
J u = tutai – tusejé
õ=
a = tabaraí – neta
ũ = tũkomía – tũi
e = teavãĩ – etervár
ũ = tũkojõ
4
simi chiparre bua
arrara aparraãjõ
4
i=
u=
burru u
=
rr
e = porre - porrene
a = surra - arrara
o = orro
4
yarre kiraeda jirabú
4
y a = yarre - boya - eyabida
4
usa uñabadebu
mu añore iñai
usa uñabadebu
4
a = iñabai - inai
ñ o = añore
4
limonada barajubúa
limonada barajubúa
4
a = bulai
l i = limõjõ
u = lulojõ
4
tãbora chaamabú
arrachaadai chobea
tãbora chaamabú
4
e = chei –
echeke a =
chaara
i = chitá – kãchi
ch
u = churi – chudai
o = chokór –
chobea u = chichúa
5
karta e˜beraba bubu
arkita sornene
artona ersisí
5
e = ersisí – etermu
o = sortoto – sornene
ch
a = artona – karta
t = trũ – traajai