Está en la página 1de 4

UNIDAD I: El fin de la Monarquía

MORS LUCRETIAE.

In bello Ardeatino, forte apud Sex. Tarquinium ciues potabant. Etiam cenabat Tarquinius
Collatinus, Egeri1 filius. Per multas horas, quisque2 suam uxorem miris modis laudabat; Collatinus
dicet: “Vos mihi uestram opinionem dabitis, nam nos uirtutes mulierum paucis horis
confirmabimus”. Tum homines urbem Romam equis auolabunt et in Collatia nocte uxorem
Collatini inuenient; Lucretia in medio aedium inter ancillas lanam faciebat. At ceterae uxores cum
amicis in conuiuio erant. Itaque penes Lucretiam certaminis laus erit. Ibi Sex. Tarquinium mala
libido cepit; non solum forma sed etiam Lucretiae castitas incitabant.

Post paucos dies3, Sex. Tarquinius Collatiam cum comite uno reuenit. Stricto gladio ad
feminae lectum uenit et dicet: “Tu tace, Lucretia!; Ego Sex. Tarquinius sum; ferrum in mea sinistra
est”. Dedecoris terror matronae pudicitiam expugnabit. Misera Lucretia nuntium ad patrem
uirumque mittet. Mulier inter lacrimas suo marito dicet: “Vestigia uiri alieni, Collatine, in tuo lecto
sunt; Sex. Tarquinius solum corpus uiolat, non meum animum; mors testis erit”. Cultrum in corde
defiget moribundaque cadet. Conclamabunt uir paterque.

Cf. T. Liuii Ab urbe condita, I. 57-59 (adap.)

Contenidos de morfosintaxis:

-tercera declinación: sustantivos de tema en –i y temas en consonante;


-pronombres personales y posesivos;
-circunstanciales de tiempo;
-futuro imperfecto del modo indicativo activo de las cinco conjugaciones regulares y de sum;
-presente del modo imperativo activo de las cinco conjugaciones regulares y de sum;
- oración compuesta: proposiciones coordinadas;
- proposiciones incluidas: sustantivas de discurso directo.

1
Egerius, -ii, m: Egerio (nombre de uno de los hermanos de Tarquinio El Antiguo).
2
Quisque: nominativo masculino singular del pronombre indefinido quisque, quaeque, quodque: cada uno.
3
Acus. pl. masc. del sustantivo dies, -ei, m: día (quinta declinación).

1
EJERCITACIÓN:

1. Enunciar el adjetivo y el sustantivo. Declinar en forma conjunta en singular y plural los


siguientes sintagmas:

tenera ouis - acutus ensis - album mantele - miser miles - impiger dux - disertus orator - maximum
culmen - benignus hospes

2. Enunciar los siguientes verbos (tres primeras formas del enunciado) y, luego, conjugarlos
en futuro imperfecto del modo indicativo activo y en presente del modo imperativo activo:

curo (1) – teneo (2) – mitto (3) – inuenio (4) – rapio (5) – sum

3. Analizar morfosintácticamente y traducir las siguientes oraciones:

a) Numa Pompilius annum in duodecem menses diuidet, atque templa et alia sacra Romanis
constituet.

b) Tullus Hostilius oppidum augebit, adiunget Caelium Romae et curiam faciet.

c) Tarquinius Priscus Circum Maximum aedificabit et ludos Romanos instituet.

d) Seruius Tullius post Tarquinium imperium accipiet et Romam muro fossaque circumdabit.

e) Pulchra regina Troiani nuntiat: “Teucri, secludite curas! Oppidum meum uestrum est. O
Tyrii, pacta seruate!”.

f) Nos adiuuabamus Troianos, sed Troiani nos non adiuuabant.


h) Vita uobiscum mihi gratissima est.
i) Et nobis et nostris liberis uiuimus.
j) Praeclarum est praeceptum oraculi Delphici: “Nosce te ipsum 4”.

4
Acus. masc. sg. del pronombre ipse, ipsa, ipsum: mismo, en persona.

2
Vocabulario
*Lectura de base:
Sustantivos: uestigium, -i (n): huella
aedes, -ium (f): fortaleza, palacio uirtus, -utis (f): virtud, excelencia
ancilla, -ae (f): esclava
animus, -i (m): alma; espíritu Adjetivos:
bellum, - i (n): guerra alienus, -a, -um: otro, diferente
castitas, -atis (f): castidad Ardeatinus, -a, -um: de Ardea
certamen,-inis (n): competencia ceterus, , -a,- um: restante
ciuis, -is (m): ciudadano mirus, -a,- um: admirable
Collatia, -ae (f) ): Colacia miser, -era, -erum: desdichado
Collatinus, -i (m): Colatino moribundus, -a,- um: moribundo
comes, -itis (m): acompañante paucus, -a, -um: poco
conuiuium, -i (n): banquete, reunión strictus, -a, -um: apretado, sujetado;
cor, cordis (n): corazón desenvainado (participio perfecto pasivo de >
corpus, -oris (n): cuerpo stringo, -is, -ere, strinxi, strictum: sujetar,
culter, -tri (m): cuchillo desenvainar)
dedecus, -oris (f): vergüenza, deshonor.
dies, diei (f): día Verbos:
equus,-i (m): caballo auolo, -as, -are, -aui, -atum: huir con rapidez
femina, ae (m): mujer cado, is, ere, cecidi, casum: caer
ferrum, -i (n): hierro; espada capio, -is,- ere, cepi, captum: tomar
filius, -i (m): hijo ceno, -as,- are, -aui, -atum: cenar
forma, ae (f): belleza conclamo, -as, -are, -aui, -atum: gritar
gladius, -i (m): espada condo, -is,-ere, condidi, conditum: fundar
homo, -inis (m): hombre confirmo, -as, -are, -aui, -atum: confirmar
hora, -ae, (f): hora defigo, -is, -ere, -fixi, -fixum: clavar
lacrima, -ae (f): lágrima dico,-is,-ere, dixi, dictum: decir
lana, -ae (f): lana do, -as, -are, dedi, -atum: dar
laus, laudis (f): premio expugno, -as, -are,- aui,- atum: quitar a la
lectus, -i (m): lecho, cama fuerza; arrebatar
liber, libri (m): libro facio, -is,- ere, feci, factum: hacer
libido, -idinis (f): deseo incito, -as, -are, -aui, -atum: impulsar, incitar
matrona, -ae (m): señora, mujer casada inuenio, -is, -ire, -ueni, -uentum: encontrar
modus,- i (m): modo, manera laudo, as, are, -aui, -atum: elogiar
mors, mortis (f): muerte mitto, -is, -ere, misi, missum: enviar
mulier, -eris (f): mujer poto, -as,- are, -aui, -atum: beber
nox, noctis (f): noche reuenio, -is,- ire, -ueni, -uentum: regresar
nuntius, -i (m): mensajero uiolo, -as, -are, -aui, -atum: violar
opinio, -onis (f): opinión
pater, patris (m): padre Conjunciones:
pudicitia, -ae (f): honestidad; pudicicia at: pero
sinistra, -ae (f): mano izquierda nam: pues
Tarquinius,- i (m): Tarquinio
terror, -is (m): terror; miedo espantoso Preposiciones:
testis,- is (m): testigo apud (prep. de acus.): junto a
urbs, urbis (f): ciudad inter (prep. de acus.): entre
uxor, -is (f): esposa post (prep. de acus.): después de

3
itaque: (adv.) así, de esta manera; (conj.) por
Adverbios: consiguiente
etiam: también tum: entonces
forte: por casualidad, casualmente
ibi: allí; entonces

Ejercitación:
Sustantivos: Delphicus, -a, -um: délfico, de Delfos
annus, -i (m): año disertus, -a, -um: elocuente
Auentinum, -i (m): Aventino, colina de duodecem (num. indecl.): doce
Roma. impiger, -gra, -grum: diligente, rápido
Caelium, i (m): Celio, colina de Roma praeclarus, -a, -um: muy claro; famoso
circus, -i (m): circo Romanus, -a, -um: romano
culmen, -inis (n): cumbre, cima sacer, -cra, -crum: sagrado; sacra, -orum, n,
cura, -ae (f): preocupación (sust. pl): ritos religiosos
curia, -ae (f): curia, lugar de reunión de los septem (num. indecl.): siete
asambleístas tener, -era, -erum: tierno
dux, ducis (m): conductor, guía, general
ensis, -is (m): espada Verbos:
fossa, -ae: (f) fosa accipio, -is, -ere, -cepi, -ceptum: recibir
hospes, -itis (m): huésped adiungo, -is, -ere, adiunxi, adiunctum: anexar
imperium, -i (n): poder adiuuo, -as, -are, -iuui, -iuctum: ayudar
liberi, -orum, m, pl: hijos augeo, -es, -ere, auxi, auctum: acrecentar
ludus, -i (m): juego circumdo,- as, -are, -dedi, -datum: rodear
mantele, -is ( )n: toalla constituo, -is, -ere, constitui, constitutum:
mensis, -is (m): mes establecer
miles, -ilitis (m): soldado diuido, -is, -ere, diuisi, diuisum: dividir;
murus,- i (m): muralla repartir
oppidum, -i (n): ciudad fortificada facio, -is,- ere, -feci, factum: hacer
oraculum, -i (n): oráculo nosco, -is, -ere, noui, notum: conocer
orator, -oris (m): orador nuntio, -as, -are, -aui, -atum: anunciar
ouis, -is (f): oveja secludo, -is, -ere, -clusi, -clusum: alejar
pactum, -i (n): pacto, convenio seruo, -as, -are, -aui, -atum: observar,
pax, pacis (f): paz mantenerse fiel (+ acus.)
praeceptum, -i (n): precepto, aviso uiuo, -is, -ere, uixi, uictum: vivir
regina, -ae (f): reina
rex, regis (m): rey
Romani, -orum, m, pl: los romanos
templum, -i (n): templo
Teucri, -orum, m, pl: los teucros (pueblo)
Troiani, -orum, m, pl: los troyanos
Tusci, -orum, m, pl.: los tuscos (pueblo)
Tyrii, -orum, m, pl: los tirios (pueblo)

Adjetivos:
acutus, a, -um: agudo, filoso
albus, -a, um: blanco
alius, -a, -um: otro

También podría gustarte