Está en la página 1de 2

DE AMICITIA

[24] Agrigentinum quidem doctum quendam virum carminibus Graecis vaticinatum ferunt,
quae in rerum natura totoque mundo constarent quaeque moverentur, ea contrahere
amicitiam, dissipare discordiam. Atque hoc quidem omnes mortales et intellegunt et re
probant.

Ferunt quidem quemdam virum doctum Agrigentinum vaticinatum (esse) carminibus Graecis
amicitiam contrahere , discordiam dissipare ea quae constarent in natura rerum totoque
mundo, quaeque moverentur. Atque omnes mortales intellegunt hoc quidem et probant re.

«Cuentan incluso que cierto varón docto de Agrigento (=agrigentino) cantó/vaticinó en versos
griegos que la amistad estrechaba/concentraba y que la discordia dispersaba aquellas cosas
que permanecían juntas/firmes en la naturaleza de las cosas y en todo el mundo, y las cosas
que se movían».

[35] Magna etiam dissidia et plerumque iusta nasci, cum aliquid ab amicis quod rectum non
esset postularetur, ut aut libidinis ministri aut adiutores essent ad iniuriam; quod qui
recusarent, quamvis honeste id facerent, ius tamen amicitiae deserere arguerentur ab iis
quibus obsequi nollent.

Etiam discidia magna et plerumque iusta nasci cum aliquid quod non esset rectum postularetur
ab amicis: ut essent aut ministri libidinis aut adiutores ad iniuriam; quod qui recusarent,
quamvis facerent id honeste, tamen arguerentur deserere ius amicitiae ab iis quibus nollent
obsequi.

«(Decía) que también grandes divisiones / separaciones y la mayor parte justas nacían cuando
algo que no era recto se pedía de (a) los amigos: que fuesen o servidores del libertinaje o
colaboradores para la injusticia; porque los que rehusaban, aunque hacían esto
honrosamente / honestamente, sin embargo eran acusados de abandonar el derecho de las
amistad por aquellos a quienes no querían obedecer».

[65] Firmamentum autem stabilitatis constantiaeque eius, quam in amicitia quaerimus, fides
est; nihil est enim stabile quod infidum (est). Simplicem praeterea et communem et
consentientem, id est qui rebus eisdem moveatur, eligi par est. Quae omnia pertinent ad
fidelitatem;

Autem firmamentum eius stabilitatis constantiaeque quam quaerimus in amicitia est fides;
enim est stabile quod infidum (est). Praeterea est par eligi simplicem et communem et
consentientem, qui moveatur eisdem rebus. Quae omnia pertinent ad fidelitatem.

«Pero el fundamento de aquella estabilidad y constancia que buscamos en la amistad es la


lealtad. Pues nada es estable que (sea) desleal. Además, es conveniente que sea elegido (un
amigo) sencillo y del mismo parecer, esto es, que se mueva por las mismas cosas. Todas estas
cosas pertenecen a la lealtad».

[84] Haec est, inquam, societas, in qua omnia insunt, quae putant homines expetenda,
honestas, gloria, tranquillitas animi atque iucunditas, ut et, cum haec adsint, beata vita sit et
sine his esse non possit. Quod cum optimum maximumque sit, si id volumus adipisci, virtuti
opera danda est, sine qua nec amicitiam neque ullam rem expetendam consequi possumus;

Haec est, inquam, societas in qua insunt Omnia quae homines putant expetenda, honestas,
gloria, tranquillitas atque iucunditas animi: ut, et cum haec adsint, vita sit beata, et sine his

1
non possit esse. Quod cum sit optimum maximumque, si volumus adipisci id, danda est opera
virtuti, sine qua nec possumus consequi amicitiam neque rem nullam expetendam;

«Esta es, digo, la sociedad en la cual están todas las cosas que los hombres piensan que deben
ser buscadas, la honradez, la gloria, la tranquilidad y el gozo del alma, de manera que, [y]
cuando estas cosas están presentes, la vida es dichosa, y sin estas no puede serlo. Lo cual,
puesto que es lo mejor y lo más grande, si queremos alcanzar esto, debe darse trabajo a
(=debe fomentarse) la virtud, sin la cual ni podemos conseguir la amistad ni cosa ninguna digna
de ser buscada (=que deba ser buscada).»

[87] Serpit enim nescio quo modo per omnium vitas amicitia nec ullam aetatis degendae
rationem patitur esse expertem sui. Quin etiam si quis asperitate ea est et immanitate naturae,
congressus ut hominum fugiat atque oderit, qualem fuisse Athenis Timonem nescio quem
accepimus, tamen is pati non possit, ut non anquirat aliquem, apud quem evomat virus
acerbitatis suae.

Enim amicitia serpit, nescio quomodo, per vitas omnium, nec patitur rationem ullam degendae
aetatis esse expertem sui. Quin etiam, si quis est ea asperitate et immanitate naturae ut fugiat
atque oderit congressus hominum, qualem accepimus fuisse Athenis nescio quem Timonem; is
tamen non possit pati ut non anquirat aliquem apud quem evomat virus suae acerbitatis.

«Pues la amistad se desliza, no sé cómo, por las vidas de todos, y no sufre/soporta que
razón/manera alguna de pasar la vida esté exenta de sí (=carezca de ella). Más aún, si alguno
es de aquella (=tal) aspereza y barbarie de naturaleza que rehúya y odie las compañías de los
hombres, cual hemos recibido (=oído) que fue en Atenas no sé qué Timón; este, sin embargo,
no podría sufrir que no busque (=no buscar) a alguno junto al cual vomite el virus de su
acritud.»

[93] Quid enim potest esse tam flexibile, tam devium quam animus eius qui ad alterius non
modo sensum ac voluntatem sed etiam vultum atque nutum convertitur?
Negat quis, nego; ait, aio; postremo imperavi egomet mihi omnia adsentari,

ut ait idem Terentius, sed ille in Gnathonis persona, quod amici genus adhibere omnino
levitatis est.

Enim quid potest esse tam flexibile, tam devium, quam animus eius qui convertitur, non modo
ad sensum ac voluntatem alterius, sed etiam vultum atque nutum?
Negat quis, nego. Ait, aio. Postremo egomet mihi imperavi assentari omnia,

ut ait idem Terentius; sed ille sub persona Gnathonis, quod genus amici est omnino levitatis
adhibere.

«Pues ¿qué puede haber tan flexible/acomodaticio, tan versátil, como el ánimo de aquel que
se vuelve no solo conforme al sentimiento y voluntad de otro, sino incluso (conforme) al
semblante y gesto?

¿Niega alguno?, niego. Afirma, afirmo. Finalmente, yo mismo me impuse asentir a todas las cosas,

como dice el mismo Terencio; pero (él lo dice) bajo la máscara de Gnatón, el cual género de
amigo es totalmente (propio) de la frivolidad emplear(lo). »

También podría gustarte