Está en la página 1de 11

CASTELLANO ................ QUECHUA ................

AYMARA
Cmo te llams?........ Ima sutiyqui?................. Cunasa sutimaja?
De dnde eres?......... Maimanta canqui?.............. Cauquitaatasa?
Dnde vas?............. Mayta rinqui?................. Cauquirusa sarta?
De dnde vienes?....... Maimanta jamunqui?............ Cauquitsa juta?
De qu pas eres?...... May llajtamanta canqui?....... Cauqui marcanitasa?
Qu haces?............. Imata ruanqui?................ Cunsa lurta?
Qu quieres?........... Imata munanqui?............... Cunsa munta?
Has de volver?......... Cutimunquichu?................ Cutinitati?
Qu vendes?............ Imata ranjanqui?.............. Cunsa aljta?
Quieres?............... Munanquichu?.................. Muntati?
Ven ac................ Jamuy caiman.................. Jutam acaru
Ve, anda............... Puriy......................... Saram
Trae................... Apamuy........................ Apanim
Hasta maana........... Ccaya cama.................... Ccarurucama
Haga, haz.............. Ruay.......................... Luram
Hasta la noche......... Chisicama..................... Jaipucama
Qu te duele?.......... Imayquitaj nanan?............. Cunsa ustam?
Ahora te vas?.......... Cunanchu ripunqui?............ Hichati sarjata?
Me conoces?............ Rejsiguanquichu?.............. Utistatti?
Y tu madre y tu padre?. Mamaiqui, tataiquiri?......... Taicamasti auqui masti?
Iremos juntos.......... Cusca risun................... Tanta saraani
Estn bien?............ Guallejllachu cascancu?....... Hualisipquihua?
Como ests?............ Imaynalla cacancu?............ Camisatassa?
Estoy bien............. Allillancani.................. Hualiquithua
De dnde llegas?....... Maimanta chayamunqui?......... Cauquitsa purinta?
Cuntos aos tienes?... Masca huatayojtacanqui?....... Caucca maranitasa?
Quieres comer?......... Micuyta munanquicho?.......... Mancaa muntati?
Que traes?............. Imata apamunqui?.............. Cunsa apanta?
Me quieres?............ Munahuanquichu?............... Munistati?
Por qu lloras?........ Imamanta guacanqui?........... Cuntasa jachasta?
Qu he de comprar?..... Imatarantisaj?................ Cunsa alajha?
Cundo te vas?......... Maicaj ripunki?............... Cunapachasa sarjata?
Si, quiero............. Ar munani.................... Hisa, muntua
No quiero.............. Mana munanichu................ Jani munti
No tengo............... Mana canchu................... Janihua utquiti
Si, tengo.............. Ari, tian..................... Utjanatna
Cunto quieres?........ Mascata munanqui?............. Caucasa munta?
Descansa............... Samaricuy..................... Samaram
Mira quien es.......... Kahuay pitaj.................. Utama quitisa
Te sientes mejor ?..... Allillanachu kanki ?......... Walikijtati ?
Si seor............... Ari tatay..................... Jisa wiragochay

Dias de la Semana
Espaol

Quechua

Aymara

English

Lunes

killachaw

phajjsi-uru

Monday

Martes

atichaw

sajjra-uru

Tuesday

Miercoles

qullurchaw

illapa-uru

Wednesday

Jueves

illapachaw

wara-uru

Thursday

Viernes

ch'askachaw

ch'asca-uru

Friday

Sabado

k'uychichaw

curmi-uru

Saturday

Domingo

intichaw

inti-uru

Sunday

Los Meses de Ao
ir arriba
Espaol

Quechua

Aymara

English

Enero

qhajmiykilla

Chinuka

January

Febrero

Jatun Puquy

Anata

February

Marzo

Pacha Pukuy

Achuka

March

Abril

Ayriwaki

Qhasiwi

April

Mayo

Aymuray

Llamayu

May

Junio

Jawk'aykuski

Mara-t'aka

June

Julio

Chhajra-choqo

Willca-cuti

July

Agosto

Situwaki

Llampaka

August

Septiembre

Tarpuy

Sata

September

Octubre

Pawkarwara

Taypi-sata

October

Noviembre

Ayamarkq'a

Lapaca

November

Diciembre

Inti-raymi

Uma-pacha

December

Los Nmeros
ir arriba
Espaol

Quechua

Aymara

English

uno

uj

Maya

one

dos

iskay

Paya

two

tres

kinsa

Quimsa

three

cuatro

tawa

Pusi

four

cinco

phisqa

PhisKa

five

seis

sojta

Sojjta

six

siete

qanchis

Pakalko

seven

ocho

pusaj

Quimsakalko

eight

nueve

jis'on

Yatunka

nine

diez

chunka

Tunka

ten

once

chunka-ujmiyoj

Tunka-mayani

eleven

doce

chunka- iskayniyoj

Tunka-payani

twelve

trece

chunka- kinsayoj

Tunka-Quimsani

thirteen

catorce

chunka- tawayoj

Tunka-Pusini

fourteen

quince

chunka- phisqayoj

Tunka-Phiskani

fifteen

dieciseis

chunka -sojtayoj

Tunka-sojtani

sixteen

diecisiete

chunka -qanchisniyoj

Tunka-Pakalkoni

seventeen

dieciocho

chunka- pusajniyoj

TunkaQuimsakalkoni

eighteen

diecinueve

chunka-jisq'onmiyoj

Tunka-yatunkani

nineteen

veinte

Iskay Chunka

Patunka

twenty

veintiuno

iskay-chunka-ujmiyoj

Patunka-Mayani

twenty one

veintidos

iskay-chunkaiskayniyoj

Patunka-Payani

twenty two

veintitres

iskay-chunkakinsayoj

Patunka-Quinsani

twenty three

veinticuatro

iskay-chunkatawayoj

Patunka-Pusini

twenty four

veinticinco

iskay-chunkaphisqayoj

Patunka-Phiskani

twenty five

veintiseis

iskay-chunka
-sojtayoj

Patunka-Sojtani

twenty six

veintisiete

iskay-chunka
-qanchisniyoj

Patunka-Pakalkoni

twenty seven

veintiocho

Iskay-ischunkapusajniyoj

PatunkaQuimsakalkoni

twenty eight

veintinueve

Iskay-chunkaJisq'onmiyoj

Patunka-Yatunkani

twenty nine

treinta

Kinsa-Chunka

Quimsa-Tunka

thirty

cuarenta

Tawa-Chunka

Pusi-Tunka

forty

cincuenta

Phiska-Chunka

Phiska-Tunka

fifty

sesenta

Sojta-Chunka

Sojjta-Tunka

sixty

setenta

Qanchis Chunka

Pakalko-Tunka

seventy

ochenta

Pusaj chunka

QuimsakalkoTunka

eighty

noventa

Jisq'on chunka

Yatunka-Tunkani

ninety

cien

Pachaj

Pataca

One hundred

Estaciones del Ao
ir arriba
Espaol

Quechua

Aymara

English

Primavera

Chiraymitt'a

LapacPacha

Spring

Verano

Rhupaypacha

JalluPacha

Summer

Otoo

Jawkaymita

AwtiPacha

Fall

Invierno

Chirimita

ThayaPacha

Winter

La Familia
ir arriba
Espaol

Quechua

Aymara

English

abuela

Awichu

awicha

Grandmother

abuelo

Awichu

achachila

Grandfather

Esposa

warmi

warmi

wife

Esposo

Kosa

chacha

husband

hermano

wawke

jila

brother

hermana

pana

cullaca

sister

hijo

churi

yoka

son

hija

ususi

phuch'a

daughter

Madre

mama

tayca

mother

nieto / nieta

alch'i

alchhi

grandson

Padre

tata

awki

father

primo

Kayri

jilata /kullaka

cousin

sobrino

Kuncha

jakeri

nephew

tio

yaya-awki

awki / tiyu

uncle

tia

ipa

ipala /tayka

aunt

Los Colores
ir arriba

Espanol

Quechua

Aymara

English

amarillo

k'ellu

k'ellu

yellow

anaranjado

willapi

churi

orange

azul (marino)

sut'ijankas

larama

blue

blanco

yuraj

janq'o

white

ch'umpi

brown

cafe
celeste(color cielo)

yuraj jankas

jank'o sajuna

Light blue (sky)

rojo

puka

wila

red

rosado

llakha

janq' o wila

pink

morado

kulli

kulli, anti

purple

verde

k'omer

ch'oja

green

Partes del Cuerpo Humano


ir arriba
Espanol

Quechua

Aymara

English

bigote

sunka

chhunka

mustache

brazo/ mano

maki

ampara

arm

cabeza

uma

p'eke

head

cara

uya

ajjanu

face

cabello

chhujcha

akuta

hair

cerebro

ojtu

lejjwi

brain

cuello

kunka

kunka

neck

dedo

ruk'ana

luk'ana

finger

dientes

kiru

lacach'aca

teeth

estomago

wijsa

puraca

stomach

oreja

ninri

jinchu

ear

nariz

senka

nasa

nose

boca

simi

laca

mouth

ojos

awi

naira

ombligo

ph'upu

kururu

pecho

kasku

tujjtucha

chest

pierna

piaca

ch'ara

leg

pie

chaki

kayu

foot

pupila

awi-luru

nayra-luru

quijada

khachichu

tiranku

chin

lengua

kallu

lajra

tongue

lagrima

waqay

jacha

tear

laka jispi

lip

labio

eyes

rodilla

mokoy

kokori

knee

ua

sillu

sillu

nail

Animales -Insectos
ir arriba
Espaol

Quechua

Aymara

English

abeja

wayronko

mamuraya

bee

burro

asno

asnu

donkey

condor

kunturi

mallku

condor

cerdo

khuchi

kuchhi

pig

conejo

kowi

wank'u

rabbit

pajaro

p'isko

jamach'i

bird

perro

alko

anu

dog

raton

juk'ucha

achaku

mouse

oveja

oveja

lwija

sheep

serpiente

katari

asiru

snake

gallina

wallpa

wallpa

chicken

gallo

k'anka

llallu

rooster

gato

misi

phisi

cat

vaca

waca

waca

cow

hormiga

sik'imira

sik'imira

ant

aguila
oso

eagle
jukumari

jukumari

bear

pez

challwa

fish

picaflor

luri

hummingbird

pollo

chiwchi

chick

zorro

kamaqe

fox

arana

kusi kusi

spider

pato

phili

duck

sapo

jamp'atu

frog

taparako

moth

caballo

coyote

cocodrillo
tigre
mariposa noct.
chivo

goat

mariposa

pilpintu

butterfly

lobo

wolf

paloma

pigeon

Frases Comunes
ir arriba
Espaol

Como te llamas?

Quechua

Ima sutiyki?

Aymara

Cunasa sutimajja?

English

What's your name?

Espaol

Que estas haciendo?

Quechua

Imata ruwashanki?

Aymara

cunsa lurta?

English

What are you doing?

Espaol

Cuanto te debo?

Quechua

Maska manuyki kani?

Aymara

kawkhasa manuma?

English

How much do I owe you?

Espaol

Mira quien esta aqui?

Quechua

kaway pitaj?

Aymara

Utam Khitisa?

English

Look who is here?

Espaol

Cuando te vas?

Quechua

Mayk'aj ripunki?

Aymara

cunapachasa sarjjata?

English

When are you leaving?

Espaol

Hasta Maana!

Quechua

K'aykama

Aymara

KharuruKama

English

See you tomorrow!

Espaol
Quechua
Aymara

Que te duele?
Imayktitaj nanan?
Cunasa Ustam?

English

Where do you hurt?

Espaol
Quechua
Aymara
English

De donde vienes?
Maymanta chayamunki?
Cawquista purinta?
Where are you coming from?

Espaol
Quechua
Aymara
English

Porque Lloras?
Imamanta Waqanki?
Cunatsa jachascta?
Why are you crying?

Espaol
Quechua
Aymara
English

Estoy bien
allillan kani
Waliquitua
I'm fine

Espaol
Quechua
Aymara
English

Cuando te vas?
Mayk'aj ripunki?
Kunapachasa sarjjata?
When are you leaving?

Espaol
Quechua
Aymara
English

Vas a volver?
Kutimunkichu?
Cutinitati?
Are you coming back?

Frases Comunes Sobre el Amor


ir arriba
Espaol

Te amo, Te quiero

Quechua
Aymara

Munsmawa

English

I love you

Espaol

Me Quieres?

Quechua

Munawankichu?

Aymara

Munistati?

English

Do you love me?

Espaol

Quieres Casarte Conmigo?

Quechua

Manankichu Kasarakuyta Nakawan?

Aymara

Munanti casania Nayampi?

English

Would you marry me?

Espaol

Si Quiero

Quechua

Ari, Munani

Aymara

Jisa, Muntua

English

Yes, I do (I want to)

Espaol

No quiero

Quechua

Mana munanichu

Aymara

Jani Muncti

English

I don't want to.

Frases Comunes Sobre Dinero


ir arriba
Espaol
Quechua
Aymara
English

No tengo dinero
Mana Kanchu kolqe
Janiwa Utkiti colque
I don't have any money

Espaol
Quechua
Aymara
English

Cuanto Quieres?
Markhasata Munanki?
Kawkhasa Munta?
How much do you want?

Espaol
Quechua
Aymara
English

Cuanto le debo?
Masca manuiqui cani
Caucasa manumtua?
How much do I owe you

También podría gustarte