Está en la página 1de 18

LENGUAS ORIGINARIAS

DEL PERÚ
El Perú se caracteriza por ser un pais multilingüe y
pluricultural.

Para la identificación de las lenguas y dialectos se


utilizaron 2 estrategias:

La primera consiste en utilizar los resultados del


proceso de normalización de lenguas.

La segunda estrategia fue la investigación de


estudios de lenguas originarias.
De este modo se identificaron 85 lenguas originarias en el Perú, 48 vigentes, 2 que estan
en proceso de recuperacion y 35 extintas.
LENGUAS VIGENTES
1. achuar 11. ese eja 21. kawki 30. nahua 40. shiwilu
2. aimara 12. harakbut 22. kukama kukamiria 31. nomatsigenga 41. taushiro
3. amahuaca 13. ikitu 23. madija 32. ocaina 42. ticuna
4. arabela 14. iñapari 24. . maijɨki 33. omagua 43. urarina
5. ashaninka 15. iskonawa 25. matsés 34. quechua 44. wampis
6. asheninka 16. jaqaru 26. matsigenka 35. resígaro 45. yagua
7. awajún 17. kakataibo 27. matsigenka 36. secoya 46. . yaminahua
8. bora 18. kakinte montetokunirira 37. sharanahua 47. yanesha
9. cashinahua 19. kandozi-chapra 28. muniche 38. shawi 48. yine
10. chamicuro 20. kapanawa 29. murui-muinanɨ 39. shipibo-konibo

LENGUAS EXTINTAS
1. aguano 11. chachapoya 21. omurano 31. sensi
2. andoa 12. chango 22. otanave 32. tabancale
3. andoque 13. chirino 23. . palta 33. tallán
4. atsahuaca 14. cholón 24. panatahua 34.walingos
5. awshira 15. culle o culli 25. patagón 35. yameo
6. bagua 16. den 26. puquina
7. cahuarano 17. hibito 27. quingnam
8. calva 18. huariapano o panobo 28. remo
9. capallén 19. mayna 29. sacata
10. cat 20. motilón 30. sechura

LENGUAS EN RECUPERACION
1. mochica 2. uro

LENGUAS ORIGINARIAS VIGENTES


En el Perú se hablan 47 lenguas: 43 amazónicas y 4 andinas.

Los nombres de algunas lenguas muestran dos formas de escribirse . Esta situación se presenta
porque existen lenguas que no están normalizadas o se encuentran en proceso de normalización, lo
que permitirá establecer la forma de escribirse.

EJEMPLO

1. tikuna/ticuna
2. kakinte/caquinte
FAMILIA LINGUISTICA DEL PERÚ
En el Perú existen 19 familias lingüísticas: 2 andinas (Aru y Quechua) y 17 amazónicas.
AUTODENOMINCION DE LOS PUEBLOS QUE HABLAN LAS LENGUAS
LAS LENGUAS ORIGINARIAS VIGENTES
Es importante precisar que las categorías lengua y pueblo son distintas. Pueden existir dos o más pueblos
que hablan una misma lengua. El derecho a la autoidentificación como pueblo originario está
establecido en el Convenio 169 de la Organización Internacional del Trabajo (OIT).
LENGUAS ORIGINARIAS HABLADAS EN UN
SOLO DEPARTAMENTO
LENGUAS ORIGINARIAS HABLADAS EN MAS DE UN
DEPARTAMENTO
En el Perú existen lenguas originarias que se hablan en distintos
departamentos. Estas lenguas suman 16.
Lenguas vitales
Se han identificado 26 lenguas vitales, sin embargo, estas tienen dialectos o variantes
que no necesariamente se encuentran en estado de vitalidad.
Lenguas no vitales
Se han identificado 4 lenguas en peligro y 17 lenguas seriamente en peligro. Estas lenguas requieren un
tratamiento especial, ya que deben pasar por un proceso de revitalización para garantizar que la lengua
no se extinga.
ESTADO DE LA NORMALIZACIÓN DE LOS ALFABETOS DE
LAS LENGUAS ORIGINARIAS DEL PERÚ (2013)

Lenguas

LENGUAS EN LENGUAS ORIGINARIAS DEL


REHABILITACION PERÚ

Lenguas Andinas: 04 lenguas


MOCHICA Amazónicas: 43
Total: 47
CON ALFABETO OFICIAL (20)

Con resolución ministerial Con resolución directoral del


del MINEDU (2) MINEDU (18)

• harakbut • ese eja • shipibo-


konibo • asháninca • yine •
kakataibo • matsigenka •
kandozi-chapra • awajún •
• quechua • aimara (RM
jaqaru • shawi • nomatsigenga
• yanesha • cashinahua •
wampis • sharanahua • secoya
• murui-muinanɨ

CON ALFABETOS EN PROCESO DE CONSENSO (5)


• achuar (amazónica) • kakinte (caquinte) (amazónica) • matses (amazónica)


• madija (culina) (amazónica) • tikuna (ticuna) (amazónica)
Sin alfabeto consensuado (22)

• bora (amazónica) • kukama-kukamiria (amazónica) • shiwilu (amazónica) • iquitu


(amazónica) • yaminahua (amazónica) • yagua (amazónica) • urarina (amazónica) •
yora (nahua) (amazónica) • maijuna (amazónica) • amahuaca (amazónica) •
capanahua (amazónica) • arabela (amazónica) • resígaro (amazónica) • omagua
(amazónica) • iñapari (amazónica) • taushiro (amazónica) • muniche (amazónica) •
ocaina (amazónica) • chamicuro (amazónica) • isconahua (amazónica) • cauqui
(andina) • nanti (amazónica)
LENGUAS VIGENTES

1. achuar 2. aimara 3. amahuaca 4. arabela 5. ashaninka 6. asheninka 7. awajún 8.


bora 9. cashinahua 10. chamicuro 11. ese eja 12. harakbut 13. ikitu 14. iñapari 15.
iskonawa 16. jaqaru 17. kakataibo 18. kakinte 19. kandozi-chapra 20. kapanawa 21.
kawki 22. kukama kukamiria 23. madija 24. maijɨki 25. matsés 26. matsigenka 27.
matsigenka montetokunirira 28. muniche 29. murui-muinanɨ 30. nahua 31.
nomatsigenga 32. ocaina 33. omagua 34. quechua 35. resígaro 36. secoya 37.
sharanahua 38. shawi 39. shipibo-konibo 40. shiwilu 41. taushiro 42. ticuna 43.
urarina 44. wampis 45. yagua 46. yaminahua 47. yanesha 48. yine

LENGUAS EN RECUPERACIÓN

Mochica_uro

LENGUAS EXTINTAS

1. aguano 2. andoa 3. andoque 4. atsahuaca 5. awshira 6. bagua 7.


cahuarano 8. calva 9. capallén 10. cat 11. chachapoya 12. chango 13. chirino
14. cholón 15. culle o culli 16. den 17. hibito 18. huariapano o panobo 19.
mayna 20. motilón 21. omurano 22. otana ve 23. palta 24. panatahua 25.
patagón 26. puquina 27. quingnam 28. remo 29. sacata 30. sechura 31. sensi
32. tabancale 33. tallán 34. walingos 35. yameo

También podría gustarte