Está en la página 1de 5

TEMA 5 JACKHUÑANAKA (Numerales)

2.1. Cardinales

7mo. 6to. 5to. 4to. 3ro. 2do 1ro


Kimsaqallqï Suxtïri Phisqïri Pusïri Kimsïri Payïri Mayïri
ri
Sapan Patakan Tunkan Sapan Patakana- Tunkan Sapanak
Waranqan waranqapa waranqa waranqap ka aka a
waranqapa pa a Centena Decena Unidad
Unidad de Centena Decena Unidad
Millón de mil de mil de mil
1’000.000 100.000 10.000 1000 100 10 1

-Sapanaka (unidades)

0 - ch’usa 5 - phisqa

1 - maya 6 - suxta

2 - paya 7 - paqallqu

3 - kimsa 8 - kimsaqallqu

4 - pusi 9 - llätunka

NOTA:

-No hay palabra aymara para el número cero. Algunos expresan en castellano o
también como muruq’u (redondo) o ch’usa (vacío)

-Después del número nueve, se hace las combinaciones básicas de base diez y
se añade el sufijo (-ni), para los números compuestos en aymara. Esto para
determinar la cantidad que se desea escribir en las decenas, centenas, miles y
millones.

-Tunkanaka (Decenas)

10 - tunka

11 - tunka maya-ni

12 - tunka paya-ni

20 - pätunka
30 - kimsatunka

31 - kimsa tunka mayani

40 - pusitunka

50 .- phisqatunka

60 - suxtatunka

70 - paqallqtunka

80 - kimsaqallqtunka

90 - llätunka

-Patakanaka (Centenas)

100 - pataka

101 - pataka maya-ni

200 - pä pataka

201 - pä patak maya-ni

300 - kimsa pataka

400 - pusi pataka

500 - phisqa pataka

600 - suxta pataka

700 - paqallq pataka

800 - kimsaqallq pataka

900 - llätunk pataka

-Sapana waranqapa (Unidades de mil)

1.000 - waranqa

1.001 - waranq maya-ni

2.000 - pä waranqa

2.001 - pä waranq maya-ni


3.000 - kimsa waranqa

4.000 - pusi waranqa

5.000 - phisqa waranqa

6.000 - suxta waranqa

7.000 - paqallq waranqa

8.000 - kimsaqallqu waranqa

9.000 - llätunk waranqa

-Tunkana waranqapa (Decena de mil)

10.000 - tunka waranqa

10.001 - tunka waranqa maya-ni

20. 000 - pä tunk waranqa

20.001 - pä tunka waranq maya-ni

30.000 - kimsatunk waranqa

40.000 - pusitunk waranqa

50.000 - phisqatunk waranqa

60.000 - suxtatunk waranqa

70.000 - paqallq tunk waranqa

80.000 - kimsaqallqtunka waranqa

90.000 - llätunktunk waranqa

-Patakana waranqapa (Centena de mil)

100.000 - patak waranqa

100.001 - patak waranqa maya-ni

200. 000 - pä patak waranqa

200.002 - pä patak waranqa paya-ni

300.000 - kimsa patak waranqa


300.001 - kimsa patak waranqa maya-ni

400.000 - pusi patak waranqa

500.000 - phisqa patak waranqa

600.000 - suxta patak waranqa

700.000 - paqallq patak waranqa

800.000 - kimsaqallq patak waranqa

900.000 - llätunka patak waranqa

-Sapana waranqana waranqapa (Unidad de millón)

1’000.000 - mä waranqan waranqa

2’000.001 - pä waranq waranqa maya-ni

3’000.000 - kimsa waranq waranqa

3’000.001 - kimsa waranq waranqa maya-ni

4’000.000 - pusi waranq waranqa

5’000.000 - phisqa waranq waranqa

6’000.000 - suxta waranq waranqa


7’000.000 - paqalqu waranq waranqa

8’000.000 - kimsaqallqu waranq waranqa

9’000.000 - llätunka waranq waranqa

-Pacha chimpu (reloj)

Pacha – hora k’ata – minute ch’pxta - segundo

-Ch’aqa muyunaka

Willjta jalsu – Este Willka jalanta – Oeste Alaya – Norte Aynacha - Sur

-Pachamamana mayjt’awipa

Chhijchhi - granizo

Jallu - lluvia
Urpu - Niebla

Kürmi - Arcoo iris

Wañapacha - Sequía

Lupi - calor

Ch’iwi - sombra

Khunu - nieve

Thaya - viento

Tutuka - remolino

Tama arunaka qillqapxañani

1. ...................................................................

También podría gustarte