Está en la página 1de 5

UNIDAD I: El fin de la Monarquía

MORS LUCRETIAE.

In bello Ardeatino, forte apud Sextum Tarquinium ciues potabant. Etiam cenabat Tarquinius
Collatinus, Egerii1 filius. Per multas horas, quisque2 suam uxorem miris modis laudabat; Collatinus
dicet: “Vos mihi uestram opinionem dabitis, nam nos uirtutes mulierum paucis horis
confirmabimus”. Tum homines Romam3 equis auolabunt et in Collatia nocte uxorem Collatini
inuenient; Lucretia in medio aedium inter ancillas lanam faciebat. At ceterae uxores cum amicis in
conuiuio erant. Itaque Lucretiae certaminis laus erit. Ibi Sextum Tarquinium mala libido capit; non
solum forma sed etiam Lucretiae castitas incitabant.

Post paucos dies,4 Sextus Tarquinius in Collatiam cum comite uno reuenit. Stricto gladio ad
feminae lectum uenit et dicet: “Tu tace, Lucretia! Ego Sextus Tarquinius sum; ferrum in mea sinistra
est”. Dedecoris terror matronae pudicitiam expugnabit. Misera Lucretia nuntium ad patrem
uirumque mittet. Mulier inter lacrimas suo marito dicet: “Vestigia uiri alieni, Collatine, in tuo lecto
sunt; Sextus Tarquinius solum corpus uiolat, non meum animum; mors testis erit”. Cultrum in corde
defiget moribundaque cadet. Conclamabunt uir paterque.

Cf. T. Liuii Ab urbe condita, I. 57-59 (adapt.)

Contenidos de morfosintaxis:

-tercera declinación: sustantivos de tema en –i y temas en consonante;


-pronombres personales y posesivos;
-circunstanciales de tiempo;
-futuro imperfecto del modo indicativo activo de las cinco conjugaciones regulares y de sum;
-presente del modo imperativo activo de las cinco conjugaciones regulares y de sum;
- oración compuesta: proposiciones coordinadas;
- proposiciones incluidas: sustantivas de discurso directo.

1
Egerius, -ii, m: Egerio (nombre de uno de los hermanos de Tarquinio El Antiguo).
2
Quisque: nominativo masculino singular del pronombre indefinido quisque, quaeque, quodque: cada uno.
3
Recordar que el QVO, cuando es nombre de ciudad, va sin preposición.
4
Dies aquí es acus. pl. masc. del sustantivo dies, -ei, m: día (quinta declinación).

1
EJERCITACIÓN:

1. Enunciar el adjetivo y el sustantivo. Declinar en forma conjunta en singular y plural los


siguientes sintagmas:

tenera ouis - acutus ensis - album mantele - miser miles - impiger dux - disertus orator - maximum
culmen - benignus hospes

2. Enunciar los siguientes verbos (tres primeras formas del enunciado) y, luego, conjugarlos
en futuro imperfecto del modo indicativo activo y en presente del modo imperativo activo:

curo (1) – teneo (2) – mitto (3) – inuenio (4) – rapio (5) – sum

3. Analizar morfosintácticamente y traducir las siguientes oraciones:

a) Numa Pompilius annum in duodecim menses diuidet, atque templa et alia sacra Romanis
constituet.

b) Tullus Hostilius oppidum augebit, adiunget Caelium Romae et curiam faciet.

c) Tarquinius Priscus Circum Maximum aedificabit et ludos Romanos instituet.

d) Seruius Tullius post Tarquinium imperium accipiet et Romam muro fossaque circumdabit.

e) Pulchra regina Troiani nuntiat: “Teucri, secludite curas! Oppidum meum uestrum est. O Tyrii,
pacta seruate!”.

f) Nos adiuuabamus Troianos, sed Troiani nos non adiuuabant.


h) Vita uobiscum mihi gratissima est.
i) Et nobis et nostris liberis uiuimus.
j) Praeclarum est praeceptum oraculi Delphici: “Nosce te ipsum5”.

5
Acus. masc. sg. del pronombre ipse, ipsa, ipsum: mismo, en persona.

2
Vocabulario
*Lectura de base:

Sustantivos: sinistra, -ae (f): mano izquierda


aedes, -ium (f. Pl.): fortaleza, palacio (se Tarquinius,- i (m): Tarquinio
traduce en singular a pesar de estar en plural terror, -is (m): terror; miedo espantoso
en latín) testis,- is (m): testimonio
ancilla, -ae (f): esclava urbs, urbis (f): ciudad
animus, -i (m): alma; espíritu uxor, -is (f): esposa
bellum, - i (n): guerra uestigium, -i (n): huella
castitas, -atis (f): castidad uirtus, -utis (f): virtud, excelencia
certamen,-inis (n): competencia
ciuis, -is (m): ciudadano Adjetivos:
Collatia, -ae (f) ): Colacia alienus, -a, -um: otro, diferente
Collatinus, -i (m): Colatino Ardeatinus, -a, -um: de Ardea
comes, -itis (m): acompañante ceterus, , -a,- um: restante, otro/a
conuiuium, -i (n): banquete, reunión mirus, -a,- um: admirable
cor, cordis (n): corazón miser, -era, -erum: desdichado
corpus, -oris (n): cuerpo moribundus, -a,- um: moribundo
culter, -tri (m): cuchillo paucus, -a, -um: poco
dedecus, -oris (f): vergüenza, deshonor. strictus, -a, -um: apretado, sujetado;
dies, diei (f): día desenvainado (participio perfecto pasivo de >
equus,-i (m): caballo stringo, -is, -ere, strinxi, strictum: sujetar,
femina, ae (m): mujer desenvainar)
ferrum, -i (n): hierro; espada
filius, -i (m): hijo Verbos:
forma, ae (f): belleza auolo, -as, -are, -aui, -atum: huir con rapidez
gladius, -i (m): espada cado, is, ere, cecidi, casum: caer
homo, -inis (m): hombre capio, -is,- ere, cepi, captum: tomar
hora, -ae, (f): hora ceno, -as,- are, -aui, -atum: cenar
lacrima, -ae (f): lágrima conclamo, -as, -are, -aui, -atum: gritar
lana, -ae (f): lana condo, -is,-ere, condidi, conditum: fundar
laus, laudis (f): premio confirmo, -as, -are, -aui, -atum: confirmar
lectus, -i (m): lecho, cama defigo, -is, -ere, -fixi, -fixum: clavar
liber, libri (m): libro dico,-is,-ere, dixi, dictum: decir
libido, -idinis (f): deseo do, -as, -are, dedi, -atum: dar
matrona, -ae (m): señora, mujer casada expugno, -as, -are,- aui,- atum: quitar a la
modus,- i (m): modo, manera fuerza; arrebatar
mors, mortis (f): muerte facio, -is,- ere, feci, factum: hacer
mulier, -eris (f): mujer incito, -as, -are, -aui, -atum: impulsar, incitar
nox, noctis (f): noche inuenio, -is, -ire, -ueni, -uentum: encontrar
nuntius, -i (m): mensajero laudo, as, are, -aui, -atum: elogiar
opinio, -onis (f): opinión mitto, -is, -ere, misi, missum: enviar
pater, patris (m): padre poto, -as,- are, -aui, -atum: beber
pudicitia, -ae (f): honestidad; pudicicia reuenio, -is,- ire, -ueni, -uentum: regresar

3
uiolo, -as, -are, -aui, -atum: violar Adverbios:
etiam: también
Conjunciones: forte: por casualidad, casualmente
at: pero ibi: allí; entonces
nam: pues itaque: (adv.) así, de esta manera; (conj.) por
consiguiente
Preposiciones: tum: entonces
apud (prep. de acus.): junto a
inter (prep. de acus.): entre
post (prep. de acus.): después de

Ejercitación:

Sustantivos: templum, -i (n): templo


annus, -i (m): año Teucri, -orum, m, pl: los teucros (pueblo)
Auentinum, -i (m): Aventino, colina de Troiani, -orum, m, pl: los troyanos
Roma. Tusci, -orum, m, pl.: los tuscos (pueblo)
Caelium, i (m): Celio, colina de Roma Tyrii, -orum, m, pl: los tirios (pueblo)
circus, -i (m): circo
culmen, -inis (n): cumbre, cima Adjetivos:
cura, -ae (f): preocupación acutus, a, -um: agudo, filoso
curia, -ae (f): curia, lugar de reunión de los albus, -a, um: blanco
asambleístas alius, -a, -um: otro
dux, ducis (m): conductor, guía, general Delphicus, -a, -um: délfico, de Delfos
ensis, -is (m): espada disertus, -a, -um: elocuente
fossa, -ae: (f) fosa duodecem (num. indecl.): doce
hospes, -itis (m): huésped impiger, -gra, -grum: diligente, rápido
imperium, -i (n): poder praeclarus, -a, -um: muy claro; famoso
liberi, -orum, m, pl: hijos Romanus, -a, -um: romano
ludus, -i (m): juego sacer, -cra, -crum: sagrado; sacra, -orum, n,
mantele, -is ( )n: toalla (sust. pl): ritos religiosos
mensis, -is (m): mes septem (num. indecl.): siete
miles, -ilitis (m): soldado tener, -era, -erum: tierno
murus,- i (m): muralla
oppidum, -i (n): ciudad fortificada Verbos:
oraculum, -i (n): oráculo accipio, -is, -ere, -cepi, -ceptum: recibir
orator, -oris (m): orador adiungo, -is, -ere, adiunxi, adiunctum: anexar
ouis, -is (f): oveja adiuuo, -as, -are, -iuui, -iuctum: ayudar
pactum, -i (n): pacto, convenio augeo, -es, -ere, auxi, auctum: acrecentar
pax, pacis (f): paz circumdo,- as, -are, -dedi, -datum: rodear
praeceptum, -i (n): precepto, aviso constituo, -is, -ere, constitui, constitutum:
regina, -ae (f): reina establecer
rex, regis (m): rey diuido, -is, -ere, diuisi, diuisum: dividir;
Romani, -orum, m, pl: los romanos repartir

4
facio, -is,- ere, -feci, factum: hacer
nosco, -is, -ere, noui, notum: conocer
nuntio, -as, -are, -aui, -atum: anunciar
secludo, -is, -ere, -clusi, -clusum: alejar
seruo, -as, -are, -aui, -atum: observar,
mantenerse fiel (+ acus.)
uiuo, -is, -ere, uixi, uictum: vivir

También podría gustarte