Está en la página 1de 3

EL INFINITIVO LATINO

1.- CONCEPTO.-

El infinitivo es un SUSTANTIVO VERBAL, de género neutro (singular) a efectos de


concordancia, con declinación incompleta (pues sólo tiene dos casos: Nominativo y Acusativo
(sin preposición)):

* Como sustantivo, en latín, el infinitivo desempeña las funciones propias de un


sustantivo: Sujeto, Atributo y Complemento Directo.

* Como verbo, tiene tiempo y voz, así como puede llevar dependiendo de él los
mismos complementos verbales que cualquier verbo en forma personal: Sujeto, C.D.,
C.I., C.C., CAgente, etc.

2.- MORFOLOGÍA.-

Tiempo Voz 1ª Conjg. 2ª Conjg. 3ª Conjg. 4ª Conjg. C. Mixta


Activa
INFINITIVO
amar
am-are mon-ere leg-ere aud-ire cap-ere
DE
PRESENTE Pasiva
ser amado
am-ari mon-eri leg-i aud-iri cap-i
Activa
INFINITIVO haber amado
amav-isse monu-isse leg-isse audiv-isse cep-isse
DE
Pasiva amatum, -am, -um esse o fuisse
PERFECTO
haber sido amado amatos, -as, -a esse o fuisse haber sido amado
amaturum, -am, -um esse o fuisse
INFINITIVO Activa
amaturos, -as, -a esse o fuisse que va a amar
DE
FUTURO amandum, -am, -um esse o fuisse
Pasiva
amandos, -as, -a esse o fuisse haber de ser amado

3.- SINTAXIS.-
El infinitivo, como forma verbal subordinada, representa una oración completiva o sustantiva.
Las construcciones que el infinitivo presenta en latín son: infinitivo sin sujeto propio, infinitivo
con sujeto propio y la construcción personal.

3.1.- INFINITIVO SIN SUJETO PROPIO: INFINITIVO CONCERTADO [Infinitivo en


función nominal]: El infinitivo no cuenta con un sujeto propio, bien porque su sujeto sea el
mismo que el de su verbo principal, bien porque se trate de un sujeto indeterminado. En este caso,
el infinitivo se traduce por el infinitivo español. El infinitivo funciona como Sujeto, Atributo
o Complemento Directo de un verbo en forma personal, pero que al mismo tiempo puede llevar
complementos verbales propios e independientes de los complementos del verbo en forma
personal o verbo regente. Ejemplos:
Errare humanum est (Equivocarse es humano)
Inf. Pres. Nom. Sg. Ne. 3ª Sg. Pres. Ind.
Suj Atributo Cóp

Homini docto vivere est cogitare (Para el hombre sabio vivir es pensar)
Dat. Sg. M. Inf. P. 3ª s. Inf. Pres.
C. I. Suj Cóp Atributo

Ego volo bibere aquam (Yo quiero beber agua)


N.Sg. 1º Sg. Inf. Pres. Ac. S.Fe.
Suj N.P.  C.D.  C.D

FOLIO 16 - A
3.2.- INFINITIVO EN FUNCIÓN VERBAL (como N.Pred. o NV): INFINITIVO NO
CONCERTADO: El infinitivo no concertado forma una proposición subordinada
sustantiva/completiva en función de Sujeto o Complemento Directo del verbo regente o verbo en
forma personal. Se le llamó infinitivo no concertado, pues este infinitivo lleva un sujeto propio
en acusativo e independiente del sujeto del verbo en forma personal (en nominativo).
Para que se dé este tipo de infinitivo, es necesario:
* un verbo regente o verbo en forma personal,
* un acusativo que desempeñará la función de sujeto lógico del infinitivo,
* y un infinitivo, que funcionará como núcleo del predicado.
Además podrá haber cuantos complementos quiera llevar cada uno de los verbos (el
verbo en forma personal y el infinitivo).

Pasos a seguir para la traducción de un infinitivo no concertado:

1º 2º 3º 4º 5º
El verbo en forma Se introduce la El Sustantivo en Los restantes com-
El infinitivo latino
personal, verbo conj. QUE (que no Acusativo (Sujeto plementos del
se pasa a forma
regente o verbo está en el texto lógico del infinitivo infinitivo, si los
personal
principal latino) latino) hubiera

Verbos o expresiones impersonales La oración subordinada de


Verbos intransitivos infinitivo funcionaría como
Semántica del Verbos en voz pasiva Sujeto.
verbo principal
o regente Verbos de lengua, pensamiento La oración subordinada de
y sensibilidad. Verbos volitivos infinitivo funcionaría como
y de sentimiento. Complemento Directo

(Dicho en pocas palabras: verbos que en castellano le podemos colocar detrás la conjunción QUE :
es preciso que, pienso que, dijo que, quiero que, siento que, ...) . Ejemplos:

Exploratores Caesari nuntiaverunt hostes movisse castra.


Nom Sg. Masc Dat. Sg. M. 3ª pl Pret. Perf. Ind
Ac. Pl. M. Inf. Perf. Act. Ac. Pl. Ne
Sujeto C.I. N.Pred. Sujet  N.Pred.  C.D.
Prop. Sub. Inf. C.D. de nuntiaverunt
Trad.: Los exploradores anunciaron a César que los enemigos habían levantado el campamento.

Necesse est homines esse beatos.


3ª Sg. Pres. Ind Acs. Pl. M. Inf. Pres Acs. Pl. M.
N. Pred. Sujet  N.Pred.  Atrib..
Prop. Sub. Inf. Sujeto de Neccesse est.

Trad.: Es necesario que los hombres sean felices.

Alexander dicebat se esse filium Iovis


Nom. Sg. M. 3ª Sg. Pret. I. Ac. Sg Inf. Acs. S.M G.S.M.
Sujeto NPred. Sujet  N.Pred.  Atrib  CN
Prop. Sub. Inf.  C.D. de dicebat

Trad.: Alejandro decía que él era hijo de Júpiter

Para la traducción del infinitivo, teniendo en cuenta que el infinitivo de presente indica
simultaneidad con respecto a la acción del verbo principal, el infinitivo de pasado anterioridad y
el de futuro posterioridad, podemos seguir el siguiente cuadro:

Infinitivo presente Infinitivo pasado Infinitivo futuro


Verbo principal presente Presente Perfecto Futuro
Verbo principal pasado Imperfecto Pluscuamperfecto Potencial

FOLIO 16 - B
EL INFINITIVO LATINO:
EJERCICIOS DE TRADUCCIÓN

1.- Ad exercitum proficisci cupit.

2.- Constituit bellum versus Germanos facere .

3.- Parere auspiciis necesse est.

4.- Caesar ex primis diebus castra magnis vallis munire instituit.

5.- Praeterita mutare non possumus.

6.- Clodius tribunus plebis fieri cupit.

7.- Legatos Caesar ad Pompeium sine periculo mittere cupiebat.

8.- Constituunt communi consilio bellum ad Ilerdam propter ipsius loci opportunitate
gerere.

Vocabulario:
 Auspicium, -i (ne.): AUSPICIO
 Bellum, i (ne.): GUERRA
 Caesar, -aris (m.): CÉSAR
 Castra, -orum (ne.): CAMPAMENTO
 Clodius, i (m.): CLODIO (nombre propio de un varón romano)
 Communis, e : COMÚN
 Consilium, i (ne.): CONSEJO, ACUERDO
 Constituo, -is, -ere, constitui, constitutum (tr.): DECIDIR
 Cupio, -is, -ire, cupivi, cupitum (tr.): DESEAR
 Dies, diei (m.): DÍA
 Exercitus, us (m.): EJÉRCITO
 Facio, -is, -ere, feci, factum (tr.): HACER
 Fio, fis, fieri, --- (intr.): HACERSE, SER NOMBRADO
 Germani, -orum (m.): LOS GERMANOS
 Gero, -is, -ere, gessi, gestum (tr.): HACER, LLEVAR A CABO
 Ilerda, ae (fe.): LÉRIDA
 Instituo, -is, -ere, institui, institutum (tr.): DECIDIR
 Legatus, i (m.): LEGADO
 Locus, i (m): LUGAR
 Mitto, -is, -ere, misi, missum (tr.): ENVIAR
 Munio, -is, -ire, -vi, -itum (tr.): PROTEGER
 Muto, -as, -are, -avi, -atum (tr.): CAMBIAR
 Necesse (indeclinable (Nom/Acs. Sing. Neutro): NECESARIO
 Opportunitas, -atis (fe.): VENTAJA, CONVENIENCIA
 Pareo, -es, -ere, parui, paritum (intr.): OBEDECER
 Periculum, i (ne.): PELIGRO
 Plebs, plebis (fe.): PLEBE
 Pompeius, i (m.): POMPEYO
 Possum, potes, posse, potui, --- (tr.): PODER
 Praeteritus, a, um : PASADO
 Primus, a, um: PRIMERO
 Proficiscor, -eris, -i, profectus sum (intr. dep.): DIRIGIRSE, AVANZAR
 Propter (prep. de acs.): A CAUSA DE
 Sine (Prep. de Abl): SIN
 Tribunus, i (m.): TRIBUNO
 Vallum, -i (ne.): EMPALIZADA
 Versus (Prep. de Acs.): CONTRA

También podría gustarte