Documentos de Académico
Documentos de Profesional
Documentos de Cultura
NOMBRE Y
APELLIDOS
DATOS DEL
ESTUDIANTE
EDAD
Ejecuta indicaciones sencillas.
cotidianas.
contexto sociocultural.
BÁSICO
INTERMEDIO
RESUMEN
RESUMEN
AVANZADO
TOTAL
Cada uno de estos indicadores debe ser registrado adecuadamente sobre las acciones, actividades, situaciones, etc. y ubicarlos en el
indicador que le corresponde (Tomar como guía el ejemplo de preguntas y respuestas de cada indicador).
Ejemplo de preguntas y respuestas para identificar el nivel de dominio por cada indicador.- Estos indicadores están diseñados en
forma progresiva, usted maestro puede desarrollar la lengua oral siguiendo estas consideraciones.
Nivel Indicador Preguntas y respuestas Tapukuykuna - kutichikuna
Por ejemplo: cierra la puerta, dame tu cuaderno, recoge los warmakunata kaynata kamachiy: punkuta wichqamuy,
Ejecuta indicaciones
papeles del suelo, ponte de pie, siéntate aquí. La respuesta es umaykita hapikuy, sayariy, tiyay kaypi, yakuta apamuy.
sencillas.
el gesto.
Por ejemplo: puedes usar las siguientes preguntas: ¿tienes warmakunata kaynata tapuy: ¿Allquyki kan?, ¿Uchuta
Responde con
hermano(a) (s)?, ¿tienes animalitos en tu casa?, ¿tus mikunki?, ¿Taytayki tiyan qanwan?, ¿Piwan wasikipi
monosílabos y/o
abuelitos viven contigo? La respuesta puede ser “sí”, “no”, tiyanki?
palabras sueltas.
“claro”, entre otras. Arí, manan, wakpi, chaynam.
Usa expresiones de Por ejemplo: saluda, agradece, se despide, etc. Mamallá, taytallá, paqarinkama, tupananchikkama, añañaw.
cortesía, sencillas y Buenos días, buenas tardes, gracias, hasta mañana.
Básico
cotidianas.
Por ejemplo: puedes usar las siguientes preguntas: ¿cómo te ¿Imataq sutiki?, ¿Maypim tiyanki? ¿Hayka wataykipim
Responde en forma
llamas?, ¿Cuántos años tienes?, ¿dónde vives?, ¿con quiénes kachkanki?, ¿Pikunawantaq wasiykipi tiyanki?.
pertinente preguntas
vives? La respuesta puede ser “me llamo …”, “María”, “yo “ñuqapa sutiyqa …” , “Ñuqaqa tiyani …”, “…
sobre sus datos
tengo …”, “tengo …”, “yo vivo en wataypi”, “mamaywan, taytaywan, sullkaywan, …”
personales.
….”, “en …”, “yo vivo con …”, “papá y mamá”.
Se presenta a sí Puedes solicitarle que se presente señalando su nombre, su Kikinmanta imallatapas willakuchun. “Ñuqapa sutiymi José,
mismo utilizando edad, dónde vive y otros datos que consideres necesario. ñuqa kachkani 7 wataypi, wasiypi mamayta wasi pichaypi
vocabulario de uso La respuesta puede ser: “Yo me llamo David. Tengo 10 años. yanapani”
frecuente. Vivo en la casa de mi abuelito…”
Describe a sus Por ejemplo, puedes usar las siguientes preguntas: ¿cómo es tu ¿Imaynataq mamayki, taytayki?, ¿Imaynataq wasiki?,
papá, tu abuelita?, ¿cómo es tu casa?, ¿cómo es tu ¿Imaynataq llaqtayki?, ¿Ima uywakunataq wasikipi kan?
familiares o seres de comunidad?, ¿qué frutas hay en tu comunidad?, ¿qué peces Ñuqapa taytayqa hatunsun, rimaysapa, wiraywiram,
su entorno utilizando hay en el río? anchata kuyawan, qullqitapas quwan.
algunos conectores de La respuesta puede ser: “Mi casa es grande. Está construida de
uso más frecuente. madera, tiene tres ventanas grandes. Además, está cerca del
río y rodeada de árboles…”
Puedes pedirle que haga preguntas o interrogarle sobre temas ¿Imatataq qaynapunchaw ruraranki?, ¿Wasikipi,
cotidianos. La respuesta puede ser: imakunapitaq taytaykita, mamaykita yanapanki? Warma
“Docente: ¿Qué hiciste en tu casa ayer después de la escuela? kutichin: hukniykunawan wasiypi pukllarqani, wasiypiqa
Formula y responde
Estudiante: Yo estuve ayer jugando fulbito con mis hermanos en yanuypi, wasi pichaypi, taqsaypi ima yanapani.
preguntas con
mi casa. ¿Yachachiq, ima pukllaytataq yachachisunki?, ñuqa yachani
pertinencia.
¿Profesor, usted juega fulbito? Docente. Claro. Yo juego como bola haytayta. Ñuqapas bola haytaytaqa yachanim…
delantero en mi equipo. Estudiante: Yo también juego como
delantero, profesor”.
Puedes formar pares o grupos de estudiantes indicándoles un Huñupi warmakunawan rimanankupaq:
tema específico para su conversación. Huk warma: Qayna punchaw tayta mamaywan Pacucha
Participa en diálogos
La respuesta puede ser: “Pablo: Yo me fui ayer domingo con mi llaqtata purikuq riniku. Ñuqañataq, taytaywan qatupi tukuy ima
sencillos entre pares o
papá a sembrar yuca. Luis: en cambio, yo me fui a pescar y mikunata rantiysini. Ñuqataq, wasiypi pacha taqsaypi, pichaypi
en grupos.
atrapamos varios pescados. Jaime: Mi papá y yo fuimos a la mikuna ruraypi ima mamayta yanapani.
Intermedio
Participa en Observa si interviene adecuadamente, hace preguntas, pide Allintachu rimarisqanta qawarin, tapukuykunata ruran,
interacciones, dando y información de manera oportuna. La respuesta puede ser: imapas munasqanta tapurikun. Kutichiyninmi kayna
solicitando “José: Ricardo, no vine el día viernes. Por favor, préstame tu kanman: “José: Ricardo chaskachaw punchawta mana
información pertinente cuaderno para hacer la tarea de matemática hamurqanichu. Amaqinakaspayki matemática qillqana
o haciendo Ricardo: Toma mi cuaderno. Ahí está la tarea que dejó el maytuykita prestaykuway wasipaq yachachiq llankana
repreguntas en forma profesor. Lo copias y me devuelves. saqisqan ruranaypaq.
oportuna. Felipe: Ricardo, ¿resolviste la última pregunta? Ricardo: No pude Ricardo: Kayqaya qillqana maytuy. Chaypin yachachiqpa
hacerlo. Me parece muy difícil. José: Juntos lo resolveremos.” llankana saqisqan kachkan. Chayta ruraruspayki
qupuwanki.
Felipe: Ricardo, ¿Qipakaq tapukuyta rurarqamurankichu?.
Ricardo: Manan atinichu sasallañam kasqa.
José: Chaynaqa kuskaya rurarusun.
Pídele su opinión sobre algún hecho reciente. Por ejemplo, Warmapa imapas chayraq yuyaymanasqanta mañay:
¿qué te parece?, ¿qué opinas sobre…? kaynata.
La respuesta puede ser: ¿Imaniwaqtaq?, ¿Imatataqa niwaq chaymanta …?
Da su punto de vista “Docente: ¿qué te parece que haya venido la enfermera de la Kutichisqan kanmanmi:
sobre hechos posta? Estudiante: me pareció muy bien, profesor, porque Yachachiq: ¿Imaniwaqtaq huk qampiq yachay wasiman
ocurridos en la aprendimos muchos sobre las enfermedades y cómo debemos hamusqanmanta?
escuela. cuidarnos. Deberían venir más seguido y hablar con nuestros Warma: Allinmi yachachiq, aswanqa achkatam tukuy
padres también”. unquykunamanta yacharuniku, chaynallataq allin
kawsanaykumantapas. Aswanqa sapakutin hamunman
taytaykuwan rimanarinanpaqpas.
Pídele que diga las causas o razones sobre alguna situación Warmakunata mañay imaynapim imakunapas llaqtan ukupi
o hecho ocurrido y observa cómo los relaciona. rikurisqanmanta rimarinanpaq hinaspa qaway imayna
La respuesta puede ser: tupanachisqanta qaway.
“Toda esta semana hay faena para limpiar la carretera que se Kutichinman kaynata:
Explica situaciones o malogró por los huaicos y la lluvia. Hubo una asamblea donde Kay semanatin hatun ñan allichapay apakun lluqllapa,
hechos ocurridos acordaron las tareas que iban a realizar cada uno de los parapa tuñichisqanrayku. Chaymanta huk hatun
dentro o fuera de la pobladores. Hicieron un cronograma de trabajo. Y nos dijeron huñunakuy apakun, chaypi tukuy ima ruranakunata
comunidad. que los estudiantes mayores íbamos a ayudar también. Por sapakama runa llankanankuta tantiyanakunku. Hinaspa
esta razón cerraron la escuela tres días para que todos sapapunchaw rurankuta mitachanku, chaypi niwanku kuraq
participemos”. warmakunata yanapanaykupaq. Cahyraykum kimsa
punchaw yachaywasita wichqarunku, llipiku yanapanayku
rayku.
Argumenta sus ideas Preséntale un hecho o situación que el estudiante conoce y Warmaman qawachiy imapas riqsisqanta hinaspa mañay
sobre diferentes luego pídele que lo explique con sus propias ideas. yachasqanman hina willakunanpaq.
temas. La respuesta puede ser: Kutichiynin kanmanmi:
“Docente: ¿por qué ya no hay tantos peces en el río como Yachachiq: ¿Imaynanpitaq ñawpahina achka challwakuna
antes? Estudiante: profesor, hay mucha contaminación mañana mayukunapi kanchu?
porque s e echan mucha basura y no se hace limpieza al río. Warma: Yachachiq nisutam qanracharukun mayu llapa
También porque las autoridades no se preocupan por el qupa wischusqanchikwan. Aswanmi manaña chuyacha
cuidado del medio ambiente. De la misma forma, cada uno de uywayta yachanchikchu.
nosotros no cumplimos con la responsabilidad de cuidar nuestra Hinallataqmi; llaqta umalliqkunamanpas pacha mamanchik
comunidad, los ríos y los bosques”. uywanakuymanta mana imapas qukunchu.Chaynallataqmi
ñuqanchikpas mana llaqtanchikwan, mayunchikwan
chaymanta sachanchikwan mana uywanakuyta
yachanchikchu.