Está en la página 1de 58

Hasta donde la ley de las matemáticas se refiere a la realidad, esta no es exacta; y cuando las

leyes de la matemática son exactas, estas no se refieren a la realidad (Albert Einstein)

Sistemas Eléctricos de
Potencia

Estudio de fallas

MBA Ing. Máximo Adrián Forns 1


Introducción

2
Introducción

3
Introducción
Falla → Todo evento que interfiera el flujo normal de corriente

Tensiones

Variables a estudiar Corrientes
Impedancias

Determinación de capacidad de ruptura de interruptores


Ajuste de protecciones

Utilidad Dimensionado térmico y mecánico de instalaciones
Coordinación de la aislación

Dimensionado de la malla de tierra

IEC 60909
VDE 0102

Normas metodo ANSI
método IEC 61363 6

método de superposición o "método completo"
Características de los cortocircuitos

Transitoria
Duración 
Permanente

Monofásico

 aislado
Cortocircuitos Bifásico 
 a tierra
Trifásico

Apertura de una fase



Fallas Serie Apertura de dos fases
Impedancias desequilibradas

7
Consecuencias de los cortocircuitos
Causas Consecuencias
- Degradación de aislantes
- Descargas atmosféricas
- Incendios
- Quema de cañaverales o monte
- Elevación de tensiones de paso y contacto
- Envejecimiento prematuro de la aislación - Sobreesfuerzos electrodinámicos
- Contaminación de aisladores - Daño y desprendimiento de conductores
- Falla del equipamiento - Sobrecalentamientos
- Mala operación del equipo - Caídas de tensión
- Desconexión de una parte del sistema
- Pérdida de sincronismo de generadores
- Falla en la operación de dispositivos electrónicos

Mitigación de las consecuencias


* Control de las corrientes de cortocircuito
* Aislación de la menor porción del SEP con falla
8
Recierres monofásicos y trifasicos

Falla monofasica Falla trifasica

Recierre monofasico Recierre trifasico

9
Recierres

10
Análisis de F1F evolutiva a F2F
Actuación relé Z SJU salida GUE Ejemplo

GUE sal SJU SJU sal GUE


Prefalla F1F F2F F/S F/S
Fecha:
12 de Julio de 2011 - 23:45 hs
Síntesis:
Desenganche de línea 132 kV Güemes- San Juancito por
quema de cañaverales y actuación de protecciones de
grupos GUE13, TAN21 y en CT Piquirenda.
I

Análisis de actuación de protecciones:


A Hs. 23:45:06 se produjo la falla de aislación por quema
de cañaverales en línea Güemes – San Juancito. Inició
como monofásica y a los 100 ms evolucionó a bifásica.
La protección Z de SJU salida GUE (relé Siemens
7SA511) debió enviar disparo tripolar en forma
instantánea, no lo realiza en primera instancia porque
midió una de las fases hacia atrás, el polígono de
arranque midió también en una fase sana. Cuando la falla
evoluciona a bifásica envía disparo tripolar y emite señal
U

carrier a los 150 ms Se analiza la parametrización de este


relé. El recierre fue dinámicamente bloqueado ya que
localizó a espaldas. El tiempo total de despeje de la falla
sumando la actuación del interruptor, fue de 210 ms….
Conclusiones y acciones a tomar:
La F2F a tierra en LAT GUE-SJU fue despejada en
ambos extremos en un tiempo < a 220 ms. Este tiempo
de actuación se considera está dentro de lo normal para
el despeje de una falla. No hubo actuación de recierres
en ambos extremos.
Z

A los efectos de mejorar la localización de las fallas y


evitar la medición de fases sanas en zonas de actuación
12 Z
para este tipo de fallas, se estudia renovar los relés
Forma de la corriente de cortocircuito

Contribución de la reactancia subtransitoria

Contribución de la reactancia transitoria


Corriente de cortocircuito total

Contribución de la reactancia sincrónica

Componente unidireccional

  1 1  − t ´´  1 1  − t Td´ 1  π
iAC
= 2 Eg  ´´ − ´  .e Td +  ´ −  .e +  sen(ωt + α − )
  X d X d   Xd Xd  Xd  2

 E −t
iDC 2 g´´ e TA sen(α − θ )
 Xd
13
Cortocircuitos
Simétricos

14
Cortocircuito trifásico Ejemplo
CC1
C.H .CAD CAD13 CAD132 TUN132

Generador → Sn =7.0MVA; Pn =6.06MW; U n =13.2kV; f n =50Hz; Td´ 0 =5.6s; Td´´0 =0.05s; Tq´´0 =0.06s; TA =8.0s;
X d =1.351pu; X q =0.742pu; X´d =0.35pu; X´´d =0.25pu; X´´q =0.27pu;
X L =0.15pu; X 0 =0.125pu;X 2 =0.26pu;

Transformador CAD → Sn =15MVA; U n =132/13.2kV; u k =10.5%; u k 0 =0.9u k


Transformador TUN → Sn =30MVA; U n =132/13.2kV; u k =17%; u k 0 =0.9u k

Línea → L=21.8km; U n =132kV; S n =150mm 2 ; I n =415A; R1´ =0.1813 Ω km ; X1´ =0.4149 Ω km ; B1´ =2.62 µ S km ;
R ´0 =0.2538 Ω km ; X´0 =1.0787 Ω km ;
a) Dibujar el equivalente del sistema en p.u. tomado
como base 100MVA y 132kV.
b) Para un cortocircuito trifásico franco en ET
Tucumán Norte, calcular la corriente de
cortocircuito subtransitoria en pu y en A. Suponga
que la tensión interna del generador es 1.0 p.u
c) ¿Cuánto influye cada impedancia en el valor de la
corriente de cortocircuito?
d) Calcular las tensiones en ET Cadillal en AT y BT
al momento de producirse el cortocircuito 15
e) Calcular el aporte de potencia de cortocircuito en
barra de 132kV de ET Tucumán Norte
Cortocircuito 3F en un SEP
G VF T1 L T2 M
Hipótesis
-Líneas
-Transformadores
-Generadors
-Motores Asincrónicos X G´´ XT1 XL XT 2 X M´´
-Demandas
EG´´ EM´´

X G´´ XT1 XL XT 2 X M´´

EG´´ + EM´´
VF


VF 16
+
Cortocircuito 3F en un SEP
X G´´ X eq X G´´ X eq X G´´ X eq

+ EG´´ + EM´´
EG´´ EM´´ ↑I ´´
G1
I ´´
M1 ↑
VF ↓ I F´´1 VF

− − −
VF ↑I ´´
I M´´ 2 ↑
VF G2
↓ I F´´ 2
+ +

VF
X G´´ X eq X ´´
G X eq
VF
I F´´1 = I F´´ = −
ZTh ´´
I M´´ 1 ↑ EG´´ EM´´
↑I G1
I ´´
=0 ↓ I F´´1
F2 IL ↓
− ↑ IL
´´ ´´ ´´ ´´
I =I + I
G G1 G2 = I + IL
G1
VF
´´ ´´ ´´ ´´
I =IM M1 +I M2 =I M1 − IL +
17
Cortocircuito 3F
Ejemplo
Método de superposición CC2

Generador → Sn =SG =100MVA; U n =13.8kV; X´´d =0.15pu; cos (ϕ ) =0.95 en atraso; U G =


1.05U n
Transformadores → Sn =100MVA; U n =138/13.8kV; u k =0.10pu
Línea → X =20Ω
Motor → Sn =100MVA; U n =13.8kV; X´´d =0.20pu

Usando una base de 100MVA calcular los valores pu de:


1. La corriente de falla subtransitoria
2. Las corrientes subtransitorias del generador y del motor
sin considerar la corriente de carga
3. Las corrientes subtransitorias del generador y del motor
considerando la corriente de carga, si el generador
opera con su potencia nominal, la tensión dada y un
factor de potencia de 0.95 inductivo 18
Matriz de impedancia de barra
Hipótesis → ... X G´´ X eq X G´´ X eq
Metodología → ...
EG´´ VF EM´´
´´ I M´´ 1 ↑
↑I G1 ↓ I F´´1
Yb .E =(1) (1)
I → Zb I = (1) (1)
E ↑ IL IL ↓
 −
 I (1) = ´´ VF
− I = − VF
 k Fk
Z kk
de 1) →  (1) +
 Ek = −VF 1) Fuentes cortocircuitadas 2) Circuito prefalla
 Z
 Ei(1) = ´´
Z ik (− I Fk )= − ik VF
 Z kk ... ... Z1N   0   E1(1) 
 Z11 Z12 Z1k
de 2) → { Ei(2) =
VF Z Z 22 ... Z 2 k

... Z 2 N   0   E2(1) 

 21  
  Z ik   ... ... ... ... ... ...   ...   ... 
de 1) y 2) →  Ei =Ei(1) + Ei(2 ) =1 −  VF    ´´  =  
 Z k1 Zk 2 ... Z kk ... Z kN  − I Fk − V
  Z kk    F
 ... ... ... ... ... ...   ...   ... 
 ´´ VF     
I = − Z N 2 ... Z Nk ... Z NN   0   E N(1) 
 Fk Z kk  Z N 1

→
=  Z 
Ei VF 1 − ik  19
  Z kk 

Cortocircuito 3F
Ejemplo
Método Matriz Zbarra CC3

Generador → Sn =100MVA; U n =13.8kV; X´´d =0.15pu; cos (ϕ ) =0.95 en atraso


Transformadores → Sn =100MVA; U n =138/13.8kV; u k =0.10pu
Línea → X =20Ω
Motor → Sn =100MVA; U n =13.8kV; X´´d =0.20pu

1. Tomando Sbase=100MVA, determine la matriz de impedancia de


barra 2x2 de secuencia positiva
2. Para un cortocircuito trifásico en la barra 1 (bornes del
generador) utilice la matriz de Zbarra para calcular la
corriente de falla subtransitoria y la contribución a la
corriente de falla de la línea de transmisión
3. Repita lo anterior para un cortocircuito en la barra 2
20
(bornes del motor)
Sistema de N barras
Equivalente de rastrillo de Neuenswander

Red de impedancia
VF Red de impedancia que incluye la de los generadores
+
...
Z12 Z2 n ZkN ...
Z12
+
Z11 Z22 ... Zkk ... Z NN ... VF
↓ I1 ↓ I2 ↓ Ik ↓ IN −
Interruptor abierto → prefalla
+
E1
Ii = 0 Interruptor cerrado → CC 3Fk

+
− E2 +
− Ek
+
− EN
Ei = VF I i =0 ∀i ≠ k
... Z1k ... Z1N   I1  VF − E1  VF
 Z11 Z12 ´´
I Fk= I= k
Z      Z kk
 21 Z 22 ... Z 2 k ... Z 2 N   I 2  VF − E2 
Ek = 0
 ... ... ... ... ... ...   ...   ... 
   =   V − V= I Z = V
Z ik
 Z k1 Z k 2 ... Z kk ... Z kN   I k  VF − Ek  F i k ik F
Z kk
 ... ... ... ... ... ...   ...   ... 
     Z ik  Z ik 
Z N 2 ... Z Nk =
... Z NN   I N  VF − E N  V V − V = VF 1 − 
 Z N 1 i F
Z kk
F
 Z kk 
Preguntas de repaso
Introducción
 ¿A qué denominamos falla? ¿Sólo se incluyen los cortocircuitos?
 ¿Cuáles son las principales variables que se calculan?
 ¿Qué aplicaciones tienen los resultados de los estudios de cortocircuito? ¿Que tipo de
falla se debe calcular en cada caso?
 Diga cuáles son las principales normas para el cálculo de cortocircuitos
 ¿Cómo puede clasificar los cortocircuitos?
 Diga al menos 5 causas de cortocircuitos y 8 consecuencias de los mismos
 ¿Cuáles son los mecanismos para mitigar el impacto de los cortocircuitos?
 Dibuje la forma de onda de una corriente de cortocircuito y explique a qué se debe dicha
forma indicando tiempos, reactancias en juego, corrientes que la componen, etc
Cortocircuitos simétricos
 Explique el método de superposición para el cálculo de cortocircuitos
 ¿Cuáles son las hipótesis?
 ¿Cómo se calcula la tensión prefalla Vf?
 ¿Qué reactancia del generador se utiliza en los cálculos de cortocircuito?
 Explique el método matricial de cálculo de cortocircuitos para N barras 22

 Explique el equivalente rastrillo para N barras


Repaso de
componentes
simétricas

23
Definición
Vc1 Un sistema balanceado de "n" fasores reales se puede componer o descomponer
mediante "n" sistemas de fasores balanceados imaginarios denominados
componentes simétricas de los originales
Va1 si n=3
Componente de secuencia positiva o directa abc (+, 1 o d)
2
V b
Componente de secuencia negativa o inversa acb (-, 2 o i)
Componente de secuencia cero u homopolar (0, o h)

Vb1

Vc2 Va2 Charles Legeyt Fortescue


York Factory, USA
Va0 0 V2 Vc1 1878-1936

Matemáticamente: Vb 0 c

Vc Vc0
T:  Vp  → [ Vs ] / [ Vs ] =
[ A ]  Vp  Vc Va1

Vb2 Va2
[A] V b
0

[ V ] p ; [ I] p [A]
−1
[ V ]s ; [ I]s Vb Va0
Vb1 Va 24
Ecuaciones generales
Tensiones de fase en función de tensiones de secuencia: Operador rotacional j
Va = Va0 + Va1 + Va2 Va = Va0 + a 2Va1 + a 2Va2 Va = V 0 + a 2V 1 + a 2V 2 Operador rotacional a
  
Vb = Vb0 + Vb1 + Vb2 → Vb = Va0 + a 2Va1 + aVa2 → Vb = V 0 + a 2V 1 + aV 2 a
  
0 1
Vc = Vc + Vc + Vc
2 0 1
Vc = Va + aVa + a Va
2 2 0 1
Vc = V + aV + a V
2 2
1
En forma matricial:
Va 
V 
1 1
1 a 2
1  V 0 
 1
1 1 1 
1
1 1 1
a2
a  V= [ A][Vs ] con [ A] = 
a  → [ A] a 2 
2 −1
= b   → V p = 1 a 3
1 a
2  2
Vc  1 a a  V  1 a a 
2
1 a
2
a 

Tensiones de secuencia en función de tensiones de fase:


 0
V =
1
3
(V a + Vb + Vc ) V
c
2 Vc1

Vc0
[Vs ] = [ A] Vp  → V 1 = (V )
−1 1 2
+ aVb + a Vc
Vc
a
 3 Va1
 2
V =

1
3
(V a + a 2Vb + aVc ) V 0 Vb2 Va2
b

Vb Va0
Para las corrientes: Vb1 Va
 I p  = [ A][ I s ]
25
[ I s ] = [ A]
−1
 I p 
Ecuaciones generales
Ia0
Tensiones de fase Tensiones de secuencia
I b0
V p  = [ A][Vs ] 
[Vs ] = [ A]
−1
0 V p 
V
a I

0
c
Va  1 1 1  V 0 
     Vb0 V 0  1 1 1  Va 
Vb  = 1 a
2
a  V 1  V 0  1 1
a 2  Vb 
c V  = 3 1 a
Vc  1 a a 2  V 2  V 2  1 a 2 a  Vc 
 
Ia1
Corrientes de fase Corrientes de secuencia
Ib1

 I p  = [ A][ I s ]
Va1 [ I s ] = [ A]
−1
I 1  I p 
 c
 I a  1 1 1  I 0 
V 1 Vc1 I 0  1 1 1  Ia 
 I  = 1 a 2  
a   I 1 
b
 1 1 
 b   I  = 3 1 a a 2   I b 
 I c  1 a a 2   I 2  I 2  1 a 2
  a   I c 

2 I a2

Impedancias de fase V a Impedancias de secuencia
I b2

V p  =  Z p   I p 
2 Ic2 [Vs ] = [ Z s ][ I s ]
Va   Z aa Z ab Z ac   I a  V
V  =  Z
b
Vc2 V 0   Z 0 Z 01 Z 02   I 0 
 b   ba Z bb Z bc   I b   1   
Z12   I 1 
V  =  Z10 Z1
Vc   Z ca Z cb Z cc   I c  V 2   Z 20 Z 21 Z 22   I 2 
26
 
Potencia
Recordando:

([ X ] [Y ] )
T
= [Y ] [ X ]
T T
I a

([ X ] [Y ] )
*
= [ X ] [Y ]
* *
I b
−  S3 F
[ A][Vs ] → [Vs ]= [ A] Vp 
−1
V p  =
− I c
Va 
Vb −  I p  = [ A][ I s ] → [ I s ]= [ A]  I p 
−1

+
+ Vc 1 1 1  1 1 1  1 0 0 
[ A] [ A] 1 a 2   2 0 1 0 3 U
[ ]
T *
+ = a  1= a a  3=  
1 a a  1 a
2 2
a  0 0 1 

T *
 I a*  Va  Ia 
      T *
S3 F =P3 F + jQ3 F =Va I a* + Vb I b* + Vc I c* =[Va Vb Vc ]  I b*  =Vb  I =V  
 b   p  pp I 
 I c*  Vc   Ic 
     
{=
[ A][V ]} {[ A][ I ]} [V ] [ A] [ A] [ I ]
T * T T * *
s s s s

= 3 V 0 ( I 0 ) + V 1 ( I 1 ) + V 2 ( I 2 ) = 3  S 0 + S 1 + S 2 
* * *
[Vs ] 3[U ][ I s ]
T * 27
S3 F=
 
Cálculo de corrientes
Ejemplo
de secuencia CC4
o
I a = 10 0
 Para el circuito de la figura:
I n
 1. Calcular las corrientes de secuencia
I b = 0
 2. Calcular la corriente por el neutro
o
3. Si la red es trifásica equilibrada de 220V
Ic = 10 120
de fase, calcule la potencia consumida

0
Ia = 10
60o
10 o
I 0 3. = 10 60
I n 3.=
=
3
Ib = 0 o o
I n = I a + I b + I c = 10 0 + 0 + 10 120 = 10 −60
o

Ic = 10 120
60o

1 1 1 I0 = 1
3
( o

) o
. 10 0 + 10 120 =
10
3

1 1 a a2 I1 =
0o

.
1
3
( o o
. 10 0 + a 210 120 =)
20
3
3 1 a2 a I2 = −60o
1
3
( o

)
o
. 10 0 + a10 120 =
10
3 28
Modelos de secuencia
de componentes
de un SEP

29
Redes de secuencia de
impedancias de carga – Carga en Y
I a
 ZY Va= I a ZY + I N Z N= I a ZY + ( I a + I b + I c ) Z N= I a ( ZY + Z N ) + I b Z N + I c Z N
Va 
I b Vb= I b ZY + I N Z N= I b ZY + ( I a + I b + I c ) Z N= I a Z N + I b ( ZY + Z N ) + I c Z N
Vb  ZY 
Vc= I c ZY + I N Z N= I c ZY + ( I a + I b + I c ) Z N= I a Z N + I b Z N + I c ( ZY + Z N )
I c ZN ↓ IN  ZY + Z N ZN ZN 
 ZY 
Vc =  Z p 
 ZN ZY + Z N Z N 
 Z N ZN ZY + Z N 

V p  = [ A][Vs ]  =  V p  [ =


A][Vs ]  Z p=   I p   Z p  [ A][ I s ] I 0 ZY 3Z N

 
  −1 +
V p  =  Z p   I p   → [ A] [ A][Vs ] = [ A]  Z p  [ A][ I s ]
−1

  V0
 I p  = [ A][= I s ]  [Vs ] [ = A]  Z p  [ A][ I s ] [ Z s ][ I s ]
−1


I1 ZY

 ZY + 3Z N 0 0 +
A]  Z p  [ A] 
[ Zs ] [= 0 
−1
= 0 ZY V1
 0 0 ZY  −
I 2 ZY
V0   ZY + 3Z N 0 0   I 0  = V0 ( ZY + 3Z N ) I 0 
 +
[= I s ] =
Vs ] [ Z s ][= V1  
 0 ZY 0   I1  → V1 = ZY I1
V2
V2   0 0 ZY   I 2  V2 = ZY I 2

si Z N = ∞ → I N = I 0 = 0 31

si Z N ≠ ∞ → I N= I a + I b + I c= 3.I 0
Redes de secuencia de
Impedancias de secuencia propias y mutuas
V0   Z0 0 0   I0  V0   Z0 Z 01 Z 02   I 0 
[= I s ] =
Vs ] [ Z s ][= V1  0
 Z1 0   I1  [= I s ] =
Vs ] [ Z s ][= V1  Z
 10 Z1 Z12   I1 
V2   0 0 Z 2   I 2  V2   Z 20 Z 21 Z 2   I 2 
V0 = Z 0 I 0 V0 = Z 0 I 0 + Z 01 I1 + Z 02 I 2
 
→ V1 = Z1 I1 → V1 = Z10 I 0 + Z1 I1 + Z12 I 2
V = Z I V = Z I + Z I + Z I
 2 2 2
 2 20 0 21 1 2 2

Z0 I 0 Z0 Z 01 Z 02
I 0
 
+ +
V0 V0
− −

I1 Z1 I1
 Z1 Z 21
 +
+
V1 V1
− −
I 2 Z2 I 2

Z2

+ + 32
V2 V2
− −
Redes de secuencia de
impedancias de carga – Carga en Δ
I a

Va

I 0 Z∆ 3
Z∆ Z∆ 
+
Z∆ V0
I b

Vb −

I1 Z∆ 3
I c 
 +
Vc
V1

I a Z∆ 3 Z∆ 3
Va
 I 2

+
I b Z∆ 3 V2
Vb 

I c Z∆ 3
Vc  33
Redes de secuencia de cargas Ejemplo
CC5

ZY

ZY ZN

− j 30 Ω
Xc =
ZY
X=
N j2 Ω
ZY =3 + j 4 Ω

Xc
Xc

Xc
Para el circuito de la figura:
1. Trace las redes de secuencia
2. Calcule la impedancia de carga
34
Redes de secuencia de
impedancias de carga – Caso general
I a

Va Vag   Z aa Z ab Z ac   I a 
  Z
I b Z de V=
p
 Z   I 
 p   p  Vbg=
→  Z bb Z bc   I b 
Vb  carga
 ba
Vcg   Z ca Z cb Z cc   I c 
 
I c trifásica
Vc  V0   Z0 Z 01 Z 02   I 0 
[V=
s] [ Z s ][ I s ] →  V=1 
 Z
 10 Z1 Z12   I1 
Vn
I n
  V2   Z 20 Z 21 Z 2   I 2 
[ Z s ] = [ A]  Z p  [ A]
−1

I 0 Z
= 0 Z aa + 2 Z ab

+
V0
Para carga simétrica
−  Z aa Z ab Z ab   Z aa + 2 Z ab 0 0 
 Z ab   
I1

Z1 Z aa − Z ab=
=
 Z p   Z ab Z aa= [Zs ]  0 Z aa − Z ab 0 
 Z ab Z ab Z aa   0 0 Z aa − Z ab 
+
V1

I Z
= 2 Z aa − Z ab carga simétrica y lineal Z1 = Z 2 trafos y lineas

2

+ carga simétrica y no lineal Z1 ≠ Z 2 motores y gneradores


V2 35


en general Z0 ≠ Z1 y Z0 ≠ Z 2
Redes de secuencia de
impedancias serie
I a
Va  Z aa´
Va´
Vaa´   Z aa Z ab Z ac   I a 
Z ab V =  Z
I b
Vb 
Z bb´
Vb´ V p  − V= 
p´ 
 Z   I  →
 p   p   bb´   ba Z bb Z bc   I b 
Z ac Vcc´   Z ca Z cb Z cc   I c 
Z cc´ Z bc
I c
Vc  Vc´
V00´   Z 00 Z 01 Z 02   I 0 
Vn I n

Vs  − V=   Z s   I s  → V11´
s´  =
   10
 Z Z11 Z12   I1 
Vn´
V22´   Z 20 Z 21 Z 22   I 2 
I 0 Z
= 0 Z aa + 2 Z ab

+ +
V0 V0´ Para carga simétrica → [ Z s ] diagonal
− −
 Z aa Z ab Z ab   Z aa + 2 Z ab 0 0 
I1 Z1 Z aa − Z ab
= 
+
 =
+  Z p   Z ab Z=aa Z ab  [ Z s ] 
 0 Z aa − Z ab 0 

V1 V1´  Z ab Z ab Z aa   0 0 Z aa − Z ab 
− −
I 2 Z
= Z aa − Z ab
 Para carga no simétrica → [ Z s ] no diagonal
2

+ +
V2 V2´ 36

− −
Redes de secuencia de líneas trifásica
Impedancia serie
Va I a
 Z aa´ Va´
Recordando
 Z aa Z ab Z ac   Z0 Z 01 Z 02 
Z bb´
Ib =  Z p  = Z Z Z   Z s  Z Z1 Z12 
Vb Vb´  ba bb bc   10
 Z ca Z cb Z cc   Z 20 Z 21 Z 2 

I c Z cc´
Vc  Vc´  EP   Z A ZB   IP  =[ E ] [ Z A ][ I P ] + [ Z B ][ I N ]
 0  = Z    → P
   C ZD  IN  =  [ 0] [ Z C ][ I P ] + [ Z D ][ I N ]
Vn I n
 Vn´ → [ Z C ][ I P ] =
− [ Z D ][ I N ] → [ I N ] =
−  Z D  [ Z C ][ I P ]
−1

I 0

Z
= 0 Z aa + 2 Z ab
+
[ EP ] = [ Z A ][ I P ] + [ Z B ] ( − Z 
D
−1
[ ZC ][ I P ] ) = ([ Z ] − [ Z ] Z 
A B D
−1
)
[ ZC ] [ I P ] = [ Z P ][ I P ]
+
[ Z A ] − [ Z B ][ Z D ] [ ZC ]
−1
V0´
 Z=
p
V0
− −
Z1 Z aa − Z ab
= Para LAT transpuesta :
I1

1
+ +
Z aa Z=
= propia ( Z aa + Zbb + Z cc )  Z aa Z ab Z ab 
3 Z
V1 V1´  →  Z p  = ab Z aa Z ab 
1
− − Z ab= Z mutua= ( Z ab + Z bc + Z ca )   Z ab Z ab Z aa 
3 
I 2 Z
= Z aa − Z ab
 2
 Z aa + 2 Z ab 0 0   Z0 0 0
+ +   = 0
[ Z s ] =[ A]  Z p  [ A] = 0 0 
−1
Z aa − Z ab 0   Z1
V2 V2´
 0 0 Z aa − Z ab   0 0 Z 2  37
− −
Cálculo de impedancias de
Ejemplo
secuencia de una LAT CC6
Impedance matrix, in units of [ohms/kmeter ] for the system of physical conductors.
Rows and columns proceed in the same order as the sorted input.

1 1.431601E-01
7.201220E-01

2 4.816843E-02 1.439103E-01
2.822999E-01 7.193122E-01

3 4.817450E-02 4.854749E-02 1.439103E-01


3.085485E-01 2.997539E-01 7.193122E-01

4 4.728850E-02 4.764625E-02 4.764692E-02 3.586814E+00


2.834846E-01 2.512466E-01 2.520698E-01 7.875907E-01

[ Z A ] − [ Z B ][ Z D ] [ ZC ]
−1
 Z=
p
Impedance matrix, in units of [ohms/kmeter ] for the system of equivalent phase conductors.
Rows and columns proceed in the same order as the sorted input.

1 1.623741E-01
7.084281E-01

2 6.503036E-02 1.586979E-01
2.715192E-01 7.093901E-01

3 6.509622E-02 6.338773E-02 1.588035E-01


2.977438E-01 2.898094E-01 7.093450E-01

Impedance matrix, in units of [ohms/kmeter ] for symmetrical components of the equivalent phase conductor
[ Z s ] = [ A]  Z p  [ A]
−1
Rows proceed in the sequence (0, 1, 2), (0, 1, 2), etc.;
columns proceed in the sequence (0, 2, 1), (0, 2, 1), etc.

0 2.889680E-01
1.281769E+00

1 9.323712E-03 1.524463E-02
-2.088595E-03 3.131219E-03 38

2 -5.791029E-03 9.545372E-02 -1.506306E-02


-1.989615E-03 4.226970E-01 3.146301E-03
Redes de secuencia de líneas trifásica
Admitancia capacitiva
−Cab
Recordando
Caa Cab Cac 
−Cab −Cab
C p  = Cba Cbb Cbc 
 
 Cca Ccb Ccc 
 C0 C01 C02 
Yp  = jω C p  Cs  =  C10 C1 C12 
 
Caa + 2Cab Caa + 2Cab Caa + 2Cab C20 C21 C2 
Para LAT transpuesta :
1
(Yaa + Ybb + Ycc )
Yaa= Ypropia= Yaa Yab Yab 
3 Y
 → Yp  = ab Yaa Yab 
1
Yab= Ymutua= (Yab + Ybc + Yca )  Yab Yab Yaa 
3 
C0 C1 C2 Caa + 2Cab 0 0 
=Ys  [ =
A] Yp  [ A] jω 
−1  0 Caa − Cab 0 

 0 0 Caa − Cab 
C0 0 0
⇒ Ys  = jω  0 C1 0 
 0 0 C2  39
Cálculo de capacidades de
Ejemplo
secuencia de una LAT CC7
Capacitance matrix, in units of [farads/kmeter ] for the system of physical conductors.
Rows and columns proceed in the same order as the sorted input.

1 7.556346E-09

2 -6.229086E-10 8.064889E-09

[C A ] − [CB ][CD ] [CC ]


−1
3 -1.038728E-09 -6.745140E-10 8.157621E-09 C=
p
4 -9.395659E-10 -3.733145E-10 -3.302174E-10 6.172129E-09

Capacitance matrix, in units of [farads/kmeter ] for the system of equivalent phase conductors.
Rows and columns proceed in the same order as the sorted input.

1 7.556346E-09

2 -6.229086E-10 8.064889E-09

3 -1.038728E-09 -6.745140E-10 8.157621E-09

Capacitance matrix, in units of [farads/kmeter ] for symmetrical components of


the equivalent phase conductor
Rows proceed in the sequence (0, 1, 2), (0, 1, 2), etc.;
columns proceed in the sequence (0, 2, 1), (0, 2, 1), etc.

0 6.368851E-09
0.000000E+00

[ C s ] = [ A] C p  [ A]
−1
1 -2.370710E-10 -8.076652E-11
9.326735E-11 2.668431E-10

2 -2.370710E-10 8.705002E-09 -8.076652E-11


-9.326735E-11 7.631574E-26 -2.668431E-10

40
Redes de secuencia de
Máquinas rotatorias
Generador sincrónico
Ea I0 ZG 0 3Z N
Ia ZG 
Va  +
+ −
V0
I b ZG Eb ZN I n
Vb   −
+ − Z G1
I1

I c ZG Ec + +
Vc 
+ − V1 E1
− −

I 2 ZG 2

ωe ωe +
V2
I1 ωr I2 ωr I0 ωr

Secuencia 1 Secuencia 2 Secuencia 0 41

X1 > X2 > X0
Impedancias de secuencia de
Ejemplo
generadores CC8

42
Redes de secuencia de
Máquinas rotatorias
I 0 ZM 0 3Z N I 0 ZM 0 3Z N
 
+ +
V0 V0
− −

I1 ZM1 I1 ZM1


 
+ + +
V1 E1 V1
− − −
I 2 ZM 2 I 2 ZM 2
 
+ +
V2 V2
− −

Motor sincrónico Motor asincrónico


43
Redes de secuencia de
Ejemplo
Máquinas rotatorias CC9

Ean a
85
ZL a´ Z=
L 1 Ω
Z ∆ 30 40 Ω
=
ZN Ebn b ZL b´ Z∆
Z
= j10 Ω
Z∆ N

Z∆ Z=
G1 j15 Ω
Ecn c ZL c´
Z G=
0 j1 Ω
Z G=
2 j3 Ω
30
V1 = 480 2 V

1. Dibujar las componentes de secuencia


2. Calcular las corrientes de secuencia de la línea
44
Modelos de secuencia p.u. de
transformador trifásico de 2 devanados
ZT
Equivalente secuencia
directa / inversa
Z N1 Z N 2
3Z N 1 ZT 0 3Z N 2 Equivalente secuencia
Z N1 ZN 2 homopolar

ZT
Equivalente secuencia
directa / inversa

ZN 2 ZT 0 3Z N 2 Equivalente secuencia
ZN 2 homopolar

ZT
Equivalente secuencia
directa / inversa

Z N1 3Z N 1 ZT 0
Equivalente secuencia
Z N1
homopolar
45
Modelos de secuencia p.u. de
transformador trifásico de 2 devanados
ZT
Equivalente de secuencia
directa / inversa

ZT0
Equivalente de secuencia
homopolar

Z NA Z NM ZTM
ZTA
Equivalente de secuencia
ZTB
directa / inversa

0
ZTM 3Z NM
3Z NA ZTA
0 Equivalente de secuencia
0
ZTB homopolar

46
Redes de secuencia de
Ejemplo
transformadores CC10

Sobre la base de los


datos de placa del
transformador, dibuje
las redes de secuencia
por unidad si:
•El centro de estrella
del devanado de AT está
desconectado
•El centro de estrella
del devanado de MT está
rígidamente conectado a
tierra.
•El devanado de BT está
conectado en triángulo.

47
Redes de secuencia SEP con
Ejemplo
carga desbalanceada CC11
CAD13 CAD132 TUN132

Generador → Sn =7.0MVA; Pn =6.06MW; U n =13.2kV; f n =50Hz; Td´ 0 =5.6s; Td´´0 =0.05s; Tq´´0 =0.06s; TA =8.0s;
X d =1.351pu; X q =0.742pu; X´d =0.35pu; X´´d =0.25pu; X´´q =0.27pu;
X L =0.15pu; X 0 =0.125pu;X 2 =0.26pu;
o o 0
U a =1 0 pu; U b =0.98 −120 pu; U c =1.01115 pu;

Transformador → Sn =15MVA; U n =132/13.2kV; Grupo de Conexión: Yn/D; u k =10.5%; u k 0 =0.9u k

Línea → L=21.8km; U n =132kV; S n =150mm 2 ; I n =415A; R1´ =0.1813 Ω km ; X1´ =0.4149 Ω km ; B1´ =2.62 µ S km ;
R ´0 =0.2538 Ω km ; X´0 =1.0787 Ω km ;

Demanda → S=4.21MVA; cos (ϕ ) =


0.95 en atraso
A causa de una falla interna del generador, las tensiones internas son
desbalanceadas.
Si la CH Cadillal opera en isla abasteciendo la carga parcial de de un
48
transformador de la ET TUN, calcule las corrientes pro fase por la
línea
Fallas
Asimétricas

49
Introducción
Z0 I 0
I 0
 
Red de + +
I c secuencia V0 V0

homopolar −

I b
 +
I a + I1 Z1 I1
 Vcg  
+ Vbg Red de + +

Vag − secuencia V1 V1
− directa − −

Z2 I 2
I 2
 
Red real Red de + +
secuencia V2 V2
inversa − −

Redes de secuencia Equivalentes Thevenin


50
Cortocircuito trifásico

I c Z0 I 0
 
+
I b
 V0
+

I a
 Vcg
+
+ Vbg − Z1 I1

Vag − +
− V1

 E1 Z2 I 2
I = I= 
 F 1
Z1 +

V2
Vb Vc 0 →
Va === I0 0
 I 2 ==
V= V= V= 0 −
 0 1 2

 51
Cortocircuito trifásico
I c


Z0
I b
 V=
a V=
b V=
c 0 I 0

+ +
I a
 Vcg
+
+
V0
Vbg −
Vag − −

Z1 I1

+
V1

Va = 0
Z2
Vs = A−1V p Vb = 0 V= 0 V=
1 V=
2 0 I 2

 +
Vc = 0  E1 V2
 I F= I=
1
1 1 1 V0 = 0  Z1 −

1 a a2 V1 = 0  I=
2 I=
0 0
1 a2 a V2 = 0
52
Cortocircuito monofásico a tierra
Z0 I 0
I c 

+
I b V0

+ −
I a
 Vcg
+ Z1 I1

+ Vbg −
+
ZF Vag −
− V1 3Z F

I 2

+
I s = A−1 I p Va = Z F I a V2
V p = AVs   I 0= I=
1 I2 −
I p = AI s  Ib 0
= → 
I = 0 3Z F I 0
V0 + V1 + V2 =
Vs = A−1V p
 c
53
Cortocircuito monofásico a tierra
I c

Z0 I 0


Va = Z F I a
+

I b V0

+  −
I a

+
+ Vcg
 Ib = 0 Z1 I1

+
I = 0
Vbg −
V1 3Z F
ZF Vag


 c −

I 2

+
V2

Ia = Ia I0 = I0 V0 = Vo
I s = A−1 I p Ib = 0 I p = A.I s I1 = I1 . s V1 =
V p = AV V1
Ic = 0 I2 = I2 V2 = V2
1 1 1 I 0 = 1 3.I a 1 1 1 I a= I 0 + I1 + I 2 1 1 1 Va= Vo + V1 + V2
1 1 a a2 I1 = 1 3.I a 1 a2 a I1 = 1 a2 a Vb =
.
3 1 a2 a I 2 = 1 3.I a 1 a a2 I2 = 1 a a Vc =

Ia Va = I a .Z F = V0 + V1 + V2
I 0= I=
1 I 2= I a = 3.I 0
3 3.I 0 .Z F
V0 + V1 + V2 =
Cortocircuito bifasico aislado
Z0 I 0
I c 

+
ZF V0
I b

+ −
I a
 Vcg
+ Z1 I1

+ Vbg −
+
Vag −
− V1
ZF

I 2

+
= Vb − Vc Z F I b=
I s = A−1 I p
I0 0 V2
 
Vp = AV Ia =
s 0 →  I1 =
−I2 −
Ip = AI I = −I V − V =
 1 2 Z F I1
s

Vs −1
=A V  b c
p

55
Cortocircuito bifásico aislado
Ia = 0
V0 = Vo
I s = A−1 I p Ib = Ib
. s
V p = AV V1 = V1
= Ic − Ib
V2 = V2
1 1 1 = I0 1 3 .( I b −= Ib ) 0
1 1 1 Va =
11 a = a 2 I1 1 3.(aI b − a 2 I b )
1 a2 a Vb = Vo + a 2V1 + aV2
3 1 a 2= a I2 1 3.(a 2 I b − aI b )
1 a a2 Vc = Vo + aV1 + a 2V2
I0 = 0
I0 = 0
=I1 1 3.(a − a 2 ) I b
2
I p = A.I s I1 = I1
I 2 = −1 3.(a − a ) I b
I2 = I2
I1 = − I 2
1 1 1 Ia =
Vb − Vc = I b .Z F 1 a2 a= Ib a 2 I1 + aI 2
(V o + a 2V1 + aV ) − (Vo + aV1 + a 2V2 )= (a I
2
1 + aI 2 .) Z F 1 a a2 Ic =
= I b a 2 I1 + aI 2
V1 (a 2 − a ) − V2 (a 2 − a=
) I1 (a 2 − a ) Z F I b a 2 I1 − aI1
=
V1 − V2 = I1Z F =I b I1 ( a 2 − a )
Cortocircuito bifasico a tierra
Z0 I 0 3Z F
I c
 
+
I b V0

ZF −
I a
 +
+ Z1
+ Vcg I1

Vbg
Vag − +

− V1

I 2

+
I p = AI s Vb = Vc  I 0 + I1 + I 2 =0 V2
V p = AVs  
Vb Z F ( I b +Ic )

−1
Is = A I p
= V1 V2
→=
  3Z F I 0
Vs = A−1V p
Ia = 0 V0 − V1 =
57
Cortocircuito bifásico a tierra
I0 = 0 V0 = Vo
I p = A.I s I1 = I1 . s
V p = AV V1 = V1
I2 = I2 V2 = V2
1 1 1 I= a I 0 + I1 + I 2 1 1 1 Va =
1 a2 a I b = I 0 + a 2 I1 + aI 2 1 a2 a Vb = Vo + a 2V1 + aV2
1 a a2 I c = I 0 + aI1 + a 2 I 2 1 a a 2 Vc = Vo + aV1 + a 2V2
I a = 0= I 0 + I1 + I 2
Vb = Vc
I 0 = − I1 − I 2
Vo + a 2V1 + aV =Vo + aV1 + a 2V2
( Ib + Ic ) Z F Vb
=
V1 (a 2 − a=
) V2 (a 2 − a )
( I 0 + a 2 I1 + aI 2 ) + ( I 0 + aI1 + a 2 I 2 )  Z F =Vo + a 2V1 + aV2
  V1 = V2
 2 I 0 + ( a + a ) I1 + ( a + a ) I 2  Z F = Vo + a V1 + aV2
2 2 2
 
 −2 I1 − 2 I 2 + ( a 2 + a ) I1 + ( a + a 2 ) I 2  Z F = Vo + V1 ( a 2 + a )
 
 I1 ( −2 + a 2 + a ) + I 2 ( −2 + a 2 + a )  Z F = Vo + V1 ( a 2 + a )
 
V0 − V1 = 3I 0 Z F
Equivalente de rastrillo
CC3F y CC1F
← CC 3F
 1 VF
Ik = Z 1 Z022 ... Z0kk ...
0
Z 0
Z022 ... Z0kk ... Z 0 Z11 Z0NN
11 NN  kk
 I=
↓ I k0
0 2
↓ I k0  k I= k 0

− −

VF CC1F → VF
+ 3Z F
+ 0 1 2 VF
I= I= I=
k k k
Z kk + Z kk + Z kk2 + 3Z F
0 1

Z111 Z122 ... Z1kk ... Z1NN Z111 Z122 ... Z1kk ... Z1NN

↓ I k1 ↓ I k1

Tensión en cualquier barra i


Vi 0  0
 0   Z ik 0 0   I k0 
 1 V  −  0  
V
=i   F  Z ik1 0   I k1 
Z222 ... Vi 2   0   0 0 Z ik2   I k2  2
Z11 Z222 ... Z2kk ... Z2NN
2
Z11 Z2kk ... Z2NN  

↓ I k2 ↓ I k2
Equivalente de rastrillo
CC2F y CC2F a tierra
← CC 2 F
 1 VF Z022 ...
0
Z11 Z022 ... Z0kk ... Z 0
 I=k I=2
k
0
Z11 Z0kk ... Z0NN
NN
 Z kk1 + Z kk2 + Z F
I 0 = 0 ↓ I k0
↓ I k0  k

CC 2 F a tierra →

− VF
I k1 = VF 3Z F
VF  Z kk2 ( Z kk0 + 3Z F )  +
1
+ Z kk +  2 0

Z
 kk + Z + 3Z F 
kk 
 Z 0 + 3Z  Z111 Z122 ... Z1kk ... Z1NN
Z 1
Z122 ... 1
Z ... Z 1
11 kk NN I k2 = − I k1  2 kk 0 F 
1  Z kk + Z kk + 3Z F  ↓ I k1
↓I k
 Z kk2 
I k0 = − I k1  2 0 
 Z kk + Z kk + 3Z F 

ZF
Tensión en cualquier barra i
2 Vi 0  0
 0   Z ik 0 0   I k0  2
Z11 Z222 ... Z2kk ... Z2NN
Z2
Z ... 2
Z ... Z 2
 1
11 22 kk NN V  −  0 Z ik1
 
0   I k1 
2 V
=i   F  ↓ I k2
↓I k Vi 2   0   0 0 Z ik2   I k2 
 
Fallas asimétricas Ejemplo
CC12
CAD13 CAD132 TUN132

Generador → Sn =7.0MVA; Pn =6.06MW; U n =13.2kV; f n =50Hz; Td´ 0 =5.6s; Td´´0 =0.05s; Tq´´0 =0.06s; TA =8.0s;
X d =1.351pu; X q =0.742pu; X´d =0.35pu; X´´d =0.25pu; X´´q =0.27pu;
X L =0.15pu; X 0 =0.125pu;X 2 =0.26pu;

Transformador CH Cadillal → Sn =15MVA; U n =132/13.2kV; Grupo de Conexión: Yn/D; u k =10.5%; u k 0 =0.9u k


Transformador ET Tucumán Norte → Sn =2x30/30/30MVA; U n =132/33/13.2kV; Grupo de Conexión: Yn/Yn/D;
u kAB =17%; u kAM =10%;u kMB =6%; u k 0 =0.9u k
Línea → L=21.8km; U n =132kV; S n =150mm 2 ; I n =415A; R1´ =0.1813 Ω km ; X1´ =0.4149 Ω km ; B1´ =2.62 µ S km ;
R ´0 =0.2538 Ω km ; X´0 =1.0787 Ω km ;
Si se desprecian las corrientes de carga prefalla, calcular la corriente de
cortocircuito para los siguientes casos:
1. Cortocircuito trifásico
2. Cortocircuito monofásico a tierra con una impedancia
de falla de 10Ω
3. Cortocircuito bifásico aislado
4. Cortocircuito bifásico a tierra a través de una 61
impedancia de 5Ω
Preguntas de repaso
Componentes simétricas
 ¿Qué dice el teorema de Fortesque? ¿Para qué sirve?

Modelos de secuencia de componentes de sistemas de potencia


 Explique los modelos de secuencia de los distintos componentes de un sistema de
potencia
 ¿Cómo es el comportamiento de la máquina sincrónica a las distintas corrientes de
secuencia?

Modelos de secuencia de componentes de sistemas de potencia


 Demuestre el conexionado de las redes de secuencia para los distintos tipos de
cortocircuitos
 Explique el modelo de Equivalente rastrillo para los distintos tipos de cortocircuitos.

62

También podría gustarte