Documentos de Académico
Documentos de Profesional
Documentos de Cultura
13.975 - C
0
ALT
REN
ソ
ン
*
*
EL
Ө
e
F
generali in não valen regno vltra feronam lo berate z cōfulto ac etiam pro prima et fecúda
cumt & fubrogatis vřís in dictis officijs falu iuffionib9penacs florennor auri aragonum
tem &dilectiōez. Izouidimus nuper ad fup AD.a bonis vřís irremiffibiliter exigendozú
plicationémahomat barberuçfarraceniville et nŕis inferédo erarys vobis dicim⁹rmā
be eldadenunciati de nece quadam per illüvt dam, quat, quotienfcunqs per dictü filci nří
dicitur ppetrata in perfonam alterius farra procuratorem inftati z requiſiti fueritis iuſti
ceni ville de nouelda:q idem mahomat iudis ciaz o dictofarraceno iuxta merita proceffus
caretur feruatis priuilegis dicti regni:rpres traillü ratione dicte necis facti z al'sprout
cipue prilegio fereniffimi regis petri piede vobis bene vifum fuerit faciat) z adminiftre
cefforis nfi:quo cautuz effe dicebatur caufas tis. Seruatis tamen fouis & priuilegijs dicti
defarraceno ad farracenum tractaridecidi z nříregnir quemadmodú iuxta illa faciendú
terminaridebere fecunduz çunā ſarracenozú effe inueneritis. Dedicta farracenox çuna
vt in dicta prouifione latius cerni poteft:que cum in hoc cafu predictis omībus attentis z
data fuit in prefenti villa vallis oleti die. vij. al's eide mahomat barberuç ad dicti filci p20
ſeptembus anni preſentis & infraſcripti.We curatoris inſtanciam impetito nec virtutedi
rum vt ex fupplicatis pro partedilecti noftri ctiprinilegij nec al's locum non vedicet:mini
fifciprocuratoris rex confultatione etiaz di meferuata:fz ea illiufqz iudicatura repulfa: i
lecti noftri fifci aduocati mageftatinŕe fac// caufa predicta pdebita obferuatione iufticie
ta accepim tam et ſivirtute dicti puulegij fecundü fozos & priuilegia predicta proceden
eiufdem regis petri farracenozum caufe fecú dum effe cenfemus . Aă fuper predictis omi
dum legéet çunam maurozu tractari folent bus &fingulis cum incidentib9et emergenti
zdebent:et hacten in ifto regno ita pratica bus ex eifdem officiaveftrafiz quat opus fit
tum fuerit et fit: id tamé eiufdem regis petri excitātes locum voces z vices nřas vobis cō
priuilegij vigoze locum habere compertů ha mittimus atq cōferim? per prefentes.120
buimus quando cauſepredicte fimpliciter in uifione predicta buic noftre piouiſiōi ex regij
ter farracenos tractantur: fecus eft ändo fil confily noftridelliberatione contraria quaz
cus nofter ture puncipaliter fibi queſito i cau ad cautelam cum prefenti reuocam⁹ rannul
fis partem facit prout feciffe in dicta caufa vi lamus in aliquo non obftante . Contrarium
dimus: ita perdictuz regis petri puvilegiú nullat facturi pro quanto gram noftram ca
expreffe difponitur vt ex eius lectura et dif ram habetis & penam preapolitaz cupitis nō
pofitione clare liqueredicitur
, Fuim propte fubire. Dat in villa vallifoleti die.xxx.mēlis
Primo la conqſta de valencia. Cq iudeiz farracenilibere babs furamenta curie iuratop emofta
Promiflo dotatõis fedis valen tizentur z q nil de bonis fuis am caffij fo.xij.c.xxxv. fo.xxxi.c.xiif
cie zconftitutio reddituum illius mittant.fo.vi.c.xv.zfo.xl.c.vi.er fo.xl.c.viijz fo.lxix.c.cxxlij. z fo
fo.í.c.i.ii.v.xÿ. q poffint copelli ad audiendűver lxxxiij.c.xvij. & fo.ci.c.xxij. fo.lx
Cy totus epatus valen effet fub büdei ibidem. XXV.C.FXV. fo.cxiij.c.xiiij.§.De
icctus metropolitafi, eclefie tarra De quib? et quanta lezda fols niqz.'
conefo.i.c.ü.fz hodie eft exeptus uaturz de non exbigendo aliqop Cub põis terti malefactores
vt fo.ccxl.c.xx. naufragio z de encantoz returno puniatur non obftante cópofitõe
Co omes captiponantur in carf fo.vi.c.xvi. x.dieru:z quatr exigat pena cuas
cere comuni fo.i.c.ii.fo.xli.c.xi. Dñs rex abfoluit ocs bitatz po ginationis cutelli non obftate dic
fo.li.c.xlvii.et fo.cvij.c.xxii. et pulatozes hiites domos alcareas ta cópofitiõe fo.ij.c.viij.§.ij.zfo.
fo.cxiij.c.xliii.§.Item cum. fo. turres zab oi pditõe e promittit xij.c.xxxv.zfo.lxxx.C. V.
clxxxviÿ.c.xxííÿ. qno facietfoguciari fo.vij. c.rvý De copoto z quartis curie : de
De cófirmatõe donatõuz za xxix.z.lxxxiiÿ.z fo.xxix.c.vi.zfo iufticijs fanguinis non fiendis in
bilimeton factor et fiendon pèxi xxxiÿ.c.xxvi. toto termino cuitatis p prelatos
minu petri foý.c.v.xx.fo.iy.c.x De officio iuratop 7 corûptate nobiles milites zč.nifi per curiaz
Co notarij ciuitatis valefi p totu fo.vij.c.xviÿ.z.lxxi.¿fo.xxix.c.ý z ciuitatis fo.xij.c.xxxv. zfo.jc,úij
regnú poffint cartas publicas te v.§.fi.z fo.lxvý.c.cxvi. fo.cxv.c§.i.
ftamenta et acta recipe z côficere xlvÿ.z fo.xxxiÿ.c.xxý.in pn.z.§. CDe tabula pedatici pro bladis
fo.ý.c.ví.z fo.xÿ.c.xxxv.§.¿ftitui_iÿ..volītes. fo.xxxiij.c.xx.§.fi. extraneoz:79 in cert) locis regni
mus zfo.xxxi.c.xv.in prin. zfo.cxxx.c.xcvý z fo.xcvi.c.vý.fo lezda vel pedaticû non foluatur.
Cy oês bitat ciuitatisvalefiz ei? cxxv.c.lxxxvij.fo.cxlviij.c.cxxxiiÿ fo.xij.c.xxXV.
termini fint franqui a peſo menſu §.v.z.xiij. fo.clxxvi.c.ii.fo.cxc De pifcatióibalbuffere acms
ratico lezda pedatico vl'ribatico ij.c.xxxviij.xxxix.fli.xlÿ.xliÿj.z.fo_ris/ z auium captôib?/% ofale fo
de mercib⁹fuis fo.ÿ.c.vý.lxxxvÿ cxcvÿj.c.x¡vý.z.xlviý.zfo.ccxix.c: xij.c.xxxvĹz fo.xcij.c.lij.
fo.xxix.c.ij.fo.xxxi.c.xiiij §.v.z xx.z.xvÿ. z fo.xciÿ.c.í.ÿ‚ͧ.7.v. Beftillicidijs et quibufdä alijs
fo.xxxiy.c.xx. z fo.xxix.c.iy.§.fi. Queda ftatuta fup tenendata fuitutib fo.xij.c.xxxviij.
r.c.iiij z fo.xlÿj.c.xiÿj.§.iiij.z.v.7._bula noue monete.fo.ix.c.xxij. De cafib⁹cótributōuz ficday'g
c.xv.zxvý.et fo.liÿ.c.liÿ.lv.lix ? ¶De moneta regaliu zo lege po clericos nobiles z milites fo.viij.
fo.lxiii.c.ciiüz.cxzfo.lxxvi.c.crl dere ac alisordinatôib? fo.ix.c. c.xxi.z.c.xxxviij.§.i.v.c.xlíý z fo.
vii. z fo.lxxxvi.c.xxxv.li.z.lvi. z. xxiÿj. z fo.l.c.xliÿj. z fo.xxxý.c.fxÿ. Įvÿ.c.lxxiÿ.zfo.cxxi.c.lxviij.z.lx
fo.cri.c.lxxxy. S.iij. if z.lxxvi.z fo.cxxiÿ.c.lxxviý z fo.
Cocuria non alienetur nec aliqs Co nihil foluatur p2o albaranis cxxv.c.lxxxviij. fo.cxxxix.c.cxiij .
ibiponatur piece vel preciofo.ij. pedagij nec quintifarracenoy fo z:cxiiij
c.viij. fo.xxi.c.lxxv. X.C.xxv: In quib cafib⁹ non fiat fatica
De cópofitione.rx.dierum fo.ü. De lezda dertufe, fo.r.c.xxvi. nec def laudimiû fo.xij.c.xxxix.
c.viij.§.ú.z fo.xú.c.xxxv.§.iÿ.zfo xxxi.xliii.z fo.xl.c.v z fo.xlv.c.xx Qualr foluat lezda in biar bu
xxxix.c.iy.§.quiber fo.rly.c.xij. fo.lxxiij.c.cxli rriana xariua z możvedre fo. xiij.
in piin.et fo.lix.c.lxxxiiÿj.§.iÿ.8. CQualfcuria eligatur annual c.xl.
ea propter :7 an calonia euagina tím z quatr iudicet fo.x.c.xxviij. De modo teftamentoyz aliară
tionis gladú erigat abfqz partis xxxv.lxxŸ. vltimarü voluntatū fo.xiiij.c.xlij
requiſitione ibidē z fo.lxxx.c.v. THe fiat aliqua cooptura invijs De aduocatis et de forma qua
CEt quiz quodari debet codena circuit ecclefiaru.fo.x.c.xxvý. tenctur feruare in caufle/7 an p
to vlterioz terminus adfoluendu De penfis & menfuris z quid z cedi poffit fcom ius cõe fo.xiij.c.
de officio almudaçaffie zde cócef quatr ponderet fo.ri.c.rrr.l.zfo xxxvij.z lxv.z.lxxxij z fo.xxx.c.vij
fione adepriuiog paſturarūzce xxvi.c.lxxxiiij.§.volētes z fo.xxxi fo.xxxij.c.xvij.§.iz fo.xlviij.c.xli.
quarú fo.ÿj.c.viij.z.ix.etfo.xxij. c.xiiij.§.iiij z fo.xxxvi.c.xxxij.§.i. ltr.zfo.lviij.c.lxvij.
c.lreviir CHe fiat aliqo armamétú pcur ofemel prolongat⁹ fugdebito
Defranquitate pafturaz z po farios fo.xi.c.xxxij.et cui copetat iteruz non prolonguetur/z fibēt
tationu aliorüqz vfuuz beftiarup dare licencia armandi fo.xxxi.c. bona mobilía teneatur de ipis fol
totú regnú fo.ú.c.viij.ix.xix.zfo. xv.§.v.z fo.cxlv.c.cxxvij.z.cxxxi. uerefo.xv.c.xlv z.lij z fo.lvi.c.lxx
rrry.c.xv.§.üz fo.rrru.c.rr.S.fi z.cxxxiij z fo.clxxxvij.c.xxiij z.fo. De tintoreria de indi fo.xvi.c.
fo.lxv.c.cviy.zfo.clity.c.iy. cxciij.c.xxxviij. fo.ccxl.c.xix. xlvi.z fo.xlviij.c.xxxv.
De ftatutis vfuraru.fo.ij.c.xi De cequijs z cequiarijs zotra Comilites non poffint emcre be
xiij.zfo.xxxi.c.xix. §.iý.z ví. cos quidpoffit procedip heredi reditates infra cinitate valen vel
Comafacramenti iudeoz fug tarios fo.xi.c.xxxiiij z.xxxviij.§.fi. eius terminü fo.xvi.c.xlvij.
malcditõib" fo.v.c.xiii. zfo..xxx z fo.xxxij.c.xxij.§.iiij. De falario aduocator fo.xvif.
ÿ.c.xix.§.ÿ. CQuibdieb fiant electiões et c.lvi.zfo.lvi.c.lxvij.§.j.
+ÿ
Tabula
CLonceffio facta ciuitatide mus Donatio et conceffio regia in e De pena de fals teftimoni fo .
"
ris barbacanis vallis z planis e mendâ z remuneratione tertie de xli.c.xùý.§.ÿ. z iÿ.
iufdem fo.xvý.c.lvý. z fo.xxxiÿ.c cime facta epo z capto valen o ca Contra ludentest tenentes lu
xx.§.iij.ii.v.vi.z fo.crv.c.xlviij. ftris z villis derullella zde garig du publice z non pcedat licens
Cq aliquis habens franquitate fo.xxvi.c.lxxxv. cia alicui z de diviſione penaz ex
adio rege non admitatur ad aliq Cccidens aliquem debet mozi inde puenientiú fo.fl.c.xiiÿ.§.iú
officia fo.xviij.c.lvíÿ . nifi in defenfionem perfonefue vt fo.l.c.xliiij. fo.lxviij.c.cxviij &
De iuraméto etconfirmatione rerum fuarú factü fuerit fo. xxvý fo.rciu.c.lvý.z fo.ccxxx. c.xxxúÿ .
foz0zum priuilegiozűz qomes c.lxxxviij.§.v.Et quid fi homicis S.t.ÿ.iy.uÿ.
fucceffores reges id facere tenea da fuerit nobilis ibidé.Et quid fi Que falarialgu no ſia pres de
tur fo.xviij.c.lx.z.lxxxi.z fo.xxix. in camino publico in eode.§.vi. les fentencies als primers pleyts
c.v.zfo.xrry.c.xix.S.vij.zfo.xxx Can quilibet poffit capere male plos jutges dela cost real fo.plij.
vi.c.ij.zfo.xxxy.c.xiij.z fo lxxxvi. factozem fo.xxvi.c.lxxxvij.§.xi. c.xij.§.vi.et fo.lx.c.lxxxvi.et for
c.xxix. fo.xcvi.c.ix. z fo.xxxvių. To in vallo valefi non fiant edifi lxxxij.c.xiiij.
c.í.z fo.ccxí c.ÿ. · cia ymmo factadirruatur fideces notarij in contractibus mus
De conceffione mercati zo gui tero fiant fo.xxvij.c.lxxxvi. tuidepofiti feu comande non ap
datico z preferuatione venienti De pace et treuga acalis ordi ponant iuramétú fo.pliiij.c.xviij
ad ipfum fo.xviij.c.lxí. z lxxiij. nationib⁹fo.xxvý.c.lxxxviÿj. Tq fideiuffozes dati teneatur ad
De quattuor pbis hominibus q quilibet poffit edificare z fa penaquarti cu fuerit comilla put
eligédís ad faciendas talias 7 de cere domos in gradu maris fo.xx zad pricipalé quantitatem fo.xlv
pate ipozum fo.xix.c.lxííý. wiij.c.lxxxix.z fo.xlvi.c.xxv. c xxij.
Lonceffio facta populatozibus De inquifitionib fiendis con in conceſſione generali guis
& poffint fcindere pannos in coz tra oficiales zo modo et formap daticozum debita mercatorum ex
operatorus fo.xix.c.lxvi. cellus fo.xxvii.c.v.§.i.zfo.pli.c. traneozũ nó intelligantur fo.xlvi
Cq fialiquis ratione maleficij in ri- zxvi.z.fo.xc.c.xli.cum quiqz c.xxv.
trauerit et receperit fei ecclia va fequentib.z fo.ci.c.prv.zfo.ciu. Co tomatoes dati per mercato
len o non extrabatur ab eadĉ fo. c.ix.z fo.cxiiij.c.xliiij.§.item q. res extraneos fug folutionib" per
xix.c.lxvij. Dereuocatione gabellaruzfo. curiam ipfis fiendis infra fex me
To decanus et capitulum poffit xxix.c.vi.§.i.z.c.ix.§.i.z folii.c. festantümodo teneantur fo.xlvi
emere quafcüq3 poffeffiones a mi fr . c.xxvij.v xxix.
litibus fo.rix.c.lxvij. Quantum folui debeat plau batulus generalis z procura
Lonfirmatio z perpetua cocef mata bladı zvini fo.xxix.c.vi.§.fi toififcalis non facianttornare ali
fio monete regalium i de foluédo CDe electione fer confiliariozuz quos capleuatos nifi ad inſtancia
mozabatz declaratiõe fupfotone cuiuflibet parroquie fo.xxx.c.vu. partis querelantis fo.xlvi. c.xxxi
illius fo xix.c. lxviÿ.z fo.xliiý.c.x §.fi. To aliquis iuratus non ponatur
vÿji.z fo.lvÿÿj.c.lxxviij z lxxxi.z fo. Me aliquis aduocatus 8 fecca in numero illosum qui in iufticiaz
cv.c.xv.et fo.cxxvý.c.cxuÝ. nopoffitvti tutela vel cura : nec eligunt fo.xlvii.c.xxxiij.
Cotenentes continue cquzzar dari i extimatores/nec ducere nec Cofi fuperptractibus vfurarijs
mafint franqui ab omni peyta et procurare nifi tantü vna caufam executio petitafuerit/iudex eccle
exactione regali fo.xx.c.lxix. fo. 2de cultellaris z cerdonibus.fo. fiafticus an eam poffit impedire.
xxxiÿ.c.XXV. XXX.C.viij. fo.xlviij.c.xxxiiij.xxxvi.z.flííj.
Tq quilibet poffit apportare fus q fi vtatur contra forunvel pri Co quilibz poffit emere vinuz in
staz ad ciuitatéfranger fecure fo. uilegiü q illis non preiudiceturi ciuitate valen et ipm vbiqz defer
xxi.c.lxxiiij. z fo.lxxi.c.cxxxy. z fo. fuo roboze zvaloze fo.xxx.c.ix. repartib prohibitis exceptis fo
cxxxvi.c.cxi. Tq quilibz poffit emere zvende plix.c.xxxix.
De prohibitione mittêdi vinu re quafcunq3 res z bona non phi Co nullus poffit concedere gui
extraneuz in ciuitate z confinib bita pforum feu priuilegium fo. datica feu elongamenta niſi dis
tpe acmodo ibi declaratis zo ୪ po xxx.c.ix.§.fi.zfo.pci.c.l. rexfoxlix.c.pl z fo.lxxiiij.c.cxliiij
teftate conceffa iuratis fup codes De falarys notariozum p20 in Co tertia pars penan impofitan
fo.xxij.c.lxxvi.zfo.xxxii. c.xxy. et ftrumentis fo.xxx.cx.et fo.lvi.c. p for comittentib? fraudem in vi
fo.cv.c.xvi.zfo.clxíÿ.c.xiÿ. lxvý.§.fi. no z medietas penari impofitag
De decimis z piimitijs perfol fcribentibus tefta nil poffit le in cedentibus de nocte p ciuitaté
uendis fo.rry.c.irrv.zrc.zfo.rr gari fo.xxx.c.r.§.i. finelumine poft pulfationem cim
vííÿ.c.í.z ퟂz xiij.§.i.z an poffint Que la pumera confeffio dels bali fit cois ciuitat) fo.plix.c.xlvi
elongari fo.clvi.c.f. ferrabis catiuats fiavaledora fo. De mundandisvallo z albello
De compulfione fiêda confilia plÿ.c.xiÿ •§.i. nibus cum aquis cequiarum fo.
rýs ad dandum cófiliü fo.xxiiij.c. Cue algu no gole portar mer li.c.xlvij.
Ixxruz fo.cxvi.c.lví. caderies a terra de enemichs del lenones z lene bannianf a ci
CDe eligendis duob'probis hoi fenyorey fo.plü.c.xiÿ : §.ý. uitate z eius terminis fo.li.c.l.et
nibus ex vno quoqz offitio advis Cpcurator nifi ad alleganduz lxi.z fo.ccxxx.c.xxxiiij.§.viij.
dendu ne i ipfo offitio fiat fra fo. caufas abfencie no admitatur in De iurifdictione z merimpio 8
xxiiij.c.lxxxiij.z fo.xxxiÿ.c.xxúiÿ. caufa criminali fo, xlij.c.xiij. §.i. almaçoza fo.lij.c.liij.
Priuilegiorum
Cq fimulieres cóiugate publice Co primi emptores reddituú cle trafozus feu priuilegia dirruank:
comiferint adulteriü qfine denu ricon poffint ipos reddit? portas nullus pollit cobopire aliqua
ciatozereiect is veftibpciuitate rez ducere quocüqzvoluerint fo. via feu azucacuz debüs oibus co
nude currat.fo.lv.c.lký. lxi.c.xciiij.zfo.cx.c.xxxvi gnofcat muſtaçaffus ciuitatis feu
An gerenfvices pcuratoris de qin nullis locis inuocet feup villag regni.fo.lxir.c.cxxy.
caufis z negocis militü regni pie clamet la calla.fo.lxi.c.xcv.rcrü De electoe iufticiaruz de iurif
dicti z boim fuoz in eo cafu quo e acrefcant vel amplientur a dictõe eozūdē.fo.lxviii.c.cxxiý.Z
iurifdictio addfiz rege fpectat co cuta vel cequie locoz fugior riui fo.xlvý.c.xxxÿ. z fó.lxxiii.c.cxlių
gnofceredebeat.fo.lv.c.lxiiij . fo de godalauiar.fo.lxy.c.xcvi. Co iufticie ciuitatis z villarú ré
fli*c.ixz fo.ccxli.c.xxi To in nullis locis ciuitatis z ter gni poffint in curis comuz eligere
Canon obftantib cópofitoib? mini valefi receptentur baniti fo. Teu ponere curritozes fo.lxviiÿ.c.
remiffionib feu affignatiõib ali Iri.c.xcviij.z fo.lxxxiij.c.xvi. cxxüíÿ.
quib?cóceffis fumptus z falaria Co gubernator pollit cognofces nullus notari audeat inſtru
officialiu pfoluantur.fo.lv.c.lxvi rede crimine fodomite fed officia meta oficere de hýsa principalr
z fo.lxxxvi.c.xxxii. les ordinarý poffint effe plentes ad ipzptineat fo.lxix.c.crrv.
De falario ludicü delegatoruz fo.lxy.c.xcix. De franquitate obfuanda etia
fo.lvi.c.lxvij.§.i. De vnitate feu piüctõe regno de carta ipius ftatim non fiat fi
Cobaiulus no recipiat pecunia aragonú zvalefi ac comittat bar des.fo.lxx.c.cxxviij.
pio reb que extrabuntur a ciuis chifi.fo.lxiij.c.cý.zfo.lxxxiij.c.rv De cognitoe baiuli fuper que
tate noprohibitis.fo.lvi.ca.lxxi. zfo.xcviij.c.xij. ftionib cequiaru.fo.lxx.c.cxxx. ?
To in fede valefi nodeferant res De electõe cognitõeziufdictõe fo.crrv.c.lxxxvij. et fo.ccviij.c.ir.
comestibiles feu mercimonie aliq ac imunitatib alcaldo ficce feu Reqsfcriptor non bfis auctez
necludaf adtexillos . Eqiudei collegi eiufde ac de ptentõe iurif publica notarie poffit publica ac
farraceni du corpus xpiportat dictois eouïdë.fo.lxüÿj.c.cij. z fo ta in cais recipe fo.lxxi.c.cxxxiiij.
per ciuitatem teneatur genua fle cxlvi.c.cxxx.et fo.clxxi.c.xxviij.? Quatr puideatur ad accipien
ctere vffe occultare fub pena ibi foclxxy.c.j z fo.cxcix.c.lý z fo.cci du aquaz de cequis locon fupion
appofita.fo.lvi.c.lxxij. c.lv.z fo: ccvi.c.vi.z.p.zfo.ccrvý zeam reducendu in riuo de goda
Co nullus officialis fup homici ca.xi.7.xxxý. lauiar tpe neceffitatis.fo.lxxi.c.c
dijs vel criminibus de quibus pe ua pena puniant 3betes cla rrrv.cum duobfequentibus.
na mortis aut mēbzi amiffio pof deftine mfimonia.fo.lriu.c.cvi. Declaracio regia facta iter be
fet fequi nullaten oponat abf Deceffione penfi bladoz z fa reditarios cequiarude mistalla 8
expreffa licencia dfii regis fo.lv. rine.fo.lxv.c.cip alfarade ruçafa de rascanya zde
ca.lxxij. Tq farraceni mozerie valefi non muncada.fo.lrrü.c.cxxxvių
To baiulus cognofcat fup gftio poffint denüciari nifi coza baiulo Conceffio officii guardianat
nibusdeſcendétib⁹ fup costruen generali.fo.lxvý.c.cxi. viniz diuifio penarú inde puenić
dis molendinis furnis feu balne denuciato, fiuepfecut fuerit tiuz.fo.lxxiij.c.cxl.zfo.lxxvi.c.cxl
is.fo.lvÿj.c.lxxv.zfo.cxxxv.c.cvi denuciatões fiue nofi probata no ix. fo.crtvý.c.xch.
Cogubernator ac illi affeffop fuerit denek in expēlis nifi iufta denunciator vel acufato? co
bisa pertinent ad officiü fuü nul denuciadi caufaz hüerit fo. lxvý. pellatur ad cauendü ne durate ca
lum exbigant feu recipiat falariû c.cxííÿj. exeat terra ditõi regie ſbiecta: za
nifi in cafu partitōis terminop.fo quapena puniat ille & pmanes dadeclaratiões facte fuper iftis.
lviij.c.lxxix.z fo.lxx.c. cxx vý. et cũbño carnalr coğuerit nutrices fo.lxxý.c.cxxxix .
fo.lxxxvii.c.xxxvý. cũ trib leqn ancillaz vel ſclauã ipius dfii fo.lx Co ciuitas feu iurati pregiù p
tibus et.fo.cri.c.xxxix.et.xlúý.in - vý.c.cxv. curatozez manuteneatur etdefen
prin.et.§.iiÿ. Quantur qualr fieri z prendi dantur fupftatuto adepriuiozum
Andonacio facta interviuos 8 poffint enuana fo.xxiiij.c.lxxxiiij. z fup eoz poffeffione:z diufdictio
beat coputari in legitima.fo.lix. $.iij. z fo.lxvý.c.cxvij. nez cognitoe ptinente iuratisfo.
ca.lxxxii . q ille qui cefferit vel renüciaue Ixxvi.c.cxlvifo.lxxix.c.ii.z fo.
Co pene commiffepretextu fiue rit bonis preconitzetur pulice cũ cũ feqnti et fo.clij.c.
cxxxvij.c.cir.cü
róne delicton ziniuriarü quomo tropeta fo.lxviij.c.cxviij. ÿ.7.v.z fo.clxv.c.xiiij.T.xix.
et qfi poffint z debent exhigi. fo. ocurritozes qfe abfentauerit To non poffit inquiri contra ius
lix.c.lxxxiiij. vel fe abatran poffint vbiqz capi ratos velut otra officiales regios 10
CAnvaleat fieriinquificio cótra ad fuoz fideiullog inftancias: zq fo.lxxvi.c.cli
alique officialep gubernatorem ipfi fideiuffores fi fatiffacere ned Contraprocuratores factores
abfq3 fpali licentia dñi
dfii regis fo. uerint detineatur capti.fo.lxvij. feu negociatozes mercator deti
lx.c.lxxxviij. z fo.pli.c.ix.§.fi.et_c.cxx. nentes apo fe pecunias exactas ä
fo.clxix.c. xxv. Ciufticie villarü regni cas at liter pcedat.fo.lxxvi.c.cliÿ.et fo.
CReuocacio cóceffionis facte 8 tingentes fumma.l.foto. etinfra criü.c.xliiij.§.fi pcurator. Et do
barcagio albuferie.fo.lx.c.xci. poffint decidere nudo verbo z oi in debitorib? ciuitat} fo.clv.c.viij
Tq in caufis.xxx.foto. no admit appellatiõe remota.fo.lxviij. c.c. Co in executoibus non admitat
tant aduocati nec proteftatiocs xxi.z fo.lxxiiÿj.c.cxliÿj. aliq exceptio nifi pbata fuerit cũ
fo.lxi.c.xc új. Cg opera facta feu coftructa co publico inftfo.fo.lxxvi.c.clv.
Brumlegiozum
To iufticia in ciuili 8 caufis z ca Co nullushitaf ciuitatü aut vil z facratiffima virgine maria fo.c
lonijs cequiaru no fe intromittat laru regni audeat fe facere boies iiy.c.xiÿ.z fo.cxii.c.xliii.§.rur/
zin quib beat cognitöez fo.lx.c. vel vaffallu alicuius nobilis mili fus. fo ccxxx.c.xxxiij.§.v.
lxxxix. z fo.lxxvý.c.clví. tis vel alterius/7 de armis pzohi Conceffio facta ciuitatide antí
Lapiens furein refua zeute bitis auferendis fo.xciij.c.lx. qua domo et tabula penſi fo.cvf.
nens alligatú an videatur comit Beneralis inhibitio de non er úrviÿ.
tere crimepriuati carceris fo.lrx trabendis bladis a regno z ci liceat cuz piſcari i mari cũ
vij.c.clip. uitas poffit armare ptra extrabe patenes zal's fo.cvÿ.c.xix.
Co vniuerfitas feu iurati ciuita testet quatr diuidant pene exeif Tofuper caufis aquaruz z ceɖa
tis feu villarü regni poffint ozdia dez prouenientes fo.xciiij.c.j.ü.z rum non poffint fieri comiffiones
refeu impõere filas z impofitões xvij.z fo.lxxvi.c.cl.z cli.z fo.lxxxj z fiɔtigat aliquos olegari quatr
fo.lxxviij. c.j.et fo.cviij.c.xxiiij.et c.xi.z.xx.fo.xciij.c.lix.z fo.xcix. pcedidebeat p eofdefo.cvi.c.xxi
fo.cxxx.c.xcvý. c.lxj. Colbaiulus generalis tan ge
Cq apportaresvictualiafint gui Cybeftiaria non extrabantur a neralis procuratoz fifcalis poffit
dati fo.lxxix.c.iii.zfo.c.c.xviy.z ciuitate feu regno fo.xcv.c.iiij.et fuftituere pcuratores fifcales.fo.
fo.cvi.c.xxy.fo.cxliii.c.cxxiij. fo.clxxxix.c.xxx . cix.c.xxxi.
fo.ccxxvý.c.xxix Coiurati poffint imponere pie? Co nulli clezico piugato tonſura
De falariocurrito z de penis tiuz in frumento ozdeo zalis vic actuatr deferenti tradatur inftfz
quas incurrunt fi plus petierint. tualibus fo.xcv.c.v.et fo.xxxiij.c. franqtatis fo.cix.c.xxxi.
fo.lxxx.c.v. xxý.§.iÿ. Co per iudice affignetur denun
Co afferentes fe here for arago Lontra carnifices fo.xcv.c.vi. ciatozitermin infra quefuaz de
num intra certũ tps teneantur ac z.xix. nuntiatōez proffequi teneatur fo
ceptare ac feruare in plonis z bo q iurati poflint ftatuere q eqz cx.c.xxxii.
nis fuis for valen fo.lxxx.c.vý. arma non extrabantur a ciuitate C gerens vices pcuratoris reg
Copoffit extraþi bladú a ciuita_fo.xcvj.c.vij . ni valen neqat affellozi ſuo vt eiº
tedertufe p ciuitate valen.fo.lxxx De mutatoeduay tabulag car locūteñi vices fuas cómittere fo.
c.viÿj z fo.xcÿ.c.liiÿj.zfo.cix.c.xxx necerie cum aucte regia fo. xcvi. cx.c.xxxv.z fo.lxxvij.c.clvių.z fo.
zlxxiÿÿ. c.viij. cxxvÿ.c.xciÿj.
Codfii locop cas farracenoz cu o ad officia gernfuices procu CFatientes vulnera feu neces in
filio iudicũ qui alcadis nūcupā ratouis z eius affefforis forenses dieveneris fancta qua pena puni
tur iudicent z de falario illog fo. et no hereditati in regno minime ridebeant.fo.cri.c.xxxviij.
lxxxi.c.if.x.z.xxx. admitātur niſi preſtita fatifdatio De fufpitõib iudicum ordina
Aequis nifi fufficiens fuerit z nefo.c.c.xx rion adlegatozű fo.cxí.c.xl. 7.liÿ
bone fame recipiat in carcerariu Co ozdinarij cognofcat 8 caufis Et qo in iudicib regie audiencic
fo.lxxxiÿ.c.xvij. fifcalib dio rege abfente zq ex fo.ccxxxý.c.xxxvj.§.ÿ
Quit fieri expediat in regia crea eis non poffint fieri alique comit's Buidaticum & faluaguardaca
tione notarion et poft ipam ante fiones fo.pli.c.ix. fo.cj.c.xxiij. baneaz z beftiariorü fo.cxij.c.xli
vtant officio notarie.fo.lxxxii grefcripta vel mandata regia et fo:xxvij.c.lxxxviij.§.x
c.xix. otra fozosvel priuilegia impetra Lontra ciuesinobedientes or
Co procuratoz regní z alij ozdia ta etiam fipro fcoa vel pluribiu dinationibus confilij z iuratozű
ry recipiant pteftatões cũ quibuf fionib? fiant nullat executioni de fo.cxij.cxlij
uis notarys fo.lxxxíý.c.fri. ducantur.fo.ci.c. xxiiij. et fo.lxx De prohibitione correntiaruz
Co non fiant cómiffiones caufas üj.c.cxlvi.z fo. xxxÿ.c.xvij.zfo. arrotiorü fo.cxij.c.xliij.
ruzi genere z fine iufta caufa.fo. lxxxv.c.xxvi. fo.cxlvi.c.cxxix.et CQualiter procedatur cótra pe
lxxxij.c.xxi.zfo.cxxvi.c.xc. fo.cliiij.c.iiij. tentes elemofinas fraudulenter
non poffit inquiri cótra cur? Co de caufis farracenon aliame fo.lxx.c.cxxviiij•
ritozes.fo.lxxxv.c.xxvý. mozerie valen non poffint fieri co Contra non petentes folidataz
De qttuor ex iufperitis in 2fi milliones fzeorum cognitio pti vel feruitute infra annum fo.cxiij
liarios eligédis fo.ixxxv.c.xxvii neat ad baiulufo.ci.c.vj. c.xliiij.§.Iterum
Cq iufticie ciuitatis z villaru re Cg quilz iudex vel arbiter intra C procurato per cóparitionez
gni cognofcant de oibus cais mi xxx.diesfoluto falario teneantur principalis non cenfetur reuoca
litú feu girofoz.fo.lxxxvi.c. xxxi ferre feniaz fo.c.y.cvÿ. tus.fo.cxiij.c.xliiij.§.nullus,
Capropter procedimenta in dif Cg in caufis farracenon obfuet De pace non fienda coacte per
pendiu iufdictõis fecularis facta eis eoz guna: zde herencije z fuc paretes occifi in cafu fozi:fem fur
per iudices ectiafticos non pce ceffionib cozunde fo.ciij.c.p.z fo nou qfi algu matara.ti, decrims
datur 3 eos fo.lxxxvý.c.xxxiiÿ . clxxxííÿ.c.xiiij. De vulneratibus pro pecunia et
Co nemo pollit pueniriciuitrvel Cq aliquis nifi pbieniu pratica de thefauro abfcondito, fo. cxiij.
criminalr ex fuuz domicilium fo. uerit non recipiatur ad offitiü af c.xliiij.§.poro.cũ fequentibus.
lxxxvij.c.xxxvi . feffozie fo.ciii.c.xj. De calafatis. fo.cxiij. c.xliiij.§
Ae blada in erba greuendito Laudabilis piouifiofup cura quippe.
res poffint emi precio adenatato orphanoz fo.ciij.c.xÿ An occafioe preteritionis filio
fo.xciÿj.c.lviÿj. Contra blaffemantes dofio do rum rumpatur teftamentuz.z an
Labula
11 2HAHAR
fit néceffe q teftes fintrogati fo. impofitionum ciuitatis vel locoz inlie generalis nifi illi fcriba fo.
crtij.c.xlity.§.nouiffime.cü
cũ feqnti regni poffint licite arma deferre . cxxxij.c* cl.
De vifitatione fienda per gere fo.cxx.c.lpv. Tacta z fcripture curie baiulie
reuices procuratous ploca regni q nulli liceat embotigarefru foluantur put in curia guberna
Et de electione alfeffor iufticiaru mentum ordeum feu annonam fo tionis fo.cxxxi.c.cij.
fo.cxiiij.c.lv. fo.clxí.c.ijj - cxx.c.lxvi z fo.cliij.c.vi. prouifio in fauozez collegij no
Cy exercitus villarum non tenes He alique comiffiones fiat cle tariozum fo.cxxxý.c.ciij.
antur ire donec defumptib' cozũ rícis et pvia relatõis.fo.cxxi.c.lxx Ceiurifdictione z cognitione
fuerit affecuratum eifdem.fo.crv He comilliones flat extraneis wufticie ville mozelle fo.cxxxiii.c.
c.xlvi. ctiam p viam relationis.fo, cxxi. ciiij. fo.cxcix.c.li. et fo.ccxxxiij.
qiurati non fe intromittant fu c.lxxi.7 fo.clvii.c.xiiÿ . c.ú.
per extractione rerú prohibitarü CLōmiffio facta gubernatori fu Ad quem fpectet facere inhibi
ARESUNS
acfuper alus patrimoniu regius per qftionib defcendentib'exfu tiones de non extrahendisvictua
tangentib officio baiulie perti ftibus per riuú ducendis fo.cxxi. libus a regno et andis rex poffit
nentib.fo.cxv.c.xlvij.z.lxxix. c.lxxiÿ. dare licenciam fo.cxxxvi.c.cviij.z
De conceffione virge nuncio iu ofiqui ex conceffione regia fue fo.clri.c.iiij.
ratop.fo.cxv.c.xlviiÿ. rint facti generofi infra annú te Que fint regalie principis z ea
notary 7 fcriptores curiaruz neantur accipere cingulu militarum cognitio cui prineat fo. xxvi
fcribant folutiones fcripturarum re al's remaneant peytery fo.cxxy c.lxxxiii. Sz itelligim?.7 fo.cxxxv
in margine proceffuum fub certa c.lxxv er fo.cxxxviij.c.cxij c.cvi.z fo.ccxvý.c.fi.$.deinde.
pena.fo cxv.c.l. Tq baiulus generalis cognofcat o hostalerij no poffint effe cur
De protectione faluaguarda fi decrimine collere p quofcunqz fa ritoresfo.crxxix.c.crv.
uc guidatico conceffo carnificib rracenos commiffo fo.cxxiij.c.lxx De iurifdictione adminiſtrato
ciuitatis valen fo.cxvi.c.li.et fo. vý. z fo.cxlvý.c.cxxxij. rum impofitionu: z an de caufis i
ccxvių.c.xííý. Eg cuftodia rerü prohibitaruzp pofitionu poffint fieri comiffiões
AIL PA
E de caufis ad curiam guberna tinet iurat) fo.cxxij.c.lxxviiij. fo fo.cxxxix.c.cxvi. fo.clxy.c.xvi.z
tonis ordinarie expectantib? non cxv.c.xlvý. fo.clxxxvi.c.xviiij.z fo.clxxxxý. c.
poffint fieri comilliones: defufs gubernator feu eius locumf xxxvi .
pitionib gubernatoris et illi af non poffint concedere licenciaz Quels bes deles repenedides
fefforis fo.cxvi.c.lýj . deferantur arma fo.cxriy.c.lxxx. mozints en dita cafa ab teftamét
Io non fiat inquifitio contra no z fo.clxvių.c.xx. o al's fien dela dita caſa fo cxxxix.
tarios z teneatur cauere de nó o gubernato? z baiulus teneat c.cxvij.
allegado fenfuram in delictis cos vnum virgarium dumtaxat in eo Luipertineat cognitio caufay
miffis in officio notarie fo.cxvi.c. zum curis fo.cxxiiij.c.lxxxi. exiftentium inter mulieres exiſtē?
lný. q creditor alicuius pupilli tuto tes in domo dicta deles repenedi
De iurifdictiõe et poteftate co rem quemos accufare defufpecto des zalias quafuis perfonas fo.c
ceffa iudici decimay fo.cxvi.c.lv. minime poffit nifi per formazibi xxxix.c.cxvij.z.fo.cxciij.c.xxxviuj
tomentur z apponantur ca/ contenta fo.cxxiiij.c.lxxxvi. To cequiade mucada no valeat
thene in angulis alijs partib⁹ci Cediuifione aque riuide goda in profundiozē actum vel maiorí
uitatis fo.crvi.c.lvý. lauiar z cequie de moncada. fo.c amplitudie deduci.fo.cxl.c.cxvii
Eapitula cocozdata i.ter dim xxv.c.lxxxvij . Co nullus farracen poffit arma
regem z cpm valeń fuper conten De cognitione delicto feu co defferre fo.cxli.c.cxviiij.
tione iurifdictionis com fo. crvý tractuuz cómiflozum in marifo.c Qualiter procedatur p guber
¿'lvíÿj xxvi.c.xcv.rfo.cl.c.cxxxv natorem fuper crimine collere co
fententie in perfonaz dui re Donatio facta per dim regem miffoper aliquem fingularem ali
gis late eo abfente dicantur nulle vniuerfitati vales de villis muri cuius loci bzachyj militaris fo.cxli
fo.cxviii.c.lviiij . ucteris cuylarie et podüz de alijs c.crr.
nopermittatur iudicibus cc gratis et fignanter & ciuitas va Sentencia lata inter ciuitatez
clefia is vti iurifdictionefecus len z gradus maris fint franquia valefiz villam muriueteris fuper
fari:zep puniatur notary tales p folutione mozabatini fo.cxxviij.c cafibus contributionum fo .cxli.
ceffus conficientes fo.cxvij.c.lx xcv. c.cxxi.z fo'clxxx.c.víý. 7 fo.clxxv
Co gubernato? nó poflit dare li o ciues z alij quicunq3 poffint c.iy.
cenciam farracenis recedédia re habere quecunq3 loca et bona cu o guidatica deferentib victua
gnofz coz cognitio ptineat baiu tercia partedecime zalijs iurib lia conceffa non comprehendant
lo generali fo.cxx.c.lý. fo.cxxxi.c.xcviij.zfo.cl.c.cxxxiii. illos qui eifdem dolu feu fraudem
Tq bona de realenquo in ecclia 9 gerenfuices procuratoris no cómiferint fo.cxliiij.c.cxxiÿj.
tranflata tano cofifcata illico oc cognofcat de caufis fcribaru z do Sobie les defofpitations dels
cupentfo.crr.c.lxii. mefticorum illius offici f3 cozu co naffrats fo.cxliiij.c.cxxiiij.
Co non auferantur arma pufti gnitio prineat ordinarijs fo.cxxxi He locus de muferos contribu
ciaz farracenis f3 com cognitio p cxcix. at in demādis regijs nififecundu
tineat baiulo fo.cxx.c.lxiiij. Co nullus not poffit recipere ins alia loca contributionis fo.cli.c.
Cy emptores officiales z nuncų ftrumet a feu alias fcripturas ba cxxxvi.
Priuilegiozum
CProuifio fobre les terres öles llis iefu xpi ordinis cartufie fint guidatica feu elōgamēta nổ
marials fo.cxlvii.c.cxxxiÿ. vicini ciuitatis valeni zgaudeant copichendunt debita ratione re
Canon fiant ppofitiones feu re illius priuilegýs fo.cxlv.c.xvý cep tionis inftrumentozü fcriptu
miffiões de quibufuis penis zca De tabula depofiti fo.clxvi.c. rarumzaliozuz labozû fo.clxxxtij
lonus abfqz interuentu z volūta xviÿ.z fo.clxxxviý.c.xxvý. cứ .
te aduocati z procuratozum fifca q iufticia in criminalibus non De cognitiõe farraceni blaffe
lium fo.cli.c.cxxxvý . poffit remittere aliquem crimino` mátis de dfio deo fo.clxxxiÿ.c.xiÿj
Co not nifi habiles repti fuerint fuzepianu vel farracenü curie ec Sarraceno moztuo fi iter illius
ſciencia vel mozib⁹poffint per gu ciiaftice nifi conuocatis baiulo z primiozes farracenos fuerit ali
bernatozem priuari cozũ officijs , aduocato fifcali fo.clxviij.c.xxi. quis xpianus qualiterveniant ad
fo.clij.c.i. Cq baiulus ville de onda nocog fucceffione fo.clxxxííÿj.c.xííÿ.
Co iufticia in criminali ponat lo noſcat de caufis farracenozmoze Co nullus farracenus de realen
cumf in muroueterí fo.clv.c.vý. rie dicte ville fz earü cognitio pti quo poffit onerare feu carricare
Co poffit accipir duci aqua a flu neat baiulo generali fo.clxvii.c. cefualia feu violaria abſq; licĉcia
minexucaris ad op⁹ ciuitatis fo. xxý. baiuli generalis fo.clxxxiiij.c.xv.
clvi.c.ix. Cg caufe patrimoniales feu 'alie Cq baiulus generalis vltra fexo
CDe conceptione facratiffime officio baiulie ptinentes noextra naz non poffit concedere licencia
ginis marie fo.clvi.c.xi. bantur ab eius curia etia pretex farracenis exeundi a regnofo. c
Del poder dlspoit's exguers tu miferabilitat) nec de eis poffint lxxxv.c.xvi.
reals fo.clvi.c.xý fieri comiffiones fo.dxix.c.xxii . CQué official algu nobaia ſala
CDela iurifdictio e conexeça dls fo.ccxxviÿ.c.xxxi. rideles paus ás fan en fon podez
alguazirs reyals e del falari de as Cg de caufis farracenozuz expec fo.clxxxvi.c.xvij.
aquells fo.clvi.c.xiý. tantibus baiulie generali baiulus De iurifdictione rationalis fo.
To quilibz poffit pfentare quaf? localis ratiue nulla þĉat cognitio clxxxvi.c.xviÿ.z fo.cxcij.c.xxxvŸj.
cumq3 litteras feu cómiffiões cũ nem fo.clxix.c.xxv. 7 fo.ccxiij. c.v.et xviij.
quibufuis notaris.fo.clviij. c.rv Quelgouernado2 nos entras Conōpoffit exigi lezda nifi per
To ciuesvalefi poffint congrega meta enlo regument ola ciutat ne dim regem fo.clxxxvi.c.xx.
ri in hofpitali dels beguins cau en priuar fofpedre o remourelos Co iniufte recurrens condemne
fis ibi expreffis fo.clviij.c.xvi. officials de ağlla fo.clxix. c.cxxv. tur in dupplum expeſarû z in xx.
CLom fe deu intitular ocontinu f3 vide fo.pli.c.ix.§.fi. fol's fo.clrrrvi.c.xrü.
ar lo títol öl gouernador enlos ac y gubernator reftituatprefens Co iufticia in criminali z eius lo
tes e registres per los fcriuans 8 tatoub litteras regias teas pe cumt non poffint regêtes aliquos
la fua coat fo.clx.c.y nesfe non drineat fo.clxx. cxxvi. facere nifi 8 conditione illorü fo.
Co collarý pirate z ali malefac/ CQualiter foluidebet aueriep clxxxviij.c.xxv.
toics maris non poffint guidari curatorib⁹ fiſcalib⁹ fo.clxx.c.xx nullus vicecancellarius aut
nec affecurari fo.clri.c.vzfo.cc vý.et fo.ccxiij.c.ii . regens cacellariã cãs ad fe euoca
i.c.lvi. fo.ccxvý.c.xių . De poteftate fupiozitatibus tas vel euocadas poffint ad fe re
CQualiter procedat contra no bawuli generalis fo.clxxi.c iz fo. feruare ta addecidendu adres
tarios comittentes crimen falli: ccxx.c.vý.z fo.ccxxviÿ.c.xxxi.zq ferendű fo.clxxxix.c.xxviÿ.
g de eodé non fiant cómiffiones fcribe miniftri zalý 8 officio fint Cy locumtgubernatoris eo ab/
fo.clry.c.vij.zfo.cxc.c.xxxi. de eiufdem cognitione ibidem. fente poffit cognofcerede omibus
Ca poffit extrabi aqua a riuoru Can gubernator valefi poffit ex caufis eiufde fo.clxxxviij.c.xxvi.
caris paçutu regale ville algezi trabere caufas criminales a villa C null officialis poffit aliqué
re ad opp loco ibi expreffaton moielle fo.clxxi.c.ü.z ccxxiiü.c.ių gvim ponere in gateis nifi cũ len
fo.clxiu.c.viij. CPromittit dis rex zobligat fe tccia fuerint condenati fo.clxxxix
CDe forma quafuare tenet baiu z fucceffores fuos vxorem filios z c.xxviiij.
lus fup exercicio iurifdictióis in domefticos adfoluendû in impos non fiant comiſſiones ad deci
locis baronufuper expectatibus fitionib fiue fifis impofitis et im dendu in caufis cenfualiu feu vio
adoffitiй baiulie fo.clxiy.c.p ponendis fo.clrríý.c.ÿ. lariozũ fo.cxcí.c.xxxÝ .
Co non fiant congregatiões feu To vniuerfitatesvalen barchino Co gubernator feu eius locumé
aiuftaméra alicuius offici feu mi ne z maioricaru poffint gregari non poffint aliquem ciuem ſeu ha
nifteri abfqz licencia gubernato in ciuitate dertufe caufis ibi expf bit valefi torquere nifi facto p204
ris fo.clxiii.c.xi. fis fo.clxxvi.c.iii. ceffuz fentencia lata fo. clxxxxi.
Declaratio fup falarus pcipien Comes officiales teneatur red c.xxxiij.
dis per locumt iufticie criminalis dere copotuz de adminiftrationi Co gubernatoz nó poffit nifi có
fo.clxiiij.c.xij. bus officiozu fuoz in poffe magi fulto principe zde eius mandato
To clamuverbale poftop parte ftriratõalis fo.clxxxi.c.r.zfo.xij. facere remiffiones de fentencijs p
eidem fuerit renütiatú non poffit c.xxxv.§.i . iufticiam criminale in proceffu ab
pilequip procuratoze fiscale nifi q ciueshonorati doctores zli fentie latis fo.cxci.c.xxxiii.
fit de cafib eidem ptinétibus fo. cenciati gaudeant priuilegio mili T inhabiles ad officia publica
clxv.c.xv. tari. fo.clxxxiij.c.xi.zfo.ccviij.c. tenenda fuper ipfis officijs péfio
Ég monafterium z cōuentus va viij. nes here no poffint fo.cxci.c.xxxv
Tabula.
CDefuramento fiendo per quels Donatio z remiffio factapoiz Salua guarda feu protectio al
pcuratoze regni ante in fuo res regem ciuitati valen de iure quin mudini ciuitatis z gradus maris
cipiat officio fo.xxxvÿ.c.iig ti eidem ptinenti in quacunqz ga ac carneceriaruz valen fo.ccxvit.
9 ciues ciuitati vel regnivalef lea armanda per ciuitatezfo.cci c.xiiij.
dini aliquay fuſtiu maritumaz feu c.lviij. Cq iurati poffint o2dinare quaf
earu patroni in carricadis z vehé q omis caufe feu queftiones a cunq3 pceffiones z fests/et q pof
dis quibufuis mercib et merca/ tractantur in curia gubernatiois fint compellere qcunq3 officia ad
turis onerandis in ciuitate velre confcribantur per fcribas eiufdez predicta obferuada.fo.ccxix.cxv.
gno/alus diis fcu patronis extra curietmet nonp alios fo.cciy.c.i Quels iufticies muftaçaff ne
neis adicta ciuitate vel regno p/ Cgfarraceni poffint fe obligare loctinents de aquells no puxefer
ferantur.fo.cxci.c.xxxvi. adpenas captivitatis fo.ccii. c. •
copofitions ans de fer comes lo d
Buidatus vigore alicuius ar 9 guidatica feu fuperfedimēta liete fo.ccxix.c.xvi.
mate a quo tpe cenfeatur guida conceffa ad obligationes feu delis Que deles caufes e gftions dls
tus fo.cxciu.c.pl. cta poſt dataz illoruz caufata mi officis fien conexedos los iurats
Ciurati poffint ftatuere q nul nime extendantur fo.cciiij.c.iy. e altre official nofen pura empa
hus poffit pifcare in cequiafita in Cyfi coram gubernatore propo char fo.ccxx.c.xvij.
partita dicta onarrufat.fo.cxcuÿ fita fuerit aliqua accufatiocrimi De cóceffis in fauoze ftudij ge
c.fli nalis contra aliquos diftrictuales neralis fo. ccxxi. c.xx.XXÍ,FXÝ. ER
Co iuratipp omatú ciuitati pof ordinarioz ciuitatum feu villard fo.ccxxxviü.c.xv
fint dirruere feu demolire oia en regalium regni cu aliquib quali De guerrejar fo.ccxxii.c.xxiij.
Hanna cuntatis.fo.cxciiÿ.c.xlý. tatibus quib? noprobatis cogni Salua guarda dela lonja noua
Ciurati poffint miterecommif tio cidem gubernatori no pertine fo.ccxxv.c.xxiih.
farios cum puifione gubernato ret:qualiter fulat fo.cci.c.u. Saluaguarda domus dicte des
risper totü regnú ad inquirendů CLontra clericos conjugatos et les repenedides fo.ccxxv.C.XXV.
victualia ciuitati neceffaria. fo. alios priulegium clericale allega Cuenengu no gole pedre pof
excv.c.xliij. tes fo.ccv.c.v.
feffio de nengües terresviles o ca
De electõe iufticie ruçaffe: zvi Saluaguarda del bordell fo.cc ftells fubiectes a qualfeuol digni
ci muriueteris fo.cxcv.č.xliiÿ. vij.c.vý.
tat o pielatura fens manament y
Co in caufis vfurarus non proce q de gftionibus emergentibus executories del molt alt fenyoz rey
datur gvia inquifitionis fo.cxcvi ratione ccquie regalis ville alge fo.ccxxvi.c.xxvi.
c.xlv. zire et aliarum cognofcatur pce Que alfenol foin de coure pa
Defarracenis baronuz volen quiarium. z de illius recurfu gba tinga almenys. Ir.cafes de limits
tibus mutare cozum domicilia ad iulum generalem fo.ccviij.c.ix. entorn dins los quals altre fom
loca dii regis fo.cxcvi.c.xlvi. Quede moneda de 020 darget nos pura fer.fo.ccrrvű.c.xxvii .
Tueda prouifiofup folutõib o altre metall que entre o caftella ,
littere feu prouifiones recie
adiutay pro victualib bendis fo en valeñi ſe pague diet de quema. intereffe partis refpicictes nififi
cxcvý.c.xivý. fo.ccx.c.x.
gnate fuerint per vicecancellaríú
Cocognitio z iurifdictio guber Co nullus abfq3 proceffuz ferua nullius fint valoris fo. ccxxviij.
natozi et alis officialibus coceffa taformafozozum priuilegiouz c.rrr.
contra patronos nauium qui alis condčnet criminaliter fo.ccx.c.i
CAdquem expectet cognitio cris
quos per vim capiunt deceterop Sobre les fofpites ol affeffoz ol minis falle monete fo.ccxxix.c.
tineat iufticie et iuratis fo.cxcvi. balle general fo.ccxii.c.iÿ. #
rrrig.
c.xlvių. Del orde e graduacio dele iu Lontra aquells qui recorren a
Buiatge e feguretat dels pots rats ciutadas per als officis dela adeuins. Frez contra poſtalers &
de reqna moya e almança fo.cxc diputatio fo.ccriiij.c.vi . en lurs hoſtals tenêdões a guây
viij.c.xlix Co non fiant copofitiones abfq3 Lontrapare omare o marit & liu
Cg eps ciuitatis bertufe non ex fcriptoze curie:z & de illis teneat ren lur filla o muller perdiners:
trabat cas a curia officialat? mos facere libzum fo.ccxxxvi.c.ix. Ite contra los qui entré en mone
relle nifiin cafibus ibi expreffis fo Comulieres deturpi queſtu vi firs/e contra vfurers e corredors
cxcviij.c.l.z fo.ccxxxv.c.v.7.vi. uente non poffint permanere nec
de vfura.fo.ccxxx.c.xxxiii.
Prouifiofobiele naufrags fo. babitare per aliqua loca ciuitatis Contra concubinarios z pena
cc.c.liÿ. nifi tâtũ in luppanari fo.lxxvi.c.c eorü fo.ccxxx.c.xxxiii.§.x. 13 fallit
De contentione iurifdictionis i liii z fo.ccxvi.c.ix.z.c.xxxii.§.ix in cafu.c.xxx.fo.ccxlv.
ter officiales ordinarios zvice ad Saluaguarda dels tiradorsfo. acmatica dela real audiêcia
mirantum feu capitancuz alicui ccxvi.c.r.
fo: ccxxxi .c.xxxvi.
armate ratione guidaricozuz feu Cue nos pague diet de more Saluaguarda z ptectio hofpi
acordatozum fo.cci.c.liiÿj. rifat o peatge enla ciutat ni enlo talis general' fo.ccxxxii.c.rxxvij.
CDelligajo de mozella fo.ccxxx regne del peix dela albuffera que o proprietates fcu poffeffiones
úiÿj.c.i. ir fozal regne ne dels formers que fub directo diio hofpitalis genes
Sarracena comittente adulte entren de caftella fo.ccxvij. c.xů. ralis tente fi p crimine berefis fue
riũ cuz xpiano qualiter veniat pu C Denon extrabedis cãis a villa rint confifcate aplicentur hoſpi/
nienda fo.ccxxxvi.c.viij muriueteris fo.ccxxxvi.C.F
11. fo.ccxxxiÿ.c.xxxviij.
Priuilegiozum.
YOUR
AHRUK
ནས་ཏ།ཅེ
AMHAL
:
Inefcias ego fum RerJacobus ille primus /cognomen
V
IHS
enq vos pogueffets entrar epédreze gra cōduyt: e aqßt es lo millo: lochá
refpos don blafco dalago yo be dire yosepvos acomençar al regnedeva
lencia .Edix to maeftredel ſpital fe/ Vas
al rey tot qnthi fe eqa ell bofia ep
S nyo? vervos diu don blafco al mon
volets macftreq yo hi digadirhie/ e
nospregam lo quens dites per on li no es tan bon loch com esaqll depen
femblaria quenos hi poziem entrar dre que afi ho dien tots aqlls qhan
primerament enlo regne devalencia. ftat enlo regne de valencia e famapu
Edon Blafco giras dcuers nose blica es: edirem nos arahauë hoitlo
ERY
DETIZ
1
1 Conquefta
cofelldevosede do blafco e tenim lo per bo e dits vells qui feran venguts agran flaquea
plegal e en nom de du faces pus acordat esq ea grancupta de fam metrem nos fobre ells
fo mils mauets acõfellat:edireus vna cosa q ans qcullélo pa altra vegada e afetiar lofem
par qde⁹ ho vulla nos erez a mallozās al cap e abla volentat de deu pedremlos. E dixere
Ola pedra qnt manozca ferete e eza ab nos do don blafco e lo maeftre a nos:fi los farrayns
fançdota edogarciadota fon frare/epolo qui fon en valen nos ho hagueſſen ari dictat
peçoepomar bauia ftat p miffatgeria nfa noupoziem mils nos dictar: e femblans & nře
al alcayt oratiua:e nos gaba los molt la fra fenyo? vos vol guiar pus tanbon cone has
de mallozas e métre q nos la gabauem dirdō uets . aqui fon acordat com fe faes ne com
fançdozta. Senyo? vosgabarets tots dies note aenant nos fom en terol e don pero fers
mallozas e el regnede mallozas mas cōgrits randez de çagra fenyo2 8 albarrazi cõuida a
valen e tot aqll regne a tot es nient otra aqul nos ácaçaffem fenglar e q mējaſſem ab ell en
avos trobarets en valeñá exirā.v.0.vj.mil vna aldea dalbarrazi queha nom exea que a
ballefters de dos pe9 e dls altres mes o nom quil trobaríen:e nos atorgam li bo: e quant a
bze que no leren oft acoftar ala vila tat es lo guem menjat e era ja propde hotade vespres
poder dels ballesters edel poder queyes eft venchnos miffatge quepeons de terol edela
aqllapnets podets bedir que fots lo mellor frontera hauten emblat ares: eeren aquido
rey del mon e aquell que tat hafeyt. Efobie peroferrandeçedon acozella. E aqft ò̟ véch
aqueftes paraules nos fom fomoguts perço bemana albireres p les bones noues q duytes
com defloauem mallorques e loauem valen. bauia:e nosdirem li q les li dariem: e dou po
egirem ara volets qus digam com nos fem/ ferradeçnofabia res en aqlla frontera : edo
bla á la pēdzem nos no hauem muller e parlé acozella dix fenyoz gran be vos ha végur que
nosum . Del reydongria e del duch desta molthauets guanyat huy que entrada es de
rich e pleho lo apoftoli e nos haue bauda fi guanyar lo regne ovalencia:e nos direm axi
lla o rey del pushozat del mō;e tatſia qnsvul ho vulla deus.E ell dix senyor noy tardetsq
len donar la filla ölduch Bſtarich ab mes a/ ares es moltfort epodets lo retenir a pefar 8
uer no la pedrem q mes amam la filla del rey quants farrayns ha al mon e penſats de ca/
dogriaqqnt nos novalië tat nos donaré la ualcar e no tardets que yo fe lo logar qual es W
filla del reyde caftella don alfonfo: be esra e vos veurets ho quant hi ferets ediretsque
boque aracom valem mes pengam filla de yous bedita veritat.
2. Carausdirem com pendrem valecía e Wys enuíam a terol per ferrando
ča laltra terra nos hirema boжriana e þau piece per rodrigo ortiz eper caua
rem cöduyt tot aqll q leuar puram enlesat/ llers quey bauia que exiffen a nos
jeblesde terol/e faremvenir daltra part per a alfambre e fom alli enans que la
mar conduyt per raboq abaft ala ofte leuar nuyt fos fcura e ftam al alfabre e aq fopa e fa
biemos foncuols e com baiam preſa boria em donar cíuada e anam defpuys dela muja
at farem hivenir la regina nra muller p nit aauant : equam fon albanosfom al cap
ial que entenen les gents a maior coz hi hauễ delport al camp de motagut e paffam pel po
de eftar e aquells caftells q fon enles ſpatles bo:e exim avilaroja e albergam aqui aquella
aricom es paniſcola/ e cerûera/exiuert /epo " nit e fus en lalba nos exim de vilaroja qui es
lins eles coues devinroma/e alcalaten/e mo del ſpital .Equant fom fus al cap dela ferra
rella/e culla/e ares q viué öl cấp de boriana quey podia bauer tro a mija legua`vench a
"
de cōduyt etots aqlls & feran entre nose tra noson ballefter acauall e vench trotan edar
derpians le baura a redre p q nos ferem des lot aricon venir podia a nos. Edix NOS FES
nat e no poza hauer lo conduýt als venía de nyo? faludeus don blafco e diuvos que fua es
iana. & qnt açofia feyt q nos baiaz aqlls mozella : equant boym aqueftes nouespe
caftells mudar nosem envn loch a die los cre fans molt:e dir ferrando dieç:fenpoz acorda
ftians lo puigde cebolla e es pp de valen du ts vos com ho farets que mefter hauets a/
eslegues : e aquí a caualcades q farem fer a cozdar:cfabem tirar loballefter avnapart:
valen eqtalarem qnt nosveuremn e fabzez ar e demanam don pero ferrandez e von anco
Devalencía.
1aeferrādodieç métre&feyë tirar los al cer día a hora de vespres nenos ne els caus
tres acoftas anos ala ozella e dix nos fenyo? llers ne les befties . E quant vench al fol
B
lexats la anada de ares que mozella es gran exit donblafco venchliver ab los caualls e
colay valria mes que la tingueffen mozos fos perpunts veftits è elsfcuders quils poz
quedon blafco que mes inaç lauriets bauda tauen lurs armes / e veeren lo deuallar nřes
bels mozos queno haurets dedō Blafco. guaptes per la cofta enus eoon ferrando pe
Ejatfia que don blafco fia mon fenyoz vOS rezdepina qui era cap deles guaytes enmas
fors monfenyor natural e per fenyoz å puſch tantoft millatge que don blafcohivolia en /
cabiar com ma voldre nolepare dedir a vos trar e que manaffem & facffem/ e enuta losa
lo mellor qentenets a pom tenchp vřeeper dir que fi entrar hi volia qnol li lexaffen en /
vře natural.Edemana de cöfell a don pofer trar e qvingues dnat nose ans q nostremil
randeçe a don acozella e als altrs cauallers fatge för lla bon blaſco cuytaues détrar com
com hofarie: ediferen von po ferradeçedō abans podia: e Ferran geçde pina acoftas a
acozella qpufque aqula anada de areshautez elle dirli quefera don blafco:e ell refposvull
emparada quey anaffem/e puys & anaffem a entrar en mozella e manare co ho façé epuys
mozella e de aqll camiqueu haurie tot. Edie preveer lorey:e entant acostas a ell aquell
ferrando vieç fenyo: yo fon aqui dis menois nos hauteztrames e dir li ala ozella que nos
devře pfell mas qs ques diga algu a mozella manauem que noli lexaffen entrar: edix fer/
anats emanats alfoirar los peonsde terol e ran pereçoon blafco lo rey vol que anetsdes
deles aldees e que? feguefquen tat com poza nant ell : dits al rey que adesfere ab ell fino
eqlexen tots lurs farrons . Enos entené q quevn pochbe a demanar:e ell respos lifa/
deyaçoque mellorera q ansdeu hom aten/ piats q nous hilerarahom entiar troanets
dre ales grás faenesą ales méors edirnos denant ell pus aço matrames adir:e tantoft
quepençaffem de cuptarqgran carreraha/ acoftas en guifa a ell que fifogirvolgues nou
wadaqll lloch a mozella:e manā als homens pogues fer/edon blafco veu que a fer fela/
que lexaffen als vns e quels altres pregueffen uia gira la regna e vich ne vers nos e les no
tots armes e a pençaffen de venir è ellsfaeré ftres guaptes ab ell. CE ell defcaualcade
hoenosde trot edarlot paffam lo riu de cal nant nos e nos leuam nos pellepuys affech
ders e anam nos en tro al riu q paffaalpeu d fedenant nos ell edon po ferrandeç edonas
la coftade morella.Eqnt fom aqui dos peōs cozella elazeytabuzeyt e dix quevolia parlar
alforats acōfeguiren ab nos en vna/e dema abnos avna partefaem los tots partir daq
nam los dels altres hon eren e dixeren qve fino nose ell è dix nos: a fenyoz e quemvolets
nien e puía la cofta e fom en vn puiet ques fa e nos direm nos vos hodirem aqui .Con
bía ala coftade mozella e meteren lipuys nō blafcovos hifots y fots mon maiordome hō
lo puig del rey . Eftigué aquiſpant la copa/ qui noshauez molt amat e ben fet e q tenits
nya qvenia:e aparellä nŕes guaytes a cauall terra per nose dus fegons & vos mehauets
e a peu qnullhom non pogues entrar ni exir enuiat a dir haus dat ara eft logar que esta
tro en laltrediaq hagueflem nře acord /é ía fot eta nomenat qiatfia que vos merefcats
guez tota la nit en aqll puig e moch fetemps totbe que bagueffets eft logar no fa per null
de neucar era ta paffada la fefta de fent miql hom del mo fino a rey/on vos pregam per la
efeyé molta evenia ab pluja q null hom nos naturalefa que auets abnos e per lo beques
gofana oſcobrir la cara per pão: q la neu nol bauem feyte per ço car fots nfe maio:dom q
tocas/e els caualls e lesbelfies iaŸen en vna vullats lo caftell per nos/en tal manera que
foya qfifeya e deça e olla hon podien fi que nos façam tât debe a vos e als vřes å toř lo
les azebles qaduren lo cōduyt a nos aquella mondigaábon guardo vos hauem retut
nit nopogueréputar ne nos deuallar a ells p lo feruici qus hauets fet.Vel dir fenyo? NOL
pao: que aquells del caftellno faeffen faber mébzela carta quevos nos hauets feta: enos
a do blafco allo ne qls hi entras maio? poder direm fi bens mébze edirvolem com diu :que
e haguem a endurar qno meniam ni beguez fi vos guanyauets algúa rede mozos és fos
dela nupt que méjaz enla villa roja tro al ter vře:e ell dix senyor art esbe. Enosditë lidō
Wi
ว
Conquesta
blafcofabet's be que aquest guany notany a e q ell no iria tāta de gra e de amor banc
vosp aquesta raho /car aquest es vn caftell rey no la feu a altre majo : &fonře cofell al
queval tantcom on comdat ab fes ptinēcies anaſſez veer a tudela car behauta.xxv. anys
que ell no era exit de tudela ne caualcaua cal
mas aço pertany a vos defer quepusdeus
vos badat tan bō logar e quel me podets re gun logar.Efobre açodire a dō blafcoe ado
treą vos al meretats eq yo9 faça táto be q rodrigo liçana e a bon athode foçes a foffert
coneguélos homés aferinci mauets feytepo ab nos a ağllesviftes e foze hi.E qnt fom lla
fer lous he de bo grat. E ell dixfenyor acoz/ ell no poch a nos deuallar ala vila tudela p
dar me e refpōdreus:e exi a vnapart ab.iiij. çocom era molt gras a ofmefura e bauia ver
cauallers qy bauía e věcha nos qnt fe fo acoz gonya gran dela gent al vees fidochs no era
dat e dix nos:fenyowolets hauer 8 tot en tot en lochamagat: epço haguem a pujar laffus
mozella/e nos dixēdō blafco be podets enten alt al caftell/ e el primerdia hora de vespres
dre qvolëq nos la hajā que a nos fa e a vos nos puja laffus e acullins be e gint de änt ell
fa lals qus baué pfert. Eell dir pus yo veig podiaq eri a nos de loch hon no ea exit ne 8
vra volütat qvos la volets bauer equépfes uallat tant enius be hauia deu anys:e abia/
rits tant de bequ feguire e quéplau à vos la çam nose era be tan gradepfonacom nos e
haiats:eprech vosdunacola a pus morella açofeu molt alegramet e riente map manos
volets hauer am façats tātade amoz ā yoā ab ellpuja nofen p vnsfcalons e troba los fi
la tinga p vos/qbe es raho pus yo laus ret q tis adobats envna clauftreta q eradela cape
lategap vos mils q null hōdel regne. Enos lla fua:e aq dix nos q li playa molt la nfa ven
refponeli qns playa molt:ediré li pus aries guda eq no era ftat tan alegre nengú téps q
anem denat dopo ferrādez z dō acozellae at a ell mébias.Enosrefponè li qns pleya molt
zeyt abuzeyte els altres cauall's eq fapien co pdues cofesla vna gla fua vifta è laltra que
la tenitsp nos: e ell dix q li playa e ânadenat Hauté grā ofig oveer lo:e qnt hagué ſtatvna
ells e ell dir q nos dixeffem primer:e nos dixé peça en aqft folaç dixé li q ell nos hauta ëuiar
don blafco diets vosq a vos fa adir/e elldif milatge e quens volia veer pnře pu epnřa
fenyor vos fahesa micarta q li yo prenia al honoz la al cofa creyem pus ell nos ho enuia
guloch omoros áfos meu/pop tot aço tāt ua adir .Eiatfia que la paraula del miffatge
eslo be qm hauets feyt e aqllq dehits am fa fosbona aplaer de nos tanfolamēt pus vos
rets qbees raho q li yous puſch fer algú fer nos enmauets miffatge que nos vos veeſem
uici qi vos faça e es ma voletat a pus vOSVO volíem vos veer : e efta nuyt mas es vespre e
lets qaqft caftell fia vře qu fia e yo qu vull : e el maytí vědré aqui e vosporets ab nos plar
prechvos qvullats a yoql tenga pvosą ma aquelles paraules queus plaura:e ell respos
iorão es qyol tingaq null hō de vre regne: nos queparlaria ab nos del maio? be que en
Enosoiteliqli bograbiée qli guardona caranons bauia parlat null hom e nos grahi
ie lo fuici qns hauia feyt/e entất ferma los loy molt: e ab aytant partim aqlla nit lavifta
genolls denāt nos efeu nos ad mateix home CCantrenchal mati hoim nŕà miſſa e puys
natge de mans e de boca co tenía lo caftell de pujam lo veer al caftell e ell comença a dir en
mozella pnos:e nos eſtigué aql dia aq;een lal efta manera. Rey creeu a vos fapiats ode
tredia partim nosen eananos en aares e co uets faber äntade honore de parentesch es
brālo e dona als peons pço cō hamē emblat entrenos evos:car no es boz al mon qanos
Els ferrayns tat a ells fore pagats 8 nos. tant atanydeparenteschleuat lo fill dela co
En aqlla fao eraviu lo reydofan teffa de cápanya qui es nře nebot:mas day/
rode nauarra filldel rey don fan tát tenim quevos nos atanyets mes que ell
roqfolomillorey quihancfos perçonos vos amam mes que ell car en ell la
en nauarra/e el reyde caftella fe amor que nos li fem allogam la molt mal car
ya li fer mal a don lop dieç fenyoz de viſcaya: nos fabent a ell plaers e amos fe capte molt
fiqli bauia tolts dos o tres caftells dels seus C mal 8 nos q plaua e tractaua ab nřes homes
Eelregde nauarra embiās miffaje q finos Onauarra qns dlapoderaffen e qell fos rey
voliehauer amo: ab ell q ell la hauria ab nos epço embiam p vos à volem mes lo regnep
Devalencía.
".
nos q per ell ne paltrehom del rpull vos regne enfa terra a ell / e aço que ell faria tu
homesdir de ma boca qnoq alt D foffen en rar los homés a nos primer enosqls faellez
trenose vos po enefta manera q no diguen jurar a ell:que aqfta couinença e agites car
los homens q alcuna cuberta noy hauem ā tes qs copliffen.E vengueré a nos los richs
nos volem afillaruos aytot qafillets anos homés nřes ediceré nos com bauiem parlat
ees cola couinent q nos muyraz ans q vos/ abelletractada la manera. CE quant nos
car nos hauebe.lxxviij.anys e vos nō auers opm la paraula fom ne molt alegres nos é a
xxv. eaquesta cofa fem ples gents q nōs ten quells q eren ab nos affi mateix.Eja fos que
guem per hom leuger en nřes feyts : nos hagueffem a entrar en guerraab lorey
Enos qnt oym la paraula plach nos molt de caftella ab tot açofin erabolo plept ptres
en nfecore direm li qli ho grahiez molt qbe rabons/lavnaper lo toit quel rey & caftella
femblaua qde grã amoz li vema: poql prega li feya mol gran /laltra q ell hauta be. lxxviij
uem q no li pelas e qués acordarièab aquells anyseqs metia ab nos qerem dos que cal/
nobles q eren ab ell venguts eq al vespreto? cun podiatát viure o mes q ell fegons dire
nar liem ver e q li refpondrie : el acord feu fe fegons patura:be era raboqa aqueſta vētu
per aqfta rabo car nos hautë fill dela reyna ra nos meteffez ab ell .Zaltra que pus a tot
dona eliono? filla que fondel rey de caftella lifeyamal loreyde caftella e el nos feya here
don alfons e haue lo fetjurar a tots los no tar de quant auia axi com a fon fill que bens
bles e als cauallersdarago e ales ciutats e a podié metre en aqlla guerra per bona raho
la ciutat de leydale enuia li dō blaſco dalago pus ell nos feyadonacio o nauarra e qbe po
edon athodefoçes e don rodrigo liçana/eq diem deffendre aqlla terra de nře pare pus a
en fecret li moftraffen aqftaraho ab aqlls q ell nos afillaua : efobre aço nos puja a ellab
ell hivoldría metre:e fozella e diperéli lorey nřes richs homes /etroba ab elltres o qtre
nos enuia a vos e volem dir aquestes parau richs homes q li fozé venguts de nouell erer
les per ell car ell vos ho vol dir cara acarae poné li art. Queli grahië molt la amoi e la
enuía vos ho adir per nos. Befablo reyá bonoz q ell nos hauta enuiada adir eğen aq
vos fabets qell havn fill de fa muller:po par lla manera qlos richs homens haute parlat
tit fes dellaper manament del apoftoli è ha ab ell queu pêdrie eu fartë e q li ajudarié con
manat jurar aqll fill a fa terra daragoe aley traloreyde caftella e cotra tot hom ġ li vol
da:e la mort dels homés es en ma ddeus car gues fer mal a tot:efobre aço emprenem dia
ay tantoft fe mozelos jouens com los vells / tro a tres fetmães a ell faesvenir los nobles
e aqft es lo major embarch a ell ha:q ell no li totsde nauarra e els cauallers ede cada ciu
pona toldrefon ozet en fa vida:qfi aqlla co tat.r. homés a voluntat de tots los altres
fanofos lapiatsp cert q fort ho voldriaeli ço que ells farien q ells queu atorgaué eu fer
plauria car be coneix q li moſtrats grãamoz mauen eu loaué:e de totesles grás viles.uij
TEfobze açodir ques acordaria e hacen fon homés de cada vna vila ab auctozitatdetoś
acord don fanxoferrandez 8 mutagut edon les altres q atorgauë ço q ells farte:e que nos
gnillem baldout qera ladonchs lomillo ho facffez atretal a enutaffez p los darago plos
elo mes poderos de tudela e la justicia de tu richs homéseplos altres axí com ell hi en/ ·
dela edaltres q anos no mēbzen. Efoaqſta utaua:e quat los feushauriefet fagramente
la millor refpofta al segon dia bon mati /que homenatge de fenyoria ede faltat a nos qls
gran cofa eraq ell qui era tan vell fe auentus nfesfaeffen en aqlla manera a ell. Eaqll dia
ras abdos plones aytals com nos enfefill nos fom a taraçôna e entraz a tudela car ell
eren:mas po per la grā amo? á ell nos hauia no podía exir ab nřesrichs homes e dls ciu
queu faria abque nos lo ajudaffem del reyd tats eplem lomeatge e fagramet fenyoriae
caftella que li feya torte quil oferataua:e ell defaeltat o tots los damūtdits q aps los di
quey metrianfe fill quey fos ab nos en vna esfoffez rey de nauarra nos e lífất do alfofo
que fi ell mozia ans quenos la terrae tot fon fimes viuia q nos enra generacio ptofteps
regne romangues anos/efi de nos ſeſdeué, Een aqlla manerafae entrarlos richs hoës
nia edente fill pon alfonsq romangues nfe en tudela els boës els miffatgersdeles ciu
A új
Σ
Conquefta
lanoftra fenyona que faeffen fagramet e ho viscayafa al rey quel mal q fa al regne al rey
menatge a ell axí com ell hauia fet fer anos. lofa/e fau ab lo poder feu queha molt gran
eencaraque donam vn hom qui fos per na Eel reyde caftella ha manat a fos homens q
uarra pienent los fagramets e homenatges • li ajuden ſi menefter los ha/mas pus tantde
per laciutat daquells qui fet nols haute e ell be nos ha fet noftre fenyoz que la vra amoze
la del rey de nauarra þa tant ajustadahaué
aytambe feu fer en noftra terra . E feytes a
" ho acabare
fperança en deu quevos ab dos bo
queftes coles haguem acord nos e ell conos
captédriem del feyt del reyde caftella /e a aço tstot e honrarets al rey e a vos en tal mane
fozen.ui.o.v.richs homens dela fua part/e ra que a tot lo mon plauraper lo gran tot q
gelis que tingueffen fecret e cafcu dixes fon fe faes 8 merce:ara bo auem que fi vos amdos
volets be pendre aqueft fept la cofa vendra
ny en çoque millor ne feria/ e allongam lo co
fell troal mati que ja cra lauois prop dla nit a bon capie per queus hi diria hom mes que
eles grans fabenes fon mellors de parlar ma pus vos bagueffets be voftra fazena el rey e
ti qui fer ho pot q en altra ozadel día . Ehoi vosper cert acabarets be aquest feyt. Edixé
des les miffes bon matifozen tots aquells q als richs homens e als del cofell quey hauia
eren defecret denant lo rey de nauarra e de molts quey dixeffen.Edixeré tots a vnayeu
nant nos perdir ço que hauiem penfat fobie açodit es é ari atorgam tots ço quedon gar
aquelles faenes aquellanit .Car diufalamo caedon fanxo bandit que li be vos hi vole
enlos prouerbis á la nuyt þa côfell eper ço ģ ts amdos pendre quel fet vendra a bōzamět
de vosaltres e nos feruir vos em axí com mi
muls pogueffem pélar tota aquellanit.dona
los día al mati/ e quant vench al mati dixem llo? pozem . Edix lo reyde nauarra que pus
nos al reyde nauarra que dixes primer per quevos volgues quey direffen los meus ri
ço com era pus antich e fabia mes en les co chs bomés diguen bi los voftres . Editdon
fes que nos:e ell comença fa paraula en aque athode folles afous direm nos delapart öl
reydarago dat nosvos reys amdos ab que9
framanera edir . Rey enlos fets defpanga e
1
yomolt afaber per vňa cofa car los be viſts puſcam feruir e yo metre hi ço que vos medo
fon vfat deles cofes quebe fe feeren en mō të narets e el meu qyo hi metre vos quitara 8
ps/e þague ja guerra entre lo rey de caftella penyozade.v.anys quepus lo coshi haué
emon pare e la mercededeu quat fe encōtra a metre mal plangerhi faria lauer . Edirdő
blafcodalago fenyoz bé vos dien ver los ri /
uen los feus ab los noftres erè be apzefos los
nauarrefos/ mas tantes eren les ſöbres que chs homes de nauarra que fi vos amdos pu
Ilsfon molts e nos pochs que allo nos te nyats ela cofa leuar be afotidamēt tots än
" tofom ne valrem mes enosevos. Ep?deus
ia dan /mas empero a merce de deu folque
vos ajam per ajudador be fon per aells /efa ha ajuſtada la vřa amoz e ladel rey molt po
çam en api ajudar voshe yo molt be ede cor dets fer amdos fi fer ho volets . E fobre aço
evos ajudats a mi axí com vos tench en ma dix don rodrigo liçana prenets confell vos e
nerade fill/e fi amdos nos ajudam be vēçrez el reyde nauarra quehajats auer per aquells
mas aço nos roman de mesper lo gran po tim nos co lo vem fomogut.CE quant veck
der quehauem quen podem feruir a deuele en laltre dia tomam loveer e enuiam lo apre
carbon preu per les bones obres que fari.E gar qns pitas.c.mil.ff. e ell dirq ſifaria ab
fi en aqft fetgle no les fem no vendra altre të que nos lin affeguraffem.Efo arilo pleyt en
ps queles pufca fer/ e fivos ho volets yous trenos e ell que li luuraffem ferreraeferrello
moftrare copozets agita guerra veçre enfta epenaredona /e la farina e quels nos preſta
manera.Verdadera cola es q yo betreftāta ria/e direm nos quens plabia molt.eprefem
oqtretāta cōpanyaq vos mas vos hauets día que nos li hagueſſem ala paſcha mil ca/
auermes qyo epa e altres cofes q fera bões uallers e a enant a fen miquel altres.muleq
ala guerra/e yo pfir aq qus hi haure.y.m.ca ell faría en tal manera que nos li haurié qué
uallers e vos qn bajats mil car en vřáterra grair/e ell que hauria los altres mil . Epars
los poders hauer entre cauallers e homés 8 tim nos daq fobre aqftes paules/e quátvéch
linatge afabra molt beportar cauali e armes ala pafcua que nos demeveer ab ell a nos exi
eenuiats miffatge al cote de cápanyavře co ren altres affers que hagué anar en aquel té
fiqus vinga veer e pgats lo qus ajut ab mil ps amallozas e haguem nos a tardar deve
cauallers & hauer los potbe /efi p vêturalo er nos ab ellbep dos mesos que no poguem
côtede capanya qnt haura oides eftes couis effer ala fua vifta/e quant nos vingué ell nos
néces afon entre nos nog voka ajudar haja cuyda metre en culpa e ans que nos loveeffe
ts ne vos.ij.mil qa merce & deu be hauets 6 vench nos vn caualler à baina ſtat ab ell be
qls poders pagar e auer no teprouanulhō xxj.ange eranre amiche auía nom po ximes
finos efpleta/e en quel podetsvos tanbe me neçde Vallterra/edix nos ara veurem quefa
tre co veiarvos deles ontes q feu el rey de ca rets que en torvos vol metre lo reyde naua
ftella e los feus a vře pare e a vos/car p çofe rraquelitenits pço quant novingues lodia
rets hōzat quant & muyrats vos e nos/e dir quehauiets empres ab ell.Edirem linosdō
vos econos en pedra fi.iiij. mil cauallers ba porimeneçgraeſchvos ho molt car mo haue
uédelinatge e entrap caftella: los caftellans ts fet afaber e al mayti veem nos.Enosdi
fon de grã vfanae ergullosos e tantoft coba xem li nos fom vēguts ad p veer vos epregā
tranfe ab nos e aq no ha algú embarchquela vos quenons tingats en mal co no ſom vens
batalla no fia e abbeu veçremla/car nos te/ guts al día car bauié a fer cofes p profitda/
nim dzet e ells tort/ep? los hajam vēçuts en quest fetperço que mils vospogueffen aju /
caples aldees de caftella fon totes meynsde dar.Edix ell pot effer mas pero nons attene
tsaldia. E nosdirem li e fi mes val aço que
valle de mure entrara hom p ells axi cohom
faria pvn cấp / e barrejar les em e guanyaré fi foffem venguts al diaper anos e per avos
tots los nŕes q aqlls no fon nresvedran a no? du pefar/aradir ell moftrats nos la mes
nosp lo guany anos farée ells fara abnos. valença epuys entendre ho. E nosdirem be
CЄell respos nos mal e molt brau edifnos bauem guanyats nos per aquella tarda du
qfaeffem nra fazenda anŕa guiſa e ell faria cens caualler's los quals haurets a voſtra
la fua afa guifa.É quát nos oym aqſta refpo ajuda/mas digats mevos hauetsvos guiats
fta pefans molt editë li q tot çoq nos li deye los mil cauallers que nos no trobam en to
deuía pedre en be car nulla re no li bauté mo ta nauarrapusde.ccc. cauallers adobats/e
ftratfino a hono? fua e hōrament feu e pçoğ yo haureus en mil/e fi vosde qui es lofet no
cobias ço que pdut hauia e fol los feus no li hauetsaguiats nen hauets res donat p que
gofaré res dir ni res cotraftar fi que nos di/ blafinats a mi quius tenchapparellats mil
ré a don fanxoferrado e tan mal ofets co no cauallers fils volets/edefafiare lo rey de ca
diets la vitat avřelenyor/e el dir fets hovos ftellafol que vos hajats los altres mul . Efo
api co ho hauets pfertaq al rey/efi deus ho bre aço dix ell ques acordaria e nos anā nog
en.Enos quideuallauem del castell de tude
volfatot a profite a hōzamet devos e per la
couinéça qui era entrenose ell no li volié co latrobamon caualler de don garcia almozas
traftar elexa lo paſſar tro al matí/e dixéque uit qui aduya manamët al reypell e pjohan
altredía þauté plar fobze aço e ab aytāt par peço bafcha q créélafrōteraedix senyoryo
Du
Conquesta
n végut aqui'a manamét al rey e he ſtat aq hent aquell cöpliment qns hauia pmesāns
be quatredies q nol he pogut ver:e difÉ NOS trobaria appellats ab los.ij.m.cauallers eq
e quin manamét aportats: e elldit fi deus me açoera en ça ma e que no romadria en nos/e
aiutdireus hoá tant hauets ab lo reyqno? eftié ad vn dia e puys tomā noſe.
bo vull cobar . Enuien a dir al rey losrichs Watvench que fom fozadetudela
homés a fils enuíaua.cc.cauallers & vençrié efom en tauft acordā nos quepus
que noli ho podíem dir lauozs q exits erem rrade mozose a prefeffen bozziana: e manam
del caftell mas que loy diriem ala tarda. dia als richs homes q foffen ab nos aterol a
TEtomam alatardă al rey z dixem li rey g entradade maig : eal maestre del temple ea
que fets aço: vn caualler ha aq ala porta qui aquelldel ſpital/ ea aqllducles /e al de cala
ve de don garcia almorauit e daqlls qui fon traua quieren ennraterra.Efobie aço algu
:
enla frontera edevramaynada:e diu que be nonsvench al dia q nos hauië manat qfoffen
ha.tiij.o.v.dies ānos espogut entrar avos enterol:evench nos lobifbede çaragoça qui
eyodire, lo millatgeqbones noues aporta bauia nom en bit de mutagut edo poferra,
edixella noues. Edirem nos pbona fedir deçoaçagra e bomés de nra maynada: edon
voshoe: mas nodigats a yous haia descu eximen peçdarenos qui erade nřa maynada
bert.diuqab.cc.cauall's q hauer pogueffets Efom troa.cxx.cauallers e el cofell de terol
qls lus enuiaffets ala frotera qabaqlls vé e altercerdía q exim de terol ană nos en al
friendon lopdicc : e fol quedon lopdieçfos berguar a xerica e nos ftant en xerica exiren
vençutnra guerraferia fenida: e fets lo en / nos de.dcc. tro a.dccc. mozos e no goſam al
trar aq denant vos : edix ell parle yo abvos bergar éla vegua de ferica: e alberga en dit
eno fabets vos aço q es:tots los richs hoës lo caftell de perica: los mozos vedauen que
nos van falçamët e volen trer dinersde nos no gofaué étrar los ppians ala veguae deffe
Enos dixen li nous demanédiners / mas de nien ho abballeftes e ablancesfino als caps
manévos.cc.cauallers/e per enuiar los vos quiere ppoenos. E fobre aço baguéacord
lag hipdrets fi gran hōzamet nepodets ha la nupta talaffem fobre la villa cotra viuer e
ner/q pervetura null tps no haurets tal laç qlexaffem.xxx.caualls armats a aqlls qui ro
com aran podets hauer/ e yo anar hihia dë madrié enles tendes qui eren entro a mil ho
grat ab.lt.cauallers q he aq:mas encara no més e ab los altres q anaffem talar fobre lavi
be defafiat lo reyde caftella/ pofi trobaré al la e faem ho: e los mozos fentire los caualls
cuna efcufacio fets metre apellido ala vila:e armats enoy gofaren efir:e en laltre diatalā
yo manare als meus als que vos metrets p deius la vila e dağlla manera com deffus has
caps edar lus be que mējar p a viij. diesefa uien feyt lexa los caualls armats en les ten/
amço q manarets/ edir ell nous hade veer des.Enos vinent dela tala vench en ramon
Ecom veem á ell no hauia cura dels seus fe çamenla comanador daliaga e vn altrefrare
tsbagué nos en alexar: 7 dixen no romā per del teple comanador de qui nōs mébze lo nō:
nos qnoy façan nřepoder. TEäntveem q e entrarep la oft alforats ab los caualls ab
ell noydonaua altre recapte anã nos en a ca les lançes enles más e vengueré a nos:enos
fa e parla ab nŕesrichs hoës e ditë los veja aq mateyr enuia plos bibes ep los richsho
tscom nos es pres e cotam los les paules art més ep los bōs homes de terole plosdenřa
com erëftades/edir nosdo blafcosenyor p9 maynada e ells dixere ari . Senyor faluden
orey noha curade ça fazenda p que hauets vos los mestres del teple e dlfpital e el come
pos cura mes que ell/partit vos de ma dell e nado: dalcaniç qui fon aqui ab tot lo confell
seits liq com ell vos haura meſter qus tro dalcaniç e 8 muntalba e dien q han ftat prop
oara aparellat fol q ell hi faça aquell cōpli lopuigdeles palcues qui es dauất muruedre
mēt q ha empresabnos:edire nos etotslos per dos milles e häftat aqui axi com voslos
altres beduidon blafco e façã ho ari. E qnt manaspdosdiese corregueré a vall defego
vēhcal mayti pujā al caftell edirem liqefa cara fon aqui epreguen vos que anets toft
De valencia.
quefinonoyporiën romanirq ells fon po eauegades los dla oft tolie los lurs evedar
*
chse el poder de valēciaes grā . Eſobre aço als dla oft que null hom no gitas apeter ne
direm qns acordariem e ells exire foza laten beſties ne moltons entre la oft e la vila.Evn
dadient pl. amet q fi noy anauem q ſen tow dia mas nonsmébra bede ql companyadela
narien.nos auem noftre acord/e tuytdire oft eren/hauie fet befties entre rocins ebe/
ren bo es als acoregats/eqanets lla/e abla fties mulars/e exire aquells.vij.a cauall per
refpofta qles faem anaré fen. Epuys nos di aquella porta que es cotra valeciae meteren
xem com fera de aqfts blats tā bells q tenim les fe denat/e vn caualler dela oft que auia p
•
denant nos/e & nols talem/e quels farrayns nom en guillem dalin qera abdō blafco dala
nosvedé per força q nols puram talar.Enui goveniadela erba a guardar foshomens e
amlos a pregar qns fpere vn dia/e q al altre era en fon cauall e fon perput veftit e vn ſcu
ferem a ells/e yo moftrar vos be com los ta der que li temales armes de prop / e presles
larem.Sim aiut deu diferentots a vna ma armes efon capell de ferre/e exi contra aque
bo es qnous hic partiſcats tro qls aiats ta lls farrayns on metien les beſties e fi lauozs
lats mas com fe talara yous ho dire dixénos les volgues defendre que les poguera bede
com yonofuy anch en aqfta frontera/efem fendre a la oft li acoria eno li baftafon coz
blem q aquests farrayns faben de armes eq ques metes be ab ells/e meteré fen les quatre
fon molt maeftres . Eles armes han vna cu élesduestomaren fen ala oft.Cravolem
fruma & manera es de luptador que ab lama dir los nobles à eren enla hoft. Era aquí pri
p certa filo caftell fe faes qs copliria tot lals micer e perq/paqfta rabo direnos car ells
Edixerenos ells en al manera ſe podria fer. badues algarades efiles dreçé contraloca
Edirem los nos yo fè be la manera/mas tra ftello fuft lo caftell noha algúa empara edo
metaper lo maestre e elldira? ho/ementre q naran en ell axí com en vn taulat / edixell:
ell venia a nos nos losdixem la manera com faros plau lerats lo anar q ſi nihauia.x.no
fe podia fer ari com hauiem viftfer a mallo? dariapells més áp vn formatge / edirem li
qs lo castelldefuftſihauria dos valos de caf nos fi vos ho volets huy en aqſt jom lo po
cunapreferan qtremeyns de dos altres qn riem guarnir e yo enuiaria mos porters ala
baura enla fronterade cadavna partdauất mare hauríem los refts a hiſon è les gumes
edetras/e aquells fermaran losvafos e fer nes dels lenys e hauriem neproude.fff. eab
los ha dos folells lavn enla mýjaniadel caftell traueffes de fult a hajam metrem lesfus al
el altre fus alte en lalt feran la megrat balles capdel castell defuft eexiran de fozabetant
fters e homens qui apedregaran a aquells com vna braça e puys ligara les homepenja
farrayns qui pujaran al mur/e puys pujarā radaq em⁹e ſcoldran lo capdela algarada.
W
los rpians per aquella torre decorotada /e Eell dix micer no? cal q no es aqft loch p fer
ells no ho pozan defendre per les balleftes e aqres maeſtries/e ditë nosvos hi fabets mes
per les pedres que feran enlo caftell/e el cas enaqfta cofaqyo e p9 vos ho tenits p bonos
ftell éleftrem olvall e aris porapedre lavila. bi cötraftare .Emetemhi mans efaem los
TBuys vichlomaestre e dir lus ho en aq homespendre ales cordes e cridam ayoç ari
lla manera qnos losho hauié dit/e totsdire com fa bom al varar de vna nau/ o altraure
ren qs faes lo caftell e nos ql faeffem fer e qy e mogueré lo caftell e quat hac anatonapeça
cuytaffem co abans pogueffem. Enosloga aturas p los vafes q no poch anar/e fagetes
maeftres qhauia aq e faem tallar fuftae faë venié e ferié nosbe.iij.demātinent, enos a
la portar ala oft e faem fer noftre caftell/ e el nauem ab nŕe ppunt veſtite nŕegonio enře
foneuolper tot aço noleraua que no tiras.E capell de ferre al cap enŕe ſcutfcudāt nos à
dedintre tirauen dos algarades quehi hav fcudauen los qui tirauen e tenie los tā ap op
uia moltbones potat hauien de cledes endle qaqlls q eré ferits nolexauem partir deles
dat el foneuolqerabaix e puys a coméça de cordes/mas feyem los afeure efeyem los co
tirar les algarades ceffare q no tirauen cant bzir epuys feyemlos metjar cubertamént fi
qbauten paoz del foneuol Equat fo feyt lo qben ferirede.viij.tro en.x.fi q nols podien
caftell de fuft hagué nŕes parats be vntats fcudar tant q les fagetes nos meteffen entre
ebeadobatsbe.c.efeu lo mestrefermar dos los fcuts qteniě los homés.Equát hagué le
acozes en terra ab vn mātell de cledes & ana uat lo caftell de fuft betro amija viade ço q
uadenant efaem ala voza del vall a fcudats hauta anar dir lo meſtrefets ne partir los ho
e a homens armats los ferres dela ancora mēsāgrādāhi fan e yo aguiar los heen tal
pterra dedis ab maçes e per la rodetadela manera qefguardaran ableada denat filtro
ancozafaem fermar fengles ftaques grans e barā ab q vos medonets gent coptada eho
S.
ferres p cada vna abmacesdefuft/e en aqlls mens fabuts & fuaufacen mo manamét/eyo
ftaques ligare les talles phōdeuia correr lo dirli qdeyafort be/epartim nos axi fi q noy
caftelldefuft /edir nos lo maestre q al matí bac algu qalli fos q tất begues en tot vi dia
hagueffen homens quil tiraffen qell los mo coaqlla bozafique dos copes grans devi ay
Araria com iría lla . CCant vench al folexia guat beguem ans qagueffem memate per la
caualcam en vnabeftia e anam ala oftde da gran fet quehauiem anā menjar.CEen aço
rocaede terol qns enuiaffen cada vna.cc.ho qfeyenons auda algu nens ho pferi/e înt
mens e ells fempre demätinent enwaren los venchanos memauem ceffa lo foneuol de ti
nos.Edirem nos maeftre hauets totes vřes rar/e els farrayns meten ma p la millor alga
cofes appellades / e ell dir qades les hauria radaqhaniëeferiré hi be.x.colps ans q nor
Devalencía.
hagueſſem mējat:? peſauens tant a quinsfe maoft queyo afa mon regne ab & yohe con
risa punyades en les coftes nons pelara tāt traft e deftre arago e catalunya daqlls quis
co los colps a boiem dar mētre mějauem en leuauen contra mi hevençut lo cote durgelle
lo caftellde fuft . Eenuiam per lo maestre q mallorques e aqueſt ſia lo primer lochdel re
vingues a nos quat bagues menjat e quant gne devalecia a vo be affecjat e qdaqm leuas
fonvègutdire lienovalguera mes q bague nou faria po a fer fe hauria fino bauia q më
lets fept ço ayo⁹deya e qfaeffets al meu con jar per queus pcb per des e per la naturalea
7
fell qara qnt es rere cöfell/e fobze aço no tro q bauets abmi q no men vullats fer tan grá
bam homes q hi volgueſſen anar de dia ql ne dan ne tágrá onta . Edixeré ques acordarté
tomaſſen atrase en loch on noy pogueffen efozen plados entre nos e ells metre fe aco?
tocar e q aq quel adobaffem/elexam lo aqlla dauen/e vench a aço quens hauien a coftar.
nitaridesemparat/e totala nit noy feye fino Ix.mil fol's e que ho los pagas delaltra part.
tirar les algarades å be hi donaren mes de Enos dixem los nos losdarem de bon grat
C.colps.CE quant vench al mati vee alnos los.lx.mil fot.mas que ells diguen quels los
trécarien tot fig romaſes enuiam li a dir ans pach ac nou poza fer q mil for, nols empo
dalba qenueftis les cordes en les talles q nos ria ara pagar fidōchs hō nols me preſtaua o
biferiem al matí el ne tomariem. E faéanar fidochs non metia penyora caualls o altres
tota la nra companya armar/e quát véchal cofes e aqui no es ara bozade metre penyo//
matians del fol exit faem lo tirar aença con ra caualls e proferum los penyores /edixereģ
trala oft tat q les algarades noy pogueré ba per res del mon nou farien finoles metiéfia
ftar/eveć nose los altres q aqil caftell nons ça elmestre del teple odelspital /enos piegā
tenía prou car ni hamamolt deſtorbat plos lofen quens enfecen fiança. Edix el macitre
colps deles algarades e defempara lo/edea del fpital guardat menros q yo hi entrare/e
alla hora a auant nos novolgué vfar de aq dirlo maestre del temple per nom ramon pa
lla macftria daql caftell . E fon acord de nos totq nobauien acoftumat dentrar ferman
edels richs homése delsbisbes q tirasnře ça perrey neper altre bom/e partim nos axi
foneuol eqfaeffem caues e qart lo auriem/e aqlla cabo. &dirlo mestredelspital yo plare
noy bauria embarchalgu:etira lo foneuol e ab lo maestre del temple e veure quen pozem
lalmanganell e faem les caues.CE en tát vé fer.Edix lo mestre perá nos no fem vna co
gueré dos galeres o tarragona e la vna era d fa que façam aquefta fiança al rey : e que ell
bit de fancta eugenia e laltra erade pe mar quens confermeles cartes quehaué deson li
tell/e nos no hauiem galea alguna e haguem natge e valrrames qfins hauia dats.c.mil
paoz al rey de valecia armas dos otres gale fous.Edix lo maeftre del téple ques ne acon
es eqdonaffen falt ala vianda q venia de tar fellaria abfosfrares/ e els frares cõfellaren
ragona e detotofa/ edonaré nos per confell liho e puys dir queu faria/ e vench ſen a nos
los mariners eaqlls que fabien de mar quea lo macftredel spital e dir qui ho donatot a
1
quelles galees nos retingueffem e qno les le cabat grahir boets ahom :hocdirem ÑOS EN
kaffem per res/enos anam nofen ala téda ol tal guifa pot eer acabat ari es qns façatsona
maeftre del téple e enuiam per ells e pregam cartaquevos quens cõfirmets aquelles car
los que en totes guifes pus les galees eré aq tes que haue devrelinatge e puys apifer bo
quey romágueffem eq pagarie ço q haute co em. E nos direm fapiats maestre q nou fare
ftat darmar edar los niem encara molt mes que fobies demanatsgracarta /e diabledir
e ells diperéque molt los hauien coftat e qns lomaeftre ftrany hom fots digats boenof
pregauen a les ne lexaffem anar e q no perde fats res . E nos dixem ab aqftmot queym
Ten ço qoat hi hauië. Enos dixem los en bnt tats fer bohe/perobo feria quey fos altre
vos fots tal home ta hōzat e en pere martell yo fon reye vos fots maestre delſpital / cell
bom bo de ciutat per q deuets guardar tota dix fiy metets altre tot fera afollat que pro
vía ma hōza/e per quant volriets vos quens hia de vos ede miq fiu fab lo maestre del té
partiffem dacie q no pregues aqft loch lerem ple ne els frares nofaranres.Dradixē nos
eftar loda e la onta que yo bi pendria e tota lafet mas membeus ā fivenia en altre loch
Conquesta
queus membrasque açobauiafeyt ab vos. menjar.E nos demätinent reſponem liq day
Efobie aço ajuftam nos e faévenir en båt tal cofa com aqfta nons ſemblaua quedegue
de fancta eugenia e en pe martell e donam los fem hauer acord.Edixem li reſponem vos en
flaces los dits maestres/ éretinguem les ga aquesta manera:qnre fenyoz nos ha fet molt
lees: evenchnos cōduytper mar pusfabien debee molta de merceen nie jouent e totes
qlcs galecs bautem tất ấ pou baitātiết he les cofes ábauem començades hauem gita/
hauia enla oft.E fobze aço dir don ferrando des a merce de deu a bon cap: e en nŕa ninea
noftreonclea volia plar ab nos ell evna par nos bajam pies vn regne desfobre mar eq
tida dels richs homes al mati: edixé nos qns fiam entrat en regnede valecia la primera ve
playa. E quat vench al mati vengueré a nřa gada q yo anchhi étre: e que haja affetjat ab
tenda:e vench hielle doblafco dalago e don vosaltres en femps vn logar tant vil comes ·
exemen durreaedo rodrigo liçana : edo blaf aqueft que no es majoz dũ corral e quedaquĩ
comaça eguardaren fe dels bisbes e dels ri lleu per bauer q yon pienga crehet be queyo
chs homes de catalunya daqſta paraula qns nou faría:ans vos prech per la fenyoría áþe
volien dir:e clamaren do exemen peçde tara fobre vos eus man quel me ajuders a pendre
Cona e lojufticia darago tafolamet queyfor e quetal cofell nom donets que may tomaria
fen ab nos car erede noſtra maynada. Écos yo en cataluya e en arago e abgra vergonya
manaren la paraula adoblafcodalago eq la de mi:fiyo aptal logar cô aqft es no prenia.
dires:e ell começa en aqſta manera . Senyor Want fonch paffada hora de vefy:
doferrrãdo e nos fomvenguts aq a vos per pies anãnos deportar fozala oft
feruir vos en aqft feyt de aquest fiti qvos ha etrametemper don exemen pereç »
uets fet en aquest loch de burriana/e esvera de taraçona e per lo jufticia dara/
4
cofa quels reys molt comencé de fer e de pro go:e ere amdos frares :e el jufticia era major
uar covos hauets feyt de acercar aquest lo de dies:elaltre era pus auift e p9 certde coz e
gar po totes les cofes quels reys començen de tota res: lleuat quel jufticia daragofabia
nospoden acabar axi com ells voldrien:car mes enlos furs darago car fouë e menut los
fi tot ço que vosaltres reys voldriets fe acas jutjaua. E dixēlos per aquesta raho enuihi
baua totes les terres del mon ferien vřes/a/ "
pvosperço como parefeulo vreeyohefey
ra en aquestfeytde buzriana vecm nos grå tsvosaltres: ep la mia defauëtura e mala vě
1
embarchari als cofells no podets aqui rete tura o mos homés nom puſchdescobrir a ne
nir qanar ſen volen per fegar les meffes / ne gudela oft ari co fare avos amdos.Ibuy ma N
els richs homens no hic han que méjar:e no time clamaren a cōfell dō ferrado e els richs
volriem que ho hagueffen a dir que no haue bomés darago e végueren denāt mi e vosdō
que menjar e quens hajam anar poch a poch eximen peç qui bois les paraules:e dixere me
evos qromagats aqui en tal manera queus moltesde rahons que defconoztaué del pens
nehajats a leuar a onta eſcarn de vos. Efia die daquest loch de burriana : e proferien me
vos plahia poné aguiar en tal manera qn po auerquendaría el rey de valencia qui banō
riets hauer gra auer:e altra faho quáthoha ceytabuzey per ço quem leuas de burriana:
uriets mello: aguiat pozets la pendrefi deus e creu qaxi com ells ho proferirë ami que ells
bo vol : e nos ajudar volem que donara tat nedeuten hauer bonapart. Equant hota z
del feu lo çeyt a vos pozets be fer la meffio a quelles paraules forême moltdures e molt
vos evřes richs homes la qual hauets Feyta males defcoltar e manam los que nons ho di
en ftare en venir aqui . CEnosdemanam a reffen car cofa era que nos nofariem presp
dō ferrado:don Ferrando e vos altres richs
la gran onta que nos pendriem en leuar nos
bomés quifots aqvenguts ſembleus queyo daqueft fiti : enons poguem abſtenir que no
(
deja fer aço.Edir don ferrado p bona fe fe bagueffem a plozar per lo gran mal que ve
D
nyoz femblantnos feria per aqlla defaynaq yem quens percaçauen quemes querien has
ushadita don blafco qui es en vos e en nost uer del auerdel rey de valencia que noguar
quenovolriem q vingueffets en vna afrōta dar la nŕa bono? ne la fe quens deurie portar
quels homés vos hajen afallir per cuytade Eells q nos veeren plozar piéguerēſe a plo -
Devalencia.
rar ab nosze dix lo iufticia e puys vos fenyor als cofells entroa.ccc.eyoanar les he metre
qfarets ab aqftos homens q quát no⁹ guar ab ma cōpanya cercadel vall/e manats a vo
darets lexar vos han fol aqui finodaquls qui fra cōpanya a fi los mo20s exté a nos āns a
devos nopartiratro alamot.Edit do exe corregueffen car dels altres mal acorreguts
men pec/fenyor maeftrehauets de pendre co feriem:e yofere hidenitededia ede aqui no
fell qab falla gent vos tenits e ab mala/e yo exire troq denosdo a burriana e alli menja
volría effer most peretenciat e confeffat per re:e ales de vegades manats a vía cōpanya
la gran malauenturaqyo veig qus fan vřes quévinguen amudar de nit per tades e quens
homes/e yohead troa.xv.cauallerse creuq acorreguen.Enos reſponem li á li ho gra
usen retindre mes de.c.qnos partrā de vos biem molteqenteniem bea encor nos hauta
eneſta oft e hajats vřes confellsánře fenyoz de fer feruici.E dama don exemen geçdeta
regnede valecia com elles . Efobze açodire men q ell quevolia effer defa auda e ques cla
los nos ari:volets queusdiga veritat edaço maua merce quep fos/don bit guillé empas
creet mebeyo qrria effer feritdevna fageta del fept:efaberého aquells dela oft ço esaq
en guiſaq no moris q rabo pogues hauerco lls qvoliéąnos nos leuaffem daqll loch epe
tra la gent ptal qoires hom a yo no mě leuas fals moltfegōs que nos hoim dir a aqlls qui
uafino per colpa þauia pres/mas yous dire parlauen ab ells. quat don bit..bacfes
com fera enuiare al matiper los bibes eper cledes feu les leuar a foscauallers eals fcu /
los richs homens qy hauía alguns 8 catalu ders armats troa aqll loch hon deuten ftar
nga e perdon bit guillem qui fara tot ço que era propdelvall.Equát hac aguiats losmá
yo li manare/e per los bōs homens deles ciu tells quefeu fer avn maeftre ftaua ell ales cle
tats qui fon aqui e pregar los bedagſtarabo des e nofen partia dedianidenit ans méjas
ari curofament coyo fabze fer ne poze que ro ua aq e nofen volia entrar enla oft . Edō exe
manguen ab mi troq de9 me do aburiana/e men peçabla cōpanya nos partia dell:e par,
ells creu q atorgar mohã.& quat los altres tien les copanyes per bozes per tal q milš po
conexeran qnos dells conexem la fallia qns gueffen foferir lo maltreyt.
cofellauen eq aqfts romane ab nos ho len go Pa nit entre pzim ſon e mija mit
fara anar/eper vergonya quehauraroman eriren los farrayns als mantells
drane ari pendrem burriana a pefardel día den bit..denteça en queftauen
lescledes evéguere ab fochefore
ble e dels homens mals quins cofellen mal.
CEfaem ari en aqlla manera q trametem p be.cc. eels altres per los murs ab les balle
los richs homens e moftram losla paraula ftes de dos pe⁹apparellats de tirar fi algu hi
ari com la hautem péfada. Eells quất hoiré volgues acorer: e leuas la crida enla oft a ar
lanra paraula q hauiem dita dixeren los bifs mes quelsfarrayns fon exits ales cledes den
bes primers e puys los richs homes q nose bit.:e nos fentim aquell brogit :e aquells
riacofa conuinenteq feya mal qui als nofen qjabien en nŕa tenda denát nos dixeré ſi ens
cōfellaua qp⁹ aqui erem venguts no roman cellarien caualls:e dixé nos no mas cafcu coz
driap ells q no lans aiudaffen apedree que rega com mils puſcă a peu:e nos fempre dmā
ells ho farien en guifa q nos conexeriem que tinentveftim nos lo gpunt fobre la camila q
no romadria en ells ea cofrir noshien dela hanc noſpam q veſtiſſem la gonella/e abvns
meffio e ajudarnos bien de bona volentat.Ef.quijahien denant noslos fcuts abraçats e
quat aço fon paffat vench a nos don būt. B los capells deferreenlo cap corét anam tro
edirnos senyor ja hauets vift äl confell vos ales cledes bō eradō būt.. edirem li qes
daué que leuaffets daqft logar e no9 hauria aço don bit..covos va/e ell dit fenyorbe
menelter per nulla res queu faeffets per qus egint.Eveus aquí los mozos à cuydauě me
prech quedonets eſt do que manets fer dedes trefoch ales cledes: mas la merce dedeu nos
Conquesta
Hos les hauem be defefes. Edit nos vn fcu/ fen per labarbacana:e els altres farrayns &
der: fenyoz ferit es von bit : .duna fageta fenien los abpedres del mur:epuys veem á
per la cama/e nosdixem enuiem per ſtopa a nols podiè tener dan e q loy pédriem tomam
la oft e traguem ne la fageta e faem ho: enos nofen cobain dels fcutse creats en veritatq
mateirs traguem la liemetem li dela ftopa dues vegades nos descobrim tot lo cos per
ab aygua e faem li ligar la nafra abvn troç tal q los dedins nos ferillen pçoqfi aleuar 1
de camisa de vn ſcuder: e quant bac ligadala nosbagueffem del fiti direffem plo colp
nafra pregam loq fen entras ala oft q nos hí qnos bauiem pies nofen leuam . Das nře
daríem cofell el ftabliriem troq ell fos millo fenyor deg ihu chrift fab les cofes co sedeuen
rat.E elldix fenyo? nofare qaytabem guari fer e com deué elferze a aqlls aq be volfa los
reaqui e millor que no faria enla oft chacale ferlomelloz e aytal fe piesa nos q no volch
gúrich hom no lt volch acorrer fino nos . E aprefeffem colp e axi com deius es ſcrit pe
nosveemą eil ocya valor gran e çoferim ho. fem la vila.
ftauen per la oft.Eaqfta partfqilerra onfta ues feytes q exien al vall chagué
uadobit..oenteça fabem fer dos mātells vn penfamet ques meteffen home
e quant venia ala nit ales conguaytes venią ns armatsdenit ansdalba entro
cada bu ala nuyt al feneuol a guaytar cauas a.c.entre les cledes e les caues eq fus quant
llers efcuders a peu: e metemaq aquells mā fe faría aiba qs armaffen tugtenles tendes
tels pço ámes prop follem den bit . B.evn fuau emeyns de brogit:e quat nos fariem to
divendres hauienos menjat e enuians adir car les tropes q exiffen los deles caues q ha •
lanía cōpanya q lerats nos hauien losman uiem feytes per efuair la vilade burriana :e
tells e quey enuiaffem cõpanya qle guarda qputaffem per aqlla torre q hauia derroca //
fen:e nos vestim nos vn ppunte vn capell de da lo foneuol car putar hi podie. Eenuiam
ferreenra fpafa enla mae ab.viij.cauallers mifatge la nit p los bifbes e per losrichsho
daqlla manera guarnits anam nofen ales cle mens quelos dixes qal mati fedeuia fer aço
des e fahé leuaron matalaf evn trauffer e nos edirem los qfibeu tenié fecret a la vilafepë
quiftauez aptrepofant ab nře ppût defllaçat dría mati.Eells dixeren axí ho vulla de9.E
los farrayns veren q la oft dormia e conegue ells dixeren los la manera axí com la hautem
ren quel nre perput hi era e q nos hi erem do penfada:e tenguere la per fort bona: èdixerë
naren faltbe.pl.fcudats e tro. dry.farrayns queu farien ab lur copanya e quant vendría
entre tots: ebagueren lurs balleftes apare lalba qferia guarnida.Enos dixem anats en
llades per lo mure per la barbacana e adu bonauétura e penfatshode recaptar : enos
perenföch: e hauta dosfcuders en dues cle péfarem de apparellar la cofa cofer fe pufca
des q mirauélavila e dixeré a armes a armes TE quat věchal matí emuiaren nos millat
qves aquí los farrayns:e nos leuam nos toft ge q ells eré apparellats eq manaffem cō ho
elançam los capells de ferre enla tefta : e bas fariem.Enos dixem los ftiguen apparellats
uien nos aduyta vna ſpaſa de muntçoq ba qades tocaráles trōpes:e puys quât les hoi
uie nom tizo q era molt bona e auentuzola a rem tocar penfem de puiar en bona ventura
aqlls qui la portauen evolguem la mes leuar puysvenchaço al díafe anaua fclarin e faent
qla lança/edonam la lança a vn fcuder qns a tocar les tropes e ells exiré deles caues ecos
iudas.Ehoiren lo brogit los dela oft e nos méçarede puiar .Eelsfarrayns á boiren q
exim totsnou ari com eré e els farrayns lera les tropes tocaue e vehere bunir la oft come
reduesfalles encefes de foch pp les cledes 4 çarëfe Öfcridar etantoft tocaré lur anafil / e
eren vn pochdenāt nos:e meteimlos nosde ans als nřes pogueffen cöplir fus alt hacia
nát evoluere nos les coftes entro ala lur bar be.vj.o.vij.far rayns véguts e no adureré al
bacana e metem los per la barbacana adins tresarmes fino almaries:e hac ni vn quis ti
equatvee que noy podíem acōſeguir encara rales mancgues e presvn quatal grá e tiraa
car ells eré pus leugers a nos á no veftié go aqll qui puta primer e donalivn colpmas era
nions ne ppunts fino fcuts e larices entraren litapropqnoli poch mal fer donaré li çınch
De valencia.
pafes perles cames e nopochpular:e los al llers q nos li fariem donar los diners a aqit
tres donaué de tales catalades deffusatots que el voldría : edir que no poria quetatera
losfcuts los trencaué fi quep res q anchbi gran cofa aquefta que menester era que aiu/:
feffem noy pogueren puiar: een aqft fuayrq Itas los vaffalls e que parlas ab ells.Enos
aydam fer ab lo foneuolque tiraua e les ca entenem quedebía rabo: e penſam nos á par
ues que acostaué fort fbafaren fe los farrays lafem ab don blafcodalago e abdon exemen
nsdedins. TEquat vencha cap dedos durrea quiy hauien cauallers aquells queha
dies ells facré parlar pleyt e dixere q fils day uien amenats enla oft e ell que los pregas que
uem fpay dun mes fi nolshauia acorregut lo romaſeffen dos meses per amor de nostro a
rey de valencia q retrien la vila: e nos dixem dos meses: e ells faberen fes fculacions algu
los q nols fperaríem tres dies no9 diremvn nes que nou podien fer /perotant los dixem
mes eafinola volie retre ques aparellaffen nos éels prega e q era cola neceffaria eqnōs
dela batalla qa mal lur pefar la þauriem.E en deutédir de nopço q no pdeffem tā grābe
puysdemanaren.tv.dies:e nos dixem a nols com aqftq de nos bauiafeyt p minuadevar
dariem nels.pv.ne els . viij.ne els.v.Eells q falls.Eells veeren qnostant ho voliem di
veeré que afi era dixeré q farien aqft pleyt q xeren qu fariéab qis faeffem lur ops a ells
lexaffem exir les perfones ab la roba quepo calur companya e nos grahim los homolt.
rien treer eretrič la vila e qaço farien dins Btát partim nra oft e manleuam
v.dies prabode apparellar lurs cofes e irië los que méjar de mercaderstro a
fen:e a bom quels guías tro a nules e que tu dos meses de tot quant meſter ha
raffem nos qnols trécas bom aql guiatge e uien: e anam noſen tro a to:tofàe
qfoffen fans e fegurstro anules. Enos Di foré aqui abnos lo biſbe de leyda en bågre
rem quenhauríem acord. CLoacord fon en.B.8ceruera qera fenyo28 juneda e puys
aytal que guardants la meffio hom hi fes fo moge de poblet. E quát hagué ftat vi dia
ya cafcúdía e q era loch perq lo regnede va al caftell de toztofa on pofauem vengueren a
lencia guayar fe pogues mils q per algú loch nos amdos e foy en pefançe en bit rabaça q
quey fos:e (guardats encara q podia hauer era notari nře:editere qvolié parlar ab nos
gran batalla al entrar dela vila entre catala 8 grá fecret e 8 nfe prou.Edix lo biſbe de ley
nsearagoneses emolta get quey hauia ftras da en guillem de ceruera começats vos la pă
nya:e altra quey hauia molt pa enla vila qui raula axí com la bauem acordada:e eldir que
pozia romanir a aquells qui tendrien lafro no faria que ell erabisbe e hauia matozdigni
tera.E peraço e moltes altres rahons eco/ tat que ell no bauía perque feya a ella comé
fes nos tenguerem per bo lo pleyt e quel pie çar ans que ellq a mi hi hauriaprou coz tant
feffem:e foari feyt quen exilfen dins quatre ésgran lo fet quey pufcam cöfellar lorey. E
dies ab ço que ponen leuar enles coftes e en comença a dir lo bifbe : fenyoz vos fabets be
les mans: e en aquesta manera haguem bur quant be yoabvos de naturalesa e en..de
riana:e per tal que fapien les gets quats hos ceruera ne cō deuem voler vostre prouevre
mens hauia en burriana entre homens e fem honoz:ara veem duna gran meliode quevos
bres e fichs foren.vij.mil.z.xxxy . Eduralo vosfots emparate talq entenemq nola poze
fiti ans quefos piefa dos mesos. Equat ts complir.Enosdemana los ql: e ells dires
foprefa burriana dir nos don pe comellque réaqſtaqhauets emparada de burriana car
filidauem vna cofa conuinent quey pogues vos fabets e nos fabebo aytabe co vos qvos
eftar equep pogues prouehir als cauallers a nohauets thefaur ne no hauets grā rēdane
ftarien ab ell e fos obsquey ftaria ab.c.caua nohauets pa en lochdel moans fots embar
llers tro al ftiu.E comptam ab ell quant ba gat deviure envía terra anat pla terra.com
urien obs los cauallers ne quant haurie obs cuydats vos dochs fer tá grá meffio en aqll
en menjar: e fo auinença entre nos e ell que li loche qfia adosjornades de terra de mozos
donaffem.xvj.mil mozabatins e que ell com equevos cuydets aqui tenir tants cauallers
plíria aquella ftada tro al ftiu : e puysdixem qui no pozā viure meyns de batalla odemos
liſiporía romanir eque enuias per fos caua? rir: evos nols poets en res acorer.
1
Conquefta
Edixen.B.de ceruera/feyo: lo bisbe vosha uendríem en aqlla carrera.Eel día que exim
dit ço ayous volia dir qdevn acord ne fome de terol paffam per lo campde muntagut ea
devn pensament/mas aytāt hidire yo pl⁹á nama vilaroja que esdelſpital: e quat vench
entre el reyde caftella e vos no ponets rete ansde dia nos nos leuam epaffam p vn loch
nir burriana.CSobre les paraules que nos quiha nom atozella en que arahapoblacio e
haguem hoides dells refponem ari/peropes puys paffam per loríudeles truytes /e exim
fans molt la paraula per quens ho deyendes ala canada dares e ola canada al portdepu
Ispus fauis homés qnos hauiem en nřes re nelles e a faluaffonia e a temi : e paffam per lo
gnes:e axí com nos hauiem fperança qns co pla de fent matheu qui era lauors ermē exim
nortaffen ells nos deſconoztauen: mas nŕefe alriu fech qui va fobie ceruera: e quat vench
nyo? nosdona gracia per lo be q nos hauiem ahora de vespres alfol poft fom dauat panif
en coz o fer en altres cofes que venien a enất cola olla delesvinyes fobre lalmarge.TË tāt
en guifa quepream poch les lurs paraules e toft enuiam miffatgenre als farrayns ā nos
defdeim les edirem los ari: q nos creyembe q erem aqui : e ells fozen molt alegres e exiren
ells ho deyen a bon entenimet car jafos que anos.iiij.e dixerë qeré molt pagats dla nŕa
ells ho direffen per guardar nos de embarch venguda e quens volien enutar lur preſent e
ede meffio:q aquell embarche aqlla meffio qlauozs era tart eal mayti farien à nřavo
nos volíem çofrir per q aquesta vegada pro luntate tomarefen : e aquí mateix aduxeren
uaríem en totes guiles fi la poziem tenir pus nos.c. pansedos alcolles de vi e panfeseft
deus lans haviadonada e qnols pefas que a guese.r.gallines de prefent qns eninarenlos
quefta vegada nols creurtadaqll cöfell . vells qaqui eré:e nos ala nit per la ferena fa
Cabaytant partim nosdells e anam nofen embarraques de tapits e vañoues ĝns pare
en arago e fom aterol /enos ftat en terol vn tauen pço com nos vedam á algu noy talas
mayti entrel fol exit elalba venchnos miſſat arbie car pefaria als farrayns fi hom losta/
ge den exemédurrea q era en burriana:e nos las ala pmera entrada:e fino pa evie format
jabiem en nie lit e tocaren ala porta edir nos geq nos haute no teniem altra carn mesdea
vn pozter nŕeq millatge hi hauia den exemen quella que ells nos aduxerë . E quất véch bō
durrea e q aduya bonesnoues.Enosdixem mayti al fol exit anam noſen ab aquella poca
qentras en bonauentura pus bones noues cōpanya q nos hi hauiem enlo arenal dauất
aduya. E el miffatge quat fo entrat demana lo caftell abnres perpunts veftits cabnŕes
que li daffem albireres:enos dixem ādarles fpafes cintes e els capells deferre enla tefta.
biem fegons les noues que portaua: edix ell q Elos farrayns quat nos veeren venir exirë
eraprou pagat:ecomtans quels farraynsde tots anos quats homës e fembres e infants
paniſcola hauien enuiats dós farraynsadon bauía enlo caftell meyns de algues armes q
exemen durrea qenutas per nos que ells nos no portauen:e ſaludaren nos:e nos dixemlos
rendrien mantinent panifcola.E enuia9aqui bon exemé durre nos hauia enuiat miffat
per mi la carta als farrayns li enuíare/e nos ge de partdells a terol e a vigueffem que ells
faem la legir avn farrahi qui fabiadalgara/ nos rendrien lo caftell de panifcola eqnol ré
uia:e trobam les paraules dela cartafegons dzien fino a nose veem nevra carta quens en
quelmiffatge les deya. CEfobie aço hoim via don exemen durrea:e ells atorgaren nos
nra miſſa ol fantſperitelo offici o fancta ma queyhauien enuiat lo miflarge eq farie fes
ríapço que de? e la fua mare nos guías en a// cartes ab nos eq rendrien lo caftell: e nos a
quefta fazenda een totes les altres que nos togam lurleye aqlles franges quefolie ba
fariem:e fabem adobarde mējar mentre que uer en téps defarrayns:ells dixeren qereap
hoíem la miffa e mējam e ſempre matinét ca parellats de liurar a nos la vila e el castell.
ualcam:e ab nos nohama fino.vij.cauallers nos direm los quels ſcriuans nões no erena
efcuders quim feruien e officials nŕes e anch quipço com nos veniem cuytadamět:masā
no demanám algú adalil qués guías car nos fcriuiffem aqlles cofes quens demanarien : e
per la caça dels porchs q foliem caçar en aq# nos quens auendriem ab ells e quat nosfof
lla muntanya algús vegades pleuim nos qa fem auenguts ab ells ço quels pmetriem āls
Devalencía.
venchabnos ab.co.cauallers. E quat fonch CE nos eftant en burriana vench don pero
aquihagueren gran alegría aquells quenos comell entom de nadal e hac comprat fon co
bi bauiem lerats:e eftant aquifeyen caualca duyt aytat com pote dl als duyt ſos diners
des los nřes e nos no léxauem la caça e entre que mercat y trobaua hom de farina ede ci
fenglars e grues epdiusviuien en nra cafao nada edevi quiyvenia per mar e exim nos 8
carn.prv.cauallers méys dls altres officials la terra eromas aqui don pero comell aba/
quey erë e guanyaz caftello d burriana e boz quells cent cauallers e començaren de garre
riol eles coues dauinroma e alcalaten e vila jar a onda/e a nules/e a vpo/e almenara: car
fameç. CEspera aqui don po comell defent no gofaren pus entrar a dins en terra de far
miql tro a nadal e acordam nos que faeffem rabís e feeré de bones caualdes.e vn eſcuder
vna caualcada en ribera de puqrépoguem ef feupnom miql geçſabia dalgarauia molt be
B
Conqueſta
anana auegades a almaçoza per traure ca Istrobaren vna perra que los farrabins ha
tiusdelsfarrabins a bom ne pienia molts.e uien tallada per fer algarada eno la bauien
parlarelidos farrabins q fi nols descobria e be parada e paffaren lo vall e acoftaren la p
quebagueffen bedell que farien gran guany ka ala torra e pujaren lafus ab coreges que
bauer afon fenyo:: e leſcuder dix los que nols Is dauen aquells que eren damunt fi quels fa
descobriría e quels faria fer molt be a fon fe/ rrahins nou pogueren deffendre . E quant
nyoz e que li dixeffen qual guany era aqll : eel los farrahins veeren aço exiren fe dela vila e
} fugiren/pero retingueren ne molts e tota la
Is diceré que almaçoza:e leſcuder dir e quebe
deyen equepría a fon fenyoz e parlaría ab ell roba quey era e lo cōduyt :e api hagueren als
fobie aço: e vench fen a don pero comell edix maçoza.Epuys tomam a burriana/e quant
li totes aquelles noues: eell fomolt alegree haguem aqui estatdos mesos tomam nofen
pagat efobie aço empres ab lo fcuder que ell enarago e en catalunya. E quant vench a es
que faes venir aquellsdos farrabins olahu nant nos vinguem al eftiu aburriana e fo a
e que ell fariafor pleyt ab ells els faria grā qui ab nos don ferrando noftre oncle e el bif
"
be: e lefcuder tomalla evenchla vn farrahi p bede leyda edon Blafco dalago/edon pero
fieperlaltre:edir don pero comell a ell quils comell/edon eximen durrea e el maestre del
fariabe e quels fariaheretar a nose a calcu temple Muchde muntlaur e Muchde fulal
dells que daría fengles caualls e a veltir;e els quer qui era maeftre öl ſpital:e fom acordat
Isdixeren que aquestaera tan gran cofa que que fabeffem caualcada à algezira e a culle
ells no la pozien complir ne fer menys de áls ra e que leuaffen dos foneuols que bauiem a
guns farrabins parents lurs eamichs:edir buriana celadament quehom di mon nou fa
don pero comell quem demanats quels faça bes.Efi mefter hauía la oft foneuols alguns
edirlofarrahi quels heretas e q romanguer quels trobaffen aparellats que nols calgues
fen enla terra:edir don pero comell queu fa cercar: efabem los metre en vn leny be e esco
ria fer a nose feu los necarta:e fo empres en didament.&quant nos fom a cullera albers
tre ells la nit que la deuie rendre e aqui fodo gam fus dauant la vila entre xuquer e el cas
pero comell en celada ab fos caualls armats ftellde cullera e lains fozen ſe meſos tots los
beluny míja milla:e la vn farrahi exi de foia farrabins deles alqueries e les vaques e els
edir los que enuiaffen.rr.homens bons ca/ afens è les cabres e tota aquella cofta que es
uallers e altres e ell quels metría en dues to? deius lo caftell tro alatora que es bara en q
res e ala crida que ells farien a penfaffen de pienie laygua eratot plede farrahins de ſa
venir o abfenyal de foch quels farien . rrabines e dinfants e de beftiar.
Devalencía.
dixeren que haurien obs vn foneuol:e nos di TEfobraçodixerem a don ferrãdoqy dixes
xem los e volrriets que la prengueffem fi hic eell oir:fenyor acordar nofem nous pese a
bauiem vn foneuol:edixeren ells fer fe pozia des ferem aquí denātvos:e ells acoidaren fe
¿ nos dixem los nos volen darem dos/eells Eqnt foren acordats e tomats denant nos
dixeren on los hauets : e nos dixem vels vos parlado ferrado per tots los altres çoq ha
aquí al grau quefon envn lenye ells diferen gueren acordat edir.Senyor en aquesta co
par qdauinaffers coa deuia venir: enosdi fa quevos nos hauets dita veem nos grã en
rem mes val quideuina que quiho cerca:e el barchper aquestes rahons que nosvos diré
Is dixeren ara digats com vos par qu façam car noferia mefter quevos começalets res al
e nos dixémester es q nos veiamen äl loch monfi nol acabauets be ; en totala hoft no
fe pofaran los ginysenospremab.rrr.ca/ ha que menjar de cinch dies en ſus e valencia
uallers de nŕa copanya e pujarem lafus e dat no esvia ans la tenen los farrahıns/e fi vna
nosvn rich bom delanfacompanya e efimas mala mar venia als lenys no poné aquí aduz
rem on pararem los ginys e ells direren fort lo conduyt e finolic aduyen haurietsvos hic
bobauets bedit .E quant vench al mayti al a leuar ependre les pedres ta lung etan grā
fol exit haguem boydanramiffa e tantoft en poder o farrahis no feria leu o fer:e picador
mam o don pocomell e p don rodrigo liçana que noha entota la hoſt algu ne en burriana
efom troa.xxx. cauallers e puiam deffus de notrobarets tants com los ginys ne tirarié
part ola mar: equat fom a aqll loch on folia car vos nohauets encara altre loch en aqft
hauer dues torres qui es fobre to caftell lexā regne/e nos veem que tots eren en aquest co
los caualls epienemi nfes armes e batam nos fell haguem ho alexar e atorgam los hoço
entre lo caftellp la colta enjus e fom tan pp que ells depen. TE quantfom partits
del caftellabe hi tirare les balleftes de ple en daqui en laltra día anam nofen denant cilla e
ple e daqui efmam lo loch e trobam lo bo per albergam hi per ço com hi hauia bona azina
amdos los foneuols als podia hom dzeçar e de lenya e de prats. & quantveem que hagué
parar e guardar car de dins lo caftell no hay dormit ala festa enuiam per lo maeftre olipi
uia alguna algarada ne algúginy qu poguer taleper don pero comell eper don exemēdu
fendeffendre:e qnto haguem vist e aelmat o rrea e parlam ab ells en ſecret q noy hac hom
uallam nofen e enuiam per ells e fom ala ten finonos e ells edirem los:nos hauez enviat
da delbisbe de leyda en bit per ver lo eqha per vosaltres perço car nosfembla que e
gueffem aquínre cofelle era lo día de fent io xim fort mal desta terra que de tan gran holt
ha: edirem los com la cofa era faedoza quey com es aquesta non tragam ſino.xx.o.xxx.ca
poziem tirar e quant la pedra erras lo caftell tius los farrabins nos en prearan menys e
qnol feris ferria la parthon nos cremqera los cristians e fivosaltres be maiudauets yo
tot ple de fembres edinfants e de bestiar. E vos moftraría que fariem bon feyt/ car fiyo
quát ells veeré q la cofafe podia fer bacnila fon fol eus dich vna raho fi tots me fots con
majoz partida q dixeren com ho farien de pe traris yo nou poze acabar mas com yo haus
dra pals ginys qen ribera de xuqr nō þauia reacabada ma rabo edon Ferrando haura
gens e deyen lever.Enosdirem los tres con parlat nofperets als altres : mas diga calcu
fells hifabem e vejam fi la pozem hauer daqll de vosaltres q temits per bo ço que yo he dit
loch:lahu fi es quen hawem enuiar a ríufech eyo moltrarvos be quefarem bon guanye
ehaurahi mefter tota via cent cauallers ab be honrrat. Les torres hifonde valencia e
caualls armats queyvajen e cinccēts homés fon en femblança o vlls de hom:car aquelles
apeu : edaltra párt enuiarem laius af riu de tores guarden molt valencia de pendze mal
bayren mas tota via hi haura meſter grã có moltes vegades quel pendria . Eeshila
panya quefi los farrahins ho volte vedar torade muntcada que es vna deles mellors
metre les pedres enlos leys & nou pogueffen tores detota la orta e quat nosvinguem da
qui ença nop iaquiren fino tan folament los
vedar: o altre pfell q hatam picados e piqué
bomésdames car lesfembres e los infants
deles peores bla mütanya e qles adoben art
com fa bom abrigoles ó a trabuqts. tot ho reculliré en valeñtevees com nos epiré
Bý
Conquefta
a totala alquería quát paffauem e quant enuiar a burriana perço a mefter fos fi quels
nols cōbatrem al entrar no baurāreguart d devalencia nou ponen deftobar:car nos fes
nos quels cōbatam al tomar ehauran hi toz ríem entreburriana e valécia: e anem la öma
hoſtpera huyt dies ab cent catius quem dos do qoires primer:e dirdon ferrando:bem fe
nets:e quant aiam preſa la tora dağlls q yo blaq boa cofa feria ab ques pogues fer/mas
triare e creu q ni pendrem mil o plus portar enla oft no ha conduyt: e menys de conduyt
vos he vn foneuol e aço no vull mes terme fi la oft nopoza çoferir nedurar bo.E nos di
nolodiaqyre elaltreqdo la racio e al tercer xem :e quiusdaua conduyt volriets ho:edir
díafere tomat avos ab lo cōduyt e ab lo fos ell diguenvos hi aqlts richs homens q aquí
neuol: e änt nos partrem daqui partirnem a fon:eels maestres q quat en mes be paffare
homament de nose de vos/e pups al altrave yo axí com los altres paffen . Diclo mestre
gada com tomarem nos gofaran fpar en les del efpital al maestre del teple quey dires . E
torresdela ozta devalen . E fobze açodirlo diplomaeſtre yobidich aytať poz moy a la
maeftre ölſpital nuch 8 fullarquer:ſim aiut parola es bona ab q haia q méger la oft:mas
deusbona via a prefa nře fenyor lo rey e aius amov fembla biếq felt lock Olatozrasemut
dem li: edich vos á yo li aшudare tat com puf cada q estoyt molt pies deles toires devales
ca.E quất aço oyre don po comell edon exis cia.Enos dixem: maeſtre en esta terra no ha
mendurrea dixere queu tenien p bon confell torres:e ell dir.Sidi majut a moy ſemblaría
enoble mas dixeren en qual manerabofarié vos pfeffets tores tores á eftoyt bo loch:
qoon ferrando nehauríem contrarie algūs ées enlo xamide terol ede valencia:E NOS DIA
dels altres:edirem nos ab lo poder queha xem li . Daeſtre bon loch es tores toires:
uieme abla auda querofaltres nos farets la mas mes val ağfta fet tants q torreſtores: e
nra paffara e enviem per ells que vinguen å fera gran bono? o nos fi tal loch com aqueſt
ab ells volem parlar: cabtant enuiam p don prop de valecia prenem : epot fe mils fer que
ferrando e per don rodrigo liçana e pel mae pus fort loches torres toires q ağſta: mas a
ftredel temple nuch muntlaur e pel bisbe d qfta val mes dehonor e deguay. Efobie aço
leyda e per los altres richs homens darago dix lomaestre del efpital : la paraula quel rep
e de catalunya e per alguns altres cauallers hadita tenchyoper bona: e pus ell bona vo
quey hauia bons e honrats qui fabien de fet lentat ha 8 guanyar la terranoromaga per
armese faent partir aqlls denant nos ptal nos e aiudem la li a guanyar. E dir don exe
quenoconegueifen qnoshautem parlat ab men ourrea: fenyoz yo tench per bo co q vos
ells evengueren defpuys quant los altres ve hauets dit:e vos donan a nos ab quens puf
venié:z eftrēguem nre confell e faem los tots cam foffrir betroq vos preſa la ajats per mo
partir entom dela tenda e dixem los.barons confell a ho farets.E yo atorch dir don pero
nos fom aqui venguts per fer mal alsfarra comell la paraula ql maestre vos ha refpoft .
bins: e araq ifcam dela terrae tangran copa edon exemen durrea.E nos dixem al bisbe d
yaq aq ha e q nols hajam fet altre mal fino leyda quey dires:edir.Wofaltres fabets de
elt.catius entre farrahins efarrahines no les armes :e yo fon entrat aqui p fuir adeus
icexiriem nosa honor de nos e de vosaltres eavos:e açoğ vosaltres farets fare yo.Edi
¿feblar mia q pozem fer vna bonapla é grā xem a don rodrigo liçana quey digues. e dir
dade valenciae ab deu q noy pozem errar.E Senyor vos volets aço e veig q tots ho vole
dixeren ells qual era:edirem nos q la tore d eus ho cōfellen o la maio: partida: e po fare
muncada:e és molt bona tora:ehaygran ri çoğ volrets : mas los moios ia ſabets vos e
quea:e es dla part delavila q no ni hamillər com deffenen força:e no ſeria meſter q comes
de quarten foia.E fi mefter era qponia hom çaffets nullare fino la deuiets acabar.
De valencia.
maestres e vna partida dels homens richse começam o parar lofoneuol efabem per ve
direm los:femble⁹ā vaja yo à burriana qaq ritat per vn farrahi dela tora lo qual on al
fts de pendre fon:e ellsdixeren qbo era.Èdi mugauer bauia pries que zaben los hauta ma
xem ara manats a vřes homés qns envië än nat que no hi romāgueffen mes.de.ix. per de
tes azembles han e vedran a noscarregades fendre la tora:e les fébzes e els infantse ele
de tot ço q'mefter hauets:e no menaz abnos altres queſen entraffen en valeñ, e comença
fino.xij.cauallers:e äntfom fus pp demozue de tirar lo foneuol en laltze dia e tolch als de
dreefpera les atzēbles edesplegam nře peno tels dela torra de.iij.troa.iiij.eells de nuyt
etots iuftats paffam la ius riba la marè ri meteren bi ozons plens de terra que fiy ferif
ba mar anam noſen a burriana e podia effer fenles pedres que noy pogueffen fer mal ço
hora de vespres qnt nos entram en burriana es enla cuberta dela terra.E nos faem ferla
ansa meniaffem nos percaffam nos pa e ví gentes en femblança de filofes e metia hom
e ciuada e moltons fegons q cada bu dels ri dins ſtopa ab fochences e tirauen les los ba
cbs homes e dels macftres e del bisbe aduye llefters a aquells ozons plens de terra e ence
fon fcrit per racio a pendre. neren los. É quant véch al tercerdía quelos
Btanten laltre dia al fol epit ma farrabins veeren que nols tenia pou lamae
nam que donaffen la racio è prefe ftría quehauien feytafaeren parlar plet qs
ren la tota aquelldia e enlaltre dia rendrie a vida:e nos volguem ho per çoque
moguem de burriana e abnfabag mes los voliem vius que no feyem morts.
Buj
Conquesta
*
TE ant nos los haguem plos vench nos en dvaten e qnt to agueffem pres & meteffem ell
en frōtera ab cent cauallers edixez lícom lo
B.caguardia qui era oncle den B.aguilo q
caftell eftaua épuig e era boefoite be obrat
erapies en valen e pregās molt humilmēt q A
3
pus fon nebot era pies anos q li daffem aqlls eq li dariem cōduyt a vn any eq tot kuern ti
A
fr.farrabins o mufos/car ell crepa qn pozia gues frōtera aq e qnt védria al ftiu ý nos hi
bidariem ab cofell dels richs homes/en ay/ pies oles caualcades e ab la talaq nos los fa
riem q ari la maduraríem com frupta qui la
tal manera a fi ell nol neporia traure que co
bzas la oft los cati9: eell befas la maefo molt vol méjar: e qnt nos veuriem & feria hoia de *
"
affetiar valen e q ella feria ben deftreta de co
alegre:e enuia vn ppia q podía etrar fegurë
valen p veurefi varie en..daguilop aqlls duyt emariem per tots nřes richs homens
lt.catius de muferos e ells atorgare liho: e a eper ciutadans quens vingueffem a acorer
los bagueffem retéguts e hagué los adonar peça abfi mateix dubtant:e quant
ptapochpço com los mercaders nos cupta norveem q ell dubtaua enla parau
uede aço q hauiem manlleuat olls p la oft/e la q noshibauiem dita dixem lí/don båt.B.
nos pagam aqll deute e altres e anagnofen a no duptets q aquesta paraulade q nos nos
çaragoça epuys a ofcha. CEnos eſtát en of 26+ fom defcuberts en vos es molt bona e temits
chaanam pnraterra en verslo loch defara ho en fecret anull hom dl mon nou fapia tro
nyena e baguem nos penfat a prefeffem loca que nos baiam apparellada nra fazenda ab
*
ftell qis mozos apellaue enefa /e els xpianso quesfaça:e vos pienets ço que yodiche pla
yenli lo puig de cebolla: e ara ha nom lopuig cieus molt/ car dedues cofes nous pot fallir
defca maria:e qnt lagueffem pres péſam nos la vna que fi deus vos lexa cōplir lo feruici q
alrichhom bilerariem onra terra: e pefam Nosvos manam qns façats yous fare lopus
nos als homes no pugé en piechs ne envalor honrat bomde mon regne:efivos morits en
meysdebones obres p aqllanos mes amaué feruicide due el nre:parabis nous pot fallir
een qui nos fiaué autem nos comanar aytal quevos nol haiatse per aqftes dues rahons
lochcom aqlera qnt lagueffem pies . Epço vos noydeuets duptare föbze aço acoftas a
com don bitguillem detença era nfe onde o nos ebelans la mae dir á prenia el do que nos
part onra mare eq lobe q hautap nos loba lidonauem edonauem libon cöfell que no li
uia volguélo comanar mes a ell qa altrehō podía mal pendre per aquelles dues coles q
qnt de nos hauria donat aqll loch ql haguer nos li hauiem dites.
fempies .Enos anant plo cami lo tiram en Btantacoidam nos ab ell enfeps
femps abnos foza ol camí edirem lidon bit qmanaffemnfa oft per al pafcoz e
B.vosfots hom q nos amam e en ons fiant manam la als richs homes eales
e quis atenyets molt p parentesche volriem ciutats eviles e quant vécha enất
vos pujar edar vos tant per q vos nos fael ala entrada dela quarefma dipere nos los ho
fets tal Fuici qdel beq nos vos fariem digue mens queveniende valen per cert quederro
fen tupta be lauiem mes en vos : ara hauem cat hauté lo caftell del puig. E qntnoshoim
péfadavna cofa en á vos nos poziets molt fer aço pefans molteabtot lo pesar que nós ne
uurepqnosferem teguts de fer avos grã bé haguem direm a nons tenia dan pço car nos
plo Funciavos nos haurets fet/ e ell grains hi fariem altre caftell quat hiiriem ab la oft
bo moltebefans la map la merce q nos lipro emanam fer.xx.parells de tapieres enfecret
metiem:epgans q li direffem quin fueyferia áþōnou fabes en terol: efom ala pafcua flo
aqllenos direm q nfa volentat era q anaffez rida enterol /e ans que nra oftvingues nos
*
afetiar lo puig o cebolla e erappoués legues começam de anar: e vench ab nos don exemé
(
Devalencía.
guem mējat ediferen : fenyor q esaço ğq dien anaren vinet los noftres richshomés qui en
nos q tapieres leuats: enos direm los q no cara no eren véguts e ells cofells de carago
Isen refpodríem denāt tots mas qs leuaffen ça ededaroca e de terol: e quatforévenguts
los altres e parlarem ab ellse dir loshiem partim los fegōs la gët qy hauía cafcú abzaf
qeram qno. les qfaeffen la obra e fila podien acabar en
Quatfen foren leuats dixem los pv.dies o entres fetmanes & fen anaffen lur
•
aquefta cofa hauem feyta en gran carrera ab q faeffen bona obza : dura la obra
fecret e pechvos eus manam que dos meses.
tingats ho fecret tro q vegen les Entre qnos eftauem aqui feyenle
gets per ques fa neperqnoq yoles be feytes caualcades: eentã gragra dedeu
pço comvull poblar lo puig que ara banom fon poblat aqll loch a bac null ho
enefa e baura nom lo puig defancta maria e qui caualcas fobre los farrabins
ells ha deffet lo caftell quiy era eyo vull lo re per fer los mal no foq ab guany no tomas a
fer /equantrefet laurem lexar þiem nřa frō la oft o abpoch oabmolt.Ehancq negúa ca´
terabonae enfortida edaqui guerrejar los ualcada nexis daqui no fonvěçuda per farra
babomtát troq valecia fia ari aflaquidade bins tat ere guiats per nrefenyoz.Efaem fer
cōduyt q la pufcam affetiar e q la puſcam pë per los lenys qui venië ala mar vna calçada
dre.E ellsdixere nos bés ho deuiets hauer prop daqll puigqui lies apres on podien paſ
Fet a faberqmils nos forem apparellats de far ala mar quarvenié alců leyspço a mester
cōduytede altres cofes q ara no fom/e cone era ala oft e per dur cōduyt dla mar.Eguát
gué los enles cares q nols plahia e enla cara baguem aqui ftat tres mefes fperam dobit
eenlaparaulaq nou anegaue be/ edirem los B. dentença quiy deuiavenir per rebre aqll
barons placieus aço q nos bauem feyt nefa loch:e nos nevoliem partir troq ell fosven
rem qper aquesta cofafe coquerra valencia gut .E vench nos millatge q aburriana era
mils q per alcuna altra coſa del mon . Abtāt pooscauallers qns enшa:e nos no haine ſtat
en laltre dia anam nofen atores torres : eal de bonafaho epiegaré nos dela ſua part que
terceroia quat laguem talada exim de torres nos qvingueffem :e quat aqfts piechs nos fe
torese paſſam per muruedre per vn coll ap yen pélam nos entre nos q nohauía be fos
bae paffam prop lo caftell a tres trets de ba ops edirem losa qns vol en bit..aburria
Hefta o quatre:e donam la deuātera a do exe naq mes li acabarem aqui q no fariem abur
men durrea eels homes a peu ere entre nos riana:e ells dixeré en totes guiles vos pregă
e ells qui teniem la reguarda:e quant fom la qanets llate nos refponem los qiriem de bō
jus al pla qhaguem paffat mozuedre enuías grat mas bauiem ftatmalalte araſom eniu
millatgedo exemen durrea qns feya faber q liol efins prenia vna caloz hauem paoz qués
la batalla hauriem zabé era a puçol ab tot pijozas la malaltia e aridigats li que vinga
fon poder eqns alegraffem.Enos dixem liq bona vetura qací poza parlar ab nos emils
nsplaya molt pus apiera : elos deles atzem nofaria lla.Efobze aço anare fen e ell véch
bles e aqlls & anauen enla mijania acullien fe en altredia.E quất nos fabem q ell venia exi
tots ala ferra faluu aqlls de valor quis arų / de foza a ell per acullir lo:e ab ellvenien tro a
raué.E eralo maestredel ſpital e el comana cent cauallers: e quat fencontra ab nos befa
dor de alcanifede caftellot fi q ere be dos mil ns la ma e nosfaludam lo: quat laguem falu
Conquefta
dat dixem li com venia:e ell dir que be venía: neperados mesos.Efom aburriana e quat
enos direm beconexem co venits bona co vench avolguem leuar la oft vna ozoneta ha
panyía:mas deconduyt com vos va. E com uia fet vn niu prop dela fcudella del tendale
nosliu haguem dit ell nos dix:entraremdins manam q no leuaffen la téda troq ella fenfos
1
eparlare abvos. E quất nos dix aço e nons anada ab fos fills pus en nřafe era véguda:
réfpos fempre enla via penfam nos q no ha eenuiaren les nŕes azēbles anos e faem les
una beſos obs:edix nos q encara deuiévenir carregardepa ede viede ciuada: e compram
be.lx.cauallers:e quat nos veem q mes caua moltons enla oft e vaques e cabres q auien a
llers el menaua q nos no li hamë manat e ef menades de caualcada e demanam losfemp
mam nos q ço q li hauiem dat qu hagues dat racio pera vn mes dela carn.E eximde bur
a cauallers. TЄhoides eftes paraules en riana e anam nofen a tortola e entram hien
"
tram nofen e ell menja e quat bacmējat e nos dosdies e faecarregar.iiij . léys de pae de vi
haguem dormit enuiam li miffatge qvingues ecuada e carn falada pa dos meses:eenuta
anos: e věch edix que volia parlar abnos a losbo e quat nos fom pritsdaq ana nofen a
a vnapart eq null hom noy fos: e tiram nos terragona eper lo cami deffus dévilaseca već
avna parte dix nos: po nõus volia dir quất arbies molts en falou eftiem tot aqll dia .E
vos medemanas del keyt del cōduyt car defe quất věchal matí q fofus hoza dalbaferran
pes he tot ço à vos medonas en cōduyt e en perde pina iahia denât nos: edirem lidō fer C
cauallers la mato: partida:e com dixem NOS ran pecdormits e ell dif:senyor no : edirem li
e nohauets aduyt cöduyt abortana p mar vna coſa nos hauem peſadaq creem q troba
op terra car nosaltres non hauem aqui ans rem cöfell p alpung: air quat paffauem pvíla
netenen grã cuyta los richs homes quifon feca veem arbres a falou e creem qy baja con
aqui pço combic atur q noban que mējar : e duyt q leuen a mallorques e leuats vos tolt
qnos nobichajam a menjar ne que vos non eyodar vos he dos porters a vagen ab vos
bajats aportat auol toch nos hauetsfet:ſi he e emparats ho totedigats als fenyors dels
dir ell en tortofa.ccc.caffiça mefuradarago: lenys a vingué a mi : eansqus en partifcats
e.l.bacons: mas refte empenyoza per mul e.d guardats q biha:ne q no feriuits hototetre
fol's.E nos dixem per deudon bit guillem a isne los timons e les veles.Eaxi com hoha
uoljochhauets fet amie a vos q yoper fia guem dit le feu. Emenaré nos losfenyors d
çadevos nomen era apparellat per queara Islenys e aduperé nos tot quất hi hauia per
vosnopozets lochtenir a mi ne yo a vos ed fcrit :etrobama podiem dar raciode farina
feyt aqft es tan acoftat quels cauallers & fon adōbit..denteça q era romas al puigper
aqui abmi nofic volan aturar fino bichan tres meses e de vi pera fis mefes : eqy hauia
que méjar ne els nřes ari mateix:e fapiats p carn falada e cíuada perados meſes : e faem
cert a fi no fos com tant hauets ab mi de pa carta als mercaders als hodariem : e anam a
renteschecom tät vos vull no fe null hom al leyda e maleuam dels prohomes. Ix.mil fot's
mondequinomen venias pço á vos me has e pagam los mercaders e lals qui romania
uets feyt : eli aqft loch nos te peruétura va enutam los bo per laygua a cōplimét dela ra
lencia es perduda per toſtéps & james No vé ao dela farina è del vi: edaqui anam nofen a
rem en tan bon lanç.Edirem li anats vos ne ofca .E nos ftat en ofcavenchnos miffatge
epenfats hi aqfta nit e nos pregarem nře fe vn caualler qui eranatural doſca e hauia no
nyo? á nos hɩ do bồ cōfell quevos auollons guillem de fales evench per manamet de don
hauets dat:e partis de nos.E quất vench al bit..denteça ede do bit denteça e de tota
mati haguem nos péfat com fe ponia fer:edi la cōpanyia q nos hauiem lexada al puig e fa
fem li yo no veig altre cöfell fino aqft: yo më ludans dela lur part e hauia vn colp enla cas
ire aburriana e vos darmets quats azēbles raepoctaua hɩ vna bena ab ftopa:e demana
aqhauets eyofi bi trop leuat lo mējar ā bas nsalbireres: e nos dixem que les li donarié
ten los homes mefter fcafamét enviarvosbe fegons les noues q daria . É ell dix les noues
tot lo cōduyt atrobarepa . xv. dies:e daqui fontalsq a vos plâurā e qn ferets alegre . E
anar men be a tortola e de toitola enuiarvos dirveus aqui les cartesdels richs homens/e
Devalencía.
cauallers a vos leras al puig/e dien a zahen câtar te deu laudam9. E anam nofen adaros
abtot lopoder de ratiua tro en onda qui erë ca femp dematinent e enuiam miffatge a tots
be.dc.cauallers ebe.pl.milia homes depeu:e
los richs homés á vingueffem a nos. Enos
végueren al fol exit aytaldia gran mati p co ftat en daroca enuiam per los caps deles al/
batre lo puig fiq.r.homes a cauall q erëana dees e hagué los bons homés dela vila e pie
tsp correr a valécia ere tomats al puig/e fae gam los e manam los queells qns hagueffen
ren faber adō bit guillé dentëça a zabēvenia mil azébles dins.v.dies en terol eq noy falli
ab totafa oft Abtat hore lur milfa e preferé fen:e ells dixere a pus deus nos hauiatambe
locos de ihu chrift aqlls qui pres nol haute guiats e nos hovoliem queu farie.Eanama
eepiré tots armats fora lo pung e depé àfifë terol e enuiam axí mateix ples aldees e ven/
barraué a pýjoz los feria e p9 toft los pedrië gueren aqui e manam los dins tresdies āns
qfiltrobauen defoza : e qs comanaué à nŕefe bagueffen mil azébles apparellades pço car
nyo? e q vohen la batalla ab ells. E entretat volíem portar cōduyt al puig: e ells dixeren
los farrabins véguere e donaren enla deuan qfarien ço als manaffem en totes cofes mas
tera los peons dela frotera de perica e defos qbe.lxxx.homes a cauall de terol eren ialla :
gobe de liria e de onda e aqlls q mils fabië eq lla los trobaríem. E pregama ferrado di
darmes metiédauant.E els cauallers ab al eç qns preſtas per aqſtes dos milia azēbles a
trapeonada végueré al do2s ſiq ales pieres carregar:edir queu faria eqéuiaffen per les
ferides a ells facré ſe haguerē a véçre los no aldees e que adureffen lo paafarrio eq enla
ftres.Epuys los nřes tomaré altra vegada carreranos trobaríe eq nos faeffen lagunar
per la cofta a enige cobraredel camp ço a per a cauall qynos
emoguem hautemeentram..homens
ab nra recoa abbe.c.homens
dut nehauien/ e entant los farrahins ſe ſcris al puig/ e
darë ecobrare la plaça altravegada eels cri anam albergar alesalcubles. CЄnositāt
ftians tirauen fe ala cofta del caftell:e entant enles alcubles dixeré nos q zahé rey de valen
com açoveerévěch vna veu deffus del caftell era en liria ab totfon poder e qs cōbatria ab
dels qu mirauen e cridaren:vanſen vanſen e nos.Edixé nos vēga ğ venir vol q nos lla en
vencenſe.Eaço los cauallers hoirenho e crt trarem:e exim deles alcubles e ab nŕes azem
daren vergonya cauallersvergonya /e crida bles carregades e ab nřes caualls armats pu
ren tots a vnaveu fancta maria:e daqlls qui ia nofen al puig abnŕa fenyera desplegada/ e
eren enla reguardadels mozos començaren donberéguer dentença e los ordens quiy eré
defugir qui eren deffus los altres e fugiren exiren nos acullir : e en guillem daguiloe dal
primers q ağlls q erendenant e van ferir enø tres que ni hauia :e fom molt alegres nos ab
ladeuantera los nŕes alsfarraynse obziren ells e ells ab nos per la bona auentura qués
los e aqui fe começa de vençre la batalla e du era auenguda e nons poguerétots acullirp
ra la véçuda tro al riu fech q es entre foyos e qbamen pduts be.lxxxvj caualls enla bata/
valencia: e mouren ne molts a fozen ferits d lla . Sobre aço enuiam miffatge a don exe
glay edaltres qui no hauien algú colp : emo men per de taraçona en arago qui era noftre
riredels nřes ruiç remeneçde luzia & tant en reboſter maioz en tot loregnebarago qns en
tra ales primeres ferides a hac hom nol veu uias.xl.caualls eaqll qui mes valria que val
tro al trobam mozt:e mozi hi fon fill 8do exe gues.c.mozabatinsede.c.enfus. E nos ftat
men pereçdetriergua lo maior evn altre q te enlo puigvench nos do ferrado e do artal da
nia la fenyera odổbit.B.e hac hi cauallers lago edo po comell: e vengueré a nos car ha
Ferits mas no q morffen E quant hoiren a uienhaut nře miffatge a vingueffen a nos al
çolos de terol ala batalla hauië vëçuda los puig:e haguem miffatge quels caualls p qui
nos haшiem enutat eren a terol edirem a don 1
criftians egy baute pduts cauallers anaren
fende.lxx.troa.lxxx.cauallers al puig; eal fe būt.B.ea dō būt dentéça e an. B.aguilo: e at
gon dia a tercia foren ab ells: e nos quant ha aqlls cauallers qy eren q aqlls lurs caualls q
guem hoides eftes noues a oſca faem ho fa perduts hauien qans que ölls partiffem los
*
ber als ordés e anam noſen ala ſeu denāt jhe Imenarien tots:egrahiré nos ho molt enca
fus natzaret e ab lo bifbe e abcano ges faem raqls lexaríem la quinta nra pço com hauie
Conquefta
be feyt enlabatalla etot aço nos grairen : e o cinch cauallers qui venië ab nos . E anam
qconerien als bautem feyta gra merce; e ens nofen aqll dia a burriana e eradia de deiuni:
uiam miffatge à aqlls quilos.xl.caualls ame e quant haguem meniat vench en guillem da
nauen q eren en terolqis amenaffen a fogorb guillo tot Icaridamet :edirem li com venía a
pço car los caualls no gofarien entrar a nos fi fcaridament:e ell dir q per mar eravengut
meyns de poder & cauallers:e nos ifquem hi envna barca.E demanam fi ftauen be los del
e anam tro a fogo2b ab aqueſts richs homes puig : e dix qhoc fort be masq comptauen hi
equat fom a fogobehagué ftat aqui vn dia vnes noues nouelles: e era aqui do po comell
los caualler's venguere e pregame mana als abnose dixere los de nŕa copanybía que no
richs homesq direffen al lurs cauallers que ues fon aqftes: e ell dix dien los del puigq za
veneffen de fos caualls e q no faeffen careſtia bébi fera de ma mati ab tot fon poder. Edi
algúa pço com nos los hauiem tā grā menes rem nos e tots los altres q aqui erë : nosnif
fter mas quen faeffen auinétea / enosdonar quem buy mati eno parlaua hom ſol com po
los niem ço qvalien e encara mes:e diferen å ria effer aço. Eell dif ſapiats en veritat q dié
ho farien de bō grat: e parlā ab los cauallrs qelfabía lo vre anar quat mouiets del ping
èveem los caualls aqlls qns altaué : e coprā eque fon aiuftats tots qnts farrabins ha de
ne.plvj : qns coſtarē.lx.mil fots : e ab aqlls q caftella e de cocentayna a ença.E tatoft com
nos bautem fets venir fozen.lxxxvj. Edsri ells fapié qvosfots partit daqui q ells gyvé
chs bomés anaren fen en arago: enos romā dzien e aris deya enlalbergada . E nose tots
gue aquí ab . xiiij.cauallers:e aço fet tomam losaltres tinguem ho per niet queno podía
nofen al puigo lo cami de mouiedre:e quant effer e fol no baguem curadaquelles noues:
fom prop 8mozuedre direm li paffariem per equat věch a hora de mija nit tocaré alapoz
la collada qui es fobre lo caftell de mozuedre ta dela vila mol fort : e věch a nos loporter e
e es prop del caftell tro a dos trets de balle/ dix ala poitadelavila toca hom molt forte es
fta enopus : editerē los altres q millor feria a cauall e diu q vol parlar ab vos: e nos difē
paffaffem p la vall de fego. Edix vn caua/ liqli obas: edo po comell tabia deuat noste
ller de qnons mébzalo nom que paffaffem p direm lite boytsles noues den..daguiloli
la collada qabans feriepaffats qells foffen feraveritat: è dopo comell dir ama fe temoz
regoneguts.Ea nos fons femblat q dires lo ne.Є entrafens demoza ab ſon perpüt veſtit
milloż:edixem los : vosaltres farets artcom efa fpafa cinta e lo capell de ferre ques bacle
yodire:yo nohiche peno ne fenyera e hajam uat dela tefta edir nos:lenyor des vos fal: yo
vn lançol daqlls q tenen los caualls e façam věch aquip manamēt de do bit.. dentēça
nefeyera e façam motade nos edels caualls a dopo comell q a vos nou volia euiar adir
enos altres pendrem les lances e losfcuts e edirdo po comell q manament es aqueſt:e el
loscapells de ferre e irem de costat étrels ca dir enuiaus a dir dō būt.B. que zahé ab tot
ualls è lo caftell: e irem ari acoſtats als caua fon poderferadema mati al puig e deu hauer
Ils q cuydarfan ay bata mes cauallers qnoy la batalla abell: efi ell vos veya en aytal cas
ba: efahem bo ari e plague a tots aqlls q ab nous hi falliría: e pregaus q livegats acorer
nos eren . E al paffar q feyem exiren be int e nos direm batalla : edir ell fi fenyor q certa
farrahins ala cofta de mozuedree.v.homés ment hi deuen effer aqft mati : e fobze açodif
a cavall e cridauen e abucauen : mas nos go don po comell fenyor yo9 dire com ho farets
fauen acostar anos . É ab la volentat dedeu vos:nos irem ab vostro paffat lo grau do??
paffani e entram noſen al puig:e aqll dia que peſa e dalli a enant no temets res: eſi penſats
Fom al puig partim los.lxxxvj.caualls a aqlls de anar yo fere tatoft tomat a hoza alabata
qui perduts los bauien : equat aço baguém lla:e poō bit guillem mo ha axi enviat a dir
Feyt prefem comiat dedō būt.B.dentēçaede no li falre.Edirem nos:fe q deig a de⁹ea vos
don . B. aguilo e dels cauallers & exits eren dōpo comell daltra manerafera q yolshaia
ab nostro a puçol: e faem los ne tomar q no lexats en aqlllogar: e en fe de deu ede misien
volíem que lo puig romafes meyns de cauae romafes aquie nos ftant propdells nos com
Hers:caq baguem lexats los caualls de, iuj. batran altra vegada meyns de nos. Eell dig
De valencía.
fenyor nofaçats q aço no es per a uos a nos māir aqui:e q mils los enviarem cõfell a lur
deuets enuiar p aytals cofes com aqſtes ſon ops de cataliya edarago q no fariem roma
evos noy deuets anar : e nosdixem fapiats nent ab ells e aqll día calcü caualler lexaua a
dōpo comell q noferaper res di mo qyo no fon amich capell de ferre e bona laça fi labas
vaia lla: e partits vos daqites paraules que uia:e anam nolen enuers burriana edirem a
no men lexaría p vos. E fobre aço hac nial don bit..que fen tomas daqlla alqria que
cuns a dixere befembla del rey q no vol defe banom puçol:e ell per nre manament tomaf
parar fosvaffalls axi ſcōdidamēt: e nos hoim len.Edo bit détença dir q bauia a parlar ab
bo be quat ho deyente don alamande fadaua nos e feguins prop del riu de mozuedre e ab
era malalt en burriana e þauia vn bō cauall: ell bauia troa.xij.cauallers qui havien caua
e enuiam li vn hom nře ql nos preſtas å per Ilse armes e perputs e tomaffen: e quant ell
aqfta rabo nos bautem a tomar al puig per a fen fon tomat ebagué paffat lo riu prop del
la batalla:e ell preftal nos. CEfempre caual começament del amarial quive dla mar: ana
cam enla mija nit e anam riba la mar : equat ua miquel garces q fo de nauarra e es poblat
fom paffats a almenara anaua nře capella ab. en farenyena e els troters q'anauen denant
nos:e dixem a hoiffem la miffa e qus cöfeffa cridaré a armes: edopo comnell quihoi cri
fem fi alcuns peccats hauiem oblidats :eque dar a armes va pedreles armes e boca ade
prefeffem lo cos de ihu chriſt caſcu: e hoim la uante nos cuytam nos e anam lo pedrepla
miffa e rebel al volia Enos anāt ari acostas regna e dixem li q ferado po comell es apelli
a nosdon fortuny lopeç de fadaua edix nos do de rea:aço aturat vos evejam pmeramét
fenyor queus fembla de nosaltres que fera qes ans qus reuetets.E era ab'nos DON EXE,
buy:ala mia fe dixem nos buy ſe triara la fay men defoces edo ferra peçoe pina edon for
rinadel bzí: e anans a abraçar e dirquedeus tuny lopeçde fadaua :eentre lanía copanya
nosdonaua bonauentura. E quát fom prop ededo pocomell ede don exemède foces eré
del riu de mozuedrevench nos dō martin peç tro a.xvij.edon fortuny lopeçno hauia fino
qui fo puys wfticia darago edix nos : fenyoz vna barbuda qns mes en la tefta e vnagar
vosdeuriets enuiar dos cauallers al puigq natxa qs vefti e vn mul en q caualcaua e vna
nes noues hi ha ne quines no ne com ftan. E laça q tenía : eno hauiem négű cauall armat
nosdixem :anats hidōchs vos e ell dir : dats fino abnresppunts e capells de ferreelan
me vn copanyo e donam loye anahi: eanās ces:e entät los troters nřes tiraré fe ala mar
qnos foffem al puig de mija legua věch anos ques volien recullir en vna barca en å fena/
correu e nos quil veem axi venir cuydam nos naua dō.B.daguilo .
qfos veritat e dixem li: qnes noues aduyts: Btant végueré dos azēblers ede
celloir bones que ftan be los del puig:e no es manam aduren : edixeré que fet
res ço quens deyen. garnions decois de cauall aduyé:
Quant fom aqui nos haguem de emanam les fempre descarregar:
cofell ab dō bit..dëtéça qenuia eqguarniffem los caualls ; è dix vn caualler
fem a correr valencia : e enuíam hi mas nons mēbia ſon nom per q no enuiats a
los adalils e fozen.l.homens a cas dō berenguer détença q encara nos vendría
uall e aduperé de farrahins tro a.xij . edeſar a bona hoza . E manam a domingo de fraga
rabines tro a.l.q ere exits a percaçar losvns vn poter nře qy anas e q pefas devenir com
per lenya los altres que hagaeffen per a ells abans pogues q ia veya com ftauem: e men
e altres q meiar . E quatfozen vegūtsdema tre que fepem guarnir noftres cauallsveftim
nam los de noues fi los farrayns hauté fey / nos vn gonio e calçam nos les calces defer
ta altra aiuſtada p venir al puig:e demanam reenpeus : equat nos calçauem la dretalos
bo a cafcun dels farrayns per fip tal q no cās nresdixeren veus los aqui on vené : egitam
biaffen les noues:e dixere q noy hauia aiufta ladela cama edirem nons ha a fer p9 lo cors
mét algu fino aqlls q eré dela vila.E quất hoi esguarnit e el cauall:e caualca al cauall eels
aqftes noues dixem als nřes cauallers qirië altresfozen dieçats per venir cōtra nosea
nofem car mes valia a ells lonŕe anar qlro (
mauem losque eren be, cxxx . a cauall entre
Conqueſta
do artaldalago e fa copanyia e els farrahins fon ardit tabe com fabilende nos. Epres no
e nofabiem be qdo artal hifos.Eenans que ftre comiat : e anaffen . E nos manam & null
nos nos armaſſem hauien pies los farrahins hom nře no romāgues enla vila e qns fegui -
1
a miquel garces e avn afe qui leuaua lo lit de fen: e no exim dela vila fino nos e do po comet
A
don éxemě de foceste aço fon quat nos faem eperepalafi .E quant haguem paffat riu de
aturardo po comell: e quat nos fom a cauall millars véch vn ballefter corrët e vechaca/
on caualler qui tenia lo penode do pocomell uall ab fon perput veftit e fon capell de ferre
tenia lo ales nŕes fpatles:edix li dofortũy lo al cap e fa ballefta parada edirpe palafi : veg
peçde fadaua:don baueca metets lo penoda vn caualcat q ve coret : e nos edo pocomell
uat loreye nol tingats ales fpatles . Eel ca volguem exir vers ell:e pe palaſi dir yo hieri
ualler mes dauāt nos lo peno : e dixdoferrã reqno es per a vos: eaturam nos e ell dema
pereçde pina ells fon molts e vos fots aq ab nali com vens axi corrent e ab la balleſta pa
pochs aqui no ha als fino qns metam deuār rada com fi tirarvolies a nos: e el dipr:fenyor
emupreqftorcre no pufca troqns puſcam re mort fom:edemanam li q havia e ell dir:auen
cullir alpuig.Edirem nos:do ferrã peçnou lop hauiadat falt al comanador de opera al
fare qhanc no fugimi fe fugir : ans vos dich puiardeça el grau e q hauia pres lo comana
q çoqdeus me volra donar açi ho haure ab boz.Edirem nos:eres tu ab lo comanado::e
ells.Enos ftiguem en vna mota e ells girarë ell dir senyor hoc:e tu golauesvenir aq fiton 1
fe dues vegades pervenir aſcometre e novol fenyor era pies e vens abla ballefta parada
nre fenyor q vingueffen a nos: aripartim nos vers nos: mesvalia q tiraffes als farrabins
edeye alcuns quat açofopartitbe acappe qa nos:e dixem li bacallar pudent cō podies
vn mes qdon artal ſabia q nos hi erem:è ha ton fenyor defemparar a tu ia exiries de pre✅
uia redat q no vingueffen a nose aço fono fo fifoffes pres per.cl.fol's oper.cc.e has lo
res q miql garces qfo pres no era a ell végut defemparat en camp: pchrift hac tamala co
encara ne nos no hauiem fenyera ne penono fa no faift.defcaualca Ol cauall: e ell dir seyoz
ftreans pogues conexer fino aqll de dō pero perqdefcaualcare e nos direm : pço que has
comell:e puys quat aço fo paffat creu q miql Feyt:e tolguem li lo cauall e lo perpute el ca
garces los dix q nos erem aqui:e entát veere pello ferre e la ballefta e no li lexam finovna
venirdō bñt dentéça e meteré fe per lo liuar gonella e věchfen a peu apres nos.
e el figueral de vall de fego e anaue ſen a pas Quat haguemanat vn miller de
vers almenara:e nosfom pagats quant los partlo riufperam la companyia:e
ne veem anar: e en tat com ells coméçauende quat fo aqui aiuftada paffam tots
anarvenchdōbit e dixem li q anas ab nos e aiuftadamét envna lo grau e alber
dir qu fauriade grat:eqnos partiriadenos gam que la era ſcur a opeſa e aduyem de bor
troaburriana aptal hoia: e cuydam nosāns riana carnepa e vite meiam e puys gitā nos
exiffen ala rapita e no exiren.Equant fom a edorim tro al bon mati: e al matí boim mif
burriana dix nos do po comell a mējaffem e fa ql ſpital tenia lauo:s aqll loch:e ağlldia as
nam nofen a vlldecona e altre dia entram en
arepofaffem aqui p tot aqll dia: edirem adō
pocomell:don po comell no es maneradar/ tortosa e gitam quefties per lesviles darago
mes aptal car per repofar pt hom molt ales ede catalunya:e manam lauozs a tots los bo
vegades ne ia feqs deiga vos nohic menia mens qui tenten feu per nos:e ales ciutatsq
rem ne hic beurem efta nit tro a opela. E ell foffen al pafcoz ab oft qnos menauem ſobre
dix perqno:per aqſta raho dixem nos á fi erë valencia :e fempre mantinent entram en aras
los farrabins eftanit entrenuptada al grau go.Ỹ quát fomafaragoçaveck nos confer
do pela paffats tots nos afollarien edeftro rando e do blafcodalago e do exeme durrea:
birien .É encarano poden eer paffats qs fië edõ rodrigo liçana edo pocomelledon gar
mesos denant nos e paſſem eſta nit a dospela cíaromeu e do peroferradeçde çagra e exi
e aqui puys pofarem e daquienant pozem a ren nos a manera de cozt iatlia que nos no la
nar feguramét: edo berenguer tom fen eſta baguellem manada . CV tots a hamen ftat
nit entrenuytada eno tembia res no fabrā en çaragoça be.viij.dies o mes vēch noS MIF
De valencia
fatge qdon bit.B. dentëça era mort e els ri -negues lo pefar qy hauië.E tots fozë aq e me
chs homes faberen ho abās q nos ho labelle tem nos en vna cabra e pgam los e manālos
eacordaren fe q tots vingueffen dauant nos qns cöfellaffen eğns donaffen aiuda com fa
eğns dixeffen la mort de dō bñt.B.pço ý nos rié aytal fet tagrã com aqft/e dixerē qs tira
foffem mils acordats enlo fet del puig de fca rié a vnapt eqhaurie lur cöfelle puys aven
maria com ho fariem pus ell era mozt. Eués drie benat nos ensdirié lur cõfeil :e nos dixé
guerē nos tots trifts dnāt nos/e dixeré tots los qnols calia tirar nos/mas pus ells ho
los richs homes a don ferrado qns moſtras volien q anos playa : e anaren fe acordar è a
laparaula eqns moftras la mort de don bit cap de vna hora tomaré a nos edixeré adon
B.enos coneguem enles cares olls q auols blafco dalago q dires ço q hamié acordat pço
noueshaute haudes.Edixem nos qn faeffen com mes fabia ell enlo fet de valen qells car
exir tots los bomésde cafa fino ells e ferran ell haunaftat enfre ells bedos anys otres.E
perez depina e en bit vidal qui era bom faui dō blaſco cōtraſta vna peça q noy voliadir:e
eanaua ab nos/e fabem los ne exir/epuysdō tots diperé en vnaveu q volie q ell dixes :e dif
ferrando começa la paraula pell e per los al dōblafco qdiría ço qbamé acordat avna pt
tres edir nos afi.Senyor totes les cofes del edir. Senyor aqft es el acord en q tots ha
mon a feytes nŕe fenyõz e les deffa quát a ell uem vift e péfat ehaué a guardar la vřa azia
plau/e ara nos fom teguts a vos de totares E no tāfolamēt la vía azina mas la meffioq
qvře prou fia eplauriens molt ede neguem pugats fer en retenir aqllpuig:e veem a vos
barcha a vos vingues nos pefaria/ per qha nohauets aqlla rumaq pvostāgrā meffio
uem vries noues haudes en que vos poners com bauets começada pufcats acabar/efe/
menys cabar fi toft noy pzeniets cōfell/ e les gōs ço q a nos fembla tendrie p bo qvos ma
noues nospelen molt pell qui ho valia e per naffets venir vra copanya e altre tps pouets
vos.Femvos faber qöö brit.B. dentéça es hauer mils aguilat de conqrir valeñ e de pen
mortse açofabem nos pcert/ep co com ell te dreq ara no bauers: jon mesvoscoftara a
made vostan gran cola e tan hōzada en frō qll logar fi bo cap nodeuia fer/pijoz es anos
tera mefter es qhi prenats confell. ea vos:e a tot aço pozets reuenirvos a enātp
Quat nos boim les paules fon ne në valëcia e pedrets la ab la volētat o deu . É
molt torbats enols poguem refpo eftes paules finades dix dō ferrando.ſenyor
1
dre buna peçap la gra dolo: q ha mébze? änt começam aço del puig q po dirā
uiem delafua mozt/e înt vna peça nou poniets acabar: eqgra meffio fepets en
!
baguem ftat efforçam nosde refpodre a ells bades : eenlo cöfell q vos fots do blafco fom
edirem los ari la mort 8 dō būt.B.nos pela nosaltrestots.Enos volguéfaber Ols altres
molt p moltes rahons /la primera perço com fi eré en aqll cofell: e ato:garen tots a fi eren.
nos tocaua de parenteſchqera nfe oncle per TE refponem los nos q no cuydauem bauer
part de nfa mareehauiem li comanat tā car aytal cofell olls:e ço q feyem era p Fuici de⁹
loch com aqft era a nos del puig q per aqll fe eq feyem cofa ábác nŕe linatge no þauiafey
pot pendre valen e lo regne:e pefans encara ta:e qp la mort de dobit. B.qui era vn rich
paltra rabo mesa per tot aço q dit hauem p hom nře eqbauia véçut en lo cap lopoder l
çocom la fua pfona erabona e leyal è qns ba reyde valencia: eq hauiem acabadala maioz
ula moltgran coz de Fuir/e kuin à deu é a nos partida ol fet/på loregne fe podia guapar :e
es mort en aqſt ſeruici/po conoztam nos ay fip la mort de dobit. 25. yo dfempas lo puig
tát dell q la fua aia fegons q tot bon rpia deu dirié q tot lo pu hauta ell & retenir aqll logaz
creure ira en bō logar/mas yo fon toibat per e totavia moftrareyo qla miavalo: es aytal
les paraules e p lahoyda dela ſua mort e elta que no fi femblara la mot d don bernat ne fi
nuyt nopozia veer ne étédre p lo pefar án þa moně.iiij.o.v.aptals com era ell . Efaçvos
uem mas o ma ala miſſa matial venits denat faber q aquell logar no fera desamparat ans
nos e hauré cōfell abvos enféps com hofaré guanyare valen ab aqll logar e totala altra
daqll logar/e tots dixere & deyem beeq ferie terra defpuys.E nengun dels richs homens
onat nos: e nos al mati boym nřa miſſa é nřa no atorga a aquell confell que nosdirem fino
gofaren bir denan clls mas a vna part/ emas fabziets vos dar penitècia q vn capella q noy
nam a tots axi com eren aqui q al pafco: fof fabua reste ell dir yous dire på men vullyo
fen ab nos /que nos anam noſen matinent al anar pus de.lr.cauallers e de homés hōirats
puig e conotarem noftres cōpanyes tro que dels millors daqft loch ha parlat ab mie die
les öfts vingueffen al puig/ e ab cauallers de qfen ira de día ode nit ant à vos ne anets.E
nra maynada troa..anam nofen al puig/e nos dixem li aço es gra marauella qells han
don exemědurrea ana ab nos e manam alfill vençuda la batalla: e q nos los haia elmenats
dedon bit..qui hauia nom Buillem den los caualls abauten pduts e als dariem lurs
tença q vingues ab nose podía hauer dedeu ops.com nos pode vn pochfofrir tro al pay
tro a.ri.anys: equant fom lla trobam desco fco: qnoy ha finodos meses e nos vedrem aq
notats adon berenguer een..aguilo e co abnfa oft e irem affetjar valen/fapiats q fet
panyes quey hauía del ſpital e del temple es eslo viafors q li vos vos ne anats vafen ells
calatraua educes e trobam quel tenien en fa per q fapiats qyo noy romadreqnovull mo
tabut ſperāts manament de nos como ho fa rir troq deus ho vulla fi guardar men puch.
rien:eños conoztam los de nña paraula/edi enosdírez anatsvos ne:é nos tota efta nupt
xem los que no felpauentaffen per lur ſenyoz acordar nos nemeretrem volem repoſta al
qui era mot : car nos los feriem fenyoreğls matie anaffen elexans en gra penfament car
fariem allo e mes qell los feya en lur bee en femblaués obra d'aranya q tat hi hagueffem
lur prou : e faem foterrar don bit..entro mes e qu pdeffez en vna poca de hoza eqata
quel pogueffen leuar a efcarp hon ellhauiap grans piechs e a tan gra bono? o hagueffem
mefa lafua fepultura.
retegut eq ara ho defemparaffem nose tots
L'altredia mati hoida lamiſſa en los cauallers molt nofen feria végut grå dan
uiam p en guillen dentença fon fill egran mal ab la onta mefclada. Tabtant
que era allt ab nos e fabem loca anam nos gitar e no volguem deſcobur les
ualler e donam li tota la terra que paules a null bom qfos abnos : eiaqfos en
fon pare tenia per nos.Eels cauallers els al teps de ianer q fagrafret contomam nos la
tres à veeren q nos nos capteniem be del fill nuyt pus 8.C.vegades elo lit delavna pte d
edels caualler's qui romafos eren ablo pare laltra efuaue tabe com fi foffez en bay: e qnt
grabiren nos ho molt épiegaré a nře senyor baguem molt pélat adomim nos pllaflat de
que ell nosdonas bona vida per lo bon exìm vellar qhauiem feyt Eänt venchentre mija
pli que hauiem feyt del fill/e 3 retenir aquell nuyt e lalba nos nos defptam e toma en nŕe
logar. & quant aqita cofa haguem ari pofa/ péfamët epéfam nos á þaшem a fer abmala
da els haguem lerat confellper a lur deſpeſa gent car al mō no hata fobier poble com fon
troal pafco quenosvinguellem ab nĩa hoſt cauallers e qnt nosne foffem partits noha
enosvolguem q fos capdela companya don urieogonya de éblarfe de nit e o dia e qanaf
bigfdentença pus don bñt..era mort. E fen a burriana on no ha fino fet legues : e q el
ells qfaberen que nos nofen volien anar els Isfen epiffen pla terra á baué nos ja conqſta
vns ab los altres acordaréfe e parlaučavna pochs o molts ca anar fen volgueffen car fer
part quefen irien la maio: partida delsdel ho podrie méys o reguart/e pefam nos q ab
puig los vns perfazendés que hauten a fer aiuda de desedela fua mare bautem conqſt d
tortola tro a burriana e fi aqllloch fedeſem
en lur terra e els altres per ocafions males q
trobaué q no ſi voltë aturar. Ede tot açò no pas es pdia q aris pdria laltre logar q bauie
fabiem res nos e hauia hi dos frares pieyca guayat/pqnspéfamq al mati folfez ala ſgle
dois p penitécia donar eppeycarp nom fra ya de ſca maria/ e manam cöfell als cauallers
re peredeleyda e vn altre e vegereſen a nos ea tots los altres e Emana a frare pe fivolia
edit frare peq volia parlar ab nos avna pt qlne tigueffem fecret 8 ço q dit nos hauia ans
edir nos qten volia ab nos anar e q noy ro qparlaffem ab ells/e ell dir q no ans li plabia
madria:e nos dixem per qus envolets anar q qlne ofcobriffem . E qnt tots foze aiuitats d
molt hicfots neceffari/vna p prebicar los/al nāt nos direm los.Barōs be conexé e creem
traqfi algu hivenia a hora dla mort mils los qvos fabets e tots aquells qui en fpanya ſou
De valencia
la grangraq nfe fenyo: nos ha feta al noftre méjat e caualca e la pluta eraja ceffada e feya
·
jouétdel fet de mallorques e Öles altres illes tantade mar plo vet qui era a exelocha änt
edaço que hauem conqueſt de tortola a ença les vnes marsvenie fobiel caftell o paniſcola
erofaltres fots aqui aiuftats p feruir de des llavers lo grau 8 toztofa q pafaué blaltra pt
enos ara frare pere 8 leyda parla efta nit ab del caftell: e änt les altres vente de prde ope
nos edix nos q la maio: partida de vosaltres fa paffauen aytabe dela gt öl caftellfobre la a
fen volien anar fi nos nofen anaffem: e mara, reña:e anam noſen: e laygua era baxada övll
uellam nofen q la nŕa anada cuydauem fer a decona eno molt : e paffam mēys de nadar e
prou devosaltres e dela nŕa cõqſta/mas pus laygua era encara grâdeta qdonaua tro ales
entenem q la noftra anada pela avofaltres le tales dla fella als caualls: etrobam ad la rey
uam nos en peus e direm . Pos prometem a na edoferrado:e ells ia la paula q nos hauie
quí a deu e al altar qui es dla fua mare q nos dita als richs homes e als cauallers del puig
nopaffarez terol ne lo riu de totofa tro que e parlam abla reyna e abdon ferrãdo a vna
valencia baiam prefa. Enuiam per la regina predirem los la manera q nos hauiem feyta
nra muller e per noftra filla quí es araregis al puig pço co los cauallers fenvolien tomar
na de caftella que vengué perço que entenats tots finos ptiffem daqui en aqll téps e en aql
que maior volĕtat hic auem de aturar ede co la fabo : eant nos entenem la lur volentat ia
querir aqft regne que fia feruicide deu. fos q nols calia tébze res p labatalla á bauié
Quant ells hoiré aqueftanía pa vēçuda enos qls hauiem īmeats los caualls
raula noy hac algu enla efgleya q qhaute pduts e als lexauem puā mējar per
nos pregues a plozar e nos ab ells tot aço novolie romanir en aqll loch nesdo
Edirem los araus conotats que naué marauella öl mal ftar quey feye. Epço
nons partrem daqui troq la ciutat de valen com aqll loc era a nos tá fort affenyalat obo
ciabaiam prefa.Eells ptire fen tots alegres na obra qy bautem feyta e qs deffariapauo
epagats del bon mejardeles paraules qnos lea ep flaqa fino la faeffem pqtemez dues co
loshauiem dites . Éaqftes paraulesdites e fes/la vnaqa deu no pefas q ço q nos hauem
ells prits de nos enuiam fempre nřes miffat feyt be nou afollaffem /laltra bgonya daqst
gers ala reyna ávingues a tortola a don fer mōqns pozia hom blaſmar dient veritat.
X
rando nre once q vingues ab ella :e nos eſti/ CE fobie aço refpos do ferrado nŕeonclee
1 dirqmolt le mauauellaua daqft péfamét que
guem enlo puigdefpuys q aqfta cola los ditë
bep.rv.ioins epuys anam nofen ales parti noshauiem feyt qnt lavoliem metre en obra
desde panifcola/car novolíem paſſar ebro p car pédre valècia era gra cofa e volíem fer ço
les paraules q nos los auiem dites.CE aqll qanc nŕe linaje no poch acabar:e q nos no en
dia q nos hauiem donat ala reyna á fos éto? traffem en nřes regnes pus tā grácoſa volié
tola e donferrado ab ella enuiarē nos miffat fer:e áno pogueffem plar ab nřes homés ne
geal lochde paniſcola q erë en tortofa : enos ells ab nos qfería cofa á fer nos pozia q tan
enuiam los miffatge a péfaffen de venir en pa gra cofa nos pot api acabar. E la reynaator
nifcola:car nos no podiem paffar cbzo per la ga ço qell hauia dit car amdos ſe ereaţiacoz
couinéça qfeyta hautem als cauallers & eren dats qu direffè.e nos veem la lur volētat qls
al purge ant ferie ab nos les diriem la cou plabia q entraffem en cataluya e en arago.E
neca pql rao la bauiem feyta . E qnt ells exi ptor aço á ells nos diceré no ofempain lo bo
ren de totofap venir a nos věchlos grã plu propofita nos hamé:e dixé los q nos veniem
bel fet e fabiem les cofes arico les hauem vi
262e53
ban fembzat:car valencia e el regne es molt da enla ciutatde valencia. E nos quat hom
tëpiadaterra : enos aptal vila com valencia la paraula tinguem la per bona en nfe corep
aconquerir per fam la hauiem a conquerira bella:eğera gra cofa ço quens donaua: mas
cofell qnos pulcam hauer p pendre valencia milla de terra:e puys direm li. Ferrado diez
be fabeme creem qvos nos cercaríets noftré
Encara alshauem promes que nopaffarem
ebzone terol troq valencia fia prefa :e nŕaco prou enŕa honor /mas aqfta cola es aptal q
uinécia nos no podem trencar: eab la aiuda nofariem res per aqfta rabo:car nos fomve
dedeu e ab aqlls qui tenen nřesfeus en cata guts a hora e a punta podem bauervalencia
lunyae honois en arago : e larchabifbe e els e ari haurem la gallina e puys los polls, e ell
bifbes quins prometeren aiuda quant faem marauellas efenyas edir q fort femarauella
lo acord en muntço ens trobam quels hauez ua:car aqſta coſa rebujauem: car fi aqfta co
enuiat adir qnsvinguen aiudar ço quens ha fa e aqft pleyt fos végut en téps de nostre pa
SNÝSEBEBE
promes.e ab la volentat o deu tant hi haurë reedenŕeaui ells faltaren e ballaren de tan
nos feyt änt vosaltres vēdrets q apparellat granbonauentura com los fora efdeuēguda
ferade pedrevalecia e guardar lofem be ans eaxi tomaffen ali albata que no poch acabar
SOB
taula trobarets parada.E ell e la reyna vees altre farrabi que hi era molt pode
ren q daltramét nos podia fer pregaren nos ros qfi ells podien parlar abnos
D.
B
Z
I
G
*
als donaffem cartes algunes qis tenrié prou ells nos rédrië almenara . Enos fom molt
enos faem bo e do ferrado tomaffe.Enos e alegres 8 aqll miffatge:e caualcam laltredia
la reyna paffam al mati laygua q era barada matí en maniera com quivol anar a burriana
etomam nofeně dos dies a burriana elexam e parlam a quells dos ediferen nos å parlay
ta reyna aqui e tomam en laltredia al puig: e rien ab la aljama e q dzeçarien com nos poně
los del puig hagueren gran plaer dela noftra hauer aqul loch.Enos anam a burriana p ve
véguda:e perço com nos mébra tant bedells er la reyna e q la acono2taffem perço comera
Sabe zaen qnos aqſta coſa hauië venguda ala frontera e que fos be alegre. E
tant en coz efabeq baшjëfeyta ve laltre dia exim 8 burriana e paffam per alme
nir nra muller bague gran pabo?: nara e enuiam miffatge a aqlls dos q exiffè a
e enuía ali albata adon ferrando nos:e exiren hi tantoft com veeren nře peno
diez e qlfaes iurar sobre la ley & nol descobris e pregam los quens donaffen dia änt nos po
E quant bohacfeyt ferrado diez věcha nos drien rendre almenara :edixeren ells que tal
edir nos que volia parlar ab nos de fecretde caftellera almenara queper loferuey qells
gran noftre piou . É quant nos hoim açotri nos farien gran be los deuriem fer:pertal co
am nos avna part a vna cafa é q nos lahiem los altres mozosdela terra hoiffen qnos ha
edir nos qu tingueffem fecret. edirem linos utem almēaraq tota la terraſe retes a noso
pusvos nos dehits q es noftre prou enŕaho terol étro a toztofa . E nos dixem å meſter es
no: raho es queho tingam ſecret.edirlo ma raq ells fe cuytaffé pumers q los altres/q al
102 guany vos vee el maioz honrament qanc tres caftells nos parlauen pleyt de rendre fe
novenchahom de nfe linatge que zahen ma è fi ells hauten lauétatge dels altres que axi
#
enuiat miffatge per ali albata em feu iura fo haurien ells maio: be de nos per lo bon co
bzels fants euágelis que nou descobris finoa mençament que ells haurie feyt. Edemana
vos edit medept del qaço vos tendria qus ren nos qlsheretaffem a cadahu opart çoá
daria tots los caftells qns fon 8 guadaluíar bauten en almenara de tres iouades de terra
entro ato:tofa ede totola tro a terol: equs cafcu te quen donaffez a parents lurs quiha
Faría vn alcaçer ala caydia :e darvos ha tots uriedada en aqueftfet lur auuda trenta toua
anys del mō part açodeu milia beſantsdere deseq totes aqſtes iouades fien deles algue
De valencia.
besçofonde aquells quibauten defemparat ftranys ab ells: e dixeren nos tots los farra
lo logar qui fen eren fuytse als donaffen.cc. ynsdela vila e del termequi eren aqui quens
vaques e.AD: entre ouelles e cabres e quels řetrié les tores ab dues elalbacar Ol caftell
veſtiſſen dedrap de grana.pl.de lurs parents eq ells combatrien ab nos en vna e follem
daquells qui ferien ab ells enlo fet:e donal fegurs quels pendziem.CUbtāt nos los liu
fem a aquests dos fengles rocins qui anaffen ram lobeftiar edirem los q al matí quât nos ,
en compte de canallers. CE quat nos hoim haurić liurat lo caftell & anaffen ab nos a bu
aço que ells nosdicere nos plách molteatoz rriana per la roba e als fariem complimet ♂
gam bo cardiuvn eximpli quehi ha antich: tot lalge era la vespre. e pujamdins lalbacar
nodona co quedol no pien çoquevol : abtat nos ab.rr.cauallers qui vengueren ab nose
pregam los quens daffen dia quat aquefta co ab noftres escuders eliurarenos vna casa &
fa poziem complir: edixeren nos q parlarien era mesquita q era tan prop di caftella ab pe
W ab lurs amichs priuadamēt primer e que ens dres grans reuenido:es nos tirauen :fiq nes
dreçarien lo fet en tal manera que dins buyt gu non golaua exir de fora per fer fazenda p
dies ells nos farien faber lodía enlo qual vin paoz deles pedres a tirauen.E quantvich al
# gueffem . CEfobre aço nos partim dells:e mati q era el dia clar enuíam Bfocados caua
dauant lo caftell dalmenara a vista daquells ller's guarnits qui exiren fora daquella cafa e
qui hauien parlat ab nos qui eren enla cofta demanaren quiera en aqll caftell per fenyo?:
prenguem vna grua aricom nos volíem ques e dixeren ells ql farić exir eq parlaria ab ells
prefes alta e beprefa: e nos fom dels primers Edixeren aqlls dos cauallers p nos ,diU VOS
corredors qui hanc hi foze e no leram octure loreygell es aqui e maneus dedues cofes
4
la grua ans la tolguem als falcōs é fez los pe triets la vna äl mes amets / q ſius volets ell
per en gallina:e enuiam la grua tota viua à a vosdaradel feu en tal manera que vos hode
quells dos ab qui nos bauiem parlat noftre uets be pēdre:e fi aço no volets e volets ines
pleyt.Eembiam los adir que per estrena dal la mort q la vida apparellats vos car ades
menara menjaffen lag. " ate que nos lals en vos pendra ans 8 terça.Efobie açodixloſe
EE
uíauem tota viua perço car fabiem lur coſtu nyor del caftell que volia plar ab nos . cerim
ma q no lavolien mota:e ells agueren negra defoza ab nostres fcuts eab nřes capells de
6502933632que24
alegría:e dixeren anoftremiffarge ala ozella ferre pertal anons pogueffen fer alcuna tra
Digats al rey que ajabon coz que ço quedefi hício:e dixem li aqués volia qnos erem aqui
E
ja dalmenara veura en bzeu.Enos fom molt è ell dir quebens conexía mas voliafaber pes
pagats de ço quens enuiaren a dir: etomam certfinos hierem de cert: e pus nos bi erem
nofen la nuyt al puig: e albuyten ion enuiaré quens volia dir com ell era en aquell castell p
nos vn farray cubertamét que entraenla oft Jahen reydevalencia e era cayaller e conexia
de nit ab vna carta qués aportadels mozos beadnos nos pozia defendre:car los farra
qui hauien parlat ab nos:e dya la carta que hins eren ab nos eq ab lo noftrepoder be po
vingueffem a almenara quant nos voldziem rien forçar locaftell:mas pregans que pus ell
que acabat era ço quens hauté dít :enosāls nos retia lo caftell qli faeffen be a ell e aqlls
adureffem vna partida o plus de ço quepios qui eren en aqll loch: e nos dixem que ho farie
mes los bautem p al bestiar.Eenos haguem de grat e ques aparellas de exir e quevigues
deles vaques dela oft quebauiem aduytes 8 a nos edar li hiem vna cola conuiñent. É ell
caualcada e cabres be.dcc.e.cc.vaques e ma
respos queu fariate vench a nos e demanans
naman pere ramo de totofa qui era enla oft que a ell'e vn feu parët quey hauia qnels dos
ebaula on obrado en burrianade draps: e a naffem dos caualls /car los caualls q ell has
treso quatredaltres qui ni hauien aytan be uia/menjats los hamia aqui per deffendre lo
dels quals podiem apunatex pēdre la roba d caftell ofon fenyor : e quels donallem que ve
lurs obiados com delfeu que vingueffen ab, ftir a aqlla companya q hi hauia e ſempre do
nos e anam almenara e trobam tots los far nam lidos caualls e enuiaz a burriana ange
rayns leuat lalcayt ol castello qual tenia per ramon per la roba da quells dela vila qell p
zahen en quepodía tenir tro a .rr. homens nos los complis la roba quels hamiez adare
Cu
2
Conquefta
sriſempredemantinent haguem lo caftell. que foffen pus alegres del méiar edel vique
Btant enuiam alareynados ca/ beurie:ebonam los ouelles e cabzestro.D
bagueffem la terra : edixem lus a vingueffen lontepeno fo fus alt en lalcacer pujam laffus
en bonavétura:e nos exir los hiem a vna toz eper la cofta a enfus putauen ab nos los far
raqui es fozcada on fe parter lo terme dal / rayns:edixem los efperat nos aqui queades
menara eduro/ ees corra almenaraprop de Fem ab vos:e prefem nie caftell elexam bino
larapitala qual hauta nom macofa en téps ftres homens e puys deuallam nofen e anam
de farrayns eno voliem dardia als caftells nofen a burriana e haguem aqll bestiar quels
tots enhuq no voliez y la hu ſabes lo plet ol bauiem promes e aquelles caualcadureseaq
altre . Editem als duroq exiriem a hozade lla roba edonam los ho.eacabam tot açoen
tercía a ells altre dia:e donam dia als nules laltre dia que no eſpam lo terç:e embiam los
al tercer dia q los exiríem al figueral qui esfo neabaytant. Cuysanam nos veer aba
bzemacofae es delur terme eq aqui fariem quells de nules e leuam nře dinar: e elsfarra
ab cada bunře plet : e qy exiffen de calcuna de yns meniaren ab nos q no voliem parlar ab
les aljames.x.vells dels millors e dispus po ells tro quefoffen calfats be del meniar e del
derolos quey foffen.& qnt parlauem ab los vi.E quant baguem métat faem nfes cartes
vns los altres noy eren: e manam als de ca ebonam los.AD.étre ouelles e cabrese.l.va
"
ftro que romagueffen aqui ab nose q fariem ques e a veftir avint edues caualcaduresea
aqui lur plet/ e fem lur plet ab ells per quati nam nofe ab ells al caftell:e fempre mantinët
tat douelles e de cabies/e q veſtiffem.v.vells reteren los:elexam hi noftres alcayts enřes
eals donaffem dos caualcadures e atorgam homens e metem verles en calcu dels caftells
los lur ley e lurs franges axí com en tips ho Eanans que nos partiffem de almenara re
folien hauer de farrayns:edonam los.v.fcu teren nos alfandechſempre en laltre día, cha
dersnřes acauall gls fabellen emparare .. guem aqits cinch caftells guanyats e anam
homens a peu .E quat venchaltre dia faem nofen al puighon eranoftra companya: e ba
leuar.v.moltose.rr.gallines: e anam nofen gueren gran e bella alegría ab nos per lagra
abnfepae ab nře vi alatora focada api cō cía quedeus nos bauia fet.
bauiem promes als duxo. & quát nos hagué Os ftant aqal puig tinguem bi la
ftat vna peça ells végeren: enos baguem los qrefma : ela reyna těch la greima
retengutsdos moltons vius.e.v.gallines ab en almenaratro ala pafcha: enos
L 1
ques dinaffen ab nos:e ari comvengueren no anam tenirla pafcha ab ella e paf
volguem parlar ab ells troqfoffem dinats e fada la paſcha véguem nos ne ab ella éfemps
Devalencia.
alpuig: eſempre al tercer día de pafchavéch rayns & anaué entrenos e valencia fi porten
nos miffatge vn farrabi de paterna cuberta pendreres pela ofte feyem be guardar nres
ment ab cartes de tota laljama quenretrien cauallers q no anaffe a frau troq labeffen la
lavila e lo caftell : e vechnofen altredebetera terra. E quant vench altredia ans dalba
edebulla quesretrien aytambe:enos direm menysde fabuda o nos los almugaues eels
losqiriem la e quat bi foffem que foffen apa Fuets anarëpëdre ruçafa q es a dos trets de
rellats de retre los caftells equels obferua/ deballefta prop dela vila: e nos lauo:s hauić
riemlur lepetotes les coftumes q bauien en mal als vilse nols podié obrir méys daygus
téps de farrayns eqls fariem grabe .Eänt caldaals nos lauauem :e dixeren nos q almu
vench al quart dia fegons que nos bhauiem la gaues ehomes de peu fen erë anats apendre
emps fom la be ab.c.cauallers e lareyna fo pofada a ruçaffaq bauté pla.c vench nuch &
abnoste exiren a nos tots los farrayns eles fullalar maeftre del espital a nos edir nos a
farraynes ab gran alegria: edirem los quels comadats q faça a tots fen fo anats apedre
•
fariem be e quels enfranquiriemg dos anys alberchs a ruçaffa . Enosdirez armënřes ca
per lo mal qbaute pres. e ells faere a beu gra ualls eab nres fenyeres ofplegades anem los
cies deles bões paraules quels hautem dites acorrer fino tos fon morts.edir ell fia fegtlo
cobziren nos les portes e entram dins e lexa vrecomādamēt . Eentat armainnostotse
aquila reyna ab cauallers en tro a.r.en baſti pefam danar vers lalĝria q ha nom ruçaffa: e
mét:e pups haguem betera e bulla e puys to linos nōs cuytaffem tat ovenir tots los qe
nam nofen al puig . ré enlalaría eré morts epfos. E qut nos ent
32535922
Quant fabere los farrayns deva tram en lalqris los farrayns eré en laltre cap
lecia q nos bauiem paterna p vna dela alqria:e en vna plaça qy bauia faem los
des tots aturar.Cabtát věchnos en ramo ça
Sira epolos qui hauiede pumer los
Soobla com tant nos acoftauem a uella comanadoro aliaga e lop remenez Blu
ells.Enos eftant al puig de fancta maria ba ziaediceré nos qpozié retenir be.l.farrayns
fibrocaffem cōtra valencia; e nos direm aho
32212
ualiers:e el comanado: dalcaniz e don rodri tania entre valencia e ruçaffa þon havnes ro
2.93
72 goliçana quep bauia be.xxx.cauallerste el co ques e aiufta fi aygua com plou e eles cequi
manador o calatraua e en daguilo queni cs:la qual torra te ara en ramon riquer e ef
G
bauía tro a xv,e don exemen perezde taraço mam los qhi podiahauer tro a.cccc. homes
BA na cnŕamaynada qui eren abnos e podien a cauall e a peu la maior partida dels bomés
effer troa.cxx.o.crl.cauallers de linatge: E de valencia e a femblat de nos é daquells qui
hamia hi.cl.almugaues e betro a. A.homes ab nos eren a efmam hopoch mesde deu mi
bepeu . Efonfe acord q altre dia bon may ka:e prop nos a vn git de pedra :e ells cullien
timogueffem en nomdenrefenyoz eq anafle en vn fauar les faues de.xxx.tro a.xl. farray
a fetiar valencia; e paſſam a vn pas q nos ha yns :e dixeren nos com aquells poríem auer
uiem ala marjal e anam nofe riba martro al fibi brocauem .enos direm los que maldeye
grau e paffam allt agual.E qnt fom della lay ↑ que brocada hauia vna coftuma qfi hom no
22392
gua nos enfes atzembles a vnescafes q ha premalo lochon bomu brocana que fugint len
uta enla mijanta de valencia e del grau/pero baurien a tomar aquells qui farien la broca
puserem prop del grau devalencia: e faem da:e encara no fabem fi halos camps regats
fermar nres fenyeresenfes tendes e estigué que fiu hauen al tomar que farte los caualls
aquí: ede aquest lochpodia hauer on miller baurien a tomar per los camps e entrar per
.
tro a valencia:e aqui bauiem propofit que ef les cedes epoxien caure alguns e pendre gra
peraffem mes côpanya a vigues darago e de dan:e peruentura fi nos aduyen fuget tro al
catalunya ab que anaffem affetiar valencia . alqueria que hauriem a perdre la alqueria p
Eağll dia veemn cauallers de valencia de fare altra plaça quen haurien tolta panosnole
Conqueſta
creurié daqft cōſell/mas & ala nuyt farié cer hom volgues canar ala barbacada ne al mur
nou pozia hom deffendredeles torres: car lo
car homens de valo? eqns guardarien ſi els
camps eren regats ono/e fi nols bauien res mur venia alli on hom hauria la batalla: ce/
gat que vingueffen anos q tentem per bogs pia mes a enfora que laltre mur delavila. Za
Fabes labrocada: car la merce ddeu prou ha terça qfi la oft fe mudas alaboatella porten
uiem feytlo primer día que foffem poplavi fer los Olavila a cauall pertreyt qui vendría
la albergats dos trets de ballesta . dela mar ala oft: ehauriabom a tenir p guar
TEnos ftiguem armats tot loprimer día q dar la oft tota via cet caualls armats qui fa 27
banc null bom no menja fino ftant en fon ca rien minua ala oft e enuig a aqlls qui tendrić
ualle folamet paevie formatge.E qnt vich la guarda . E enteſa la paraula acordaren ſe
ahora de velpies giraren lo cap losfarrayns tots ala paraula q nos hauem dita e tingue
e ab aytant to naren fen ala vila: epuys nos ren lonoftre cofell per millor. CE fobre aço
defcaualcam eſempie deſguarnim nosemen larchabiſbednarbona qui era bom cozatjos
Lam : equat baguem mējat faem armar.l.caª dix nos pq eftauem aquí com nofeyem algus
vallers qui guaytaffen la oft de nupt.Equat nare.enos direm li qfi fariem q vědríanía
venc al bon mayti q baguem oydes nřes mif oft e combatriem la boatella. Eentant fons
fes los ferrayns no exiren a nos ans nos lexa vengut.j.trebuquet & hauiem fet atortola e
ren repolare estiguem ari be cinch ioms. dos foncuols e faem los parar e tiraren en a
Btant anaue nos vinēt richs ho qlla pt on era la oft : e faem los fer mantells
en tal gula a nos que nos pogueffen aconfe raula e anam hi per ver ço qns deyen.Eänt
guir:eaxi com venien los richs homens e les veem quels homens hi podie ftar a ells nols
ciutats affetiauen valencia tot en tome acos podié gitar fahem bi paſſar dos pichs epica
frauen fe mes ala vila q nofaltres qui de pri rébie facrétres fozats enla barbacana : een
mer erem venguts:e la ciutat q mes fe acofta los dos podié entrar dos homés fort be per
en lalbergada fon barcelona. CE baguem a cada bu.Eeftat aquí enuíam a cilla abvn fo
cord de qual part la affetiariem: car dien los neuol nředos richs homens nřes don pofer
demes qs fes lo fiti ala boatella:e nos dixem rádez oçagra e don exeme durrea e cobateré
contra aquells q açodeyen. En aqft cöfell fo la beper.viij.diese a cap dels.viij.dies rete
⚫larqbifbe de narbona els altres nobles quie ren fe:e api baguerē cilla . E nos faem cauar ·
ren ab nos:e prouam los per rao anola pozi enla barbacana e ells defené quat podié ven
em affettar en tan bon loc com en aqll en que gueré a nos.pij galees e.vi. agzaures del rey
gra erem per tres maneres: la vna ſi es que fi 8 tunez fus entre pum ſō e mija nuyt algraŭ
paraffem los ginys en diet la porta pºleu po de valecia: e vench nos miffatge de nuptde a
rien exir a ells los farrayns emetre foch que qlls qui eftauen al grau a galees hi hauiaven
no farten alli on nos erem: car feria prop ola gudes moltes e q les efmauë de.pij tro en.pv
lur pozta:e car aqft loch es pus luny dela lur E quant nos hohoim þaguerem.l.cauallers
porta no hi goſaran exir:e ara en diet on nos ab caualls armats etroa.cc.peōs e faem los
erem parariem los ginys: e fi els farraynse metre en celada en vna riba lunget dela mar
rien als ginys aconseguir los hiala oftans q entre vnes caues e la riba en ques podiëfort
ells foffe tomats alavila.E lauos nohauta be metre:e caftigam los q no exiffen troq elle
porta dla boatella tro ala perea:laltra car la foffen be en terra e qy eftieffen que no exiffen
vila venía aqui de punta e quat vengues que dela celada tro a poză de mijaterça:e elsfar.
Devalencía.
rayns per reguart Ola celada no exirë. E que los caualls armats enlo deffendiment.
vench ala nuyt faerébe. C:alimares de foch Ultra vegada lacompanya ol archebisbe
enles galeres pço als veeffen los dela vila e denarbona bagueren torneig ab los dedins
tocaren los tábors e elsdela vila faerë ne be è no fabien la coftuma dls farrayns quels fa
BD.enlos murs e tocaré los tabors en fem
Frayns fen fugien per tal quels pogueffen ti
blant que tenté per fengoz lo rey de tuniz.V rar propdela villa. Enos veem que la compa
qnt aqfta algazara baguere feyta nos mana nya depeu fe anegaua perço com ells fugien
als dela oft q en cada vna teda faeffen falles enutaz los miffatgeque nols encalçaffen que
equat vengues que fos efcur les enceneffe fino los farien gradane ells nofenvolguere
totest que mogueffen gran crida : e feu fe en eftar per nře mullatge : e ab temo: q nos ha✈
aqfta manera com ho auiem manat pertal q guem que ni moaren de.xxx.enfus quant los
ells enteneffen á poch pieauem lurvfana e gi farrayns los biocaffen/acoftam nos a ells en
taren los dela oft be.d.falles laius enlovalle vn cauall que caualcauem é faem los tirar.
ells enteneren q nos preauem poc ço que ells Enos quins entomauemab los homens vol
feytbauten e les galees qnols podieë acorer uem nos contra la villa a fguardar losfarra
Cabtant enuiam per la ribera trofus a to yns quehauta la companya gran foza e vn
tola e a tarragona ques guardaffen e q vins ballefter tiranse de part lo capell de fol el ba
gueffen tuftats:e ells faberen hoe noshaute tut donans enlo capablo corell ppoel front
tres galeres entre terragona etotofa e fem edeus qui ho volch no trefpaffa lo tefte eris
J
les armar mantinente les galeres dls farra be ala meytat dela tefta la puntadela fagetas
þíns quanthi hagueren ftat dos iomsana enos abiraquenbaguem donam tal olama
renfen a panifcola e exiren en terra per com/ enla fageta qtrencam la e exiens la fanchper
batre panifcola : ceri ferran pereçoe pina ab la caraenius e abvn mantell de cendat q nos
fos fcuders del caftell q tenia per nosabdeu teniem to:cauem nos la fanch e veniem rient
L
Homens a cauall entre elle don ferrã abones per tal que la hoft no fen efmayas.Eentram
edaltres homens quey hauta venguts : eab nofen en vn repal que nos pofaueme engru
losfarrabins dela vila quils aiudaue fort be rans tota la cara e els vlls/fi qdel vlldela pr
1
vēceren aqlls deles galeres:e moziren nebe, bonerem ferits nons poguem veer be per la
S pvij e la carauana de tortofa que foren, Fri. infladura:e quant la cara nos fon ofinflada
1 vela armaren fet lenys en tal manera q cafcu caualcaz per tota la hoſt per tal q la bolt no
1 fos befconoitada.
dels lenys prenguera vna galea fi facoltas al
f lenye ables tres galees e ab aquells fet lengs tredon pero comelle don exis
végueren tots iuftats fi que les galees ne ha men durrea acordaren feque cō
bateffen la tora que es alapota
gueré ardit e fugiren enols gofaren fperar:e
dela boatella enla carrerade fent
vench nos gran conduyt de pa e de viedeci
vícent:edaço coburen ſe de nos éde tots los
uada e de formatges e fruytes e altres menu
I deries:fi que la boft eratan gran que ala der altres dela boft.y com la bagueren comba
reríabi hauta mil cauallers e.lt. homens de tudavna peça ablo poder quey exi daquells
peu e trobauabi bom tota cosa que bom vol dela vila e ells quis deffenien fort be no la po
gues avédre e a comprar axí com fariahom gueren pendre e bagueren ſen a tomar: enos
1 mvna ciutat fi que apothecaris hi hauía de diren los en mal com podien ells começar tā
3 muntpeller e de leyda quey venien efpeciers: graardit menys de confell de nos edels no
ari com fariahom en vna gran vila can be a bles dela hoft e que eftaua fort be com los ne
malalts com afans.Enos feyem tirar nřes bauia pies tan mal.
8 ginys cafcun dia: e moltes vegades hautem Btant enuíam per los bisbes eg.
tomeig los dela hoft ab los dedins:e broca/ los nobles dla hoft: e acorda nos
des que fifaberen fi quevna vegada perdere que pus começat era que en totes
losfarrayns la exerea/fi que hi entraren dels guifes fe prefes altre dia : e que ar
caualls armats dela hostmes de cent e mori maffen tro a.cc.caualls e tots los ballefters
rebe.xv.dels farrayns alentrar quefaeren delahoft/eal fol exit queyfoffen e ğls comba
Conquefta
tellem e que de tot en totlos piefes hom / eq da de bom fi quels malalts trobauen confell
nofen partis hom tro que follen preſes : cal de apothecaris axi com ſi foffen enla ciutat ☎
fol exit nos fom llae hauta hitroar , farray barchinona o en leyda.
nsapparellatsde deffendrela forrae com Quant vench a enat pp dela veſ
batein lose ells deffenerenſe be e gint a nulls pia fent miquel per.pv. dies en/
homens nos ponen mils deffendre com ells uians miffatge zaben que fi nos li
le deffenien .Abas tant fo lo poder dels bal voliem fer guiar vn farrabiq ba
leftersdela nra part edelespedres quils lan uia nom ali albata que fode panifcola natu
fauen qnengu no podía la ma traure de foza ral quel nos enutaria e q parlaria ab nos. E
que de fageta no fos ferit:eab tot aço no vos nos dixem que molt nos playa que vingues
lien retre la tora nos diét los quela reteffen equel fariem guiar:e quant fo vengut dif co
e vn dağlls dla hoft mes foch ala tora:e înt per ql rey de valen lauia trames é nos dixem
ells veeren lo foch efbafaren fe e dixeren que quey baurien nfe acord e qy reſpōdrien bzeu
ells fe rendrien enos direma nols pendriem ment: epenfam nos qaqftes paraules no erë
a mercepusqnoferen reduts & pumer e cre bones perfaber a nengun bom enla hoft ma
mamlos aqui eprefem la torra e tomam nofé rich bom ne a altre: car molts ne bauia aqui
alaboft . CE quantağfta cola fon fepta noplaya que valen fos prefa:car mes la ama
los de dins hagueren gra temo per aqlla toz uen de farrayns q no que vingues en nře pos
ra quels hauten prefa e faem tirar noftresgi der .Ea enantne poch bom conexer la pio
nys denuyt e o dia:e quant vench a enant be ua: centram ala reyna edirem li aquelles pa
a capde vn mes paflat onfarrabi mercader raules que ali albara nos bauia dites eq axi
exinos a falua fe/ ecopangaden Ramo big eranoftre penfament fi a ella bo li femblauas
bager trobaren lo e leual lo hu enles anques eq la pregauem eli manauem q null hom dia
del cauall evench denāt nos edir nos noues bolt fino ta folamet nos e el millatge qui era
dezaberey de valencia com feya fes fazenes tracmany noufabes e elladeya que li plabien
ne qual era fon confell:e dix nos a tres cofes molt lesparaules que li mostrauem :e que en
hibauten dat gran defconot la vnadeles ga la nra bonoz e enlo noftre be nulla renoy ba
lees del reyde tunez a tan pochli hamiem pro uía tan gran part com ella. Efideus nos a/
fitat la fegona de aqlla toira q li bauiem fey maua nens bonraua q li ho grahia:car la ef
ta cremiar la tercera qveya tan gran hoft en perança del feubetora era en nos : eqtema
tombefi que tota valen per poch hauié affet 4 per boq null bom no cabes en aqftes parau
jada e creya q longament no podien turar g les per tal que negu hi pogues res deltobar
que ellsnohaute conduit ay tanta gent com car ellabauia ia vifts daltres lochs quieren
en valencia bauiade homens e de fembres e caftells quenoftres richs homens los volič
de coffets: epco car nos los bauiemfobtats mes per affi que per anos e qns hi feyen mot
• que ans que culliffen lur pa bauiem afetiada tes cofes quefer nodeuten: per quebe creya
la vila/eq creya per cert q longament nofe que pus enles cofes menudes ho feyé que en
ría quenola bagueffem . E quant haguem valen moftrarien lur poder en guifa quenos
boides les paraules quelfarrahinos hac dis no la pogueſſez hauer e quel fecret tenia per
tes plagueren nos molt a nos e aaqlls dela bofobie totes cofes troq foffem certsdeba
boft quant ho faberen.E com agit libre es ay ver valeň. CE enuiam per ali albata que tor
tal que cofa de menuderies noy deu hom me nas denan nos edirem li que dixes per q era
tre/leram nos o comptar moltes coses quey vengur. Veldir nos que les paraules eren
fozen e volem dir les maios perço quel libze grasedalt logar eno fon per anos de parlar
no fagues molt alongar:mes oles cofes que mas zahen reyde valen vos enuta dir per mé
Forengrans nebones de aqllesvolem parlar que trametria Rays abulamalet qui es for
etocarte aytant podem retraure dalla hoit nebot fillde la foze dell enius es lo mes pode
qnos quin hauiem feytes .prp. no veem hac rosbom quifia en valen ne enloregne een q
nenguna labo de hoft tan be abaftada com a ell mes fe fiae fideusho vol ans que dellvos
quella olescofes que havíem meſter per aiu partats bauem fiança en deu quel fetvendra
De valencia.
XR
22
a deliberar ab nos menys dacordde fonfe
HE
uía ordenades que vingueffen fobre ells : per
quens pregaua molt q nos defcoballem nŕa nyoreofon once/ enos entenem q deya rao
.
e direm liqu faes en bona vetura è couidam
volentat/efi volíem q fon fenyor nos DONAS
auer que fegons lo poder qll hauia quens ch lo altravegada e nons bo volch atorgar.
donaria car nos fabiem be que la ciutat deva Quan vench al tercer día ell nos
lencia hauia pies gran mal de homés á þauié enuta millatge a fil guiauem q ell
perdut per nře poder Glpuys q la baſtida Ol eriría a nose enuta li vn richhom
O
puig fon feyta: cq bauie talat lo pa e lota de noftree vench anos fempre :quat
valen een ağfta manera enlos altres logars ell hi fo anat edirnos quel rey de valeń zabe
del regne en los de mes e enlos millors . for fe era acordat e que be conexia q la villa nos
bre açodirem li que temem per bo quey fos podía deffendre alalonga:e per tal que nons
lareyna e q novoliem q altre hom dl mon hi enfaes traure maio2 mal dagli que tret neba
1
fos fino nos e ella e ell que parlaua aqlles pa uiem q lans rendria ab aytal condicioq los
raules.E ell dir nos q aquestes eren dues co farrayns eles farraynes ne poguellen trer to
ta la lur roba e que hom nols efcozcollas nes
fes que ell nosgrahia molt la vnaq dela rey
na mes ne cuydaue valer e mes ne parien lo facsnenguavilania e q foffen en nieguiatge
43924238HA
4577853950
pleyt.Zaltra quels playa molt qho tinguer tro a cullera elle ells e pusde? volia nosla
fen fecret e a ells valia mes ea nos/ car ells fa hagueffem á ell ho hauta avoler.Efobreaço
bien be quede molts nos bauiem a guardar direm li quens acordaríem ab la reyna tanfo
qui novolien noftre prou en aço ne en als. lament q era en aquell cofell; e el dir qu tenía
CE enuiam per la reyna e quantella fon vë per bo:e eris ola cafa e romagué nose la rey
guda faem ne partir totes les dones que ab na edixem li qlin femblaua:e ella dirā fi anoš:
ella eren vengudes e tots losaltres e noro femblaua q prefeffem aqft pleyt q bel tenia el
405
3.75
mas ab nos fino ella totafolae retraguem li la per bo: car valen no la deuia bom auentus
•
les paraules q hauiem haudes ab rais albu rar qui hauer la podia de vn día en altre.
I
#
almalet ne ell ab nos ari com deffus es fcrit . nos entenem q ella nos confellaua be edirem
Enosdixem li quedenant la reyna li voliem liqli atozgauem lo confell á ella nos donaua
refpondre masqa vna part/ eqaquefta era mas aytant hi voliem nos anadir eq fobre a
lareſpoſta q nos erem en aqll logar venguts co teníem per bon confell qfi la vila fe prenia
eqdeus nos hauia guiats en totes aqlles co per força quegreu feria qbaralla no bagues
fes que nos hauiem començades tro en all gra enfre aqlls dela boſt e nos per auol auer
día e que les hauiem acabades:e que pus nos ne perroba nodeuiez alongar ço que tots të
erem aquí que aqft eranfe propofitenrecoz ps hauien defigat noftre linatge o bauer ed
que nengú téps no partiffem de aqui tro que pendre/e encara fi nos hi foffem ferits o ma
bagueffem valen: e fi el rey de valen qria ftor laltia quens vingues en aqft alongamét tro
cre aquest mal tan grana pona effer enla pre la vila fos prefa per força quesporíala cofa
fode valen de tant farrabie fembres e infats perdreper que tan bon fet com aqft no feya
queypouen mour eperdre tot ço qy haurie metre en auétura: eq lafeya bon cuytar per
que a nos plauria.Eaço devem per beeper hauerla . CE fobre aquestes paraules fa /
proudells é als pendriem a nŕa feels guia Hem demanar rais abualmalet e refponem li
Fiem abtot ço a portar fen pozien : car doloz en aqita manera. Rais ben fabets vos a nos
nos pendría dela lur mozt.Efi ab lur volens bauem feyta gra meffio en aqft feyt po perla
tat qns reteffen la podiem bauer mes lavos meffioq nosenoftres homes feyta hauez ne
liem ari hauer q per altra guifaper força car per lo mal quehic hauem tret per tot aço no
la major partida ola bolt voldría lobarrag romandra q nos aqueft pleyt vos feguirem
dela vila e nos nol volemper la dolor quens eus guiaré tro a cullera e ab tota la roba qis
pien vos:e aquesta es la nravolentat e als farrayns eles farraynes netrafquen ne puf
noy fariem fidonchs vosnons enforçauets quen traure e pamodel rey edevos qui fots
que per força vosbagueffem a fer mal.Edix vengut a qui volem fer aqfta gracia que ſen/
ell que les paraules eren fort cares enos po vajen fans e fegurs ab lurs robes e ab çoque
De valencia.
nuno e dopoferrādez de fagra com era aqft cartesdeles donacions q nos feytes hautem
feyt ne en qual manera:e nos direm los q ba etrobam q eren mes les cartes q no eren los
miem guiat lo rey de valen e els farrayns tots termens fegons les donacions q nos feytes
aquells quehitauen enla vila homens efem bauiem a alcuns :e tals ni hauta quedemana
biese qanauen en nře guiatge tro a cullera uě poca cola e trobauem puys q era dos tāta
etro adenia e quens rédrien la vila al.v.iom e tres tata:e per lengã quens hauté fete car
1
edixeren queu teme pbopus fet ho hauiem la cofano podía baftar alesdonations de les
edix larchabiſbe de narbona aço es obrade cartes tolguem ne a aqlls quin hamë ſobies
deu e yono crec a de dues cofes en vos no ha e tomam bo amefura fique tots hagueren 8
la la vna oq vos haiats feruit a deu o al fer la terra.enos que volíem partir ey bauiem
uirets. Edir en ramo berenguer molt duem mefes partidos per q anos feriagrantre
grayr antefenyoz la amoz queus moſtra car balloon affalitde gudar evon exime pereço
ço que vostre linage e vos hauets deſijat quë taraçona que era lauos reboster nreenlore
1
Conquesta
gnedarago/vengueren a nos los bisbes e els tiren. Epuys vengueren denan nos don aſa
richs homens e dixerē nos:nos marauellam litde gudar e exemen pereç de taraçona edi .
que tan bonrrada ciutat com aqfta e es cap peren:ara conexem q es veritat ço ğ vos nos
de tot loregnede valen com vos ladonats a dehiets q nos fabem homens de llur cöfell
partir a con affalit ne a don exemě pereç que noy faben auenir ney poden côfell donar. E
iaffia que ells fien bons e fauis en diet nofa a nos direm los q al mayti enuiariem per ells
ells a partir ans hi deuets metre dispus hō e volriemfaber fi partien la terra o qfeyen.
ratshomens quehauets aqui e pregam vos E ells vengueren e dixeren fapiats per cert q
ecofellam vos que vos qu façats car tota la nos trobam grá embarch en aqft fet e creem
gent ne parla e bien que noy hauenits be. E queus ho haurez a tomar.Enos dixem com
nosdirem los quius ſemblaria donchs quey tomar pus emparats volen fots i totes gui
meteffem . E ells dixeren tenim per bo e cofel fes bidonats cap. e puys partiren fe denant
lam vos hogy metats dos bisbes edos richs nos.Eal tercer dia ells tomaren:car lagent
homes e axí com lo loch es honrat deuets hi cridaua edeya que en mal punt hi eren aqlls
metre honrats homens.E nos dixem digats partidos com nopartien la terra e los feye
hiper talq milshi refpona quals volets qy lo lur defpédre debades e dixeren quésborë.
metam efobie aço acoidar noſem . E ellsdi drien car no creyen queu pogueffen acabar:
peren qy tenien per bo qy fos lo bisbe de bar Enos direm pus aço volets rédre a nos en
celona en bnguere el bisbedolcha en vidal 8 uiaremper los richs homens e per los caual
caualles e en pero ferrandez de çagra enexes lers e per los homens deciutat: e que dauất
mendurrea:e nos dixem acoidar nofem fobie tots quens boreteffen e fabem fer gran con
aço ereſpondrein vos hí. fell enles cafes del rey loptedenat tots rete/
Btant enuíampdon afalit de gu ren nos ho.CE quant ho haguem cobrat de
dare per don exemen pereç de ta manam a don exemen pereç de taraçona : ea
raçona edirem los : vejats quens don affalit 8 gudar:edirem los no val res la
ban dit los bifbes e los richs ho onta q ban piefa com no fabe partir la terra
mens quegit vosaltres del partir deles here que fiu bagueffem fet a pefar ölls e queus ho
tats e qy metam lo bifbe 8 barcelona e el bif hagueffen leuat:e ells dixeren quens ho gra
bedofcha e peroferrandez 8 çagra e exemen bien molte quen bauiem preslo mellor cofell
durrea/e ells refponeren nos: en aço ja ho ſa É nos direm nos vos mostrarem araa par
biem nos quedir vos ho volien mas pregam tir la terraefaretsho axí com fe feu a mallor
vos que nos en gitets qonta hi pendriem.E ques adaltra manera nos pot fer. Wosba,
nosdixem los a mon femblant no fots en bo rats la jouada a fis caffiçades e haura nom
feny/que nos los vos enderrocarem ala lur jouada e noufera : edaltra part qaqlls aquí
trauada e ells dixeren en qual manera: enos nauem maſſadonat tom hohom a mefurafe
dixem en aqſta quels feguifcam la lur volen gons la valor que han/e ells dixeren quebe 8
tat q nos fabem q la terra no baſtara a les do yem eq altra carrera noy bauía e que aribo
nacions/ehauran nos bo a retre per que no farien: edirem los nos encara q demanaffen
fabzandonar cöfell /e ells dixerē piegam vos les cartes öles donacions:e nos fegons que
que nons hotolgats que onta hi pendríem e veuriem dar niem a aqlis fegōs que la lur va
nos dixem los lexats hofobie nos q ala lon/ lofería:e faberen hoe ari partis la terra. E
ga nos vos enguardaren onta ede vergo per tal que fapia bom quat fo prefa valen fo
nya : e ells dixeren que fosala nra volentat. lavelpra de fent miquel enlang.AB.cc.FFXIX.
http
anni alegre/Franciſco egidio/ Bartholomco figherola Joannipafcuet/Fran
cifco fachs/ Ibieronymo blaſco.fexuiris magiftratibus Valentinis/perpetuam
felicitatem .
DB.
# R
Wilthey
IHS
>
HT
T3nrpinoie amen . In boc libio cftplena copia diligent
examinataregio puuilegioz z cartarü exiftéciu original'r in archino fale co
fily infignis ciuitatis Ualen.lue.p3 ordine put a feniffimis diis aragonuz et
valen.regib9 fucceffiue pcella fuere. Et hétur primo de pcellis perdi Regez
Jacobú antique memorie: qui ciuitatevalen.nona die octobris annodin . AD.
cc.rrr.vi.et fubfequent totü eius regnü a manib9 paganoz eripiédo ftrenue
acfeliciter adquifiuit,
Cromiffio dotationis
r affignatõe epsr ceti prelati in cathe
cathedralis fedis Valentie. dzali eclia:zaly clerici in fuffragancis
Anoiefcte et hononfice valeat fuftétari. C20/
induiduetzini mitim9etiavobis guillermo tracon.
tat :ao bonoze electo: oib9 epis ac clericist militib9
dei oipotentis qadfubfidiú predicti regni adqzendi
et gloriofe vir feactingerint: op faciem9 emendas z
ginis mariege dabim vobis oib9 epis ac clericis r
nitricis eius. militib9 qui nobifcü oib9 in hoc exer
ale
D
Priuilegia
Cum in donationibus et ſtatutis recurren
oib⁹ o eos phibeat diſtringất: paces & treu
dum fit ad donatozem z legis conditozez:ideo
gas ordinatiõest ſtatuta q nunc facimus & fe
ne fuper donatione a nobis facta epor ecclie
cimus in curijs fupra dict :obfuet fidelr zacũ
valé.cathedrali fup ciméterijst mezquit) fiue •
ctis faciat inuiolablr obfuari.Datú ilerde.v
ozatorius pagano poffit aut valeat ouri difce
It's.nouébris annodñi.LD.cc.xxx.VI.
fio:vel alici matia qftionis: 13 cötineaf in ipa
Tis Rer ordinat q tot? epare donatiõe o eclia heat oës mezģtas rciminte ,
vale.fit fubiect9 metropolitan eclie fracon.II ria vltra duodeciz vafa cōtinētia : volumus p
Ateat vniuerfis q nos Jacob9dei NOS INŕos dicim9z imppetuü Hulte zexcerta
gra Reparagonů z regni maiozič, ſcia interpretamur : q cuminteria z mezqte oës
darez effectui volumus 7 pponim⁹ mācipare dez oratoria cimiteria z mezquitas tenent te
vñ qz zelo fidei accinti ciuitaté ac regnú valē . nuerint:aut bent vel hüerint in hortis/câpis/
vineis domib9 fortitudinib9/7 turriú capitib9
debellaturi fum⁹dño diſponete:ad maurozp
fidiaz extirpandaz : fideq catholicã amplian zalijs quibuft'slocis & hononb9fuis :héant ipi
daz: atendentes multa et äta fuicia p vos gui *fui eafracha z libera imppetuu: ficut alia be
llerm terracon. ectie pcuratore: anteceffores reditaté fuaz ppia & franca: abfqz alicui? ones
vros nobis exhibita: Ofiderantes etiaq eaqp riscuiufcus ditiois fuerit quamine rimpe
nosadqri poterunt auxilio ihu xpi:matrinře dimento: fine céfu tributo Puitutis cuiuftz
fpüali tracon.ectie:qnos fpúal educauit:po altius onere annuor ppetuo. Datú valé.pj.
tiffime debeat applicari:augmentú infup &vti hit's nouebris anno dñi. AD.cc.xxx.vij .
litate noue platule fidei catholice q in illis pri Dedomibus curie & carceris: et
b9eft nouiter radicada multiplicik attendedo IIII.
qin officio curie no fit quis ppetu?,
depfilio epon ralior magnatú ac pcerú terre Querint vniuerfi.nos Jacob9 dei
nre: cum prefent, fcripture teftimoio de prefen gra Rex aragonu valé č. Der nos
tioms ecclefias cathedralesz alias qfcunqs :q zoësfucceffores nãosdonamust co
annuente dño pftruende ac ozdinande funt in
Icedim9 vobis vniuerfis ciuib9 z hita
ipius regni ciuitatib9: extra ciuitates cũ cop tozib9 ciuitat) valē, vei9 termini pfentib9 ¿ fu
fuffraganeis : fcte metropolitane tracon.ectie: tur) imppetuú : domos illas fiue ftatica infra
quetotius regni capo elſe noſcier magiftra:ei9
ciuitatevalë.fita añ ecliaz fedis maioris: qdo
dioc.plenarie fubicimus: ac per nos roes fuc? mus ofrōtantin via publica & in domib9nřís:
ceffores nãos prefateterracon.ecclie: vobis as domos &statica heat) fráca zlibera fine oi
dictoguillermo eiufdez pcuratozi z fucceffori
Fuicio z exactõe teneat poffideat) z explectets
b9vřis imppetuйture metropolitanodecreui
ad vſuz thitatiōez curie ciuitat locus litiga
musfubiacere:zeidez imediate volm9ptinere di : cuz introitib9 rexitib9 affrōtatiōib9 7 fuis
Cut aut pfata pceffiop qua oés eclias ciuita ptinentijs vniuerfis a celo in abilfuz.Et capti
tis regni vale.vře plenarie dioc. iure metros
vt alij qpfuis culpis vľ’alienis detineri feu ca
politano fubponim9: quá etiã ad honozéregni pídebuerit: leuenťdetineant recludat & incar
nfit ad comodu et gliam credimus redūdare cerentindict) ſtaticist domib9;r no alibi ifra
plenă obtineat firmitate: prefente carta vobis ciuitaté vl'extra:aliq qrimonia ſeu că crimia
tradim9 : & in fignü firmitat) ppetue figilli nŕí li vl'ciuili:quã nos ɔ̃ coſdé héam9 vľipi ad imí
muniminefecimus robozari.Actú eft hoc iller
ce.CEt curia ciutat ) in pfonafua ppia in dis
de idus nouébzis anno dñi. AB.cc.xFF.VI. ct) doib9r ſtatic fedeat:Finat:audiat: tminet:
uerfitati vži:feu oīb⁹vřis plentib9 futuris: alienet vel vendat . Et cuz venerit valen.cā
hitandi de aliqb⁹reb fuis astucduxerit nō
qin tota tra/regno/zdiſtrictu/ uriſditõe z
donet pedaticu fiue lezda necaliq de pdictr
ptwentys valen.poffit cartas publicas fas
TЄtĥlezda penfuz mēſuraticu pedaticum
cere z teftamétú :et oia acta publica fcribere
postaticűvel ribaticuhō vel mercato? extra
recipe z facere . Et ipis teftament) & actis a
nes retinebit : non heat aliaz pena in plona/
vobis ibi recept :publica preſtamus auctori
vel reb9fuis/nifi q foluat duplü legdevelcu
ita op veris publicis rautēticis femp
tate:
beant in eadé ciuitate z toto regno ipi? rali iuflz alti pdicte rei qua retiuerit. Ibocide.
obfuck ppetuo in vicino ciuitatis vel regni
bizq er eis pléiffima pbatio fiat in iuditio
valen. firetinuerit aliqualezdaz pedaticuz
textra : et eis credat tangs veris & publicis
inftŕis:nō obſtāte aliq cōfuetudine iuris vel penfuz mēſuraticu poztaticuz vel ribaticuz
de his dequibufcüq dare teneaf/aut dbeat
ftatuto. Datuz ilerde.f.li's.decembris ans
пodñi.ØÐ.cc.xxx.ÍF . vz de comādis & mercib9 extraneoz. Datú
valen.r.ll's.decebris.anno dñí.m.cc.FFF.IF.
Does hitatores ciuitat) valeñ.
zeius termini fint franq apenfoméfuratico curia non aliener nec aliqs
lezda pedatico vel ribatico de mercib9 fuis
ibi ponał piece vel pretio.Et de cöpofitione
in ciuitate z toto regno valeñ. VII
x.dieruz. É qñ et quō dari debet zdenato vl
magis corda hoiz ad pplandū terioz terming adfoluendü De offitio almu
in ciuitatevalen , ibidē hitandū daçafie.Et descellſione adëpziuior paftura
libentius inducantur. Idcirco. rū et cequiarũ. VIIL
ay
Priuilegia
z grimonias cuz əfilio pbozviroz de ciuita rint infra regnúvaleñ.CEt héatis imperpe
firmitate fuerit occupat?: vel alia iufta oca locis infra regnú valeñ. Excepto boalario
t
fionedetentus: vel qñi ipz exire opportuerit aiure bovřoτvřox penitus extrahentes.
t
extra villa:qb9 cafib9 poffit oia vel cor aliq Donam ?rocedimus imppetuu oës fin
alicuifapiëti viro z hitaton valeń, delegare gulas ceqas ciuitat) valen, maiores medios
zcomittere locú fuuz . CStatuimus etiã et cres &mino:es:cuz aqs z aĝruz ductib.ex
damus& ¿ceding vobis pdictis zvŕis unp ceptis ceqa qvocat regia illa.f.q vaditvfs
petuú. facta cōpoſitiõe infra.x.dies inter ao puçolus: quarũchărủaqua ca quan su
reut actore fup oibus debitis toib? alus q ctü beatis femp ɔtinue inceffant dier nocte:
ftionib9 civilib?aut criminalib9:vel cuiufl'z itag er eis poffitis rigare km qeſt antiqtus
alteri cōditiōis gñis z modi: re9 nō teneat cöfuetü.Datuz valeň, iiij.ks. Januarý an
1
foluerefeu donare qrtuz curie:nec de ä2to il nodni..cc.FFF.if.
I
lo infra predictos dece dies aliqtinusridere Defraqtate pafturay ? potatio
Crāfactis aut decez dieb9:facta qſtione cus
nuz aliozüqzvſuű beftiarij p totü regnű.IX
riefireus quict? fuerit:qrtuz darê & foluere
teneat : preſtita tn cautioe deplona q no fu Querit vniuerfi:qnos Jacobs
giat. Statuimus imppetuú zɔcedim? vo dei gra Rex aragonű valeñ.zē.
bis predictis zvŕis q ois vicing hitatoz va Dernos infos cócedim vobis
LENTINES
len.z eiufdem termini debitoz.f. fideiuffoz vniuerfis & fingulis cuib9 r hita
poſta fuerit cōdénat? heat elōgamétú dece tonb9 ciuitatis valeñ.z toti? termini eiuſdē
dierú adpfoluéda debita crediton . Etfifoz prefentib9 futuris imppetuŭ : q heatis in
faz fūma ǝdēnatiōis tāta elfz onō poffz in ciuitate toto termino ciuitatis et in oibus
fradictos dece dies de facili hēri tōs adfolué caftris villis alcareis: & in quibuftz alijs lo
dü:curie fiue iudicis arbitrio relinquat: q cis preſentib9 et futuris toti? regni Walen.
reus affecuret o ad tps foluat debita credi pafcua erbas & piatafraca z libera fine oi ce
toni. CConcedim9 etiá imppetuú ſtatuētes Tutributo:Fuitio:dono kuitute:z älibet alia
❤polt mozte Kaymūdi dezluc: cui pondus demāda exactiōe & pceptiõe älibet. Ettotú
panis in vita fua coceffimus:non donem vl beftiare vim poffit effeziacere/ire zſtare et
impignoremus vel alienemus imppetuú vel redire: falue fecure z libere et franqueper
alicui in vita ſua officiú almudaçafie : fz ille totú terminú ciuitatis z regni valeñzhere
qui poft morte dicti raymüdi fuerit anobis in toto regno pafcua z potatiões:fine carna
indicto officio pftitut mutet de anno in ane gio erbagio mōtatico ¿ beuragio:p?o quóz
SZEee
2805
Jacobiprimi. III
imppetuuz valeat & heat ppetuo firmitaté : finit9 excedat in exfoluendis vfuris : vel in
nō obſtātib9 primis inftris aliqbus primit9 fructib9 pignor pcipiendis. fidefructib9
indefactis. Saluis tñ z nobis retētis imp
pignor aliquo euetu vltra pfinitú modú ac
petuú hereditatib9 illor qui ad diez fine ter ceperint:cedat iude9creditonb9folutiõe fue
**
minu a nobis eifdé affignatú apo valen.nō fortis:ita o ex ipa pceptiõe attenuer foisde
fuerüt vel no venerint termio eis affignato :
bitozi prata fructuú vltra pietaratu vfura
quor taliú hereditates poffim9qbufcüqzvo
11 ruz copotú pceptor.Et fi tm fuerit illo q8
luerimus dare: non obftate aliq carta quaz
ex predictis fructib9 vltra receperint opfo
ide anobis hüerüt. Abādātes baiulor curie tem oio euacuet : iudei cautionez illi debiti
tid valeñ. & vniuerfis fubditis nŕis: q3 predicta reddeze copellant.CStatuimus etiävt nul
IX non veniat nec venire faciant aut pmittat : lus iudeusde ceto fiue vfuras in fortezredi
ymo faciat predictas hereditates vobis ter gendovel inprimordialib9 inſtŕis: fiue in ali
minatas bere tenere poffidere pacificer de quibus ſubſèqntib9 nouatiōib9 ficut facere
te: ficut pdinfozes niños vobis vltimo funt Pfueuerunt: fiue in alio quocüqz excogitato
donate atqz affigte: ficut fuperius Įtinek. ingenio audeat vfuras vfuraruz exigere vel
Datú in Baftita pat.pv.ll's July anno ppi recipe:f3 fimplicit rabfqz of fraude 3 forte
incarnatiois. AB.cc.lx. debitoni nueratā a die nueratióis facte vig
Deftatutis vfurarū. XI ad diez folutiõis vfuras coputet : nec forma
pretarataz excedat . CEt vt prefato mozbo
Acob9dei gŕa Rex aragonű të. medela copetens exhibeat.Statuimus etiā
Uniuerfis terraru atos regnor vt iudei in ciuitatib9 villis caftellis & locisin
nŕop ſubiect) graz z beniuolétia qb9 degut femel in manu vicarij nří:vel illi9
Regalis beniuolétie eft fic como qui ad hocfuerit oftitut9 cozpalit pftent iu
ditatib9 intéderefubiector:vt refecatis his ramétú:q in oib93ctib9 vfurarijs ita cotú z
qcomũi vtilitati nociua cé noſcunť:illa fōla forma a nobis ſtatutā in oib? obkuabūt : q
nutriat zpferuet q vtilitate refpicit fingu eazi aliquo no excedet . Et qiz tabellio heat
lor . Dinc eft orpiana deuotioe ab vſurar penes fe noia iudeoz taliter iurato nec au
ia penit⁹extoiſione qefcëte:fic iudeor cepit deat aliqs tabello inftŕa alicui9 iudeipfice
inſatiabilis auaritia infeuire vt ab his qui prenili quoz noia penes ſe hūcrit:& illis foluz
au
6
Privilegia
fatiat inftra quos in veritate coperit ficius não errario applicek.Et hec pena totiens co
raffe. Addimus etiaz in fingulis 3ctib9 mittat quoties ab aliquo 3 prefinitú modū
zinftrumétisduoteftes ad min9 apponant: aliqd fuerit ateptatuz . In preteritis bo
qui pfonas cognofcat phentiú z facti noue negotis talem cautela adhibimus ne poffit
rintveritate. Itez ftatuimus qfinon pec veritas occultari: q fi de ğntitate fortis nu
cunia nuerata 3 alie res mutuodate fuerit merate:vel ofolutionib9 factis taz fortis
que pfiftant in ponderevel mefura:ficut bla vfure:fiuedev fura infoztem inuoluta in pri
duz z vinuz roleum & his fimilia : caueant mo inftro vel in qbuſdaz ſubſequentib9 exfe
acttente ne fub illa ſpeciepftitutionib? nřis cratis nouationibus qs impofteru fieri phí
fraus aliqua fiat:f3Fmmefurasvel põdera bemus: int xpianuz z îudeü qſtio ſeu difcens
in exfoluěda forte obferuacia fimilis heatur: fio beatur ita: in hijs difcordes inueniant
et fi res in peccunia redigere voluerint:illaz quibusl'z cox prius preſtito iuramento deve
Fm tépus in quo traditefuerint fidelis exti ritate dicenda a iudice reqraf:z fi cöcordes
matio beatur : facta legitima extimatione inuenti fuerintdictis cor ftetur: tñforma
adöctuz pcedant F3 formāſuperi⁹ noinatā a nobis ſtatuta fuetur:qm zao preteritane
Item ftatuimus vt tabelliones diligenter gocia has cöftitutiones nŕas extendimus.
lubtiliter inquirat in quolzöctuvtruz int Sido difcordes inueniant:iniungafpba
xpianu ziudeuz cōtra oidinationé nŕaz ad tio xpiano:qui p duos vel tres teftes iudeos
hibitafitfraus aliq vel machinatio: quaz fi idoneos vel rpianos:vel alijs legitimis pba
interueniffe coperit iudici velvicario vľin tionibus fuaz pbet intentione,Et fi iudeos
loco illo prefiděti non differat reuelare: <tñ teftes bēre nequiuerit:in his cafib9 folafuf
nullo modo cōficiant inſtŕa.CEt ad euitā fitiat xpianor pbatio:non obftantib9 cōſti
duz omnéfufpitioné:appiano debitozevel fi tutionib9de pbatione per iudeu zrpianuz
plures debitores fuerint/a fingulis vel faltē facienda a nobis vel antecefforib9 nřísinfa
abhoneftiori & de quo meli? videbiť o facti uozez editis iudeor.CSi aut in defectuz.p
nouerit veritatez :hmōi erhigat iuramentu batōis res indubiüvenerit:8 forte q in inftro
Juro ego talis in ɔ̃ctu ifto nullaz fraude ptinetdeducat vfura: & forti prefumitinuo
vel machinatione adhibui:vel ab alio adhi luta fm dilatiōez faciëde folutiõis in inſtão
bitaz effe noui:vt cötra cöftitutiones dñi re cōprehenſaz:& illa dductio fiat ad rõez qua
gis iudeus ifte heat aliquid a me vel abalijs tuo? denarior pro libra in mefe : facta tali
¿debitonb vel fideiuforib9 p vfuris iftius deductione fm id grefiduuz fueritde foite
debiti: fed tätaz forté recepi tales vfuras fi incipiat fieri cōputatio a die cofecti inftři :
bi pmito:nec aliquid vltra dedi pro iſtodes itati oforma et modus a nobis pſtitut9 in
bito vel pmifi:et ex túc tabellio hita ſortig z aliquo no ledat.IDoc etiã in his pteritis mu
vfurarum notitia cõficiat inſtŕm itadıſtin tuis adhibito moderamie, vt qntücüqs fue
cte ofois per fez vfura per fe noinetur.nec rit tps non exacte fortis : vltra dupluz iudei
roneplongamenti vel aliq alia ex caufa au non recipiat:hoc etiã & nihil vltrapetat vľ
deat vnú cumulu facerefortis vfuraru.Si acapiat rõe vfuraru ex quo vfura forti fue
bo aliqs tabellio aliter &fupra dictuz eft rit coequata: ex quo factafuerit talis folu
inftra cōfecerit iudcorppetuo tabellionat⁹ tio:vel fi tale noluerit recipe folutionedepo
pauek officio: nihilominus iuxta iudicatis nat peccunia z cofignet: rex túc iudei copel
arbitriúpena obita feriaf.Jude etia qui 3 lane fuis Obitorib9 reddere cautioné.Ctë
prefinitú modú palaz vel oculte aliqd a debi vt in iuramentis faciendis non fit rpianoz
toze fuo recipe exhigere vel demädare prefu códitio deterioz ofit ipa conditio iudeozu :
pferit:vel qui aliq machinatione vel fraude ftatuimus vt iudei inqbufcüqs caufis : no a
vfuras in forte redegerit:vel vfuras vfurar mō in finagogis fuis in locis feparatisfm
accepit:vel prefatas cöftitutiões nŕas ali qin qbulda locis cófueuerüt : 13 coza iudice
quid acceptauerit : ipo quide facto toto illo in curijs vel in locis in quib9 iudices indicat
debito careat i quo hoc comififfe videbitur: zvbixpianifua preſtāt iuraméta : z ipfi fitr
cuius medietas delator : reliq bo medietas iurent fuper legez moyli zdecez precepta les
Jacobiprimi. IIII
gis:zalias folênitates & maledictiones akz pto ciminterio in quo affignauims generale
confuetudinezBarchiñ. ſpecificari ɔſueue fozuz valěcie fieri:ficut Oterminatu eſt in cō
rūtin iyramétis iudeoz :eis impoſter vbic fuetudine valen.Cabezquitas etiã& cimin
fpecificentur:et illa folemnitas in cozu tura teriafingula zvniuerfa pua zmagna altor
mentis irrefragabilr obfuet : quam quidez locoz infra fines epatus valen:vobis predi
formaz nefub pretextu ignozácie valeat irri cto epor predicte ecclefiedonamus in perpe
tari :ad oës ciuitates fcripta traſmiſimus:fi "
tuuz : cum ad manus peruenerint põianoz .
gilli nří munimie robozatā : vt tibi obfuet Czetereadonam97 pmittim9 affignare
et p fuas dioceses defenfores ciuitatu faciat fingulis cappellanis fingulis eclijs parro
inuiolabil obferuari.CEt q2 cozdi nobis é chialib9 in quib9ordinatifuerint deferuiens
vt prefata oĩa fic inuiolata pmaneant: vt in tib9:fingulas domos & linglos ortos cópeté
oib9locis nředitionifubiectis ppetuā obti tes:qui capellái héant primicias illo loco
neantfirmitaté:precipimus vniuerfis vicas de quib9fibi puideantz fins ecclefijs.CJté
rus baulis iuſticiaris : z alijs qbuſcüqs iudi doniam adopus vŕm duas iouatas terre p
cib9 : vt circa obferuatione predictor taz fu otis circa valen : per diuifozes valeň vobis
turor preterito follicite vigilent zinten iaz affignatas terminatas.CJtez doNAM9
dat:qui fi cötra predicta fecerint : vel in his vobis rpredicte ecclefie in perpetuuz : alfon
exeqndis necligétes inuéti fuerit vel remiffi dicuz illum cuz fuis ptinentijs:in quo mane
wuxtanz arbitriuz puniant: z nichilominus bat arnaldusde rohcafolio:fitum an fedem
offiti fui pauenthonore:z ptate careat iudi rdomos. CSimilŕ donamus vobis & predi
candi.Satuimus etiaz vt teftis qcüqz fit cte ecclefie domos inquib9 manebat frat gre
*pianus vel iudes : qui circa hec qa nobis co gozius: contingant cum domib9 de auente
ftituta funtinquocüqz cafu inuentus fuerit gami aporta turris vz vfqz ad domos iohā
deieraffe:tang piur9 ad teftimonium minie nis deles celes :ita q turris intelligaf infra
admítať: znihilominus tang falfari9 iuxta iftas affrontationes:qua beatis ficut modo
terrecofuetudinez puniať. Datuz gerúde. eam poffidetis: 13 dictaz turriz aplius ficut
v.blns marcij.Annodii.AB.cc.pl . modo eft eleuare non poffitis . Infup abs
foluimus z difinimus vobis tvřis ſucceſſo
Lonftitutio et affignatio redi
rib9imperpetuuz duas ptes oim decimax :
tuú fedis catredalis regni Valétie. XII
v3 fructuú terre: zaialium & piſcationú ma
Arpinoie . Mouerint vniuerfi ris tocius epatus valen . Item deducta
q nos Jacob⁹ dei grarex arago pimo parte nra qua ibi accipe debemus:dif
nu/valencie rĉ.Uolentes adums Finimus vobis zvŕis imppetuuz duas pres
pleredotationez catedralis ectie decimax oim piscationuz maris & de albufe
valeñ. quadño fouente eripuimus a manib9 ratde furnis & molédinis factis & faciédis:
paganoz:ad qua dotatione eram obligati: & hoc abfoluimus & difunimus de oibus pof
ta exfpali pmiffione a nobis emiffa: ex de feffionibus qs nuc tenent poffident ppiani:
bitodeuotionis fidei. Damus et pcedim9 zde hijs quefarraceni nüc tenent ſtatim cuz
itaq z offerimus dño deo z ble marie:¿ pre ad manus peruenerint xpianozuz : interim
dicte eclie t'vobis venera.epo z canōicis eiuf aut de oibus redditibus quos a farracenis
dez : decé milia bilantion argétibom z recti quoquopercipimus vel percipere debeamus
ponderis:de qb9 ematis poffeffiones adop⁹ deducatdecima: cuius decime habeatis vos
a uj
Prilegia
quifitio vlterius dante dño peedetur.CUd foluere xpiano: & de quibuſdam queſtiomb⁹
becnos. F.dei gra eps Waleń z totuz capis rearum deciſionibus fup factis vfuraruz .
tulü eiufdez per nos roms fucceffores nros XIII
**
tiam ptez oim decimaru terrarú z poffeffios der vel curia vel officialis quocüqz noie cen
nuz vobis fubiectarú in ciuitate z epatu va feat in ciuitatertoto regnovalencie: cöpel
lencie: z tertiam ptem piſcationum maris lat xpianum directe vel indirecte:vel per ali
albufere raïalium. In hoc autnon intelli quam cogitataz fraudé vfuraz foluere xpia
gimusdare velpcedere vobis vel vřisdecis no: 7 9 xpiani ò̟ pignoza tenét vel tenuerint
mam que percipidebet de reb9 fiueheredita impofterum ftatim ex quo eisfm formaz.co
tibus militú clericozú feu loco religiofor : tiiudeor de fructibus pignor fuerit fatiffa
illamem cum vendicare poterimus nobis r ctum :pignorar inftra debiti libere fimplr et
fuccefforib9 nris ppetuo integre retinemus abfolute reftituere copellant. Questiões
Similr concedimusvobis ? vřis infeudū aut fup vfuris nobis ppoſite fuerunt in húc
ppetuuz: oës decimas tocius portionis red moduz:q quidam uideus erat qui trāfacto C
dituúvel puentuú vŕozũ: que vos percipis tpe ante ftatutuz nŕm Cétú mutuo dederat
24 ATA 1:87 0
bufera: q pars vobis z vřis remācat indeci C.fibifoluere non poffet:madauit ipe iudes
mata: &falua pte tertia vobis zvřís decime grpianus illa centuz fibi folueret: vel cópo
cora alie pfonerecipiet vl'recipiüt in piedi fitionez fibi faceret de illis cum quodaz alte
ctís furnis & molendinis.IDoc aút hearis et roшudeo : cui ille pzioz tudes qui dederat mu
poffideatis vos r fucceffores vři imppetuú tuum . C.foluere tenebatur ex aliqua iufta
adfeudú peclia valen: ex hoc fitis fideles caufa: fic ille xpianus cōpofuit cum illo ius
zdefenfores pfonarúziuriunfo oiz fuccef deode illis.C. fecit inde aliud inftim : zre
EN NONG 6798247
for: fupradicte ecclefie:fine omi aliofuitio cuperauit a prioze iudeo inftrm q8 fibifece
qo nobis vel ecclefie facere non teneamini. rat de dictis centum: zab eo fuit penitus li
Item per nos fucceffores nãos abfolui beratus : nunc do xpianus rōne ftatuti nři
mus vobis & perpetuo difinimus oés alias dicit iftifecundo iudeo q tenet recipere in
pactiones quas vfqz in odiernuz diem dicte folutuz duplum illa. Cl.que prio? iudeus ab
ecclefie vel dicto archiepo :vel nobis noiedi eohabuerat noie vfurarü:z ficdicit ſe obere
cte ecclefie pro eius dotatione aliquo modo ab eoratiõe ftatuti noſtri recuperare inſtru
feciltis.Et fpálit difinim⁹ vobis roib9 por metü qö fibi fecit .Judeus vo ifte excipit ſe
fidentibus oës hereditates domos oitos et illö qö prior iudeus habuerat no teneri reci
poffeffiones : qtpefarracenop ad cor mezȧ pe inſolutũ :cum illö nouŭ inſtrumétű z muª
tas aliquas in toto regno valencie ptinebat tuum ita cenferi debeat:ac fi ifte fc89 iudeus
dictaru domozoitou hereditatü fiuepof a quodá iudeo centu: z foluit illi iudeo noie
feffionum mezquitarú dicte ecclefie aliqnfe vfurarú. C.l.Jfte vero xpianus cuz illa.C.
ciftis:remittimus 7 abſolum9 vobís z vřis de forte foluerevellet dicto iudeo:de quib9iã
nus accepit illa centuz ab alio xpiano:dicés dem formam zobferuatione quam iudeites
qilla folueret illi iudeo cui ipe tenebať: vel nentur obferuare indebitis xpianoz TÚNNO
qliberaret euz iudeuz : ita & fibi redderet: uationibus inftrumentoz:et cöfectionibus
vel forte ifte fecundus xpianus tenebat illa et in oibus alijs circadebita preterita etpie
centum foluere illi pzioni piano ex caufa em fentia etfutura.etíateneantferuare piani
ptionis vel alio mo : et ficiftefco9 xpianus eifdez iudeis indebitis que iudet debent vel
compofuit de illis.C.cum illo iudeo:etfecit debuerint ppianis.CConcedentes etiam et
ei nouuz inftrumentü debiti cum vfuris : et mandantes qtinus non copellant aliqui iw
ille priorppians recupauit fua inftract fuit dei foluere aliquaz vfuraz xpianis : nec com
inde penitus liberat nunc vo ifte ſc89 ppia pellantur etiä aliqui iudei preftare fiuedare
nus qui illi iudeo vltimo obbligauit:vult cō mutuo peccunia pianis:nifi iudeus volues
putaredebus.C.q fibi obet:illos. Lquos rit fua fpontaneavoluntate preftare:et tunc
ille alius rpianus dicto iudeo foluerat noie fiatf3 in ftatutis nŕis pleni? continetur.
vfuraru:etfic cuz.l. dicit fe debere recupare TQuia in ftatuto não factoſup vfuris ſta
inftŕm rōneſtatuti nří:iudeusvodícitsenō tuiffe nofcimus qntuz ad petitos côtract9
teneri recipe infolutum illud quod huit a pri zdebita preterita: o ſi inter epianű ziudeŭ
mo rpiano: cum ill8 nouum mutuй tale cen queftio vel difcentio heatur ita qin húsdif
feridebeat /acfiiſte iudeus illi xpianofcdo cordes inueniantur: quilz cozuzpriuspreſti
peccunia numeraffet : z hec omia factafues to iuramento de veritatedicenda a iudicere
runt ante ſtatutúnŕm . Super quibus talit quiratur:et fi cocozdes inuéti fuerintdictis
duximus ſtatuendü:q in vtroq3 cafu.l.folu cozu ftet:forma a nobis ſtatuta obferuata:ſï
continet:nifi ppianus pollit pbare debitü non iurent nifi quantum ad preteritos cons
eft fuum vel pro ipo factuz: et tunc fiat debi tractusfiue preterita debita ex quoficinſtŕz
túficutppianox.CConcedimus etiã gean folemnitate predicta fuerit factum & fcri✨
ау
DSREUBENEA
Priuilegia
proies r iudei r xpiani iurauerint . Dedi dicturo/z per illuz qui dixit non cöcupifces
cta autez omia et fingulaper nos et nŕos in domuz primi tui:nec defideres vrozez eius:
ciuitate regno Valen. ftatuimus imperpe no feruuz ancillaz nec bouez /nec afinunec
tuum valitura. Datuz barchiñ.iij.idus no oia que illius funtdic uro .Juras per àng
bembris Anno dni.AB.cc.xl.j. libros legis & per nomen fctuz infra ego fuz
Acobus de gracia Rex aragonú quod erat sculptuz fuper frontez Aaron dic
valecie rĉ. Fideli ſuo iufticie va iuro/per nomen admirabile IDamine fortis
Lencie falute & gratia. Quia inte qo dixit moyles fuper mare : diuiſit ſe per
lleximus qnon habetis formam duodecim vias/diĉ iuro:z tranfierunt oësfi
facramentalez iudeozu fub qua tenentur pze ly ifrael per ficuz:et fubmerfus eft pharao t
ftare iuramentuz ſcom foziz Walen, mittis oms exercitus in mari rub20: z manna fctm
mus ipfaz vobis ſigillo não figillatam : que qo comederunt patres tui indefto/diciuro.
quidez talis eft . Ibec eft forma qualr facra et per tabernaculú z oĩa vaſa eius: per més
mentuz iudeor preſtatur quádo intendunt fam fctaz et candelabzü aureuz totü.Et per
turare contrappianos tenentes rotulum in arcă federis et per duas tabulas qs pofuit
collo. Juras oiudee per illum qui dicit ego moyles.Etperpreceptuz dñi:dic wuro/z per
fum non eft alius préter me:iuras per illuz cortinaz parată ante cherubin /et per exten
quidixit.Egofum dñs deus tuus qui eduxi fam: per veftes fanctas aaron et filiozum
te de terra egiptidedomo kuitutis diciuro eius/ per fedus ſanctü qo pepigit dñs cum
Et per illuz qui dixit non facias ſculptile nõ moyfercuz filijs ifrl'in möte moyfi et in mō
quia oem fimilitudinez que eft in celo deſup tefinay:dicio.Et per iuramentu fctm qo
¿quein terradeorfum : neqz eorum quefunt iurauit dñs ad Abzaam in monte moria/ et
in aquis fub terra non adoiabis ea nec co per terram pmiffionis/et per ibrlm.Et per
les.öiciuro.Et per illuz qui dixit. Ego fum cathedrahonorifficatadei /et pangelos mi
dns deus tuus fortes zelotes vifitans iniq niftrantes ante fctmbñdictuz.Et perfctas
tates patruuz tin filis in tertiaz & quartaz rotas aialiuz ſtantes facie ad faciemcozam
generationez eo qui oderunt me: faciens deolaudantiuz dicentiuzvoce magnaſan
mificordiam his qui diligunt in me milia et ctus/fanctus/fanct? dñs deus fabaoth pleni
cuftodiut precepta mea:dic iuro.Et per illú funt celi z terra glia tua:diciuro/? poisan
qui dixit non affumes nomen dei tui in vanữ gelos pacificos qui in celofunt.Et per omis
necem infontedñs eu qui fruftra qui affum fanctos dei / per oës pphetas dei.Et omia
pleritnomen dñi dei ſui fruſtra:dićin20.Et fancta noia angelozü öïz q in celo funt/z per
€
per illuz quidixit memento vt diem ſabbati omes fanctas dei/ et per viginti quatuoi lis
fantifices/ferdiebs operaberis z facies oia bros legis/et per illo totuz q8 eft in eis fcri
operatua:feptimus aut dies fabbatidnidei ptuz.Etper benedictiones maledictiones
tui eft non facies ome opus tur filius tuus que datefueruntfuper montem gariel/et fu
z filia tua z feruus tuus ancilla tua:iumen per motem ebal.Etper duodecim tribus if½
tuz tuuz & aduena que eft inter poztas tuas: rael:diciuro.Et fi fcis veritatem & visíura
fex enim dieb9 fecit celum terraz z mare et remendatium:veniant fuper te ifte maledi
omia que i eisfunt: requieuit in die feptima: ctiones & apprehendant të reſponde amen.
idcircobenedixitdeus diei ſabbati z fanctifi Daledict9 eris in ciuitate : et maledict9 in
cauit illuz:diciuro. Et per illú qui dixit Iho agro.Daledictū orreuz tuuz/z maledictio
nozapatrétuuz et matrem tua vt fis longes in reqe tua:refponde amen/et maledict9 fru
uus fuper terraz quam deus tuus dabit tibi ctus ventis tui/z fructus terre tue: arméta
diciuro . Etper illuz quidixit non occidas: bouuz tuoze greges ouiu tuaz. Baledice?
dicuro.Et per illum qui dixit non loqueris eris ingrediens /et maledict9 egrediens ref
SALA
contra proximuz tuum falfuz teftimonium: ponde amen. Abittet ons fuper te famem
Jacobiprimi. VI
efuries : et increpationez in oia opa tua que < fodies:et vinuz non biues : nec colliges ex
facies:donec conterat te/ perdat velociter ea quidpiam: qmi vaſtabik vermibus. Øli
ppterea inuentiones tuas pellimas in quis uas habebis in oibus terminis tuis:& nō vn
bus reliquifti me.refponde amen. Adiugat geberis oleo:quia defluent & peribunt reſpo
tibi dñs pestilenciaz donec columet te deter de amé. Filios generabis & filias et no frue
ra:ad quaz ingredieris poffidenda.Percu ris eis:qmducentur in captiuitatez omnes
tiat tedñs egeſtate febri et frigoze : ardore arbozes tuas fructus terre tue rubigo co
eftu zaere corrupto: rubine & perfequatur fumet/aduena qui tecuz verfat in terra afce
Donecpereas refponde amen. Sit celum q8 det fuper te eritqs fublimioz : tu aut defcens
fuper te eft ereuzet terra quá calcas ferrea dens eris inferio?/ipefenerabit tibi:ztunō
tedñs imbres terre pulcre det. De celo dels fenerabis ei/et ipe erit in capo/ et tu eris in
cendat fuper te cinis donec cōteras.tradat caudaz:et veniant fuper te oms maledictio
te corruentez ante hoſtes tuos:7 pynazviā nes ilte:et plequentes apprehendet te donec
egrediaris cotra eos:et per ſeptez fugías: intereas reſponde amen . Seruies inimico
difpgaris per oia regna terre responde ame tuo quem mittet dñs tibi infame zfiti etnu
Sito cadauer tuuz inesca cüctisvolatilib9 ditate z omni penuria : imponet iuguzfup
celi zbeſtys terre:etfit qui abigat.Dercus ceruicez tuadonec te coterat. Adducet ons
tiatte amència vtera: partez corporis per fup tegentez de lōginquo: 7de extremis fini
quam ftercoza egremit ſcabie quoqz & puri bus terre in filitudinez aquile volantis cuz
gine: ita vt curari nequeas refponde amen. impetu: cuius linguaintelligere non poffis
Bercutiat te dns amentia z cecitate & furo refponde amen/gentem pcaciffimaz quanõ
rementis: 2palpes in meridie ficut palpare deferat feui:nec mifeatparuuli: & duoret fe
folet cecus in tenebris: &nō dirigatvias tuas tus iumētos tuoz ac fruges terretue donec
oią tрe calúiaz fuftineas topprimaris vio intereas: non relinquat vinuz triticum et
lentia :nec ereas qui liberet të.Arozez acció oleuz armenta bouuz et greges ouiu:donec
pias zalius dormiat cum ea refponde amen disperdatzcoterat/ comedes fructus ven
domuz ediffices & non habites in ea.lan tris tui z carnez filios tuoz filiaptuarú :
tes vineas & non vindemies eas/ bos tu9 in quas dederit tibi dñs deus tuus in anguftia
molefcoraz ter non comedes ex eo refponde ivaftitate qua oppamet tuus hoftisternde
amen/afinus tuus capiatin cofpectu tuo: z amen. Cōfumafin manu virtus tua:et non
non reddať tibi/oues tuedenk inimicis tuis donet terratua germen ſuuz:et arbozes tre
znonfit qui te adiuuet. Filij zfilie tue tras tue non dent fructuŭ fuuz/mittet tedñs int
dantur alteri populo videntib9 occulis tuis beſtias agri qui cofumant ter peccozatua:
zdefficientib9 ad cōspectuz eoruz totadie: ad paucitate cuncta rediganE:Ofertes fiat
non fit fortitndo in manutua refpöde amé . vietue /cofrigatde tedñsbaculú panis tui
Fructus terre tue et oms labores tui come et reddat eu ad pondus: comedas et nofis
dat populus quez ignozas: & fic ſemper calu faturatus. non ignofcat te dñs 3tunc qm
niazfuftineas:zoppreffus cüctis dieb9 /rſtu maximus furo? eius fumet zelus contrate
pens ad terrozē cozuz quividebunt te. Ber ſcdeat fuper te oia maledicta q ſcripta funt
cutiat teons vlcere peffimo in genibus etin in hocvolumine/et deleat dñs nomen tuum
cruribus:fatiariq non poffis aplantapedis fub celo : confumette in pditione exoibus
vfqz ad verticez tuam responde amen. Du tribus ifrt
' iuxta maledictiões que in iftolis
catqzdñs ter vrozem tuaz quaz accepis:et b2o cötinentrefponde amen. Finatfilý tui
filios tuos z filias tuas ingentez quaz NON o2fani z vxoz tua vidua:fiat ficut ftipula añ
nouifti tu et patris tui: z feruies ibidijsalie faciemventi z angelus dñi pfequatur tefint
mis lignor lapidi:z eris pditus in puerbiuz vie tue tenebrose z lubrice: angelusdni te i
z fabulā oibus pplis:ad quos te introduxit pellat:fiat menfatua cozaz te in laqueũ et in
ibi dnsrefponde amen . Sementez multám retributioneset in fcandalúrefpöde amen.
Lacies in terrā zmodicuz congregabis:quia obfcurent occuli tui ne videat et dozluz tuű
tirafuam: furozire fue cóprehendat te/ap bus quepans hebat amittat : immo ſecure
ponat deus iniquitatem fup iniquitaté:enō ac libere habeat teneat ac poffideat auctori
intres in iufticiaz fuam /fiat hitatiotua de tate nra : falua legitimafilior riurepropis
ferta:7 in tabernaculis tuis non fit quihabi moz cōuerfi:ita vz gdebons couerfidicti
tet/deleat nomen tuuz delib20 viuentiu & cũ fili ſeu primi nihil ipo viuente fed poft moż
fuftisnon fcribat refponde amen. Effunda tez eius illud foluz ¿nihil amplius petereva
fanguis tuus ficut hum9
:7 co2pus tuuz ſicur leant:opfi deceffiffz in iudaifmovel paganifs
ftercoza 13 zargentü tuuz zauruz non libes mo petere rōnabilr potuiffent.vt ficut tales
plaguis ficut percucit Bharaonez & ppli dei voluntatez et beneplacituz imitari debe
eius fifcis veritatez ziuras falfitate3 /rñde mus obtinere nofcant , Datuz Allerde.tiij .
amen. Dercuciat te dñs ficut pcucit egiptu idus Abartij. Anno dñi.AB.cc.xl.y.
*anguine ranis cinis & muſquis: & mortalita
iericoveniat fuper tersuper domuz tuam ? Querint vniuerfi, & nos Jaco
fuper oia que bes/ vxoz tua et filij tui men bus dei gra Rex aragonuz ralen
dicent per hoftia:znō fit qui confolet eos in tie re. Der nos r omnes ſucceſs
ira/et in furozedni regis 7 oium illor quite fores noftros phibemus cöcedi
videbunt venías: r oës amici tui habeant te cedimus et firmiter imppetuú ftatumus q
pro inimico etfemper te verrideat/cadas et nung in civitateMalen, toto termino eius
buft'z alijs barchis & lignis quocüqz noie no bus preparatis ea inde extraxerint dum mỏ
minent etrebus et mercib9 hoibus vicüqz caibinon rendant non donet pedaticuz de
.
fuerunt extraneis et priuatis et reb9 cozum illis cozijs/nō donet extraneus aliquis lezda
que exmaris taque periculovel tépeſtate ri de aliquib9 mercib rebus quas emerit in
bauerint.infra terminuz regni vel ciuitatis infra ciuitatez fi eas in ciuitate vendiderit/
Privilegia
fingula fupra fcripta put in hoc inftro funt iemus necrecognofcamus: nec fogueiari nec
polita ftatuta zordinata cōcedimus & lau recognofci aliqten? faciamus aut permitta
modomos:itafica hotos:reallos: rafallos
damus:7p nos et noftros imppetuŭ ſtatuis
mus valitura zfirma . Datum valeñ.vuj . alchareas:turres :vineas:hereditates räflz
noftros gratis et ex bona volun gnatü eft vobis &fuerit: et omnia alia locar
tate zex certa fcientia abfoluimuS VOS VNÍ ► terrefiue loci aut patui ſpatia:que vobis da
ta vel affignata funt & fuerint anobis TA NO
uerfos et fingulos nobiles:r ricos homines
ftris diuiforib9locor noie domoz vľſtabuli
et milites / ciues et clericos et religiofos: et
aut cellarij : z hortos reallos et rafallos:al
quoflibet alios populatozes & habentes dos
mos ftatica:hoitos: reallos: raphallos:et al chareas:turres:vineas:hereditates : z äflz
vel aliter alienaret aliqua de predictis p qui cuiuft's alterius perfone:tenere et habere et
predicti interdicti pacti aut ftatuti quiqués femper fcriptis cöfuetudinibus ciuitatis:ab
nij :nunc poffumus conuenire : vel ipas res ifto v3fefto fancti michaelis menſis ſeptem
venditas ad nos nãos rõne aliquavel iure basin rnum annú: et poffint eligere habere
aliquo reuocare: necpoffimus emptores et etvocare cõfiliarios:quot & quos voluerint/
venditozes et detetozes ipos cöuenire vel in et de oib? que in illo anno fecerint circavti
fentibus probis hominibus ciuitatis iuraue non teneat nobis vel nřis fuccefforib9vel ali
rint: dictă auctoritaté z poffe habeant fupra cui alij. ABādam itaqz vniuerfis in regno
dictum.CEt aliquis iftor iurator non acci vale.pftitutis təftituēdis preſentib9 ¿futu
piat aliqo falariú donú kuiciú pretiú pcatiú ris: qtinus aliquid alio preter dictú eft no
nec aliquidalid:f3 gratist fine aliquo precio erhigāt vl'accipiat nec exhigivt accipi pmi
piliú annuz quo elect9 fuerit gubernatioi et tát.recipiétes totú ganatú in nŕo guidatico
adminiſtratiöi ciuitatis:dimiffis ſuis ppijs comanda ſtado:eŭdo: redeñdo ſaluer fecu
len.poffimus ſtatutú hmōi reuocare: zipos Mouerit vniuerfi q nos Jacob de gra rep
iuratos profus adicto adminiftrationis of aragonu valentiere. Concedimus lauda
ficio remouere. Datum Barchinoneidus mus et perpetuo confirmamusdonationes
Septembris Anno dñLAB.cc.pl.v. et ſtabilimenta operatozum fiue tendarum
Privilegia
Valentie quevos eximinus petri feciftis vel noftros femper teneri de firmar legali euice
et oms fucceffores nŕos prefentes futuros mini eiuſdemr veſtris ſucceſſorbus ommb9
ex certa fcientia etnra liberalitate cócedim9 preſentibus et futuris imperpetuuz:&oms
laudamus et confirmamus vobis vniuerfis etfinguli milites clerici z religioſi fiue quitz
et fingulis probis hoibus et cimbus: popu alij cuiufcunqs et quantecunqs conditionis
latoribus et habitatorib9 ciuitatis valen , et poteftatis dignitatis fint:qui emerunt vel
veftris fucceffonbus preſentibus et futuris emerint vt alio quolz modoveltitulo adqui
imperpetuuz :omis donationesz ftabilimēta fierut vel adquifierintvel habuerint:domos
operatozűztendaruz vobis factar cocella z alchareas/hereditates/hotos/vineas /vel
data afupradicto eximino petri:prout melis quartz alias poffeffiones in ciuitate valen.z
et plenius ad vtilitatez et faluamentú veftri eius termino/a ciuibus ciuitatisvaleñ.rei9
et vroz cötinetur in cartis albaranis ab eo termini qui non fint milites :ponant feruiāt
dem eximino petri inde factis.Decernentes donent: mittant pro ipisdomibus heredi
illa in oibuset per omnia habere tenerero › tatibus alchareis oitis vineis fiue quibuftz
bur valorem et perpetua firmitatez ; aliqua alijs poffeffionibus in vniuerfis et fingulis
confuetudine iuremandatovel ſtatuto fact queftijs exercitibus caualcatis & coz redem
et faciendis: pmulgatis vel promulgandis tionibus : fiue inquibuftz alijs rebus regalí
in aliquo in totum vel in partemnon repug bus zvicinalibus infimul cumvobis alijs ci
nantibusvel obftantibus fiue ptradicentib9 uibus ciuitatis & eius termini:et,eo modo r
et quidq? et quantúcunc amplius tempore forma quibus ipfas queftias et feruitia fiue
donationis ftabilimenti ab eodez eximino quaftibet alias res regales zvicinales inter
petri facti vel in prefenti z deinceps ipa ope vos duxeritis diuidendas dandas foluen
ratozia et tende valent et valuerint : totü ex das: non obſtāte aliquo priuilegio vel digni
certa fcientia et liberalitate regia imppetuű tate militari vel clericali : vel indulgencia a
diffinimus remittimus z donamus.faluis r nobis facta vel a nobis et noſtris faciéda de
retentisfolummodo nobis er noftris cenſua cetero.CUerú fi aliquis miles vel homoge
libus contentis et cōprehenſis in cartis & al nerofusduxerit vrozem aliquam de ciuibus
baranis de operators & tendis ab eodez exi et hominibus noftris civitatis z termini va
modo confuetudine ſtatutovel qualibet alia uerfis feruicijs regalibus & vicinalibus po
ratione:immo volumus z cócedimus NOS T nere et mittere teneantur pariter & feruiret
Jacobi primi. IX
ficut zeo modo et forma quibus alij vicini ci predictor.pl.dieruz aliquis palaz vel occul
uitatis feruire dare et ponere tenebuntur. te modo aliquo caufa neceffitate vel aliqua
CEtfi ciues ciuitatis valentie z eiustermi alia ratione non extrahat vel extrahi faciat
ni emerunt vel emerint vel quocunq alio ti a predictis regnisvel cor ptinentijs iacceñ.
tulo adquisierint vthabuerint domos ortos malgr.barchin. plataz auruz vel argentum
vineas alcharcas hereditates feu quaflibet vel aliquaz aliam monetā vel baçonallaz: fz
alias poffeffiones a militibus clericis feu vi tota predicta moneta z quetz baçonalladef
ris religiofis:ipi ciues pro predictis domib9 feratur ad magŕz ipfius monetevlad caplo
bortis vineis alchareis hereditatib9 et pof resfiue tenentes tabulas noftras monetê cũ
feffionibus in vniuerfis feruicijs regalibus realib9 valen, iufto et tatrato precio inferi9
7 vicinalib⁹ unppetuú ponere teneant. Sta diftrahenda.Et diu tabula noſtra per dis
tuetes ex certa fcia imppetuu o ex quo femel ctos adraginta diesdurauerit in vna quaq
domusvel alique hereditates alcharee horti ciuitatum villarum et locozumdentur et res
vinee vel poffeffiones militü clerico vel ho cipiantur ſexdeci3 malgŕ.p20 duodecim rea
minum religiofoz: que caufa emptionis vel libus valentie z vnus denarius plate ponde
quolibet alio titulo intrauerint dominiuz ci ris detur et recipiatur pro tribùs denarýs
uiuz ciuitat) valeñ.et eius termini vel cauſa realium 7.xv.denarij iacceñ.dentur zrecipi
emptiõis vel alio titulo traflate fuerit in ali antur pro duodecim denarijs realium 7.xv.
quez ciuez ciuitatis valeñ.zeius termini:ex turon, dentur et recipiantur p2o.xij.realib9
tunc ftatim appetuo ad mitendur ponendu et.xviij. barchiñ.dentur et recipiantur pro.
invniuerfis feruicijs qftijs exercitib9 & caual fýj.realibus & vius mozabať.alfoñ.detür et
catis: 7 oībus alijs exactiomib9r demandis accipiatur pro.vj.folis realibus/ zvna maz
regalib9 ¿ vicinalib9: non obſtate aliquo pri modinaшcifia detur et accipiatur pro qua
uilegio vel indulgétia facta vel facienda vel tuoz folidis realium/etvna mazmodina con
ture: fint femperfubdite z penitus ad ſupra, trafactadetur et accipiatur pro tribus ſols
dictaferuicia obligate : et ex tuncadmilites vj.denarijs realiuz/et duo genouini fiueduo
clericos velplonas religiofas aliquo iureali reales marfilie dentur pro vnodenariorea
qua caufa:aliquo modo aliqua neceffitatevi liuz valentie/ et vnus genouinus groffusde
aliquo titulo adquifitiōis nullo tépoze tranf argento detur p20 tribus realibus/et mar s
ferant deturimpignozent vendant: vel quo cha argenti detur p2o.xxx.vuj.folos realiū.
1 libet alio modo alienentur vel at.diftrahant Tranfactis autez quadraginta diebus pre s
Dat. cefarag.p.lt's decembris Anno dñí. dictis. Statuimus q fi aliquis xpianus ius
AD.cc.pl.vj. deus vel farracenus habitator impredictis
I
ciuitatibus regnis nec non omnes aly cō
f Quedamftatuta fuper tenéda fluentes ibidem qui debent vel debuerint cũ
f cartis vel fine cartis acceñ.malgŕ.barchiñ.
tabula noue monete regaliuz: 7 ſuper valore
V ipius monete ad alias, XXII vel quamlibet aliam monetam in qua fit cus
1 pruz: non foluat niſi denarios realiuz valeñ.
Querint vniuerfi: q nosJaco et pro iacceń.malgŕ.turoleñ. barchíñ. quos
BC
tuimus q tabula preſentis monete regaliuz rint : et qui tenentur pro rebus cenfualibus
valentie duret in ciuitate et toto regno va donaredenarios iacceñ.vel malgř . cenſua •
tur ipa moneta. Statuimus itaq volumus rūmolendinozuz vl'opatorio, vel plogues
et mandamus & fanccimus q infratempus rio quolibet aliozum: foluat tot dcnarios
b
Priuilegia
realium quot denarios malgŕvel iaccen.tene rum :quodam noue generationis augmento
.
batur foluere prologueris.Et hoc idem ins rfus ppiane religionis logos ponat vbiq fu
telligatur de venditione ad tempus facta de niculos: fua poffit tentoria dilatare. Sub
fructibusfiue expletis terre vel arbozuz vel ditouzvtilitatibus deliberato confilio pro
aliozuz reddituuz/ et quia demandato con uidentes monetam cudi fecimus : fubfigno
ftitutione noftrafpeciali malgr.cuz iacceñ. falutifere crucis fupra florez et nomen regni
erant et currebant comunes in omnibus vſi valen.pofite noftre etiam ymaginis nomi
bus hominũ et folutionibus licet contineaf nis infignis figuratā: vt fit põianis omnib9
in inftrumentis opfiat folutio iacceñ.consti indeis farracenis infupradictis ciuitatib9
tuimus q fiat folutio realiuzvalen.ſcomq et regnis comozantibus: nec non et alys of
malgŕ cum realibus valuerint in tabulis că bus vndecücs ibidem confluentibus:vna et
pſozuz ad cambiú illa die qua fiet folucio de comunis forma monete: qua fola infuis co
biti: fic nonteneatur aliquis deducere rea mercijs emptiōibus et venditionibus et qui
les cum iacceñ.nifi foluendo cum malgŕ cuz bufcunqs alijs pactionibus et contractibus
demandato noftro folutiones malgŕ fiebat abfqtrepidatione vtantur: et ad vfum pres
in regnovalen.pro iacceñ, 7 erant in electiõe dicte monete cum omni fecuritate cocurrat
debitorisfoluere malgr.vel iacceñ.quostúc Statuimus & prefens moneta ciuitatis et
magis vellet &numerus & quantitas fiue pō totius regni valentie et quitatis & totius re
dus ex eonon augmentabak dāti nec reapié gni maiožič ſemper ſit ad legez triuz denario
ti:et tranſactis etiam qdraginta diebus tas rum exeunte argento ad. pj.denarios et obu
bule qui debet auruz vel argentu pro cenfua lum et denaris predicte legis exeuntibus ad
libus vel alia qualibet de cauſa vel cötractu pondus.xviij.folidozuz pro marcha . Et q
foluat illud vel credito: vel dñs cenfus reci oboli ipozum denariozuz ſemper fint ad legé
piat pioauro vel argento denarios realiuz : predictaz tríú denarior exeunte argento ao
fcom o valuerint in tabulis campforum ad x).denarios z obulum ad pondus.fr. fotózű
maluerit denários réas
cambiuz fi recipiés- pro marca quam monetaz volumus & ftatui
luum auruz vel argentú . Contractus aût mus & femper appelletur et vocetur reals
matrimoniales et cenfualespoffint fieri að de valen.in cinus vna partefit capo regum
quantitatez auri vel argenti. Quicüqz auté cozonatũ: z in reliqua partefit arboz ad mo
contra predictavel eorum aliqua fecerit con dum floris: incuius fumitate extenfavfqz ad
fifcatis omnibus bonisfuis corporalé pena fuperiorem arculuz ponatur crux contigua
patiatur : quamcüqz fibi decreuerimus infli ipi arboni infra extrémuz circuluz . CŠta
gendaz.Datuz valeñ.vij.idus mady anno tuimus itaqz per nos et nŕos q in tota vita
dni.AB.cc.pl.vý. nrazpoft per dece annos ptinuos comple
tos piedicta moneta regalium valen: fit fub
De moneta regalium & de lege
eildez lege fcil's pondere figura noie lfatura
pondere zalijs pertinentis et ordinatiom
bus eiufdem . XXIII valože figno & magnitudie : z currat z duret
et eius vfus fit fingularis et publicus in ciui
Queriin vniuerfi q nos Jacob⁹ tate et regnovalentie.et in ciuitate et regno
maiozic.et in infulis minoziĉ.et eiicerin a
dei gratia Rex aragonú valé rč.
Aobonozem illius per quem res lijs adiacentibus eidem regno fubditis.Et
ges regnāt & principes locuntur alia moneta cupreavel argentea vel alia in q
iufticia: deuictis iam per nosdiuino auxilio fit cuprum vel argentuz mixtum de quacüqs
in finibus yĺpanie barbaricis natiõibus: cu lege fit vel valore non recipiatur in predictis
pientes ciuitates et regna valeñ. z maiorië. locis pieter iftaz monetam que fupius noia
que dudum a perfidis captiuata paganis:di tur: qa nobis vel ab aliquo alio nodeftrua
gnata eft diuina clemecia noftro ministerio: tur mutek minuak augeat nec anullet : aliq
reftituere cultui xpiano in ſtatum debitum neceffitate ratione vel caufa vel aliquo iure
iuxtaxpianozuz mozem in melius reformare artevel ingenio: fed indiminutionefiue def
vt abiectis vetuftatibus z mozibus perfido fectu ipius monete ipam eandem monetam
XI
Jacobiprimi.
cudere z fabricare poffumus impdictis lege
quibus perfonaliter equitauerit: ymofint a
et pondere figura nomine literatura valoze fupradictis ratione predictafranqui liberi T
et figno rotunditate z magnitudine.CIAul inmunes imppetuuz . Datum váleñ..fvý .
lus itaq xpianus iudeus aut farracenus qui It's iuli annodni.ØD.cc.xl.vij .
impredictis regnis vel cor pertinētijs eme,
nichil foluatur pzo albara
ritvědiderit impignorauerit vel aliquo alio
nis pedagi necquintifarracenoz . XXV
modo alienauerit aliquas res mobiles rin
mobiles acfe mouentes:non emat vēdat im
Querint vniuerfi: q nos Jaco
pignozet vel aliter alienet recipiat donet vel busdei gratia Rex aragonu va
foluat nifi predicta monetaz : fed eam donet leñ. 77. Der nos et nŕos concedi
habeat recipiat adomnezvfum fuuz:7 qui mus vobis vniuerfis pbishomi
alia moneta cuiufcunq legis valoris vel põ nibus & habitatonb9ciuitatis et regni valē.
deris ex nunc vfus fuerit inprefatis ciui veftrisfucceffoubus imppetuuz : nung
tatibus et regnis: tang tráfgreffo: regie oz yos zveſtri ſucceſſores nec aliqua alia pfona
dinationis et lefe maieftatis reus confiscat priyata vel extranea habitatrixvel non habi
omnibusfuis vltimum fuppliciú patiatur. tatrit ciuitatis vel regni valen , de ceterono
Sub eadé pena firmiter ftatuentes o ali donetis veldonent aliq? nobis vel noftris:
quis notarius vel ſcriptoz impredictis ciui pedatgiario et baiulo vel alicui alie perfone
tatibus regnis ex nunc non audeat confice pro albaranofiue albaranis que fiunt pro pe
reinftra nifi folúmodo ad modum & nomen datgio :fiue pro farracenis quintatis velnō
predicte monete regaliuz valeñ.Exceptis cé quintatis qui a ciuitate vel regno extrahun
fualibus rebus in quibus pollint ponere au turvel non extrahuntur . Et figillum cum
rum vel argentum cenfuale . Etvt predicta quo fiunt ipi albarani vel fieri debent femp
omnia etfingula per nos et nŕos femp in to teneat ille qui tabulā pedagi tenuerit: ville
tavita nfa et post per decem annos Įtinuos femper figillet et faciat ipfos albaranos et
et completos valeant et in aliquo non viole cosdonetz tradat fräche et libere abfqz ali
tur fed obferuentur. Cozpozaliter iuramus quo munere et dono precio et quolz aliokui
per deum et eius feta quatuo: euangelia nos tio:ymo fempipos albaranos habeatis rac
babere ratuz et firmuz quidq; fuperius con cipiatis tazvos quitz alý extranei fiue nō
tinetur & ab omnibus inuiolabilit faciemus bitatores ciuitatis vel regni valen.fraquos
quãdiu vixerimus obferuari z ad hocfuccef liberos ab oi fuitute munere dono pretior
fozes noftros vfqz ad prefinituz tépus ficut quot'z alioferuitio penitus perpetuo exclu
fuperius fcriptum eft obligamus.Datú va fis. Diffinientes ex certa fcientia imppetuú
lé.viij.idus madij annodñi. AB.cc.fl.vy quitqy pro ipis albaranis pluctuz fuitdare
aut exnüc poffzvel deberet exigi vel dari vel
Defranquitate iudeoz fuper haberi.Datum valen.idusdecembr. anno
lezdis et quibufdam alijs intra regnuz va dñí.AB.cc.pl.viij .
lentie. XXIIII .
Delezda dertufe. XXVI
HigPS
bi
Priuilegia
eius mercibus fit aufus accipere nec exigere noftros cam cófuetudinez in omnib9 et per
Datum pative.fuiij . ll's.marcij Annodí . vobis vniuerfis & fingulis probis hoibus et
Querint vniuerfi: q nos Jacob⁹ ctum officiuz : et ille eligatur et ponatur con
TOGG
dei gra Rex aragonum valen.z . filio probox hominü: et ille fic electus teneat
Der nos infos fucceffores ftatui curiam per totuz illum vnum annuz : et ola
mus imperpetuu œ nunc aliquo et fingula ciuilia et criminalia que ipm iudi
tempore non poflit aliquis laicus vel.cleri care opportuerit:iudicet et determinet cum
cusfacere conftruere vel edifficare feu ediffi confilio pboruz boim ciuitatis valen.zea q
cari vel coſtrui facere: aliqua neceffitate vel fuper predictis probi homines ciuitatisde
caufa :fiue aliquo iure vel aliquo modo vel derint pro confilio vel viderint expedire:ille
fedis valen.nec ipfa via fiue circuitus in alis ctum officiú electus fuerit antecß dictaz´ ad
quoloco cohoperiať vel anguftet : nec aliq, miniftratioez recipiat faciat iuramentu km
contiguetur eidem ecclefie: fed via predicta formam cōtentaz incõfuetudine ciuitatis.
fit femper vndiqs libera difcoboperta oio Datū valeñ.x.kts.iuni annodñí. AÐ.xl.ip
arcus autez et portalia & queľz alia edifficia
babetes barraquas vel pa
que modo eidem ecclefie cotiguantur fi arte
vel cafuvel etiam voluntate illor quorfunt tua infra muru ville noue maris valeñ.pofs
dirruantur: nunc rehedifficent aliqua anti fint edifficationis caufa in valen, recipere li
quapfuetudine vel ure vel qualibet alia ra bereterraz aquoda campo de quo inceptus
fuit murus dicte ville noue. XXIX.
tione . Iboc autez ftatutum & conceffionez
volumus o feruetimppetuuz in oibus alijs Querint vniuerfi q nos Jacobs
vniuerfis fingulis ecclefijs cöftructis & cō dei gra Rex aragonum valen zë.
ftruendis ciuitatisvalen.que ecclefie ex toto Der nos et nos cōcedimus vo
zinmediate non contiguent aliquibus domi bis vniuerfis & fingulis hentibus
bus . Datum valeñ.viij.lx's.aprilis Anno barraquas fiue patua aut loca determinata
ad edifficandú infra murú villenouemaris
dni.AB.cc.pl.ix.
Valen, ad edificandas ibidez domos & ſtati
C Qualiter curía eligatur ānua cavra accipiat] libere fine aliquo feruitio z
Jacobi primi. XI
munereterraz de illo campo ante ipazvilla: ´resfit.xiij.quarterioz .Sic igitur omne aue
de quoincepimus & accepimus terraað edif rede leuante & ponente caliunde et victua,
ficanduz murum eiufdez ville.Et fuper hoc lia lana/vinuz vindemia/oleum/caffeus/fe
inшure vel extra ius:in cauſa vl'extra caufaz
da linuz/ftuppa/canapum /ficus:panſes: fa
nobisvel nostris:nec alicui alie perfone non rina/et omne aliud auere groffum z minutū
teneamini refpondere nec aliqy inde dare. quod ponderari debeat: ponderetur libereť
Bromitentes per nos z nŕos qvobis et ve tradatur et recipiatur ad pondus predictű :
ftris inde erimus guirentes auctozes & defen et nunc predicta marcha/vntia/lib2a/arro
fozes contra omnes pfonas Abandantes te ua/ carterium/quintallus/libza carniceria/
nenti locum ním z baiulo curie ziuratis vas
caffitium/fanequa almut?/ſaumata fiue car
lentie & fubdit vniuerfis noftris preſentib9 ga vini zalnee mutentur minuäturvel auge
et futuris :quatinus vos vel aliquez vŕz vel antur:fed predicta femper fint ficut fuperius
aliqua bona veftra fup predictis non inquie cōtinetur in ciuitater toto regno valeñ:fal
tent : nec inquietari ab aliquib9 permitant : uo iurenoftro. Datū Cálataiubij.xvj.lds.
ymo iuuet vos et veftros defendant cōtra decembris anno dñi.AB.cc.pl.ix.
omnes perfonas . Datū valeñ.vi.kls úný .
Anno dni..cc.pl.ix. Delezda quedebet recipi atrā
fimile põdus effe debeat & menfura. Statui ij.folos /cadartiuz carga.xvi.denarios/car?
mus &pernos et nos imperpetuuz decerni ga indium de bagadell.rvi.denarios /carga
mus: o marca habeat et cötineat in ſe. viij. indium de golff.viij.denarios / carga argen
vncias et vncia contineat in ſe, xxiiij. Dena ⁄ tum viuũ.xij.denarios/ carga cerea.xij. de
rios dedenaris qui fint . xvi.ſolide marca? narios/caria papiri.viij.denarios/carga co
libza contineat.fíj.vncias de marca/arroua minum.vi.denarios:carga arroç:amigdala
quarterшuz vini contineat.xxx.libras/quin mantega/pifces falfos.iiij.denarios/ carga
tallus fitde quatuo2 arrouis:de arroua.xxx oleuz linuz canabũ:zlantonű.iiij.denarios/
libzaruz/libia carniceria habeat tres libias carga conillij.rvi. denarios : centenar conil
vnāquãą librā.xy.vnciarú/ caffitiú habeat 10zum obolum : anyins.x.denarios/carga .
ferfanequas rafas: et fanequa habeat.vij . centenarium .ij . denarios /carga cordoua
almutos rafos:r in medior in oris fanece fit nozum vermiliuz.xij.denarios /carga cordo
virga ferrea: zalmuti oris et os fanece et al uanozũ albozű.vi.denarios / carga purpura
muti fit ex omnibus partib9 equale & fimile/ duplex.ij.denarios/purpura fenar vnum de
annona itaq triticum auena ozdeuz pannis narii/pecia cendati obulu bagadell obulū
cuuz millum omnia aliafemina quedebent feda obulu libra maſcub obuluz libra/boqui
menfurari:menfurenturde ferro adferruz/ Hes. viij. denarios/carga conium bouuz. vj.
fal caftance/auellane/furfur/calçer confilia denarios/traca lana/et mell.iiij.denarios /
menfurentur cum faneq currenti /alnee fint carga piper.xij.denarios/carga fucre.xij . de
quatuo: palmozuz et eorü capita fint ferrea narios/carga enfens/lacha/canpiella/ginge
et omnes panni linei lane z quilibet alij reci bre/etglaſſa .xij. denarios/ carga regalicie/
piantur et dentur cum tali alnea et vltra al roga oichiqua et alqu arauia.vj . denarios /
naz dentur duo digiti. Saumata fiue carga carga coure/azer zſtany.vj.denarios/ cars
: becnos. F.dei gra eps Valen & totuz capis tearum decifionibus fupfactis vfuraruz .
tulü eiufdez per nos roms fucceffozes nãos XIII
feciltis.Et spálit difinim vobis oib? por métüqö fibi fecit.Judeus bo ifte excipit ſe
fidentibus oes hereditates domos oitos et illo qoprio iudeus habuerat no teneri reci
poffeffiones: q tpefarracenor ad eor mezȧ pe infolutu:cum ill8 nouŭ inſtrumētű z mu
P
tas aliquas in toto regno valencie ptinebat tuum ita cenferidebeat:ac ſi iſte ſc89 iudeus
vel ptinere debebant: 7de ſpāli promiſſione ipixpiano peccuniaz numeraffz.CAlia que
quaſuper dotatiõe ecclefie z fuper donatõe itio erattal.quidaz rpianus accepit mutuo
dictaru domozoitozú z hereditatü fiue pof a quodá iudeo centú: & foluit illi iudeo noie
feffionum mezquitarúdicte ecclefie aliqnfe vfürarú. C.l.Jſte vero xpianus cuz illa.C.
ciftis:remittimus & abfoluim9 vobis z vřis defortefoluerevellet dicto iudeo:de quib?iã
nus accepit illa centuz ab alio piano:dices dem formam zobferuatione quam iudei tes
qilla folueret illi iudeo cui ipe tenebať: vel nentur obferuare indebitis ppianoz TÍNNO
liberaret euz iudeuz : ita &fibi redderet: uationibus inftrumentoz :et cöfectionibus
vel forte ifte fecundus xpianus tenebat illa et in oibus alijs circadebita preterita et pie
runt ante ftatutunŕm . Super quibus talit quiratur:et fi cócordes inuéti fuerintdictis
duximus ftatuendü:q in vtroq3 cafu.l.folu cozu ftet:forma a nobis ſtatuta obferuata:fi
topvtroq modofiat nouatio:ex quo pbari iudeos vel pianos vel alis legitimis pba
poteft exierit de primo debito ſub nroſta tionib?fuam pbent intentione:et fi iudeus
tuto volumus contineri:v3 vt interfortezz teftes here nopoterit :in hijs cāibus ſola fu
vfuram vni vel plurib9dupla foluta inftim fitiat pianor probatio. Unde qitimems
reftituidebeat creditozi. Volum9 etiärpce predictum ſtatutuz extendat ad futuros
dimus & fi bladuz vinum oleuz:autres alie contractus.Volumus et mandamus quate
in quib mutuú cōſiſtit fuerint mutuo tradí nus non extendať talis pbatio ad futuros
te: extimatio fiat Fm tps traditionis : put cotractus factos adie quapredictum ftatu
incoſtitutiõe nřaptinetur: ſi aüt bladuz vel tum fecimus: q2 ipfum extenditur folümodo
confilia non fuerint tradita: fz denary bla ad ea qante cofectioneipfius priuilegi fues
dum pro denarijs pmiffumfuerit: hoc per rútfacta:q: in futuris ptractib? no oportet
confeffionesvel teltes pbaripoterit:fiat co adhiberi talis pbatio : ex quo iudei iurant
putatio fm džiíos et non fm bladuz. Si aut fcriptores iurat: fimilr xpiani qui recipiüt
boc non potit coftare: bladú non inueniaË mutuú vt in predictis nullafraus vel mach
in inftro: fiat extimatio F3 tempus confecti natio fiat :ex quo fic inftrz factum fuiſſe per
inftrumenti vt primo dictü eſt.Si aüt pdes partiuz cöfeffionez cöftiterit:nulla cotrà fic
bito qo debetxpianus:folueritrpiano in ali factus inftim pbatiorecipiatur.Si bo ſup
quo tpe bladum vel confimilia:beatur bladí folutioedebiti in ficfacto inftruméto copie
extimatio in copoto faciendo fm tps in quo henfi dubitatio oziretur:tunc xpiani riudet
folutionem bladi fecerit ppianus. CIndes probatio requiratur :ficut antiquitus fieri
bitis iudcop farracenoz non ponimus ali confueuit:qo decötractibus futuris factis
quam formaz in preſenti preterito z futuro: atpeftatutinři intelligendum effe declara
3 coponant inter fe ficut voluerint: et fiant mus. Volumusetia o iudei ſuper dicenda
folutiones eis fm op in inftruméto iudeozuz vitate in vfuraris cötractibus fiuedebitis
continet:nifippianus poffit,
pbare debitu non iurent nifi quantum adpreteritos cons
eft fuum vel pro ipo factuz: et tunc fiat debi tractus fiue preterita debita ex quoficinſtŕz
tú ficut xpianor.CConcedimus etia qrean folemnitate predicta fuerit factum œſcri
av
Priuilegia
prozes r iudei r xpiani iurauerint . Diedis diciuro/t per illuz qui dixit non cöcupifces
cta autez omia et fingula per nos et nŕosin domuz primi tui: nec defideres vrozez eius:
ciuitate regno Valen . ftatuimus imperpe nō feruuz ancillaz nec bouez/nec afinunec
tuum valitura. Datuz barchiñ.iij.idus no oia que illius funtdic uro. Juras per ànc
bembris Anno dñi.AB.cc.xl.j. libros legis per nomen fctuz infra ego fuz
qui fum & mifit me ad vos heycaller heyc
Formafacramenti iudeoz fu
ſu
heyc. diciuro: zper nome honorificatú.bya
per maledictionib9. XIIII
byahya.zper nomen magnú & forte ozribile
Acobus de gracia Rex aragonú quod erat sculptuz ſuper frontez Aaron die
valécie rë. Fideli ſuoiufticie va turo/per nomen admirabile Damine fortis
lencie falute & gratia. Quia inte qo dixit moyles fuper mare : zdiuifit ſe per
lleximus q non habetis formam duodecim vias/diciuro:z tranfierunt oësfi
facramentalez iudeozu fub qua tenentur pze ly ifrael per ficuz: et fubmerfus eft pharaot
ftareiuramentuz ſcom foruz Walen, mittis oms exercitus in mari rubzo: 7 manna fctm
mus ipfaz vobis figillo nãofigillatam : que qo comederunt patres tui indefto/diciuro.
quidez talis eft . Ibec eftforma qualr facra et per tabernaculú z oïa vafa eius: per mēs
mentuz iudeoz preſtatur quado intendunt fam fctaz et candelabzü aureuz totü.Et per
iurarecontrappianos tenentes rotulum in arcă federis/et per duas tabulas qs pofuit
collo. Juras oiudee per illum qui dicit ego moyles.Etper pieceptuzdñi:dic iuro/r per
fum non eft alius préter me:iuras per illuz cortinaz parata ante cherubin /et per exten
quidixit.Egofum dñs deus tuus qui eduxi fam: per veftes fanctas aaron et filiorum
te deterra egiptide domo kuitutis:diciuro etus/ per fedus fanctü qo pepigit dñs cum
Et per illuz qui dixit non facias ſculptile no moyfer cuz filijs ifrlin möte mopfi et in mō
quia oem fimilitudinez que eft in celo defup tefinay:dicio.Et per iuramentu ſctṁ 98
¿quein terradeorfum : neqz eorum que funt iurauitdñs ad Abzaam in monte mozia/ et
in aquis fub terra non adoiabis ea nec co per terram pmiffionis/et per ibrlm.Etper
les.dicturo.Et per illuz qui dixit. Ego fum cathedra honorifficatadei /et pangelos mi
dnsdeus tuus fortes zelotes vifitans iniq niftrantes ante fctm bñdictuz.Et per fctās
tates patruuz tin filijs in tertiaz & quartaz rotas aialiuz ftantes facie ad faciem cozam
generationez cor qui oderunt me: faciens deo laudantiuz & dicentiuzvoce magna fans
mificordiam his qui diligunt in me milia et ctus/fanctus/fanct? dñs deus fabaoth pleni
cuftodiút precepta mea:dic iuro.Et per illú funt celi z terra glia tua:dicturo/z poës an
qui dixit non affumes nomen dei tui in vanû gelos pacificos qui in celofunt.Et peromis
nec emi infontedñs eú qui fruftra qui affum fanctos dei/ per oés pphetas dei.Et omia
pferitnomen dñi dei ſui fruftra:diciu20.Et fancta noia angelozũ oïz q in celo ſunt/r per
per illuz qui dixit memento vt diem fabbati omesfanctas dei/ et per viginti quatuoi lis
fantifices/ ferdiebs operaberis & facies oia bros legis/et per illo totuz q8 eftin eis fcri
opera tua:feptimus aut dies fabbatidnidei ptuz.Et per benedictiones maledictiones
tui eft non facies om̃e opus tur filius tuus quedatefuerunt fuper montem gariel/et fu
z filia tua z feruus tuus ancilla tua:iumen per motem ebal.Et per duodecim tribus ifª
tuz tuuz raduena que eft inter poztas tuas: rael:diciuro.Et fi fcis veritatem z visíura
sex enim dieb9 fecit celum terraz z mare et remendatium:veniant fuper te ifte maledis
omía que i eisfunt: requieuit in die ſeptima: ctiones & apprehendant te reſponde amen.
idcirco benedixitdeus diei fabbati z fanctifi ADaledict9 eris in ciuitate : et maledict9in
cauit illuz:diciuro. Et per illú qui dixit Ho agro.Daledictū orreuz tuuz/r maledictio
no2apatrē tuuz et matrem tua vt fis longes in reqe tua:refponde amen/et maledict9 fru
uusfuperterraz quam deus tuus dabit tibi ctus ventis tui/z fructus terre tue: arméta
diciuro . Etper illuz qui dixit non occidas: bouuz tuoz greges ouiu tuaz . Abaledict9
dicuro.Et per illum qui dixit non loqueris eris ingrediens/et maledict egrediens ref
contra proximuz tuum falſuz teftimonium: pondeamen. Bittet ons fuper te famem &
Jacobiprimi. VI
efuriez : et increpationez in oia opa tua que < fodies:et vinuz non biues : nec colliges ex
facies:donec conterat te/ perdat velociter ea quidpiam: qm vaſtabiť vermibus. Ølis
ppterea inuentiones tuas peffimas in quis uas habebis in oibus terminis tuis:& nō vn
eftu zaere corrupto: rubine & perfequatur fumet/aduena quitecuz verfat in terra afce
Donec pereas refponde amen. Sit celum qỡ det fuper teeritqs fublimioz : tu aut descens
fuper te eft ereuz: et terra qua calcas ferrea dens eris inferio?/ipefenerabit tibi: ztunō
tedñs umbres terre pulcre det. De celo defs Fenerabis ei/et ipe erit in capo/ et tueris in
cendat fuper te cinis donec coteras.tradat caudaz:et veniant fuper te oms maledictio
te corruentez ante hoftes tuos: pvnazviā nes ilte:et plequentes apprehendet te donec
egrediaris cotra eos:et per feptez fugias: intereas responde amen . Seruies inimico
difpgaris per oia regna terre responde ame tuo quem mittet dñs tibi infame zfiti et nu
Sito cadauer tuuz inesca cüctisvolatilib9 ditate z omni penuria: imponet iuguzfup
celi zbeftis terre:et fit qui abigat.Deraus ceruicez tuadonec te coterat. Adducet ons
tiatte amencia vtera: partez corporis per fup tegentez de loginquo:zde extremis fini
quam ftercoza egremit ſcabie quoqz & puri bus terre in filitudinez aquile volantis cuz
gine: ita vt curari nequeas refpondeamen. impetu: cuius lingua intelligere non poffis
Bercutiat te dns amentia z cecitate & furo refponde amen/gentem pcaciffimaz quanõ
rementis: palpes in meridie ficut palpare deferatfeui:nec mifeafparuuli: & duoret fe
folet cecus in tenebzis: enō dirigatvias tuas tus iumétox tuoz acfruges terretuedonec
oią tрe calúiaz fuftineas topprimaris vio intereas: non relinquat vinuz triticum et
lentia:nec ereas qui liberet të.Urozez accio oleuz armenta bouuz et greges ouiu:donec
pias zalius domiat cum ea refponde amen difperdatzcōterat/ comedes fructus ven
domuz ediffices & non habites in ea. JDlan tris tui z carnez filiox tuox & filiaxtuarú :
tes vineas & non vindemies eas /bos tu? in quas dederit tibionsdeus tuus in anguftia
molefcoraz ter non comedes ex eo reſponde vaftitate qua opprimet tuus hoftisternde
amen/afinus tuus capiatin coſpectu tuo: z amen. Cōlumatin manu virtus tua: et non
non reddať tibi/oues tuedenkinimicis tuis donet terra tua germen fuuz:et arbores tre
znonfit qui te adiuuet. Filij zfilie tue tras tue non dent fructuü fuuz/mittet tedñs int
dantur alteri populo videntib9 occulis tuis beftias agri qui cöfumantter peccozatua:
zdefficientib9 ad cōſpectuz eoruz totadie: ad paucitate cuncta redigant Ofertes fiat
non fit fortitudo in manu tua reſpōde amé . vie tue /cofrigat de tedñsbaculú panis tui
Fructus terre tue et oms labores tui come et reddat eu ad pondus: comedas et nofis
dat populus quez ignozas: 7ſicſemper calu faturatus. non ignofcat te dñs 3 tunc qm
niaz fuftineas:coppreffus cüctis dieb9 /rſtu maximus furor eius fumet zelus contratez
pens ad terroze coiuz quividebunt te. Der fedeat fuper te oia maledicta q fcripta funt
cutiat teons vlcere peffimo in genibus et in in hoc volumine/et deleat dñs nomen tuum
cruribus:fatiariq non poffis aplanta pedis fub celo : z confumette in pditione ex oibus
vfqz ad verticez tuam refponde amen. Du tribus ifrt'iuxta maledictiões que in iftolis
catqz dñs ter vrozem tuaz quaz accepis :et b2o cötinentrefponde amen. Finatfili tui
filios tuos z filias tuas ingentez quaz non ozfani z vroz tua vidua:fiat ficut ftipula añ
nouifti tu et patris tui: feruies ibidijs alie faciemventi z angelus dñi pfequatur tefint
nisligno& lapidi:7 eris pditus in puerbiuz vie tue tenebrose & lubrice: Tangelus dni te i
¿¡rāfuam:& furo: trefue cōprehendat te/ap bus que pins hebat amittat : immo ſecure
ponatdeus iniquitatem fup iniquitaté:enỗ aclibere habeat teneat ac poffideat auctori
intres in iufticiaz fuam /fiat hitatio tua de tate nra : falua legitima filioz zuurepropis
ferta:z in tabernaculis tuis non fitquihabi mox cōuerſi:ita vz debomis couerfi:dicti
tet/deleat nomen tuuz delib20 viuentiúr cũ filij feu primi nihil ipo viuente fed poft moż
fuftis non fcribat refponde amen.Effunda tez eius illudfoluz ¿nihil amplius petereva
fanguis tuus ficuthumª
:7 co2pus tuuz ſicur leant:o fideceffiffz in iudaifmovel paganif
ftercoza13 zargentü tuuz z auruz non libes mo petere rōnabitř potuiffent.vt ficut tales
rette indie furons /percutiat tedñs oibus ex hocdiuinaz graz pmerent:fic enfaz quí
plaguis ficut percucit haraonez &ppli dei voluntatez et beneplacituz imitari debe
eius fifcis veritatez zuras falfitatez/ ride mus obtinere nofcant ,Datuz Illerde.ui .
amen. Dercuciat tedns ficut pcucit egiptü idus Abartij.Anno dñi.AB.cc.xl.ý.
fanguine ranis cinis & muſquis:T Mortalita
te aialiuz et vlceribus & vris grādiniblo De quibus & quanta lezda ſol
cuftis & tenebris et mortalitate primogeni uatur.de non exhigendo aliquid pro naufra
tortuor/ maledictio quã maledixitJofue gio de encanto z returno. XVI
"
iericoveniat fuper terſuper domuz tuam r Querint vniuerfi. q nos Jaco
fuper oia que hés/r vxoz tua et filij tui men bus dei gra Rex aragonuz valen
dicent per hoftia:zno fit qui confolet eos in tie rc. Der nos omnes fuccef
ira/et in furoze dni regis toium illor quite fores noftros phibemus cöcedi
videbunt venías: roës amici tui habeant te cedimus et firmiter imppetuú ftatuimus q
pro inimico et femper te derrideat/cadas et nung in ciuitateMalen, toto termino eius
HAJN
non fit qui te adiuuet adfubleuaduz:paup ™ accipiat ab aliquibus mercibus amplius
mik možiaris: et non fit qmté tumulet fi feis inferius eft ftatutü. Videlz carga granedo
veritatez ziuras falfitatez aia tuavadat in net tres mozabat. alfonfinos /carga argéti
illo loco in quo canes ftercoza fua deponunt viui duos mozabat. Carga cadarcijduos
refponde amen/rfide amen/rñde amen.Da mozabať.alfoñ/ carga cerce vnuz mozabat/
tuz gerūde.iiij.læs marcijera. OD.cc.lx.ix. caria papiri.iiij.fols/carga cumini.ui.fol's
R
carga arroci et amigdalarú.iij. fols/carga
T22 iudei et farraceni libere ba butiri z piſciuz fallor.ij.fols. ferdenarios
ptizentur: nil de bonis fuis amittant. carga olei.iij. fol's/carga lini z canapi et lau
XV toni.ij.fol's.vi.denarios/ carga cirógrillop
Querint vniuerfi.onos Jaco *.fol's/centenarium cirigrillozum.iiij. dena
b9de grarex aragonú valen të. rios/carga de anpinis.uy.fol's: vel centena
IDer nos roës fucceffores nãos rium ipozum. vi. denarios/cordouanú vers
in aragomar cathalōia maiozič mell.xij. denarios pro duodena/cordouanú
buft'z alijs barchis & lignis quocüqs noie no bus preparatis ea inde extraxerint dum mõ
minent et rebus et mercib9 hoibus vñcũ ea ibinon rendant non donet pedaticuz de
fuerunt extraneis et priuatis et reb9 cozum illis corijs/nō donet extraneus aliquis lezdā
que exmaris raque periculovel tépeſtate ri de aliquib9 mercib rebus quas emerit in
bauerint.infra terminuz regni vel ciuitatis infra ciuitatez fi eas in ciutate vendiderit/
-3
Privilegia
filatum de lana de lino et de ftupa non DO S uenimus infide dñi noſtri ihu xpi et in bons
net pedaticũ ne lezdā. Dzedicta omnia r fide nra et legalitate: nung de ceto fogue
fingula fupza ſcripta put in hocinftro funt iemus necrecognofcamus:nec fogueiari nec
polita ftatuta rozdinata cōcedimus & lau recognofci aliqten? faciamus aut permitta
modomos:itatica hotos:reallos: rafallos
damus: p nos et noftros imppetuú ftatuis
mus valitura zfirma . Datum valeñ.vuj . alchareas:turres:vineas:hereditates & äflz
noftros gratis et ex bona volun gnatü eft vobis & fuerit: et omnia alia locat
tate zex certa fcientia abfoluimuS VOS VNÍ - terre fiue loci aut patui ſpatia:que vobis da
vel aliter alienaret aliqua de predictis p qui cuiuft's alterius perfone:tenere et habere et
quenium :ab oi itaq códitione pacto zitatu pacifice poffidere imperpetuuz . Datum in
ſi abſentes fuerimus : vocatis tamen et pie erbatici pafcery fiue mōtatici ganatoz dale
fentibus probis hominibus ciuitatis iuraue non teneat nobis vel nŕis fucceffonb9vel ali
rint: dictă auctoritaté z poffe habeant ſup?a cui alij. ABādam itaq vniuerfis inregno
dictum.CEt aliquis iftor iurator non acci valé.pftitutis pftituēdis preſentib9 z futu
piat aliqo falariú donú kuiciú pretiú pcatiú ris: qtinus aliquid alið pieteräßdictú eſt nō
nec aliquidalid:13 gratist fine aliquo precio erhigāt vl'accipiat nec exhigivt accipi pmi
pillu annuz quo elect? fueritgubernatioi et tat.recipiétes totú ganatu in nŕo gidatico
adminiſtratioi ciuitatis:dimiffis ſuis ppůs 7 comanda ſtado: eŭdo:redeñdo faluer fecu
len.poffimus ftatutú hmōi reuocare: ripos Mouerit vniuerfi q nos Jacob dei gřarer
шurātos proiſus adicto adminiftrationis of aragonú valentiere . Concedimus laudas
ficio remouere. Datum Barchinone idus mus et perpetuo confirmamusdonationes
septembris Anno diĹAB.cc.pl.v. et ſtabilimenta operatozum fiue tendarum
Primlegia
Valentie quevos eximinus petri feciftis vel noftros femper teneri de firmar legall euice
feceritis:ita o firma fint quibufcunq per tione pro obferuandis omnib9 et fingulisfu
fonis easdabitis et dediftis ſtabiliuiftis vel pradictis.Datum illerde quarto idus octo
ftabilietis: ficut in cartis vel albaranis a vo bus Annodñi.AB.cc.fl.vj .
bisfactis vel fiendis continebitur :et nung
per nos inŕos reuocabim⁹ nec reuocare ali TDe contributione bonoz mili
et quidq; et quantúcunc amplius tempore forma quibus ipfas queftias et feruitia fiue
donationis & ftabilimenti ab eodez eximino quaflibet alias res régales zvicinales inter
petri facti vel in prefenti zdeinceps ipa ope vos duxeritis diuidendas dandas & foluens
ratoria et tende valent et valuerint : totü ex das: non obftate aliquo priuilegio vel digni
certa fcientia et liberalitate regia imppetuú tate militari vel clericali : vel indulgencia a
diffinimus remittimus & donamus.ſaluis t nobis facta vel a nobis et noſtris faciedade
retentis folummodo nobis et noftris cenfua cetero.CUerú fi aliquis miles vel homoge
libus contentis et cōprehenſis in cartis z al nerofus duxerit vxozem aliquam de ciuibus
baranis de operatonsz tendis ab eodez exi et hominibus noftris ciuitatis z termini va
mino petrifactis.omitétes p firmamet lentie:que nofit generofa fiuede naturali ge
legalem ftipulationez nos etnoftri cötra nere milituz:et ille cuz eadez vxoze in dotem
predictas donationes ftabilimenta opera vel al receperit domos alchareas ortos vis
tozum et tendaruz in totuz vel impartēnul neas hereditates vel aliqua alia bona inmo
lo tempore veniemus : nec venire faciemus bilia:ipfe mulieres vel earum martipropre
vel permitemus aliqua cauſavel aliquo iure dictis rebus mobilib9 et inmobilibus invni
·
modo confuetudine ſtatutovel qualibet alia uerfis feruicijs regalibus & vicinalibus po
ratione:immo volumus z cócedimus nos r nere et mittere teneantur pariter & feruire:
Jacobi primi. IX
ficut zeo modo et forma quibus alij vicini ci predictor.pl.dieruz aliquis palaz vel occul
uitatis feruire dare et ponere tenebuntur. te modo aliquo caufa neceffitate vel aliqua
CEtfi ciues ciuitatisvalentie z eius termi alia ratione non extrahat vel extrahi faciat
memerunt vel emerint vel quocunqz alio ti a predictis regnisvel eor ptinentijs iacceñ.
tulo adquisierint vl'habuerint domosortos malgr.barchin. plataz auruz vel argentum
vineas alchareas hereditates feu quaflibet vel aliquaz aliam monetā vel baçonallaz: fz
alias poffeffiones a militibus clericis feu vi tota predicta moneta & quetz baçonalladef
ris religiofis:ipi ciues pro predictis domib9 feratur ad magŕz ipfius monete vlad caplo
bortis vineis alchareis hereditatib9 et poss resfiue tenentes tabulas noftras moneté cũ
feffionibus in vniuerfis feruicijs regalibus realib? valen, iufto et tatrato precio inferi9
? vicinalib⁹ unppetuu ponere teneant. Sta diftrahenda.Et diu tabula noſtra per dis
tuētes ex certaſcia imppetuú o ex quofemel ctos qdraginta dies durauerit in vna quaq
domusvel alique hereditates alchareehorti ciuitatum villarum et locozum dentur et res
vineevel poffeffiones militü clericoz vel ho cipiantur ſexdeciz malgŕ.p20 duodecim rea
minum religiofoz: que caufa emptionis vel libus valentie z vnus denarius plate ponde
quolibet alio titulo intrauerint dominiuz ci ris detur et recipiatur p20 tribus denarijs
uiuz ciuitat) valeñ.et eius termini vel cauſa realium z.xv.denarij iacceñ.dentur recipi
emptióis vel alio titulo traflate fuerit in ali antur pro duodecim denarijs realium 7.xò.
quez ciuez ciuitatis valeñ.zeius termini: ex turon dentur et recipiantur p:o.xij.realib9
tunc ftatim & ppetuo ad mitendur ponendu et.xviij. barchiñ.dentur et recipiantur pro.
invniuerfis feruicijs qftijs exercitib9 caual fý.realibus & vnus mozabat.alfon.detur et
catis: 7 oībus alijs exactiomib9r demandis accipiatur pro.vj.folis realibus/ z vnamaz
regalib9 7 vicinalıb?: non obſtate aliquo pri modinaшcifia detur et accipiatur p?o qua
uilegio vel indulgétia facta vel facienda vel tuo? folidis realium/etvna mazmodina con
ture: fint femperfubdite z penitus ad ſupras trafacta detur et accipiatur pro tribus fol's
dicta feruicia obligate : et ex tuncad milites vj.denarijs realiuz/et duo genouini fiueduo
dericos vel pfonas religiofas aliquo iureali reales marfilie dentur pro vnodenario rea
qua caufa:aliquo modo aliqua neceffitatevt liuz valentie/ et vnus genouinus groffusde
aliquo titulo adquifitiōis nullo tépoze tranf argento detur p20 tribus realibus/et mar ›
ferant deturimpignozent vendant: vel quo cha argenti detur p20.xxx.vuj.folos realiú.
libet alio modo alienentur vel at.diftrabant Tranfactis autez quadraginta diebus pre s
Dat. cefara.r.ll's decembris Unno dñí. dictis. Statuimus qfi aliquis rpianus iu
tabula nouemonete regaliuz: fuper valore cartis vel fine cartis iacceñ.malgŕ.barchiñ.
ipius monete ad alias, XXII vel quamlibet aliam monetam in qua fit cus
pruz: non foluat niſi denarios realiuz valeñ.
Duerint vniuerfi: q nosJaco et pro iaccen.malgŕ.turoleñ. barchiñ. quos
debuerint foluant denarios realiu valentie:
bus dei gratia Rex aragonum /
valentier . Quia in noua mos fcom o denary realiuz cum predictis mone
neta eft constitucio facienda: Ita tis in tabulis campſorum ad cambiuz value
tuimus q tabula preſentis moneteregaliuz rint : et qui tenentur pro rebus cenfualibus
valentie duret in ciuitate et toto regno va donaredenarios iacceñ.vel malgr. cenfua
tur ipa moneta. Statuimus itaq volumus rūmolendinozuz vl'opatozioz vel plogues
et mandamus & fanccimus q infra tempus rio quozūlibet aliozum: ſoluat tot denarios
b
Privilegia
realium quot denarios malgrvel iacceñ.tene rum : quodam noue generationis augmento
batur foluere prologueris.Et hoc idem ins rfus ppiane religionis logos ponat vbicz fu
telligatur de venditione ad tempus facta de niculos: fua poffit tentoriadilatare. Sub
fructibusfiue expletis terre vel arbozuz vel dítozuzvtilitatibus deliberato confilio pro
aliozuz reddituuz/ et quia demandato con uidentes monetam cudi fecimus : ſub ſigno
ftitutione noftra fpeciali malgŕ.cuz iacceñ. falutifere crucis fupra flozez et nomen regni
erant et currebant comunes in omnibus vſi valen.pofite noftreetiam ymaginis Nomi
bus bominü et folutionibus licet contineaf nis infignis figurata: vt fit xpianis omnib9
in inftrumentis o fiat folutio iacceñ.confti iudeis ? farracenis infupradictis ciuitatib?
tuimus o fiat folutio realiuzvaleñ.ſcom et regnis comozantibus: nec non et alys oïs
malgŕ cum realibus valuerint in tabulis că bus vndecücs ibidem confluentibus:vna et
pforuz adcambiú illadie qua fiet ſolucio de comunis forma monete: qua fola in fuis cos
biti: ficnon teneatur aliquis deducere rea mercijs emptiōibus et venditionibus et qui
les cum iacceñ.nifi foluendo cum malgŕ cuz bufcunqz alis pactionibus et contractibus
demandato noſtro folutiones malgŕ fiebat abfqstrepidatione vtantur: et ad vfum pres
in regnovalen.p20 iacceñ, erant in electiõe dicte monete cum omni ſecuritate cōcurrāt
debitoris foluere malgr.vel iacceñ.quos túc Statuimus q preſens moneta ciuitatis et
magis vellet znumerus & quantitasfiuepō totius regni valentie et ciuitatis & totius re
dus ex eonon augmentabak dāti nec reapié gni maiožič ſemper ſit ad legez triuz denario
ti:et tranfactis etiam ädraginta diebustas rum exeunte argento ad. fj.denarios et obu
bule qui debet auruz vel argentu pro cenfua lum et denaris predicte legis exeuntibus ad
libus vel alia qualibet de cauſa vel cōtractu pondus.xviij.folidozuz pro marcha . Etq
foluat illud vel creditoz vel dñs cenfus reci oboli ipozum denariozuz ſemper fint ad legé
piat pio auro vel argento denarios realiuz : predictaz tríúdenarior exeunte argento ao
fcom valuerint in tabulis campſorum Ad fj.denarios z obulum ad pondus.fr. foľozű
cambiuz fi recipiés-
maluerit denários réas pro marca quam monetaz volumus & ftatui
lum auruzvel argentü. Contractus aut inus &femper appelletur et vocetur reals
matrimoniales et cenfuales poffint fieri að de valen.in cuius vna partefit capo reguum
quantitatez auri vel argenti . Quicüqz auté cozonatú : in reliqua partefit arboz admo
contra predictavel corum aliqua fecerit con dum floris: incuius fumitate extenfavfqz ad
fifcatis omnibus bonisfins corporale pena fuperiozem arculuz ponatur crux contigua
patiatur :quamcüqz fibi decreuerimusinfli ipi arbori infra extrémuz circuluz . CŠta
gendaz.Datuz valeñ. vij.idus mady anno tuimus itaqz per nos et nřos q in tota vita
dñi.AB.cc.fl.vý.
nraz poſt per decé annos Įtinuos ? comple
tos piedicta moneta regalium valen: fit fub
Demoneta regalium z de lege
eifdez lege fcil'z pondere figura noïelfatura
pondere zalijs pertinentijs et ordinatiom
bus eiufdem. XXIII valože figno zmagnitudie : z curratz duret
et eius vfus fit fingularis et publicus in ciui
-4
Queriin vniuerfi q nos Jacob⁹ tate et regno valentie.et in ciuitate et regno
dei gratia Rex aragonú valé rë. maiozic.et in infulis minozë.et euicerin a
Ad honorem illius per quem res lijs adiacentibus eidem regno fubditis.Et
L
gesregnat & principes locuntur alia moneta cupreavel argentea vel alia in q
iufticia: deuictis iam per nosdiuino auxilio fit cuprum vel argentuz mixtum de quacüqs
in finibus yfpaniebarbaricis natiõibus: cu lege fit vel valore non recipiatur in piedictis
pientes ciuitates et regna valeñ. z maiozië. locis pieter iſtaz monetam que fupius noia
que duduma perfidis captiuata paganis:di tur: qa nobis vel ab aliquo alio nodeftrua
gnata eft diuina clemecia noftro ministerio: tur mutek minuaf augeatnec anullet : aliq
reftituere cultu rpiano in ftatum debitum neceffitate ratione vel caufa vel aliquo iurë
iuxtaxpianozuz mozem in melius reformare arte vel ingenio:fed indiminutionefiue def
vt abiectis vetuftatibus & mozibus perfido fectu ipius monete ipam eandem monetam
Jacobiprimi. XI
per deum et eius fcta quatuoz euangelia nos tio:ymo fempipos albaranos habeatis rac
habere ratuz et firmuz quidq; fuperius con cipiatis tazvos quitz ali extraneifiue no
tinetur & ab omnibus inuiolabilit faciemus bitatores ciuitatis vel regni valen.fraquos
quãdiu vixerimus obferuariz ad hoc fuccef liberos ab oifuitute muneredono pretior
fozes noftros vfqz ad prefinituz tépus ficut quotz alio feruitio penitus & perpetuo exclu
fuperius fcriptum eft obligamus.Datu va fis. Diffinientes ex certa fcientia imppetuu
lė.viij.idus madij anno dñi. AB.cc.pl.vy quitq? pro ipis albaranis pluetuz fuit dare
aut ernúc poffz vel deberet exigi vel dari vel
Defranquitate iudeoz fuper haberi . Datum valen.idus decembr.anno
dñí.AD.cc.pl.viij.
lezdis et quibufdam alijs intra regnuz va?
lentie. XXII. Delezda bertufe. XXVI
Querint vniuerfi: q nosJaco
busdei gra Rex aragonúvalen. Querint vniuerfi: q nos Jacobs
rč, JDer nos et nŕos cócedimus dei gratia Reparagonú valentë.
Ae
t ind vni & fin Atendentes dicéfionesplurimas
ul uer gu D
ge fis
lis шdeis totius regniu m valeñ
s , et aragonie et Iz diuerfas ricas inter mercatozes
cathalonie:e maiozice et totius alterius iu tranfeuntes cum mercib9 fuis per dertuſaz:
reditionis noftre prefentib9 et futuris imp taz per mare per terrafuiffevfqs in odier
petuum: & in aliquo caftro villa nec inbur num diem fuper preſtationelezdarú fiue poz
riana vel pannifcola feu quolibet alio loco tatici aut pedatgi agitatas : pluries fuper
regni valen.non donent lezdam portaticum hijs declarandis feu terminandis nobis per
fiue pedatguum :nec aliquid alud rõneperfo probos homines Valentie fuiffetfupplica
narlũ uaruz : nec etiam ratione beftiaruz in tum : vt nos finem dicte controuerfie im
bi
Priuilegia
poneremus : exaudientes preces cozum :per tim /et qualiter iudicet/ro vno anno elect
nosetnos concedimus imperpetuú qoés per duos annos fequentes non eligatur et
homines regmi valentie z regnoz et dñiatio de vno hofpitiovnus tantum et non plus
nis nostreet cuiuftz alterius dñationis trā res ad ipaz electionez aſſumak. XXVIII
feuntes cuz mercibus fuis cuiufcüqz generis
fint vel modi per mare vel per terrazvel der Querint vniuerfi: q nos Jaco
tufam vel eius pertinentias vel iurifditioné bus dei gratia Rex aragonŭva
dent tantümodo lezdam fiue pedatgium p entie rc.Cum de confuetudine a
CULTURECON
mercibus fuis vel altenis :f3 o hodie datur nobis data valeñ , curia eiuſdem
in quoquolibero . Et nullus lezdari? vel pe de anno in annũ in fefto nativitatis dñí mus
datgiari⁹ amplius ab ipis mercatoribus vľ taridebeat atqz poni. Der nos igitur voës
eius mercibus fit aufus accipere nec exigere noftros cam cófuetudinez in omnib9 et per
necipi mercatozes teneant eis dare ampli9: omnia cōfirmantes cócedimust indulgem9
Datumpatiue.xiiij . kls.marcij Anno dí . vobis vniuerfis & fingulis probis hoibus er
AB.cc.pl.vuj . habitatonbus ciuitatis prefentibus et futu
fedis valeñ.necipſa via fiue circuitus in ali ctum officiu electus fuerit ante dictaz ad
quoloco cohoperiať vel anguſtet : nec aliq? miniftratiōez recipiat faciat iuramentu fm
contiguetur eidem ecclefie: fed via predicta formam cotentaz incōfuetudine ciuitatis.
fit femper vndiqs libera difcohoperta oio Datū valeñ.f.ll's.uný anno dñí.AÐ.xl.ip
arcus autez et portaliar quetz alia edifficia
Tbabetes barraquas vel pa
que modo eidem ecclefie côtiguantur fi arte
vel cafuvel etiam voluntate illor quorfunt tua infra murũ ville noue maris valen.pofs
dirruantur: nunc rehedifficent aliqua anti fint edifficationis caufa in valeñ. recipere li
qua pfuetudine vel iure vel qualibet alia ra bereterraz aquodđã campo de quo inceptus
tione . Iboc autez ſtatutum z conceffionez fuit murus dicte ville noue. אואא.
volumus o feruefimppetuuz in oibus alijs Querint vniuerfi q nosJacob9
vniuerfis & fingulis ecclefijs cõftructis & cō dei gra Rex aragonum valen zë.
ftruendis ciuitatisvalen.que ecclefie extoto Der nos et nŕos cōcedimus vos
zinmediate non contiguent aliquibus domi bis vniuerfis & fingulis hëntibus
bus. Datum valeñ.viij.līts.aprilis Anno barraquas fiue patua aut loca determinata
dni.AB.cc.pl.ix. ad edifficandú infra murú ville noue maris
Valen, ad edificandas ibidez domos & ſtati
XXXI .
De penfis et menfuris / quid feutibus per alzeziram .
Querint vniuerfi q nos Jacob⁹
et älit pōderef &menſure¤ cũ eiſdé. XXX
dei gra Rer aragonuz valen.č.
Querint vniuerfi: q nos Jaco Der nos et oes nŕos fucceffores
L
bus dei gratia Rex aragonúva indulgemus concedimus z ex cer
lentier . Cum fcom confuetudi ta fcientiapftituimus imperpetuuz :&núc
nes anobisdatas ciuitati et res invilla alzezire vel eius termino amercibus
gno valen.in ciuitate z omnib9 villis caftris fine quibuft'z alijs rebus accipiatur amplis
et quibuft'z alijs locis eiufdem regni vnuz T inferius eft ftatutü. Videlz carga grane.
fimile põdus effe debeat & menfura. Statui ij.folos /cadartiuz carga.xvi.denarios/cars
mus & per nos et nos imperpetuuz decerni ga indium de bagadell.rvi.denarios /carga
mus: qmarca habeat et cötineat in fe. viij. indium de golff.viij.denarios / carga argen
vncias et vncia contineat in ſe, xxiiij. dena ⁄ tum viuũ.xij.denarios/ carga cerea.fij. de
riosde denaris qui fint. xvi.folide marca? narios/caria papiri.viij.denarios/cargaco
libza contineat.xij.vncias de marca/arroua minum.vi.denarios:carga arroç:amigdala
quarterшuz vini contineat.xxx.libras/quin mantega/ pifces fallos.i.denarios/ carga
tallus fitde quatuo2 arrouis:de arroua.xxx oleuz linuz canabũ: zlantonű.iiij.denarios/
libzaruz/libia carniceria habeat tres libias cargaconillij.xvi. denarios : centenar com
vnaquaq librā.xy.vnciaru/ caffitiú habeat lozum obolum: anyins.x.denarios/carga .
fer fanequas rafas: et fanequa habeat.vuj. centenarium.tj . denarios /carga cordoua
almutos rafos:r in medior in oris fanecefit nozum vermiliuz.xij.denarios/carga cordo
virga ferrea:zalmuti ozis et os fanece et al uanozũ albozű.vi.denarios/ cargapurpura
muti fit ex omnibus partib9 equale & fimile/ duplex.i.denarios /purpura fenar vnum de
annona itaq triticum auena ozdeuz pannis narii/pecia cendati obulu/ bagadell obulus
ciuz millum & omnia alia femina que debent feda obulu libra maſcub obuluz libra/boqui
menfurari:menfurenturde ferro ad ferruz/ hes. viij. denarios/carga conum bouuz. vj.
fal caftanee/auellane/furfur/calcet confilia denarios/traca lana/et mell.iiij.denarios /
menfurentur cum faneq currenti /alnee fint carga piper.py.denarios/carga fucre.xij . de
quatuo: palmozuz et eorü capita fint ferrea narios/carga enfens/lacha/canyiella /ginge
et omnes panni linei lane z quilibet alij reci bze/et glaffa.xij. denarios/ carga regalicie/
piantur etdentur cum tali alnea et vltra al roga oichiqua et alqu arauia.vj. denarios /
naz denturduo digiti. Saumata fiue carga carga coure/azer ftany.vj.denarios/ cars
vini fit.xv. quarterior: ſiduxerit portado ga. cotonuz filat.xij.denarios/carga cotonú
búi
Privilegia
Jacobiprimi. XI
vel non rigauerit vel.at.proiecerit aquaz in vobis qannuatim in vigilia ſcté marie ſep
vijs: foluat.v.fol's et reftituat damna paffo tembris eligantur quatuor iurati et almuða
По
qdatafuerint trafeuntib9 vel quibuſlž alijs çafius:et predicta die antecß euangelwuz ma
Ibereditary th diſtringāt et pignorentad ious miffedicat: conuocato cofilio generali:
DES
cognitionéiuratoz et fine curia cequiariuz noia pozuz iuratori almudaçafi qui electi
finon miferit aquam fufficienté in cequiaz : fuerint: publicent et notentur : zipadie ipfi
dum poffit eam accipere et inuenire in goda iurati z âlmudaçafius nouuz preſtēt publice
11 lamar /etfinon mũdauerit cequiam defolo iuramentu fcöm formaz ftatuta : et infraté
b tu
Priuilegia
et damnuz reftituant paffo: aliqua compofi recipiant inftra aliqua noïe alicui nifi parti
tiōe infradecez dies quo ad iſta quinq in ali bus otrahentib9 prefentib9 videntib9 et aus
quo non obftante. CEt o curia zprobihoi dientib9. Tabula aŭt pedatici ſemper de
nes ciuitatis abfqz aliquo acufatoze z fine te blado qui per mare venerit ad valentia acci
ftiú publicatione poffint exigere et extozāre piat trés denarios & non amplius a qualibet
penas cöftitutas in confuetudine:ab illis qui carga cuiufl'z bladi/ et bladuz qui per terră
in rixaprimit9 cultellum extraxerint contra venerit qui fitde hominibus extraneis ven
aliuz.itaq dictas penas fivoluerint poffing datur in bladeria valeñ, et non alibi/et non
téperare:pene tn ipe inter curta & comune'ci accipiant a quolibet caffitio ipfiusBladıni
uitatis equis partib9 dindanť:cópoſitione fifolúmodo tres denarios ratione menſura
factainfra.r.dies in aliquo non obftante. rij vel aliqua alia ratiõevel caufa. Etde illis "
¶Concedimus etiaz et ftatuimus & in fine hominib? qui non pofuerint in vicinitate ci
adminiſtrationis cuiufqz curie qui pro těpe uitatis ideſt qui nổ fint vicini ciuitatis: qui
fuerit reddat copotuz curiabaiulofm in in dicto loco bladuz vendiderint non donet
cöfuetudine continet: et finito tépoze fue ad folatge/nec cobs/nec amoftes/ nec hoftalat
miniſtrationis non heat licentiaz aliquid di giuz/nec aliquid aliud hofpitib9dicteblade
ftringendi:nec recipiat ärtos: fzille qui pre rie. Statuimus etiaz & in liria/xwa/tus
fferet ei diftringate recipiat omés quartos ris/macafta bunyol/montroy/relua/bexix/
quinon fuerint collecti fiue recepti: in fine olocau/paterna/quart/ferra/cullera/ picas
fue adminiſtratiōis taz de hys of de alysred cent/alqcer/fpioqua/fullana/madrona/rif
dat copotum batulo. Item cum iufticiep fagues/tores/terrabona/et in podiofancte
fonales inmediate fint meri impijt princeps marie et in caftris villis alchareis turribus
non debeat eas nec poffit ad aliquos träffer et quibuft'zalijs locis cöftitutis zəſtituens
re: decernim9 z imperpetuum ftatuimus q dis/a mozedre vfqz ad alzezirá z víc adre
aliquis nobilis vel ricus homo vel miles vet quenā non accipiat aliq lezda vel portaticủ
ciuis aut prelat vel clerics:vel aliĝ religiofa nifi folumō in ciuitate valen.Datů mozelle.
perfona vel fecular) nú poffit aliqua caufa xiiij.ll's.febzoarý.anno.dñi.AB.cc.l .
vel ratione iuftevel iniufte facere aliquas iu
aliquadecima vel primitia/pifces autem qui decem caffitíos nonvendant vel aliter diſtra
in mari vel albufera et ftagnis cequis et a hant alicui. Si vo noui emptores ſalem qui
lys aquis falfis et dulcib9 capiuntur : vendi remanferit veteribus emptonbus defuo an
fine obftaculorunterdicto noftro et nŕozuz no emere noluerint vel no opportuerit ipos
alteri9 cunuflibet libere poffint in ciuitate illum emere cum forte ſufficientiaz falis has
valentie: & duci& vendi extra cintatez & per
beant:ipiveteres emptores non vendant vt
totum regnum Valentie et alibi vbicüqs ex alijs dutrahant fiue alienent ipm falez alicui
tra regnum valentie in tota dominatione et noui bo emptores non poffint facere ſalez in
wuriſditione noſtra et cuiuflibet alterius: et
fra tépus fiue annum quo venditusvel tra
nos et noſtri vel quilz alij non inhibeamus ditus fuerit alij : cum tot? fal illius annifiue
nec interdicam aliqua caufa modo iure vel temporis pertineat at prozez empto:é. Ues
occafione o pifces quos de quinta albufere rum fifalez nos vel noftri fucceffores non ve
aut de iure nobis ptinēti in mari ficut fupra diderimus : &falem illuz facere voluerimus
dicitur habemus vel hebimus vendant pa quantumcüqz demus vel expēdamus pro fa
mitus & pifces quos pifcatozes ceperintvel ciendo et ducédo illuz non poflimus exigere
habuerint:ymo pifces noftriz pifces pifcato vel accipere nifi folúmodo.xij.denarios pro
ruz vendant fimul et eodem loco z hoza zté fanecha currentifalis.Et nos et noſtri zem
poze & qñcunqz viſuz fuerit piscatorib9 & Em prozes fiue quocunqs modo falis detentores
ptorib9pifciuz . Clues aut que capiuntur ducamus faciamus duci z ponamus mitta
inalbufera zmart & cequijs et quibuſt'z alijs mus & teneam infra ciuitatez valentie fuffi
aquis trimis et celo z terra capiencium fint cientiaz falis ad vendendũ: & non accipiant
imperpetuu: de eis aut ratione iparuz nos vel détur vncß p currenti fanecha falisque
bisz noftris aliq› non detur: nec etiaz detur in ciuitatevalentie z eius termino vendetur
de eis aliqua decimavel primitia. Sal ciui nifi folummodo.xij.denarij vſualis monete.
tatis valeñ. vendať in ciuitate valen. etper mnia infuper fingula fupradicta pnos
totuz terminú fuuz z in mowedre/fegozbio zomnesfucceffores noftros cocedimus lau
narios/carga plom vnuz denarium/quinta mus quaten non permitatis aliqo armame
llum pegunte et alquitra vnum denariú/car tuz fieri ab aliquib? curfarys fiue alijs qui
ga flaciate obulu/moltonines.vi.denarios/ buft'z hoibus iurifditiōis nŕein aliquo loco
carga faluaquina. xvi.denarios/vel duodéa terre coñationis nŕře : otra aliquos hoiesq
obulum/angins adobats obulum duodena/ non fint de nía iurifditõe.Dati cefaraguſte
totdzapde color.iij.denarios/ dzap delaylla piij.ll's.Julij.anno dñi.AB.cc.l. C
iij.denarios/barragans & draps blanchs de
narbona vnum denarinm/pècia ſarzıll .xij . 22 in capite hereditat fratr
>enarios/bala fustanis.xij.denarios /tota pe guillermi : quáВz iuxta villaz nouaz maris
ça de fustanis obulu/tella de rems z de tries valen:edificetur pons ligneus fiuelapide?.
ex quofit integra.iij.denarios/tota altra te XXXIII
la obuluz:tres canons auri filati vnuz dena Querint vniuerfi:q nos Jacob⁹
riuz/fagimez.iiij.denarios/ carga alquice z dei gra Rex aragonum valē.zē.
barragansvnuz denarium/cauall quipas p Der nos infos cedimus vobis
vendre.xij.denarios fi venditur in villa.vi. pbis hoinib9 z vniuerfitati valë.
denarios/muli et roncini.ij.denarios/ muls prefentib9et futuris imppetuuz :&in capite
tones/ oues/capze / hyrci vnum denarium / hereditatis Raymundi guillermi: quaz Hz
pozc.ij.denarios/faboduosdenarios quin iuxtavillaz nouaz maris valeñ.que heredis
talluz:boues et vacce.ij.denarios/vinum et tas otiguatur bereditati guillermi de foler:
bladum nichil : tamen fi bladuz venditur in edificetis pontez ligneuz fiue lapideuz : qui
mercato cafficiuz vnum denariuz/gleda.uij pons fit publicus & comunis ad tranfeundu
denarios /carga faues.ij . denarios (carga að villam nouaz maris gradus valeñ : etde
maftec et goma.xvj.denarios/ carga foffre . ipa bereditate raymundi guillermi predicti
vi.denarios/ carga verdet. viij . denarios/ ad vfum viepublice a principio hereditatis
cargafeu.ij. denarios/carga alquena.viij. predicti raymundi : quod principiú ɔtigua
denarios/carga foladuos denarios/farrace tur hereditati guillermi de foler accipiat) vl
nus captiuus duos fotos.farracenialfore. tra viaz que ibimodo eft tres baciatas tre
vi.denar. Cōcedim9% ſtatuim9 imppetuũ q in latitudie a pricipio dicte hereditatis vfqz
apredict) nō accipiať vncß amplius ÿß ſupia ad portaz ipi⁹ ville noue:quem pontë ripaz
fcriptú eft: 13 pdicte merces et res trafierint viaz quam feceritis héatis imppetuú að pu
palzezira velibivendant.Et oës res et mer blicum vfum.2omittentes & aliquo ture
cesde quibus detur pedaticum volumus er vel caufa predictă cóceffioné z donationë nō
ftatuimus q habeant retomum integrum r reuocauimus : nec reuocari faciemus. ymo
plenum .Vicini tamen Alzezire et eius ters faciemus vos ¿ totā vniuerfitatë valë imp
minifintfranqui et liberi umperpetuuz in al petuuz tenere et poffidere ſupradicta oës
zezira et eius termino ab omni lezda porta pfonas. Datum mozelle.xv.lx's.febzoarij .
ticorpedatgio. Datum Valentie.vi.idus anno dñi.AB.cc.l.
marti annodñí.AB.cc.xl.ix.
De ce quijs et cequiarijs z con
The fiat aliquod armamentuz tra eos quidpoffit procediper hereditarios
per curfarios. XXXII. XXXIIII.
Acobus dei graRex aragonnm Querint vniuerfi q nos Jacob⁹
valen.zc. Fidelibus fuis baiulis dei gra Rex aragonuz valeñ.rč.
iufticijs iuratis curijs parciarijs Der nos et nos concedimus r
LO
et vmuerfis alijs fubdit) noftris ftatuimus imppetuú o cequiar
Jacobipzimi. XI
eis:femper exprimat quantú debeant accipe damus vobis vniuerfis & fingulis
pro qlibet iouataterre: ab illis qui cequias pbis hoibus etvniuerfitati valē.preſentib?
vel cequiarum filiarias dirruent vel aquam et futuris imppetuũ.∞ annuatiz èciadiean
dimitentire indebiter non redierint aquaz natiuitaté dni eligat curia ipius ciuitatis z
ad matrez tépoze quo debuerint: fiue no fue non antealiq neceffitate : alia caufa vel oca
rit eis necceffaria : exhigant et extorqueant fione: zfelto ipius natiuitatis antecß euans
penas conftitutas in cofuetudine: et diftrin geliuz maioris miffe dica cozam omnippľo
gant hereditarios & mundent braçallos fe et publice : baiulo não in manib9 ſuis facra
mel in anno: rnifi infra diem a ceġaris affis mentale tenente : faciat iuramentum curia
gnataz eis mundauerint: cequiarij mundět cōtentü in pfuetudine ciuitat :quo facramé
eofdem braçallos:heant ab herediby duplū to facto administrare et regere incipiat z vi
mundationis . Et fi heredarius qñ rigauit riliter officio Luo vti. CConcedimus etiam
vel non rigauerit vel.al.proiecerit aquaz in vobis q annuatim in vigilia ſetë marie ſep,
vijs: foluat.v.fols et reſtituat damna paſſo tembris eligantur quatuoziurati et almuda
qdata fuerint tráfeuntib9 vel quibuſlž alijs çafius:et predicta die antecß euangeliuz ma
Ibereditary th diftringat et pignorentad ious milfedicat: conuocato cofilio generali:
cognitione iurator et fine curia cequiariuz noia pozuz iuratozr almudaçafı qui electi
fi non miferit aquam ſufficienté in cequiaz : fuerint: publicent et noientur : zipadie ipfi
dum poffit eam accipere et inuenire in goda iurati z âlmudaçafius nouuz preſtět publice
lamar /etfi non múdauerit cequiam defolo iuramentű ſcöm formaz ſtatūtā : et infra té
ad folum : et de herbis prout ſupzadicitur et p9fiuedies quifunt abipfa predicta die vląz
fic mundatafinon hoffenderit eam iuratis ad feftúfancti michaelis ſeptēbris:ipi iurati
ante redeat aquam inmatrem: etfi non fe zalmudaçafi9 veteres reddant copotuz no
cerit mundari biaçallos ficut dictum eft ; et mis iuratis de omni adminiſtratione preteri
finon phibuerit non effundatur aqua in ti anni / et iurati et almudaçafius incipiant
vijs publicis:& fi non reffecerit fractiones z adminiftrare et officiofuo vti felto Sancti
biшi
Priuilegia
quo non obftante. CEt q curia z probíhoi dientib9. Cabula aut pedatici femper de
nes ciuitatis abfqz aliquo acufatorerfine te blado qui per mare venerit ad valentia acci
ftiú publicationepoffint exigere et exto:qre piat trés denarios e non amplius a qualibet
penas cöftitutas in confuetudine:ab illis qui carga cuiufl'z bladi/ et bladuz qui per terra
în rixa primit9 cultellum extraxerint contra venerit quifitde hominibus extraneis ven
aliuz.itaq dictas penas fivoluerint poffint datur inbladeria valeñ, et non alibi /et non
accipiant a quolibet caffitio ipfiusBladı ni 20
téperare: pene tñ ipe inter curia & comune'ci
fifolümodo tres denarios ratione menſura
uitatis equis partib9 bindant:copofitione
factainfra.r.dies in aliquo non obftante. rij vel aliqua alia ratiõevel caufa. Etde illis
¶Concedimus etiaz et ftatuimus & in fine hominib⁹ qui non pofuerint in vicinitate ci
adminiſtrationis cuiufqz curie qui pro těpe uitatis ideſt qui nöfint vicini ciuitatis: qui
fuerit reddat copotuz curia baiuloFm qin in dicto loco bladuz vendiderint non donet
cōfuetudine continet: et finito tépoze fuead folatge/nec cobs/nec amoftes/ nec hoſtalat
ftringendi: nec recipiat qrtos: fz ille qui pre rie. Statuimus etiaz o in liria/piua/tus 190
fferet ei diftringat z recipiat omés quartos ris/macafta /bungol/montroy/pelua/bexip/
qui non fuerint collecti fiue recepti: in fine olocau/paterna/quart/ferra/cullera/ pica
fue adminiſtratiōis taz de hys o de alysred cent/alqcer/fpioqua/fullana/madrona/rif
dat copotum batulo . CItem cum iufticie p fagues/tores/terrabona/et in podio fancte
fonales inmediate fint meri impijt princeps marie et in caftris villis alchareis turribus
non debeat eas nec poffit ad aliquos träffer et quibufl'z alijs locis cõftitutis röftituens
re: decernim9 z imperpetuum ftatuimus q dis/a mozedre vfqz ad alzezirā z vlqz ad re
aliquis nobilis velricus homo vel miles vet quena non accipiat aliq lezda vel poſtaticủ
ciuis aut prelat vel clerics: vel aliq religiofa nifi folúmō in ciuitate valeñ . Datü mozelle.
aliquadecima vel primitia/pifces autem qui decem caffitíos nonvendant vel aliterdiftra
in mari vel albufera et ftagnis cequijs et a hant alicui. Si vo noui emptores falem qui
lys aquis falfis et dulcib9 capiuntur : vendi remanferit veteribus emptoribus de fuo an
fine obftaculo rinterdicto noftro et nřoшuz no emere noluerint vel noopportuerit ipos
zalteri9 cmnuflibet libere poffint in ciuitate illum emere cum forte fufficientiaz falis has
valentie:& duci z vendi extra ciuitatez & per beant:ipi veteres emptores non vendant vľ
totum regnum Valentie et alibi vbicüqs ex alijs dúfrahant fiue alienent ipm falez alicui
tra regnum valentie in tota dominatione et noui bo emptores non poffint facere falez in
iurifditione noftra et cuiuflibet alterius: et
fra tépus fiue annum quo venditusvel tra
nos et noftri vel quilz alij non inhibeamus ditus fuerit alij :cum töt9 ſal illius annifiue
nec interdicam, aliqua caufa modo iure vel temporis pertineat at prozez emptozē. Wes
occafione o pifces quos de quinta albufere rum fi falez nos vel noftri fucceffores non ve
aut de iure nobis ptinēti in mari ficutfupra diderimus : 7falem illuz facere voluerimus
dicitur habemus vel hebimus vendan pu quantumcüqs demus vel expēdamus pro fa
mitus & pifces quos pifcatozes ceperintvel ciendo et ducédo illuz non poflimus exigere
habuerint:ymo pifces noftriz pifces pifcato vel accipere nifi folúmodo.xij.denarios pro
ruz vendant fimul et eodem loco z hỏia z té fanecha currentifalis.Et nos et noſtri zem
poze & qñcung viſuz fuerit piscatorib9 Tem prozes fiue quocunq modo ſalis detentozes
ptorib9pifciuz . Clues aut que capiuntur ducamus faciamus duci z ponamus mitta
inalbufera zmart & cequijs et quibufl'z alijs mus & teneam, infra ciuitatez valentie fuffi
aquis triuis et celo z terra capiencium ſint cientiaz falis ad vendendũ: & non accipianĒ
imperpetuй:7 de eis aut ratione iparuz nos vel détur vnc p currenti fanecha falis que
bisz noftris aliq› non detur: nec etiaz detur in ciuitatevalentie z eius termino vendetur
baшulo não ipz emerint: teneanë falez quide tates & elongamenta que perueshem in
fuo annofupauerit dare nouis emptorib? p niunt in caufis que agitantur per legiſtas et ୪ ,
$ 4
N
..
trib9denarijs fanecham in loco vbi fit fal: aduocatos :que ad vtilitate gentiuz poffent prit?70
pro qtuoz fanequa in coquaz albufere:z pro facilius terminari.Jdeo per nos infos vo
v.denarys fanechaz in ciuitatevalen . Et ve lumus et ftatuimus imppetuuz & nullus les
teres emptores totuz falem tradere teneant gifta fiue aduocat poffit vti officio aduoca
nouis emptorib9 predicto pretio:nifi pro mi tionis in ciuitate valentie & toto regno eiuss
nozi pretio illuz dare voluerint.Etnichil de dem:neq dare libellum.nec procedere fecun
fale retineant: exceptis decem caffitis falis dum formam legum in caufis que in dicta
ad vfum fiue expenfam domusfue:fed ipfos ciuitate vel Regno predicto agitabuntur .
b v
Priuilegia
minet oés caufas criminales et ciuiles á að poffint rigari donent cequiagiu :13 dni ipar
eum peruenerint: omni forma leguz raduo vinearú hereditatu aquam accipe ad riga
dum noluerint. Et fiquis aliq loca poffidet
cator penit? exclufa. Et fic volum⁹ y dicta
que non confueuerint hactenus irrigarı : fi
conftitutio heat femper z inuiolabiliter per
petuarobons firmitate.Datu apud alcani voluerit illa loca redire ad agricultura pof
vicinus opans vel edificans faciat aquaftil feruitium : vel certa pars fructuum velreds
ditum:vel penfio aliqua : vel fi pater vel mr
licidij difcurrere inviam:fi in via aqua exire
poterit . alioquin donet locum aque ftillici vel ambo infimul vel tutoz pupilli vel pupil
di : p quefine incomodo vicini dñi ftillicidij le collocando filios filias pupillos vel pupil
las alicui in matrimonio dederit in dotem
exirepoffit .Wicinus etiam medium parie
tez poffit ex toto remouerez illum rebedifis veldonationez ppter nuptias rem cenfualé
care inuito vicino : z leuare quátú voluerit: quam pro alio teneat:vel aliqua de predictis
trelinquat lumina et feneftras aptas :fiibi certo precio apreciata vel non apreciata : nõ
antique et prescripte fint. Et alius vicinus teneatur oño reivel alicui alij faticha facere
pollit imitere tignuz vel cohoptura eo loco neqz laudimiú inde dare. Datü çaydini.vj.
et altitudine vbi primit9 erat: et non teneat It's.iuly.annodñLAB.cc.l.j .
cac
imperpetuũ & homicide fufpédant/ fodomi maméta. Et femper ponant in inftrumentis
te/coburentur/raptores incendiariz fures: locum in quo factuz fuerit inſtrumentuz in
khi
hunc moduz.Actum eft hoc in valen.et non
arbitrio pbozum boim criminalr puniant7
in
lí
ta
ha
ra
cố
sự
là
57
kỹ
ra
sự
et damnuz reftituant paffo:aliqua compofi recipiant inftra aliqua noie alicui nifiparti
tide infradecez dies quo ad ifta quinqs in ali bus otrahentib9 prefentib9 videntib9 êt aus
quo non obftante. CEt o curia z probihoi dientib9, Tabula aut pedatici femper de
nes ciuitatis abfqz aliquo acufatoze z fine te blado quiper mare veneřít ad valentiã acci
ftiú publicationepoffint exigere et extozáre piat trés denarios e non amplius a qualibet
penas cöftitutas in confuetudine:ab illis qui carga cuiufl'z bladi/ et bladuz qui per terra
in rixaprimit cultellum extraxerint contra venerit qui fitde hominibus extraneis ven
datur in bladeria valen, et non alibi/et non
aliuz.itaq dictas penas fivoluerint poffing
téperare:pene tn ipe inter curia & comune'ci accipiant a quolibet caffitio ipfiusBladı ni
factainfra.r.dies in aliquo non obſtante. rij vel aliqua alia ratiõevel cauſa. Etde illis
TConcedimus etiaz et ſtatuimus & in fine bominib⁹ qui non pofuerint in vicinitate ci
adminiftrationis cuiufqz curiequi pro těpe uitatis ideft qui nöfint vicini ciuitatis: qui
fuerit reddat copotuz curia baiulo fm in in dicto loco bladuz vendiderint non donet
cöfuetudine continet: et finito tépoze fuead folatge/nec cobs/nec amoftes/ nec hoſtalat
miniftrationis non heat licentiaz aliquid di giuz/nec aliquid aliud hofpitib9dicte blade
ftringendi: nec recipiat ärtos: 13 ille qui pre rie. Statuimus etiaz o in liria/xwwa/tus 80
fferet ei diftringat z recipiat omés quartos ris/macafta /bungol/montroy/pelua/bexix/ p
qui non fuerint collecti fiue recepti: in fine olocau/paterna/quart/ferra/cullera/ pica no
fue administratiõis taz de hus ode alysred cent/alqcer/fpioqua/fullana/madrona/rif E2
dat copotum batulo. Item cum iufticiep fagues/toires/ terrabona/et in podio fancte
fonales inmediate fint meri impijt princeps marie et in caftris villis alchareis turribus
non debeat eas nec poffit ad aliquos träffer et quibuft'zalijs locis cöftitutis Iftituens
re: decernim9 z imperpetuum ftatuimus q dis/a mozedre vfqz ad alzezirá z víc ad re
aliquis nobilis velricus homo vel milesvet quenā non accipiat aliq lezda vel portaticú It
ciuis aut pielat vel clerics:vel aliq religiofa nifi folumō in ciuitate valeñ.Datů mozelle.
perfona vel fecular nuc poffit aliqua caufa piiij.ll's.feb2oarý.anno.dñi.AB.cc.l .
vel ratione iuftevel iniufte facere aliquas iu
fticias fanguinis fiue perſonales iufticias in Depifcationibus albufere ac
aliquib9 locis/caftris/villis/alchareis/tur maris & auiú captionib?/ac de ſale ciuitatis.
rib9/7 alijs quibuſlz fortalicus infra termi XXXVI .
nuz ciuitatis valeñ.Įſtitutis ¿ Iſtituendis : Querint vniuerfio nosJacobus
nullo a nobis vel fuccefforib9 noftris priuile
dei gra Rex aragonuz valeń, zč.
gio indulto vel indulgendo cotra hoc perpe Der nos infos fucceffores conce
dimus
tuum nim ftatutum vires aliĝs obtinente . & ftatuimus imppetuu.in
Sed in oibus locis predictis curia ciuitatis albuferavale, poffit quitz vicinus & hitato?
valen.qui pro tempoze fuerit caufas iufticie ciuitatis & regni valeñ.z quilz etiá extrane?
fanguinis audiat: et confilio pbozum hoim pifcare &pifces capere: non teneat nobis T
ciuitatis terminet & diffiniat: ipas corpora nŕis vnc dare de ipis piſcib9 nifitṁ quintā
les iufticias faciat: eas penit9 exequatur.
partem franquã fine oi miffione nřar nŕox:
CConftituimus etiam notarij publici fa refidue qtuor partes fint pifcator :nec etiaz
cticreati ziuratifcom fuetudine ciuitat . de eifdé qtuo?partib9 aliĝ decima vel primi
propria manu fcribant è conficiant notulas cia vno done . De pifcib9 aut quiin quo
in libzofiue memonali notularú: et ipis vide cúc loco maris regni valeñ. capiunt detur
tibus et audientibus recipiant teftimonium nobis z nřís decima pars/ relique bo nouez
teſtiuz qui teftificabunt ſtractuz: zipi per partes fint capientiü: z de his nõ detur ynąž
XII
Jacobi primi.
aliquadecima vel primitia/pifces autem qui decem caffitíos nonvendant vel aliter diſtra
:
in mari vel albufera et ftagnis cequijs et a hant alicui. Sivo noui emptores falem qui
lys aquis falfis et dulcib9 capiuntur : vendi remanferit veteribus emptoribusde fuo an
fine obftaculo interdicto noftro et nŕozuz no emere noluerint vel noopportuerit ipos
alteri9 ciuflibet libere poffint in ciuitate illum emere cum forte fufficientiaz falis has
valentie:& ducir vendi extra ciutatez & per
beant:ipi veteres emptores non vendant vť
totum regnum Valentie et alibi vbicüc ex alijs düfrahant fiue alienent ipm falez alicui
tra regnum valentie in tota dominatione et noui bo emptores non poffint facere falez in
iurifditione noftra et cuiuflibet alterius: et
fra tépus fiue annum quo venditusvel tra
nos et noftri vel quilz alij non inhibeamus ditus fuerit alij : cum tot? ſal illius annifiue
nec interdicam aliqua caufa modo iure vel temporis pertineat atpriozez empto:é. Wes
occafione o pifces quos de quinta albufere rum fifalez nos vel noftrifucceffores non ve
aut de iure nobis ptinēti in mari ficut fupza diderimus : &falem illuz facere voluerimus
1
dicitur habemus vel hebimus vendant pr quantumcüqz demus vel expēdamus pro fa
mitus &pifces quos pifcatozes ceperintvel ciendo et ducédo illuz non poflimus exigere
habuerint:ymo pifces noftriz pifces pifcato vel accipere nifi folúmodo.xij . denarios pro
ruz vendant fimul et eodem loco z hoza zté fanecha currentifalis.Et nos et noftri zem
poze & qñcunqz viſuz fuerit piſcatorib9 7 em ptozes fiue quocunqz modo falis detentores
ptorib9piſciuz . Clues aut que capiuntur ducamus faciamus duci z ponamus mitta
in albufera z mari z cequijs et quibuſt'z alijs mus & teneam9 infra ciuitatez valentie ſuffi
aquis trimis et celo z terra capiencium fint cientiaz falis ad vendendũ: & non accipiant
imperpetuй :7 de eis aut ratione iparuz nos vel détur vnôž p currenti fanecha falis que
bis z noftris aliq, non detur: nec etiaz detur in ciuitatevalentie z eius termino vendetur
de eis aliqua decimavel primitia.C Sal ciui nifi folummodo.xij.denarij vfualis monete.
tatis valen, vendať in ciuitate valen, et per Ømnia infuper & fingula fupradicta pnos
zomnesfucceffozes noftros cöcedimus lau
totuz terminú fuuz z in mozuedre/ ſegozbio
altura/caftronouo/perica/eſlida/ztotafua damus & approbam9 ſtatuimus imperpe
montanea/z onda/burrianaz caſtilione bur tuú valitura.Datuz mozelle.xij.lls.febioa
riane/z vſo ad gradum de o2peſa/ z in culle ryj.anno dñi.AB.cc.l.
cox locozuz/ nec etiam ab aliquib9 alijs pri omnes caufas. XXXVII
uatis et extraneis vndecunqz fint qui in cis
untate Waleñ, et eius termino emerint falez Querint vniuerfi q nos Jaco Correls. )
2
niſi tantů. xy . denary vfualis monete & non busdei gratia Rex aragonum /
.
amplius.Emptores sofalis qui a nobis vel valentie zĉ.Cum propter plicis for cundar
02
baulo não ipz emerint: teneant ſalez quide tates 2 elongamenta queperueshem
niunt in caufis que agitantur per legiſtas et » ,
fuo anno fupauerit dare nouis emptorib? p
trib9denarijs fanecham in loco vbi fit fal: aduocatos:que ao vtilitategentiuz poffent prit:7
pro qtuo? fanequã in cóquaz albufere:z pro facilius terminari.Jdeo per nos inŕos VO
v.denaris fanechaz in ciuitatevalen . Et ve lumus et ftatuimus imppetuuz o nullus les
teres emptores totuz falem tradere teneant gifta fiue aduocat poffit vti officio aduoca
nouis emptorib9 predicto pretio:nifi pro mi tioms in ciuitate valentie z toto regno eiuf
nozi pretio illuz dare voluerint.Et nichilde dem :neq dare libellum.nec procedere fecun
faleretineant: exceptis decem caffitis falis dum formam legum in caufis quein dicta
ad vfum fiue expenfam domus fue:fed ipfos ciuitatevel Regno predicto agitabuntur .
b v
MA
NOONAGLARDO735
Priuilegia
4 589848
bus otrahentib9prefentib9 videntib9 êt aus
tiōe infradecez dies quo ad iſta quinq în ali
quo non obftante. CEt q curia z probihoi dientib9. Tabula aut pedatici femper de
nes ciuitatis abfqz aliquo acufatore fine te blado qui per mare veneřít ad valentiă acci
ftiú publicationepoffint exigere et extozáre piat trés denarios e non amplius a qualibet
penas cöftitutas in confuetudine:ab illis qui carga cuiufl'z bladi/ et bladuz qui per terra
în rixaprimit9 cultellum extraxerint contra venerit qui fitde hominibus extraneis ven
3
3
2
4
8
3
datur in bladeriavalen, et non alibi/et non
B
&
R
aliuz.itaq dictas penas fivoluerint poffing
1
téperare:pene tn ipe inter curia & comune'ci accipiant a quolibet caffitio ipfiusBladı ni
factainfra.p.dies in aliquo non obftante. rij vel aliqua alia ratiõevel caufa. Etde illis
TConcedimus etiaz et ftatuimus & in fine hominib qui non pofuerint in vicinitate ci
adminiftrationis cuiufqz curie qui pro těpe uitatis ideft qui nöfint vicini ciuitatis: qui
fuerit reddat copotuz curia baiulo Fm qin in dicto loco bladuz vendiderint non dont
cöfuetudine continet: et finito tépoze fue ad folatge/nec cobs/nec amoſtes/ nec hoſtalat
miniſtrationis non heat licentiaz aliquiddi giuz/nec aliquid aliud hoſpitib9dicte blade
ftringendi:nec recipiat qrtos: fzille qui pre rie. Statuimus etiaz & in liria/pwa/tus
fferet ei diftringat z recipiat omés quartos ris/macafta /bungol/montroy/relua/bexix/
qui non fuerint collecti fiue recepti:¿ in fine olocau/paterna/ quart/ferra/cullera/ pica
fue adminiſtratiōis taz de hys o de alysred cent/alqcer/fpioqua/fullana/madrona/ rif
re: decernim9 & imperpetuum ftatuimus q dis/a mozuedre víc ad alzezirá z víc adre
aliquis nobilis vel rícus homo vel miles vêt quena non accipiat aliq lezda vel portaticũ
ciuis aut prelat vel clerics: vel aliĝ religiofa nifi folumō in ciuitate valen. Datu mozelle.
aliquadecima vel primitia/pifces autem qui decem caffitíos nonvendant vel aliter diftra
in mari vel albufera et ſtagnis cequijs et a hant alicui. Si vo noui emptores falem qui
lys aquis falfis et dulcib9 capiuntur vendi remanferit veteribus emptoribus de fuo an
fine obftaculo rinterdicto noftro et nŕozuz no emere noluerint vel no opportuerit ipos
zalteri cunuflibet libere poffint in ciuitate illum emere cum forte ſufficientiaz falis has
valentie: & ducir vendi extra ciuitatez & per
beant:ipi veteres emptores non vendant vť
totum regnum Valentie et alibi vbicüqs ex alijs ditrahant fiue alienent ipm falez alicui
tra regnum valentie in tota dominatione et noui bo emptores non poffint facere falez in
iurifditione noftra et cuiuflibet alterius: et fra tépus fiue annum quo venditusvel tra
nos et noftri vel quilz alij non inhibeamus ditus fuerit alij : cum tot? ſal illius annifiue
nec interdicam, aliqua caufa modo iure vel temporis pertineat atpriozez empto:é. Ues
occafione o pifces quos de quinta albufere rum fi falez nos vel noftri fucceffores non vé
aut deiure nobis ptinēti in mari ficut fupra diderimus : & falem illuz facere voluerimus
dicitur habemus vel hebimus vendant pr quantumcüqz demus vel expēdamus pro fa
mitus &pifces quos pifcatozes ceperintvel ciendo et ducédo illuz non poflimus exigere
habuerint:ymo pifces noftriz pifces pifcato vel acciperenifi folúmodo.xij . denarios pro
ruz vendant fimul et eodem loco z hoza zté fanecha currentifalis.Et nos et noftri zem
poze & qñcung viſuz fuerit piſcatorib9 & Em ptores fiue quocunqz modo falis detentores
ptorib9pifciuz . Cues aut que capiuntur bucamus faciamus duci z ponamus mitta
în albufera z mari z cequijs et quibuſt'z alijs mus & teneams infra ciuitatez valentie ſuffi
aquis trimis et celo z terra capiencium ſint cientiaz falis ad vendendu: & non accipianE
imperpetuŭ : 7 de eis aut ratione iparuz nos vel détur vnôž p currenti fanecha falis que
bisz noftris aliq, non detur: nec etiaz detur in ciuitatevalentie z eius termino vendetur
baulo não ipz emerint: teneant ſalez quide tates elongamenta que perueshem i
niunt in caufis que agitantur per legiſtas et X
fuo annofupauerit dare nouis emptorib? p 11:7
trib9denarijs fanecham in loco vbi fit fal: aduocatos : que ao vtilitate gentius poffent pr
pro qtuo? fanequain coquaz albufere: pro facilius terminari.Jdeo per nos inŕOS VO
v.denarijs fanechaz in ciuitatevaleñ . Et ve lumus et ftatuimus imppetuuz o nullus les
teres emptores totuz falem tradere teneant gifta fiue aduocat9 poffit vti officio aduoca
nouis emptorib9 predicto pretio:nifi p20 mi tiomis in ciuitate valentier toto regno eiuf
nozi pretio illuz dare voluerint.Etnichilde dem:neqz dare libellum.nec procedere fecun
faleretineant: exceptis decem caffitijs falis dum formam legum in caufis que in dicta
ad vfum fiue expenfam domus fue:fed ipfos ciuitatevel Regno predicto agitabuntur .
b v
Priuilegia
realium quot denarios malgŕvel iacceñ.tene rum :quodam noue generationis augmento
batur foluere prologueris.Et hoc idem ins rfus xpiane religionis logos ponat vbiqz fu
telligatur devenditione ad tempus facta de niculos: fua poffit tentoria dilatare. Sub
fructibusfiue expletis terre vel arbozuz vel dítozuzvtilitatibus deliberato confilio pro
aliozuz reddituuz/ et quia demandato con uidentes monetam cudi fecimus : fub figno
ftitutione noftra fpeciali malgŕ.cuz iacceñ. falutifere crucis fupra florez et nomen regni
erant et currebant comunes in omnibus vfi
valen.pofite noftre etiam ymaginis nomi
bus hominü et folutionibus licet contineat nis infignis figurata: vt fit xpianis omnib9
in inftrumentis o fiat folutio iacceñ.conſti indeis farracenis infupradictis ciuitatib9
tuimus o fiat folutio realiuzvaleñ.ſcom q et regnis comozantibus: nec non et alys ois
malgŕ cum realibus valuerint in tabulis ca bus vndecücs ibidem confluentibus:vna et
pſoruz ad cambiú illa die qua fiet folucio de comunis forma monete: qua fola infuis co
biti: ficnon teneatur aliquis deducere rea mercijs emptiōibus et venditionibus et qui
les cum iacceñ.nifi foluendo cum malgŕ cuz bufcunqs alijs pactionibus et contractibus
demandato noſtro ſolutiones malgř fiebat abfqstrepidatione vtantur: et ad vfum pres
in regnovalen.pro iacceñ.7 erant in electiõe dicte monete cum omnifecuritatecocurrat
De moneta regalium zde lege tos piedicta monetaregalium valen: fit fub
eildez lege fait'z pondere figura noielfatura
pondere zalijs pertinentijs et ordination
bus eiufdem . XXIII valože figno zmagnitudie : z curratzduret
et eius vfus fit fingularis et publicus in ciui
Queriin vniuerfi o nos Jacob9 tate et regno valentie.etin ciuitate et regno
dei gratia Rex aragonú valé ¿č. maiozic.et in infulis minoziĉ.et eшiceri a
Ao bonozem illius per quem res lijs adiacentibus eidem regno fubditis.Et
SE
gesregnāt & principes locuntur alia moneta cupreavel argentea vel alia in q
iufticia: deuictis iam per nosdiuino auxilio fit cuprum vel argentuz mixtumde quacüqs
in finibus yĺpaniebarbaricis natiõibus: cu lege fit vel valore non recipiatur in piedictis
pientes ciuitates et regna valeñ. T Maiozë. locis pieter iſtaz monetam que fupius noia
quedudum a perfidis captiuata paganis:di tur: qa nobis vel ab aliquo alio nodeftrua,
gnata eft diuina clemecia noftro ministerio: tur mutek minuak augeat nec anullet : aliq
reftituere cultui fpiano in ſtatum debitum neceffitate ratione vel caufa vel aliquo iure
iuxtaxpianozuz mozem in melius reformare arte vel ingenio:fed indiminutione fiue defe
vt abiectis vetuftatibus z mozibus perfido fectu ipius monete ipam eandem monetam
Jacobiprimi. XI
fores noftros vfqz ad prefinituz tépus ficut quolz alio feruitio penitus & perpetuo exclu
85ge
fue pedatgum :nec aliquid aliudrõne perfo probos homines Valentie füiffet fupplica
narlú uaruz : nec etiam ratione beftiaruz in tum : vt nos finem dicte controuerfie im
bij
Priuilegia
nis nostre et cuiuftz alterius dñationis trā res ad ipaz electionez aſſumak . XXVIII
tufam vel eius pertinentias vel iurifditioné busdei gratia Rex aragonúva
entie rc.Cum de confuetudine a
dent tantümodo lezdam fiue pedatgium p
nobisdata valen, curia eiuſdem
mercibus fuis vel alienis:f3 q hodiedatur
de annoin annü in fefto natiuitatis dñí mus
in quoquo libero . Et nullus lezdari? vel pe
datgiari⁹ amplius ab ipis mercatoribus vľ tari debeat atqz poni. Der nos igitur voës
noftros cam cófuetudinez in omnib9 et per
eius mercibus fit aufus accipere nec exigere
omnia cōfirmantes cocedimusz indulgems
necipi mercatozes teneant eis dare ampli9:
Datum patiue.pui , ll's.marcij Annodí . vobis vniuerfis & fingulis probis hoibus et
257291
et qui fit bone fame z fuficiens z vtilis addi
Querint vniuerfi: q nos Jacob⁹ ctum officiuz : et ille eligatur et ponatur con
dei gra Rex aragonum valen.č. filio proboz hominü:et ille fic electus teneat
Der nos infos fucceffores ftatui curiam per totuz illum vnum annuz : et oia
cari vel coſtrui facere: aliqua neceffitate vel fuper predictis probi homines ciuitatisde
caufa : fiue aliquo iure vel aliquo modo vel derint pro confilio vel viderint expedire:ille
cuntu vel orbicularitate ecclefie beate marie exercendú eligat fiue affumat. Et qui addi
fedis valen.necipfa via fiue circuitus in alis ctum officiu electus fuerit ante dictaz ad
quoloco cohoperiať vel anguftek : nec aliq? miniftratioez recipiat faciat iuramentu fm
formam cōtentaz incöfuetudine ciuitatis.
contiguetur eidem ecclefie: fed via predicta
fit femper vndiqs libera zdiſcohoperta oio Datú valen.r.ll's.uni anno dñí.AB.pl.ip
dirruantur: nunc rehedifficent aliqua anti fint edifficationis caufa in valen, recipere li
qua pfuetudine vel ture vel qualibet alia ra bereterraz aquoda campo de quo inceptus
fuit murus dicte ville noue. אואא.
tione . Iboc autez ſtatutum & conceffionez
volumus o feruefimppetuuz in oibus alijs Querint vniuerfi q nos Jacobs
vniuerfis fingulis ecclefijs cöftructis & cō deigra Rex aragonum valeñ ¿¿.
ftruendis ciuitatisvalen.que ecclefie ex toto Der nos et nŕos cōcedimus vos
bus . Datum valeñ.viij.ll's.aprilis Anno barraquas fiue patua aut loca determinata
ad edifficandú infra murú ville nouemaris
dni.AB.cc.pl.ix.
Valen, ad edificandas ibidez domos & ſtati
C Qualiter curía eligatur ānua ca vŕa accipiat] liberefine aliquo feruitio z
Jacobi primi. XI
fimile põdus effe debeat & menfura. Statui ij.folos /cadartiuz carga.rvi.denarios/car
mus 7 pernos et nŕos imperpetuuz decerni ga indium de bagadell.pvi.denarios /carga
mus: qmarcahabeat et cötineat in ſe. viij. indium de golff.viij.denarios / carga argen
vncias et vncia contineat in ſe, xxiiij. dena - tum viuü.xij.denarios/ carga cerea.xij. de
rios dedenaris qui fint. xvi.ſolide marca? narios/caria papiri.viij.denarios/cargaco
libra contineat.xij.vncias de marca/arroua minum.vi.denarios:carga arroç:amigdala
& quarterшuz vini contineat.xxx.libzas/quin mantega/pifces falfos.iij.denarios /carga
tallus fit de quatuo: arrouis:de arroua.xxx oleuz linuz canabũ: zlantonű.iiij.denarios/
libzaruz/libia carniceria habeat tres libias carga conillij.xvi. denarios : centenar conil
vnāquãą librã.xy.vnciară / caffitiú habeat lozumobolum: anyins.x.denarios/carga .
fer fanequas rafas: et fanequa habeat.vij . centenarium.ij . denarios / carga cordoua
almutos rafos:r in medior in oris fanece fit nowum vermiliuz.xij.denarios /carga cordo
virga ferrea:zalmuti oris et os fanece et al uanozũ albozű.vi.denarios / carga purpura
muri fit ex omnibus partib9 equale & fimile/ duplex.ij.denarios /purpura fenar vnum de
annona itaq triticum auena ozdeuz panni narii/pecia cendati obulu bagadell obulus
ciuz millum & omnia aliafemina que debent feda obulu libra maſcub obuluz libra/boqui
menfurari:menfurentur de ferro adferruz/ Hes. viij. denarios/carga conium bouuz. vi.
fal caftanee/auellane/furfur /calcet confilia denarios/tracalana/et mell.iij.denarios /
menfurentur cum faneq currenti /alnee fint carga piper.xi.denarios/carga fucre.xij. de
quatuo: palmozuz et eorü capita fint ferrea narios /carga enfens/lacha/canpiella/ginge
et omnes panni linei lane z quilibet alij reci bre/et glaffa.xij. denarios/ carga regalicie/
piantur etdentur cum tali alnea et vltra al roga ochiqua et alqu arauia.vj . denarios /
naz denturduo digiti. Saumata fiue carga carga coure/azer zſtany.vj.denarios/ cars
vini fit.xv. quarterion :¿ ſi duxerit portado ga. cotonuz filat.xij.denarios/carga cotonú
bii
;
Priuilegia
Jacobipzimi. XI
eis:femper expzimať quantü debeant accipe damus vobis vniuerfis & fingulis
pro qlibetiouataterre:zab illis qui cequias pbis hoibus etvniuerfitati valë.prefentib9
vel cequiarum filiarias dirruent vel aquam et futuris imppetuú. annuatiz ècia dieañ
dimitentire indebiter non redierint aquaz natiuitaté dni eligatcuria ipius ciuitatis &
ad matrez tépoze quo debuerint: fiue no fue non antealiq neceffitate : alia caufa vel oca
rit eis necceffaria : exhigant et extorqueant fione: z felto ipius natiuitatis ante euans
penas conftitutas in cofuetudine: et diftrin geliuz maioris miffe dicat cozam omnippl'o
gant hereditarios mundent braçallos fes et publice :baiulo não in manib9 ſuis facra
mel in anno: 7 nifi infradiem a ceġarijs affi mentale tenente : faciat iuramentum curia
qdatafuerint trafeuntib9 vel quibuſlž alijs çafius:et predicta die antecß euangeliuz ma
Ibereditary tñ diftringat et pignozentad ious miſſedicat: conuocato cófilio generali:
cognitioné iurator et fine curia cequiariuz noia pozuz iuratozr almudaçafi qui electi
fi non miferit aquam fufficienté in cequiaz : fuerint: publicent et noientur : zipadie ipfi
dum poffit cam accipere et inuenire in goda iurati zalmudaçafius nouuz preſtēt publice
lamar /etfi non müdauerit cequiam defolo iuramentu fcöm formaz ftatuta : et infra té
ad folum : et de herbis prout fupradicitur et p9fiuedies qui funt abipfa predicta die vlo
fic mundata fi non hoffenderit eam iuratis ad feftú fancti michaelis ſeptébzis:ipi iurati
W
ante redeat aquam in matrem: et fi non fe zalmudaçafi9veteres reddant copotuz no
cerit mundari biaçallos ficut dictum eft ; et uis iuratis de omni adminiſtratione preteri
etdamnuz reftituant paffo: aliqua compofi recipiant inftra aliqua noïe alicui nifi parti
tide infradecez dies quo ad iſta quinqs in ali bus otrahentib9prefentib9 videntib9 et aus
quo non obftante. CEt q curia z probihoi dientib9. Tabula aut pedatici femper de
nes ciuitatis abfqz aliquo acufatoze r fine te blado qui per mare venerit ad valentiã acci
ftiú publicationepoffint exigere et extozqre piat tres denarios e non amplius a qualibet
penas cöftitutas in confuetudine:ab illis qui carga cuiufl'zbladi/ et bladuz qui per terră
în rixa primit9 cultellum extraxerint contra venerit qui fitde hominibus extraneis ven
aliuz.itaq dictas penas fivoluerint poffint datur in bladeria valeñ, et non alibi/et non
téperare:pene tn ipe inter curia z comune'ci accipiant a quolibet caffitio ipfiusBladı ni
uitatis equis partib9 dundant:cópofitione fifolümodo tres denarios ratione menſura
factainfra.r.dies in aliquo non obftante. rij vel aliqua alia ratiõevel caufa. Etde illis
TConcedimus etiaz et ſtatuimus q in fine hominib qui non pofuerint in vicinitate ci
adminiftrationis cuiufqz curie qui pro těpe uitatis ideſt qui nöfint vicini ciuitatis: qui
fuerit reddat copotuz curiabaiulofm in in dicto loco bladuz vendiderint non donet
cōfuetudine continet; et finito tépoze fuead folatge/nec cobs/nec amoftes, nec hoſtalat
miniftrationis non heat licentiaz aliquiddi giuz/nec aliquid aliud hofpitib9dicteblade
ftringendi:nec recipiat ĝrtos: fz ille qui pre rie. Statuimus etiaz & in liria/xiua/tus
fferet ei diftringat z recipiat omés quartos ris/macafta bunyol/montroy/relua/bexip/
qui non fuerint collecti fiue recepti:¿ in fine olocau/paterna/quart/ferra/cullera/picas
fue adminiſtratiōis taz dehys ofde alysred cent/alqcer/fpioqua/fullana/madrona/ rif
aliquadecima vel primitia/pifces autem qui decem caffitios nonvendant vel aliter diſtra
in mari vel albufera et ftagnis cequijs et aº hant alicui. Si vo noui emptores falem qui
lys aquis falfis et dulcib9 capiuntur :vendi remanferit veteribus emptonbusde fuo an
fine obftaculo zinterdicto noftro et nřoшuz no emere noluerint vel noopportuerit ipos
alteri9 cmuflibet libere poffint in ciuitate illum emere cum forte fufficientiaz falis has
valentie: & duci & vendi extra cintatez & per beant:ipiveteres emptores non vendant vt
totum regnum Walentie et alibi vbicüqz ex alijs ditrahant fiue alienent ipm falez alicui
tra regnum valentie in tota dominatione et noui bo emptores non poffint facere falez in
wuriſditione noftra et cuiuflibet alterius: et
fra tépus fiue annum quo venditusvel tra
nos et noſtri vel quilz alij non inhibeamus ditus fuerit alij : cum tot? ſal illius anni fiue
nec interdicam, aliqua caufa modo iure vel temporis pertineat at prozez empto:é. Wes
occafione o pifces quos de quinta albufere rum fifalez nos vel noftri fucceffores non ve
aut de iure nobis ptineti in mari ficutfupza diderimus : & ſalem illuz facere voluerimus
dicitur habemus vel hebimus vendank pu quantumcüqz demus vel expēdamus pro fa
mitus &pifces quos pifcatozes ceperintvel ciendo et ducédo illuz non pollimus exigere
habuerint:ymo pifces noftriz pifces pifcato vel acciperenifi folúmodo.xij . denarios pio
ruz vendant fimul et eodem loco z hoza zté fanecha currentifalis.Et nos et noftrizem
poze & qñcunqz viſuz fuerit piscatorib9 7 EM ptozes fiue quocunqz modo falis detentores
ptorib9pifciuz . Clues aut quecapiuntur ducamus faciamus duci z ponamus mitta
in albufera z mari z cequijs et quibuſt'z alijs mus & teneam⁹ infra ciuitatez valentie ſuffi
aquis trimis et celo z terra capiencium ſint cientiaz falis ad vendendu: & non accipiant
imperpetuŭ : 7 de eis aut ratione iparuz nos vel détur vncß p currenti fanecha falis que
bisz noftris aliq? non detur: nec etiaz detur in ciuitatevalentie z eius termino vendetur
de eis aliqua decimavel primitia.C Sal ciui nifi folummodo.xij.denarý vſualis monete.
tatis valen, vendať in ciuitate valen. etper mniainfuper fingula fupradicta pnos
zomnes fucceffores noftros cocedimus lau
totuz terminú ſuuz z in mozedre/ ſegozbio
altura/caftronouo/perica/eflida/ztotaſua damus & approbam9 ftatuimus imperpe 6
montanea/z onda/burrianaz caſtilione bur tuũ valitura. Datuz mozelle.xij.lx's.Feb2oa
vfqz ad gradum de opeſa/ z in culle ry.anno dñi.AB.cc.l.
riane/
ra/alzezira/telua liria/piua/bunyol/ macas
fta/turis/madrona/ et in oib9 caftris villis
Melegifte nec alij aduocati
et locis citra puquaruz z citra piedicta loca
aduocent in ciuitate vel regno/necdetur li
20 fanecha itaqs currétis falis que in ciui
bellus/nec pcedatur in caufis fecüdü legum
tate valen.er eius termino vendet non accis
formam /fiufticie confilio iuratozuz scom
piatur nec def a ciuib9 fiue hitatonb9 predi cozum discretioné et ſcom fo20s determinēt
cox locozuz/ nec etiam ab aliquib9 alijs prí omnes caufas. XXXVII
uatis et extraneis vndecunqz fint qui in ci⁄
utate Waleñ. et eius termino emerintſalez Querint vniuerfi q nos Jaco Correls.
nifi tantú, fy , denarij vſualis monete & non busdei Rex aragonum /
amplius.Emptores vofalis qui a nobis vel valentie zë. Cum propter plixis for cards.
baшulo não ipz emerint: teneant ſalez qui de tates elongamenta queperues em is
niunt in caufis que agitantur per legiſtas et ୪
fuo annofupauerit dare nouis emptorib? p
trib9denarijs fanecham in loco vbi fit fal: aduocatos :que ad vtilitate gentiuz poffent pri 7
pro qtuo? fanequá in cóquaz albufere:z pro facilius terminari.Jdeo per nos inŕOS VO
v.denaris fanechaz in ciuitatevalen . Et ve lumus et ftatuimus imppetuuz o nullus les
teres emptores totuz ſalem tradere teneant gifta fiue aduocat poffit vti officio aduoca
nouis emptorib9 predicto precio:nifi pro mi tionis in ciuitate valentie z toto regno eiuf
nozi pretio illuz dare voluerint.Et nichilde dem:nec dare libellum.nec procedere fecun
fale retineant: exceptis decem caffitis falis dum formam legum in caufis que in dicta
ad vfum fiue expenfam domus fue:fed ipfos ciuitate vel Regno predicto agitabuntur .
b v
Priuilegia
Immo voluimus & ftatuimus imppetuú o publicaruz &pontium: & ciuitatis cuſtodiā/
fuerit cöftitut9 cum confilio iuratoz eiuſde preſtandum cequiagiuz : de fuo conferrete
neant: cum non fint predicta int fordida mu
ciuitatis ſcom diſcretioné et puiſionez COM
rscom fozosdicte ciuitatis iudicet et deter nera numerata.Cinee et hereditates que
minet oës caufas criminales et ciuiles q ad poffint rigari donent cequiagiu:13 dni ipaz
eum peruenerint : omni forma leguz raduo vinearú z hereditatú aquam accipe ad riga
cator penit? exclufa. Et fic volum dicta dum noluerint. Et fiquis aliq loca poffidet
conftitutio heat femper z inuiolabiliter per que non confueuerint hactenus irrigari : fi
petua robons firmitate.Datu apud alcani voluerit illa loca redire ad agricultura pof
tium.viij.li's.marty.anno dñi.ØB.cc.l. fit illa rigare abfqz alicin phibitiõe.Et do
net inde cequiagiuz ſcom tenozez alior vici
licidij difcurrere inviam :fi in via aqua exire ditum :vel penfio aliqua : vel fi pater vel mr
poterit . alioquin donet locum aque ftillici vel ambo infimul :vel tutoz pupilli vel pupil
di : p que fine incomodo vicini dñi ftillicidij le collocando filios filias pupillos vel pupil
las alicui in matrimonio dederit in dotem
exirepoffit . Aicinus etiam medium parie
tez poffit ex toto remouere z illum reĥedifis veldonationez ppter nuptias rem cenfualé
care inuito vicino : leuare quātū voluerit: quam pro alio teneat:vel aliqua de predictis
zrelinquat lumina et feneftras aptas :fiibi certo precio apreciata vel non apreciata : no
antique et prescripte fint. Et alius vicinus teneatur oño reivel alicui alij faticha facere
pollit imitere tignuz vel cohoptura eo loco neqz laudimiū inde dare. Datú çaydini.vj.
carga/pip mediú mozabať, carga:fucre mes martec alcofoll.ij . denarios carga: arroça
dium mozabat.carga : enfens laca cangiella no fie piquat.ix.denarios carga:biafil vnuz
gingebre/claſſa mediú mozabat.carga/rega mozabat. carga: datils obulu quintallum.
licia.pij . denarios carga /roga .x. denarios Datuz illerde lil's ſeptēbris.arno dñí. AÐ.
carga:ozchiqua alcarauia/courezazer ftany cc.l.pumo.
lu duodena/tot drap de coloz „vi, denarios/ carius iufticia curia vel iudex in toto regno
drapdela hilla.vi.denarios/barragás z dia valen.nec teneat vel heat aliquod officiú pu
psblanchs de narbona ‚iij , denarios pecia/ blicuz vel aliquă iuredictionez . Datú ofce
bala fuftanis.ij.folos/bala de draps dènatu iiij.li's decembas Anno dñ.AB.cc.l.j.
radedzapia de lerida.i.denarios/peciafar
zill.xvii.denarios bala totapeça de fuftani (Demodo teftamentoż z aliag
oboluz/tela derems et de tries ex quo fit ins vltimax voluntatú. XLII
tegra.vi.denarios/tota altra tela obulu/ca Um nichlfit o magis hoibus de
nonuz auri filati obulú/ſagimē.v.denarios beatur vt fupreme voluntatis
carga alquice et barragans.ij . denarios pe poft iam alio velle nō poffüt :
cia/cauall quipas per vendre mediu moża liber fit ftillus: & licituz 98 iterú
bat.fivendit in villa.vi.denarios/muli rōci noreddit arbitrii . Jdeos nos Jacob, dei
ni.ij.denarios /boues/ afini.y.denarios:mul gra Rex aragonú valen.č. Der nos roés
tones porci capri hirci vnuz denariuz/ çabo fucceffores nãos in ciuitate z toto regno vas
9
i.denarios quintallú/ farracenus qui trans leñ.imppetuú ſanctimus & paterz mater de
feat per mare vel per terraz caufa vendendi ductis primo debitis ziurys reftitut oia
mediuz bilantiuz/larracenus de redéptione bonafua mobilia et inmobilia acfe mouétia
vnuz biſantiuz & quartuz/vinuz bladũ vnú in teftamento vel älibet alia cor vltimavoź
denariu carga /caualli muli rōcim qui caufa luntate int omnes filios & filias exlegitimo
voluerit eqlibus vel ineqlibus diſtribuant detetores aliquo nãoд reddituŭ et alij offi
atqs donent. Non obftate aliquo iurecano tiales noftriponantzdonent in oibus fupra
nico vel ciuili.Datum illerde.x.ll's ſetébris dictis:z illi etiaz qui pro nobis caftra vellos
Anno dñí.AB.cc.lj. ca aliqua tenueruit : nifi fuerint milites qui
De qbus & per quos zälr fiat cōferant pro rebus inmobilib9 astenuerint
derealenquo. Concedimus etia o oparij
stributio et tarratio folidi libre. XLIII
fiue pcuratozes aut quocüqz alio note nun
Querint vniuerfi q nos Jacob9 cupentur domo fratru piedicator aut fra
deigra Reparagonum valen zë. truz minox aut quozúlz álio; ozdinú vel ec
Der nos et oës fucceffores nãos clefiarú donant ponat in oibus fupradict™
ozdinamus ftatuim? imppetuũ CStatuimus etiaz o de fingulis proquijs
Y quil'z civis & hitato: ciuitatis valen.z ter ciuitatis eligātur duo velplures pbi hoies
mini eiufdem ciuitatis pro oibus mobilibus juxta arbitriuz pbozu hoim ciuitat : qui ele
et inmobilibs bonis fuis que ßz et habuerit cti leuent comune F3 tatrationé qua ipos fa
in ciuitate valeñ. z terminó eiuſdem ciuitat? cere oportuerit. Sz nung baшulus vel iufti
illum dareduosdenariosvel plures vel mis liqua bo medietas comuni ciuitatis ppetuo
nusprolibzadenariozu rei inmobilis.donet applicet . aliquo cafu caufa iure vtaliqua
et ponat .iuj. denarios fiuedupluz pro libra ronenobis et noftris vel quibuft'z alis non
rei mobilis.Et qoës milites quitenenti te dicant necreuelent qntitaté fiue partez qua
nuerint aliqua inmobilia de realequo caufa dederit vnufquifqz vel pofuerit in cõi etkui
emptionis pmutationis dotisvel cuiuft's al týs & quibufl'z alijs reġalib9 ¿ vicinalib9/et
terius côtract vel tituli femp p20 illis inmo nos et noftri ipos collectores& quoſt'z alios
bilib9ponant donent in oib9 fupradictis : non copellam⁹ addicendú z reuélandű ipaz
aut in inmobilia que de realequo tenuerint quantitate. Curati vo qñ aliqö falarium
comuni ciuitatis penit? defemparét . Et q prolaboze fui officij no pceperint : apredict
clerici à bent veldecetero habuerintdomos preſtationib9 fint exepti z penitus abſoluti .
hortos vineas vel äftz alias poffeffiones in Et collectores parroquiar a predictis ſimtr
ciuitatevalen . terinino eiufdé:ex donatiõe fint exepti. Et à femel elect? fuerit collector
nra velexcaufa pmutationis emptionis vel in predictis fecúda vice no eligat.Statui
cuiuflz alteri cötract :ponant et donentp mus infup o de oibus mobilibet inmobili
ipis inmobilib in oibus fupradictis/except bus bonis:vnufquiſą leuet pamit9 ¿dedus
illis clericis generofis qui fi fectares exifte cat oiadebita que alicui debuerit:quib⁹debi
rent poffent rite zdebite effe milites:qui ta> tis primo deductis faciat in poffe collector
les clericigenerofi apredictis preſtationibus fupfanctadei euangelia iuramentu : o bene
folidi z librefint exepti.nifi de realenquo in et fidelt fm tatrationé factapro vna quaqi
mobilia aliqua tenuerint:pro quib9 inmobis libża rei mobilis z inmobilis donet et ponat
lib de realenquoin predictis modo predicto quantitatëfiue parté : quã ei ptingeritdare
conferre teneant Et o oms officiales curie in illo comuni:itag cum dederit dicatper fa
nre quocüqs note nuncupent: fiue affiduevel cramentu qo fecit omittitz donat bene z fi
non affidue curia nram fequant:ponát zdo del'r qntitatéfiue parté qua ptinet ipzdare
"
nent in oibus fupradictis et pro oïbus mobi in illo comui: Fm tatratione facta folidi z lis
libus tinmobilib9 que in ciuitate z termino bze.Etnos noftri non faciemus aliquez ci
ciuitatis habent & habuerint:et & baulus z uem et hitatozem ciuitatis valeñ.et termini
iufticia zalmudaçaffus et quitz emptores z eiuſdez ciuitat) imunē fiue francũ apzedict?
I
Jacobi primi. XV
feruicis et expenfis : zalijs regalibus et vici noude farchdonet duos folidos /carga de
nalib9 predicti folidi & libre. Jedicta itaq nous nofcades donet duos fotos/cargadar,
oia z fingula per nos roës nřos fucceffores gentviu donet.i . folos/cargade vmellodo
ftatuimus obferuent firmiter z inuiolabi net.y.fotos/cargade indi donet.ij.fotos/car
hiť imppetuù in ciuitate z toto regnovalen . ga dopiment donet.i.fotos/ carga de coral
et nunc iure aliquo rōnevel caufa in aliquo donet.ij.folos/carga de granadonet.ij.fol's
per nos fucceffores nãos:vel qualibet aliā carga de galadonet.ij . folos/cargade coto
perfonaz valeant reuocari infringi vel anul donet.ij.folos/cargade enfens donet.ij.fol's
ları.Datum valen.pridie idus febzoari an carga de galangual donet.i.folos/carga de
no dñí.AD.cc.l.primo. maftec donet.i.fotos/cargade gomadonet
Quomofoluatur lezda in der i.folos:cargade çucre donet.ij.ſolos:carga
deroles donet.i.folos/ carga de violes dos
tulap ciues et hitatores regni valē. XEVE
net.ij.fotos/trofell de cordes donet.ij.folos
dicta lezda que per terrāvel per marèdertu mille folos infradonetde. f. vfqz.xij . ſolos.
fedebeatdari . Statuerunt itaq dñs rex et palafrenus donet.vij.fol.roncinus donet.v
dict9 magiſter tépli et dict9 Buillermus de fotos/mulus donet.ij.fotos/egua donetpro
mōtecabeno pro le et oibus eor fucceffonbs paffagio vnú ſolidű/ barca cũ timone donet
et pbihomines vnuerfitas valen.pro fer pro ftaca.xij.denarios/poftea non debetdas
oibus eorü fucceffonb9 imppetuu: ampli⁹ řepro ſtacha per totú illuz viaticuz quoufqz
non exigat̃ nec accipiat per terra vel p mare in villamfuam reddatur/pollinus cauallius
dertufe rōne lezde vel poztatici fiue pedatıcı donet, xij. denar, migde raudo? in quofint.
ab aliqb9 ciuib9 & hitatonb⁹ ciuitats zregni xxx.faumatedonet.iy.ſol”, nauis vellignum
valen, et ab alijs mercatoub9 et tranfeutiby donet pro qualz gabia vnuz mazmodinúfe
pauat extraneis vndecüqz fuerint: nififz nar/centenarius de boquines donet.xviij .8.
inferius cötinet.Videlz o carga piperis do quintallus de lana donet. vi.8. fair de mul>
nerduos fol's.monete curribilis pani z vino tonines donet.xviij.8. millenariusdenaps
indertufa/cargade comi.ij. folos /carga de donet.xúj.d.cargade boix operata.xvij.8.
batafaluadonet.ij.folos/carga de citoal do carga de regalitia donet.xij.ö.cargadamel
net.ij.fotos/carga de cera donet duos fotos/ losdonet.py.8 . media carga de fultanis do
carga de alum çuqueren donet.y.fotos/ car net.xij.8. Bedia carga pannor donet.xij .
gade aluzde plomia donet.ij.folos/cargade 6.cargade arrocio donet.xy.d.cargadaue
alum de caftella donet.y.folos/cargadegin nesdonet.fi . d.cargade roga donet.xij.8.
gebze donet.i . foltos/carga de canpicllado carga defabodonet.py.o. cargadalú dalap
net.y.fotos/carga de giroffe donet.ij.fotos/ donet.fy.8.iudes vel iudeadonet.xij. d.far
túj.8.emiñade ciurons in qua funt tres är, oaobar/ftos/cozdees /obia ofpart odepal
terie terracone dōet.vi.8.emina delinosdo ma obrada oa obzar /obza de terra/carbo /
net.vi.8.emina ozdei vel farine aut totı9 les exarcia obradade canez quaz aliquis poztet
guminis donet.iij.8.et obolu /cargaderos ad opus fui ligni:fi non erat in filo ad opera
deverell donet.vi.d.carga de alum de bolca duz: aut aliquis dñs ligni qui emat anchoraz
donet.vi.8.quintall de ploma donet.iiij.8. zin continenti faciat caz infepare non donet
quintallus de coure donet.iiij.8.quintallus vnc aliquaz lezdam/et allea nec cepenichil
deboradonet.iiij.8.bacon9 carnis falſe do donet Statuim infupo aliqua piedictor
net.ii.8.barca fine timonodonet de ftaca. non habeat vng aliqo retonuz. Predicta
uiij.8.reft quitiade toto ipo viaticodestaca itaqz omnia et fingula laudamus pcedim9
quintallus de datils donet.iiij . 8. quintal de et per nos zoés fucceffores nãos ftatuimu?
donet.iiij.8 . ſporta de figues de maleca ode cargavini fit de.xvi carterys valeñ. q8 ē
non debet dare lezdā fi extravilla per hoiem longationis foluat debita creditozivel credi
XVI
Jacobi pzimi.
libza predicti indi de bagadell: dece3.8.p20 les velfemouentes: nec equitaturā militš vľ
trib9librisde quolz alio indio/et tanaylata pbihois vel filior fuor diu equitabunt
expletata quidquitz tücunqz fupauerit in in ea: et fi miles vel aliquis pbushomo ciui
tanaylata expletata remaeat nobis & fit nfz tatis vel regni noluerit foluere: non inue
ao nas ppzias voluntates:r emptors & De nianeextra domuz fuaz res mobilesvl'femo
tētozes qui ad tépus vel imppetüuz a nobis uētes:iufticia pignozet debitozé infra domű
velbaiulo não ipaz tintozeria emerint vel te fuaz:ita tñ o non pignozetveftes ipius debi
nuerint héant ligna z fic9r ſolaz et magiſtrú toris vel familie füe:nec armaturas ppnas
et alios hoies neceffarios etvtiles ad tintas ipi debitores vel familie fue: nec caxias aut
faciédas fine miffione z expenfa aliqua illor fcrima :necrobam lecti vel camere quavtaf
quiibi tinxerint.CStatuimus etiã imppe in lectis & in ſedilib9 ſuis. Et ſinõ inueniant̃
tuuz & femper dentur pro alnea panni dë lis mobilia extradomū vel in domo milit}:iufti
nor de ftupa tinti indio preffo.iiij.8 . zde in ciavendat de inmobilib?:iuxta menfurā des
diode gaz.iij.d.pro alnear de indiofubtilio bitivel malefiti declarati:piecedente tamen
rigaz.ij.8.p2o alnea fustane donet.y.8.7 citatiõe facta F3 for vale. Datis valē.vij .
oboluz proâlnea fiue fitviridus fiue blauus idūs aprilis anno dñí:ØÐ.cc.l.i .
(*
2
Privilegia
foliduz per libraz : tazde mobilib9 3 de in nullo modofit detent duz tamé iuret fuper
mobilib9:quia fi hoies dictox ciuũ nōdarēt fcta dei euágelia : velfit iurarepatus & non
vel foluerent infupradictis feruicis niſi pro B3 vnde poffit foluere penfioneTupius noia
hereditatib9 quas hent in ipis alchareis:to tam.ABandantes iufticie valē.7 carcerario
tuz mobile cor remaneret eis fraquz: 7 ppt eiufdez curie prefentibus et futuris : & hoc
hoceffent melions ditiōis illi quihitant ftatutu mandatū nŕm firmũ habeat zobf
in corpore ciuitatis vale. ad quealiqui ipor uent ppetuo: ptra ipm non veniant aliqua
refpondebat: o núc talis queſtio fuit facta rone.Dat tirallon.viij.kls Junij.anno dñí
in aragonia z cathalonia: hoies afogati z AB.cc.l.Quinto.
nibus qs prodñis fuis tenuerint:illi tales ni obferuari:ita optra ipaz non veniāt necali
hil donent vel pferant cōuni ciuitatis valë . quezSuenire pmitant aliqua rõne : prouifo
de dictis hereditatib9 et poffeffionib9 quas tamen q perhoc ius nŕm non pereat vel in
prodñis fuis tenuerint:de alijsvo bonis mo aliquodiminuat.Datú calať.vij.ll's. dece
bilib9 vel femouentib9 feruiat z ponat in co bus anno dni.AD.cc.l.v.
atc futuris imperpetuum : q aliquis vŕm Pipzpoft dies nros hēretis regé zdñz natu
non eiciatur nec copellatur exire per aliquez rale:nifi nos volútatě nŕaz alt mutaremus
de poffeffione aliquarü hereditatü domOF T Volentes et pcedentes ac madantes vobis
poffeffionu: feu quarūťz aliaz rerú quocüc firmiter äten, harisfimo filio não domno al
titulo aut rõe quacuos poffideat:fine fnia iu fonfo infanti aragonieiuret) z faciat, homa
dicis preheunte. Abandam igif baiulis iu giu o ipm &fuos poft dies nŕos heatis regé
ſticis & vniuerfis alijs officialib9nfis & locú vim zdím naturalez . Dat. ilerde.iiij.ll's
nŕz tenentib9 pñtibus & futuris:q hancnre ſeptembris anno dñi. AB.cc.l.vij.
cocelfionis cartaz rataz z firmā heant rob
feruet: faciat ab oib9 firmiter obfuari: ita C2 per tufticia valentie prima
ɔtraiðam non veniant nec aliqué venire caufa determinet: et fi appellatú fuerit a p
pmitant aliqrōne.Dat.calataiubij vij.kľs mafententia o iufticia poffit aliú iudicé nō
decembrs anno dñi.AD.cc.l.v.
ſuſpectuz delegare: z ſi adicta finĩa fuerit ap
pellatuz & cozaz dño rege fine debito termi
fuper certis debitis hic er, netur LIIII
preffis nullus poffit elongari. LII Querintvniuerfi :q nos Jacob⁹
Querintvniuerfi q nos Jacob⁹ dei gra Rex aragonuz valeń. Të.
dei gra rex aragonuvale.č. Con Fidelibusfuis baiulo iufticijs et
cedim et indulgem vobis vniuer probis hoibus actoti vniuerfita
fis et fingulis hoibus valeñ. z ter ti valen.ſalutez zgřaz.Noueritis nosvidiſ
minor eius prefentib9 et futuris:q per las fe literaz vram continente o obferuaremus
elongationis qs alicui vel aliquib9 ɔtravos fouz a nobis vobis datu in titulode appel
vel aliquezvŕmi decetero cöcedam9:non inte latioib?: quéfor vobis prefentib9 z futuris
ligat aliqs effe elongata re depofita feu aco mandam⁹ volum obferuari in hunc modú
manda.nec adebitis que rõne dotis vel exos v39 puma caufa determinek per iufticiā va
uary :aut rõe venditiouz z emptionú heredi len. fi appellatú fuerit a prima fentencia:q
tatu:ſeu quaruntz aliarú poffeffionu vel rez iufticiapoffit aliuz iudicez non ſuſpectuz de
inmobiliú aut pro facto aiedebeant: cuz ne legare:et fi afcoa fnia ftiterit appellatú:vo
minez intendam9 ab his vel cox aliquo elő lum⁹ q ſcoa appellatio ad nřaz preſencia de
gare.Un fi aliquis a nobis Iras elongatiois voluat.ita o coza nobis fine obito termine
obtineat:lreipe quo ad pmiffavel cor aliqo tur :tamen fi caufa peccuniaria erit vel alia
nullius penit? fint valozis:nifi de eo inipfis nimis valens.ccc.fotoz: volumus q veniat
fiat métio fpālis . Badantes baulis iuſtici ante nos pofta bis fup eadé fuerit iudicatú.
js & vniuerfis alijs officialib9 fubditis nřis IDoc tn intellecto q fi ille qui appellat veni
prefentib9 et futuris: qptra hanc pceffioné revoluerit cozaznobis per maliciaz proter
nŕaz non veniant nec aliquez strauenirep tia fentécia audiéda:q ftatiz in ipo ingreffu
mitat aliqua rōne:ymo ea obfuente faciant itineris ſatiſfaciat alteri parti: arbitrio iufti
firmiter ab oib9 obferuari.Dat.ilerde.iii . cie vale. in expenfis factis et faciendis circa
lfs.feptembris anno dñi.Ak.cc.l.vý. appellatione.CJte iam vobis coceffimus p
foiz et per priuilegiü q8 inde habetis et tes
Abfolutio iuramenti zhoma nett : & nemo exeat de poffeffione nifi p fniaz
gij preſtitor dño infanti iacobo. LIII iudicis: quez fozü & dictú priuilegiü võlum
et madamus in oibus obferuaritnon in ali
Querint vniuerfi: q nos Jaco
b9dei gra Rex aragonūvalē zč. quodepiri.bandamus iufticis valeñ. pre
Abfolum vos nobilestdilectos fenti z futuris o cotra predicta non veniat
nŕos richos hoies et milites : ac fi confidunt in noftrigravel amoze. Dat.
vos fideles nãos alcaydos ciues valē.7 vni dertufe nonas marcij anno dñi.AB.cc.l.vy.
bello conciuem vestruz coraz presencia nŕa : piant non amplius. Clboc tamen addicto
qui ex parte veftra nobis oftendit negotiuz vt profalario abinitio ftituto in cauſa prin
veftrü:quo audito placet nobis quat de vna cipali et appellatiois vel appellationum po
quaq parrochia ciuitatis eligať vnus pios ftea fequentiuz:nihil poftea recipiant . Etfi
i
bushomo fuper regendis officijs carrāris gratis eis offerat omimodo a tali pceptione
albellombusz cequis infra ciuitatem: & que fe abftineant : cauentes folicite ätinus huic
funt extra : et fuper omnibns alijs negotijs nreconftitutioi fraudē nullaz adhibeant: et
pertinentibus counitati:et o dent confiliuz quicüqz inuent? fuerit trasgreſſor huius edi
Zauxiliuz iufticieſcom forum a nobis vobis cti publice pmulgati poft interdictioné fue
• aduocationis
datum :et mutentur de trib9 menfibus: &fint :bono fuor pro media parte
bidum nobis placuerit. Item volumus iacturaz patiat:nŕis turib applicanda.Ju
et mandamus quatinus eligatis duos pro der aut qui hoc taz falubre ſtatutú vidicare
bos homines qui nominentur ſecretary :qui neclexerit: priuats officio iudicādi dece mar
duo petant accipiant et audiant compotum charu argéti penānŕis largitiõib⁹ad iúgēdā
omniuz iurium que pertinent counitati ciui incurrat . Volum peterea & mandam⁹ qua
tatis: et q teneant cariam cumpriuilegijs a tinus dictaöftitutio publice pmulget /ne ali
nobis vobis factis et omnia iura pertinétia quis poffit pretendere ignorantiaz ſimulatā
comunitati:quitamen duo dent & teneantur Dat.apo caftilione de burriana nonas iulij
reddere compotum coram dictis electis de annodni.AB.cc.l.viij .
tiam et calummaz aduocatozuz multa diſpē asindeanobis hetis meli? plem ? ptinetur
dia et infinita grauamina fuftinere ; et cum Etpcedim ac ftatuum⁹ q indict) muris bar
nobis cozdi fitfubiectos nãos a laboribus t bacais vallis & placijs: aliquedom ? vel aliq
et expenfis releuare : et illozum incomodum alia ediffitia non fiant per aliquos: fi inpla
noſtruz reputantes . Jdeo prefenti fanctiõe çia mercati qua vobis dedimus vel in aliqui
decernimus et ab omnibus valentie ciuibus b9 alijs placis & murisbarbacanis rvallis
habitatonbus obferuari volumus zrmanda quevobisdedim9 cuz cartis as a nobis hēt) :
mus.Statuentes q omnes aduocativalen: alique domus fiue aliq edificia facta funtp
comozantes hoc moderamen in falarijs reci aliquas pfonas : que inde licentia & cóceffio
piendis teneat et obferuent:v3 tali modo vt nem habuerint a baiulis noftris dicte ciui –
li caufa fit ftimatiois centú mozabat.vfqz ad tatis à diebus fiue temporibus citra quibus
Jacobi primi. XVIII
predicta omnia vobis dedimus conceffim9 Acobus dei gratia Rex aragonu
vt in cartis quas inde a nobis habetiscōti valentie rc. Fidelib9 fuis baiulo
netur:volumus et cöcedimus vobis qy oms curiez totivniuerſitati valeñ . ſa
ipas domos et edificia predicta accipiatist lutem et graciaz :intelleximus &
empetis: et de ipis faciatis veftras propias epus et parrochiales rectores valëtie petüt
voluntates :non obftantibdonatiomb9fiue a vobis o detisdecimaz z primiciazde ouis
ftabilimentis abaiulis noftris inde factis : gallinis pullis et olims & vuis parralozuz et
qm omnes ipas donationes et ftabilimenta porcellis & ficubus zaliozuz arbox: et etiam
ex certa fcientia penitus reuocamus.Tamen purpura & candelas quas mortuis duci fece
volumus q donationes et ftabilimenta per ritis violenter auferunt vobis: volunt qui
baiulos nfos inde facta za nobis fpecialiter contrahuntmatrimoniuzet o retinent can
confirmata cum cartis vel cum firmament delas que feruntur ad baptizandü pueros **
anobis factis ſpecialr: plenaz in omnib9ob et q tenemini in ipis candelis ponere dena
tineant firmitatez:itavz & de ommb9 tribu rios.Quare madamus et phibemus firmi
tis cenſib9 fatigýs et laudimis quedare tes ter vobis diftricte quatinus aliqua defupza
nentur pro predictis domib9 ¿ edificamétis: dictis non donetis : nec pmitatis ab eifdem
refpondeant nobis illi qui ea teneant & poſſi clericis fuper his aliquaz violentiam vobis
dent z fui imppetuuz.Excipim ? tamen apre inferriquoufqs nos fimus in valeñ . Volu
dicta donatione & confirmatione/domos et mustamen interim quoufqz fimus ibi: do
furnuz quas etquez Raymüdus caftellani netis decima tritici/ozdei milli/adaccie/aue
Querint vniuerfi q nos Jacob9 feptimo idus apulis anno dñi millefimo.cc.
poze in ciuitate vale aliqua officia pro nobis dictos foros & confuetudines :ſemper decete
vel noftris:nec nos vel noſtri poſſim⁹ eistra rofucceffozes noftri teneantur iurare et con
dere vel comédare aliqua officia que prono firmare ipos foros et confuetudines : actes
de alys ibi exprefis donec : fuerit in ciuitate et confuetudines cozam omnibus prout fu
valentie. LVIIII perius eft dictum : fic femper fucceffores
су
Priuilegia
noftri vnus poft aliumdictam iuram et con nec celebretur nifi in iam dicto mercato: reci
firmationem facere teneantur fub forma fus pientes et cöftituentes in nia protectiõe cu
perius prenotata . Dandantes vniuerfis ftodiaetguidatico fpali: omis illos taz xpia
habitatoribus ciuitatis & totius regni vale. nos iudeos etiaz farracenos:qui ad dictü
prefentibus et futuris:9de dictis fors & cō mercatuz venerit in não ſpetiali guidaticor
fuetudinibus vtantur et vti teneantur dece comanda: ita o ipi vel aliqua bona que fecú
tero in ommibus caufis: et non de aliquo vel duxerintvel portauerint:velduci feu portari
de aliquibus alijs fozis vel confuetudinibus fecerint ad dictuz mercatuz non impignozē
nunc aliquo tempore vel aliqua ratione vel tur impediantur vel in aliquo agrauent cul
noua quaz de nouofieri mandam in illa pla manam a tots los richs homensdeles nřes
gia inquahactenus mercatü tenere cófueuis viles edels caftells : tant be als lochtinents
ftis: in illa placia que é cozadomib9 fratrú feus com a aquells qui no tenen qui fon enla
penitentie ißu rõi ad portaz deboatella per fenyona del regifme de vale.que façen home
quazitur admonafteriú ſancti vicētijatāvz natge fagrament al infant en Dere fill no
in dicta carraria noua zin fupradicta pla ftre :q comanoftre fenyoz plaura paffem
12
fiavfqz addictaz poztade buatella & non ali daqueft fegle que ells lo tingué el hagen per
K
bi dictuz mercatuz teneatur fingulis fetma fenyoz natural:e que li fien leals e feels cotra
nis in dieiouis. Predicta itaq donationez tots bomis:e quelguarden fon cos z fos mé
conceffioné raffignatione vobis & veftrisfa bres et tota la fua terra de mal/e de dan : e a
6763
cimus in hunc modú o omnia operatona in tot llur poder/e en confells/e en altres cofes
·0in
dicto mercato facta et de nouo facienda :tag qui li fiéleals e feels a bona fe e fens tot engā
13
m2
·
de longitudine etiã de trauers circüquaqs Retinents anos en aqueſt téps daműtdit e
Hummer
miniuz retinemus. Volumus tamen q cars fartez ni volriem fer :e noftra plena fenyoria
raria noua in qua dictum mercatum tene com nos la hauem en ells:e totes aquestes pa Y
bitur : habeat in amplitudine quadraginta raules fie meses en aquest homenatge ren a
palmos et beat terminos de logitudine a bal queſt ſagrament datendre e de complir abo
neis den polo vios addomuz fratruz penité nafe e fens tot engan. Dat illerde.vij.idus
tie ibu rpi/et fic pmittimus vobis et veftris nouembris anno anat.dñi.AD.cc.lx.ij.
bona fide o dictuz mercatum in aliquo alio
loco non mutabimusvel affignauimus : Nec TContinuatio forozum per in
mutarivel affignari faciemus feu permite Fantez Detruz primogenitü domini regis:
mus: ymo volumus et ftatuimus op in dicta Jacobi LXIII.
36
fuetudines tenebimust obferuabim9: tene
b9dei gra Rexaragonu vale zč.
riz obferuari faciem9 et nunc in aliquo cō feaffemus conftitutioez ſeu ſta
traueniemus aliqua rõne aut iure vel cauſa tutuz & aliquis iuriſta legiſtaſeu
fiue modo: put ipos foros tipas pfuetudi aduocatus non aduocaret in curia ciuitatis
nesvobis dedit zcöceffit: tenere zobfuare
valen, necin toto regno eiufdez: nec aliquis
pmifit fubfide prestiti iuramenti predictus libellus offerreretur in latino:et predicta co
önsrexpaternf.Et vt hec oia & fingulame ftitutioſeu ſtatutú no fuerit obferuata vfq
lius et firmi robozent zobfuentur:iurams
modo:ideo per nos et nños ſtatuimus imp
per deum et eius fcta quatuo: euuangelia a petuuz: aliquis iuriſta aduocatus vel alis
nobis copozal'r tacta:omnia predicta et fin iurifpitus non aduocēt in curia ciuitatis va
gula tenere zobferuare et in aliquo non con len.nec in aliqua curia toti regni:nec in alis
trauenire. Retinemus tamen illa omia & fin quibus appellationib9 deinde aliquo tépoże
gula capitula : que dictus dñs pater nŕ reti> exceptis apellationib9 que ad nos venerint
nuit qiriurauit predictos foros et pfuetudi necufticie alique regni predicti non admits
nes valentías: pieterea pieſenté cartā manu tant deinde libellum aliquez in latino necin
publica fcribifecimus: fubfcriptionenŕar romantio:fed iufticie et iudici fcribatvel ſcri
de queftijs et alys feruitys regalib9 & vicina regni valentie ziudicibus appellationuz: et
libus: poffitis eligere inter vos quatuor pro quarulibet aliarum caufaruz prefentib9 fu
bos homines ciuitatisvaleñ.vicinos vřos y turis : predicta omnia obferuet etdeinde
doneos & legales : qui prestito iuramento re perpetuo:et o boc iuret iufticie die qua em
cipiant iuramentú illoz hominü qui in dices. parabunt et recipient officium iufticiatus :
queftus & alijsferintis regalibi vicinalis et fiquis contra hec venerit : foluat nobis
busponere tenebuntur per foliduz et libraz pro pena centum ſolidos regales Valentie :
cú
•
Priuilegia
et iufticia qui aliter fecerit alios centum ſo , cipe tretinere fi vobis legata fuerint ab ali
lidosregaliú vale.et hoc quoſcienſcunc cos quo vel aliquib9 militib9 libere z fine alicuis
miffuz fuerit p eofde. Dat apo calataiubiū 3dictione:non obftate aliquo fozo valë.inɔ̃
pridie nonas iuni annodñi. AB.cc.lx.ú. riufaciéte: poffitis etia facere concabiú
de hereditatib9 vris cũ hoibus nří kuicij : et
Lonceffio facta populatozib recipe indecabiuz abipisde hereditatibus
valen o poffint fcindere pannos cuiufcunq eozunde: dum mō ipe hereditates přede qb9
generisfint in eorum operatozijs. LXVI concăbiuz facietis tm valeất äntuz tunc va
Querintvniuerfi q nos Jacob⁹ lebant bereditates hoim noftri fuitij : quas
pannos cшufcüqs generis fint inveftris ope lib9 & fubditis noftris prefentib9 futuris :
rators & vbicunqz volueritis: facere inde o predicta oia firma habeat zobfuent & nō
clamides /tunicas / caliguas/capas roïa qlz Queniant: nec aliquez ɔ̃uenire pmitant aliq
veftiméta que vobis placuerit:t illa veſtimē rone.Dat in alcharratio.uij.idus decebris
tadare vendere z facere inde cuicüqz volues annodni.AD.cc.lx.v.
C ritis vram in oibus voluntatem fine aliquo Lonfirmatio et perpetua con
impediméto z miſſione vřa. Abandātes ba
conceffio monete regalium/z conceffio moża
iulot iuſtice valeñ.7 vniuerfis alis officia batini: LXVIII
lib9 noftris prefentib9 et futuris:qfup pre/
dictis vobis nullú impedimentüvel ɔ̃riuz fa Wecunca regib9 et principibus
tiantvllo modo: dunivos z alij bener legatr ftatuunt in fua debentfoliditate
vos habueritis in eodez:r dum hoc non ves acfirmitate confiftere: nepcefs
niatotra fozuz valen.ymo vos deffendat ab Jfu tépons obliuioni tradanturde
oibus qui contra piedicta venire atéptarët. bentfcripture memozie comendari: cuz oĩm
Dat.in alaquato.xiij.kl's apulis anño dñí . habere memoriaz z in nullo peccare poti? fit
D.cc.lx.v. diuinitatis & hüanitatis nature. Mos itaq
predictus affenfur confilio omniuz predicto nos ferrari? matholes: Buillermus de por
rum: et ad inſtanciaz & requifitioneztam dis cano : berengarius camozera et guillermus
crozuz omniuz prob02uz homninuz ciUÍUZ T arnaldi iurati: z arnaldus ſcribãi guillerm9
aliozum habitantiuz in ciuitatibus regnis ſcribani:arnaldus de monterubeo , bartolo
predictis: nobisfupplicantiu et poftulantiú meus dedoffal :guillerm9 debelloloco iurifs
vna voce vt memorate monete regalium va perit?:berégarius dalmatij:ġueraldus mar
lentie fub eifdem forma rotunditate figura tini:minguet deboyffano:bn9 arnaldi:bers
pondere atqz lege quibus nunc eft:fecuritas nardus dalmaty.raymundus de populeto :
tez et firmitatem omimoda ac ppetuazpres raymundus de riuoficco:berengarius de pla
ftaremus:cozuz pus et iuftis fupplicatioib? nabartholomeus de ponte:ferrarius deap
inclinati. Der nost oes heredes ac fucceffo piaría:petrus merceri: rome9 pellicerij: ta
res nŕos qui pro tpefuerint ftatuimus imp maritus et gilabert9 ciues ciuitatisvalenti
petuú excerta fcia:et cöcedimusvobis pbis memorateper nos z totā ipius ciuitatisvni
hoibus ac cubs z hitatonbªoibus ciuitatū uerfitatem :et nos petrus de bofco arnaldus
et regno predictor prefentib9 et futuris: de monteflono petrus guaſqui z potius car
pmitim ac obligam nos fucceffores nãos bonelli habitatores villexať.per nos Teiufs
vobis & fucceffonb9 veftris imppetuuz: ❤P dez ville vniuerfitatez tota:et nos robaldus
fens moneta regaliuz valeñ . ſub eiſde forma voltozaffi :berengarius clauelli: iohānes de
rotunditate figura pondere atqs lege: quaz moza : arnaldus laurenti habitatores ville
nos noie não cudi fecimus z formari:infua muriueteris p nos et totaz eiuſdez ville vri
oimoda firmitate fecundú o núc eft currat uerfitaté:et nos bernardus fcribani carnal
imppetuŭ publice et pmãeat ato duret in ci dusde iuneta habitatozesville burriane per
uitatib regnis predictis:itav3 one ano nos et omis habitatores eiufdez ville:necnō
bis nec ab heredib9 vtfucceffonb noftris de etiaz z nos oms predicti fimul per nos Toës
ftruivaleat vel pmutari: necde nouo amodo alios habitatores regni valentie prefentes ?
cudi eiuſdez legis ponderis & figure: nec mi futuros: nos vniuerfi ciues & hitatores ci
nuivel augeri: etiá fi fortedicta monetami uitatis maiouč per nosz hitatores oms eiuf
nuerefintantú : q de ipa moneta ita elfz mo de ciuitatis & regni maiozić. ac infula; eiuſ
dicao magnúdamnu effet terre are neceffe dez prefentes etfuturos. Nos in omis pre
effet plus cudi de ipa fubformarotunditate dicti admitentes fpontanea voluntategřaz
figpondere atqs lege predictis : nos vel nři antedicta vtfupius cötinet:obligamus nos
fucceffores de ea plus cucifacere no poffim et heredes ac fucceffozes nãos z habitatozū
nifi de cófilio cöfenfu z voluntate pbox hoi oim regno pdictoz vobis dño Jacobo dei
num ciuitatis & regni valeñ. tunc qñ eozuz gra Regi aragonuz memozato etveltris im
pfilio in cafu predicto cuderer plus de dicta perpetuuz : qoms habitatores ciuitatis et
moneta: volum9 et cöcedim? ac ftatuim9 X villaruz piedictaruz z etiam regnoz predi -
ipa moneta in ciuitatevalē.tātuzz non alibi. ctozum :p20 fingulis domib :dum tamen va
cudaf fidelr putdebet ato bene: adhibitis leant bona habitatoris domus.xv.mozabat.
ex pbis hoibus valen.duobs qui cuftodiatr vel vltra quantúcunq plus valeant de leps
interfint ac videant vt ipa moneta cudať fi tennio in fepténiuz vobis & heredibus ac fuc
del'r putdebet acfupius Įtinetur. JP20mi cellonbus veftris darevnuz mozabat.videlz
tentes vobis nos pro virib9 labozare vt pre feptem folos dicte monete p2o mo:abat tang
fens carta afumo pōtifice pfirmatiõis gřaz túmodo: promonetatico fcilz ac affecurame
pfequatur : ob hoc vt quicüqz cōtra hoc ves todicte monete quilz teneatur: fed ille cuius
niret effet excomunicationis fnia innodatus bona non valebunt.xv.mozabaf.non teneaẼ
Czopter hanc autez ſpetialē gřam fupza aliq dare vobis velveftris rõne moneratici
dictaz quazvos dñs Jacobus Iker predict9 antëdicti. Ataméſi in vnadomo pluresfra
ad inftantiaz fupplicatiōezz reqfitioné nřaz tres aut fozozes vel confimules pione habita
nobis vniuerfis & fingulis habitatoub⁹ an uerint fimul : nondum diuifis bonis fuis in /
tatis z regnor predictor liberals exhibetis; ter eos: no teneant ipi dare aliq necfoluere
cúúúj
Priuilegia
vobis vel veftris:nififcom o hitato: vníus beantiurare o predicta moneta zoia predi
domus tenet pfoluerevt eft dictü:ita ti o in cta firma z firma héant vt fupius Įtinetur.
bocnullafraus adhibeat : 3 ſi duifio facta
Tomaioré vopredictor oimi ppetua firmi
fueritinter eos: quiſq cox 13 fimul hitarent tatē nos Jacob⁹dei gřa Rex predict in pre
fibona cor valuerint.xv.mozabat.velvltra fentia vŕm oim predicto:uz & pluriú richor
vnuz mozabať pro monetaticofoluere teneā hoim ac militus terrenře : tactis corpaliter
tur. Cao hecaut nos Jacob dei gřa´¡Rex à nobis fanctis quatuo2 euuāgelys & cru +
predicts: recipim⁹ a vobis predictis pro vOS cedni:iuramus p nos roes fucceffores nãos
bis & hitatorib9 oibus ciuitatū villařú zres predicta oia et fingula obfuare atëdere zco
gnor predictor obligationez vřaz prefataz plere: ac facere obfuari vt fupius ptinek fic
rone predicti monetatici z affecuramenti ps de9 nos adiuuet & hec scta dei quatuo2 euuậ
ntis monete regaliu memozate : Fm formā gelia:z cruxoñi polita coram nobis.os in
upшus cōprehenfaz: voletes pcedentes & fta fup infans Detr⁹rinfans Jacob9 prelibati
detes per nos infos fucceffozes:ac firmiter filij illuftris regis aragonu antedicti:lauda
precipientes nobis & heredib⁹ac fucceffonb9 tes excerta fcia approbates z pfirmates oia
noftris : dictú monetaticu per vos TIPOS fingula fupradicta: in preſencia predictor
foluat Fm forma monetatici ſupi9 annotata tactis ab vno quoq nŕ3 co2pozalŕ fanctis q
non obftate in aliquo carta a nobis vobis cō tuoz euuägelijst cruce dñi iuramus per nos
ceffa: queptinet q quecüqs exactio vel quod et fucceffores nŕos:predicta oia z fingula ra
cũąs comue a vobis p nos fiat : folui debeat taz firma femp bërë ato tenere et obfuare
per oës hereditarios & hitatozes ciuitatis r ac faceze obfuari:z nunc öuenire in aliquo
regni perfolidur libzaz:qua cartā locuz hře vllomodo ficdeus nos adiuuet z hec fancta
nonvolumus in hoc cafu :ymo qntuz adhoc dei quatuor euuangelia et crur dni pofita co
monetaticuz ipaz irritá effe volum9% inanë: ram nobis/actú eft hoc apo valeñ.xviy, kls
13in alys oib9 exactiõibus coműib9 r expen madijannodñí. AB.cc.lx.vj.
fis :fuú robur obtineat firmitat vt in ea ple tenentes continue equum
nius ptinek.Volentes & cöcedentes vobis T
certipretij ſeu valoris z arma fint fráquí ab
veftris fucceffonb9p nostníos fucceffores: oipeyta t'exactiōe regali . LXVIII
❤ dictú monetaticu pfoluere teneaminirſol
uatis vos zveltri fucceffores imppetuú apri Querint vniuerfi:q nos Jacobs
moventuro festo natalis di in ſeptez annos dei gra Rex aragonu valetie, zč.
rex tuncdefeptennio in feptennú impрętuŭ 1er nos et oes fucceffores nãos
indicto felto:z teneaminidare p20 mozabať damus cōcedim9r indulgem9 vos
vij ,fol's de dicta moneta vt fupi⁹tinet: qui bis pbis hoībus & toti vniuerfitati ciuitatis
numerus fepté ſoloz pro mozábať nō poffit valen.tam preſentib? & futuris: & om̃is illi
minui vel augeri. Volentes etiã o non tena ciues feu hitatores ciuitat) predicte plentes
tur aliquis:qui in diuerfis villis vel locis in futuri qui tenebüt ptinue equũ pretij quas
regnis predictis vel alto coz hereditates vl dragita aureoz : arma in ciuitate predicta
poffeffiones huerit foluere monetaticu : niſi fintfranquiduz equuz et arma tenebunt ab
in altero ipo loco; tm . Volumus nEC NON oi queftia fiue peyta ac redéptiõe exercit9%%
cōcedimus qvenerabilis archiepus terra quatz alia exactõe fiue demada regali:itavz
conen.ecclie qui pro tpe fuerit:tráfgreffores in aliqua peyta fiue qftia z redéptiõe exer
Tinuafozes pfiliatozes dictozes zfugeftores ctus vel qlibet alia exactiõe fiue demāda re
in hui9ftatutiɔ̃riuz veniétes:poffit excomu gali no teneat aliqd foluerefiue dare: fz fint
nicationis fentéciaz innodare. Iteftatui cuz oibus bonis fuis franquí z liberi zabſo
musvolumus & mandam : q filij et fucceffo luti ab oibus fupradictis:duz equuz & arma
res cariffimi infant) petri filij nřipdicti:vn9 tenebüt vt fupius ptinek. Retinemus tamé
poft aliuz fucceffiue qui in dicto regnofucce nobis rnfis qdicti equü et arma tenentes:
dent eidez: antec vos vel veftri fucceffores quosfupius emfranqm9: teneant ire in exer
iuramentu fidelitatis faciat) eiſdē:iurent ac cituz & caualcată cuz equo z armis qñocüą
Jacobi pzimi. ואא
fuerint ipi tres pbi viriprefentati : faciem9 fingulis alijs fubditis & fidelib9nřis regni
et creemus vnuz ex ipis quez magis volueri valen. prefentib9 futuris ad quos pites p
mus in iufticia curie nreciuitatis valen.an uenerint faluté z graz. Moueritis nos velle
tedicte:qui quidé fit iufticia pro nobis enřis q quit'zholes volentes aportare fuftāad ci
eiufdé ciuitatis et curie antedicte: exerceat uitatez valen . poffint eaz ſcindere minutaz
officiú fuuz bener fidelr acpotent ficut alie f. groffaz: facerefcindi in quibufcüqz lo
iufticie pfueuerüt hactenus exercere: & fic eli cis regni valen: rapportare per riuuz dego
gaf decetero annuatim imppetuú z creetur dalamar de xuqr : et p quetz alia loca dicti
iufticia in ciuitatevalen.vt fupius cötinetur regni:faluer franche aclibere fine dictu ali
et non aliter; et vnus qui in vno anno fuerit cuius plonefm o in foro valentinek.Uñ
iufticia ciuitatis vel curie predicte:no poffit mandamus vobis firmiter z districte ating
effe poftea iufticia per tres annos . Diom vifis prefentib9decetero non faciatis dictis
tentes vobis per nos enŕos q cōtramodū hoibus impedimentü aliqövelɔ̃riuz in apo?
et formaz predicta creationis z elections Lus tanda fuftaminuta vel groffa:qua aportare
fticie curie antedicte:nec contra aliqo predi voluerit rapportabut pterra vel per aqua :
ctor non veniemus aliqrōne modo vel că : ymo pmitatis eos eam aportare franchez li
ymo predicta oia obferuabimus zobferuari bere fine aliqlezda z pedatgio: quaz vt qo
imppetuuz faciemus putfuperi9 cōtinetur ab eis inde no petatis: cu lezda vel pedatgiú
Bandates firmiter baiulo não valē. z vní rönefufteFm foruz: nobis vel alicui non tes
uerfis alys officialib9 & locuz nŕz tenentib9; neantfoluere vllo mo put in dicto fozo con
tam prefentib9 v3 futuris: predicta oia tinet: fcientes o cum ipi hoc vt dictú eft pof
firma fempheant obferuent ac faciant obs fintfacerefm förum valen. prout in eoforo
feruari: z otra non veniant nec aliqué ɔ̃ueni plenius ɔtinetur: quicunq cotra dictuz for
2
#
20
repmitant aliqua róne. Dat vale.pvy.lt's in predictis eis moleftiaz aliqua fecerit zim
9
madi annodni. AB.cc.lx.vj. pedimentü: vel ɔ̃riuz ſeu ĝuamen intulerit:
iraz z indignatiōez nŕaz incurrat. Banda
De confirmatione mercati et
tes nichiloius firmiter diſtricte tenéti locú
noua conceffione eiuſdem. LXXIII
nŕm : &fuperiunctaris noftris regni valen.
uitatis valeñ.in illo locovbi nüc eſt:vz iuxta Datin alzezira.in.lk's febzoarij annodñi.
ſcťaz maria magdalene apo portam nouaz: AB.cc.lx.vy.
quil's poffit apostare fufta cötinget/a nobis feu noftris vendi ad certu
tép"feu obligari alicui pfone vel pfonis red
ad cuntatévale.fraquez fecure.LXXIIII
ditus et iura nŕa ciuitatis & baiuſievaleñ.in
Acob dei grarex aragonú valē . ipa venditiōe feu venditiõibus z obligatiõe
r.dilect fidelib9 fuis riquis hoi vel obligatiõib?: qs inde fecerimus nos feu
[nib9militib9 0: dinib9: vniuerſis noſtri non inferamus neqz mitam?iuſticiatū
Jacobi primi. XXII
valen. nec reddit9 eiuſdez nec ipm iufticiatú 5dictuz nim ftatutuz in ciuitatevaleñ.tlos
feu redditus eiufdez alicui vel aliquib9 vēda cis predictis ei cōtiguis aportabit mitet vel
mus nec obligem9 nos feu noftri:fz idem ius cögregabit in varellis fiue cubis vinears: vľ
faciat? remaneat ſemp perſe: ita v3 Pille et incellaris vinuz extraneü ſupius inhibitü a
illi quipro tpe iufticie fuerint valen , refpo fefto fancti michaelsvfqz ad feftü pentheco
deantde redditib9 et iurib9 nŕis oibus ipius
ftesvt dictú eft:vinuz ipm amitat propena:
iufticiat9 nobis & noftris zbaiulo não vale.
de quo héam, nos tres partes : ville quiipz
pel cui voluerimus loco noftri: pmittentes vinŭ inueniet z reuelabit ärtaz parte. Ba
vobis q nos noftri piedicta firma ſemp hé dantes firmiter baiulo z iufticie valeň, z vní
bimus atqz tenebim97 non ɔ̃ueniemus aliq uerfis alijs officialib9z fubditis noftris pre
róne. Dandates firmiter baiulis iufticijs ¿ fentib9zfuturis: q predicta oiafirmalemy
vmuerfis alijs officialib? etfubditis noftris héant ac faciant obferuari vt fupius Įtinek
prefentib9 et futur : predicta firma beant non ɔ̃ueniant nec aliquez cötrauenire pmi
cobferuent ac faciatobfuari: nonɔ̃ueniat tan aliqua rōne.Dat alzezire. vy.lils.mar
nec aliquezSuenire pmittat aliq rõe. Dat. tij.anno dñi.AB.cc.lx.vij.
coftes annuatim :aliq perfona non audeat a et ricos hoies milites ciuest alios hitatores
portare miterenec vendere nifi in vtrib9 vľ eiuſdez ciuitat) zdioc ex altera: fup decimis
portadoris tm necin cellarijs feu dolijs fiue primitus pfoluendis : fuper eccliafticis fa
cubis vinearys pgregare:in tota.f. ciuitate cramentis:quia decime & primitieſuntres a
valen.nec in locisvocat, boatella/exerea/ro vltra rõem retinere non poffunt fine piculo
teros/nec in alijs locis filibus contiguis feu aiaruz finevoluntate epi z capli z clericozuz
cōfimbus ipi ciuitati:vinuz aliqö extraneuz ad quosptinent:r epus & caplzz clerici ante
feu aliqruz villaruzvel loco regni valeñ:ni dicti petebat alia fuper premiffis ptra hita
fi vinuz illo tm q8 fit collecte ciuitatis predi tozes ciuitatis rdioc . que non videbant eis
cte:et fit talis pfone que in comuni valen.de peticum röne : nec q effetro o daret itafor
beat mitere ato dare. Volentes & ſtatuētes titer requirentib9 epo capto et clericis apro
qille vel illi qui intra ōfixű tös vinuz extra bis hoibusfupradict) ; qante nos recede
neuz:feu qo de alus locis fuerit aportabunt remus de ptib9 valē.per nos illa diſcenſio et
apo valentiaz in vtrib? vl'poztadonis vt di✈ difcordia determiaret:que erat fuper predi,
cruz eft:vendant ipm ftatiz & vendere tenea ctis oibus inter eos : 7 oper nos fiat decla
tur per tabulas z plateas valeñ, in vtrib9ſ ratio de quib9 quantü darek ecclijs decima
portadors: non in cellaris nec aliter per nos videntes & recognofcentes o magnuz
totú dictú tps: fed tranfactofefto pentheco fcandaluz fup predictis poffz ouri inter eos
ftes poffit quitz annuatiz ab ipo feito pěthe tractando loquendo cuz pte altera: zlabo
coftesvíos ad feftú ſancti michaelis aportare randofup boc ac coequador dirigendo ea q
mitere cögregare in cellarijs: z vendere in fup predictis nobis videbant bene ozdinata
valentia quotz vinü vndecüqz fuerit fine co cum voluntate raffenfu vtriufqz ptis tipis
tradictione alicuius plone . CQuicüqz vo cōfencientib⁹:q: honefti? & melius eſt cōpo
Primilegia
nere partib9 cöfentientib9 & fequi rigozēiu que p minutuz in ciftellis vendent in platea
r :deuz hentes preocculis dicim? iudicando 13 de amigdolis refcentib9 fiuefint in tracul
decem fupra detdecima recta lz in ppijs dos pro eadez :nec de parralib9 que funt & fuerüt
mib9 expendat de ferragine detur decima.ſ in domib9 rauallop valë. fupza tarragamĩa
decima pars:excepta ferragine que dabitur v3 in buatella in roteros in exerea/devniuer
bestusaratonis: excepta illa qdabit vni eq fis alijs parralib? vbicunqz fint detur deci -
tature oni eiufdez : hocfiat fine fraude/de ma.f.decima pars/de apib⁹de.xxx.libris.cen
pirys nucb9/7 pomis particijs maleĝnatis ree z vltra detur decima:fz de.xxx.libris infe
punis coztanis/auellanis/ceruis/mONS Nef rius nihil detur deblado aliquo alique expé
pulis/et alys fructib? arboz detur duodeci fe non deducant nifi tmmodo garbe que da
mapars pro decima propretio.f.venditiõis: bunturfecatorib9 teneant ad hoc decima to
exceptis illis & in domib9 ppijs comederint tius bladi detur in grano titurato et in area
fi aliquis aliquos fruct9 vendiderit per mi? decima detur:fi detur decima ſtatiz in ipa
nutum ita o in anno non habeat inde vltra vinea 7 de vindemia ipius vinee/de anferib?
quings fol's vel aliter in groffumvendantur Non DefDecima /de pomis citrinis/alberquo
de ipfis integra decimaperfoluatur /de oli ? quis/limombtarongijs/arangijs/cindrijs
uis et olшuarys tam fparfis no fparfis vbi albudetis non detur aliq decima fi expens
cunqz fint taz.f. in terra culta o inculta def dant in domubsvel per minutüvel in groffiz
pro decima duodecima pars: nullis alijs de vendant vi'ficcentur/de alfalç detur decima
ductis expenfis de fructib9 z amigdolis ref .L.decima pars: nifi fiat zdekbeftijs domus
centib9 que in domub ppys expendent nul et tunc nodetur decima de eadé/de canamel
ladecima perfoluať : nec etiaz de illis ficub9 lis çucaris non detur decima. CCooptozia
C
Jacobiprimi. XXIII
propter hoc logeriu exhigant necrecipiant . carrocio dño robolletı:blaſco maça: andrios
Sarracenia cofugerint ad aliquaz ecliaz lo nepote eiufdez :7 alijs militibus :arnaldo
caufa baptifmiterciadie qua ectiam ingreffi de romanino baulo.. mafconisiufticia :
fuerint baptizent: clericinon retineant fer arnaldo fcriber guillermo tamarito iurat
ros vel aliq que ipi farraceni in eclia intro valentie, & guillermo de bellolocho: f.de ap
miferút:ymo teneant ipos tradere dñisfuis piaria: bartholomeo de ponte : mengotode
miffa:fi defuncti alibi fepelliantur: fz fi eclia doo cloqrio pvniuerfitate rat.robaldo vol
parrochialis fit in tali carraria per quaire cozallis et bernardo demiraramon pro vni
cleranoprovniuerfitate gandie:et pluribus ditis noftris pitibus & futuris: & predicta
alijs pñtib9 etiã alberto de lauana leguz doś donationé fiue pceffioné nŕaz firmá þéant r
ctozemagiſtro egidio de lopinyé archidiaco obfuent & faciat inuiolabitr obferuari : quis
no turoleń, iacobo griu cuebarchiñ ¿ pluri cu autotra preſenté donatiōez nŕam in alí
bus alijs de confiliodniregis. quo venerit iram et indignatione naz & pe
T
Querintvniuerfi: q nos Jacob Anno.dñí.AD.cc.lx.vuj .
dei gra Rexaragonú valeń.zë.
bus aquis inde currentib9; itaq ex ipa ceqa fcia laudamus approbamus zppetuo confir
poffitis vos z vestri fuccellozes imppetuum mamus vobis vniuerfis & fingulis pbis hoi
libererigare molere: ex ipis aquis oia face nibus ciuitatis valeñ, zoibus hitatorib9 in
#B
Coun
illaz ptaté in illa ceqa qua illi cequiarijhent tis rpoffidetis quas habetis in terminodis
in alijs cequijs regni valë, in quib9 funtǝſti cte cuntatis vel alibi infra regnú valeñ.vbis me
tuti ab hoib trenře : vel quacüqz aliaz quả cũqz:excepta alzezira e termino eius. TEEL
20
vosficut in re vra eisduxeritis cöcedendaz mitentes vobis firmiter & fecure o nunc ip
Dzomitentes vobis per nos et nŕos nung fas donationes vt conceffiones reuocauim?
prefentez donationez reuocare ipedire vel in nec otra eas venire faciemus nec venire ali
aliquo uenire p nos vel interpofita plona: qué piitemus in totuvel in parté aliquomo tala
necpermutem9vos vel vros fup predicta ce do vel aliqua caufa. CJté laudamus appro 361
0
quia in aliquo moleftari feu etiaz impediri .
DIU
vel aqs inde currentib9vti fine vra vřou predeceffonb9 přis fecim z conceffimus ali
volütate . Saluo tñ fempo molendina nŕa qua ratione vel modo vfqz in preſenté diem
et quepro nobis tenent ad cenfuz vel certuz et hec omia promitimus facere laudari et a
tributuz héant aquaz ad molédú:quá hodie pbari atq3 perpetuo cöfirmari a cariffimo
habent there pftituerunt.ABandantes vi filio não infantepetro. Dat valen.uj.kls
carijs baiulis iufticijs z aljis officialib97 ſub julij annodñí.AB.cc.lx.viij .
Jacobiprimi.
XXIII
CLōfirmatio cuiuſdā privilegij
dimus detrarimus coreximus et emendaui
per infantě petru primogenitü de donatiõe mus cuz oibus alijs foiis qui in aliquo tacti
bereditatu et poffeffionu . LXXX non funt vel etia imutati:per nost nŕosfuc
ceffozes fine diminutiōe addictiõe correctiõe
Querint vniuerfi : qnos infans
aliqua perpetuo obferuentur: iuramus et ea
Betra illuftris Regis aragonú
maionc.rvalē.fili9:laudamus et predicta z infrafcripta oia cöfirmando: per
deum et fuper fcta dei quatuoz euuangelia a
cōfirmam9 illo prilegiü qö dñs
nobis cozpozaliter tacta piedictos foros cú
Rexpater ni vobis pbis hoibus & vniuerfi oibus additionibset correctiōibs diminutio
tati valen.ceffit fup donatioib? hereditatū
nib9r emendis in eis factis put vobis tradi
et domox et aliarú poffeffionú factis vobis
dim tenere & ppetuo obferuare: z in ipis ali
per euz et per partitozes eiuſdez:ſup priuile
quo tpe aliquid non addere detrahere corri
gijs et refcriptis ac cartis que facta fuerút
gerevel mutare:nifide euiděti et maximane
vobis et vniuerfis hītatozb9 valë. z fucceffo
celfitate fieri oppozteret: et q tunc fieret cũ
rib9 veftris: vt in code priuilegio pleni9 ptis
affenfu et voluntatevra: ymo per nos ToÉS
netur: excepto tñ retento illo puilegio qo
fucceffores nãos ipos tenebimus et teneri et
de interpretatione foror valen.loquitur qo obferuari faciemus & inuiolabiťr cuſtodiri .
nolumus in dicta cöfirmatione aliĝtinus cō
Tuolumus preterea z cōcedim? vobis vni
tineri. Dat barchiñ.iiij.ll's ſeptēbus anno
uerfis et fingulis hitatonb9cuntatis & toti9
dñi.AB.cc.lx. ix.
regni valeñ.preſentib9 et futuris imppetuz:
De correctiõe emendatione ac
nos proutiuramus & confirmamus predi
cofirmatione fo204 ac confuetudinú valeñ : ctos forosz confuetudines femp decetero fu
et & quil'z fucceffor Rex intra menſen apud ceffores nŕi teneantiurarez cöfirmare ipos
valen.bociuret ac confirmet. LXXXI fozos et cōſuetudines ac tenere z ppetuo ob
5200
Der nos infos volum9rpcedis nereduos pbos hoies in vno quoqz officio
19 minifterio et mercaderijs ciuitatis: qui fint
musvobis iurat & toti vniuerſita
ti ciuitatis valeñ.prefentib9 et futuris zſta de eodez officio minifterio fiue mercaderijs:
qui duo pbi hoies diligenter videat custo
tuimus imppetuú: q iufticia valeñ.quicüqz
eft et fuerit copellat diftringat cöfiliarios diant ne fraus aliq fiat impredictis officis
minifterijs z mercaderijs:¿ ſi inuenerit frau
quifuerit electip vos turatos predictos:ad
dem aliqua impredictis o ዋ illa fraudez reue
шurandüz faciendú facŕz in poffevro q fide
lent at dicant iufticie iûratis vel almuda
Ir cofulant vobisfm inftim a nobis pceffuz
çaffio ciuitatis:et op dict9 iufticia fimul cũ iu
vobis et vniuerfitati predicte. CJtè cócedi
ratis predictis poffit dare penă illis qui inp
mus vobis et ftatuim imppetuu :q vbi fo
rus valen.non fuficerit o vos iurati zɔfilia dictis inuenti fuerint degeraffe: hoc fm fo
ruz valen. vel km ſtatutu per vos factu.o
rij cōſulatis iufticie bona fide z fine engano:
lumus etiá o fi quos pbos hoies poſuerits
fi inde per euz fuerit requiſiti km equitatez
et fenfuz naturale.Et volumus et mandam9 ad aliq negocia ciuitatis faciéda:q poffitis
eos ponere cum iuramento vobis ab ipfis
ac ſtatuimus o cōfiliary predicti teneanĒve
prestito o ipredictis negotijs fidel'r ſe beant
nirecoza vobis qualzdier qlibet hoza ad re
quifitionë vraz vel nūtij vři:ad dandü ɔ̃fihú ad vtilitatez nŕaz 7 comuni valeñ.ciuitatis .
vobisin eis in db9 cos neceffarios hüerit) et hoctñ volumus obfuaredum nre placuerit
voluntati.Dat.valeñ.f.ll's nouembris an
cosduxeritis pfulendos: quicüqz vero pfilia
rius necligés fuerit vel venire noluerit coză nódní.AÐ.cc.lxx .
toub" xpianis villarü xat, alzezire/ ontinyé et vroz ſucceſſor voluntates inde penit? fa
t/albayde/cocentayne/gandie/rcuyllarie/ ciendas:exceptis militib9 atqz fetis:nos em
murtueteris /burriane/panifcole/ onde/fu // predicta oia & fingula que tenietis poffidets
gurbi/lirieį z mozelle/ac quarúlz aliarūvilla firmam⁹ damus de prefenti vobis z vřís
rum alcharearu & locop oim regni valeñ. ac · fuccefforib9 imppetuum ex certa ſcia zpcedi
fuccefforib9 vestris imperpetuu:oes DOMOS mus ac laudam : fic facimus vobis ¿veſtre
topatozia & caftra alcareas turres & hortos fuccefforib9 imperpetuú.fup predictis oïbus
capos zvíneas & quartz alias hereditates z & fingulis bonů finez & firmuz pactú de non
poffeffiones:ta regadiui deficano qsho petendofiue de non pueniendo r de non agé
dietenetis & poffidetisvel tenuiftis feu poffe do:ita v3 &pro predictis vel eor aliquo nō
diftis hactenus cum titulo vel fine titulo et poffimus nos vel nři fucceffores vllotpedes
qcunc rōne vel modo. Mec nō etiá per nos cetero facere vel mouere vobis aut vřís fuc
Infosfucceffores abſoluim9damusremitti cefforib9 in iuditio vel extra iudiciú petitios
m9rdiffinim9vobis z veftris fuccefforib9im nez aliquaz feudemanda: fz fitis inde vos et
perpetuú totú шus nŕmz oém petitioné et de vřífucceffores liberi et inmunes ac penitus
manda qo et quả impdictis vel aliquo ipo ppetuo abfoluti:ficut meli? et ytili dici ſeri
poffem nos vel nři fucceffozes vobis vel fuc biz intelligipot advŕm zvŕox bonuz & fanú
cefforibpřis vfqz in hüc preſente diez facere acfinceru intellectü. Volentes etiã et ſtatue
< mouere:p:o recognofcendis ipis domib⁹r tes q oés carte que reperiant facte ad ftabi
ipfo non poffim? nosvelnři fucceffores alis quã vobis rõe ipox embanoz feu portallo
quas hereditates aliquor hitator dicti re iam factor in ciuitate et terminis valen.vel
gni prefentiú vel futuro emparare p:o her in prenoiatis alijfq villis alchareis et locis
mis nec alij vel alis cas dare. CItem nos dicti regni valé.hēmus z hērevel mouereim
lacob dei grapredict⁹rer:cũ hac eadé carta ponere feu infligerepoffum aut poffem , im
pernos roes fucceffores nãos laudam9ɔce pofterú qualz rõe:faciétes inde vobis 7 vřis
dimus rǝfirmam vobis pbis hoïbus & vni Tempbonú finé z firmu pactuz de non peten
uerfitati: hitatonb9 hoib9 & fingulis cinta do:ita.l.q rõe ipo embānor feu portallo
tis valen. & vniuerfis & fingulis hitatoribus iamfactor vt dictus eft non poffim , nos vt
xat.alzezire/ontinyéti/albayde/cocentayne nřífucceffores facerevel mouere aliqua peti
gandie/r cuyllarie/muriuetis/burriane/pa tioné vel demandā vobís vel vřisfuccefforis
nifcole/onde fugurbij/lirie/r mozelle raliaż bus:nec vlla pena ciuilé vel criminalé in vos
villaruz alchareaz locoz oim regnivaleñ. vel res vras earōe imponere feu infligere vl
xpianis vz tam pñtib9 futuris imppetuú: lomō:f3 fitis inde vos et vři fucceffores cum
oms embānos & portallos etiá factos in ciui oíbus bonis võis hitis et habendis liberiet
tate z terminis valeñ. 7 villis predict) acter inmunes acpenit ppetuo abſoluti:ficut me
minisfuis per quacüqz vel qfcüqz plonas: 7 hus et vtilisdici fcribi z intelligipot advim
damus etia vobis et vřis fuccefforib9 imper ´et vřouz bonuz fanú z fincerum intellectü.
petuú licentia et ptâtez faciendi deceteroli/ Item nosJacob9rex memorat9: per nos
berezfecure embannos z portallos indomi zoës nŕosfucceffores abfoluim9 z Diffınım9
b9přísfitis inffra ipam cintaté valë. vel ex acremitim9 vobis vniuerfis et fingulis dza/
tra in terminis fuis: t int? ipas villas & ter perijs ac alijs habitato:b9 oibus et fingulis
minisfuis:ita.f.q de folo terre feu carrerieq ciuitatis valen.z terminozű füozű etpať.cal
fub ipis embānis ēvelerit vfqz adbigastpo zezire/ontinyeti/albayde/ cocétayne: gadie
rú embannozút fint zotineātür . xx. palmi al cuyllarie/muriueteris/burriane/panifcole
nee vale.in altuz:7 ipos portallos poffitis ondě ſugurbij/lirie/ r mozelle ac aliar qua/
facere in carraría hente in latitudine, xviij. rūlz villarú caſtrozú alcharearut locorü oiz
palmos alnee predicte : fic non oppozteat regnivaleń, predictis prefentibus et futuris
vos ipos portallos tomareretro:ex quoipa imppetuũ : omné petitionē r demādaz acpe
carraria fitdicte latitudinis : non obftatefo nas ciuiles & criminales quas otra vostres
ro valen. dicente q quicunq opabit tomet vřas faciebam habebam9: & facerez here
duos palmos retro:necfo:o etiã quidicit o fiue mouere poteram et poffimusvel poffe
nemo embannos poffit facere nec befcalmos mus: ea.f. rone quia in alñãdo pannos lane
cum nos ip3 for quantú ad dictos embānos Talios nofuiftis vos vel antecefforesveftri
portallos impiedictis vt dictü eft emende vſiduob⁹ digitis quos vltra alnādare et ac
mus & corigam⁹de voluntate vřa expreffa. cipedebebatis fm foruz: 7 q vos forfitan vľ
Veruntñ fi illa carraria in qua ipi portallus aliqui vŕm feu anteceffores veltri in officis
feu portalli fient erit ftriction .rvuj. palmis: que vfqz hodie tenuiftis vel inmiſterijs vřis
tuncipos portallos quos ibi volueritis face autin alys quibuflz vſą modo vſi fuiltis cō
revos feu veftrihabeatis tomare retro per trafoшuz valen. vel cōtra priuilegia a nobis
duos palmos:fm o per foшuz valeñ.eft : nifi vobis facta:vel cötra ftabilimenta feu man
ti paries vbiportalli fient iam alia vice to data facta a nobis vel nŕis officialib9 ſeu tes
natus fuerit retro per duos palmos (coz fo nentib9 locum ním: autfi in ipis in aliquo er
Petrípzimi. XXVI
limenta feu mádata nfa feu baiulozů nřozum m9p nos et nŕosfuceffores pdicta oia et fine
feu locumenŕm vfi fuiftis vos vel anteceffos gulafupi atenta atëdere et oplere firmit ac
res vří vfqz in odiernum diem . quocuną mo inuiolabir obfuare et facere obfuarı vt ſus
H
leñ.qui dicit qvltra alnam dentur duodigiti cung dederűt nobis.iij.mozabať vnuſquiſqz
in alnando pannos:quoniam nos ipſum fo et itavltra vnú mozabáť dicti monetatici qo
rum de voluntate vra expreffa quatum ad ip daredebebatis dediftis nobis reſiduuz dicko
fos duosdigitos dandos et recipiédos anul rum mozabať p20 feruitio predictor:et fic re
lam9 et emendamus. CUeruntň eſt ſciendú cognofcum , nos effe paccatos de vobis de to
res
o confirmationem cöceffiões et abfolutões to monetatico predicto qö adictofefto nata
predictas non intelligimus facere nec facim lis dñi ad duos annos nobis dare debebatis
ITe militib9 ſeu infantionibus nec clericis ozdini vt dictum eft:et quantum ad ißz monetaticú
bus feu religiofis perfonis : fed tm ciuibus r clamamus ros etvros quitios et penitus ab
tri
hoibus nŕis feu nŕíferuicij dicti regni taz pre folutos:et recognofam vobis q a iam dicto
fentibus. f. futuris vt fuperius continetur fefto natalis dní ad noué annos prime vétu
k
et o non intelligimus in predictis concedere ros et continue cōpletos non teneamini noz
velabfoluere fraudem vel iturta nobis facta bis vel nŕis monetaticumfoluerefiuedare.
gelijs et cruce- dñi cozā nobis pofitis : iura cũ iuŕdictiõe ciuili et criminali . LXXXV
dij
Priuilegia
zdecanúpcentozé/ſacriſtā ? capiz valen er al leñ.qui elect? eft in eßz olceñ.et etiã plecraty
tera:fup co v3 qz vos epe decane pcentozz fa < qui in qbufdä alijs cartis anno tráfacto co
crilta z capl'm valeñ dicitis & dixiſtis pluries fectis inter nosz vos ac ipz fup predictis cõ
q nos iniuriabamur vobis ecclie valen: tā tinebat: qquidé caffe zirrite factefunt p mes
fup tercia pre decimax quâ retinuerim vfqz diú.f.in hunc modü:q vos epus beatis medi
modo modo papimi ciuitate dioc.valen am & decan⁹ cũ capto alia media: caftrũ nŕm
de caſtris & villis ňŕis:ex donatiõe etiá quaz villa de rullella :7 caſtrú ním z villá de gars
pmifim9i curia mōtiſſoni ipi valeñ ecclie fa giofita in regno valeń z dioć vřa cuz fontu/
cicnda: etiafuppoffeffionib9 mezqtarūĝs dinib9 ipfox 7 hoinib9 z feminis tazxpianis
dedim ipi cctie put in inftris ide factis plei farracenis bide hitantib9 z hitaturis cu
nofcik ǝtineri. Ad q nos dicebam? reſpōden iufcüqzfint vel erunt aditiōis & cũ tertia par
do o dicta tertia pte decimar potam⁹ pcipe tenŕedecime dicti caftride gargio: cum al
debati : q dicta diffinitio no valebat peovz bus regalib, et perfonalib9 quocunqs noie cé
qp capt3 valen firmata non fuerat: 13 tmp feantur: generaliter cú omibus alijs iurib?
ipm ferrariú epm &7 quiqs canonicos ipíus ptinentijst affrontationib9 fuis ac terminis
ecclie à túc tpis de curia nfa erat: 7 etiã q² di bermis & pplatis cultis ricultis:que nos ibi
cta ecclia i dicta diffinitiōe enormit erat lefa: hémus theredebemus: ficut vnos melius té
ppta dicebatis dictā diffinitioné ſeu ?poſi poze farracenoz ad ipfa caftra & villas perti
tione in aliquo no valere:z nos dicebam eaz nebant z pertinere öbebant qualibet roemo
deiurevalere. Tādē nos iacob⁹ dei gřarexp dovelcaufa: ficut melius & plenius NOS MO
dict9 atendētes z volètes o dicta eccl'ia: qua do ipfa caftra et villas cuz piedictis omnib?
nos eripuim⁹ de manib? paganozú 7 ppiofa et alijs iuribus noftris tenemus & poffidem
8
guine adquifiuim ac redegim⁹ ao cultu fidet actenere poffidere debemus : ad faciendas
Ï.94
1
inde vestras z vestrózum omnimodas volun
.$N
xplane:ſpalib⁹priuilegijs gaudere obeat:vo
•¿
lentes etiã tollere zdirimere oëm qſtionem r tates:prout melius zvtilius dici ſcribit intel
materia qitionis:q inter fuceffozes nãos rip ligi poteft et excogitari ad veftrü et veſtrozű
fam ecctia poffz impoſterü exoari: cupientes comoduz fanum bonú ac fincerú intellectum
etta ora multor claudere: à poffent dicere q Et conuenim vobis per nos z heredes acfuc
nos iura pdicta ipfi9 ecclie iniuriofer volun ceffozes nãos predicta omnia & fingulaconte
tariedetinem9: 13 km plcíaz nŕam nos teneri ta fuperius et expreffa que vobis dam, vt ſu
non credam ?:tñ ad honoré dei z briffime gi pia continetur :facere habere z tenere perpe
nis matris ei?: z ob remed: ũ aie nře & pdecef tuo in pace:et effedefenfores et quirentes ins
fornror : q2 vobucu , nec cũ bicta ecciano de contra cunctam venientem perfonā : oblí
luim litigare:z in recopenfatōez ac emenda gantes nos et heredes et fucceffores noftros
petitionů oim pdictaru quas nobis modo fa de firma et legali euictione et guirécia vobis
ciebatis. Der nos roës fucceffores nãos da et fucceffonbus veftris. Retinemus tng far
m9 cócedim⁹r affignam imppetuú að ppzí raceni ibi remãeät.Et retinem ? etiã indictis
um arbitriú liberú z francú alodiú:vobis fří locis mōeraticũ nobis & fuccefforb9nřís.hoc
arnaldo di gra epo petro michaelis precētozí etiá retëto q fialiquo tépoze p vos feu vros
1
Jacobí primi. XXVII
nobis vel noftris questio moueretfup predi qñcunc put ciuitas cognouerit expedire.
ctis terciadecime et poffeffionib9 mezquita Dat barchin.lt's octoby ano dni.m.cc.lxxj.
rum z donatiōe ipius eclefie: donatio predi
cta quam nunc fecim dicte ecclie non heret T✩ in ciuitate vel regno valeñ.
robozisfirmitaté: z vobis fimilr remaneret non detur affadura. LXXXVII.
faluum ius vŕm in predictis prout modoha Ucob dei gra Rex aragonú valé
betis. Tad becnos frater andreasdei gra rč. Fidelib9 ſuis vniuerfis alcay
epus:petr9 michaelis precento : guillerm ? dis oim & fingulor caftrop villa
de alarico facrifta valen. totú captim valen rú regni valen. ad quos prefentes
recipientes ? grataz hentes donationez fiue Quenerint falutez et gram. fciatis nos dímís
emenda predicta pro nobis decano ecclefie fiffe affadura : que folebat recipi de oub⁹et
valeñ.cui? locus nunc vacat vtdictú eft:ap ganats illor qui oues fuasz ganatu adducut
probam⁹ ɔcedim⁹ firmam? per nos tfuc vel tenent in regno valeñ.ita o in aliquo los
ceffozes nrosremiſſioné z diffinitioné factā co vel caftro regni valë, non detur deinde de
de dictis terciadecime donatione z poffeffio ipis ouib9 vel ganat) aliqua affadura. Qua
7283
16 inde vobis factis pleni9 tinetur: nos etia zamoze.Dat.valē.kits.apulis anno dñí.
} cta oia firma tenere et obferuare: NuÑŒ in cis ac fecuritatis tranquilitatis nüc et femp
aliquoɔ̃uenire per nosvel interpofitam per gaudeat letenĒ:paces ppetuas ato firmas
fonaz : nec faciemus nec fieri aliq? pmitem9 indicto regno valeñ.inifitum9 :quas abvní
cōtra predicta vel aliq de predictis. Qd eft verfis & fingulis obfuarı precipimus firmit
actūvalé.iiij.id9 marcij āño dñi.AD.cc.lxxj fub forma inferi9pftituta. In primis į dicta
pace pomim⁹ftituim9 eccliaz cathedralez
T2 in vallo valeñ.non fiant he valen.zoés alias eclias ftitutas roſtituen
difficia: ymo facta dirruan ſi decetero fiat. das in eodéregno ; et oia monafteria et loca
LXXXVI . religiofa cum vniuerfis et fingulis ptinētijs
Acob bei gra Rex aragonú valé. cozüdez & iurib9vniuerfis.Cště inhac pace
e. Fidelib9fins iufticie iuratis z Aftituim⁹domos ordinú milicie tépli hoſpi
probis hoib? ciutat) valeñ.faluté talis feti toamis iberofolomitani calatrauer
graz: ppt vtilitaté comune toa9 z vcclefij : aliozu quozülz ozdínű: cũ caftris
ciuitatis predicte volum mandam⁹ äten9 villis alchareis & qbuflz alys poſſeſſionb97
in vallo valeň. deceteronulla fiat bedifficia pertinentijs cozūdē fiue quibuflz eoxvniuer
ymo volumus & madamus q poffitis ea dir fis et fingulis iurib.Ité in bacpace pftis
ruere fidecetero fiát ibi:non obftate aliquo tuim ricos hoies nobiles milites fiue burge
DIS
mandato vel conceffione de hedifficãdo ibis fes et aliosvniuerfos & fingulos hoies eiuf
OC
dem alicui per nos factis: mundate valluz dem regni cum eoz bonis Tiurib9 vnuerfis
ก
3
d in
Priuilegia
in primo capto de homicida eft predictü.tn legitime o cōpareat coraz locuz noſtrum te
fitimeref de fuga alicuius rei:de tali cafu in nentevel iufticia illi9 loci vbi comiffuz fuerit
3AGE
iuria paffus vel damnu fiue credito: poffit il maleffitiú:vel afupiūtario não citat? fuerit:
lum capez bona fua : ea intentiõe vt reddat et ille malefactor per fe vel p pcuratorez fuf
illu reuerfus & bona iufticie ciuitat) et caftri ficientez noluerit coparerez ſtare iuri:et fic
vel ville ppinquiozis vbi hoc euenerit vel iú perfuam ptumatiaz unta illius loci vel alie
taris vel alijs officialib9nris: et in tali cafu iunte cum ipa шunta fi neceffe fueritvenerint
dum pbet ligitime optimoze fugue illius rei fuper illum malefactozë z fuper bona ipius :
factufuerit nulla pena fufticat hmōi pigno ethmoimalefactoz vifis iuntis venirefuper
rato? vel etiam ocupato2. CJtez ftatuimus ſe ille fivoluerit emendare vel proferebit fir
❤ nullus fit aufus in caminu emere aut reci mancias dedirecto:pumo et in ɔtinenti emé
pere in pignusfiue celare fcientervno mō vľ det fiue reftituat in duplum vtdictuz eſt paſ
alio:remfurata raptaz fociata: q qui fece fis damna illa fiue res illas vel extimationez
ritrem illam amitat zreſtituatur ftatim fi ipfaru rerú indupluz: 7 reftituat et emendet
ne aliquo pretio dño cuius fuerit: z ille talis fuperiuntaris & iunte omnes expenfas et in
emptor vel qui receperit rem illa impignore tereffe: quas et quod fecerint propter illus
vel celauerit faenter vt dictú eft:tang male malefactor cotumatia a die videlz quaexie
didit rez illa'vel cui tradidit.CEt inter vni CJtem mandam et cöftituimus q fi aliqs
Jacobíprimi. XXVIII
viderit vel cognouerit malefactozez manife pro certo beant op fi inexhibenda iufticia iur
ftü cum maleficio vel fine maleficio:dum ipe ta poffe fciam eo fuerint necligétes in ali
malefactor fit manifeftus ftatim fignificet il quo vel remifli:pena códigna a nobis fine re
lum baiulo vel iufticie vel alcaydo vel fupra medio fcient fuftinebūt z hébūt. Dat.vale:
untario vel officialib9 quemvel quosprimo
iuuenirepoterit: illevel illi officiales noftri Cquil's poffit hedificare z fa
ftatiz in continenti capiant malefatozez illú cere domos in gradumaris . LXXXIX .
ficut fuperius dictú eft: vl ſcom o de шreet
Querintvniuerfi : q nos Jacob9
fozofuerit pcedendü. Si vo ille qui viderit dei gra Rex aragoñuz valeń. zč.
vel cognouerit vtdictum eft in hoc negligés Der nos et nŕosdam⁹ ocedim9
fuerit aut remiffus fcienter: vel dicti officia 1)
vobis Arnaldo fcribe:bartholo
les noftri alieni fe habuerint : quilz iſtozü in meo roigt.B.bages & alijs oibus & fingulis
남금
박금
fuo cafu malefitio illo reftituto in dupluz pe volētib9facere domos in du fete marie dela
은
'
na malificij feriak:f3 fiforte ifte talis inuen mar de vale.o poffitis facere ipas domOSDE
mis
toz fiue cognito? malefactor non poterit co fuſta travel petra fm o magi vobis placue
pi
mode inuenire aliquez de officialib noftris: rit libere et abfqs impediméto . Dadantes
ipe habeat licentia capiedi huiufmodi male baiulis iufticijs iuratis et alijs officialib9 et
factoze:et o tradat illuz officialıb? noſtris : fubditis nŕis prefentib9 et futuris dictaz
fi veroin tali loco euenerit o neutrű iſtozuz oceffionenŕaz obfuent vt fupius cötinet: et
comode facere poterit donet appellitū: vau nullúvobis impedimentü faciant ſup boc.
dientes teneantfequi appellitú piequédo ma Dat vale.viij.id9 iulij anno dñ . m.cc.lxx.j.
lefactoré quoufqs capiat illú fi cape poterit:
zfi forte intrauerit ille malefactor caftrü vt decima et primícia deturvt
villam nŕaz aliquã:vel caftrü fiue villā altes eft affuetuz. L אאאא.
ris cuiuftz alcaydus fiue iufticiavel locútés Acob dei gra rex aragonú valē.
oni in illo caftro vel villa teneantur reddere č. Fidelib9 fuis militib9 probis
malefactozé z maleficiu: et nifi fecerit ex túc hoibus & toti vniuerſitati hoiz ci
uuta fiue iufticia poffint le tomare ad castrú Juitatis regni valē.faluté et gřaz
¿villā 7 ad oĩa bōna eiufdé loci: etdedamno noueritis nos vidiffe marchuz de touía:gui
go in dicto caftro vel villa de bonis factum llermú de farriano:raymüdü caftellani:guil
fuerit fuper fatica coruz:nunc ſit facta vlla lermü çaplana:magiftrü guidoné iufticiava
emenda. TABandam q vnâ iunta teneat len. zarnaldú fcriba nuntios vros quos ad
fequi altera fineceffe fuerit vel monita fue nos träfmififtis fup facto mádati qo nos fe
rit. Cabandamus deniq q omis & finguli cim?ne aliqs aufus effz leuare bladůdeareis
bitantes in regno valen.tam rpiani o farra fine não baiulo repo valē, rõe decíme: r etiā
cent de pace quitzkm legem fuaz a.xi.ānis fup contétione qua hebat) cũ dicto eporōne
vltra turēt dicta pace fidelit obfuare : & qui primicier quozūdā aliox: 7 q? núci? qué epus
A predice9 ad nos mifit no erat inftruct? vt ea
iurare noluerit fint extra pacé: ¿ de dáno qʊ
eis factú fuerit nunc copellat aliquis eis in que cũ ipo facerem⁹ dict9 epus H3 p20 rato :
iudiciú vel extra refpödere.CABiles do qui nopotuim9 in dict negotijs aliqd pcedere:
non fuerit fecut,fupiūtarios ziūtaz prode fzq2ipe epus mifit nobis dicere p fuas lřas
fendenda pace:preftet.pr.folos :pedonus vo q erat paccat de oi gra quã facerem vobis
decem fol's: de quib9 heat ſuperuuntarı9 me, fup predict) :volum? q oia fupradicta in ſta
dietaté & nos alia medietatez. CEtvtdelin tu pustiuú reducant donec nos in eifdé vide
quentes forte fiue malefactores qo abfit cō am9.Quare vobis dicim9z mādam öten9
tra pacez ifta ob defectú officialiu não qua decetero donetis decimā 7 primiciā put has
lemcüqs excufationé hére non poffint:mäda cten9 ea dare pfueuiftis: ct fi qö ftatutüinp
mus fupiuntarys & alijs officialib? noltr q indiciú ectie vale.feciftis illo itatiz reuocets
3 querelantib9; quitz in fuo officio fiue loco fa Dat.in mōtealbo.xj.lil's. augulti anno dñi.
ciant exhiberi iufticie cöplementü : alioquin AD.CC.lxx.1.
Þ ííij
A
Prúmlegia
valeń rĉ. Der nos e noſtros abs aliquem cōtrauenire permitant aliquarõne
foluimus et diffinimus ac remiti Dat. gandie.iiij.lt's march Annodomini
nobis ablataz effe apo parufcola et cauquili inciuitate Ualētie diem fuuz clau
berum: et in locis alijs aliquib9 terrenie: et
P
Z
H
*
fit extremum.
|
omem etiaz penam quaz a vobis feu ab alys 16
mercatoribus predictis extraneis poffemus
petere ratione predicta quocüqs ure vel mõ
facientes inde vobis et veftrispactuz de nō
petendo:ita v3 q ratione predicta non poffi
mus vobis vel dictis mercatorib9 extraneis
.II.
Sequitur de priuilegijs concef et poteftate ipor
Os petrus dei grarex aragonú
fisp fereniffimuz dñm regez Pe
rë. pcedim ? vobis pbis hoib9 7
trum :filium et fucceffozez dñi re vniuerfitati ciuitativalen. pof
fitis quot'z anno in valeñ.duz nře
gis Jacobi fupradicti
placuerit voluntati eligere fer pbos hoies
Qualiter decime zpzímicie er in iuratos.f.duos de manu maÏOZITDUOS DE
foluantur manu mediocri et alios duos demanu mino
.I.
ri:quos quidé iuratos cum eos elegeritis te
neamini prefentare iufticienřovaleń.z шurēt
Ds Betrus deigra
rex aragonu maιozič ipi turati inpoffe dicti iufticie o bene & fide
zvale.comes barchiñ Iracvtitr adminiftrent negocia comunia ci
fuper mandamento qo vobis fecimus fuper ipos adipa cofilia:et in oibus còcilijs et 024
decimis et primitijs dandis nobis et ecclefie dinationib9fins teneant petere et recipeiu
téperauimus de confenfu veñ.S.dei gŕa epi fticiam ním vel locú eiuſdez tenété autaffef
valeń: & nuntior ciuitatis et aliquor locor fozez iufticie ſupradicti : zdent confiliúdicto
regni predicti fic : q deinceps dicta decima iuiticieqñcunqs ab ipo inde fuerint requiſiti
deo& nobis debita pumiciadetur in area t Veruntñ dicti iurati per fe abfqs prefentiaz
garba fideliter ante aliqy trituretur:ficq requiſitiõe dicti iufticie vel alterius locoei?
per vnaz diem integrā vel amplius &tritu poffintfacere zozdiare tallias copota z col?
rentfignificet decimario primiciario ove lectas quas inter fe facerevoluerint acetiaz
niant accipe decimā primiciaz:r fi forte die ozdinare:Et in fine cuiuftz anni teneant res
affignata öñsaree non poffet vel nollet decis dere copotuz de adminiſtratióe cox alijs ſex
mare et primiciare:q dictis decimarior pris qui annofequenti electifuerint in iuratos .
miciariofignificet aliaz diem:fi vo non vene Aftud idez cócedim9 pbis hoib9 muriueter?
rint infratépus deſignatú predictü : tam de fat, alzezirer gandie ac aliozuz loco regni
cima o pamicia ad opus ipo in area relins valen. dum nie vt dictü eft placuerit volun
quaf.Depanitiodetur in ſpica cũ fuerit tati. Dat ilerde.viij.idus ſeptembus anno
tallatú z in area agregatú in forma predicta dṇi GB.cc.lxx.viy .
De arrotio qolificcet detur in garbafitr in
area:fivero limungaf despica non ficcek:de Executozia fuper exfoluendis
turde illoin area.f.duodecima F3 g per pdi decimis. III
ctuz Jacobú inclite recordationis regez ara Etrodei gra rex aragonūvalē.të
gonu patré nŕz fuit ordinatü.Devindemia Fidelibus vniuerfis officialibus
ofcribat baiuli nii et eclie fivoluerit ad poz fuis in regno valen.cöftitutis fa
fas vel in carrerijs: 7decimā & primitiā reci lutërgřam:cuzde voluntate epi
piant in vineis put debet eis dari/de oluns valen . probox boim cuuntatis & regni valē.
carnib alijs oibus detur decima z primitia cópofitionez feu ordinationé fecerimus fup
fidel'rzfine fraude ſcoz o2dinatiōezdni pa dandis decimis & primitijs: put in ĝdaznŕa
tris nří predictă. Abandates vobis atúnius Ifa fup hocfacta i vobis tranfmiffa plenus
hoc faciatis feruari. Dat ilerde ht's feptem continet : et poftmodü fuerit vobis manda
bris annodñi.AÐ.cc.lxx.viij . tuz ex parte nŕa ſub pena qnquaginta ſolor
faceretis dare ſoluidecimā & primitiam
De conceffionefer iuratozum bene z fidelrper vniuerfa loca regni valen:
D ♡
Primlegia
aliqui hocfacere dicant vt intellexim9; mã pbis hoib⁹ & vniuerfitatib9 ciuitatis Tregs
damus vobis qtenus dictú mādatū ſup hoc nivale.tam pñtib9 futur imppetuú oes
vobis factú fub predicta pena faciatis inuio fozos ciuitativale.pceffos eidez ciuitati to
labit'r obferuari. Volumus etiam q illi qui to regno valé, z oià r fingľa puilegia eisdez
tépozevindemiaz in noiatione illor quoruz ciuitati zregno ¿cella y dictú dñz regé přez
vindemia erit fraudě fecerint:tacendo.f.no
nŕz et bonos vfus & pfuetudines bonas er a
men illi9 cuius erit :vel dicédo eam effe alte, busvfi fueritis ac Aneueritis tēponb9dicti
ri⁹ illi cun? erit penāfupraditā incurrāt. dni přis nři. Volētes et pcedétes y dedick)
Dat.vale.vy.lt.decéby ánodñi.m.cc.lxxix fozis valē.vfib9 et pfuetudinib9 bonis & pr
uilegijs libere vti poffitis & fine impediméto
Executona franquitatis lezde alicui : non obftantib9 aliquib9 prinlegys
et pedatgij . IIII. fiue ordinationib9 factis in priuz fozor vas
Etrusdei gra Rex aragonú valé leñ.fiue priuilegior predictozu: non obſtate
ze.Uniuerfis officialib fubdi rõe aliqua que poffs incotrariú allegari: nec
tis nŕís per regnú valē.¿ſtitutis obftante fnia aliqua lata contraforuz valé:
ad quos prefentes puenerint falu vel contra priuilegia fupradicta.
tem et graz : cum amb mercatonb⁹ cinta Et specialr concedim9z cöfirmam iufti
tis vale, cócefferim9 franquitaté de lezdis r ciatú almudaçaffiaz & fox decem dierū:reuo
pedatgijs non foluédis per totú regnúvalē. cantes tanullates expreffe emenda foi noui
cum puinlegio não vt ɔtinek in eo: mādam9 tpenfi regiminis facta :fup inquifitiōib9fa
vobis qtenus eifdē mercatorib9 cub9 vas ciendis que incipit:fozor interpretationez :
len predicta fraquitatē nŕaz inuiolabil'r ob itag deinde inquifitio fieri non poffit picu
•
feruetis . Dat.valeñ.lil's.decembus Anno ría:exceptis cafibus tri ptentis in fozovale.
dni. Ab.cc.lxxx.iij . necnos etia inquifitiões facere poffimus niſi
fitionu . Et de cöfirmatione priuilegij tuoz qtuoziurati poffint facere nouos quotos &
V. certa ftatuta: factis per eos poffint remo
iuratoz ¿ poteſtate ipſorum.
uere inde illo q es videbit expedire : ítatí
Adei noie. Moueritvniuerſi: q ofemper fiant cum filio pbox hoiz de ma
cum nos petr9dei gra rex arago numaiozi mediocri & minozi.
nú z cicilie inuenerim9 in ciutate
BATMAN
zregno valeñ.plur male tractata De confirmatione oim beredi
z inordinata:ex quib9 crues & hitatozes eiuſs tatufiue poffeffionu pplatoub regnifacta.
dem cintatis loco regni fe dicebat graua Etde reuocatione gabellar: & nunc pofs
ri:et per ipos nobis fuerit hüilr fupplicatú fint exinde fieri. Et quantú folii debeat pro
faumata bladi z vini. VI.
vt fup eifdé: fup quibufdä etiá ex foris va
len. dirigendis:dignaremur ad reformatios Tem laudamus cedimus cons
nëboni Itat9 dicte ciuitat) zregni iuxtanŕm firmamus ac etiam dam⁹de pñtí
aragō, přís nři aliozücs predeceſſor пrozz tenent vel poffident aut poffidebüt :quecüc
veftigijs inherere. Der nos infos fuccef fint et in quocüqs loco ciuitatis vel regni exi
fozes: gratis ex certa ſcia ac ſpontaneavolú ftant exquacugs caufa vel rōne ea habeat vr
tate laudam? ¿cedim? z cöfirmamns vobis hebunt aut poffidebunt cum titulo et abfq
Petripzimi. אאא
titulo: cum cartis abfqz cartis : z facimus penthecoftes furent in poffe iufticie dñatio
ceffare omis demandas i petitiões as ciuntr nemzfidelitatenfam fidel'r obfuare:ad nŕz
aut criminal'r pofueram aut pontfecera et comunitatis valeñ, comodú atqz bonum.
mus ɔtra aliquos itaq nuncvel in aliquo të
poze illas demandasvel alius pro nobis non The aliquis aduocatus de feca
poffimus tomare : nec in aliquib9 bonis aut no poffit vti tutela vel cura:nec dariin exti
bereditamentis aliquor ciuiu vl'hitator ci matozes:necducere vel pcurare niſitmvnā
uitatis valen.zregni :que p francũ & liberuz caufaz.Etde cultellaris & cerdonib . VIII
alodiu poffidebunt non poffim aliq dema Tem ftatuim9 z ozdinam9 ne ali
dare:nec aliquis pro nobis aliquo cafu vl'ali quis aduocat de ſeccano aut pro
quarōne:renunciates oi iuri ptra hec venié curatoz poffit tenere nec vtitutes
tí: remouédo ac reuocando oez exceptione la vel cura in curia:nec poffint da
Toccafionéotra bec venientes . CItemres riin extimatores fup venditiões quas curia
uocamus '
& annullam oms gabellas in gene faciet:nec poffint aduocare nec pcurare i cu
rali z fpāli queqs per nos vel officiales nãos ria niſi tm vnã cầm :donec ipa per fniam fue
fuiffent facte aut pfuete in ciuitate valë. nec ritterminata: ofi fecerit foluat pro pena ce
N
in regno aliquomő: qnüc gabelle aliqua tum folos: de qua pena heamus nos medies
110
ruzreruz vel aueriorōne fieri poffint : nec taté z comunitas valen, aliam medietatez: r
alio nomen eis poffit imponi in damnú cis fi ipam penaz foluere non poffz fuo officiooi
uitatis vel regni in aliquo redundaret. tpe fit priuat . CJtem ftatuimus ordinas
Item pcedimus qp faumata bladir vini mus o cultellari bahinarij ciuitatis ч regni
qo appoitabit per terrano foluant nifi tres valen, faciant cultellos vaginas quofcüqz
denarij vt in fozovaleñ.continet:necilli tres &quafcüqz voluerint: poffint vendere ipos
denarij foluātur nifi in loco vbi dicta ſauma quibufcüqs voluerint.Item ftatuimus et
ta vini vel bladi vender. ordinam⁹ accedimus: q çabaterij omstā
2 .2
(2, nullusfub certa pena aude pñtes futuri qui nouo ope çabaterie opa
ři voluerint int ciuitatez vel extra:non tene
79
nado: nec ali pro eo : in ciuitate cenfu etiure qo accipimust debemus accipe
vel regno poffit decreta vel decre annuatiz in opatonis carrarie çabaterie ma
SEER
tales aut leges aliquas allegare aliquomo › ionis ciuitatis valeñ.7 in alys çabaterýs lo
quibus nos habeamus medietatem et comu C2fivtatur otra fozuz vel pis
1
)
nitas ciuitatis valē.aliaz medietaté:f3 folú uilegia:q illis non preiudicet in fuo roboter
mō béant foros valen.allegare in oibus cau
valoze/et de impetrātīb⁹cartā ſeu puuilegiú
i fis ciuilib⁹ criminalib9.Wolentes tñ q li fo
fuper aliqua gabella fiēda/ rde mercimonų
rus valen.non fuficeret op fit cöfilior cogni et alijs rebus libere emendis. IX.
tioni pboz hoim ciuitatis & locox regni va
len.et fi foluere non poffz penaz piedicta fit Tem ftatuimus rozdinamus o fi
eiect9 afuo officior pauatus:itaq nōnung aliquis officialis vel aliqua perfo
poffit aduocare ibide: ad hec per iufticia et nafaciebatvel vtebat in aliquo co
iuratos copellant et fi per aliqué fuerit alle trafoxvalen.aliquarone vel otra
gatú :q iufticia illo non recipiat:q fifecerit priuilegia ciuitatis z regni: ille for vel pri
pena fimilez foluere teneat . Item Itatui unlegiú non minusvaleret :ymo remaéret in
m9z ozdinam? oper iuratos pbos hoies fua firmitaterobozer valoze. CJtem ftatu
ciuitatis valen.Ter pbi hoies fint electi vnis imus rozdinamus & quicúc hốpuuat vel
Cauiufq parzoquie:qui quolz anno in felto extrane⁹ qui impetrabit cartā vel priuilegiú
Priuilegia
a nobisvel filijs nŕísde quib9 fiat aliq gabel Item abfoluimus et diffinimus per nos e
lain cunitate nec in regno: o anuttat capo : nfos:ac etiamremitimus de fpāli gradës pe
itaq fandať ei ex toto: q moziak cum boc titiones r actiões cinles z criminales: quas
pbatufuerit legitimeɔtra illü :et o gabella facere poffemus vfqz in odiernuz diez : rōne
illa penit?fitdeffacta. Item ftatuimus et barrigio vel fractionű mozerie valễ. talia
ozdinam⁹q quitz libere poffit emere et vens ruz mozerian aliquo loco regni: vel gdir
dere oia bona et res mèrces quecüqz fint r rutionez domor:vel älibet vnione vel cloca
inquocus loco ciuitatis regni: quenon p ppli:vel alio modo quo erratú effz ptra for
hibeant per primlegiuz fiue for. vel rōne fcripturaruvel tractamenti captor
que nosduxerim⁹ocedenda:aut rõe facramé
Defalarijs notarioz proiftru tomuz factor per aliquos fuper for aragon.
mentis.Et qfcribentib9 teſtamenta nil por vfqz in huncpreſentem diez : dummō deinde
fit legari in ipo teftamento. Et q captiui fu non pleuerent in eisdez. CJtem volum⁹ ❤
gitiui no poffint faluari vl'defendi in aliquo per fnias vel ǝdénationes que facte fuerint
Toco X vel illate ptra aliquos pro aliquib9 ex dictis
Tem ftatuim9z ozdinam⁹ q no caufis : aliqua pena infamie non fit nec poni
tari qui exigentvel recipient ali poffit contra aliqué:non obftante fozovale.
qua qntitatez pro teftament) vel Item cócedim : fupercequiarius defuo
cartis nuptialib9 vel aliquib9 cō officio imppetuúfit eiect : vnufquifqz ex ce
tractib9 quarúcunc rerú:vltra optinek in quiarijs vtatur & vtipoffit km q erat anti
foro valen: priuent officio fuo reiciantur quitus confuetum.
tate per franchos nec etiam abfolutos:et o here molendina olet oliuaruz aut
non obftate prilegio coceffo vel cocedendo molendina feu almaceras ad op9 fuiz alior:
NOT
in loco vbi ipi captiui effet recollecti:dñi illo et op laborato? poffit molere parte fuain mo
OFF
ARE
.:
*FY
ruz captiuos poffint recupare ipos captiuos lendino feu almacera dñi bereditatis vel cus
libere here: nifi forte ipi captiui pnoctaue wus ipe voluerit. C3tem & quitz poffit mos
rint un locis farraceno guerre:ethoc effz le lere bladum oliuas alquena linosz arrociuz
gitime manifeftum . et oia alia vbicung voluerit. CJtem & qui
hibethō cuiuſcüc legis vel cuiufcüqz loci exi
Defalarijs notarioz p2ofcri ftat priuat vel extraneus poffit hofpitari et
pturis actis vel fententijs. Etde remiffione hitare cũ reb9fuis taueris : inquocüqz loco
barrigio mozerie.Et de reuocatione fuper voluerit intus ciuitatez vel extra . CItem
cequiarij. XI. ftatuimus et ordinam9 q aliquis tenere nō
caftrovilla turri aut qualibz alia fortitudie flaciataru.De fuftaneis . De menfurà falis
nifiin illo loco vbi ipfi voluerint:nō obſtanti Item q nihil foluak in tabula penfi/ r de bzu
bus aliquibus conditionibus fiue modis cō naterus. XIIII.
tentis in inftrumentis dels acaptes. Tem ftatuimus et ozdinamus per
auitate regnú op farraceni reg
De electione iufticie: uratozuz
nivalen tam nři alij poffint vé
ac multçaffij.Et quatr poffit öcimari . Item
dere quibufcunqs voluerint resz
inquibus cafib⁹ pena qrti excufat. XIII
alias merces fuas : emere etiã a quibufcüc
Tem ftatuimus 2 o:dinam9 imp voluerint : 7xpiani et iudei emere poffint ab
petuú:q in ciuitateri vno quoq ipfis reis vēdereres fuas.CJtem ftatuim
locop regnivalen quolz anno ter Zozdinamus & quilz tabernari poffitvende
tia die an feftü natalis dni fit crea re vinum in domo ppria fua: z qui domů pro
tus iufticia r elect?: ziurati in felto penthe/ pia non hebit poffitvendere in loco vno quo
coftes: ¿ muſtaçaffius in feſto ſeti michaelis voluerit : et etiam poffit vendere vinũ inquo
in forma quefequif: v39 iurati cum qtuo? cunc loco ipm emerit.CItem ftatuimus et
pbis hoib? de via quaq parroquia eligant ozdinamus o textozes flaciatarú poffint eas
vnuz pbuz boiezt nominēt pro iufticia:Tita facere de quacüqs voluerint latitudine; dum
erunt in valen duodecim in iufticia noïati et mopecten heat duas alnas in amplitudine :
noia illo fint poſita zabſcōdita in duodeciz et flaciate héant tres alnas zmediam in lon
redolinis de cera: vnus infans qui non ftete gitudine velplus quantü voluerint.Item
rit electioi predicte accipiat tres ex predictis ftatuim⁹ rozdinam? quilz poffit facere fu
duodecim redolinis quos ipe voluerit : villi ftaneos fm o fiunt in barchinlegalr atqbe
tres fint nobis vel tenenti locú nŕm traditi z ne. CItem ftatuimus z ozdinamus q men
preſentati: z incontinenti fine aliquo elonga fure falisfint oms rotunde z de eadez ampli
mento nos vel baiul nfi aptis redolinis pre tudine tam in capite 3 in ſolo: & quicũą vo?
dictis et vifis noibus eozunde eligamus tac luerit defale cum barcella: caz barcella mé
cipiamus vnũ ex predictis trib9: quifit iufti fureteide: venditores ipius falis vēdatip3
cía per vnuz annú tṁmō proxime tunc fubfe bonuz & pulcrú ac recipiès et abfqz broça ſub
quenté:quifaciat facŕm in fozovalen ptentü pena.lr.folor :quam pena iufticia exbigat er
Verunci fihō fuficiens pro iufticia non in/ beat loco nři.CJté o aliquis hō ciuitatisvt
ueniretur in altera ex parroquijs fupradictis regni nec etiam extrane? non teneat foluere i
ponat ibi de altera parroquia vbipluresin tabula péfifalariú necfuitiú põderatozi : nec
ueniant.Є iurati ac moſtaçaffius fub ifta for alijs officialib9dicte tabule rõne albaranor
ma fitr eligant.CJtem ftatuimus z ozdina nifi quätü teneat foluere iuxta for acipiať
mus& non obftante pena.lx.folor & nullus pro lezda ab illis qui lezda foluere teneant. z
poffzdecimare vel primiciare abfq delmario aboficiali dicte tabule qui fecerit:exto:ğan
não repi valent:quilz poffit delmare expletu tur per iufticia loco nří.xx.foli p pena quof
fuuz abfqz delmarioz primiciario per ciuita ciens fecerit otra predicta.CHtë ftatuim⁹z
té z regnů:z o bladű fit delmatú ac primicia ozdinamus o bunaterij poffint facere oms
tuabfqz aliqua pena fm erat pfuetum tpe panosde tota natura et de tota lana zde oi
dni regis přis nři.CJtem ftatuim⁹r ordiña bus coloribus:bene et legalr de filar depenso
mus q fi aliquis fuerit codénat fub pena qr illerdez devallib9 de motelfono:r facere etia
ti:z non bēbit mobilia vñ ſoluat:7 debito: añ panosde tota naturade frāça zde narbona
terminu vel retroclamú affignauit bonafua dūmodo peluz de boch fiue ſtopa non ponāt
fedecia que ipe voluerit:que luficiant ad fa in eis: 7 q ipi z alij poffint facere tintaz de oi
ciendú folutōez dedicto 8bito: 9 in tali cafu bus colonib9 ad opus fui z aliozuz vbicüqzvo
debitor non teneat foluere quartu . luerint:exceptisindi z grana.
Quair lezda exhigak. De armātibus ligna reginec alicui alij illos duodecim vel.xx.fol's
et de electõe iufticie gradus. XV nec alia qne crant nouo impofita quefolue
Tem ftatuimus zo:dinamus oin bantur nobis: q franqui fint a qntitatibus
ftra cenfualiŭ nŕox rinſtra vendi fupradictis treb9/2q farraceni laboratozes
tionum farracenox qui vendétur teneantur foluere dño hereditatis quidq, cō
confici poffint p quoflz notarios uētū fuerit int eos: 79 biffantios farraceno
Ciuitatis & loci.CJté ftatuim9 rozdinamus rú héant zrecipiant ab ipfis dñi hereditatis
ghoies villa non teneant dare cenaz alicui putcötinet in fo20/7 larraceni non forcië
pcuratozi : nifiti nobis r ſucceſſorb9 nřis: tur acciperefal : nifi ill8 98 emere voluerint
¿ Fré ftatumus 7 ozdinam ? q carnicerij nō per minutum. teftatuimus 7 ordinam9
pollint pafcere vel pafturare beftiariú eozuz illud decimü petebatur nouiter a capti
in vineis vel terris cultis abfqz volútate do tiuis farracenis qui ſe redimebāt a dñis cozű
minox fuo:um :alio modo niſi ĝ continef in dem fit penitus abfolutű: q non teneantur
fozo valen. Ité ſtatuim9 z ozdinamus q a foluere decimü fupradictü nobis: cuz tрedñi
portu gradus valen remoueak ſtacaq ibi po patris noftri non fuerit pfuetü.CJtë statui
fita erat rõne lezde:z pena tollatur que impo mus rozdinamus y gñalit cinlz hoi cintatt
fita erat cötratranfeuntes dictaftaca donec e regni cuiufcunq3 códitionis aut modi exi/
fcrutati erant : deinde exhigaf lezda legali ftat fiuefit diues aut paupe::fint falue veftes
ter z foluatur.Jtétollatur pena impofita co fue z alia qp fozuz valen excufabank pignora
tra barcarios liue nautas apportares fal de rip curiaz hoinibus honoratis. CJtë ftatu
alijs partibus pro expenfis coium : dú tamen mỹrozdinam⁹ y oës auers qui debeant gar
in fraudé falts nři valen fal nō apportét caus bellari:vzgrana indi/piper/gingiber/gala/
fa vendendi. CItem ftatuim9 rozdinam? q alum /maftec/enfens/et lacha:et alij auers de
lezde nřez cuurlz loci nři leuentur foluan partib⁹oceani á faciant garbellari garbellen
tur legal'rinmaria in quib9 debebüt ſoluí z in tur decetero: nefraus vel encamaramentum
g in eundovel veniëdo de hijs ā ſehēbunt cũ crofub fpe legali dimitere poffint ill8 . CJté
nŕis officialibus expedire: le expediant cú ba ftatuim⁹ et ordinam⁹ & quilz portare poffic
14
baiulo nãovalen vel tenente locum eius:7 nō cultelluz de vno palmo z medio.et bannú cul
cum alto. C3tez ozdinam ? o per manus iu telli maioris ipfis mide tomnck ad quings fol's
fticie z probox hominuz valen lit i gradu va et bannũ cimbali ad alios.v.for's tonet.z ba
len annuatim iufticia procreatus. num cultelli euaginati tometur ad.ix.fol's.
C3tez ftatuimus rozdinam ? q aliquis pel
CO, quilz poffiti hereditatefua lerius non fitaufusdeffacere aliqua ropam
ponerefarracenos laboratozes : z q nihil fol infra decez dies poſt emerit ea et ea tenues
uant dño regi:7 o non fozcientur accipe fal. rit publice extra in gcha fua per dictos decez
Dedecimo non foluendo pro redéptione co dies: hoc iurare in poffe iufticie anno quolz
rum :q cuilibet fint falueveftes talia prohibi teneatur: et pofta dicta ropa fteterit pdece
ta per forum pignozari.De aueris garbella dies in perchafua no poffet per aliquédemā
dis.De clauibus almudini. Item debanno dari nifi folueret preciu o coltaret: et poft
cultelli:z de pellerýs. XVI
curfor publice poitaffet cam per plateas non
Tez ftatuimus rozdinam?: q qlz poffz demandaripro furto : et hoc intelligaE
homo ciuitatis z regni poffit mite inter preſentes cu abſentib²poffz preiuditiuz
refarracenos laboratores ad labo
generari.Et aliquis miniftralis nõ fit aufus
randū in hereditatib, ſiis: ad cer vendere aliquam ropam veteré pro noua nifi
•
tuz tās vel imperpetuŭ : 7 q'ipfi farraceni vľ in pancipio mercati illud diceret emptozí z fi
qui tam hitant in eifdé non teneant daredño non dixerit perdet eam .
Petri pzimi. XXXII
rabit vel gentes fuper hoc poffint in aliquo officiuz publicuz teneat in ciuitate.CJtem
defraudari . C3tem ftatuimus rozdinam9 ftatuim9 et ozdinamus ad tollendas miffio
ofcale de alto ad bariuz que fiebant in cui/ nes fcripturar aduocator zшudicũ:q oms
tate valen.remoueat imperpetuu: itaq non cauſeducantur per fox valeñ.ſub iſtaforma
fiant in aliquib9 contributionib9 ciuitatis . qpetitiofit data refponfio facta eidem: et
Et cum ciuitas mutua facere hébit illo fiat exceptiones recipiatur: & non fiat alique po
cum albaranis per ricos hoies per medias fitiões nec articuli nec aliquis ali pcellus:
uos &per minoies :fcöm vnufquifqz hébit etquil'z darepollit teftes fup petitiõe fua vt
ad cognitioné illog de mañu maiozi medio fuper exceptiõe fua: et o nulla petitio poffit
crie minori.CItem ftatuim ordinam⁹ q dici inepta:7 q quilz fe poffit iuxta forvale.
quilz poffit emere fcagios bladi ferrano et appellare. Item ftatuum et ordinam⁹ q
aliorboim quefient in almudino: 7 q noſit fubpena centu mozabať.ne déi aliquor mos
gabellade agranaduris bladi qo verfat feu lendino vel aliquis pro ipfis audeat mutua
fpargitur in almudino:7 q quitz poffit leua renec dare per fe vel per aliú alicui flaquerie
re bladúfuú de terra vbi verſet ſeu fparget . vel farinaris ad hocvt molant infuis molé
CItem ftatuim, et ordinam⁹ q aliquis ba dinis: z fiforte flaqria accipet vel faceret ac
iulus necpoffit ponere calonia lup gentes cũ cipi mutuü feruiciú fiue donú de aliquodño
crida vel fine crida.CJtem ftatuimer ozdi molendinor:a fuo officio imperpetuu fit p
nam⁹ o vicinus vicinopoffit ponderare cre uata dedñis auté molědinoz diapion intel
cognofcere res fuas a quibus lezda dari non ligatur.f. q nō mutuēt necdonent alicui ali
debeat abfos aliqua pena . Et o mercatozes quid vt aptent pannos in molendinis fins.
vicini valeñ.non teneantire ad tabulā penſi Cte ftatuims et ordinam⁹ q promorabat
pro dicendo vel noïnandolezdas quas ho/ cenfuali foluatur tm nouë foli regaliú : & pro
minesextranei dare debeant in tabula fupra mazmodia cenfuali.vij . foli eiuſdez monete.
dicta. et tam de cenſualıb? řis altarú perſonaz
Priuilegia
cuiufcunc códitionis aut modi exiſtant de folo2uz pro nobis baiulo nãofoluat provna
cuntate et regno iſtud idez intelligat deinde quac vice. Item ppt dolu z multas frau
des qs iudei faciüt vt di xpianis rōne cumul
Meiudeus fit baiul? vel curia das priuilegi qo habent of credant de eoq
vfreddítuũ collector . De re furata reſtitué fe afferuerint mutuaſſe:ſtatuim9% o2dinam9
da.De cöfirmatione facramentalis iudeor aliqs iudeus non credať vltra quings fot's
12:
Etde iudeis vfurarijs. q non decollent car in re fua ppia abfqs carta aut teſtib9xpianis
nes per iudeos in carneceris xpianox. De non obftante cozum priuilegio fupradicto.
veltimentis iudeor.De pbatiõe iudei ptra C3tem ftatuim oidinam⁹ q qñ cariffims
xpianü.Et de celebratiõe curie:zde iuramen filius nŕ heat regnare:infra vnú menſez túc
to noui regis. XVIIII pzímű venturũ in ciuitatevaleñ.faciat pfo/
Tem ftatuim et oidinam⁹ o nul natr curiam celebzare: et iuret tenerez obfer
lus iude9fit baiulus nec teneat ba uarez facere teneriz penitus obfuari fo20s
iulia nec curiaz necfit ét collector valeñ. 7 priuilegia bonos vfus ac bonas con
reddituŭ in valeñ.nec in alio loco fuetudines ciuitat) z regni valeñ. 13 iam hoc
regni nec officiú publicú teneat vñ ſup rpías iurauerit in prefentia nra parit atqs veftra :
nuz heat iurifdictioné.CJtem ftatuimus r ifto idem etiam fucceffozes nři z fuifaceret
ordinam⁹o quicüqz inuenerit rem vel ropa шurare penit? teneantur. Clbas aut lauda/
fua que fit furata eidé vl'fortiata aut extrac tiones pceffiones ftatuta gras z remiffiones
tade poffefuo abfqz voluntate fua: et fuerit per nos fucceffores nãos imppetuú facim
in poffe alicui iudeivel alicui9 alteri⁹ pfone vobis cumb9 valeñ.fupradictis roibusalijs
goñofuo reftituat libere abfqz precio &Fui hoibus loco oim regni valen . et veftris et
fio:no obftate priuilegio aliquo in riuz cōs cozum fuccefforib9 umppetuú qui forosvalë.
ceffo vel etiam pcedendo . Item ftatuum? voluerint acceptare: ficut meli9 dici zintelli
et ordinam⁹ q obferuet cofirmet per ciui// gi poteft ad vfin et yrozum ſemp bonür fins
tatem regnü efmenda for valen.que facta cerum intellectum :volentes q oms ciues et
fuit fup facto facralis maledictionű iudeor hitatores ciuitatis et regni valeñ.quivt di
Itemstatuum et ozdinam9 per ciuitatez ctuz eft fo20s valen.voluerint acceptare fint
et regnü q iudei vfurarý шurent quolz anno impredict} gratis ac benefficijs ac oib9 alijs
in poffe iufticie o mutuēt ad rõnez.úiij.dena zfingulis fupradictis participes et portes/
rioz pro libra in menfe: iuxta cotuz dñípřís acea oia per loca regni valeñ.ſic obferuentz
noftri z non ad aplius : fi fecerint perdat faciant obferuari : non obftante fiotrafo
debitü et foluat pio pena decez marcas argë valen.coceffimus feu ozdinam aliqua expre
ti:de qua pena noshéamus tertiaz ptem:et dictis:cum ea ex certa fcia et devro affenfu z
tertiam comune:et tertia acuſatoz . Item ad vři requifitione duxerim9 pcedenda cor
ftatuim , et ordinam⁹ q aliquis iudeus non rigenda ac etiam ozdināda: nec obftantibus
decollet carnes in carneceria ppianozű infra aliquib9 priuilegijs impetratis in ɔ̃rium vel
menia ciuitatis vel loci. Item cumiudei decetero impetradis.Et vt predicta oia ma
non fint in vna fide feu credentia nobifcum: 102i gaudeant firmitate iuramus per deuz &
propter q inter veftes xpianozu r iudeozuz eius ſeta qtuo? euuägelia a nobis cozpozatr
diftinctio hitus debet effe:statuim9z ozdina tacta:7 crucé dňí nří: z per infanté alfonfuz
m9per ciuitatez et loca regni valen. q quilz cariffimüprimogenitü nŕm illo idem iurart
tude vltra etatem decez annozu poztet capa feam , de prefenti : predicta oia obferuare in
rotundā induta ad pfuetudinë barchiñ, eu xtapoffe nŕm non in aliquoɔ̃uenire.Abā
do per ciuitaté vel pervilla :excepto com cal dantes nihilomin ?vniuerfis officialib, nřís
lo:f3 fi extra ciuitatezvel villa iuerint ſpatia pñtib9 atqz futuris o predicta oia et fingľa
tuz portent eas in collo ſi voluerint: et ſi per firmiter beant et obferuent et faciant inuio
caminuz devno loco ad aliuz accedere volue labil'r obferuari:et non ɔ̃ueniät nec aliquem
rint:tüc portét aliazvefté quäcüqzvoluerint Suenire permitant aliquo mo vel aliq rōne.
fiquis iudesotra hoc fecerit peñă triginta Dat vale.lt.decebř.āño dñí.AB.cc.lpppiaj .
Petripzimi. XXXIII
bularú platear mercati z aliozű locozű publi q cófueuerant effe publica comuni ac ciuitati
res graszcöceffiões ac etftatuta illo alds feu aliq fecerit domos feu opatoria
fecerim9pcefferim9 vobis pbis zcéfualia :tomnét zfint comúis ciuitat) .CHte
hoib9zvniuerfitati valen.cupuilegio nro:8 dam9 z¿cedim⁹ treddım? cõi ciuitatis: oës
qb9 àdégrús pceffiōib9 ac ftatur vniuerfos barbacanas muros ciuitatis z vallos ad co
alios hoies loco regni valen qui foros vale munë vluz ciuitat): fi aliquis aut aliq edifi/
voluerit acceptare volum9 ee pticipes &plo? cauerit vel baſtiuerit i elfde cenfualia: tomét
tes vt ptinetur in priuilegio fupradicto: ētñ «fint cõis ciuitatis. Saluisvonatõib⁹ q per
fciédú o vobis dict) ciuib valen fecim⁹ gras francũ alodiúfactefunt alicuivel aliquib⁹g
fpāles 7pceffim⁹ qdā capta folūmō vostage ſtatica feu bitatões ppias eorüidem'in aliq
cia:q no poni fecim9 in dicto priuilegio : qad b9 ex dictis locis: fürmus et quiibi fiumt.Eti
vostno ad alios hoies locop regnivalen spe
hoc non intelligimus aliq cenfualiaq ibi fint
ciatr fe extédút. zimopnostníosfuccef fiue domos de logerio fiue ortos f3 illa fint ci
fores enfranquim ? ppetuo z fracos & liberos uitatis.C3té cócedim ac ppetuo ftatuim?:
Facim ? penit⁹ ac inmües p totü regnú valé.p quilz ciuis valen in deuelianra albuffarie
trā.f.atą mare zpaqs dulcesvos vniuerfos poffit mittere fuú beftiariü ad paſcendü:rve
zfingulos mercatozes ac ciues fiuevicinos ci nariibidez ac ligna faceretpib9 quib?vos iu
vitar) z tmini valen & fitis de comui feu colle rati z pbihoies valen hoc duxeritis ordinan
cta ciuitat) eiuſdé:pñtes pit & futuros:cũ ois dü.Et vt pdicta oia & fingula maiozez héant
b9bois reb97mercib9vřis zeoz hit, & hñdis zobtineat firmitate:iuram9p deū zeius fcta
aboi.f.pedagiolezda portatico menfuratico qtuor euuägelia a nobis compair tacta zcru
"
pero paffagio ato ribatico.CJte ftatuimus cez oni:zp infátez alfōſuz cariffimú ¿mogét
z ozdinam? o in valen fint duo fules: qāno tú nŕz ifto idez iorari facim9de pñti: pdicta
quolz fint electi in fefto natalis oni per pro oia & fingula obferuare iuxta poffenfzrno i
bos hoies maris: 7 pñtati cozā nobis velin alquo uenire.Abadantes nihiloin officia
tuftic valen:qui cófules poft electi fuerit z libusnŕis fubditispitibus futurs: opdi
pitati incōtinéti teneant turarei poffe dicti cta oia et fingla firma beant et obfuent et fa
iuftici o bñe & fideliter béant ſe ad fidelitaté ciat inuiolabil obfuari:znō öueniat nec ali
nraziofficio pfulat?. Volentes q illi q electi quez ɔ̃uenire pmitāt aliquo modo vľaliqua
fuerit fciat d'arte feu vfu mars: ¿tminët ɔ̃ct9 roc:nō oftatibus aliqbus privilegijs inɔ̃riü
z diffèfiões int hoies mars z mercatores qшup conceffis vel pcedendis. Dat valen kl's decé
ta cōfuetudiné mar) fuerit termināda putē bris anno dni.AD.cclxxxin .
i barchin fieri cöfuetü.CJtë ftatuim97ozdi
QIT
...
:
Privilegia
ZY
pifcatorum necperofficiales dicte albuffarie habeant zobferuent z faciant inuiolabiliter
apotius ad feruicia intendebat ☎ ad nimet obferuariz non contraueniant nec aliqué cô
in poffe dictibatuli ozdinent pifcatões tрede agens coza officialibus regijs. Jté de valože
les forges: qliter pifcatores debeant picart denariorú Lacen cüregalib9, Ate o valore caf
calare fuas exarcias : qfit phibitů pifca ficij frumenti z panici . Jtene ceqarij mitāt
tonb dicte albuffarie/ne pifcent cu almixars aquain cequijs pl9debito fub certa pena :Et
patenes/faretç/ alcudia/bzugina/ cũ rete/et de pbationexpiani ɔ̃tudeũ. XXII
ab cobfec/faltades/fegues/rayllar det?lo ca Duerint vniuerfi q nos petr⁹dei
BOHY
niç:peſcar dela pedza auall ab exarcia que tir gra rep aragonu valen rc. dam ? li
terra cũ batudis q batecu nanfes vbi accipis cenciar cöcedim9 plenariā ptātē
S
unt lo cabaçudell . të qno pifcentur aliqui vobis iurat) z probis hoib9 valen
in circuitu gule albuffarie aptede vno milla, ordinādi z examinādi priuilegiü pceffu adño
río ab vnaquac ex ptib9 : nec cũ alio rete feu iacobo inclite recordatiois rege aragonů pře
modo propt qö poffz nobis feu albuffariere não fup facto vini: fi aliqö dubiü velɔ̃rium
dundari ad dānuz:f3 cũ claufa fuerit poffint ciuitati valé inuétü fuerit in eodé: illadubiũ
vbi voluerint pifcariper mare.CJtëſtatui vel äriü poffit p vos corrigi ac etiaz fmēdari
m9 7 o2dinamus q cum contingat vos extra acfacere obfuari. CJté scedim⁹ rozdiam9
bereve clotib anguilas feu pifcatiões vřas finos vel pcurator valen vel ali officialis
femel dixeritis nãoofficiali feu quinterio nrabftulerit poffeffiões aliquib? hoib'abfqz
veniat ad videndu pifcationě predictāvt con fnía:to ment incötineti in poffeffioe fua inde
fuetuz erat: ex tunc nifi veniret incontineti le firmantib9dedirecto . Cteftatuim⁹ rozdí
uando duos teftes poffit, dictā anguilā r piſ nam⁹o cuz plures miniftrales & mercatozes
cationé extrabered clots abfqz aliqcalonia z vtant in ciuitate tāmercatozes emédo zvē
abfqz aliquo fuitioqo dicto officiali dare no dedor accipiédo capitale a gétib?: pauferé
teneamini vtrü veniat vel nõ: vobis tñ leuāti do illo qö debuerit aut tenuerit de capali fe
b9% apportantib⁹fidel'r dictă piſcationë z fol faciant tofurariz fteterit aliquo tpe abfqz co
nillapetitio poffit dici inepta: et quilz fe ditis nŕis pitib⁹z futuris q predicta oia er
poffit iuxta for valen.appellare. Adhuc fingulafirma beant z obferuent et ab oibus
etiam ftatuim ozdinam : q aliquis neqat faciat inuiolabilr obkuarı : znő Zueniat nec
dicere o fnia fit nulla nifi in appellatiōe:qua aliquéQuenire pmitāt alıq rōne. Dat.valē.
nullitaté pofueritinfradecez dies poſt ſen It's decebris anno dñi.AB.cc.lxxxiiy .
tencia lata fuerit: et tranfactis dictis decem
De pfirmatione puulegij dit
dieb, nullus poffit dicere o fnia fit nlla: nec
regis iacobi ɔtinētis pfirmationé z cóceffio
poffit dia nulla deinde:et fi aliquis voluerit
nem hereditatú caftros turriú zalian poffe
dicere infraillos decem dies infra quos ap XXVI.
fſionû rë. put in eodé ɔtinek.
pellauerit o fnia illa eft nulla:ducat caufam
benullitatevel de appellatiõe älez ipevolue Querint vniuerfi q cú nos petr⁹
rit:aut totú infimui:queqdez caufa nullitatt dei gra rex aragonű valé.zë.plu
aut appellationis fit determinata invnafnia res gras etscelliones fecerim, et
pillú udicé qui in eafuerit affignat.Dat. cocefferimus vobis pbis hoibs z vniuerſita
valen.ll'decebris annnodñi.ØB.cc.lxxx uj. tib9 valeñ.et alioz locoz regni cũ priшnlegio
nfo:de quib9qdé gracijs zoceffioib? vnuer
De quatuoz probis boibus in fos hoies locor regni valeñ . quifozos valé.
vio quo officio eligendis. אא.IIII voluerint acceptare volum eife pticipes et
ei
Priuilegia
viatores extraneos et priuatos vndecumą fortius inhibemus q nullus fit aufus emere
-fint vel fuerint: euntes et redeuntes cum co vel recipere in pignus vel celare farracenuz
*rum mercimonijs z iuribus vniuerſis. vel farracenaz de pace nec aliq de bonis cor
Item in hac pace conftituimus omnes ca necdarehmoi maleffitio aliquaz opaz vel ef
minos vias ftrata publica et priuata: et om fectum: q quifecerit vt dictum eft & farrace
nes euntes tranfeutes z redeutes in eis cam nuz fiue farracená zbona cox amittat: et ni
bonis eox & iurib9vniuerfis.CJtë statuim9 bilomins erit pena maleffitij obligat.CIl/
lud idem mandam9 decurrito:ib97de alijs
&nullus fit aufus aliú occidere: o qui occis
derit moziat:faluoin hoc cafu fozovalen.vz quibuftzfi in predictis inuenti fuerintdelin
in primo capto de homicida eft predictü.tn legitime o cōpareat coraz locuz noſtrum te
fitimeref de fuga alicuius rei:de tali cafu in nentevel iufticia illi9 loci vbi comiffuz fuerit
iuria paffus vel damnú fiue credito: poffit il maleffitiú: vel afupiútario não citat fuerit:
lum caper bona fua : ea intentiõe vt reddat et ille malefactor per fe vel p pcuratorez fuf
illú reuerfus & bona iufticie ciuitat) et caſtri ficientes noluerit cōparerezſtare iuri: et fic
vel ville ppinquiozis vbi hoc euenerit vel iũ perfuam ptumatiazumta illius loci vel alie
taris vel alijs officialib9nris: et in tali caſu iunte cum ipa unta fi neceffe fueritvenerint
dum pbet ligitime optimoze fugue illius rei fuper illum malefactozë z fuper bona ißius :
factufuerit nulla pena fufticat hmoi pigno ethmoimalefactoz vifis iuntis venirefuper
rato? vel etiam ocupato2.CJtez ſtatuumus fe ille fivoluerit emendare vel proferebitfir
gnullus fit aufus in caminu emere aut reci mancias de directo:pumo et in ptinenti emé
pere in pignus fiue celare fcientervno mō vľ det fiue reftituat in duplum vtdictuz eft paf
alio:rem furata raptaz fociatā: q qui fece fis damna illa fiue res illas vel extimationez
rit rem illam amitat creſtituatur ftatim fi ipfaru rerú indupluz: reftituat et emendet
ne aliquo pretiodño cuius fuerit: z ille talis fuperiuntaris & iunte omnes expenfas et in
emptor velqui receperit rem illa impignore tereffe : quas et quod fecerint propter illus
`vel celaueritfaenter vt dictú eft:tanc male malefacto cōtumatia a die videlz qua exie
emerit vel pignus recepit vel celauerit amis reuerfi fuerint ad propía : poftmodum vero
tat rem illam reddat incōtinenti fine pretio recipiantur fideiuffores & caufa illa per iudi
aliquo dño cuius fuerit: et in hoc tñ cafu pes ciuz terminetur : et in omni cafu quando pe
na malefitij non teneaf : tñ emptor vel deten nepredicte induplum euenerint medietas
tozillig heat recurfuz de re illa' intereffe ad illius pene paffis damna tradatur : reliqua
fideiufforé fiqué accepit : vel ad illú qui vens vero medietas noftro errario aplicetur .
didit rez illavel cui tradidit.CEtinter vni CJtem mandam et cöftituimus q fi aliqs
XXVIII
Jacobípzimi.
viderit vel cognouerit malefactozez manife pro certo héant o ſi inexhibenda iufticia iux
ftu cum maleficio vel fine maleficio:dum ipe ta poffe fciam eor fuerint necligétes in ali
malefactor ſit manifeftus ftatim fignificet il quo vel remiffi:pena cōdigna a nobis finere
lum baiulo vel iufticie vel alcaydo vel fupra medio fcientfuftinebūt zhēbūt. Dat.vale:
Luntario vel officialib? quemvel quosprimo
iuuenirepoterit:& illevel illi officiales noftri Cquil'z poffit hedificare z fa
ftatiz in continenti capiant malefatozez illú ceredomos in gradumaris . LXXXIX.
ficut fuperius dictú eft: vt fcom o de ure et Querintvniuerfi :q nos Jacob9
fozofuerit pcedendu.Si vo ille qui viderit dei gra Rex aragonuz valeń . zč.
vel cognouerit vt dictum eft in hoc negligés Der nos et nŕosdam ocedim9
fuerit aut remiffus fcienter: vel dicti officia LESSONS
vobis Arnaldo fcribe:bartholo
les noftri alieni fe habuerint : quilz iſtozü in meo roigr.B.bages & alijs oībus & fingulis
fuo cafu malefitio illoreftituto in dupluz pe volētib9facere domos in du fete marie dela
na malificij feria :fz fiforte ifte talis inuen mar de vale.op poffitis facere ipas domosde
toz fiue cognitoz malefactor non poterit co fuſta tra vel petrafm o mag vobis placue
mode inuenire aliquez de officialibÿ noſtris: rit libere et abfqs impedimēto . ADādantes
ipe habeat licentia capiedi huiufmodi male baiulis iufticijs iuratis et alijs officialib9 et
factoze:et op tradat illuz officialıb? noſtris : fubditis nŕis prefentib9 et futuris dictaz
fi veroin tali loco euenerit o neutrű iſtozuz pceffioněníaz obfuent vt fupius cötinet: et
comode facere poterit donet appellitü: zau nullü vobis impedimentú faciant fup hoc.
dientes teneant fequi appellitú piequédo ma Dat valē.vij.id9 iulij anno dñi. m.cc.lxx.j.
lefactoré quoufqs capiat illú fi cape poterit:
zfi forte intrauerit ille malefactor caftrú vľ
vt CO› decima et primicia deturvt
villam nŕaz aliquã:vel caftrü fiue villā altes eft affuetuz . LXXXX
ris cuiuftz alcaydus fiue iufticiavel locütés Acob bei gra rex aragonú valē.
dni in illo caſtro vel villa teneantur reddere rc. Fidelib9 fuis militib9 probis
malefactozé z maleficiú: et nififecerit ex túc hoibus toti vniuerſitati hoiz ci
úta fiue iufticia poffint le tomare ad caftrú uitatis z regni valē.ſalutë et gřaz
¿villā r ad oia bōna eiufdé loci:et dedamno noueritis nos vidiffe marchuz de touta:gui
qo in dicto caftro vel villa de bonus factum llermú defarriano:raymúdú caſtellani: guil
fuerit fuper fatica cozuz:nunc fit facta vlla lermü çaplana:magiftrü guidoné iufticiava
emenda. Abandamỳ q vnâ шunta teneaf len. zarnaldúſcriba nuntios vros quos ad
fequi altera fi neceffe fuerit vel monita fue nos träfmififtis fup facto mádati qo nos fe
rit. CABandamus deniq & om̃is & finguli cim ? ne aliqs aufus effz leuarebladů de areis
hitantesin regno valen.tam xpiani o farra fine não baiulo repo valē, rõe decime: r etiā
ceni de pace quitz km legem fuaz a.xiiij.ānis fup contétione qua hēbat) cũ dicto epo rōne
vltra iurēt dicta pace fideliť obfuarez qui primicier quozūdā alior: q nüci? qué epus
iurare noluerit fint extra pace: z de dano qʊ predices ad nos miſit no erat inſtruct? vt ea
eis factú fuerit nunc copellat aliquis eis in quecu ipo facerem ? dict9 eõus hz pro rato :
iudiciú vel extra refpödere.CABiles o qui nopotuim⁹ in dict negotijs aliqd pcedere:
non fuerit fecut9 ſupiūtarios ziūtaz prode hqipe epus mifit nobis dicere p fuas Iras
fendenda pace:preftet.xx.folos :pedonus vo gerat paccat de oi gra qua facerem vobis
decem fol's: de quib9 heat fuperiuntarı9 me, fup predict :volum⁹ o oia fupradicta in ſta
dietaté z nos aliá medietatez . CEtvtdelin tú priſtinũ reducant donec nos in eifdé vide
quentes forte fiue malefactores qo abfit cō am9.Quare vobis dicim9z mādam⁹ äten9
tra pacez ifta obdefectú officialiú não qua decetero donetis decimā 7 primiciā put has
lemcuas excufationé hére non polfint:mada cten9 eadarepfueuiftis: ct fi qö ftatutüinp
mus ſupiuntarys & alijs officialib? noftri p iudiciú ectie vale.feciftis illo itatiz reuocets
querelantib9; quilz in ſuo officio fiue loco fa Dat.in mõtealbo.xj.kit's . augusti annodni.
ciant exhiberi iuſticie cõplementü : alioquin AB.CC.LXX.J.
D ííij
Priuilegia
valen zč. Der nos noftros abs aliquem cōtrauenire permitant aliqua rõne
foluimus et diffinimus ac remiti › Dat. gandie.iiij. It's march Annodomini
mus vobis vniuerfis et fingulis mercatoris AB.cc.lxx.v.
bus ciuitatis yaleñ. z alijs mercatoribus ex
traneis ibi exercentibus factuz mercatone :
TExpliciunt panlegia et concef
omnez petitiōez zdemandā quaz cōtra vos
DE BESZERESNESES,BESERE
nobis ablataz effe apo panicola et cauquili inciuitate Aalétie diem ſuuz clau
berum :et in locis alijs aliquib9 terrenře: et
fit extremum .
omem etiaz penam quaz avobis feu abalys
mercatoribus predictis extraneis poffemus
petere ratione predicta quocücs ure vel mõ
facientes inde vobis et veftris pactuz de nō
.II.
Sequitur de priuilegijs concef et poteftate ipor
Os petrus dei grarex aragonú
fisp fereniffimuz dñm regez Pe
rë. ¿cedim⁹ vobis pbis hoib9 r
trum : filium et fucceffozez dñi re vniuerfitati ciuitativalen. pof
fitis quot'z anno in valeñ.duz nře
gis Jacobifupradicti
placuerit voluntati eligerefer pbos hoies
per vnazdiem integrā vel amplius of tritu poffintfacere zozdiare tallias copota z col?
rent fignificet decimario primiciario ove lectas quas inter fe facerevoluerint acetiaz
niant accipe decumā &primiciaz:r ſi fortedie ordinare:Et in fine cuiuftz anni teneant res
affignata öñs aree non poffet vel nollet decis dere copotuz de adminiftratioe coz alijs fer
mare et primiciare:q dictis decimarior pris qui anno fequenti electi fuerint in iuratos .
miciariofignificet aliaz diem:ſi vo non vene Iftud idez cöcedim ? pbis hoib9 muriueter?
rint infra tépus deſignatú predictú : tam de fat, alzezirer gandie ac aliozuz locos regni
cima o pumicia ad opus ipo in area relíns valen. dum nře vt dictú eft placuerit volun
quaf.Depanitiodetur in fpica cũ fuerit tati. Dat ilerde.viij.idus ſeptembus anno
ctuz Jacobú inclite recordationis regez ara Etr dei gra rex aragonūvalē.të
gonu patré nŕz fuit ordinatü.Devindemia Fidelibus vniuerfis officialibus
gfcribat baiuli nři et eclie fivoluerit ad poz fuis inregno valeñ.cöftitutis ſa
LOUSES
fas vel incarrerijs: & decimā z primitiā reci lutergram :cuzde voluntate epi
piant in vineis put debet eis dari/de oluns valen.zprobox hoim ciuitatis & regni valë.
carnib alijs oibus detur decima & primitia copofitionez feu ordinatione fecerimus fup
fidel'rtfinefraude ſcöz ordinatiõesdñi pas dandis decimis & primitijs: put in ĝdaz nŕā
tris nřípredictă. Abandates vobis qtinus Ifa fup hocfacta i vobis tranfmiffa plemus
hoc faciatis feruari. Dat ilerde lt's feptem continet : et poftmodü fuerit vobis manda
bzis annodi.AB.cc.lxx.viij. tuz ex parte nŕa fub pena qnquaginta folor
faceretis darer ſoluidecimā 7 primitiam
De conceffione fer iuratozum benez fidel'r per vniuerfa loca regni valeñ:
Dv
Primlegia
aliqui hocfacere dicant vt intellexim9: mã pbis hoib⁹ & vniuerfitatib9 ciuitatis treg
damus vobis qtenus dictú mādatū ſup hoc nivalē.tam pñtib9 — futur) imppetuú oés
vobis factufub predicta pena faciatis inuio fozos ciuitativale.pceffos eidez ciuitati z to
labitr obferuari. Uolumus etiam q illi qui to regno valé, z oià z fingľa prilegia eisdez
tépozevindemia in noiatione illor quoruz ciuitati zregno¿ceffa p dictú diz regé přez
vindemia erit fraude fecerint:tacendo.f.no nŕz et bonos vfus &pfuetudines bonas ex q
men illi9 cuius erit :vel dicédo eam effe alte busvfi fueritis ac pfueueritis téponb9dicti
ri⁹ illi cun? erit penafupradita incurrāt. dni přis nři. Volētes et pcedétes o de dict)
Dat.vale.vij.lt.decéby ánodñi.m.cc.lxxix fozis valē.vfib9 et pfuetudinib9 bonis T PA
uilegijs libere vti poffitis & fine impediméto
[Executona franquitatis lezde alicui : non obftantib9 aliquib9 piinlegys
et pedatgij . IIII. fiue ordinationib9 factis in priuz foto va
Etrus dei gra Rex aragonú valé len.fiue priuilegior predictozu: non obftate
rc.Uniuerfis officialib fubdi rõe aliqua que poffz incotrariú allegari: nec
tis nŕis per regnú valē.¿ſtitutis obftante fnia aliqua lata contrafouz valé:
ad quos prefentes puenerint falu vel contra priuilegia fupradicta.
tem et graz : cum amb mercatonb9 cinta Etspecialr concedim9z cöfirmam? iuſti.
tis vale, cócefferim ? franquitaté de lezdis t ciatú almudaçaffiaz & for decem dierũ:reuo
pedatgijs non foluédis per totú regnúvalē. cantes ranullates expreffe emenda foi noui
cum priuilegio não vt ptinet in eo: madam9 tpenři regiminis facta :fup inquifitioib? fa
vobis qtenus eifdé mèrcatorib9 z cib9 vas ciendis que incipit:fozor interpretationez :
len predicta fraquitatē nŕaz inuiolabil'r ob itag deinde inquifitio fieri non poffit picu
9
feruetis. Dat.valeñ.l:
l's.decembús Anno ria:exceptis cafibus tmptentis in fozovale.
dni..cc.lxxx.iij . necnos etia inquifitiões facere poffimus niſi
8.7
BEGAS
fitionu . Etde cöfirmatione priuilegij qtuoz quo iurati poffint facere nouos quotos
2:13
V. certa ftatuta: factis per eos poffint remo
iuratoz poteftate ipforum.
-
G
uere inde illo o eis videbit expedire : itatň
]
Adei noie. oueritvniuerfi: q ❤femper fiant cum ɔfilio pbox hoiz de ma
cum nos petr9dei gra rex aragos nu maiozi mediocri & minozi,
nú z cicilie inuenerim9 in ciutate
zregno valeñ.pluŕ male tractata De confirmatione oim heredi
z inordinata :ex quib9 cruês & hitatozes eiuſs tatu fiue poffeffionú ppľatonb⁹ regni facta.
dem ciuitatis loco regni fe dicebat graua Etde reuocationegabellar: & nunc pof
ri:et per ipos nobis fuerit huilr fupplicatū fint exinde fieri. Et quantü folui debeat p2o
vt fup eifdé: &fup quibufdä etiá ex fois va faumata bladi z vini. VI
len. dirigendis:dignaremur ad reformatio Tem laudamus cedimus rcons
në boni itat9 dicte ciuitat) zregni iuxtanŕm firmamus ac etiam dam⁹de pití
bene placitu puidere : idcirco coz fupplica quibufcunqz & fingulis cimbus et
tiomib9 benigni9 annuentes : pfiderantes q pplatoub ciuitatį valeñ. Tregni
decet regez effe munifficũ in gratis &benefi eiuſdem : oms domosvineas :cāpos :hortos
cis fuis fidelib⁹ cõferendis: volenteſqz illu cenfualia: alchareas & caftra:turres & poffef
ftriffimi di Jacobi inclite recordatiois regl fiones cultas et incultas que bent vel hebūt
aragō, přís nři aliozűcs predeceſſor nouz tenent vel poffident aut poffidebüt:quecüc
veftigijs inherere. Der nos infos fuccef fint et in quocüqz loco ciuitatis vel regni exi
fores: gratist ex certa fcia ac fpontaneavolú ftant ex quacüqs cauſa vel rōne ea habeat vt
tate laudam , ¿cedum? z cõfirmamns vobis bebunt aut poffidebunt cum titulò et abſc
Petri pzimi. אאא
T2nullus fub certa pena aude pñtes futuriqui nouo ope çabaterie opa
at allegare decretales decreta aut leges.Et rivoluerint int⁹ciuitatez vel extra:non tene
de electõe ſexpfiliario, cuiuftz proqe.VII: antur foluere mozabat.nobis: fed libere pof
bes
a nobisvel filijs nŕísde quib9 fiat aliq gabel Item abſoluimus et diffinimus per nos e
lain ciuitate nec in regno: q amittat capo : nfos:ac etiam remitimus de fpāli gra oés pe
itaqſandať ei ex toto: q moziak cum boc titiones r actiões ciules & criminales:quas
pbatu fuerit legitime ptra illu:et o gabella facere poffemus vfqz in odiernuz diez : rōne
illa penit? fit deffacta. CItem ftatuimus et barrigio vel fractionű mozerie valē. z alia
ozdinam⁹ q quitz libere poffit emere et vens ruz mozerian aliquor locoz regni : vel gdir
dere oĩabona et res z merces quecüqz ſint & rutionez domor:vel älibet vnione vel cloca
inquocũą loco ciuitatis z regni: quenon p ppli:vel alio modo quo erratu effz otra for
hibeant per primlegiuz fiue for. vel rōne fcripturaruvel tractamenti captor
que nosduxerim9pcedenda:aut rõe facramé
Defalarijs notarioz p2o iftru tomz factor per aliquos fuper foz aragon.
mentis.Et q fcribentib9 teſtamenta nil por vfqz in hunc prefentem diez : dummōdeinde
fit legari in ipo teftamento. Et q captiui fu non pfeuerent in eisdez. CItem volum⁹ &
gitiui nō poffint faluari vl'defendi in aliquo per fhias vel pdénationes que facte fuerint
Toco X. vel illate otra aliquos pro aliquib9 ex dictis
Tem ftatuim9z ozdinam⁹ q no caufis : aliqua pena infamie non fit nec poni
tate per franchos nec etiam abſolutos :et q here molendina ole oliuaruz aut
non obftate priuilegio coceffo vel cocedendo molendina feu almaceras ad op9 fuiz alior:
in loco vbi ipi captiui effet recollecti:oñi illo et op laborator poffit molere parte fuain mo
ruz captiuos poffint recupare ipos captiuos lendino feu almacera dñi hereditatis vel cus
liberezbere: nifi forte ipi captiui pnoctaue ius ipe voluerit. C3tem quitz poflit mos
rint un locis farracenor guerre:ethoc effz le lere bladum oliuas alquena linosi arrociuz
barrigion mozerie.Et de reuocatione fuper voluerit intus ciuitatez vel extra . CItem
cequiarij. XI. ſtatuimus et ordinam9 q aliquis tenerenō
Tem ftatuimus rozdinam q no poffit tabulam cambij vēl opatonú argente
tarij fcriptores qui fcribent ali rie:donec in poffe curie affeccuraueritydōee
quas caufas pro aliquib9 iudicib9 q totú illo qo receperit vel fibi fuerit come
ordinarys vel etia pшudices nŕos datú vel pro alterodicet aliquarōne illi cui9
vel pcuratores aut alios iudicesvel per iudi ´erit ſatiſfaciat z emendet. CItem ftatuim ?
ces delegatos :no accipiat nec poffint accipe et ordinamus o bitatores ciuitatis &locozu
de actis vel fcripturis aliquib9 aut fentētis: regni valeñ.hentes hereditates per aliĝlos
vltra illam qntitate vel falariú qo confuetu caregni:non teneant tenere hofpiciu nechi
eftrecipiperſcriptorem curie valentie.. tarevel facererefidentia pfonalez in aliquo
Detrípzimi XXXVI
caftrovilla turri aut qualibz alia fortitudie flaciataru.De fuftaneis. De menfura falis
nifi in illo loco vbi ipſi voluerint:nō obſtanti Item q nihil foluak in tabula penſi/ zde bu
bus aliquibus conditionibus fiue modis cō nateris. XIIII.
tentis in inftrumentis dels acaptes. Tem ftatuimus et ozdinamus per
auitaté zregnuo farraceni reg/
De electione iufticie: uratozuz
ni valen tamnři o alij poffint vé
ac multçaffij.Et qualr poffit ocimari. Item
XIII dere quibufcunqs voluerint resz
inquibus cafib9pena arti excufat.
alias mercesfuas: emere etiã a quibufcüqs
Tem ftatuimus 7 ordinam9 imp voluerint : expiani et iudei emere poffint ab
petuú:q in ciuitateri vno quoq ipfis reis védere res fuas.CJtem ftatuim9
locop regnivalen quolz anno ter ¿ ozdinamus q quilz tabernari poffitvende
tia die añ feftú natalis dni fit crea revinum in domo ppria fua: 7 qui domú pro
tus iufticia & elect : ziurati in feſto penthe// pia non hébit poffitvendere in loco vno quo
coſtes: ¿ muſtaçaffius in fefto fcri michaelis voluerit : et etiam poffit vendere vinu inquo
in forma que fequif : v39 iurati cum qtuo? cunq locoipm emerit.C3tem ftatuimus et
pbis hoib⁹ de vila quaq parroquia eligant ozdinamus o textozes flactatarú poffint eas
vnuz pbuz hoiezt nominēt p20 iufticia:zita facerede quacüc voluerint latitudine; dum
erunt in valen duodecim in iufticia noïatiet mō pecten heat duas alnas in amplitudine :
noia illo fint pofita z abſcōdita in duodeciz etflaciate beant tres alnas mediam in lon
redolinis de cera: vnus infans qui non ftete gitudine vel plus quantü voluerint.CJtem
rit electioi predicte accipiat tres ex predictis ftatuim⁹ rozdinam q quilz poffit facere fu
duodecim redolinis quos ipe voluerit : zilli ftaneos fm o fiunt in barchiñ legalr atqbe
tres fint nobis vel tenenti locũ nŕm traditi z
ne. CItem ftatuimus 7 ozdinamus o men
preſentati: zincontinenti fine aliquo elonga fure falisfint oms rotunde de eadez ampli
mento nos vel baiul? nři aptis redolinis pie tudine tam in capite a in folo: z quicũą vo
dictis et vifis noibus eorundé eligamus rac luerit de fale cum barcella: caz barcella mé
cipiamus vnű ex predictis trib?: qui fit iufti fureteide: venditores ipius falis vēdātip3
cia per vnuz annú tmmō proxime tunc fubfe
bonuz z pulcrú ac recipiés et abfqz broça ſub
quenté:qui faciat facŕm in fozovalen stentú pena.l.folor :quam pena iufticia exbigat er
Zerunci fibō fuficiens pro iufticia non in/ heat loco nfi.CJté q aliquis hō ciuitatisvl
ueniretur in altera ex parroquijs fupradictis regni nec etiam extrane? non tencat foluere i
ponat ibi de altera parroquia vbiplures ins tabula péfi falariú nec kuitiú pōderatozi: nec
ueniant.&iurati ac moſtaçaffius fub ifta for alijs officialib9dicte tabule rõne albaranor
ma fitr eligant.CJtem ftatuimus z ozdina nifi quatú teneat foluere iuxta for acipiať
muso non obftante pena.lr.folor & nullus pro lezda ab illis qui lezda foluere teneant. z
poffz decimare vel primiciare abfq delmario ab oficiali dicte tabule qui fecerit:exto:ğan
não repi valent:quilz poffit delmare expletu tur per tufticia loconfi.xx.foli p pena quof
fuuz abfqz delmarioz primiciario per ciuita ciens fecerit otra predicta.Ctë ftatuim⁹z
té z regnů:z o bladú fit delmatú ac primicia ozdinamus qbzunaterij poffint facere oms
tú abfqz aliqua pena fm erat pfuetum tpe panos de tota natura et de tota lana z de oi
dni regis přis nří.CJtem ftatuim⁹r ozdiña bus coloribus:bene et legalr de filar de penso
musq fialiquis fuerit codénat fub penaqrillerdez devallib9de motelfono:z facere etiã
ti: non bēbit mobilia vñ ſoluat: & debitor an panos de tota naturade fraça zdenarbona
terminu vel retroclamú affignauit bonafua dūmodo peluz de bochfiue ſtopa non ponāt
fedécia que ipe voluerit:que ſuficiant ad fa/
in eis:7 q ipi z alij poffint facere tintaz de oi
ciendú folutōez dedicto dbito:9in tali caſu bus colonb⁹ ad opus fui z aliozuz vbicüqzvo
debito? non teneat foluere quartu. luerint:exceptis indi z grana.
Qualr lezda exhigaf. De armatibus ligna reginec alicui alij illos duodecim vel.fr.fol's
et de electõe iufticie gradus. XV nec alia qne crant o nouo impofita que folue
Tem ftatuimus rozdinamus qin bantur nobis: q franqui fint a qntitatibus
ftra cenfualiú nŕox tinſtra vendi fupradictis & reb9/ q farraceni labozatozes
tionum farracenor qui vendētur teneantur foluere dño hereditatis quidq, cō
confici poffint p quoflz notarios uētū fuerit int eos: 79 biffantios farraceno
cuitatis loci.Cte ftatuim9 z ozdinamus rú héant z recipiant ab ipfis dñi hereditatis
ghoies villa non teneant dare cenaz alicui put cötinet in fo20/7 q larraceni non forcië
pcurato : nifitiñ nobis & ſucceſſorb9 přis: tur acciperefal : nifi illo q8 emere voluerint
rabit vel gentes fuper hoc poffint in aliquo officiuz publicuz teneat in ciuitate.CJtem
defraudari . CItem ftatuimus rozdinam9 ftatuim9 et ozdinamus ad tollendas miffio
oſcalede alto adbariuz que fiebant in cui/ nes fcripturar aduocatoz z iudicũ:q oms
tate valen.remoueat imperpetuu: itaq non caufeducantur per fox valen.fub iftaforma
fiant in aliquib9 contributionib9 ciuitatis . qpetitio fit data z refponfio facta eidem: et
Et cum ciuitas mutuű facere hēbit illo fiat exceptiones recipiatur: non fiat alique po
cum albaranis per ricos hoies per medias fitiões nec articuli necaliquis ali pćelfus :
uos & per minoies:fcöm vnufquifqz hébit et quil'z darepoffit teftes fup petitiõe fua vt
ad cognitione illo de manu maiozi medio/ fuper exceptiõe fua: et o nulla petitio poffit
criz minozi.CJtem ftatuim ordinam⁹ q dici inepta: & quilz fepoffit iuxta fozvale.
quilz poffit emere fcagios bladi ferranoz et appellare. Item ſtatuum et ordinam? q
alior hoim quefient in almudino: 79 nōſit fub pena centu mozabať.ne dñi aliquor mos
gabellade agranaduris bladi qo verfat feu lendino vel aliquis pro ipfis audeat mutua
fpargitur in almudino:7 q quii'z poffit leua renec dare per fe vel per aliú alicui flaquerie
re bladú fuú de terra vbiverfet feu fparget . vel farinaris ad hocvt molant infuis molé
Itemftatuim , et ordinam9 q aliquis ba dinis: 7 fiforte flaqria accipet vel faceret ac
iulus nec poffit ponerecalonia lup gentes cũ cipimutuũ ſeruiciú fiue donú de aliquodño
crida vel fine crida.CJtem ftatuim⁹er ozdi molendinor:a fuo officio imperpetuú fit p
nam⁹ o vicinus vicino poffit ponderare tre uata dedñis auté molēdinoz diapion intel
cognofcere res fuas a quibus lezda dari non ligatur.f. q nō mutuet necdonent alicui ali
debeat abfqz aliqua pena . Et o mercatores quid vt aptent pannos in molendinis fuis.
vicini valen.non teneant ire ad tabulā penſi Ctë ftatuims et ozdinam ? q pro morabať
pro dicendo vel noïnandolezdas quas bo/ cenfuali foluatur tm noue foli regaliú:& pro
mines extranei daredebeant in tabula ſupra mazmodia cenfuali.vij. foli eiuſdez monete.
dicta. et tam de cenſualibris & aliarú perſonaz
Priuilegia
cuiufcunc códitionis aut modi exiſtant de folo2uz pro nobis baiulo nãofoluat provna
cintate et regnoiftud idez intelligat deinde quac vice. Item ppt dolů z multas frau
des qs iudei faciüt vt di pianis rōne cumul
Meiudeus fit baiul? vel curia das priuilegi qohabent o credantde eo q
vlreddituu collecto2 . De re furata reſtitué fe afferuerint mutuaffe: ſtatuim9% ordinam9
da.De cöfirmationefacramentalis iudeor qaligs iudeus non credať vltra quings fot's
12.
Etde iudeis vfurarijs. q non decollent car in re fua ppia abfqz carta aut teftib9xpianis
nes per iudeos in carneceris xpianor. De non obftante cozum priuilegio fupradicto.
veltimentis iudeor.De pbatiõe iudei ɔtra Item ftatuim ordinam⁹ q qñ cariffim9
xpianú.Et de celebiatiōecurie: ¿ de iuramen filius nr heat regnare:infra vnú menfez túc
to nouiregis. XVIIII prímű venturũ in ciuitate valeñ.faciat pfo/
natr curiam celebzare;et iuret tenerez obfer
Tem ftatuim et ordinam⁹ q nul
lus iude9fit baiulus nec teneat ba uarez facere teneriz penitus obfuari fo20s
iulia nec curiaz necfit ét collector valeñ. ™ priuilegia bonos vfus ac bonas con
reddituŭ in valen.nec in alio loco fuetudines ciuitat) z regni valeñ . 13 iam hoc
regni nec officiú publică teneat vñ fup rpía шurauerit in preſentia nra parit atos veftra:
nuz heat Luriſdictioné. CItem ftatuimus r ifto idem etiam fucceffozes nří z fuifacerez
ordinam⁹o quicüqs inuenerit rem vel ropā шurarepenit? teneantur. Cibas aut lauda/
fua que fitfurata eidé vl'fortiata aut extrac tiones pceffiones ftatuta gras remiffiones
tade poffefuo abfqz voluntatefua: et fuerit per nos fucceffores nŕos imppetuú facim9
in poffe alicui9 iudeivel alicui9 alteri? pfone vobis cumb9 valen.fupradictis toibusalijs
oñofuo reftituat libere abfqz precio & Fuí hoibus locor oim regni valeñ . et veftris et
tio:nō obftate priuilegio aliquo in riuz cōs cozum fuccefforib9 imppetuú qui forosvalë.
ceffo vel etiam cedendo. Item ftatuum9 voluerint acceptare: ficut meli dici z intelli
et ordinam⁹ q obferuet cõfirmet per ciui// gi poteft ad vřin et yřozum semp bonúűr fin,
tatem tregnü efmenda for valen.que facta cerum intellectum:volentes oomis ciues et
fuit fup facto facralis maledictionú iudeop hitatozes ciuitatis et regni valeñ.quivtdi
Itemftatuum et ozdinam9 per ciuitatez ctuz eſt fozos valen.voluerint acceptarefint
et regnuo iudei vfurari шurent quolz anno impiedict) gratis ac benefficijs ac oib9 alijs
in poffe iufticie o mutuết ad rōnéz.iiij.dena zfingulis fupradictis participes et pſortes/
rioz pro libza in menfe: iuxta cotuz dñipřís acea oia per loca regni valen.fic obferuentz
noſtri e non ad äplius : ſi ɔ̃fecerint perdat faciant obferuari : non obftante fi otrafozű
debitü et foluat propena decez marcas argë valen.cōceffimus feu ozdinam aliqua ex pre
ti:de qua pena nos héamus tertiaz ptem:et dictis:cum ea ex certa fcia et devro affenfu z
tertiam comune:et tertia acufatoz. Item advři requifitione duxerim9 pcedenda coz/
ftatuim, et ordinam9q aliquis iudeus non rigenda ac etiam ozdināda:nec obftantibus
decollet carnes in carneceria xpianozű infra aliquib9 priuilegijs impetratis in ɔ̃rium vel
menia ciuitatis vel loci. Item cum iudei decetero impetradis.Et vt predicta oia ma
non fint in vna fide feu credentia nobifcum: 1021 gaudeant firmitate iuramus per deuz v
propter qinter veftes xpianozű r iudeozuz eius ſcra ätuo? euuägelia a nobis copozatr
distinctio hitus debet effe:ftatuim97 ozdina tacta:z crucē dňí nří: z per infanté alfonfuz
m9per ciuitatez et loca regni valeñ. &quilz cariffimü primogenitú nŕm ill8 idemiurart
tude vltra etatem decez annozu poztet capa fecimode prefenti : predicta oia obferuare in
rotundā indută ad pfuetudiné barchiñ, eū xta poſſe ním z non in aliquo ɔ̃uenire.Abā
do per ciuitaté vel pervilla:excepto cou cal dantes nihilomin ?vniuerfis officialib9 nřís
10:13 fi extra ciuitatezvel villa wuerint fpatia pitib9 ato futuris q predicta oia et fingľa
tuz portent eas in collo fi voluerint: et ſi per firmiter beant et obferuent et faciant inuio
caminuz devno loco ad aliuz accedere volue labit'r obferuari :et non ueniat nec aliquem
rint:tüc portét aliazvefté quäcüqzvoluerint Quenire permitant aliquo mô vel aliq rōne.
fiquis inde otrahoc fecerit pena triginta Dat vale.lt.decebř.āño dñí.AB.cc.lxxxúj.
Petripzimi. XXXIII
alios hoies loco regni valeñ qui fo20s valé muné vſuz ciuitat{:t fi aliquis aut aliq edifi/
voluerit acceptare volum9 ee pticipes &ǝlo? cauerit vel baſtiuerit i elfdé cenfualia: tomét
tes vt ptinetur in priuilegio fupradicto: ētn fint cõis ciuitatis. Saluisvonatõib⁹ a per
fciědů o vobis dict) ciuib valen fecim⁹ gras francũ alodiú facte funt alicuivel aliquib9g
fpâles pceffim⁹ qdā capľa folūmō vostāgé ftatica feu bitatões ppias coüidem'in aliq
cia:q nō poni fecim9 in dicto priuilegio : qad b9 ex dictis locis: furnis et qui ibi funt.Eti
vostno ad alios hoies locop regnivalen ſpe hoc non intelligimus aliq cenfualia q ibi fint
ciatr fe extédüt. zimopnost nŕos fuccefs fiue domos de logerio fiue ortos f3 illa fint ci
fores enfranquim ? ppetuo z fracos liberos uitatis.C3té cocedim ac ppetuoftatuim?:
Facim? penit, ac inmúes p totú regnú valé.p quilz ciuis valeñ indeueſianŕa albuffarie
tra.f.atą mare rpaqs dulcesvos vniuerfos poffit mittere fuú beſtíariú að paſcendü:rve
fingulos mercatores ac ciues fiuevicinos ci nariibidez ac ligna faceretpib9 quib9vos iu
uitat) 7 fmini valeñ à fitis de comũi feu colle rati z pbihoies valen hoc duxeritis ordinan
cta ciuitat) eiufdé:pñtes pit z futuros:cũ oïs dü.Et vt pdicta oia & fingula maiozez héant
b9bois reb⁹ mercib9vřis z eox hit) z hñdis zobtineat firmitaté:iuram9p deû zeius fcra
ab of.f.pedagio lezda portatico menfuratico qtuoz euuágelia a nobis compatr tacta z cru
•
péfo paffagio ato ribatico.Cte ftatuimus cez dñi: p infátez alfōluz cariffimü pmogét
rozdinam? o in valen fint duo fules : áno tú nŕz ifto idez iorari facim9 de pñti: pdicta
quolz fint electi in fefto natalis oni per pros oia &fingula obferuare iuxta poffe nfzrno i
bos hoies maris: pñtati coza nobis veliu/ alquo uenire. Abâdantes nihiloin? officia
iuftic)valeñ:qui cófules poft electi fuerit z libusnŕis &fubditis pñtibus futur : q pdf
pitati incōtinéti teneant iurarei poffe dicti cta oia et fingla firma beant et obfuent et fa
iuftici o bñer fideliter beant fe ad fidelitate ciat inuiolabit' obfuari:znō ueniat nec ali
Braziofficio fulat . Wolentes q illi q electi quez uenirepmitat aliquo modo vl'aliqua
fuerit ſciat d'arte ſeu vſu marſ:¿ ¿minēt ɔ̃ct9 roc:nō oftatibus aliqbus priuilegijs inōriú
r diffèſiões inť hoies mar) z mercatores q iup conceffis vel pcedendis. Dat valen kl's dece
ta cöfuetudiné mar ) fuerit terminada put é bris anno dni.AD.cdxxxriy .
ibarchin fieri cöfuetü.CZte ftatuim97ozdi
q recepti fütvl'deinceps
nam ? o ciues valen & (De piſcatiõib albuffarie: zde
recipient p canonicos r clicos confřes pffie modo & forma illarum. XXI
fetiiacobiin cofres dicte coffie: ad benefitia Queritvniuerfi:q cünobis petro
ofones elemofinas/facrificia: ad oia altabo digra aragonú ficilie regi: eet ppif
nafpüalia rtpaliaq fiunt indicta offia pof catores albufarievale buitr fuplica
fint greğizthere caplm & comedere fimuli tüvt fupfcro ei de albufar. z piſca
domib⁹offiepdicte . CJte dam reddims tõe eiufdez digremur tatt puidere q albufa
coi ciuitat) oës rāblas ad vfum publicũ ciuis ria pdicta öftruinon poffz p prauas exarcias
e.
€
Priuilegia
tuo ordinam⁹ o baiul valen vel emptorred bis hoib⁹ciuitatis examinādi corrigēdi ac ob
dituú ipi⁹ albuffarie anno quolz in principio Fuare faciendi pruunilegiü fup factovini.Et 8
anni eligat qtuo? pbos homies ex pifcato/ poffeffioe ablata cuiqs reftituéda firmado 8
rib9fupradictis:& prestito primit? facraméto directo.Et o re9 tonfura allegas no audiaË
in poffe dicti batuli ordinent pifcatões tpede agens coza officialibus regis. Jté de valore
les forges: qliter pifcatores debeant pifcart denariorú laceń cũ regalib9. Jte 8 valore caf
zcalare fuas exarcias : q fit phibitů pifca ficij frumenti z panici .Atene cedarij mitāt
tonb dicte albuffarte/ne pifcent cu almixars aquain cequis pl9 debito fub certa pena :Et
KH❤
patenes/faretç/ alcudia/bzugina/ cũ rete /et de pbatione xpiani ɔ̃tudeű. " XXII
ab cobfec/faltades/fegues/rayllar dei⁹loca Duerint vniuerfi o nos petr9def
niç:pefcar dela pedza auall ab exarcia que tir gra rep aragonu vāleñ rc. dam9 li
terra cũ batudis q baté cũ nanfes vbi accipi cenciar cocedim9 plenaria ptātē
STACKED
unt lo cabaçudell . të op no pifcentur aliqui vobis iurat) z probis hoib?valen
in circuitu gule albuffarie aptede vno milla ozdinādi z examínādi priuilegiü pceffu a dño
río abvnaquac ex ptib9 : nec cũ alio rete feu iacobo inclite recordatiois rege aragonů pře
modo propt qo poffz nobis feu albuffariere nãofupfacto vini: fi aliqö dubiü vel örium
dundari ad danu3:13 cũ claufa fuerit poffint ciuitati valë inuētū fuerit in eodé: ill♂dubiũ
vbi voluerint pifcariper mare. Crëftatui vel äriü poffit p vos corrigi ac etiazfmēdari
m9 rozdinamus q cum contingat vos extra acfacere obfuari . Cte pcedim9 rozdiam9
bereve clotib anguilas feu pifcatiões vías finos vel pcurator valeň vel ali9 officialis
ni abftulerit poffeffiões aliquib? hoib9abfqs
MALIA
femel dixeritis não officiali feu quinterioo
veniat advidendu pifcatione predictavt con fnia:tomentincötineti in poffeffioe fua inde
fuetuz erat:ex tunc nifi veniret incontinēti le firmantib9dedirecto . CHtë ftatuim9 rozdí
HA
namo cuz plures miniftrales & mercatozes
H
uandoduos teftes poffit, dicta anguila z piſ
A
cationéextrabere &clot) abfqz alig calonia z vtane in ciuitate tāmercatores emédo zvē
abfqz aliquo fuítio qö dicto officialidare nō dedor accipiédo capitale a gétib?: pauferé
teneamini vtrü veniat vel nõ: vobis tñ leuāti do illo qö debuerit aut tenuerit de capali fe
b9% apportantib⁹fidel's dictă piſcationé & fol faciant tofurariz fteterit aliquo tpe abfos co
cocerto necde tépoze certo non fint auſi aliq tant vel facere héant ipos non audiat.Cre
pifcari in locis certis albuffarie : o poftea di concedim9 z ozdinam? o frumentü non va
ctus baiulus vel emptor ipfius albuffarie no leat vitra.xx.fol's cafficiú/paniciuz vltra.titj
det licenciam aliquib9 piſcandı r aliquib9 nõ fol's cafficiú/riacceñ. dříj cũ regalibus dříjs
3 cu fit phibitum phibeaf oibus: 7 cũ abfo nō valeant vltra qtozzens Wolentes yvos
lutum:oibus abfoluak.CteftatuimUST 02 durati valen poffitis fuper pcys fi neceffe fue
dinam ? o l3 null, ſit aufus piſcari i vedat? rit alr ordinare.CJtë statuim rozdinamus
albuffarie de felto fancti michaelis vfqz ad fe 7 phibem⁹ fubpena.ltfolor : cequiarij de
frú pafce: qlz pro octo dies añipz feftü fancti muncada de fauara vel alij non mitant tan
michaelis poffit in dict) vedat) pifcari. Abā tã aquaper cequias fuas in preiudiciuz here
dates vniuerfis baiul zalijs officialib9 nřís ditariozu : o vltra vnámulneria de qualz ce
ciuitat) valen pitib9 z futuris 9hec ſtatuta quia poffit inde pdi vl'āmiti in almargialib9
rozdinationes nřas vt fupius cötinet firma C3té cuz intellexerimus grabini iudcoшum
Petri pzimi. XXXIIIÍ
valeñ.7 alijs locis regni eiuſdez: o oës cauſe facere beams tépabim9r minuem? eandez in
of tm quantú ipi tenétes equos zarmafoluere
ducant per for valen.fub ifta forma: q peti
nde
tio fit data z refponfio facta eidez:et excep tenerent in exactõe pdicta . Verütñ ipos ab
odi · exactiõib vicinalib9 nolum effe fracos:fed
tiões recipiantur: non fiant alique pofitio
OXY
nes nec articuli:nec aliquis alius pceffus:& cuz ipis ciuib9% vicinis teneant tribuerein
eilde. Abadantes vuiuerfis officialib9r fub
9 quilz poffitdare teftesfup petitione fua:
nilla petitiopoffitdici inepta: et q quilzfe ditis nŕis pñtib9z futuris q predicta oia et
De quatuo2 probis hoibus in fos hoieslocog regni valen . qui foros vale.
vno quoc officio eligendis . אא.IIII voluerint acceptare volum⁹ eiſe pticipes et
eij
Priuilegia
pfortes vt in predicto priuilegio stinek . Eft faz titulu vel titulos habuiftis: quocüc mỗ
tn fciendu qiz indicto puulegio laudauer tenebat vel tenuerat anteceffozesvři cu titu
mus pcefferim firmauerim9 ac dedering lo vel fine titulo: et illa etiã que vos vniuerſi
quibufcüqs &fingulis ciuib9 pplatonb9 cis vel finguli ciuitatis et termini ac regni valē.
uitatis valeñ.zregni eiufdé oësdomos:vine tenetis feu poffidetis nunc tépoze confirma
as: o:tos cãpos:cenſualia: alchareas:caftra tionis &donationis hui9: habeatis teneatis
turres & poſſeſſiones: ac alias terras cultas poffideat} vos et fuceffores veftri imppetuú
et incultas que hént vel hébunt tenétvel poffìcut rez vram ppiam : queoia nunc confites
fidét aut poffidebunt vt in ipo priuilegio co mur einveritate recognofcimusvra effe cer
tinet:de predictis oib? :ac de confirmatione tificatide iure não rpredeceffozú nŕozuz:ita
prinlegij dni Jacobi inclite recordationis re gnosnec nŕí contra vos vel vros nuas pof
gis aragonu přis nří conceffi fup hoc māda fimus ocafione aliquafeu rõne : petitionem
musvobis fieri puuilegiü fpale.Idcirco per aliqua vel demanda facere vel mouere : et fi
nos et nãos fucceffores concedim97 cōfirma forfaz o abfit per nos velper aliquem fuper
mus vobis pbis hoib9 et vniuerſitati ac his predictis cótra vos vel vros queftio aliqua
tatoub⁹ oibus et ſingulis ciuitatis valeñ.et vel demanda moueret:volumus & precipim⁹
oim alio loco :tā ciuitatis z termini valē. necanobis nec ab aliquo alio iudice audi
oim aliarú villaru alqueriaru z loco ois atur:imponendonobis noftris fucceffori/
regni valen.pñtib9 et futuris: et võis fucello bus fuper predictis vniuerfis & fingulis fcile
rib9 imperpetuu priuilegiü cöceffuz vobis a tuum fempiternu. Volum⁹etiã et ordinam9
oñorege iacobo přenŕo recordatiois felias concedimus & donamus: q predicta oiar fin
cin9 painilegij teñoz talis eft. C1Aouerint gula intelligant effe cóceffa z donata in cens
vnuerfi o nosJacob9dei grarex aragonú fualibus veftris que tenetis ab aliquib9 pers
valen. zč.Volétes vniuerfos finglos hoies 'queprovobis tenent.Et in illis etia
fonis vl
feu habitatores xpianos regni valē.zë."Elt que pronobis tenentur vel poffident tépoze
fuprain priuilegijs regis iacobi.fo.xxúij.ca. donationis feu confirmatiõis huius :&vncß
Irrr.ú. Dedictú quidem pruunlegiú cum aliquo tépore tenuiftis feu poffediftis: ita o
oibus fuis claufulis ptentis in eo a primali nunc poffitvobis obeffe deffect aliquis car
LASTAJ
FLAD
nea vfqz atvltimade nouo vobis 7 provobis tarú feu alicui9 carte:tam pameue donatios
oibus fucefforib9 veftris nouiter et núc côce nis o cuiufcũ venditoris feu emptonsvel
dimus rdonam9.Declarantes rde nouo cō
2
qualz alia rōne: quia nos per nos i nÍOS VO
)
cedentes o pretextu fraudis comiffeper ali bisz veftrisfuccefforib piedicta oia vniuer
qué vel aliquos in aliquib9 hereditatib9 ſeu far fingula damus & cöcedimus effe data :fal
poffeffionib?:vel pearone odicatur vel di uo cenfu dñio laudimio fatica in omnibus
ci poffit q aliquis erveftris pñtibus vel ans predictis cenfualib9. Wolumus ing & conce
tecefforib9 veftris fingularib9 vel vniuerfali dimus q oia fupradicta z fingula intelligan
b9in fraudez feu dolum Hz tenet habuit z te tur vobis & veftris data cóceffar cöfirmata
ཏུ་
nuit feu poffedit aliquid de hereditatib9 feu cum omni eo q advfox omniú vel fingulor
མངཀུན་
poffeffionib : quas nunc tenetis hētisvel por vtilitatem poffint intelligi vel perpendi . Si
fidetis tenuiftis vel poffediftis vos vel ante qua vo ibi funt ambigua vel obfcura: vřožú
ceffozesveftri:vel ea etiã rõne q dicaf vel di vel fingulor interpretatioi duxim⁹ relinqn
a poffit q no fuit vobis velveſtris anteceffo da. Sivo huicfcripture aliqua defunt:q vo
ribus aliquid veltātuz datuz a patrenoſtro bis vniuerfis et fingulis vel fucefforib9 vřís
vel a partitorib9 fuis vel etiam à nobis:quas prodeffe poffent in aliquo velvalere:volum
tuz vos hodie tenetis vel veftri anteceffores rocedimi? o p20 expreſſis héant zitelligant
tenuerint : nosnō poffim aliqué vel aliquos acfi hic effent fingulariter nueratar ſpaliter
ingetare feu alicui vt aliqb9 vel etiá vniuerfi exprellata. Der hoc aut priuilegiü non inté
tati aliquor pdictor locoz qitiõé aliquá fa dimus reuocare redditione feu donationem
cere vel mouere:pmo oia illa q tpe pdicti pri qua fecimus vobis de barbacanis murisval
uilegij ipetrati tenebat vos vel illi a qb?cau lis mercato plates rāblis ac alijs locis pu
Petri pzimi. אאאא
blicis/predicta qdé vniuerfa z fingula vobis difinitiua abfqz ipop pfiliovťeozű aliq faltiz
vniuerfis & fingulis fupradictis cófirmam?
partepredictozu cofiliariozú: in negotio.f.a
ocedim9rdonam9 non obftante aliquoforo
uili fūmāquingentozu folozú excedente: qui
valē.z non obſtātib9etiã aliquib9priuilegijs etiaz confiliary fint in oib2 gubernatiõib✈z
inɔ̃riuz impetratis vel etia impetrādis.In ozdinatōib9 qsiurati valeñ.vel iurati alion
fup ad maioré oim & finguloz p:edictor fir? locozu regni valen, ex eozũ officio in ciuitate
mitatë hëndā :iuram? pdeuz zei9 fcta qtuoz valen.zregno eiufdez facere vel ordinarevo
euuangelia a nobis corporalt tactar crucez luerint:et abfo dictozu əfiliariozü pfilio vel
diu: per infanté alföfuz cariffimü pumoge aliq parte ipozu nüc aliq? faciat feu guber
nítũ nřmillő idez urare fecim? de piti:pres
nent: qfi fecerint robur non obtineat firmi
dicta oia z fingula atendere firmit "
cöplere tatis. vopredicta a nobis fuerat vbote
Dandates nihiloius vniuerfis officialibr
nus pmulgata: infcriptis redacta hactens
fubditis nřis pitibus et futuris q predicta non fuerint:ad hocvt meli? méone coméden
oia z fingulafirma héant z obfuent. faciat tur z firmi obferuenť:volumus z mādam9
inuiolabilr obfuari et non ueniant nec ali
predicta oïa a nobis o:diata rpcella infcrip
quepuenire pmitant aliqrōne.Dat.valeñ. tis redigi z figilli nří munimie robozari.o
lil's decebris anno dñi.AB.cc.lxxx.1 . lentes hoib? ciuitatis valeñ. zregni conce
dentes o predictos cófiliarios beant qui an
De quatuor confiliarijs de fin tedicta ptaté fub foža heat fupradicta.e
gulis minifteris artifficis officijs eligédis terea volum⁹ rozdinam9 q qölz minifteriú
et de iporptate: fpatr o fine eis vel ipozuz feu officiú vel arteficiu depredict fupra noi»
parte iufticia in criminali nōpoffit quez toz natis eligat ple quilz de collegio fuo qtuo? p
qre abfoluere vl'codénare. Et o poffint cō// bos hoies in cófiliarios fupradictos in festo
grege hoies vniufcuiufqz minifterij et officij pethecoftes anno quotz: qui in poffe iufticie
Frez expreffiofiue noiatio ipoz officior.Et iurent fe here in predictis filijs fidel'r atq
qfi infnia ptineat o latafuerit de cófiliodi bene:z poffint predicti cöfiliarij vel aliqui er
ctop cōfiliario velparte cozuz : non exhi eis congregarer applicare hoiesvniufcui9
gatur alia pbatio. XXVII. minifterij officij fiue art) zoim quoſciéfcüq
10! Querint vniuerfi q nos Detr eis vifuz fuerit expedire: ad dandū eis Įfiliüi
nd dei gra reparagonúvalen. ¿č.mul in his que eisvidebit effe cópetes atqs bonu
0
tas libertates munificencias frā in regiminib9 ordinatiōib9fîue gubernatio
et
quitates & beneficia ciuitati z reg nib9 fupradictis.] Dredicta ingoia eis tam
no valen.cocedendo: volétes vtilitati publi prefentib9 futuris cedim9 imppetuu atq
cepuidere ppio motu abfos inftácia alicui9 damus non obitātib9 fo:o vlfozis valen.ſeu
dixim9 inter alia in clauftrofcte marie fedis priшlegijs ɔ̃dicentib9 ſeu in ɔ̃riá factis hús
22.03
valen.publice inibi ppło ogregato: q vole/ Oib9vel aliquib9q fupius funt explla.C :
bamusɔ̃cedebam97 ordinabam9 g de fingu vofup electione filiario, eligendo de mi
lis minifterijs artificis officis & artib⁹eli/ nifteris artificijs officisz artib9 áſtio poffz
gerent qtuo? pbi hoies q deberent pfiliarij oziri quot & qles hec noia cōprehendant :pze
appellari: quiintereffent oës vel aliq ps cor terea predicta noia exponentesvolums de
afiliarioz oib9 fentēcijs ferēdis per iufticia iftis minifterys arteficys officis feu artib9
vale.vel alio locoz regni valeñ. vz in oi fa infrafcripti tmmō predicti cōfiliarij eliganĒ
9 cto criminali:in qftiomb9 seu tormétis facië v3 de diapus notarijs hoib9 maris bunate
dis vel non faciendis :et in oi fnia difinitiva ris/frenerys/çabaterijs/ fartorib9/pellices
in facto criminali ferenda : ita q iufticianō rijs/carneceris/corregeris/fufterijs/pelle
poffit aliqué torquere vel tormentare nec co rijs/ferreris fiue fabus/pifcatonb9% barbe
dénare nec abfolueze in facto crimialifine co rys. Cetú fi in fnia iufticieptineaf &lata
filiodictor filiario vel aliq falte pte cozű fuit de pfilio pfiliario pdictorvel aliĝ pte
In negotio bo cinli iufticia valñ velaliozuz eor op er inde credat finie: z non erhigať alia
locom regni valen, nunc poffit ferrefniam probatio teftiú : fup vocatiõe feu requiſitiõe
e i
&
W! Priuilegia
vel prefentia feu confilio cöfiliarion: iufti/ Etrus dei gra reparagonú valé.
ciavocet alios pbos hoies et iuratos fcom ze. Vniuerfis lezdarijs pedagia
qfibi videbitur expedire. Dat barchiñ.ix. rijs valis officialib⁹nŕis ad quos
anuarij anno dni.D.cc.lxxx.uj. pites puenerint faluté & gřaz:cú
in pceffionib9 qs nup fecim ciuib9 valen.et
Conceffio facta toti regno de alijs hoib?regni eiufdé cum priunlegis nŕis
gratis libertatib9 cocellis ciuitati:quibuf ptineat & lezdari vniufcuiufq loco lezda
daz paucis exceptis. XXVIII petat & accipiat in cox maria 3 erat anti
Querint vniuerfio cum nos pe quitus pfuetuz: rexparte ipor ciuumvalē.
trusdei grarex aragonúvalē.¿č . nobis fueritfupplicatú o hocvz qö cöfuetu
nuper in valeñ.multas libertates erat antiquit, declarem nos illo cum pñti
munificentias franquitates bene carta nŕa ficouximus declarandü: v3 9 intel
ficia ordinationes coceffiones gras feceri ligat put melius fuit pluetu a.xxx.annus cis
mus & cöcefferim? vobis pbis hoibus & toti tra:volentes zvobis mandates quats ad lez
staqued vniuerfitati valeñ, cum priuilegijs noftrisvt das feu pedagia petenda ac accipiéda ab eis
ithe continetur in eis.de quib? vniuerfitates ali vnufquifqs non pcedat , nifi put a.xxx.annis
citra meli9 fieri cöfuetü .
Loque vtrü ea oïa
ad vniuerfitates eafdem fimilr fe extendant: idus ianuarij anno dñi.AB.cc.lxxx.uj.
JB
realen
zalijs ho rep aragonúvalē.. Statuerim ?
r Daza
minib9 z vniuerfitatibª aliaz villarú caſtro rozdinauerim q in ciuitatévale.
ruz locoz regni valeñ.prefentib9et futuris et alijs locis regni eiufdé garbella
9 R 9 4 79 2
buslibertatib9 munificentijs cöceffionibus
abgratis per nos coceffis pbis hoibus zvni qui faciat garbellari:z etia batafalua/comi
uerfitati valen. cum noftris priuilegijs atqz nij feu alij auerij de ponet qui fimtr facerent
eparts cartis : partem habeatis ac in eifdem oibus garbellari:et in eo non fecerim? mentionem
Muy vos et vros effe volumus participes & con/ de fulla de alqna in qua incamaramentů ma
fortes: excepta franquitate lezdarú z pedat rimuz fieripoteft:idcirco ad eitandü inca
fornot
los gior cócella ciuib? valen . et exceptis quibuf maramentú predictuz: ſtatuim9 rozdinam9
е dam conceffionib9 noftris factis eifdem fup ❤ in valen. alijs locis regni valeñ. fullade
Mala fulatu hoimmaris: & fuper albuffaria atos alquena fitr garbellef : ita q in molendo vel
deuefia nravalen. In alijs aurez oibus per anteavel poft encamaramétú alia rerú nō
nos cócefis eifdem ciuib9 valeñ.vos z veſtri inmifceatin ea. Abandantes vniuerfis offi
vtdictü eft pfortesfitis ac pticipes: etde eif cialib9nfis prefentib9 et futuris o predicta
dem poffitis vti ficut ripi:ficut melius &ple firma béant zobferuentz ab oibus faciat in
nius in dictis priuilegis cõtinek. Abadates uiolabiliter obferuari: z non ɔtraueniat nec
vnuerfis officialib9 7 ſubditis nřis pñtib9 7 aliquez puenire permitant aliqua rõe.Dat
futuris o predicta oia fingula firma beant valen.lt's aprilis anno dñi.. GB.cclxxx.ÚÚ :
et obferuet zab oibus faciat inuiolabiťr ob
cum intellexerimus vos velle facere frater// mulari:fed illum corentü intret intus dictă
nitatez et facramentum pro tractanda inter menfura feu ozas eiuſdez : 7 cum rafonared
vos et habenda pacer tranquilitate et fideli datur feu etia menfuret ne fraus poffit fieri
tatenoftra cöferuanda integriter:que abfc in eifdem . ADandantes vniuerfis officiali//
auctoritate nra facere dubitatis : maxime q?
bus noftris prefentib9 z futuris q predicta
per forum valen.hoc phiberi dicatur : figni oia firma heant zobferuent z faciat obfer
ficamus vobis o nobis placet o dictafra/ uariz non contraueniant nec aliquem cotra
termtaté & facramentu faciatis et de predi //
uenire permitant aliqua rõne. Dat.in obli
ctis non obftante dictofozo per nos et nŕos dione albarrazini.iiij.kzľ.ilij annodňi AÐ.
licētiaz vobis damus :fozo ipo ex tuncin fuo cc.lxxx.úú.
roboze duraturo . Dat in orta tutele.uj .
De eletione iudicis appellatic .
It's octobris annodñi.AB.cc.lxxx.ÚÏÍJ .
num confulibus maris. שאאא
27confeffus in crimine nō au
Querintvniuerfi q nos etrus
diatur appellans/et o menfure falis rotun dei gra aragonu et cicilie rer. Co
de fiant tante magnitudinis q corentü ſeu cedimus vobis pfulibus maris ci
comul intret int? ozas menfure cumredden FLOODuitatis valen.et probis hoibus ac
tur. XXXII. vniuerfitati ciuitatis predicte: quolz anno
✩uerint vniuerfi:&cum ad pre qñ eligentur & creabunt confules maris in c
fentiaz noftripetri dei gra ara/ uitate predicta iuxta tenozez privilegij quod
gonum et cicilie regis effent muffi vobis fuper cōfulatu durumus cöcedenduz :
nunci ex parte veſtruz iuſtic) iu eligatur et affignet per nos vel pcuratozem◄
ratozuz confiliario; ac vniuerfitatis valeñ. regm valen.aut eius locütenentez in abſen/
fupplicantes nobis:q ad tollendü et euitan tianŕa:quidam bonus vir et fide dignus de
dum maleficia cōcedere dignaremur o fiali arte maris: ad quem oms appellationes as
quis inculpat decrimine cöfeffus fuerit in fiericôtinguat de pceffib? aut fententis ſêu
poffe iufticie fe crimen comififfe predictum : copofitionib9 vel dictis dictoz confuluzdes
fuper quofentencia latafuerit contra ipm : uoluantur :et per eumdeterminentur loco
܆
gab ea fentencia appellari non poffz.Idcir nřifcom confuetudinez zvfum maris: et de
coad inftantiam vřozum per nos t fucceffo prefenti eligimus raffignam ? iacobumdevi
E res noftros cócedim9 acperpetuo ftatuim? co ciuem valen.qui hoc anno audiat ¿deters ›
et etiam ordinamus:q in ciuitatevalentie.r
ཏྱཋཱ
Lat uetur: & qñcung acciderit o aliquis fuerit preffüm.Dandantes vniuerfis officialibus
captus rōne criminis : v3 rõne pditionis r fubditis nŕis o predicta firma, héant zob
furti acraubarie caminozú:feu étiaz fractio feruent & faciant inuiolabilr obferuari zno
nisdomoruz: t ille oze fuo cöfeffus fuerit co
côtraueniant nec aliquem ptrauenire permi
ram iufticia ſe comififfe ill8 : volumus qin tant aliqua rõe. Dat in albarracino quinto
iftis cafib⁹ fi appellauerit a fententia que las idus decembris anno dñí.AB.cc.lxxx.in.
ta fuerit contra eum : non valeat appellatio
ipſa : nec ppter eam remaneat quin contra
cum ad iufticiaz pcedatur put fuerit iudi/
catum. C3temper nos infos ftatuim9 ac
1 etiam ordinam⁹ perpetuo adveftriinſtātiaz
etde gŕa ſpāli quávobis facimus: q meſure
falis quas concedimus effe rotundas in qui
bus fal méfurabatur z méfurarı cōfueшnt coz
rentfiue comul: q fiant decetero alie menſu
refalis rotunde in ciuitater alys locis regni
de tanta magnitudine o non opporteat co
Priuilegia
Paшio quocũąz noie núcupenť gñatr vel ſpes fuetudinib9r ſtabilimentis factis tpe ppľa/
tialr:que nobis vel fucefforib9nris feu alys tionis valen.vel poſtea. roīb⁹ etiaz priuile
pronobis aut nŕo noie nunc dare teneatur: giis per quecôtra hec venire poffem . Ibas
et q nosvel fucceffozes nří feu aly pro nobis aut gras tpceffiones eis facimus dum fo20s
autnoïe nãodepredictis ab ipa cintate vel valeň. ? non aliú fozü tenerevoluerit & hére
termino:feu habitatorib9 eiuſdë feu termini Abandantes vniuerfis officialib9 z fubdit
fui nunc peterefeu exhigere poffim ?: qfife nřis opredicta obferuent vt ſupius ſtineĒ:
cerim predicta petitio nonvaleret:necciues et nonQueniant nec aliqué puenire puitant
feu hitatores dicte ciuitatis feu termini:aut aliqua róne.Dat valeñ.xij.lt's.octobris an
rimus iuxta tenozē ipoz priuilegioz : pro eo. bamus facere concedere in ciuitate valen,
cijs ocupati non potuim⁹ addicta ciuitatez noftrifz dicta priuilegia in predicta cúntate
valen. pro celebranda dicta curia declinare :. teneant dictă curiaz celebzare:Tibi dictos fo
ymodictă curia hūimus neceffario prolon// ros e cõfuetudies iurare ppetuo tenere cob
garede confenfu z voluntatefindico cini // feruare: zin prefentia nra fitr findici infraf/
tatis z regni predictor : ipis findicis nobis cripti pro fez vniuerfitatib9 quarü funt find
pteftantib?cum publico inftro o dictú elon dici pftituti: iurauerüt per deum & eius ſcra
gamentu non fieret in eozpreiudiciú ſeu gra qtuoz euuägelia dictos fo208 rĮfuetudines
tate corvfqz in diem lune qua dicebať.xvij . naldusde vilardida/ z raymūdus guillermi
kls.octobris anno infraſcripto: z nos incep cathalani iurati/beregari? dalmacij:guiller
ta dicta curia in ciuitate valễ. die z anno pie mus ſcribe:petr9 de ripullo/ ferrādus cofta
dictis : ppter multa negocia z eundétta que timi: andreas de grahat bñ9 de clapis devil
ad nos puenerüt húerim9 a dicta ciuitate ſu la rat.guillerms decloqrio:et migot?de tur
bito recedere verfus burriana: et cum dicta rib9: ponci9 de malferit pro nobis & p20oib9
negocia que hēbam9 expedire rõe dictof pu de ontinyet de bocareny/de villa murwete,
inlegion in dicta ciuitate non potuiffem⁹cō ris iohanes ferdinādi z petr⁹ gōbaldi/devil
poftularut nobis humilr ſupplicarút:qea nardus deltagno petrus de fcta crucez bers
que in ciuitate predicta non cöpleueram9 in nardus de palacio de villa cocentayne mar
dicta villa de burriana adimplere deberem9 tinus de fagra arnaldus de pina guill9de ca
faluo dicte ciuitati z regno infuturü q fucef ftaylla martinus petride bola/devilla mozel
fozes nří poft nos predicta facere teneantur leathericus de busca et franciſcus de poa/
celebrata curia in ciuitate predicta fm tenos lat pio nobis & hoibus de ceruaria terminiz
16
ar rez priuilegioz premiffor eifdem pruunlegijs de paniſcola/devilla de alcoy raymundus de
in fuo robozeduraturis. Unde nos alfonfus fancto climente Lacob9 parët/de villade al
dei gra rex predict? pfonalr pftitut9 in dicta pont michael de ponte zrodericus de vallas
villa buriane: prefentib9 ibi findicis taz ciui trech:conftitutiin dictavilla de burriana in
preſentia vři excellentiffimi dñi Alfonsi dei
tatis predicte o alio locoz regni valeñ. in
frafcriptis : per nos z fuceffozes nãos lauda graregis predicti pro nobis zvniuerfitatib9
45
musofirmam vobis findicis infraſcript! fupradictis :iuramus perdeuz z eius fancta
z vniuerfis hitatorib9ciuitatis & regni valë. qtuoz euuägelia dictos foros coluetudies
oës foros valé.vobis & dicti ciuitati z regno valen.tenere et ppetuo obferuare. Datbur
conceffos per dim iacobü recordatiõis incli riane.x:lt'octobris anno dñi.B.cc.lxxxvj.
teregem aragonú auum ním : rom̃s etiam
procuratoz regni non ſe ins
pfuetudines & priuilegiatam gñalia quafpá
liarbonosvfosdatos & cóceffos & datar co tromitat de caufis puncipalib9 nec fuper eis
ceffaper dictú auuz nŕm ciuitati zregno pie ipedimétú faciat iuft}.ciuitat} .z regni. III.
Lfonfus del gra Reparagonuz
dictis:cöfirmata per predictú dñm regem
patrením zper nos fpatr generalr. Et ad valen.z . Mobili z dilectis procu
maiozé oim firmitatepredicto iuram? per ratozi não regni valen. z alijs offi
deum et eius fcta qtuoz euuangelia predicta cialib9 nřís eiufdé regni pñtib9 et
oia zfingľa tenerez ppetuo obluare acnuc futuris falutem zoilec. Bandam vobis q
cotrauenire aliqua rõe vel caufa. Wolentes tinus fup caufis peincipalib⁹tam ciuilib9 Ф
et cöcedentes qlz nos predicta fecerim et criminalib9 terminandis per iufticias cim //
cocefferim in dictavillade burriana:q dcbe tatisvaleñ.z alio locop nŕozú eiufdé regni
* ev
Priuilegia
prout in foro valeñ.Stinek nullü eifdez iuſtis foros valen. & cox priuilegia redundabat z
cijs impedimentu vel ōrium faciatis nec fie fuphoc nobis plures rõnes oftéderüt.20
ripmitatis:nec de eifdez caufis vos intromi pterea fignificam vobis q non eft intentio
tatis in aliquoǝtra fozů valē.ſupradictü:cũ nra q ppt predicta mandata vos in aliquo
per ipos iufticias & non per alios dictas cau punirem9ymo fi poffz dici aliqrõe o vos in
fas principales terminanari velim? vt in di pena aliqua illa rõe incidiffetis:vos abomi
cro fo20 valen. cōtinetur. Datburriane.p. penaer certa fcia liberam9:maxime cu er pte
It's octobus anno dñi.AB.cc.lxxx.VJ. vřifuper predictis impoffe nãofirmatü fue
ritdedirecto:& non ſit intentiõis nřevos feu
De iuramento ficdo per quelz aliqué aliu firmadodedirecto ptra iufticia
pcuratoze regni ante in fuo recipiatur of in aliquo aĝuare:cuz nos necvobis nec alys
f
fico. IIII. in fuo iuredeficerevalea9: Dat maionë.ix.
salfonfus dei gralker arago decembris anno dñí. AB.cc.lxxx.vj.
num valen. z . Der nosinfos
ftatuimust ordinando cedimus recepit dñs rex procuratozi
vobis iufticieiuratis pbis hoi generali o manuteneat probos homines cis
nib9 cöfiliarijs ciuitatis valeñ.z oibus alijs uitatis valen. VI.
iufticis iuratis ac alijs officialib fubditis Os alfonfus dei grarex aragonú
nŕis dicte ciuitatist locop alioz nãoшuz reg valen..Dilector fidelibusfuis
ni valep.prefentib9 et futuris: & qñocüqs et pcuratozi regnivalen.vel eius lo
quoſcienſcūcs nos pcuratozé in regno valé. Cūt). et vniuerfis alijs officialib9
ordiauerim feu pone : ipe pcurato: ante emulaeregni ad quos prefentes puenerint fa
adminiftrare incipiat feuvos in pcuratozez lutem zdilectione. Abadamus vobis qtens
recipiatisape in cötinenti ante iniciú admi manuteneatis & defendatis in iure pbos hoi
niftrationis fue iuret ad ſcka dei ätuoz euuā nes ciuitatisvaleñ.7 oim aliorú loco regni
gelia fozos valen.in ciuitate z toto regnova eiufde:z iposfeu bona cor otraforos valen
leñ.obfuarez fm eost coz priuilegia pcede et cor prinlegia in aliquo non grauetis feu
re ac etiam iudicare. Bandantes vniuerfis grauari ab aliquo vel aliquib9 pmitat) :ipis
officialibs noftris o predictā ordinationé et tamen facientib9querelatib9 de ſe tufticie cō
coceffionez nram firma héant z obferuent plementuz.Dat. Abaionë.vj.idusdecēbus
faciant ab oibus inuiolabilr obferuari.Dat annodi.AD.cc.lfxx.vj .
gis factü fub pena corporis q turaret fozos Querit vniuerfi qnos alfonfus
aragonuz: in non obediendo nullam penam dei gra reparagonů valeñ.të.N.
incurrant. tendentes fidelitatez legalitatez
Lfonfusdei gra rex aragonú va ac afectioné quaz vos fideles nří
len.z.fidelib9 fuis iufticie iuratis hoies de liria e termino fuor femp hūiftis
7pbis hoībus pſiliarijs ac alijs či et hétis erga nos zdñum ním : atendentes
Fr uitatisvalen.fcriptorib alijs of etiam o dictus locus de liria ppter fui for
ficialib fubditis noſtris:tam in ciuitate titudinez & fituz loci multuz augetr pferuat
in regno valen. cöftitutis ſaluté z gřaz:qua regnú ním valen.et er alienatiõe eiuſdez dis
uis fcripferim vobis fub pena corporis& bo cturegnüdebiktaref.idcirco ad fupplicatio
noz vřoz Ÿ vos iuraretis tenere et feruare nez vŕam per nos r fucceffores nŕosvolum9
foros aragonú barombs militib9 zinfanços z cócedim vobis dictis hoibus de liria & ter
nib9 7 hoibus coz in regno valeñ. et q fcrip minor fuor ex certa fcia z deliberate: fitis
tozes fcriberent cartas in cötractib9pm fo imperpetuūvos & fucellozes veftri hitatores
zum aragonu: tamen q2 nobis per nütios cis dicti loci de liria z terminox fuor dednio et
unitatis valen . fuit expoſitü qillő tam ətra cozona regni aragonú z regni valeñ.promi
Jacobi fecundi. XXXVIII
tentes vobis op nec caftruz de liria feu villaz Sequitur de priuilegijs conceffis
nec vos feu fucceffores vros hitatozes dicti
per fereniflimuz dñz ¡
Regem Ja/
loci z terminox fuozuz nunquã dabimus ali
cui vel aliquib9 perfonis necpermutabimus cobum fcom qui fuit frater z fuc
feu ſegregabimus a dicto dñio etcozona reg ceffoz proxime dicti dñi regis Al
nox nŕozuz predictozuz : ymo volumus & co
fonfi fine liberis defuncti.
cedimus & fitis ppetuovos & fuccefforesvŕt
habitatores dictiloci z terminozum fuozum
femper dedominio z cozona dictozů regnoz De celebratione curic ac iura -
mille folos regaliú valen. Dat. iacĉe.pridie regnoz impiuz aliozú ad comodú z vtilitaté
no valen.méozat) :tam prefentib9 3 futuris: ritmp2o iure exiture cuiuflz falme ipius fru
oms foros veftros valeñ.oiac priuilegia et mentip vos vel quelz vřm de predictis cici
libertates ac bonos vfus pfuetudines que lieptibus extrahendi z ferendi ad loca predi
Itredím Jacobú felicis recordationis regez per preſens priuilegiú nŕm magiftropotus
aragonú auð nŕm: 7 plequenter per illuſtrez lano z vniuerfis alys officialib9 noftrisreg
dim petru clare meoneregez aragonú přez mcicilie pātib9 & futuris q vobis pūtė gřaz
nŕm :nec non etiar per egregiudiz alfonfuz rcóceffionez nŕam obferuet z faciant inuio
diue memorie regé aragonuz fratré ním vo Labtr obferuari et nō straueniat nec aliquez
bis dat z cōcella hactenus extiterüt: fiue ge cötrauenire pmitant aliqua rõne. Adcuius
• neral'r fiue ſpatr piedicta: ciuitati vel regno autrey memoria robur ppetuo valiturű pze
vel culz loco nŕozuz data fuerint & cöceffa fens priuilegiu vobis er inde fieri maieftatis
dei qtuoz euangelia & crucem dí nřiihu xpi regno nŕozaragonuz anno primo.cecilie
feu extractioné fruméti extrahendi per vos tione penfantes q auaritie cecitas & damnā
vel quélz vřín de portib9 acilie licitis & per/ de ambitionis improbitas fic qñqz aïos oc/
miffis zad extractioné victualiū deputāt, et cupant fubiector etin illam temeritatez im
ad predictaz ciuitaté valen, feu quafiz alias pellut & ea que iam ad faluté & comunë liber
ciuitates terras & loca dñíj nřít non ad locũ tatez oîm magnis laborib9 acſūmis vigilijs
Jacobifecundi. אןאאא
ftatuta inuenta fuerunt:ſtudent non inſub valeñ.in iufticiatu aliquez de domo nŕa ump
til'r exquifitis machinatiõib? vfurpare: z ſu petuũ : ita tñ o cum iurati z pbi hoies dicte
biteilla queiam in fauozé zlibertaté oïm eli
Ciuitatis viderent ipm inſufficienté zſuppli
mata fuerunt fubuertere nōverenk.Jdeoc caret nobis o mutare in capite anni vel an
nos Jacobus de grarerpiefat?: ad preces no tranfacto qñcüqz: nosdeberem ? illú inde
bumiles oim nŕoz ciшú predictor valen. ci illico amouere:quiquidé amot⁹ a iufticiatu
itatis :pienředeuotiõis affectü benigniter predicto per.pl.dies tabula tenere deberet: z
inclinantes: acfo20s predictos & cöfuetudi Firmare ydonee oibus querelantib9dedire,
nes priuilegia & ceteras libertates ipo :que cto:per quos quidé.pl.dies per vocez precos
demerfa fuerant per ſtatuta ɔ̃ria in luce eri
nis in ciuitate hoc publice dicerek: & iufti/
gere pperantes:hito fuper predictis diligen ciat nullo tpe poffz vendi.CJtem tollimus
tipfilio tractatu:cü hoc piti ſacro nãooza caffamus ac penitus eneruamus illő aliud ,
culoppetuo valituro:adfupplicatoez poftu capim cötentu in dicta carta:
in quo cauefo
lationez zreqfitione comune a vobis vniuer
ome negociuz criminis a quo pena copalis
fis&fingulis ciuib9 nŕis ciuitatis valen, et a debeat fequi principalr: fozus decem dieru
tota veftra vniuerfitate humif'r nobis facta tunc nonvaleat:nec fuetur:fed in oi negotio
laudam⁹ approbam firmamus et ratifica cunli ex quo pena pecuniaria ſequi debeat:q
mus vobis oibus ciuib9 nřis ciuitatisvalë . fonis dictor decez dieru valeat et debeat ob
antedicte:ta prefentib9 futuris: totivni feruari.Item tollimust caffamus ac peni
uerfitati vre:oés fotosvalen.predictos & co tus eneruamus illo aliud captm ɔtentum in
fuetudines puuilegia libertates:quehacte dicta carta:in quo cötineto ois hō qui inter
nus vobis & veftris predecefforibus per nos ficiat moziatur:fi thi ille qui inter fecerit non
et predeceffores nãos data coceffa fiue indul fecerit:copusfuum defendendo: & reuo
ta ac cöfirmata fuerunt.Caffantes & annul cet et annullet illefo29 quidicit & qui inter
lantes & de hibrisfeu captarijs aut regiftris z ficit per cafum rixe o foluat. cc.mozabat, et
veris bullis regalib9 nřis exhimētes & detra q creatde cuntate et deregno: & defenſor
bentes:carta illam feu priuilegiuz et oĩa con alicui non admitať in facto criminis. CJté
tenta inipa: que facta et data per nos extitit tollim, et caffam, ac penit9 eneruamus illo
barchiñ.die qua dicebaf hl's apulis annodi aliud capl'm in dicta carta cötentu in quodi
B.cc.xc.ij.quaquidez carta et oia côtenta citur q in oi facto criminis a quo pena co?
in ipanos de prefětí cú hoc facro ſcripto não pozalis fequi debeat principalr: q illeforus
B
tollimus acpenit9 eneruam9: et oibus capi/ quidicit o iufticia no pot nec debet fe intro
tulis five articulis ptentis in dicta carta que mitere abfqz denunciatoze vel accuſatoze; o
per vos feu aliquos ervobis nobis data ¿có cocedat o poffit fe intromitere et inquirere
ceffa fiue remiffa acrenúciata fuerüt: p nos abſqz denunciatoze vel acufatoze: ita tamen
vobis nos de pñtirenútiam9 expreffe ac etiã inquifitio fiat iuxta formam for :fed in
reuocam9: et illa que in dictis caplis ptinen nullis alys cafibus poffit fieri finedenuncia
tur & in quolz cozúdem :tam quevobis p nos toze vel acufatoze km inforo eft. CItem
per vos nobis datar pcellafuerunt:vobis tollimus et caffamus ac penitus eneruamus
penitus relaxamus atqpremitimus: cócedis ´illő aliud capl'm in quo dicebaf : œ forus ille
musfiuedams ac etiã reuocam?:imponētes qui dicit o homo honorat? non debeat poni
nobis et noſtris ppetuo fup dictis capitulis ad questione fiue tormentu : et o concederet
1
& fupoibus content) in eisſcilentiú ſempiter qois homo cuiufcüqz cōditionis et valons
nú : ficut melius et vtili⁹ dici et intelligi pot exifteret poffz tomentari z qſtionari ſi pre/
advim comodũ & faluamentu ppetuo.CEt finneret culpabilis de criminevel delicto.cui
nede côtingentib9 aliquid obmitam9 : ſpātr quidez capto 13 nos fupfediffemus nihiloius
et expreffe collimus caffam9 ac penut9 ener illo tollimus ?penitus eneruam . CItem
uam illo caplz cōtentú in dicta carta: quod tollimus & calfamus & penit9 eneruamus illő
erat editü in pieiudiciú dictox fo:02 :in quo aliud capl'm contentu in dicta carta: q fi fcri
cótinetur q nos poffem ponere in ciuitate proz curie valeñ. qui nüc eft vel pro tempore
Priuilegia
filioiuratoret pbožū hoim pſiliarion dicte ad ea que in ipa vobis per nos pceffa fuerüt
ciuitatis:quiduraret in officio ipo quamdiu vobis necnobis preiudicét vllomõ]. Ce
ipm fuficienté rydoneŭ reputarent.Colli terea laudamus aprobam9 vobis veftris
mus etiã ac pemit9 reuocamus zannullam9 perpetuo : et ex certa fcia cöfirmam ill8 prí
donationé & pceffioné per nos vobisfactaz: uilegiü libertatis a noftris predecefforibus
v3 9 non foluin regno valen. effetis liberi z vobis datuz ato conceffuz: in quo cötmetur
?
inmunes ab ofpedatgio lezda portatico mēs q non teneamini nobis dare nec fuccefforib9
furatico penfo paffagio atq ribatico et oib9 noftris in aliquo loco regni valen.fiuevilla:
• alyst fingulis:inquodâ priuilegiovobis per pedatgiu fiue lezda : penfuz paffaticũ menſu
predcceffores nãos indulto cōtentis : ymo p raticu poztaticuz fiue etia ribatică : nec ali
oiaregnanta per mare v3 7p terra et aqua quaz aliaz preſtationé quocü noie cenfeat
dulcez:7 per oés etiá terras nřas adquiſitas put in dictopriuilegiopleni? et lacius ɔtine
z adquirendas heretis ealdez libertates & in tur. Aādātes pcuratorib9 ciufticis baiu
muitates vos z vestri fucceffores: et illis vte lis & vniuerfis alijs officialib9 7 ſubdit) nřís
remini z vti poffetis: put in pinlegiofir prefentibus et futuris: qpredicta oïa firma
mationis qo inde vobis fecimus qö recupa héant robfuent & non cötraueniat: nec ali
uimus côtinebat:ficq decetero dictis fran quez strauenire pmitāt aliq rōne. Dat.va
quitatibus Tinmunitatibus non vtamini in leñ.iij.idus ianuarij anno dñí. AB.cc.XC.ij.
alys regnis feu terris nŕis nifiin regnovalē. Regnoznŕoz aragonú āno.ij.ciclievo.výj
tm prout ex ipisin regnovalen.predicto vti
cófueueratis ante cóceffioné nŕáz predictā. Tin paniſcola ſuper erhigen,
CQmboibus caplis fic caffatis per nos r dis lezdis non feruetur quedá nouitas im/
anullatis acfnblatis de medio ac rêuocatis: pofita p arnaldu de alagone: f3 o feruentur
volumus et concedimªvobis vniuerfis & fin priuilegia ciuitati zipius ppl'atonb9data et
conceffa . IIII.
gulis cimb, et hitatonb9ciuitatis predicter
toti vniuerfitati eiufdem :q vos eligatis ius Acob dei grarex aragonú valē.
fticiavnuz de vicinis veftris :fic forus vale. r .Fidelib9fins berengario dal
z príшlegiū vobis datu atqz conceffuz precio macij alcaydo caftri de paniſcola
piunt atq madant: et ille folus cognofcatde nec nō et baiulodicti loci vel eoz
oibus caufis ciuilib9 & criminalib9:7 iudicet locat). faluté z gřaz : intelleximus q¡vosgra
illas put fon precipiunt atqz mandant. Et uatis hoies ciuitatis regni valen.in exhigé
nung finedenunciatoze vel ácufatoze fiat in dis et exto:quédis ab eis in dicto loco de pas
quilicio putin fonsvaleñ.stinek.Et q fiat nifcola lezdis et pedatgis :rõne grundāno
copofitiones infra decem dies in cafibia fo uitatú impoſitaru per nobilem arnalduz de
rococeffis.Et q homo aliquis horozat9 nō alagone in dicto loco de panifcola fuper pres
ponatur aliqtenus qftioni nec fubicíaf to?? ftatione lezde z pedatgij fupradicti.Quare
mento.Et q guillerm9 ſcribe inſtituat & des vobisdicim9 z mandam quat.pretextu dis
ftituat fcriptores fuos in officio fcribante cu ctaru nouitatü p dictú nobilez introductan
rie prelibate:prout ipos cognouerit ydoneos indictoloco de paniſcola : non grauetis nec
et luficientes in officio antedicto : proutfibi grauari pmitatis dictos hoies ciuitatis va
cōceſſuz extitit atqz datuz: put predicta oia len. regni eiufdé: cotza con priuilegia fuper
z fingula antedonationé z ceffione per nos preſtatiōib9 lezder pedatgyj fupradicti :
ymo
vobisfacta de predictis erant fieri fueta. permitatis ipos vti preditis put vtiſſueue
offitis etiä oia alia facere:et in oibus ca runttépoze dniiacobi inclite recordatiōis re
fibusvti et experiri fons & prilegijsveftris garagonú auí nři:ac tépoze illuftriffimi dñi
aclibertatib⁹ vřis: ficut potuiftis vfqz ad të petri bone memozie regis aragonů přísnŕí:
poza quibus facta extitit'dicta carta ñecipa obferuando eifdē priuilegia per anteceffores
Jacobifecundi XL
noftros eis conceffa et indulta:ac eispernos alicubi nüc habem vel impofterug noset
confirmata:z prout eis per nos confirmata fucceffores nŕí auxiliante dño hituri ſum9: Þ
fuerunt.Dat in monte albano , ví.nonas iu amoze dñí nří ieſú xği z glozioſe virginis ma
hj.anno dni.AB.cc.xc.tij . rie matris fue z remedio aie nie z parentum
gram.Erpte probo2uz hoiz nŕof ftante aliquo predeceffozů nřozů vel alicuius
ciuitatis valen nobis extitit demoftratuz: ftatuto phibitione vel pacto:vel etiaz fuper
lezdary nfi dertufe a nauigantibus tp mare hoc alicubi obtenta cöfuetudine:ita oppter
bona zmerces vebentib9 vltra folituz modū hoc nihil o bonisfuis mobilib? inmobilib9
lezda recipiunt & exhigüt z requirunt : vnde ac femouentib9q heat aut aliqua rōne hitus
cuz illuftriffimus dñs petrus felicis recozda rus erat ammitat:ymo vniuerfaz fingulafe
tionis rex aragonu př nŕ in fuo priuilegio ſta cure & libere heat ipſe z fui: ſi tñ fuerit xpiant
tuiffz o lezdarij oës dertufe decetero exhige Tin oib9 z poia ipfe z fui xpiani fuerint taz
rent reciperent dicta lezdaz ab omib9 nau in iudicijs tributis & qbuſcunqz preſtationi
gātib9 ac bona & merces vehetib9 puta.xxx bus: in oibus alijs in perfonis rebus euf
annis citrarecipifuerat coluetü:et nōduz er de fint fozi iuris & conditionis readé per oia
titeritdeclaratu quō a.xxx.annis citra: ſub gaudeat libertate cu ceteris ppianis:quitqd
qua forma recepta fuerat dicta lezda: dicim? etiaz petere poteratvel héredebeant rõne ali
et mandamus vobis quat inquiratis diligés cuius incceffiōis iuris vel conditiōis antec
ter a perfonis fidedignis fuper predictis oi/ fierentxpiani:petant obtineant libere poſt
moda veritaté infra qo mare : fub qua for baptifmu/vt ficut tales diuinā exhoc gřáz p
ma zqntitate de reb9 ac bonis q vehebantuz merent ficet nram qui deivolütatě z benepla
in nauigijs confueuerüt a.xxx.annis citra nu citü imitari öbem?:obtinere noſcant.CSta
merandis antedata priuilegij continencia et tuim? infup inppetuŭz firmiter fub pena in
tenozē lezdarij dertule reciperedictālezdam vfaticis barchin ptēta: vel alia q magis time
facientes ficdecetero obferuari ficut depredi ridebeat arbitrio iudicis infligenda phibe
ctis iuenire poteritis veritatë. Dat barchin mus ne alicui ad fídě xpianoz couerlopreſu
piúj.lt's febioarij ano dñí.AB.cc.xcv. mat aliquis xpian? iudeus vel farracen9 vel
fuerintppellant vt fic facta eis fcripturaruz turú : cöfiderantes etiam nunc proparte ipo
oftenfione et collatiõe fup his hita in comũi rum fuiffe prepofitum coza nobis tus et in
bitas agitata meli9z facili fplédefcat in luce fticia melius et rigidius in ciuitate& locis p/
fi bec facere noluerit pofficiales nãosadp dictis poterüt obfuari:fip cos in locis ipfis
dicta oia obfuanda pena adhibita opellank. iufticie eligant:ficut ex prinlegijs eifdé cöcef
Volum etião fiqui neophiti pdicatiões fisppredeceffores nros e nos fuit in eifdé re
admonittenes feu correctiones dictor frum troactis tporib9 obfuatuz: ſip nos ſtatue
noluerit feu neglexerit obfuare:p iudices ba rentzponerentur ibide: put ab aliquotpe ci
tulos feu alios officiales nãos à plentes fue/ tra in ciuitate z in aliquib9 locis nřís dicti re
rit:de frm cozüdez pfilio:pena corporali feu a gniper nos fuerüt poſiti z ftatuti .Jdeo exp
liafm & neceffe fuerit puniant . Dat valeñ dictis ronibus indinati:eo precipue vt iufti
rv.ll's decebris anno dñí. AD.ccxcvij . cia in regnopredicto valeat conftantius obf
uari:ad humilem dictozum proborum hoium
•
¶ de caufis farracenoz hitan fupplicationem et inftanciam :volentes vtre
tiuz in locis regalib9 eccliar et religiofor ba giam cögruitdignitate ciuitaté z loca pdicta
iulus cognofcat: et dehitantibus in locis ba pffequi fpali graet fauoze:et ea effe in regi
ronuz et milituz pcuratoz regni valen. VII mine iufticie ac in ftatu pacifico z tranquillo
Acobbet gra rex aragonúvalen probos homines et vniuerfitates ciuitatis r
rc.Nobili z dilecto ac fidelib? ſus locorum predictorü:quantum ad eligendum
is pcuratozibus baiulis iuftic) et et ponendú iufticiain ciuitate z locis ipfis in
alijs officialib9 regni vale ad quos eum ftatum in quo erant tpe quo nos in Ciui
pñtes peruenerint falutem & dilectionez.Lz tate predicta et quibuſdā ālijs locis dicti reg
cognitio zdecifio oim negotion & caufarum ni iuſticias nunc vltimo poſuim⁹et ſtatuim9
tam ciuiliú & criminaliú farracenozuz regni ducimus auctozitate pñtis privilegij reduces
valeñ ad pcuratozem gñalē ptinere nofcanE dos.Cocedédo eifdē ciuitati z locisac ciuib9
nunc talr duxim⁹ ordinandu o 8 caufis oib? et hitantibus i eiſdem: & decetero imppetuú
fupradictis farracenop.f. hitantium in locis eligant iufticias in ciuitate et locis predictis
nřis zecclefiarú z religiofor dict? baiulus ge ficut retroactis tpib9 iuxta cozum priuilegia
neralis tm cognofcat z eas determinet & de 7
elegerunt et pofuerunt eligere et ponere co
cidat: nullus alius officialis nec de eis cog/ fueuerunt: non obſtāte in aliquo o nos in ci
nofcat aut fe in aliquo intromitat . Denego uitate et locis aliquibus dicti regni iufticias
tijs vero & caufis farracenor hitantiuz in lo vtpredicitur ab aliquo tépoze citra duximus
cisbaronu & militum vos pcurator predict9 ftatuedos. Et mádantes e pñtez cartãnfaz
adrequifitioné baiuli fupradicti cognofcatis pcuratozinfo regni valen et eius locumt p
zintromitere vos curetis . Quarevobis di fentib9 et quipro tpe fuerit: etvniuerfis alijs
cimus & mandam⁹ ätinus predictam ordina officialib9 et ſubditis nřís pñtib9 et futuris:
tionem nram obferuetis & obferuari faciatis predicta oia et fingula teneant et obfuent
vt fuperius continetur . Dať.valeñ.xvikks Zteneri faciat acinuiolabitr obferuari et nõ
nomonie fenyOLDEU : COM NOS exces per algu /atorgam empo al bit official
ral cost enla ciutat de vale.aplats religiofos natfegons quen fera condénat. CJtem
richs hoës cauallers e ciutadas e hoësdevi Ozdename volem q en aço ſien enteſostots
lesde regne de valeñ.vinēts a aqlla cot los aquells qui huy tenen offici : ari que aquells
damōt dits pfiop pcurados feus fupplica dels damont dits que huy tené offici que nol
"
ren a nos qisdeius fcrits capl's degueffen han tengut vn any coplitlos fiafeyta inqui
a ells benignamét atorgar ptal q iufticiafos ficio de aqftmes deginer prefent en que ara
mils tēguda zobfuada enlo regne : ala ſup/ fom en vn any la al començ lo fegon diadegi
plicacio dls ĝls nos en iaume plagra dedeu ner per tots temps a tots los officials fegos
la formadamont dita: e aquells qui han ten I
reydamōt dit ordenaz efez los capts deius R
feguents.Crimeramet ftabliz cozdenap gutia offici vn any o pus auat e encara lo te
totstps qlpcurador e balle giral del regne nen quels fia feyta inquificio mantinét:la qi
de valen.e encara batles pticulars eles tufti fia feyta e ourfegons que de fus es dit.
ciesdela ciutat e deles viles e llurs affeffo:s CItem volei e atozgaze ordenam per bon
els ärtoners e tot altretutge ordinarie offis ftament del regne que detres en tres anys ço
cial qvs 8 uredictio e llurs lochtinëts al en esfaber enla fefta de apparici enlo mes de gi
trant de llur offici abas q vfen ne goen vfar ner façaz cozt general enla ciutat de valen.o
de llur offici affegurë el loch on vſarā ab bo en altre lochdel regne que a nos feravigares
nes fermances e couinets en poder de nos o a prelats religiofes richs homens cauallers
ciutadans e homens deles viles del regne.
de aqll qui nos hi ozdenarë q tingē taulaper
FFF. dies dedos en dos anys p tot lo mes de Item quenos els nŕesfucceffos enla ciu
giner o enla fi de llur adminiſtratio fi abās tat de valen: o en qualque vila del regnefaz
eré amoguts del offici:e aço affeguren en tal cafcuna fémana enlodivendres tingaz perfo
manera als phoés del regne odel loch on ad nalment audiencia ales nostres gents pte
1
miniftrara principalmet fe deguen tenir per nir lur diet de ço quens posaran dauantefil
pagats dela feguretat q fara e quedins aqlls divendres noy podien entèdre quey entenā
xxx. dies q tindra la taulafia feyta inqficio e queu facen lendema.
Otra ells de llurs exceffes forces r violencies Que algu no fia detengut pres
hauran feyts als fotfmefes:la ql inquificio
fino enla prefo comuna. Quels iufticies no
fiedetermenada dins los dits.xxx.dies o al/
fien tenguts de retre compte fozalloch dela
meynsdins los altres.xxx. dies ari q fie .lx. adminiftracio.Quel muſtaçafno ſia empa
dies cōtinuament coptados:e pengant la in
chat per lo balle en fon offici. Delferiua Bla
quificoque fien fotfpefes del offici troquela
cotdela procuracio.De proua de teftimõis
inquificio fie termenada:la ql fe face es det's
xpians côtra iueus e ferrāhins. XII.
men breument & fens pleytefens folênitate
Figura de iuhi: efiperauenturafera atrobat Tem quel procurado? nel batle
quel official fie culpable de algúa cofa pfrau general o fpecial ne iufticies neal
oper corrupcio op gran culpa fua en fera co tres iutges ordinaris del regne
demnat:qnul téps aqll aytal official el regne de valeñ no tinguen daquiauant
devalen. notingue offici noftre : mas ligvé nengun pies fino enla preſo comunade calcu
turafera cōdemnat per leu culpa o per altra lochfegons fur.CJtë ordena eatorga ¶ los
rabo que lesdamút dites: quen fiapunit fe// aufticies delesviles e deles lochs del regne de
gons a fia fur erabo folamet fegons la qlı vale.no fien téguts defir defon lochon hau
tate la quantitat Ol exces taxi encara quel in rā adminiſtrat lo iufticiat praho o retre co
quiridor puga enquirir cotra lo official fens pte finos volra: fi alli empo haura batle que
clamados e acusado pus li fiadeunciatdefo noy fia per copiaoper penyoza : en altrama
Jacobi fecundi. XLII
dedenia. De pagament de leuda. XIII. po pus allegué franga nols fia pfa leudafor
çadamét aqllavegada:ells empo affegurāts
Tem ftabliz que nulla carta de iu q dins cert tps puinét face fe dla frağa fi fa
beu que fia fetafobre algun con/ dubte de aqlla:e encaradela plona öl fenyor
tractevfurari pus haia d.vj.anys deles mercaderies per faber fideu hauer la
auant nohaiavalo?: nel tubeu no franquea o no:
pufca vfar en re: ne aquells qui hi feran obli Quefia enantat contra crimis
guats nofien tenguts de refpondre en refiel nofos hauet hi clamater odenunciador. &q
mig demanat no hauie aquell deute en cozt :
defenedor per lo inculpat de crim abfent no
fidonchs no era abſento pubill dins lodit
fia admes:exceptat a allegar caufesde abſen
téps: e aço mateixfia entesdeles obligacios
cia.De pena de fals teftimoni. Quepubli
qués fan enlos libres deles corts als шuheus cament tafurería no ſia teguda . De eraccio
en penadel quart. Item quels farrahins
de queftes.E quefalari algu no ſia pres bles
que feran prelos en mar per los coffaris og
fentencies dels primers pleyts.per los iut
altres a catiu : quepus q vna vegada haura
ges dela cot real. XIIII
confeffat en prefencia del batle del fenyor rey
fieffer o guerra:q pus auant no fia reebudă
Tem corrigen en ptida e aiuſtă en
llur confeffio el cotrarians filo cötrari de
partida al fur antich:ftabliz corde
bien daquiauant no lien creeguts : masq ftis naq fi homicidifa fept enla ciutat
gabom ala pumera pfeffio.Itéftablize a oenlesviles o en algú altrelochdel
forgag totbom de älä cödicio fiadel regne regnede valeñ, p alguna pfona : qnoöltāts
f 4
Privilégia
los furs antichs ne addicions fobre aquells Eencarado epac ala cort aytat comferala
feytes:ne encara priuilegis generals ofpals meytat o ço que haurafeyt pdre a aqllǝtra
atorgats: lo iurge haue empo clamador ode lo ql fara aquell fals teftimoni.E per ladita
nunciador pufca enatar en aqll feyt: e aquell falfedat coregua açotat per la ciutat abvn
malefici punir fegons rabo : iatfia q les par ferre calt enla légua. CEfi en feyt criminal
ts bagueffen feyt entrefi cöpofitio dins .x. del äl fepogues e degues pena corporal enfe
dies apres pleyt començat o abans odins al guir fara fals teftimoni per abfolre o per co
tretemps qlfeuol :e aço mateir ſia obferuat denar algú altre : puſqz puat li faq baia fet
cora algun nafrado per la nafra o colp del lo fals teftimo :perda la ma ab á baura feyt
qual fia al nafrat o ferit tallat algun mēbze. lo fals fagramet e la lēgua ab la ĝi hauradit
Eaço mateix encara fia obferuat cōtra fur lo fals teftimoi. CItem ozdenae ftablim
tados e ladronse robados qualfeuol : ede perçocom de tochde taffureria molts mals
preſent faluats e retēguts a nos e a nãos offi Te fon la enfeguits enladita ciutat e enles vi
cials los cafos damōtdits cōtenguts en aqft lesdelregne es porien daquiauant enſeguir:
prefent capitol volem e atorgam ala ciutat e volens obuiar a aqlls mals:qde aquiauất g
ales altresviles del regne:qfegons lo fur an null téps tafureria publicamet no fia tengu
tich e les addicions de aquell puré víar dela da enla ciutat o vale.ni en les viles olregne
gra a ells atorgada per aqll fur et addicions ne per nengun preu m p ningú fuir licécia ni
de fer cöpoficio fens pena e caloma dins deu poder nofia donat a algup nosop official
dies fis volra :no contraſtant a la ciutatde nŕe a algu que la pura tenir.Itemvolemr
valeñ.hagues renúciat ala damont dita gra atorgaqnřes poiterst tots altres collidos
ennŕe poder: com ağllavulla effer reſtituhi de qities o de alfeuol altres exactios reals qs
da aladita ciutat e alesviles del regne qui hi hagen a pagar vehinalment e comuna: bagë
confentiré:exceptats los callos damont re a pendre en copte nřela ptq tocara a algús
tenguts: ari que vfen de aqlla gra faluu los franchs de aquell loch enfrandts per nos o
dits cafos fegons lo fur antich e addicions per nros anteceffors:0fegons aferataxats
de aquell: & fegons quen vfauen antiguamét en aqlla qftia o exaccio : ari époq la taracio
abans que la dita gratia nos reteffen. fiaiufta e nofia feta en frau onos fino aqlla
T3tem ordenam eftablim denouell que als que deu. Item de gra ftablim e volez que
denunciats o acufats o en altra mãera incul los шutges de nfa cort qui de nos prenë quita
pats o affamats o algus crims o malefficis qs cio:deles ínies dels primers pleyts pricipals
abſentara e cōparer no volradauất lo intge nodemané falari ni kui nengu:fi algu dağlis
quant los fara citar lla on deia per los crims pleyts los fera p nos comanat:daqlls empo
damont dits a fer dzet:que deffenedor a aqlls dels als les infticies dels lochs hagueren co
abſents per lo iutge no fia reebut a defendre negut e donaren lesfnies franqs finos nols
aqlls inculpats dels crims damont dits:ans bagueffem comanats.CFactafuerüt dicta
pufca enantar lo tutge cōtra los dits incul / capla lectar publicata de mādato dñiregis
pats fegons que poza edeurap fur. Saluat in eccliafcte marie maiozis ciuitatis valeñ.
dit feptciuil : perda de los bens aytant com Querintvniuerfi q nos Jacob
fera ço qfaraperdre al altre per fon fals te dei grarex aragoni vale.č. Re
ftimoni: fia donat a aqll aqui pdze hofara: coletes nos vidiffe quoddäpuule
Jacobi fecundi. XLIII
gium per nos vobis probis hominib9 z vnis vobis vel veftris fuccefforib9 aliqo poffe pre
uerfitati ciuitatis valeñ.olim factum etcon
iudiciú generare:cum nos de pñtí cũhocnro
ceffuz tenozis quifequitur. Couerint
priuilegio de gŕa ſpeciali et de certa ſcia red
vniuerfi: o coram nobis Jacobo dei gratia damus zreltituam vobis de obo adverbug
rege aragonum valeñ . zč. Comparuerunt et a principio vfqz ad fine totú priuilegiú an
nuncij ciuitatis Valentie et a nobis fupppli tedictuz et oms gras z fráquitates tĭmuni
cando inftanter requifiuerunt nomine pro tates ptētas in priuilegio antedicto.CEt in
boшum hominuz etvniuerfitatis predicte vt fup voletes vos maious honor gra z poros
priuilegiü eis indultú z cōceffuz p illuftriffis gatiua gaudere:cũ otinuat futis p vos im
muz dūm regez petru clare memorie patrez pēlis nŕispdeceffoùb9 cuz fumma fidelitate
nŕm : pfirmatü per illuftriffimú dñm regez vra nobis Fuícia ipenditz ipédere no ceffets
alfonfuz inclite recordationis frem nŕm: in dam9z ex certaſcia pcedim9 vobis pbis hoi
quo idé dñs rexpetr9per fer fucefforesfuos b9zvniuerfis & fingulis hitatorib9 ciuitatis
enfranquiuit ppetuo francos liberos fes
valeñ.predicte pñtibus & futuris: q non fos
cit penit⁹ zīmunes per totú regnuz valeń.p lum predictas gras libertates immunita/
terra.f. atq mareet per aĝs dulces: vniuer tesstentas indicto priuilegio heatis per to
fostfingulos mercatozes ac ciues fiue vicis tum regnú valen.ſupradictu et illis vtamini
nos ciuitatis & termini valeñ.qui fintde co/ vbicüqz in dicto regno fuerit :ymo etiã illas
muni feu collecta ciuitatis eiufdē pātes pari cafde gratias libertates et inmunitates vos
ter etfuturos:cum oibus bonisreb9 acmer z veftri fucceffores héatis núc et femp Tillis
cibus eor hitis et bendis ab oi.f. pedatgio/ vtamini z vti poffitis per oia regna nŕaper
lezda/poztatico/menfuratico/penfo/paifa/ mare v3 et per terrā z aquaz dulcē & per oës
gio/atos ribatico:r oia aliar fingulain dicto etiam terras nřas adquifitas r decetero ado
priuilegio cötenta deberem9 eis laudare ac quirendas put in dicto vão priuilegio melis
etiam cófirmare. Uñnos iacob⁹ dei gŕarex plenius continetur.Excepto tñ regno cicilie
predict9:fupplicatõedictor nūtion benigne qo effe non intelligim in hac cöceffione nřa
admilla:atendētes multa plura z grata Puis feu gratia fupradicta . Clbanc aut laudatio
tia que vos fideles nři pbi hoies & tota vni nez approbatione cöfirmatione ac etiam co
verfitas cintatisvalen.dicto dño regi patri ceffioné vobis et veftris facim9 ficut melius
não 7 pdecefforib9 fuis ac nobis etiã feciftis dici z intelligi poteſt að vím veltroúc fal/
zvos facturos ſpamus:vifo priuilegiofupra uamentu zbonú intellectü . Abandātes pro
dicto cofecto ll'sdecēbzis anno dñ.B.cc.
curatozib vicarijs baiulis iufticijs iuratis z
lxxx.iij.Bratszex certa fcia ac liberaliz ſpō vniuerfis alijs officialib9 fubditis noftris
tanea voluntate:laudam approbam? cedi pitibus et futuris o predicta oïa et fingula
mus ac etiã cōfirmam vobis pbis hoïbus firma beant et obferuent non ptraueniant
et vniuerfis & fingulis hitatorib9 ciuitat) va nec aliquez Zuenire permitant aliqua rōne.
len.antedicte:roim termino eiufdé et vřis Dat barchin.lt's.apulis anno dñi. AB.cc.
fuccefforib9 imppetuú : priuilegiú antedictú lxxxx.ij.regnozпroz aragonuz annoprimo
zoia z fingula in dicto priuilegio cótenta ac cecilie vo feptimo . Atendentestno post
ctia expreffata: ac fi de oib9 predictis et alis oia fupradicta dictú priuilegiúp nos vobis
in dictò puuilegio ptentis ſpāls z expreſſe fa factü et concelluz fupius annotatuz vos iu
ceremusin hocnro priuilegio mentioné.Ab rati etprobi hoies ciuitatis valen.nobis re
foluétes difinientes ac etiãvobis dantes cô ftituiftis: renunciado eidé ob veftri graciaz
cedentes ac penit? relaxantes tota illam dos et fauoré lz vos vlos diceretis fuiffe eodem
nationé conceſſioné z relaxationé: quam feu priuilegio per terras zregnanŕa : qtñvos
quas vos nobis feciftis in ecclia fedis valen
oms & fingulos tan dilectos et cariffimos
de gratis libertatib9 franqtatib9 z inmuni nãos intendim⁹ gratijs proffequi et fauore :
tatib9 antedictis: quäquidèrelaxationé dos ad nŕaz reducētes memonaz pluragrata et
nationé et cōceffioné quã de predictis nobis accepta fuicia que vos dño regi petro clare
feciftis nolum? nunc vel etiam infuturum
měoziepřinŕo z pdeceffonb⁹ fuis : ac et dño
Fi
Priuilegia
regi alfonſo frinŕo predictor fucceffiueno xxx.dies de duob⁹ in duob⁹ annis rĉ. putin
bis feciftis & vosfacturos ſpam :idcirco in buob9 caplisfup hoceditis hec z pluraalia
020
remunerationédictor fuition: p nos infos largi9 ǝtinent: lupotentis oibus fingul
fucceffores ex certafcia reftituim vos T ciui in ipis capitulis fupfedeat pcedere. Mecof
taté predicta quo ad gŕaz ſeu gřas franqta ficiales predicti cötenta in caplis ipis facere
tuz zlibertatú indicto priuilegio ptentarú : vel affecurare tenantvfqz adcelebrationeal
z ad eum ftatuquo eratis tunc qñ nobis per terɩ9 curie quã fieri pzimioptigerit i ciuitate
re
vos facta fuit reftitucio de priuilegio meoza vel regno piedicto : exceptodumtaxat odi
200C
to : quequidez reftitutio facta fuit valeñ.uj. cri officiales reor quilz teneant iuxta ozdia
idus ianuari anno dñi.AB.cc.xc.. ita qp tioné in caplis plibat stenta in finecuiuftz
dictă renunciatiōez nihil nobis aut fucelfo anni tpe v3 ad hoc ftatuto tenere tabulāper
rib9 nřísiuris acrefcat ptra ftatu quo erat? xxx.dies: facere qrelantib9de eis fnp admi
LAI2598
defraquitatib libertatib9 fupradictis:nec niftratioe officio fuo iufticie cóplementü
vobis aut võis per eaz vllú preiudiciú gñref_Dať.valē.vj.l.l.feb20arý annodñî.M .ccc.j
RIZZI
ymopronon facta penit beatur: nosemde
SE
cefforib9 nŕís cōpetit feu copetere pot ex cer Acob dei gra rex aragonuvalen
E
ta fciarefignam . Dandates per pñtez caz ze.dilectorfidelib9fuis pcurato
tamnram pcuratonb9 iufticijs baiulis lez riz baiulo girali: nec non et alijs
darijs pedatgiarijs: nec non vniuerfis alijs officialib⁹nfis regni murcie pñti FOLL
officialib9 et fubdit) nřis pñtib9 z futuris q bus & futuris faluté zdilectiõez.Cumnos q
predicta oia z fingula firma beantz obfuent dam priuilegia franquítat olim factap nos Tepe
faciant ab oib9 inuiolabilr obfuarı etnon zanteceffores nŕos pbis hoib z vniuerfita
Queniatnec aliqué ɔ̃uenire pmitāt aliq rõe ti ciuitatis valeñ¿ceffa z indulta:qpeofdez loc
nos extiterit deputat :q teneat tabulaper terris nřis extra regnūvalē.dictü púmlegiü .
Jacobifecundi. XLIIII
obfuetis eifdé in dicto regno iuxta fuiptine aquells.Declaram? ql tudoz o la mare q por
ciar tenozez : in illis vz qin dicto priuilegio foheir aptals bens pach p fie per cafcu o fos
cōtinent: retiāțin illis que eadé fut cú illis lz fills molabati :fi aquells fills poſeheifélos
alus noib9 i regno murcienoienk.Daťvalé. bens a ellsptanyents: e fié poderofès daqlls
iiij.ll'sfebzoarij annodñí.AB.ccc.). on porté effer fisvolië. Ad quinté capitulú
Stalgú habitado o algú loch & caualler ha
CQueda declaratio fug moneta ura bens enlo realench: aquest aytal per los
tico exfoluendo. XVIII. bens realechs fideu pagar. Declaramus q
Acob bei grarex aragonú valē: dega pagar mozabati enlo loch on farefide/
ze. fideli fuo posterio alrnaldo cia pfonal. Cad fextuz capitulü . Si algun
cotit faluté graz.ifis quibuf hom dela cutat fen va en terra ftranga qno
daz capitulis nobis millis lup fa fia dela senyoria del fenyoz rey ab tot fonal/
cromonetatici regni valé.nřaz reqrentibus berche aciromane bens feus: per aqllsbens
declarationé cavt fequit curauim declaraze fideu pagar. Declaram nopach:ſidōchs
Dat vale.iiij.nonas madijānodñi.m.ccciij abans dla fua parteça no era ferite omanat
Co primú caplz 98 incipit hom ò̟ com los Ad feptimů captuz. Sialgu allegara frá
feus deutes bagues pagats no li romadria q quea ab carta del fenyoz rey e enla carta no
valgues.cv.fots :fi deu pagar lo mozabati di es expreffat ni contengut q ſia franch de mo
monedatge pro com lo pruulegidel fenyor nedatge aquest aptal fideu pagar . Decla
rey dшu cafcü habitado: de vale, los bésde a ram q pach mozabati. CSi algu del diade
qlls valents.c.v.fol's do a nos de.vij.en.vý. nadal paffat de anno pmo a ença fera végut
anys per rabo dela moneda.vij.fols rc.De de qlqplacia parts enla terra öl fenyozřey:
daram qs obfue fegons as obfua enlos al fi deu pagar. Si algu ol dia de nadal ença
tres lochs enlos als nos rebem monedatge ql dit mozabati ſe começa aplegar fes mello
ToFm capl'z qo incipit.Si la dona viuda ratperouar opleixade parco per la altre
tendra fon alberch ab fos fillst a aqlla dona rabo avtal fideu pagar . Sialgu fadona
ferandonats diners fabuts pfa puifio dels cio entre vius a fon fill eretele vfufruyt:elo
bens del marit:e encara lexouar feu no poffe. fill fa tots los neceffaris actes al pare en fo
bira:aqfta aptal p fi mateixa meyns dls fills alberch el dit fill procura e poſſeheix tots los
2
fi deu pagarmozabati.Declaram que fi ay bens di pare praboola donacio q feyta liha
tal dona paga en aqfts o en altres exactiōs aqft avtal parep rabo dl reteniment del vfu
·
pachmozabati.Cd.uj.caplm qo incipit. fruyt deu pagar. Sialgu en fo teftamét
Sila donavidua tedra lalberche poffebira leixara fos bens a altre à fera enterres ſtra/
losbés del marite fe⁹ab fos fills:e daqlls fills nyes e nofabza ſi es mort oviu edira en aqſta
labu o abouy haurā mullers:aqſts aytals q manera : yoleix a aytal la mia heretat qfi ell
bauran muller's en lalberch e tots ftaran en esviuni ha bom fabutq ell es viudaçi a ay
femps evené a vna taula e fan yna meſſio: fi tāts anys finodaqlls anys paſſats a auāt als
deu pagar la mare vn mozabati per los bens marmellos fiétéguts o doar tots aqlls bes
fe9 e defon marit : e cafcu dels fills per raho pamoz de deu:aqſts marmelſo:s p aqits bēs
del exouar deles mullers fengles mozabatins fideue pagar. Declaram qno deia pagar.
Declaram9q cafcü ols fills p la dotrehebu Sialgufahereu a fon net en aqſta mãera
da pach mozabati fi la quatitat műtara.cv . que fon fill pare de aqll net de tota la fua vi
fol's. Ad quartú capítulú quod icipit. Si datinga aqlls bens en ari qnols puga ven /
algú hom fa teftamet e leira acafcu fos fills dre ne alienar/aqft aytal net fi deu pagar.de
mil o..m.fol's: iatfiaço q la mare romando claramus quedeia pagar mozabati. Si la
na e poderosa dels bens mentre q eftigua ca collita deldit mozabati ablarebufchapotni
ftaefens marit:e ani de altresde dones a ro deu donar dağſt ſegon nadal tro a.vij . anys
manen poderofes de llur vida : aqlls aytals per ço com tots los hitado del regneno po
fills aquiromâde pare cofa certa fideu pa dé effer trobats en pochde tps. Declaram
gar la mare per cafcuvn mozabati ol tudóz 8 que la collita deiadurar pvn any eo almes
Fúÿ
P.
•
Privilegia
perdos anys.CSi algu enlotps quel moza lofogrene abfos fills eera agermanadaab
bati fe fcriui atorga aqll de pagar/ epusa a lo marit fideu pagar . Declaram ladona
uant änt lo dit mozabatı ſe culli aqll per per abfos fills deue pagar e lo fogre fi altresbes
8 ha :fiempo tuyt viuen comunament dağlls.
dua q ha feyta en mar o en terra a ellno ro
man qvalla.cv.fols aqſt aytal ğl dit moza bens pço com lo fogrenoha altres bens no
" pach res. Ctedona vidua q hauraſpoſali
batı ha atorgat zcöfentit plo feu pigozamēt
fies tengut de pagar: declaram? que nodeia cieno baia partit ab fos fills fideu pagar p
pagar . Si algú caualler o clergue tendra fivn mozabati e per los fills altre. Declara
bens realenchs enla terra del fenyoz rey Bls. mus quepach cafcu :fi dochs no eren losbés
äls bens han acoftumat de pagar en peytes comuns per rabo de agermanament. CJtë
vebinals : fi deuen pagar fien bens de capella algar qui es dls frares del puig fi deu pagar
nía obens ql clerguele baia guanyatsoli fie eftan himozos . Item germans qno bagen
puenguts del pare o dla marefi deuen pagar ptit e la bu haura muller pço com ha bens d
Declaram9q no dia pagar.CEncara hom la muller fi deu pagar calcu pfi vn mozabať
qui tant folament baia cozona eno fia enfa
cres eno haura molt mouent aqueft aptal fi › notarij in ɔtractib9 mutui
83 82 28
rys qui cotidie fiunt inter hoies terrenfe in
uenpagar. Declaramus quedeien pagar:fi
no ftan en caftells o lochsde cauallers ter/ terueniant fepius iuramenta: exquib9 fiunt
oficiuntur inftra urata: zhmōi iuraméta
menats per fi mateixs e als homés fiendels
caualler's miffatgers omozos laurado?s qui fic in ɔ̃ctib⁹ipis appoſita lz ad maioréfecurt 10
ftiguen en cafes o en alqueries de homensde tatez pmillionis obfuationez ɔ̃ctibus adi
ozde eles alqueries fon franques de feruitut ciant eidez:frequenci tn vergant ad culpá:
real aquells fi deuen pagar per tal com les p cum femp ficut experiméto didiſcim9 acfre,
quens affidua fubiector grela nim ventila
FAX
fones fondelrey e han moble per fiet laxs
quevalla qntitat.Declaram que deien pa uit auditu inde nafcant piuria:ficq öctus at
gar fi nofon homes feus/et hom qui fara co licitiper iuramenti tranfgreffione in crimia
pra e faça diz la carta a fon fill fi ou pagar lo Quertant:huic morbofaluba puidere vole
Fill p ço com aquella copia es fua.Dedara/ tes:idarcode puilo pfilio diçim9 &mādam?
mus q deia pagar: encara loch & ſia determe vobis firmiter expreffe: qt).per ciuitaté va
nat qfia ftat de caualler e ara fieftat o caual len.z alia loca infignia regni eiufdé faciat ex
ler e ara fie dehom de ciutat o de vilafideu ptenka publice preconitzari : bocidě etiá iu
pagaronocom no haia acoftumat depagar ſticijs dicti regni quibuſcücß ſignificetis vt
mozabati.: Declaramus q degen pagar lo ipi per locafuata nia ppia alia quecunds
mozabati/encara que fil marit com morale fimilipreconitzatiõe feu literis publicent vt
ta fa muller dona é poderofa de tots fos bes faciat publicari: nullus notari⁹cuiuſcūc
chaura fills queromadran en poder della e cöditiois exiftat fubpena piuationis offici
los bens dels fills edela mare fera comuns audeatvel piefumat recipe vel oficereintra
fi deuen pagar fino vn mozabati . Declara/ ſuper Actibus mutuivel depofiti feu comade
mus que no poden effer los bens comuns & k inquib9interueniat iuramentu : 13 ipa inltra
agermanats no eren e quedeia pagar.CJtě fine iuramenti interuentioe coficiat : put al
infançons que nofon cauallers e tenen reas Fuerit faciendü :al officij ſui piculü fubeant :
lenchs e fan peyta vehinal ſi deuen pagar. et nihiloius indignatiois acculeos non eua
Declaram q paguen lo mozabati li aytals dent. Dat valen.yuj.idus madij annodñi.
tity. Cancer
appofitas ge
pen a contrafacien
na
recepit. אא. fien tenguts pagar tots aqlls lochs qui enlo
primer any fozen fcrits:eq la dita aiuda enlo
"
Anom denfe fenyordeu.Sapié mesde febrer damût dit sê começ a ſcriure: e
tots à la prefent carta veuran q fia cullida qut ala ciutat al dia de fant ioḥā:
nos don Jaume per lagradedeu equat als viles ques comença fcriure a dos
rey daragode valeñ.zč. entenēts 8 prefent enlo dit mes eqfia cullida ala feſta
apauea iufticia e a bon ftamentdel regnede de fent miquel:e aqſta cullita de ağſt any axi
valen.bagueffem en lany paſſat manada e ce feyta en apies cafcũ any axí enla ciutat com
lebzada cozt general enla ciutat de valeñ.ap enles viles fia la dita aiuda ſcrita enlo mes
lats religiofes richs homes cauallers ciuta defebrer e cullida enla festa de fent iohá per
das e homesde vilesdel dit regne:eafuppli lostres anys feguents: e iatfia aço que enla
catio llur hagueffez atorgades alesvniuerſi cort fos ordenat capitol q nos follem teguts
tats dela dita ciutat e viles nřes del regneda de pagar la dita aiuda als deutes ol regne:q
mont dit gracies libertats e fraquees:legōs no straftat lo dit capitol à nos puſcă deſtri
que per los capítols ordenats enla dita cozt bubir e pagaz aqlla e fer de aqlla nzavolútat
ep painlegis nřes clarament appar: een aq en aqfta empo aiuda no fon etefos los lochs
lla matera coit les dites vniuerſitats dla ciu dels caualler's encara q nos prégaz en copte
tat edeles viles haguelfen a nos atorgada a les meffions quefcōuédrá afer en cullire ple
inda p pagar nfès deutes fotsla forma enla gar la dita ainda fegōs que enla cort daműt
dita coit ordenada : la îl aiuda crehiem nos dita fon ordenat es legui enlo primer any ens
cles dites vniuerfitats fepefauen puias a cara que nos feruem e façam Puar als ciuta
maio: qntitat q no fa fegons q apparechper dans e a aquells Oles viles del regne totçoą
lo nobre de aqlla enlo primer any damon dit enla cort damuntditae paquellafop nosa
quepaffat es : epaqfta raho nos hagueffem torgateordenat . Encara ql capitoltépozal
fotfpefes les dites gracies libertats e fraqles deles ofts qui fon feyt e ordenat enla cotda
ala pfi nos ftant perfonalment enla ciutat d munt dita fia obferuat , aço enadit queyfia
valen. coparegueren denant nos findichse entela la terra'ol noble en loha manuel.Dri
pcuradors ari deles ciutats com les viles com los regnes de valen 7 de murcia: eſtant
del ditregne humilment fupplicants alanřa empo faluu lo priuilegi dela ciutat. Ønnos
reyal maieftat:que enlo feytdamont ditdey en laume per la gřa de deu rey damût dit vos
gueffem puchir a bon ftamét e tranquillitat let nos hauer benignamēt z fauorable abno
dela ciutat edel regne e apoffit dels fotíme ftres fotfmefos de certafciencia p nos & per
fos:en axi nos fguardants que a nos fe ptany los nřes prefents fdeuenidors : hauents nos
I e anfe officipitituir ede polar nřes gets en p pagats dela aiuda damōt dita axi com ara
bon ftamét e effer fauozables e benignes a a nouellamet nos es atorgada enla forma ren
quelles cofes quefguardé comúa vtilitat ha les maneres damont dites: donam zatozgá
gen fobre aquestes cofes tractamet e colloqui zaprouaavos tots efengles ciutadas & havi
ablos pcurados e ſindichs damontdits : tadors dela ciutat damont dita de valē.¿ als
efinalment fo ari ato:guat a nos pells q les vehinsehabitadosöl regne mateix prefents
ditesvniuerfitats dla ciutat e deles viles al efdeuenidos per tots téps:queus feruarem
regnedará a nosp la aiudadamót dita que eferuar vos faré tot ço q enla dita corte per
pmela nos fo enla dita cot:cent cinquanta aquella vos fo per nos atorgat e ordenat e d
milia fot'sde reals per cafcun any p.úij . anys totes aquelles e fengles pufcatsvlar vosels
arafdeuéidors : en aqfta mãera ço es.c.pl.m. vřes liuramét e francha :fegons a pus pleña
fot's per la dita auda e .x.m.fot. prahodels met enla dita cot fo videnate atogat. Ba
pl.m. fotos qui falliren a nos del primer any dants per la prefent cartanra a procurados
cariseran en fuma per caſcun any.cl.m.fol's veguer's batles iufticies ſobzeuncters cal
fy
Priuilegia
medines jurats e a tots altres officials eſo de motefunt per baiulu ſeu officiales nŕos cí
timefes nřes presents efdeuenidozsątotes uitatisvalen.cötra nõnullos ciuest babita/
aquestes cofes et fengles tinguen e obferuë tozes ipius:ratione quarto, in quib9 nobis
etenir e obferuar façen enoycontrauingué teneri dicebat propter obligaciones per eos
ni hi puſcha contrauenir null hom.Datum fideiufforio noie factasiu curia iufticiatus
COLETESEN plures diuerfe qftiones feu dema valen. & alioruz & plurium regni
Jacobi fecundi. XLVI
eiufdem ad ním puenit auditů o tenens feri poffit in dicto loco pieter vnicas domocyľ
bania pcuratiōis dicti regni valeñ. inmode vnaz ſtaticaz ex caufa emptiois vel donatio
ratas qntitates pro falario ſcripturarüz fen nis vel alio quouis titulo pftruerefeu hére .
téciar ac alio inftro petebat z recipiebat CVolum⁹ infup ac etiã inhibem o in dicta
ideovolentes circahecnre puifiois debite villa noua non fit nec effe poffz aliquis nota
remediu adhibere:fic deliberaciõe hitappe rius:7 ſils tabulāvel tabulas carnécerie aut
fente cartaz niam volumtatram⁹ ac eciā furnũ aliqué in dicta villa effe vel pftrui aut
ozdinam⁹: o pro vna quaqz litera ɔſcribēda teneri vel herippetuo phibem . Abādātes
feu faciéda in dicta fcribania pcuracōis fub per hanc carta níam pcuraton baiulo ges
figillo eiufdé pcurato petatur crecipiatur nerali regni valen, necnon iufticie ciuitatis
qtuordecim dryj regaliuz valē.tṁ z nô plus: eiufdé alufos officialib9nris pitib % futuris
videľ'z duodecim dřý projurefigilli z refidui qdictas domos fub forma predicta in dicta
duodřijp precio cere z alioz q neceffariafut villa oftrui z edificari pmitant: hanco Icel
inlitera pdicta . 20 alys verofcriptur} qe fionenŕam firma héant robkuent acfaciat
bufcüqs tam fupactis & alijs pfcribēdis vers inuiolabilr obferuari z non ɔ̃ueniant nec ali
pediédi in fcribamia pdicta: foluatz habeat quez öuenire pmutant aliq rõe. Dat.dertus
illofalariú in duplo q8 taratur ordinatú eft fe.xj.lt's.apulis annodi.AD.ccc.vj .
fupfcriptur) ſcribanie curie iufticiat9 valeñ.
Fuari faciat vtfupi9 ɔtinetur: Tnō ɔ̃ueniāt rint faluté & dilect) . Intelleximi q vos ocas
nec aliqué otrauenire pmitat aliq rõe.Dat fione grarú elongaměti qo fup folutiõe debi
dertufe.fi.kts aprilis annodñi. AD.ccc.vj. } toz anra curia obtinet:ceffatis ¿difertis cō
null9 notari? poffit ibidez pmanere:nec etiã debita mercator hmõi debere fub dictozum
poffint ibi teneri feu construi tabule carnece elongamento, gra cōprehédi quis de ipor
riefeufurnum. · XXIIII. debitis nulla heat mencio in eifde: cũ non fit
liri feu etiaz acenfari:ita etiã & aliquis non tioenobis oblata ex pte laborator
Priuilegia
alquene regnivalen:ſup eo q inter eostmer num ſtatuere infra qué tenerent pro ipis tor
cafozes ementes dictā alānaz fuerat ex oita natozes predicti:quo elapfo pro premiffis co
materia qftionis: spalt rõe cuiufda ſtatuti ueniri non poffent : nos itaqsfupplicatōeipa
et ordinatiōis dñi petri felicis recordatiōis admiffa ateto q dificile et danoſuz exifteret
aragonú patrisnři in qua ɔtinet̃ q in fulla mercatorib9 antedictis:cum fint extranei.in
dicte alonefieri poterat encamaramétú ma uenire tomatozes qui pro predictis ſe unppe
ximũ:ita oin moledo anteavel poft res alie tuú obligarent: fic impremillis duxim? pin
effent res alie ab ipa alqna: ymo eratde ipfa rint aly quipocitus infradictos fexmenfes
alqna:fuit petitua nobis dubitationě hmõi oftenderint fe here: lapfis do dictis fex mENS
declarari: vivifo ftatuto rozdinattõe predi fib9dicti tomatozes nō teneant̃ : dum tnper
9 declarā,
ctis:de confilio nří Įcilij ſic duxim? mercatozes extraneos fiat publica preconit
duz: 9 pptdictú granú aut flozes alone nō zacio in dicta ciuitate fi ibi fiat folucio:vl'un
poteft dici o fiat encamaramentu in ipa alq alus locis regni vbi folutões ipe fientvel res
na:nec preterea infringivideť in aliquodicti distracte exiſtét.q quicüqz ius heatvel here
přísnři pftitucior ftatutü: mandantes igiẼ intédat in pecuia perfoluta vel reb? pro ipa
vniuerfis officialib fubditis nřis pñtibus pecunia distractis: pponat et oftédat infra
etfuturis o predictā declaratiōez nam fir dictos fex menfes fi q8 Hz in dicta pecuniavť
ma beantr obfuent zab oib9 faciant inuio/ reb pro ipa pecuía diftracts : alo abunde nul
labitr obfuari . Dat xat.xvj.ll's febroari . latenus audireťɔtraipos tomatoesvel res
Annodni.Ab.ccc.vj . poffidétes diſtractas: quarevobiszvnicuiq
10
vim dicung et mandamus quat, puifionem
tomatozes datip mercato
nŕaz obfuet) mercatorib9extraneis in dicto
res extraneos fup folutionib9 p curiam ipis
regno pftituti: ɔtradictānŕam puiſionez
Fiendis:infra fex menfes tmmo teneant fub
nullatenus vematis.Dat.valë :vj.idus mar
mo ibidédeclarato. XXVII.
t
cij annodñi.m.ccc.vj .
C
Acob? dei gřa rex aragonu vale. in caufis condenationuma
rë, nobili z dilectis gõbaldoden qb⁹ appellari ɔtigit nihil de nouo poſſit ſup
tença procuratou regni valeñ, et
addifup ipis caufis appellationu.XXVIII
liufticie ciuitatis valen. nec non
vniuerfiszfingulis officialib? et ſubditš nřís Acob bei grarer aragonuvale.
in dicto regnopftitutis aut eorum locat. ad 7.Fideli ſuo iufticievalen, falu
quos pñtes puenerint faluté et dilect. Expo tem z gram. intellexim⁹ &in cau
fuerüt nobis aliqui mercatozes aduenticij q fis que obtentu priuilegij qʊ cui
in dicta ciuitate zalys partibsdicti regnimo tativalen, pceffim9:v3 9 in oibus Zuerfijs q
rant caufa mercandi exindeptingit ipis fieri er in inftris publicis ozunk libellus non of
folutiões per districtü curie ex venditiõe res ferat: 13 o curia prefigt terminü competété
ruz debito fuoz petitis ab eifdē dari toma adfoluéduita tngin medio reus poffit fuas
tozes pro qntitatib9 per eos receptis in ſolu fiquas H3 exceptiões pponerez pbare:aliq
tione cor quedebent eiſdez p debitoresfuos couentoz abutunk piuilegio antedicto ap
predictos:ex quodana non modica freqnter pellando difugia opponedo:fic o remediu
incurrút: cúnon poffint inuenire tomatores dictipriuilegij per abufuz litigantiu abolet :
qui proipis mercatoribus affecurenta fe pro re malicie taliú obuiare volentes:vobis di
predict imppetuu velint cui obligari : nifi cimus et mandam9 quat.ſi a talıb⁹executiõi
quatitaté ipa foluta tradat tomatonb⁹ipis bus que pdebitis manifeftis per inftra pu
cunc fuper premiffis multiplicit agrauenE: blica coprobat avobis tigerit appellari:vo
fupplicarut nobis vt deberem? certütermi lum? o incaufis appellation nō poffit aliqo
Jacobi fecundi. XLVII
nos facti:vt fup folutioib9faciendis per uu fup vfuris edita:quib9 cauef q iudei nō reci
fticiaslocorregni valeñ, mercatoub⁹ extra piant vfuras vltra.uij.drios in menfe pro li
neis de illis bonis q per ipos iufticias vēde bza:indifferent eor aliqui vfuras q forti me
renEdent zdare teneant tomatozes merca/ dietati equipant in ano:alij vo corvfuras q
tores predictilad fex menfes tm: q in dānu et in anno adfortis qntitaté afcëdüt recipe no
1
preiudiciü curian dictor iufticiar aferinitis formidat : et otradicta ftatuta zfotosrefir
vosfore cóceffuz: z intellectis plenarie ɔten marifacut fibi debita:vfuras in ipis refir
tisin dicta la viafupradicta vobis totalr mationib9 cum forte mufcendo:vñ qz expedit
rñdem9: q nos atento o dicti mercatores ex vt frenuz cox bocitati zinfaciabili auaricie
tranei profolutiōibý hmōiper eos recipiédis imponam : q ftatuta z fozi predicti pemirs
non poterat comod tomatozes inuenire feu obfuentur et in aliquo non deroget eifdé: id
dare: quiproreftituendis drys dictaruz fo circo puida deliberatõe fic imppetuŭ ſtatui
lutiōum quibuflz oftendentib9 ſe poci9 ius mus ne decetero aliqui iudei vel indee trarú
bře ad imppetuú tenerent: mandatú feam? et regno nŕop fint aufi per fe vel aliuz mu ►
antedictü: q8 iuftü et rõabile foze vidimus: tuarepecuniasvel res alias alicui xpiano ad
necvobisvel dictis curis foze dānoſuz:ficq vfuras vltra qtuoz denarios in menfe pro lis
volumus mādatů nŕm pzetactuz vt per nos bza alıq rõne vel cauſa : necFuiciú recipiant
puifum extitit obfuari . Dat in monafterio a fuo debitoze vltradictos.iiij.džos in méſe
fubforma inferis fcribenda: volentes acvos illu annú:& quolz anno i dicta diein iactione
bis e cudz vīm mandātes diſtricte quat, fta feu impofitionedicte alatiner nicduy fit pñs
Priuilegia
batulus dictiloci vel ei9 locumk. cũduob9 vi by feu regeltr baiulie nŕe ralior quorücüs
1
risydoneis quos baiul9 duxerit puocados locum nřm tenétis feriofius regiſtrari:pera
et fi quolz annodicta die in qualz aliama ala ctiſqz per vos ɔtentis fupius:inde reddatis
tina ¿ nicduy iactatafeu impofita non fue nos ptinus per vras las cerciores . Dat.
rit vt eikdictü:illi iudei illi aliame pdát oia ofce lil's iulij.anno dñ.ØB.ccc.vij.
aplicet.Item adelatati et ſecretaryj z mas Acob bei gra rex aragonú vale.
tores officiales ip19aliame ipi9 locivbi quolz .Fideli fuobernardodefpellú
anno dicta alatina et nicduy iactata ſeu im/ cis baiulo generali regnivalen.ac
polita nonfueritvt eft dictu fint nobis incur pcuraton fifci nři in code regno
ficuz co?pib⁹atoz bomis.CSatuim⁹ etiã q faluté z gram:ex parte pbox hoim z vniuer
adelatati feu fecretaryj z aliama cuiuflz loci fitat) ciuitati valen, valio locorregni eiuf
teneant eligere zponere cum dicta alatina z dem fuit coram nobis ppofitú coquerendo
mcduy lactatafeu ipofita fuerit quolz anno qvos facitis & petitis tomari in poffe offi/
duos iudeos ipius aliame r illi9 collecte: qui cialiú nŕoz dicti regni aliquos capleuatos :
teneant per iuramentu qo tunc faciat et për 13 denuciator non exiftat féu etia querelato?
necetiãfit cafusin quo ptradictos capleua
ipam alatina z nicduy diligenter gquirere p
totú illuz annú an aliquis iude? vfiudea mu tos pcedi debeat ex officio: quare ex pte dic
tuauerit feu fecerit otra premiſſa: ſi hoc ins tor pbox hoim fuit nobis humilr fupplica
uenerint teneant illo denunciareinfra octo tum vt cilde deberem ? de cõpetenti remedio
bies pofta hoc inuenerit baiulo não ill19 los puidere: nos igit eor fupplicatioe benigne
ci veleius locunt. et illo debitü qö mutuatú admiffa:vobis dicim⁹ mandam? quat.non
fueritotra dicta ftatuta fit incurfuz nobis r requiratis aliquos capleuatos nifi ad inſtan
debitorib9 vt fup19 stinetur : & nihiloius ille tiaz grelantis vel denūciātis: dum tñ vt pre
aude? vel iudea qui illo mutuú feceritad nři mitit non fit cafus in quo ex officio pcediva
nitate feu comō quo fieri debet fm legez v ri nem iurator acpboz holz ciui/
tuz iudeoznō poffit ppt hoc dici mallin: nec tat valen.afferentiu caufas lites
otra eum pcedi vt malfin nec alio modo:nō otrouerfias feu aftiones ppter multiplica/
obftatib aliquib9 puuilegijs a nobis vel an tioné genciú creuiffe z creſcere cotidie in cu
tecefforib9nfis aliamis iudeor pceffis.Iboc in tṁ o wuſtícia
ria iufticiat9 dicte ciuitatis:
aut falubreſtatutuz ad oës ciuitates villas ipi9 ciuitatis vix fufficere poteft ad audien
nředitiōi fubditas robozatú não figillo traf dú z determinandu eafdez : quãobrem cauſe
miti mādam imppetuú obfuandü.Dat vt per litesplus debito ptelatur:ac litigates
infra.Quarevobis dicim mandam⁹ quat feu cötendentes verantinde laborib⁹et expé
Irasnrashmoi predict) aliamist cuilz ex eis fis:volentes fuphis cõpetens remediú adhi
pitetis rexhibeatis :dictarúlfarūnfaruz bere talr durim puidédü:q quolz anno qñ
tenozez faciat, legi eifdem aliamis & plenarie etfub eaforma qua iufticia eligetin ciuitate
nuciari: cuftodiendo actēti⁹ vt stenta in di predicta:eligat queda idonea et fufficiens p
cto ftatuto não iuiolabilr obfuěť . Volum? fonadicte ciuitatis pro fubiufticia:quefuma
inſupvt dicti ſtatutinřítenozē faciatis in lis riezde plano abfqz libelli oblatiōer ftrepitu
Jacobifecundi.
XLVIIT
atc figura iudicij feu pmulgatioefnie: cas
lites trouerfias feu qftiones quaflz afcen/ deis etptra aliquos ppianos lataru: necnon
dentes feu actingentes quatitate.xxx.fotor debitor fubpena quarti pro quib9 retroclas
regaliú valen.et infra: audiat terminet & de mú eft factü impediri cötingit pofficialë ves
ner.epi valen.vos requirente ad inftanciaz
cidat : qquidé fubiufticia pcipiat z heat quo
xpianoz ne executiones predictor fiat eo q
libet annofup exitib9 7 puentib9 calonijs et
predictis afferit interueniffe vfura vltra
alijs шurib9 puenientib9 ex iufticiatu pdicto
ducentos folos regaliúvaleñ : profuo falarío coruz per Fenilliműdñz iacobũ clare méozie
< laboze: nos er mandam per pñtem cartã auũ nŕm edituz et ftatutü ac etiã declarată :
noftra iufticie et quartonerio dicte curie nec et fup premiffis inter vos etdictú officialem
frequentptenciofit exozta : idcircofic in pre
non baiulo generáli regnivalen. & dictos Du
dictis durim puidendú ac etiã ordināduz :
centos folos regaliú ſoluất dictoſubiufticie
qfniedifinitie a late fuerint feu que pferét
quolz anno vt fupius ptinet: mandam, etrā
pro iudeis 3 aliquos rpianos fup qbufcunq
per eandé pcuratori feu ei vices gerenti ba
Octib?:nec non debita ipis iudeis p rpianos
iulis iufticijs et vniuerfis alijs officialib9 et
1 fubpena quartide quib9 factüfuerit retro/
fubditis nfis pñtib9 et futuris: & hanc pui
fioné nŕaz firma héant et obfuent nonQue clamu : in quib9 ante obligatiōez predictam
fub pena quarti factaz interuenerat inſtŕm
niant nec aliqueQuenire pmitant aliq rone.
executioni mandent non obftate requifitiõe
Dat: vale noas feb2oar. āno dñi.m.ccc vij.
feu impedimento officialis predicti : 13 g ipi
(2 aliqs iuratus non ponaťin
ude fup ɔ̃ctibrpis teneant ridere et ius fa
nũero illox & in iufticiā eligunĒ. XXXIII
cere ppianis predictis querentib de eiſdez.
CDealijs bo debitis inquib9 ante obliga/
síacob9 deigra reparagonum
tionéfub pena artifactainterueniffe initiz
valentč.ad inftancia fupplicatio
minime oftendat:volum executioné fuſpēdi
nem pbox hoim ciuitat) valen, ex
in lucro dumtaxat q8 prodicto ɔ̃ctu pečiť p
ponenciu o qn fit electio de iufti/
ipos iudeos quoufqs fuerit cognitú ac etiaz
cia dicte ciuitatis piuratos eiufdé vt mozis
difinitüquidſup ipa vfura fuerit faciédú:f
eft:ipi iurati ſeu aliqui ex eis inftanter poſtu
q de ipo capali pting executio fiat nō obſta
lant requirut vt ponant in nuero illor qui
te impedimento prefcripto . Et ne vlteri? in
in iufticia eligunt : hocą incôgrú cenfeatvt
talib9 obligatiōib9 ſeu pmiſſionib9 per pla
ille cui daf eligendi ptās eligi poftulet in eo
nos iudeis faciendis fub pena quarti machi
dem:durim ppterea puidendu o decetero
natio feu fra⁹ per ipos iudeos valen , neqat
in electiõe iufficie dicte ciuitat) faciéda dicti ་
atēptari: volum , & deinceps no ſcribat in li
iurati feu aliqui ex eis non ponant feu eliga
bio curiarú vrarú aliqua obligatio feu dé
tur innuero illo q in iufticia eligent. Abās
natio predictor :nifi oftendať publicũ inſtŕz
dantes per pites pcuratorib9 baiulis iufti
in quo ptineafquãtitatéipaz deberi pro qua
cis z vniuerfis alijs officialib9 fubdit nŕis
fieri peteret obligatio fupradicta:q fifecus
piefentibus et futuris q predicta oia firma fieretvolum carere virib9 z efectu.Quare
beant et obfuent : & non ɔ̃ueniant: nec aliqué
vobis et vnicuiqz vŕm dicim9 et mandamus
Zuenire permitant aliq rõe.Dat.valen.no
quat puifionéfeu ordinatōez nŕaz predictas
nas Febroarij anno dni..ccc.vij.
in oibus fuis ptib⁹ obferuetis neq traipaz
T2 fi fupstractib9vfurarijs in aliquat. faciatis feu fieri pmitatis aliq rõe
deor executio petita fuerit : iudex ecliaftic Dat.vale.idus marcjānodñi.AÐ.ccc.vi .
j
nopoffit fe intromitere ſub modo ibidé de
De confirmatiõe ac cóceffione
clarato . XXXIIII
tintozerie degrana et indi. אאאv :
Acob dei grarex aragonú valen
r . Fidelib9 fuis iufticis regniva Querint vniuerfi: q nosiacob
len.prefentib9 et futuris & quipro dei gra Rex aragonů valeñ.rë.
tpoze fueritvel eo locat : falutez Atendentes eximin, petri dis
zgŕam .Q: plerüc executiões fniaru pro iu Imōtiſkomeſij tvxoz ei? rayműda
Priuilegia™
vndecim mille folo regaliuz valen, iacobo boies eiufdez ciuitatis et terminox füox tin
bon macip:bñdode farriano: Buillermo de gere feu tigi facere in domibleopa locis fuis
minozifa et iobanicomitis iuratis ciuitatis infra dictos terminos cōſtitutis vbicüqz vo
predicte:reidez cuitati imppetuú totú iust nos lane z lini t defirico acfilaçar quelz alia
actionéquả &qʊ hebant et ipis cōpetebat in cum grana z indi atqz coloze ipor: prout po
r tintozerianradicte ciuitatis valen.habendi terant &poffunt tingerepiedicta de alijs co
recipiedi in redditib9 dicte tintorerie vale. loub9vt in foro valeň, tineť:non obftatere
duos mille folos regaliú valeñ.quos illuftris tentione de dictis duob⁹ colorib? graneet in
dis alfonfus bone meone rex aragonuz fřer di factain foro predicto:qua retentioně núc
nidedit et afignauit rodericofancij de ver/ de spáli gra remitim ? ex certa fciat damus
guays annuatim bendos et recipiendos fup ciuitati valen.fupradicte.In his aūt non in
redditib9 tuntozerie predicte cum carta fua: intelligant dom dicte tintorerie pftructein
quos etiam duos mille folos dicti coniuges ciuitate vale.nec calderie vel appameta ipi?
recepturi erat in dictis redditib9 annuatım tintorerie que tpedicte venditiõis erant reë
titulo emptionis per dictuz eximinuz petri debebant in eifdé domib?:quafquidé comos
8587
facte a petro eximini 9 dño mōtiſtoneſi pa calderias talia appaméta predicta fine ture
tre fuo qui ipos recepturus erat in redditib9 tntingendi:nobis et nŕis ppetuo retinemus
predictis titulo empriõis qua inde fecit a di ita o per nos vel nãosdecetero tingi vel tin
ctorodericofancy de vergays et vroze eius: gerenon faciam necfacere poffim in domi
z quã venditionē nos laudauim? approbaui busfupradictis. Abadantes per hanc cartā
mus cöfirmauim? cum carta nŕa : retento nram pcuratozi baiulo generali dicti regni
nobis in dicta carta qñcung nos vellem ? valen.nec non iufticijs iuratis alijfqs officia
foluere vel folui facere quatuordecim mille lib9nfis prefentib9 et futuris q bancnram
fol's regaliú predicto petro eximini z recupa laudatione approbatione cöfirmatioë cöcef
repredictos duos millefol's regaliuz affigna fioné z gram obfuente faciat inuiolabilt ob
tos ei fuper redditib9 calderie tintorerie pre feruari vt fupius côtinek: & non uemất nec
5X
et liceretnobis recupareduos
AX
dicte poffem aliquéQuenire pmitāt aliq rõne. Dat.valë.
&
ƒ
5 3
mille fol's fupradictos:vt de predicta vendi
£́
=
pridie nonas madý annodñi.AD.ccc.viij.
tione dictis iurat} & ciuitatifacta apparet p propter impedimentũ offis
A
publicũ initŕmǝfectum pnicholau de podio
cialis curieeccliaftice:iufticia rõe vfurarum
notariu valen.pv.lfs aprilis anno dñ.AB. nullat.ceffet ab executione. XXVI .
ccc.vij.Idcirco ad humilez fupplicationédi
coniuratori pbox hoim ciuitat predicte Acobus dei grarer aragonú valé
per nos et nřos ex certa ſcia véditioné p?e// c. Fideli fuo iufticie valë, falutë
dicta eifdé iuratis vniuerfitati vtpremiti et gram . 20 parteraymüdi pif
facta cuz hac piti cartanra laudam⁹appro cator et petriärens fuit expofitu
Be
bamns ac etiá firmam fic o dicta vniuer coza nobis o petrus de ceruaria ppunteri?
fitas beat decetero oia fupradicta put indi
the1
{
Jacobi fecundi. XLIX
dictor bonor facta fuerit legitime vt affiE : officialis nfde eis cognofcat aut fe in aliquo
pfat petr ceruera ipetrauit lfaz ab officia, intromittat:de negocijs bor caufis iudeor
liven.epivalen.vobis directaptinetezne ad bitantiú in locis baronu z militú:vos pcura
vëditōez dicro bonor p vos pcedat : eo q tor predict ad requifitōez dictibauli għalis
dict peir ceruera afferuerit coza dicto offi cognofcat) z intromite vos curetis.Quare
cialivſuraz interueniffe in Sctu ex quo debek vobis dicim9mādam? äten? predictā ordi
peccunia ante dicta : ppt q vt dicit vos re/ natōez nŕam obfuetis & ab oībŷ faciatis in
nuiftis executioi madare retroclamú pdictú molabılr obfuari . Dať.valeñ . pridie idus
dere : nos itaqs admiſſa ſupplicatiõe pdicta gide.lr.mille folis nullú preudiciuz fiat pzi
atendentes vfuras vtriufqz teftamenti pagi uilegio exercit⁹ caualcate vniuerfitati vas
na: nec nō iure canonico z civili ac nŕís ¿ltis len.¿ceffo. XXXVIII .
tutoib repiobatas : as oftituties intrpia siacobus dei gra reparagoni
nos inviolabiťr in nřis curist p nřos officia valen.zc. recognofcimus rofites
les volum⁹ ¿ pcipim⁹ obfuari:pp volétes L mur vobis pbis hoib9 z vniuerfi
dictú raymúdú píſcatouse petrūde grens iu tati ciuitat) valē.q cũ nos indixif
ftis & moderat) expeñz grua ſatiſfactõedā fem vobis exercitüregez gnater gétes ipig
nor vfuris oino ceffantib9 foze atentos:cuz rpiane fideiinimicos :vel o certú numerű pe
dict9 petr9 ceruera cozā nobis exceptõib⁹ of ditu balliſtarior.l. fcutātop miteret :in eo
ficto bñficio agrauamie vfuraru fique indi vos afferuiftis cozā nobis dictos ciues & vní
ctoɔ̃ctu interuenerüt poffz fuare indenes:r uerfitaté foze inmues p priuilegiüvobis pcef
fuáiufticiafup bmõi vfuris pleq thře : nole fuz pilluftriffimü dñz alfonfuz inclite recov
tes etiapati vt tali ptextu vřa/immo verius datõus regez aragonú fřeznŕm : p nosǝfir
nraturedictio & pceffus pvos incept aliqt™ matú a dicto exercitu faciédo; cũ non tenere
impediat feu diuerfis pceffib irritet:vobis mini iuxta ipz prilegiü ire in exercituz_nifi
dicim⁹ & mādam, atin⁹addeciſioné retrocla nobifcü pfonalr vna cu villis regni valeñ. in
mi pdicti putdefożo zrōne faciendü fuerit certis cafib9 in eodé priuilegio expreffatis vt
predatis: inhibitiõe pdictü officialé vt pmi indicto puilegio ptinet:tñ q negotiúp quo
tit facta nunie obfiftere: admiffis exceptōb9. indirim dictü exercitü eft ad dei kuiciú Tad
1 feu recouétōib9 ex predicti puěti ſi oppoſite exaltatōez fidei xpiane et ad comodú dicte ci
1 fuerintfup predictis vfuris tpe opportuo: T uitatis & regni valē. obtuliftis darenobis li
fibi in alio iuditio refuenE:z ſïc volú9deceto berair graciofe abſo tñ piuditio vão acde
p vos in cafib9 filibus obfuari. Dat.valeñ. rogatōe dicti priuilegij fexaginta mille fotos
it's augufti. Anno dñí. AÐ.ccc.viij . in fubfidio expenfaru faciédar in piſecutõe
negoci fupradicti:idcirco vobis cöcedimus
5
dicte i negocijs feu caufis pncipalib9 ad nřaz
tis quofcüc emere vinfi in ciuitate predicta
8243,
audientia appellaEmofq ad decifionët ters
rexinde extrabere zdefferre vt piemitik fine
minatões applationü qvt pmitik ad nos fiút
ipediméto aliquo:inhibitõep vos fup hmỗi
udices nře curie vel aliosdelega9:qui tudi
facta in aliquo no obftate. Dat.barchiñ.ttj .
.3
cesad decifioné z terminatiões appllationů
·
kl's.iuny.Innodñí.AÐ.ccc.ix:
ipar non pozdíně feup viaz fonimoper fo
TEST
querelado ppofitú extitit cozānobis:qvos bitů remediu adhibere: pñtiú auctontate co
auctoritate officij amirancie in quo víces ge ftituim⁹ volú9 rozdinā9 vt in abuſcüc cãis
aduce
ritis dilecti amirāti z filiari nřibernardi negocis & litigijs tā principlr op appllatio
de farriano : elongatis noïe elõgamenti co nez audiédis & cognofcedis in ciuitate reg
no:
ceditis aliqb9 hoibus acordat in piti arma novalen, deceto pozdině fozi z nōp folénita
PRESENTSHIIBA (OR
Knig
ta ne fua debita quomodolz in qbus ipi obli tes iurf in aliquo pcedat:nifi in quatü iuxta
mat
gati appeat vics ad redditů viatgi dicte ar forma ptinentia capti ptēti in fo20 de necef
fitate fuerit ad iuris remediù recurrēdum. offer
mate foluere teneant:q8q iufticiaciuitatis
Don
predicte ne plibatos hoies adſoluēdū ſua de Abadantes firmiter z explle vniuerfis iudi
ab⁹ cognitorib9 aduocatis ftatutis rozdía
bita aliquat copellat totalr inhibetis;ex qui
tiuf
b⁹otra for tronem pbi hoïes zvniuerfitas tis ad cas negocia z litígia decidēda z deter
1
Jacobi fecundi. L
fub pena quarti in quadam peccunie qtitate viij.dfijs regaliūvalen, zo hocduraret per
T
in qua cu inftrumento publico dicto raymu xv.dies ex tücptinue nuerandos : cöcedétes
¿do róne nouez pannozu obligat? erat fuerit vobis acvolentes opp cöfenfuz vel pcellto
pdempnat : & vos pro executioneinde fiéda nezvraz predicta nullu piudiciú priuilegijs
bona dictifymonisvą ad qntitate predicta fozis libertatib9vel franqtatib9 vřis poffit
diftrahifeceritis: qrimonia peunde fymone impofteru gñari: nec eis in aliquo derogart:
coza officiali epi valen. ppofita:in qua in pre imo ipa prinlegia foi libertates & franqta
dictoɔ̃ctu vfurā intueniffe afferunt:ide offis tes fint 7pmaneat in fuo roboże z valore. In
cialis inftäter vos reqfiuit inhibēdo nein di cui rei teftimoniú bác cartānŕaz fieri iuffi
>
cta executõe pcedere deberetis: cü ipfede pre mus & figillo não appéditio comuniri.Dať.
dictavfura cognofcédovellet iterpõere ptes valeñ.iij.nonas aprilis anno dñí. MB.ccc.p.
fuas:& cũſup hocvzvt inhibitõe predicta mi
nie obfiftéte pcederetis in executõe predicta tertia pars pene appofite
nŕm vobis lřatoziefecerim9 mādatu:z rōne tenētib9 taffureriaz z ludētib9 cũ taxillis ad
Dicti mandati nři vos intlocut9 fueritis exe grefcaz fit comūs ciuitatis. XLIIII.
cutōez predicta debere fieri datis fideiuffo stacobusde gra rex aragonú
rib?p dictúraymüdü de tomado in poffe cu valen.c . Intellecto aftionis ma
rie add per curia eccliaftica fniatr fuerit de teria exorta fuiffe int baiulu nŕm
claratu dictú raymüdü rõe vfure teñri/dict9 gnalé regni valen.noie nŕo ex vna
fymon a predicta interlocutozia appellauit : pte:ziuratos ac pbos hoies z vniuerfitatez
cui applatōip vos dlatü fuit:zdilect9 pfilia ciuitatis valen.ex alta: rōne cuiufdá coti feu
ri⁹nf guillermode iaffero p vos extitit in in ftatuti facti feu editi per iuratos cú confilio
iudice affignat?: quareidé raymúdus fuppli probox hoim dicte ciuitatis valen.auctor/
cauit per nos eide puideri de remedio oppor tate z licetia eis preſtita pilluftriffimuzdñm
tuno:predicta igŕ fupplicatõe vt rõni plona regé Detruz clare memorie přez noſtruz cũ
benigniter admiffa vobis dicim? et madam priuilegiofuo:qui cot⁹ſeu ſtatutü fact? é fup
quat predicta appl'atiõevt pote friuola ca cone aliquis fub pena.xx.folor teneat tafu
differendi pdicta executões interiecta in alis reriapublicevel occulte in dicta ciuitate vas
1 len.nec fit aufus ludere cũ tapillis ad ludú de
quo non obſtate:executiōez pvos inceptā in
bonis dicti fymonis qcunqs moza poftpofita grefca:de qua quidez pena pdicta tertia par
vr iuftú fuerit cöpleatis:iniügētes nichilois ténobis:zalia tertia partecõidicte ciuitatis
per pites dicto guillermo de iaffero quat in refiduas tertia pté acufatozi tribui ordina
dicto appllatois negotio aliquat no pcedat rut:fup qua etiá pena feu ipfi diuifione pdi
Wolétes et ordinates o pute ordinatioez ac cta queftio vertebaf:cuz dicti iuratipeteret
#162A
puilionë nŕaz i cafib9 ɔ̃fimilib9 cũ acciderit partedicto comuni retetaz in pena predicta
obferuetis.Dat.valeñ.vij.idus decembris. dictufą baiulusnofter affereret ipis iuratis
annodñi.Ab.ccc.nono . diuidēdi dicta pena z dicto cõi parte in ea re
tinédi licitu nofuiffe : quam parté dicebat di
Demoneta iaccenfi.XLIII.
ct9baiul? ad nos prea ptinere. Ideo ad húi ·
li:necnō iuſticievalë, pñtib9qui ptpefue fraquitates fint pmaneất í ſuo roboze Tva
rint:o dedicta tertia pte peneptacte refpo loze:z beakpdictaßconizatōp no facta o
deat fatiffaciat coi pdicto vt fupi? cötinet. létes infup ac ét pcedétes y a vob valiquo
ABādam, infup eiſdē ac vniuerfis alijs offi vŕz queneritis vtöueniatis ordinatiōirp
cialib nữis pitib futuri o bac trajoeda conizatioinŕepdicte nō poffit dicta pena in
ratōez ¿ ceffioné feu ozdinatöez firma beant pcomzatōe feu ozdiatiõe ptacta appofita
tobferuent ac faciat inuiolabilr obfuarı ve nos vt'nŕos vl'ét avřis feu aliqd pea vnos
fupi9 eft expffuz : znōo straueniat necalique exhigi fiuepeti.mādātes pcuratoub⁹ batur
cotrauenire pmitat aliq rõe . Dať.valē.iij . iufticis alyfe officialib9fubditis nřispí
fectü altis peccüte túc penes nos exiftét ) mā siacob9 dei gra rex aragonuz
daueram9 fieri acozriméta z folutõnes nōnu vale.zc.Cofiderates o in forsva
lis baromb9 militib97 alijs à nobiſcü fuerat leñ.int aliaptiner phibitú éſub
zreddierat oviagio fupradicto 12opterea rubzicafcilz & crimine falfi z falle
ozdinauim⁹ o dicti accen.curreret recipes monete :ne aliquis fup vēdēdo vt inmiſcédo
renk in dicta ciuitate ad rõnez.xviij . dřío.re vino fraude comitat:pena.lx.ſolo.5 faciéti
galiú z barchiñ. p.xýj.dřýs iacceñ.Tex eo fe b9ipolita : de qua quidé penatres ptes fieri
cim9pconizari publice q qlz fub pena cozpo debet:quaz vna nobis:alia cõi ciuitat) valē.
ris & bonor recipet dicta moneta iacceñ. ad racufatozi reliqua iuxtaɔtéta in dictoforo
rōezpdicta neceêt aufus eaz refpuere. Auc ptinere nofcunt. Cōtinef etiá in dictis fous
fuerit nobis built fupplicatu piuratos dicte fub rubrica fagionum carcelagij:vt nullus
ciuitat valë.noie fuo ac pbox hoiz vniuer poft pulfatöez cimbali feu capane vadat pci
ſitat} ciuitat) eiufdé:q cũ ozdinator preconi uitaté abfqz lumie:pena.xx.ſolor3facienti
zationŕa hmōi dicatfacte fuiffe i preiudiciú bus ipofita: cui9 pene medietaté curia: ¿ refi
cor:acɔ̃puilegia & libertates fuas dignares dua medietaté comunedicte ciuitat) here de
mur in his puidere benigne. Jdeo noslz in bët.Atédétes ét q fup diuifioe pena predi
téderem piedicta facere iurenro:nolētes tñ ctaz int baiulú ním regni valen.noïe não ex
fup pmiffis cũdictis iurat vl' ciuib9p diſpu vna pte: ziuratos ? pbos hoies & vniuerfis
tatoisvl'alfcatiōis via pcederefzbenigne ac tatédicte ciuitati valeñ.ex alta qftionis mas
graciofe nos gerere erga ipfos pcipue cũ a di teria ë exozta:cũ dicti iurati pbihoies & VNE
cta ciuitate ad ptes alias terrenfe pponere uerfitas pté quả hēredebebat f3 f0208 8 pie
mobzeuit nos ferre:cú hac pñti carta p nos dictis penis vtraq ipar p iadictú baiuluz
Infos cōcedim⁹ vobis dictшuratis pbis niz fibi affereret ödici rieop piudiciú ipedi
hoib9 acvniuerfitatib9 ciuitat)valē.actotis ri/ipobaшulo affirmateptactos iuratos pro
regni eiufdé:q.pptér ozdinatöezvt pconiza bos hoies acvniuerfitatë ptētis in dictis fo
tõez nŕaz pdicta aut pp mädatu aliqopnos ris quo ad receptiōez ptis predictar penarū
fup eis factú nullú vobis vivris in vris pui vfos minime extitiffe nec eé i poffeffioerecis
legijs fouis libertatib acfraquitatib poffit piedi eadé:necdictos foros fuiffe receptos in
iposter preiudiciuz gñari:feu in aliquodero dicta ciuitate.Ideo nos voletes erga dictos
garieifdé: imo ipfa puilegia fozi libertates z ciues nos here benigne:ad húilé fupplicatões
Jacabifecundi. LI
to appêdicio fuffim9robozandā . Dat.valē. tib9;qifra certú tps pvos eis pfigědů exeat
adicta ciuitatevalë.r ei9 ¿minis:nec imbire
x.lť.madij anno dñi.AB.ccc.xj.
mãere feu mozari exercédo dictúfuú officiuz
Tgerens vices procuratozis
audeat feu pfumat fub pena flagellor . Ethi
no fe intromitat de principalib? caufis ad 02
forte itradicta pcōitzarōez & tps ei9 affigtú
dinarios ptinentib9/7 qñ ipz côtinguatrece
reptifuerit in dicta ciuitatevťei? tminisvté
dere extra ciuitaté:q cas comitat talroliti
dopublice lenocinio: expellant abide pting
gantes non faciat cox damnũ . XLIX
flagellis. Dieta cu intellexerim plerüq
Østacob9dei grarex aragonum farraceni in tabernis z alijs locis füſpect) cũ
valen.zc.dilecto fuovices gerenti mulierib9 ppianis meretricib9 puerfari pies
pcuratous in regno valë. vel eis fumut: exquo prebet materia z pot fubfeq il
flocunt, pñti & qui pro têpe fuerit: licit9 zdānat9 cohit? int cos:volum⁹ op hoc
vos recedere z ad partes alias dicti regniac tiffime cuftodiri:ne deceto p farracenosalis
cedere:ciues & hitatores ciuitatis litigantes quos vel mulieres pdictas fieriprefumať: 7
cozăvobis litigare copellunt in coz non mo fiqui farracéi feu mulieres ptra hoc facerep
díců preiudiciú atqz dānū: 7 qvos etiá intro fumpfint poſtop vos prohibitů fuerit vtè
mititis cognofcerede plurib9 puncipalibus dictu: pena flagellor piedicta puniat, eofde
caufis que ad officium iufticiatus ciuitatis farracenos & mulieres:vt fit alijs in exépluz
pedicte fpectare nofcuntur:cunqs fuerit a no in his taťr vos hendo o non poffitis de ne
bis humilrfupplicado petitu per nos in hijs gligentia reprehendi.os emper pñtes mā
deoportuno remedio puideri: vobisdicim9 damus pcuratori acbaiulo gñali dicti regni
z mandam⁹ quat cum stingerit vos adicta vale.vel cor locunt.pñtib9 qui pro tpe fue
ciuitate recedere zexire z in alys dicti regni rint: predictateneat obfuet ac obfuarı fa
ptib9 refidere: puideat talt fupdict caufis ciant vt fupi9 eſt expreffum . Dat.valeñ.v.
cuiuz predictor:qipi fup predict) indebite idus madij.annooňí.AB.ccc.pj.
dicta affumere no verent diuiasvtic inhoc iuredictões ſpetatib ſcituri o ſi ſpieto fide
zhuanas regulas offendentes: 7 cũ in ipis de litat nředebitoriú fecerit ipo iure institu
linqffe repiunt vt nfaz iuredictōez elidant z ta actōe cadet:cui9actõis medietas não erra
debita prodebitis vltione euadāt derogates rio:puēto medietas reliq applicet:znihiloi?
otradebitaz nobis fidelitaté ac penefubter puniendus não arbitrio fubiacebit.Ibacigit
Fugiüfe clericos exhibetes cum fup exceffib9 nŕam ozdinationé ſeu ſtatutú volum9 ac iu
ipis adpublica iudicia ptrahunt arcuncifis bem ? per vos iuiolabilr obfuari:et eande
crinib9 vt poffint circüuenire vindictaſe p faciatis ab oibus obfuari z penaz a träfgref
dericis repitant : clericale priuilegiu labys fonib9 exhigi et leuarifub penanře gřezmer
allegates:qui factis pauloan negauerat cle cedis.dat.mozelle.vij.id9mad.āno.m.cccxj
ricatü:cum igit nra interfit taliú infolertiaz
et maliciaz gruis remedijs cohercere: cum Tin caufis criminalib? farra
quilz manere debeat in eaforte qua é vocat9 cenoz qfint int xpianú z farracenu:fi minoz
puide accedenti pfilio ozdinam9 r dicim9 et pena fit in çuna o fcom for: qualr fit iudi
mandam quat. vifis pñtib9 iniugatis vni cãdum. LII
dam illi qad prelibata officia electi fuerit generalis dicti regni ptextu quozūdā priuile
fe nonhere cozona fidē coză officialib9nřís: giorp predeceffores nãos pceffor farracéis
ad quos eor creatio ptineat cuz iuraméto fa predict eofos farracenos punire Fm çunam
cere cōpellant:et ſiɔ̃hanc ordinationë r pro non fcom forum :quod quidé fieri afferui/
uifioné nřaz 7 ppiú iuramentu aliquis fe eli ftis in damnuz veftriz alior xpianox dicti
gipmifit z officiú aſumpfit.foxvalē.znřaz regni acperfonae rerum vfarum piculu
puifioné expnedo: electõez de eo facta ad of non modicum iactura:cum ex hoc pbatio
ficiú ipmr qöq?p ipz in eo officio pceffuz fue nis anguftet facilitas : inhibente çuna teftis
rit virib9 et efectu carere volum9 7 pñtibus moniü xpiano farracios admiti: vt plu
anullam⁹.Et nihiloius eligentes talia dāna rimũ minozē penā Œ in fo20 valeñ.stinek p
proïdefecuta ipa pallis emedare z reftituere criminib9 imponente:idcirco cuz non fit rỗi
in duplointegre teneant: nulla cox quib9fit plonuz dictü infideliú dicto fidelis preponi :
reftitutio facienda remiffione vllateng pfu fic in predictis duxim⁹ puidendü:q in qbuſ
tura eiſdez: nifi eos ignozancia pbabilis ex cunqz criminib9 per quofcüqs farracenos di
cufaret. Ceruq pleriq in dicto regno no cti regni in locis nŕis degetes aduerfus põía
uuz genus falfitatis irrepferüt: dû abſos epi nos comillis autdeceto comitédis: pcedat
manus impofitiõe vel alteris ptatem bentis per baiulú nŕm gñalez regni valeñ.tam in te
3ppia auctoritate cozonā formā eclafticale Itib9recipiendis xpianis fide dignis vel fars
oftédente fibivfurparez affumere no verent rácenis & alijs iuxta for: et fi pbatodelicto
idarco cum nouis morbis noua pueniāt an appareat tataz pena fiue maioré inflingēdā
tidota prepari talesvt puniãť in eo in quode fore delinquenti farraceno km çuna quantā
linqüt fic decernim9puniédos:vzvt in quatu F3for:imponatpena Fm çuna inducta:cui9
cozona adulterina pcedat conú cum rafono executiofiat pbaiulű ſupradictú . Si vọ mis
a capite abfcindat.Ceterum vt hec na pui norpena impõerek p çuna pfor : volum
fio oibinnotefcat ea in fingulis locis villis pena fon infligi : itaq qñpioipis criminib?
precipim vocepreconia publicari.CDzeťa pena infligenda fuerit copalis iuxta dictuz
firmit phibem ne alios fubditus nr prefu foru:proceffus fiat fnia pferatur p bauulů
mat ecïaſticũ iudicé adire pzo reb⁹ ad níam antedictü:executio po fiat puufticias locor
gunj
Priuilegia
vbifuerint crimina perpetrata. Etſi p20 cri officialib9 petak ab acuſatore p vos vel vŕos
minepena fuerit pecuniaria imponenda vos officiales fieri iufticia co2pozālē z delicti äli
lumus penam ipam inter vos et partez lefaz tas hoc requirat:officiales või vel vos intro
diuidi iuxta forü:non obftantibus predictis mitere debeatis quãuis iufticia de almaçora
criminibus &fingulis quibuflibet puuilegis offerat fepatude eo iufticiafacere: putdefo
vel ſtatutis in ptrariuz editisvel obferuan/ ro eft licitu ſibi 7 pmiffuz . Ad hanc aŭtdubi
tijs quibufcüqs.Der pitez itaq cartānŕaz tatione hito pfilio cum iurepit fouftis : qui
mandam fidelinro bernardode ſpelluncis forum pluctudiné regni faut rñdeo in búc
nuncbaiulo não in regno valen.generali ce/ modü: qeft forus q li hō ville infançõis in
·
terifqz officialib9 nris pñtibus & qui pro tpe terficiat aliú hoiez ipius infançonisvel alio
fuerit quat. puifionë nŕaz firma beant rob crimecomitat in hoiem infançonis vt furtū
feruent in aliquo non Zueniat aliq rōne:in rapina vel vinera et fimilia:dñs ipi9loci pot
cuius rei teftimoniú pñtem cartaz nŕaz fieri illuz malefactoré caper interficere fame fri
acnřípendëtis figilli munimine tuffim robo goze vel fitifi quitas criminis hoc requirat:c
rari.Dat.mozelle.iij . nonas madij.āno dñi vos necofficiales veftri de hoc intromittere
LD.CCC.Fl. nō debetis:nifi effz forte crime lefe maieftat
falle monete pditiõis & herefis:qz in ifts cre
De iuredictiõe et merimperio ditur q vos vel officiales vri cognofcere de
de almaçoza. LIII. beatis q funt mag crimina et excepta.Szli
Acob dei gra rex aragonú valeñ . aliquis vi ho vel ali9 albarraný interficeret
rc. Mobili et dilectobernardode vel comiteret aliq8 crimen in hoiez infanço
crudillis gerenti vices pcuratozis nis r in villa infançonis:ille infançonus bйe
in regno valen. pzo inclito infate poffet cape illú criminoluz fz debz eum remi
alfonfocariffimo primogenito pcuratore terevžis officialib9 vt de ipo crimine cognof
nfo:ac alijs vniuerfis officialib? nris pñtib9 cant & illum puniat iuxta älitaté exceffus.et
et futuris faluté et dileë.Cum ſup quibuſdā fi hō infançonis interficeret vel alið crimen
dubitatiõib? que in não pfilio euenerant fup comiteret in hoievão : vos et baiulus veftri
Facto feu qftiõe merimperij dalmaçoza inter debet facere iufticiade eodez.Et fiforte bō
IR
nos exvna parte zvener.epmdertuſeñ.ex al veftri vel aliquis albarran9 interficeret aliu
B
M
&
tera nouiter a iufticia aragoñ cui pro henda boiem vim vel albarranú in villa vel in ter
certificatiōe fup dictisdubitationib9 fcriſp, minis alicui9 infançonis:talis homicida vel
feram :receperim⁹ Iram fub hac forma. crimiofus debet reddi vobis vel baiulis võis
}
Jacobifecundi. LIII
epus best merü impiuz in aliquo locofuo ex uatis feu copellitis hoies čiu atis predicte
vfu antiquiffimo qʊ in ɔ̃riú méoua non exi indebite ziniuſte adſoluendü lezdā fiue pe
fteret velpainlegiovrovel predeceffoxvfor datgiú vel paffagiuz in dicto loco de turolio
non tn pot ipe nec fui iufticie de crimine co prolocode albarrazino fupradicto: train/
miffo per aliqué infançonë:ſi criminati ɔtra munitaté zeozu prilegia p nos eis cöceffa:
eum agit cognofcere:fz vos vel officialesvří cunqs nosvilo z examinato in cöfilio não pri
beatis cognofcere de illo z punire. CAdfe uilegio fupradicto iuenerim ? ciues ¿VICINOS
cunda vodubitationé que fuit in ɔfiliovão predictos noteneri adfoluendú lezdā aut pe
exoita: vz fi in cafu predictovos vel veftriof datgiú fiue paffagiū : vobis dicim9 ? manda
ficiales de malefactorib9 iufticiam facere de mus expreffe quat.a dictis ciuib9 vel vicinis
beretis: an ipfam iufticiam feu eius executio eiufdez cintat™ aut reb9 cop nullú pedatgiú
nem puniendo malefactores:in loco feu ter lezda fiue paffatgiú modo aliquo exiguatis:
minode almaçoza facere poffetis tibidez ad ymoipis imunitaté z fraquitaté per nos eis
puniendu malefactores predictos furcas pu coceffam:oftendentib9fe effevicinos ciuitats
blice tenere poffetis . Ad q8 hito pfilio cum valen.penit⁹ obfuetis:nec vllú eifdé feu cor
alys pitis et fozitis rñdeo : q vos poteftis nuncys rōne predicta impedimentü ſeu gua
punire in dicto locoz terminis malefactores men fup predictis impendatis feu impendip
quos vos punire poteftis iuxta diftinctioné aliquos permitatis. "
Dat.valeñ.vj . nonas
predicta:fed furcas ibi publice tenere no por mady.annodñl.AD.ccc.xij.
fetis ptinue: pzet volütate epimeozati.Scri › aliquid non foluafp20 men
ptuz ceffarag.rv.ll's aprilis.CJdeo vobis
furando blado nec pro aztorage:in almudio
et fingulis vim dicim? et madam quat.Fuā ciuitatis valeñ. LV
tesdeclarationé predictā vtamini iuxta ea :
nec phibeatis aut impediatis dictü epm feu Acob dei gra rex aragonú valeñ
eius iufticia almaçoze et eius terminis fcom c. Fideli luo baiulo gñrali regni
declaratiões predictaz z tenozez.Colum⁹ vale.piti zapro tpe fuerit falute
tnet pcedimus dicto epor fuccefforib9 vřís graz: venientes ante pitia nřaz
al'sfuis: q in oibus alijs non declaratisfup iurati zpbihoies ciuitat) valen.expofuerüt
questione merimpery ſupradicti:ſit ſaluŭ ei coram nobis o cum bn vitalis dedomonía
dem epo z fuccefforib9 fuis ius eis cöpetens rōne officij per nos fibi comiffi:in almudino
tam in penis pecuniarijs malefactorŸin a dicte ciuitatis debet tenere hoies fuficientes
lijs putde foiofeu vfancia ac cōfuetudinevr ad radendũ menfuras cú quib?menfurat bla
puшilegio aragonú ſibi cōpetere dignofcaE. dum cuiufcüqz generis fit in almudino predi
Ceterü cum iuxta declaratione predictaz cto:qui etiatenent ipm bladú radere in ipis
nos non debeams in predicto locofeu ei ter menfuris abfqz aliquo loguerio feu falario q
minis ɔtinue tenere furcas. Abādam vobis bufcüc plonis franquitate bentib9 indicto
vt incötinenti faciatisdirruifurcas pofitas almudino:ipe bn vitalis ifto dicit facere z
in termino ipius loci: necteneatis ibifurcas cöplere indebiter etiam ptra forum :ficq e
tinue:nifiin cafib⁹quib9 iuxta premiſſaz de hoc tam ciuitati perfonis franquis preiu
claratione eas deberem? tenere ibidez.Dat díciunon modicu generat. Expofuerüt etia
fat.nonas aprilis anno dñí.AB.ccc.xy. iurati predicti z pbi hoies q emptores red
dituŭ dicti almudini perviolecia ac indebite
Delezda et pedatgio turolij z
ziniufte exhigütz recipiüt p20 aztoris quete
albarrazini. LIIII
nent inibi ad menfurandú bladum avicinis
Acobusdei grarex aragonú valë dicte ciuitat) et alijs qui funt de collecta eor
ze. Fidelib9fins lezdarys tuzolij qqiurati ipi parati funt tenere aztozes ad
albarrazini pitib9 z futuris,la expenfas ciuitatis franchast liberas pdictt
lute et gram. Ex parte iurator et vicinis corralis de collectafua:fup quibus
pbozum boim ciuitatis valen.fuit ppofiti fupplicarut per nosfibi de oportuno reme
coram nobis:q vos vel veftri locunt.agra/ dio puideri.Quarevolumus et vobis dici?
gv
Primilegia
zinandam quaten9 fic faciatis z ordinetis pro eiſdem :in quib9 etiã açotis infligendis fi
❤feruitiú qo dictus bernardus vitalisrõe oni loco in quib9fuerint taberne predicte p
offici fui predicti debet et tenet facerede ras quos infligi debuerint necligétes fuerint vel
dendis dictis méfuris in almudino predicto remiffi:vos id fieri faciatis.CSi aütinvété
bene zcóplete fiat per ipm tā plonis franqs fuerint mulieres ipe vel aliqua iparũ cũdicti
alijs quibuflz:ficqipz bernarduvel alios farracenis vel aliquib9eor comiſcentes vel
fuccefforesfuos in dicto officio vt eor ſubſti al's culpabiles o cohitú ſeu rem húerint cuz
tutos venientes ad dictú almudinu z emétes eisdez:tamfarraceni piane: quos ficpfti
z vendentes bladū inibi z radendo blado in terit delinquiffe:per officiales nŕos:fub cui9
dictis menfuris ptra libertate coZUM T MOZÉ diſtrictu extiterint:puniri volum9%manda
folitú in aliquo non ledant. Et fi dicti iurati mus. Quare vobis dicim9 z mandam9 ätſ.
aztozes tenere voluerint indicto almudino puiſionez nŕaz hmõi preconitzari in locs af
frāchas z liberas vicims ſins & alijs fupradi fuetis per preconem publice faciatis:ne poft
ctis de collecta comuz:id p eos pmitatis dūmō preconitzationé ipam pretextu ignozātie ex
proipis aztoris per iuratosipor vel eorum cufatio aliq ab aliquo admitat. Sicigitur
noie logueriú aliqo non petat. Dat valen. vos in hisfollicite z vigilanter here curetis
vj nonas madij anno dñí.ØB.ccc.xý. prefata vicia in aliquibus locis regniam
dicti non valeat remanere. Dat.valeñ.ui .
Nemeretrices xpiane ɔuerſen
nonas madij.annodñí.AÐ.ccc.xij.
tur in tabernis cumfarracenis fub certa pe
racenoz in hoc fuerint necligentes. LVI pene quefuerat appofita inguidatico facto
epo et captofedis valen. LVII.
Acobus dei grarex aragonūvalē.
zë.Nobili et dilectoBernardo de siacobus deigra rex agonum
crudillis vices gerenti pcuratoris valen.z . Atendentes nup cöfir
Jin regno valeñ. pro inclito infante maffe zde nouo cöceffiffe cuz car
L
Jacobo cariffimo primogenito & pcuratoze ta nravener.epo et caplo fedis
nfovel cuncus alij qui pro tpe procurato? di valë.quoddā priuilegiü qö per illuftriffimú
cti regni extiterit feu cor locat, faluté et dil. dim regem tacobú felicis recordatiois auuz
adnim puenit auditu o in non nullis lo nim fuit indultú veñ.fŕi andree tunc epova
cis tá religiofox nobiliú militú ac alio len.z ecclie fedis valeñ. z canonicis eiufdé fe
rum regnivalen.in quib9 hitant farraceni te dis fup guidatico eis coceffo perdictuz dūz
nent taberne per aliqué vel aliquá xpianum regem auuz nŕm:cuuſquidé puuilegij ɔfir
vel xpiana provínovědendo in tabermis ipis matōis rpceffiōis nie tenoz dignofcit eé tar
accidit pluries o mulieres xpiane meretri Touerint vniuerfi q nos Jacob9dei gřa
ces veniunt ad tabernas ipas : Tinibi feu in rex aragonúvalen.rë.viſo quodā príunlegio
alijs locis ſuſpectis inter farracenost mulie illuftriffimi dõi regis iacobi clare meorie aut
res ipas plura illicitar enormia comitūtur: nii oftenfo nobis exparte veñ.epiz capituli
ppt que o farraceni ipi cum iõis mulierib9 fedis valeñ.cuius puuilegij teno: ſic ſehz.
cohitú béant verifimitz eft timendű : igif q2 Couerint vniuerfi q nosJacob de gra
nedú a malof3 abomnifpem mali precipit ab rex aragonú valë.rë. Recipim9 r pftituim9
ftinere:deceatos regia maieftaté circa hocp in nra protectiōe cuftodia comendar guida
underene xpiane oportunitatë in hijs heant tico ſpāli:vos veñ. & dilectú nŕz fřez andreā
delinquendi ;ficduxim⁹ pudendü : q fiq mu epm valen.et familiaz vřaz z eccliafedis va
lieres xpiane meretrices que inuerecunde fa len.roms canonicos eiufdé fedis ac corfa
ciantfui compous palaz qſtum inuéte fuerit miliā: voĩa bona vra et ipo mobilia et ing
bibentes comedentes vel puerfantes cũ fare mobilia vbicz hita et hénda:in eundo.f.ftan
racenis in tabernis predictis vel alys locis do et redeundo falue & fecure per oia loca to
fufpectis: in.xx.açotis pro qlz vice qua inue tius dñationis ziuredictõis nře per terram
ces inclitiinfantis Joanis natinŕi cariffimi minus fuis poffeffiones aliquas de realenquo
capellanidni pape : cum preſenti ſcripto não in dictor шurator ac ciuitatis ipius preiudi
laudam confirmam9 ac de nouocócedim? ciú cúipfis pro bonis eifdez in eor exactõib?
vener.epo rcaptofedis valen. prout melius vt tenent foluere dicut: ppt o fupplicarut
pleni in eodépuuilegio ptinet. Dandan nobis humilrfibi fup his de opportunore
fubditis nŕis prefentib9 et futuris q predis predictos & fingulos tenentes feu poffidetes
cta oia & fingula firma héant zobfuent no poffeffiones predictas de realenquo in dicta
Queniant nec aliqué Quenire pmitant aliqua ciuitate vel eius terminis z cox bona: com/
rōne. Ad hui aut rei méonam;pñtem cartă pellatis adfoluendú et cötribuendú cum iu
nram fierizfigillo não pendenti iuffim9 ro ratis et ciuib9 fupradictis p eifdez poffeffio
bozari.Dat.valen.bls.madij.āno dñi.AÐ. nib9,prout iuxta for tiuxta tenozez priuile
ccc.py.CEtnuncpro pte iuratoz pbouz giox ciuitatis z regni valen.fuerit faciendu
boim ciuitatis regnivalen.fuerit nobishu Dat barchiñ.xij.lt.octobr.ano.BB.ccc.xij
Fuetis ac obfuari penit? faciatis:nec vllum Acob bei gra rex aragonúvalē.
eildez feu cor nuntis vel reb9 rõne predicta zĉ.fidelib9fuis iufticis villarūz
cunc loco regnideffereda ad ciuitate. LX villa feu loco in quo mozabunk nec inibire
manere exercendo fuúpravu officiú audeat
Acob dei grarex aragonú valē. feu prefumant fub pena flagello : fi forfan
. vniuerfis fubditis iufticis & poft preconitzationez inde factar tps eis p
шuratis z vniuerfitatib9 locox r Fixum repertifuerint in aliquo feu alıq vil /
villarú infra regnú valen.fitua larū piedictarú z locor predictozűvel ei⁹ter
tarú ad quos pites puenerint faluté z gřaz, minis vtendo publice lenocinio:expellantur
120parteiurator pboz hoim vniuerfi abinde ptinus flagellando. Tieterea cu
tatis ciuitatis valen.fuit cozanobis queré intellexerim o pleriq farraceniin tabernis
do moftratu: in aliquib9 locisdicti regni et alijs locis fülpectis cum mulierib9 põia/
per iuratos et vniuerfitates upon locop eft nis meretricib9Querfari prefumunt : exquo
nouiter facta pftitutio feu ordíacio: o de lo prebek materia et põt ſubſequi illicit dam
cis ipisblada feu aliquavictualia minime ex natus cobitus inter eos.Wolum9 o hocfile
trabant deferenda ao dicta ciuitate ſeu alia inhibeatis & preconitzari faciatis ac diligen
focadictiregni:qredūdaredicik in maximű tiffime euftodiri nedecetero per farracenos
ipius cintaris reliquor loco dicti regni : aliquos vel mulieres ppianas otra hocface
qui blado z victualib9ipis indigēt:dānuz ac reprefumatur:q fi fecerint poltop vos phi
etta lefioné:quare fuit nobis humilr fuppli bituz fuerit vt eft dictú pena flagello piedi
catüvt fup predict) dignaremur de cõpetéti ctapuniatis eofdé farracenos & mulieres vt
Jacobifecundi.
fit alijs in exēplū: in his talr vos hendo no intellerininō folü illiq tüc gabella dedicto
pollitis de negligétia repbēdi:nos em ppi argeto viuo facereconabant.f3 alij quidāde
tez mādam pcurato não gñali dicti regni ciuitate ipa cũ alijs fupradictis nuc de argé
pdicta Puetz faciat ab oib9inuiolabilr ob to viuo gabellafacere in dicta ciuitate cona
feruari.Daf.illerde.fin . klendas Apulis. tur:fpnedomādatú z phibitioné nŕaz predi
Anno dni.AD.cccxiúj . cta:idcirco vobisdicim9r mādam⁹ qt, man
( nõ obſtātibus remiſſionib9
Acob dei grarex aragonúvalen .
t.nobilizdilecto bernardod cru feu affignatiõib aliquib9 cōceffis:fumpt⁹ et
dillis gerenti vices procurato in falaria officialiu perfoluantur. LXVI .
regno valeñ.pzo inclito infante ia
Acob dei grarex aragonúvalen.
cobocariffimo primogenitor gñali procura
c. nobili zdilecto nec no fidelib9
toze não falutez zoilect).Significamus vos
bisnos fcripfiffe nobili z dilecto iacobo dño nrisbernardo o crudillis gerenti
Ivices procuratons in regno valeñ
de feriquafub hac forma.Jacob? dei gracia
rex aragon valen.rĉ.nobili z dilecto não ia pro iclito infante iacobo cariffimo primoges
nitor gñali pcuratoze não:z bernardo ſpe
cobodño o periq ſaluté z dilect) .JD20 parte
vniuerfitatis valeñ.fuit expofitú cozā nobis lūcis baiulo regni vale.gñali faluté & dilečť.
Pluries ptingit & nosgraciole remitimus
❤plerumą gifuftes adducut ad predicta3
ciuitate valen.per riuü de godalauiar : fpe aliquib9 perfonis dedicto regno oëz petitio
cial'rab vno menfe citra hoies vři de loco de nez & demādaz quaz cotra ipfas plonas face
chelua vfurpat fibi occupat de ipis fuftib9 repoffem9 rōne quozūdaz exceffüü quos ips
fas pfonas afferit comififfe :aliquotiens etia
inuitis ipfox dñis & in preiudiciú cozūdé pro
fup quantitatib⁹nře curie pro věturisrõm
ptero fupplicarut p nos eis de iufticia proui
beri.ad quor fupplicatiōez vobis dicimus & b9antedictis aliquas fumas peccuniemeint
nimus affignaffe : in quib9duob⁹ cafib9fala
mandam qt fuftes predictos p hoies tā di
ria zalij fumpta foluenda z facienda effent
ctos fic vt piedicik indebite occupatos vifis
pro negocijs antedictis remanet nonfoluta:
pñtib9 reftitui faciat) vl'fi quas hétisrõnes
propter quas intendatis ea per vos feu man ficas officiales & alij quibus deberet fatiffieri
in falaris antedictis poftmodum in caſibus
batovro legitime fieri potuiffe : copareatis
per vos vtprocuratozez vŕz idoneű vij . die fimilibusveniffe fe exibent: proptero plerüc
iufticiafufocatur: verum cum nos deceat fu
poft pñtiuz receptionez coraz regentevices
procurators in regno valeñ.pro inclito infa per his falubriter prouidere.Utédétes o fa
laria & alij fumpt, qui fup regimine officion
teiacobo cariffimo primogenito ac gñali p
curatozenfo: parat de iure vro edocere : at funt neceffario faciendi pre oibus alijs pfol
nendi . Idcirco vobis dicim9r mandamus
noueritis nos dicto gerenti vices procurato
ris in mandatis dediffe qt qñcüqs stingerit remiffiones vl'affigna
ad premiffa debi
te vos copellat. Datú valen.bt's tuny anno tiones nos facere plibatas : ſatiſfaciatis pu
dhi.Ab.cccxiuj . Sub eadé forma fcripfi mode falarijst fumptib9 qui in ocafione ip
m9 nobili zdilecto viro artaldo delunarõe for negociorfup quib9 remiffiões raffigna
boizdebenaguazir : & nobili blaſco maçarõe tiones per nos facte fuerint vt predicitur ex
titerit faciendi: nō obſtantib9 remiffionibus
hoiz de vila marrāt: z'dilecto não rayműdo
derшuofico rone hoizoriparubea . Quapp necaffignationibus antedictis. Dat.valen.
dez:vl'infra dictú tép9.viij.diez 98 per nos caufax feu notario:03: && null9 iudex curie
indictalfa eifdez vt predicit extitit affigna regie poffit cófulere feu patrocinari fup cau
Jacobifecundi. LVI
fa qin ipfa curia vétilek: q tenés ſcribanía infuper predictis remediu copetens adhibe
curieprocurationis teneatur eam in propia re ftatuim, q aliquisfcriptor feu notarino
perfonaferuire. LXVII
poffit nec audeat recipe pfalariofcriptura
Acob dei grarer aragonúvalen . rú in regno valeñ.nifi pcarta ex vtraq par
te.fideli nro iufticie vale. qui nüc tefcripta fer dříos: in qualz carta admin9
eft & qui pro tépoze fuerit falutez fint triginta fer linee: in quolz etiã folio pa
graz. Om ex coqueſtione nãos piri cōputentur quatuo2 carte: et q de cetes
ruzfubiectoz qrelaz freqnter fufcepimus ro fiant actain quaternis. Scriptor vero
tam iudices noftre curie zalij aduocati curieprocurationis poffit recipe pqualibet
fcriptores in auitate zregnovaleñ.exiſten carta octodříos z no pl⁹. CEt g ille quite
tes in exigendis falarijs metas rationis ex/ nebitdicta ſcribania ea in propia perfonade
cedüt: voletes fup predictis cõpetens reme feruire teneatur. CDeteftamentis vero et
diú adhibere ordinationes ftatuta feam? inftrumétis nuptiap ralior cötractuú acci
infrafcripta: cú in vna eadëq caufà quis nō piát quátuz eis pmiffuz eft iuxta fozú et non
poffit necdebeat effe aduocatus & iudex: nec vltra:qui vero cotrafecerit officio tabellio
deceat aliquez ex quo patrocinari incepit in nat9 ipofacto nouerit ſepauatuz: & cótra
aliquacaufa/ad decifioné ipfi cöfiliú impar moi coſtitutioné nŕaz recepit induplú reſti
tiri:z in decifionib9 caufarum q in nŕa curia tuere teneat. ADādantes vobis nečnō alýs
& capitulivobis dicim9 ? mādam9 quať spel vel cócedere decetero aliquib9 otra forü pre
latišdictos notarios ad cöficienduz inftru dictü:proptereavobis et cuilz vfmdiam9 &
ricos amilitib9 in cafib9 ſupius expreſſatis: res elongatos vel elongandos a nobis /hēn
inhibitione dictox iurator in aliquonō ob tes mobilia de quib9 fatiffacere poffint credi
ftate:mandantes infup eifdez notarijs q ad torib9 fuis: cópellatis qntuz ipfa mobilia fu
requifitioné dicto clericozu vel alicui? ipfo ficiant ad fatifffaciendú de ipfis predictis cre
rúcoficiat inftra fup cōtractibus in dicto ca ditorib⁹coz iuxta ipm foruz:elōgamēto não
fu vt predicif celebrandis. Dat valen.v.ll's in aliquo non obftate. Dat.valen.iíí.lds.
otrafor vale.et etia ptraplegiú fup hoc debent recipídři vel aliquod fuiciú: qrevo
ceffuz per illuftriffimü dim Alfonfum feli bisdicm97 mandam, quatdecetero nōing
cis recordatiois fratré ním ac etiávfitatuz: hibeatis quin de dictis ciuitate z regnopoſ
idcircovolum ac vobis dicim9 ? mādamus fint extrahi per quofcüqz res mercesa pio
quat de cognofcédo de predictis caufis prins bibite no fint per capitulu in generali curta
cipalib⁹ ta ciuilib⁹ criminalib9 vos intro valen.ordinatú . Datuvaleñ.ij.ll's augu at
ecclefie prelibate aliquas res mercimōias co bus pena mortis aut mēbai amiffio poffetfe
meftibiles portabiles vel files: nec aliq pfo/ qui nullatenus cōponerent abfqs fpeciali et
na cuiufcüqs ɔditionis aut legis exiftat au expreffa licentia noftra:ipifs officialibus co
2
deat in cimiterio vel ectia memorate fedis lu
ponendi fuper predictis abfqz noftra licètia
dere ad tepillos aut aliqué aliuz ludū;? quiɔ̃ omnimoda ademum poteftatem:vt hec pie
feceritfoluat pro qualzvice dece fol's regaliu miſſarum noſtrarum litterarum ſeries quas
valen :zpfoneq foluere pena predictā nō va rum tenozes in libzis curiarum dictozum of
·
luerit accipiat decé verbera fiue decé açots. ficialium ad perpetuam rei memoriam man
Statuiming rozdinam ? ob reuerétiaz dauimus regiſtrari plenius cötinebat:decer
briffimi copis dnínřitheſu rpio iudeiz far nentes irrita compofitionem quamlz cōtra
racenipâtes et circüftātes du corp⁹ xõípo? inhibitionem þmỗi attemptata . Puc autez
tak pdicta ciuitaté héant genua flectere vel ne propter longi temporis lapfuz quod efflux
fe occltare:z fisfecerit foluat vnú mozabati rerit atempoze prouifionis hinus citra:man
nü auri pqlz vice:et illi à penā pdicta folue datum ipm atq3 prouifio prelibata ne p vos
renō poterut accipiat dece oberafiue decez necper alios officiales venturos valeat oblé
açots.Quarevobis et vnicuiqz vrm dicim9 uiſči:prouifionem ipfam ad veftram memos
et mādam9 firmit iniúgétes quat ordinatio riam iterato duximus reducendam:volum
něníaz hmōi voce pconia fignificarei dicta igitur acvobis firmiter et diftricte manda
ciuitate curetis ipamosteneatis et obfuetis mus fub pena vt dictum est noſtro arbitrio
et teneri et ofuari faciatis:violatozes penis imponenda quatinusfuper homicidijs et a
pdictis fine aliquo obftaculo aut remedio pu lijs criminibus de quibus vt piemititur pe
niendos:in cin9 rei teftimoniu preſentes car na mortis aut membri amiffio poffz fequi nu
tam noſtraz fieri iuffim , nãoſigillo pendēti latenus abfqz noftra fpeciali et expreffa licen
munit dat ilerde.iij idus fetembr.Anno dÃĹ tia componatis nec ea etiam remitatis: adi
AD.cccxiiij . mentesvobis cum prefenti littera poteftaté
componendi fuper eis et remitendi ea : et de
TO› nullus officialis fuper homi cernimus nunc vt extunc vt iam decernera/
cidijs vel criminibus de quibus pena mortis mus irritam et inanem compofitionem etre
aut mēbzi amiffiopoffetfequi nullatenus co miffionem quaml3 contra inhibitioné hmot
ponat abfc fpeciali et expreffa licentiadomi atemptatā. Iniungentes nichilomin vobis
niregis. LXXIII.
g in officioveftro taliter ius et iufticiam cu
Alcobs bei grarex aragonú valen ftodire curetis o de regimine iufticie noſtro
zc.nobiliz dilecto bernardo 8 cru culmini poffitis merito comendari : prefen/
dillis geretiuices pcuratozisi re tem autem litteram vt inde memoria plenig
Igno valen p inclito infante iaco babeatur in libro veftre curie precipimus co
bo cariffimo primogenito et gñali pcurato tinuo regiſtrari.Dať valeñ.vj. idus marcij .
renŕo zalijaprotpefuerit falutem et dilect Annodni.m.cccxúúj .
fos fuper facto queftionis feu cotrouerfieq per queſtiombus exiftentibus fuper operib9
intervenerabilem epm valeñ et vos vertitur inter laicos et emphiteotas religiofozum feu
feuverti fperatur ratione quarundaz contri clericorum non obftante inhibitione iudicis
bigere a capellanis feu alijs perfonis ecclefia Acob bei grarex aragonú valeñ
ftias probonis fiquidez quetenent et poffi/ c. fideli fuo iufticie valen falutez
dentde realencho in ciuitate predicta & eius graz. Cum puenerit ad ním au
terminis:quifiquidem nuncij et procurato oituzg nouiter officialis veñ epi
resveltrilargius et fertofius expofuerút no valen mtif pturbare muftaçaffuz ipius CHUIL
• bisin confilio noftro negotiu queſtionis pre tatis fup cognitione rdeciſione altionuz exi
dicte et ius nobis etvobis competens in pre ftétiú fup opib9 inter laicos et éphiteotas re
dictis:fupplicarütq3 nobis pro parte veftra ligiofor feu clicor dict⁹ muſtaçaffus ſu
vt nos certificatide iure nfo etveftro dictuz per hmoi qftiōib femp cognofcere pfueuerit
negotiйin nosdigremur affumere gratiofe: ea terminare:nofos obhocfcribam require
musdiligenter:et hito pfiliovifis foris et pri ftaçaffuz cognofcerede piedictis vt eft fieri
uilegijs quitatis et regni valen a tépoze con pluctuz :ideo volétes ius nŕm feruari: cú pre
quite feu a longiffimo temporeprout afferis dictor cognitio ad feculare iudicez & non ad
ratiombus per dictos veftros findicos alle dam , quat nifidict9 eps zei? officialisvolue
gatis et prepofitis cozam nobis:intendentes rintdefiftere a pdictis:vos nō cõfentiatis q
nos ac vos ius habere in predictis:volētefes dicto muftaçaffo fiat pturbatioin pdict}:nec
conferuationem iuris noftri ac veftri vt con apdictor cognitiõe defiftatvel ceffettimo in
fueuit prouidere : volumus vobifaz dicimus eis pcedatceffante pturbatione dicti ept vel
et mādamus quating requiratis prefatum eis officialis vt eft fieri pfuetü.Dat celarau
grauatu afferat cozazindice cõpetenti : qö fi p2o tpe fuerit falutér graz. Cūde
Facere nolueritvolumus mandam vt hito coceffionib9p nos factis facien
cofilio fapientium dicte ciuitatis ius nŕm et disſup aftruédis molēdinis balneis feu fur
nisvos intromittere minime debeatis:cü eo
vŕz tāin poffeffione in ppietateſuper pie
pictis exactionibus faciendis et colligendis rúcognitio no vobis f3 baiulo nroregnivale
omnibus remedijs quib9 decuerit preuia ra gnali ptinerenofcat. Popreavobis expffe
tione quantum de foro zpriuilegis obferua dicim,et madam⁹quat o coceffione factap
nos ioanni Enric dedomonŕa de conſtruédo
tia et quolibet alioure cum exacta diligen/
tia et cura folicita manuteneatis ac etiaz de molëdina iuxta ciuitaté valeñ fine iuris pies
fuditio alieni nec de fimilibusdecetero intro
fendatis : prout prefati fapientes vobis con
fulerint in predictis:ficq taliter vos habea mittere vos curetis. Dat illerde.ix.lls aus
bq
Daiuilegia
Item que li apres quel monedatge fo fcrit collectione monetatici fupradicti. Datuz
mora algudins lo tempsdela collecta: los cefaraguste, pvy . It'sdecembris Unno dñjí.
fills fideuen paguar mozabati.Aōvidetur LID.CCC.pvj .
qdebeat exhigi niſi vnü mozabatinü ex quo gubernator p2o his queper
mater poffidet bona cozundez. CItem fi a
tinent ad officiuz ſuŭ nulluz exhigat feu res
pres quel monedatge fofcrit lo pare o la ma cipiat a partib9falarıú. LXXIX.
re maridaran llur filla fi aquests nouençans
aytals paguaran mozabati. non tenent fol Acobus dei gratia rex aragonuz
uere. Item filopare o la mareiaquiran valen.c.nobili z dilecto gilaber
en fon teftament hereus fos fills e lexaran todecintillis gerenti vices pcus
la dona o lo marit poderos ovfufructuarið ratonis in regnovaleñ.p20 inclito
tots los bens e los fills romandran en po/ infante Jacobo lariffimo primogenitorge
der delpare odela mare puixhaien edat de. neraliprocuratozenŕo z alijs qui pro tépoze
xxy.anys: e la legitima de aquells adults mú fuerint vicefgerents in dictoregno veleoruz
tara ovalra cent cinch fol's : ſi aqfts aytals locati falutem zdileë . Ex parte tutor nobi
deuen paguar mozabati per tal com poden lis rogerij Blonia ammirāti nŕi querelando
fer teftament de lur legitima. Declaratum propoſituz extitit coram nobis o vos et alij
eft iam et ita tenentur foluere. Item fi lo locumts veftrívltra flumen xuquarisppter
pareola mare faran donatio en tepsde nup aliquas denunciatiões vobisz ipis locumts
cies al fillo alafillade tots lurs bens apres factas: quas ex officiovão et non ad partis
Jur obte e retendranfe vfufruyt enlos bens: proffecutioez couenit expedire de aliquibus
fi aqfts aytals deuen pagar . Lenentur fol boibus tam farracenis rpianis habitans
uere. Item fi alguns que fan fals fagra/ tib9 in caftris et locis dicti nobilis rogerij :
ment que iuraran q lur noval cent cinch fot's compuliftis et cōpellitis hoies denuncian
puixfe trobara queval mil o dos milia ſols: tes adfoluendú vobis et affeffori et ſcriptozí
fera bauda pena de fals fagrament . Certi expéfas quas vos tipos facere opportuerit
Ficet fe collector de illis qui tale fecerit facra et opportet in predictis : dum pro faciendis
mentü et bona cor emparet fignificet dño inquifitoib9 contraipos vos tipos mozam
regi . Item fi algun cozonat qui nofera trabere opportebat : vnde cum non fit rōni
en facres ordens haura bens valents cent colonuz de his que exofficio fiunt facia
cinchfol's fi paguara; e axí mateix clergues tis vobis per partes fatiffieri impiedict) :cũ
coniugats.com lobisbede valen. qui ara es pocius pro nomine qui in eis ex officio par
no vol que paguen que diu quenou duen fer tem fuftinetis proffequi debeatis affefforvel
ansveda los collectors els deftreydors qui fcriptouvro impredictis fatiffacere:nec pró
aquells foiçen a paguar. Clerici coniugati vobis ab ipis partib⁹aliquid deberetis inde
debent foluere/ tonfurati vero qui nonfunt recipere feu habere: idcircovobis dicimus er
infacris et vtütur artib9 mecanicis vel mer mandamus quat expenfas feu miffiones ta
cimoniaruzfoluant fi cófueuerüt. CItem liter decetero faciendas tam per vos per
filos cauallers quifon 8 fur darago e fur ipfos feu locum veftrü tenentes et affeffores
de valen.han lochs à no han terme ansfon vel fcriptores vlterius non petatis: immo ſi
fouades e fon en termens de viles del fenyor aliquid rõne premiffa ab aliquib9 exbigiftis
rey:fi los homés daquests lochs aytals pa totum id quantúcung fit eifdem redditre
guaran monedatge/folueredebét. CItem ftitui integre faciatis taliter faciendo ne ob
fi algunes plones feran pobres e demanaran culpam vřam feu necligentiaz opporteat tu
peramozdedeu e hauran vna coſa que val/ torespredictos ad nos recurrere iterato.
ra tanfolamente cent cinch fol's:fi aquests ay Dať valeñ.rvy.kat's.apul.A.d.m.ccc.pvij.
tals paguaran. Tenentur foluere:fed dis
ganelio comiti impuriarum falu cucs afferant fe habere cozona z non portat
tem et dilec. Ex parte iurator et capillos tonfuratos in rotüdü necdeferuint
probox hoim ciuitatis valen fint expofituz affidu evt predicik in ecclefia: predictü mone
cozānobis o lezdari9veſter de cadağs inde taticum exhigatis Theatis. Quarevobis
bite ac otravfum folitú ocaſione dictelezde dicím mandam quat in exhigendo dictuz
grauat et inquietat nonnullos mercatores monetat icu prouifioné et declarationenfaz
nfos et patronos barcarů z alior vaffellow hmoi teneatis ac etiam obferuetis . Dat.
dicte ciuitatis et alio locor regni: ipoſqz_barchiñ.ui.idus madųjį. a.dñi. AB°cccxvij.
alios fine fatica aliqpignozando:quare vos
requirim ? zmonem quat, iniugatis predi › fi nullitas apparebit mani
cto lezdariovro q dictos mercatoresvelpa fefte per proceffum qua non allegetur in
tronosvel eorú aliquos in pignozando ipos fradecemdies: q poffit iuder fententia nul
miffiomb⁹ ſiquas oppotuerit ipm facere ob plicando expofitum coram nobis op propar
culpa eoz qui in predicta lezda in aliquo tés tevidalotifilij & bern.cefplanes fuit oblaz
nerent. Dat.illerde.xiiij . ĺits aprilis anno tapeticio feu demanda contra andreas bar
dñi.MD.ccc.xiiij. reda tutorem filio dictipetri:fuper me
dietate bonox quefuerat & arnaldi cefpla
Quedam declaratio fuper mo
nes:fuper qua petitione fuit lata fentencia
netatico exfoluendo: LXXXI.
per iufticia oriole in qua dictus tuto fuit co
Acob dei gra rep aragonű valeft demnat⁹ ao reftitutionë medietatis predi
refideli portazio fuo arnaldo coz ctor bonor : quequidez ſentencia per duas
tit falutez graz. Supoubijs que fequentes fentencias extitit cöfirmata : vnde
occurrút vobis fup factomone cũ afferatur piedictas fentencias nullas for
tatici qo colligitis pro nobis in ciuitate z q re et op carumnullitas ex ipfis pceffibs ofte
bufda alijs locis regni valeñ . predicti de fa ditur in aperto : fuit fupplicatüz per nosfu
cto alcharearu non terminataru & fuerüt to per premiffis de opportuno remedio proui/
uate aqrüabhitatonb9 colligi debeat dictu dere:idcirco vobis dicimus mandainus q
monetaticu :fic puidenduz ducim ac etiam tenus vocatis & fuerint euocandi de nullità
declarandü:q ab aliquib9 hitatorib9 alcha tetm cognofcatis breuiter fumarie etdepla
rearu antiquarú que iam farracenoptépore no : et fi ex dictis pceffib⁹ti cōltervobis de
exifterent populate: 13 terminate non fint et nullitate pdicta:dictas fñías nullas pnúcie
nunc fint milituz fiue generofoz monetati tis : pcedendo in hijs prout de fozo et rōne
cuminime exhigatis . In alus bo alchareis inueneritis faciendü:non obftante priuile
atpoze coquiite dicti regni citra nouiter po gio per nos immo per dñm regem petru pa
pulatis non terminatis ab eox hitatorib9 trem ním quod datum fuit valeñ, kalendas
monetaticu per vos exhigi volumus tшube decēbr annodi millefimo.cc. octuagefimo
mus. CApupillis etiam quifint etatis.rv. tertio regno valen.concello : quo cauetur o
annozvel vltra et habët për legata parenta Tentencia habeat dici nulla infradecem dies
vel at bona que valeant centuz quinqsfotos in appellatioe :cum non fit intentionis nfe
vel vltra:monetaticü a fimili exhigatis & ha predictuz priuilegium intelligaf qñ exipo
beatis.Ab alijsbo qui tonfuratis capillis proceffu manifefta apparet ratio nullitatis:
in rotúdo cozonaz poitant et aſſidue deſercú dicto cafu fit nullafentécia z nullo tpein
bu
>
1
Priuilegia
C2 pene cómiffe pretextu fiue tione: non copleuerit vel contra aduenerit
ex tunc abfqs aliquo alio iudiciario ordine
rōne delictor ziniuriarü quomodor qfi pof
ex quo pars cuius intereft o premiſſa fiant
fint debeant exhigi. LXXXIIII.
velnon fiant de boc conqueſta fuerit penaz
Acobus del gŕa rex aragonűvalé nobis ftipulatam exhigi volumus . (De
zc.nobili et dilecto gerentices bijs aut qui viuente vnica aliam duxeritvro
procuratons in regno valeń, pro rez:volum ex quo fit notoriú aliquéduas
indito infanteiacobo lariffimo viuentesfimul duriffevrozes non expectato
primogenito & generali pcuratozenfo:acfifup ipfis matrimonijs aliq? per uidicé ecs
Jacobifecundi. LX
Acobus dei gra rex aragonú va Acob det gra rex aragonú vale:
len.re.nobili et dilecto gerentivi c. fidelifuobaiuloregni vale.ge
ces pcuratoris in regno valen : neraliprefentir qui protpefuerit
nec non fidelibs ſuis iufticijs et falutër grazЄuz puenerit að níz
quartonerijs ciuitatis et alior locop ipfius auditů/ o in non nullis locis dicti regni ius
regni prefentib9 futuris falutë et dilec . Cü detextranei declinates ad ipa loca hoſpital
tuxta fox valen. facto retroclamo ɔtra ali in domibus xpiano 13 in locis ipis udarie
que codénatuz fub pena quarti:credito: fiue epiftant:ideo volentes iminentib9 exhoc pi
actor debeat here et recuperare fua debita a culis obuiare :vobis dicim9r mādam quat
fuis creditorib9 vel fideiufforib proindeda inhibeats ex parte nra fub certapena vro ar
tis fine aliqua miffione fua antes curia has bitrio prefigenda ac preconitzari in locisdi
beatpena qrti predicti:ideo ad fupplicatoez ctiregni vbi tudarie ſunt publice faciat): ne
nobisnuncfactaz proparte vniuerfitatu ci aliquippianivel rpiane in domib9fuis recta
uitatis ralion locor dicti regni vobis tfin plant caufahoſpitandi tudeos aliquos extra
gulis vfm dicimus et mandamus expreffe q neosfeu priuatos.hmõi aut inhibitōez exté
tenus for predictú obfuetis iuxta fui stinë dinolumus in locisvbi non funt iudarie:nec
tiaz'r tenozez. Dat.valeñ.pridie idus mar että in locis vbi tudarie funt inhibere inten
risfaluté etdilec.Cum budú per nos in gene defpali licentia dñi regis. LXXXVIII :
rali curia in ciuitate valen.celebzata ordina Afans iacob? illuftriffimi dñi re
tuz fuerit q iudices nŕe curie qui a nobisre gis aragonuz primogenit? eiufqz
cipiunt quitatioez non petant falariú necfer regnor terraru generalis guber
uitiuz aliqö ex fentencijs principaliuz litiuz natoz:nobili zdilecto gilaberto d
quas nos eis comiferimus:ex illis ti de qui cintillis geréti vices nfas in regno valen. La
busiufticie loco cognouiffent et dediffent lutez dilec . Tram adiens prefentiaz petrs
fentencias francas niſi nos eas coififfemus: febzerij not, caftillionis capi de burriana ex
ideo volentes ordinatiōez predictaz vt con pofuit o vos afferedo ipmvt tenente locum
uenit obfuari vobis et fingulis vim ad fup pcuratoris fifcalis multiple in füo officio o
plicatiōez nobis nunc factaz pio parte vni linquiffe inquiritis optra eu:nec non ca hmōt
uerfitatú ciuitatis z locop regnivalen.dici facitis affici tediofis laboub9 zexpenfis cú
must mandam expreffe quat ex hmōtſnijs nedi in loco caftilionis vbi ipemozak&funz
principaliú lítiúp nos vobisin ciuitate vel tenet domiciliũ :fz in ciuitatévalé.infra quâ
alijs locis dicti regni cõiffarú vel äsdeceťo *vt ferein poffe vro huit ppterea fuosdare
vobisper nos comiti ptingerit :nullü falari fideiuffores vt afferit ingrat, ac ɔ̃ en faciatt
vel Fuiciú petatis vel recipiatis ptra formā pcedi : cüqs cotra officiales qui ¿mõi exer/
b iii
Painilegia
uatú o cequiarij ciuitatis predicte valen.co
cent officia per aliquéniſiper dñm regemvel
fueuerüt exbigere et leuare calonias ab illis
nos aut de ipius dñivel nři mandato inquiri
non debeat: nec correctiões eozum fint pal/ quiturbatioezr impedimentü aliquod facie
terus faciende: ppterea vobis dicim97 man bantfup aquis & hereditatib9 ciuitatis ter
mini eiufdez & grauamen:que quidé cöfuetu
damus qtenus ptradictü petru rõne predi
cta nullatenus ingratis nec aduerfus euz vr do eft vt afferit cófirmata o priuilegiü illu
fideiuffores feu capleuatores eofde feu bona ftriffimi oni regis petri bone méorie přísnří
couz proptea pcedatis : imo eos adicta ma vtin eo videbitis laci9 cötineri: & nunciu
nuleura fiue fideiuffione ptinus abfoluatis fticia ciuitatis valen, pturbat dictos ceqari
Acob9 bei grarex aragonú vale. dis ficut tpe retroacto:f3volum certificari
ze.fideli fuo iacobo ſcribe iufticie de vfu fm quez calome cofueuerüt recipit le
valen , vel eius locunt. falutem et uariideo certificet vos ppbos boies fide
ciat9 officiu regere incepiftis: nihiloius pig cortilioulo regni valen, gene
noza que feciftis vel ofios quos recepiftis a rali vel locunt.faluté z gram
dictis cequiarijs eis reftitui faciatis fidicti 23 noscum cartam a pcefferim9 ftabiliue
ceqari piufticias valen, predeceffores VřOS rimus Berengario ppiniani vicino valeñ. ¿
non cófueuerüt fup talib9pignozari z recipi fuis ppetuo barcagiu fiue paffagiuz albuffe
calonias ab eifdez:nec interim vos intromi rienre ciuitatis valeñ.ita qipe berengarius
tatis fup cequiatgijst calonijs fupradictis: fui non alij:pifcatorib9 būtarat exceptis:
Dat.dertufe.vin.idus apriť.a.d.m.cccxviij tenerent in ipa albuffaria barchasin qb⁹trā
fire valerent quicuc tranfirevoletes per al
CADandat dñs rer baiulo vale buffaria fupradicta : brent crecipent atra
quat.ærtificet eum qualiterfuitvfitatuz de feuntib9fupradictis pro ipo tranfitu falariu
cortilio baiulo generali regni vale ith nunc pro parte iurator pbox hoim
falutez gram.Ex parte iurator z vniuerfitatis ciuitatis valen.fuit nobis ex
pbozuz hoím vnuerfitatis valen.fuit con pofitücum qrela o dicta pceffio et ftabilime
querendo expofitú coza nobis o cum ab an/ tú ipis z totivniuerfitati et reipublice erat
tiquotpe illuftriffimioni regis iacobifelicis dānofuz z in cox шris preiudiciü non modi
memone aui nří z expoft fueritpfuetücob cuz grauamen: ppter qo p20 parte iño:13
Jacobi fecundi. LXI
tuloipuus regni qui protépoze fuerit falutes liter fupplicatú : o cuz officiales noftri dicti
nonicis ac alijs clicis ecclie valeń . zvŕís fuc ius patna affectione benigne admifim.vole
cefforib9 imppetuu : q deceto poffitis libere testam vos alios predictos ecclie valen
* fine ɔ̃dictione alicuius plone adducere vel fauoze proffequi ſpecialí cú pñti carta noſtra
portare fructus offs reddituuz vrozuztan volum ac cōcedimus per nos noftrosvos
tú:vbicunq eoshabueritis mittere cos in bis tā dictis epodecano capítulo canonicisT
ciuitate valen , qñcume volueritis & etiam alijs dicis eccle vale.predicteveftrife fucce
' hiberetranfferrez apportarede vno locoad foribus imppetuuz: o primifolum emptores
aliuz per totuz regnú valen.z vēdere ibidem dictozuz redituű veftroz qui inmediateeme
zetia de regno ipo extrahere p mare z perte rit avobis iposredditus:poffint ficutzvos
rrat portare ad quécume locú volueritis poteratis ex coceffiombus fupradictis predis
facere inde vras oimodas volütates: ¿ftitu ctos fructus tatuz adducerevel portarevbi
tione aliqua facta vl faciéda in aliquo nō ob cunct in ciuitate valen.qñcunqz voluerint
state . Abadantes firmiter baiulis curús in retia libere tranfferre a portare de vno loco
Aicijs vniuerfis alijs officialib? et fubditts ad aliu per totú regnüz vědere ibidez retia
nris pñtibus & futuris q predicta oia firma extrabere feu extrahi facereper terraz velp
habeant z obferuet ac faciat obferuari vt fu mare de regnovale.ſupradicto: 7 poztarefeu
peri⁹ cōttnek: nōZuentāt nec aliquéɔ̃vent mittere ad alias quafcunqz partes voluerit
repmitiat aliqua rõne.Dat valen.ij. kľs iu * facere indefuas volútates: ftitutione ali
lecto in pñtia nra memozat⁹ eps nobis humi quo no obitate.Et ne in premiffis fraus aliq
literfupplicauit vt côtenta et cöcella p dictú comitat volumust ordinamus & fubhocmo
dim facobũ auuz noſtruz in priuilegio fupra do pceffionez nŕaz facim? fupradicta: qqñ
dicto mādarem facerem9 firmiter obfer cunqze quotienfcunq pipos primos empto
uari: nos itaq obfauozez 7 gŕaz epilupadi res dictomuz reddituŭ veſtroz ipos fructus
ci innris feruitijs cōtinuelaboratis fuppli extrahiadicto regnocontigerit : in qualz ex
catione ipa benigne admiffa: vobisdiciM9 T tractione procuratoz feu pcuratozes aut ba
madam, quat pietactū primilegiú zoïarz finiul?veftridicti epi z capituli ecclie valé: quí
gulain co côtétaia dicto epodecano capitu fecerint aut fecerit véditioné reddituuz ve
lor canonicis ac alijs clericis valeñ . fupradi krozuz illo anno : faciant ſeu faciat fide cuz
ctis obferuetis z faciatis inuiolabil'r obfer iuramentobaiulo nãogñali in ipo regno vet
uari:prout in dictopzimnlegio meli? et pleni? fubftitutis fuis: qipi fructus extrabendi de
•
Jacobifecundi. LXII
regno funt de propijs redditibus veftri dicti m9 pötifer in libro quo:ñdă decretaliti fratu
epi & capituli predictop & nõ alteri? nec plu toperipgnüc publicatar teftatur aperte:in
res: ficötingerit & aliquis vel aliqui ex fin quo fiquidem ftatuto exprimitur: induny
C
gularib? clericis ecclevalen, prelibate qui in ni nominis cedit ofenfa copprobriu fideippi
boc intelligi debeat : vědiderint redditus fu ane:q in quibuſđã mūdi partib9 principibus.
os:&prim⁹ emptor feu primi emptores ipos xpianis fubiectis:in quibus interduz feoru
redditus a dicto regno extrabere voluerint interdü vero pmixtim cũ xpianis habitat fa
ipfe clericus vel clerici fingulares fi pñsaut rraceni:facerdotes cop çabaçala vulgariter
prites fuerint habeat fidez facere pfonaliter nuncupati in téplis feu mezquitis fuisvtibi
cuz turamétodicto batulo não velfubftitutt dez adorét pfidus mahometü fingulisdieb,
cius:r fi abſens vel abfentes fuerint de hocfi certis bonis in loco aliquo eminenti eiufdem
dez per fuuz procuratozē legitime ɔftitutuz mahometi nomē ppianis & farracenis audič
fimiliter că iuraméto fieri facere teneantur tibi alta voce inuocat & extollut:ac verba qe
gipi fruct extrabēdi funt de proprijs reddi daz in illius honorez publice profitentur : di
ribus iptus vel ipomuz qui eos védiderint et ctus dñs papa clemes in dicto vieñ facro ap
albaranavt eft fieri cöfuetuz: prout cötinet tudicij miungendo vt ipfi tans veri catholi
in priori mādato ficut piemititur per nos fa cierpianefidei ſeduli zelatores opprobring
cto. Abadantes per pñtez cartā noftraz ba qo tá ipfis & ceteris ppicolis p premiffa in?
tulo generali dictiregni valen.necno iufticijs geritur debita pfideratiõe pelantes ipluzde
ceterifqz officialibus nŕis pñtibus z futuris terris fuis oino auferât t à fubditisſinsau
❤banc nfaz gratiaze pceffioué firmā béant ferre procuret : vt hecr alia in dicto ſtatuto
obferuent faciat inuiolabir obferuari et lati⁹funt expreffa. uc etiaz reuerendus in
nō straueníāt nec aliquez Zuenire permitát po pater eximing terracon, archiepifcopus
aliqrōne :in cui rei teftimoniü pitez cartaz in curia nŕa pūs ortatus é nos vt pro xpiho
noftrá fieríiuffim ? maieftatis noftre figillo Nożer ex officij nŕí debito coſtitutionez predt
appenditio comunitaz. Dafdertuſe.vi.kl's ctádeberemus in terris nřis facere obferua
funt noi ftatuunt nf anim9 libenter affurgit gere aut etaliquat ptrabire:et fiquos inuene
ad nŕaz itaqz nouiter deducto noticia ftatu ritis ex quopñs mādatuz niz publicarifece
to per bone memorie dñz clementë quintűdu ritis dictis pclamatioibus vti :ipfosvltimo
dú in vienen.cõfilio edito:no ti propter eius fupplicio able remedio puniatis:talit o pie
occupatiões varias ac humaneɔditioisfor fens mádatuz nim plenú cófequal effectum:
tezq ipfuz de mediofubftulit publicato put nos eniz alias Irasnfas fubfcribim prela
fanctiflimus pater dis dñsioḥānesnücium is religiofis nobilib? ac
-militibus būtīb? lo
.
Primmlegia
fionib9riniurijs quozücücz defendi:vobisdi
cain quibus habitant farraceni : o predicta
in fuis locis faciat inuiolabiliter obferuari. cim9% mādam ? expreffe quat ficötigerit al
quos barones milites vl' alios vellevel cona.
Dat barchin.bt's augufti .Anno dñu millefi .
ridána vel grauamina indebita inferre vni
cecxviij .
uerfitatidicte ciuitatis feu terminox eiufdé
The acrefcantur vel amplictur
aut aliquib9 ex eis feubonis corúdez: vos co
agutavel cequie loco fupiozuz riui de goda uocat ad hocfi neceffe fuerit exercitib9nřís
Lautar . XCVI :
locozdicti regni:ciues & habitatores dicteci
uitatis terminozü eiuſdē cũ vniuerfis cou
Acob dei gra rex aragonüvalefi.
bonis manuteneatis : z aduerfus inferentes
e.nobiliz dilecto gilaberto do citil
feuvoletes inferre dana eifdé viriliter defen
lis gerentiuices procuratozis in re
datis :eofdez nichiloi9 ciues & habitatores ci
gnovalen.pro inclito infante iaco
uitatis predictez terminozu eiufde in eozum
bocariffimo primogenitor gñali procurato
renfo vel eius locumt faluté dilect . Exinfi priuilegijs fozis fraquitatib9 libertatibus
acbonis cófuetudinib9 fiuevfibus aduerfus
nuatione querelofa pro parte iurator et pro
bozuz boim ciuitatis valen . nobis facta au quofcücs manutenendo debite ac etiadefen
dédo. Dat barchiñ.ll's auguſti . Annodñi
diuim q aliqui barones milites vel ali ha
bentes loca fiue poffeffiones aut hereditame MB.cccxviij .
tain riparia riui de godalautar fecerunt in Ti nullis locis ciuitatis zter
riuo acuta & cequias nouas:fiue acreuerunt mint valen.receptenk banniti . XCVIII.`
vel ampliarut cequias raçuta antiqua inde
cob9dei gra reparagonúvaleñ .
biterotraformaantiqua ac in damnú zpie
iudiciú ciuitati piedicte z hereditario eiuſ č.nobili dilecto gilabertode ci
dez: cũ proinde aqua dicti riui fluere ad ciut tillis geretuices procuratons in
regnovalen.pro inclitoinfante ia
tatepredicta zoztā ipius libere nō valeat fi
cut antiquits fueuit. Quapp vobis dicim cobo cariffimo primogenitor gñali procura
tozenro:necno fideli fuo iufticie vale.pñtib9
madam⁹ quat vocatis euocadis quecunc
z qui protpefuerint vel eo;ülocat . falutez t
opafacta inueneritis per quofcüqsin acutis
cequijsfupradictis indebite z forma an dilect . Cú ad nříperuenerit auditů o alique
barones milites zalij bitesvillas feu loca in
tiqua demoliriz ad ftatum antiquur debitų
reduci fumarie zfine diffugio z malicia vt de fra ozta feu terminos ciuitatis valen.recep
fozofaciéduz fueritfaciatis: talr qaquadi tāt zfuftinet bannitos in villis feu locis pre
dictis:ideo vobis dicim? & mādam? quat no
ctiriui ad cuntatē piedictā z oztā eiuſdé libe
re quolz illicito impedimento ceffantefluere cofentiatis feu modo aliquo fuftineatis in vil
valeat vt antiquit cöfueuit. Dat.barchifi. lis feu locis predictis bannitos aliquos rece
ptari ſeu etiáfuftineri : imo ptradictosrece
kl's augufti.Anno dñí.AÐ.cccxvúj .
ptatores cozu loca fortiter districte prout
1
Jacobifecundi. LXIII
gnificam :q fuper factofeu proceffu raymű per pignorādis immitĕtib9 beftiaria indicta
didefcolterio qué captû tenêtis iaz funt per beuefia:obferuetis eifdem priuilegiü fupradi
nos prouifuz ficut in carta quavobis direxis ctü:tforma ciufdé ipos in aliquo non gras
m9côtinet.
Sup facto aute feu proceffu illı? uetis: nifi forfam aliq iufta caufa fubeffet ob
deteftabilis crimis fodomitici de quoin loco qua eis feruarino debeat pinlegiü fupradi
de cabanesinquirere incepiftis:& circa q vos ctú:qua fiextat nobis in cotineti per vraz lit
bis quidéptradicik per iufticiarate iuratos tera figmficarecuretis. Dat.barchiñ.idus
rône for valen. in quo cauek o vn? fol? vící mady .Anno dñi.AD.cccxix.
nus loci oms caufas ciles et criminales de
beat terminare :babita deliberatiöe ficdurigerenfuices procuratozs
fivicini alteri loci in ipo crimine fuerint co ta fozü valen, iufticia cuntatis ipiusdebeat 5.4 .
pozaliter pumēdi:fiat executio in locovbi co cognofcere de quibuflz caufis principalibus
iniferint ipm crime. Cocedetes opper pocno tācriminalib⁹ ciuilib? quas inter milites
Fiat nec intelligat fieri aliqo piudiciu dictò in eadé ciuitate acei9 termino pliftétes & per
fozo:fica caule côtinétia nodiuidať z nō res fonas alias cótingit aliquoties ſuboziri:vos
manebūt crimina impunita . Dat barchiñ. taméintédendo et conado cognofcerefuper
ne regnuz in le diuifüz defolabit: qöq quod famanete.Et affectātes hmõi ftatutuz ózdís
libet regnú d3 effe vnitũ & indiuifuz:vt virts natiōez z fanctioné ac puifionë nřaz incöcuf
pluriúvnita fit fortior validior ad teneduz fe zirrefragabiliter ppetuis téponb⁹obfer/
་
iufticiaz : fine qua ois terra perit habitato uari:iuram, per nos infos foléniter pdeuz
res ei9: plurici etiã virib9 cõflatis in vnum zcruce dni nři thefu rpiaceis fancta attuo?
maiozipotétia deffenfio pleni9 agit ac fulcif: euuägelia mamb⁹nris corporalr tacta:pdi
publica res aduerfus hoftiles incurfus for cta oia &fingula vt fupius dictafunt diftin
tificatur vberi faluafiz diuifio regnozű cta tenere coplere zinuiolabitr obferuare et
aragonú zvaleñ ac comitatus barching dei obferuari facere ac teneri:et nunc in aliquo
prouidétia obtinem iā preteritis téporibus cōtrauenire aliquo urecaufa vel rõe . Inhi
anřís pgenitorib? attēptata nimiú parauit bétes expreffe fub interminatiõe diuim tudi
induxit fcadalú:voletes fup hoc dignitas cy ac diuine maledictionis et nře:heredinfo
tiregali z fubditor nŕozuz vtilitati vt regio vniuerfali quicüqz pro tempore fuerit zalijs
bene ogruit oficio puideret indénitati pof fubfequéter fuccelluris in dictis regnis et co
** picere comúdez:per pñtis prouifiõis nřepagi mitatu: vt obferuando incorruptibir oia er
naz ppetuo zinuiolabili robozeduratura:ex fingula fupradicta otra ca vel aliqo cop non
certa ſciétia rſpōtanea volútate ſtatuimus veniat faciat vel atéptet aut fieri cöfentiant
ordinam⁹ atqz fancimus: q pdicta regna no vel pmitantdicto verbo vel facto feu aliquo
ftra aragonu valen ac comitat barchiñ cũ quouis modo . Et vt oia pdicta z fingulate
directodñioz alijs quibuſcüqz vniuerfis iu natis obferuent ſtatuim? ſanctim? rozdina
rib9 que ad nos fpectat vel poffent vlteri9 ex mus: &quilz heres et ſucceſſo nŕ tnřOZÚ IN
pectare in regno maiozic.z înfulis ei adiacen pdictis regnis & comitatu vn9 poft aliú fuc
tib9: in comitatib9 roffilionis ceritanie cō ceffiue tpe fui noui dñij feu noue fucceffiois
fluétis & vallis ſpiri: Tinvicecomitatibus os vlët fiantea turaribret:añc platiz richi ho
meledefij z carladefij:fint & remaneat perpe mies melnaderij milites ciues & burgēles z
tuovnita zin vnhac fubino folo codec ino hoiesvillar feu aliq alij depdict) regnisTCO
pfeuerét atq dñio:nec aliqo vel aliqua ex eis mitatu ſibi faciat feu pitet iuramétü fidelita
ab alio vel alijs feparentur: itaq quicücs fit tis vel fibiin aliquo refpodeant:zantec ali
rex aragonu: idé etiá fit rex regni valen & co quis expdictis requifit expreffe vel non re
mes barchiñ: fic q nos vel aliquis heres feu quifitus fibi faciat vel facere teneant Homa
ſucceſſo nř vľnŕör i teftamétovt alia qlz vl giú vel aliqua recognitiõez rõne feudor feu
timavolütate aut donatõe vel alia ozdiatõe qualz alia rōne : ipe heres vel fucceffor nŕí er
int viuos aut aliq alia diſpoſitiõe nüc dini não in predictis regnis & comitatu quicüqz
dam feu fepem nec diuidi feu fepart faciés protpe fuerit per fe fuos laudet pfirmet et
Plentiam autpmitam regna pdicta aut cos approbet acpublice turet pñs ftatutü ozdia
mitatuz in ſe aut a fe vel etia int le : v3 regnú tione factionez & prouifionez nřa: z víqzquo
aragonũ nō díuidem feu ſepabim in fe nec ipaz laudatione firmatiões approbatione
etiaz a regno valeń z comitatubarchiñ : nec pdictor oïuz z ſingulorüfecerit ciuramétú
regnú valen diuidemus vel ſeparabim9 in ſe pro ipis obferuadis preftiterit cu publicoin
necetiã a regno aragonú z comitatu barchi itrumēto:prenoiativel aliqui ex eis no tenea
none:nec dictú comitatú barchiñ diuidemus tur eis in aliquo refpõdere : 7 lip aliqué cin
nec feparabim in fe nec etiaz a dictis regnis cucpditionis vel ftatus exifteret propredi
aragonú zvalen: fiquid otra predictavťali ctis vel aliquo pdictozú facramétuz fidelita
quapdictor per nos vel nfos fuerit atēpta tis vel homagiu feu alia queiis obligatiofa
tú:illud ex nüc decernim9 irritú vinane. De cta effet:antec predicta vt eſt dictú laudata
clarates tamé q nos zipi poffimus donare approbataz iurata cent p nouuz queuis dūz
feu dimittere caftrú vel caftra locuz vel loca berede fucceffozé vt pmititur non valeret er
feu hereditamēta filijs nřís vel ipozū aut ali prono factis penit? haberent.IDecauté etiá
jsplonis:vt nobis reis videbiť: vnitate pdi pdictis oib9 fingulis pelatis richts hoib”
ctor regnog z comitat femp ſtabiliz indiui menaderijs militibus cumbus burgenfibus
?
Jacobifecundi. LXIIII
hoibus villarú z alijs quibuflz ſubditis nŕís cötigeritde falloaut de alio quouis crimine
dictozű regnozuz comitatuuz pitib9 et fus proquovltima fupplitiú aut mēb207 murita
turis feruada tenéda atq cõplenda imponi tione mereret:illos captat z captos teneāt z
mus et iniungim9fubdebito naturalitatis:™ inquirafetprocedat cotra eos adveritatem
fubfide homagio et fidelitate aciuramento reperienda:et fi culpabiles inuéti no fuerint
quib9 nobis aftricti exiſtüt.In quoz oiuz te abfoluant:fi culpabiles verorepti fuerit ta
ftimonii ad memoria fempiterna plens for liu culpabiliú negotiu regie determinationi
ptú nŕz fieri mādauim bulle nře plübee mũi referueturdonec fignificatuz nobis fueritz
minecomunitú : de quo quattuoz confimilia aliud fecerim mādamentuz.CAppellatio
ſcribi tuffim9: vnü tenédú in archiuo noftro nes auté quas a dictis alcaldis emitti conti •
alud pro vniuerfitate regni aragonú tenen✔ gerit nfe audiétie referuam? Volumus infu
duzper iuratoset probos hoies ciuitatis ce per et madam? o procuratoz cathalonie vel
faragufte:aliud pro vniuerfitate regni valē. eius vicefgerens aut vicari9 barchiñ ſeu offi
tenendus p turatos z probos hoies ciuitatis ciales nŕi/predictos alcaldos fup iuriſdictio
valen:et aliud pro vniuerfitate catalonie te nefua no cōturbent nec monetarios vel opa
nenduz per cöfiliarios & probos hoies civita rios fupradictos aut eozu familia cōpellant
ſeu moleſtét:
fisbarchin.Dat terracon.pic.lls (anuary . aliquaronevel graut feu moleftet ; imo eos
manuteneat a quozumcūc moleſtijs defen
aliozücs exiftétiuz in opere feu fa exbigat feu recipiat pro poderando CIIII.
bricatioe monete barchin, qua nuc cudí ozdi Acob dei grareparagonú valeñ
nauim9 in ciuitatebarchin. Tenoze pñtium rc.fideli não iufticie valen vel eius
ocedim⁹ acetia ordinam o cögregato capi locût faluté z graz.120 parte in
tulo monetario acoperarior monete predi ratozuz z vniuerfitatis ciuitat)va
cte indomo ipius monete eligant et ftatuan len fuit coza nobis möftratu q iacob⁹deleo
tur p ipm capitulu duo ex eis/alter vz de mo põderato: tabule pefi ciuitatis predicte:abu
netaryjs/et ali⁹ de oparijs qui nuncupent al tendo eius officio cötra formāpuuilegij fup
caldi:per quos quide alcaldos predicti mone hoc per illuftriffimuz dñm regēpetruz bone
tarij et operarij ac alij quicüqs ad feruitium memorie přez nŕm dicte ciuitati indulti: non
nrm in opere et fabricatione monete eiuſdez veredo pena in codez prinlegio fup hoc apo
exiftétes cozücs familia fup oibus & fingulis fita:erhigit trecipitſalaria feruitia indebi
querimonys quas inter eos ce côtigerit/aut ta in dicte vniuerfitat) nō modicü diſpēdiú z
aliquis ali cotra eos ppofuerit:iudicetur . Guame : cüqz nobis no placeat o dict? põde
Splivero alcaldi in cötinenti facta electione rator aliquid profalario feu feruicio albaras
piedicta iuret et teneant iurare in poffevica noruz vel al's exhigat aut recipiat contra fo
rybarchin ſefidelr daturos pro poffe mone mā tādicti priuilegij. Jccirco vobis expreffe
tarijs et oparijs fupradictis et cozuz familie dicimus & mādam quatfi inueneritis opre
1
fup quibufcüqs querelis quas inter fe habue dict9iacobus deleo aut alius põderator qui
rint:et alis etia qui de eis qrelantes fuerint pro tpefuerit aliqd exhiguat vel recipiat co
cuit'r tufticie cóplementu . Nos em predictis traformaz lepedicti puilegij.vos ipos pena
alcaldis cognofcédifup predictis et ea deter in eodez priuilegio appofita et alijs proutde
minandi fine debito:ac culpabiles capiendi foto et rone facienduz inueneritis puniatis.
cofas cōdemnādi et puntedi ac etia copellen Dat cefarauguſte kts iuly.A.d.m.cccxx.
diamtrperpites plenaria comittims ac co
cedim? poteftatem . CSiquos veroacufari campfoz qui tabulam affe
Primilegia
terent ad exercitiu offici fupradicti: nunc ve probozu boim z vniuerfitatis dicte ciuitatis
road inftätiaz et poſtulatiōez iuratoze vni valen per fuos fpeciales nútios nobisfactā
uerfitatis ciuitatis tādicte talr duxim⁹pro per nos enŕos cũ hoc pñti priuilegio não cō
uidenduz : o tā hij qui affecurauerint fubdi cedim ?ftatuimet etiaz ozdinamus ppetuis
ctaforma o alij qui no affecurauerit poffint téponb⁹ obferuāduz : 9 quicüqzdecetero in
vti officio antedicto ſub hac forma: vz o̟ þý dicta ciuitate valë.aufüduct terrario frau
dulétis tractatib9 ad cötrabéduz fponfalia
qui dictafecuritaté preftiterint teneat tapit
alij vero qui no affecurauerint non teneant vel matrimonia perfonas piedictas ta mal
necteneri poffint tapit: r annis fingulis fiat culini ofemenini ſex traxerit fub dictafofa
Pconizatio publice vos dictú iufticia in ci zint eas fieri pcurauerit: pena capitali pro
uitate la dicta:p qua cücts fignificet & mani pterea puniat itaq ei caput vt možiať abfqs
feftetur q caplōzes illi qui tenet tapit affecu remedio aliquo amputetur . Etpari etiaz pe
rarüt:z illi qui tapit notenet nullaſecuritas na puniri volum? (põluz vel ſpōlaz qui vel q
tepreftiterüt:ficq3 hac prouifionem nŕaz vt deceptor vel deceptrix extiterit in premiffis:
côtinet fupius obferuari inuiolabilr faciatis ſup quo curia vl'iufticia dicte ciuitatisvaleń
.
prouifione aliqua in contrariúfacta minime fe intromitteredebeat ad querelas veldenú
obfiftente.Dat cefarauguſte.xiij.kls iulij. tiationé patrisvel matris aut tutoris vel tu
Annodñi.AB.cccxx. tozű vel aliozuz propinquozű fuozű: nec alfe
tutraquillor quieto liberis pleuerent.iccir appēdity munie infignitü. Dat dertuſe lil's
coprofpecto qualiter inter nõnullos ciues z martij.Annodñí:AÐ.cccxf).
habitatores ciuitatisnie
rudaz plonas inique fagacitatis zaliaru in preferuatio fo20zum z privile
difcrete fimplicitatis dana fubintulit et op/ giorü ppter certam quátitaté peccuniedño
probzia miniftrauit/ ac nō nunc ſcandala et regi conceffam pro adquifitione regnifardi
grauiapericulaintulit:duz domicelle alique nie. CVII.
fraudulets tractatib9pzeuijs z inductionib9 Øs lacob⁹deigřarex aragonuz
falfis adhibitis per cladeftina defpöfatione valen fardinie et confice accomes
tesnobis inclito infanti alfonfo kariffimo et faciemus in omnibus et per omnia dictaz
primogenitor generali pcuratozi noſtro ac ordinationem feu impofitionem haberi colli
comitivrgelli in negotio adquifitionis reg/ gi et recipiper vos vel quos volueritis loco
libzarum regalium valen dari et folui in auri quamdepane vino carnib9vaſellis talis in
lium dicti negocij cōuertendã:p20 cuiufqui modum adiutory ſubſidy preſtiti doriferui
dem quantitatis folutione ordinaftis nouis cij vel aliquo alio modo qui dici vel excogita
ter de beneplacito et affenfu noftris feu dicti ripoffit . Item pmittimus vobis qnos
infantis:cuiſup hoc vices noftras comiffe// non mandabimus nec madari faciemus nec
ramus quandam impofitionem in dicta ciui requiremus aut requiri faciemusvllo modo
tate que colligatur et habeatur fub certafoz vlla conditione aut vlla ratione vel caufa:o
made certis rebus vendendis zemendis ac dicta ozdinatio feu impofitio duret vel tenea
de nauibus ralis nauigijs:duraturam do tur pofta dicta quantitas cum expenſis pre
necdicta quantitas cum expefis protereafa dictisfoluta fuerit vt eft dictüt rex tuncipa
ciendis inde fuerit pfoluta : idcirco volétes impofitio ceffet ac penit euanefcat: iurantes
ficut et congruit o perdictam impofitionez in aia noftra perdeuz reius fancta qtuoz eu
feu ozdinationě pro feruicijs noftris factam uaugelia nanib9 noftris compair tacta opre
nullum preiudicium generetur priuilegis et dicta oia et fingula tenebimus obfuabimus
fozis vfibus & confuetudimb9dicte ciuitatis z atendemus per nos infos z ptra ca nulla
generalitervel fpecialiter indultis confirma tenus faciemus.Etficper pñtem cartā nřaz
tis z obtentis:concedimus ex certa ſcientia madamus pcuratorib9 baiuliufticijs cetilos
per prefentem cartam niam vobis dictis in officialib9nris pñtibuszfuturis & predicta
ratis probis hominibus totiąz vniuerfitati oia zfingula teneátr obkuent & non ueniāt
ciuitatis valen.fupradicte: propter concer nec aliquével aliquos Zuenire pmitantan cu
fionem gratanter vt predicitur pervos facta ius rei teftimoniu pñtem'cartānŕaz fŕír ma
de iam dicta peccunie quantitate : vel etiam ieftatis nře figilli pēdentis munine iuffimus
propter ordinationem feu impofitionezpre/ robozari.Dat ortuſe lil.mar.a.d.m.ccc.xxj
feruicijs vt eft dictum : ex quibusdigni eltis hitatores dicte ciuitatis poffint licite imitere
fauoris gram promereriz difpendiuz nulluz tenerebeftiaria ſua ¿lignari atqz venari in
pati. Etnihilominus promitimus vobis q deuefia nra albufarievalé:hecâ phiberi eifs
in predictis vel aliquo predictozũ aliquid nõ dem no debem⁹ptra tenozēprilegij añdicti
tangemus vel capiemus nec tāgi vel capi ab idcircoad huile fupplicatioez proptea nobis
aliquo faciemus: nec etiam inquifitionem fu facta vobis dici97 mandam⁹ quat oftéſo vo
per predictis faciemus cõtra illos qui in pre bis in orginali forma priuilegio fupradictor
miffis deputabuntur per vos iuratos et pro ipitenoze pipecto:faciat ptenta in eo fupp
bos homines antedictos : immo permitem miffis obkuari ciuibª memozat) pmitédoeos
1 )
Priuilegia.
unlegio iuxta eius ferieme tenozem.Darder benefficior priuilegia dignos reddit: gratio
fis fauorib9 ampliare liberaliter decozare :
tufell's marcij.annodñi.AÐ.ccc.xxj .
vt et hy in fua laudabili conftantia pleuerét
Acobus dei gracia rex aragonuz cepta feruicia antecefforibus noftris felicis
valen të.fideli noltrobernardo d memoze regibus aragonuz z valeñ accomi
nuce baulo regni valeñ. generali tibus barchinone z nobis per vniuerfitatez
zprobos homines ciuitatis noftre valen. in
falutem gram. Moueritis nos
adfupplicationem factaz nobis proparte iu multis tarduis negocis habuerunt znos
ratorum &probox homínű zvniuerfitatis ci babuimus fideliter deuote z multipliciter
uitatis valen conceffiffe dictis iuratis: q ipi exhibita z impenfa:atento etiaz qualiter pie
fenti tpedictavniuerfitas ciuitatis valen no
ad euitandüne per molendinarios quibla
dum recipiunt vel defferüt ad molendú fra9 bis et inclito infanti Alfonso kariffimo pu̸
aliqua commitatur in blado ipfo vel farina mogenitor generali pcuratou não accome
ti vrgellí pro felici adquifitiõe fardinier coz
eiufdem :poffint ordinare z tenere penfumin
aliquo loco ydoneodicte ciuitatis: in quodi fice regni noftri:qöex conceffione ppetua no
ctum bladum farina z non aliqua aliapon bis facta per fedem apoftolicam obtinemus
derētur z habitatores dicte ciuitatis poffint ad quam pro exaltatioe zampliatione regni
indicto penfo fi voluerint ponderare feu po noftri zvtilitate publicaſubditoruz:duce no
derari facere bladū et farinā fuam :fic equi bis altiffimo cogitamus et operanfavtnos
dem vt ponderatio hec fiat franche z libere decet extendimus promptis volütatibus op
Labſo preſtatione alicuius feruicij fiuedoni portunum auxiliuz z ſubſidiuz congruum ví
ita videlz o decetero dicti molendinarij te dels decem &feptem milia quingentarum li
neantur dictum bladuz ad pondus recipere bearum regalium valen nobis dicto hariffi
fimiltfarinam adpondus reducere et tra mopumogenito noſtro gratum z placidum
dereiuxtaforum. Quare vobis dicimus et liberaliter obtulerunt : ex caufis premiffis in
mandamus quatinus per dictos iuratos in ducti. Der nos omnes heredes fucceffores
loco tamen ydoneodicte ciuitatis ordinari z noftros gratis et ex certa fcientia /ac mera
teneripenfum predictuz fub premiffa forma z spontaneavoluntate emfranquimus libe
fine impedimento aliquo permitatis . Dat. ros exemptos franquos tummunes facim9
vniuerfitatem dicte ciuitatis valeñ romnes
dertuſe lil's marchj anno dñí. AB.ccc.xxj .
fingulos ciues & habitatozes ciuitatisz ter
Defranquitate lezdarum et a minifui: illos videlz qui funt vel erunt con/
líor vectigalium in regno fardinie et confice tributionis vel collecte ciuitatis eiuſdem pre
et etiam extractionis et aportationis blado fentes pariter & futuros imperpetuuz : cùm
omnibus rebus merabus bonis fuis in disPO
rum aliarum mercú adicto regno T ADIPZ
cto regno noftro fardinie et cofice & infulis
franchezfine aliqua licentia.Et o exercen
tes piraticam poffint ibi encantuz facere de fibi adiacentibus : et quibuſcunqz locis dicti
captís de bonaguerra fine folutione quinte: regni z infularum eiufdem :ab omni lezda pe
calterius iuris. CX. datgio portatico menfuratico penfo anchos
Adei nomine.Bateatvniuerfis ragio/trauetagio/ paffagio z guabella: Tab
prefentis primlegij continenciam omni alia quacunq3 impofitione feu cöfuetu
dinenouavel veteri ftatutafeu ftatuenda et
inspecturis : & nos Jacobus dei
Igracia rep aragonuz valeń rĉ.dig alio iure quolibet feu feruitute regali zperfo
num effe confpicimus et ad regie mageftatis nali vel mixta que dici nominarivel excogita
munificéciam fpecialiter pertinere: fuos fub ripoffit aliqua ratione : fic q in dicto regno
ditos prefertim illos quos fidelitatis vel infulis aut alys locis adiacentibus ei/
lega
litatis finceritas operum exhibitionibus cō dez dicta vniuerfitas & ciues et habitatores
Jacobifecundi. LXVI
í ú
Priuilegia.
fifcanda abſo remedio aliquo punientur . q dicta ciuitasfugurbij propter fui fortitus
In cuiusrei teftimonium & memoriam fem dinem fitum loci multú auget z cõferuat re
piternaz preſens privilegiù nŕz inde fieri tuf gnum nŕm valeń : et ex alienatione eiufdem
fimus bulle noftre plumbee munimine infig dictum regnú debilitaretur : idcirco adfup/
nitum. Dat dertuſe ll's marcij.Annodñ. plicationěvram per nos et nosfucceffores
MB.ccc.xxj. volumus et cöcedimus vobis dictis hoibus
£ tij
Priuilegia .
Qua pena puniat ille quipma priuilegijs conceffis per dñm regez Lacobus
pumum.c.lxxj . CEt nunc pro parte veftri
nés cúdño carnalr cognouerit nutrice ancil
iurator proborum hoim z vniuerfitatisdi
lā vel fclaua ipius dñi.
cte ciuitatis valen fuerit nobis hūilr fuppli
dez nobis nüc facta:ftatuim? cocedim9 et 02 plenius ad vtilitate ciuiü et hitator dicte cí
dinam? qfi aliquis pmanés cũ dño in ciuita uitatis fuuz officiú valeat exercere. Idcirco
ter villis predictis:carnalr cognouerit nu affectantes ad ea que bonú ſtatur meliozamē
tricé vel ancilla aut feruâ feufelauā dñi q nō túdicte ciuitatis et incolax eius refpiciút fa
fit degentela ipi⁹ dñi vel dñe:tā vir femi uous nřiregi opam adhibere : fupplicatiõe
na ambo nudi a cintura feu corrigiafupius hmōipdecendétes benigne:p nos infostes
currat feu ducant açotado p ciuitate ipazvť nozeprefentis priuilegijscedim ? ordinam9z
te valeni lint femig ätuoz шurati pro regimine Quantü zqualf fieri ¿ptendi
Tgubernatiõe ipius civitatis:cuz privilegio poffint enuanna. CXVII.
fuo continentiefubfequentis . CMouerint Acob9dei grarer aragonúvalen
vniuerfi q nos iacobus dei gratia rex arago ad huile fupplicatöez nobis facta
num valen zč.per nos z omnes nãos lucello proptevniuerfitatū ciuitatis valē
res damus z¿cedim ? et indulgemus vobis villarüregni eiufdé exponentiuz
probis hoib?
'r toti vniuerfitati ciuitatis va et petenciú a nobis :q cuin fozovalen pofito
leń pñtib9 ¿ futuris et ftatuim? imppetuũ o in rubrica de kuitutib9 aque & aliar rez əti
in ciuitatepredicta valen fint femp quattuo? neat o edificans pollit préderefupmaltilli
wirati cũ cõfiliarijs rë. Wide qz lupius eft in cidiavlos ad fciaptē carrarie: zdicti edifică
Jacobifecundi. LXVIII
Tille qui cefferit vel renuntia ozdiatioez reftringere z pro firmion obfuas
tide ipi? p appofitiöez pene put ptinek infes
uerit bonisfuis preconizetur publice cũ trō
ri⁹ puidere.Statuim ? itaq et et ordinam9
peta. CXVIII.
qdicta taffureriain predicta ciuitate valen
siacob9dei grarex aragonuz nofit vtteneatdeceto publice vl'occulte: nec
valen rc.Ad fupplicatione nobis iufticia ipi9 ciuitatis audeat feu plumat ali
1 cui feu aliquib9p ſe vľ aliú licétiá inde pcede
nucfacta pro partevniuerfitatuz
D
ciuitatis valen z villax regni eiufs refiuedare:qfifacere atteptauerit pena cen
dez:tenoze pitis carte nře per nos nãos co tú mozabaťauri qlzvice äɔ̃factü fuerit incu
cedim9z ftatuim⁹ rozdinam ? ppetuo obfer rat:exhigëda de bonis fuis ppis z et exfolué
uandü :q quicũ‹de ciuib9 z habitatonb9di da: cui pene duas ptes erarionro reliqua vo
ctar ciuitats & villaz propter debita vťalías tertiaptez accufatori volum applicari : zni
Hd chiloisdicts iufticia qui predictalicetia dede
obligatiões quib9 teneat cefferit vel renun/
ciauerit bonis fuis:fiat inde preconizatio pu rit vt'p aliú loco ei darifecerit vel pmiferit
PESGU
blice cú trompeta in ciuitate vel villa regni feu pcefferit:teneat in ptineti reftituerez toz
in qua habitauerit vel ceffionez z renüciatio nare illi vl'illis qui eas foluerint omis peccus
néfecerit fupradicta: itaq oib9 z finglis ipa nie qntitates zqcquid aliud ab eis recepit ea
ceffio z renunciatio publice patefiat vt quilz caufa.Etvt pñs ftatutuz z ozdiatōnracufto
Nilito - dialfirmi? ¿ obfuef:volum⁹r mādam⁹ oin
cauti redant exinde:z ne propter ignozatiaz
a predictis decipi valeat vel in bonis fuisfu cōtinéti iufticia dicte ciuitatis & nücé et al
ftineat detrimétú . Abādātes ppñtez cartaz qui pro tempore fuerint in principiofui regi
naz pcuratozí regni valeñ reius viceſgere minis teneatur pſonalr iuramétú pſtare ad
í uííj
Priuilegia.
periștinetur. Abadantes eifdé iufticijs ce ciam creditor feu grelantiú ex cauſa premiſs
teriles officialib9 noftris pitibus et futuris fa:zcapti detineant in captoe predicta donec
qozdinationë nŕam hmỗi obfuent et faciat filr fatiffecerint predictis creditorib9 ſeu qre
inuiolabiliter obſeruari z non contraueniat lantib9 currito . Bandam igŕ pcurato
rib⁹ corúc vicefgerentib9 nec no iufticijs ba
nec aliquem Zuenire pmitant aliquatōne:in
cui rei teftimoniü pñtez cartā nŕaz inde fie tulis cerifas officialib9 nŕis pñtib9 z futuris
non nullis noftris fubditis dāna plurima p valen ze volentes erregia puifio
uenerint & fuerint fubfecuta:idcirco ad fup/ ne nra qntum poffum?fubditozi
et níos tenoze prefentis carte nře pcedimus hüilez fupplicatöez nobis facta pro ptevni
cienfcüqs aliquis feu aliqui ex dictis curritos tordinam⁹ ppetuis tpib9 obfuandü atqs te
rib9 fe abfentauerint vel fe abatranec pote nendü:q deceto quilz iufticie dictag villarú
rintfoluere etreftituere qö eis comendatuz qui nunc funt & pro tpe fuerint cognofcant
fuerit &traditů pro fuo curritozie officio : et cognofcere poffint de qrimonijs caufisfeu q
ppterea oppoztebit fideiuffoze vel fideiuffo fronib9 cinlib⁹ quätitaté.l.fotop regaliuz
res ab eis preſtitos foluerede bonis ipor fis valen zinfra cótinétib9feu attingetib9 inclu
detuffox ea que per predictos curritoes fol fiue : tipas querimonias caufas feu äftiões
uenda vel reftituéda effent rõne officij ſupra vfqz ad ipaz qntitaté.l.folore infra fine fcrt
dicti:op tales curritos feu currítozes ad infta ptis fumarie de plano fine ftrepitu zfigu
ciadictor fideiufforis feu fideiuffor capian raiudicij oiq3 appellatione remota decidat
tur vbicü pofunt inueniri: et in carcere co zdecidere poffint acteneant: foro aliquo no
muni ciuitatis velville in qua predictú exer obftate: cu ex hoc gétib? magna vtilitas fub
cuerunt currítons officiu capti detineantur fequat.Abadates procuraton regni valë. z
tmz tam diudonec plenaria fatiffactionez r e19vicefgereti ac baiulo gñali regni eiufdem
reftitutiões fecerint dictis fideinffozi feu fi/ alijfqz officialib9nris necno turatis probis
deiuffonb⁹eoruz.de hijs que pro ipis foluere hoib? vniuerfitatib9 predictar villar cete
feu reftituere habuerint.Et op tales currítoz rifqz officialib9 nřis pñtib9 futuris: y bác
ſeu curritozes nunc vlterius in dicta cinta pceffioné ſtatutúr ordinatiöez nŕaz firmap
petuo héantr obfuét ac faciat inuiolabılr ob
te villis officiu currítozie predictú valeant
exercere:nec adillud aliquat admitantur. Fuari: & nonɔ̃ueniátvllomō nec aliquéQueni
Verüfi fideiuffo vel fideiuffores predicti repmitat aliqroe:in cui reiteftimomú pūtē
prodictis curritoze feu curritozib obligati: cartanraz inde fieri z figillo appéditio iuffis
Jacobi fecundi. LXIX
mus cōmuutri. Dat valeñ lil's madij anno T2duo iufticie alter in crimia
dñi.AB.ccc.xxj .
libus et alter in ciuilibus eligantur annuati
Copera factafeu conftructa et de iurifdictöez falario eozůdƐ.CXXIII.
cotrafozuz feu priuilegia dirruatur: qnul
síacob dei gra reparagonuz
lus poffit cohoperire aliquã viä ſeu azúcacú
valen tc. Fuit pro parte iurator
et de his oibus cognofcat muftaçaffus ciui/
et probox hoiz etvniuerfitatis ci
tatis feu villar regni. CXXII .
uitatis valen humir fupplicatu
Ds iacob9 dei grarex aragonuz cú vn⁹ iufticia qui iuxta ozdinationé fo
valen rc.voletes vt ordinationes cofueuit hacten⁹ in ciuitate ipa quolzár..
in foro valeñ et priuilegijs indefa ftatui fiueponí pro reddēda iufticia et etiaz
ctis edite fup operibus cöftruédis exequenda no poffit plene fufficere ad ip3 of
cuftodiant firmit et feruenE:ne ordinatiões ficiú exercendüz propter diuerfitaté & plura
ipepropter fraudes vl'aftutias aliquor mu litaté negotion coraz eo emergétiuz : que ad
tari valeat feu trafcédi:propterea ad fuppli pius officiú incübere ta in criminalib9 in
cationé nobis facta ex parte vniuerfitatu cis ciuilib⁹dinofcunE: ex quib9 non fine lefiõe in
uitatis valē etvillaz regni eiuſdë: ſtatuim9z fticie damna plurimanfis fubditis prouenie
ordinam ? imppetuú o ſi aliqs de noctevi de bát : dignaremur aliú iufticiā adiungere offi
die fecerit vlfieri fecerit in dict) ciuitate aut ciofupradicto: vt per ambos infimul ad vtis
villis op⁹ aliqo 3for illo op⁹ fic factü mu litate reipublice poffit dictuz officiú fub for
ftaçaffus ciuitatis et villaz iparuzdirrui fa mafubfcripta meli? et plenius exerceri : nos
ciat incötineti ac etia demoliri expenfis ope itaqz circa vtilitaté et bonú ſtatuzdicte ciui
rátis vel faciétis opari:et etiã operas ſeu fa tatisz habitator eiuſdez cura puigili inten
ciens opari foluat pro pena pro qlz vicequa dentes fupplicatioi huiufmōi benigne cōdeſs
ptrafecerit.lx.fol's regaliu valen :cuius pene centes : tenore prefentis carte nře per nos et
tertia partēnobis : et aliatertia parteni vni nŕos cócedim⁹ ordinam97 ſtatuim9 in dicta
uerfitati ciuitatis vel ville pdictap:reliquaz ciuitate perpetuis tépozib⁹ obferuādu atq
verotertia parté acufatozi volum⁹ applica tenendum : & decetero duo ex vicinis dicte ci
ri.Volentes et etiã declarātes piemiffa obf uitatis valen fint religantatqz ponanfin di
uanda ce ta in céfualib9 nŕis in alijs edifi cto iufticiat9 officio quolz anno termino cos
cijs quibufcüqz.Cad fupplicationé etiá pre ftituto z côfucto: Fm modü feu formā in pri
dictor moti exfo20 valeñ ac rōne et equitate uilegijs inde pfectis appofita feu cotentam
volum⁹ſtatuim, ac etia ozdinam aliquis prout de vnico iufticia hacten9 fieri pfueuit:
in dictis ciuitate et villis no audeat cohope qui ambo per vnú annú cōtinue iuxta forú z
rirefeu cohopirifacere aliqua carraríaz pus dicta priuilegia regat et exerceant ipm offi //
blicaz vl'azucacũ : z fi aliqvel alique carrârie ciu prout inferius diftinguit et etiaz declara
vel azucaca cohoptevel cohopta fint a fex an tur. 39 alter ex ipis iufticis ſtatuatur in
nis citra in ipis ciuitate et villis regni: ease criminalib9 ad cuius officiuz ptineat fein/
fumarie et de plano et fine ftrepitu et figura létes et cócedétes vt in oib? et fingulis villis
iuditij oic appellatiõe remota decidat et de predictis iufticie ipar poffint decetero currí
cidere teneafforo aliquo non obftante:cũ ex tozem feu currítozes curiaz iparu ponereet
hoc gétib9 magna vtilitas ſubſequat.Molen etía remouere ad volútatë fuã kmformā vi
tes qordinatio facta de eligédo fubiuſticia tatăin dicta ciuitate vt fupius cötinet: inhi
in caufis ciuilib⁹ vfqz ad quatitate.xxx.foto bétes etiã predictis curritorib9 a nobis cōčel
ruceffet decetero et follatoino.Intelligim9 fioné hnitibus ne pretextu ipi9 cóceffionisde
tñ cōcedim9 retiá declaram? o falartú dicti officio ipofevlteri⁹ intromittat. ABādam⁹
iuftitie criminaliú et eius affefforis foluatur itacs pdictis iufticijs ac baiulis ceterifqvni
p nosfeudeiurib9nŕis prout qñ erat vnicus uerfis et fingulis officialib9nřis pñtib9 et fu
iufticia fieri cöfueuit:etſalariü etiã alterius turis:q bác cóceffionë nŕaz firma habeant
iufticie ciuiliŭ nouiter ozdinatinos et noftri et obferuet ac faciat inuiolabir obferuaret
afimili exfoluam de nŕis iuribus antedictis. nō cōtrauenāt nec aliqué ptrauenirepermi
Salariu vero affefforis dicti iufticie civiliuz tat aliqua rōne: in cuius reiteftimoniüzpre
no per nos vel nãos : fz ab vninerfitate dicte fenté cartã nŕaz inde fieri figillo não tuffim
ciuitatis tribuaf et foluak eidez . Dādam9 comuniri. Dat valeń kľ's madij . Annodñí
itaqz procuratori regni valeñ et ei9 vicefgere Ab.cccxxj .
tiacbaiulo gñali regni eiufdé et turatis p nullus notarius audeat in
bis hoib⁹ z vniuerfitati ciuitatis predicte et
ftruméta conficerede hijs que principaliter
alis officialib9 et ſubditis nris pñtib9 et fu
ad ipfum pertineant. CXXV.
turis:q premiffa oia et fingula teneat et obs
feruet âcfaciat inuiolabılr obferuari et non siacob9 dei gra rexaragonuz
côtraueniat vllomodo:in cuius rei teftimo valen rc. Ad inftatiaz et fupplica
niú pñtez cartā nřazinde fieri et figillo não tione nobis núc factam pro parte
appenditio iuffimus comuniri. Datú valeñi vniuerfitatú ciuitatis valen et vil
It's madi.Annodñi.ØD.cccxf). larúregni eiufdé:volētes fraudis et fufpitio
nis cuiuflz materia amputareftatuim9 et oz
CQ, iufticie ciuitatis et villaruz dinam per nos et nosperpetuo o decetero
regni poffint in curis comuz eligere feu pone aliquis notari? ciuitatis vel villar predicta
recurrítozes. CXXIIII. rūnoaudeat feu preſumat inſtrumētú ſeu in
stacob9dei gra rexaragonuz ftruméta cöficerede negotijs fuis propijs a
valen rc.Atēdētes nos ad quorus ipm puncipal'r tangeredinoſcant: fed inftra
daz inftatia coceffiones feu comif ipaper aliu feu alios notarios recipi et cofi
fiones feciffe quibufdaz plonis de ci volum , et iubem9;et ſiquis cõtra predicta
officiocurrítozie in curijs tufticiats villaruz facere attéptauerit a predicte notarie oficio
regni valen exercédo:pro quib9 ipi vel aliqui ipo facto ppetuo fit priuat . Dādam itaqz
cox certu cenfuz darente curie tenebantur: procuratozi regni valen et eius vicefgerenti
et nuc predictis recognitis et diligéti certifi necnō iufticijs baiulis ceterifqz officialibus
catiõe habita fup eis inuenerim? o in cinta nfis pñtib? etfuturis qhoc ftatutü et ordi
Jacobi fecundi. LXX
ciant inuiolabilr obferuarivt fupius côtineẼ nec aliquéǝtrauenire pmittat aliqua rõe: in
znōcôtraueniat nec aliqué côtraueuire per cui rei teftimoniü pis palegiuz nŕminde
mittat aliqua rōne:in cui rei teſtimoniú pre fieritufſim9 maieftatis nrefigillo appéditio
fentez carta nraz inde fieri et figillo não ap comunitum. Dat dertuſe lls martij.Anno
penditio шuffimus comuniri. Dt valen lt's dii.ØD.cccffi.
madij.Anno dñí.AD.cccxxj.
Declaratio cafus in quo pro
iuſticijs baiūlis iuratis ceterifas officialibus labiliter obferuari z contra eam nullatenus
nŕis pñtib9 et futuris 9 hác gřáz et cōceffio veniatis.Dať valeñ.kiť's madij . AnnoDomi
nez nŕaz firmā béant et obferuent acfaciant ní.AB.cccxxj.
Priuilegia .
De fräquitate obferuada etiã qaliq inique pione fub falfo velamine pau?
pertatisvel neceffitat) per ciuitatez locare
de carta ipius ftatim no fiat fides dum th
gni nři elemofinas falfo peterevtrecipereno
fiat intra cópetétez terminú . CXXVIII.
verent:per go et a tpi fidelib ipar perfona
Acob9dei gra rex aragonú valen ruz conditioez ignozatib elemofinas ipas il
e.fidelib9 fuis baiulo regnivalen licite fubtrabut et indigne: et pofequens xpi
gñali vel eius locumt alijſą baiue pauperes ipis elemofinis defraudant indi
lis locox dicti regni:necno lezda uinemaieftatis offenfaz: znúc pro partevni
ris pedatgiarijst emptorib9 reddituuz no verfitatis ciuitat) valen et villary regni eiuf
ftror dicti regni pñtib9 et qui pro tpe fuerit dem nobis fuerit huiliter fupplicatuz vt pro
faluté z gřaz.Cú pro parte vniuerfitatú ciui euitandis predictis fraudib plonay et ipſa
tatis et villar regni eiuſdez fuerit nobis exs ru iniquis actib corrigédis dignaremur pro
pofitü q vos 13 ciues dicte ciuitatis et habi unfioez facere infrafcripta: iccrcoper pñtez
tatoresdictagvillag inde franqui fint et ins cartānŕaz statuim9 et ordinam⁹ atq cocedi
munes: exbigitis ab eis pedatgiuz fiue lezdā mus imppetuuz q curia ciuitatis et villarú
grauado et pignorado cos indebite ziniuſte predictarú in qua vel in quib9 dicte plonere
in eov3 9 niſi per dñm rerü ſeu mertiúp qui perte fuerint fraudib⁹ þmõi abutentes : pof
bus dicta lezda feu pedatgiü exhigit vel aliú fitǝtra eas fine acuſatore vl'denútiatore pro
loco etus oftendat vobis incötinenti z fides cedere et eas ad arbitriúipius curie &probo
fiat de inftruméto fraquitatis predicte qua rúhoim ciuitatis vel ville pro predictis iux /
beant: vos cōpellitis eos vt poitātes dictas ta eozu demerita punire retiaz caftigare: vt
resfeu merces cox et folui facitis protin⁹di fit alijs fimilia attéptarevolentib9 in exéplú
ctalezdaz fiue pedatgiuz p:o reb97 merabs Dadantes per pitez cartaz nŕaz procura
fupradictis : et 13 poftmodü per tenoze inftru toa regni valen et ei vicefgerentibus acba
mēti dicte fraquitatis vobisde franquitate aiulis iufticijs et alijs officialibus nŕISIN -
Di
ipa plenaria fides fiat:vos fraquitatéipam ctoregno pitibus &qui pro tempore fuerint
eis tradicitis obferuare:iccirco ad humile hac ordinatiōez ftatutü et conceffionez ac
fupplicatiões propterea nobis facta fic ppze etia prouifioez nraz firma héantz obferuent
fentes duxim ordināduz et etiã pcedenduz et faciat inuiolabitr obferuari vt fupius co
gvbi dis dictarrerü feu mertiú vel alius lo tinet: et nō ɔ̃ueniat nec aliquem cötrauenire
co ei fidez incôtinétide predicta fraquitate permittat aliqua rõne:in cui rei teftimoniú
facere no poffint :vos nichiloi? prouifo tho pitez cartãnfaz inde fieri z figillo nãoappe
curienreïde cautú fit: pfingat terminūɔpe ditio iuffimus cómuniri.Dat valeñ kl's mas
tis et etiãhéatis. Quappvobis dicim & mā nuce baiulo regni valeñ gñali zas
dam? quať ordinatiöez etpceffionë nřazpie lijs baiulis generalib⁹eiuſdē regni
dierā memorati ciuibus valen
dicta qui pro tpe fuerintfaluté et graz. Cu intelle
s et habitatori
busvillar predictarú obferuetis et stráca perim o vos pretextu dicti officij baiulie vo
nullatenus veniatis . Dat valen lit's madųj. bis comiffi intromittitis vos de cequijs ciui
Anno dni.AB.cccxxj. tatis valeń z termini fui z earũ aquis: volen
)
Puuilegia
lent aliquan villax regni eiufdez: auctozita eft deffectus:cú ipa aqua riui predictinō fuf
tez nŕaz regia preftitiffe quibuſdaz perfonis ficiat: quinimo quaſi haberi nõ poffit adops
feu fcriptoribus auctoritate publică notarie molendinozü cöftitutozuz in termino et orta
minimè habentib9; vt acta atteſtationes ſen dicte ciuitatis ad molendú blada: & heretertj
tentías et alias fcripturas publicas in cau / vix poffeffiones fuas rigare valeat ex eadez
fis fiue litib? que coiaz ipfis ſpecialib9 iudici ex quo quidé deffectu /anguftia ato penuria .
bus feu iureperitis vertunt cõficerevaleant prouenitz de maiozi etiaz verifimiliter eft ti
et núc pro partevniuerfitatis dictap ciuitas mendu ftiuali tpe nüc inftate;et ex hoc etiaz
tuz valen et villay regni eiufdé fuerit nobis preparatur materia z occafio adoiffentiões
ceffitats de qtuoz poftib⁹'eqlib9 quas heat al ratoris ac baiulo regni valë necno iufticijs ce
menariadicte cequie:poffint heredicti heres terifqs officialib9 nřis ciuitat) valeñ pñtibus
ditarij deruçaffar de miztalla defauaraz futūris ad quos pñtes puenerit faluté z di
derafcaya vna poſté duob9 dieb9 r duab9 no lect :puenit ad audiétiá nřaz o denútiatiſeu
ctib9:7 fimaioz neceffitas fuerit o poffint hé acufati 8 criminib? cozāvobis oppmunt ſe/
reduos poftes y dictos duos dies ¿DUAS NO pi9idebite acvexat ex eo vz q2 denútiatores
ctes:vz in dieb9lúe z martis cuiuflz feptima feu acufators fact) ipilonútiatōb plerüq
nee:ita o cognitiodicte nečſitat) comitat ce iniqs acufatõib poft lapfumōici tpis ab ipis
qario piti zfufo ceqe fupradicte: z fi forte a ptib9 fe abfentat negotia ipa pffed omitétes
cognitoe dicti cedarij plibati hereditarý fen neci cafib⁹ qb9dicte onüciatões officio curie
tiret fe foze quatos :baiul? nŕ regni valë gña relinquút ipaz curat inftruere curia teftibus
lis pis za ptpe fuerit puideat fup eo inco indicijs ralys plūptiõib9 in ipis negocis p
tiněti ſine ſcript) z oi folénitate řmota. 1D20 ducedis zet offerédis:pp dicto negotior
alijs neceffitatib victor hereditario ad co rā vobis :vos illi vťillis q dictas denútiatio
gnitiōez ceò̟arý ſupradicti Retinem9tñgin nes ſeu acufatiões fecerit vl'obtulerit pipo
puifiōer ordinatiõe nŕa pdicta poffim ac/ fitiōez penefub adict? denütiat? feu aculat9
crefcere diminuere corrigere fiue emedare et fuerit capleuat vt altius pene detetus aucto
declarare oi hoza z tot vicib9 quot nobis vis ritate nŕa mādetis rihibeatis expffevt ſicuti
fuz fuerit expedire. ADādam itaq p pōtez iuxta ozdinatōez nŕaz exiftétes fub capleuta
baiulo nãopdicto regnivalé gñali acceqario bmōi terránředítõi ſubiectā exire nodebet:
pdicte ceqer hereditaris pdictis necnō qbus fic ripidenūciatozes feu acufatozes terráno
13 officialib9fubditis nřis pñtib9 z futuris ftra piedicta non exeant pedentib9 negocis
qodiatōez & puiſiōez nřaz hmõi teneat in ipfis:fz ea curēt plequi vfqz adfinale decifio
uiolablr zobfuetz no pueniat nec aliqué nécor. CSi bodicta denuciatio relicta fue
uenire pmittat aliq rōe: in cui9 rei teſtimōiu rit officio curie in hoc etiã caſu fiat inhibitio
duo pfimilia inftrap alphabetű diuiſa alter zmādatú file fub certa pena ne dicta terram
quor teneat psdictor hereditarion pdicte niam exeat denúciato: donec curiaipaz p29
ceder altenhereditarij de ruçaffa pdicti fie ſup teſtib9 indicijs z alijs preſumptõib9 quos
ri z figillo não pédéti iuffim9 infigniri .Dat z quas fciuerit vel hüerit duxerit inftruēdā:
valen.viij.kt's madij.Anno dñi.AB.cccxxi. in quocafu pcuratozní fifcat nopoffit poft
modú pete fibi die vel terminú affignari pro
Tdenutiatoz vel acuſatoz cō
benda certificatiõe a denúciatoze fup teftib
pellaf ad cauédú ne durate că exeat terrā di
indicijs vel preſuptioibus antedictis . Dat
tioniregiefubiecta. Et queda declarationes
CXXXIX. dertufe lil's march a.dñí.D.ccc.xxj .Veruz
factefuper iftis.
cum relatu iacobi de ripullo not findicit pro
Acob dei gra rer aragonú valeñ curatous vniuerfitatis ia dicte poftea pcepi
r.fideli fuo iufticie valë in crimia mus vobis incurrat aliq dubia fup la feu p
lib9 vleis locut piti zap20 tрe fue. uifionenŕa predicta:pzimü quozë. Sidenū
ritfalutě z graz. Aup geretiuices ciatozes vl'acufatozes dabūt cautōez depena.
pcuratons zbaiulo regni vale ac iufticijs et qua incurrere debet fi exeût terränředñatio
alijs officialib ciuitat) valé ſcripſiſe recolim? ni fubiectā pēdentib? denúciatõibus feu acu
inhúc modú.Jacob de gra rex aragonú va › fatōibus pipos faciédis iuxta tenoze nře pro
le rc.dilector fidelib9 funs geretices pcus uiffiomis predite . Scomfi pena decensde q
Jacobi fecundi. LXXIII
fit mentio in dicta prouifione poterit effe mi Ficio:quiipfuz pro vobis teneant officiú atq
nozpera illorum qui fuerint acufati.Tercü regant:zinde cos qñ vobis expediens vide
fidenúciatores vel acufatores qui fuerit pau bitur amouere : zalij ſeu alijs commiteread
peres dabunt cautionem predictā: vel iuran veftre libítů voluntatis. CCalonie aut que
dog eam non habent recipient cozuz denű/ ocafione dicti officij inde exiét aut proueniét
ciationes vel acufationes. Cobisducim9 diuidantur hoc modo: q nos habeamus me
refpondendu o quantú ad pumũ dubiü inté dietatem iparum caloniaru: z vos reſiduam
tionis noftre exiftit q denunciatores vel acu medietatem :de qua quidé refidua medietate
fatores tantum obligent bonafua propena vosdetis acuſatozi quidqt volueritis ex cau
per vos eifdem imponenda nulla ab eis peti fa denútiationis indefacte. Cuftodes vo
ta alia cautione. Quantú vero ad fcom eft autcuftos dicti vini qui pro vobis ponentür
noftre intétionis q pena poffit effe minozar ftatuentur teneantur reddere compotuz t
bitrioveftro:cauedo tamen & moderando ta rationem de calonijs talijs puentibus offi
liter & propter terrozem pene non habeant/ cj fupradicti noftrobaiulo regnivalen fupra
gentesvel dubitent defiftere a denunciationi dicti generali ziuratis ciuitatis ipius. Bā
busfeu acufationib9 faciendis. Tertium ve dantes per prefentem cartam nřam dicto ba
ro in hunc modú declaramus o ſi vobis vi iulo regni valen. generali alijfqz officialibus
deatur o denúciato: feu acufato fit ita pau noftris vel corum locať prefentib9 et futuris
pero non habeat bona nec poffit pftare cau ❤ cōceffionez nřam hmỗi teneantz obfuent
tionem feu fecuritatem ydoneam:illumtunc perpetuoz teneri faciat fuari: non otras
cum iuramento prestando per eum admita ueniant nec aliqué puenire pmitant aliqrõe
tis.Quarevobis dicimus mandam⁹ quar in cuius rei teftimoniu pñtemcartam fieriz
in proceffib9predictor tam cōtenta in nřa li figillo maieftat, nře iuffim9 infigniri. Dat
tera fuprafcripta ea qnúc phancnŕaz lite barchiñ.v.kisapulis.a.dñi . AD.ccc.xxiiij .
ram addenda duximus ac etiam declaranda
amodo inuiolabiliter obferuetis prout in eis Sentencia lata per dñm regez
plenius ptinetur. Dat dertufepridie nonas fuper lezda dertuſe v3 quomō & äliter exſole
aprilis annodni.MD.ccc.xxij. uatur. CXLI.
ciuitas fieri afferebat otra antiquaz & bonā rior in eius abfentia diſcreto iacobo monas
bat feu mozabal in ciuitatevale.p lezda der idem dñs rex cómifit bonanato de cafalibus
tufeerhigēda: o fieri aferebat otra quodda iuŕperito cuitatis eiuſdé:ſubſequenE idé ia,
painlegiu illuftriffimi dñiregis petri & ? cō cobý monachi recollecto toto negocio ita q
tra antiqua pfuetudiné: r o predicti lezda non reftabat nififup eofentencia pfereretur
1
ry violenter exhigebat prolezda viginti bar pceffum habituz cozāipo coram quodepoſi
chins produodecim iaccen: o fieri afferebat tiones teftiú tam valen. barchin.recepte
ptra punlegiu feu ordinatōez dicte lezde : in fuerunt et pducte fub fuofigillo ad cancella
quo vel quaǝtine o lezda foluatur de mo riam dini regis mifit:cuius pceffus examina
neta curribilipani Tvino:r predict9 dūs rep tioné z relationé.idem dñs rex predicto vice
diceret feu defenderet nullúpdict) hoibus in cancellario comifit : qui de mädato dicti dří
et fup premiffis inferri preшdiciú feu graua regis cum plurib, alijs fapientib9 doctorib9
men:afferendo fez predeceffores fuos effe et z alijs quiſunt de ipшus di regis cöfilio plus
fuiffea.x.xx.xxx.pl.annisz a tato tpe citrag ries & pluries in preſencia aduocator iparū
memoria hoim inpriú no exiftit in poffeffio partiúr fine ipis collationé habuit:tam fup
nez exhigendi recipiendi lezda a ciuibusva facto quat apparebat pdictuz pceffuz: Œſu
len zhitatorib9 regni eiufdé veniētib9 depar per iure z ratiōiburis:quibus collationib
tib9orientalib9ad ptes occidétales: recon habitis idem vicecancellari9 eidem dño regi
uerfode oib9 mercmonis fiue portenf in na fuo cociliofecit relationem plenaria de pie
uib9 lignis barchis : five alijsvafis tranfeun miffis:qua relatione audita idem dñs rep
tib vltra monté colobzer z citra: carrica ceffit ad ferendafentencia in hunc modum .
de penso côtinet tria quintaria non plus: r Unde nos iacob9 dei gra rex predictus au
eftdifferentia inter carrică zfaix: o eft li dita & plenarie itellecta relatiõe nobis facta
citülezdariufeu eius nunciú dertuſe effe in ci per dictú vicecancellariu nŕm de negocio fu
uitatevalen qui recipiat z exhigat lezdam de pradicto:difcuffoq37 pleni⁹ examinato dicto
mercaturis vects in lignis barchis zalijsva negocioin nãopfilio/deu habendo poculis lz
fellis tranfeuntib9 per maredertufe de qbus. reperim⁹ partem nŕaz quantú ad iuris rigo
lezda nō eet preſtita indertufa: cũ hoc fuerit rem effe in cafu abfolutionis/cum iurapary
vel fuiffz ftatutú rozdinatü per illuſtriſſimū tium fint obſcura/ zeo maxime q?pars ciui/
diz regem iacobũ memone recolende: roſo tatis valen que actrix eft clare fuam intentio
lutio dicte lezde debet fieri cõputando vigin nem non probauerit/ tamen via regiaincedé
tibarchns pio duodeci taceñ.cũ inmutatiõe tes requitatem rigozipreferre volentes / et
monete iaccen.ipe dñs rexnunc regnans exe rigozem cum nŕis fubditis mafuetudine tem
preffe retinuiffet o in lezdis remphiteoticis perantes/fic impremiffis fententials duxim9
feu cenfualib9 fieret folutio ad roez predicta ozdinādu/q omnes cues habitatores ciui
requirentib?auib⁹ciuitatis valeñ dñs rex cō tatis valen, tráfeuntes cummercib9 ſeu mer
mifit primo receptioné teſtiuz quos pars di caturis in nauib9 lignis z quibuſcunqz alijs
cte ciuitati vellet pducere bernardode nuce vafis ab oriente in ocadenter econuerfo ap/
baiulo generali eiufdé regni:deide collectõez propinquantes tmad terraz gradus dertule
toti? negocij vfqz ad fentencia receptionez p.lr..zinfra/foluat pdictis mercib9ſeu
teftiú quos tam pars dni regis dicte cim / mercaturis lezda iu ea quätitater prout ozdi
tatis valen..fupdicto negotio vellent produ natū eſt z ſtatutuz in inſtŕo cōpoſitionis lez,
cere cōmiſit veñ. zdiſcreto guillermo de iaf de. Atépro carrica fiue fait fine quocüqs
fero leguprofeffori reiuſdē dñi vicecancella alio note cenfeatptineat z debeat tinere q/
Alfonfifecundi. LXXIIII
May tuoz qutallia z nō apli⁹ put qntalia accipiút déda iufticia z exeqnda nopoterat plenefufi
ཨཏ ད cere adiulticiat9 officiú exercédú ob diuerfie
zpōderant in ciuitate dertufe: z piſto pode
refolual to qo ftatutu rozdiatü eft folui pro tatë z pluralitaté negocior cozā ipo iufticia
carrica in inftro cõpofitōis lezde.Et fi dicta emergétiú: que ad dictú officiú incumbere in
na carricavel fair ptineat plus.ij.qntallib9:fol criminalib943 in cinlib dinofcebant:quiqde F
uaf lezda proillo pluri ad rōné.i.qntaliú . wufticia adiunct cognofceret inter aliadeq
Fré q nosz fucceffores nŕi in dicta lezda tes rimõis cais feu aftionib? ciuilib¾vſqz adqu
그림 nea97 poffim? tenere in ciuitate röduvalen titaté.l.folox rinfra : tipas qrimonias cas
lezdariú:vtlezdari poffit türenúciú à poffit feu gftiones vicz ad dicta qntitaté.l . folor ?
erhigerevel leuare lezda ab illis ciuib9cunita ifra fine fcript fumarie zde plano z fine stre
T pitu z figura iudicij of applatõe remotadeci
tivalen &tráfeutes p mare ziurta modú fu
i pradictú dertufe debuerüt foluere lezdā ini/ deretz decidere teneretfozo valen nõobſtā
I bizfoluere omifunt. Quātū bo ad monetā te.Sane nuc fuit nobis propte vŕz iurator
an v3 foltio debeat fieri de mõeta barchi, að pboxhoim dicte ciuitatishuilr fupplicatu
nuerú o:diatú in dicto inftroppofitois lezde gcüdict iufticia in quilib9 adiunct officio
anbodebeat fieri folutio de moneta barchin fupradicto: pp pluralitate negocios ciuiliuz
cōputats.xx.barchiñ. p.rij.acceñ.cũ hoc pe fuo officio incúbentiú vtir ſufficere no por
nes nos fitvalde dubiu quo ad pñs pnúciare fit ad ipm officiú exercédü:ex quo fubditi nři
feu aliqo ozdiare :fupfedi9z volum donec ex retardatōez dilatõe negotior a cozadícto
i nos aliť duxeri9 ozdīnādū fiat ſolutio de mo iufticiaduci hent detrimětů plurimú paciúE
neta barchin cōputatis.xx.barchiñ.p?o.xij. digremur officio iufticiat? in cinlib9ſubiu
iaccen put núcfit:z in adiudicat) nobis con fticia adiügere vt pinde ad vtilitate reipu
demnamus iacobuz de rippullo ſindicum cis blicepoffit ip3 oficiú meli?exerceri: nos itaqs
nitatis predicte:r inadiudicatis predictofin arcavtilitaterei publice cura puigili intëdë
dicor per ip3 dicte ciuitativalenin his petrú tes ſupplcatōi ipi ānuētes benigne tenore pñ
Juppeti fcriptore & pcuratozē nŕm ad audien tis carte nrep nost nŕos pcedim ? ozdinam ?
du Iniam pdenamus . Quantú bo ad alios ¿ ftatuim, in dicta ciuitate ppetuo obfuādű
bitatores regni valen inter nos et ipos nihil ztenédú: q deceto vn9 er vicinis ciuitat va
intendim pnunciare feu declarare cu parte len pdicte eligat ato ponaf in dicto fubiuſti
non fecerint in piti iuditio:nec findicat9 ia/ ciats officio anno quolz:ita o incötinetipo?
cobi de ripullo ad illos aliquat feu extendat: naErftatuatdict9ſubiuſticia i dicta ciuitate
lat fuit becfnia p dictuz dñm regez in ciuita qui ipz fubiufticiat9 officiú regat z exerceat
te terrachon. in camera ipius di die louis. vfqz adtpust die qb9 iufticie dicte ciuitat} tā
rvų.lt's ianuarij annodñí.AB.ccc.xxij.pe/ in crimialıb öz in ciuilib? mutari debet et ex
fentib9 dictis petro luppeti pcuratore dicti túc dictis tpe r die zdeinde ppetuo annis fin
dni regis: viacobo de rippullo findico pred glis ipistpe zdie eligať vn9 ex vicinis dicte ci
cto:prefentib9 etiã teſtib9 veñ. vitalide vila uitat in fubiufticia: qui cognofcat de grimõi
noua et arnaldo dezlozdñi regis pfiliaris pe is cais feu aftiōib? cinlib9 vfqz ad qntitaté
trode caftellario iurifpito z petro martithe Í.fotoz regaliū valē z infra: z ipas qrimõias
1 faurariodictidni regis:
cās feu qftiõesvfqz ad dicta qntitaté.l.foto.
De ordinatione officij fubiufti infra finefcriptis fumarie de plano z fine
cre quinquaginta folor:et de modo etforma ftrepitu z figura iudici oigs applitõe remo
ta decidat & decidere teneaf fozo valen in ali
pceffus eiuide. CXLIII.
quo non obftate:cú er hoc getib magnavtili
siacob bei grarer aragonú va tas fubfequat . Woletes q ozdiatio facta vz
len zč.recolim oli adfupplicatoë q dict?iufticia adiüct, in ciuilib? cognofces
pro pteiuratorpbox hoiz vnis ret de cais zarimonyspdict vfqz ad qntita
CLOSED
CONDJuerfitatis ciuitativa
lē.nobis facta tépietacta.l.fotoz regaliu z infra:ceffs dece
adiuriffe officio iufticiat dicte ciuitat) aliuz tero z tollak oino:qm ipazo:diatiões caffas
iufticia in ciuilib9 ex com vniusticia pred ac etirritam? Intelligi? ēt ¿cedim? ¿ declas
b in
Priuilegia.
ram ? ofalaríúdicti fubiufticie fit.d.fotozuz nerek vl'ditas facerent p alijs quauis rõeg
regaliuin ano:ita y medietas ipop.d.folor totüid tücüqz cét plene zuitegre pfolueret
regaliú foluam⁹ nosde puétib? dicti fubiu put in priuilegio dicti dñi regi petriptineri
fticiat? officij: refidua medietas foluat per bicunt.Pofteabo nos ad instácia z poſtula
vniuerfitaté ciuitat) pdicte. Abadam itaq tōez iurator zpbozű hoim vniuerfitatis ci
pcuratoni eiufqz vicefgerétib? acbaiulo gña uitatis predictelziā prímű puidiffem9.7024
li regmi piedicti ziuratis ac pbis hoib9 zvní diauiffemus illi q vti vellent in dicta ciui/
uerfitati ciuitat) pdicte:gpdicta firma beat tatevale officio capſovie tenerent affecurare
ppetuo z obkuëtz nopueniat nec aliqué Que pro millemarchis argenti fup reftituedo inte
nire pmitat aliq rõe:in cui9 rei teftimoniü p greid qö penes eos oponeret: aliq no ad
fentecartafieri figillo maieftat) nře appés mitterent adeperatiu offici fupradicti 20
dicioiuffim9 cōiri.Dat barchiñ.v.kt's apris uidi? denuo & tā hij 4 affecurarét fubdicta
lis anno dñí.AD.ccc.xxüy ! Forma alij qnon affecuraret poffent vti of
ficio fub ac forma : hij fecu
nullus pieter dñz regez por fit atem preftitiffent tenerent tapit : alij vero
tate z regnovalen pinclitú infanté alfonfuzipi⁹stinek: Núc aut fuit propte iuratozü er
primogenitü zgnalé pcuratozenŕz ac comi pború boim acvniuerfitatis et ciuitatis pre
tevrgelli:idcirco tenoze pitis carte nřevolé dictebuilt poftulatú o cũa paucis citratepo
in poffe curiedicte ciuitat) v3 pro toto eoq8 vel fozu impetrata et impetrate nullo modo
ipli capfozes reciperent vel penes eos depo recipiantvel eis obediat. CXLVI.
Jacobi fecundi. LXXVI
A
Acob bei grarer aragonu valen predicto hacten? vt afferit iurati zpbihofes
z.nobili z dilectonřobñdode far
fupradicti vfi fuerüt z etiã nüc vtunk. Sane
riano tenenti locü gerětifuices p
cũipi turati z pbi hoies ſupradicti timeất p
curato in regnovalen fub inclito aliquos fup predictis indebite pturbari: p
*
infate petro lariffimo nato não ac comite ri pterea fuerit nobis propteipozü hüdŕ fup/
ppacurcie: fidelib9 fuis iufticie ciuitatisva plicatú vt fibi in predictis digremur o benig
len.alijfe officialib⁹ nřis vel cor locat pñtis nitate regia puidere:idcirconos fupplicatõe
69 futuris: nec nō iudicib? delegatis i dele ipa admiffa vobis dicim z mandam expfle
gādis a nobis falt. graz.Ex parte iurator quatdictos iuratost pboshoies fuppoffer
pbox hoiz ciuitatisvalen.fuit nobis hūitr fione qua eos effe inueneritis depmiffis ma
intimatu 13 in fozovale.expreffe ptineat & nuteneatis ac etiã defendatis: nec finatis eof
fi refcripta vel carte impetrate et obtenta dép quépia fup poffeffione predicta ağuari
ius velfor p aliquos fuerint:q nŕi iudices i perturbari feu etia moleftari. Dat barchin .
la no recipiat nec eis obediat: ti nos plerüc v.lts.apulis.Annodñi.AD :ccc.xxiiij.
pp importuitaté peteciú refcripta feu cartas
CLoceffio franquitatis gñalis
vt afferitur pceffim9 7¿cedim? cōtra iusvel
lezdarú zaliorú vectigalių . CLXVIII.
for predictů in dictor pbox hoiz diſpendiñ
Querit vnuerfi pñt) priuilegij pa
ziactura:quo circa ad fupplicatioez pro pre
tpop nobis exhibitā volentes put pogruit ac gina infpecturis q nos iacob⁹ ot
gra rex aragonu te.Digna pfide
tenemur dictuz for illibatu fuare: vobis dis
ratõe pefantes aoregiù culmé spa
cimus & precipiédo madam⁹ quat dictú for
lit ptinerez exfue munifficētie largitati erga
ǝtenta in eo incöcuffeFuetis& fuaripenit
fideles fuost fubditos er fuis actib9bimeré
faciatis:vfu prio ac madatis abufuis in ɔ̃riü
obfuator factisz faciēdis minie obfiftétib9 tos manúögrue retributōis extédat : illofas
ciuitas per regíupcuratozé ruiffe gaudeat zalij aient exéplo ad filia pro
T
manuteneal defendat fup ftatuto adĕprivi mereda: igr atētis inmefis & laudabilib9 Fut
0243 & fup cox poffeffione. CXLVII. tion meritor exhibitõib?impēſis antecelo
rib9nris meorie recolende z nobis pvniuerfe
Acob dei gra rex aragonú valen.
ze nobili z dilecto não bñdo de far tate ciuitatis valen: pfpecto et qlr vniuerfis
riano teneti locu gerétifices pcù tas ipa rei9 fingli propt) multú afectuolis
tuatip nosvľnŕos pdeceffois p modú paſte fta velaliú quécüqz dutarat vt pdick titulů
acābij vl'emptōis vt quouis alio titulo hac lucratim :franq exepti ppetuo liberi zimues
ten9 adqfitis:q nos hodie hem9 z tenem vel pterrap mare zpquelz aqua dulcē. 200
nost ſucces nři impoſter addrem, pzqſtaz mitétespnos roes heredes & fucces nãos c
vel aliú quécuc dútaxat titulu lucratiuú ab et iuram? in aia nŕapdeů zcrucědní nřítВu
omni lezda pedatgio/pedatico / poztatico/ xpi z ei9 ſcra qtuoz euuägelia in pñtianra po
méfuratico/pefo/vfatico/morerifatu /dua/ fita et manib9 nfis compafr tacta o predicta
minari vl'excogitari poffint feu poffent aliq mire pmitem⁹ aliq rôneádici vel excogitari
rõe feu ca.Salus the exceptis acretétis ex poffit feu poffz Bandates ppñs priuilegiü
preffe nobisz nřis gabellis falis qia núc funt ním pcuratorib9 nřís lezdarijs baiulis pe
villis & locis nŕis pdictis de alaĝnt / oríola/ iufticijs vel iudicib9 alcaydis quibuflzeria
guardamar á bemus in dicta pteregni valē. alijs officialib9 fubditis nŕis pñtib9 futu
vitrafarona zin alijs et qbufcüqz ciuitatib? ris:quocüqs noie eos noiarí côtinguat quos
caftris villis ac locis nŕis vbicüqz fituatis p pnos z níosfucceffores in dictis ciuitateet
nos vľnŕos pdeceffores p modü paſte scābij Toco nŕís dertufe ac in dictis caftr) villis z lo
vllo vnc tpe nulla lezdā pedatgiú pedaticũ tez libertater imunitate pdictas teneant fir
portaticũ méfuraticu penfuz viaticũ moxeri miter zinuiolabitr obfuent z eas vel alic
fatubuana/anchoragiu/trauetagiu / paſſa/ cozu ipos vel bona cozu nullat impedire mo
giú/guabella vt alia quacücs impofitoez leu leftare feuguare plumat fi denfi vel nŕozuz
cofuetudiné nouas vf vetas ftatutas feuſta graz mercede duxerint pfidendü: qfi fecus
tuēdas qdici noiari vl'excogitari poffint feu temerariefecerit irā z indiĝtõez nfaz feno
poffent aliq roep mare vtp traz aut paqua uerit incurſuros: nihiloius pena mille mo?
dulce:nobisvffuccib9 nŕis aut qbufcucs alys rabat.aurinfo errariopfifcada abfqz remé
noienão não dare aut foluere teneant, er dio punientur in cuius rei teftimoniuz & me
ceptis tñdict) gabellis q ta nuc funt in predi monaz fempiterna plens priuilegiü nŕz inde
cto regnovalen z pte eiufdé: qs nobis nřís fieri iuffim9 bulle nřeplübee munie infignitu
i cuftodie vini ciuitatis valen.CXLIX: blada aut aliqo ipor inde quomölz extraḥā
Acob bei grarex aragonú valen tur.Et vt plens inhibitionřa tenati obfueE
. fidelibus fuis iuratis et pbis volum, vt in fingulis locis diftrictuű vřоzű
boibus vniuerfitati ciuitatis valé pñtez inhibitiōem nraz preconitzaripublice
tüc predictü tenebat officiü : vel etia anteafi Mein gandiavel alijs locis ma
quocüqz alio cafu dict⁹aznarıºpdictú officŭ
ritimis onerent vt inde extrahanturgranuz
mereret amitere veldeferere: put in priuiles feu alia victualia aregno. CLI.
gio p nosvobis inde pceffogodatú fuit bar
chifi.v.kit's aprilis anno fubfcripto pleni9 cō Acob? dei gra rex aragonú valen
tínek: cũdictus aznariüc renúciauerit in ze.indito infantipetro bariffimo
poffe não officio fupradicto ipm defuerit : filio nroripacurciecomiti faltabi
nofe velim iuxta tenoze dicti puilegij dictū dictionépatnaz. Fili auditui não
vobis applicari officiu: q gaudentes dicto pductú é o vos in loco de gadiafeu alijs lo
primnlegiode ipo officiodeceto difponere va disvris iuxta maritima politi : qex patna
leatis:idcircoperpñtes mādam⁹ baiuloreg regali donatōenía obtinetis forma eiufde
ni valen gnali alijfqz officialib9 nŕis pitibus donatiōis nŕe onerari pmititis ĝnü ſeu alia
futuris qvobis dictü puullegiu obfuado: victualia phibita:vt abide inhibitōeznfa
deinceps heant pro cuftode dicti vini illü vel de regno valen extrabat: cu at hoc nobis no
Ellos quevelquos vos in dicto officio cuftos placeat nec nos id aliqten tollerare poffum
die vini ponere feu eligere volueritis : iuxta fine ĝuidetrimēto não z dicti regni valeñ:ca
dictipriuilegijstinenciapleniore: Dat bar. PP nimiú admirātes fihec de affenfuvio pce
viij.lis octobr.A.d.MB.ccc.xxiij . dant:vobisiniúgédo manda quat tatt pué
no fitintétiois nie o memoratos iuratos certis fup premiffis penis appofitis auderet ®
velut officiales nŕos procedi poffit :nec eofde locare eifdépeccatricibus mulierib? aliquas
poffe officiales nŕos ronabilr reputari: eapo domos fiuehofpitia:ver cu pparte iurator
C
pter vobis Tvnicuiqs vŕm ex certa fciétia fir predictor & vniuerfitatis afferat/ o nifi per
miter zexpreffe madamus quatdeinceps ad nos fuppmiffis aliqd teperet er eifdé:oiuer
uerfus fepedictos iuratos tandofficiales faſcadala z pluraincõuemëtia ſeqrenE: icar
nfosfubforma qua aduerfus officiales nŕos codictoriurator zvniuerfitatis intétiōi lau
procedi pōt:minime pcedat.Dat tiraſſon. dabili adherētes vobis declarado dictapco
iij.idus augufti. Annodñi.AB.cccxxv. nizatiōez & mādatū: dicim9r mādam? quat
famli fiue negotiatozes aut preconizatio & mádatū tā dictú ítelligaf quo
ad viles & totalr publicas mulieres: 79 tü
procuratozesdiaperior et mercator abeis
ad mulieres peccatrice s q fcuferievu lgariter
recipietes peccunias :fi eas reftituere renue T
nücupant:pconizatio emadatu tā
ta dicta non
rintdetineant capti. CLIII.
vědicet fibi locü:imo extradictā populā þa
Acob dei grarex aragonu valen bitare valeat put é fieripfuetü . Infug et in
rc.fidelib9 nřis iufticie,valen cete tédimorvolum⁹ q pena appofita his quidi
rifqz officialib9 nřís pñtib9 z futu ctís peccatricib9 mulierib9 fua locarethoſpi
ris faluté et graz.Inoueritis nos tia amouere penit⁹ debeatis :bene em placer
ad hūilis fupplicatiōis inftãtiã iuratoz vni nobis o pena ipa a dict ) vilib9て
& publicis my
uerfitatis cuntat) valen afferentiu cu plus lierib9q tn excuferiedicinō poffint exhiguat
resdiaperij et alij mercatozes dicte ciuitatf fi extra dicta populā hitarēt . Dat tiralone
grauiadana ppeffi funt : ex eoqz famulifiue xiij.lt's feptébris.Annodñi.BB.cccxxv.
negotiatores aut procuratozes cozudem ple
rūc peccunias: quas noie predictor orape in executionibus non admi
9 pediat excutões fieri fupradictazmifi cum in & habendo intromittere debeatis aptemfa
ftro publico pbata fuerit/qö quidéinftruz cere:fouendo ius nŕm zalior predictor :nec
pducat cora ipis officialib9 feu indicib9 in/ interfitis vt iudex feu cognitoz in eisde.Dat
Fra fpaciu tpis p go debet pdicta executioni valen.lt's madij annodñi.AB.ccc.xxj.
madari.quarp pites madam dictis pcura Sane cuper iuratos vniuerfitatis ciuita
tou reis vicefgereti ceterifqz officialib9 nris tis valenfuerit nunc cozanobis moſtratug
prefentibus et futuris q predictam prouifio vos intromititis de quada qftione fub ozta
nemnoftram in dicta ciuitate z ei9 terminis nuncinter quofdä vicinos dicte ciuitatis:fu
obferuet z obfuari faciat inuiolabit's et nō 5 per co v3 o alter alti ppia auctoritate reple
uerniat nec aliqué ǝtrauenire permittāt aliq uit quadaz reguadoza: vt prefcribit cognie
ratiōe: in cuius rei teftimoniu pitem cartaz ciopredictor zaliarú qſtionú predictarů ce
nram fieri iuffimus figillo maieftatis nŕe a quiarü et aque ex eis difcurrentis addictum
pēditio comunita. Dat barchiñ, idus mar cequiariü et puifozes ptineat:nec vobis feu
cy.Annodñí.AB.ccc.xxv. aly officiali fup eis cognitio aliqua cõpetat:
gram . Intédentes dudü äliter quat de negocijs feu qftionib9 cequiarú zağ
cognitio qftioni ceqarü ciuitatisvalen & ter rumvos non intromitatis nifi fub forma pie
muni fui z aqruz eiuſdez expectat ad ceò̟aríú dicta:ymo ea dictis ceqarist puilor exami
ciuitatis eiufdé: qui eas audire cdecidere de ni relinquatis.Dat barchin.rv.kls ſeptebŕ
ESADESSINE
dez regni qui pro tépoze fuerint falutër gřaz valé, z aliarú villarúregni eiufdé
Cum intellexerim ? y vos pretextu dicti offi vel eozuz locat falutéet gram. Fi
cij baiulie vobis comiffi intromititis vos de delis ni bernardus de nuce baiulus regni va
cequijs ciuitatis valent termini fui z earum len generalis nobis huiliter intimauit:q të
aquis:voledo etía cognofcere de negocijs feu poze predicto predeceffores eiufdé in dicto of
qftionib9 iparu cequiaru: nofs certificatõe Ficio erant iudices negotioz tam criminaliü
nunc hita inuenerim? predicta ad officiú ce ciuiliú que erant inter xpianů z farracenu
quiarij folümodo ptinere: ppterea vobis di nofas fubfequenter ordinauim qfi farrace
amus et mandam⁹ ätin? de predictis vel ali nus vulneraret feu interfficeret fpianuz:idē
quib9 eoz vos decetero intromittere non cu farracenus iudiciü recipet a dictobaiuloiur
retis:fz ea exerceri z fieri pmitatis per ceqa tafomuzvel çuna per què vel quámaio: pena
ríos dictaru cequiarú put ad cor spectat of infligeret eidé: fi dict? farracen pecuniari
ficiú et eft fieri cöfuetu. Intendim ? tñ oin ter punieret:dicta pena fueuit recipipbain
cafu vel cafib? ius ním tangétib? rõne aque lum.Tandē nos ad fupplicatōem vniuerfita
Feue
difcurrentis ad regalenfz ciuitatis predicte tis ciuitatis & villarú regni predicti ozdina/
vel rōne aque molendinoz que pro nobis te ueri? o fi farraceni ptrappianos delinqrint
nene in dicta ciuitatez eius terminis:vel nos crimen:quomois ſeu mēbiozű mutilatio effz
act
infligenda eiſdé:iufticie dicte ciuitatis & alia
pund al
' negociú tangeret:vos tanc baiulus plu
renfor tenentiú dicta molendina pleruado rum villarü regni quiſq in diſtrictu ſuo pro
1
Priuilegia
exinde vobis & vnicuiqz vṛm dicim9 Texpres luter dilect.Ad noftrü puenit auditú o cuz
fe mandamus quat Puando ordinatioez prez da bitato: loci de torete colligeret fabbas
dicta facta vltimo:non impediatis predicti in quodaagro andree mõtelini pellerij ciui
baiului & fup his que ad ip3 expectat officú tatis valen:zidē andreas pp exceffum hmõi
ex ordinatiõe predicta: imo pmittatis eŭ vti vellet predictú hoiez pignozare:z illo refiftés
abfqz impediméto iuxta ordinatiões fupius tefuiffet mota obiurgatio inter eos ripe an
expreffata Dat barchiñ pridie idus ianuary dreas prevalens virib9 ligaffet predictuz ho
Anno dñí. AB.cccxxvj . miné de torrente vt eu duceret captioni iufti
cie ciuitatis predicte:procuratoz nofter fiſca
Theprocuratoz regni in ſua ab his vel ei9 locútenés afferésoms detorrente
fentiapmitat locú fuú ei9 affeffori. CLVIII Fore fubnra fpeciali ptectiōe z cuſtodia con
Acob9dei grarex aragonú valeñ ftitutos: dictú andreã nō folú incurriffe pë
z.nobiliz bilecto bernardo ð far nāin dicta protectiõe appõita fz crime etiaz
riano geretiuices procuratoris in pauati carceris mififfe:fua peticõez obtulit
regno valen pro inclito infante al ipm :euz rōne premiſſa multiptr inquietas
fonfocariffimoprimogenitor gñali procura Sane cu noftra ptectio ad hmõi cafus mini
toze não comite vrgelli vt eius locút faluté e mefe extédat: & fupboc dict9 andreas per di
dilect.Cü affefforivobis aut predicto comis ctüfifcalecalúmole verek: iccirco vobis dict
fovobis officiodeputato propie ac principa mus z mādam? quat in dicto cafu vel fimili
liter incübere dinofcat vt in his qpvos age busnōpmittatis per illü quéc inquietari a
dar procedenda occurrüt cofulate affiftat: liquat vel vexari:nos emper pñtes manda
fingulor officia debeat effe diftincta:vt ſciat mus prefato procurato fiscali vel eius lo
vnufquifqz quid fibi faciendü incübat: pros cútenéti vt a dicta peticione ceffet penitus et
miſcuis actibus nõ turbetur:iccircovobis te defiftat.Datuz barchiñ.vij.ks úúlij.Anno
noze přitiú inhibentes nedecetero locú vřm dñí.AB.cccXEVLÍ .
vel ipm vobis cómiffuz officium affeffozi cut
cũą vobis nüc deputato vel impofter depu
tando aliquat comitatis. Uolum ? ſtatuim ?
zozdinamus vt in veftri abſentia eidez affefs
alter vim caufas que coza vobis verticonti Jacobi qui quinqz liberis vz taco
gerit audiatis tal's exequamini q occurrent
officio memorato: vel in abfentia veftrazne boprimogenito: qui neglectistë
tenens alligatum : non videtur comitterecri hoc feculo ad eterna vită feliciter
men priuati carcerisfub modo ibidez decla
rato. CLIX perductus eft.
Alfonfifecundi. LXXVIII
fuzfecundum qui fuit filius & ſuce aiude collectifint: que quidez aiuda per vos
ri ſeu imponi:vos noïe z auctoritate nří ipis p aqlles mercaderies los deia effer abatuda
vniuerfitatib⁹ hoc volétib? petétib9a vobis dela aiuda aconeguda ols iurats odaqlls qy
zpoſtulatib poffit, eis fup dict) ipofitioib? ferādeputats a raho dla taxaciodela aiudă
feu collectis faciédis auctoritates plenartai damuntdita: enaxi encara q fils vehins dela
partiri:et ſuper eis cartas facere ad cóferua ciutat no pagué en algú lochdela senyoria dl
tionem priuilegiozuz fuozuz: itaq ea q fuper fenyor rey on coleblat aiuda ſe faça : qfēblát
predictis feceritis roboris obtineat firmita mét aqlls daqll loch no paguen enla ciutat
tez ac fi per nos facta r auctonzata eënt ſpe oenlo regne:empero fi pagar los fara a fem
cialiter coceffa:in quozuz teftimoniü pñtes blát mét pagué aqlls q fara pagar alshomes
fieriiuffimus noftrofigillo munita.datders Blaciutat la dita aiuda ordenada CJtë nau
tufe quarto idus decēbzis.anno dñí. AD.ccc ococha quefiade tres cubertes que vaia ovi
1
xxj.CЄuz piti carta noftra concedimus vo gadecaller o de cicilia ode tunis odevene
bis iuratiszprobis hoibus ciuitat valeñ:q ciaode pilaode genoua ode napols o defpa
5
poffitis ordinare ་
z imponere in dicta ciuitas nya ode barberia exceptat terra 8 gomeraça
V
te et eis fuburbijs z in gradu maris :acin vni pach.rr.frs@tenau o cocha q ſia 8 dues cu
"
1 uerfis locis cú dicta ciuitate cōtribuentibus bertes qvaja ovingadels damōtdits lochs
b ajudaz vt infra ſcribitur taxataz per vos ra pac.rv.trs. Ctéleny de bades qvaja o vin
ftranys a pachfolament lo vexell : empero fi tes carns fia enadit on diner alaliuraperla
lo vexell era de homens ſtranys z les merca/ aiuda.Item per cafcuna luura de bou o de
deries dehomens de valen que paguéles mer vaca mealla.Ctem per calcun vedello ve/
deries e nolovexell :enari encaraqles damot della ques vena fens pesdos fols : evedell o
dites quátitats ordenades e impoſades fien vedella as vena apes pach caſcủa liura meas
pagades per los dits vexells cper les robes lla.Item que totes les carns damot dites
emercaderies en aqlls carregadores : ari ğl fien pefades ans quel carnicer lestallo faça
patro pach la quátitat ordenada e aquell fie tallar o vendre.CJtemper cafcü cabuto a
deftret de pagar aquella:e quel dit patro pus nyel dos diners.Cte ordenare los turats e
ra hauer erecobrar la part que les dites mer prohomens confellers que ells pufquen orde
caderiesdeuen pagar . CItem ozdenaren q benar e impofar penes fobre les dites coses a
diners : efi mes o meyns enlo dit ſach haura plones qvaté o vingué à valé qui fié dela iurif
pacha aqlla rabo:axiempero qvltra lofoz q dictio del fenyor rey daragoper los damōt di
cōprara loforment ſia crescut dos diners až tsvexells e mercaderies on fembla ainda nos
la fanecha: caqll pu les fia donat pes . CJté faça:quát es enla aшuda impoſada als vere
tothom qui vena formēt enla ciutat y enlos Use mercaderies fegōs qdéllus es ſpecificat
lochs quicötribuere ab ella : pach fis diners exceptats homes del rey de mallorca com en
per caffiç/e enaço no fia entes formet que fia les viādes tuyt paguen . Emperoretenen fe
portat per mar.Item q tothom q habit en/ losdits iurats e prohomens cöfellers alien
la ciutat e enlos lochs qui ab ella contribues aqfta preſent ordinacio algues cofes erédup
fende qla cōdicio fia pach a raho defisdine toles o obfcures eyhauta a ddarar ofimenar
rs per caffiç de aytant formet com molra en ointerpretar : quels dits iurats e confellers
qualfeuol molins molgue:e semblatmēt pach bo puren fero determenar allur coneguda.
aqll qui traura forment foza la ciutat odelš e encara los contrafts qdaquen nepirăfens
lochs qui cötribuere ab la ciutat: e arimater fcrits e libell e figurade iuhi. Quáquidez 02
fia obferuat fi algu lo cõpra enlos lochs qui dinationezfeu impofitionez dicte aiudepro
contribueren abla ciutat el portara a altre mittimus noiedictioñi regis enro per tép9
lochqualq fia . CJtétot flaquer oflaquera predictú nō reuocarefeu impedire nec in alis
befcuyter obefcuytera pachper cafcun quin quo uenirep nos vel officiales dicti oñire/
tar de farina que copzaza o coprar fara.tuj. gisvel nrosvel alia quancūc perſonā:imo
diners:e totaplona qué copiara pach p quin volumus &concedim⁹o ea leuare aut leua,
tardos diners : efemblantment tot venedor rifacerepoffitis per temp? predictü e prout
pachdos diners per quintar:ari empero q fi in dictis capitulis cötinetur:contradictioue
algu portara o portar fara farina a los obsa cuiufcuc perfone minime obfiftente : in cung
no baia pagat ala ainda : pach ſemblatment rei teftimoniüpñtez cartānŕam vobis fieri
dosdiners per quintar: efi es flaqro flaqra tuffim não figillo appenditio comunita.da
wij.diners per quintar. CItem panıçdacça tuz valen quartokl's march . Anno DOMINI
ordi e cinada pach lovenedoza rabodetres b.cccxxl.
Len affectantes dicto dño zgenitori noftro ca rex vľnos aut nří p fimilé modú nō poffimus
riffimo et nobisin negotio acquifitionis fe petere vt here idicta ciuitate collecta aliquả
licisregni fardinie z confice promptis volun de panevino carnib9vafellis & alijs i modu
tatib9fubuenire non exdebitof3 gratis z me adiutori fubfidi pititi doni Fuicij vl'alio ali
ra liberalitate veftra conceffiftis quantitaté quo modo q dici vl'excogitari poffit.CD20
cccl.mille fotozu regaliuzvaleń dari & folui in mitim ? etvobis q dñs rex vľños nō madabi
auxiliuz dicti negotij conuertendaz:pio cu m2nec madari requirem9 faciem aut reğri
ius quantitatisfolutione ordinaftis nouiter faciem⁹ vllomō vllaue ¿ditiõe aut vlla rōne
quandam impofitionez de noftra auctozita vel ca quin dicta ordinato vl'ipofito duretvl
tate raffenfu in dicta ciuitate: que colligať z teneatur quoufq3 foluto dictor. cccl. miliuz
habeaturfub certa forma de certis rebus vē folor reppelarů proinde faciendar cōpleta
dendis et emendis ac de nauibus et alijs nas fuerit foluta. Et fic per pñtem cartā nŕam
uigis duratura donec dicta quatitas r expe mādam procuratorib9 iufticijs baiulis cete
fe quas proinde fieri oppoztebit inde fuerit riſis officialib? dicti dñiregis z nřís pūtīb
pfoluta:vt in ordinatióe ipa per vos decons Futuris o predicta oia et fingula teneat rob
fenfu noftro vt piemititur facta lati? cötines feruét znoQueniat nec aliquospuenirepmi
tur:iccircovolentes ficutz cögruit o per di tat aliqua rōne:in cui rei teftimoniu pñtem
cta impoſitiōez feu ordinationez nullüpreiu carta nraz vobis inde fieri iuffim ? nři figilli
diciuz generetur privilegijs vfibus & cófue appenditi munimine infignitaz .Dat valen
tudinibus dicte ciuitatis gñaliter vel fpecias its marcij.Anno dñí.AB.cccxxi.
liter indultis obtentis & cófirmatis: concedi
.
特權
salfonfus del gřarex aragonú feu locor regaliuz regni váleň pñtes vel qui
valeń zë.Tenoze pñtiuz ad preces pro tempore fuerint per fe abfo requifitione
zinstatiaz probouz hoim vniuer illius quiimpetitus fuerit vel aggreffus pe
fitatis ciuitatis valen: concedim9 tát vl'exbigat calonia in regiopriuilegiofta
quicüqz de regnis z terris noftris aut alia tutaz:ab illo vel illis quiprius in rixa euagi
ru partiuz quacunq ad ipaz ciuitaté valen nauerint gladiu enſem vel manerefium : nec
Frumentuz bladuz oleuz legumina fiue pices ptra eos ex officio inquirat feu per modú in/
aut aliavictualia apportates fint falui è fecu quifitionis procedat aliquaten? contra cos
riz fub noſtro guidatico ſpeciali:itag ratiõe 13 in tali cafu querelatore idoneo coparente
quarücü marcar per nos aut noftros con et prema requifitione ipius fine fcriptis/ exhi
ceffaz aut cocedenday nō pollint pignozari gant ab illo pena . Ip.ſoloz adiectā:vel eâ in
marchari feu in aliquo impediri :nifi pricipa totovel inparte remitāt put ex vſu antiquo
les effent debitores aut malefactores:quo:uz priuilegio eft fibi licituz 7 permiffuz.ABan
culpa feu ocasiõe predicte marche fuiffentin dantes fub pena gratienŕeiufticie ciuitatis z
dicte: no obftatibus etiaz côtractib9 feu ma aliozuz locozu predictozú regni valeñ pñtib⁹
leficijs ibi vel alibi inhitis & cómiffis:duz tñ et quipro tpe fuerint o premiffa oia feruent
maio: pars fuarú merciuz fuerit in victualis firmiter z côtra ea nõ veniat aliqua rōne : in
bus fupradictis feu aliquib9er eis.IDāc auté cui rei teftimoniü pñtez cartā nŕaz fieriiuf
coceffioez durare volum⁹donec eam duxeris fimus bulla nía plumbea appendíticia comu
m9 reuocandaz: per quattuo? méſes poftas nitā.Datvaleń.iiij.idus ianuarij.Anno do
reuocatioez ipaz in ciuitate valen duxerim mini.AD.cccxxix.
to infante petro cariffimo primogenitoz ge nis quas incurrüt ſi plª petierint : pro quib9
nerali procuratoze não:necnō iufticijs baшu/ ad partis inftantia non ex mero officio pof
lis ceterifqs officialibus noftris pñtibus &fu fit contra illos procedi. VI.
turis vel cor locat: cóceffionez predictam Os alfonfus dei gra rex aragonú
obferuent iuxta forma predictar faciant in/ valen tc. plena querelis mul
uiolabiliter obferuari:et nō cōtrauenāt nec tozú affertio nobis nouiter intimă
aliquez cötrauenire permittat aliqua ratiõe uit qlz forus antiquus valen fup
in cuius rei teftimoniuz pñtez cartaz noſtra currito:ū ciuitatis regni predicti falario ?
inde fieri nroq figillo appenditio iuffim⁹ co grue prouidiffet:ipi tn dicto fozo poftpofito
muniri.Dat faranyone.vij.idus auguſti an apetitu ad prohibita ex ambitiõisvicio relas
nodñi.AB.cccxxviij . rantes:longe maiozez quätitatem probijs ā
Tcalonia feu bannum cuagi, vendebat vel vendi procurabant of fo29 pmi
nationis gladij nō exhigatur abfos partis re teret exhigebat:iccirco eozú ambitioné equo
moderamine temperantes : Tipz forum anti
quifitione: zo ea in totu vel in parte poffit p
V. quuz hacfanctiõe regia innouantes : cuz pie
iufticiaz remitti.
fenti puilegio perpetuo ftatuim? o vnicuią
Ds alfonfus dei grarex aragonú exdictis curritoribusdetur pro fuo falario
valeń tĉ. atendentes q iufticie cis laboze oim eorü que védent aut vendifaciét
30 uitatis villarú ato locozu rega vel exhis que ex eozu arte vel ſtudio venden
flú regni valen in exhigendis calo tur aut côtrahentur:vn9dfius inter ambas
nis fiue bannis ab illis qui paus in rica gla partes pro libia qualz iuxta fozuz:neciße vf
dios vel alia arma prohibita extrahút multi aliquis iporuz poffit audeat vt
'prefumat am
pl'r excefferunt in illozü iniuriát iufticie leſio plispetere ab eifdez. Sz fi vendétes emen
nez:icarcovolentes fuperhys debitum mo tes aut contrahentes gratis zvoluntate ſpo
duz inducere per qué officiales ipi ab inferēs tanea: eor proſpectis laborib9 ampli⁹ eisda
da iniuria retrahantur : hoc perpetuo prohi revoluerint/hoc licite poffint accipere abfqz
bemus edicto:ne wufticiecivitatis aut villag incurfu pene periurij ¿ alterius cuiufcunq3.
Priuilegia
fup bijs per coquerentes qrela ppofita cō tatiões ipis foris fecimus raddidim9 quas
fellus extiterit vel conuictus:ipfofacto tam fozos nouosdecreuim9 nuncupari:quoar
dicto piuetur officio: zpenaz etiam.lx.folor ca ne abufio dicti fozi aragonuz:qui latenter
incurrat:cuiufquidez pene tertia pars nobis fuit per quofdã in ipius regnidifpendiuz in
zalia vniuerfitati vbidelinquerit: & tertia q troductus vlterius ftatuz vniuerfalez dicti
iudicis ofício fine querelatoze legitimor ei9 tius curiefupradicte ftatuimus rozdinamus
puia querimonia vt édictü de premiffis nos atq decernim? ofi aliqui cuiuſcüqz ſtatus z
intromittere nopoffimus: in cuius rei tefti códitionis exiftit infraregnuz valen coſtitu
moniuz prefentez cartam nŕam inde fieri z fi tuti qui fozuz aragonu fe here afferat: co p
gillonŕe maieftatis appenditio iuffimus cō fus abiecto infratrimeftis téporis fpatiuz er
muniri.Datu ractú eft hocin eclefia maiozi núc cötinue numerandú fozuz valen amplec
beate marie fedisvalen quarto idus ianuarij titenere eligere acceptare ac feruare in perio
Anno dñi.ØD.cccxxix. nis locisfuis voluerint:omnes tales et fin
Alfonfifecundi. LXXXI
1
S
eis affiftente clemencia:a mambus paganor in dictis alchareis et locis eorum degentes : 1
CO
erepta diuerfis grarum fomentib9deliderat prout in foris fuper hoc editis ptinetur:quá
day irrigari:follicitis ftudijs witendentes ca libé quidem iurifdictione exercere debent z pēnā
ter ciuibus & incolis ciuitatis predicte conce infligere de confilio iudicuz farracenor que
dimus per que eorum neceffitatib9 fucurraf alcadis vulgariter nuncupantur : idarco ne
7
zabipa ciuitate ad loca cetera dicti regni ne habentibus alchareas z loca predictaduruz
ceffariorum copia tranfueatur.cum itaqz ad fit atq3 difficile ad vnum tantú alcadi ab ip/ 1
noſtram audienciam fepius fit deductum q fis alcarcis & locis prefertim remotü:pro pre
0
ex varijs accidentibus tépozuz frequenter in miffis habere recurfum : vt negocia per plu
Y
ipo regno maxima careftiavictualium inua/ res expedíantur facilius parcatur laborib9
貳
lefcit :que iam pluribus tépoub⁹ atulit detri rexpenfis:cum preſenti carta noſtra ppetuo
mentuz:ideovolentes hmoi accidétib9 regia valitura cócedimus in dicto regnovalen.
folicitudine puidere : cum prefenti carta nra tam in ciuitate et villis noftris regalibus ad
concedimus q ciues & habitatoresvalen pof cognitionë baiuli generalis: in cetis locis
fint extrabere de ciuitate dertuſe frumentuz dicti regni ad cognitiõem illox qui in eis ha
1
rozdeй ad dicta ciuitaté valeñ z non ad pars bent merü imperiuz plures ſtatuantur alca
tes alias defferendú; non petita a nobis aliq dis:cum quor confilio di predictarú alcha
licentia vel obtenta : nec obftate inhibitione rearuz atc locorum poffint procedere in pie
aliqua vel ftatuto pnos facto vel edito:cum miffis reos abfqz dificultate proptos habere
dignú z debituz arbitremurvt in regnist ter adpredicte iurifdictionis exercitium cuz Cop
ris noftris ex vnius opulentia alteri⁹releues confilio exequendú.CEt vt facilius valeant
tur neceffitas zindigècia fuppleatur. ØÐan reperiri:eifdé alcadis cocedimus q quilibet
dantes cum prefenti carta nřa pcuratoribus poffit aliuz vel alios ſubſtituere locofui: que
eiufqz vicefgerentib9vicarijs baiulis genera fubftituti gerat in omnib9 vices eozum: 798
lib9 ¿fpecialib?: &specialr baiulodertufe pre per eos impremiffis cōfultuz extiterit vel pio
fentib9 et àpro tpe fuerint ac vniuerfis alijs ceffum habeat illam roboris efficatia quaba
officialib9 nřis pñtib9 futur q hmot cocef beret fi peripm alcadum perfonaliter factuz
fionem z gram nŕam firmā héant zobferuet Fuiffet. Nos enim taramus atq decernimus
zab oibus faciant firmiter inuiolabilr obſer g quilibet ex dictis alcadis aut quilibet ſub
uarı :in cuius rei teftimoniuz pñtem cartam ftitut, ab eis habeat p2o ſuo ſalariodUOS DE
nram fieri etfigillo não appendicio iuffimus narios regaliuz valeñ pro qualibet libza com
cómuniri.Dat valeñ.iij.idus iannuary.an
pro quibus dabit fuum confilium . Ethiop/
nodni.AB.ccc.pfif.
potuerit ipm extravillam vel locuz quomo
rabitur proficifci:habeat duos folidos pro q
domini locorum caufas far libetdieprofuofalario et labore. Abanda
racenozuz cum confilio iudicum qui alcadis mus itaq per prefentem cartaz noftram ba
nuncupantur iudicent: z defalario illorum. tulo regni valen generali et alijs officialibus
IX. noftris acdominis illorum locozuz regnipze
Uteat vniuerfis : q nos alfonfus dicti qui habent merum imperium in eifdez:
dei gracia rep aragonuz valeń zĉ. vt de predictis alcadis in numero competen
Confiderantes quatr in foris no tiprouideant vt eft dictum:et omnia alia pre
uis valen quos in piti curta gene miffa obferuent perpetuo ac faciant inuiola
rali p nos regnicolis dicti regni valeñ nouit biliter obferuari:in cuius rei teftimoniú pres
celebrata cōdidimus z inter ceteraduximus fens privilegiuz fieri z bulla noſtra plumbea
트름
feu ortolani ciuitatis predicte poffint eligere tupacífico tranquillo eiufdem civitatis et
ex ſe anno quolibet z habere quatuorprobos regni indirimus atą prowidimus celebrari :
cip in qua quidem curia die ſubſcripta conuente
homines:qui confiliari appellentur:fub mo
108
do z forma et termino quibus ex alijs predio tibus prelatis nobilibus atqz militibus adip
ctis miniſterýs artifficijs officijs et artibus fam curiam conuocatis:necnon iuratis fin
dicte ciuitatis debent eligi atą poni: quiqui dicis ciuitatis villarum atq loco ipfiusre
dem quatuor confiliarijfic electi: preſtito in/ gni ſubſcriptis et alioz ciuium z habitancú
ramento iuxta formam puilegij fupradicti in ciuitater regnopredicto multudine copio
one 小型
vtantur zvti poffint in omnibus & per omnia fa:predicti findici nobis humiliter fupplica/
109
prout ali cöfiliarijotentur z vti debuerint fe rút vtfozos valeñ libertates & priuilegia eis
nire permitant aliqua ratione:in cuius reite herentes iuftum arbitramur zequuz :rexit
De confirmatione ac cõceſſio
방온
로
플
tum fit cüctis q nos alfonfus uícia preftiterunt: ex quib9 regalis munifices
bei grarexaragonu valen zč. De cielargitate vberi19 pmerentur zeffecti funt
bita meditatione penfantes o licz digni:vt graruznfarum perrogatiua letenĒ
Jiuxta priuilegia per illuftres pro zipālifauo? brifício pfruant: certificati ple
gemitozes noftros reges aragonum recòléde niffime & inftructi de fozis prinlegijs liberta
memorie ciuitati tregno valen clementer ins tib9fuctudin:b9z bonisvlib?: quos 7 queß
dulta: nos infra triginta dies poft noftre co decceffores nři vobis hítatorib9 ciuitatis et
C
ronationis infigniadebuiffemus in ciuitate regni pfactitā pñtib9 futuris hacten⁹ cō
valen regnicolis dictiregni generalem curta cefferút:ideo nos alfonfus dei grarer arago
celebzare: verumtamen alijs arduis:quenos nuz pdict? mentedeliberatar ſpotancavolú
ftra requirebant prefenciain regno aragonu tateac ex certafcia zpfulte p nos INFOSCUZ
negocis ocupati:premiſſa prout intenfuz ani hoc priuilegio não ppetuovälituro laudam9
mi noftri defiderium appetebat huc vfqz ne approbamsofirmam cedim? acdonamus
quiuerimus adimplere: quis per findicosr vobis pdicts vniuerfis et fingulis ciuibus ac
iuratos ciuitatis valen ad iuris eiufdem ciui pbishoiboib? bitatib in ciuitatez regno
10
tatis & regni ac habitanciu in eodem confer vale.meozat) tā pñtib9 3 fuEis: int quos co
ܢܐ
uationez comodum nobis cuz inſtrument?
7.0 prehédi volü induci hoies deonolade ala
3
publicis fueritproteftatum:pzemiffis tamen ant de guardamar:qui taz nobis iuramétū
•
negocis actoredomino feliciter expeditisge fidelitatis debite preſtiterunt:oes forosve
neralem curiaz in dicta ciuitatevaleñpro fta ftrosvalen omniaqz prilegia libertates ac
ly
Primilégia
bonos vfus & confuetudines qui queper il ceffas per vos fereniffimum dòminuz regem
luftriffimos ac magnificos principes domi/ predictum in preſencia veftra pro nobis di
euuangelia et crucem domini noftriihefu gialfofotanc regi regni valeń zdño noftro
chrifti a nobis cozpozaliter tactafpote depre ficut veri z folidi ac naturales homies acvaf
fentituramus: q predicta omnia fingula p falli fuo bo acnaturali regi ac domino aftris
nost nřosvobis inuiolabiliter obferuabims cti funtz tenemur: z exvirtutedicti iuraméti
prout continetur in foris & priuilegijs ante/ promitimus vobis in omnibus parere zobe
dictis:acfi fpecialiter et expreffe ac de verbo dire vobifas feruare omnia in quibus et que
fpecialiter expreffata in preſenti priuilegio ea regi ac domino feruare tenetur: iuxta formā
oia extitiffent: zqnunc nos vel fucceffores fidelitatis côtentam in foris valen ſupradi/
noſtri contra prédictavel aliquod predictor ctis. In quorum omnium teftimonium NOS
in aliquo veniemus vel venire aliquem facie alfonfus dei grarer predictus prefentem car
mus aut permitemus ratiõe aliqua fiue cau tam dupplicatam inde fieri & plumbeabulla
fa.Cadbecnos raymundus muntaner : be noftra iuffimus comuiri:que acta fuerüt in
rengari?de ripoll Bernardus de nuce/ fal ecclefia cathedrali fedis valen die celebratio
uatoz rich iurati : et bartolomeus mathoſes nis ipfius curie qua legebatur quinto idus
guillermus mir/petrus calbet iurifperitus/ madij anno dñi.ÁÐ.ccc.xxix.
dominicus de claramonte z benauem deben
2 in nullisvillis feu locis ciui znon ueniat nec aliqué otrauenire permi
tant aliqua röne:in cuiusrei teftimonium et
tatis vel termini receptētur bāniti. XVI .
robur ppetuo firmitatis huic carte nfe figil
Zfonfus del grare aragonú va lum maieftat nre appēditiú iuffimus appo
len ze nobili z dilecto não gerenti nēdum. Dat valen.uj.idus octobris Anno
fideli fuo iufticievalen prefentib9r quipro të bone famerecipiat in carcerariú etiaz oper
poze fuerint vel cor locat falutz dilect. Du dim vel habentem emolumenta carceris pe
duzfereniffim9ons rexiacob? bone memorie fentetur. XVIII.
ex hitatonb⁹ dicte ciuitatis aut aliúde:ita o lisregni valen. ppofitum fuerit: o ex in ſus
hitatordictevillenoue amodo beat effe iufti ficientia ac ignorácia aliquor notarior mul
ciadicteville noue non aliqs ali extra ipaz ta teftamétaviciosa zɔ̃ct9 illiciti fuerút în ci
villā nouā bītans:f3ficutpiemitik electio in uitate z regno valen hactenus celebrati:q in
Fricie ipiusville nouefiert heat piufticia ziu magnü diſpëdiu teftantiu zɔ̃henttu redudas
ratosoicte ciuitatſvaleñ er hitatorib9 eiufdé rút:idcirco cũinterfit rei publicefcletes tſu
ville noué z nō ciuitatis vel alteri loci : man ficientes creari notarios:ac volētes predict?
dantes hui⁹ ſcripti nfi ferie tufticie valenin queer hocpoffent eminere difpēdijs obuiare
criminali ac iurâtis ciuitatis eiufdem pitib9 cú piti priuilegio ftatuims in dicta curiaim
<futuris:q quotiens stigerit iufticia dicte ppetuu : o quãdocüqz nos et fucceffores nři
ville noue gradus eligi debere:eligāt er hita creabim aliqué vel aliquos notarios ciuita
tozib9 ville noue eiufdevt fupi? ɔtinet.Ba tis vel regni valen:cōmitem prius examina
dantes eifdé talis officialib9 nřis pñtib9 et tionécuiufiz duob? iuriſperitis ¿ duob9 no
futuris o hmōipriuilegiü nŕz firmű ppetuo tarys ſeu ſcriptoubª curie nŕe:qui ſubшura/
beant robkuết ¿ faciat inuiolabile obpuari: mento ab eisvel quolz corpſtito ipz vl'ipos
Alfonfi fecundi. LXXXIIII
ficio notarie prefentet e teneak pñtare carta acobu recolende memorie regem
ipam iufticie vel ozdiario ciuitatis vel loci in Jaragonupatré nŕmpfuas literas
quoipi9 tabellionat officiú debeat exercere: coceffiffe vt fiquis a pcuratoze eiufue vicef/
Zillifide facereo fit in etate viginti quinq gerente feu ei locunt: vel a iufticia ciuitatis
annor theat domicilium ppziuz in ciuitate regnivalenfentiens fe agrauatu aduerfus
vel regnovalen.nos enim vt premiffa melis cos pteftatione aliqua faciebat:illaz non að
obferuent iuramus per deumi eius fcta qua mitteretvel fieri faceret cuz alio nifi cũ nota
tuoz euuangelia corporalt per nos tacta op rio curie illus ex predictis ptra quegrauat⁹
miffaferuabim97 fáciem9 inuiolabur obfer puiderat preftaru:ex quo ppter familiari
uari: in cuius rei teftimoniü pñtem cartã no tatem qua bent notarý curiaruz cũ ozdina/
ftra inde fieri iuffimus figillo maieftatisne ris antedictis oriebat interdú ſuſpicio z les
appenditio comunitā. Dat valeñ nono kits fis otra iufticia pabat difpēdiú z fozus etiaz
nouebr.annodhi.AD.ccc.xxix. ledebat. Ea ppter in generali curia quabo
dierna die celebzam regnicolis dicti regnig
T2, nullum bladū ertzabatur a
pfonalr pftituti:ad tolleduz fufpitiones zdā
ciuitate vel regno valen. אא
na queex hocvt piedicikfequebant: pfertum
salfonfusdei grarexaragonú cũin cartis regijs fup donatõib? fcribaniag
valen te.cófiderates expmiffio ipar cofectis hoc illis quidictar curiar ob
uib9 fivelicencijs fup extrahendis tinentfcribanías coceffuz no fuerit:ideo pre
bladisdeciuitate regnovalen di
& dictas Irasz pceffiones äfcüqz pdictioni ge
ftia que in danuz maximu rei publiceredung dantes ordinarijs fupradict) & quécüq alıú
dauit: idcirco in pñti curia quã nunc celebra notariúad preftatiões recipiat fupradictas
mus regnicolis dicti regni pfonalr oſtituti : in cui rei teftimoniu pñtem cartā nŕaz inde
volentes premiffis adhiberiremediu per q8 fieri iuffimus figillo maieftatis nie appens
batur de ciuitate vel regno valen citra vel vl Tnon fiant comiffiones cau
tra farona: necnos poffimus aut debeamus farum in genere. XXII.
extractione alicuis bladí cm pcedere diu
guerra cum farracenis cötigerit nos habere salfonfusdei gra rex aragonú
nifi adpoftulationē dūtarať ciuitati z villar valen zĉ.vniuerfis &fingulis iudi
regni predicti:vel nifi treugaz cuz farracenis ab9 curie nrez alijs quibuſcüqz &
hmoi haberemus:in quo etiam cafu duret in legatis a nobis in ciuitater regno
Hibitio dicti bladij donec ipa treuga in ciuita valen faltz dilect.Dudú ad importűitaté di
tevalenciavoce pieconis publice fuerit dwul uerfarú pfonarü oës queftiones feu cas que
gata .Jurantes per deumit eius fancta qua/ inter aliquas pfonas adinuicez vertebatur
tuoz euuangelia corporal per nos tacta op vobis feu alicui vrm in genere non expreffis
miffaferuabim9z faciemus inuiolabitr ob/ caufis qftionu in ſpe ac noib9 otra quos im
feruari:in cui rei teftimoniü preſenté cartaz petrant meminim comififfe:cü auté ex hmõi
nram inde fieri iuffimus figillo não pendenti comiffiombus generalib? ozdinarijs aduma
1
munitam. Dat valeñ nono ll's nouembris. tur facultas: ipis interdüptib9 feu alti cas
Unno dní.AD.ccc.xxix. rūdē piudiciü five difpēdiū piepetur:idcirco
comilliões oés vt pdiat in genere p nos fa
¶Ø² procuratoz régniet alijo tas in haccuria għali qua odierna die regni
I úúúj
1 2
Priuilegia
colis regnivalen celebramus tenore preſentiu miliafuavitradictos duos denarios pro quo
reuocamus. Abandantes vobis & VNICIIĘ libet capto audeant vel atéptēt vi vel gratis
vim quat de caufis ex ipis comiffionib⁹ortis exhigere petere recipere velhere: necipfe vel
tā incobat incohādis deceto nullarvos in eisvroza mulierib captis aliqua opera fue
tromitereplumat, necin eis vlteri9 pcedatt feruicia fieri facere:nifi eis fatiffecerint cope
nos enim quica cotra pñtez reuocationem tenter.Firmiter ftatuêtes qfi premiffis vel
per nos in premiffis proceffuz fuerit vel quo finglis quifas ipfor cotrafecerit:pena perpe
modolz atemptatu decernum9irritu vinane tua ammiffionis officij z penaz centú ſoľošū
in cuius reiteftimoniü pñtez cartaz nŕam in regaliu valen qualibet vice incurrat ptinus
de fieri iuffimus figillonfoappéditio comu ipofacto: quam fi nequiueritfoluere a cum
nitaz. Dat valen nonokt's nouébŕ.anno dñi tate valen fiat epul, Jam dicta aut penaz pe
AD.ccc.xxix: cuniaria diuidi decernim in tres pres: quan
ymo turta prouifioné fuphoc edita p fereniffigillo maieftatis nře appenditio comunitaz
mű dñm tacobú clare memorie rege aragonu Dat vale nono it's nouébf.a.d.m.ccc.xxix.
patrením :paupes aut non habentes dequo
dictüfoluant falariü fintz effe debeant ab eo. Detabula fiue tatratione fcri
pilus inműes: ita qfi er innocécia vel remif pturap curiaz iufticiat9 ciuitatis v villarű
fione regia aut al'a captiõe debeant liberari regnivalen: XXIIII
pretextu dicti falarij non debet in captiõe vel Querintvuiuerfi q cum nobis al
carceredetineri:verütñ carcerari feu locar. fonfodei graregi aragonú valen.
ipop r vrozes eorum : vt adnos nouiter pu ze in prefenti curia generali quam
odiernadie celebramus regnicolis
blica querela pduxit : tam pro lumine o pro
tabulagio feuludo tapillorü alijs diuerfis regni valen: ppofituz extitiffet o licet antiq
excogitatis modis radinuentionib9 exquifis tus ne notarij curiarú iufticiarú ciuitatisvil
tis plura diuerfa Fuiciar exactões imuftas larūz locop regni predicti abuterent falarys
ab ipfis captis extorquent et eos opprimunt eis debitis p20 ſcripturis:fuillet facta queda
pro eifdez: idcirco volentes cop ambitõifre cōgrua tatracío que in fcriptis redacta et in
numimponerevt exhoc afflictis nonadda quadam tabula in ipis curijs publice pofita
afflictio: abhmoi exactõib z oppreffiomb⁹ abomnib⁹ legi poterat z videri : verütamen
releuent:in ac generali curia qua de pñti cele iparũ curiarūnotarij: abiecta tabula fupa/
bram9 regnicolis dicti regni pſonalrýſtituté dicta:ptra tatratione ipius exactione fcrips
cüpiti priuilegionão ppetuovalituro. Sta turaru in plurib9 abutunt:fic nobisfuppli/
tuimust ordinamus dicti carcerarij ciui catufuiffet vt fuphijs cōgruum deberemus
tat) ? villarú z locoz dicti regni valfi, vel et9 remedium adhibere: idcirco puis quendam
locútenentes feruentz feruare teneanEinuio for adiecta in eo pena z ſub certa forma quã
labiliter acppetuo fozű valeñ circadictú ſala perpetuo feruari volumus ediderimus ſup
riuz editů : 7proviſioné regiaz fupradictam : co:attamé cũ pñti priuilegio ſtatuim ? et ordi
nec ratione feruicij promiffionis vel doni aut nam? o dicta tabula ponatur in dict) curijs
quocüc alio coloże qfitopro fevroze aut fa publiceprout cofueuit fieri ab antiquo: 7 ſer
{
Alfonsi fecundi. LXXXV
uetur per ipos notarios vel ſcriptozes curia ratr per nos tacta o premiſſa faciem? inuio
rúdictor tufticiare per fubftitutos ab eis: labitr obferuari . IDoctñfaluo q fi originale
fubpena in foro edita: forma dicte tatratōis inftŕm cópofitiois ſup ordinatioedicta feri
que nofcitur effe talis. Der tot clam o libell pturar facte iterguillermü ſcribe quōdazz
grano poch no fien donats fino dos diners. iuratosacvniuerfitaté ciuitatis valen inue
tem derefpofta ab exceptio dos diners.Si niat:feruet iuxta fui tenoze fiuefupradictis
nega o atorga fimplamet vn diner. Ité deto fcripturis maio: fit pofita tarratiofiue mio?
tapofitiovndiner.tede refpofta depolicio cu intétiois nře no fueritdicto originali per
fus per molta que fia la quatitat.xvij.diners electio iuratorum que prius
Ste de appellacio defnia vndr. Jtedetota in festo penthecoftes fuit ordinata:fiat dece
condemnacio que fia feyta fots pena del ärt tero in vigiliadicti feſti. XXV.
vnor.Jtép qualque fcriptura de metimētde Querintvniuerfi q nos alfonfus
alguna poffeffiodos ors.Ité per qlque fer dei grarex aragonu valen zë.aten
**
maça de faluetat quefia piela per temor de al dentes o expriuilegio regio bacte
Anus
gudos drs.Ité p carta de tudona ode cura obferuato:iurati ciuitatisva
dona qlque fia.xij.ors.Item per inuétaride Jen in die pethecoftes anno quolz eliguntur;
ad quor electiōez cupopuli couemat multi
ERGREE
odevědafepta per corredor de cofes mobles nem eandez nō poffunt miffaru folênis acdi
eno mobles dos dr . 1ertota fcripturade uinis officijs intereffe:iccirco prouide cogita
empamét feyt vn dr.tep tota fcripturade tes fic téporalib⁹ effe vaccaduz ne ſpúalia ne
fermāça dediet ne per fagramet de calumnia cligantur:ad búílé fupplicatiõez probor bo
ne per alguna reconuétio feyta ne per algus minú quiad hắc curiagñalez quam odierna
Raas
na aiuftada prouacio e per alguna interlocu dieregni valen incolis celebram :cũ pñti pr²
CE
re cartes aduytes en diet aprouar:mas perlo probis hõib? et vniuerfitati ciuitatis valen
dites fegōs la forma damot dita pachfingu gelía cozpozaťr per nos tacta o premiffa fer
musperfonalr cöftituti intellexerim⁹ nos ac nobis datuz fuiffet intelligi o plures ex curs
nōnullos ex nŕis predecefforib9 feciffe & con ritonb9 ciuitatisvaleñ multas fraudes com
ceffiffe cartas prouifiones coceffiões aut lit miferat acdelinquerät multiply in officio eis
teras:que facte fuerunt ptra for valen qui é comiffo: nos ad euitādas fraudes buiufmõi
zeffecenfetur lex vniuerfalis toti? regni pie? 7 proeor cozigédis exceffibus ex affectu iufti
ta fuerint cotra dictü for valen:qué predece alis cómifim⁹ vtfuper premiſſis inquirerët
Fozes nří znos publice ac patenter iurauim9 diligenter & dictos curritoes fup comiffis ab
adcuius obferuantia ipius iuramenti relis es exceffibЯufticia fuadete puniret:prout in
giõe aftringimur z tenemur:propterea in p/ Iris comiffionu nrarú hec plenius cötinet: ic
Tenti curia gñalide certa fcientia & cofulte ac cứ co cũ núc ín bac gnali cunia quatre pntice
ex nie regie plenitudine poteftatis ex caufis lebzam9 regnicolis regni valen pfonalr cöfti
predictis inducti ia dictas cartas prouiſiões tuti: premiffis recognitis & difcuffis recogni
coceffiones aut lrasfub quacüqz formavers túfuerit o eo qzdicti curritozes nō funt offi
bozú obtētas fiue cöceffas:z nřas etiã ſiq tas ciales nří vel exercent pro nobis aliqua iurif
les per nos facte fuerint caffam? anullamus dictionũ officia:nos ex officio não vel etiã ad
reuocamac caffas inanes & nullas z irri/ inftátiaz priuator in dictis cafib9de foro no
tas nutiam perpetuo carere decernimus poffum nec debem inquirere vel inquiri fa
viribus z effectu . Verütñ fi aliquis ex hocſe cerecotra eos: propterea cu pñti carta nrap
fenferit grauatur ad nos recurfuz habuerit miſſa oiadedarantes roms & fingulas cómif
nos affignabim9 fibi iudice cōpetenté: cú pre fiões fuper premiffis per nos factas er nunc
miffa ex iufticiedebito z pro bono ftatu toti9 caffates ac penit reuocates:mādam vniuer
regmi valen faciam Declaram ti o in hoc fis &fingulis iudicib97 inquifitorib9 quibuſ
non intelligim nobiles iacobũ dñz de perica cũcs:quib9 per nos comiffiões factefuerint
necluppu de luna aut aliqué nobilez militem premiffor & in illis deceterono procedat: im
aut gencrofuz aragonenfes qui vel eor pge mo totalt de eifdé ceffent penit9 zdeſiſtät:in
nitozes fuerunt in conqſta vel acquifitiõedi cui rei teftimoniü pñtez cartā nřaz inde fies
ctiregn valen & hacten9 vfi fuerüt fozoara riz figillo não pendenti iuffimus cõiri. Dat
intendim eis vel cor alicui effe ius in propie De quattuoz er iurifperitis in
tatevel poffeffioe aliqo acquifitü nec in ture confiliarijs eligēdis anno quolz.XXVIII .
fiqo hebant ante pñtez prouifioné eis effe in Querint vuiuerfi q nos alfonſus
aliquo derogatü.Et vt hec ppetuú obtineất dei gra rex aragonu valē rē.in pre
robonis firmitate iuram, per deu teius lan fenti curiaghali quá hodiernadie
cta quattuo? euägelia manib nřis cozpozal'r regn valen regnicolis celebram9
tacta premiffa oia fingula firmiter atédere pfonalr conftituti. Atendentes q multa fa
ztenere z femper inuiolabitr obferuare.zin lus vbimulta confilia : qö in türeperitiad
nullo facere vel venire aliqua rõe: in cuius regimērei publice cính ſuffragāte ſciétia lūt.
rei teftimoniú pñs priuilegiuz nŕm per dile/ maiozis induſtrie prompti habiles & ydonei
ctú notariu ac tenente figillanra bonanatuz propterea vt iufticie ziurati valë in his que
de petra inde fieri z bulla plúbea nřa iuffim9 agenda occurerint potion cõfilio dirigantur
comuniri. 28 fuit actú in ecclefia beate ma Statuim ordinam ? o quattuo? iurifperis
rie fedis valen vbi curia celebzabak predicta ti in ciuitate valen imppetuuz anno quolz in
ix.kts nouēbris.Aunodni.AB.cccxxix. confiliarios eligantur fub eis modo forma
Tnon poffit inquiri cötra cu quib9 aly eliguntur : qui interfint cõfilis gu
bernatioibrozdinatiōibus citatis & 'alys
rritozes. XXVII.
oibus & fingulis quib9 & prout ceteri cöfilia/
salfonfusdei grarex aragonú rij intereffe cöfueuerüt debét: alia faciant
valentē. Atendentes & cũ duduz que aly cōfiliari debét facere z tenétur. Et
188
dicta curiaper nos editis : franquitatibus fuerit pro predictis vel aliqua predictorſa/ *
libertatibusconceffionibus turiſdictioni/ cramentuz fidelitatis vel homagiuz feu alia
bus talis gratis vobis per dictos foros et queuis obligatio facta fuerit ate predicta
pzínlegia per nos vobis indulta coceffis per Laudata approbata cöfirmata z turata fue/
petuo inuiolabitr obferuādis vobis preſti rint per eundé vt fupius contineE:ea non va
tímus que induab9 cartis nřis ſeu inftrumé leat pro no factis penit, héantur: predictis
tisbulla nraplübea cõitis hodierna diep no nichiloi⁹ fons puilegijs conceffiõibusiurif
tariú infrafcriptú cöfectis pleni? denotatur dictionis et alijs gratijs in curia fupradicta
룔묠
겷를
발륭
륀를
fub virtutë iuraméti a nobis preſtiti vobisp editis & conceffis in fuo pmanentibus robo
결통
홀
曌
우
turamétú predictú ab eovt eft dictú preſtādu prouifionez nŕazbmõi exequédo prouideatt
nullü vt dictú é ciuitati vlregno vale quo ad in dictis locis vřís de alcadis innuerocom
foros valé antiquos vinouos vi'quo ad put petěti. Dat valen.xviij.kľ's Feboarý.Anno
domini.AB.cccxpix.
legia cóceffiões iurifdictiois libertates aut
gras fupradictas p nos vtdictü in curiafu
pradicta cóceffasvl quo ad electioné fozi ara Ciufticie ciuitatis z villaruz
gonu in cafu prefatofiat preiudicium feu eis regni cognofcat de oib9 caufis ciuilib9 accrí
in aliquoderoget:imo preſtito vel non preſti minalib9 militü feu generofozü. XXXI.
to perdictú hereděním iuramento la dicto: Zfonfusdei gra rex aragonu va
predicta remaneant in fini robois firmitate len re.nobili dilecto geretinices
predicto auté primogenito vel herede noſtro procuratoris in regno valeń pro in
polto ad regiadignitaté affumptus extite/ clito infante petro cariffimopri
rit predictos forosvalé talia fupradicta lau mogenitoac gñali procuratoze noftrovel ei?
danter approbante cocedete atqs iurate cuz locumtpitibus qui pro tpe fuerint falutes
inftruméto publico vt eft dictü:ab oib9pro/ dilect.Cuper fozos nouos quos in pñtícu
miffionib9 obligationib9 penar cöftitutioni riagñali qua nouiter celebzauum? regnicolis
bust alijs fupza contētis per nos fibi appoft :omnes ha
dicti regni valeń fecim9z edidim¾
tis adiectis fit ipofactoprotin liberat et bitātes in ipo regno quorú aliquibus fuit fo
predicta oia fint caffa nulla irrita ipoture: rus aragonie de facto feruat? reduximus ad
pñs inftŕm roia cötenta in eo quatdictum obferuatiaz fori valen tands ad vniuerfalem
fucceffozë nŕm aut vos ofis & fingulos tages zdebita acvnica lege regni prefatte in eisfta
renofcitur careätvirib9 z effectu: in cugrei tuim9 o vniuerfi z finguli ta generofi ali
teftimoniü pñtez cartã nfaz indefieri z plus degentes in ciuitate acvillis regalib dica ré
beabullanra iuffim9 cõiri.Dat valen octas gni velterminis earüdez fup oibus caufis et
uoidusnouembris.Annodomini millefimo queftionib? puncipalib9 coză iufticijs ſeu o2s
cccppix. dinarijs cuntatis & villar iðarúdebeät ſtare
Zilfonfi fecundi. LXXXVII
turi z in poſſe illo, facere iufticie cōplemētu teurator probox hoim ciuitatis valē fuit
Jccirco vobis diftricte precipiëdo dicim9 et propofitú cora nobis re. Vide fupra in priui
mādamus quat quofcüqz milites feu genero legijs iacobifecüdi fo.luj.ca. liij. Ac etiam
fos litigantes coza vobis fuper actionib⁹rea tenoze alterius carte papiree ipius dní regis
lib9probonis v3 cöfiftentib9 in ciuitate z vil oibus & fingulis officialib pedatgiarijs tu
lis piedictis vel terminis cozunde:aut p20 crí roli directe:cuius feries fequitin hac forma
mine feudelicto vel quafi ibi comiffo:feu pro Jacob beigrarex aragonů valeñ ¿c.fideli/
ptratu inibi celebrato vel qz infra iurifdictio 69fuis oibus & fingulis officialibus nřis: nec
nez dictis ordinaris vel cozu fingulis comi nō pedatgiarijs turolij pñtib qui protépo
faz repti fuerint:remittatis o2dinarijs vt co refuerint faluté z graz. Cü proceffuz caufe q
raais litigět z procedat : Mos enizvobis er ftionis que vertebankinter nobilem iacobuz
preffe tenoze prefentiuz inhibemus ne de pie dñm de ferica ex vna parte cc . Wide fupra in
miffis decetero in principalib9 litib inceptis priuilegijs iacobifecundifo.liiij . ca.hip .
vel incipiendis intromittere nō curetis.In Uifa etiá cöfirmatione laudatioe generali
iungentes vobis q vniuerfos proceffus int qua dict? dñs rex alfonfus maritus nf carif
predictos generofos cozā vra curia hactens fim9 vobis fecit de priuilegijs libertatib⁹fra
actitatos ad dictos ordinarios remittatis quitatib⁹ z inmunitatib9 cöfuetudinibusfo
quos puncto quofunt refumi volum9p cof ris bonis vfib⁹ vobis dictis hoibus ? vniuer
dez.Dat valen.iiij.idus ianuarij.Annodit fitati dicte ciuitatis per anteceffores fuos có
Ab.cccxxix. ceffis:prout dedicta cofirmatiõe pateto pus
blica carta bulla fua plübeafigillataz:qdata
CLöfirmatio facta per illuftré fuit valen quinto id⁹ madij.Anno díí . GÐ.
elionozem reginam aragonu de quibufdā pi cccxxix. de quib9 nobis per vosdictos inra/
legijs ciuitati z regno pceffis. זאאא. tos extitit facta fides : iccirconoie tutorioz
tozemdictioni regis virinři cariffimi vobis mationis patrocinio pñtiú tenoze cōim²:p:o
probis hoib⁹z vniuerfitati ciuitatis valé cō ut eisdez meli? & pleni? vſi hacten9 extitiſtis.
ceffi:cuius feries fequitur in hunc modum. ADādam per pñtez cartă nŕam baшulis pe
Mouerintvniuerfio nos iacob9 dei gra rep datgiarijs ciuitatis albarrazini ituroly ces
aragonú valé zč. recoletes nos vidiffe quod terifcs officialib⁹r ſubditis nŕis ¿ dicti ifan
daz priuilegiü per nos vobis probis homini tis pñtib9 ¿ futuris:quat laudatiõez ¿cellio
b9vniuerfitatis ciuitatis valen olim factum nez zapprobatioez ratificatioez & confirma
conceffuz tenoris qui fequitur. Pouerint tionez nŕaz bmöi firma beant zobferuet fa
vniuerfi o coraz nobis iacobo dei graregea cianto ab oibus inuiolabtr obferuari:z non
ragonú valen zč.cōparuerunt nuncij ciuita Queniant nec aliquë ɔ̃uenire pmittat aliqua
tis valen tc. Vide fupra in primlegijs iacobi rōne:in cui9rei teſtimoniú pñtez cartānŕam
fecundi folio.plij.ca.xv. Et tenorecuiuf inde fieri z figillo noftro appenditio iuffim?
bay carte pergamenee per ip5 bom regenic comuniri.Dat valeń pridie idus nouembus
directe lezdarijs turolij z albarrazini:cui9 fe Annooni..CCCFFF.
riesfequitur.Jacobs dei grarer aragonum
valen rc.fidelib? fuis lezdarijs turoly zalba 27 de fdeuenimentis ziuribus
rrazim pñtib futuris falutër graz.Er par prouenientibus in curijs pumo ſatiffiat ipfis
Priuilegia
rimas varias affignationes fuper cozūdé.Cú aut ad hoc vos procedi nolumus
ruc proutuper nonullos fubtrabit in tro hibitões aut mádata pdicta:perq ear plone
falaria iufticiarú affeffozü eozü dicte ciuitaft fint exules vl'banite: aut eis no refpódeat de
ceffantur perfolui:iccirco cũ fit cöfuetü & cōs pdict) eoz шrib9 decetero quoquomo aucto
fonu roni q qofficijs deferuiüt de prouětib9 ritate ppzia nullaten? pcedatis. Scituri o
zalijs iurib ipozü eis deat í fuis cöfuetis & de hoc nobis plurimü diſpliceret: wvos pinde iu
bitt falarijs ante oia refpóderi:tenoze pñtiuz fticia puia puniremus .Dat dertuſe.viij.kľ's
མ
prouïdem9 &volum⁹ o de peccunta calonía nouébas.Anno dñl.AÐ.cccxxxj .
rü qrtozút alíozű prouētu proueniétiú ad cu
De fráquitate lezdaru zaliog
rias dictozü iufticiarú fatiffiat primit et an
te oia dictis iufticijs teozű affefforib9 in eo/ turiuiregno fardinier corlice, XXXV.
ctis iufticijs o dicta eozú falaria ex premiffis anerijs camerléguis vicarijs batul iudicib?
prouétib?poffint penes feretinere zetta fa/ de facto armétarijs: alijs officialib⁹nřisin
tiffacere cozú affeffonb9 in falarijs corüdein regno fardinie z corfice pftituti pitib9rà p
tpe fueritvllocat eorüdefalut toilect.Cufe
Derefiduo autfatiffacto falarijs fupradi
ctis teneant nře curie reſpõdere piout hacte reniffi9dñs laço Precolede méozierex arago
magiftro ronali curie nãe aut alij cuicüqz a fracos &imunes fecerit cu spali pulegio fuo
dictis iufticis cōpotú audituro : q dicta cō vniuerfitaté ciuitat)vale z oms & fingulos ci
fueta falaria in cor copotürecipiat et admi ues hitatores ipt⁹ciuitat) & Emini ſin:illos vg
valen.rv.lt's aprilis.Anno dñi.AB.cccxxp? cis dicti regni vifulaz eiuſdē:ab oilezda pes
datgio portatico méfuratico pelo ancoragio
cosno pcedatptracos. XXXIIII . ta feu ftatueda :zalo iure quolz ſeu kuitute
acvniuerfis alijs officialibus nŕis gno pdicto fardinie z confice poffint extrahe
pitib qp tpe fuerit falt zollect reemere zveder a ò̟buſcúc franqt libe abfq
Adniz puenit auditu ginterdü officialesvt ipediméto z pitatiõe cuiuflz kuitut, vl'iuris
´alij ecliafticiiudicesfiuevt afferüt officiú exe ' iponédi : ibideą imitere feu aporta
ipoiti vl
qntes:aliquos pceffus faciút vt vobis vis re frumětů zoë aliö gen9 bladij vinu rчcücs
detin nre feclar iuffdictõis gūtdiſpēdiú ac victualia :Toës alias res z merces ablqz ipe
piudiciú :vos officiales ipos Tiudicesz alios dímětonřiznřox fucceffor rofficialíú nŕog
clericos ppiía auctoritate bănitis eos fub cer teor fuceffor ipafqz victualiares & merces
Alfonfifecundi. LXXXVIII
32323
carricare zdefcarricare fine aliquo albarão ctiregnivalë nō teneant refpõdere vel ius fir
nec licétia ſeu mādato nŕivel fucceffozú não marefup aliqua peticione fiuedemada cunili
rú aut officialiú noftro feu pozü fucceffozú vel criminali in aliquo loco vel curia nŕavel
noftrozú obtéta vl'etiam expectata: prout in alta: nifi in curia loci in quodomiciliati fue//
PESSOASBMALOGOUS
dictopaшlegiodi regis qö datü fuitdertu rint: etiávbi nos vellemus in nos reaffumere
felt's march annodñí.AB. cccxxj.hec z alia negotiüde quo criminalr aut ciuilr ageretur
videbitis lati? cötineri. Uobis fingulis ve emillaz tn cöceffiōezt proviſionédurare
ftrum propterea dicimus et mādamus quat volum feruarequoufqz in prima gñali cu
dicta fraquitatis gram memoratis ciuib9 er ria celebrada in dicto regnoper nos cognitú
29 2
habitatorib9dicte ciuitatis vei9 termini ans fuerit de premiffis . Dat valē.vij.ld's febzoa
tedictis reozü cuilz obferuates et obferuari ry.Anno dñi.AD.cccxxxi .
firmiter facientes:indicto regnofardinie et
cozfice rinfulis fibi adiacentibus pmittatis gerens vices procuratozis
ipos ciues et habitatores et eorum quélz vti vel eius locüt vel eozü affeffores pro negotijs
liq exbiguatis vel exhigipermitatis aut eos vices procuratoris in regno valen
in aliquo moleftetis.Eli quid per vos feu a aut eius locut vel affeffores eozug
lique ex vobis côtra dictă frâquitaté ab eis pro aliquib9 negotijs ad eozu ozdinaria iurif
£££
illud eifdé protinus reftituatis creſtitui fa vel fumpt9 recipere nodebeat:verütñ cum in
S
>
£
?
ciatis.Dat valen.viij.kľ's feb20arij . Unno terdüper nos con excitado officiú aut caufa
dní.AB.cccxxxj abzeulandarium eis litere dirigunEvt fine
ftrepitu z figura iudicij aut albzeuiter proce
Tnemo poffit cnueniri ciui dant in caufis:ipi fe exhoc afferentes delegas
liter vel criminaliter extra ſuuz domicilium . tos a nobis manus fuas ad illicita extenden
XXXVI: tes:hmõi valijs figmétis procolore quefitis
Zfonfus dei grarex aragonu vas falariúfeu prouifioez a litigantibus erhigüt
len rc.Eu vos iuratiz probi homi feu extorquét:iccirco hmõi exto:ſionibus vo
nes ciuitatis at villar regniva lentés frenú imponere : ne q illis denegatur
len propofueritis nouiter coza no per vnāviaper alia cōcedatur. Cú pñti cars
bis: qurtafor valen habitatores ciuitatis tanra ftatuimus atq decernimus vicefge
zlocicunuflz dicti regm pro aliqua petitione rens dicti regnivalen aut locüt eiufdé affeffo
¿daper
fiue demada ciuili vel criminalitrahi non de res aut locať eozu pñtes vel qui pro tpe fue/
ala beat ad iudiciú curie loci alterius: necipiref rint:nunc pro aliquibus negotijs velcaufis
põdere teneant in aliquo loco aut in aliqua que ad eor iurifdictões ordinaria pertineat
Future curiafiue regia vel alia niſi in loco rin curia etiá fi eis vel alicui cozu de hijs fieret a nobis
loci in quo domiciliati exiſtüt : verūtñ nōnul comiffio specialis: poffint a partib9 exhigere
gd li:quis dicti habitatores ciuitatis et regni a petere vl'accipere falariú fumptus aut prout
ecorate tpe quoipm regnü peruenit ad man9 fideliu fionez vel quicqz aliud pro laboze:pzeter in
fuerüt in poffeffione pius: cos modico tépo cafib9 diuidendozũ terminozü:in quib9proui
Be20
tune re citra nitat in ipa poffeffione turbare:ficq fionefacta per fereniffimü dñm genitozë nŕz
a
apor nobis duxeritis fupplicáduz vt dictú fozude cũ carta fuadat valen lt's madij anno dñí.m
racis clarado premiffa in eo côtéta madarem? fers cccxxj.volum⁹ atq precipim⁹ obfuari.Abā
Bilasipe uare:iccircovris fupplicationib9 inclinati:te dates eis per pites firmiter z districtevt pie
noze pñtiú cōcedim9 7 volum9 q aliquis has ſens ſtatutú z mādatú nŕm tenaciter obſer
winroe
OS
MTC bitatoz ciuitatis & villarú aut loci cuiuflzdi uent:et cötra ea no veniat quoquomo:in cus
Priuilegia
fus rei teftimoniü pñtem cartā nřaz fieri fi procedendo in premiffis breuiter fumarie8
gillo não appéditio iuffim? coirt.Dat valen plano zvt in negotijs ipis procederent abfq
vij.ll's febioarij.Anno dñí.AB.cccxxxj . iudicij ftrepitu figura:nos enim fup premif
fis vobis comitimus vices nřas.Dat valen
Executoria fupradicti priuile vij.lls Febroarij.Annodüi.AB.cccxxxi.
gij directa iufticie ciuitatis valen in civilib9.
XXXVIII . Alia executoria fuper eodem.
Zfonfus bei grarex aragonu vas אואאא.
lé zc.fideli fuo iufticie valen in ciut Zfonfus dei grarex aragonu va
ibus pitir qui pro tpe fuerit falu len zc.fideli fuo iufticie valen in ci
tér graz.Aď nŕm nouiter perue uilibus põti & qui pro tpefuerit fa
nit auditu o 13 gerenfuices procuratoris in luter gram. Brauts querelanŕm
regno valen affeffores vel locat cozuz p20ali nouiter propulfauit auditü: q 13 ſereniffim9
quibus negotijs ad cor ordinaria iurifdicto dns tacobus clare memone rex aragonugeni
nez expectatibus falariú fumpt? vel prouifio to: nofter dudum pro bono rei publice ftatur
nez a partibus recipere no debeat : atamé cũ fet o procurato? regni valeñ ſeu gerenſuices
interduz nos illis cor officium excitado aut ipfius aut eog locat ex tüc expenias aliquas
cauſa abreuiandaz lítium lías nřas dirigere rōne officij eis comiffi non exhigerent vel res
contingebat vt fine ftrepitu et figura iudicij ciperent a litigantibus cozam eis:etiaz fi'eos
aut al's breuiter in caufis procederent : ipi fe cotigeret extra ciuitatemvalen vel ad aliqua
exhoc afferentes delegatos a nobis:hijs ra villa feu locü eiufdé regni valeñ accedereper
lis figmentis pro coloze quefitis falariúfum fonalr propter aliquas queftiões feu caufas
ptus vel prouifioné a litigātib? extorquebat pter in cafu quo cötigeret iposvel aliquos
Sane cu nuncad cop ambitioſaz vozaginem
cozúdé ex ſpeciali comiffiõe regia extra dicta
compefcenda: cü alia carta nraprobono rete ciuitatez valeñ vel villas feu loca regni etufe
publice ftatuerimus vt illi pro aliquib9 nego dem pro questione terminozü diuidendozum
cijs vel caufisque ad eozuz özdinariam iurifs perfonaliter accedere: in quibus cafibus cer
1
dictiões pertineat: etiá fi eis vel alicui cox de tam prouiſiōez in dicto ſtatuto contenta pof
hijsfieret a nobis cōmiffio fpecialis nō poffint
fent recipere prout in feriedicti ſtatuti plem ?
a partibus exbigere petere vel accipere fala continetur.Attame plures ex illis predictuz
ríú fumptus aut prouifioem vel quico aliud ftatutüfeu ordinatiöez infringere nonveren
prolaboze:pzeter in cafibus diuidendoruz tes in recipiendo prouifiones & fumptus con
terminozvt in dicta carta nfa plenius conti tra formadicti ftatuti et al's contrafozos z
netur.Et vt impofteru fubditis nřís vberis rationem excedere prefumpferunt Sane cuz
caueatur: & illi ex preteritis fumant cautelaz nihil prodeffet ftatuta pdere nifi edita ferua
prouidaz in futuris :prouiderim9 z velim⁹ & rentur:iccirco vobis comitimus et mādam?
ola premiffa recepta reftituat: iccirco vobis
quat fi aliquisfup premiffis querela propos
cōmittim9 z mandam, quat fi aliquis fuper
fuerit coză vobis:vos auctoritate noftra qua
premiffis querelam propofuerit coraz vobis
vobis pñtibus impartimur compellatis pre
vos auctoritate nra qua vobis pñtib9 impar dictos z etiã affeffores zeozu locať cum ides
timur cōpellatis predictos z bona ipouz ad iudiciũ lît céfenduz: z bona ipozű ad reftitue
reftituenduz illis a quib9 receperint oia illa dum cõquerentibus oia illa que cōtra dictuz
que profalariofumptibus prouifione laboze Statutuz vel al's contra fozos ronem ab eis
aut al's quomōlz ipfos a partibus recepiffe conftiterit recepiffe:procedendo in premiffis
cöftiterit pro negotijs ad ipor ordinariā iu bzeuiter ſumarie z de plano abſą iudicy ſtre
rifdictionez expectantibus vt eft dictum.Ex
pítu z figura: talr Xhmot copulſio alios ab
cepto affeffonbus vel cor locat : quos cöftri hmoi exactiõe cohibeat in futuro : Nos enim
ginolumus ad reftituenduz falaríuz q8 mo vobis fup premiffis plene comitim ? vices no
derate recipiunt de negotijs de quib9 aucto ftras.Darvaleñ.vij.ll's febzoarij.Annodo
ritate regiavt delegatihacten? cognouerunt mini.AB.cccxxxi .
era
TEL
Alfonsifecundi. LXXXIX
n
ries
.
salfonfus dei gra rexaragonú uédú faciédū vel cōplēdű oftéderer obligatú
valenze. Confiderantes fereniffi nullú de tali qrela in fcriptis libellü vel peti/
tõez offerret nec admiteret oblata: factore
muz dñz iacobũ clare memonere
gem aragonu přez nŕm : ſuper pro erbibete intrm publícũ cũ quo agit : intine
uifionefalarys expéfis pcurator regni va tiɔ̃ reú z bona ei prore qua effz puents fie/
lefi eiufqz vicefgerentiu ac cor locat: certam ret executio ac pcederek puti inftro ipo exi
ordinationeac ftatutü feciffe cum carta fua fteret obligat put hec zalia indicto pum
côtinenciefubfequétis CJacob⁹ dei gra rep legio plemiotinet.Atñ nonnonulli fibi predi
ri regni valen & gerentunces eiuſdë rë.Vide tes:obicut dictú priuilegiu non effe Fuandũ
fupra in priuilegis regis iacobifcoi fo. lpp. quo ad illos q agit iuŕ cello altius:fz quo ad
ca.cxxvij. Idarco ad humile fupplicationes principales dutarat qui noie ppio fuas dir
gat actões nos aut fedule intédétes o pdi
vitturatoz z pboz hoim ciuitatis villaruz
cti no debet ad ipariaiudicart:decernims ac
ato locoz dicti regni valen:predicta ordina
tioné & ftatutu grata habentes volum⁹ atq vobis diftricte pcipiendo mandam :qten9p
dictú priuilegiuz non ti quo ad principales
2LAYERS
affeffores vel eor locat dicti gerentifuices p tñ inftŕzdebiti zipius ceffionis exhibeāt; iu
extra dicta ciuitatez velvillas pro queftione Lfonfus dei gra rex aragonŭ eĉ
nobili z dilecto iacobodñode exe
ipa accedere stingerit z non vltra.Bandā
tes cum pñti cartanra pcuraton gerentib9 rica geretiuices pcuratons in re
vices eius aut cox locar caffefforib9 cozundë gno vale p inclito infate petro ca
loca ipor tenentib9 q pmillaz ordinatōez riffimo prio genito gñali pcuratoze não vr
BL ftatutú obferuent et non ueniant fi de nří ei⁹ locunt pñtib⁹p tpefuerit falt rdilect
cofidunt gra z mercede:in cuius rei teftimos 20pteiurator pbor hoiz ciuitat) atq
mú pitem cartam niam vobis inde fieri & fi villar regni vale.fuit ,ppofitú coza nobis:q
spo! 13 de forovalen.cognitio z decifio oïm caruz
gillonfo pédenti iuffimus cõiri. Dat valen
inj.ll's febzoary anno dñí.AB.ccc.xFF). principalíú ad iufticia z ozdiarios ciuitatist
villar iparu fpectarenofcant: vos atamē iu
Declaratio fup piuilegio quo
rifdictões hmöiipis ozdiarijs vfurpādo: p
fiunt ǝdénatōes pene arti. XLI.
ceditis cognofcit ) ac vos intromitit de ne
Lfonfus de grarex aragonú va
tin gocys pricipalib93 nobiles milites r pfonas
len rc.fidelib9 fuis iufticie ciutats
bas generolas ciuitat z regni pdicti ☎uisſuado
valenvel eox locat pñtib?? quip
micilia foueat in eide. Sane cu nolim9 ficut
tpe fueritfalt graz.Ex parte ius
necpuenit o in pmiffis ɔ̃for valē, pcedať:
rator pbox boim ciuitatis valen fuit pro idarco vobis &cuilz viz districte pcipiendo
pofitú coză nobis: qlz keniffim9 dñs iacobs
mādam9 quat de pmiffis cãis principalib⁹ p
clare méozie rex aragonū gěito2 nữ cũ fuo phí
10 fonarfupradictar vos3 for intromite non
ilegio ftatuiffz ac obfu andü cüctis tpozib⁹
curet, nec pcedat aliquat fup eis. Dat ders
decreuiffz: & fiqs ſuam coram iuftį ciuitatis
tuſe.iiy.nonas apzilis.a.d.LB.ccc.xxxy ?
m
Priuilegia
officialib9nris pñtib qui pro tpe fuerint fa magis placuerit 2 cuz eo vnú iuŕperitú zvnd
lutz dilect.Scire vos volumnos dudú ſup notariu: qui oésinquifitores fint ciuitatis et
inquifitioib9 faciendis otra officiales ciuita villarü regni valen Exceptis iufperit¡ quos
tis villaru atqz loco no regn valen quas poffimus pro nŕe voluntatis arbitrio vnde
daz prouifione feciffe cum Iranra cötinentie cuncs voluerimus ordinare.CDicti bo ing
fubfequentis. Nos alfonfus dei gra rex ara fitores antec inquifitionib9 ipis le ingerat
gonú valeń zč.atendētes o lz in fous nOWIS preftet facem in poffenão vel nřibaiuli gene
per nos editis in generali curia primeprete ralis :o bene et legalr facient inquifitiones
rita celebrata in regno valen:ouxerim⁹ ſtatu ipas: rillas pro poffe cötinuabüt per tõus fü
endu o anno quolz fiat inquificio pillos ins peri9 ozdinatü.Et fi miles ciuis aut homo
quifitores quos ordinauerimus otra quoflz villeimpediméto legitimo fuerit impeditus
tufticias reoz affeffores zalmudaçafios : et vel noluerit intendere iuquifitioib9
ſupradi
Otra alios officiales noiatos in foris ipfis: q ctis: volum⁹ q turperit cum notario proce
inquificioincipidebeat infradies qdraginta dant in premiffis oibus fine illo .Intelligim
a diefinis anni adminiſtratõis ſue inatea co tio dictis militi ciui velhoini villarú no té
putandos.Verü cum in dictis fous non cas neantin fuptib9 vel falario puidere. Die
ueatdetрeinfra qö inquifitões iße debeant terea ozdinam⁹ q ille officialis otra que inq
terminari: nunc nobis fueritpro parte iura retur poffit ad nos fi fe grauatufenferit ap
tort pbox hoim ciuitatis villarú z locozú pellare:qoq nos affignemus raffignarete/
nrozregni valen fupplicatú ad decifionéing neamur aliqué iudice in regno valeň zde reg
fitionu parucertü cöpetente dignaremur noipo quiconoscat de appellationib? inter?
terminu affigre: & nihilois vt fine aliquofuf iectis : quas finiri volumus infra dies.fff.
pitiois fcrupulo in dictis inquifitionib? pce poſt otra officiales fentécia fuerit promul
dat pfonas fubfcriptas inquifitores inquifi gata. Hos aut no pofimus decifioné dicte
tionib9 fauozabilr annuētes tenoze preſenciu fra fpaciu dictozuz.xxx.dieruz fupius prefini
2 tuz:quib9 trafactis nifi appellatois caufa de
ducimus pcedendü: goes finguleinquifi
tiões otra officiales hmot faciede fint finite cila fuerit:officialfit penit? abſolut9: pdicta
zterminetur infrafer meles cōputandos cō tiper nos fupra pceffa nō ad preteritavel pë
tinue finitis qdraginta dieb? infra quos de dencia fed adillatm quenüc incipiunt & que
bent inchoari inquifitões murta for: ipt offi decetero fiant intelligant indulta: et durent
ciales otra quos fiet inquificio vocent ao ví donecpnos in prima generali curia indicto
dendu fi voluerintteftiú iuraméta: tráfacto regno actoze oño celebranda quid ſup talib9.
botpefupradicto.nifi inquifitionis ipeg fen fieri debeatfit cognitü zdecifum . Dat vas
tencia fuerint terminate: illi officiales cotra lenvij.ll's Febroarij annodñí. BB.ccc.xxxj.
quos inquifitú fuerit ipo factofint liberatiz CQuapropter confirmantes in omnibust
penit? abfoluti.Ille bo officialis quip fen per oia prouifione predictā vobis z veſtrum
tencia aut per lapfuz tpos fuerit abſolutus cuilzdicimus & expreffe madam : quat proui
aliquas expenfas non foluat:ſed ſi nos vel of fioné prefcriptafuetis & Fuarı faciat ciuib9
Alfonsifecundi. XC
ethoib⁹ villarü regni pdictiput indictalŕa cuz cuiuflz eorüidě licite valeat appellare : et
continet: non otrafaciatis nec aliqué ɔ̃fa/ aplos feu tras dimifforias petere zalia q ſup
cerevel vemre pmitatis aliqua rõe. Datva eis illi fuerint opportuna : nec pro premiffis
tur accedere pfonafre intereffe die prefixa in quemlz factü fuerit:illü effectü iuris zeaz ro
loco vbiidez officialis domiciliat9 exiftit að bozis firmitatě hře decernim9 acfi coza ipis
audiědů z admitendü exceptões deffenliões inquifitonb9 vel peos feu in cor pitta factu
mos aût
Talia que pponerevoluerit coză eis: effet. Dandates per pites procuratozinřo
tenoze pitis firmiter inhibem9 ne ipi iudices eiufqs vifcefgerenti nec nō wufticis baiulis t
vel inquifitozes petat velpetere valeat ab of indicib9 inquifitorib9 ac vniuerfis fingulis
ficiali contra qué inqretur puiſionez aliqua officialib? nříspñtib? futuris:q pfitez con
vel falaríuz pro accedendo adlocum ipm vel ceffioné nřaz teneat firmiter zobkuent znō
pro ftando in illo: aut pferendo fniavel alio Queniant nec aliquëɔ̃uenire pmitāt aliqrõe
étiam quouis modo: nifi illo in quo pro fuis in cui rei teftimoniu pñtez cartā nŕaz inde
demeritis fuerit cōdénatus per fniam que in fieri iuffimus figillo nro appenditio coitam.
rem tranfiuerit iudicata:in cuius rei teftimo Dat valé.iij.kl.augufti.a.d . AÐ.ccc.xxxij .
niú pñtem cartā nŕam indefieri z figillo não
pendenti iuffimus comuniri. Daťvaleñ.ij. CDecodem . XLVI:
7
Priuilegiaas
Intentiōis nfe exiftere at velle op fcripture cia vel baiulus feu locunt alteri cozam quo
talie expeſe ſcriptorü as fieri cotigerit rōne fuerit appellatuz petiti apli feu lře dimiffo
dictarúinquifitiōnz vlc ad publicationé ea rie requilite ex facultatep nos eis pitita pof
ruz:foluant per nos non per officiales pres fint & teneant appllatões audire:aplos feu li
dictos:f3 fi officiales contra quos fit inquifi teras dimifforias tradere: pceffuz cõpiobas
tio poft publicationez predicta petierint co refeu aprobari facere tip3 claudere: & eaoia
pia prodefenfionefua proceffus dicte inquifi ad nosvel ad illú ad quem appellatio emiſſa
tions:teneant foluere ſalariú tranfüpti éozű fueritdeftinare put hec in dicta carta níala
que pecierint ea caufa.Et hoc ficfieri fery cius ptinent.Wolètes etiá nuncɔgruûreme
narivolumus vfqz ad curia generalé prímo diuz adhibere ne defectu proceffuú dictaruz
per nosincolis regni valen celebranda.Ue inquiſitionü ǝtinguat fup premiffis impedi
runtñficelebratōez dicte curie vltra pumuz mentů apponi:eapropter cum pñti carta nŕa
zobferuari adicto fefto in antea vfqz ad pus quo officialis feu officiales ptra quos fuerit
maz celebratōem generalis curiefupradicte. inquifitú fuú domiciliú tenuerit feu tenuerit
Quapropter vobis 7 cuilibz vrm Talis offi vt eft dictuz. Quiquidē notarius proceffum
cialibonřis prefentib9 z futuris dicim⁹ Tex/ feu pceffus ipos teneat zcuftodiat diligéter
preſſe mandam? quat declarationé z puiſio vt ex ipis tam fup appellatiomb⁹ officialiuz
nem nram þmōi teneatis & firmiter obferue 4 at's inibi copia beatur:nec cop indigentia
tis vt fuperi⁹ ptinetur otra cam nullaten? pretactiofficiales in proffequendis appella/
Dat valeñviij.idus febzoarij anno
vematis . tiöib9 vel negocijs iparinquifitioni difpen
dňí. MD.ccc.xxxij. diuz patiant. Dandates quibufcüqs iudi?
ciatulerint zea lata ante vel poft appellatio <futuris o predicta oia faciant inuiolabilr
nem emiffaz non relictisvel datis aplis feu li obfuari vtfùpius Įtinetur :& non contraues
ter dimifforijs appellati nec examiato clau niantnec aliquépuenire pmitāt:in cuius rei
Toproceffuta ciuitate villa vel loco in qua vel teftimoniu pitez cartanfaz inde fieritfigil
quo officialis condénatusfuuz domiciliu fo lonão pédenti iuffim ?cōiri. Dat valeni.vuj.
uet difcefferint : dictus officialis in preſencia idus febzoarij anno dm.AB.ccc.xxxij.
fufticievel baiuli loci fui aut tenentis locú cu
Decodem. XLVIII.
inflz cozunde licite valeat appellare et aptos
feu Ifas dimifforias petere zalía que fup eis salfonfus di gra rex aragonú
Illis fuerint opportuna :nec pro premiffis vel valen zč. atendetes plz ptraoffi
fingulis ipm opporteat vel teneatur inquifi ciales nros ciuitatis ïaliomuz lo
toles expeterevel extra locum fuuz prefentia copпfor regni valedebeat iuxta
iporuz iudicũ vel inquifitor adire : giuſti ordinatöez ? formã in foro valeñ ¿tentamin
Alfonsi fecundi. Xa
quiri et procedi ſup regimine officiozuz ipos vfitatú cómiffiones feu delegatiões facere ci
rum adminiftrationib9 cozunde:nostādes uib9ſeu hitatoub9 ciuitatis villarú zlocozů
cetfup eis moduz côgruũ impartiri ne dict? predictor fup diffinitōib9feu gftionib9emer
officialib circa legitimas deffenfiones cozű gentib9ex copoti tutelarú curárú manumif
rafacultas fubtrahi valcat aut difpendiofis foziarú focietatuinter aliquosöctaruz in ar
ocafionibus agrauentur:quo arca volentes tedaperie feu mercimoniogvlin alio quolz
vtregiam decet beniuolentiam ad euitan / officiofiue arte:z etiá fup extimatiõib vel di
dum dicto:uz officialiuz difpendiofa graua ùiſionib9 bonox inmobilű aut ſedétiú inter
mina z eozum inocentiá fuis cafib9 oftenden aliquos cōiü fiue ex fucceffione o alia qualz
dam vt cöuenit prouidere :fic ad humilem fu roe: quarücomiffionu feu delegatiōuz aucte
pplicationéproparte turator z pobozű hos per dictos comiffarios feu delegatos diffini
minuz vniuerfitatis ciuitatis valeñ & alioшug tões taftiones côpotor predictor z extima
kocop nŕowz eiufdez regni per nost noftros tiones diuifiones bonor ad quacúc quáti
cum prefenti carta noſtra ducimus puidens tatem afcenderent feu valozēdiuerfis tpozi/
dum :q in proceffibus inquifitionu predicta b⁹ atq vicib⁹abic impedimento aliquo co
rum: que de prefenti fiunt z fient cotraoffi fueuerint diffiniri. Verütamen iufticiadicté
fuerint publicate detur copiade eifdé illi feu puullegi fereniffimi di regis petri clare me
illis er dictis officialibus contra quosfacta mozie auinfi:p qo iufticijs ciuitatis villarū
fuerit fihoc duxerint requirendü . Et nihilo locor predictordiffinitio feu decifio caruz
minus poft ipam publicationeper inquifito vel negocio ciuiliú fümā quingéto folor
resad hocdeputatos ſeu diputandos cozum excedettű abfqz confilio filiarior eft penits
defenfiones legitime admitatur: poffint etiã interdicta:dubitantes hoc eis fore licitó aut
dictiofficiales poft ipfam publicationEM DE permiffuz in cafib9fupradicts:aduob annis
facto ponerefivoluerint z teftes pducereſu atrapdictas diffinitões iuxta predictüvfum
per eis :publicatõe predicta in aliquo non ob terminari non finüt in fuis comiffionib9 op
ftante . Dandamus procuratozí não eiufqs ponendo o collecto negocio p eofde comiffa
dicto iufticia vel alijs iufticijs villarum i lo res & merces qualcü‹ prout eft eis licitūrp
cozuz predictor funt vel fuerint delegati:dif miffum vin dicto priinlegio cōtinetur.Dat
finitiones feu queftiones ipas rearuz fingu valeñ.vij.idus feb20arija.dñt.m.cccxxxij .
las aucte ipfius delegationis etiam fiquanti
de ipis dictis iufticis relationem fieri autdi Zfonfus deigra rex aragonuz të
ctozum confiliario cöfiliú expectari. Abās dilecto cöfiliario z camerario não
alij baiulogenerali eiufdéz regni qui pro të uerfitatis ciuitatis valeni de quatuo? cöfilia
poze fueritfaluté zdilectionem . Cum intelle rijs in officio laborator feu ortolanoz dicté
xerimus quãdoq côtingere o fal falinarum ciuitatisvalen eligédis fub forma fubfcripta
nfaru albuferieciuitatis valeñ adeo diminu coceffionez feciffe cum alia carta nra vt in ea
tur zin quatitate modica repitur q ad vſuz facius cötinetur: et nunc pro partedictor in
ciuiū z hītatozūdicte ciuitatis ſal neceffariú ratozum pzobozű hoim z vniuerfitatis dicte
non fufficit nechabetur:z ex hoc dicti ciuest cinitatis fuerit nobis fuppliciter poftulati
bitatozes difpendiú patiank : precipue cum ocum officia feu minifteria fubfcriptav3 ar
in ciuitate ipa fit phibitú ne alio falevecito genteriozuz blanqueriozüz ols aluders fiue
vti poffint:idarco ad huilem fupplicationez pergaminers no fint de nŭero illozű miniſte
proparte iurator z pbozú hoim et vniuerfi rior artifición officioz z arcú dicte.ciuitas
tatis dicte ciuitatis nobis exhibitā: volentes tis ex quox quolz qtuo? cöfiliarij iuxta privi
impremiffis opportunü remediú adhiberefic legiú ciuitatis poffint debent eligifiueponi
duximus puidēduz ita œ anno quolz opo2/ necinter alia côtenta z noinata in priuilegio
tuno tépoze vz infra menfes tuli feu augufti ipo fup boc per illuftriffimü düz regé petruz
vos afumptis vobis aliquib9 ex iuratis dicte clarememozie auú nŕm indultú nominentur
ciuitatis recognito fale qö tunc erit in fali feu etiam exprimantur: dicta officia feu mi
1
nis albuferie fupradicte: fi videbit ip3 fal ad nifteria argenterioz blanğriozű z dels alu
vluz dictox ciuiuz zhitator non plene fuffi/ ders fiue pergaminers:qui plures funt nuero
cerepro anni tépoze tunc fequets :in hoc cafu in dicta ciuitate : cöfiliarys ipis ex fe hendis
vosconftituatisz affignetis empton feu em nofcant plurimuz indigere: dignaremur pró
ptorib9feu tenentib9 gabellaz dicti falis cer cozú vtilitate ſubſcriptam gram facere &con
tuz terminuz ſiue diem quo procurauerint z filiarios predictos habendi eis licentiam im
habuerint in dicta ciuitate fal neceffariuz in partiri. Ea propter nos dictefupplicatōi cō
ea quantitate que vltra fal dictaruz falinaz defcentes benigne: per nos infos cumpre
recognitus fuerit feu compertuz defficere p fenti priuilegioſtatium? ¿¿cedim ? gratiofe
vfu auitatis predicte:ita o hocprocuraue/ goecefo predicti argentarij p fez blangrijp
rint cuz effectu ante fal ex caufa er dictis ſa fer et aluderij fiue pgaminerij p fe poffint eli
linis deffecerit vel eo indigeat ciuitas predie gereer fe anno quolzhere v3 qolz exdictis.
eta . Sivero emptores auttenentes dictam trib9 officijs qtuoz pbos hoies qui cöfiliarij
guabellam prefatifalis hoc non adimpleue appellent.fub modo forma z termino qb9er
rint:vostranfacto dicto termino fiue diepre alijs minifterijs artificis officijs cartib9di
dictis ciuibus cöcedatis & licentiam cöferas cteciuitat} debet cöfiliary eligi atqz poni :q :
tis vt de fale alio vndecus voluerint poffint de qtuoz pfiliarij fint electi in quolz officio
deferrefeu deferrifacere ad ipam ciuitatem fupradicto pftito iuraméto iuxta fořaz priui
pro vfu eoz: vel etiam ad vendendü inquatú legij plibati vtāt zvti poffint in oib97pola
Occurret neceffariuz poffit fuficere anno tpo put alij pfiliarij vtenfz vti debuerit iuxtadi
Quare volumus ac vobis dicimust manda ctiprinlegij Fiez atqz forma:nō obſtate oin
mus quat hancprouifioné nŕam teneatis et po priuilegio vel alijs inde pfectis de officio
obferuetis zobferuari faciatis fub formafu
feu minifterijs argétario:ű vel aliozű pnomi
perius expreffata.Dat valeñviij.idus febro natorüficut de alijs minifteris artifficijs of
arij anno dni..ccc.xxxij . icijs zartib9 ibi expreffe noïatis ſpālis méco
nofit facta.Abadam? igitur per preſens prí
C › officia argentariozublan uilegiünfz,pcuratozib eozüqz vicefgerétib9
queríorú zaluderio, ficut alij artifices eli tufticisbaiulis ceterifqs officialib9 přis pre
gantfuos cöfiliarios annuatim . LIII fentib? z futuris q hanć gřazr conceffionez
m úú
Priuilegia
nraz firmā habeatz obfuent ac faciat inuio poffint veldebeat obuiare:idcirco volumus
labilr obfuari:et ptra eaz non veniāt nec ali acvobis & fingulis veſtrū dicimus texpreſſe
quez strauenenire pmitant:in cuius rei teſti mandam⁹ quatenus in hijs que dicta elonga
momúpñtem cartam nřaz inde fieri z figillo menta fozis predictisvel alicui eorum obuia
não pendenti iuffim ? cömuniri. Dat valen. renoſcane vel cótrafor fuiffe coceffa:elon/
viij.idus febroarij anno dñí. AB.ccc.xxxij. gamenta ipa minime obferuetis nec obferua
trahi frumentú rozdeū pro ciuitate z regno calib9 quibus de fozopredicto feruari nõde,
valen : LIIII. beant cobertione debita cōpellatis prout de
fita poffitexhigi no folú ab eis qui fuerintin Ceblada in erba per reuedito
uenti ludendo :fed etiá abillis quib9 vere pro res poffint emi precio adenantato fubpenis
baripoterit eos lufiffedie qua cozaz iufticia ibidez appofitis. LVIII.
fuerint acufatí. LVII
Zfonfusdei grarer aragonu va
salfonfus dei gra rex aragonú len rc.Atendentes onfe ferenita
valen zc.Atendentes per nuntios tis follicitudo remedijs inuigilat
ciuitatis valen nouiter ad noſtrā fubiector:nec ceffam inquirerefi
quolcüqz diligéti indagatiõe pquirat: 7 penā cia pdictar emptionů vfqz ad octo méſes a té
in dicto coto adiectá tam ab illis quos lüden pozedat pñtis prouiſiõis numerandos : ipis
doreperierit & alijs quos fibi lufiffe conftite aut idonee affecuratib?o in fine dicti téporis
rit die qua vt predicit de ludédo cora eo exti foluět emptorib9 precía antedicta. Inhibens
terint acufati extozqat fiue petat . Nos eniz tes mihiloming decetero cöfimiles cotractus
pitis ftatutinři tenoze quofcunqs quos Die fierivltra penaa iure cōtra dardanariosins
qua vt predicitur de ludédo coza eodé iufti ftituta: věditorib9 rei vendite z emptoribus
ciaextiterint acufati lufiffe repertu extiterit precy admiffionis penā nihiloi? imponentes
in penain dicto coto appoſita incurriffe cens Abadamus igitur oibus officialibusnřisvt
•
femus:ac fidicto iufticia viděte ludú actualr bac noftra prouifiōez nŕmą edictú obſervét
exercerent. Abandātes per pñtez cartā no faciat inuiolabil'r obfuari : zöfaciétib?pe
fraz dicto iufticie quať itatútú ním hmỏi et nastaa nobis caiure impofitas exhigendo
indefieri tufſim? não figillo munitas. Datú D riagñali qua regnicolis regniva/
Priuilegia
len celebrauimus.cuz carta nŕafigillo pende lomin? cöcedétes de bijs que curtenoftre
ti munita dať valeñ.ir.ll's nouembris anno prouenire debuerint ex illis qui cotra inhibis
oni.AB.cccxxix.ac propioiuraméto vallata tionem predicta bladů a dictis ciuitate et res
ftatuiffe ac etia ozdinaffe o nullú bladū dece gno extraxerint perfonis tñ ipforü extrahen
tero extraheretur de ciuitate et regno predis tuum fubiacentib9 mercedi noftre: habeat di
ctís citra vel vltra faxonā:nec nos poffemus cti iurati medietatez z nos reſiduam medies
+
aut deberemus extractionez alicuius bladij dietaté deductis tñ pamit9 expenſis in arma
cui concedere diu guerram cum farrace tiōe:qua rõne premiffa facere valeant ralis
niscontigeret nos habere:nifi ad poftulatio premiffa tangentibus fiëdis per iuratos pie
nem dumtaxat ciuitatis regni predicti: vel dictos:qua medietatez nobis pertinenté aco
nifi treuga cu farracenis hmot haberem9: in cipiat pro parte noftre curie baiul? regni va
quo etia cafuduraret inhibitō dictibladí do leu prelibatus. Abadamus igitur eide batulo
necipa treugua in ciuitate vale effervocepre generali ceterifq3 officialibus noftris pūtīb⁹
coispublice diuulgata z cũ alia carta noftra futuris o coceffioné hmōi teneat firmiter
dat valen.rvuj . ll's febzoarij anno predicto zobferuent non cötraueniant nec aliquem
cocefiffe ac facultaté plenaria cotuliffe tura, côtrauenire permittat aliqua ratione : in cu
tis zprobis hoib9dicte ciuitatis vt durante ius rei teftimoniüpitem inde fieri tuffimus
inhibitionepredicta poffent armare lembos figillo noftro munitam.Dat in farrione al
zalia vaffella côtra extrahetes blada tāadi dea turolų.vij.kľúný.A.d.AB.cccxxxiij.
ctoregno valen aparte ipius vltrafaros
naz: cótra eos velut trägreffores inhibitio nullushabitatoz ciuitatis
nis predicte procedere perfonas barchas autville vel loci regni audeat fe facere hoiez
zalia vaffella in quib9 bladuz hmõi tranfuee vel vaffallum alicuius nobilis militis vel al
retur ac ipm bladuz tres alias capere:q oia teri9: de armis prohibitis auferēdis. LX.
ipi iurativel capientes illa tenerentur trade Lfonfus bei grarex aragonú vas
renfobatulogñali:vt perfonis fubiacentib9 len rc.dilecto fuo iufticie quitatis
nře voluntatis arbitrio et mercedi:blada et valen in criminalib9 vel eius locat
alia cozũ bona velut ipo facto fifco não comi falutem & graz.Kem grauez & val
Ta deductis inde prius expéfis in armatione de pernitiofam exemplo in dicta ciuitateva/
predicta'z alijs premiffa tangentib9 per ipos len audiuim perpetratam : qlz fomus valen
iuratos factis noftro erarioapplicarentur. q etiam ratio naturalis deiudicat manifefte
Declarato o ipi iurati prefente dicto baiu prohibeat ne ciues & habitatores cuitatis v
lodeducerent primitus de premiffis ac fibire locomum regaliú regnivalen: cü nobis fintvin
tinerent quátitaté ad quaafcéderét fumpt? culo fidelitatis aftricti: efficiantur homines
predicti reis deductis fotu refiduŭ traderet aliozű: atamé nōnulli ciuitat) piectatetanc
proparte nře curie baiulo memozato : prout debite fidelitatis obliti:ſe nobiliú militü et a
bec zalia indictis cartis nŕis feriofi9 descris lioz ciuiu faciüt hoicst vaffallos quis reue
bunk.huc aut ppte iurator ac pboz hoi ranō fint illor mercenarij et domeſtici atq
nu ciuitatis pdicte fuit nobis cũ inftácia ſup cōtinui comefales vel in cop domib9 iugiter
plicatú vt cũ in ciuitate zregno predictis an cōmozātes.Cú añt talia qdñų nří cōtéptum
nopterito magnabladiviguerit careftia ans pariút z infidelitatis quodamodo non effus
no fufo maio: aut filis ſperek niſi ſuper eo giüt:debeam⁹ a ditioe regia prorfus euellere
puideatde remedio cõpetenti : dignaremur iccirco vobis districtepcipiédo mādam? qt
firmado premiffa z alia pcedédo falubater vifis pñtib9 faciat) in ciuitatepdicta voceps
puidere:nos bo fupplicatiōihmoifauozabi conis publice diuulgari acet phiberi ne aliq
fr inclinati pmiffa oia cõfirmado : cócedim? milites & alij contra for valevel eis additio
turatis ac probis hoibus fupradictis ne a dis nem aliquos vicinos z habitatozes ciuitatis
ta ciuitate vel regno tam citra vltrafaro predicte quifint homines nŕi audeat recipe
nã nifi in cafibus fupradictis bladuz aliquod in homines vel vaffallos aut in cor ptectiõe
per aliqué extrahatur . Eildem iuratis nihi gnidatico feu comada: nec quis homo necɔ̃
Alfonfifecundi. XCII
dictúforü vel ei9 additionem fe audeat face ftatim fup boc preconizatione que conuenit
re alteri? hoiem vel vaffallu:aut fe cöftituere fi predictos vel alios quofcunqz in dicta ciui
in eius protectione comada feu guidatico:ad tate inueneritis arma portates: ca illis proti
iecta in quolz penanãoarbitrio infligenda: nus aufferatis tablatà nullaten reftituatis
Etmibiloi, vos cotra illos qui antedictă pe quinimo ea laceretis protin fragatis:zal's
conizationé vel poft aliquos in hoies vel vaf taliter cōtra illos rigozé fozi z cōluctudinis
fallos receperint cótra four additioné pre/ obferuetis o inefrenata illo malicia copel
dicta abfq ftrepitu et figura iudicij fortiter catur z ceffent ſcádala ex armozú audatia p
procedatis z veritate coperta illos protāno uentura. Pos emper pñtes mādam iuratis
tabili crimine z enormi pena arbitraria tam ciuitatis valen ſub pena indignatiõis noftre
rigidapuniatis qaly pene formidine a fimi fortiter diftricte o vobis in premiffis oib9
lib9 arceatur.Dis aut illos hoies nrosvici expediedis ac etiâ exequédis affiftat follicite
nost habitatores ciuitatis pretacte qui fe di cofilio auxílio &fauore.Scituri o fi vos aut
xerint vel facti fuerint militú ciuiü vel alior dicti iurati tímozeodio vel fauore aut als in
boies aut vaffallifeu in eozum comanda vel pmiffis aut aliquo predictor necligétes fue
guidatico cöftituti: protinus capiatis et tam ritis vel remiffi: id vro et illor defectui atc
diu captos teneatisdonec a nobis aliud rece culpe non inmerito afcribemus : & proinde in
peritis in mãdatis: vt contra cos poffimus perfonis bonisvos fortiter puniem ? : cum
procedereprout viderim? expedire: CEtq predicta velim ad litteram cöftanter z firmi
propter rixaru badigia nüc in dicta ciuitate ter obferuari no expectata fecundavl'alia iuf
fuborta neceffariü eft nüccongrua adhibere fiōe:cü de certafciétia z cófulte ac puffiõe fe
remedia: volumus z vobis fub pena indigna cuda mādatum bmōi faciamus.Datturolij
tionis noftre diſtricte mādamus quat facta xiiij.kl's ſeptēbzis.Anno dñí . AD.cccxxxiuj.
1..
Priuilegia
fis per fereniffimuz dñzrege pe expedire . Ita v3 9 oths fumpt? qui fiet pro
hmoi armametis deducantur & exfoluantur
trum fecundum quifuit fili97fuc
ceffoz pzorime dicti dñi regis alfo is captis per eos & vt premittitur confifca
fifecundi. tis.De toto verorefiduo folutis priusfum
tibus inde factis:habeat curianfa medieta
tem & reliquâ ciuitas antedicta: vt circa obf
Beneralis inhibitio de non er
uationě dicti ftatuti nří z premiffozuz cufto
trabendis bladis a regnofub penis ibi appo diam diligenti vigilet z intendat. Et hocnō
fitis: q ciuitas poffit armare contra extras foluz obferuarivolumus ad futura:f3 ad l/
bentes. •I• la etiã armaméta que ta factafunt per ipam
ciuitaté pro hmỗi cuſtodia faciéda .Quo ar
agram : Sagar búa qzfigilla nřa regia nödü facta fuerunt pñtes
ordinem z futuro2uz prouidet qualitatez :vt fufta no poffit in riuo fieri a ponte de quart
bincfumpto cófilio aduerfus afperitate tem vfqz ad locú vbi affuetü eft exaguari trepo/
pozis cōgruum adhibeat remediu z cautelaz nifulta:et o fup hoc poffit impom pena per
quatuz igitur téporis adhuc recens iactura iufticiam Tiuratos. II.
preteritifterelitatis calamitas nüc vigētis Etrus del gra rex aragonů valeñ.
noscirca hec reddere debeat cautiores expe c.fidelib9 fuis iufticijs ziuratis
riétia euidés circa deffectú grani z victualiú ciuitatis valen faluté í gřáz.Cuz
S
LOUD preteritozum diſpendia cautiozes
in regnis e terris nŕis qui hacten? viguit et
iugiter amplius vigere profpicim apertis in nos reddere debeant ad futura: ppterea q
dicijs manifeftat.Wolentes itaq huic defe cōgeries fufte marmota vulgariter appellas
aliozuz in quibus predicta inhibita vehebun tuimus & mādam? quat nulli fit licitũ dictaz
tur feu poztabūtur : zcofifcationis etiareru cōgerie fufte fiue marmotam facerével pone
oiuz aliarü querepta fuerint in aialibus va rein dicto fluuiofiue eius litonb9 ei propin/
fis lignis & alijs quibufcüc vehiculis contra quis:de locovz in quo fit? eft posloci de ärt
facientibus imponetes: mibiloi? perfone ip vfqz ad locu vbi affueta eft ipa fuſta dedico
fozuz fubiaceant noftre iufticie vel mercedi. fluuio extrahi zin terra repom fiue exagua
CEt vt predicta valeat melius cuftodiri:vo ni.Et vt predicta meli obferuentur volum?
bis fidelibus noftris iuratis z probis hoib? ac vobis mādamus ? poteſtatē plenariā ims
civitatis valen er núc plena licentia & facul/ partimur q vos poffits cotrafacientib9 pé
rint tocupauerint maiorem partem annone ns enla dita ciutat fila impoficiono esleua
zoidei regni valen ſupradicti: et nos depâti da deles carns: e q lo pes acoftumat durat la
ad ciuitaté accedamus eandé in qua debem9 impofitio fia releuat deles carns: e & cafcuna
regnicolis dicti regni gñalez curia celebzare cabeça fia ſtimada a cert pes : Eladita vní
ad qua cóuenire debet diuerfozü gétiuz mul uerfitat per les rahons deffus expreffades no
titudo:ícarco vt vos auctoritate nra in cui puſca releuar la dita impoficio : ne ecarapuſ
tate predicta et eius terminis poffitis acota canideia releuar lopes ne fer les altres co
refeu certú preciú ponere eifdë: et quecunc fes per los dits carnicers demanades comp
ftatuta zordinationes facerefuper eis q du aquells fe fegueren es pogueffen feguir molts
ret ad vřelíbitů volütatis licetia plenú pof fraus edanmatges ala dita vniuerfitate als
Te vobis pitib impartimur.ABādantes per fingtars de aquella:fegos qta es ftat atrobat
pñtes gerentiuices procuratoris in dictores per experiencia e lo ceffament de fer e tallar
grovale z baiulo gňali eiufdem regni:necnō les dites carns cominat per losdits carnices
fufticijs in criminali z ciuili civitatis eiuſdez rsfiade mal exépli edānos e iniurios ala co
quat quifas eox cõpellat omfis fingulos em fa publica en manera de manipoli e guabella
prozes dicte annone z ozei ad poztādu de lo o de introdubir careftia enla dita ciutat con
cis quibuflz dicti regni ad ciuitaté predictaz tra publica vtilitat: maiomét com lofenyoz
annonāc ordeuz iuxta ftatuto zoidinatio reyfiataenlo regne de valencia e dinsbreus
num per vos factor cōtinentiaz & tenozem : diesdeia effer enla ciutat: e aptals empient/
que per eos reor quelz precipim obferuari ments iniuriofos e danofos ala coſa publica
Datinvilla fanctimathei octauoll's augus no degen romanir fens pena e prouifiodegu
fti.Annodni.Ab.cccxxxvj.
da. Berço los hōzats en berenguer dalmau
iufticia dela ciutat de valencia enlo criminal
Regia confirmatio ozdinatio cen bernat de valdaura iufticia élo ciuil;e en
nufactar cōtra carnifices per cöfiliú ciuta berthomeu matoles een macari mútaner :
tis rq etiãpoffit alias de nouo facere. VII endomingo de claramōt:e en berthomeu fas
spetrus dei gra rex aragonum rango e en guillemde spigoll iurats dela dita
valen zc. Atendentes iufticias in ciutat e tot lo cõfell Bla ciutat apellat e aple
criminali zciuili turatos z cõfiliá guat enles cafes dela cõfrariade fent iacme fe
ciuitatis valen: andlátes propter
gōsqes acoftumat cõfell apleguar e aiuftar
aduentü nŕzvt carniú copia in dicta ciuitate feren venir dauāt fi en ponç corts en bertolo
repiat:zmalitie carnifici eiufdé ciuitatisva meu belli en jacme draper/en bit bzuzen fran
leat comode puideri: ordinaffe capitulafub cefchroig/en perede fals en miqlbarral /en
fequétia . Die veneris intitulata.xiij.kt's au guillem piquer/en garcia figueres en pereco
gufti.Annooni.AD.cccxxxvj.Com la vní mes/en berenguer monfar/en ramo fent tuft
uerfitat dela ciutatdevalen per vrget neceffi en gnillemo martie en pere molla carnicers
tate euident vtilitat dela ciutat e per pagar dela dita ciutat: e manaré a aquells prefents
losdeutes de aquella hagut cofell è deliberas per fieper llurs cōpanyons quedeffacen e ta
cio plenera moltes vegades ab lo cöfell dela llen carns enla dita ciutat cötinuamet fegōs
dita ciutat haia ordenat quela impoficio de que ha acoftumat : donất cõplimet de carns
les carns romangua es culla enla dita ciu ales getsfots pena de.c.mozabatins do? pas
tate enlos lochs dela cotribucio de aquellas gados per cafcu carnicer qui cōtra lodit ma
la qual es la venuda a vn any qui começa ens namét vindra:la meytat al fenyoz reye la al
loplent día de huy: com la impofitio dels bla tra meytat ala ciutat:e fignificaré a aquells
tsfia leuada dela dita ciutat e la impoficio que fi lodit manamēt no tindran fera enātat
del vi fedeiareleuar dela dita ciutat élo mes cotra aquells oltra la dita pena per la mane
desetembre pamer vinent:e los carnicers da ra côtéguda en certs capitols côtra aquells
quella ciutat digué e haien dit manifeftat co ozdenats a punir la llur cōtumacia e malicia
minat e pteftat ab fcripturae de para mol los quals capítols enlo preſent día ordenarë
tes vegades que no deffaran ni talla. an car fegons ques ſegueix,CDzmeramēt ordena
Petrifecundi. XCVI
ren e ftabliren los dits iufticies iurats econ da habere robo:is firmitate. Abādātes pro
fell quefi los dits carnicers ceffarandefer e curatori gñali eiufqz vicefgeretibus iufticys
tallar carns:e lo manamēt damōtdit nocō / baiulis muſtaçaffijs ceterifqz alijs officialib?
pliran quevltra ladita pena fien priuats per vel cor locat & fubditis nŕis pitibus & futu
tors temps fens fperaça de remiffio gra op ris: predicta capitula fupza ozdinatar etiâ
dodevlar de offici 8 carnicerede fer e tallar ordinanda fuper premiffis:et hmōi nŕazlaus
carns enladita ciutat een fon terme : eqno dationé approbatione ratificationez confir
pufqué hauer part ni copanghia ab algú car mationez firmas habeāt z obſeruét z faciat
nicer nemercader o per altra perfona qualfe per quofcüqz inmolabi'r obferuari :znō con
uulla qfia que baia parto copanghia enlos traueniat nec aliqué cōtrauenire permittāt
bestiars o carns que copiaraper rabo de ta aliqua rõne:in cui9 rei teftimoniú pñtez car?
llar enladita ciutat e en fon terme avsde co tam niam inde fieri figillo não pendenti wuf
piaro vědre bestiarse qlq qual côtra lo pre 'in villa fancti mathei
fimus comuniri . Dat
per tots temps . Cte que los carnicersqui Ciurati zprobi homines ciui
ceffara de fer e tallar carns fegons quedites tatis poffint ftatuere rozdinare q equi et ar
perden la franqfa efraqueles quels ciutada mano extrahantur a ciuitate. VII.
carns fegons q dit és e tots los bens roman relatu o aliqui conātes in regno valen ziza
guen e fien obligats a tots dans meffiōse in niaz feminare: műire nitútur aliqua fufpitio
terefes que perlo dit ceffamét fdeuédria ala fa caftra in dicto regno cofiftétia armis et a
dita ciutat èals copiados dela dita impofi lys apparatib9:zocculte extrahüt seu extras ™
cio:e que en cōtinét per hauer ſatiſfactio dis bi faciuntdeciuitate valen equos varma ap
ditsdans meffions e intereffes en fon carsq ta ad tuitioné z munitiōez hoim vel equoruz
Isbens deaquells qui ceffara en tallar carns iccirco volétes in predictis prout cõuenit p
fien fcrits e emparats.CJtem que los carní uidere.cũpñtilŕanravobis cedim9 facul
cers qui ceffara fer e tallar carns fegons que tatě plenariaz impartimur & poffitis ftatue
dit es fien presos en perſona e ftiguen prefos rez ftatuta z ozdinationes facere quedurét
대
entroſatiſfactio deguda hagen feta . Punc ad vřelibitu voluntatis fuper nõ extrahēdis
CO
pro parte dicto iuratozum z pzobozű hoim a dicta ciuitate vel terminis fuis equis vl'ar
It
dicte ciuitatis fuerit nobis humilr fupplica mis aptis ad tuitiōez hoim vel equor vel a
19
tum vt dicta capitular oia in eis cōtenta lau lijs ofenfionis defenfionis feu alterius genes
ts dare approbare ratificare z cöfirmaredebe ris cuiufcücz pro ducédis feu portandis ipis
nignitate regiadignaremur:iccirco cöfidera equis z armis ad aliqua loca tā intra ex
58 tradictú regnü:nifi ad locuz vel loca que ad
teso malicus boim obuiāduz exiſtit: tenoze
16 pitis ex certa fciétia laudam⁹ approbamus cognitiōez vřídíctor iuratozú vel illius feu
F
ratificamus cöfirmamus dicta capitula et illor cui feu quib9 hozũ cuftodia cómiferitis
na oia in eis côtenta prout melis et plenis fupza fuerint no fufpecta: pena vro arbitrio impo
av cotinetur. Etnihiloi9 per pñtezdamus ¿ cō nentes träfgrefforib9 quibuſcüqz. C Cocedi
Is cedimus dictis iuratis z probis hoib? aucto mus vobis etiã o cuſtodiã equozũ varmor
at ritatez licétiá & plenú poffe ordinandi de nos predictozú poffitis comittere vni vel pluribs
ว
uo alia capitula á pro predictis eis vtiliavi ex probis hoibus ciuitatis predicte:cuivt qui
Is deanE:nos em quecus alia capitularipos bus vobis viſuz fuerit comittenda:qui pof
14 fuper predictis ordinada ex núc vt extúc lau fevro iuramétú facere teneant o in cuftodia
ré dam⁹ aprobam? z cōfirmamus : voletela di predict habebūt legalr atqz bene:nos em
13 •
cta capitula iam ordinata z deceteroordinas penas pet vos in dictis ftatutis apponédas
Priuilegia
a contrafacientibus abf remiffione aliqua bults dela eterea predictis: z vobis cantecef
per vos vel illúfeu illos cai feu quib9 dictam forib9 vřís in dictis tabulis erat cóceffum :et
cuftodia comiferitis exhigi volum9 z leuarı. ipe pro carnecería publica habeant: ridicta
Abadantes per prefentes gerentiuices pro platea dela exerea carneceria amodonon exi
curatous in regno valeñ necnō iufticis baiù ftat: quas quidé duas tabulas predictas trai
lis & alijs officialib9z ſubditis nřís q predis latas vt predicif beatis &poffideatis ppetuo
¿
cta ftatuta rozdinationes que & prout p vos per liberú ¿ frácuz alodiuz ad daduz vendes
facta fuerintferuent z faciat obferuari:z vo düz attributanduz val's alienāduz radom
bis & cuftodifiue cuftodibus fupradictis cuz nes dictas vřas volütates liberefaciendu
p vos vel eos fuerint reqfiti preftet fuper pie exceptis clicis & perfonis religiofis. Predis
dictis auxiliü cöfiliú z fauozez: nō expectato cta auté licétiavobis cedimus fine turis
a nobis aliquo mādamento . Dat valeñ.iij. preiudicio alieni . ADadantes per pñtes pro
nonas feptébris. Anno dñí.AÐ.cccxxxvI . curatorighali eiufqz vicefgerétib? baiulis i
fticis almutaçaffis ceterifqs officialib9 fub
De mutationeduarum tabula ditis nŕis vel cor locať pñtibus & futuris :q
rum carnecerie cũ auctoritate regia. VIII. predicta cóceffionez nŕaz firmā habeat rob
Querint vniuerfi nos petrus feruentefaciantper quofcüqz inшiolabiliter
dei grarex aragonú valeñ rc . Cō obferuari:¿ no cotraueniat nec aliqué côtra
fiderates you aliquid agitur per uenire permittat aliqua rõne: in cuius rei te
qo publica vtilitas fufcipit incre ftimoniú pñtez cartaz nřaz inde fieri figillo
mentú auctoritas regia fiue affenfus fi petā , nropendentiiuffim9 coiri.Dat valen pudie
tur fup éofunt liberali? cöcedendi: cũ igitur idus ſeptembris.Anno dñi.HD.cccxxXVI .
propartevříturator zprobox hoim àcto/
tius vniuerfitatis valen fuerit nobis humilr De confirmatione z conceſſio
fuplicatú o cũvos habeatis ex coceffione re nefororuz &puulegior facta cú iuramento
giaz habere cöfueueritis in dicta ciuitate iux Et de prestaciõe facramenti fidelitatis facti
ta poitadela eperea ciuitatis eiufde: v3 extra pfindicos ciuitatis & villapregni..IX.
menia ipius piofraco ac libero alodioduas Ureat vniuerfis q nos petrus dei
tabulas carnecerie vľſcindédi carnes: quas gra rex aragonu valen rc.Atéden
ex eoquia platea vbi dicte tabule funt &mul tes o lz iuxta puuilegia pilluftres
tum ftricta in tm q plures gétes que in ma progenitores nros reges aragonú
rivtunt cōgregant zvix poffint recipt in eas memone recolede indulta ciuitatiz regno va
dez: nedű ipe sed etiã träfeutes propter de lennos infra.xxx.dies poft nře cozonationis
collatiōez carniú z infectiōez indè prouenië infignia debuiffem9 in ciuitatevaleñ gñalé cu
tem tediu recipiút & grauamen: vultis muta ría celebraffe regnicolis dicti regni:verunitñ
refeu trafferre apud mercatumvalen z extra alis arduis:que nram pñtiam requirebat in
meniadicte ciuitatis:dignaremur vobis ip/ regno aragonú negocijs occupati : premiffa
fas tabulas addictü mercatü mutādi z trâf buc vfqz nequiuerum? adiplere: quis iurati z
1 ferendi oimoda pcedere facultaté: nos itaqs findiciciuitatis valeñ ad iuris eiuſdem ciuis
z vendantprout poterät vendi z ſcindi intą zinceptionis dicte curie gñalis;in qua quidë
T
Petrifecundi. XCVII
findicis ciuitati villag ato loco ipins regni in aliquo veniem? vel véire aliqué facié? aut
•
ſubſcripti z aliox címũ & hitanciù in ciuitate r mitemus rõe aliqfiue cã.CAd hec nos barto.
regno pdicto mititudie copiofa:idem iurati z mathoſes macari⁹ muntaneri:dñic9 de clara¿
findici nobis þúli fupplicarút vt foros valen. mõte: bartolo.farriano z guillermus deſpigo?
antiquos nouos libertates píulegia esp turati ciuitat) valen.guiller.de fcta coluba: ia
dictos pdeceffores nãos pceffa acbonos vfus cob9 ſcribe:rayműdus cofta:guill.mir :petrus
fuetudies cozūdé ipis pfirmare atqz pcedes colubi: miles: raym.de folerio: iohānes ſcribe:
redigremur: nos igf pdeceffor nroz femitas bernardus gomir bartol.fabze fenioz : DÑÍCUS
SEXE4221
cie largitaté vberi?pmerék & effecti funt digni baçoqs:adā de iaro ziacob9 de montealbofin
ASTR
vt grap nŕar progatia z spáli fauoris bñficio dici & pcuratozes vniuerfitatisdicte ciuitatis
pfruant:certificati pleniffime & inftructide fo valen.ber.fancij z bernar.deguffargues finde
ris pauilegijs libertatib9 pfuetudib9 r bonis cr pcuratozes vniuerfitatis ville pat.onicus
1ª
vfib⁹
: quos rá pdeceffores nři vobis hitaton de palaco &petr⁹ de bruſcha ſindici z pcurato
HO
num per vos factor cōtinentiaz & tenozem: diesdeia effer enla ciutat: e aptals emprent
que per eos reor quelz precipim obferuari ments iniuriofos e danofos ala cofa publica
Datinvilla fanctimathei octauo lt's augus no degen romanir fens pena e prouifiodegu
fti.Annodni.AB.cccxxxvj. da.Berçolos bōzats en berenguer dalmau
iufticiadela ciutat de valencia enlo criminal
uerfitat dela ciutatdevalen per vrget neceffi en guillemo martie en pere molla carnicers
tat eeuident vtilitat dela ciutat e per pagar dela dita ciutat: e manaré a aquells prefents
losdeutes de aquella hagut cofell e delibera per fi eper llurs cōpanyons quedeffacen e ta
cio plenera moltes vegades ab lo cöfell dela llen carns enla dita ciutat cōtinuamet fegōs
dita ciutat haia ordenat quela impoficio de que ha acoftumat : donat coplimet de carns
les carns romangua es culla enla dita ciu ales gets fots pena de.c.mozabatins do? pas
tate enlos lochs dela cötribucio de aquella: gados per cafcũ carnicer qui cōtralodit ma
la qual es ia venuda a vn any qui começa ens namét vindra:la meytat al fenyo? rey e la als
loplent día de huy:com la impofitio dels bla tra meytat ala ciutat:e fignificare a aquells
tsfía leuada dela dita ciutat e la impoficio que fi lodit manamēt no tindran fera enatat
del vi fedeiareleuar dela dita ciutat élo mes cotra aquells oltra la dita pena per la mane
de setembre pumer vinent:e los carnicers da ra côtéguda en certs capitols cotra aquells
quella ciutat digué e haien dit manifeftat co ozdenats a punir la llur cōtumacia e malicia
minate pteftat abfcripturae de par mol los quals capítols enloprefent día ordenarë
tes vegades que no deffaran ni talla, an car fegons ques fegueix, CDzimeramēt ordena
Petrifecundi. XCVI
ren e ftabliren los dits iufticies iuratsecon da habere robots firmitate. Abādātes pro
fell quefi los dits carnicers ceffaran defer e curatori ghali eiufqz vicefgeretibus iufticis
tallar carns:e lo manamēt damōt dit nocō / baiulis muftaçaffis ceterifqz alijs officialib?
pliran quevltra ladita pena fien priuats per vel cor locat fubditis nŕis pitibus & futus
tots temps fens fperaça de remiffio gra ops ris: predicta capitula fupra ordinatar etiâ
do devfar de offici 8 carnicer ede fer e tallar ordinanda fuper premiffis: et hmõi nŕazlaus
carns enladita ciutat een fon terme : eqno dationé approbatione ratificatione & confir
puſquéhauer part ni cõpanyhia ab algú car mationez firmas habeat z obferuet z faciat
nicer ne mercader o per altra perfona qualfe per quofcüqs inшolabılr obferuari :znōcon
uulla qfia que haia part o cōpanybia enlos trauenāt nec aliqué côtrauenire permittất
bestiars o carns que copzaraper rabo de ta aliqua röne:in cui9 rei teftimoniü pñtez car
llar enladita ciutat e en fon terme avsde co tam nŕam inde fieri z figillo não pendenti шf
piar o vědre bestiars: qlq qual côtra lo pie fimus comuniri . Datin villa fancti mathei
Tent ftatut amagadamet opalefa fabes o vin viij.ll's auguſti.Anno.d.AB. cccxxxvj .
gues: que fia exellat dela ciutat e de fon terme
per tots temps . Ité que los carnicersqui iurati z probi homines ciui
ceffara de fer e tallar carnsfegons quedites tatis poffint ftatuere z ozdinare & equi et ar
perden la franqfa efraqueles quels ciutada manoextrahantur a ciuitate. VII.
ns vehins devalēciaha en qlfeuol parts:eqy Etrus deigra rex aragonuzvaleñ
fia feta crida per tot lo regne; e q defet los c.fidelibus fuis iuratis probis
en leuades les cartes de franquea.CHtemq bominibus ciuitatis valeñ ſalutē
cta capitula iam ordinata z decetero ordinas penas per vos in dictis ftatutis apponēdas
Priuilegia
a contrafacientibus abf remiffione aliqua bulis dela exerea predictis: z vobis cantecef
per vos vel illú feu illos cui feu quib9 dictam fozib9 vřís in dictis tabulis erat coceffum:et
cuftodia comiferitis exhigi volum9r leuarı. ipe procarnecería publica habeant: ridicta
Abadantes per prefentes gerentiuices pro platea dela exerea carneceria amodo non exi
curatous in regno valeñ necnō iufticis baiù ftat:quas quidé duas tabulas predictas tral
lis zalijs officialib9 z fubditis nřís q predis latas vt predicif beatis poffideatis ppetuo
cta ftatuta zordinationes que & prout p vos per liberút frácuz alodiuz ad dâduz vendés
facta fuerintferuent z faciat obferuari:z vo dū z attributanduz vals alienāduz radom
bis & cuftodifiue cuftodibus fupradictis cuz nes z dictas vřas volütates liberefaciendu
p vos vel eos fuerint reqfiti preſtét fuper pie exceptis clicis & perfonis religioſis.redis
Dictis auxiliü cöfiliú z fauozez : nō expectato cta autě licétiávobis pcedimus fine turis
anobis aliquo mādamento . Dat valen.iij . preшudicio alieni . Abadantes per pñtes pro
nonas feptébris. Anno dñí. AÐ.cccxxXVI . curatorigñali eiufqz vicefgeretib9baiulis in
friciis almutaçaffis ceterifqs officialib9 Tſub
De mutatione duarum tabula ditisnŕis vel cop locat pñtibus futuris : q
rum carnecerie cũ auctoritate regia. VIII. predicta cóceffionez nŕaz firmā habeat rob
Querint vniuerfi nos petrus feruente faciant per quofcüqz inuiolabiliter
dei grarex aragonúvalen rc . Cō obferuari: no cotraueniat nec aliqué côtra
fiderates you aliquid agitur per uenire permittat aliqua rōne: in cuiusrei te
LETED
qo publicavtilitas fufcipit incre ftimoniú pñtez cartaz nŕaz inde fieri figillo
mentuauctoritas regia fiue affenfus fi peta nŕopendenti шuffim9 coiri.Dat valen pudie
tur fup éofunt liberali9 cöcedendi: cú igitur idus ſeptembris .Anno dñi.AD.cccxxxVI .
pro partevříшurator probox hoim acto
cius vniuerfitatis valen fueritnobishumilr De confirmatione z conceſſio
fuplicatú o cũ vos habeatis ex coceffione re nefo202uz & priuilegior facta cũ iuramento
giaz habere cöfueueritis in dicta ciuitate iux Et de prestatiõe facramenti fidelitatis facti
tapoitadela exerea ciuitatis eiuſdē: v3 extra pfindícos ciuitatis & villap regni...IX.
menia ipius pio fraco ac libero alodioduas Ureat vniuerfis q nospetrus dei
tabulas carnecerie vľ ſcindēdi carnes : quas gra rex aragonu valeń rc.Altéden
ex eoquia platea vbi dicte tabule funt emul řes 9 lz iuxta puuilegia p illuſtres
tum ftricta in tm q plures gétes que in ma progenitores nŕos reges aragonú
ri vtune cōgregant zvix poffint recipi in eas memone recolede indulta ciuitatic regno va
dez: z nedűipe fed etia trafeûtes propter de lennos infra.xxx.dies poft nŕe cozonationis
collatioez carniú z infectiõez inde prouenië infignia debuiffem9 in ciuitatevaleñ gñalé cu
tem tediu recipiút z grauamen : vultis muta ría celebraffe regnicolis dicti regni:verumtñ
refeu trafferre apud mercatumvaleń z extra alis arduis:que nŕam pñtiam requirebat in
meniadicte ciuitatis:dignaremur vobis ip/ regno aragonú negocis occupati : premiſſa
fas tabulas ad dictú mercatú mutādi z trāſ buc vfqz nequiuerum9 adiplere:quis iurati z
ferendi oimodā pcedere facultaté: nos itaqs findiciciuitatis valeñ ad iuris eiufdem ciuis
z vendantprout poterat vendi z ſcindi inta z inceptionis dicte curie gñalis:in qua quidë
Petrifecundi. XCVII
findicis ciuitat, villar ato locox ipins regni in aliquo veniem vel véire aliqué facié aut
•
fubfcripti ralior című r hitanciù in ciuitatez mitemus rõe alq fiue cã.CAd hec nos barto.
regno pdicto mititudie copiofa:idem iurati z mathoſes macari9 muntaneri:dñic9 de clara
findici nobis buli fupplicarut vt fo20s valeñ. mõte:bartolo.farriano z guillermus deſpigo?
antiquos nouos libertates & pulegia eis p turati ciuitat) valen.guiller.de ſcta coluba: ia
dictos pdeceffores nŕos ocella ac bonos vfus cob9fcribe:rayműdus cofta:guill.mir:petrus
¿ɔſuetudies eozūdé ipis ɔfirmare atq ɔcedes colubi:miles: raym.de folerio:iohanes ſcribe:
redigremur: nos igf pdeceffor nroz femitas bernardus gomir:bartol.fabze ſenio2 : Dñicus
laudabiles imitātes inherētes veſtigis cozű de mõtefono: beregari9 de codinachs:romeus
dē:iuſtū arbitramurr equũ z ex iufticiedebito gueraldi: ber.comitis:iacob? tolfani: bernar.
acotute tenemur vt leges & fozos antiquos et Johanis guiller.de magencofa: guiller.rabaça
nouos editos p coldé: acpceffiõest priuilegia diaperius: berengari⁹de podio: arnaldus del
pipos indulta inuiolabilŕ obfuemus: fidera box: onicus de cedrelles : gregonusfunonis :
clari multa z ardua nobis et nřis pdecefforib9 gueraldi:guiller.de mõteffono: acob laupart
accepta Fuicia pititerüt:ex qb regal munifice guiller.mathei:michael de turri:michael de ra
cie largitaté vberi? pmeret effecti funt digni baçoqs:ada de iaroziacob de montealbofin
vt grap nŕap piogatia z ſpali fauoris bñficio dici pcuratores vniuerfitatisdicte ciuitatis
pfruant:certificati pleniffime z inſtructi defo valen.ber.fancij z bernar.deguffargues finde
ris pauilegijs libertatib9 pfuetudīb9r bonis az pcuratozes vniuerfitatis ville pať.onicus
vfib : quos rq pdeceffores nři vobis hitaton de palaco &petr⁹ de bruſcha ſindici z pcurato
b9auitatis regni pfati taz pñtib9 ☎ futuris res vniuerfitatis ville mozelle.guiller.bufqtiz
hacten9 pcefferút . Jdeo nos petr dei gra rep barto.robaldi findici pcuratozes vniuerfita
ragonu fupradict mete öliberatar ſpotanca tisville muriueteis.Jacobus de martozello itz
volütate ac ex certa ſcia rpſulte: p noš z NFOS rat⁹ & Johanes galindo findici z pcuratozes
cũhoc prilegio não ppetuovaliko laudā⁹ ap vníuerfitatis ville de algezira.Bernardus ro
probam9 firmam9ocedi⁹ acdonam vobisp uiraz Abarcus renard findicit pcuratores
dictisvniuerfis & finglis ciuib9 ac pbis hoib9 vniuerfitatis ville burriane. Ja.mathei turg
z oib9 hitātib9 in ciuitate z regno valeñ méoza tus & laurentius petri findici et procuratozes
tis tāpūtib9 & futuris:oes foros vros valen vniuerfitatis ville caftilionis. Bernardus de
antiquos nouos:oiac puilegiat libertatest fonte.zberen.lozeta findici et pcuratozesvné
bonos vfus & pfuetudies:quizqp illiffimos ac vniuerfitat ville regal.aymerics donat zdnic
magnificosprincipes dñm iacobů abauũ: dñz feltrer findici z pcuratozesvniuerfitatisville
petrú pauú: díz alfonfuz přuú magnú : dñm de liria. Abath.fthefani: z ioh.garcefij delioze
Lacobú auú ac dñz alfōluz genitozē nŕosrecoz findici pcuratozesvniuerfitat ville de alpōr
datõis inclite reges aragonú fucceffiue.vobis Beré.malqront:z toh.iaufridi ſindia & pcus
data rpceffa hacten9 extiterüt fiue gñatt five ratozes vniuerfitat) ville cullarie, petr9rùmio
fpatrpdicta fingla iadicte ciuitativt cuilzvil vicinus valé z fer.de blania iurat9 de adamuc
lazz locor regnipdicti data fuerint tcöceffa findici & pcuratozes dicti loci de adamuç.fac
Domitétes vobis vniuerfis & finglis hitato petri de castiell : zioh. petri de rouella findict
rib⁹ciuitatis z regnipfati zfup ſeta dei qtuo? pcuratozes vniuerfitatis caftriabib. Acce/
cuuāgeliar crucé dñí nři thu xpí a nobis corpo prātes p nobis & locis alijs regni pdicti þútre
ratr tacta ſpote de pñti iuramª: ∞pdicta ofar deuote ac cũ reuerétia obita laudatōez appro
finglap nos infosvobis inuiolabil'r obfuabi bationez pfirmatōez ¿ceffioné z donationen
mus put stinefin foris & priuilegijs antedict) fupra contentas:ac nobis ciuitati & predicto re
ac fi fpālr z expreffe acde bbo ad obu specifica gno z vniuerfitatib9 eius conceffas per vos fe
ta declaratat ſcripta acfpāliter expreffataz in reniffimü dñz regem predictü in pñtia nŕa po
Primlegia
lia copatr p nos tacta pdictos forosvale ac meti hodierna die i gnali curia qua regnicolis
" dictí regni valeń celebra⁹ p nos pſtiti:
fuetudies tenere ppetuor inuiolabilr obfuare gt zex
Et nichiloi⁹ tā pro nobis provniuerfitatib9 certa fcia acſpōtanea volütate: p nos fucco
ciuitatis villar ato loco fupradictozūturās res nŕos ppetuo adfupplicatōez toci⁹ gñalis
fup crucé z euuágelia ſupdicta a nobis &quolz curieplibate ftatuim decernim ordiam atq
niz tacta fidelitate dictodñoregi petro tangs fancti9zét pmiti⁹ bonafide regia q nō dabi
regi regni valé dño nro:ficut bi ac nales vafla mus pcedé vendem infeudabi? inpignorabi
Iluuovo acnali regi z dño aftrictifunt & tenés pmutabimus affiğbim ? obligabi⁹in totü vel í
Prez:aut quocüqz ure mo vel titulo alienabi9
tur.Et exvirtutedicti iuramēti pmiti9 vobis
in oib9perez obedirevobifa fuare oia in qb9 aut coitem,feu in aliú träfferem9:aut quomo
tq viac nālesfuo vo acnāliregi acdñoFuare dolz diuidë abdicabimus fegregabi⁹ aut fepa
tentā in foris bim9p nos vel quécüqz aliü mediate vel inme
tenent:iuxta foraz fidelitatis
diate a turedñiovľppietatenřiznřozúra co
valé fupradicts. In quo oiz teftioniü nos pe
ronanía regia ad certu tõus violariú bñplaci
tr9dei grarex pdicts pñte duplicata:vnāv3 p
túvel adippetuu: caftra villas feu loca infer19
nobis talia p vobis inde fieri zbulla plúbea
nŕa iuffim9 coiri. Que acta fuerút in eclia ca noiata infra dictu regnú valē ſituata : nec aliq
feu aliqs cozūdē.v3 caftrú z villā pať: caſtrú z
thedrali fedisvale.die inceptōis celebratōis ip
villa aldeas & loca mozelle:caftrú z villā muris
fius curie qua legebat.xviij.kt. octobris anno
dñí.AB.ccc.xxx.vj. uef.villa alzezire:villā caftiliõis:villā burria
tis: qua fua pietate dine pindécie alchareas & loca co:barie: caſtrú z villāde pes
COLOSS naguila:caftrü villa alchareasz loca de guada
lipzefcrutabilis altitudo regnox cul
left:caftrú z villá de caltalla:caftrú z villā 8 fa
mie dcorauit:ipop noxia fubmouere vtilia p
curare:vt exclufo a nobis negligétie fonoficcir *ōa:locú vel loca aliq ſituata in predicti regni
valé. vltra faxona feu termios: aut ptez dicto
capferuādā vnione regnozŭipozű ziura rega
ruz caftrozů villarú z locozű vel alicu9eozun
lia'r cozone fedula diligéciavigile?:vt talēti no
bistraditiiufta reddererõezioſpectu dni va de reddit9 exits puēt?:meruz vel mixtú ipшuz
lea9.Diaduertétes igŕ älr exmunifficijs largi tureditões ciuile aut crimiale velalia quacúq
atciuribfuis:obipenfa p ea fibi Fuicia er ĝti tox caſtroz villar alcharearuž vťalicui9 aut
tudinis debito z al'mita pícula dāna fcādala aliquor ex cis.Imoſubbtute iuraméti pdicti
pmiti9bona fide regia ipoffe notarij ifraſcri
dict} regnis zeoz incolis tfpālŕ infrafcripto
regno valen.z hitorib9 eiuſdē prepata exiftüt: pti legitie ftipulati pacifcét) z recipietis phere
qoq et reddit9 ziura dictozum regnozü funt dib9 ¿ſuccib9 nřís zalijs quop itereſt vl'intele
adeodiminuta o regali preḥeminētie z ftatui pot aut poterit ifutur : qoia fupradicta e fin
eiufdé necno toti rei publice de neceffitate opz gla pferuabiz tenebi9ppetuo cozone regie co
vt ea q ex pdictis penes nos funt vel ad manus tinue rimediate incopata afica púcta aplica
ta anexa parit z vnita: nec alicui feu aliq69 pa
nrastené regienřediademati feruem:& fub
la vel octte verbo vel fcript pceffioné vldona
tectozúnŕozůoppffionib9ā nō núc ex neceffis
tõë obligatōez feu affiĝtõë de pdict) vl'aliquo
tatib9fieri copellunt inquantú potim obuté⁹
volenteſqvt ad ea tenēda ac obfuada firmius pdictor facies nec fieri pcedé? aut plentiem?
Petrifecundi. XCVIII
in diminutōez vl mutatões aut derogatōem finglis plati richis hoib? militib⁹ ciuib9 bur
ftatutifeu puifiois pdicte.Decernetes irri gélib, hoib⁹villar zalijs qbullz fubdit) nŕts
tū tinane & pilus carerevirib9 et effectu ac regni predicti valen pñtib9
% fufis fuanda te
nullis mométi exiftere fi fec9 a nobis vel quo, neda atą cōpléda imponim9 z iniūgim? fub
cucs fucerenro quomodolz fuerit ateptatú: debitonalitat} & fub fide homagio fidelita
inquo cafu qdqt boc factu feu atéptatü fue teacшuraméto ob⁹ nobis aftricti exiftür:ſub
ritfaétervl'ignorater ineficart nulli? valor quib9 iniúgi? eifdé o alicui ordiatõifeu man
.
fit poffits anŕisfuccefforib9 oi teper abfqz dato in priú facto vel fiédo p nos vel queuis
alicin, caufe cognitione et alicuius ptis cita fucceffozenŕz in regnis & comitatu pdict) nō
tione accuiufiz obftaculo irritari reuocari obediat: imo abuſcüqz ozdiatõi z mādatoin
acpenitus anulları de facto ficutdefactofa priúfactis & faciédis refiftat & penit? ¿dicāt
ctum exifteret.CEt vt piemiffa tenacius ob TIRetinem9th faluam9 nobis ſucĉoubs
Fuét turam folénit p nos enŕos p crucedni nŕis q ſi p cuidēti vtilitate z comōvť neceffi
:
nřííķu xōizei9 ſeta qtuoz euuágelia māib9 tatevrgeti vzp ofensiõe regno e traz nŕa
nŕiscompatr tacta :pdicta oia z fingľa vt fup rú:vt'pio expugtōe ſeu ofeniiõe hoſtiú nŕop
ius dicta ſuntz & diſticta tñre cōplere & inuio opporteret nos vel fucceffores nãosirevť mi
labir obfuarez obfuari facere actūriznúc tere eqtúvel pedítú coitivă infra dicta regna
in aliquo facere vel venire iure aliquo cavť tras nŕas vel extra : poffim aliqo feu ahq
rõe.Inhibētes expfſe ſub intermiatõe diuini ex caftrist locis fupi noiatis :exceptis tn ca
0%
iudicij ac diuie maledictõis:z nře heredinfo ftris z villis rat.mozelle cũ aldeis ſiis: muri
vniuerfali qcüc ptpe fuerit zalijs ſubſeğn ueteris: alzezire:caftilionis zburriane accu
ter fucceffuris in dicti regnis aragonú valé. llarieziurib⁹z ptinēcijs vniuerfis fingulis
zcōmit.barchiñ.vt obfuado incorruptibilr ipor caftrop villarú z cuiuflz cozūdé:ad co
oia zfingľa fupradicta ea vreo aliqo non gnitōez vznřífeu não fucceffor: cũ affenfit
ventat faciat vel atéptet aut fieri plenciatvľ titoci? gñalis curie īdicta ciuitate valeñ pu
pmitantdicto obovel facto aut alio quouis blice celebrader no alimpignozare feu aliena
mo:qnymo in inicio ſui vout dñij feu nouefu readcertuz tps tm put vtilitas feu neceffi
ceffiois vel ét fi ateaiurariberet año prelati tas plibate id duceret expoſcéduz : pdicto tñ
" ſtatutoſanctõer puiſioe nihiloi9 pmanētei
richihoies milites ciues & burgéfes achoies
villa feu aliq alij de pdicto regno valeň fibi fuapleniffima roboris firmitate.Inquote
faciat feu pftet iuramétú fidelitat, velboma ftioniü pñs puilegiü nŕz ide fieri butlanra
giú aut aliarecognitões pfeudis vlalia qlz plúbeaiuffim ? robozari. Dat in ectia cathe
rõe:autfibi in aliquo obediat feu rñdeat:ipe dralibre marie fedis valen, die inceptiõis di
beresvel fucceffoz nří znŕox inpdict) regnis cte curie qua legebak.xvij.l's octobus anno
dni.AD.CCC.Fxx vj.
comitatu quicüqz p20 tpe fuerit:p fer fuos
p aliqué cuiuſcũą oditõis vel ftatus propie mus in ectia cathedralis fedis ciuitat) ipius
miffisvel aliquo pmiſſo ſacramétú fidelita in quaplator nobiliú militü ciniú zhoízvil
vl'homagiu feu alia queuis obligatiofacta laz & locox ipi⁹ regni valen zuenerat maxia
eet and predictavt eft dictü laudata rappro mititudo:iurati z findici ciuitat) ¿villarpdi
bata centrшurata p quēms nouû dñz herede ctiregni ante nobis iuramentu fidelitatis
zfuccefforé vt ptangit:no valeret z ponofa debite pftitiffent nobis hūikr fupplicarút :vt
fimi oni alfōlidiue recordatõis regi aragonú spetrodei gra rex aragonu ¿¿
genitor nfi.qipz puilegiü in gñali curia qua Cofiderantes qlf oblatio accefs
fionobis pvos iuratos ac pbos
in pricipiofui noui diij celebrauit regnicol'di
eti regni laudauit ac ppij iuramétivinclo co hoies vniuerfitatis ciuitativale.nouit facta
firmauit:laudabiles femitas ymitari.Etaté de.xlviij.BD.fot.regaliu po redéptõe exerci
détes nos & fuccozes nŕosturi ad obfuatoez t9qué fieri petebam pvniuerfitaté cande
príuulegi mèozati cũ ip5 puilegi ao marius nõnullos rebelles nãos:fuit factafub ɔdítői
comodarvtilitaténfiregalonij cedere dinof bstenti in quibufda captis nobis p vos ob
caf:vilo ipo priuilegio bulla plübea dicti dñí blatis:qbus nos rifiones nŕasfecim puti
regi iacobicoito:z copublice coza oib9int ce fine cuiuflz ipor captor ptinet: quor adem
tera priuilegia ibi lecto:cui9 Pies fequifp bec captor tenoi nofcit ce calis. Clau al con
bba.Jn noie dni ame. Mouerint vniuerfio fell dela dita ciutat qal fenyor rey lie offerts
nos iacob⁹deigrarex aragonu z.Cófidera preepcodela boft pell manada ala ciutat de
tes q iuxta vitats eloquz in euuägelio recita valen fobre la executioq alpit fa alguns re
tü.éregnüin fe diuifuz defolabikre.Vide belles.plvuj..fot.realsde valen: ari q éla
3.in puilegijs dit reg iacobi.ij.fo.lxiij.c.cij . dita offerta e datio fie fetes les retecios e po
Tdcirco cu hoc piti priuilegio não ppetuo fades les ¿dícios feguets. Dimeramét ſa
valitop nos roes heredes & fucefforesnfos fupplicat al fenyo? repá fi el pſonalmēt no a
gtis tipōtancavolütaterer deliberatiöe co naua p fer la dita execucio parte dela ciutat
Tulta:pdictü priuilegiü fupi infertü zea oĩa de vale e aqlla noptinuaua: q en aqft cars la
fingula in eo côtenta lauda⁹ approbā⁹ rex dita ciutat no fos teguda a pagar losdits
certa ſcia firmam9.Etvt premiſſa oĩafirmi xl viij.AD.fol.e fi pagats eré q lo fenpyorrey
tate fufcipiat roboris potious 7 nücß impo fos tegut aqlls tomar ala ciutat:eq açofa
fteru violent pmitim ? bona fide p nos fuc ça carta 8 pmiffio ab obligacio. Plau al fe
ceffores nãos plibat, richis hoib9 militib9 ci nyorey Steq el fenyor rey pmeta en fafe
uib9&hoib9 villarú regni valen fupradicti in edaço faça carta publica á þoſt algúa daq a
dicta curia gregat :necno oib9fingul quo la fefta de pafcua de reſurrectio pumeruinét
ru inteftvel poterit intereffe z notario ifraf nereéço d'aqlla no puſċa manar ne demanar
cripto vt pfone publice a nobis ftipulāti tre aladita ciutat pölfeuol execucio o enatamét
cipiéti loco oiz illor quor inteft et intereffe qab ofts bagues a fer 3 ölfeuol plones olos
poterit in futurú:acturam foleniter in curia chs.Plau al fenyor rey Sidochs neceffitat
plena coza oib⁹ p deũ & crucé dni nří xōí iķu euidet no fosq la dita oft fe hagues a manar
zei9ſeta qtuoz euuägelia maib nŕis cozpal'? laäl neceffitat fos abona cõeguda del dit fe
tacta:pdicta oia zfingľa in priuilegio fupra/ nyorey edela ciutat.CJté qui tractametal
dicto tenta firmiter tenere cöpleret inutos gu li es plat de part de do pedro d exeriq:qa
labilr obfuare: núc in aliquo uenireali qft tractamet e acabamét de älfeuol cópofiz
quo iure cavel aliqroe. Abadates firmie et cio fie appellats los iurats zalgūs phomés
diftrictevniuerfis fingul poft nos in regnis ola ciutat e aço pmetalo fenyo: rey. Plau
coïtatu pdictis futuris tpib9 fuceffuris ve al fenyorrey.Ceapp acceptantes obblatio
premiffa oia zfingula inuiolabil'r obfuando nezroceffioné prefcriptaz ſub formis pdı?
3pmiſſa vťaliqo predictor no veniat faciat tiombus cotentis in capitulis et rifionibus
vel atéptent aut fieri cofenciat vel pmitatdi nŕis predictis:eafdé laudamus approbamus
cto bbovel facto aut atquouis modo : in cu acet cöfirmam⁹: put melius & pleni9 indict?
fus rei teftimoniu pñtez cartã nŕaz inde fies • caplis z in dictis nŕis rñfionib9 ptinek. JPD20
riz bulla plūbeanfa iuffim? coiri. Dat vale mitentes bōna fide regia o ca tenebimÝT ob
Betrifecundi
. XCIX
quoderogari:necvncß poffit hoc ad pleqn tib9 & libertatib9 precauere : idcirco nolētes
dā vel filem modú trahi: quinimo vobis co ficutnec couenit o propter premiffa quibus
cedimo ipm priuilegiuz 7 vſus TĮſuetudo debet regij fauonis plenitudine pmereri : ali
eligéditufticias fcom eius tenoze in fuorobo qo in fuisiurib9 libertatib9 pieiudiciú pa
rez effectu ppetuo futuris tpozib9 maneant ciant.Tenozepitis carte nřecedím ? vnt/
ficutante:in cui rei teftimoniü pñtem cartā uerfis & fingulis prelatis baronib9 nobilibus
nram inde fieriz figillonŕo pendéti iuffimus ciuitatis atqz villis nŕis dictox regnox não
coiri.Datvalen nono ll's ianuarij annodñí ruz aragonum valeñ. ac etiam cathalonte
AD.CCC.xxxvj. ❤ ppter vocatiōez preces reqfitionez mans
ftatu regii valen ? pfideratis futuris piculis regalie aut prebeminencie feu regie poteltati
aregno ipodifcedere comode no poffemus: eiufq3 pléitudini nullü impofteru pieiudiciú
idcircocu aliqui ex dictis prelatis baronibus generet.De qbus oib9 dñs rex predict9 iã di
atoz nobilib9 ſe nŕis in hoc beneplacitis cap ctis & finglis hicvocatis madauit cartas res
tantes pfonalr aliquip pcuratores adhec gias fuo figillo munitas vel publica fi malue
ydoneos fpōtanei ti ad locu acefferunt fupra rit inftra fieri atq3 tradi : qöeſt actú in dicta
dictü:vniuerfitates infup ciuitatu atos villa villa caſtiliõis.vuj.lit.mar.a.d.m.ccc.ppKVÍ .
ruzregnox aragonú zvalen ac cathalon äs
cios pro premiffis ad locü deftinauerit prelis spetroei grarex aragonu zë.
batu: nobifą predicti oës r finguli hūitr ſup Atédétes pcelfuzong alfonfuz al
plicarut vt ne ppter couocatioez madature te recordators regé aragonů přem
quifitões vel pieces iam dictas : aut propter nī3:ad euitādú ne in ciuitate valé
acceffuz con vel findicor pcurator aut nun regno inualefceret victualiú careftia quod
da ftatutu feu ordinatiõem feciffe fubforma
cioz fuor ad locũ caftilionis predictu: poffz
eis vel fingulis eor impoſterů piudiciú pre feqnti. Tos alfonfus di gra reparagonú zč.
parari :nosdiĝremur illos fup hoc indénita confiderantes y ex pmulfionib9 fiue licencijs
Petrifecundi. C
a ciuitate z regno valen exiftere opportunaz pitem cartã nfam inde vobis fieri tuffimus
Iniungentes vniuerfis & fingulis officialib9 não figillo impendenti munită . Dat in gan
uris dicte ciuitatis zregni valeñ. & predicta defia.viij.lt's tunij.a.d.MD.ccc.fxx ví .
obferuet et faciat obfuari: non traueniat
aliqua rõe:in cui rei teftimomű pátem car/ Tnullus carnifer vnaz carné
tam niam inde fieri iuffimus nãofigillo pen pro alia vendatɔ̃ quos pcedi poffit ad penā
denti munitam . Dat gandefie.pv.lt's iūlų. ibidé apofita. אוא.
anno dñí.AÐ.ccc.FFF.vij.
spetr9dei gra rex aragonú zē
Tdeferentes feu aportantes propte iurator pbox hoiz
ciuitat valen fuit nobis built fup
victualia per mare ad ciuitatemvel alia loca
plicatu: 13 carnificib9feu carnes
regni valenfint guidatizaffecurati XVIII :
in dicta ciuitate vendetib9 fit exprelle phibi
Øs petrus dei grarex aragonuz tuz ne carnes ouiu pro arietinis:capiar pro
rë. atendētes o propter fterelita ircinis: nec fcrofar pro pozcinis vedere au
të tpris magna in tra nřaiminet deat feu plumat.pena.xx.fotoz regaliú ɔ̃fa
victualiú careftia:atédétes etiã q ciêtib9 apofita feu adiecta:q tn aliq exdictis
nía intereſtvt via affumam? p quāvictualia carnificib9 feu carnes vēdentib9 auariciā p
ad ciuitaté z ad alia loca regno nŕox deffe/ piaz infequêtes : p falfos inquos feu cauillo
ratur: ea ppter tenozepñtis de fpāli gragui fos modos emétes carnesdecipe non vendo
damus affecuram9 mercatores/focios/fa fraudulenter carnes pdictas illicite vēdere
cto:es/rnegociatores focietatis bardor:nec noformidat:qö ex facilitate feu exhiguitate
non oës alios cunufcüqs legis vel pditionis dicte pene cernit puenire:digremur ſup bijs
exiſtantdefferentes feu portare facientes per ad euitādu fraudéhmōi:q gentib9 tales car
mare frumentu3/bladů/oleū/legumina/fiue nes ignorant edétib9 corpor piculofa diſpen
pifces/aut alia victualia ad cuitatezvel alia diade facili nofcit fubinferre: opportunure
loca regni valen: nec non naues & alia vaſa q media adhibere.Inos itaq voletes huic pe
bus victualia portabunť: ac nautas marinā Stilētifraudi atqs pdictis piculis obuiare:vt
rios/nauleũ raupas z logueriuz ipox: ita q exageratio pene culpabiles acri? corriguat
pro aliquib9 marchis indict) vel indicédis vľ zalios fort19cohibeat talia comitédi ſicduxi
p abufcüqz debitis vel delicts pprijs vel alis mus ordinadú:q3 fraudé predicta in vendi
enis inibi vel alibi ɔ̃ctis vel comiffis vel qua dendis carnib9comitentes: per iufticiam in
cuc alia de cã nō poffint marchari pignora criminalibus dicte ciuitatis abfqz denuncia
ri vel emparari ducédovictualia:qnymo por toze cum confilio tamen almudaçaffij et iu
int liberez ſecure ad dictă ciuitatë z alia loca ratozum ciuitatis eiuſdem qui nunc funt et
núúj
Priuilegia
pro tépoze fuerint pcedatur: et fidicta frau obferuari: non Straueniant nec aliquécon
dem repertifuerint comififfe:no relaxata tñ trauenire permitat aliqua rõe:in cuius rei te
pena pecuniaria fupradicta taliter puniants ftimoniü prefenti carte nŕefigillú nŕ3 appen
vz qveſtibus denudat}: femoralib9tātumō diciú iuffimus apponēdu . Dat daroce.pvy.
cia deputadis nec non baulo generali zalys llermonodeptuſia zvřis ppetuodatiōez et
vniuerfis & fingulis officialib9 nŕis dictireg coceffione predicta p prefatú dñm regez alfo
nipñtib9 & quipro tépoze fuerint:q hắc pui fum genitozë nŕm vt predicit vobis facta: ac
fionem nraz obferuent & faciant uiuiolabur fidedonatione & conceffione ipa cartamipis
Petrifecundi. CI
dni regis alfonfi eiufqz figillo munità habuif gni preftat z preſtarehént iuramétü de exer
fetis ad fuperabúdatem cautelaz vřítvřop cendo fideliterofficia fupradicta:qo preftare
de nouo dâm9 ?cócedim vobis dicto guiller cöfueuerüt in ecclefia fancte marie fedis eiuf
rüc retentu .ABādantes per pñtem muſta fis fifcalib⁹ oño rege abfente : et ex eis non
Caffio dicte ciuitatis qui nüc eft v :lpro tépo poffint fieri alique comiffiones per dñz regé
refuerit o de dicta tertia parte iuriú z obuć jubpretextu nullitatis . XXIII.
tionű prouenientiuz ſeu que infuturü prove spetrus dei grarex aragonuz
nient exdicto officio nobis pertinete in predi valen zc.Cöfiderates op iuxta fos
ctis poft morte dictipatris vfiz alteri filij ruz nouü per fereniffimü düm re/
L
eiufdez per ipm eligědi vobis et võis ppetuo gez alfonfuz recordationis incite
refpōdeat fatiffaciat integrer cöplete.Ins patrem nŕm editů ac incolis ſeu habitatou
fupermadam per eandez fuccefforb procu bus regnivalen cōceffuz qué iurauim9 :abfen
ratori ghali eiufq vicefgeretib9 ceterifqz of tib9 nobis a regno predicto oms queftiones
ficialib9 noftris vel eozů locať pñtib9 z futu feu caufefifcales per ordinarios locozú z vil
ris o predictā laudationé z approbationem laruz quarülz dictiregni tihi audiri debeant
nechode nouodonatiōez & cöceffionez nřaz finedebito terminari:nec per nos aliquibs
Firmaz habeant teneatz obferuent perpetuo officialib9 vel alijs comitti valeant dicte cau
faciant per quofcunq3 inuiolabiliter obfer fe.Et nücper vos probos hoies ciuitatis et
nari: z non cotraueniant nec aliqué côtraue 2
oim fingulorúvillan & locop regni predicti
nire pmittat aliqua rõne:in cui9 rei teftimos fuerit expofitú coza nobis nosfeciffe comita
niupitez cartā nŕaz indevobis fiert iuffim ? fiones nönullis iudicibus & nobis adicto
figillonŕemaieftatis appéditiorobozataz regno abfentib9:qui conati fuerint & conanE
Datdaroce.pv.k's octobus. Anno Domi cótra dictú fozú dicta negocia z queſtiones a
ní.AD.cccxxxvji. quibufdaz atra tépouib9 audire zetia termi
fentib? in manibus nří baiuli gñalis dicti res imo eocafu predictas caufas Tqueſtiões au
Priuilegia
diri z terminari per dictos ordinarios permi quaz impartitur: iccirco fup premiffis deli/
temus . Volentes z ex certa fciétia perpetuo berationein noftro cöfilio habita pleniori:p
ftatuetes o fi deinceps aliquas comiffiones nos z fucceffores noftros pñtidecreto imp
fecerim ? cotra forum predictum fint ipo iu petuu valituro:de certa fcientia z cófulte edi
renulle: quicq in ipis negocijs queftiōibus cim9ftatuim, ac etiã ordinam⁹ o fifuper li
atos caufis auctoritate dictar comiffionum tib9 motis vl'mouédisvlet fup extraiudicia
facti fuerit feu proceffuz nullius fit efficatie lib9 a nobis vľofficialibus nŕis aliqɔ̃dictos
et momēti . ABādamus per hac eandem car fozos priuilegia deinceps in fcriptis vl'fine
tam nŕaz procuratoni gñali iufticis baiulis ſcript! pcefferit feu pcedēt mādāmēta :dicti
"
zalis quibufcüqz officialib9nris vel eorum oficiales vt iudices à nobis vel ipis delegua
locat pitib9 zfuturis in dicto regno œɔtra ti vel delegadi ea nullaten? exequat etiá fi in
pis ftatutuzet ordinationem aliquid fierip dictis mádatis de certafciétia expreffe cau
aliqué nopermittat : in cuius rei teftimoniu tuz fit vel fuerit nos vel officiales noftrosvel
pitez cartā nŕaz fieri tuffim9não figillo pen le ac iubere illa pro prima z fecúda vel pluri
denti munitaz. Datdaroce nonas octobris bus iuffionib? adimpleri : dicto vel alijs for
Anno dni.AB.cccFFFVÝ . " ris priuilegijs aut iurib9 obfiftentibus nullo
modo:etiá fi in dictis mādatis de predict fo
Crefcripta vel mandatare ris priuilegijs veliurib fpecialis mentio ba
gia cotraforos vt priuilegia impetrata etiā beretur.IDoc auté noftre özdinatiõisdecre
tum extendi volum9 z iubem9 nedú ad futu
fi pro fecüda vel plurib⁹tuffionib9 fiant nul
latenus executioi deducatur . XXIIII. ra fed etiã ad depedentia noftra vel dictoMuz
spetrus dei grarex aragonuz officialíú noſtrožũ cōtradictos fo20s &priui
valen zc.Cöfiderates ad regalem legia facta mädata que nōdú fuerüt effectué
beniuolentia ptinere fubditorum mancipata . Abandamus igitur gerentiui :
comoda procurare et eor dana ac ces procuratoris necnō iufticijs ciuitatis vil
incomoda euitare : atendetes infuper queru larüz & locozuz alijfqz officialib noftris in di
la infinuatione incolarum ciuitatis et regni cto regno pñtib9 ¿ futuris: necnō iudicib9p
valen nŕm pulfaffe auditum: qa nobis r offi nosvt ipos affignatis vl'affignādis ſub pena
cialib9nfis mandata plurima in fcriptis eli grenfez mercedis ät huinře ordinatõis edi
ne fcriptis hacten piocefferut ptra folos r ctú iuiolabil'r obferuët nec in aliquo côtrafa
puilegia dicti regni: q officiales ac iudices ciant vel exequatur finřeeuitare cupiút acu
nřidicta mādata executi fuere : fuum colozā leos vltionis : in cuius rei teſtimoniú pñtem
tes errorem ex fo20 nouo loquentede cartis cartãnfaz fieri iuffim, não figillo appēditio
impetratis cotra fo20s 7 puuilegia ac ettāde munita.Datdaroce nonas octobus. Anno
tuffionefecüda:r afferetes tpos teneri exequi dni.A.cccxxxvij .
zcōplere dicta mādata facta vt dictü eft con
trafozos & prilegia ex quo nosfeudicti offi Disrer reuocat quoddaz pi
ciales nři proprima fecüda iuffione illa iuf inilegiü in quo continebat q no inquireret as
feram fieri cöpleri:q in grauedānuz &Pre modo contra officiales prout de fozodifpofi
iudicium dictoz regnicolarú no eft dubiüres tum erat XXV.
bundafferredundare videtur. Animaduers
Ospetrus dei gra rex aragonuz
tentes etiã o iuxta dictos foros z priuilegia valen rc. Atendetes nos príde ad
queiurauim ,nec primā nec lecüdaz nec vlte inftácia aliquoz qui pro parte vni
இ
riozes que ius priuatozũ cốcernāt contra di uerfitatü ciuitatis villarü rega
ctos foros & priuilegia facere poffum iuffio lium regni valen obtinere a nobis fub infer/
nes: fecunda iuffio de qua loqui nouus ti tenoris prinlegiu pretēderüt : illud fubfor
For9 fi officialesvl'indices a pena ftatuta in ma que fequie cocefiffe. Nos petrus dei gra
dicto foro excufet:no tn cogit ad executionez rex aragonuvalen zc , obtētu veftri pzobozű
taliu mandator: nec eis aliq faciédi feu exe boim vniuerfitatis ciuitatis roim Tſfingula
quédi contrafolos & priuilegia facultaté ali rum villarum regni valeñ : pro quozuz parte
Petrifecundi. CII g
fuit nobis humilt fupplicatu cuz pfiti priuile rú zregnivalen fupradicti vehemens detri
gionfofirmiter perpetuo valituro per nos mētuz & abfqz cozü cöfenfu vt predicit fuiffet
et níosperdonam? remitim? ac etiam rela obtétuz:nos id reuocare ac ne vncß tā perni™
xam9vniuerfis &fingulis quibufcunqs qui in ciofi tamos danofi priuilegij reparatio vino
"
dictis ciuitatevillis vel earuz aliqua iufticia ua impetratio fieret lacerariz anro regiſtro
tus muſtaçaffat⁹aut alia quecunqs officia re ipius memoriaz facere aboleri ex iufticie de
gia et alia rexerunt et exercuerunt vel decete bitodignaremur.Rosdeliberatiõe prehabi
roexercebunt.cōtra quos pretextu dictor of ta in não cófilio diligéti : cú per rei euidentia
ficiorum et etiaz meri officij inquiſitio facta liqat q ex dicto priuilegio fifubfifteret obim
fuit vel eft impofterum facienda:oms etfin punitate delinquentiú officialib9 ipis ad am
gulas ignozatias culpas vl' negligétias quas pli? delinquéduz facultas intentio? preberet
nedigenter bacten? in tenedo et exercédo di acinquifitio meri officij qua officiales effica
cta officia comiferunt & funt decetero comil tíus puniunt et dana paffi eis illata diſpēdia
furi:nos enim per nos enños promitim9 vo facili9 cöfequüturvires amiteret. Propter
bis et vřis probis hoib?fupradictis o nung q8 hij ad oidinariā viă reducti tā dicteiquí
noie nãovel nŕozuz cotrapiedictos memora fitiois meri offici biseficiopriuarenE: q in le
ta officia exercentes:in fine dicti fui regimis fioné enormě iufticie ac intollerabile puato
nis vel attrōne ignozatiarum culparum The rum difpédiuz ac veratiōez nō modică redu
feu dictozu officialiū cõpzehēdi volumus TÍU mitenda q eft abfonum deteftabile remitu
bemus: mādantes per pñs priuilegium nŕm tur:qö ipis officialib9 ſi tráfiret/viaz para /
vniuerfis & fingulis officialib? rfubditis no ret indubie deterioza prozibus comitendian
ftris pñtib9 futurisqoia z fingula fupradi nrapñtia reftitutü fcienter reuocauim⁹caſſa
cta proutfuperi⁹cötinetur teneat firmiter z uim9 irritauim? anullauimus ac id iuffim? z
obferuet: cotra ea vel ear aliqua no veniat protin9fecim9 lacerariz de reuocatiōe acde
feu aliqué côtrauenire permitat aliqua rõne laceratiõe hmōi in registro não quo registra
in cui rei teftimoniu piti carte nře figillum tum fuerat ſcripturam fieri ad pñtiu certitu
nŕm appēditiú iuffim9 apponendu. Dat da dinem & memoriaz futurozũ: z vt etiaz iurati
rocenonas octobusannodit.AB.cccxxxvij zalijs fupradict qui ad beczelo iufticier pro
Eapropt q nücin nřipñtia cöftitutiiurati bono reipublice moti fuerint vberius caueaf
probihoies ciuitatis predicte expofuerüt hu Der nos zomis heredes et fuccefforesnãos
milr coza nobis ia dictú priuilegiüvt perope quos ad bec ex certa fciétia especial'r obliga
ris euidentiam cognofcebat impetratuz füif mus: in verboregio promitim? bona fide o
fe no per vniuerfitates ta dictasfz paliquos nunc dictú priuilegiu reparabim9 vel repa
fiugulares fatagétes fe illi9 pretextu exhume rari modoaliquo faciems: nec tale vel fimile
re a penis debitis fuo cafu : nobis cú inftatia indicta ciuitate vel regno aliquib cōcedem9
zhumili reuerétia fupplicaffent vt cũdictuz nectradi vlfieri faciem9: fiproceffu tépons
nifi quas vt premitik pduxerit fraudulenter partis puentuŭ zшriú officij muftaçafiep
að vendédu: quem quidé talr puniendú pce tinétis oño regi facta guillermo de pertufia
dat preco exprimés fiue clamans illú effe qui a quo poftea fuit emptap ciuitaté. XXI:
vnaz carne pro alia vendere plumebat.Aɓa Os petrus dei grarer aragonuz
dam itaq dicto iufticie o puiſionem níam valen .: Atendentes illuftriffi/
bmōi teneat firmiter et obferuet vt fuperius muzdñm rege iacobú méoziereco
cōtinetur:qua quidé ordinationé durare vos lende auúnŕm öfideratõehitaað
lum9 z valere duz nobis placuerit z nővltra feruicia eidé preſtita per guillermú deptufa:
in cuius rei teftimoniú pñtem fieri iuffim9z fibi acvnifilio qué eligere duceret in vita vf
não figillo comuniri. Dak.dar.oce.iy.idus in moite donaffer pceffiffe oë & totú шusdicto
augufti anno dni.D.ccc.xxxvij . dño regi z fuis ptinens in z ſup tertia pte is
fiz quado ac quofcienfcüqz aliqué vel ali naffe rpceffiffe vobis zvřís ppetuo gratiofe
quosforefes nohereditatos in dicto regno polt moztedicti guillermi de ptufia přís vří
valen ad regenda feu exerceda officia geren 7 illius filij fui per eum eligendi : omfier totu
tis vices procuratoris in dicto regno vl'affef ius dictodñoregi ptinens in fup tertia pte
fonis eiufdé stigerit ordinari: officiales fozë turiú z obuentionú puenientiú ex officio mu
fes hmoi zno bereditatiin dictoregnode of ftaçaffie ciuitatis valen z ei termini pdicte:
ficijs ipfis eis comiffis fe nullatenus intromi de qquidédonatōerpceffiõe fuit pdictü diz
tant:nec adiuranduvel dicta officia exercen regez alfonfuz mādata carta z inſcriptis res
dum aliquating admitātur donecſufficiéter dacta acp eius vicecăcellariú fignata: fed ob
et per bonos fideiuffores incolas dicti regni mortis dictioni regis alfonfi caluz dicta car
fatifdederint eor finitis officijs de plano ta nopotuit figillari necper vos heri ficut fi
fatiffacient querelantib9 quibuſlz dāna paſ dedignor relatio ateftat . Eappter tenoze
fis obculpam vel malam adminiſtratione ip prefentis carte nŕeppetuo valiture gratis&
for officialiu vel locat cozunde. Dandates ex certafciapnosenfos laudates approba
per pitem predictis officialib⁹ ad dicta offt/ tes ratificantes? pfirmatesvobis dicto gui
cia deputadis nec non baulo generali valys llermonode ptuſia zvřis ppetuodatiōez et
vniuerfis & fingulis officialib9 přis dictireg coceffioné predicta p prefatu dñm regez alfo
nipñtib⁹ & quipro tépoze fuerint:q hac pui fum genitozenŕm vt predicit vobis facta: ac
fionem nraz obferuent &faciant unuiolabir fidedonatione & conceffione ipa cartam ipis
Betrifecundi. CI
bni regis alfonfi eiufqz figillo munità habuif gni preſtate preftare hent iuramétü de exer
fetis ad fuperabúdatem cautelaz vřítvŕop cendo fideliterofficia fupradicta:qo preftare
de nouo dâm ? rcōcedim ? vobis dicto guiller cöfueuerüt in ecclefia fancte marie fedis eiuf
mono de pertuſia z vřis imperpetuŭ pervŕz dez. Volentes q in iuratis z almutaçaffio ci
francum liberum alodium dictam tertiam uitatis eiufde in dicto iuraméto modsſimilis
tionű prouenientiuz ſeu que infuturú prove spetrus dei grarex aragonuz
nient ex dicto officio nobis pertinete in predi valen zc.Cöfiderates o iuxtafos
cris:poft morte dictipatris vfiz alteri? filij ruz nouů per fereniffimú dñm re/
eiufdez per ipm eligědi vobis et võis ppetuo gez alfonfuz recordationis incite
refpödeat fatiffaciat integrer cöplete.Ins patrem nŕm editu ac incolis feu habitatou
fuper madam? per eandez fuccefforb⁹ procu bus regnivalen coceffuz qué iurauim9 :abfen
ratori ghali eiufqz vicefgeretib9 ceterifqz of tib9nobis a regno predicto oms queſtiones
ficialib9 noftris vel eo locať přitib9 z futu feu caufe fiscales per ordinarios locozú z vil
ris opredictā laudatione z approbationem laruz quarülz dictiregnitih audiri debeant
necode nouodonatiōez z cóceffionez nřaz finedebito terminari:nec per nos aliquib9
firmaz habeant teneatz obferuent perpetuo officialib9 vel alijs comitti valeant dicté cau
faciant per quofcunq3 inuiolabiliter obfer fe.Et nüc per vos probos hoies ciuitatis et
vari: z non cötraueniant nec aliqué côtraue oim zfingulorú villan & locop regni predicti
nire pmittat aliqua rõne:in cui9 rei teftimo fuerit expofitú coza nobis nosfeciffe comita
niú přtez cartā nŕaz indevobis fieri iuffim ? fiones nönullis iudicibus & nobis adicto
figillo nfemaieftatis appéditiorobozataz regno abfentib9:qui conati fuerint conanE
Datdaroce.pv.ll's octobris. Anno domi cotra dictú fozú dicta negocia z queftiones a
ni.AB.cccffrvji. quibufdaz atra téponb9 audire zetia termi
fentib?in manibus nří baiuli gūalis dicti res imo co calu piedictas cauſas ¿ queſtiões au
Priuilegia
diri z terminariper dictos ordinarios permi quaz impartitur: iccirco fup premiffis deli
temus.Volentes z ex certa fciétia perpetuo beratione in noftro cöfilio habita plenior:p
ftatuetes q fi deinceps aliquas comiffiones nos z fucceffores noftros pñtidecreto imp
fecerim? côtra forum predictum fint ipo tu petuu valituro:de certa fcientia z cófulte edi
renulle: quico in ipis negocijs queftiōibus cim9ftatuim , ac etiã ordinam⁹ o fi fuper li
atqs caufis auctoritate dictar comiffionum tib9 motis vl'mouédisvlet fup extraiudicia
factü fuerit feu proceffuz nullius fit efficatie lib9 a nobis vl'officialibus nŕis aliqɔ̃dictos
et momēti. Abādamus per hac eandem car fozos priuilegia deinceps in fcriptis vl' fine
tamníaz procuratoni gñali iufticijs baiulis fcript! pcefferit feu pcedét madaméta:dicti
zalijs quibuſcücs officialib9 přis vel eorum oficiales vt iudices a nobis vel ipis delegua
locat pñtib9 futuris in dicto regno œɔtra tí vel delegadi ea nullaten? exequat etiá fi in
pis ftatutuzet ordinationem aliquid fierip dictis mádatis de certa fciétia z expreffe cau
aliqué nopermittat : in cuius rei teftimoniü tuz fit vel fuerit nos vel officiales noftrosvel
pitez carta nfaz fieri tuflim9nfo figillo pen le ac iubere illa pro prima z fecúda vel pluri
denti munitaz. Dat daroce nonas octobris bus iuffionib9 adimpleri : dicto vel alijs fo
Anno dñi.AB.cccxFFVÝ . ris priuilegijs aut iurib9 obfiftentibus nullo
modo:etia li in dictis mādatis de predict, fo
*
Trefcripta vel mandata re ris priuilegijs vel turib9 specialis mentio ha
gia cótra foros vl'priuilegia impetrata etiā beretur.Iboc auté noftre ordinatiõisdecre
fi profecüda vel plurib9 tuffionib9 fiant nul tum extendi volum9 z iubem9 nedú ad futu
latenus executioi deducatur. XXIIII. ra fed etiã ad depedentia noftra vel dictozuz
Dspetrus dei grarex aragonuz officialiú noſtrozü cötradictos foros 7 priui
valen zc.Cöfiderates ad regalem legia facta mädata que nōdú fuerüt effectut
beniuolentia ptinere fubditozum mancipata . Abandamus igitur gerentiui
comoda procurare et cop dana ac
ces procuratoris necnō iufticis ciuitatis vil
incomoda editare : atendetes infuper queru laruz & locozuz alijf officialib noftris in di
la infinuatione incolarum ciuitatis et regni cto regno pñtib9 ¿ futuris: necnō iudicib9p
valeń nŕm pulfaffe auditum : q a nobis roffi nosvt ipos affignatis vl'affignādis fub pena
cialib9 nŕis mandata plurima in fcriptis efi grenfez mercedis ät hui⁹nře ordinatōis edi
ne fcriptis hacten⁹ procefferüt ptra foros t ctú iuiolabitr obferuet nec in aliquo côtrafa
puilegiadicti regni: 7 q officiales ac tudices ciant vel exequatur finřeeuitare cupiút acu
nŕídicta mädata executi fuere : fuum colozā leos vltionis : in cuius rei teftimoniú pñtem
tes errorem ex fo20 nouo loquentede cartis cartãnfaz fieri iuffim9não figillo appéditio
impetratis cotra foros z puuilegia ac etiade munitā.Datdaroce nonas octobús. Anno
tuffione fecüda:z afferetes tpos teneri exequi dni.AD.cccxxxvij .
¿ cōplere dicta mádata facta vt dictü eft con
trafozos & priuilegia ex quo nosfeudicti offi Disrer reuocat quoddaz pri
ciales nří pro prima fecüda iuffione illa iuf uilegiü in quo continebak o nō inquireret as
feram, fieri てcöpleri:q in grauedānuz & pre modo contra officiales prout deforodifpofi
tum erat XXV.
iudicium dictor regnicolarú no eft dubiü res
bundaffe redundare videtur. Animaduers Ospetrus del gra rex aragonuz
tentes etiã o шuxta dictos foros z privilegia valeń rc. Atendētes nos pride ad
queiurauim²:nec primā nec fecüdaz nec vlte inftacia aliquor qui pro partevni
riozes queius priuatozü cöcernāt contra di uerfitatü ciuitatis villarü rega
cros fozos & priuilegia facere poffum iuffio lium regni valen obtinere a nobis fub infer/
nes:qq fecunda iuffio de qua loquie nOUUS ti tenoris prinlegiü pzetéderüt : illud fubfor
for9fi officialesvt indices a pena ftatuta in ma que fequie cocefiffe. Aos petrus de gřa
dicto fozo excufet:no ti cogit ad executionez rex aragonú valen zc , obtētu veftri probozit
taliú mandatoz : nec eis aliq› faciédi ſeu exe hoim vniuerfitatis ciuitatis roim ¿ fingula
quedicontrafotos priuilegia facultaté ali rum villarum regni valeń : pro quozuz parte
Petrifecundi. CII 71
fuit nobis bumilt fupplicatú cuz pfiti priuile rü cregni valen fupradicti vehemens detri
gionfofirmiter perpetuo valituro per nos mētuz & abfqz eorü cöfenfu vt predicit fuiffer
et nfos perdonam ? remitim? ac etiam rela obtétuz:nos id reuocare ac nevno tā perni
xam9vniuerfis &fingulis quibufcunq qui in ciofi tamqz danofi priuilegij reparatiovino
dictis ciuitatevillis vel earuz aliqua iufticia uaimpetratio fieret lacerariz anão regiſtro
tus muſtaçaffat⁹aut alia quecunc officia re ipius memoriazfacere aboleri ex iufticiede
gia et alia rexerunt et exercuerunt vel decete bitodignaremur.nos deliberatiöe prehabi
ro exercebunt:cötra quos pretextu dictor of ta in não cófilio diligéti : cú per rei euidentiā
ficiorum et etiaz meri officij inquifitio facta liqat q exdicto prilegio fi fubfifteret obim
fuit vel eft impofterum facienda:oms etfins punitatedelinquentiú officialib? ipis ad am
gulas ignozatias culpas vi negligétias quas pli? delinquéduz facultas intentio? preberek
necligenter hacten? in tenedo et exercédo di acinquifitio meri offici qua officiales effica
cta officia comiferunt z funt decetero comil/ tíus puniunt et dana paffi eis illata diſpēdia
furi:nos enimper nos infos promitim⁹ vo facilis cofequüturvires amiteret.Propter
fupradictis q nunc
bis et võis probis hoib? 98 hij ad oidinariā via reducti iã dicteiquí
noie nãovel nãozuž cōtrapiedictos memora fitiois meri offici bieficio priuarent:q in le
ta officia exercentes:in fine dicti fui regimis fioné enorme iufticie ac intollerabile puato
gligétiarum predictarum fiet queftio aliqua daret:q nofolú cótra vtilitatem publicaz
&
petitio vel demāda in iudicio vel extra aut al officialiu nrog impunita crimina remaneret
quoquomodo:nifi tn ignozantie culpe vel ne fed etiá fifco nfo effet preclufus adit? ad illo
gligétie predicte per corruptionem factefue rum fcelera profequéduz z inefrenatā auda
rintfeu comiffe:vel aliquis priuatus ppeas ciacohibédum :fitas etia impetratuz directe
patiaturvel paffus fuerit difpédia vldamna cótra fozos & priuilegia eildē civitati zregno
dehoccoqueratur nifi by contra quos co? pceffa:q taliapcederenosno ocet:iccircodi
ruptiofacta fuerit veldamna paffi ante mos ctorum iurator taliomuz ſupplicationib9an
tam cötrouerfiaz vel poft ante litis coōteſtas nuētes idé privilegiü tanqz iuri fozo z rōicōs
tioné remitere voluerint ipaz comitéti igno trariú/ equitati atqz iufticie obuiñ/ priuatis
rantiam culpa negligétiaz fiue dānum: inter danofuz : per q8 côtra omnez rōnem ztra
quos officiales notarios curiaru noftrarum mitis rectitudiné nöfolü cömiffa fz etiazco
feu dictozu officialiū cōpzehēdi volumus TÍU mitenda o eft abfonum zdeteſtabileremitū
bemus: mādantes per pñs priuilegium nŕm tur:qoipis officialib9 ſi tráfiret/viaz para /
vniuerfis &fingulis officialib? fubditis nos ret indubie deterioza puoribus cōmitendian
ftris pñtib9 futuris qoïa z fingula fupradi nŕa pñtia reftitutü ſcienter reuocauim⁹caſſa
cta proutfuperi cötinetur teneat firmiter z uim9 irritauim9 anullauimus ac id iuffim9 z
obferuet: cotra ca vel ear aliqua no veniat protin⁹ fecim⁹ lacerariz de reuocatiõe acde
feu aliqué côtrauenire permitat aliqua rõne laceratiõe hmot in regiſtro não quo regiſtra
in cui rei teftimoniu piti cartenre figillum tum fuerat ſcripturam fieri ad pñtiu certitu
nŕm appéditiú iuffim9 apponendu.Dat da dinem & memoriaz futuro:ū: vt etiaz шuratt
rocenonas octobusannodit.AD.cccxxxvij zalijs fupradicts qui ad bec zelo iufticiez pro
Eapropt qe nüc in nři pñtia cöftituti uratt bono reipublice moti fuerint vberius caueat
probihoies ciuitatis predicte expofuerüt hu Der nos roms heredes et fuccefforesnãos
mitr coza nobis ia dictú priuilegiüvt per ope quos ad bec ex certa fciétia especialr obliga
ris euidentiam cognofcebat impetratuz fuif mus: in verbo regio promitim9 bona fide
fe no per vniuerfitates ta dictasf3 p aliquos nung dictü privilegiü reparabim? vel repa
fiugulares fatagétes fe illi9 pretextu exhime rarimodo aliquo faciems: nec tale vel fimile
re a penis debitis fuo cafu : nobis cũinftatia indicta ciuitate vel regno aliquib⁹cōcedem9
zhumili reuerétia fupplicaffent vt cũ dictuz nectradi vlfierifaciem9: fiproceffu tépozis
priuilegiü ptra foruz expreffe/lefioné iufticie pignorantiaz oblivionë importunitatez aut
excidiu reipublice/ ac incola ciuitatis villa aliquaz machinationem feu modú obtétü er
1
Privilegia
titerit vl'extoitu: ipo facto viribus careat & reret.C Super alijs vero negocijs ciuilibus
effectu: nec aliqua habeat efficacia vel vllam dicta aliama aut fingulares eius tagentibus
obtineat firmitate. In quoz oium teftimos per alcadíú dicte mozerie zin el defectü per
niuz pñs reuocatorium priuilegium tā dicte dictübaiulü gñalez vel eius locüt procedívo
vniuerfitativaleń roibus villis regalib9 di / lum ? tiubem ?prout fuerit faciéduz . Aban
ctiregnifigillo não pēdenti munituz durim9 dantes per pitem dicto baiulo gñali vel eius
comiffiones f3 eor cognitiopertineat ad ba taz nŕam indefieri iuffim ? figillo não appen
tulum :et de caufis ciuilibus per cop alcadi denti munita. Dat valen idus ianuarij . An
vři aliame farracenoz mozerie ci xxx.dies poft folutuz fuerit falaríú tenean
uitatis valenfuit cora nobis expo tur ferréfentencia. VII:
muscũ ipe baiul procedat abfc redeption abſas remedio incurfurü:7 nihiloi9 ipo facto
b9falario ac minorib9 fumptib9 in eifdem :z iudicature z aduocationis officio per vnum
forfam propter obliuiõez ac importunitatě annũ cōtinue fit priuat.Decernentes qad
fiue als talis comiffio alicui alij pretera di/ executiōez premiffor fine libelli oblatioë & fi
ctobaiulognali facta fuerit decetero /decer ne lite aliqua procedet du per apoca3 fcrip
nimus no valere: quinimo dict9 baiulus gña tura facta per notariu cauſe ipius inpubli
lis côtradicédo eidez poffit negotiú illud de cis actib⁹redactaz cöftet per earü haledartu
quo talis comiffiofacta effet ad fe refumere dictoz.xxx.dieru ſpaciú effluxiffe. Quo cir
et illud dimittere ac diffinireprout poffet co caper pñtes mādam iufticijs baiulis alijs
miffari? ille cutipa comiffio eet facta: nifi for officialib9 nřis ciuitatis valen o hmõistatu
fam in comiffioe ipa de hmoi prouifione feu to per precone publicü diuulgato: illo faciat
comiffione nra inferto toto eis tenore in illa inuiolabilr obferuari:infligedo träfgreffo
& quatitates quas incu
metiobaberet: per qua o de certa zexpreffa bus penas predictas
fcientianaprocederet manifeftiffime appa rrerint exbigedo:in cuius rei teftimoniü pie
Betrifecundi. CIII
fentem cartam nfam inde fieri et figillo não ten9 itromitat : ac irrefragabili at ppetua
pédentituffimus cõiri. Dat valefi pridie no tollimus fanctione ipa officiainterdictoper
nas marcij.Anno dñí.AÐ.cccxxxvij. petuo fupponetes: decetero inhibētes ne ta
lia vel fimilia in iporegno valen comitantur
Dereuocatione officij regis ar officia:vel a nobis feu heredib9nfis exerceri
loti. VIII. quomodolz permittant: facultate per nosdi
spetrus dei grarexaragonuz cto artaleto in dictis lfis atributaz pñtiúſe
valen tc. Curegia deceat dignita rie reuocates. Abádantes et z vniuerfis alys
tévt in fubditis fuis virtutes am quidedictis officijs hacten9 vſi ſunt vľvti ni
plificet zvicia proculpellat:inde tanene illisvtanfdecetero että fi de cis nol
censreputam⁹ q qui ad alta et eximia tenen cantur cómiffionem regia obtinere. Abādā
tur intendere negocijs minimis: et potiffime tes infup iufticijs baiulis z vniuerfis alijs of
vilib9 in qb9aiaruz piculuzvertit et honefta ficialibfubditis nřís y pñs edictü et ſanc
tisdecétiadecor iufticie naufragant debea tioné nřam firmā héant ï obſeruēt & faciant
mus vaccarevel aliquosdeputare. Audiuis aboib9 inuiolabitr obferuari:nec pmitāt alv
musfiquidé o a quibuſdā ex progenitoribus qué cótrafacere vel venire. Der hoc tñ non
nfis olim aliquando extitit ordinatuz : ∞ mu intédim ? quin iufticia ziurati fimul fuper lo
Herib9 publice vilibus queftü fui corporisfa cis dictis mulierib⁹ozdinādis preuto manda
ciétib9 quenda vocatú regem arlotü et alios tonfo poffint aut debeant prouidere: in cuis
etiă preponebāt:qui a turpi queſtu illag lu rei teftimoniü pñtez cartā nŕam inde fieri tu
cruz turpiffimuz exhigentes/eas exponebat fimus figilli nŕi pendentis munimine robora
quibus volebat rearuz domib disponebant tam.Dat valen pridie nonas marcij . Anno
dil.AB.CCCFFxvij .
iparuc acbonis fuis tan diz pfidebat:qq3
in matozēdet r hoïz cótumelia offenſaz mi
lieres bonas &mediocres diffamantes prim primitus fatiffiat dāna paſ
vel calúnia aliar publicar confo:cio agrega lis de bonis officialis condemnati: filcore
bant:ex quoreiecta verecúdia cotra propiaz gio: IX
volütatepublice interdú zamplis deberet Etrus dei gra rex aragonuvalen
infamespaffiones fuoz corporü exercebant rc.fidelib9fuis inquifitoribus per
ex quozũ ordinationuz inhoneſtis principijs nos deputatis vel deputandis cō
fomite turpitudis ad pofteros deriuato: prí tra officiales regios ciuitatiscre
dem cũ lŕa nŕa. Dat valen tertio nonastulij gnivalen pñtib9 et qui protpe fuerint faluté
ano fubfcripto.Artaletode perica curfozi no graz. Cuinquifitiones per nos factevel fa
ftro madamm et dedim⁹ facultatě vt penas ciede cotra ipos officiales ex mero officio fue
calonias in qstales mulieres inciderāt q? rint pbonoreipublicefieri ozdinate:ad boc
deloco eis phibito no recefferat zad certus principatrvt fi officiales ipi aliquib9 fubditis
alú locü mafiones fuas träfferre vt eis iniu nfis intulerint calúnia iniuriaz vľgrauamé
ctú fuerat no curauerat acufaret reas petes ſubditi damna paffi feu piniuriaz ant calũng
ret rexhigeret ab illis que inciderat in cafde am agrauati reſtitutiõez debitaz plequatur
cum auté talia officia quib9 multa comitunE zofficiales in premiffis culpabiles penis legi
enozmiardeo difpliceate fint hoib⁹odiofain timis puniant:ceteris abinferendis fimili
oib9 per oiadebeat amoueri;icarco officiú bus calūnijs & grauaminibellozü cödenatio
fupradictú regis arlotiz alterius cuiufcungs neperterriti arceantur:iccirco cũvos feu alt
quod mulierib?ipis prefideat: per qo geres qui vim poft fo29 nou9 editus extitit : ex in
ipm officiú vel fimile a queftibipar lucrum quifitionib9 per vos factis aliquos ex ipis of
recipiat vel eis aut ear actib9 per lenociniuz ficialib9 duxeritis codenandos in certis pec
aut al's quoquomo difponat:ceterofa fecres cunie quantitatib⁹nfis fifcalıb? applicandis
te peccates ad fe publicādú compellat vel ali z vllafatiffactioné feceritis fieridana paffis
quam exactionem penarum feu quamuis co nec copellatis officiales ipos ad fatiffaciédú
bertionez in eis exerceatfeu fe de illis aliqua cispro iniuria calúnia vel grauamine illatis
Priuilegia
eilde.Eapropter chi dicteinquifitiões princis citur redudare. Quapp nobis proparte far
paliter fuerint ordinate vt fubditinri agraracenozu iam dictor built fupplicatovt fup
quatitas habeatab officiali per vos cōdēna tur &deceteroduci cōtigerit vna cũ eor alca
toran tradita fueritvobis thefaurario vt dio iuxta dicta çuna z cox priuilegia antedi/
et fifco nro:aut p vos proquitatione vra vel ctaprout antiquitus z hacten? fieri cófueuit
als fuerit habita feu reteta:faciatis primofa curetis fentencial diffinire:necfup predictis
tiffieri per officialé codénatuz oppreffis per nouitates aliquas faciat : ipos farracenos
iniufticiā fiue calúnia vel alt daña paffis ſeu zeozúaliquécôtradictā çunam eozuz privile
cotra iufticia agrauatis: ad hec officiale vel gia z vfuz fup hochactens antiquit? obfer
officiales codenatos et bona coz fic pro iuri uatum minime deceto agrauetis feu aliquat
bus fifci nfi fortiter compelledo. Dat valen moleſtetis;imo ſi côtradictã çunam aut eor
! feruetur eis cox çuna : de herentys & ſucceſs cipimus firmiter obferuari. Czeterea q
fionibus corüdem. X. propartefarracenop cozunde intellexrum?
Oceft tranflatú fideliter factum iuxta dicta çunam larracenozufarraceno vel
zc.nobili z dilecto gerétiuices pro norefidetvt fint pites in loco ipovi ei termé
curatoris in regnovalennecnoba no accipitis ad man? vras oiabõa ſpectatia
Jtulo iptus gñali ac vniuerfis & fins filijs vel proximiorib9 antedictis:qcótra çu
gulis officialib⁹nfis regni eiufdé vel cor lo nam ac in dānú z preiudiciü eorü fieri atem
cat pitib vl'qui protpe fuerint ad quos pre ptaf: quo circa ad fupplicatioez nobis inde
fentes puenerint faluté zdilect. Ex parte al exhibita in hac parte vobis z vnicuiqz vŕzdi
tamar larracenor regni valē nobis eft fupli cimus & mādam vt in fuppredictis cu ca/
catione huili intimatu o cauſe feu queſtiões fus affuerit çunam iaz dictafarracenis prefa
civiles & criminales que coza vobis zvŕmas tis & cunlz coz obferuetis: nec cötradictā çu
liquo inter farracenos adinuicé větilanĒ iux nam vfum bacten? antiquitus obferuatu
ta çunam farracenor & priuilegia per prede cos proinde in aliquo agrauetis :C Volum⁹
ceffozes nãos eisindulta fentenciatr minime infup ac etiã cöcedim per pñtez o fi moztuo
terminant prout eft antiquit? z hacten ? vfi/ aliquofarraceno vel farracena refidete inlo
tatuz:imo cũ aliqua queftio fiue caufa ciuilis cis que nofunt de realéquo: z illi quozú dicta
vel criminalis ozitur inter farracenos adin/ loca exiftat no inhibuerunt imo relinquerint
uicem incōtinentivos dicti gerenfuicest offi zde facto cócefferint o fili fi exiſtat alproxi
• ciales vna cum dicto procuratoze não fiſcali miozes dictis mortuisfarracenis refidentes
parté facitis in queſtione feu cauſa ratiōe iu intrarealencü poffint fuccedere in bonis que
.. ris nobis pertinere debetis in ea quis nullū idem farracenibñt vel poffident in dictis lo
" cis:qecouerſo filij fi exiſtāt vel aly profumio
ius in vel fup ea nōduz fuerit nobis adquifi
res farracenis decedentib9 intra realencum
tú:q indictor farracenozú ac çune ipor tdi
ctozu3 priuilegiozu leſionez et prejudiciú nof refidétes in locis pretactis que de realiquo
非常
Petrifecundi. CIII
J
ciafubditi nři magna difpendia patiunĒ: ic/ traxerit etfub iugo alterius effe cötempferit
circo vobis diſtricte precipiendo madamus eligens amplius opprobium médicandi:vos
"
quat tales tta idoneos peritos curetisin af dictus iufticia in criminalibusftatim ipos p
feffores affumere:per quozũ falubre cōfilium totam ciuitaté cedi fuftib9 et verberibus fa
poffitis exequi laudabiliter qö incubit. Des ciatis eiciendo illos fic ceffos abilla: hocto
claram⁹ tn volum⁹ ac vobis pñtiuz ferie in ciens quoſciens repti fuerint in eadez.Quo
hibem9 ne aliqué affefforez ad ipm officiú af circavobisdicim9et expffe madam quarvos
fumatis:nifi poft de ſtudiovenerit páºper dictus iufticia in cumlibus affignetis in taliü
bienniú continue praticauerit et al's aptus curatozes arnaldu fimonis et ponauzdero
idone? fuerit ad premiffa . Dat valen pudie uellat habitatores valeñvťalios idoneos ad
nonas marcij.Anno dñí. AÐ.cccxxxvij. certum tempus de quibus iuratis cUM CONS
filio ciuitatis videbitur expedire:qui fi onus
regie dignitati nofcunt incubereid fatis prof bemus et volumus fe extendi.Dat valeńpa
picim? opportunú occurrere vt ophanime die nonas marcij.Anno dñi.AB. cccxxxvij.
dicantes per ciuitate predicta fic per falubre
doctrina in puericia diriganE: cu admaio CDe additione pene côtra blaf
rem etatem peruenerint neceffarijs vite fue Femantes de dñodeo et facratiffima virgine
addei feruiciú poffint proficere zfciant alios maria. XIII.
falubriter erudire.Cüitaqz ad rem publicaz Os petrus dei gratia reparago
que ftudior regimine preſidentiü dirigithoc num valen rc.fidelibus fuis iufti
larauerit vel proruperit in contumeliam co follicite cuftodiri ipius cuftodibus certo fala
rundem vltra penas predictas in fo20 ſtatu rioprout nüc etiam eis exfoluitur affignato
tas a quibusdelinquêtes exhimi nolumus fz in regno predicto quoddam recreationis
cis etiam illos plecti iubemus:mafculus to pomerium reputatur:fed cum nobis pudem
tus nudus femozalibus dumtaxat retentis diuerfis tedijs atq labonbus fatigatis cre
et mulier tota nuda aliquo lini pallio ad cos dentib9 gaudia interponere curis noftris fpa
hoperiendű pudibúda circunquaqs retorto ciandicaufa ac recreationis fumende dictag
per ciuitaté vt affuetü é ceffi fuftib9 tranfeat deuefiam adiffemus: reperimus ipam non fo
vt offenfa qua domino ihefu xpo et eius bea lum prout decet regalibus fed comunib9 vf.
tillime genetrici verbis nepharus impudens bus deputatam :arbonibus lignis et tignis in
ter delinquêtes penis predictis decetero pu deſtructio non abfqs cuftodis culpa grauiffi
matis.Dat valen pridie nonas marcij . An ma qui vt fertur precibus zprecio nonullos
nèfia albufarie ad ordinationem tamé iuras te quorundam nofcitur atemptata: cuz itaq
tozum. XIIII ex premiffis non folum pulcritudini loci qui
zitaq obftate pdicto edicto fiue ftatuto cotento in fis & fingulpoft nos in regnis z coitatu pdicte
ociqui dicta litera pinferta pmitatis propia beftia fuEis tponib9fucceffur) vt pmiffa oia tingla
Terba ría ciuiu valen pafcere in duefia fupradicta z inuiolabitr obfuãdo 2pmiffa vtaligo pdic
imco! alia exerceri per ciues ipfos q cōtinent in pri tox nōveniat faciat vl atéptet aut fieriplen
jere: f inlegio meorato: put ipiiuratio:diaueritvt tiat vel pmitant dicto bbo vel facto aut alio
o
icat pfert.nos emintëdi⁹ giurati z pbihoies quoufmo: i cui rei teftioniu pñté cartã nŕā
uz inde fieriz plübea bulla nŕa iuffim ? comũiri
odic jupdicti tale fup boc adhibebüt moderame
ur
abat gipa duefia novaftabitnecnobi recreatōis Dat.valen.xviij.kls octobris.Ann Domini
inenon folamia z vtilitates:necpiſcatorib9 comoda AB.ccc.xxXVÍ .
uapar fubtract.dat.val.pdie mar.a.d.m.cccxxxvij
ini
epit Declaratio regia pro parte ci
one
Icti De confirmatõe moneterega uitatis obtentafug vindemia vinearu extra
Priuilegia
contributiōez non mitēda intus ¿tributōez atq3 coceffit plenariaptātē iuratis z probis.
ficut nec vinú tépore prohibito . XVI . boibus ciuitatis valen: quos freqns experie
Etrus dei grarer aragonú valen tia inftruxerat ampli de predictis op poffent
TR
tõis inclite abau9 nf cupiés nouel re:quaquidem cóceffioné fecit cum fuo priui
la platatões regni valeñ: q8 a manib9 paga/ legio in quofeqns claufula cõfequit.Moue/
nor eripuit fructuй vbertate pollere ac eius rit vniuerfi q nos petr dei gra rex aragonu
fubditos pindelocupletes fieri : facili?
9 et ficilie: damus licentia z cōcedim? plenariā
melis credidit ad efectú pduci fi illi ò̟ ad eiuſs ptatem vobis iuratis pbis hoibus valen.
de regni accederet incolatu/pcia z puentus ordinandi z examinādi priuilegiü cöceffum a
vberiores ex ipis fructib9 reportarent: pbis oño Iacobo inclite recordatõis rege aragonú
boib9 vnuuerfitati valen pitib c futur cũ patrenão fup facto vini : z fi aliqỡdubiú vel
pilegiofuo pceffit ac in ppetuú ftatuit : q côtrariuz ciuitati valen inuentü fuerit in eos
ex tüc ab vnoquoc fefto feti michal'feptébř dem: illud dubiuz vel contrariúpoffitp vos
vfqz ad feftú pethecoftes anuatiz aliqpfona corrigi ac etiã emendari acfacere obferuari
noauderet aportare mite nec vedere nifi in prout in dictopriuilegio. Dato valeń kls de
vtrib vel portadonjs ti /necin cellarijs feu cebris annodõi. MD.cc.lxxxiij.plenius Įtinë
dolijs fiue cubisvinarijs gregare in tota.f. tur.Wigoze cuius claufule iufticia iurati pro
ciuitate valen. nec in locis vocatis boatella ceres & confiliarý dicte civitatisvalen ftatue
exerea/roteros nec i alijs locis filib9ətiguis runt ac etiam ordinarūt ne aliquis habēs vi
feu finib9 ipi ciuitati vinu aliqo extraneuz neas extra vel intra terminu dicte ciuitatisą
feu aliaru villaru vel locoz regnivaleń nilivi non effent de realéquo nec de vel pro ipfis vi
notm effz collecte ciuitatis pdicter talis neis cötribueret in feruicijs regalib9 VÍCIZ
ploneğin comuni valen deberet mitere atq nalib9 cuz ciuib9 % vicinis ciuitatis valeñ:au
dare. Voletes ¿ſtatuentes q ille vel illi ò̟ in deret mitere vel mitifacere modo aliquopa
tra prefixu tps vinu extrācŭ ſeu o de alijs lo lam vel occulte vindemiă vinearú ipfarú in
aseffzpoztatu valen in vtrib? vl portadores dicta ciuitate vel in eiusfuburbis:nec etiäi
vēderet ipm Itatizvedere tenerent p tabulas aliqua alcharea feu loco in realencho ſiſtéti
plateasvalen:in vtrib9.L.z portadores & nō intra terminum ciuitat}:q8q3 fi aliquis ap/
incellarijs necalrp totütps predictű : ßztrā portaret feu miti faceret vinü vet? aut nouu
factodicto fefto pethecoftes poffz qlz annua in dicta ciuitate vel eius fuburbijs delocovť
tiz abipo fefto vfqs ad feftú fancti michaelis locis extra vl'intradicte ciuitat) terminũ cō
aportare mitereögregare in cellarijs mi ftitutis: que loca non effent de realéquolicet
tere in valen qölzvinüvndecüqz elfz line di ipm portaffet vel miti feciffet adicto feftope
ctõe vel obftaculo alicui?: qqfi aliquis ɔ̃ di thecoftes vfqz ad feftü fcti michaelis.in quo
ctú ftatutu in ciuitate valen zlocis predictis quidétépoze uurta dictü antiquü pnuilegiuz
ei ptiguis portaret miteret vel ǝgregaret in vinü qöcunqz in dicta ciuitate reiusfubur
varellis fiue cubis vinaris vel incellarijs vi bijs licitú erat miti: q dictü vinü venderet z
nuz extraneu fupra inhibitü ifratōs prefixu vendidiffe deberet ptotüfeftü fancti micha
v3 adicto festofcti michael vfqz ad feftú pës elis proxime tuncventurũ adiecta pena cuilz
thecoftes:pro pena vinü ipm ammniteret: de trafacienti dictis ftatutis:amilliõis videlz
quoregia curia ptrespartes adoreret/zär vindemie atqz vinir fexaginta folor proca
taz partéipius pret ille qui vinü hmōireue lonia fiue pena:dictis etiáftatutis adiecto q
laret feu etia inueniret: put in dicto pruile nullus traginarius puuatus vel extrane⁹ au
gio. Dat in algezira.vij.li.mar ... AB. deret portare vel mitere in dicta ciuitate vel
cc.lxvij.plenistinek . Atědétes infup ❤ PP eius ſuburbiis aut in aliqua alcharea fen loz
fraudes dolos qui fup hýs ɔ̃ dictú ftaturu cointra terminũ ciuitatis fitis in realencho
multiple agebantur /Feniffimons petrus a vindemiam que non effet de realencho alpe
•
ragonú z ficilierex proanus nr dedit licentia nam viginti folidorum incurreret quotiens
Betrifecundi. CVI
4'9
Strafaceret vt indictis ſtatutis plenius di hibito venderek cui9 vini copia cederet in dif
nofcit ptineri.Eap:opter cum hoines alcha pendiú ciuiür alio; qui ɔtribuunt cum eiſde
reede alfara zalio locor intra terminos di inducendo cor vino minus preciú et valorez
cte ciuitatis valen in realencho fiftentium de idcirco premiffis oibus et alijs plurib9 recte
vineis quas hēbant & habent in locisvelptis cöfideratist in examine rõnis adductis :de/
nentijs milituz vel alioz qui non funt derea cernim acdeclaram? predicta priuilegiator
lencho f3 funt intra termulos ciuitat) feciffet dinatiões atq ftatuta per iufticiaiuratos t
portart vindemia ad dictas alchareas feu lo
alios pro pte dicte ciuitatis put pmitif edi
caderealencho:iuratist pbis hoibus.cim / tatan tufte z licite facta före ab hoibusde
tatis predicte, afferétib? illos hocptra dictú alfarat alijs derealencho intra termínú cui
priuilegiür ftatuta peos edita z in cop pietu tatis inuiolabilt obferuanda: z penas a träf
diciú atéptaffer peñas appofitas ppterea in grefforibus hitas vel habendas iufte ac licite
curriffe:tande cum hoies de alfaraz alio lo potuifferecipi exhigi & haberi. In cuius rei
Of copde realencho intra terminú dicte ciuitas teftimoniú plente interpretationé decretú ac
冻
tis fituato affereret hoc licite facere potuif declaratioez nrazfieriz figillo nfopendenti
fe/nec dicta ftatuta que vniuerfitas ciuitatis iuffim ? comuniri. Dat valen.pv.kls aprilis
x adidiffz poterat eos ligare in aliquovľ'arta D.D.BB.ccc.xxxvuj .
대 iuratos pbos hoies et cöfiliarios ciuitatis tur expéfis.nos itaqz volētes dānis zfrau
d predictevigore privilegij dñi regis petri et al dib9 hmōivt pučit obuiare nŕiſqz fubditor
01.
pro comuni vtilitate potuiffe ftatuta cōdere indenitatib puidere:ſicduxim9 puidendü
poffet imiti in ciuitate predicta q tépoze pro feu Fabricatores fiat iuxta formam antiquaz
04
Privilegia
inde faciat que in zdealijs reb9 in quib9 fras lútates:dum tñ ei9 preciü puertati in emptio
comitit funt fieri affuete . Dat valen . vij. nezdictor duor hofpicior p vos emendor
idusdecebr. A.d.MD.cccxxxvúj . vel at faciati con precio cōplemétú . Volum
Lonceffio facta ciuitati de an the fubhac ǝditione vobis predicta antiqua
tiqua domo et tabula penfi. XVIII. domũ cum tabula penfi predicti cócedim :
vos emat) zemere teneamini pdicta duo hof
s petro dei gřa rex aragonum pitiapdicteplateep vos iam facte feu empte
valen re. zouide cogitantes q ptigua: tipis dirrutis hofpicijs/faciat fieri
quis tabula penfi ciuitatis valen fumptib? ciuitatis bonapueniente laramet
ingruo etidoneo loco illis quos abta domůintra patuúfinespatiu dicte play
vti puenit pelo predicto in fuis mercib⁹ atq teer dicto duor hoſpicior bene pftructam
rebe que in penfo hmoiponderant fuerit po z clauſam ad cognitioné baiuli nři regnivalé
fita ab antiquo:verunt ppter magnú aug generalis: in qua fit dictú penſuz z poffint in
mentú gétiú qʊ ciuitas ipa recepitz anguftú ca tute calaftones põdera zalia miniteria
viarú tranſitú circücirca dicta tabulā polita eidem penso neceffaria referuari:faciatis ins
ruzopport uit vos dilectos & fideles nřos iu fuper adcognitionem dicti baiuli ftrubita
ratos & pbos hoies quitat(valeñ emere quo bula in qua fedeat ſcriptozesz alý miniſtrí ta
dda bolpitiu ante domu dicte tabulevia me bule fupradicte.Ibac itaq domo penſi T eius
dia fituatú:qö feciftis fundit birrui pro pla tabula fic ftructis: in alio vel alijs refiduis
teafienda coza tabula fupradicta : qöq licet. fpacijs dictor hofpicion dicte platee facia
exdicta platea trâfit? dictipenfi aliquâtulu tfieri porticu vel portic coboptas/ in a vel
ampliet non tn eft via publica tante multitu quib9illi qui ibidểad ponderandú puenerit
dinis gentiú receptiua o tranfeuntib9 pean ac alij poffint comode recipi z fint ſemp adF
dez prefertim ad mercatú dicte ciuitatis con uiciú dictetabule zvfum publicu pfonarú q
fluentib9 die qua celebzakibidé liber ſeu larg rōneponderadi feu at ibide accefferintvt eft
trāfitus piebeak: quinymofenes & pueri acfe dictü:queqdez domus z porticus pēli eidem
mine grauide diuerfa difpédia multaqz icure stinguefint nříenfor frache femp et libere
runt picula pfona :idcirco cũ vos dicti iura fubalodio zdñionfo ficut eft nuc antiqua
tir pbihoies cuitatis predicte ad dilatanda tabula dicti penfi: teneamini etiä ppijs fum
viteris via penfi prédicti z dandú locú gentis ptib9 ciuitatis dicta domů pensi coboptu
bo que bent ibidefua mercimonia põderare: rāipius & porticusvel porticu otiguaru eidé
intedat emere duo hofpicia ex vtroqs latere fic tenere firmiter directas o ex pluuia vel
prefati hoſpicy p vos tādirruti coшuncta:no 'nobisvel illis qui pro nobis tene
ruinafeu al
bifa fupplicaueritisvt vobis pptea gřas in bunt dictam domú z tabulă non poffit aliqo
Betrifecundi. CVII
ficia facere que fintfemp vniuerfitatis ciui/ valeat prohibicione feciffe ſen iam factapfen
tatis predicte fracha z libera: & fub alodio et tibus robozaffe feu etiaz renouaffe:videlz ne
E
dnio eiufdé ad vluz e comodú vkm: put vos aliquis nf fubditus plumat ecciaftici adire
aut vři fucefforesduxerit, ozdinandü:vobis iudicem prorebs ad nŕaz iuredictioneſpecta
coplētib9fupradicta: inquop teftimoniú pre tibus:faturus & fi fpreto nŕe fidelitatis de
fenté carta inde fieri ac figillo não pēdēti iuf bito cōtrariü fecerit ipfo iure inftituta accio
fim? comuniri.Dať valeñ.viij.idus aprilis. ne cadet /cuius actionis medietas foera/
D.d.B.ccc.xxxix . rio:z conueto medietas reliqua applicet.Et
juratore pbox hoim nobis factam :vobis ria obtinent non fit nec fuerit nŕe
dicimus r expreffe mandam? quatinus DE CEª intentionis foris vel puuilegijs ciuitatis va
tero nōprohibeatis nec impediatis aliquos len drogare:nobilos fuerit huilir fupplicati
pifcatores quin poffint in mari pifcari cũ di proparteiurator T probor hoim dicte cine
čtis pantenis tal:cum de fozo fit licitü vt fus tatis:q cumfuper qftionib9 fiue caufisaliq
perius ptinetur:ipfis dantib9 nobis decimaz bus querõe cequiarú ſeu aquarü vertebanĒ
partenobis defoloex ipis piſcibus ptinente comiffiones alique a dictanŕa curia emanas
inbibitione aliqua ftatuto feu madato in co uerint vt dicik ɔtra fox priuilegia atq des
trariafactis non obftantib9 vllomodo. Da claratões feu mādata regia inde facta:cu ad
túvalē.v.nonas madij.A.d.AD.xcc.xFF ÍF. cequiariox officiú nofcant folümodo ptine/
AV
re:quarú cómiffioni pretextu inter presmir
Executoria o nullus pro reb fiones in falarijs indicuz feu comiffarior et
ad regiaz iuredictioĕ ſpectatib9 audeat eccli aletia fubfequnt:comiffiões hmoi reuocare
afticum adire iudicem. אא. ¿ cognitõez acdecifioné predíctor ad examé
Etrusdei grarex aragonú valē . cequiarion dicte ciuitatis & eius termini res
rc. Mobili & dilectogerentiuices duceredignaremur:ideo nos fupplicatõe ipa
procuratorisin regno valen nec tang rõni pfona benigne fufcepta: coiffiões
nō iufticijs baiulis ralys quibuf tādictas p nos factas in quátú tangüt dicto
cunqsofficialib9nfis in regno valen conftitu ruz cequiarior officiú ex caufa ducim9 reuo
tis prefentib, et qui pro tépoze fuerint falutë cadas .Inhibentes & iniúgétes expffe vniuer
zoilectioné. Moueritis nos ad conferuacios fis et fingulis iudicibus feu cognitonbus ad
nem iuredictionis nře/zne aliquozuz temeri hocper nosdeputatis feu delegatis ode di
tas iuriſdictionez iplaz minuere ſeu eludere ctis queftionibus ceffent et deliſtant cognof
o uj
Peinlegia
cerenec fe de eis vlterius intromitāt :permis deāt zvtanf: op pofitõe aliqua inɔ̃riúfacta
1
tedo de ipis cognofci pdictos ceqarios put minie obfiftěte . ØÐandam⁹itaq p pñtem ge
ad cor expectat officiuz extitit vfitatum. rentiuices pcuratoris talijs officialib9 ante
Intendim⁹ etiam acvolum⁹ q fi aliqué vt dictis o predictú guidaticũ e affecuramétú
aliquos ad qftiones hmoi per nos côtigerit et hac occffioné & declaratoez nŕaz teneat et
delegari ppter appellatiões vel al'feu dictis obferuent & faciat inuiolabilť obfuari vt fus
affociaricequiarys:ipidelegati feu affociati plusɔtineĒ:z non Queniant nec aliqué pueni
debeant in decidedor pcedendo formam di repmitant aliqrone. Intedimus tn ſub
ctor cequiarior offici înfequi z tenere code: ca formadictú guidaticu pceffim ?: q fidicti
modo pcedere quo ipi cequiary tenenErde: negociatores vel ali guidati in veniendovel
bent qftiones ipas dirimere inter partes.in . poft venerint ad ciuitaté vľalia loca regni
cui rei teftimoniu pitem carta fiert wuffims. valen:in dicta ciutate vel alijs locisdictires
figillonfo appenditio comunită. Dat valé. gni vel alibi straxerint vel delinqrint: & pro
v.nonas mađij.U.d.AD.ccc.xxxix. tali octu vel delicto poft vel in eo aduentu
Quedam declaratio fuper gui addictaciuitate vel loca regni inbito vel co
miffo: poffit ibidez vbi delinquit vel öxit vel
datico defferetib9 victualia cóceffo.XXII.
in alio loco ydoneoQueniri acufari denúcia
spetr dei gra rex aragonú va rimarchari vretia éparari : predicto guida
len rc.ridem ad vitanda areg tico in predictis cafib9 minime obfiftente: in
nis & terris nřisvíctualių careſtiā cui9 rei teftimoniú pñtem cartā nŕam fieri z
vter eis inibi copia heretur/def. figillo não pēdenti wffim⁹ coiri. Dať valeñ.
ferentes ipa victualia per mare ad ciuitaté z. v.nonas madij.a.d.AÐ.ccc.xxxix.
eis pro debitisvel delictis a tpe citra pceffio nut op gefta officialiŭregiedomus
nisdicti guidatici ptractis fiue comiffis pue fein preiudiciü velderogatiõez
nirefeu impedire nitunE: afferentes guidati cedere valeat alior: pro parte vři iuratozu
cuz ipm feu affecuramentu debita feu delicta 7pbox boiz ciuitat valen fuerit nobis þúikr
precedentia tps dicte pceffiomis nře tantúmō fupplicatú o cú nobis exiſtétib9 in dicta civi
cōprehendere z non ad alia que comiterētur tate alguatziri⁹ ní proceffus aliquos feu ena
poftmodüfe extédi . Eapropter ad hmõidus taméta fecerit aduerfus aliquos no domeſti
biú remouendú ne mercatozes vel alij predi cos necde família nřa:ipos captos in fuo car
cti pretextu dicti noſtri guidaticileſionez vel ceredetinédoral eos procededo in cor pre
ad alia loca la dicta defferentes predictonão generet nec adcöfeqntiaz futuris tponbus
guidatico affecuraméto z alijs in predicta trabi poffit:imoipi font priuilegia in fuo ro
carta nfafupius inkta ptentis luper debitis boze zvalozefint remaneat ficut pr9. Abā
delictis feu quocüqz tépoze fiue ante fiue poft dantes p pitem alguazirionão pñti z qui p
¿cellionez guidatici scellis vel ppetrat gau tpefuerit eiufos locut: & decetero aliquével
Betrifecundi. CVIII
** aliquos peuz vel alios de mãdato não capié colligi z leuarifacere Zuertendaz vt fupius
dos in ciuitate in carcerefuo non teneat fiue
ptinetur. ADandantes per pñtez cartaz nŕā
ponat: fzeos in comuni carcere cuftodiédos . procuratozi não eiufqz vicefgerenti iufticijs
tantibus. XXIIII.
TQ› iufticia ciuitatis valeñ, in
spetrusdei gra rex aragonuz criminali de et cum confilio iurato 7pbox
valen.zc: Quia pro parte veftri hominü abfqz denunciatore poffit procedere
iurator proborum hoim vniuer ad punienduquofcüqz malefactores inceden
fitatis ciuitatis valen. fuit nobis tesdie noctua cum quibuſcüqz artificis ab
humiliter fupplicatú:q cum vos devolutate tis ad crimina ppetrada. XXV.
et affenfu tam militum generofor alion Dos petr dei gra reparagonum
cinium & habitator dicte ciuitatis: volentes valen zc. Atendentes nos nup ne
via affumere p quả in ciuitate ipa maio? co crimina infrafcripta que in ciuita
pia victualiú beat: mercatozes acaly ad de te valen comitebantur a pluribus
Ferendůfrumětů z aliud bladū ad ciuitatem frequenter impunita defectu corectionis
ipaz meli? inducanE: du in fuo lucro cenferit debite pieteriret: mandatú fubfcriptü feciffe
fe iuuarit poleqns fugabit victualiú care/ iufticiévalen in criminali per nřas literas co
ftia que qndogs plura difpédia fubminiftrat tinencie fubfequétis . Detrus dei gratia rep
intédat certāimpoſitōez ſtatuere feu ordía aragonu zč. Dilecto não raymundo de foles
re in dicta ciuitate zei9 terminis colligédā r rio iufticie valen in criminali faluté zdilect.
pro quolz cafficio.xij.dŕios regaliú: ex qb⁹ q ta et alia maleficia comitenda vt inde furari
poffitis colligere exhigerë z leuare ſeu exhigt vllo vng tépoi stravos fieri inquiſitiop2o .
o u
Priuilegia
caridebent ficut in alijs puniēdis criminolis bmōi firma beant teneat robkuentz ab alijs :
forma folita obferuetur.Der prefentes mā faciant inuiolabitr obferuari: nonQueniat
dam dicto iufticie valen in criminali preſen necaliquezSuenire pmitant aliqua rõnevel
tietalijs qui pro tempore fuerint quatenus caufa: qui bo otra fecerit iram z indignatio
in et fup dictis criminib9 delinquétib? pu nem nram fe nouerit incurfuruz:in cuiusrei -
niendis pcedat z procedere debeant de et cũ teftimoniü presentez cartā nŕaz fieri iuffim9:
pfilioturator et pboz hoim predictor put figillo não pendenti munitam .Dat barchin
iuxta forma & priuilegia debet fieri feruari viij.ll's auguſti.a.d..ØÐ.ccc.xxxix.
madato não feu prouifione iam dicta no obs
ftãtib9 vllomodo. Dať valeñ.v.nonas ma. muſtaçaffi poffit remitere
dij.annodñí.AB.cccxxxix. banna ſeu calonias &facere quafcucs copoli
tiones: 7 ppterhoc non poffit inquiri.con/
Qualiter erbigatur z diuidať tra eum. XXVII
pena apofita recurrétes ad ecliafticũ iudis
Dos petr deigrarex aragonum
céproreb⁹ ad regia iurifdictõez ptinentib9, vale.c.dilecto iudicicurienrepe
XXVI. trodeciutadella ad inquirendú p
Anostr
Etrusdei grarex aragonūvaleñ. a officiales nãos ciuitati
s
rc atendentes nos pridez ad con/ zregni valen affignato faluté zoilect . Cum
feruatões nře iurifdictiōis ne per muftaçafi ciuitatis valen vt fidedign /
() ar ela
aliquem temerarie minui valeret tione percepum
⁹fueuerint ſemper ad eorum
impune/puifione infrafcripta feciffe pnřaz liberaz voluntatér b z calonias.
emitere anna
Iram ptinencie fubfequentis. Detr9 dei gra eisrõnedic of cōpetentes cōpeten
ti ficij vel
rex aragonuz.nobili z dilecto gerentiuif cia z fup ipfis bannis & calonijs exfoluen
dis
ces pcuratoris in regno valen necno iufticijs Quenire cum eis de affenfu tamé filij vel ius
baiulis et alijs quibufcüqz officialib9 nřis in rator dicte ciuitats et guillerm
i de ptuſa qui
regno valen zĉ. Vide fupra.fo.cvij.c.pr. recipit parte nobis pertinen
te in banis & cas
Etnuncvt pro certo didicim? nonnulli fub lonis piedictis :r vos vt að nŕam audienti
a
ditinři aufu temerario ducti iurifditõë nřaz eft deductü vigoze dicte comiffioni vř e in gs
s
eneruare zeludere no verentes fepi? dimiffis ratis cōtra andreaz carerij qui anno proxie
nŕis iudicib9 in cafib9 in quib9iuriſdictio ad preterito fuit muftaçaf
us dicte ciuitatis :af
nos spectat:ecclefiafticu iudice adire non de ferendo ipm remiffione facere non potuiffe
z
finant:et ppterea in penaz incidat inftituta neccöuenir fuper bannis z calonijs dicto of
e
que propt ignozantiaz aut negligécia fifcalis ficio adquifitis : cum fit gentiú intereffe que
nŕivel alior officialiu non leuat nec hétur:in non ita frequenter delinquere
nt nifi eis fie/
iurium nŕozuz maximũ detrimentü ; idcirco ret remiffio fupradicta vel dict? muſtaçaf
fu
s
circa vtilitate dictofnŕozumturiú pindere Queniret cum eis :idcirco volentes muſtaças
cupientes: piti noftro edicto ftatuendú du fum dicte ciuitatisvti libere fuo officio fupra
dicto remitendor componen
cimus ac etiam ordinandum o pars illa que dor alprout fa
aget contra illum quifpieto noftre fidelita/ cere pfueint : vobis dicim9 et expreffe manda
tisdebito ad eccleſiaſticum iudicérecurfum mus quat dictú andrea iuquatūrem
illiōez
Petrifecundi. CIX
vet cöueniétiä tagit predictas minime inqui fus remiffiones gras ac copofitiões facere
J
ratis:imo fi in aliquo cotra euz rōne premifs prefente baiulo illis loci vbi dict? muſtaçafus
fa proceffiftis/id reuocado z penitus anullā cöftitutus exiftat : Abadantes per pitez p
do ad ftatu priftinu reducatis:nos eniz quic, curator não eiufqz vicefgerentibus iufticis
quid fup hijs proceffuz fuerit tenozepñtis pe baiulis et quibufcüqs officialibus inquifitori
nitus reuocamus et anullam9 . Molētes im bus & fubditis nŕis pñtib? et quipro tpe fue
mo expreſſi9 inhibentes o decetero per vos rint quat prouifionez hanc firma héant? ob
nec per quéuis aliú inquiſitorem ad predicta feruët e inuiolabitr obferuari faciat vt fupe
It rius cötinetur et no cōtraueniant nec aliqué
affignatú feu etiã affignāduz cōtra muftaça
"
fuz dicte ciuitatispñtez & quip20 tpe fuerit côtrauenire permitat aliqua rōne.In cunus
B rei teftimoniüpñtez cartánraz fieri tuflim9.
inquiri poffitis rõne premilla: imo premiffis
remiffionib? et cöueniencyjs vtipoffint:de af figillo nro pédentimunita. Datbarchñ.xv
fenfuthz volütate predictozuz libere zablo It's nouembris.Anno dí.AB.ccCXXXIX:
10 obftaculo quocüq3 prout idé ſunt vti hacte
nus affueti .
In cuius rei teftimoniuzprtem De curiagenerali celebranda
cartánraz fieri шuffim ? figillo não pendenti a triennio in triennium. אואא.
munitaz . Dat barchiñ ſexto läs auguſti an Querint vniuerfi o cuz nobis pe.
nodní.AB.cccxxFIF. trodei gra regi aragonu valen tc.
locox regaliu regni valeñ ab antiquo citra mina in quatuz poffumus euitam ? prout co
tempore cófueuerüt facere remiffiones gras gruit nie regie dignitati: fupplicationi hmōi
P
zcōpofitiones tā departe nobis pertinente fauozabiliter duxim? annuëďuz. IDuius igi
1 ad comue cuiuflz villag iparú in calonijs et . ozdinam⁹ et etià promittim⁹ vobis prelatis
16 penis per coldez muftaçaffos affuetis leuari richis hoib9 militib9 ciuib9 et hoib? villaruz
a perfonis incidentib9 in eafdez: hmoi cons totic gnali regni valen: q nos et fucceffores
fuetudo fit valdevtilis z neceffariavillis zlo nři ab inftatifefto oim fanctorum ad tres an
cis predictis dignaremur eadem abfqz dimis nos proximer cōtinue fubfequétes:et ex tunc
remiffiones gras copofitiones ad fuuz ar du dictā gñalez curia ire perfonalr no poffe
bitriúdepenis & calomijs predictis fiue perti mus :fcilicet effem9 infirmi vel abfentes a
neat ad nosfiue ad muftaçaffum ipm aut ad terrania :vel fenerem perfonalr frōtariam
vniuerfitatez illius ville vel loci vnde fuerit in aliquo capite terrenfe:quib9 cafib9 infra
muſtaçaffus :dū tñ prefate calome decefoto. duos menfes pofta cōualuiffem vel reuerfi
effem9 in terranka vel dimififfem9 dictafrō
aut quätitatis minoris exiſtāt prout tépozi
Xa
tariaz:p:omitimus in dicta ciuitate valeñdi
buspreteritis vfqz ad hec tépoza extititvfita
fa
tuz.De alijs autem calonistpenis quatita ctagñalez curtă celebrare. Evt predicta por
tez.r. folox afcendétib? valeat idez muftaça cioziroboze fulcianEiuram9 per cruce dni et
です
Priuilegia
dusfancta quattuo? euuägelia manib9 nřís diuimus q licet crearez conftitucre procura
copozaliter tacta ea atendere z cöplere in a tores fiscales ad nos folum pertinere noſca
liquo no contrauenire aliquo iure cauſa vel tur:et baiulus generalis regni valentie fit a
rone:in cung rei teftimoniü pñs priuilegiü no nobis creatus vt mozis eft in generalempro
ftruin indefieri tuffim9 bulla nřa plúbea cõi curatorem fiscalem regni valentie ad nego
tum . Dat in ecclefia cathredali beate marie tia criminalia atq ciuilia et iura regalia vni
fedis valen die inceptionis dicte curiequale uerfa:vos quis dictus baшulus habeat expo
gebatur decimo octauo kalendas octobris. teftate fibi tradita fubftitutos qui in veftris
Innoa natiuitate dni ABillefimo trecétefi zin omnibus alijs et fingulis curijs civitatf
mo tricefimofexto. zregni valeń vice dicti baiuli officium eis co
dictam ciuitatem :et q infra certum tempus Barchinone idus Julij Unno a natiuitate
per vos els prefigendum teneantur vobisde domini millefimo quadringetefimo quadras
Ferre albaranum teftimoniale qualiter dictü gefimo.
triticum feu ozdeum diſcarricatum fuerit in
len.zc. dilecto noftro geretiuifces degentes non religionis zelo nec vt in ecleſia:
pcuratons in regno valen vel ei9 . dei altiffimo famulentur: fed vt anoftraius
D
locunt prefentibus & qui pro tem/ rifdictione fe retrahant nreqs aiaduerfionis
poze fuerintfalutem et dilect. Abirantes au man9 euadere valeat fuo cafu pmā tōfurá re
CX
Petrifecundi.
cipiat iurifdictionez uraz tanc clerici recus nŕožů pro partenŕa vel cor mediate velime
fando: verütñ tano laic fe actib9 imifcere ci diate quomōlz executiones proceffus e man
uilib? fatagétes : libertatib9 frāquitatib9 et tamenta verbotenus vel in ſcriptis vel de fa
inmunitatib9 eiufdé ciuitatis in éadez et alis cto fiericötigeret q no credimus vel ettå at
bíín nřeiuriſdictiōis diſpendiú euidens per téptari/zfacta eisfide vel notificatione ali
fruunt.Sane volentes nŕis in hac parte ins qua de priuilegio fupradicto: ab ipis executio
denitatib puidere: cũ intētiōis nŕe no fit il mibus proceffib, et enantamétis illico no cef
los beneficijs ciulib9 z téporalib⁹libertati farent: eo cafu fi tales comiffarios feu nútios
busdecozare qui nře dñationis regimen recu piotate temeritatis audacia ciuitas fupradi
·
fantes ecclefiafticas ſpuales adeūt liberta ctafeu quiuis predictor locozú aut degentes
tes:iccirco expreffe vobis dicim ? et mādam9 in illis vel quicüqz alij nři fubditi vel fucceffo
qe nulli clerico cóiugato tonfurā actualiter ruz nŕozű damnificarët in bonis vel etiaz in
defferéti tradatis feu tradi aliquat permita perfonis vel eofdē etiaz comiffarios executo
tis carta vel cartas franquitatu libertatü et res vel nútíos vel alios eorú occafione occi/
cuc actus ciuiles recipiatis eofdez nec ad alt tozum aut occifozuz parentib9 vel aliquibus
qoipius regimen ciuitatis. Dat valetertio alys teneantur : nos enim huis ferie ex nunc
nonas шunij.Anno dñi.MD.cccpl. vt extüc abfoluim⁹ ab oï pena ciuili z crimiz
nali z alia qualz quoſuis dicta damna vt con
De cófirmatiõe priuilegij p20s tinetur fuperius illaturos in defenfione pu
hibentis alienationé a cozona regia certouz uilegij antedicti. Ethec oia fupradicta & fin
caftrozum villarum regni: o poffint illud gula perpetuo tenerivolum9 ¿inuiolabiliter
manu armata defendere vfqs ad mortem in/ obferuari fub virtute iuraméti per nos inde
clufiue abfos pena aliqua. XXXII. cozpozaliter preſtiti ad dei euuangelia facro
fancta.Abandantes nihiloi? cû pîti procu
Os petr9dei gra rep aragonű va
len &c. Recolim9 ad poftulatioez ratozinfo eiufqz viceſgerētib9 iufticijs baiu
toti⁹gialis regnicolarú regni va lis ceterifas officialib9 z fubditisnŕís pūtib9
bat officionie regie dignitatis rc . Widefu repermitāt aliqua rōne: in cuius rei teftimo
piafo.xcvij.c.xi. Quo circa ad poſtulationë niuz pñtez carta noftram inde fieri iuffimus
et inftatiam probox hoim ciuitatis et villa/ noftri figilli pédentis munimine roboratam
ruzregaliuz dicti regni:dictü priuilegiumet Dat valen tertio idus iunij.A.d.m.cccxl.
oia erfingula in eo côtentahui? ſcriptinří fe
rie perpetuo cöfirmantes:irritu penit becer per iudicem affignetur des
nimus et inane quicq factü prouifuz manda nunciatoži terminus infra qué ſuam denun/
tuz feu quomodolz atemptatú fuerit contra ciationem proffequi teneatur. XXXIII.
illud:nec aliqui officiales vl'fubditi nŕi cuiuf Etrus dei gra rex aragonuz valen
cugs ftatus preḥeminētie fuerint fiue grads rc.fidelib9 fuis iufticijs villarum
mádata nía vel alicuiusfucceffor norfim et locorum regni valen pñtibus et
plícia iterata cu penaz impofitionib9 vel al's futuris cozug locat faluté zgraz
verbotenus vel in fcriptis teneant quomōlz Cuauditui nãofepi9 fit deductuz y nōnulle
obferuare nec valeat ppterea incurrere qua perfone ponüt denúciationes feu aculatiões
uis pena: quinimo ſi côtrariú premiffozu per fuas verbovl™ fcriptis cotra alios magis cau
impofitiones penaru vel al's per comiffarios fa inferendi damnuz eifdezvt carceribus ma
executozes feu nuntios nãos vel fuccefforum cerent alia шſta cauſa : ſicôplures ex þýs
b
Brumlegia
et plures quifunt pauperes fame pereunt in len tc.Cofiderates pro parte vfi
carceribus antedictis: nofc deceat talib9 in veň epi z capítuli ecclie valeń fuif
fenobis builiter fupplicatü o cuz
folertijs et periculis cu moderatiöe wufticie
obuiare.Jccircoad fuplicationé húilez vni/ fereniffim9dñs iacob9 bone memozie repara
uerfitatu et probozü hoïm villarů et locozuz gonů abauus nofter cũ ſuo priuilegio ſpecia
regni valen vobis &cinlz vŕm dicim? et man liter coceffitdecanor canonicis taliscleris
damus quat cuicunqz denuntiatori feu acuſa cis dicte ecclie imperpetuuz o poffent libere
termínuz infra qué coză vobis denútiationé revelportare ofis fructus redditaŭ fuo: uz
vbic eos bérét mitere eos in ciuitate valen
feu acufationez fua proffequi teneatur:< fi in
fradictü terminu acufationé feu denútiatio qñcungvellent: etiaz libereträfferret poz
nezipam no propofuerit aut propoſitā non tarede vno loco ad aliuper totú regnüvalen
fuerit proffecut : incötineti lapfo ipo termi z védere ibidé et etiã de regno ipo abftraere
no/denütiatű vel acufatum ab inftatia iudi per terra vel per marez aportare ad quécúq
cij abſoluatis:et proviſioné nŕaz hmôt tenea locú vellet facere inde fuas propias volun
tis et firmiter obferuetis:nec côtra ea veni tates:qö privilegiü illuftriffim ? dñs iacobus
feffores nunc in dicto gerétifüices officio co ipo regno vel fubftitutis fins: q ipifruct? ex
ftituat locofui: nihiloï? vniuerfis officiali trabëdi de regno predicto funt de propijs res
bus etfubditis in regno degentibus fupradi ditib9vří epi r capituli predictor e non alte
Crodamus firmiter in mädatis o dicto affe ríus nec plures. Cumqz vos memorat9 epif
fozi pñti vel futurovel locuť predicto no obe copus dubitetis q batul feu procurato: vří
diāt pareât vel in aliquo atendant: cómiffio zdicti capituli poffint de facili incurrereper
ne inde facta dilecto cõfiliario não bernardo turiú fuper preſtatiõe iuraméti: cũ primi ëme
gomir vel cuicunqs aly minime obfiftere. In prozes poffent plures reddit ab ipo eme
rint vendere afferendo ipos effede redditib9
cuiusrei teftimoniü pñtem fieri tuffim? nFo
vřís znō de alijs þocą ipe baiulus poffet de
figillo pendenti munits . Dat barchiñ.viij.
ll's augufti. Anno dñi.AB.cccxl. facili ignozare:iccirco nobis pro parte veftri
dicti epifcopi capituli fuerit humiliterfup
fraudis & periurij materia fubtollatur: teno fancta qua paffionis nfe fit memoratio et re
repñtis ficducim9 declaraduz o emprozes prefentatio faluatoris alijfqz dieb9 deuotiois
ciuitatis valenpitibus & futuris rít znō vĺtra teneat firmiter z obleruét z fa
falutév dilectioez. Cũnōfit ratio ciát abalijs inuiolabiliter obferuari etnō cō
m congruй nec confonet equitati illos qui a traueniat nec aliqué otrauenire permitāta
fozo nŕe iurifdictionis fe retrahút auctorita liqua rōne. Der premiffa vero nolumus nec
tenía ciuilib⁹ſeu publicis regiminib9 interef intendim9 derogari fons vale vel puinlegys
fe:iccirco vobis dicim9z mādam9quat nemi in futuru necpremiffa trahi ad confequétiaz
nez clericú töfuratuz feu qui allegare valeat quouiſmodo . In cinus rei teſtimoniú pñtez
priuilegiu clericale admitatis aliquat ad re inde fieri z figillo não pendenti iuffimus cõis
genduz côfulenduz ozdinādū ſeu aliqualiter ri.Dat in monafterio populeti pridieid9 in
difponendufuper quibufuis negocijs tange lij.AnnodñiAB.cccxlj.
tib9 regimen ciuitatis.Dat valeñ.iij.nonas
Caffeffor gubernatoris aut es
january .Anno dñí.AB.cccxl.
ius locut nullú recipiat falariú pro caufis ad
Cfacientesvulneravel neces
ipm etia per viam appellationis fpectatibus
i
in die veneris fancta vltimŭ fuppliciú patiā, nec preftet patrociniú in ipfis. XXXIX.
turnō obſtāte o minon penaper forum pu
niridebeant. Os petr⁹ dei gra rex aragonú va
אאXVIII
len zc.Cuzdeceat culmen regie di
Etrusdei gra rex aragonuzvalen gnitatis per debite arcunfpectiōis
rc. IP20fpiciétes q qñ aliqui ma prouidētiā vitare fubditis litigio
ioni cötemptu dei zboim ac eno ruz diſpédia z fupflua onera expenfaru : cuc
mitatedelinquut/tatomagis feuis Buisduduz fereniffimons rex alfonfus ge
redebet aiaduerfio cötra illos.Cü igitad au nitoz nŕ memozie recolede ad pmiffa dirigés
res nŕas meſto fuerit clamoze prolatú o nos aciez mentis fue nec min? ad poſtulationem
nullide ciuitatevaleń z fi rpicolas fupficialr curtegñalis quá tunc regnicolis regni valeñ
fe oftendant:dei tñ cultuz acdeuotioez ortho celebrabatz pro bono publicodicti regniper
doxefidei actuals profanantes : die veneris petuoſtatuerit o affeffo2 procuratozis regni
Privilegia
vt hec affertione plurimoz z ſpecialt wurato Etrus dei gra rex aragonuzvalen
rum & pbozuz hoim ciuitatis valen et aliozu rc.dilectis & fidelibus lins vniuer
fidedignor crebris clamorib9 nŕis auribus fis et fingulis iudicib9 ordinarijs
funt deducta: ia dict9 affeffor in aliquib9 cau zdelegat] ciuitat} z regní valé pře
fis que ad iurifdictioné ptinent curie fupra tib9 za pro tpefuerint faluté& dilectionë.Zi
dicte vel al's per appellationem ad eiufdé era tes abreuiare ac calúniofis litigantiu & caufi
men curiedeuoluunĒ patrotiniuz aduocatio dicozu malicijs quib9 caufas gerentes innus
nis impedit : ex quib9 in diuerfis caufis dict9 meraiugiter incurrüt difpédia accurrere cu
vicefgerens eiufqs locut diuerfos fepe cogu pientes:illa pro virib? o?dinarie diſponimus.
tur affumere affeffozes:dict9erh affeffo? neq? que obferuatioiiufticie faueant eiufqs execuss
bonefte in negotijs in quib9 preſtitit patroci tioeznodifferat nec per circuit? varios caus
niú affidere: & cofequéter particulares affefe faruz ozdine intercidat. Cü igitur plurimor
fotes caufaru iparu affumpti in caufis & cafis querelis crebis clamoub validis fepe r fepi9
bus antedictis qui no participat falariü eius fuerim ? excitatio in ciuitate regno predi
dez ordinarij affefforis a litigatorib9 hmoifa cris in caufis que inter fubditos noftros ad
laria exbigütz recipiút idiftincte o i elufiões inince ventilant per litigates coza vobis ca/
puilegiori ipox ™ mět) eozű ac i difpēdiú eut lüniofe z per excogitată malitia vt lites fint
dens litigantius qui per eadem priuilegia ab inmortales fufpitionú cauſe quas indifferen
bmöifalarijs funt exempti:nec min9 in nota, ter cōtra vos ac vrm fingulos opponunE: ex
bile preiudiciú & lefionem reipublice noſcitur qüib, iurgiozũ inualefcit audatia expéſarum
redudare. Quo circa volentes premiffis dif importabiliu augmentanť plurima z inmens
pēdijs obшare cu nequeat preteriri fub cōui fa pericula/labozees atqz difpédia litigatori
nentia feu filétio abfqs nora. Statuim⁹ des bus preparanE:iccirco vt abufus bmõi:quez
cernim9 cum piti o affeffoz ozdinari? memo tura magra rerúfperiëtia diſtant nŕis tépo
rat9 ciuſą gñalis fubftitutus nequaq deces ribus ad vtilitate reipublice & fubditomuz co
tero audeati caufis quibufuis ad ordinaria moduz ppulſetur z appetitus noxi9 ſub iu
iurifdictione dictecurie pertinentib9 vel que rise equitatis regulis limitatur: q2 tazrigo
per appellatione ad eandé curta deuolui va ri o equitati couenit vt iurgantiü cötrouer
leat quoquomo aduocatiois patrociniú quo fie fceleri fententia terminēt. 20ptereate/
modolz umpartiri:fub penis amiffionis offi noze pitis prouidem atqz decernim vobis
aj zalijs côtra tales a iure inductis vltrare fingulis vŕm diftricte precipiendo mandā
ftitutionez falario hacten? perceptozü quã tes quafi per aliquez vel aliquos contraali
Petrifecundi. CXII
cora delegato pieftare o eafdez caufas fufpi inftancia illor de ciuitate premilla & eius ter
tionis per fubterfugia vel malicia non appo mino qui tenét beftiaria cabanas vt prefer
nit:et nihiloius coram delegato ad foluendú tur :tenoze prefentis ponimus recipimus et
decima partez litis vel eius extimationé iux ǝftituim⁹ fubfpeciali prectione nfa guidati
taforü nouũ cuius més effect? ratio ad ca coz comandavniuerlös fingulos ciuitatis
fum hmot fe extendüt fi caufas fufpitiois ap < termini predictor hentes vt premiti caba
politas aut aliqua vel aliquas qde fo20 cra neasbeftiarion : etductores feu paftores cas
tionead recufandü fuficiat non pbaueritco banear ipfaru eafdeqs cabanas: cu fuis reb
raz iudiceopetétiinfra viginti dies poft pro aialib9 zfamilijs vniuerfis: itaq nullus cu
pofitōez earuz inmediate fequetes fe obliga iufcunqzftatus fuerit fiue gradus denfiofi
re efficaciter teneak. CDdicientes q in caus dens gra vel amore audeat vel prefumatdis
fis criminalib9 in quib9 non adpecunia fzad ctos cabaneas béntes/paſtores /ductores/fa
corporalépena interdü cöcludit teneat actor milias/res bonar beftiaria memorata cape
tate centu libiarum fe coram recufato udice pedire culpa crimine vel debitis alienis : nift
obligare qcomitaEnifi recufans fecerit e cō cosvel ea principales fuerint feu fideiuffono
pleuerit ea qfuperius in caufis alijs duximus noie obligati aut in eis fatica inuenta fuerit
ftatuenda . Quocirca vobis z vnicuiqs vfm dedirecto:nec etiã in hijs cafib9 nifi prout fo
nem nŕaz predictá inuiolable obferuandoin tus ferie procuratoxinfo eiufa vicefgerenti
caufis fufpitionú cozā vobis propofitis vl'in b⁹ iufticis batulis ceterifas officialib9%ſub
poſterů proponédis pcedatis vt fuperis eft ditis nfis pitibus &futuris o preſenté ptes
diſtinctum:& non cötraueniatis necalit pce ctōnez egindaticũ nfz teneatfirmie zobfer
dere prefumatis fi iram z indignationë nřaz uent & faciat inuiolabitr obfuari z nōɔ̃tra/
cupitis euitare.Dať valeñ.iiij.idus ianua ueniat nec aliqué ǝtrauenire pmitant aliqua
neebestiarios ciuitat) valen zeius termini q tionibus iuratozuz təfilij nunc admitātur
vtilitati reipublice multiplicit obſeqütur að ad officia nec in pfilio ciuitatis:nec ipis aut
Priuilegia
boibus locorum fuozug tradatur cartafran gen lochs ofenyoría de homés quiales dites
quitatis. XLII. cofes fará rebellioq encontinent los fië tok
Øs petrus dei gra rep aragonuz tes les cartes de fraquea:p tal q ells ne lurs
valen rc.atendentes pro parte vří copanyons procuradors fabedois o negocia
iuratozuzzpzobozũ hominü avis dois en negu cas dela franqa dla ciutat nos
tatis valen fuiffe nobis humili fup pufqué alegrar: com aytals rebelles nodeué
plicatione moſtratuz q cũ aliqui ex dictis vi effer en fiti egual ablos obediets: En api em
cinis & habitatoribus eiuſdē ciuitatis cona/ pero q per la prefent prouifio no ſiafet neen
rētur quádo cōtrabirez derogare ozdinas genrat alguna lefio opiudici a furs nepauis
tionibs queprovtilitate comuni bono ſtatu legis dela ciutat edel regne de valen ne tret a
quitatis iamdicte per confiliü eiufdé fepius cofequécia:ans los furs o priuilegis en totes
ozdinantur:ad obuiandu conatibs taliuzim cofes e per totes romangué en la plenera for
pedientiú zturbáció fupradicta vos dicti iu ça e valo /e apicom ans dela prefent prouifio
rati e confiliú dicte ciuitatis pgregatiindo ere.CEt propterea pro pte vra fuerit nobis
mibus confilij eiufdé ſtatuta aliqua & proui fupplicatü q ftatuta & capitula antedictadi
fiones ordinaftist feciftis inter que contine gnaremur de benignitate regia confirmare:
tur capitulaq fecutur : Item com alguns vris predictis fupplicationibus vt poteiuft
prohomens dela ciutat feffen refiftencia em benigne codecendetes :ſtatuta pdicta et capt
barche contrast a fermar la cartade fegure tula in eis inferta prout fupius fcripta funtz
tat: la qual los turatse confell Ola ciutat ha contenta velut iufta z pro comuni vtilitater
uien atorgada an francefch de folanes cabia comodo dicte ciuitatis inbita z facta per pre
do per guardar aqll de dan deles quantitats fente cartanram laudam approbam? Tcon
de diners per les quals fartadites per les ciu firmam :caq omia nŕe confirmationis pa
tats e alguns de aquells qui aço cotraftauen trocinio comunim9 z eildē nřam auctoritatë
fe eren alegrats efefperauen alegrar de effer interponim9 decretü vt fuperius ptinetur
en officis dela ciutat et de miffageries et en ABandantes per plentem pcuratoninfo ge
confellsdela ciutat es alegrauedeles cartes nerali ciufqz vicefgerentib9 nec non iufticijs
de franquea q ells elurshomens cōpanyōs baiulis iuratis zalijs officialibus fubditis
procuradors ofabedors han :los dits iurats nŕis plentib⁹z futuris: confirmationé ap
ecofell a refrenar la dita rebellio edesobedie probationě z laudationenřam hac firma ba
cia feta o aqlls ala ciutat no ſguardant ne co beant zobferuent tab alijs faciant inuiola
nexen los beneficis per aqlls rebuts dela ciu biliter obferuari:z cötra cam no veniant vel
tat. Wolēts prouehir ales dites cofes en tät aliquez côtrauenire pmitant aliqua ratione
com enlos dits iurats e confellera poffible e In cuius rei teftimoniú prefente cartānřaz
fia cola iufta e cofonát a raho q a nouella ma Fiertiuffim9nrofigillo pendeti munita. Da
laltia nouella medicina deia effer atrobada : tum barchñ nono ll's madųj Unnodñí. AÐ.
Emperamos de aço los dits iurats e confell ccc.xxxxij.
cocordatmet dixeren á punlegi fos hautdel
feño: rey a fi algu o alguns dels cutadasde De prohibitiõe correnciarūarro
la ciutat devalen nosvolrá obligar e fermar tíorum. XLIII
enlos contractes neceffaris p los affers dela Ospetrus dei gfarex aragonuz
ciutat a oftatges e en altra manera : qaquell valen rc.Quia nunc dú in civita
fien en nengu offici dela ciutat ni en miffatge lis regni valen pro vtilitate publi
ria men cofell dela ciutat. Efi algu o alguns ca celebram⁹ pro parte ciuiuz habitatordi
dels ciutadās haura locholochs e enlos ba cte ciuitatis valeйnecnon aliquax villarú
bitadors de aqlls lochs hauran ſenyoria do dicti regnifuit nobis hūili fupplicatione mō
mēs nofien defefos pla ciutat:ans ipofacto ftratu:q cu experiencia docuiffet temporere
losfien toltes les cartes de fraquea ğ hande troacto o corencie arrocioz q fiebant & fi
la ciutat: e enlos altres ciutadans qui noba unt in terminis dictarú ciuitatis evillarú va
Betri fecundi: CXIII
prouifionez debeat recipere vel habere a par rifdictionem pertineat eorumdem:ex comif//
fiomibus ipfis per dictos officiales affeffores
fibus :failicet dictus gerens vices procura/
aut locatenentes nulla falaria recipidebeant
toris profe et affeffoze ac notario curie ipius
diebus fingulis.pl.folos regaliuz valencie: z fiue poffint fub pena decē mozabatinoum au
locunts generalis eiufdem gerentiluices.xx . riz reititutiōis falari antefati. Cab hijs ta
fotos die qualz: alij locat ) particulares failz men excipivolumus comiffiones compoto
rum quas ipfi officiales facere poffint quib9
vltra riuú pucharij etvltra riuú vxonis vtą
decem fotos: beċ proviſio z ozdinatio tena viderit expedire ac earum comiffarij iuftafa
citer obferuetur ipfi gerens vicES TELUS laria recipere valeant pro eifdez: CItem cũ
locat piefentes aut futuri in nullo cafu pre nos ozdíïauerimus cum priuilegio noftro ci
ter fuperius declaratum promiſionez velfala uibus dicte ciuitatis indulto figillo pendenti
riuz petant vel recipiant aquocunc et fi con munito. Dat valecie.v.nonas madij anno
ipfo factor o receperint in duplo reftituere uitate ipfa detineatur in carcere noftri algua
tefoli factis inde quatuo: partib? in quarú fitionum profcripturis proceſſus inquifitios .
qualz triginta fer lineedebent ſcribi :dictüg nis :nififolü pro eis quas offerent hij contra
quos vt petangitur inquiretur aut de qui/
falarium excedat aliozum notariozuz tfcrip
bustranfumptuz recipient : nifidictiofficia
tozu falaría qui recipiút duos fol's profingu
lis folijs fcriptis vt piemititur et non vltra: les in totum culpabiles reperti fuerintvel in
pro eo q notari⁹ dicte curie pcuratiõis ipaz partem:et fi dicti officiales ab inquifitiõe pre
curiam perdictum regnum fuis propis fum fata fuerint abfolutio pars que proponet q
ptibus fequi obet:q ipfafuetur prouifio feu relam cotra officiales et profequetur eande
foluat fumptus :nifi intentionem fuaz proba
ozdinatio inconcuffe :necfcriptores feu nota
rij curie procurationis vel eius locat) predi uerit i totum fcilicet vel in parté. Et fcrip
ctorum fequendo ipfam curiam feu gerentez toz qui ſcribaniam dictaruz inquifitionuz ex
vices procuratous aut locat) ipfos/exhigant conceffione regia poffidet : feruire illi perfo
naliter teneatur aut ei ponere fufficientes et
feu recipiat falarium ſeu prouifionem aliqua
ydoneos ſubſtitutos quibus fatiffacere te
fub pena anmiffionis officij ad imperpetuũ .
Sz ipfaruz fcripturarúfalarijs ozdinatisvt neatur tam de falario fuo per nos ei annisfin
piemititur fint contēti.Cd hec cum hoftia gulis conftituto : ex eo qfibi a partibus re
rius quem ordinauerimus ad faciendum ere cipere in cafulícito eft permiflum.Et fi fcrip
cutiones in curia procurationis eiufdem fit tozipfe qui habet ex conceffione regia ipfam
ipis capleuatorib⁹aut fidancijs certü tps að fozi:et inter alios cafus liceat parentibus in
repñtandúcapleuatos aut fidaciaros iuxta terfecti vfqz ad quartum gradu fufpendi fa
dictú for inſpecta diſtancia loci:tñ ipi caple cere occifozem vel eum interficere fi contra
uati vel fidáciati durante capleuta vel fidan voluntatem cozum intrauerit terminos loci
cia neqant exire nfz dñíuz citra mare put iā vbihomicidium commiferit. Pos non poffi
P punlegiü eft puiluz.CIRurfus cü fit ex nra mus parentes dicti interfecti compellere im
#
Ordinatione puiluz o linguas fuas 7 oza tur ponendo eis penam exilijvel quāuis aliaz ad
piter inquinantes quide dño deo r blavírgis Faciendum pacez cum parte de homicidio in
negenitricefua temere obloquitur tam maf culpata : ſed obferuetur forma ſeries dicti
culi femine nudi tectis dutarat verendis Fozi.CCeterum fi quis denunciatione preuia
partib9 fuftigent: fuperaddim ipi penefalz conuictus fuerit pro pecunia occiderit de
hmoifuftigatiun ciuitate vel villa vbi co// bilitauerit aut vulnerauerit quema:per iu/
miferint dictú crime poft fuftigatione pona fticiam de confilio iuratozum z probouzho
tur in coſtellor teneant inibi per tota illam minum fine aliqua remiffione condemnek ad
Y M
dié quafuerint fuſtigati vt cedat alijs in exé mortem . Denunciatoz auté deuunciationez
plu.ÏDinc tñexcipim ? pfonas in bonoze pofis dicti criminis proffequi teneatur: fine denú
tas que in mecanicis 7manualibrercitys ciatore procedínequeat in eodem.Tempe
nolabozat: qui loco dicte pene quiquagita fiquis officialis aut alius de noftra licécia vt
mozabatinos auri erario não foluant. Tad mandato voluerit in aliquo edificio velloco
bec fi officiales nří ciuitatis & villarüdicare thefaurum perquirere feu cauare: primo der
gni iurifdictione ordinaria exercentes ad in, in poffe ordinarij fufficientem et ydonea cau
ftantiapartiú zo volütate illap comiffiones tionem domino edifficij fiue loci go ea reffici
autdelegatiões literatoze fecerint aliquib9 et z tornabit ad ftatum priftinum :et damnú
plonis decentib9 deqftionib9 principalibus fiquod illatum proptereafuerit emendabit:
quibufcüq : comiffarij z delegati ad hmóig alioquin poffit licite inhiberi o non cauetur
ftiones poffint diffinitiones r deciſiones fa/ feu fodiatur occafione perquirendi thefau
cerefineiuratist cõfilio ciuitatis autvillarū rum in loco vel bedfficio memoratis.
etiafi qftiones ipe quingentor folo exceffes CDeniqz ficut electio muftaçaffij ex ordina
rint quãtitatë: no obftatepriuilegio fereniffi tionedicti domini regis petri confueuit fieri
midniipetri recordatiõis felicis regis arago annuatim in feſto beatimichaelis archange
nũ proaui nří : quo cauetur q ipfi officiales li:vt officium diuinum diet eiufdem poffit au
fine iuratis tpfiliofupradictis qftioné quins diri fiat amodo in vigilia dicti feſti.
gentozuz folidor excedente negant diffinire. CQuippe cuz calaffati dicte ciuitatis inter
Mullus etiam procuratoz aut ſubſtitutus cos illicite ordinauerint z obferuent o null9
a procuratoze per comparitionem fuipzicipa eozum teneat nifi vnum difcipulum vt quan
lis autfubftituentis cenfeatur tacite reuoca to fuerint numero pauciores tanto valeat in
tus:nifiper eundé principalem vl'ſubſtituen reipublice dispendium extorquere falaria po
tez reuocaretur expreffe.Iterü fi quisfiue tíoża:ozdinationem ipfam vel inhibitionem
penitus reuocamus/nec calefati vel miniftes
fuerit de parentela deffuncti fiue non :qui eo
Pipli deffunctoferuierit cómozando piofcu riales alij ciuitatis eiufdem ordinationesvel
tiferovel nuncio vel alia quauis caufa pretē prohibitiones confimiles facere audeantvel
derit fibi deberi folidata vel falariumtempo atemptent fub pena decē mozabatinorum au
ris alicuius: nifi infra annum poft receffe ri:quorum nospartem terciam habeamus z
rit a feruicio dicti deffuncti ipſum ſalariú vel aliamterciam comunitas eiufdem ciuitatis/
laz petere nequeat nec audiatur quomodolz licet de fozonouo iurifperiti/ aduocati / me
pú
Priuilegia
inftruméto vel fine adexhigendum debitüvel spetrus del gra rex aragonuz
rem aliam aquauis perfona recepit pecuniaz valentc.Quiacirca bonu publicũ
vel rem alia noiefui principalis exacta et eaz fubditor affidue meditamur fi p
copfonaliter laboramus ad letici
ill cuius eft pcurato? non tradet incōtinēti
vel foluet:ad requifitione cöftituentis vl'pzi am illud afcribimus & quietë. Cü itac nunc
cipalis ipfius poidinariú capiat & tādiu de in ciuitate valen curia generale regnicolis re
tineatur in carcere donec quiddy recepit fuo gni valen puiderim? celebranda vt remotis
folueritz fatiffecerit pricipali. Couiffime inde nociuis vfib9/ordinationes vtiles inibi
ne teftamenta z vltume volütates p fubtilita fererem.Idcirco ad humilisfupplicatiois
tes iuris z fon in rei publicedifpendiü euidés iftancia toti? dicte curie generalisvidelz pre
anullenE:fi cötigat teftes fubfcriptos in tefta latozu pfonarü eccliafticarurichor hominú
mento vel alia vltima volütate no foze roga militü ciuiü hoinüc villarü dictor ciuitatis
toszoetia aliqui ex ipfis teftibus fint excos regni:tenoze prefentis facim9 ftatuim fanc
municatidūtamé fint ibi duo non excomuni cimus retia oidinam⁹ ordinationès feu pui
cati/z o legata defcendentiuz vel afcédentiú fiones fequentes. Primo eni ſtatuim, retiā
nofuerint facta p teftatorem iure inftitutio ordinam⁹ o gerens vices pcuratons vel eig
nis nihilominus valeat teſtamentü ſeu vltí// locumt) generalis dicti regni pro bonoſtatu
mavoluntas: nec propterea valeat dici nullú eiufdem anno quolz femel cũ fuo falario tan
nec poffit etiá anullari.CPari etiamratio tum teneaf predictuz regnü incedere vifitan
neoccafione preteritionis filioz vel filiaruz do trefidere falte pervnu menſem vltrarшū
nator vel naſciturożuz duz filij aut filie aut vronis & tantüdem vltra riuuz xuquaris fub
alius defcendens vel afcendens heredes fue pena ammiffionis falari téporis illi quooz
rint inftituti: non cenfeat teftamentü feuvlti dinationé hmōi nō cöpleret:et fi officialesvť
ma voluntas irrituz five nullum : fz hijs quë queuis aliepfone grauauerint alios calūnijs
teftator preterierit in bonis teftatoris legiti fiue damnis iniufte:vel ommiſerit ius facere
mazplequatur.Si vero no effet filius nec fi amozetimoze vel fauoze cuiufpia ipfe gerens
lia 3 extraneus inftitut :quantü ad heredez vices vel eius locumt) premiffa reducat ad iu
extraneum dütaxat ipm teftamentü feu vlti Iticietramite ac coz defectus fuppleat & omi
ma voluntas nullü remaneat ipfo iure. Ibas Fintiufticia exhibere. CUffeffores iufticia
igif fanctiões ftatuta feu ordinationes p nos in ciuilib9 z in criminalib⁹ ciuitatis et regni
tomésfucceffores nãos fub vtuteiuramenti valé eligantur amodo fub forma fubfcripta
per noshodierna die ad fctadei ätuo? eunā cade die z hoza qb9 ipi iufticie eligunt:videlz
gelia pititippetuis tpoub⁹ pmitim obferua gouodeciiurifpitieligant fingulis annis vi
re ac facere obferuari putlupius lati clas del3 vn9 proparrochia qualz cu redolinis ce
rius diftingunk.Abandātes vniuerfis & fin, reis ex quib? duo pueri accipiat apelui pleno
gulis heredib9 fuccefforib9nfis ac officiali aqua fingtos redolinos:t ille q in primo redo
bus & quibufcüqz alijs incolis dicti regni pre lino repiet fit affeffor iafticie i criminalib9;r
fentib9 z futuris cuiufuis ftat, vel ditionis qui invitimo inueniet fit affeffor iufticie in ci ·
fuerint fiue grad gpmiffa teneat firmiter uilib9 anno túc fequéti:quiquidé duo redoli
robferuent vt fuperi⁹declarantur z faciat p niponant in manib9 iurator peos dictozű
petuis tépozb⁹ obferuari: in quoz omiuz të affeffor noia illico publicent.Electivo iuxta
ftimonius plente cartā inde fieri z bulla nfa formā hmot excufare a dictis affefforijsſe ne
plübea iuffimus comuniri. Dat in ecclia ca qant quauis caufa ſub pena ducentozum mo
thedrali beate marie fedis valen dû inibi pus rabatinozum auri foluendox nobis medieta
blicabafgeneralis curia memozata die mar/ tem/z wuratis civitatis autville vbi hoccons
Petrifecundi. CXV
tigerit refidua medietaté:et vltra hoc inter obferuetis prouifiões reglas factas fuper fu
dicatur illis aduocatiodicti annifine quauis ptibusmemoratis.Dat in ecclefia cathedra
remiffione vel gra quādehijs nemini facia li beate marie fedis valen die publicatiois ca
mus.Verütamé fic electi/non eligant nec eli pítulo dicte curie qua legebatur pridie hl's
gicōpellatur infra trienniü tüc fequens pro ianuarij annodomini.AB.ccc.xlij.
xime ad officia memorata. Ab hactamé ozdi
natione officia nŕa tenentes excipi volum? c Tiuratinon ſe intromitat ſus
excludi. Das igitur prouifiones et ordinatio per extractione rerum prohibitazuz acfuper
nes per nos editas de voluntate et ad hūilis alijs patrimoniu regin tangentibus officio
fupplicatiois inftancia toti? curieſupradicte baiuliepertinentibus, XLVII
quas durare volum⁹ diu nře procefferit Etro deigrarex aragonu valen.
beneplacitovoluntatis fub virtute iuramen c.Fidelib? fuis romeo de blites
tiper nos hodierna die ad fancta di quatuoz petrodeppleto/bernardo comitt
euangelia prestitipromitimus obfuare ac fa bernardo de ceboy zfaluatozide
cere inuiolabilit obferuari prout laci fupius liumaya iuratis anni prefenti ciuitatis valen
declarant . Abandantes cum prefenti procu falutem & gram .Sicut accepim? tam fide dis
ratozí não generali eiufqz vicefgerentib9 iu/ gnozu relatione plurium clamorib9cqreÿ
fticijs baiulis iuratis ceterife officialibus t lis vos qui tanq ad regendu rempublica ci
lubditis nŕis dicti regniplentibz futuris o uitatis eiufdé tiniurias euitandas fpecialit
premiffa teneat firmiter obferuet et faciat deputati deberetis iufticie cultú nřeqz iurif
obferuari.In quox omiuz teſtimoniú plens dictionis feruationé inter ceteros pfulgere
priuilegiuz fieri &figillo não pendēti iuffim? excedétes improuide vře poteftatis limittes
comuniri. Dat in ecclia catehedralibfe ma comiffe vobis adminiſtratiõis abenas nō
rie fedis valen dum inibi publicabatur gene finepfumptione laxates:auctoritate vrapo
ralis curta memoratadiemart) intitulata'p pria fine iufticia ciuitatis eiuſdē vel alio iudi
die kl's ianuarij annodñi: B.ccc.pl.tj. ce acinterdú finefagionib iurifdictioné que
vobis non cōpetit apropriando nōnullos de
C2.exercitus villarūnon teneā ciuitate ipfa cepiftis inclufiftis minas illis
tur iredonecde fumptib? cozuz fuerit affecu in pfonas violencias inferedo ac pconitza
ratum eifdem. XLVI tiões in eadé ciuitate fieri z publicari feciftis
Etrusdeigrarex aragonú valeñ. de quibus aliq fupplicatiões fuerint prepoſi
Mobili dilectis et fidelib9 fuis ge teper priuatos. Et infuper attemptaftis mul
rentiuices procuratoris in regno tos iurifdictionales actus in diuerfis cafib?
valen/iufticijs baiulis iuratis/ce exercere: to graui? eft ac reprehéfibile & cor
terifqz officialib9 nřís dicti regni vel cor lo rectioe dignuz pride licet vobis no liceat nec
catt prefentibus & futuris faluté z dilectioné poffitis aliqualit ignozare cuftodia grad⁹
Conftituti inufemageftatis presencia nunc mart creru phibita de iurepfuetudinevel
in ciuitatevaleñ dū in ea provtilitate comuni puifione regia no ad vos nec dictú iufticiā
regnicolis dictiregni celebzam ? curiam gene nec ad gerente vices procuratons generalis
ralem :findici villarunfarum regaliuz regni nec ad aliú quépiam 13 dútaxat ad ním baiu
eiufdem ad ipfam curiam euocati nobis hu lú generale vel ad guardianup nos inibi fub
militer fupplicarunt q cum vos feu vim alis dicto baшulo pftitutü ptinere pculdubio dis
qui facit, preconitzari exercit9 in ipfis villis nofcat:nec vos nec dicti iufticia ſeu gerés vi
vt fub certis penis cant ad certa loca pro exe ces poffitis in his aliquid difponere rozduia
cutõe iufticie facienda : proinde dignaremur repcipe vl'madare feu de ipfis intromittere
vt ipfi exercitus exire dictas villas tire mi/ quouimodo/regalia vfurpare nraz cōtemp
nime teneantur donec fuerit fecuritas fuffi/ tabili fatagétes pofuiftis ftituiftis de fa
ciens eis data o eifdem fumptus iuxta proui cto cuftodě in dicto gradu ad prohibendú ne
fiões regias exfoluatur. Quo arcavobis z quis p maredicti gradus granum extraeret
fingulis veftrum dicimus et mandam?quat. vel farinam.Conftituiftis etiam ficut fertur
pij
I
Priuilegia
mioni regis iacobi recolende memorie aui no firmam Dandates huius ferieprocurato
rinfo eiufa vicefgerēti iufticijs baiulis muf
ftribartholomeus defōte guardianus albu
farie.Cum igiturvos qui non eftis officiales taçaffijs ceterifqz officialibus fubditis nřís
prefentibus & futurishmōinraz conceffio
regi vt pluries allegaftis fed adminiftrato
nez teneant firmiter zei non contraueniant
res ciuitatis eiufdem:iufticijs cuius licet pof
fitis confulere in diffinitiuisfentencijs pro quauis caufa.In cuius rei teftimoniü prefen
ferendis & ftatuta facere que non fuerint cō tem fieri figillo não pendentiiuffim comu
niri.Dat barchin.x.lil's apulis.A.dñí. ØÐ.
traforum iuxta tamen priuilegiozü tenozem
ciuitatis eiufdem:iurifdictioně vel executiōé CCC.XXXX.iij .
trimonio nŕís exerceri facimus extédere ma bis iuratis ciuitatis valeń preſen
numvram vel illam turbare appropriare vel tibus & quipro tempore fuerint z licentiaim
quomodolz vfurpare . Idcirco faluo nobis partimur qegidius martini nunc nuntis ve
et retento o defingulis premiffo,vel de ipis fter diu vixerit z vobis acdicte ciuitatifer
quereperierim effe vera poffimusvos corri uiuerit : et poft ei9 obituz quemcüqzvos aut
gere fortiter z punire:vobis ſub pena ire z in veftri fucceffores in ipius iuratie officio elige
dignationis noftre expreffe dicimus diſtri ritis pronunciovão reoz ac ciuitatis eiufde
cte preapiendo mandam? quaten9 premiffa porter teneat virga cum argenteo munimë
vel cis fimilia decetero nullatenus atēptetis toper hoftiarios nos exterious hoftij tene
çano vfqz ad portale mozarie ciuitatis ipius dicialiu tráfumptoz parcú v3 in margie
put expedire videbit ficut p priuilegia vo pceffuu pdictor fub pena decez mozabat au
bis pceffa et cöfuetudinem vobis licet . Inos rifoluendortotiens quotiens fuerit factü
.
Betrifecundi. CXVI
audire zdirimere ipas caufas.Et fi côtingat ruz: q folum comittat fi per notarios allega
etiá cōtra dictuz affefforé fufpitiõis caufas p tum fuerit priuilegium clericale in delictovz
aliqué allegari:affeffo: ali ad fupt? allegatis in code officio notarie comiffor non at:fubs
caufas hmot affumak.Eft enim intentōisnře
quaquidé fideiuffione aduocationis fidemf
quefulciridebet iufticie fundaměto/gille q fio cóprehendat.Etnihilomin ? q notarij tā
iniuftas &minſufficientes ac calúniofe cau/ recepti qui nuncfunt retiaz qui ptpe admi
fas fufpicionis côtra affefforez alleguauerit tědi fuerint in eodé officio notarie fi antedio
memozatú:fumptus foluat affefforis alteris cti offici receptionem allegarunt tonfurā pie
affumédi . Verutame ſiper quem caufefuf tera indelictis cómiffis in officio notarievl
pitionis iufte ac rationabiles pponant : par amodo allegabunt/ hoc non obftate admi
tes comuniter foluant affefforis eiufdé falari tantur admitti valeant addictú officiú no
xim9 prouidendü. Dzimo videlz & non fiat junij anno dñí.AB.ccc.xxxxvij.
Betrifecundi. CXVII
7
De iurifdictionezpoteftate co uia iura nobis ipfi ecclie ceterifas pretactis
in redditib9 regijs eft folitü fieri fimplr de dētes:tenoze prefentis ¿cedim? vobis iuratt
plano abfq lite i ftrepitu figura iudicij tā totivniuerfitati eiufdé ciuitatis prefentibs
44 nobiles & milites ciues alios quofcunq futuris q iufticia iamdicte ciuitatis & núc
bitantes in ciuitate zdioc) valen cuiufcunq eft vtpro tépozefuerit compellat & cõpellere
conditionisfint bona eorü qui fine iufta et poffit & valeat acetia diftrigere quofcüqs co
rationabili caufa decimas z primicias & pcia filiarios qui nuncfunt vel pro tépoze fuerint
emptionum earundes aut alia iuranobis ec quic electifuerit per vos iuratos predictos
clefie epo capitulo z alijs clericis ciuitatis z ad iurandut faciendü facramentuz in poffe
diocivalen. ptinencia voluerint detinere vel vão qvobis dictis iuratis z toti vniuerfitati
dare contradixerit adfoluendú zdandũ inte tamdicte confulant in negocijs vos nomine
gre nobis et dicto capítulo z epo valen et d'is iamdicte vniuerfitatis tagentibus fideliter
cis epatus eiufdé velnão reor pcuratoub9 ato bene vt eſt hactenus fieri affuetü. CEt
ipfasdecimas primicias r precía emptionuz volumus & mandam⁹ ac ftatuim⁹ q confilia
iplarz omia alia tura ad nos illos fpectan rij ōdicti teneant venire coza vobis dictis iu
cia vt dictú eft:cogedo ad hec per captionép ratis die qualzt hoza qualz ad requifitionez
fonarü fi neceffe fuerit emptores iuriu predi vraz vľ vří núcij poftes fuerint requifiti ad
- ctor. Abandātes tibi quatinus cuz auctozi dandũ vobis cöfiliñ in eis in quib9 cos neces
apulfiones facias fuadictas vt fuperi⁹ eft Quicung vero confiliari necligens fuerit
expreffum . Nos enim per plente mandamus vel venire noluerit coza vobis ex quo inde cu
pcuratozinfogenerali vel eius vicefgerenti precone fuerit requifitus infra ſpaciú tépo
nec non iufticijs baiulis zalijs officialib9 no ris quo palmus candele cere vni denarij ar
ftris ciuitatis et regni valen vel eozuz locate debitur :incidat & incurrat penă tríú fotozuz
❤ banc ordinationěz conceffionë nřam tibi "
regalíú valeñ qualz dier qualz vice quib9 res
inutolabitr obferuantes tibi ſuper premiffis quifitus feu vocatus fuerit vt prefertur:nifi
pftēt auxiliü əfiliü riuuamë qñ zquotiés p boftenderit iufta caufam : quam penā volu
te indefuerit requifiti: tal q ob eor öffectu mus & mandamus dari z aplicari adaptans
culpafeu necligentia non peat iura ipfa.Sci duz pontes ciuitatis: pro quapena vos iura
turi o fi in hocfuerint tepidi aut remiffi pre ti predicti poffitis copellere pignozare con
ter iram z indignationë nřam qua ipfofacto filiarios antedictos p vosvel vros nuncios
incurrerint de bonis cop faciem iufticiaps prout hactenus eft fieri affuetü.In cuius rei
Priuilegia
teftimoniüpâté cartaz nfaz indefierí não regni qui nunc funt vel erunt pro tépore cos
figillo pendenti iuffim comuniri. Dat vale. rug locat ad quos prefentes puenerint falu
vij.idus ianuary.D.d.BB.ccc.xxxFÍF . tezzoilect:noueritis fupeo o inter officia
les nãos ex parte vna z officiales epi valen.
Cytomnentur et apponatur ca
ex parte alterafug turdictiois exercitio fepe
thene in angulis & alijs ptib9 ciuitat) .LVII
oita eft materia queftionis:oblatis nobis per
spetrus dei grarex aragonuz dictos pfiliarios nfos iobanez fcribe militē
valen.. quis in murog ambiti tarnaldu tobānis legii doctore nuntios per
bus feu cathenaru claufuris ad ci vniuerfitate valeñ ad nos nouiter deftinatos
gendi feu tornádiin dictis angulisfeu com vfurpenea fi occupen tota la turdictio vra / !
pitis zde nouofigendi feu figi aut pont fa fpecialment enlos cafos infra ſeguents : que
ciendiin illis locis de quib9 vobis melius vi placia avos fenyoz prouehir enlos dits casos
debitur intradicte ciuitatis muros feu extra ço es quels dits officials vfurpen e occupen
cofdem facultaté plenariã elargimur.Abā lavita iufdictio en ço que tenen corredor pu
dantes gerentiuices pcuratons in regno va blichenla llur cost ab lo ql fan věda dels bès
len ceterife officialib9 nřis pñtibus & futur de realech auctoritate iuridica e preften e do
ghmōipceffione nřa vos vti pmitant ceffan nen enles vendes que fan dels dits bens llur
ceffione eadem reius vfum nullatenus impe gua vlançadel regne de valen. Finatuz eft
diant feu etiam inquetent: immo sceffionez greueredopatri epo valeń z pcuratou ſuo
nram eandez incōcuffe obferuent & faciat ob pauperuz licitü exiftat eligere vnuz velduos
feruariz cōtra ipam non veniant nec aliqué aut quot voluerint publicos aucte regiacur
¿trauenire pmitāt aliqua rōne : in cuius rei ritozes:p quem feu quos res ad xpi pauperes
$
teftimoniü pitem fieri iuffim? não figillo pé deuolutas vendi publice faciant in encato fi
dentimunitā . Dat valeñ.xv.ld's febroarij. cutie cuilz privatohocidem liceret. Eft
zc.dilectis & fidelibus regenti of de cauſa in dicta venditõe fuerit iuridice in/
atrem aliquaq ad rpi pauperes ptinere affe meffois apres lodit any å deles dites äſtiōs
raf et hic poffidens no fit heres vel fucceffor opleyts nofentrametë: e per lavita rabo ha
vniuerfalis vel quota parte deffunctí a quo ien e tinguen excomunicats molts ediuerfos
ptendatur fpi pauperes caufam here:z agaE qplacia avos fenyoz prouchir à les dites co
contratale tertiu poffeffozez reivendicatiõe fes no fien feptes :edir al fenyoz bisbe q deia
vel contra obliguatu deffücto depofiti vel cō fer abfolre a aqlls qui per dita raho ſon ſtats
fimilibus in quib9 nullo spali ture xpi paupe excomunicats plos dits officials. Finatú
resiuuntur:tunc talis caufa ducatur duct eft op de quibuscunq caufis quas moueri co
habeat cozādñopro quo ipfa res in feudú vl tingat infra annuz contra manumifforez leu
in emphitheofim teneatur vel quouis alio iu manumiffores alicui9vltimi teſtamenti etiaz
dice feculari ad qué de foto vel ratione ipfius vbi chrifti pauperes fuerint inſtitutibere
cauſe cognitio alſpectaret. Si vero agatde desfit electio actors eas mouere coram iu/
dolo violenciavel alia oppreffione illatis pro dice ecclefiaftico vel fecculari : fic o incepta
curatori pauperú poft res ipa in fuú poffe caufa infra anno coram iudice fecularideip
deueniffet:tunc caufa ifta coza ecchiaftico iu fa eccliaftico iudex nequeat fe intromitee vr
dice duci heat educaE:ſic oſup hmỗi capitu econtra:in tantuz o ficeptafuerit caufain/
loFuetur glofa quaz fuper re eccliafticaons fra annú coza iudice feculari etiã poft annuz
paguar lodit cens: fi contra es fet excomu ftrationis poffit generaliter fieri per eccia/
niquen los dits iutges. Finatü eft & dis fticũ iudicemficuti z munitiones de exequen
epus abfqz preшudicio iuris ecclie tollerabit do pias deffunctor voluntates funt genera
gonspro quo res ipfa in emphiteofim tene liter fieri affuete.Si vero aliquis manumif
atur:vtat contentis in ipfo capitulo.Et quo for allegans ſe infra annum fuper exequenda
ad preſens impedimentüz quomin? predicta deffuncti voluntatefuiffe legitime impeditu
Priuilegia
inftaret q adminiftratio non effet fibi inter for tots aqlls lechs ås diguen detenir algús
dicenda vel o interdicta effet reuocanda:de bens los quals fe diguen effer optanyer a les
hmoi impediméto index eccliafticusdūtaxat marmeflones :lattia alsdits detenidors no
7 non fecularis cognofcere heatz cognofcat fie hereus marmeffos o fuccebidos:la qual
courantehmoi impedimenti cognitione nul cola es côtra fur e diet/com fegōs fur edzet
la caufa poffit contra talé manumiffozë mos Lacto: deia feguir lo for del demanant regu
vert denouo coram iudice feculari: 13 hoc de larment. CExcontentis in fecüdor quarto
afofi pro manumiffoze declaretur /videlz capitulis patet prouifio ad capitului piefens.
administracio non eft interdicenda vl'o iaz T3tem los dits officials obforberen la iures
interdicta debeat reuocari:tunc caufa poffit dictio via infolidú en aqfta forma / qfi algu
contra tale manumiſſozē etiã de nouomoue na perfona fe clamadaltralegua dauant los
ri cozăfeculari iudice vel eccliafticoficutin dits officials etiã fi nulluz appareat inftrum
fra annúfupius eft predictü. CEft etiam fi vel obligatio decontinent fan manamět per
natu ofubrogatio manumiffoz infra annuz Iraq fots pena 8 excomunicacio quâ ex tunc
fitindiferés: fico ea poffit facere ecdiaſtics vt er núc rc. paguem ço ques diu en quefien
iudex vel etta fecularis prout inde vtero eo tenguts/o fi iuftes rabons han rc. ari quep
rum pzimofuerit requifitus:poft annú vero la dita manera totes les perfones lapques
interdictione fecuta indiſtincte heat hoc fay fon treptes al foro iuredictio eccliaftichs.
cereunder eccliafticus : qua interdictionem TExcontentis in.vi.capitulo patet prouifio
poffit facere generalit etiane p aliquéfubro ad prefens.CItem com los dits officials Ol
get. Itez fi algus marmeffois fon embar ditfenyor bisbe hagen vedat dō garcia delos
guats pluft embarchcōplir la volütat dels riz portantveus deprocurado?/ptal com no
deffunts dins lany apres mort aquells.los volch gitar dela ſglefia dōtinyent en toḥāro
dits officials decontinent paſſat lo dit any i 23 dipego:e la dita excomũicacio fia iniuftta
hiberen fots pena de excomunicacio alsdits pertal car la dita inuocacio del braçſeglar no
marmeffos q nos entrameté de exeguir lavo hauia fegos aparech loch plo proces fobre la
lentat dels dits teftado:s: la qual cosa es nos dita raho actitat lo qual es ftat vift enladi
toziament en lefio dela turedictionfa edan e
ta vra cancelleria/q placia a vos fenyor pros
preiudici deles gents. Cer contēta in pro uehir q lo dit procurado: fia abfolt. Dices
ximo capitulo patet prouifio ad iftud. Cité epus ad preces dñi regis abſoluet vel abſoluť
fi algunlechoclergue cōlugat es citat devāt mandabit dictuz vices gerente procuratozis
los dits officials fobre algun feyt ciuil: no cō vult tamen z intendit dis rex o idevicefges
traftant alguna excepcio öclinatoria de iuhi rens vel eius locumt) non difficilest afperos
decontinent los es feyt manament apaguen
redant fe in exequendo requifitiones & mont
fots pena de excomunicacio dintre bzeu dia ço tiones quas fiericontingerit p eccliafticú iu
qsdiu en qfera téguts al demanadoz: no con dice/fecculare inde brachiuz inuocando fup
traftat que no apparegua per carta publica dicta caufa vel alijs: quinimōdñs rexvult et
alguna obligacione contraftat encara que dictis officialib9fuis mandat o monita zre
nofia allegat los dits conuenguts effer fotf/
quifita p eccliafticú iudicein caufis de ratio
mesos al for eccliaftich per fagrament o en al ne permiffis abfq difficultate aliqua exequã
tramãera Cplacet dicto epo q ipe aut eis tur:qöq circa hec eidé eccliaftico iudici oēz
vicarius vl'officialis in literis citatorijs que
illuz fauorem impendất qué cum iufticia po
per ipfos laycis vel coniugatis clicis mitenE
terütbono modo.C3tem com los dits bes
inferatur caufa iuramenti : videlz vel alia er
qfon peruenguts als pobres de chaft fegons
quafivera effet/iuredictio ad eccliaſticú ius
fur fien obliguats a contribuir en totes e fen
dicez spectaret.Et in forofuo exceptiones
gles exactions:ſpecialmēt fien tēguts robli✔
fori declinatone legitime appofit e admitan gats en ço q la ciutat ha a doar avos fenyor
tur thec ipfe in pfona lua tenebit. Et qidez per rabo dela repzouada vnio: los dits offi/
officiales fui obferuet per fuas literas proui aalsno foffiré quels dits bens cötribuefqué
debit. CJtem los dits officials trabé en lur en les dites colés. CFinatuz eft o bonis in
CEL
PRES
Petruecundi. CXIX
EB
EC
poffe manumiffozuz exiftétib? nulla ide qftia vicarijs talijs officialib⁹dicti epi valen pre
S
impoitiovl quoduis alud fubfidiuz exhigaE fentib9 & qui pro tépoze fuerit o predicta ob
'àles feruent z obferuari faciantinconcuffe iuxta
f3venditis ipfis bonis q de foro infra certu
MO
termínu neceffario hentvendi:de cor precio puifionuz predictar feries & tenores.Dat.
erhigat abemptore qftia tallia impofitiovel barchin.v.idus augufti... AB.ccc.l.
Dit
quoduis aliud fubfidiu quocunqs cenfeatur Anfentécie in perfona domini
noiepgo tepoze quo ipabona ad rpi paupes regis late eo abfentedicantur nulle.
arto LIX
deuenerüt & in ipop feu adminiftrator poffe
Cens
fuerunt. CItem no foffire los dits officials Etrus dei gra reparagonü valeñ.
LETC
qper les vēdes les quals fe fan dels dits bens rc.fidelibus fuis vniuerfis &fingu
fie paguada impofitio:ans excomuniqn z ve lis iudicibus tam ordinaris de
den tots aqlls qui forcen lo procurador dels legatis faluté et gram. Cum qui/
pobres enlesdites contribucions: les quals dam incuriofi difceptātesde hijs a non mul
cofes fon contrafuredzet.com ſegōs für los tum expediunt plura fapere oppozteat te
dits bens paffen ab lur carregua etiá in cleri mere appetentes in dubitationer dubium de
cos.efegons diet los dits pobres no haien al ducere conatur/vtruz fentencie fup pceffib9
guna inmunitat en contribucions.Ex conté qui coram dictis iudicib9 ventilant de quib9
tis in proximedicto capitto apparet prouifio in nãopfilio relatio facta extiterit:late in p/
8. ad ifto.CItem com lo dit senyor bisbe ofos fonam nfam eo quia nos tépoze quodictefe
11 garcia dloziz abfolui: retinét tñ z fibifaluat gali vbiferetur fentencia: dütamen nOS TCU
dis rex z epus predict9 o ex predictis autp ría nŕa fim9 in ciuitate vľ villa vbi dicta fen
dictor aliquo ecclefiaftice aut regie iurifdi tencia feretur.nobis vel não cancellarío vel
ctōi nullú fiat preiudiciú aut grauamen quo vicecancellario mandātib9 pro nobis dictis
rit in predictis:cum et predicta puideat quo uacú in nřa curia perdicta tpoza et etiaz núc
ad preſens feruari/adfinë ne inter regios et bodie obferuari debere z poffe: & p conſegns
cclefiafticos iudices iter quos ex pdictis alt fentencias fic latas etferendas in plonānŕi
qualis diſcordie matia fufcitata fuit poffînt vt piemittitur valere & tenere ac bere plenaz
damna aut fcädala aliqua ſubori. Quo cir robozis firmitate.Statuētes q li alique ſen
ca vobis et vŕm fingulis dicimus et manda tencie per aliquos iudices ordinarios vel de
mus firmiter & expreffe quatinus puifiones legatos fuerunt plate vel in antea proferen
predictas obferuet) z faciatis inuiolabitr ob tur per quas fentécie nřemodo pdicto in cu
Teruari non faciendo aut veniendo cōtra ali ríanía latefuerint vel fuerüt caffate vel nul
dís nos no fuis pfonalfoftituti/nec apperet deatur. Abandantes per hanc eandévniuer
dictos iudices poteftatez habere illas feren fis & fingulis notarijs oñatiōis nŕe fubpena
di in pfona nraz dumtn fuerint obferuata z co?por &bono fuop ammiffione o aliquos
exiftat in rei veritate fupius expreffata:illas proceffus vel enantamenta per aliquem iudi
nullas pmulgatões fic latas vel ferendas in cem ecclefiafticu ptradictaz poffeffionez feu
derogatione ſentenciar in curiar in perfona quafi faciendosvel facienda non recipiat co
nra latarú feu ferendaru vt predicif callam? ficiant fiue fcribat nec eis audeant quomōlz
anullam ac caffas nullas zirritas nuncia? intereffe:fuper quo vos dicti noftri officiales
recipientes quibufcüqz iudicib9 tam ozdi aduerfusdictos notarios fiqui fuerint man
narijs vel delegatis qfi inuenerint aliquas dator nãozũ bmōi neglectores ex mero offi//
fentencias in curia nřa ſcôm dictú ſtilú latas cior de factofortiter procedat : exceffores in
eas executõidebite demandent non obſtanti dictis penis prout vobis fuerit vifuumpunić
bus obiectionib9 fupradictis . Dat barchin do.Dat barchin pridie lt's auguſti annodñí
vj.idus augufti. D.anatiuitate.d.Ab.cccl. AB.cccl.
C
Luet .
Pe C
tr X
BUCK if X
ec
un
T2 gubernatoz non poffit dare di
barchiñ.x vi.vie madij annodñí. MB.ccc.li.
hominú in contrariú non habetur tam ex an falutem zdilect. Cumnos certā cōpolitiōez
tiqua confuetudine etiam vigore cuiufdag fecerim cum clericis valen diocefis pro ca/
mandati prouifionis feu littere nře cöfueue pellis lanteis aniuerfarijs z þýs fimilib9 pro
rint vtantur zdebeant dare licenciam quib9 hijs videlz que vfqz ad hec tëpora facta oidi
cunc farracenis cuiufcunqs loci feu iurifdi natar ftabilita fuerint put in cópofitõe inde
ctionis aut dominij exiſtant eundi ad regnú facta dať gerūdedie z anno ifraſcript ) clari9
granate vel ad alias partes farracenozů ſeu explicatur:z inter nos adictos clericos fue
etiam remanendi:ipfis tamen farracems fol rit actú v zuētuz q dicta cópoficio heat locu
uentib9iura regia ac että affueta: et fi aliqui in beneficijs lanteis zaniuerfarior alijs fi
0 farraceni vel farracene fimiliter abfq nii vel milib9vfqz ad hec tépoza inftitutis z oidina
dicttbaiuli licencia z pmiffu ad dictas partes tis dumtaxat: 7 q in inftituendisfeu ordinā
farracenozu tranfmeauerint vel deſcaminati dis decetero feruentforvalen zspecialr for
of quomodolz inuenti fuerint/ipos p dictú ba rus nouus poſit⁹ ſub rubzica quals cofes no
aulü vel ei9locumt tans nobis confifcatos deué fer alienades caplo q8 incipit. Stabliz
+ cũ omib, bonis fuis procaptiuis vendi debe quo cauek op cuilz liceat in fuoteftamentovf
ant feu etia confiſcari:vt in litterafeu proui vltima volütate relinquere z affignare capel
fionenŕa pdicta que data fuit cefaraugufte laniam lampade raniuerfariuz et ſimilia : tñ
tercio id⁹ auguftiannodñi. AB.ccc.xxxviij. habent relinqui hoc modo vz o dñium relic
largius & clarius dnotatur.Attamé vos feu tox ad premiſſa non tranfeat in eccliaz capel
vřilocumt) nítímini vt dicitur de ōdictis vľ lam valios dictos vfus:fed dūtarat heredes
aliquib9 ex eis q foluz ad officiú dicti baiuliz relinquentiù vel inftituentiú dent quolz áno
non ad aliu expectare nofcune vos intromit ecclefie cappellanis lanteis caniuerfario an
terevel in exercicio eox dictúbaulú vel eius nuam penfioné ad predictos vfus relictam.
locuti pturbare:qo in nŕozum iuriuz diminu Ideovolentes dictus forus incöcuffefue
tionem ac officy baiulie predicte preшudiciuz tur vobis & cuilz veftrū dicimus & mandams
redúdare cernitur ac etiã nocumentu.Qua
quaten⁹ fi inueneritis & decetero aliquis lai
propter nos volétes fuper his vt expedit pro cus vel clericus aliqua cenfualia vel bonade
uidere.vobisdicto pcuratori nec no alys p facto relinquerit vel atoonauerit feu traftu
curatonb9z officialibus nfis qbuscunq pie lerit pro cappellania aniuerfario lampadib9
fentibus & futuris vel corlocať. dicimus et talijs fimilib9 pijs vfibus: illa de facto tra
mandamus expreffe quatį de predictis vľalis flatafuerint in vfib9 predictis:illico ad ma
quib9 ex eis nullat) vos intromittatis dein/ nus vřastano nobis confifcata feu adquift
ceps:fz baiulú predictü vel locútenété eiufdé ta ocupetis de poffedictarú ecclefiarú capel
tang fuo officio expectantib9 vti pzout anti laniaz lantearumt aniuerfarioz: 7 nullo eif
quitus obferuatú eft et vigore etiä dicte nře dédato precio penit9 extrabatis:cum ficfc83
littere fiue prouifionis vti debent et tenétur dictos foros valeń ralfit in premiffis calib⁹
libere abfqz obftaculo fine inquietatione ali/ faciendū.Jniungetes fub pena quingétozuz
qua pmittatis : hocą nullat} immutetis nec aureozum notarijs prefentibust qui protë
mutat e feu differre aliquat pmittat . Dat poze fuerint/oſuper premiffis non decidant
Priuilegia
fcribant aut conficiat teftamenta codicillos talia demum comiferint eos capiatis & cap/
vel alias vltimas volütates feu al's inter ví, tofqs remittatis adeuz put é hactenusfieri
uos inſtrumenta nifi fc83 forü valen fuperi9 affuetuz vt ab eisalias exactiones penari fi
annotatuz. Dat gerüde fub nro figillo fecre in illas contra ſtabilimenta per dictü baiulfi
to.xxiiij.die ſeptēbris anno dñi.AB.ccc.li. edita inciderint: ipe baiulus feu eiusdict? lo
cunt poffit exbigere & habere eofą pro comil
( 2› non auferantur arma per fisdebita pena punire.Dat illerde.xxiiij.die
iufticiam farracenis fed cop cognitio perti/ aprilis anno anatiuitatedñi.AB.ccclij .
neat baiulo. LXIIII.
Etrusdei gfarex aragonum vale Temptores officiales z nun
fec.dilectonfo iufticie in criminali cij impofitionum ciuitatisvel locorumregni
ciuitatis valen ſaluté zdilect. Ra poffint licite arma defferre: LXV.
tionabilr per principe officia limis Etrus dei grarer aragonů valeñ .
tane neillis reciprocis actib9 impeditis exer rc.dilectis & fidelib9 fuis peuras
citiuz veriuſcz offici liberaliter copleature tozi infticijs z alijs officialib9 aut
debitú miniftrande iufticie reddat poftulan tatis valen zaliorum locop regni
fuetudine obferuata inter alia que ad fuú ex valenvědi habent meli? poffint diftrahiato
pectat officiú auferre arma prohibita cüctis vendi: zementes ipas libentius valeat ipas
farracenis et iudeis incedentib9de die parit colligere z leuare: licentiam per pñtez cocult
de nocte:precipue per ciuitaté valen: necnō mus ipas impofitões ementib9 ipozunqz nữ
penas abeis & calóias exhigere cum in illis cis feu factoub⁹ inhibitione qualz non ob
inciderint eofą pro comiffis pena debita ple ftate poffint i eifdé locis arma deferre dedie
ctere:atamen vos veftre iuriſdictõis exercis nocteqz ad tuitioné plonaz iparú líciter ho
tio non content? manus in meffem alteri9 of nefte.Quocircavobis zvŕm fingulisdicim?
ficij extendendo de dictisiudeis & farracenis mandam⁹ quat licentia et cöceffioné nŕam
auferendo eis arma phibita cum per ciuita bmoibenevtent.taliter obfuetis et côtra eã
tem ipam armatiincedut cabeis calonias t veniatis nullat feu fieri p quoſpiã pmittatis
alias penar exactões exigendo fi forte cötra Datillerde.xxx.die madij anno anatiuitate
inhibitiões ordinationes talia ſtabilimenta dni.AB.cccli .
conturbatur.Nos itaqs fuper hijs volentes lect. Audiuimus raudiendo comoti fum?
debitis remedijs prouidere:huius feriedecla nonnulli mercatozes ciuitatis valeñ ne dica
ramus vobifa dicim ? mandamus quat 8 mus feneratores quoddam manipoliú inter
predictis iudeistfarracenis premiffo modo fe faciédo omnia blada que vndecüqz venire
incedentib9 feu alio quocüc modo delinqué potuerüt in eorú orreis feu botigijs totaliter
tibus :fuper quibusvos nulla cognitionëha occultarunt:fico fere nullushomo emerevf
bets: minime vos intromitatis :quinymo ſi z habere poteſt bladú aliqō nifi manibus eozü
quotiens ipos fic incedentesvos reperireco quade re magna penuriafeu careftia incipit
tigerit eis arma plybita auferatis:remiffu Tinmifcitur vt afferit in regno ſuppradictos
rus illa dicto bailo feu dicto fuolocunt: fi cüq3 predictain euidens piuditiu atqzdanú
(incolaru ciuitati
Petrifecundi: CXXI
Etro beigrarex aragonú valeñ ec data p nos facta ptradictos foros z primle
dilect) & fidelib9 pcurato nãoin gia ac prouifiões regias tenoze huius carte
regno valen ceterifqz officialibus nŕereuocam9 caffam? irritam ? ac etiã anul
ratis pbis hoimb9 ciuit(valen nobis extitit fan propt obliuione aut alp nos fieristinge
graui pastiõe mōftratu o multociés fte fue ret eadé nolum obfuari.imo ea nuc pro tuc
rutz etiã fiebat atqz fiunt cotidie inhibicios carere volum⁹ ipo turevirib9 z effectu.Ba
les eor de nō extrahëdo blada extra tminos obfuent ptra ea no veniat nec venire pmis
aut trřítonia poz:ocasiõe quaż inibitiōnuz tant aliqua röne . In cuius rei teftimonium
0
hitatozesdicte ciuits fiue vicini tāilli ò̟ hent prefentéfieri et figillo não pēdenti iuffimus
alchareas trías & poffeffiões itra tminos ipo Comuniri. Dat valeñ.xx.die nouēbus.anno
cafu foni:tota excufatio remoguda.i titlo de acdictor bonor detento:es ptradicat folue
re, diui.z reuocat iam pceffa. LXVIII refeu tribuere in ptributionib9 regalibust
i vicinalib? cũ ciuib9 z hitato:b9 dicte ciuitas
n
spetro dei gra reparagonú va tis put facere tenenk & debet: cum bona ipfa
leñ ¿c:q2p parteiurator pbor derealiquo in dictis monaſterys edijslāteis
9
Priuilegia
aniuerfarijs cappellaijs z bifficijs ac plonis per nos feu aliosde cofilio nfo aut quofuis
ectiafticis F3 dictos forost puilegia träfferzi indices ordiarios feu delegatos decetero no
negant quouifimo quinimo remanere et effe fiat aliqua comiffio etiam p viam relatōnis
debeat cu fuo onere regali z vícinali z ét caſu de quibuſuis factis litibus fiue negocijs Diy
quotrafferantde facto pro illis tribui de cre ciuitatis & locozum regni valeñ acfingu
beat indictis onerib9 regalib9 ac vicinalib⁹. larium cozundem alicui clerico beneficiato
Et ppterea fuerit cũ initácia fupplicatū vt vel in facris ordiniboftituto: nec etiã cuiuis
fup predictis decens remediu adhiberede fo ali à in omib⁹ d'icalit viuat.Et fi aliqua cō/
lita clemecia dignaremur.Idcirco nos fup// miffio feu delegatio bo vel fcripto ppt obli
plicatione ipa benigne fufcepta:pitis ferieex uione vel atfacta extiterit etiam de volütate
certa fciécia puidem9 volui ? ftatuim, ac es partiú alicui ex pdictis ipſa minime obediat
tiaordinam⁹ o omia ſupſedimēta p noshac fue obfuef.quinymo ipo iure fit caffa irrita
ten9 facta feu ceffa in tlup pdict! pting re atc nulla cũ omi pceffu virtute ipis factoa
uocent ipfac ex nüc reuocam preuocatis ut etia incobato. Nos eni orfs linglas co
& caffis beri volum9 z céfem?: nec deceterofi miffiões & delegatiões bbo vel fcripto alicui
milia faciem : fi forfa ppt obliuioné aut al depdictis clicis factas hacten? quar cognis
fieri cötigeret volum ea minime obfuent tio nōdü p difinitiua fniaz fit fopita ex certa
In poti, ipis nō obftatib шratiz pbiboies fciétia reuocam⁹ preuocatis beri volums
dicte ciuitatisfup pmiffis vtivaleat ture fuo cenfem :Decernetes irritür inane quitqd
Abadantes cú plenti vniuerſis z fingtis offi g dictos clicos decetero pceffuz cognitú fue
cialib? nfis plentib9 futuris fupfedimé rit feu etiá iudicatú. BDandantes buigferie
tis ipis factis vel fiédis nõ obſt̃ātib? preſtét vniuerfis & fingulis officialib? nřis plentib?
dicté vniuerfitati valeñ auxiliü əfiliü fauo futuris q puifioné hmōi teneat robfuet
rez in pdictis:Fuádo eidé foros priimlegia ac ac faciat tenacit obkuari z nōɔ̃ueniāt ñc ali
bonos vfus ipí vniuerfitati z regno valen in quéstrauenirepmitat aliqua rōne . In cins
dulta feu coceffa. Iniügentes etiá cilde offi rei teftimonin plente fieri iuffim ? nfo pende
cialib? puifionenraz bmõi teneat firmit ti figillo munită.Dať valeñ.xx.die nouébzis
zobferuët e no straueniant aliqua rõne.In anno dñí.B.ccc.liij .
The alta comiffiones fiant cle Ureat cüctis q nospetr dei granos
rex aragonu valen zc. Atendetes
ricis etiam per viam relationis. LXX.
pparte iurator &pbox hoinuz 64.6
vniuerfitatis ciuitat) valeń cozaz.
Ospetr⁹deigrarex aragonú va
len zc. Utendétes o ficuti relatio nobis nouit ppofitü extitiffe 9 cũ ſcöz forű: eba
neverídica nobis inotuit plerüq valen priuilegiadicte ciuitati et regnoin pur.
L de
accidit in ciuitate valen op mali dulta comiffio aliqua fieri non debeat p nos
ciâ aliquox iudicú delegator iniufte male t de aliquofacto aut negocio tāp via relatõus 3402
ppera iudicabat exquo expediebat q talis i cognitióis alicui prone extrance ore ciuit?
iufticiamalicia feu iniqtas puniret:q púitio Tregni:fupplicatuz pptea fuit nobis vt ad
fieri nopoterat vtdebebat eo qz aliqui exde coroborationé pmiſſor puifioné decenté fa
legatis ipis dictas iniufticias malicias ini . ceredigremur:nos aut fupplicatôi hmỗi an
quitates comitétes erat elüt clici z fic illog nuétesbenigne.Tenoze piticarte nfe puide
malicie culpe feu iniufticie p nos puniri non m⁹ato pcedi⁹y decero cómiffio alıq alícius
poterat vt debebat : qua de cauſa dāmuz non negoci bitator ciuitat) z regni valē no fiat
modicuz rei publice Quocirca nos pnos ploneextranee dicti regnivz de
hmoi malicis obuiare volentes ne malefficia b'ficcis ptib ' pritib, velde quib? ex relatõe
remaneat impunita:tenoze plentis carte nře padifinitia fnia feu interlocutoria aut difpo
cocedimus ftatuim9 acetiam ozdinamus g ficio indicialr pferriſpak. MBādātesigikp
Petrifecundi. CXXII
228
prefenté cartanfam vniuerfis & fingulis offi cafio ipfos ad dictam ciuitaté no ducendi: p
2.
#
cialib? nřís y puifioné fiue pceffioné nŕam uifiones decentes facere p quas fubtrabatur
bmoiteneatfirmiter zobfuetz non Queniat cuilz dānum ſeu iniurias ipfis vel rebus fuis
aliqua rõe. Incui reiteftioniu putem fieri quomodolz inferendi . Et intellexerimus q
et figillo não pendēti iufſimus cõiri. Dat va nönulli nobiles milites ralie plone ta ecclia
leñ.ff.die nouēbř.A.d.AD.cccluj. ftice & feculares bentes villas caftra feu lo
ca propevel in partib⁹riuoú pdictozucona
Tebabitatozes alicui? loci ab
ti fuerintconentur occupareex fuftibus an
codez proprimis appellationib9 extrahatur tedictis certam parté ptendentes hoc eislis
LXXII. cere eo quiadicti fuftes trafeunt cozafiue p
spetrus deigra rex aragonuz pe tenedones villarum caftro aut locozuz
==
Intellecto nouiter relatõe iurato ipozum: obhoc ceffauerint & ceffent de pres
ruz pbox hoim vniuerfitatis cis fentiducere fuftes ad cintate cande priuos
tores ciuitatis tregnivalen extra dictaz ciui nem inde nobis factam nec min? premillis ?
2
taté zregnú ad pffequédú appellatões ipas fideratis cupiétes fuper his debite pundere
< hec videant fieri ptra fozu:ſupplicatú fuit volum⁹ ac vobis comitim? quatin vocatis
Etrus dei grarex aragonú valeñ exfructib qui diuia gra miniſtra
re:dilecto não procuratozi regni te colligunt in ea fit fertilis: advitadũg pp
valen prefentiz alij qui pro tépoze inhibitões qfepi9 fiunt/altera dictar pun
fuerit vel eius locumt) falutem et ciar no fubiaceat egeftati:imo ficut funt fub
dilectionez .Sicuti per iuratos probos hos vno vnite dñio/devna in aliāvictualia träffe
mines vniuerfitatis ciuitatis valen cozaz nŕí rank provniufcuiufq libito voluntatis . Jd
plencia conftitutos pcepimus et al euidétia circo adfupplicatöez nobis factā p vos шura
ret clare möftrat ex fuftibus qui ducútur ad tos rpbos hoies ciuitatisvalen hui? tenoze
ftatuim9 edicim9 rozdiam9 ac etiã ad imppe
ciuitatepredictam per riuum de godalauiar
Talios riuos regni valen tā per extraneos tuú ducim⁹pcedédū o oës zfinguli mercato
per piuatos ipius ciuitatis et regnino folu res zalij ſubditi nří quicuc ta de ciuitate et
nre cozonehonor fz etiäipi ciuitati zregno z regno valen o aliúde ualeatgranú z blada d
habitatonb⁹ cozudem comodú non modicu ciuitate Ortufe extrahere z extrahi facere qu
puenit augmentu: ex quo intereft nie regie cuc ad dicta ciuitatez regnúvale oferéda:q
mageftatis ne ductoabipor fultiu detur oc cüqz ihibitõe i gñe vlfpé ide facta vl'faciéda
94
Penlegia
in aliquonon obftante:aliqua alía licentiavľ # die cōceffionis inantea sputādú decorek fin
gra trete minime requifita:cü iuftü z equum gulo militari: alioquin remaneat peyteris fi
reputem q victualia & cibaria iter nŕosfub cut pri9: fiquidé capitulum valere & tenere
ditos coia fint z copia vm puintiefuppleat volum vfqz ad alia curia tunc proxime cele
alterius deffectuz.Intendim9 tñ o dicta bla bandaz vt in nŕa carta ſeu priuilegio figillo
dadefferentes teneantur affecurare in poſſe mageftat nře coito hec z plura alia in dicta
3 baiuli dicte ciuitat) dertuſe 8 defferédo ea ad curia ozdiata lati⁹ stinenf. Werũ cũ licz aliā
regnumvaleń z loca dñationis nřé et non ad curiapoftea in dicta ciuitate valen celebzaue
alia qcunc: infra tépus p ipſum baiuluz rím⁹ qì nullâ tñ 8 dicto capítulo ip3 ɔfirmā
pfigendu afferet albaranú teftimoniale iph9 4 do feu tps fuper ipfi efficacia progandofe
ciuitatis vt locivbi pdicta diſcarricari faciét cim mentione ex eoq2 tam fup reuocatione
feu portari per quod conftet ea in locis terre pecifere vnionis fupalijs notabilibus et
nre fuiffe diſcarricata.Dancigit cöceffionez arduis negocijs occupati tam nos alij in
notificarívolumus inclito infanti ferdinādo dicta ciuitate exiftentes no potuim? ad talia
Fŕí não limo marchiõi dertuſe zdño de alba diuertere acie métis nře.Igit cu veriffimilr
razino vel cuicunq pcuratori fuo indicta ci prefumat tales pceffiones vtpriuilegia gene
uitate exiftenti iuxta tenozē donatiōis fibi fa rofitatis obtineri a plurib? ad fine vt a pey
ctede ciuitate iadictavt pdictor ignorancia tarú onerib⁹erhimanE.Reputemufas inde
non valeat allegare. Reqrentes dictuz in/ cens ofi qui fuerint neglectores honoris pro
Fantermandates vniuerfis fingulis officia pzij velut eft grad milicie ex quo ad id pnos
libus nŕís q hanc côceffioné et ordinationez painlegiati extiterint z in obtentu talis privi
níaz firma habeant z obferuet ac faciat ppe legi fetale gradu velle obtinere iactauerint
tuis tponbus inuiolabilŕ obferuari. In cu honoze z priuilegio gaudeat militari quipo
ius rei teſtimoniú plente fieri z figillomageftius exquo ad tale z tantú honozē īdultú eis
tatis nre figillari tufſim? ex eo qz figillũ nřm régali oraculo afpirare necleperint peytaruz
coe barchin remalit p alijs negocijs nřís ex onus nō debeant rationabiliter euitare.Le
pediendis. Dat valeñ.xx.die martij anno.d noze prefentis refcripti nři vim legis ppetuo
AD.ccc.l.iiij. bituri ad inftáciaz hüilez fupplicationé no
Cliquier conceffiõe regia fue bis factam pro parte ciuitatis valen edicims
ftatuimus et etiã ordinamus & vnufquifq
rint facti generofi infra annuz teneantur ac
habitatoz ciuitatis valentieaut aut habens
apere cingulu militare al's remaneant peyte
poffeffiones & bona in dicta ciuitate termi
rijficut paus. LXXV
misfuis p nos priuilegiadus feu cui amōmilé
sinfas petrus illuftriffimi do tare puilegiü cedek acimunitas libertas et
mini iacobibone memorie regis a fraquitas militaris feu generofitatis intra
ragonú filius comes ripacurcie z vnuz annú a die ipi? ¿ceffionis inantea opu
montanearu de piades ac profere tandú teneal militari cinguloocozari al lap
niffimo z magnifico dño petro dei grarege fodicto annoremaneat ipofacto peyter19fis
aragonu nepote não cariffimo in cifmarinis cut prius : nec generofitate gaudeat quouis
Dudupfatus ons rex quanda pracmaticaz fuis qbus pnos retroactis tponib9 militare
fanctione ad inftancia & fupplicationez iura priuilegiaepceffu feu gaudeat fraqtatıb9
torr pbozű hoiz ciuit) valeń edidit ſub hac libertatib9 inmunitatib, quib? milites ep
Forma.1nos petr9dei gra rex aragonűvalen fone militares zgñrofe gaudet feu folite fut
tc.Dudu in generali curia p nos regnicolis gaudere quics nondü bonozé z gradú acmi
ciuitatis regni vale celebrata quodda capi litare cingulu afupferüt:teneant illü feu ills
tulú intercetera feciffe meminiɔtinētie ſub affumere intra vnuz annű a die preconizatio
feqntis. Denic fi quis amodo ex conceffiõe nis qua inde foleniter fieri mādam? in dicta
nrafact9 fuerit generofus infravnú annuz a ciuitate ex túc continuenumeranduz alioğn
17
327
Pétrifecundi. CXXIII
peyterly remaneat et fint omitfore put erat ftione & fup modo Stribuēdi inter iuratos e
antec dictú eis cöceffuz exifteret piuilegiü pboshoines vniuerfitatis ciuitati valen er
militare : nec generofitate gaudeat vt pferE vnaparte nobiles milites plonas genero
Ibmōi aut edictú ſtatutü ſanctōez v ordina fas ciuitatis z termini eiufdé ex altera vteba
tões quo adhitatoresdicte ciuitatis feu in ea turp nos in nfo filiolata fuit fnia: in pdi
22-26.
vel in ipi9 terminis hentes poſſeſſiones vt p cta inia prédat fuiffe obmiſſuz declarare cof
ferturfacim de certafcia zpfulte ex cãis fus de nobiles milites & generofos ptribuere cũ
pius expffatis z alijs tuftis & pbabilib9q ad vniuerfitate pdicta pro cor bonis mobilib9
id nŕzaiuz rōabilt induxerüt. AÐādātes fir qbent & poffident in eadé ciuitate reus ter
miterhuis fievniuerfis thinglis officialibus minis: licet afferat ex priuilegio vniuerfitati
2
nřís pñtib9 futuris quat bacnfaz ordina iadicteindultü fuiffe platos nobiles milites
tões edictú ftatutür fanctōez obküět inuiola et pfonas generolas pio conbonis mobilib9
bilr zfaciat ppetuis téponb⁹ obferuari. In abent vel hébut p folm atq libzā atribuere
quor teftimoniü plentě fieri iuffim9nrefigil debere cũ eadé vniuerfitate put in codéprí
li maieftatis appenfione munită. Dar valen unlegio ptinek.Jdeofuit nobis pdictos iura
viij.dieiný.annodñi.AD.ccc.liij.CUeruz tos & pbos hoies hûiliť ſuppiſčatů vt ſug ?
cup necligéciazfeu incuria iurator dicte ci tributōe dicto; bonog mobiliú deberem9iu
uitatis tuc erat pinferta carta remaferit ſi fter debite puidere:quor fupplicatione ad
gillada itaq nequäcß extitit figillata : nofo milfa benigne:bui? ferie fic ducim? prouiden
certificatip venerabile in rpo patré vgonez dū ac etiã decernedum nobiles milites &p
epm diuina puidēcia valen cancellaríuzias fone generofeocte ciuitipi9 termini peop
cobú conefaſcriptozēſecretariú dicti dñi res bonis mobilib⁹ á núchént z deceterobituri
DO
gis pinfertapracmatica fanctione fuiffe edis fūt 8hys tñq lucrat fiue mercat znō dalijs
16
tardicto iacobo conefa mandataz informa cú dicta vniuerfitate p folidú atos libzā ptris
Blup expreffata.Igik ad hūilis ſupplicacióis buat z tribuere teneant put ciues valų p
inftantia iuratoret pboxboinuz ciuitatis cor bõisǝtribuütz ptribueresfueuerüt aco
pdicte ipaz pracmatică fanctione in preſenti běr:cú a milicia z generofitate alienu existat
pagina iuflim redigenda. ADādātes firmi vt milites et generofi mercimonia exerceant
ter vice regia vniuerfis et fingulis officialıb, 13 circa es atributü & debitü ex generoſitate
regijs qui nücfunt erütą pro tépoze quating bonoré ftudeat vt decet intédere z vaccare :
18
candēpracmatica fanctione iuxta fuiferie ob Badam igif gubernatozi regni valeń zali
feruet faciant ab omib9 inuiolabil obfua is quibufcüqs officialib9 regijs plentib9 % fu
rizptra non veniat aut faciat quauis cauſa turis vel locat] comúdez o hmõi puiſioné et
In cuius rei teftimoniü pfenté fieri iuffimus dclaracioné nŕaz firmabeant zobferuent z
nři figillipēdētis munimine robozata. Dat obfuare faciat incöcuffe z cötra ipfi9 tenozë
to'
valeñ.pi.die tulij anno anat) dñi. AB.ccc.lv. venire aliquatený nō plumat:dictos nobiles
milites &perfonas generofas & talia exercue
nobiles milites et perfone rit ad foluédú in premiffis fortit z debite co
generofe cötribuat pro folido et libra probo Hercendo.In cui rei teſtimoniü plentē fiert
nis mobilib9 cor put ciues Taly contribue uffim ? nãoligillo munitaz.Dat valeñ.xiiij.
retenentur. LXXVI die augufti anno anat) dñí.AB.ccc.lv.
Os infas petrus illuſtriſſimi dñí
facobibone memozieregis arago Tbaiul? generalis cognofcat
nú fili? comes rippacurcie zmo uoic
de crimine collere per quofcunqs farracenos
tanearude prades acpro fereniffi comiffo. LXXVII.
mo zmagnifico principe et dño petro di gra Etro digra rex aragonú valeñtc.
rege aragonú nepote não cariffimo in cima dilecto filiarionfo petrodeboyl
rinis regniszterris fuis ac in regno malozi militibaiulo regni valeń generali
carú z infulis eidé adiacentib9 generalis gu vlei9 locūt¡ ſaluté zdilectionez . Inoueritis
bernato?.Quia pride in fuper caufafiue q av niz pueniffeauditú ý nōnulli farracčí tā
q uj
Brimik
aut in ipis celerib2effe pticipes atc focosi cũ alijs literis cartis feu priuilegio aut priui
quiratis & contraipfos zearú bona breuiter legijs nřís cuftodiaren phibitar adicta ci
<fine ftrepitu z figura iudicy pcedat) vt ma uitate extrabēda turatis pbis boib⁹ cui
leficio qualitas poftulabit vobis videbit tatis valen durim9 pcedéda. Uofa ficut p
faciendü. Nos eniz in z ſuper his & depĕden partedicto iurator pbox hoiz ciuitatis
tibus ex eifdé vobis ſpecialit rexpreffe ɔmit pdicte fuit nobis reueréter expofitü pdictas
tim? plenarievices nras. Abandates guber Iras feu priuilegia eifdē nitimini impedire.
natož regni valen eiufq locať z oib? alijs of 12optea adfupplicatioez pro predictor in
ficialib9fubditis nfis q vobis fup predict? rator pbox boim inde nobis facta vobis
preſtét cōfiliú auxiliú z fauoré quotiens zeo ? vnicuiqz vřмdícim9r mandam⁹ r expelle
modo quo inde a vobis fuerint reqfiti. Dat quat Ladictos iuratos pboshoies pmitart
invilla ppiniani.riij.die menſis decêmbus an vtipftitutõib localib9 ſup dict) inhibitõib
no anatiuitatedni.AB.ccc.lv. factis z pruulegio feu priuilegis nŕis roboza
tis: put eifdé ciuitas eadé feu iurati z probi
Tiuratipoffint facerecopul hoies eiufde funt bacten meli affueti.Dat
fiones contra clericos ad contribuendú cuz in locode feto matheo. xvij. die apulis anno
anat.oñi.MD.cccvj
vicinis pbonis apoffident tam pro eorum
beneficus & al's. LXXVIII .
gubernatoz feu eius locut
Etr9bei gra rex aragonum valeñ non poffint concedere licentiam op deferant
c.dilectis fidelib9 iuratist pbis arma. LXXX.
hoinibus ciuitatisvalen qui nunc
O
funt z pro tépoze fuerit faluté zdi spetr beigrarex aragonü zē
lectione:cü ficut in peticiõe huili pro ptevřa Dilecto et fidelib9 garciede lotz
nobis oblatavidim9ptineri fcöz fo208 7pr militipfiliarionro gubernatong
uilegia ciuits 21
& regni valen clerici poffidetes regnivale necno inftichs ceterifas
bona o realichoptertu benefficio fuog ſeu officialib9nfis ciuitatis valen vel eor locar
al's in cotributionib9 dicte ciuit) ipfi clicifol falt dilect. Fideles nuncy vniuerfitatis p
uere teneātur ziuxta puuilegia dicte ciuitas box hoiz dicte ciinitat) valé deſtinati ad nos
tis apulfiones hmõistributionuz iuratisdi nouiter in nříǝftituti pñcia húilr explicarüt
cteciuitatis & funt & pro tépoze fuerint ptine vos dictus gubernato: vel vři locut aliq
renofcanE.Capzopt fupplicato nobis ex pte b9boib9 licétia pcefiftis arma phibita deffe
vra fup obfuatõe foto47 priuilegion dicte ci redi: expreffe foze afferit for:propter q
uitatis debite puideri :vobis dicim9rmada decetiremedio a nobisporos núcios fuppli
mus quating copulfiones pdictas otra cleri cit implorato:vobis & cuilz vīm dicim9 7 má
cosfaciatis & facere valeatis cu fic put pfo f dam , quat oës licécias quas fup dictis deffe
rum valen qui eft generalis lex regni fit dispo rédis armis phibitis pcefferit 3 fozü ptin⁹
fitu atq cautu:fic tng dicte copulfiões poi reuocetis:cum velimus nŕeqs intencIONIS Exi
K
ctis ptributionib? fiat in reb? ipis z bonis p ftat o fous editus ſup prohibitiõe predicta
Petrifecundi. CXIIII
gni valen quiin ciuitate valen pretextu gene unlegia dictis ciuitatib? z regno indulta qbus
ralis curiequaz hijs diebus dicti regnicolis inuit o oës rfingliviciniore ciuitats regni
LO
duximus celebrandam cöuenerant :fuit no etiaqs extranei poffint extraheredeocta ciut
DIS
bis expofituz reueréter op iura priuilegia tate regnop terra vip mare abfqz alicuius
ffe
ordinatiões regias dicto regno indulta co exactōis onere oës rfinglas res merces:ex
ES
ceffas in curijs comiffozü vobis officior por dctif etia priuilegijs fit phibitü o gabelle
09
terios feu virgarios minime teneredebet cũ aliq quozucunqs mercimonio rerunon fi
a
DI fint gentib9fumptuofi:fz citaciões 2pulſiões ant in dicta ciuitate et regno : impetrātībus
district9 etiã & mandataiuffu vro vtriufqs guabella capitale pena intercetera imponen
at
vimpfagiones folümodo funt faciéda.We do:ordinationes mādata pdicta reuocare
10
ru cuz exnří ozdinatione in dictis officijs nō ex nra folita clemécia dignaremur . Idcirco
nulli fint virgarij qui vt pmititur dictis géti octefupplicatioi fauozabilr inclinatí ordina
busfunt fumptib onerofi.Eapropter nobis tiões pdictas z mādata ipfaru ptextu anfa
ht hüiliter fupplicatü fuerit vt fuper hisdeco/ curia emanata buig ferie reuocates vobis et
vobis et vim vtrią dicimus & mādam⁹ qua dinationib9 preuocat ) omino habedo ipas
tínus nifi vnum virgariuz in vtrac ipfaruz amodo minime obferuetis f3 poti? abftinea
215
curíaz amodo teneatis:qm nos in quocüqz tis a talib9 exactionb9 fiendis.Datu valen
baiulo regni valen generali mili lis, Raymundo boirelli de menfurandis car
tib9 z alijs qui pro tépozeofis perüt officijs bonib in dicta ciuitate de certa sciencia reuo
faluté & dilectione. Delati plone eccliaftice camus fi et in quantum contra fozum regni
quý
Briuilegia
Valen &libertatem dicte ciuitatis concernis nřís filio z audiencia eft a modico citra té
tur fore facta. Abandantes gubernatozi res poze introductuz & hitatozes dictarum ciui
gni ipfius necnon iufticijs cuntatis pzetacte tatur villaruzquida alij dicti regnifuper fe
prefentibus & futuris ohmõi nṛam reuoca cūdis ad nos emiffis appllationib9 fuerunt
i
tioné vt dictü eft fupius teneat obfuent et citati: quibus fimul cum dicta citatione iniú
faciat obferuari z Įtra ipfaz non vemất nec ctuz fuitvt coram nobis vel a nobis delegatt
aliquem contrauenire permität aliqua rōne caufa audiendidecifionem z determinationé
In cuius rei teftimoniü prefentez fieri nŕoc fecundaru appellationu ipfaru totaliter ɔpa
figillopendenti iuffimus comuniri.Dat va rerent : ex quo vt fertur dicti citati ſuſtinent
len vicefima quinta die febzoarų anno anati maximũ diſpendiú z grauamé co quia ipa de
uit} dñi.AB.ccc.lviij.regnią nři.xxúj . caufa habet exire a loca in quib? domiciliati
funt cofas opportet proindefumptus maxi/
T2 defentencia fup redditione mos fuftinere:quãobzem p fuperius dictosa
compoti lata nullum quartum exfoluatur. nobisfuper hijs congruo remedio implora
LXXXIIII . to:poftulationi huic fauozabiliter annuētes
Etrus dei gra rex aragonú valeñ placet nobis et volumus huiufqz tenozecons
rc.Ad ingentem & húilem ſuppli cedim retiaz ozdinam ? o nobis a regnova
ratione alicuius fnie ferende der fuper cō indicib9z auditorib9 curie zaudēcienře pie
potor quozucuna redditione pena quarti a fentib9 et futuris ohmōt conceffioné nřam
quocüc exhigi minievaleat feu leuari.Obā qua foluz durare volumus duz de nře procef
dantes gubernaton iufticijsbaiulis quarto feritbeneplacito voluntatis teneat firmiter
nerys alyfqz officialibus dicti regni preſenti zobferuent et contra non veniant nec aliqué
ciuitatú z villaruz regnivaleñ qui in quitate tione bumili intimarút: q nönulli afferentes
valen pro celebratiõe curte generalis hijs pre fe fore creditores pupillor znōnullop adul
teritis diebus facte in eadem conuenerant ci tozum à tutozes & curatoreshabent: co quia
uitatevidimus contineri aquibufdam de ipfi tutores & curatores
Holin prefatos pupillos t
Petrifecundi. CXXV
adultos r cop iuradeffendunt viriliter ficut P que irrigua effe folebat adficcitate tantāde
" Ocet aduerfus dfos tutores & curatozesfrau uenit o propter defectú aque irrigari vt con
.
dulofe accufationes fufpicionu in iudicio pro fueuit non poteft: et o cequie fuperiozes di
ponunt ad finem & ipfis durantib9 fufpitios ctiriuiz specialr illa quevocatur de munca
mb9 ab adminiftratione tutele z curefufpen da in tantú redundant defuperz cuz tāta im
dātur zaly tutores &curatores dictis pupil plentur affluentia & magna ps eiuſdez aque
list adultis affignent eis fauorabiles et qui in mari z alamittifquali cötinue z freqnter
corum intentionem concedat fuper debitis q o in magnú dānuz illox qui fuas poffefſiões
t
eis deberi afferunt per pupillos adultosia predia habet fubtus cequias inferiozes cer
1
dictos.Eapropter pdictos exponentes fuper nitur redudare. Verü cum habentes heredi
tam notabili i tam deteftanda fraude poſtu tates ſubt⁹ cequias fuperiores exvna parter
lato per nosde condecenti remedio prouide hentes hereditates infra inferiores cequias
・ ri:adtollendum dictaz fraudē: huius tenoze ex altera fup factodiuifionis dicte aque plu
ftatuimust'ordinamus q fi alique acusacio ries ad arma deuenerint eſpatur quodamō
nes ac fufpitionú cauſe cotra aliquem tutozé q in futurú deueniant:ex quib9poffent & ab
1
vel curatozë p aliquem dictor pupilloruz vel fit inter ipos magna pericula iminere: et pro
adulton creditorem petentes aliquid aduer ptereafuerit nobis hūilt fupplicatuz ve ſup
{fus pupillos e adultos pfatos propofite fue premiffis ad obuiandudictis ſcandalis dig/
: rint:tales fufpitionum acufationes minime naremur decens remediú impartiri.Jdar
admitantur nifi pri9 z ante omia credito: ille co huicfupplicatõi annuentes benigne:cupie
qui fufpitionis caufas propofuerit fe obliga tes dicta fcandala euitare.Lenoze preſenciú
uerit & cautionez ſufficiente preſtiterit defol ficducimus puidendü q baiulus generalis
uendo centú mozabatinos auri:fclz nobis r regni valenqui nunc eft
pro tempore fuerit
¡ não fifco medietaté applicandaz: aliam me aqua cequiede mücada prout fibi videbitur
1
dietatem conuertendam in opibus murowiz quotiens fuerit opportunúdiuidat:ziurati
ciuitatis villevl'loci in qua feu quo babitaue dicte cintatis qui nunc funt & pro téporefue
runt pupilli et adulti prefati in cafu quo defi rit aqua aliaru cequiarú dicti riui de godala
ciat in probatione acufationis fufpitionuz p uiar diuidat et poffint diuidere inter hentes
miffaruz . Bandantes gubernatori baiulo poffeffiones et predia in orta predicta prout
generali iufticijs ceterifqs officialib9dicti res ipiturati pfueuerüt zeisiuxtadicta coluetu
gni prefentib9¿ futuris o hmoi cōceffionem dinez meli videbitfaciédü:qui tatt lebeant
z ozdinationé nřam firmiter teneant zobſer in premiffis q ipox mediate folercia fup eif?
uent z faciát obferuari et ptra nō veníất nec d̀ez ois precludat materiafcādalor: quonia
aliquem contrauenire pmitat aliqua ratione nosdicto baiulo ziuratis put cōtinetur fu
Incuius rei teftimoniü preſentē fieri iuffim9 peri9 p prefentes comitim vices nřas. Abā
nãopendentifigillo munitā.Dat valeñ.xxv dantes eifdem o premiffam ordinatōez nřaz
die febzoarij anno anat dni . AB.ccc.lviij. teneant firmiter obferuet eamesexequant
Poſtriqz regni vicefimo tercio. iuxta fuiferiem plenioré. ABandates infup
gubernatori valen ac iufticijs ciuitatis predi
C De diuifiõe aque riu de goda te prefentib futurisvel cor locat o fuper
lauiar: aquam cequie de moncada diui premiffis fi opus fuerit preftent auxiliü cine
dat baiulus : aliarum cequiarum iurati. uamenfi qñ et quotiens inde fuerit requifiti
LXXXVII . in cuius rei teftimoniu pñtem fieriiuffimus
Os petro de grarex aragonu va nãopendentifigillo munitā. Dat valeñ.prv
len rc.Atendentes y pro parte iu diefeb2oarij anno anať dñí. AB.ccclviij.reg
ratoz probox boim ciuitatis va nią nří.xxij.
len nobis fuit bumilt intimatũ q
cum propter preteritop pñtis temporü ma Tomnes de ciuitate teneant
ferrando fill Ol molt alt fenyoz nā cal bisbe de valen ab gran multitut de fos ca
per la gra dedeu marqs de tortola e fenyozo dro fenyor de exerica:e en thomas viues d'ca
namas en galceran de thous /en fracesch de
albarrazi/e del molt alt e molt poderospin
cepefenyor lo senyor en Dere per la gacia ♂ vilarafa:en pafcual maçana e altres cauallers
ourey daragofrarefeu molt car en tots los e en gilabert çanoguera en nom defindicdel
feus regnes codats e terres dça mar general braçbela caualleria e molts daltres genero/
gouernado::bagues rebuda vna carta al dit fos.Earimateix los honrats en guillem def
Tenyo: rey clofae ab lo fagell fecret del dit fe pigol/en lopo appiera/en pe aymericiurats
nyoz reyempieptat en cera vermella fegōs q dela ciutat/e molts prohomés de aqlla:e ba
puma faz p aqll apparia ſagellada a ell plen gues fetalegir dauant tots aqlls e daltres la
tada plo honrat en berenguer de codinachs cartadeffufdita e declarat a aqlls q volentat
maeftreracionaler iditsenyor rey era ol molt alt fenyo: rey als murs nous dla
enlo dos dela qual era lo fobreferit feguent. dita ciutat de valen los quals erë dirruhitse
All alt infant enferrando car frare egeneral derrocats en grå partida/e los valls reeblits
gouernado? nře:e aqlla vberta la tenor de as plogrādiluui de aygues quipoch de temps :
quella es aytal. Loreydarago . Car frare bauia paffat era ftat enlo regne eciutat ova
defpuys a vos partis onŕa presencia hauem len. Bertal mana a aqlls a tots enfemps ha
entes pletres certes a nos trameses dela ciu gueffen bon acorde tractamet entre fi/e que
Concordaffen e feffen ab acabamet qlos dits-
tat de valencia qtant grandiluuide aygues
hiha vengur á gran partida dels mursnous murs foffenfeyts reparats e tomats /elos
e encaradels vells fon ederrocats los valls valls ſcurats e refeyts yuaçolamet comfos
reblerts:pera es de neceffitat qab grandiliy de gran neceffitat per rabo dela guerraoca
gencia e ab gran continuacio fia entes en res ftella la öl es 8 pfent.E fobre aço com lobraç
pacio Olsdits murs e valls. E com nos molt dela fglia volgues quen fos hauda diſputa e
confiem dela vra circunfpectio fpecialment e collacio de fauis e fierenlos clergues teguts
dela dita ciutat e regne de valen:pço avos.co cauall'ia bagues diputats tractados entre
manamvolem manam e pregama en fer lare fi:alap fi com aqlls no curaffe odetardaffen
paracio codirectio e refectio dels dits murs. yuaçolament concordar:lodit fenyor infant
valls ari diligentment e affidua façats e en/ vehet á los affers ne rebeblé trigua com fos
drecetsafia entes qen bzeu fia tomat en mi la neceffitat gran/e enlatriguabagues gran
lloz ftament q no era : fahent hi cötribuir to perill . Berço baut confell e acord fobre los
tesperfones de qualfeuol fie codicio e ftamét dits affers enfeguint ladita cartae manamét
aricompfur tot hom bies tengut.Carla de real deffus dits: lo dit en bereguer mercader
fenfio e ruiciodela ciutat ari fe fguarda e apt faui en dzet e tinent loch de canceller ol ditfe
fen alegre vns com altres:pera lo carrechoe nyoz infät en preſencia e en perfona delditfe
la repacio condirectio fe deu fguardar atuyt nyoz infante de voluntad de aqll manaède
e felguarda de furede raho.Efobie aço cre clara plent mi pere vidal notari publichſcri
bets al feel cofeller e maeſtre raciōal dlanía ua del dit fenyor infant.Es a faber q totes p
cort enberenguer codinachs qui nesp nos fones ari clergues cauallers com ciutadans
plenerament informat.Dat en barchinlots e altres habitants enla ciutat e terme de vas
nielagell fecreta.xxii.dies de agoft en lang len/e encara los hauents terres bés o poffef
Elo ditfenyor infant com bagues leftaere/ gaffen per fou e liura enles dites obres dels
coneguda la dita carta per enfeguir aquella dits murs evalls /en andamies verdefques
eço q en aqlla era contegut iuftamét hagues ocaramançons e manobrade ağlls. Eqaris
fer aplegar e venir dauantfi tots los tresbra feguis daquiavant no contraftats qualfeuol
Betrifecundi. CXXVI
cotraft o aftions ádeles dites cofes fié haus ueraua enfadeclaracio e manamentsdeffus
destro al díad huỷ.Eqladita obra fie feta dits:eqfila vna ne laltra parthopofaua per
o adminiftradap tres plones e obrers dipus fcrit/ġell bifaria arimateix per ferit refpon
tado:s : ço es vnaq fia eleta per lo braçdela dre. Les quals cofes totes damunt dites fo
fglefia:e altre que fia eleta per lobraçdela ca ren feytes édites e la dita declaracio o acort
ualleria e altra per lo braç öla ciutat e aqlles per lodit fenyo? infant de paraula fegōs que
trespfones elegido:es pfi o per aqlls obiers dit es publicada epublicat çoes enlo alberch
qaqlls hidiputara facen fer les dites obres dels hereus de pere defplugues lo qual es en
<facé les talles o collectes ereben cöpte de a la ciutat de valen enloqual alberchlodit fer
qlls qui adminiftraran les dites moñeda eo nyo: infant pofaua. Diefents ales dites co
bia.Declarar mana encara lo dit beréguer fes perfonalment los dits reuerents pare en
mercaderlocatbe canceller quideffus in pre crift en vídal per ladiuinal prouiděcía bifbe
fenciaet en perfona del dit fenyoz infant ede de valen/micer bernat domenecdoctor en de
paraulafegons q bit es q fi alcü dels dits ba crets vicari general del dit bisbe ecanōgede
ços novolran elegir alcuna perfona e fer les la feu de tortola emolts de altres canonges e
dites tattacions e obres:q les altres duesp clergues dladitafeu.Zo noble don pedro fe
fones elegidores per los altres braços DOS EN nyoide exeriqua/ en thomas viuésde cana/
Tempsbo puren fer/o fer fer Declara empo mas/en galceran de thous/en fracefch ovila
eentes alos clergues pagaffen per los bens rafa/en pafcual maçana damut dits/emolts
fehents ¿téporals a tingueſſen o hagueſſen de altres cauallers. En gilabert çanoguera
enla dita ciutat eterme daqlla.eno o delmes deffus dit en nom de findich del braçdela ca
nide primicies a fon dits bis ſpūals . E feta ualleria/e molts de altres generofos . Los
de paraula per lodit en berenguer mercader hōrats en guillez deſpigol/en lop de appiera
locht) qui deffus enlo dit nom e per la aucto en pere aymerich iurats dela ciutatde valen
ritatdeffus dita la dita dclaracióe manamét emolts dealtres prohomens e ciutadans de
lodit reuerent bisbe dir de paraula q ell tat? aqlla matera ciutat. Presents encara eaquí
felia q fos facturadel fenyoz rey e fos appay per la dita raho appellats e aiuftats los hon
rellat a tot feruey e manament de aqll /es ten ratsedifcrets en bereguer de codinachs ma
gues per obligat o fer tot ço que ell manas e eftreracionaldel dit fenyoz rey/ micer arnau
volgues:empo com ell fos tengut per fadig toba e micer pefufter doctors en leys (micer
nitat e de neceffitat guardar e deffendre la li ginerrabaça licenciat en leys / en berenguer
bertat eccliaftica:pço proteſtaua ab reueren mercader faui endret e tinětlochde canceller
ciadeguda eab venia pcedétoel diet delbraç del dit fenyor infant confellers del dit senyor
1
. eccliaftich:e aço reques gli fos mes en fcrip rey edel dit fengoz infät. En ramōnebotiut
tura per mi dit pere vidal notari.Elodit ſës gee oydoz dela cot dels dits fenyoz reyefer
nyo? infant hoida ladita poteftacio e côtra nyoz infant/e molts daltres api fauts endret
dictio dix perfonalment q no rehebia aqlla : e clergues com lechs en gran multitur.Es a
ans aqlla no contraſtant perfeueraua en fon faberdimats á bom cōptaua. xvííj . diesdel
7 manamét e declaraciodeffus dits. Der fem mesdesetembre en langdela natiuitatdenke
bla manera lo dit en thomas viues caualler fenyor.AD.ccc.lviij.en hoza de tercia.Jie/
per fie per lobraç dels cauallers e generosos fent a totes les dites coses de manamentdel
ab venia precedente abreuerécia deguda dig dit senyor infät / mipere vidal notaridaműt
de paraula q no confentia enla dita declara dit rc.
ricarú o in alijs locis niis in quibus maris tuntur feu delegant. Attame vos feu vfz ali
pfulespftitutifunt:per vnuz vel duos pbos quibocnon attento caufas tam veftri audi
boies mercatores regi pfueuerit cetia exer tou dictor ordinario iudicü iurifperitt
ceri in ciuitate valeñ . dictü ǝſulat9 officium alijs perfonis comittitis cognofcendas et
terminandas:in vniuerfitatuz fingulóz di
duob, pbis hoibus in maris arte expert re
trolapiis tépozib9 fuit vlitatü cōmiti.Ditñ ctiregm graue difpendiú z iacturaz.1nofc
a tépore mortalitatis que per mundi climata volentes indemnitati incolax dicti regni vt
viguit generalis citra tazdicte mortalitatis cöuenit puidere: ordinam9 volumus acvo
guerrarú occafione multitudo q effe cófue bis dicimus et mādam ? quatsfine euidenti z
uit in ciuitate predicta in maris arte exptom tufta caufa q in litteris comiffionu fiēdarum
fit adeo diminuta o vix reperiri poffunt qui fpecialiter expuma /caufas premiffas vel alt
bus cōdecenter exercitiu comitti valeat colu quam ab examine dictop ordinariozű non ex
latus officij memorati . Eapropt ad fupplica trabatis nec comittatis audiendas veldeci
tionem iuratop & probox hoinuz vniuerfita dendas alicut iurifperito vel alij:ymo de eis
tis dicte valen ciuitatis. Tenoze prefentis di q ad vos expectant cognofcatis calcs finede
crevniuerfitati concedim⁹ o amododuobus bito terminetis:zde alijs q ad ordinariaz iu
artemaris experto officiuz cofulat⁹ comitti ptinent peofdem ordinarios pmittatis cog
valeat prenotatú: qui omës qftiones & littes nofci.Caffantes p prefente ac etiã reuocates
cognitioni decifioni ac iurifdictioni confus omes fingulas comiffiones p vos vel curiā
lum ptinentes diffiniant decidant determis vram factas otra nŕaz ozdinationē preſenté
nent put officij coſulat? iurifdictiõi nofcunE zdecetero faciédas. Dat barchiñ . viij.die
necnon regentib9 cancellariam ipfius guber ne partis petétis per inſtruméta publica mi
natoris faluté & dilectioné. JD20 parteciuita nime apparebat: et ppterea int partes oria 1
tuz & villarü regni valeni fuit nobis expofitú turz ote fuerint diuerfeaftiones elites plu
cüqrela. ß in dicto regnofint ordinarij riesdicte condénatiões fuerint anullate licz
fudices qui de omnb9 et fingulis caufis in di poft dicta condénatione apparuerit de ptis
cto regno emergentib9 fine aliquo falario co petentis intentiõe totali:dignaremur fupp
gnofcut:'qo not curiaru dictor ozdiariop miffis de falubair congruo remedio prouide
non exhigunt neceifdem ius exhigendi cope re.Jdeodictefuplicationi fauorabiliter an
tit pro fcripturis tantü tuz not ! feufcrip nuetes:huus ferie concedimus rozdinam9
to:es delegator indicuz quibus cauſe comi acetiã ftatuum? qe ex quotépoze prolationis
*
Petrifecundi. CXXVII
condemnationis vel prius vfcß ad litis cōclu do auditōez dicti cōpotipro parte nobis.co
fionesde intétione partis petentis p publica petenti in dictis emolumentisvobis ita iufte
inftruméta aut pipfius partis cofeffioné vel ptinere quemadmodü ipis iuratis.Undevo
at's apparuerit denatio minime valeat anul Tentes altercatōis materiā intervoscdictos
lari.Dutame tpe quo fiatdicte pdénatiões iuratos tollere quo ad prefens: vobis dicim9
appareat debitu fubfiftere cũ publico inftru mandamus quatenus dictü guardianú nō
méto.Quinimo dicte cōdénationes valider copellatis ad reddendū vobis cōpotú de pre
firme pmaneat acfitpe plationis earude to dictis: quinimo in dicta copulfione fupfedea
talt intétioe partis petetis euidétiffime appa tis donec nos in ciutate valen:in quadifpo/
reret.Voletes preſenté ordinationem excedi nente altiffimo in breui effe intendim :fueri
nofolú ad futuras codenationes caufas:f3 mus plonalr aftitutiz ſup his duxerim? atr
ctia adpteritas pēdētes:q nōdú fuerüt fi puidendü:r hoc aliquat non mutetis.Dat
nali fnia terminate. ABādātes Subernato barchiñ.p.die nouebr.a.anat.d.AB.ccclx.
riJuftitijs Baiulis ceterifqz officialibusac
Cbaiulus non poffit compel liter fupplicarunt:vt cum vos exeundo a ciz
uitateiamdicta vel alsvaccare regimini vos
0 lere guardianú viņi ad reddédú ſibi côpotú
bis cömiffi officij nequndo: cōmiferitis pluz
de calonijsdicti offici
)• XCII.
ries locúvŕm plurimis & diuerfis plonis fim
Etrusdei grarex aragonú valeñ plicioris ftatus:ex quo lites plurimedicütur
วรวง
nfaz pñtiam deftinati: qiurati ciuitatis pre gerit vos a dicta ciuitate abeffe vel regimini
dicte audiüt z audire debentvt dicitur zǝſue dictivobis comiffi officij vaccare non poffe :
uerunt copotú zrōnez a guardiano vini ciui ſubſtituatis feu ozdietis aliqué honor.hoies
tatis valen:quez eligendi z ponédi ipi turati vnnm vz tm& non duosvel plures in vrm lo
g
bent plenaria ptátē:v3 de banis feu calous p cant fcom patrie cöditioné r etiá qualitatez
dictú guardianú feu dicta ciuitaté ipofit :ac bendo vos quoq talr in premiffis o inde no
etiam de alijs emolumentis ziurib9 vniuer bis gratü feruitiuz impendat?/vtilitatis ret
fis quedict9 guardianus recipit & recipedes publice dicte ciuitatis debite fit puiluz Dat
bet ervino qo mittitur poztak extra ad ciui barchiñ.xj.die augufti.a.anat.d. AB.ccclxj.
taté fupradictaz :ex quib9iurib9 emolumētis
bānis vel calonus certa pars nobis copetere Quedam declaracio fuper fo
dinoſcil & reliqua dicte ciuitati . Et ovos a lutione mozabatini. CXIIII.
modico tpe citra in preiuditiú non modicum Os petrus dei grarex aragonuz
ciuitatis eiufdé nitimini compellere dictum valen rë. Fidelibus nŕis collecto
L
cris emolumentis bānis & calonijs:pretende qui nunc exhigiť ſeu exhigi debet
Bileği
exfoluere fiuedare pro monetatico feu mozas TA› de crimine cõmiſſo in mart
batino predicto tantü dütarat ☎tuz doMUS contra inhibitiones regias feu baiuk genera
vm9hitatoris : intellecto verutame in hoc ca lis feu at's in preiudiciuziuriü zreddituŭ re
fu o fi dicte plone fimul cohabitantes vel ali giozum cognofcat idez baiulus : al vero cog
noſcat iufticia in criminalib9. XCV
qua earúdez heat ex legato feu al's certã pes
cunie quantitate vel aliud certuz ſpecie mo
Etrus del grarex aragonú valen.
bile vel inmobile licz nonduz fuerit eifdez ex
rcdilecto nro batulo regni valen
indep heredem feu aliú ſatiſfactuz & quantis
generali vel eius locút) faluté & di
tas antedicta vel fpecies pre expreffa valeat . lectionem.zidē iufticie valen in
xv.mor.tüc licet fimul hitent cu earuz patrio
criminalib9fcripfiffe meminim cuz alia nŕa
moniũ non comune cenfeaf 13 indiuifum : qlz
littera continentie fubfequentis . Petrus di
dictum morabat.foluere teneak: vfu aut quo
grarex aragonuz ?c. fideli não iufticie in cri
cunc in contrariú habito fiue facto :ex eop/
minalib9 ciuitatis valen vel eius locut) faluté
apue qe verbis et mente puuilegý antedicti
graz.uper vobis fcripfim9 p aliam nřaz
attétis ficfieri debz :minime obſiſtete.CCes
littera fubhacforma. Petrus dei grarex a
terü qi de vrouby hentib9 bōa parafernalia
ragonum c.:fideli nfo iufticie in criminali
valentia.xv.mor.vel vitra/et de familys vel
b9 ciuitatis valen vel eius locut falt et graz.
Teruitoabus comozantibus cũ boimbus quí
Cum vosficut intellexim9 relatiõe litterato
bufuis hentibufqz fimiliter bona valors co
rie nobis facta p nŕm baшuluz generalē regni
fimilis fiue vltra :an debeat obfuari put int
van vel eius locútenentez nitamini VOS INÁ
fratres vl'alias fimiles videlicet vxoris ficut
Petrifecundi. CXXVIII
tromitterede negociode quo agik ɔ̃tra ma ad iufticia in crimiali dicte ciuitat) qui eft iu
thiaz roures ciobane madrona marinerios der ordinarius ciuit ipius in criminalib9; nec
ciuitatis valen delatos feu inculpatos qvna vos et de predictis intromitere debeatis iux
cum quibuſdā alijs in mari nõnullas plonas J ta qodam captum fozi valeñ qö incipit.Zo
tam mares & feminas/quas in quoda lauto barle o aqlls ic.Quarefupplicato nobisfup
ducebat nequit pemerunt/ tres zbona que bisde iufticie remedio puideri: vobis dici
ipe plone fecú portabant ad feretinuerüt/cu mus & mādam, quatde premiffis vos intro
шsreicaufa dict? batulus feu eius locütenp mittere non curet) nec in aliquo otra formā
uíadiligenti folicitudine dictos mathiā zios predicti capli procedatis :quinimo negociuz
banez cepite in captõe comuni dicte ciuitatt predictü eidem iufticie vt ordinario protinus
dicit poliniffe: fcom priuilegia z ozdinatões remittat quocü vfu in trariü facto in ali
nías & predeceffor nřop t vlum incócuffe F quo non obftante: cum fcomfozu nouű dicti
uatuz cöftet liquide cognitōez & decifionene regni vfus ptrarius fozo non debeat obfer
gocioz maris & criminü que ppetrank in ma uari fed potius obzogari. ADandates mihilo
rivel in maris litoze ptra puifiones feu inhi minus gérétiuices gubernatonis dicti regni
bitiones regiasvel alin pieiuditiu reddítuŭ o cafu quo predicta neclexeritis adimplere/
z eſdeuenimentorü nŕozúz ad dictú baiulum vos ad id iuxta fozú predictú cōpellat fortit
generalez vel eius locüten & non aliú indubie toiſtricte talr ipos iuratos hac de canon
ptinere. Propterea vobis dicimus z māda videamus cora nobis vlteris qrelantes.Dat
allegat car aqll no fenten ne fefté als dits cas teris cuylarie z podij z 8 alijs grijs liberta
fos qui fon dela iurdictio bl dit batle: e axino tib9 zfignäter q ciuitas valen z grad marts
halochlovs ás allega enlodit capitol.Un / fintfraqui afolutione mo:ab atini. XCVI.
de cu ex premiflis cöcludaf dicta Iramobten spetrus del gra reparagonuz
tā proparte iurator valen fuiffe furreptitia valence.Duz in examine regieco
fideratōis adducimus & diſcutim9
et tacito de premiffis q fi in obtentu ipfius lře
eaz puidentib⁹rpcedentib9 rekata fuiffent diligenter naturalitatem finceraz
nequac coceffiffent cande ppterea vobis di < ftrenuitaté pltatie ac eximia probitatem in
cim9zmādam? expreffe ac de certa fciétia ac natafidelitaté quam vosdilectiffimi & per
etiá diſtricti9 inhibem9 ne ddto negotio aut amabiles acfideles nii jurati et probi hoies
fimilibus vos intromitatis necdictū baiulų z totus populus vniuerfi videlz z finguliho
generale feu eius locútenentē turbetis vel im nozabiles ciuitatis valen erganos tпfaz co
pediatis invfu z poffeffioe quib9 eft de talib9 ronam regiaz coltanti aio demoftraftis inre
cognofcendi:premiffa littera obtenta poros fiftendo viriliter ac ftrenue impugnatióibus
huius ferie reuocam? nullatenus obfiftente infeſtis & durioabus quas ille inicus rex ca/
ftelle nobis intulit duabus vicibus anno vis
Datbarchiñ.xxv.dieſeptēbř annoſubſcrip
to.Saneficut pro parteiurator et pbozum delz preterito prefenti z pcipue vice vltima
hoiuz dicte ciuitatis fuit reuerenter expolitu qua nos et dictam vniuerfitaté dura obfidio
cozam nobis ipfa litera infauoré vřídíctí ba ne ptinxit:dignü et meritoziü arbitramur vt
iuli obtenta fuit fubrepticie zi euidens dicte vostotāqvřaz pofteritaté z progenie ad im
ciuitatis piudiciú impetrata:cú capitulú fup ppetuú grys progatiuis & fauoribus honos
quodtalfa eft fundata loquaf 8 criminibus remus .Hinc eft q nos qui dictis refpectib9
comiffis contra prouifiones regias & ǝtra p ad vos r dictaz ciuitaté feruenter afficimur
hibitiones p vos factas zat in predici vols comes illos qui poft vos in dicta ciui,
řiuz redditujú v efdeuenimētop regio4 :ecrí tate aderut fpeciali progatiua tenemur diks
men per predictos pifcatores comiffuz nō vi 9 gerer fingulari affectiỏe brachijs nře libera,
det fuiffe tale o fit in preiuditiü capituli fu litatis amplecti poft dictaz ciuitatez deob
pradicti vel contétop in code/cum non fit co fedimus : voletes q nfodefiderato aduentu
telrep vos obtentevos intromittere non cu nos certas & fauozabiles refpõliões dedim?
retis:quinimo ipfo caſu volum9 rozdinamus vt in fine ipfo capitulozũ cuiuflibz cōtiner
acper hanc eandé mandam? iufticie valen in quozuz quidécapítuloy treſpõſionuz ad ea
criminalib⁹ y cognofcat de ipso crimie et de factarum tenores per ordinem fubfequunt.
cofaciat iufticiaz expeditaz pour de fo20 et Com vos molt alt princep e fenyo? digměs
ratiöe fuerit faciendú vfu ptrario z lŕa preis ge pus prop paffat conuocats e aiultats de
fertapvos obtenta quaz quo ad hec preſen/ nant la vra presencia çoes enla fglefia de nos
tib9 reuocam9 nō oftatib9 vllomodo. Dat ftra dona fancta maria dela feu los turats p
barchiñ.xxii.dieoctobř.a.d.AD.ccc.lxí. homens dela vía ciutat de valeñ de caſcú ita
ment en gran multitud apies moltes parau
Donatio facta per dñm regez les graciofes p vos fenyo? a aqlls expucades
vniuerfitati ciuitatis valeñ de villis murive en recomédacio dela granaturalea e fecitat
Petrifecundi. CXXIX
per aquells e per tot lo poble dela dita cius tribucio e habitants en aquells e pertots
tat moftrada: apt en lany prop paffat com temps tot lo monedatge o mozabati a vos
en lo prefent en contraftar baroniuolment Senyor pertanyent fegons priuilegis /lo
axicomdeuië e eren tenguts a aquell inich
punlegio primlegis dela moneda en la for
Rey de Caftella enemich voftre e noftre ça evalor en totes les altres cofes romanéts
qui la dita Ciuitat hauta tenguda affitia/ qualfeuol affignacions en contrari fetes
da:regraciants les dites cofes haiats dits efabedores en alguna manera no contras
als dits Jurats e prohomens que vosley ftants. CDiulo fenyor Rey que no con
· nyor deſijau e voleu cõplaure a ells e a tot traftant que acoli fia fort damnos . Em/
"
lo poble dela dita Ciutat.E volent remu
pero per lo bon feruir que li han fet plau
nerar a aquells de affenyalades gracies /li
li quels habitants ara oper auantdinslos
**
bertats e perrogatiues en ço que bonamét murs foela ciutat perço que aqllan fia mils
fer fe pogues voliets que losdits Jurats poblada e pus poderosa baie la dita fran/
e p:obomens vos bo offeriffen en ferit di quefa:e arimateir los habitados del grau
1.
en vos fenyor que hi prouehiriets fauoza / de valencia. Rex petrus.
blemet e graciosa Berço molt alt fenyoz
los dits Jurats e prohomens ab aquella
Item que totes penes de quart e altres
reuerencia ques pertany refferents a vos
qualfeuol ciuils e criminals per la dita vni
fenyo? humils gracies delavoftra liberal e uerfitat o qualfeuol fingulars perfones de
graciola perferta molthumilment offeren la dita vniuerfitat olochs dela fua contri
ala vostrafenyoría los capitols infraſe /
buciocomeses :ari per rabode oft fallides
guents:fupplicants e clamants merce que
com per altre qualfeuol crim o delicte caus
aquells vosplacia proueþir ſegons la vo
fa manera o rabo fien per vos fenyo: ab/
ftra alta ebona proferta . E la dita Ciutat foltes remefes e diffinides erelaxades:qual
fenyoz haura les dites cofes en alfenyala/
feuol affignacions fetes e fabedores aoffi
dagracia e merce dela vostra real e excel cialsde vosfenyo /o a'altres qualfeuol of
lent mageftat : la qual noftre fenyo? per la
ficials o perfones d/ofobre los emolumen
fua merce vulla conferuar longament ab e
ts provinents dels dits crims o penesen
Falçament dela voftra real cozona/e ab vic
alguna manera no contraftants per qual
toria e bonoz que per toftemps obtingats
que caufa manera orabo fien fetes o atow
de voſtres enemichs . Efonlos dits capi
guades. TIBlau al fenyo? Rey.
tols queus offeren aqueſts.
Reppetrus.
C
Item quevosfenyo? donets per toftéps
Rimerament que vos fenyor
7 ala vniuerfitat de Valencia/ e habitants
1 remetats e relaxets ala vniuer e habitadors en aqlla a edins terme e con
fitat dla ciutat tot ço que a vos tribucio vniuerfal/ efots iurifdictio ciuile
fenyoz refta per ladita vniuer criminal dela dita Ciutat les viles e ter
fitat a paguar art dels ſexanta milia fols
mens de mozuedre de Cullera de líria/clo
annuals avos atoguats per deu anys co
loche territori ol puig e habitats en aqlls
ptados apres que les generals impofici/
Blau alfenyoz rey de Abozuedre eve
onsforen finides/com de altres qualfeuol
Cullera e del Buig que fiende termedela
deutes : qualfque affignacions de aquen fe
ciutate de contribucio vniuerfale dehoft
tes e fabedores en alguna manera no cons
e caualcadade aquella. E que la dita iure
traftant. CDer lo gran feruir que han
dictiofe exercefca per los tufticies dela ciu
fet al fenyor Rey plau li axí com ho dema tat:totes les altres cofes romanents al fe
nen. Keppetr9.
nyorrey. Declarant ladita contribucio
effer entefa en obzesde mursede vallseen
Item que vos fenyoz abfoluats e relaxe
aiudae dons ques facen al fenyo: rey eno
tsala dita vniuerfitat e lochs dela fua con én altra manera : Rex petrus .
Priuilegia
C Item que en tores e sengles inquifici regne de valencia fia ehala a effer per tors
ons les quals fegons forma de furs epi/ temps ciutada de valencia:e quel dit affer
uilegis poden eller fetes per mer offici con fo: no pura effer lochtiment de Bouerna,
tra officials o шurges ordinaris lochtinēts dor e de fon portant veus encara queu baz
fcriuans llurs o faigs corredo:s/o altres gues per commiffio o conceffio real:
qualfeuol persones dela dita ciutat fien res " Blau al fenyor rey , api empero queen
25
mefes abfoltes z diffinides per vos fenyor bernat vines qui huy és affélfoz e ha feruit
e iames aytals inquificions de mer offici eferueix be romanga eti fon offici de affery
h
nofien o puxen effer fetes: e que les inqui fona mas que ell ne altre allello: qui apres
&
ficons les quals fe poden e deuen fer a the dell fera nofia lochtinent de gouernador.
ftancia de part cotra los dits officials loch Kerpetrus. Corpora
tinents ſcriuans llurs e faigs corredo:s o C3tem quels caftells o fortalezés del puig
altres qualfeuol perfones fien e haien effer ede paterna nofieno puren eller retoma
1:
fetes per lo iutge o urges oidmaris dela des ofetes : ans los caftells murs o forta
nyes Caualls oarmes contra la dita ciuitate valencia haiats prouehit emanat que en los
tots encontinetipfo facto haia perdut tot ço que manaments executoris e condempnaciōs as
ffer ladonchs baura enladita Ciutat oferme e fan enla cort dela gouernacio del regnede va
ima len fien inferts tantfolament los calendaris
confiscat e guanyat la meytat avos fenyo /e
ba laltra meytat al comu dela dita ciutat : eque deles cartes p vigoz deles quals los dits ma
be aço nopuraper vos fenyoine per la dita naments executoriso condemnations fe fan
Ciutatoaltreeffer feta alguna gracia remif eno totes les cartes per tolre meffio e car/
Tervit fio o relaxacio per alguna manera. Ciu rechelagui de aquells per qui les cartesfan
affel tofenyor rey que aptant com toca ala ciutat fegons que enla dita prouifio real fe conte.E
abd De Valencia que li plau:quát es dels prelats en aps vos fenyoz a fupplicacio dela dita ciu
ado e homens deparatge:diu proueeheir e mana tat abcartavoltra donada enlo lochdebyet
fots vostrefegell fecret.pvij . die auguftian/
loditfenyo? TRey que fi algun pielat baro ca
ualler ohom deparatge no volraftar a iubi nodomini.AB.ccc.lxiij.haiats manat de cez
&pang
ONT econexença del gouernadoz fobze ço o quefe ta fciencia texpreffa al notario fcripto: Ol of
fosta rala qftio:que en aptal cas algun pelat Ba fici delportant veus de gouernador en lo dit
verla roCaualler o bom de paratge habitado de regne que la dita prouifio e ordinacio obfer
etiba la ciutat oterme de Walecia no puga negos uen fegons lur continencia e tenoz impofant
קש effer en valença de aqll:efi ho fa que fos bens a aquellpenade..morabatins do? alsvos
res que haia dins la ciutat o fostermens fien co ftres cofrens applicadors per quantelas ve
CLU fifcats lameytat al fenyo: Rey e la altra ala gades contra faran . En apres lodit notari
eco Item com algunes vegades fe fia efdeuen blica del ditregne alleguan per friuoles.ra/
1st gut que alguns anants oftants per mifatge 14 honsla dita prouifio e ordinacío per vos fes
no ríadela ciutat impetrauen o ban impetrato nyozno poder odeure effer feta:haia obten
fde haut de vos fenyo2 0 8 altres algunes graci gut iutge sobrelo dit fet/çoes lo portant ve?+
Cent esteaçofia.cofa demal eximpli e fen pufca fe de gouernador/ evfan efaben contra ladita
Co guir ſuſpicio contra los dits millatgers.Su prouifiodilate lo dit fetço que fer nos du cõ
Dea pliquen perço queper vos fenyor fia proue liderat que la dita prouifio è ozdinacio fő fes
Rey bit e ordenat que algu ftant en millatgeria p ta pervos senyor en cots generals eturada
ladita ciutat no gos o prefumeſqua ipetrar Suppliquen perço que per vos fenyor reuos
Eve oobtenir hauer o rebede vos fenyor odeal cant la dita comiffio la qual de fi es la nulla/
late tra qualfeuol perfona alguna gracia do ore fia manat fots certa pena al portantveusde
nts miffio de qualfeuol cofes a ops o profit ppi gouernado: o a ſon lochtinent prefents ofde
CIU bel dit miffatger o de altre ftrany opшat: fi uenidors que la dita prouifio real obferuen e
Or no tafolament a obs e profit dela dita ciutat facen obferuar fegons lafua continencia ete
eficontra fara la cofa impetrada odonada noz:qualfeuol comiflions prouifions eoidi/
Luer
est fia a obs e profit dela dita ciutat e nodel im nacions en cötrari fetes e fahedores fots ex
rto petrant o altre : e que aptal miffatger fia per preffiode qualfeuol paraules en algunamay
7016 toftemps priuat de tot officio millatgeria 8 pera nocontraftants . Blau al fenyoz rey e
la dita ciutat fens tota gracia remiffio oper manaper les prefents als dits portant veus
Till:
do que de aço nopura per vos fenyoz o altre de gouernador e afon lochtinent preſents e
Tra!
effer feta :fi donchs deimpetrar o demanar fdeuenidors quela dita proviſio obferuë efa
pr
les dites cofes no haura dla ciutat fpecial ca cen obferuar fots pena de. D. morabatins
Tiper
pitol o atorgament : lo qual atorgament apa do: la meytat al fiſch real/ e laltra meytat al
reguaper fcriptura publica o auctentica ans comu delă ciutat applicados per caſcuna ve
tat que faça la dita millatgeria. Plau al fenyoz gada que requests per qualfeuol perfona o
rey. Rexpetrus. R perfones faran contra laprefent prouifio e
CO
Item com pervosfenyor enles coits gene ozdinacio : com lo dit fenyo? enla confectio
dra
rals p vos enla vila de moço vltimament ce dela dita proviſio e altres per ellfetes en les
lebrades a ſupplicacio del general al regne dites couts de Donço haia шurat feruar
Dál
ry
Priuilegia
enlos dits manamets ocartes dels prefents portare melius valeatis : tneimpofitiones q
capítols ne fos feta plenera o ſpecial mecio: in ipfis ciuitatibus villis et locis leuantur a
eque açoiuren de prefent lo gouernador elo liquod fufcipiantdetrimentum:quarumuns
balle general quibuy fon e los qui deaciauāt pofitionum detrimentum feu diminutio non
feran /elos ordinaris dela dita ciutat elurs
fineipfarum ciuitatum villarum et locomum
lochtinents enlo començamet de llur admini depopulatione et deftructione maxima po
Atracioans que fien reebuts ovfen llur offi teft effe:cum abfq ipfis impofitiomibus vos
tes vel inde tranfeuntes. Wolentes etiam ac fius ciuitatis emenda vt predicitur cum tera
vobis expreffe r de certa fcientia cöcedentes tiaparte decime ac mozabatino z alijs turi/
q quelz ex vobis dictisvniuerfitatib? pollit bushabere actenere valeat ) libere prout pre
eligere z deputareillos quos maluerit in ad lati clerici milites ac generofi ipfi loca bona
miniftratozes impoſitōu predictaruz & core et iura predictain regno valentie habere ac
S cto:es ac declaratozesdubiorú & côtrouerfia tenere funt hactenus affueti. Retinemus ta
ruz fi que fup leuandis impoſitionib9 aut al men nobis & noftris fuccefforib9in dictis bo
St rone iparuz oziri cötigerit quoquomodo:et nis et locis per vos emēdis vt predicitur ho
敬 predictaq vobis fupra cōcedimus dicimus ftem et caualcatam . Dandantes per hanc
4 promittimus in nŕa bona fideregia fubre eandez gubernatori generali eiufqz vicefge/
ligione a nobis fupi? preſtiti iuraméti firma rentibus ceterifas officialibus & fubditis no
bere tenere ac teneri faceret Fuari ptrapdi ftris prefentibus & futuris quatenus concef ·
30 cta vel aliquade eis aut alia etiá que effe pof fionem noftram huiufmodi gratam et firma
35
fent in detrimentú ſeu diminutioné impoſi babendo contra eam non veniant ſeu aliqué
0 tionum feu fifaru predictarú impoſitarúſeu contrauenire permittant aut finant aliqua
imponendaruz non facere vel venire aliqua ratione fi iram et indignationé noftram cu
ratione.et ficontra per nosfcientervel igno piunt euitare . In cuius rei teftimoniú þanc
rāter aut recozdātes de prefenti promiffione Fieriiuffimus noftro figillo fecreto munitaz
coceffione et prouifione feu non recordantes Dat in villa caftilionis campi burriane.púp
0 quita per nos feu alium factú fuerit/id nul die iulij.anno anať dñi.MD.ccclxúj .
lius effe volumusrobonis feu valoris nec ad
tos iplos dicitur pertinere. Cum itaqz fue/ vnus mercator prob? vir: zab hominib9 ma
rit nobis humiliter fupplicatú eis fupër hýs ris alius probus homo eiuſdem artis Tinne
de opportuno iufticie remedio prouidere: vo gocijs maris expertus. Quiſiquidez.confu
bisdicimus et mandamus pro prima et fecü les omés et fingulas queftiones et caufas q
da tuffionibus expreffe quart depredictis lit cozam eis ventilari contigerit tractent etdif
tibus & controuerfis contra forum etratio finiantfumariefimplicit zde plano : acup/
nem nullatenus intromittere vos curetis. ta ftillum et vfum mercatorum &maris put
Quinimofi contra predicta feu eozüdem mé et eo modo quo in dicto cõfulatus officiome
tem proceffiftis/
illud reuocetis confeftim et lius fieri poterit ac etiaz confueint. Et quer
ad ftatum debitum deducatis:moza qualz in fentencis et declarationibus dictorum con
troiecta .Dat in locodevnicaftro.pridie fulum appellationes aut dubia fepe et fepius
auguſti anno anatĮdomini.AB.ccc.lxiij.fub refultant:volumus et modo fimili prouide
noftrofigillofecreto. mus q ets modo rdie quibus dictiduo cófu
les eligentur quolz anno eligatur.vtiqs duo
T De electione et iurifdictione Ludices dictarum.conditionum ſeu artiù qué
Àrozum iuratozum et probozű ho cipiantur vel habeantur per dictos duOS IU/
minum quitatis valencie fuiffe nobis humi dices appellationú pro cozum iudicaturavel
hter fupplicatum.vt cum in ciuitatibus bar/ exercicio dicti officij:nifi ea dutapatvel fimiz
chin et maione alijfqz diuerfis partibusfue lia queper vnum iudicem appellationuz con
ritvfitatum et feruetur de facto o officium fueuerüt recipiet haberi . Et idem modus er
confulatus regitur et exercetur per vnú mer formateneantur et obferuentur in eozü exer
catozem et vnum hominem maris . ficos per cicio per ipos duos iudices appellatōuz que
nos dicatur fuiffe conceffum debere in ciuita madmoduz teneri et obfuari cöfueuit p vnú
te valen obferuari.cum plerumq omés que hoc eft dictu caule et queftiones non diffi
ftionés que coram confulibus agitantur fint cilius ymo promptius et melius ac vtiliusfi
inter mercatozes ac patronos & homines ma fieri poteft tractent et decidantur peripfos
ris. Unde videtur conſonum rationi o ipfe duos iudices per vnum .ADandantes per
queftiones quede negocijs mercantilibus r pūtes vniuerfis et fingulis officialibus & lub
maris refultant/per homines expertosin ta ditis noftris prefentibus & futuris äten, bu
lib9vt funt mercatores et marineri debet fi iufmodi prouifionem noftram firmam habe
niriquis diti hoies maris hijs repugnare ni ant et obfuent otra nōveniant quauis cau
tankpretendētes q dictú officiu confulat? p fa.In cuius rei teftimoniuz hanc fieri iuffi/
homines maris etnon per mercatores aut a mus noftro figillo fecreto munitam. Dat
liosregi et exercert preteritis confueuit tem perpiniani xxy.die ſeptembris anno anatiui
poubus:dignaremur fuper hijs 8 benignita rate domini.AD.ccc.lxy .
te regiaprouidere. Nos igitur profpicientes
equitati et rationi fore non diffonum fiaftio nullus notarius poffit reci
Betrifecundi. CXXXII
pere feu conficere inftrumenta acta feu quar lar permitatis Dat valen.quarto idusmar
wis fcripturas baiulie generalis nifiillisferi cijano anatiuitate domini. AB.cccxli.Et q
ba. CI. N prouifionem et ftatutum noftruz picinferta
28 petr deigra rexaragonum feruari volumus rationis debito fuadete:cũ
CeRecolumus nos duduz probo onus fentiens.comodum debeat meritopres
neralis regni valen et eius fcriba < mandamus vobis & certa fciencia et expref
nieprouifiones & conceffionesfeciffe cum lit fefubpena mille mozabat auri quaten ? pro
teris noftris huiufmodi feriet. Betrusdei uifionem et ftatutum ipfa feruetis quati ad
ffi julie generalis : necnon pteftationes fiende puidere: confirmantes oia z fingula in pres
Isfi per dictum batulum contra quofcunqz recō infertis prouifionib? cötenta. Abandamus
109 &
uerfo ac commiffiones pdicte fiant preſen precipimus pro prima z fecunda tuſſionib9
per tentur p ſcriptozé curie antedicte vel eiuslo quibufcunq notarijs fcriptoub? ſub pena
cutenentez non paluum notariu feu fcripto priuationis officio fuor acpena mille flore
rem quicunq3: li factuz fuerit minime ad nozü auri de aragonia não erario applicado
2 rú quats de aliquib? contractib? actis et fcri
mittantur careantes omniovirib2et effectu:
4.4
C non obſtantib9 ſi aliquibus exdictis negocijs ptur quibuſins ſcribāie dicte baшulie genera
commiſſiones nonnullis iudicibusfecerim9 Q lis ptinentib? et ſpectantibus ſe aliquatinus
non iudiabus quibufcunc quibus dicte corint:p prefente mandam fub dictarupenag
miffiones facte fuerint o proviſionem eftaincurfu gerentuices gubernatoris ipfius re
tutum noſtrum huiufmodi teneatis & firmi gni omnibuſc alijs officialibus etiaz procu
A ter obferuetis : et aliquem contrauenirenul ratonbus filcalibus dicti regno requifiti
ri
Priuilegia
l
pervos incontinenti faciant executionem in trafacerepmittant aliquem vlla caufa.Dac
bonis tranfgreffozum nří preſentis mandati valen.xvij.die feptēbř ano anatiuitatedomi
& hocnon differant quauis caufa fi penaz pre ni.AB.ccc.lxxxij.regníą nři.vý.
dicta cupiunt euitare. In cuus rei teftimo/
gulis perfonis in curia dicte baiulie littigāti patri oftiam facratiffimam immolando pro
busvt'at's facientib9 fieri fcripturas illo ius: redéptione hüani generis:qö eterne dānatio
qo in fcribanía curie gubernatiõis regnipe nifuberat :nos inftruit et admonet in euäge
habitio fcriptores illaz regentes eft viitatuz kofancto fuoin quo lux finceritatis & verita
recipiThaberi . Veruntñ nōnullifuper hoc tis pfiftit:dicens.Bandatu nouũ do vobis
ambigentes ptrariü facere moliune98 in di vt diligatis inuicem ſicut dilexi vos : 7 alibi,
minutioné regaliarú níaz noſcitur pculdus pacez mea relinquovobis. Solliciti eniz fer
bio redudare.quapropt volentes indénitati uare debem ?vinculuz pacis:q: ex vno patre
iuriuz noftrop ad quor augmétationé tene creante & redimente:ex vna matre.f. ecclefia
mur effe vigiles tintenti adhibere remediuz et ex eifdé facramentis regenerati fumus ; er
opportunú ambiguitate predictaz a cordi ficverefres/et etiã q2 mēbza vni? corporis T
bus atradicentiú vel contrariú attéptantiú eiufdem vinculis caritate connexa z vno fpu
remouere.Tenoze preſentis carte nře ſtatut viuificata:multi ení vnű corpusfum9 in xão
mus rozdinam vobifcs fideli iacoborouira etxpiheredes & hereditatis eius futuri parté
notario & fcriptozi não ac dicte batulie zvřís cipes :heredes dei/coheredes fõi:namomés
T
fuccefforibus perpetuo ducimus pcedenduz invnuz corpus babtizati fumus/ ppterea in
o exinde beatis et recipiatis aquibuſuis per vnum corpus vt non diſoluamur 13eamq eft
fonis in dicta curtabaiulie caufasducentib9 adinuicé Quenientia z amicicia corporisvnig
fiue littesfeu alias fcripturas fieri regrétib? conuenientiam obferuemus: ita procurates
aut facere peragentib9illud ius fcripturaru Primos vt vnufquifqz nim carnem fuam ne
falarioz et alioz emolumétorú quod poros defpiciat nullus enim vncß carné fuam odio
fcriptores dictaz gubernationis curiaregen babuit/f3 eam nutrit etfouet: pptereavnaz
tes fuitz eft haberi et recipi hacten? affuetü X domühücmundü nobis deus dedit/vnú lu/
non obftantib⁹ alijs contraris puifionibus men nobis accendit:vnú certü celú oftendit:
quibufcüq. Bandantesp prefentes dilectis vnam menfam terram ppofuit /dedit raliā
1 multomaioze.f.altare:vnúmodú generation :
nŕis gubernaton et baiulo generali dicti reg
ni et ceteris nŕis officialib ? quibufcunqz co mis fpüalis/vnam oibus patria q eft in celis
rumą locat} plentibuset futuris quat pie quocirca omni hoim defiderabilis debet effe
ſenté nram puiſionez & ſtatutū firma héant tranquilitas in qua in finguli „
pficiút zvtilé
zobfuent faciantą Fuari ab alijs inconcuffe tasomiz cuſtodik;hec eſt em̃ bonax artiu de
et non contraueniant necptrauenire aut cō_coza mater: hec moztaliú gen? reparabili fuc -
Betrifecundi. CXXXIII
ceffionemultiplicans facultates predit:mo CItemq ipa die dicti notarij poffint inteć
res excolt/ et tantarú rerum ignar? agnofci incolloquio honefto o negocis dicti collegij
tur qui fentitur eaz minime qfiffe.Etideo re ac demorib9 honeftate acvita fingulor de di
ligioni nře ɔuenit z honozi vt ɔcordiaz inter cto collegio:œœ dicti maiozales Tilli pceres
+
nos qreredebeam, cuiusad bec amore pffi deditocollegio quos ipi deputauerit poflint
címur:ars eminra qeftregno oim pulcher bidé vel alpublicevel fecrete putfacti quali
rimúdecus et totius orbis veritas falutaris tas exegerit verbotenus tm arguerefingu
qua ceteri ture fufcipiüt qe in ea fingulare ali lares eiufdé collegij devicijs fallimentis nec
quid ineffe cognofcunt imitatio et forma eft gligentijs ractib9 etiã inhoneftis: o fi tales
boni propofiti aquo fegregari non debet qui non fuerint aut obedientes non fuerint.co
nominis vnitate iunperut ymmo finceritatis rectiōi þmõi: extúc facta notificatõede iſtis
pacis decurfis conceffionib? infua deinceps gubernatozi regio vel iufticie ciuitatis pdic
firmitate reftituta pmaneất: q? pati non cre te per maiozales iam dictos idez gubernator
dimus in nobis aliquid difcordie permanere ziufticia vel alter ipop correctōez pamfa/
quia nofolú decet inter nos ociofa dilectiõe ciantvel eaz executioi deducat: prout de fo20
Piungi:verüetiaz expedit mutuis neceffitati priuilegijs etrõne fuerit faciendü . C3té cũ
bus aduuart:collegy nří vnuz vellevna ſem 7 quotiens acciderit moni aliqué dedicto col
per ufta oppinio debet effevt quitquid facia legio aut vrozé vel filiü eius: omés alij de co
mus bonis mozibadorek. remiffis igi/ dem collegio poffint et héant ac teneant boy
tur et alijs iufte et ratiōabiliter p maiozales nefte intereffe ac bonoze impederefepulture
budú níos & proceres de dicto collegio confi cadaueris talis mozientis put in fimilibusē
deratis:fuit impetratu ab illuftriffimo z ma folitü:nifi quis excufatione iufta ad cognitio
gnifico principe dño não rege quoddaz priui nē dictozű maiozaliuz fuerit impedit.Ite
legiü fubinfertü figillo cereo eiufdem dni in/ q tam dicta annualis pietancia fiue elemoft
veta cerica regali impendenti ſigillatum con naopus & confumatio pannoruz et omas
tinétie infrafcripte. Hos petrus dei grarer mentoru profuneralib⁹ cadaueruz ad vſuz e
aragonú valen ic.attendentes pro partevří Fuiciúdicti collegij fiant comunib⁹ expenfis
Fideliu nrozum maiozalium zpzobozű hoiuz omiuz dedicto collegio: prout per maiozales
De officio notarie ciuitatis valen nobis reue tamdictos tapatum ordinatuz fuerit.Et q
P renter oblata fuiffe p founa capitulorú quās nullus de collegio ipoataratiõe zfolutiõep
daz fupplicatione huis ferie. Regie celfitudi miffozum poffit fe excufare defendere vel fe
mifuplicat builiter pro parte maiozaliú z pro parare:q fi fecus fieret:maiozales ipi mediā
cerum de collegio notario:uz ciuitatisvalen te fagione poffint talem recufanté vel inobe
quat] infrafcripta capitula per eos ordinata diente cogi folutione bmöi per captionët vë
ad rpi laude/regie mageftatis totiufqz rei pu ditione pignozi fortiare.CJtez ipi maio
blice decust vtilitate: necminus ad bonú ſta
rales z pceres de tñ z cuz voluntater aucto
1 tuz & melioramentü fingulozü de dicto colle ritate regij gubernatoris valen poffint ordé
gio:dignetur eadé celfitudo regia defolita cle narefiue facere omés alias ordinationes tā
mentia illis gratiofe concedere ac etiãproui gentes bonum ftatů zvtilitaté z honeſtatem
dere zimo anno quolz i feſto beati lu dicti officij z collegij/ correctõem ac melio
ce euuangelifte vel die dominicofequenti pre ramentü fingulariú de code.Ibec fiquidé res
dictú collegiü poffit facere pietantia feu ele putabunt admagnam & fpalé gram regie cel
mofinafrib? monaſtery fiuedom? beate ma fitudini:qua altiffim ? feruaredignetur lon
riede carmelovel alteri9 domus religioforuz geuis téporib9zfeliciter fucceffins. Ideop
ciuitatis predicte : & q omnes notarij eiuſdē dicta vra fupplicatõe benigne fufcepta: quia
poffintz habeat ibidë cögregari dicta die p fuim9 informati veridice deFuicijs pplures
audiendo cũ folénitate diuino officio et fumé ex vobisdictis notarijs tam in guerra caftel
do prádio cú fratribus ipfius domus in eis leal's nobis impéfis fidelrz deuote:tenoze
Ferculis q ac prout maiozales dicti collegia pūtis priuilegij nřis perpetus téporibusva
funt velerunt p tépoze duxerint ozdināduz . lituride certafciaper nos heredes acfucce
Privilegia
ffozes nŕos preinferta capta oiacs et fingula dem not feu notariozü cü eifdem tamen no
in eis contenta vobis dictis pbis hoinib98_tariset in domo seu domib⁹ cor hitantibus
dicto officio notarie prefentibus z futuris teneant cu gramalijs liuidis ſi habuerintint
cedimus laudamus approbamus retia pfir effe dicte fepulture honorem & feruiciú debt/›
mamus.Dantes & cöcedentes vobis & fuc/ tuz exhibendo:et abinde abſąz dictoi maio®
cefforibus vfis licentia auctoritate atop ple raliuz licetiarecedere quis minime prefumat
nariapoteftatem factědi et exeqndi oïa'r fin donecgratie alluere recedendi in domodefü
gula in eifdem capitulis denotata. Abandas cti extiterint publicate fub pena fimuli fupzaz
mus infup cũ hac eadé inclito et magnificoi dicte. Iboc adiecto o fi forte parentes vel a
fanti ioanni cariffimo pumogenitonŕoduct micídictidefuncti tot non fuerint capuciati
vēbas āno anat} dñ . AB.ccc.lxviiij.regnic eti narcifi fi aliquotiens acciderit q eadé die
nři.xxxiiij CEt q ixta tenozē privilegi) pcô * hora vocet ad fuitiuz alicin, dictarupfras
tenti licitu e maiozalib? et pcerib?dicti colle triarú vel dicté elemofine et dicti collegi talt
gij de tamen et cũvoluntate et auctontate re ter & ipfi fratres pfonalr vtriq Fuicionon
gij gubernatons regnivalen ordinare fiue fa poffent comode intereffe:hoc cafu illi qɔfra
cere omes alias ordinatiões tangétes bonu tres fuerint vt prefertur vna et eadé die r þo
ftatur vtilitaté achoneftate dicti officij nota radeferuiédodictis confratribus vel elemo
riez collegi /correctiones acmelioramentu fine a Fuíciodicti collegij excufentur.C3tez
fingularin de code .Jdeo fuppradicti in quos o dictú collegiu non teneattre nifi voluerit
dam honefto colloquiohabito inter eos & fponte et motu ppzio ad fociandūvlſepellie
ptres alios de dicto collegio cozdarut fie dum corpus alicui? not confratris alicuius
rent ordinatiões fubinferte : q colligaret oës dictar vel aliarú fratriarum nec elemofine
dedicto collegio:ozdinationes autě facte vis níſi panno dei collegij poneretur fuppza co2a
goze priuilegi memorati funt hmōi ferici. pusdicti notary defuncti : nec etia teneatur
Crimo o omés de dicto collegio cúp ma hifi voluerint affociare aliqo cop cuiufuis
fozales dicti collegij feu cor mandato vocati notari autpatris vel matris : vrous Filioni
fuerit ad aliqua iponfalia fiue nuptias q fiët fratru vel forox ipfius: nifidūtarat qñfupra
dealiquo vel aliquibus notarijs dicti collegij corpus talis defuncti pofitus fuerit pannus
aut filijs cor teneant̃ ad dicta ſpōſalia & nup collegij memozati. Jtem finotarius aliquis
ciasintereffe honoufice honorem debitü im tépoze cius obitus non abúdauerit bonis të
pendendo/ put in fimilib9 eft fierivfitatum . poralib⁹: q de bonis alior foluatur funera
Si verofecus actú fuerit:contrafaciens ipo ria ad noticia matozaliuz collegij memozatí
facto incidat penam vni9 libze cere de bonis Itez y anno quolz fiant duo amuerfaria
ipfius comuni ac vfibus pijs dicti collegij ap pro aiabus oim fideliuz defunctor ſpetiatr
plicande. Cré o ommes et finguli de dicto dedicto collegio:7 ozerfinguli notari dediy
collegio cúper dictos maiozales feu eox mã cto collegio dictis anwerfarys teneant plos
dato vocati fuerint ad ſepelliendú aliquéfeu nalrintereffe cum luidis gramafijs ſi habue
aliquos notarios adicto collegio/ aut patrë rint in illis ecclefijs ozdiūſubſcripto; quibe
velmatrévxorez filios fratré vel forozë eiuſy eisfuerit intimatü:z abindedurantecelebra
Betrifecundi. CXXXIIII
tidedictom aniuerfariorü nifi de fupradicto exercendo: dictü nuntiú vel ambulatozē ipi
ruz maiozaliú precefferit licetia: recedere no maiozales poffint eligere ipmos adicto ferui
audeantfub dicta pena:quorü aniuerfarior cioremouere et aliú ponerefeu deputare to
alterum fiat in craftinú felti ramis palmaru tiens quotiens ipis fuerit beneшfuz:foluédo
zreliqum incraftinű felkiſcrozuz innocétiuz eide fuuzfalariúpro ratatéponse quãtitatis
fitalis dies non fuerit feriata ob adueniétis Item & quilz notari? teneatur feruare at
alicuius diei dñicivel feftiuitatis interuentu tenderer coplerepredictar quemlz eorunde
fi acciderit fequenti diehmõi aniuerfariuz fub pena vni? libre cere pijs vlib? ad noticia
celebzet:fico in vno anno fiant dicta aniuer dictor maiozaliuz applicäde:fic op oest fin
faria in ecclefijs fratrú predicatozů zfratru gule pene impofite et imponende: quas turta
minozũ vnuzvz in qualz earuz:t in feqnti an ordinatões predictas feu alias inde fiendas
no in ecclefijs fratrú auguftinozüz beate ma foluere contigerit dentur foluant adquira
rie decarmelo:t die quo dictü aniuerfarium turt applicentur pújsvfibus & elemofinis di
celebrabil dentur per maiozales dicti collegij cti collegij:diftribuende per maiozales colle
fratrib? illi couentus p quem dictú aniver gijfepedictieomodo put eis fuerit benevi
fariú factú fuerit pro cozu pietácia quinqua lum . CItez & maiorales predicti collegi eli
gintafolidi. CItem dicta die quadictum gantur anno quolz die veneris ante feltűpé
aniuerfariuz fiet incótinenti celebrato ipop tecoftes vel aliadie qua ipis maiozalıb?pla
notarios dedicto collegio vel ibidé pítés vľ cuerit:pro quaquide electioe zal's toties quo
alijs diebus & totiens quotiés dictis maioza tiens fuerit neceffariú & maio:alib9 dicti col
ralibusfuerit benewiſum celebzeturz teneaf legi fuerit bene viſuz oés notarij feu cor ma
captim in locoquez ipi maiozales duxerint eli toz pars teneantz poffint cöuenire in aliquo
gendú in quofiat locutio et mentio ipalis de loco boneftoribidé eligere dictos maiorales
his qui propter inhoneftaté inobedientia feu tals cofabulari z loquide his que fuerint ne
al'indigeant correctõe: generalr de oibus a cellaria phonoze zvtilitate acnegotijst ac
lijs zfingulis que honorem vel vtilitaté pro tib? dicticollegij: put in precedentib? captis
rectione vel pferuationeiuriuz dicti collegy ptinetur.C3tem & maiozales quicüqs fue
tangere videanE: z die dicti aniverſary quilz rintin fine anni quo maiozales extiterint v3
notarius teneat portare.xij. denartos quos intra octo dies poſt lapfum anni teneantur
realiter et de factofoluat maio:alib9 qui túc reddere cōpotum zrōnem maiozalibus tunc
fuerint profoluendis cõplendis dicta pietā nouiter electis de adminiftratioe per eos ge
cia z folidata ambulatoris alis neceffaris ftatempore quo extiterint maiozales : quod
Dicti collegi . Etprefati maiorales vel dictu comporum et rationem dicti maiorales no
collegiu quoties ordinauerint poffint taxare uniter electi teneant folicite audire trecipere
exigere & colligere peccunia eis neceffariam fi opusfuerit impugnare:z redditoi eiufde
pro predictis & alijs neceffarijs expediétib? coponi oës dictimaiozales tam nouiter electi
tam in elemofinis al's ad opus dicti collegij alij dictü côpotú reddituri teneant plona
conuertenda in operib? caritatis valijsvli liter intereffe fub pena decem folode bonis
bus pijs licitis & honeftis.Item detur am ptrafacientispijs vlib9 7 elemoſinis dicti co
bulatori fiue nútio dicti collegij anno quolz legij applicador . Iboc addito fupdatiõe
pretextu fui laboris de feruiendo dicto colle elemolinar factaruz datar tam publice
gio in generali proveſtibus.lx.fol.et.pl.foli . fecrete poictos maiorales dicti anni preteriti
in dearys minutis: vltra hoc quilz dedicto ftetur fidei ziuraméto dictozű maiozaliú re
facta aliqua inobediecia in non foluendo tat legium ním vobis fiert inflimus figillo mage
ratiões precōtentas vel alias fique facte fue ftatis nře appéditio cōmunitú. Dat in villa
rint: trafatiens vel inobediés foluat duplū tamariti de litaria.xx.die apzilis anno anatţ
dicte tallic pro pena qua ad inftanciazdictos dñí.Ab.ccc.lxxxiiij.regnią nří.xlviij.
rum maiozalium trium duozű vel ipfo alte
rius poffit exhigi et leuari cum miffionib9 in Tufticiaville mozelle cognof
de factis per iudicem cõpetentem . CJtéq cat de caufis appellationú totius terminidi
maiozales quicunqsfuerint dicti collegij cuz cte ville. CIIII
aliquib9procerib9de codé de z cũ volutare z Etrusdei gra reparagonuz valen
affirmamēto predicti veneŕ gubernatozis re zc:fidelt nro iufticieville mozelle
gni valenpoffint addere capitulis predictis qui nüc eft & pro tempore fueritvr
ipfaqs corrigere feu mutare acomia penitus eius locutenenti faluté z graz: pro
remouere et alia de nouo facere fi et qn ac p parte vniuerfitatis ville mozelle eft nobis er
ut eiſdem viſüz fuerit expedire . CiRegie cel poſituz reueréter o licet predeceffores vřiet
fitudini proparte dictozum maiozaliü et pro vos cófueueritis cognofcere de caufis appel
cerúdedictocollegio hūiliter fupplicar quas lationumá emitunť tam a dominis qfuerút
ten9 bmõi preinſertas ordinationes p cos fa per iufticias fiue iudices loco; ordinum ſeu
ctas et concordatas ad ppi laudē/ regie ma milituz infra generales terminos dicteville
geftatis totiufqz rei publice decus et vtilita fiftentiuz of a mandatis penalibus et alijs q
tem:nec minus ad bonum ſtatú z meliozamé fiunttam per dictos iufticias et iudices p
tum fingulos dedicto collegiodignetur deſo dños dictor locozu:et hoc tam ex fonsp
lita clementia illis graciofe pfirmare retiaz legis et vfancia antiquitus obferuatade cu
prouidere.Tenoze prefentis painlegij noſtri ius contrario boinum memoria non exiſtit :
cunctis téporibusvalituri ad veftri fupplica vigoze cuiuſdam privilegij tenozis ſequen
tionembúilem proinde nobis factaz: plis 02 tis.Jacob dei grarex aragonú valeń rć: no
dinationib9 viſis et plenarie intellectis.Co . biliet dilecto iazperto de caftronowoprocus
fiderantes qordinationes ipſe dei kuicium ratozi regni valen vel eius locut) falutez &di
nreqz regiemageftatis honożem ac vtilitatë Jectione. Ad audienciani nřaz noueritis per
bonus ftatum veftri dictop notariop cocer ueniffe o religiofus abbas conuentus mona
´neredinoſcütur :eadé preinferta capitula feu Hterij debenifaçano nec non qdaz milites ha 1
ordinationes et omia et fingula in eis contés bentes locafeu hereditates in termino moze
tade certa ſciencia per nos z níos heredes lle iurifdictionem nram vfurpare fatagétes
fucceffores vobis eiſdem maiozalib9r probis iniunguntur et phibet hominibus in dictis
hoinibus de dicto officio notarie prefentibus locis degentibus et alijs quibuflibet pfonis
futuris concedim⁹ laudam approbam⁹ ac -cozam iufticisdictor locozú caufantibus o
nie pfirmatōis plidio robozā⁹. Dates oce appellationes q fiút a ſentēcijs p iufticias ip
détés vobis etfuccefforibus vřís licencia au fozum locor platis non emitantur ad iuftiċi
ctoritaté atqz pléartā ptātē faciédir exeqndi amde mozella adquem appellationes ipfe pti
- oiar fingla in dictis pieinfertis capitulis feu nere noſcuntur:ymo abbas et conuentus ac
ordinatoibus expreffa. Dandamus itaq p militesfupradicti in preiuditiú шřdictionis
eandé inclito et magnifico et generali guber nre in caufis ipfar appellationu conatur affi
natozi não ciuſąz vicefgerenti in regno valen gnare iudices qui in locis ipfisde caufis ap
ceterifqz officialib9 nŕis reox locatenétib9 p pellationum iparú cognofcant. Unde cũ nos
fentibus et futuris quat conceffioné zcöfir iftud pati minime debeamus: vobis dicimus
mationez nřas hmõi et omnia alia et fingula et mandamus quatinus hys veris exiſtentis
fupradicta rata grata et firma béant teneat bus predicta fieri minime permitatis . Dat
zobferuent faciant abalijs inuiolabiliter illerde.vý.lts iulij anno anat ) dñí. OD.ccc.i
obferuari: non contraueniant nec aliquéve Veruntamen dudum cũ turati et alij fingula
mire faciant cofentiantvel pmitant aliqua ra res loci dela todolella in dictis terminis fitua
tione.In cuius rei teftimoniuz preſens priviti appellaffent ad vos aqbuſdaz mādatis pe
Betri fecundi. CXXXV
nalibus & ille culus eft locus dictus eis impo vobis inibitiones faciat vofqs in exerciciodi
fuerat:volas vigoredite apellatiois feu al ma cti officij perturbent infeſtent cötinue et mo
dauiffetis cum literavra illi cuus eft dictus leftet:dignaremur executorias litteras dicte
Locus z jufticie necnó ſcriptoni dicti loci dela puifionis eis concedereetdicto baiulo rei?
todolella vt remiteret vobis pceffus dictine fingularib9 et locatenët inhibere nevos vet
goci vnacum aptis ipius appellatõis: dict fucceffores vros in dicto moftaçafie officiodi
poffeffor lociipfius id facere nolint nec fieri recte vel indirectepturbent in exerciciodicti
pmifit pmopretendes cognitöez dicte appel officij in mozariavel alijs partibus dicte ciui
Tationsptinerefibi feu iudici per eum prom tatis z terminozü eiufdé. Congrétedictoba
be affignando mandauitvobis o depredict! iulo ex aduerfo o vos vím officium extravo
appellationib? vos nullaten? intromiteretis bis ptinencia pcedendo/conamini circa do
de quofiita eftnon modící admiramur.cuz mosredificia mozarievřaz cognitioné ptë
nři
cognitio talui appellatiouzadvos innriper dere et etia dictos farracenos fubicere ftabi
fonaptinereproculdubiodinofcat. Quáo limentis civitatis predicte / quoz p vnwerſi
brem volentes tali ztanto não preшuditio p tatëquitatis vobis é comiffa execucio: Teos
viribus obitare; vobis dicimus & mandam? perfepe pignoratis ne localia portent vetita
de certa fciencia et expreffe quatinusdepres nec etiam in nupcijs volatilia comedant nec
dicta et alijs appellationib? fupradictiscog dent enfenia vel dona fponfisvel nuptis:ą di
¿ nofcatis put vos et predeceffores veftri bac cuntur prohibita per ipfaſtabilimenta : que
tenus meliusyfi fuiftis. INos em mandam9 tnpretendit ipfebaiulus nõ ligarefarracéos
firmiter et districte fub pena mille mozabati cui non fintde iurifdictione ftatuencium in
now aurinko erario aplicandor predictocu ordinatis per ftatutapredicta . Aos autem
# ius eft dictus locus aliqua no faciatfeu p volentes fuperhis de remedio congruo pros
En mitatfieri pro quibus iurifdictioregia impe uidere : quia habito confilio z deliberatione
diatur feu quomodolz pturbetur.Dat bar clare comperimus vos dictum moftaçaffum
10 chiñ.ij.diemadíj:annoanat.d.AB.ccclxxx. ex officio et al pro vitandis fraudibus co
Di mumbus dicteciuitatis in mozaria eiuſdent
4
De cognitione moſtacaffij in cuitatis habere folum cognitionez de falfis
mozeria valen. CV ponderib9 menfuris: aliaz totalễ z vniuer
14
Re c.fideli nro multaçaffo ciuitatis ría z etufdédomibus & edificijs predicte ciui
25 valeń prefenti z qui ptépoze fues tatis acin oibusfarracenis populatis in ea
rit vel eius locútenenti falutem et ptinere dicto baiulo generali et eius baiulie
19 ·
gram .Innfa cöftituti preſencia fideles nří Officio tand generali indici regaliarum nra
Jacob romi nicola? devalldaura traymun ruz et in dicto regno patrimonij nří ſpecialt
dus folérilicenciat inlegibus nuncy puura pleruatori.Propterea dictos foros prout/
tos zvniuerfitatëdicte ciuitat) valen his die fiones priuilegiaficde fane mentis fidera
b9 ad nos miffi nobis táverbo &fcriptisno tionernon al's debere intelligi : huis feriede
minedicte vniuerfitatis hüiliter fupplicarút clarantes dictos farracenos non ligari ftabe
❤cum p foros et prinlegia ciuitatis zregni mentispredictis:vobis veftrifqz fucceffori
valenfignanter pquanda puifionem facta bus & locafdicim⁹ z diſtricte precipiédo mã
in curia generalipcipiat expreffe baulo ge// damus expreffer de certafcia pro prima z fes
nerali dicti regni aliquibus ad officium cunda tuffiomib9 z fubpena mille flozēnowz
moftaçafie dicte civitatis ptinentib? nullate aurinfoerariode bonis veftris tipſor vro
nusſe intromitat nec moftaçafuz eiuſdem cí rum fucceffor quotiens otra factü fuerittr
uitatispturbet in officij fut exercicioin mo rimifibile applicandor /quat in dictamozas
raria vel alijs partibusdicte ciuitatis: fide ría de aliqbcaufis feu negotijs cuiufuis fint
lis confiliari nofter petrus marrades baiu códitionis vel ſpeciel nifi vt per nos expreffa
lus generalis dictiregnivalen et eius locúte tum eftfuperius vos nullatenus intromitta
nens quantuz in eis eft plepe & quafi cotidie tis nec cognofcédo vel alipſuz baiuli aut ei?
Priuilegia
locüten in exercitio fui officij aliquate? mole cefchgoftati a cens dela ärta part dela mol
ſtetis z reſtituat} að ſtatü priſtiniú quidquid tura o guanyde dit moli ab loifme e abfact
his omniacs alia inde per vos exacta cotra cefchgoftantie predeceſſors de aqll a quibus
clarativa prouifioné predictā . Certificātes by caufam per franch alouban tengut e pof
vos o fi auſu ductus temerario contranŕaz febit de tant detéps en çaque memoriadeho
binõi puifioné quaz mature et deliberate fe mens no es en contrario q balta a legitima
cimus aliquid facerevel téptare prefumpfert prefcripcio.Ecom ara o poch temps ençalo
tis /vostan regaliaz et iurifdictionů nřa honrat enfracesch ofplugues caualler tudo
rum vfurpatore ac mandator nrozum tranf ol noble en jofre diamilla fenyor dl caftell 6
cozbera molt iniuftament falua fa honorin
grefforem vitra pene predicte exactionem ad
quaz procedi faciemus in dubie corrigemus quiete e pturbe aqfta partenla poffeffio ola
taliter q ali pena vraperterriti laxarema/ dita directa fenyoria deldit molifaët li empa
nusfuas ad illicita formidabunt. Hos enim rar la dita moltura een altramanera.E de a
dictobaiulo generali etiã expreffe inúngim? ço pertanga la conexença a vos dit honrrat
qin cafib⁹ p nos expreffatis fuperius vos co batte art com a iutge dels flums edeles rega
gnofcendovel als nullaten? impediat imo iu Kes del fenyor rey;e nodeiats cõlentir que al
redictione et cognitione vobis ptinentib9 in guna altra pfona fe entrameta dela dita iuri
mozaria predicta iuxta p nos enarratafupe/ dictio e conexeça : perço lodit en berenguer
rius vti permittat libere quocüqs obftaculo duran enlodit nom ferma diet en poder 6
quiefcente. Dat barchiñ.xv.die febшarij an vos dit honrat batle fobre la dita fua poffefs
no anati dni.AB.ccc.lxxxvi.Rex petrus. fiodela ditadirectafenyoria del dit moli : en
fi: q nos petrus di gra reparago cta fenyoria del dit moli fots obligacio dels
num valen c. Attendentes op die bens del dit feu pricipal. Eamaiozfeguretat
quarta madij anno anat) dñi. A dona fermāça fimateix en nom feu propi qui
ccc.lx.cozam dilecto confiliario et baiulo não ladita fermançafay atorga eli e fos bens hi
generali regni valen petro boyl milite prefen obliga . Attendens infupdictú nim baiulum
te guillermo canals notario procuratoze fif generalez tam ad inftantia z requifitioné die
cali não ppoſitaz fuiffe per berengariu dura ctiberegari buradi dito noie & dicti guillet
çiue dicte ciuitatis valeň vt procuratozē frās micanals pcuratoris fifcalis pro nŕointe
cifci goftatini habitatoris ville de gandia in reffefuper predict) fcripfiffe franciſco deſplu
fcriptis firma iuris cötinentie ſubſequentis gues militi tutozi nobilis iaufredi de janulla
Conftituit dauat vos hõrat en pere boyl ca fubhacforma . Denos en peboyl canaller
ualler e confeller del fenyoz rey e per aqll ma confeller del fenyoz reyde arago e per aquell
teix fenyoz batle general al regne de valen en mateix fenyor batle general del regne de vale
berenguer dura ciutada dela dita ciutat axis als honrate amats enfrancefch defplugues
tidela vila de gãdia:diu e demostra qldit hō fenyor Bl castell de cobera oa fon pcuradoz
rat en francesch goftanti pricipal feu te e po iufticia batle alcayt o loctinent lurs enlodit
caftello terme de aqll falut edilectio Becre
feeix p fracheliure alou feu la directafenyo
ría devn cafal de moli fariner ſituat enlo riu hem qfapiats e nodeuets ignozar quel flum
deruar o ribatge de aqll pp loloch de riola oriu druquer en tantcom esdins lorealme
termede cobera:lo qual catal de molt es ten del dit fenyor rey esregalia ppiade aqll ma
gutfots directa fenyoua del dit hōrat en fra teipfenpourey e algú altre perbe ql terme DI
di
CXXXVI
Betri fecundi.
feu lochaffronte ab lo dit riu no ha en aquell resp vosfetes e manades fer dela dita mol
als fino ço aper fur enlos flums e rius esdo tura:e fi alcuna cofanauets prefa ofeta pen
nata vs publich. E fi moli o molins ſe hi ha dretot allo reftituiſcats ala part öl dit en be
uten oban afer o côftrubir aqlls fe ban afer renguer duranetomets al primer ftamét fe
e conſtrubir de expreffa licecta del dit fenyoz gons qera abans deladita empara qs diup
reyo de fon batle general e no de algun altre vos effer feyta e manada fer.Èdaçiauất cố
qui afronteocontigue ablo dit riu.Et nemi tra aqlla p la dita rabo en algúa cofano enā,
ruzcar moli enlo dit riu o ribatge de aqll no tets o pceefcats e aço no mudets ni alargue
poteffer fetfens refcloſa o açut qui traueſa ts per alguna manera.Comnos al offici del
en maio: partida loditriu.Eper ſonrat en qual ptany fegons qoit es fiam apparellats
berenguerduran ciutada de valen en nom 8 oides les parts en lursdefenfions fer ed
procurador del honrat enfrancesch goltanti nar a calcuna de aqlles breu e fpeguat com /
fiedauant nos ftat propoſat q no côtraftant pliment de iufticia fignificant :vos quefi con
3#
•
ql dit fon principal haia o poffcerca elos pie trafabiets çoq no creem nos deffent la iu
deceffors de aqil fenyors dela directa fengo rifdictio e diets reals pcebiriem cōt avos e
ría delcafal olmoli farmer dei ferit aquib9 altresfotſmeſes avra íurídictio ap'en leuar
b3 causaz bagen tengut e poſſehit pér frách les dites penes com en altra maneta fegōs q
eluure alou lur la directa fenyoria de vn cafal de fur erabo atrobarem effer fabejo . Dat
130
de moli farinerfituat enlo dit riu o xuquer o valen.iiij.die madij.Anno anaťdni AB.ccc
ro ribargede aqll proplo lochde riola terine ol Ir.vifa. Confiderantes etiã raymundum
Teft dit caftell de coibera : lo qual cafal de moli es Baya not ciuitatis valen noïe procuratozio
:ent tengut fots directa fenyoriadel dit honrat en francifci defplugues militis tutoris nobilis
rla Francesch goftanti acensdela quarta parto Laufredideiamuilla coparuiffe cozaziacobo
an la moltura o guany deldeffus dit moli ab lo delmas locüten dicti petri boil et propofuiffe
50 afmee ab fadiga e ab tot altrediet emphiteo quafda rõnes in fcriptis ad impediencam z
tichde tantde téps ença que memoria deho elicienda dictam firmam iuris ſuper quibus
Dire mens no es en cótrari oqabaita a legitima fuit diu inter dictas partes cozam dictobau
Dels pzefcriptio. Uos emperoo altre de vos inde logenerali altercatuz: tandé deuoluto dicto
etat tats epturbats lo dit en berenguer duran en negotio ad nram audientiã e in ea per beren
qui lodit nom enla poffeffio dela dita directaſe/ gariüdepodio iurifperitü valeñ cui per nos
nyoria del dit moli faent li emparar ladita comiffum fuerat in eadem audientia relatõe
shi
um molturae en altra manera. Bertal axi a in facta prefentibus partib9 cearuz aduocatis
Edi ftancia erequificio didit en berenguer dura adplenum anditis hitac fuper his matura
millet enlodit nom qui en ore poder axí com a wt/ deliberatõe cum doctorib9 calys in шuretfo
nte/ geordinari de totes les regalies del dit feng roperitis fuper premiffis fentencia tulimus
ozrey elregnede valen ha fermat de dietlos cocinétie fubfequent. COnnos en Berep
plu
nulla bze la ditapoffeffio : com a inftancia del pro la gŕa de deu rey daragozc. Viſta la ferma
aller curado? fucaldel dit fenyoz rey fabent part dedzet per part didit en berenguer duran el
enlo dit feyt p defendre lă iurifdictio e diets dit nom eper lo nře procurado: fiſcal dauār
quell
vale realsdepart del damuntdit senyor rey. In lonoftre batlegeneral feta e la letra per vi
bibint avos e a calcun de vos la conereça ol gor de aqlla emanada e les cofes en aqlla con
gues
ulla dit feyt: dehime manam fots pena de cinch tengudes e expreffades:viftes ſemblantment
cents mozabatins dor dels bens vostres e de les rabons e exceptions per lo dit en ramon
rado
lovit qlfeuol de vos côtradient o cotrafahent als gaya procurador del dit comte de terranoua
coffrés del fenyoz rey applicados qdaciauất Otudo de aqlla dauant lo dit batle nře offer
Secre
no inquietets opturbets la part del dit en be tes e exposades en e per les quals aquell deli
Flum
renguer durá enla ditafua poffeffio ans dins nant lofoze iurdictio ecognicio al dit batle
alme
Cinch dies pamersvinents e cötinuament cō enfe afermaua la iuffdictio e cognicio Bldit
Ima
tados e perempt apresreceptio dla preſent feyt affi els dits noms pertanyer. Wiltes en
med
baiats abloltes e cancellades les dites empa pies les repplicacions e fatiffactios per los
Toriuilegia
batl gñeral e no al dit en ramo gaya opart lationú dicti confulatus q in maximú dicte
de aqll : manants ad vlterioza caufe effer p cinitatis & dicti conſulú officij z cop privileg
cebit e enantat. Condénam la part dl dit en gior predictor preiudiciú detrimentumrle
ramon gaya enles meffions per aqfta occafio fione nonmodica nofcit redüdare. Quapro
feytes:les quals enfemps ablo falari per lo pter fupplicato nobis pro parte dicte ciuita
vit en berenguer duran beſtreyt per abdues tis fibifup his cōdecēs topoztunű remediú
les parts referuam al dit en berenguer dură adhiberi: nos fupplicatione ipa vt rõni cō
epart fua enla diffinitia . Zata fuit hec fenté fonabenigne admiffa:vobis & vtriqs vfm die
cia in ciuitate valen in dicta audiétia perdic cimus & mandam ex certa fcia z expreffe qt?
tuz dñm regé seu in eius plonā per Beraldū dictis fupplicantib9 predicta priuilegia alles
de palaciolo in legib? licetiatü pfiliariú dicti gata obferuetis zobferuari faciatis incocur
fi
dní regis ac eius regentem cacellaria lectaq fe Fm earumferies & tenozes li z prout eisdez
recitata per meiacobude podio fcriptorezT hactenus melius vfi funt: quinimo fi contra
petitōariú dictioni regis die qntadecima ſe dicta priuilegia feu cor menté aliquid p vos
prebris anno anatdni.B.ccclxix.regnic di vel vim alter proceffum extitit illud ǝtinuo
ctidñi regis.xxxiiij.prefentibus dicto berens reuocetis & ad ſtatü debitů z puſtinůředuca
gario dura ex partevna zbernardo guillel tis indilate:hocą minime inmutetis feu etia
minoieprocuratoto partis alteri? ¿ pñtib9 diferatis. Dat illerde fub não figillo fecreto
pro teftib9 fobane fentlie legü doctoze ioane xxviij.die decebr.a.anať dñí.AB.ccclxuí .
eximens de falanoua licentiato in legibus et Tinhibitiones fiant perbam
tiacobode borados iurifpito z plurib⁹alijs CVIII
lum gnalé znō p gubernatozē.
in multitudine copiofa. Rex petrus .
Dspetrus dei gra rex aragonus
de appellationibus emiffis valen zc. Attendentes o fepe con
Fieriinhibitiones generales viſpales de alibus caftris villis alcarcis & quibuſlibet alijs
quib9 victualibus armis vel rebus non extra " locistotius dicti regni valēcie pafcua erbas
bendis ab ipfis.Et o reuocatur multociens piata franqua libera fine omni cenfu tribu
in dubium an ipe inhibitiones fieri valeất vľ to feruicio donoferuitute et qualibet aliade
debeant per gerentemvices gubernators in manda et exactione: ita o totum beftiarium
victo regno aut per batulú generalé regniip cozuz poffet effe iacere ire ftare et redirefaly
fius. Propterea nos volentes huiufmodi ue et fecure libere et franqueper totuz termi
dubiuz amputaret fuper hoc noftre propo num ciuitatis et regni Walencie predictum
fitum intentionis declarare. Ibuius ferie de et habere in toto dicto regno pafcua et pota
cernimus &dicte inhibitiones decetero nos tiones fine carnatgio erbagio montatico et
bis abfentibus adictis ciuitate zregno fiat beuragio:prout in dicto pumlegiodetidomi
fierihabeant per baiulum generalem dicti `nitritaui noſtri.Darvalencie idus ianuarij
regni et non per dictum gerentemuicesgu/ anno domini..cc.xxx.nono: de quodicti
bernatons feu alios quofuis officiales cum nuncij paratife obtulerunt nobis facere prō
concernant noftrum patrimoniuz : quod cố tam fidem premiffa plenius continentur.Et
miſſum eſt regiet gubernari per Baiulum licet etiam ciuitati iamdicte conceffa per di
generalem antedictum . Abandantes dicto ctum priuilegium vt piefertur/per folum va
gerentiuices gubernatoris et alijs quibufuis lencie pofitúfub rubrica deles paftures edel
officialibus noftris ciuitatis et regni predic vedat et qui incipit . Atoigam quels pobla
torum quouis nomie cenfeant prefentibus c dos dela ciutat etc.ciuitartipfi effectualiter
Futurist coniz locatenentib9 g de eifdem fe concedantur: et vlterius per alium forã
nullatenus intromitant: quinimodeclaratio valenciepofitum fub eadem rubrica et quiin
nem nam prefentem firma habeant cobfer cipit . Doname atorgam per toltemps que
uent contra cá non faciant vel veniant qua en totslos caftells viles alqueries torres tc:
uis caufa.In cuius rei teftimoniü prefentem fueritdicte ciuitati conceffuz q eius ciues ¿
el
inde fierituflimus nŕo figillo munită. Dat habitatores fiue populatozes ac termini cię
barchiñ.xxij.die nouembris anno anatiuitas uitatis eiufdem in omnibus caftrisvillis al
te dñi.AD.ccc.lxiij . careis turribus manlis et vniuerſis alijs los
cis et in habitationibus infradictum regnuz
fuper adempziuijs et cogni edificatis et edificandis tamricozum bomi
tione corumdem gubernato? nullam habeat num et mulitum et ipforum et aliorum omni
cognitionem nec admittat iuris firmas fed um religioforum etiam ciuiuz poffint fran
51
cozum iuriſdictiopertineat dûtaxatiuratis, che et libere fine omni feruicio coacto o non
i
CIX. tenétur faceredicto domino regi tritauo no
t9
Etrusdei gracia rep aragonú va ftro necfuis et fine omni alia redemptione al
leñ rc.Dilecto confiliario noftro terius accipere ducere extrahereduci ac fcin
matum vniuerlis et fingulis ciuibus et habi bus confectionis eozuz fuerint et exiſtant in
I tatonbus ciuitatis predicte et totius termi plena et pacifica poffeffione vel quafi adems
m eius tunc prefentibus et futuris imperpes primozum omnium predictorum et cognofcé
tuum concefferit o haberent in dicta ciuita dide eislibere et fine contradictione cuiufce
1 te et totopredicto eius termino et in omni✔ fi inde in aliquo per quelz peurbentur prout
0 "
g
14
Priuilegia
bocnotum eft nobis notoziü toti valen res nientiú inde admitatis tales malitiofasturt
gno. Veruntamen aliqui habentes caftra al firmas vel alios libellos quofcü yio cas
chareas feu loca in dicto regno contrat penito repellatis: nec al dictosiuratos e vní
mam et mentem dictorum priuilegy et fo20/ uerfitatede vel p premiffis q calúniofa vide
rum in quozum obferuatione nedum ipfius rit litigare quomolz compellat, necipostm
ciuitatis et incolarum eiufdem ymmo et no, pediatis necimpediri aliquatr aquos per/
ftri tanc domini regis z puncipis dictozum mitatis in vel fup dictis adempings& Coug
ciuitatis regni magnü vertik intereffe : cuz poffeffione ac ture cognofcédt de eis liberet
fine dictis adempuunist cognitiōe couz ad quiere.quinimo dictos iuratos z vniuerfita
dictos iuratos expectante aduerfus dictā ci temt fingularesdicte ciuitatis z terminifui
uitatévobis obtulerunt z offerút malitioſez vti adempriuÿs oibus fupradict) rdictos iu
calúnioſe iuris firmas dictos iuratos z vin ratos cognitõe eozú vel dubion predictor ſi
uerfitaté ad lites trabere zeos expefis fatica natis faciatis pacifice quiete juxtadicto
re exinde ptra iufticia innitentes ral'sipos ruzpzinlegij rfo20p mentě z feriez prenota
indicta fua poffeffione turbates qfitis colo tam:manutenedo necminus tetiá defende
rib9minus debite ziniufte. Ideo prefati nú do eofde in fua plenaria poffeffione predicta
cij nobis hūikt fupplicarút vt tam euidéti in viriliter potenter quacüqz litis pendencia
dénitati nři zdicte ciuitatis zalfup premiſ/ non obftante: in hijsfiquidé taliter vosben
poffeffione vel quafi dictorum adēpuuiozum ftrozum locox tvillarum nobiliŭ militú ge
t cognofcendi de eisz de dubijs emergentib? nerofozum ciuium perſonarú ecclefiafticarú
ex eilde: pretextu feu vígoze dictarú iur} fir/ et aliozum regni valen. Necnōlignādiin die
maruz vobis oblatarú vel quarūvis requifi tis terminis ac faciendi in eifdem gipfum cal
tionûvobis proinde factaru feu fiendaru fi cem fcindendi lapides z habendi alia adem
calumniofe fieri videritis:dictos iuratos et priшa q eorum incubunt neceffitati zea oia
vniuerfitaté pro predictis ad lité feu iudiciú aterminis dictor locozuz & vniufcuiuſą ips
non trabatis nec decetero vel fub dict) adem fouz abftraendi a tanto tempore citra ome
pziuis aut cognitōe cqwz ſeu dubios proue moria homunuz in contrariúnon exiftit.De
12
Petrifecundi. CXXXVII
un
quibus quidem adempríuíjs vos a pauco cis natozis generalis in regno valentie falutein
as
tra tempore vt dicitur intromitere et cognof C et dilectionem.Ex relatione nobis facta per
ni
cere vifum fuiftis z nitimini in pretudiciú no ncios ciuitatis valen innra curianuc pie
modicum vt dicitur dicte ciuitatis & priuiles fentes accepim⁹ q aliqui hitatores &merca
giorú donationis e foroz predictorum feu tores ciuitatis eiufdé fcinderüt z ſcindi feces
3
vfunz quos inde dictiшurati habere ptendüt rut fuftes in aliquib? partib , aragonú anio
05 depremiffis non modicam leſionez: cum ſi iu faciëdi duci z poitariipos ad dicta cúntatez
ee rati et ciuitas predicti vtinonvalerent & por certas partes regnivaleh in qua magna eft
fent dictis adēprimis ficut vt afferitur debét Fuftium indigencia et etiam careftia propter
poffunt ac confueuerunt ex donatiõe priui guerram regnicaftelle a quo regno ad dicta
Jegys &fons vel vfibus fupert allegatis pof
ciuitatem tempoze pacis afluenter duceban
fet de facili dicta ciuitas ad depopulationes tur:quos fiquidem fuftes a loco feu locis in
0 maximadeuenire : ex eo qz fi illi quozuz funt quib9cifi fuerunt habitatores & mercatozes
dictacaftra loca ville vendere poffent ery
piefattouci fecerunt z intendunt ad flumen
1 bagia zalia in quibus nücipfa ciuitas dicta de millars feu alium z inde labi per ipm vlcz
haberepetédit adépuiuia /vēderent illa per ad ripam maris faciendo vias feu ftratas p
fonis extra regnum degentib9/7 habitatores montaneas et rāblas frangendo ipas mon
dicte ciuitatis nequeuntes pafcere cozumbe taneas per quas vias dicte fuſtes ducuntur
ftiariaficuti poterant eficerentur inopesbe ad dictu riuh : mifi qz vt dick alıq quozũ ſunt
a ftiarijs & fubiequéter vigeret abfcs dubio in caftra locaper que neceffariotranfire op3
dicta ciuitate carniú maxima careftia: q ciui ipos fuftes dictis mercatorib9 fup ipforum
0 tas magneppłatõis exiftit z ad quâ pueniút trafitu impedimentú opponut z etiam qftio
multe gétes tam extrance & puuate: qq no nez:ptradicédo trepugnādo dictas vias car
edificarentur tanta z tam nobilia edificatia
rerías feu paffatgiü non fierip terminos fuo
domus & alia in dicta ciuitateficuti faciút co
rú locop nifi primitus cü eis puerint eisali
tidiez fierifperat fi faciendi gipfuz calcē & la
quid prodicto tranſitu preſtiterint :nō obſta
pides ac ligna fcindendi ab illis quib? funt di teq dicti mercatores predictis quor funt di
cta caftra loca rinde ea oia abftrahedi lice
ctalocar caftra feu quozú funt poffeffiones
tiaz ipos obtinere opporteret p quib9 abfqz inqb9ipius trāfitus pretextu inferütur obtu
dubio inmoderata ab eis erbigerent precía:
Jerint cofferat fe patos fatiffacere dana expë
quinimo eaq iam funt facta redifficata/fru fast intereé quehmōt pretextu inferunt in
ftrata adempiuijs pdict): ad ruināable du ferent predictis quorüfunt loca'r caftra feu
biodeuenirent . Quapropt volentes fuper cozu vaffallis feu ibidē mozā trahentib9 ſeu
8 bijs putcōuenitdebite puidere:vobis dici cosfuftinere opz oportebit. Unfupplicato
mus & mandamus quat iuratos z vniuerfita
nobis pdictos nücios fup hijs que publicaz
tédicte auitats feu eiusfingulares non agra vtilitare ciuitatis & regni valen pcernere vis
uetis feu prurbetis in predictis feu aliquo p dentdeiufticie remedio puideri: vobis dici
dictor cotra feu pieter donatiōez priuilegia
mus & mādam, quat cõpellatis & diftringatt
t feu forosfupius allegatosvel vfus fup predi
omnes & fingulos quorum funt dicta loca et
ctis antiqtus obferuatos: nec patiamini cof
caftra et homines ad permitendum fieri di
dem in predictis aliquat perturbart feu etia ctas vias carrerias ftratas paffatgiú z tran
agrauari.Dat barchiñ.p.die nouēbus anno fitum abfqz aliqua exactione feu tributo per
1 annat on.ab.ccc.lx.
terminos dictor locoruz p quas et queduci
Que cafcu puratraurepqual trabi poffint dicti fuftes : uratis dicte ciut
feuollochs e portar ala prefent ciutat qualfe tatis feu illis qui dictos fuftes ducent & traz
uol fufta fens cotradictio alguna. CXI : bentfeu duci z trahi faciet per terminos di
ctor locop fatiffaciétib9damnú expenfas et
Etr dei grarer aragonuz valen intereffe que in terminis & poffeffionib9 dic
c.Dilecto cöfiliarionfo garcie touz locop & caftrop dictop fuftiuz tráfit?
deloriz militi gerentiuices guber fequet.Dat barchi.p,die nouēbrns.
occafiõe ſequét.
fü
Priuilegia
do quepoteft dici pocius corruptela : o plu tōib9 nullaten⁹ eximant:qnimo ad oia onra
fcia rofulte.q oész finguli ciuitatis regni pius regni faciat fieri preconizatöez de qua
valen qui a nobis vfqz in huncdië gñrofitatt fupra agr roiar fingulä ptenta in pñti ozdia
priuilegiü impetrarútvl'p qo fuerit declara tõe ftatuto zfanctiõe pcurent irreuocabitr
tuz ipos exiftere de genre militari aut gnofo obfuari:non obftate aliq progatõe feu pui
feu ide traxiffe originé teneant affumere af fionefi quap nos fieri contigeritin -contra
fumant cingulu militaret fe pmoueri faciat rium:quam ex nuncpro tuncdecernimus effè
pcurent cu effectu ad gradum & honozé mí nullam:nec obftante fi opponatur obec fier
litaris cinguli intravnú annú a die citra qua rinequiuimus in preiudiciú illox qui dictas
hmōinia voluntas ordiatioſanctior edictú generofitatis declaratões feu priuilegia im
in ciuitatib9 z villis regalib⁹regni valen fue petrarút zeis non vocatis. Cum löge meli?
rint foléniter publicata:nifi tñ dictú tps aut Trōnabili? potuerimus hecftatuere zodia
maius ex puifione nfa fuerit eisdatu ad fuf recum moderamine fupradicto z prefinitõe
4
• cipiédú dictú militare cigľuz:quo cafu abſąz annidati & indulti ad ſuſcipiédú militarecin
noua pfinitōe tpozis quả nō dari diſponum gulü declaratõest priuilegia ipa facereno
Betrifecundi. CXXXIX
vocatis & inaudit, peit vniuerfitatib9 zalijs tingété:alfi hoc facere recufaueritis qt
quor verfaenon modicü intereffe: maxime credim ne pp obftinatā vříɔ̃dictõezα
و
adfugeftioné minus veraz ipetrāciú cozūdē predicta incurrat periculu : gubernate
er qua fola fuggeftione debet carere meritoi valen eiufą locüteñde certa ſcia tradi
Inc
petratis . Izomitentes in nfa fide regiavo miter in mädatis vt tā expedientib? d
bisfindicis & pcuratorib9 ciuitatút villaru tremedijs vos ad predicta in ɔtinéti forcier
TUS
regni valen qui veniftis ad curias girales q cōpellat. Dat ofce.rrr.die augufti.Inno
bש nouiter celebrate fuerit in villa motifoni pre anat dni.B.ccclxiij .
fra
fentib9z ipis etiävniuerfitatib quoz in hoc
clerici et alie quecüqz per,
q intereffe brik vt eft dictú curam pdüz de
te fone ptribuat in expèlis fiendispro cuſtodia
reius ſetā ätuor euangelia copatr anobis
ciuitatis . CXIIII.
lio tacta o hmoi ftatutü ordinatöez fanctõez
PHO edictü tenebimus & obfuabimac teneri zob
Ospetrus dei gra reparagonuz
# feruari ppetuo faciem? zǝtranō veniemus valen rc. dilecto filiario não gar
aliq rōne.In cuiusrei teftimoniü hanc fieri ciede loziz militi gerentiuifces gu
tuffimus nre mageftatis figillo appéditio co bernatoris gñalis regni valen vel
munitā . Dat in villa mõtiſoni.xij.die mar. eius locúten faluté z dilect.Cü vniuerfi hītā
.anatomi.AD.ccclxiij.regnics nfi.xxvij .
tes vel degêtes in ciuitate valen cuiufuisdig
nitatis legis vel pditõis exiſtant teneant no
C2 clerici teneatur cótribuere eftdubiu de fozo zde ture tribuere coppté
in expēlis pro fornimento ciuitatis fiendis. invniuerfis & fingul miffionib? expéfis C alijs
CXIII.
qfiüt fieribüt Quenit neceffario ptuitoe
Etrus dei grarer aragonu valen defenfione & cuftodia ciuitat ipi , opra
c. Uñabili in rpo při vitalidiuia vobisdicim9 z mādam9 fortiť & diftricte qe
Sa
puidétia valen.cpo ceterifqz de ec vniuerfas et finglas pfonas in dicta ciuitate
cliafticobrachio bentib9 bona in
degétes vel hitatōez bites vel faciétes: fig
ciuitate valen vel qui obfidiõis vel incurfus nant veñ.ep3rtotü clerú valě milites gnofos
boftiú tpe in eadé ciuitate fe fuac poffüt fal Talios quofcüc cuiufuis dignitat) ſtatus le
TO uare faluté & dilect.Sicut p findicos piura
gis vel oditõis exiftát cópellatis cdiſtringa
tost pbos hoies ciuitatis valen ad nos nos
tis rigider potent ad ptribuédú r exſoluědá
uiter deftinatos eft nobis reuerent expofitü t
parteipos foluerestingente in miffiomb⁹ex
pel vos in expenfis diuerfor blador que iptiu penfis alijs q factefunt feu fiet decetero p
ri ratit pbi boies emerüt zemere intédút pro tuitiõe defenfione & cuſtodia ciuitatiâdicte
fomnimēto ciuitat ) tādicter molēdioplagui
q put tenentde ture tatrate fuerit in eifde
nis et venti ac viratonoz balliſtariú z alion
COF boc nullat vel mo aliquo imutet . Dat bar.
Furnimento neceffarior reftauratõi ciuita
qua xxj.die nouébf.a.anat.dhi.AB.ccc.lxtij .
dia tis ipiusfecerüt & faciüt recufatis ex foluere
must mandauim⁹ & dictú hoſtaleriú pmite doc bboroi appllatõe remota.Ideo volús
retis vti iam dicto curritorie officio puifiõe vobifqz dicimus mandam? quat predictis
ftatuto ordinatione non obſtätib9 quibuf comiffionib non obftantib?/de caufis qftio
cunc .Unde că dictü ſtatutü z ozdinatio at mb⁹acdubijs que hacten? ſuſcitate & ſuſcita
tétis & cófideratis hijs que p dictos iuratos ta fuerunt in fup predictis decetero fufci
? pboshoies declarata fuerüt rõnabilia vi tarie moueri cötingeret cognofcats eachdifi
deatur : in ipa ciuitate alongo citra tépoze niatis & deducatis ad executões illisvijs mo
fuerint obferuata.Propterea dictü ſtaturü dis eformis quib? vos cpdeceffores vřihac
et ordinationé ad fupplicatiōez dicto iura ténus meliofi fuiftis. Cumpio einitatöelon
topt pboxum hoim quop tenemur como, garú cimmortaliú litum que nutriri poffent
ditatib9 dare locuz:huius ferie cöfirmantes pptea tot parcat laboubt expēlis/licpvos
laudantes ac approbantesvobis dicimus et velimus fieri cöpleri. Inhibetesexpfle qui
mandamus expreffe acde certa fciétia quat. buſuis plonis quib? dicte comiffiones facte
non obftätib? litteris feu puifiomb9 perdic fuerüt quat in dicto cafu esnõ vrant nec fe
tü ferrarifi tanoueri feu quofuis aliosa no aliquat intromittat . Darbarchiñ.viy.die
bis obtentis feu impofteruz obtinendis : qs febioari..anat dñí.MD.ccclxviij.
tenoze preſentiú reuocamus: dictā ozdinatio
nem & ftatutü tubeatis & faciatis in oibus et Quelsbens deles repenedides
ab oibus obferuari . Etfi forfam ab aliquo mounts enla dita caſa abteſtament o abins
feu aliquibus aliqua puifio a nña curía con teftatfien e puingué ala dita cafa.Ité quede
tingeret emanari:illam ex nunc p20 tunc des totes les aftions á fera entre les dites dones
cernimus effe nulla eideztanc furrepticie e altres qlfeuol prones ſia conexedor lobarle
contra vel pieter n 'nteznfam obtente nō de general:e o altres gracies en fauorbela dika
berepareri feu in aliquo obediri : ét fi in illa cafa atorgades. * CXVII.
Betrifecundi. CXL
repal magnificécia los regidos e regido:es losregidors eregidores dla dita caſa puren
setotes altres dones dela cala deles dones d
corregir e caftigar dins aquella totes e fen/
penitencia dela ciutat de valen q greuerécia glesdones dela dita cala desobedients e de
denřeſenyor deu fiamerce voftra fengoz de a foneftes en paraules o obzes:ari per afflictio
tozgar/loar/aprouar/e cõfermar les ordina devida en på en aygua com per encarceramé
cions fetes per los dits regidors regidores e tso prefons dins la dita caſa com per altres
?
bonesdepenitencia a be profit e conferuacio maneres a bon arbitre e conexença dels dits
TION
*beladita cafa fegons quefon contengudes e regidos e regidores. Clau al fenyor rey
ordenades enlos capítols feguents. Item fuppliquen los dits regidors eregi
*TIBamerament ozdené los regidorseregi dores e donesdela dita cafa que per tolre ve
dozes e totes les altres dones dela cala deles pacio dans emeffionsdeladita cafa e deles
Donesdepenitencia dela ciutat de valen que bonesde aquella fia pervos fenyoz feta gene
•fi alcunadonadeles dela dita caſa ſtant alli ral comiffio a vna bona perfona delaciutat
moze ha alcuns bens q tots aquells quals e de valen ſobre totes e fengles gftios pleyts e
quants quefien fis volmobles fis vol feents contraſts qui fien o fpen effer entre les dites
romaguen ala dita cafa en manera q en teſta bones equalfeuol de aqlles de vna parte ql/
ment oaltra darreravolentat nols pufcale feuol plones dela part altra api en demanan
en xar aalcuna altra perfona o loch eclefiaftich com en defené remoguts daquen tots altres
DO ofeglar. Blau al fenyo: rey:les ditesdo jutges ordinaris delegats e fubdelegats : eq
nes emperoftants legues e fots la turdictio enles dites aftions cotrafts epleyts fia pro
C feglar e no en altra manera: ans vol & en cas cebitbreument fummaria e deparaula fens
k que fien ofollen per auant dela iuŕdictio ec/ fcrits almeys folemnials.Clau al senyor
Lic lefiaftica quel dit capitol vaja per denegar. rey que lobatle general del regne devalencia
Item ordenen que alguna deles ditesdo qui ara es e per teps fera conegua fegōs for
nes nogos o prefumeſca amagadamét de nit madel precedent capitol de totes les ditesa
odediaper terrats o per parets abenging o ftions ari que daquiauant non pura conexer
- en altra manera exir los límits o claufurade altre iutge.Eaço fa lofengoz rey en fauo?
de la dita cafa:e fi contrafara e poza effer atro ladita cafa e car es cofa piadofa per quepot
Tes bada dins la ciutat deffus dita quefia prefae difpenfar que axis faça . Abandamus itaqs
cle co:regua la vila ab açots e fia exelladap tots tenoze prefentis carte atqz priuilegij nřífirs
ta temps dla dita ciutat.Clau al fenyorrey miter cunctis tēponb9 v lituri gubernatont
Item fi alguna dona baura ftat enladita generali regno terraruniaru cufqvicef
cafa per on any o per mes e de tot en tot vol gerenti in regnovaleñ ceteriſes officialib? et
ná
rapartirdel feruey de deu e exir dela ditaca fubditis nŕis pitibus futuris quat ordina
mu
cia fa que aytal no goš o preſumeca ſtar ohabí tiones & capitula antedicta feu cotenta in eis
tar enla bita ciutat romant enlo peccat pu iuxta prouifionez per nos in fine cuiuflz cox
iffe
blicaméto amagada:car no feria alsfinofer facta teneant firmiter zobferuent teneriat
010
efcarne iniuria a noftre ſenyoz deu e aladita obferuari faciant incöcuffe et non cötrauent
fda
ciutat e tolre deuocio dela dita cafa:e fi cons ant nec aliquem ptrauenire permittant aliq
ser/
trafara que foftenga ladita pena de açotse rone. Abandamus preterea baulo generali
dia
be epilt. Blau al fenyor rey. P CItem
Item regni eiuſdez qui nunc eft cerit pro tépozevt
eap
glos regidors e regidores dela dita cala quí de caufis & queſtiõib? motis z mouédis inter
Jdeo
fon oper teps feran puren encercar e fer pen mulieres rectores iamdictos pñtes et futu
dre lesdones dela dita cafafaents contra les ros ac domuz predictam exparte vnat alias
des
cofes cotengudes enlos precedents dos ca/ qualcuno plonas ex altera quacüc rōne vľ
pitols e tomar aquelles enla dita cafa li atu cácognofcat eafqz fine debito terminet for
rar bivolran : en altra manera puxen metre ma capitulorú predictor in oibus et per oia
aquelles en poder emadela cost per que fia obferuata:quonía nos per hanc candevices
feta iufticia fegons formadels dits dos capi nras fibifup hijs plenarieducimus comiten
tols. Clau al fenyoz reg. CItem das. Incuius rei teftimoniü hanc cartaz pi
Tiin
Priuilegia
C2 céquia de muncada non va nis & hereditatib9 fubtus ipa molendina fie
bat preiudiciú ata dānuz:ita & fup hocmul
leat in profundiores actu vel maiori amplitu
dine deduci. CXVIII. totiens fufficiente aquaz bere non poterant
admolendur adrigandi: q etiaz predicte
denti figillo roborata tradi faceredignare/ nes 7hereditates fubtus ipa molēdina:ac ét
mur.Ideo volentesfuper his erga vos be negarent fupradictas fuprapofitionesfiuefu
nignitate folita nos brevifo tenore lře piedi prapoftes fuiffe factas de nouofeu cotra for
cte in quodá registro comuni prefati dňí res maz operuz antiquitus ftatuta. Idcircodie
niali palacij noftribarchiñ recondito : acpie illop strouerfis & contentionibus obuiare:
ftito iuramento ad fcta det euuangelia in ca qui ppterpredicta ad armatrixas fepe pce
cellaría nia per fidelē nŕm iacobú iaufridi le dere nitebant quos nŕa debemus tufdictiõe
guz doctozē nuntiú vim aðnŕam prefentiain cōpefcere: acceffimus pfonatr'addictü locuz
deftinatü q lram predicta cafu fortato ami
• zvifo açuto predicte cequie z vifis etiam fu
fiftis:ipani literaz adicto regiſtro put in eo prapofitisfactis fup antiquis argamacis ſur
fcripta eft et regiftrata reparari cfumi feciz pradictis:deliberato cófilio duximus taliter
mus in hunc modú. CJacobus deigra rex ordinandũ o quitquid pofitü eft fuper arga
aragonum valeń zc.Fidelib9 fuis bernardo macis antiquis remoueak z demoliatur oino
defpelücis baiulo regni valen generali erguil cum predicta videantur facta fuiffe in pretu
lermode iafero iudici curienfe falutër graz diciú predictor tenentiú molendina piono
Significam vobis q cum materia queftio bis ad cenfuz &tributú fubdicta cequia'r ins
nis effet inter tenentes molendina nřa ad cé fraterminos ciuitatis predictez etiâ haben
fuz vel certũ tributú ſub cequia de muncada tiú hereditatesz poffeffiones fubtus ipa mo
que aliter vocatur cequia regalis: tinter ha lendína: facta piedicta remotionE & DEMO
bétes alchareas hereditates alias poffeffio litionefimil's duximus ordinandü q indicta
nes fubtus dicta molendina rõne aque fluen ceqa nichil in profunditate vel latitudine no
tis per cequiam fupradicta ex vna parte: zin ui fiat.Quapropter volumus ac vobis ber
ter babétes caftra alchareas hereditates et nardo defpelluncis baiulofupradicto fpalit
alias poffeffiones fub cequia fupradicta ex al dicimus et mandam? quat vobis prefentib9
tera. Et cum predicti tenentes molēdina ad remoueriz demoliri penitusfaciatis quirqd
cefuz ſeu tributú & habentes alchareas here pofitú eftfuper antiquis argamacis fupradi
ditates alias poffeffiones fubtus dicta mo ctis: non pmitatis aliquid nom fieriin p:o
lendina dicerent z afirmarent o in dicta ces fundü vt depreffioz fiat aqua vel in lacus vt
Petrifecundi. CXLI
diffufa aqua depreffioz et breuioz fiat in ceġa nuz: q vos ambovocatis qui fuerint euoca
fupradicta cótra formā zitaturũ in quo mō di fuper oibus predictis & fingulis talis etiä
eft:primitus tn factaremotiõe z demolitiõe quibuflz rōnibus & defenſionib? hmõi nego
fupiapofitaru predictaru:nec etiaz pmitatis ciuz tangentibus quas vtraq parsdiceret
aliquas fuperpofitiões feu fobrepoftes fiert pponere voluerint cozã vobis/ recipiatiste
fuper argamacis fupradictis. Retinemustí ftest alias pbatões legitimas pcedendo fis
nobis roíbus tenentib? dicta molendina p per predictis fumarie deplano z fine ftrepi
nobis ad certum cenfuz vel tributú ſub dicta tu z figura iudicij : trecept) teſtibus Toibus
cequia et in terminos ciuitatis predicte op fi caufis & rōnibus vtriufqz partis et negocio
contra bec que per nos funt fupius ordinata hmōivfqz adfniam collecto ipfuz nobis traf
appareret o dicta molēdina egerent ppter mitatis fub veftri figilli munimine interclu
exficationé vel alio cafu feu rõne aquanecef fum. Nos enim deciſioné & determinatiōem
fariapredicte cequie ad molendú : &per bac dictinegocij nobis duxim? referuandā. Dat
ozdinatiōez nřazǝtra retentiões predicta fa inregno vale in villa vallis traiguere.xij.lt
ctam per dictuz dim regem lacobá auú ním mady annodní. Abccxcviij. Abandamus
nullú impoſterű prejudiciú gñereť. Volétes igitur vniuerfis & fingulis officialib? & fubdi
acfirmiter ftatuentes q quicüqs otra þmõi tis nŕis pñtibus z futuris quatenus bmōire
ozdinationé nŕam aufu temerarioprozumpe parationé z côtenta in litera preinferta obf
feu uenireprefumpferit iram z indignatio, uent z faciat inutolabitr obferuari шurtaſuf
nem nram &penaz quingentor mozabatino ferieme tenozë.Incuius rei teftmoniú pñtez
rum aurí não erario aplicandozú fe nouerit cartam nram fieri iuffimus nãopendenti fi
abfqz remedio incurfurü.Inungentes firmi gillo múitā. Dat barchiñ.v.die octobř..
terimandantes tenoze preſenti iufticie va anat on. AD.ccclxviij.regniqz nři.xrKUIJ . ⠀
leñvel eius locúten o noie z pro partenfaex
Tnullus farracenus poffit ar
bigat recipiat pena predictaz quingentor
ma Offerre:fallit in caib? ibi except).CXIX
mozabat a quocüqz vel quibufcunqs contra
Hmōi ordinationé nŕam facientibus totiens Etrus bei gra rex aragonů valen
quotiens otra iam dictam ordinatiōez nřam rc.Untuerfis & fingulis officialib9
Feceruntvt eft dictu. ADandam? infuper pro
nfis eorüqz locat preſentib? % fus
curatozi regni valeñ vel eius locūten pité Ituris ad quos pites peruenerint
ozdinatōez nřaz faciédo teneri z Fuari in pé faluté zdilect. Expofitú eft nobis pro parte
dat dicto iufticie valen vel ei? locúten tam ſu ciuitatū & villa regaliú regni valen in curia
per predictis ſeruādis fuper exactõe pene generali quaz incolis dicti regni in villa fcti
predicteficontigerit /auxiliü confiliú ziuya mathei celebram? eo qefarraceni hitantes
men quandocus ab ipfo iufticia vel eius lo An dictoregno valen cum armis incedut ipfi
cumt inde fuerit requifit? Dzeterea ordina farracem inducútur nõnum ad crimina pe
mus & fi proparte habétiú caftra alchareas petrandu. Quapropter ad fupplicationedi
bereditates & alias poffeffiones fub cequia fu ctibrachij hijs prouidere volentes : buiusfe
pradicta ppofitú fuerit o prefens ordinatio rie puidemus nullus farracenus in dicto
nra factafuerit in cox dẫnuz & preiudiciü ex regno deceto arma defferre prefumat nifiin
eoquia tépore quo ciuitas valen erat farra?
cafu quofequat vel comittatur fuuz dñmvel
cenor dicte fuperpofitiones feu sobrepoftes aiufdé dni bawulu aut poratozē.Siquis aut
erantiam reffe cófueuerantfup argamacijs dictozũ farracenozü ötrahanc nŕam puifio
fupradictis vel etiam citra antiquis tépozi/ nezfacere prefumpferit armaq tulerit abfq
b9:ac etiá fi ex aduerfo propofitú fueritpter aliquafpe venieamittat. Quare vobis r ve
nentes dicta molendina z per habentes alca fruz fingulis dicimus emādam? quatenus
reas zalías poffeffiones adicto tépoze farra bmoinfam prouifionem inuiolabiliter obfer
cenozu citraformam operis et ftatus ipfius uetis. Dat in villaſancti mathei ſub noftro
cequie in profunditate feu latitudine vel als figillo fecreto.rr.die febzdarij.anno anatomi
fuerit inuenta in eozum preiudiciú atą dam B.ccclxx.B.de palou.
Poziuilegia
Depetrus dei gra rex aragonus Sentencia lata per dñm regez
valen tc. Eo quia in quodag er ca inter ciuitatem valeñ z villā muriveteris fu
ctibrachij vel eius fingulariü oimodam tur fas qftiones feu ptrouerfias fuiſſe
dictionè habétiuz in eifdé aliqué feu aliquos exoitas inter vniuerfitate ciuitatis valener
de aliquo comuni crimine inculpatos: obré partevna zvniuerfitaté ville mureteris ex
idem brachiu ſe danificatūr preiudicatú affe alterarōnibus infert?declaratis :tandé res
mus volumus tüübemus qfi gubernatoz res zшuŕperiti ſolénes et partiú aduocati: di
nunc eft aut pro tempore fuerit extrahet alt ctifqz proceffib? ronib?vtriufqz pofitisple
quez inculpatu de crimine de collera vel dep narie z diligenterdifcuffis:die piti partibus
fenfu aut fauctoria criminis eiuſdem ab ali ad audiendú fentenciaz affignata :fniam fu/
quo loco richi bois vel militisvel alteriusdi per bús in não pfilio ferimus in húc modú.
cti brachij habetis in ipo loco merũ imperiú Ten nom dedeu nos en Dere per la grade
idea gubernator reperiet op talis inculpat9 deu reyde arago e devalen .Wifts dos proces
feudelatus non fuerit in ipõ criminedecolle fos enla cort del portant veus d gouernador
ra aut cõfenfu vel fauctoria eiufdé culpabilis enlo regne de valen, entre la vniuerfitat dela
licet talis delatus co2az ipfo gubernatore de ciutat de valen e los fingularsde aquella de
aliocrimine comuni acuſetur veldenunciek: vna part: e la vniuerfitat dela vilade murue
idem gubernator teneat̃ ißm delatűvel denú dree finglars & aqlla ola altra part actitats
ciatu omi pcedimento enantamento vel pro lobu ols als começa. L.anat.d.D.ccclxx .
ceffu ceffante remittere dño loci a quo dlatú die fabbati boza tertiap.xxij. menfis unų : e
predictuz idem extraperit gubernato::ficti feneix dins cinch dies primers vinents e pes
pfi dictú comue crimen fuerit talep q8ille remptoris:e laltre comença. Unno anatomí
delatus debeat gubernatonremitti: ipfe gu AB.ccclxx.die veneris nona menfis augufti:
alij qui pro tépoze fuerit eidéas gubernato effer en pacifica e quieta franquea e libertat
ris officio prefidebit alijfqvniuerfis & fingu de no côtribuir abla ciutat de valen en obzes
de murs ede valls o de altres contributiōs
lis officialib9 nřis preſentib9 & futuris & alijs
ad quos specter quatinus hmõi ordinatiõez fino tanfolament en cinch cents fol's per caf
ftatutu ac prouifionez nŕam ppetuoteneant cun any obzant la dita ciutat enles obresde
firmiter obferuent z côtra non vemiant nec murs e vallst non al fegons los pactesfets
Fieri autvenire permitant aliqua rõne.Incu efermats entre lo fengo? reg e la ditaciutat
Betrifecundi. CXLII
après quelodit lochde monedre fonreco uedre de cupllera ede liria elo loche territo
biat de ma e poder denemichsfermarë diet ri del puig ehabitants en aqlls.lau al fe
per llur findicho procurados en poder ol dit nyozreyde muruedre de cullera edel puiga
portant veus ofon locht: requirents paqlls fien del termedela ciutat e de côtribucio vni
effer mantenguts e deffelos en aqlla franqa uerfale doft e caualcada & aquelles:e que la
elibertat manat als turats obzerselindichs dita iuŕdictioſe exercefqua per los tufticies
dela dita ciutat ab grans penes q la ditavni dela ciutat totes les altres coſes romanents
uerfitat de mozuedree fingulars de aqlla no al fenyo: rey:declarant la dita cótribucio du
perturbaffen ne pturbar degueffen opmeter re effer entela en obres de murs evallseen a
fen enla dita poffeffio o quali . Ari mateix es tudes e dons ques facen al fenyoz reyeno en
contengut enlosdits pceffos de vniuerfitat altra manera. Rex petrus. Wiſt encara vn
dela dita ciutatde valen ala qual les dites co pces feyt per lo pcuradoz ols obrers dies.o
fes fozen notificades per partdel dit portat bres dls murs e delsvalls nous dela dita ciu
veus ofon locht ptradient per llur findicho tatlo qlbania poder fegons q dauall es ocla
pcurado: ales dites coles e aquelles dients rat oldit portat veus ofon loctiñ de exhigir
e fer nulles e affermant eller cert la dita vila edeftrenger tot çoqfos degut ales obresde
e vniuerfitatde mozuedre effer ſubiectes e ſo Isdits murs evalls lo qual proces comença.
timefes per llur propri delicte o culpa alavní Mouerint vniuerfi nos egidius fanxesde
uerfitatdela dita ciutat e effer de terme e en monte albo rc.e feneix retechvers fi per fala
terme e cōtributio general e vniuerfale de iu rifea.vij.liures : enlo qual pces entre les al
Dila redictio civil e criminal de aquella ciutat per tres cofes es cõtengut en acabament a com
cto coceffio per nos a ella feta enegant los dits la vniuerfitatdela vila 8 mowedree losfin
10
pactes decontributio de.D.fol's per cafcun gularsde aqlla no bagueffen dada paciencia
le any efferfets entre nos e la dita ciutat.E nos que en aqllavila fos pofada impoficio 8.xij.
18 iatlia qn foffem inftats e fupplicats perlos diners per caffiçde forment e.vj. diners per
M bomens dela dita vila q los dits pactes fe fa cafiçde tot altre blat la ql los iuratse pho
ũ. effen allo no hauer atozgat:e polat qu agues mens dla dita ciutat hauien ordenada aobs
Ide Fem atorgat no poguere p allo hauer aldiet dles obres dls ditsmurs evalls ari quefos
cef Dela ciutat preiudicat:e afermat aqlla ciutat pofada e leuada enla dita ciutat e en tots los
dot rio tanfolament bauer diet de propietat enla lochs & llur cōtribucio:lo procurado: dls dí
ela dita contribucio ans encara de poffeffio o'q ts obzers api per poder a ell donat per aqlls
be fifermadediet en poder del dit portant veus obzers per llur offici com encara per poder a
ve ofon loct requirent aqllq aquella vniuerfi aqlls obzers per lo dit potāt veus ofon loc
ats tatde valen mantengues e defenes enladita tindonat en exhigir e deltrenger tot ço a fos
Arr: poffeffio e diet deladita contribucio e fabes dgut als dits obiers: enlo al poder los dits
1 :0 manamēts penals ala dita vniuerfitat e fin obzers lodit procurado: fubrogaren penyo
epe gularsdeladita vila q en aqlla poffeffio no p rant bestiar o homens de mozuedre:del qual
com turbaffen la dita ciutat fegons aquestes co eo dos cans quieren a guarda öl dit beftiar
ulhi: fes e altres pus largament fon enlos dits p leuades totes meffions que per aqlles penyo
e: ceffos côtégudes.Uift encara e ates & enlos resfecöuench o fer fe agueren .ij. D.dccc.
eses dits proceffos es inſertada vna carta nŕa ab dosfol's. Uift encara e ates que nos ſtants
rfitat nfabullade plom en pendet fagellada bada enla ciutatde valen nos fon moltes vegua/
entsli en valeñ a nou dies de maig del any dela na des fupplicat p part ols iurats dla dita ciu
vertat tiuitat de nfe fenyo2.MB.ccc.lxiiij.enla qlen tat q com la vniuerfitat dla dita vila hagues
obers tre les altres cofes es côtenguda la claufula mes moltesde vegnades en dupte artenles
feguent.Item q vos fenyor donetsp tots ciutats de barchiñ.de totoſa com enla dita
utios
percal temps ala vniuerfitat devalen e habitants e ciutat de valen e ari denant nos com denant
090 habitados en aquella ae dins terme e cōtri nŕe primogenit lo priuilegi per nos ala dita
bucio vniuerfalefots iurdictio ciuil e crimis ciutat atorguat la claufula del qual damunt
asfict
nal dela dita ciutat les viles e termés de mur
Citat escontenguda e comença . Item que
privilegia
´as fenyo?donets per toſtéps rc. nos play dni: z túc voluit expreffe o inter alias villas
~es aqll dubte declarar e fobre la cōtradic non poffet alienari dari & concedi dicta villa
tinq la dita vila de muruedre fa ſobze obfers muriveters: fz in alijs fuit neceffe fieri ad cer
usciodel dit priuilegiimpoſant ala vniuerfis tuz tépus cum cōfenfu tn totius curiegene
tate fingulars de aqlla vila fcilenci pdurable ralis: punlegiü fuit cöfirmatú in curta ge
erefnomenys car la vniuerfitat de ağlla vila nerali tertio idus шunij.Anno dñt. Ab.cccxl .
bagues fetes repenyores dehitadors enladi Cum ergodñs rex habés tuŕdictioné et con
ta ciutat aridebens mobles com de fehents firmationé iufticiéville muriueteris illam iu
muntants a molt maio: quantitat q no eren rifdictione alienauit donado cocedendo ciui
les penyores fetes per lo procurardo delsdi tatt valen vel iufticie eius criminali in poffe
ts obrers nos plagues deferretre e reftitu cuius iufticia ville muriveteris electus habz
bir aqlles repenyores fetes als homens dey turare rexercere iuredictione tanc locuten
la vita ciutat ari com no ogudamët e iniufta dicte iufticie valeñ criminalis eo caſu qui cōst
fetes.Eencaraviſt e ates á com lo ſindích ♂ firmat turdictionē dare videtur vt in auct.
la vinuerfitatdela dita vila affermas q les pe de.defenfo.ciui.§. iufiurandū prebens.cum .
nyozes fetes per lo paurado: dels dits obrers glo.excöfirmatõevidetur.quo cafu non pot
foffen ftades fetes cotra inhibicio per nŕes le negari alienatöez effe factadicte iurditionis
tres feta e fens fadigua o biet e en altra ma acozona regia in ciuitate valen . Scdo quia
nera iniuftament e percofeguet afermas les quantú ad iufdictõez dicta alienatio eft con
ditespenyozes effer tuftament fetes nos fup trafor per quez quelz vniuerfitas villarum
phica que les dites penyores fetes als homes hét electione iufticie ville iufticia vocak tuſti™
`
muruedrelos foffe reftituhides efobre les cia fingularis loci z non locúteñ alterius ciui ”
repenyoresfe fabes ço q de iufticia requefes tatis vel ville: z cöfirmatio ptinet per forum
Liftencara e ates q les dites parts ab llurs dño regivel eius baiulo vt in fons.Zertiono
aduocats foren per ladita rabo moltes ve potuit cōcedereterminos cōtributiones mu
z
gades denat nře côfell aquells aduocats al rozum domom dicte ciuitati: quiavt fugius
7
legants del dret de llurs parts e finalment la coceffum eft pdictú priuilegiu rex nopotuit
%
part 8 muruedre en feritdona les allegacios wurdictões aliqua alienare in totuvl' in parte
feguents. Allegationes vniuerfitatis partis ergonecterritoú cú fint conexa tritožű et
muriueteris in caufa que ducitur ptră ciui turdictio na turdictio adheret tritorio vt.ff.
in iufdictõe cötributõe t terminis dicteville phibita alienatiõe alterius rei phibetur eig
fit nulla rõmbus z turib9fequétib9, Primo partis alienatio.C.de rebus alie.non.alie.l.
quia clariffime apparet per privilegiü gené fi.et.ext.de reb9 ecclie.non.alie.c.nulli.qua
raleoni regis nunc regnantis facto in curijs eft cadez ratiobe toto ad totü que eft de par
generalib⁹valefi.xvij.kk's octobris anno di te ad partem vt.ff.de rei.vendi.l.quedetota
D.ccc.xxxvj.turamento dictioni regisval hoc expreffe dicit dictü priuilegiui generale
dñs rex aliquasvi
latuz:in quo cötinetur gons prohibes in totú vel in partēfieri alienatõez
last caftra regni valen in totu vel in partez zetiam pignoris obligationé : & per predicta
quocüqs iure modo vel caufa.non poffz alie apparet onus cötributionis non poffe impo
nareimpignorare obligare infeudare diuide ni ville muriveteris cum fit eadez ratio vt in
redare mediate vel inmediate imppetuŭ vel iuŕdictione z territorio dictú eft. Et quia cō
ad tempus: fi faceret op coceffio alienatio tributio maxime murozü fieri debet pzovalo
effet nulla :ymmo o fortius eftpoffz refiftie rebono immobiliú quealiquis poffidet in
abfq's caufe cognitiõe rɔ̃ quofcüqz officiales fra terminos alicuius ciuitatis vel loc vt er
perviam armor abfqz aliqua punitiõe:muſi preffe dicit lex offis prouinciarum. C.de ope
pro euidenti vtilitate vel neceffitate vrgenti pu.ibi.territoria ciuiuz.tc: fi ergo territoni
prodefentione regnop z terrarú oñi regis vt nonpotuerit alienare ergo per cófequens ius
p2o expugnatiõe feu deffenſione hoftiü eiuſdë côtributionis in ciuitatem valen tranſferre.
Petri fecundi. CLXIII
Quartohoſté & caualcată minus potuit ci fitas recuperat iuf belli recuperet priſtinas
P
uitaticoncedere alienarecum fit ius regae libertates et priuilegia vt no.in auct.de.be/
le per rationes fundamenta dicti priuilegij re.tfalci.in pri.et ibi no.vel pōt dici ex facto
generalis phibētis regalias poteftates alie dictevniuerfitatis muriueteris non pōt vní
nari zaliasrationes fuperius allegatas: uerfitas regni cui dictú privilegiuz eft concef
Forci eft dicit expreffe hoftes vel caualcatas fum amiteredictumprivilegium:cum ex deli
ergo zalienare iuŕdictionem & merű impiuz ctovnius nodebet alius piegrauari et pena
uum dni alfonsi delŕis impetratis contra fo et per conſegns ea recuperata retinuit liber
rum quitquid fit per dim regem vel eius offi tates et priuilegia vt iuribus deſuper allega
ciales contra fotos aut priuilegia non tenet: tis:etita fuit pluries iudicatum taz in curia
imo vius in contrarium non dicitur vfus fz gubernatonis extra. CWift encara e ates
potius abufus et four pauilegia in fuarema que la part dela dita ciutat deffus dita repli
neant firmitate.zeterea fundamentü pris cant contra lesdites rahons e allegaciós al
cipale dicti priuilegij generalis exiftit qqlz lega aqlles noprocehir de fur ni de bõa rabo
villa & vniuerfitas potius gaudeat inmedia per oues rabons.La primera com per cócef
ta fubiectione z dominio dni regis alteri⁹ fio del dit priuilegi noes vift effer feta algúa
cuiuſcücß & inhoc vertitur magna vtilitas ? alienacioo feparacio dla cozona:car aquells
intereffe tam dõi regis & ipfag vniuerfitatū diets &ſuperiontat ha huy enla ditavila que
Etperconfequens toti?rei publice regni va bauien ans dela coceffiodel dit priuilegi.Ža
len.Idcircovoluit dictum privilegiü qozdí fegona car lo dit prinlegi fő atorgat en téps
natioalienatio in oppofitum fierinon poffz qla dita vila de mozuedre era pauada de to
abfqz cofenfu totius curiegeneralis: quia q tsfospamlegis ediets pço com fe eraliura
oms tangit ab omibus eft coprobandü.C. da al dit rey & caftella publich enemichnŕe e
aucte.pftan.l.claru.cum concordancijsfuis enfa fenyoria hauia ftat per moltde temps .
Mecobftat o exaduerfo allegato dictus lo Lift encara boit eentes en née confell tot ço
cus dederit le régi caftelle & percöfequés.nō queles dites parts de paraula e en fcritoire j
recuperabat dictus locus paſtina libertatez allegar e produbir volgueren:dia pſent a daz
cum poftliminio careat zc.vt.l.poftlimio.ff. fentenciafobre les dites cofes de manament
be cap.z.poft re.Negatur nam dicta lex hết nie affignat:haut per nos acot moltesvega
locuinfingulari perfona vel in perfonis non des entre losdoctorsfauisde nře confell: los
facientibus vniuerfitatë:nam cũ vniuerfitas
fants quatre euangelis de deu dauāt nos po
capitur priftinas recuperat libertates epis fats elo nom feu bumilment appllat perçoğ
uilegia vt.not.per.glo.et iacobuz de beluis i dela faz fua nře iubi proceherqua : e los nřes
auce dehere..falc.circa pi.in glo.fuperver vulls vegen egualtat . Ennom delpare e del
bo antiquamr ibidem p dictú iacobũ în ter fill e del fant fpit diffinitiua fentencia en fcrit
cía oppo, cum res feu bona non delinquant donam fots la forma feguent. Atenents que
S3 quires poffident vt in auct.6 mada.pn. per lo dit priuilegip nos ala dita ciutat atoz
in .. opportet aut.colla.iij.nec obftat fidica gat la claufula del al damunt esinfertaecos
tur ex delictovniuerfitas amifit priuilegiú mença.Item que vosdonets fenyO2 TC : NOS
qidictú priuilegiuz fuit conceffum loco. Un potdir iuftament alguna alienaciodeшurdic
de cuz fit reale non potuit amitti per factuz cio nede altres cofes nefeparaciode nfa co
habitantiuz in eodem cum res nōdelinquất rona per nos effer feta:car la dita vila 8 mur
fed perfone vtin auct.deman.prin.§.ō3.aut. uedre api roma de nŕa cozona e fenpona li es
col.iij. vľpotdici o hec heret locum in fingu de terme o dins terme o de cōtribučio z de iu
lari perſona fz non in vniuerfitate cũ vniuer rifdictíodela dita ciutat com fino erade ters
Brunilegia
dela ditavila & muruedre coq a nos plagues fecit per quoddā publicũ inftrumentü factú
fuftamét eleguda/e fens fer tota aqlla vila valen.xxi.die marciano pdicto. AD.ccclxxé
no contrastants alguns priuilegis oimmuni fubfignatú per bartholomeŭ de vilalba no
tats a aqlla vila atorgats ans ques liuras es tariu:et proptedicte ville muriueteris petro
metes en poder dl dit rey 8 caftella enemich vitalis findicoville eiufdem de quo findicatu
nke.Berçoatefes aquelles rabons e altres fidem fecit per quodda aliud publicú inftŕm
q tuftamét podéedené moure cozatgede tot factum indicta villa muriueteris.viij.dieas
bon puncepdietament iuriant pronunciam e prilis anno codé fubfignatus per iobané pe
declaram lo dit priuilegi per nos aladita ciu, tri de monteacuto notarum ac prefentib?ve
tat atorgat valer etenir de fur ebona rabo e nerabili in popatre romeo epo ilerde/nobi
aquelldeure pertoſtepmis eër per la dita vní li raymundo alamāni de ciruilione raymun
uerfitat e fingularsdela dita vila de murue/ do de vílanoua camerlengo ziacobo defaro
dreobfuat : een obferuar aquell priuilegi la militibus ac bertrando de valle legú doctore
partdela vniuerfitat dla dita vila condenaz cöfiliarijs dicti dni regis: pluribus alijs ad
nocontraftants les rabons contradictions becpro teftib9vocatis. Sz eft verum &duz
e allegacions per la part dela dita vila en co dicta fentencia videlz vltima claufula q incis
trari fetes:les quals declaram no procehir 8. pit femblantmet pronuncia rc:per medictuz
fur nebona rabo : e fobre aqlles la part deia fecretariúlegeret dictus raymundus tolfani
dita vila o muruedre vniuerfitat e fingulars juratus valen dixit o fructus recepti perho
de aquella failencipdurableimpofam.Axi mines muriueteris er poffeffiõibus hominu
mateix pronunciam e declaram que les dites valen in termino murieter) ſituats erantre
penyores plo procurado? Öls dits obres als ftituendi hominibus valen fimul cum dictis
homensde muruedre fetes fiftan o fino ftan pignoribus & fupplicauit o dñs rexficdecla
ò la veraftimacio de aquelles los fien reftitu rareperdictam fenteciaz dignarek:et dictus
bides retegut vers lodit procurado: ço que dis rexfeu iacobusdefaro miles pfiliarius
Plany paffat fe pertany de pagar ala vniuer dictioniregis ibidé preſens qui de mandato
fitate fingulars dela dita vila enles obres dis dictioni regis pdictăſentencia ozdinauerat
dits murs e valls: een retre les dites penyos et ante prolatione dictefentécie verbo in plo
res enladita manera la part dela dita vniuez nam eiufdé dni regis retulerat in effectu que
fitat de valen e los dits obers ellur procura ftiones teafuper quibus dicta fentencia fer
dor codenam.CSemblantmēt pronunciam rebatur pro dictodño rege dixit odñs rex p
esclaram qla vniuerfitat e fingularsdeladi dictă reftitutione dictoz fructuú deberefies
penyores ari debens mobles com febēts per declaratio ipfi fentecie adderet. Undedicta
ells fetes als habitadors dela ciutat o valen raymund? bacdeclaratione content9 requifi
een reftituhir aquelles o la vera extumacio 8 uit ipfam declaratione hic cōtinuari et infert
aqlles qui no cftaran a aqlls aqui foren fetes rinde ac de omnib? pmiffis idé raymundor
la part dela vniuerfitat de muruedre conde dictus ſindic? valeñ pecicrüt e requifiuerunt
nam.Zata fuit hec fentencia p dictú dūm Etvtiq dñs rex madauit eis et dicte ciuita
regez & publicata de ipfi? mandato p meber tivalen fieripublicu inftrz in teftimoniü ret
nardum debonaftre eius fecretarium nota gefte.Prefentib? dicto ſindico muriveteris
dicti dni regis.xxxvi.m ciuitatevaleñ ui aula ciuitatis inftanciam fuit factuz depmiflisp
Betrifecundi. CXLIIII
punirip multaçaffum non obftante o fuerit tioné ad vos tnō ad dictos alcaldos decerni
be iurifdictione alcaldor fecce. CXXII muspertinere.Nec minus dictos monetari
minali & muftaçaffo ciuitat) valen fcala erecta:q: illo měte deliberata nofcit effe
qui nuncfunt cerut protépoze vel factuz corrigatis vos dict9 iuſticia prout fa
cozu locatenent falutemizdilectione:propte cti enomutas duxerit requirendaz.Et nihil.
dilectox et fideliü nŕozuz iuratox &probozú ominusſi in alijs cafibus ad officium alcal
P
bominü dicte ciuitatis fuitqrelofe expoitum dozum ptinentibus dicti monetarij delinque
coram nobis: monetarij dicte ciuitatis feu rint & alcaldi monetarie illos neclexerit corri
gere punire:vl'etia fi ipfi alcaldi fuerintde
àpriuilegijs p nos indultis nŕis monetaris
officio monetarie vtentibus gaudere nitū, linquentes volumus ? mandam? atqz comit
tur /fic calozet fauore ipfox priuilegior ine timus baiulo generali regni valeño eos cō,
frenate ac laxat) abenis ad illicita z enoria digna aiaduerfiõe puniat et caftiger:talt o
prouocane & preſumut extendere manus fuas dictozu alcaldozú defidia et incuria ipius ba
7
nifiper nos congrum adhiberet remedium iuli generalis diligencia ſuppleaf. Dat bar
poffent in dicta ciuitate grauia fcandala cue chin.rv.die feptébris anno anať dni.MD.ccc
nire. Continebat en dictoz iurator qrelofa lxxij.
expofitio/o inter ceteras abufionesdictomi 2 guidatica deferentibus vi
monetarion repertü eſt diebus nõ longe pre
ctualia conceffa non cöprehendant llos à in
teritis o dicti monetarý armati z cum ſcala
eifdé dolú feu fraudé cómiferint. CXXII
erecta incedebat p ciuitaté ipfaz de nocte nit
tentes domu cuiufdam vidue violéter intra Etrus di grarex aragonú valen
g recc.Cum nonnulli texto:es à fe dicunt mo rcdilect et fidelib9 gubernatozi
9 netarios delinārint in officio textozie et mus iufticis iuratis ceterifqs officialt
CO Ftaçaffus vellet illos punire put ad ipfi9 offi b9nŕis ciuitatis zregni valeñco
at ciuz expectare dinofcit/ptedêtes le foze exép rumą locatenentib9 prefentib9 z futuris ad
To tos a fozo et iurifdictione ipfi9 moſtaçaffij et quos prefentes puenerint & pertineant infra
Be be foro alcaldor monetarie a delictoper eos fcripta falutem zdilectionë. Recolimus nos
2# comiffo in textozie officio protectiet deffenst obfauozē dictozü ciuitatis zregni per diuer
am audaciaz cohibere. Sichut? ferie puide velamine poffint gaudere guidatico fupradi
mus vobiſqz et vŕm fingulis prout ad veftrú cto:tamé cozu ppzia vtilitate inducti eozum
P fpectat feu fpectabit officiú dicim? z manda vafa ad alias pres fraudulent navigātvtim
Priuilegia
peditifeu detenti héant ibide dicta blada ero cofesfon de mal exëple e tomen en gran dan
nerarefeu dimittere intendentes y ſi alətin dela cola publica dela ciutat defuldita.Der
gatipfos portare blada feu alia victualia ad tal lo dit cöfell deliberadament e cocordat p
andeciuitaté feu regnúvalen gaudere vtiq obfuacio del dit furep tolre lovit frau een
poffintguidatico fupradicto. ¿Quãobré nos altra manera per bedela coſa publica ſtatuí
oletes predictis p nře prouifionis remediu eordena perpetualmet que baciavat totes e
>buiare: fic ſuper pdictis huius ferie puide fengles defofpitations dels nafrats asfacen
us q aliqui mercatozes patroni marinerij ofauraa fer per la cort per officio inftancia
eu quiuis aly quifemel in portãdo blada feu de partfien e baié effer fetes per aqll o aqlls
alia victualia ad dictaz ciuitaté vel regnú va cirurgians qui tendrá en cura los dits naf
Jen fraudé comiferint quouifmodo fi contin frats e aqlles defofpitacios fien e haien effer
gat al's ipfos ad eandé ciuitatévt'regnuz bla fetes franchamet fegons forma del dit fur .
dadeferrefeu nauigarenon poffint dictogui Empofi per iufta rabodefofpita qfia bada
datico vti quomodolz feu gaudere: quinimo cotra aqlloaquells cirurgians qui tendran
ab eodéguidatico Tomi beneficio ipfius fint en cura lo nafrat oper arduitat oqlitat del -
eiecti penit9 exclufi. Bandantespeandez fet oper altra qualfeuol rabo o manera fera
vobis T vnicuiqs vim de certa fciencia et ex vist ala cort à mes o altre cirugia o cirurgias
preffe quating puifionénŕaz hmõi tenaciter deten fer alguna o algunes dfofpitacions: qt
obferuetis et no otraueniatis vl' faciatis ali iufticia enlo criminal ofon locht de cordia
qua rone. Dat barchiñ.v.die marcij anno a deles parts fi auenirfen volran opozan : en
nat} dñi.AÐ.ccc.lxxvij. altramanera en diſcordia daqlles afonbon
guen o haien algun falari deles dites defoſpi nar pardo batle general del regne de valen
tacionsfots la dita pena. Aço declarat que 2 tía falut edilectio . Laltredia vos fcri
fie quant fefdeuendra cas quel dit iufticia uim enla formafeguent. En pere per la gra
haura elegir altre o altres cirurgians fegōs ciadedeu rey darago rc . All amat confeller
quedeflus es cōtengut: lo dit iufticia noha noftre moffen aznarpardo Batle general "
La ne auer deía opuxa vn mateix o vns ma del regne de valencia falur et dilectio . Da
vns ades altres a fer les dites ofofpitacios de que galera ne altra fuſta de rems no le
enlo case manera deflus dites.E que en a pas armar en alguns lochs de la gouerna/
quell mater cas lodit iufticia pura e baia a tio/fi donchs per nosabletra noftra figna,
deftrenger qualfeuol cirurgia o cirurgians dade noftra ma expreffament no li era ma
dela dita ciutat a fer les dites defofpitacios nat. Empero perque defpuys hauem entes
ab manaments penals e altres deguts de que açopozia tomar endadela ciutat ereg
ftrenyiments.Eque aço iur obferuar lo dit ne deflus dit de Valencia per coffaris mo
iufticia lo dia que fa lo fagrament acoſtu ros qdalgun temps ença entren en noſtres
mat. CTenoże prefentis ad humilem fup mars per robar edapnificar e captiuar no
plicacionem pro parte veftri dictozum iura ſtres fotſmeſos : plaù nos e volem eusato?
rozum & confilij fuper his nobis factam pre gam abla prefent quefi algu o alguns dela
infertum ftatutum tanc publicam vtilitas dita ciutat o regne de Valencia volran ar
tem dicte ciuitatis concernens et omnia et mar ohan ia armat fol que fien tals perfo/
t
fingula in eocontenta iuxta fui ferien lauda nes que paregua quenoy vã per robar axis
0
mus aprobamus ratificamus et confirma com de molts fes ideuengut de poch temps
tionis noftre prefidio robozamus . Aban/ ença : mas p dampnificar enemichs nostres
dantes per eandem de certa ſciencia et exø erobado's pupats dar a aquells aytals li
preſſe gubernatori actufticie i criminali va cenciade armar galeres o altres vexells de
lencie ceterifqs officialibus et fubditis no rems per entrar en cos . Keebzets empero
ftris ad quos spectet z dictorum officialiuz dels patrons comits e foraconits de aque
locatenentibus prefentibus et futurisqua lles galeres e vexells bones feguretats ab
tenus ftatutum preinſertü iuxta fuiplemo bones fermances e fegures que no dampni
a
rem feriem et confirmationem noftram bu facaran los mozos fotsmesos di reyde gra
huiufmodi obferuent et obferuari faciant nada/ne del folda de babiloma ne paffaran
O
irrefragabiliter z contra non veniant qua della tripol de barberia/ne prã en fcruey ne
9
uis caula . In cuius rei teftimoniumhanc defferuey de papa de roma ne de papadam
fieri et figillo noftro pendenti iuffimus cō/ ngo/nefaranvalença a renouefos ne a vene
muniri. Dat barchinone triceffimadie oc cians/ne ala regina de napols/ne a carles d
S
tobř. anno anatimitate domini.HD.ccclxx lapats/ne al reydefrança/ne al rey dangla
viij.ÏRegnią nostri.xliij . terra/ne al rey de fipze/ne al senyor de mila
T2 batulus ad inftanciam ci ne algun altre pancepo comunitat / ne dāp
nificaran a ells ne a iurs fotfmefos/ ne al/
uitatis teneatur dare licenciam armadifub
9
tres persones del mon criſtians on que fien
certis ſecuritatibus ibi ştentis.CXXVII
o ab qui nosfiaz en pau o en treua.Eguar
1pere per la gracia dedeu rey dativos que aquestes feguretats fié bones
daragode valencia/de mallozās quefi los armados no feruauë ço que haus
de cerdenya/e de cozcega e com/ ran promes a la execucio fe pupă fer baität
tede barcelōade roffello ede cer ment en lurs bens e deles fermances & þau
danya. Alamat confeller noſtre moffen az ran dades. E nos ab la pfent manam al dit
ti
Priuilegia
que la dita lexéçia darmar totavegada que tempoze fubpena centum folidorum regali
per partdeladita ciutat ne ferets requeſts um ab eopro qualibet vice qua contrari/
donets tingats e obferuets fegons forma d um fecerit exhigendorum et habendorum:
la prouifio damunt inferta. ABanants é ini qalicut feu aliquibus quicunqz fint non au
bints expreffamente de certa fciencia aldit deant vendere feudonare aut al's concede/
gouernado? que per vigoz dela dita letrade re ligna erbagium autvenationem in feu de
inibicio a ell tramesa cotra la preſent proui dicta deuefia abfqz noftra znoſtrozum ſpe
fio en resnofaça ne fer iaquefqua fi la irae ciali licentia beneplacito et cofenfu:qqpif
indignacio noftra cobeiara fquiuar. Day catores habentes in dicta deueſia adempus
da en Saragoça a.ff. dies de maigdel any uum non audeant ſub incurfu dicte pene fa
dela natiuitat o noftre fenyor AD.ccclxxxi. cerein eadem rabacias nec aliquid euellere
feu arrancare: f3 tantummodo feruiāt ſibi
Tin deuefia poffint teneri cé
defrōdibus fiue branchis lignozumfeu ar
tum capie lactantes. CXXVIII .
bozű ipfius deuefie.Adijcientes o tresvel
Etrus dei gracia rex aragonum quattuor perfone ex illis qui confueuerunt
valétie rc:fidelibus noftris baiu tenerez mittere capias lactates ad vſuz lac
loguardiano feu banneris deues tis feu pro neceffitate vel feruitio ciuitatis
fie noftre albufarie valen et alijs valencie tenere valeant in dicta deuefia libe
ad quos hoc spectet prefentibus et futuris rez impuneinter omnes centum capias la
falutem graciam. Quia in nouis ordina ctantes feu habentes lac Et quinqueircos
tionibus prouifionibus per nos factis cũ fiue cabzons: et hoc prout periuratos dicte
carta figillo mageftatis noftre pendenti mu ciuitatisdicte capze zirci dimife acdiuifi fue
nita.Dat valencie.xxij.die madij primere rint inter illos .Idcirco cum paruz prodel
troacti de et fuper nonullis capitulis expref f3 ordinationes & prouifiones fieri nifi exe
fatis in quadam ordinatione feu prouifio / cutionidebite mandarentur:dicimus & mā
ne que pracmatica factiodicebatur abolim dam9 vobis 7 vřin cuilz p20 prima e ſcūda
per nos facta per quã ex privilegijs per no iuffionib9 acde certa fcia et expreffe fubpea
Betri fecundi. CXLVI
nis in ipfis fois privilegijs & proviſionibus excedat. Si autem lis vel res ipfa inextima/
expreſſatis . Veruntamen nonnulle perfone bilis fuerit vel crit/dicta penafecunduz pers
.
interdum tacita veritate fuggeftocotrario fone ac negocij qualitatein comitat et mode
21
interdum ex importunitatez al's plura ref randa ad arbitrium iudicis exhigatur: ficq
Cripta literas & mandata contra fözü vel paí nec dictos ducentos aurcos excedere poffit.
uilegia impetrare a noſtra curia nō deſiſtüt: Sane fi aduocativel procurators confilio
in quibusvt omnino feruentur /abſolutioně id fecerit tali cafu abipius pene folutione ex
۲۱
penarum in iplis foris z priuilegijs conten/ cufetur:fz cocafu aduocatus vel procuratoz
61
tarum fi eis obediatur cominatiõelos acgra predictus ad folutionem pene ipius totaliter
ar
inozes penas nifi obediatur eiſdem talia p/ teneatur:dicte vero pene applicetur medie
curant apponi aftucijs cogitatis:indeas offi tas noftro fifco zreliqua medietas particu
nt
ciales r iudices ac partes quibus dirigütur ius intererit: fi tamen infra dece dies postą
ac
dictis cominatiombus et penis grauioribus adeius fcienciam peruenerit prefentatio vel
territi eifdem refcriptis literis et mandatis vfus feu iuuamen dicti refcripti litere vel mā
defaforatis obedire coguntur:ex quibus datidefaforamentum eiusvel coz opofuerit
fozi z priuilegia ipa ledūtur / eneruatur iufti et penam acufauerit fupradictaz:alioqui lap
cia et res publica dicte ciuitatis z regni gra/ fisdictis decem diebusad faciendum oppo
vať multimode / ac in vniuerfali et ligulari fitum vel accufationem huiufmodi nullate/
difpendia non modica patitur contra debitü nus admitatur . ¡boc infuper declarato fiue
rations. Wolentes igitur huic morbo tā no additopro equitate feruanda qfi parsdí
ciuo falubrem vt conuenit adhibere medelā : ctum defaforamentum opponens et penam
hoc irrefragabili et perpetuo noftro edicto acufans predictam fuper hoc ab intentione
ad humilis fupplicationis inftanciam veftri fua ceciderit hoc eft q fuerit declaratum dic
dilectorum et fidelium noftrozum iuratoruz tu refcriptuz litteram vel mandatum nō effe
errarijianouerij hoſtalerij dicte ciui tõis earu/co q vost pdeceffores vfii dicta
obis cum duab? Iŕis noftrisquarum adminiftratõe bacten vt pdicik 8 qbufcüqs
len.vijdie apulis . Unno anaťoñi. D qftiomb⁹ &dubijs qotte torta fuerüt fupne
xij.et alia in mōtefono fecüda die ianua gotio dictar ipofitionu cognofcere e cas ac
rij anno proxime preterito date fuerüt :volut ca decidere pluciftis fumarie deplano mu
mus mandauim & dictú hoſtaleriú pmite doc bbo roi appllatõe remota.Ideovolús
retis vtiiam dicto curritorie officio puifiõe vobifqz dicimus e mandam? quat predictis
cunc .Unde că dictü ſtatutü z ozdinatio at mibacdubijo que hacten? ſuſcitate fufcita
deátur : & in ipa ciuitate alongo citra tépoze niatis e deducatis ad executões illisvýjs mo
toxr pboжum hoim quor tenemur como garú € immoztaliú litium que nutriri poffent
ditatib9 dare locuz:huius ferie cöfirmantes pptea tot parcat laboubt expenis/fic pros
laudantes ac approbantesvobis dicimus et velimus fieri cöpleri. Inhibetes expflè qui
mandamus expreffe acde certa fciétia quat. bufuis plonis quib? dicte comiffiones facte
fuerüt quat in dicto cafu eis nõ vtank nec fe
non obftätib? litteris feu puifionib9 per dic
tú ferrarini tanoueri feu quofuis aliosa no aliquat intromittat . Datbarchiñ.vij.dié
bis obtentisfeu impofteruz obtinendis : ās febioary..anat dñí.ØD.ccclxviij.
tenoze preſentiũ reuocamus :dictā ozdinatio
Quels bens deles repenedides
nem & ftatutü iubeatis & faciatis in oibus et
mounts enla dita caſa ab teſtament o ab in
ab oibus obferuari . Etfiforfam ab aliquo
feu aliquibus aliqua puifio a nña curía con teftat fien e puingué ala dita cafa.3téquede
tingeret emanari:illam ex nunc pro tunc des totes les affions q fera entre lesditesbones
cernimus effe nulla eidez tanc furrepticie e altres qlfeuol pfones fia conexedor lobarle
contra vel pieter i nteznim obtenteno de general:é o altres graciesen fauoz bela dita
cafa atorgades. CXVII.
bere pareri feu in aliquo obediri : et fi in illa
deprefenti mandato z cöfirmatõe dicti ftatu spetrusdel gfarex aragoni
tiſpecialis mencio haberet. Dat valeh ſub valen cc: Uttédentes pro pte mu
Etrusdei grarex aragonů valch tidib9 fauozabitr locú dare cafes laudare ap
niftratoub impofitionú que erbi nos mozebenigni regis vifis plene recogni
guntur eleuant in regno valen et tis captis ipis ordinatões totenta in eildez
impofter exbigenfleuabunt falutë zdilect captis:voletes ordinatõib, ipis tanc neces
farijs dite domui affetire de nka folita clemé
Iz nos & inclit, infans iohanes cariffim ? pri
mogenit? & generalis gubernator nr dur ge cia laudauimus approbauim³ ac ɔceffimus
runde &comes ceruarie fecerim aliquas co put clare patet in refponfionib⁹p nos fact
miffiones aliquib9 pfonis regni valen vt cog in fine cuiufly captor ipor quor Fies dinof
repal magníficécia los regidors e regidores losregidors eregidores dla dita caſa puren
erotes altres dones dela cala deles dones d
corregir e caftigar dins aquella totes e fen/
penitencia dela ciutat de valen i preuerécia gles dones dela dita cafa desobedientsede
denřesenyor deufia merce voftra Tempozde a foneftes en paraules o obzes:ari per afflictio
tozgar/loar/aprouar/e cöfermar les ordina devida en på en aygua com per encarceramé
scions fetes per losdits regidors regidores e ts o prefons dins la dita cala com per altres
bonesde penitencia a beprofit e conferuacio maneres a bon arbitre e conexença dels dits
*dela dita cafa fegons que fon contengudes e regidos e regidores. Clau al fenyor rey
Cordenades enlos capítols feguents . Item fuppliquen los dits regidors eregi
Cizimerament ozdené los regidos e regi dores e donesdeladita cafa que per tolre ve
dores etotes les altres dones dela cafa deles pacio dans emeffionsdela dita cafa e deles
Donesde penitencia dela ciutat de valeñi que bonesde aquella fia pervos fenyoz fetagene
→fi alcunadonadeles dela dita caſa ſtant alli ral comiffio a vna bona perfona dela ciutat
moreha alains bensq tots aquells qualse de valenſobre totes e fengles gftios pleytse
quants quefien fis volmobles fis vol feents contrafts quifien o fpen effer entre les dites
romaguen ala dita caſa en manera qen teſta bones equalfeuol de aqlles de vna parte äly
ment oaltradarrera volentat nols puſcale feuol plones dela part altra api en demanan
rar aalcuna altraperfona o locheclefiaftich com en defené remoguts daquen tots altres
ofeglar. Blau al fenyor rey:les dites do jutges ordinaris delegats e fubdelegats: eq
nes emperoftants legues e fots la tuŕdictio enles dites äftions cotrafts epleyts fia pro
feglar e no en altra manera: ans vol á en cas cebit breument fummaria ede paraula fens
que fien ofollen per auantdela iuŕdictio ec/ fcrits alméys folemnials.CBlau al senyor
•lefiaftica quel dit capitol vaja per denegat. rey que lobatle general del regnedevalencia
Item oidenen que alguna deles dites do qui ara es e per teps fera conegua fegōs for
nes nogos o prefumeſca amagadamét de nit madel precedent capitol de totes les dites q
odedía per terrats o per parets abenginy o ftions ari que daquiauant non pura conexer
en altra manera exir los limits o claufura de altre iutge.Eaçofa lofenyoz rey en fauo:
la dita cafa:e fi contrafara e poza effer atro/ la dita cafa ecar es cofa piadofaper quepor
bada dins la ciutat deffus dita que fia prefa e difpenfar que axis faça . Abandamus itaq
•co:reguala vila ab açots e fia exellada ptots tenore prefentis carte atc priuilegij nři fir
temps dla dita ciutat.Clau al fenyõzrey miter cunctis tépoub9 velituri gubernator
CItem fi alguna dona haura ſtat enladită generali regno terraruniaru cufqzvicer
cafaper vn any oper mes e de tot en tot vol gerenti in regno valen ceterifqs officialib? et
ra partir del feruey de deu e exir dela dita cas Jubditis nŕis pūtibus futuris quat ordina
fa que aytal no gošo prefumeca ſtar ohabis tiones & capitula antedictafeu cotenta in eis
tar enla bita ciutattomant enlo peccat pu iuxta prouifionez per nos in fine cuiuflz cox
blicaméto amagada:car no feria als finofer facta teneant firmiter zobferuent teneriat
efcarneiniuria a noftre fenyoz deu e aladita obferuari faciant incöcuffe et non cötrauent
ciutat e tolre deuocio dela dita cafa:e fi con ant nec aliquemtrauenire permittant aliq
trafara que foftenga ladita penade açotse rōne. Aban damus preterea baiulo generali
be epilt. Blau al fenyor rey. 45 CItem regni eiuſdez qui nunc eft zerit pro tépozevt
q los regidors e regidores dela dita cala quí de caufis & queftioib? motis & mouédis inter
pen
fon oper teps feran puren encercar e ferp mulieres rectozes tamdictos pñtes et futu
dre lesdones deladita cafafaents contra les ros acdomuz predictam exparte vna & alias
cofes cõtengudes enlos precedents dosca/ qualcuno plonas ex altera quacüc rōne vľ
pitols e tomar aquelles enla dita cafa fi atu cácognofcat eafqz finedebito terminet foz/
rar hivolran : en altra manera puxen metre ma capitulorú predictor in oibus et per oia
aquelles en poder e ma dela cost per quefia obferuata:quonía nos per hanc eandé vices
feta iufticia fegons forma dels dits dos capi nrasfibifup hijs plenarieducimus comiten
tols. CIBlau al fenyozreg. CItem q das. Incius rei teftimoniü hanc cartā z pu
Tún
33
Priuilegia
9
i quiafacte fuerintfuperpofitiones feu fobae
uilegiünim fieriiuffimus efigillo mageſtati
nře appéditio comuniri. Dat valen.vij.die poftes fuper opere argamaciarum dictece/
nŕi xxxiiij. Ø.de palou. batur et aqua exiguiore facta dictis molendi
nis & hereditatib9 fubtus ipa molendina fie
Tcequia de muncada non va
bat pieiudiciü atqdānuz:ita &fup hocmul
leat in profundio:e3 actu vel maiori amplitu
totiens fufficiente aquaz berenon poterant
dine deduci . CXVIII.
ad molendú zadrigandi : zo etiaz predicte
Os petrusdei gra rex aragonuz fuprapofte facte fuerant cotra forma operis
valen c.20parteveftriшurato antiquitus ſtatută a ştra retentiõem quam
ruze pbox boim ciuitatis valen ons rex iacob? care memorie áuus nofter fe
niali palacij noftribarchiñ recondito : acpie illop strouerfijs & contentionibus obuiare:
"
ftito iuramento ad fcta de euuangelia in ca qui ppter predicta ad arma trixas fepe pce
cellaría nia per fidele nŕm iacobu taufridi le dere nitebant quos nŕa debemus tufdictiõe
guz doctozē nuntiú vŕm aðnŕam prefentiain copeſcere: acceſſimus pfonatr'ad dictú locuz
deftinatü q lram predicta cafu fortuito ami zvifo açutopredicte cêquie z vifis etiam fu
•
fiftis:ipani literaz adicto regiſtro put in eo prapofitis factis fup antiquis argamacis ſu
fcripta eft et regiftrata reparari fumi feciz pradictis deliberato cófilioduximustaliter
mus in hunc modú. Jacobus beigrarer ordinanduo quitquid pofitü eft fuper arga
aragonum valeñ rc.Fidelib9 fins bernardo macis antiquis remoueat & demoliatur oino
defpelucis baiulo regni valen generali z guil cum predicta videantur facta fuiffe in pretu
lermode iafero iudici curtenfe faluté z graz diciú predictor tenentiú molendina piono
Significam vobis & cum materia queſtio bis ad cenfuz & tributü fubdicta cequiar ins
nis effetinter tenentes molendina nřa ad cé fra terminos ciuitatis predicter etiâ haben
fuz vel certũ tributüfub cequia de muncada tiú hereditatest poffeffiones fubtus ipa mo
que aliter vocatur cequia regalis: zinterha lendína: facta piedicta remotione T DEMO
bétes alchareas hereditates alias poffeffio litionefimil's duximus ordinandu o indicta
nes fubtus dicta molendina rõne aquefluen ceqa nichil in profunditate vel latitudine no
tis per cequiam fupradicta ex vna parte: zin ui fiat.Quapropter volumus ac vobis ber
ter babétes caftra alchareas hereditates et nardo defpelluncis baiulofupradicto ſpalit
alias poffeffiones fubcequia fupradicta ex al dicimus et mandam quat vobis prefentibs
tera. Et cum predicti tenentes molēdina ad remoueriz demoliri penitus faciatis quirqd
cefuz feu tributu z habentes alchareas here pofitü eftfuper antiquis argamacis fupradi
ditates & alias poffeffiones fubtus dicta mo ctis: non pmitatis aliquid noui fieri in p:o
lendina dicerent z afirmarent o indictace/ fundú vt depreffior fiat aqua vel in lacuž vt
Petrifecundi. CXLI
diffufa aqua depreffioz et breuior fiat in ceda nuz:q vos ambo vocatis quifuerint euoca
fupradicta cötra forma zitatutu in quo mo di fuper oibus predictis & fingulis z alijs etiä
eft:primitus tn factaremotiõe z demolitiõe quibuflz rōnibus r defenſionib? hmõi nego
fupiapofitarú predictaru:nec etiaz pmitatis ciuz tangentibus quas vtraq parsdiceret
aliquas fuperpofitiões feu fobrepoftes fiert pponere voluerint coza vobis/recipiatis te
fuper argamacis fupradictis. Retinemusti ftest alias pbatões legitimas pcedendo fis
nobis roibus tenentib? dicta molendina p per predictis fumariez de plano fine ftrepi
nobis ad certum cenfuz vel tributú ſub dicta tu z figura iudicij : zrecepts teftibus zoibus
cequia et in terminos ciuitatis predicte op fi caufis & ronibus vtriufq3 partis et negocio
contra bec queper nos funt fupius ozdināta hmōi vfqz adfniam collecto ipfuz nobis traf
appareret dicta molēdina egerent ppter mitatis fub veftri figilli munimine interclu
exficatione vel alio cafu feu rõne aqua necef fum. Inos enim deciſioné & determinatiōem
fariapredicte cequie ad molendú : &per bác dictinegocij nobis duxim9 referuanda.Dat
ozdinatiōez nřazɔtra retentiões predicta fa in regno valé in villa vallis traiguere,
.xij.lt
ctam per dictuz dñm regem lacobá auú ním mady annodñí. Abccrc vij. Bandamus
nullü impoſterú preíudiciú gñereť. Volites igitur vniuerfis & fingulis officialib9 z fubdi
acfirmiter ftatuentts & quicüq ɔtraþmõi tis nŕis pñtibus & futuris quatenus hmōire
ozdinationénŕam aufu temerario prozumpe
parationé z côtenta in litera preinferta obf
feu uenire prefumpferit iram indignatio, uent z faciat inutolabilr obferuari iuxta fui
nem nřam &penaz quingentor mozabatino ferieme tenorë .Incuius rei teftmoniú pñtez
rum aurí não erario aplicandozú fe nouerit cartam nram fiertiuffimus nropendentifi
abfqz remedio incurfurü.Inungentes firmi gillo muita. Dat barchiñ.v.die octobr..
terimandantes tenoze preſenti iufticie va anat on. AD.ccclxviij.regniqz nří.xxKUJ .
Depetrus dei gfa rex aragonuz Sentencia lata per dñm reges
valen tc. Eo quia in quodaz ex ca inter ciuitatem valeñ z villā muriveteris fu
ctibrachij vel eius fingulariü oimodam tur ſas qftiones feu ptrouerfias fuiſſe
dictioně habētiuz in eifdé aliqué feu aliquos exoitas inter vniuerfitate ciuitatis valen er
de aliquo comuni crimine inculpatos: obré parte vna z vniuerfitaté villemureteris ex
idem brachiu ſe danificatur preiudicatú affe alterarōnibus infert? declaratis :tandé res
rit z grauatū :nobiſqs humitr ſupplicauit vt cognitis pceffib, fuper þýs habitis zin não
fuper eodignaremur de condecenti remedio cofilio recenfitis:acfuper eis tam cotam nía
idea gubernato: reperiet op talis inculpat9 deu reydearago e devalen.Wifts dos proces
feudelatus non fuerit in ipõ criminede colle fos enla cort del portant veus 8 gouernadov
ra aut cõfenfu vel fauctoria eiufdé culpabilis enlo regne de valen, entre la vniuerfitat dela
licet talis delatus coraz ipfo gubernatore de ciutat de valen e los fingularsde aquella de
aliocrimine comuni acuſetur vel denunciek: vna part; e la vniuerfitat dela vilade murue
idem gubernato: teneaf ißm delatüvel denũ dree finglars d aqlla Bla altrapart actitats
ciatu omi pcedimento enantamento vel pro lo hu dls ĝls começa..anat.D.AD.ccclxx .
ceffu ceffante remittere dño loci a quo olatu diefabbatiboza tertiap.xxij. menfis unų : e
predictuz idem extraperit gubernato::fictn feneix dins cinch dies primers vinents e pes
ſidictú comúe crimen fuerit talep qð ille remptoris:e laltre comença. Unno anatoñí
delatus debeat gubernaton remitti: ipfe gu AB.ccclxx.die veneris nona menfis auguſti:
bernator eūdem delatú recuperet p manūdo efeneix ne perconfeguet no enten vendre: en
mini dicti loci z non aliuxta fornã quain et los quals proceffos entre les altres coles es
de talib9 vel fimilib9 remiffio fiert cöfueuit. effectuofament stengut a la dita vniuerfitat
Abandantes per pitem dicto gubernatozz de mozuedre e losfingulars d aqlla dients fi
alij qui protépoze fuerit eidé gubernato/ effer en pacifica e quieta franquea elibertat
ris officio prefidebit alijfqvniuerfis & fingu de no côtribuir abla ciutat de valen en obzes
lisofficialib9 nřís preſentib9 & futuris & alijs de murs ede valls o de altres contributiōs
ad quos specter quatinus hmõi ordinatiõez fino tanfolament en cinch cents fol's per caf
ftatutü ac prouifionez nřamppetuoteneant cun any obzant la dita ciutat enles obresde
firmiter obferuent z côtra non veniant nec murs e vallst non al fegons los pactes fets
fieriautvenire permitant aliqua rõne.Incu efermats entre lo ſenyo? rey e la dita ciutat
Betrifecundi. CXLII
apres queloditlochde mozedre fon reco uedre de cuyllera e de liria e lo loche territe
biat de ma e poder denemichs fermarë diet ri del puig e habitants en aqlls.lau al fes
per llur findichoprocurador en poder al dir nyo reydemuruedre de cullera e del puigq
portant veus o fon locht: requirents p aqlls fien del terme dela ciutat e de côtribucio vni
effer mantenguts edeffelos en aqlla franqa uerfale doft e caualcada & aquelles :e que la
elibertat manat als turats obzers e findichs dita iuŕdictioſe exercefqua per los iufticies
dela dita ciutat ab grans penes q ladita vni dela ciutat totes les altres coſes romanents
verfitat de mozuedreefingulars de aqlla no alfenyo: rey:declarant la dita cótribucio du
timefes per llur propri delicte o culpa alavni Inouerint vniuerfi q nos egidius fantes de
uerfitat dela dita ciutat e effer determe e en monte albo rc.e feneix retechvers fi per fala
terme e côtributio general e vniuerfalede iu rifen.vij.liures : enlo qual pces entre les al
redictio ciul e criminal de aquella ciutat per tres cofes es côtengut en acabament á com
cóceffio per nose ella feta enegant los dits la vniuerfitat dela vila 8 mowedree losfin
pactes de contributio de.D.fot's per cafcun gulars de aqlla no hagueffen dada paciencia
any effer fets entre nos e la dita ciutat.E nos que en aqllavila fos pofada impoficio 8.xij.
iatlia on foffem inftats e fupplicats per los diners per caffiç de förment e.vj. diners per
homens dela dita vila q los dits pactes fefa cafiçdetot altre blat la ĝl los iuratse pho
effen allo no hauer atoigat: e polat qu aguef mens bla dita ciutat hauien ordenada aobs
fem atozgat no poguere p allo hauer aldiet Bles obres dls dits murs e valls ari quefos
dela ciutat preiudicat: e afermat aqlla ciutat pofada e leuada enla dita ciutat e en tots los
no tanfolament bauer dzet de propietat enla lochs 6 llur cōtribucio:lo procurado: dlsdí
dita contribucio ans encara de poffeffio o q ts obersariper poder a ell donat per aqlls
fiferma de diet en poder del dit portantveus obzers per llur offici com encara per poder a
ofon loct requirent aqllq aquella vniuerſi aqlls obzers per lodit potāt veus ofon loc
tatdevalen mantengués é defenes enla dita tindonat en éxhigir e deltrenyer tot ço afos
poffeffio ediet dela dita contribucio e fabes dgut als dits obrers: enlo al poder los dits
manamēts penals ala dita vniuerfitate fin obzers lo dit procurado: fubrogaren penyo
gularsdela dita vila q en aqlla poffeffio no p rant bestiar ohomensdemozuedre.del qual
turbaffen la dita ciutat fegons q aquestes co eobos cans qui eren a guarda Ol dit beſtiar
fes e altres pus largament fon enlos dits p leuades totes meffions que per aqlles penyo
ceffos côtégudes. Wiſt encara e ates & enlos resfe couench 8 fer ſe agueren .ij.D.dccc.
dits proceños es infertada vna carta nŕa ab dosfol's. Uift encara e ates que nos ſtants
nfa bullade plom en pendet fagellada bada enla ciutatde valen nos fon moltes vegua/
en valen a noudies de maig del any dela na des fupplicat p part dls iurats dla dita ciu
tiuitat de nŕe fenyo2.MB.ccc.lxtii).enla qlen tat q com la vniuerfitat dladita vila hagues
tre les altres cofes es côtenguda la claufula mesmoltesde vegnades en dupte ari enles
feguent. Item q vos fenyordonets ptots ciutats de barchiñ.de tortola com enla dita
temps ala vniuerfitat devalen e habitants e ciutat de valen e ari denant nos com denant
habitadors en aquella a e dins terme e côtri nŕe primogenit lo priuilegi per nos ala dita
bucio vniuerfalefots turdictio ciuil e crimio ciutat atorguat la claufula del qual damunt
naldeladita ciutat les viles e termésde mur escontenguda ecomença . Item que
Briuilegia
as fenyordonets per toſtéps rc. nos play dni: z tüc voluit expreffe o inter alias villas
→es aqll dubte declarar e fobre la cōtradic non poffet alienari dari e concedi dicta villa
tinq la dita vila de muruedre fa fobre obfer muriveters: fz in alijs fuit neceffe fieri ad cer
usciodel dit priuilegi impoſant ala vniuerfis tuz tépus cum cōfenfu tn totius curiegene
tat e fingulars de aqlla vila ſcilenci pdurable ralis:q puuilegiü fuit cófirmati in curta ge
erefnomenys car la vniuerfitat de aqlla vila nerali tertio idus шnij.Anno dñt. AB.cccxl.
bagues fetes repenyores de hitados enladi Cum ergodñs rex habés tuŕdictioné et con
ta ciutat apide bens mobles com de fehents firmationé iuſticieville muriveteris illam iu
muntants a molt maioz quantitat q no eren rifdictione alienauit donado cócedendo ciut®
lespenyores fetes per lo procurardo dels di tati valen vel iufticie eius criminali in poffe
ts obzers nos plagues de fer retre e reftitu cuius iufticia ville muriueteris electushabz
bir aqlles repenyores fetes als homens de turare rexercere iuredictione tanc locuten
la dita ciutat axí com no ogudamët e iniufta dicte iufticie valen criminalis eo cafu qui co
Fetes.Eencaravit e ates q com lo ſindích 8 firmat iufdictionē dare videtur vt in auct.
la vinuerfitatdela dita vila affermas q les pe de.defenſo.ciui.§. iufiurandu prebens.cum.
nyores fetes per lo pcurado: dels dits obrers glo.excöfirmatõevidetur.quo cafu non põr
foffen ftadesfetes côtra inhibicio per nŕes le negari alienatöez effe factadicte iurditionis
tres feta e fens fadigua diet e en altra ma acozona regia in ciuitate valen. Scdo quia
nera iniuftament e percofeguet afermas les quantú ad iuŕdíctôez dicta alienatio eft con th
dites penyozes effer tuftament fetes nos fup trafor per quez quelz vniuerfitas villarum
phica que les dites penyores fetes als homes hét electione iufticie ville iufticia vocal iufti
muruedrelos foffe reftituhides efobre les ciafingularis loci z non locúten alterius ciui -
repenyoresſe fabes ço ã de iufticia requefes tatis vel ville: z cöfirmatio ptinet per forum
Lift encara e ates q les dites parts ab llurs dñoregivel eius baiulo vt in fous.Zertionō
aduocats foren per ladita rabo moltes ve potuit cōcedereterminos cōtributiones mu
gades denat nŕe côfell aquells aduocats al rozum z domozi dicte ciuitati: quiavt fupius
legants del dret de llurs parts e finalment la coceffum eft p dictú priuilegiü rex no potuit
part 8 muruedre en ſcrit dona les allegaciōsuuŕdictōez aliquâ alienare in totuvl in parte
feguents. Allegationes vniuerfitatis partis ergonecterritoú cú fint conexa tritolu et
yos
muriueteris in caufa queducitur otra cui turdictio na turdictio adheret tritorio vt.ff.
in urdictõe cötributõe t terminis dicteville phibita alienatiõe alterius rei phibetur eig
fit nulla rōmibus & iurib9fequétib9, JPrimo partis alienatio.C.de rebus alie.non.alie.l.
quia clariffime apparet per pinilegiü gené fi.et.ext.de reb9 ecclie.non.alie.c.nulli.qua
raleoniregis nunc regnantis facto in curijs eft cadez ratio be toto ad totü que eft de par
generalib⁹valeñ.xviij.liks octobús anno dñí te ad partem vt.ff.de rei.vendi.l.quedetota
Quarto hoſté & caualcatăminus potuit ci fitas recuperat шuf belli recuperet priftinas
uitaticoncedere z alienare cum fit ius regae libertates et priuilegia vt no.in auct.de.he
le per rationes fundamenta dicti priuilegij re.tfalci.in pri.et ibi no.vel põt dici ex facto
generalis phibētis regalias poteffates alie dicte vniuerfitatis muriueteris non pot vni
nari zaliasrationes fuperius allegatas: uerfitas regni cui dictú privilegiuz eft conces
Forcio eftdicit expreffe hoftes vel caualcatas fum amiteredictum priuilegium :cum exdeli
ergozalienare iuŕdictionem & merű impiuz cto vnius nō debet alius pregrauari et pena
cötributiones hoftem et caualcatam fint pe fuos debet tenere auctores vt.C.de pe.l.ſan
ter formam fuor predictor z fupra dicti pris ctimus . Et fidicat noua populatio è nouus
uilegij expreffe prohibétes alienationeziuŕdi locus vñ non vř retinere priuilegium :q? imo
ctionis cumlis 7 criminalis contributionis z idem eft locus readem villa vt.l.proponeba
alkon premiffor eft nulluz: quia ſc83 fozú no tur.ff.de iudi.l.qin rerú natura.ff. delega.i.
uum dni alfonsidelŕis impetratis contra fo et per confeqns earecuperata retinuit liber
rum quitquid fit per dim regem vel eius offi tates et priuilegia vt iuribus defuper allega
ciales contra foros aut priuilegia non tenet: tis:et ita fuit pluries iudicatum taz in curia
imovfus in contrarium non dicitur. vfus fz gubernatonis extra. CWft encara e ates-
potius abufus et four pauilegia in fua rema que la part dela dita ciutat deffus dita replie
neantfirmitate.Peterea fundamentű pzīs cant contra les dites rabons e allegaciós al
cipale dicti privilegij generalis exiftit qqlzlega aqlles no procebir de fur ni debõa rabo
villaz vniuerfitas potius gaudeat inmedia perdues rabons.La pumera com per cócef
ta fubiectione z dominio di regis alteri? fio del dit priuilegi noes vift effer feta algúa
cuiufcücs & in hoc vertitur magna vtilitas z alienacioofeparacio dla cozona:car aquells
intereffe tam dõi regis & ipfax vniuerfitatū diets &fuperiontat há þuy enladitavila que
Et perconfequens toti rei publice regni va bauien ans dela coceffio del dit priuilegi.Za
len.Idcircovoluit dictum priuilegiü qozdi fegona car lo dit priuilegi fö atorgat en téps
natio alienatio in oppofitum fieri non poffz qla dita vila de mozuedre era puada de to
abfqz cofenfu totius curie generalis : quiaq tsfospainlegis ediets pço com fe era liura
oms tangit ab omibus eſt cōprobandü.C.B da al dit reyo caftella publich enemichnŕe e
aucte.pitan.l.clarú.cum concordancijs fuis en fa fenyoria hauia ftat per molt detemps .
Mecobftat o exaduerfo allegato dictuslo Gift encara boit eentes en née confell tot ço
cus dederit le régi caftelle & percöfequés.no queles dites parts de paraula e en fcritoire
recuperabat dictus locus priſtina libertatez allegare produbir volgueren:diaplent a da?
cum poftliminio careat rc.vt.l.poftlimio.ff. fentencia sobre les dites cofes de manament
be cap.z.poft re.Regatur nam dicta lex het nãe affignat:haut per nos acoit moltesvega
locuin fingulari perfona vel in perfonis non des entre losdoctors fauisde nře confell: los
Facientibus vniuerfitaté:nam cũ vniuerfitas
fants quatre euangelis de deu dauāt nos po
capitur priftinas recuperat libertates pri fats elo nom feu bumilment appllat perçoğ
uilegia vt.not.per.glo.et iacobuz de beluis i dela faz fua nfe iubi proceberqua : elos nřes
auct be here.z.falc.circapi.inglo.fuperver vulls vegen egualtat . Ennom del pare e del
bo antiquamr ibidem pdictü iacobũ in ter fill e del fant fpit diffinitiua ſentencia en ſcrit
cía oppo.cum res ſeu bona non delinquant donam fots la forma feguent.Atenents que
S3 qui res poffident vt in auct.8 mada.pn. per lo dit priuilegi pnos ala dita ciutat ato
in.§. opportet aût.colla.iij.nec obftat fi dica gat la daufula del al damunt es inferta eco
turo ex delictovniuerfitas amifit priuilegiü mença .Frem que vos donets fenyo2 TC : NOS
qidictü privilegiuz fuit conceffum loco. An pot dir iuftament alguna alienaciodeшurdic
decuz fit reale non potuit amitti per factuz cio nede altres cofes nefeparaciode nía co
habitantiuz in eodem cum res nodelinquất ronaper nos effer feta:car la dita vila 8 mur
fed perfone vt in auct.deman.prin.§.ō3.aut. uedre ari roma de nŕa cozona e fenyouafï es
col.ii.vtpotdici o becberet locum in fingu determe odins terme ode cōtribucio z de u
lari perfona 3 non in vniuerfitate cu vniuer rifdictíodela dita ciutat com fino erade ters
Builegia
fuftamét eleguda/e fens fer tota aqlla vila : valeñ.xxi.die marcijāno pdicto. AD.ccclxxé
no contraſtants alguns priuilegis oimmuni ſubſignatú per bartholomeu de vilalba no
tats a aqlla vila atorgats ans ques liuras esJ tariú:et proptedicte ville muriveteris petro
metes en poder dl dit rey d caftella enemich vitalis findicoville eiufdem de quofindicatu
nfe.Berço atefes aquestes rahons e altres fidem fecit per quodda aliud publicü inftŕm
q tuftamét podé edené moure cozatge de tor factum indicta villa muriueteris.viij.dieas
bon puncepdietament iuriant pronunciame prilis anno codé ſubſignatücs per iohané pe
declaram lo dit priuilegi per nos aladita ciu tri de monteacuto notarium ac prefentib?ve
tat atorgat valer e tenir de fur ebona rabo e nerabili in rpopatre romco epo ilerde/nobi
aquell deure pertoſtepms eër per la dita vní li raymundo alamāni de cirшilione raymun
verfitat e fingulars dela dita vila de murue dode vílanoua camerlengo ziacobo de faro
dre obfuat : een obferuar aquell priuilegi la militibus ac bertrando de valle legúdoctoze
part dela vniuerfitat dla dita vila condenaz cōfiliarijs dicti dniregis: pluribus alijs ad
nocontraftants les rabons contradictions becpro teftib?vocatis . Sz eft verum &duz
e allegacions per la partdela dita vila en co dicta fentencia videlz vltima claufula qincis
trari fetes:les quals declaram no procehir 8. pit ſemblantmět pronuncia rc:per medictuz
fur ne bona rabo : e fobre aqlles la part deia fecretariúlegeret dictus raymundus tolfani
ditavila 8 muruedre vniuerfitat e fingulars juratus valen dixit o fructus recepti perho
de aquella failencipdurable impoſam .CDxi mines muriueteris er poffeffiõibus hominú
mateix pionunciam e declaram que les dites valen in termino muriveter) ſituats erant re
penyores plo procurado: dls dits obres als frituendi hominibus valeñ fimul cum dictis
homens de muruedre fetes fiftan o fino ftan pignoribus & fupplicauit o dñs rex fic decla
2
olaveraftimacio de aquelles los fien reftitu rare per dictam fentéciaz dignarek:et dictus
bides retégut vers lodit procurado: ço que dis rexfeu iacobusdefaro miles filiarius
Plany paffat fe pertany de pagar ala vniuer dicti dníregis ibidé preſens qui de mandato
fitate fingulars deladita vila enles obres Dis dictioniregis pdictafentencia ozdinauerat
dits murs e valls: e en retre les dites penyos, et ante prolationedictefentécie verbo in plo
res enladita manera la part dela dita vniuez nam eiufdé dni regis retulerat in effectu que
fitat de valen e los dits obzers ellur procura ftiones z eafuper quibusdictafentencia fer
dor cōdēnam.CSemblantmēt pronunciam rebatur pro dictodño rege dixit odñs rex p
edclaram qla vniuerfitat e fingulars dela di dictăreftitutionédictor fructuú debere fie
ta vila reten e fien teguts reftituhir totes les riintendebat & mādabat o fieret et ohmỗi
penyores ari debens mobles com febēts per declaratio ipfi fentécie adderek . Undedict?
ells fetes als habitados dela ciutat o valen raymund? bacdeclaratione content? requifë
een reftituhir aquelles o la vera extunacio 8 uit ipfam declarationehic côtinuari et infert
aqlles qui no cftaran a aqlls aqui foren fetes rinde ac de omnib9 pmiflis idé raymınd⁹r
la part dela vniuerfitat de muruedre conde dictus findic? valeñ pecicrüt & requifiuerunt
nam. Lata fuit hec fentencia p dictű dūm Etvtiq dñsrex madauit eis et dicte ciuita
regez & publicata deipfi9 mandato p meber tivalen fieripublicũ inftŕz in teftimoniü ret
nardum debonaftre eius fecretarium nota gefte. Prefentib9dicto ſindico muriveteris
ríum infrafcriptü die martis vicefima nona teftibus fupradictis:quare ad mādatum di
die julij anno anať dñí. Ak.ccclxxi.JRegmi cridñi regis ¿ dictozurati ac findici pdicte
dicti dñi regis.xxxvi.m ciuitatevaleń un aula ciuitatis inftanciam fuit factuz de ğmiflisp
Betri fecundi. CXLIIII
1
enspublicum inſtím me dictú fecretariuz mus expreffe ac de certa fciencia quatenus in
et notarium partidicte ciuitatis tradituz . cafu quo aliq fint aut fuerint miniftralesve
Quodfuit actum loco die z anno pfixis . lut textores aut quauis alia arte vtentes me
canica qui fe dicat monetarios et delingrint
C quicunqz artiffices feu mi feu amodo delinqnt in ipfa arte vos illos pro
niftrales delinquentes in officio fuo poffint comiffisdebite puniatis :quoniã ipſox puni
punirip muſtaçaffum non obftante o fuerit tioné ad vos tnō ad dictos alcaldos decerni
àpriuilegijs pnos indultis nŕis monetaris gere z punire:vletta fi ipfi alcaldi fuerintde
officio monetarie vtentibus gaudere nitü, linquentes volumus & mandam? atq comit
1
tur /fic caloze z fauore ipfox priuilegior ine timus baiulo generali regni valeño cos cō,
frenate ac laxat) abenis ad illicita z enoria digna aiaduerfiõe puniat et caftiger:talt o
prouocane & preſumut extendere manus fuas dictozũ alcaldozú defidia et incuria ipius ba
mifiper nos congrum adhiberet remedium iuli generalisdiligencia fuppleaf. Dat bar/
poffent in dicta ciuitate grauia fcandala cue chini.pv.die feptebris anno anat dñi. MB.ccc
1 nire. Continebat en dicto iurator qreloſa lxxij.
0 expofitio/q inter ceteras abufiones dictoru guidatica deferentibus vi
monetarion repertü eſt diebus nō longepre ctualía conceffa non cöprehendant llos in
2
teritis o dicti monetary armati z cum ſcala
$ cifdé dolu feu fraudé cómiferint. CXXIII
erecta incedebat p ciuitaté ipfaz de noctenit
3 tentes domũ cuiuſdam vidue violēter intra Etrus di grarexaragonű valeñ
d rezc .Cum nonnulli textozes à fe dicunt mo zc:dilect) et fidelib9 gubernatozi
19 netarios delinqrint in officio textozie et mus iufticijs iuratis ceterifqs officialt
CO
ftaçaffus vellet illos punire put ad ipfi9 offi b9nřis ciuitatis zregni valeñco
ciuz expectare dinofcit/ptedētes ſe foze exép rumas locatenentib9 prefentib9 futuris ad
tos a fozo et iurifdictione ipfi9 moſtaçaffij et quos prefentes puenerint & pertineant infra
10 beforo alcaldor monetarie a delictoper eos fcripta falutem dilectioné. Recolimus nos
2
/ comiffo in textozie officio protectiet deffenfi obfauozē dictozű cintatis zregni per diuer
p priuilegijs monetarior a producunt r oftez fas nŕas litteras et promfiones guidaffet af
duntur perdictos alcaldoscu furiofis vt di fecuraffe ab omnib9 criminibus ac delictis &
CLF cominationibus & proteftationibus exhi buſcüc omnes portātes blada talia victua
gédis rhendis penis in dictis priuilegis ad lia ad ciuitaté et regnum valeñ fupradicta vt
iectis remanent impuniti:ex quib9 tanto pl9 in dictis nŕis lřis et puifionib? continetur.
nofter mouetur nec inmerito anim¾/ äntoil Muncautem pcepim9 relatione veridica q
lafi vera funt videmus foze deteftabilia et p plerumq contingit o multi et diuerfi patro
niciofa exéplo. Unde voletes talibus infoler nivalozů maritimozů z alij marinerij licz pa
3 cijs et abuſionibus prout decet nřam regiaz ctum ravinenciaz ac pmifionem fecerint de
mageſtate de opportuno prouidere remedio portando bladar alia victualia peos onera
dictozücs monetariop effrenta et temerari/ ta ad dictam ciuitaté valeñad bocvt fubifto
am audaciaz cohibere. Sichut? ferie puide velamine poffint gaudere guidatico ſup:adt
mus vobifos et vim fingulis prout ad veftrú cto:tamé cozu ppa vtilitate inducti cozum
fpectat feu fpectabit officiú dicim? z manda vafa ad alias pres fraudulent navigātvtim
Priuilegia
peditifeu detentibeant ibide dicta blada ero cofesfondemal exéple etomen en gran dan
nerarefeu dimittere intendentes q fi alətin dela cofa publica dela ciutat defufdita.per
gatipfos portare blada ſeu alia victualia ad tal lodit cöfelldeliberadamente cocordat p
andē ciuitaté feu regnúvalen gaudere vtiq obfuacio del dit furep tolre lovit frau een
poffintguidatico fupradicto. Quãobré nos altra manera per be dela coſa publica ſtatuí
oletes predictis p nře prouifionisremediu e ordena perpetualmét que daciauat totes e
obuiare: fic fuper pdictis huius ferie puide fengles defofpitations dels nafrats as facen
us q aliqui mercatozes patroni marinerij ofaura a fer per la cort per officio inftancia
eu quiuis aly quifemel in portado blada feu depart fien e baté effer fetes per aqll o aqlls
alia victualia ad dictaz ciuitaté vel regnú va cirurgians qui tendrá en cura los dits naf
Jen fraudé comiferint quouiſmodo fi contin frats e aqlles defofpitacios fien e baien effer
gat al's ipfos ad eandé ciuitatévť regnuz bla fetes franchamet fegons forma del dit fur .
da deferre feu nauigare non poffint dictogui Empoliper iufta raho de foſpita qfia bada
datico vti quomodolz feu gaudere: quinimo cotra aqllo aquells cirurgians qui tendran
ab eodéguidatico romi beneficio ipfius fint en cura lonafrat o per arduitat o qlitat del -
eiecti penit rexclufi. Abandantes peandez fet oper altra qualfeuol rabo o manera fera
vobis T vnicuiqz vim de certa fciencia et ex/ vist ala cort & mes o altre cirugia o cirurgias
preffe quatin⁹ puifionénŕaz bmõi tenaciter delen fer alguna o algunes dfofpitacions : qt
obferuetis et no traueniatis vl
'faciatis ali iufticia enlo criminal ofon locht de cordia
qua röne. Dat barchiñ.v.die marcij anno a deles parts fi auenirfen volran o pozan : en
nat{ dñí.AB.ccc.lxxvij . altramanera en diſcordia dağlles afon bon
goblato nobis reuerenter per nos recog larip fer les dites defofpitacions tro en qua
ito quodaftatuto per vos fideles nãos iu titat de.p.fous e no pus per caſcuna deſoſpis
ratos z cöfiliü ciuitatis valeñi nouiter facto tacio . Enari queldit falari no puxa effer ma
qo eft hmot ferici.CJtez lo dit confell þaut 10: mas pura effer menoz odiminuita cone/
parlament fobre les cofes deius fcrites. Dr/ guda ola cort fegons la qualitat o la codicio
tenent que fegons fur nou del senyor rey nan dels nafrats o nafrat o nafrador . Efimes
fos debona memoria tot cirurgia & tinga al nependran palefamēt o amagada q fien ten
gun nafrat en poder es tengut de dir ab fay guts dreftitubir ço que mes preshaura ala
grament fens algun falari quátefa vegades partde qui rebut ho hauran . Enoreimers
reqft ne ferafil nafratesfora de folpita ono fien encorreguts en pena de.rr.mozabať doz
Ealguns per cupiditat ofalaris oper altra pagadors per cafcun cotrafabent e per quan
illicita caufa ofrauda en änt es en ells al dit teles vegades ptrafaran fens tota graemer
fur þaien fet e facen lur fföç a les defofpitas ce.Sidochs lo iufticia e los iurats enfemps
cions dels naffrats ques fan pla corta infta no conexera á alguna gra e relaxacione oga
cia dela part dels naffrados fien fetes per al effer feta:enlo qual cars la dita gra e relaxa
tre oaltres cirurgians fens o vltra aqllo ağl tiopura effer fetap los dits iufticia eшrats
Is qui tenen en cura los nafrats:e per aqftes enfemps e cōcordablament e no en altramas
rabons fepaguen de fet gras falaris eper cu nera:dela qual pena fia lo terçdel fenyorrey?
piditat o exactiodaqlls alguns cirurgians ſe laltreterçdel comu dela ciutat:elo romanet
fforcen impetrard cafcun iufticia annual les terçdel acusado?: e que aqll o aquells cirur/
deſoſpitations dl regimēt de fon any:les qls gians qui tendran lò nafrat en cura no pien
Petrifecundi CXLV
guen ohaien algun falari deles dites defoſpi nar pardo batlegeneral del regne de valen
tacionsfots la dita pena. Aço declarat que # tia falut edilectio . Laltrediavos fcri
itp fie quant fefdeuendra cas quel dit iufticia uim enla forma feguent. En pere per lagra
ca haura elegir altre o altres cirurgiansfegōs cia dedeu rey darago rc. All amat confeller
quedeflus es cōtengut: lo dit iufticia noha noftre moffen aznar pardo Batle general
ia neauer deia o pura vn mateix o vns ma del regne de valencia falut et dilectio.Da
Ca texos cirurgians a moltes defofpitaciōs a quests dies ab noſtra letra dada en Sara
C fer ans quali côpartint los treballs o offici goça ab noſtre ſecret fagella. pp vú , dies
e difcore per los cirurgians dela ciutat ab del mes demarç prop paifat manam al go/
tesecouinents haia e lia tegut hauer ades uernador del die regne fots pena del capap
vns ades altres a fer les dites ofofpitacios de que galera ne altrafusta de rems no les
enlo case manera dellus dites.E que en a • pas armar en alguns lochs de la gouerna/
quell mater cas lodit iufticia pura e bata a tio/fi donchs per nos abletra noftra figna
deſtrenger qualfeuol cirurgia o cirurgians dade noftrama expreffament no li era ma
deladita ciutat a fer les dites defofpitacios
od nat. Empero perque defpuys hauem entes
ab manaments penals e altres deguts de que açopozia tomar endadela ciutat ereg
ftrenyiments.Eque aço iur obferuar lo dit nedeflus ditde Valencia per coffaris mo
iufticia lodia que fa lo fagrament acoſtu ros qdalgun temps ença entren en noſtres
mat. CTenoże prefentis ad humilem ſup mars per robar edapnificar e captiuar no
4 plicacionem proparte veftri dictozum iura ftres fotímefos : plaù nos e volemeusato?
rozum & confilij fuper his nobis factam pre gam ab la prefent quefi algu o alguns dela
infertum ſtatutum tang publicam vtilita dita ciutat o regnede Valencia volran ar
tem dicte ciuitatis concernens et omnia et
mar ohan ia armat fol quefien tals perfo
0 fingula in eocontenta iuxta fui ferien lauda nes que paregua que noy vã per robar axis
mus aprobamus ratificamus et confirma com de molts fes ideuengut de poch temps
6
tionis noftre prefidio robozamus . Aban/ ença: mas p dampnificar enemichs nostres
dantes per eandem de certa fciencia et exø
3 erobadors pupats dar a aquells aytals li
preſſe gubernatori acwufticie i criminali va cenciade armar galeres o altres vexellsde
lencie ceterifqs officialibus et ſubditis no rems per entrar en cos. Reebiets empero
ftris ad quos ipecter z dictorum officialiuz dels patrons comits e foraconits de aque
locatenentibus prefentibus et futurisqua
lles galeres e vexells bones feguretats ab
tenus ftatutum preinſertü iuxta fuiplemo bones fermances e segures que no dampni
8
rem feriem et confirmationem noftram bu facaran los mozos fots mefos di reyde gra
huiufmodi obferuent et obferuari faciant
nada/ne del foldade babiloma✓ ne paffaran
0
irrefragabiliter z contra non veniant qua
9 della tripol de barberia/ne prä en icruey ne
uis caula . In cuius rei teftimonium hanc defferuey de papa de romane de papa dam
fieriet figillonoftro pendenti iuffimus cō/ ngo/nefaranvalença a renouefos ne a vene
muniri. Dat barchinone triceffima die oc
cians/ne ala regina de napols/ne a carles d
tobr. anno anatiuitate domini. GD.ccclxx
lapats/ne al reyde frança/ne al rey dangla
viij. Regni nostri.xliij .
terra/ne al rey de pipze/ne al senyor de mila
2 baiulus ad inftanciam ci ne algun altre princep o comunitat / ne dāp
uitatis teneatur dare licenciam armādifub nificaran a ells ne a lurs fotfmefos/ ne al/
certis ſecuritatibus ibi ştentis.CXXVII tres persones del mon criſtians on quefien
o ab qui nos fiaz en pau o en treua.Éguar
1pere per la gracia dedeu rey dativos que aquestes feguretats fié bones
darago de valencia/de mallozās que filos armadors noferuauë ço que haus
de cerdenya/e de cozcega e com/ ran promes q la execucio fe puxa fer baltāt
tede barcelōaderoffello ede cer
ment en lurs bens e deles fermances å þau
danya. Alamat confeller noftre moffen az ran dades. E nos ab la plent manam al dit
t)
Priuilegia
pag algu no faça . Empero les dites licenci correxeramus et quibuſdam addideramus
que la dita lexéçia darmar totavegada que tempore fub pena centum folidorum regalt
perpart deladita ciutat ne ferets requeſts um ab eo pro qualibet vice qua contrari/
donets tingats e obferuets fegons forma d um fecerit exbigendorum et habendozum:
la prouifiodamunt inferta. Abanants é ini galicut feu aliquibus quicunqs fint non au
bints expreffamente de certa fciencia aldit deant vendere feudonare aut al's concede/
gouernado? que per vigoz dela dita letra de re ligna erbagium autvenationem in feu de
inibicio a ell tramefa cotra la prefent proui dicta deueſia abfqz noſtra znoſtrozum ſpe
fio en res nofaça ne fer taqueſqua fi la irae ciali licentia beneplacito et cofenfu:qq pif
indignacio noftra cobeiara fquiuar. Day catores habentes in dicta deuefia adempi
da en Saragoça a.ff. dies de maigdel any uum non audeant fub incurfu dicte pene fa
bela natiuitat o noftre fenyoz MD.ccclxxxi. cerein eadem rabacias nec aliquid euellere
tionibus prouifionibus per nos factis cũ fiue cabzons: et hoc prout periuratos dicte
carta figillo mageftatis noftre pendenti mu Ciuitatisdicte capze zirci dimſe acdiuifi fue
nita.Dat valencie.xxij.diemadij primere rint inter illos .Idcirco cum paruz prodef
troactive et fuper no nullis capitulis expref 13 ordinationes & prouifiones fieri nifi exe
fatis in quadam ordinatione feu prouifio/ cutionidebite mandarentur:dicimus & mā
ne que pracmatica factiodicebatur abolim dam9 vobis z vřm cuilz p20 príma er ſcúda
per nos facta per quã ex puvilegijs per no tuffiomb⁹ ac de certa fcia et expreffe fub pēa
Betrifecundi. CXLVI
nis inipfis fois priuilegijs & prouifionibus excedat. Si autem lis vel res ipfa inextima/
expreffatis . Veruntamen nonnulle perſone bilis fuerit vel erit/dicta penafecunduz pers
४
interdum tacita veritate fuggeftocotrario fone ac negocij qualitatein comitafet mode
z interdum ex importunitatez al's pluraref randa ad arbitrium iudicis exhigatur: ficq
cripta literas z mandata contra fözü vel prí nec dictos ducentos aurcos excedere poffit.
20
uilegia impetrare a noftra curia no defiftüt: Sane fi aduocativel procurato:is confilio
fa
in quibusvt omnino feruentur /abfolutioné id fecerit tali cafu ab ipius pene folutione ex
ert
penarum in iplis foris z priuilegijs conten/ cufetur:fz cocafu aduocatus vel procuratoz
16
tarum fi eis obediatur cominatiõelos acgra predictus ad folutionem pene ipius totaliter
uniozes penas nifi obediatur eifdem talia p/ teneatur:dicte vero pene applicetur medie
pd
curant apponi aftucijs cogitatis:indecs offi tas noftro fifco zreliqua medietas particu
ne
ciales & iudices ac partes quibus dirigütur ius intererit: fi tamen infradecedies pofta
dictis cominatiombus et penis grauioribus adeius fcienciam peruenerit prefentatio vel
territi eifdem refcriptis literis et mandatis vfusfeu iuuamen dicti refcripti litere vel mā
be
defaforatis obedire coguntur:ex quibus datidefaforamentum eiusvel coz opofuerit
fozi z priuilegia ipa ledūtur / eneruatur iufti et penam acufauerit fupradictaz:alioqui lap
09
cia et res publica dicte ciuitatis z regni gra fisdictis decem diebusad faciendum oppo
vať multimode / ac in vniuerfali et Imgulari fitum vel accufationem huiufmodi nullate/
difpendia non modica patitur contra debitü nus admitatur . ¡boc infuper declarato fiue
rationis. Wolentes igitur huicmobo tā no additopro equitate feruanda qfi parsdi/
ciuofalubrem vt conuenit adhibere medela: ctum defaforamentum opponens et penam
impetratu:penă exfoluere filem teneat ficut nŕas hmōi aliaq omia predicta & fingula fir
v3fitvel fuerit cötrafozü vel pziuilegia aut contra nōveniant nec aliqué ɔtrauenire pmi
non pcöfequens dicte pene si z quotiens co tant aliqua ratione. In cuius rei teftimoniu
mitant exactione ac executiōë reale pro eadé prefens vobis priuilegium fieri z figilli mage
ad illú ordinariú vel delegatü aut fubdelega ftatis nře appefione iuffim? comuniri.Dat
tú iudice cui predictor preſentatio facta fue valē.xxij.die madų anno anatiuitaťdni.AB.
ritz ſifiat arbitrovt arbitrato feu parti ad ccclxxxij. Regni nří.xlvý .
iudice qui al's foret caufe ozdimarts i copo alcaldiet alij de fecca valen
miffuz factü non fuiſſet volum9 ¿ difponim9 gaudeant oibus illis priuilegys conceffis al,
gtinere. In oi aut cafu refcriptú literaz mā C אאא
caldis fecce barchiñ.
datú hmoιcotrafozu vel priuilegia impetra
tú vel impetrata oi eficatia careat et valoze: Etrus dei grarex aragonú valeñ
nec officialisvel comiffari9 aut arbiter vel ar rc.Mobili etdilectis ac fidelibus
bēri volum⁹7 cōcedim9 cum pñti:immo ecō nŕa preſencia fideles nŕibernardus ferrarij
trario penas fuper hoc a forovel puuilegijs magister/monetarij /operarij /officialest ali
ozdinatas incurrāt ptinus ipo facto . CEt de fecis monetaz argenti zauri q de preſenti
neſuper dicti aduocati vel pcuratons pfilio cudunt in ciuitate valen tam illi videlz quos
dubitef/vtens dictis literis refcriptis vľmā ratione premiſſa ad dictă ciuitatem valeň.ve
datis heat noiare aduocatú vel pcuratozem nire iuffimus a ciuitate barchiñ eo q2pfonas
cuus cófilio afferet fe vfuz eifdé:et fi aduoca ad hec expertas in regnovalen reperireneq
tus vel procuratoz negauerit fui filio factü bam illi quos in ordine et principiodicta
Foze: ex tunc vtens dictis litis refcriptis vel rum fecarú circa ipfam ordinationem creaui
mandatis in dicta penă incidiffe cenfeatur. mus et cōforcio predictozú aliozű adiücrim?
Declarantes etiã ዋo fi in vna vľeadé că in querelofe monftrarut o vos feu aliqui vŕm
ter eafdem perfonas de eadem re fimul etiá renuiftis ipfis feruiētībus in dictis fecis ac
plures litere refcripta vel mädata contrafo deferuicio et opere ipfaru obferuare puuiles
rufeu dicta priuilegia fuerit prefentata vtés gia libertates franqtates inmunitates gras
eis folúfemel in dicca penam incidiffe cenfeat conceffiones per nŕos illuftres predeceffo,
Sivero feparatiz i penam predictā.Si autë res znos conceffas factas datas magiftro
inter diuerfos vel inter eafdem plonas diuer & capitulo monetariozu et alio fece monete
ſecauſefuerint/is qui vna literă refcripto vľ argenti qex ipfo nãoшuz predeceffozu et nřa
mádato hmōt vel diuerf vtetur: pro qualibz ordinatione cudi poteſt in dicta ciuitate bar
caufa in dictaz pena incidiffe cefeatur modo chinone:de capitulo cui? fiquidé fece funt illi
2.
predicto. Bandantes per hanc eandé incli quos hucde dicta ciuitate barchiñ , premiſſa
tor magnifico infantiiohāni cariffimo pa rationevenire iuffim9:quinpoci⁹ in coppre/
officialibus & fubditis nřis z ipfoz officialiú quos cepiftis et capitis cum cafus emergit ni
locatentib9 pfentibus & futuris quatinus edi fiqz finitis initimini de caufis queftionibus
cruz prouifionem fanctionë et ordinationem litib9z factis ipfos feu cor aliqué cinliter z
Betrifecundi. CXLVII
tates non expectent ad vos fed ad predictuz rationeſſi iram zindignationē nřam z penā
magiftrum et ad alcaldos feu alcaldum per prefatorum..mozabat cupitis euitare : cu
eos feu ipforü capitulu concorditer eligédos pcomodo vtilitate q euidenter ex cuditiõe
quos alcaldos ipfum capitulü eligere poteft prefatarum feccaruz ſequitur nobis zreipu
iuxta ipſozum priuilegiozü feriem pleniorez . blice fuppradicte:7 q in ordinatione prefata
Quapropter a nobis per eos fuper hijs iufti fic per nos els fuit promiffu/id de certafcien
cieremedio implorato:volentes vt ex equita cia fieri prouiderim ? z velimus.Abdicantes
P
te pcedit per nos ipfis hoc fuit expreffe pro vobis cum preſenti de ipa certafciécia fuper
miſſum in ozdinatione z principio dictarúfe predictis et eorü fingulis omimoda cognitio
caruz: cum al's circa dictam cuditione et alia nem poteftatem .Dat valeñ ſub nãofigillo
opera dictarú fecarú vacare nollēt vt ipfis & pendenti.vi.die ſeptēbř anno anatiuitatš dñi
vnicuiqs con prefata puilegia libertates imu D.ccc.lxxi.Regną nŕí.xxxvi.
formati fueritis per tranſumptuz et trāfum ros offici nobis more antiquotributarij cō/
ba pta publicar legitima inde per eos vobis ex pellantur: & propterea cocernentes fubditos
11 hibenda teneatis & firmiter obferuetis & te/ noltrostamvirtuofa in armis ftremitate
ex eifdem fub conditione tamen fubfcripta inclito ac magnifico infanti toani não carifi
libere acfine metu z contradictione nři et mo primogenitor in regnis nŕis e terrisge
officialiuz quozumcunq nãozum poffint ar/ nerali gubernatozi eiulaz viceſgerentibus vi
mare galeas galiotas lembos z alia quis va carijs baiulis generalibus localıb? procura
fa maritima piratică ſeu curſuz exercereta toub9 regijs ceterifqs officialibus nřis Teos
ptradictos farracenos contra alios nŕos rum locatenent prefentibus et futuris qua/
omnes & fingulos inimicos.Uolumus tamé tenus cōceffioné z licenciânŕashmōi tene /
ant firmiter zobferuent z non cötraueniant
z fubhac conditiõe preſenté licencia indulge
mus q antec dicte vniuerfitates ipfaz fin nec aliquem contrauenire pmittat aliqua ra
gularesbmöi licencia poffint vti illavniuerfi tione.In cuius rei testimoniú hāc fieri znio
tas q armauerit feu de cuius gremio fiue ce figilloiuffim⁹ comuniri.Dak invilla frācha
tu fingulares fuerit armatozes teneatur affe penat.xvij.die octobus anno anat) dñí. AÐ
curarepdonee in poffe baiuli generalis vť p ccc. lxxx.úúj. Rexpetrus.
curatons regij prouicie in quafieret armata
Pomibus dapnis fi quap galeas vel alia va baiulus generalis cognof ›
fa armata feu ca ducentes nobis aut nřis ſub cat de crimine collere comiffoper farracenos
ditis vel nřis amicis ſeu exiſtentib9 nobiſcü vel íudeos. CXXXII.
in pace vel fubditis eozumde cötigeret irro Etrusdei gra rex aragonú valen
gari ita o modis omibus totaliter epaile et č. Dilecto filiario não aznario
non expectata difcuffioe bonor malefactozu pardi dela cafta militi gerentiuis
poffit proinde ad ipfaz vniuerfitatë libere he ces gubernatoris regni valeñ falu
riregreffus & contra eam fingularefas ipfius tez & dilect. :opte fidelis noftripetri mar
« bona cozūdē plena r expedita execucio fieri radesbaiuli generalis regni valeñ.fuit no
omi exceptione remota .Declaram⁹ tamé q bis expofitú cum qrela 13 pluries vos reqs
vmiuerfitates predicte vel aliqua ear no por fiuerit vt ei remitteretis quenda iudeu incul
fint copelli ad preftandü proſingularib9 plo patu de crimine de collera :cú cognitior pu̸/
nis q armarevoluerint fecuritate predictam nitio agarenog ziudeof dicti regni de quos
necidem fingulares armarevaleant nifi pro uis criminefint inculpati ad eu e non ad aliu
eis dicte vniuerfitates fponte fecuritatépíti officiale ptineat feu expectet vos tn ipfum re
terint antedictam . Declaram⁹ etiã onřos mitere noluiftis: ymmo ipm detinetis in des
amicos r beniuolos reputamus in pace ac rogatiōez & preiuditiŭ officij ſi predicti.Un
emparancia nŕa hémus electos in fumuz pō fupplicauit nobis humilt vt fup hocdignare
tificë romës mundi reges & principesduces mur debitü remediu impartiri. Nosfiquidé
z alios quoflz xpianos dignitate preditos et eius fupplicatōe benigne admiffa pfpecto q
omés comunitates foldanus babilonie acre cognitio & punitio iudeor tam extraneoz
gem granate ripfo omiuz & fingulo fubdi privator dicti regni & quibufcüqz criminib9
tos fequaces. Declaram infupz dictis ar tam de collera alijs inculpati feu delati exi
matozibus reozũ cuilz inhibemus expreffe o ſtat ptinent ad dictú baiulú:volum9 vobiſąz
guerraz valençã aut fuiciú aliqʊ armatozes dicimus & precipiendo mandam⁹ pro puma&
ipfi vel aliquis feu aliqui coz neutri ex dictis fecúda iuffionib9 acde certa fciétia & expreffe
electis in papam contra alterú necduci ande quat predictũ шudeuz dicto baiulo illico remi
gan contra regem karolu neapolis nec econ tat omi ptradictōe ceffante. Et decetero de
uerfonec regi angle feu gentibus fuis cötra fimilib9 vos nullatenus intromittatis.nos
regem francie vel regem caftelle necipfis re enim cum preſenti vobis oimodā auferimus
gibus francie vel caftelle contra dictum regé poteftaté côtrariú faciendi.Dat in monte
anglie gentefos fuas.necianuenfib9 contra ci iono.x.dieFebro.a.anaťdni. AB.ccc.lxxxiiij .
Betri fecundi. CXLVIII
e gracia. Sapiats que nos moguts pricipal findich obligat per los dits armados legos
ment per reuerencia de nře senyor deu edela que offus encas a haja a pagar y los dits ar
fcta fe catholica e per interes denra hono: e madors ladita moneda enla obligacio cöten
bee bon ftament dela cofapublica de noftres guda pura aquella demanar e hauer ab aca
fotímelos q dalgú téps ença ſon ſtats damni bament dels bens de aqlls per los qis feera.
ficats per enemichs nŕes maiormentper mo obligat: e feta coplida ſatiſfacio al findic fig
ros quidifcorrents coffegen nres mars mes maioz quátitat de dans donats o per peneso
que nofolien ban catiuats ples e en altra ma altres cofes per raho daqll armament le mo
nera danificats e tots ioms catiuen prenen e ftrara effer obligats los dits armados o bes
dānifiqn nřes gēts . hauem atorgats fuppli daqlls pura effer feta execucio en ells o bens
0 cãde aço abgran inftacia los iurats dela ciu lurs:ari ql dit findichfegons es dit haiapos
tat de valen los capt's feguets. CAtozgalo ciontat e milloria en ço q per los dits arma/
á Tenyor rey a humilfupplicacio sobre aço a ell dows haura pagat per la dita obligacio. Ber
10 feta per los turats dēla ciutat de valeñ q en que volem eus comanam e manam decerta
la dita ciutat fe puxen armar galeres e altres fcia e expreffamét fots pena de nŕa graemer
fuftes deremse naus per entrar en cos con ceq a tots aqlls que armar volran enla ciu
tra enemichs del fenyo? rey.Api empero als tatdeflus dita e dels quals a vos fera viſt eſs
armadors deles dites fuftes fien tenguts de pedientdonets e pufcats donar licencia o ar
Fer edonar les feguretats deius fcrites. mar contra nřes enemichs: rcebuda pumera
umerament q per los dits armadors fia ment per vos en nom nře folénament e com
bonat fermāça e principal pagado: lofindic milse pus fegurament fer fe pufca la fegures
dela ciutat de valen haue plen poder e baſtāt tat contenguda enlos capitols preinferts e
del confell dela dita ciutat: ço és per caſcuna Fuada en tot eper tot la formadaqlls. Day
galera que volran armar.rv.milia flozins. da en barchiñ.a.prvi, dies de febrer enlang d
'e
per galiota de.rrv.banchs.r.B.florins . E la natiuitat de nre fenyo?.AB.ccc.lxxxvj.
y
per galiota de.rr.banchs.vi.AD.florins. E
ñ
per tot altrelengorems ...flowns.co prouifo fobre les terres deles
re
es quels armados no faran mal nedan en p marjals. CXXXIII:
dé
fona obens de fotfmesos del senyor rey ne z Adei nomine pateatvniuerfis &
algunes altres gents qui fien en pauo treua nospetrus dei gra rex aragonum
ab loditfenyozte fi cötrafaran que fien cap? valeň rc. Quia nil gracius repu
guts enla pena del dit afegurament : ço esql tamus &faluté et comodü videre
per ells fe deié es baien a obligar en poder ol Jacobidiuina prouidencia epi confanguinei
1
batle generalde regnede valen de complir e nří precarinec non capituli valeñ ecclie aciu
feruar les dites cofes ab fagraments e home ratōzum & provozum hominuz ciuitatĵ valeñ
t i
Priuilegia
capitulis q fecuntur . En nom dela fancta trí fon totes les primícies dels fruyts eſplets &
nitat com enla ota o terme dela ciutat de va ladita partida a deu anys: los quals comen
len vna gran partida deius los lochs deru cen alafesta de nadal principi del anydela na
çaffa edalfafar ede altres fos e fia tornada tiuitatdenŕefenyo? .. cccxc. tro al qlang
marjalenqua e erma specialment per enrui pot eer teps ofpay couinét a refere a mudar
namēt deles cequies e braçals e fcorredors o les dites cequies braçals e scorredos e a trau
les aygues qui per freturadeles gents amin ree conrear les terres deles dites marials e
uades en nobre e en poder pocafio o guerres berms.Ede alli auant comencen los dits du
e de mortaldats ed altres aduerfitats paffa anys franchs: enariq la ſglefia comence o re
des noſon ſtats müdats ne téguts en côdret tome pendre fos delmes eles primiciesdels
fegons degueren e folien antigament. Eaço fruyts eſplets deles dites terres en laydela
fosefia gran dan dela cofa publica notanfo natiuitat de nfe fenyo:: BB.cccc.CJtem p
lament per los fplets qui fi fon perduts ep/ meten e confenten los dits fenyoz bisbe e ca
den ans encara per la infectioq fen fegueire pitol en änt es en ells q ſemblāts remiflions
maiorment per la gran tenguda ola dita par ereleracions a fon contengudes enlos prece
tida marjalenqua e erma com tinga de lonch dents dos capitols fie fetes e atorgades per
mes de vna legua e de ample mija o almenys totes e qualfeuol perfones eccliaftiques ere
terça pochmes o menys. Ea releuar aquest ligiofes e per tots e qualfeuol beneficis cape
dan e procurar vtilitat fia ftat tractate con llanies e altres píadofes caufes e vlos de to
cordat entre les parts deius fcrites à la dita totes e fengles pumicies terços de delmes cé
partida fiadeu aiudāt reduḥida a agricultu false cenfos que ells o qualfeuol dells ban o
ra: ebonament fer nos pogues ne pura fens baté en e fobre qualfeuol deles dites marjals
grans treballs e defpefes fegōs es itat vift a eberms: e fi ells o algu dells recufaranovila
vlleregonegut per alguns de calcuna pttra taran o no curaran fer les dites remiffionso
mefes enla dita partida paqfta rahoeaells relaxacios:q cōtra aytals pura effer vfat del
e encara fegōs llur relacio e en altra manera remey o deles coses contengudes o cotengut
fos vift ales parts deius fcrites q la dita res enlo capitol.viiij.q comença.Itemą fia pro
ductio Bagricultura nos podia fer bonamét uchit e ab crides publiqs manat tc: Les äls
fens fer ecoplir les cofes deius contengudes remiffions e relexacios los dits bisbe e capis
Bertal entre lo reueret fenyo? bisbe e hono tol fan e fer entenen fors les condicions e pa
rable capitol dela fgleſia de valeñ axi per ells ctes feguets e no en altra manera: e fenyala
eper la dita fglefiae clergues de aqlla com en damet e primera filo fenyo: rey fara femblat
cara per la almoyna appellada den conela de de fon terçdel delme: e arimateix tots altres
la qual ells fon adminiſtrado: s duna part: e qui alli ban o haien terçde delme/cés o altre
loshonrats iurats e alguns prohomens per diet. Item q los dits iurats per nom dela
nome ab plen poder de tot lo cöfell e vniuer dita vniuerfitat ſe preparen e obligué ala prí
fitat deladita ciutat de valen dela part altra mera refectio e múdacio oles pncipals ceqes
fon ftades tractades cocoidades epactiona e alapmera refectio dls pots dls camis ola
des les cofes en los feguents capitols conté dita partida: eq les terres & aqlla cōparteix
gudes.Cameramet als dits senyor bilbe quen e donen fots pacte e conuccio e carrech
ecapitol fi ep la dita fglefia e p la dita almoy qaquells a qui les daran fe obliguen e fien të
na remeten ereleren perpetualment totse guts a reffer e mundar los braçals e ſcore/
qualfeuol cenfals qelisola dita fglefía e o al dorsdeles dites terres en llurs frōts:e a re
moyna ban o hate fobze alfeuol tres deles di fer los pôts de llurs ſendes vehinals e ð alli
tes marjals e herms e encara tots célos e to auant tenir en condret perpetualmet e conti
tes penfions degudes per raho dels dits cen nuales dites cedes braçals ſeorredorse põts
falso totlo tips paffat fins tro al día 8 huy e encara los pôts dels dits camins puix aqlls
Cté remeté è relexé tots llurs delmes: hoč pots vna vegada fien fets per la vniuerfitat
encara confenten e permeten en quant es en dela dita ciutat.CJtem q iames fobre les di
ells qfien remeses e relexades per aqlls de à tes terres o alguna o algunes de aquelles en
Betri fecundi. CXLIX
general ofpecial no pura effer venut alienat dut:e los dits iurats o pure cōpartir eðar p
carregat impolato affignat per algua neceſs francha quis voldran apicom les altrester
fitatorabo abofens licencia de princep ode res vagants deles dites marjals e herms ſer
official o comiffari reyal o altrene de altra g uats los preſents capitols. Item quels iu
fona algun cens violari o altra pensio.Efi fticia ciuil iurats e confell dla dita ciutat per
Fet era oferia affaiat de fer ofet q no haia va petualment a biennio a triëni o a aqlls anys
lo::ans ipo iure facto fia nulle case va eno que mils los fera vift eligen e meten cequier
refmenys a la terraon lo contrari fos ofera oadministrador e tenidoz en condret dles di
fetfia encontinet perduda a aqll 8 qui fera e tes cequies braçals fcorredois ponts epon/
guanyada ala vniuerfitat dela dita ciutat.E tons:edos prohomens vehedors e cõfellers
los iurats de aqlla qui per teps fera fens tot a aquell:lo qual ab confell dels dits vehedors
+9 proces e fentencia fe puren occupar e pendre baia plena iurifdictio e poder de fobre lesdi
aqlla terra e dar oatorgar la a quils plaura tes cèquies braçals scoredois ponts epon/
fotsfemblants condicions o conuencions e tos e bereters de aquelles e de aquells fegōs
carrechs.CItem q enles dites terreso algu qper furse puulegis caſcú cequier ha fobze
na de aqlles no puren effer plätades fetes ne la cequia e bereters aquella.Efi algu del iu
tengudes vinyes:ans les dites terres fien tā hio actedl dit ceqer o adminiftrado? ſe letra
folament pa blats op altres fplets qualfeuol agreuiat quen puxa recorer als dits iufticia
exceptat arroçe filo cötrari de fet fe afajara eiuratseno a altri . CItem ql faları del dit
fer oferafet qis iufticia ciuile iurats dela di ceder a tachaciodelsdits iurats e confell fia
ta ciutat qui per teps feran a meffio dels con pagat per los dits hereters per lurs terresfe
trafabents fens tot proces e fentencia puren gonsmes o menys:e 8 aquells lo dit cequier
efiétéguts fer arracar les dites vinyesear, cullga ereba lodit falari:lo qual cequier enlo
roçe alur coneguda corregirz puníř los con començament dela administracio iur en pos
trafacts.CItem que cafcu de aqlls aqui les der Ölsdits iufticia eiurats de bauer fe en fo
dites terresferan atorgades en tome enles offici be elealment e curosa es oblich edo fer
vozes de ſon cap fia tengut plantar e nodrir mances couinents qfi per necligencia fua al
e tenir albozeda eo falzeda e ala calçdels ar guna oles dites cequies braçals o fcorredors
bres ofalzes pura platar e en aqlls tenir eno fe enruinara os afollara:e ağil dels hereters
A qui odeura auer ſcurat e tenir en condzetfe
drir parres arimater pura plo migodis lo
cap platar nodrir e tenir arbies frugtals :ex ra atrobat no pagado?: ql dit cequier del feu
ceptades parres e vinyes fegōs es dit:e a ob propifia tengut de refer e mundar aqlla ve
feruar les cofes enlo prefent capitol cōtengu gada la cequia braçal o ſcoredo? q aquell be
des pura effer deftret cafcu per los dits iufti reteroguera hauer refeta o múdada.Quat
cia e iurats a coneguda e arbitre bo de aqlls eslo falaridels veedors cafcuna vegada que
edel cequier quifera pofat p aquells . CZtë per veure odar llur confell deuran hauer fa
que fia prouehit e ab crides publiqs manat a lari fia pagat per aqll o aquells qui haurā la
totes e fengles plones de qualfeuol ftament culpa e entre qui fera lo contraft fegons es a
o codicio fien hauents ohauer entenents ter coftumat . CItem pçoğ ara e deaciauāt no
res cenfals o altres drets en qualfeuol parti pura effer dupteo contrast dela tenguda de/
des deles dites marjals e herms & a dia cert lesditespartides de terres marjalenques e
o hate manifeftat als dits iurats een poder bermes e quals de aquelles fon o nofon com
llur fefien obligades de refer fcurar e mudar prefes enlos prefents pactes e capitols:cócor
les cedes braçals escorredors de llurs frōts den e atorguen lesdites parts los limits de
ea tenir aqlles e los dits ponts pontons per les dites partides effer agſts:çoes dela ceqa
petualment en condret per lur parte traure appellada den flouía auall tro al cami dla co
econrear les dites terres e fer en aqlles ço e qua la qual cequia comença acacen iufa e fe
fegōs q dit es obferuat los preſents capitols neix al riu o godalauiar enla púta appellada
En altra manerafifer nou voldiano nocu de filueftre:e la ql cequia departeix la marjal
raran q paffat lo dia affignat ho haien tot g dela ota.Item de cacé iufa aricom talla diet
tv
Priuilegia
"
tro al riu fechoe catarroia q engraua enla al rationephabita diligenter ex premiffis indu
bufera.Item qen totesles cequies ebia/ cti: ad fupplicationé phúilem nobis factaz
als qui ara fon ep temps fera enla dita mar pro partevří epí et alioz fupius contentor:
jal degen effer fets partidos plos quals en eifdez capitulis et vnicuiq ipozum?Omnib9
teps de neceffitat les aygues puren anar e de fingulis expreffatis in eis iuxta fui feriécon
correr enla albufera:e la albufera pura rebze fentim ? eaqs laudamus aprobamusratifica
e hauer les dites aygues/ofi mefter fera en/ mus retia confirmam?:vobis iufticie ziura
cars q la dita albufera hagues ſobres de ay tis ciuitatis valen qui nunc eftis teritis pro
gues q per los dits partidos pura effer tres tépoze zvŕm cuilz füo cafu licenciam aucto
tao tirada oladita albufera e menada al riu ritatem & iurifdictione omnimodaz concede
o en altra part on no fos dan dela dita albu testdantes faciédi ¿plendi et etiaz exequen
fera:e tot aço côtengut en aqft capitol fe ha di omnia & fingula in capitulis pinfertis con
téps ſeran a caſcuns de aqlls en fon cars de dentib9 7 cōnexis.Et infuper remittimus et
fer complir e exequir totes e fengles les dites penit, relaxamus atq concedím ad pdictos
cofestede forçar edeftrëper a totes efengles dece annostantuz qui incipiant in fefto natr
perfones les quals los prefents afers toquéo dni. AB.cccxc. totum abintegro năm terciũ
tocaran a obeir exequir e cõplir les dités co decimi omniü expletop et fructuú terrarum
fes e cafcua de aqlles en fon cars ab incidēts omniú contētozuz in capitulis pinfertis qué
emergents connexes e dependents.Especial admodu eps z capitulum fupradicti decima
mët e nomenada lo dit fenyoz rey remeta e a fuam remittut in capitulis pielibatis.CDa
touchtot loseu terçde delme per los dits deu mus vlterius & concedimus ad maiorem cau
anys franch axico la fgleſia fa fegons es dit. telam poteftaté auctoritaté z plenā licenciaz
Є a maioz cautela lo ditféyo: rey do e atoich vobisdict) iufticie wuratis & confilio ciuitat
poder e auctozitat e licencia als dits iufticia predicte o fi ppter variationem téponsleu
iurats e cōfell qfi per variacio de teps op al aliarōne hoc vobis videbit poffitis ex nunc
trarabo los fera viſt a llur bō arbitre e cone vře noticie z fano arbitrio in z fuper omnib9
réça puré deaciauất en e fobre los dits afers contētis in dictis capitulis nouas ordinatio
fer nouelles ordinacions o proviſiōs encara nes prouifionefqfacere:pofito etiã o effent
qfoffen o fien difcordes optraries a alguna vel fint contrarie feu difcordes alicuiſeu ali
O algues cofes öffus enlos preſents capitols quibus ex contentis in capitulis preinſertis
cõtengudes: ari empo qfi aytals nouelles or Sictamen ofi hmoi noue ordinationes&p
dinaciós o prouifions fabedores tocauen in uifiones fiende aliquod tanget intereffe nim
teres algu dels dits fenyois biflbe e capitolo ſeu epi & capituli predictor vel eccliaftice lig
dela libertat ecclefiaftica : q en tal cars le ba bertatis/haberet iple ordinationes & Provis
gueffen a fer ab e de confentiment lure noent fiones fieri tali cafu der cũ não reozú confen
altra manera. Cenoze prefentis cartenfe furnō al. CCeteruz in nfa regia bona fide
cunctis téporibus firmit valiture vifis et ad promittim9 Tiuramus p dñm deuzt eiusfan
plenuz recognitis peinfertis capitulis et de cta quatuo2 euuägelia corporaliter manibus
iure nãoplenarie informati tā per nŕmbaiu nrís tacta o capitula omia preinferta & 9813
ciuitatis et regni valeñ ac vtiq nŕm reſpicis per habebim tenebim atqs feruabumus tes
unt comodum. Bratis et ex certa ſcia delibe nerics feruari faciemus ab omnib9 : 7nd con
Betrifecundi. CL
não pendentifigillo munita feriei fequentis. ſup perceptōe dicte tertie partis decime inge
Bateat vniuerfis q nos petrus dei grarex tat impediût ac moleftat pretendétes ipieps
aragonú 7c: dudú iuratis z probis homibus et capfm hmōi decima intengra ad ipos rad
acfingularibus perfonis ciuitatis valenfub ius ectiepertinere:cuius reicaufa aliqui exdi
fcriptam conceffionem feciffe recolimus cuz cris ciшb9 7 vicims nolētes talia incötentōë
littera nfa papirea cötinentie fubfequentis. deducere feu procis cum ecclefia litigare ad
Mos petrus dei gra rex aragonú zc:quiadi? excludendü omne dubiú ppoſuerüt ipam de
gnum reputam congruu rationi.zc.Wide cima infeudú honozatú abfqz alicuius fuicij
s.fo.cxxxi.c.xcviij.Mücaüt pnücios findi preſtatõe a dicta eccia recipere vel pro care
cos vniuerfitati dicte ciuitat) miſſos r exiſtë cognofcerefe tenerenfis fup hoc licétia et cō
tes in generali curta quaz hic celebzam9 fuit ceffione petitis primitus zobtentis . Unde
nobis humilit fupplicatú vt cu dicta coceffio fuit nobisbuilt fupplicatú vt fup eo dictam
facta fiuffettpoze guerrifico:tüc videlz qño pceffioné z licentia prebere ac cautela de ſoli
nos cũ nřís exercitib? pro deobſidendo ficut ta clementiadignaremur.Nos verofuppli
deobfedimus dictam ciuitate prima více obs catione ipa fufcepta benigne & ſuper hisdeli
feffaz per regez caftelle nim hoftez publicum beratiõe habita pleniori volentes dare locuz
veneramust adheram in planicie burria/ vt dictanřa coceffio vtilis vobis fiat:mari/
ne:et ob hoc ipfa prouifio túc non potuiffz in me cum in vel pro his nullú vobis videatur.
pargameneaforma fzoumtaxat papirea ex/ preiudiciü fubinferi. Tenoze prefentis de cer
pediri. Sito periclofum aut dubiu illam in ta fcientia & cófulte cocedim? imperpetuú ac
taliforma perpetuo cóferuare: dignaremur plena & liberâ licentia imptimer vobis dict)
eis eandem conceffionem ad vberiorezfolidi iuratis et probis hoibus ac vniuerfis et fin
tatezz ɔferuatōez ipi9 de cöfenfu illos debia gulis ciuib97 vicinis iadicte ciuitatis valeñ
chijs ediaftico z militari regni valeñ exiſten prefentib? et futuris q abfqz alicui9 penein
tiú in dicta cnria cú fpeciali punlegiovel car curfu poffitis & liceat vobis & vnicuiqs vŕz T
Priuilegia.
vřis dictam tertiāpartedecime infeudúho hoc per ipm deputata ipas cõferuādas repo
nozatuz abſą taméalicuius fuicij prestatio fuit fub figillo:quib9 empara carrefto factis
ne a dicta ecclia recipere vel ipfam prodictis per modú predictü/ac¿querentib?inde coză
ecclefia epo z capitulo recognofcerevos tene dicto baiulo mercatoribus caftri callary me
re:quibuſuis inibitionibus promiſiõib? foris mozatis: vos dict9 iufticia in cinli dicte civi
ftatutis rozdinationib9 fi que fint in contra tatis ad inftatia dictop ſindici & fingulariuz
rium obfiftentib9 nullomodo. Dandantes eiufdé ciuitatis qui declinantes fo:ü dicti ba
per hac eandé inclito z magnifico infanti io tuli vos tanc ɔpetenté iudicem ſup hijs adi
hanni cariffimo primogenito z generali locú uerunt intromififtis vos de predictis & dictü
tenentinfo acvniuerfis & fingulis officialib9 generalé baiulu in predictor cognitiõe tur/
et fubditis nřís dictozũ officialium locate/ baftis figillando domus predictas claufurā
nentibus prefentib9 et futuris quat cōceffio et al's afferendo predictozu cognitionez non
nem licencias nŕas hmõi z omía et fingula ad ipfum generalem batulu ptinere fz ad vos
fupradicta firma héant obferuet et non cô in piedictis cognitionalit proceffiftis . Etq
traueniant nec aliqué contrauenire permit dictus generalis batulus poftea vifa quada
tant vel confentiant quauis caufa.berhac littera per nosfibi miſſa p quã redarguendo
tamen conceffionem licencia no intendim?
cú de dicta empara feu arrefto go fecerat nõ
iuri nobis cõpetenti contra epm capitulü et reperta iuris fatica in officialib9 callarinec
eccliam valen exquacunqz caufa in aliquode precedentib9 aliquibus requifitionib /% etiā
rogare. In cui rei teftimoniuz plente cartá qinosparati eramus ficut adhucfumus fa
Fieri et figillo mageftatis nre impendenti iuf cerefatisfactionez debitā illis a quibus dictú
fimus coiri.Dat barchiñ.xxiiij.die madij.a. frumentum raptum fuerat pdictam nauem
anat dní.AB.ccc.lxxviij.1Regniqz nfi.xlíij . feu ducétes ipaz ficut alijs plurib, a fimili fe
ceramus:et ex alijs iuftis caufis pnunciauit
De cognitioe baiuli generalis emparazieu arreftum predicta tollenda fore
· indelictis feu contractibus comiffis
in mari et pāphilum predictú cũ omibus reb9 & mer/
CXXXV. cibus que in eo erant reftitui debere predict?
Etrodei grarer aragonu valen te mercatoubus callari preſtita per eos pumi/
dilector fidelibus gerétiuices gu tus certa fideiuſſona cautioe.Et p executio
bernatoris in regnovalen iufticijs nedicte fuedeclarationis poſt preſtitam per
in criminali z in ciuili ciuitatis va dictos mercatozes calları fideiuffona cautio
len alufæ vniuerfis & fingulis officialib9 nŕis nez predictam acceffit ad dictuz gradū valen
lis cöfiliaris nofter petr9 marrades batulus ciuitatis valeñ credens ipm baiulú generalé
regni valen generalis requifit? tā per findi exercendo predicta vão шufticiatus officiopre
cũvniuerfitatis alios fingulares predicte iudicaffe miferunt ad nos certos nUNCIOSP
ciuitatis valen pretendētes vt pofteap proce pdictis videlz iacobú romei/nicolauz de val
fum fup bijs habitu apparuit zapparet offi daura z raymúdú foleri licenciatú in legib9
ciales habitatores caftri callarij pervím cũ ciues valeñ: qui tā verbo fcriptis peticrút
quadā cozū naui armata rapuiſſe ac occupaf inftanter p nos executorias litteras quorum
fe annoprime lapfo certas coz frumenti än dam fozozu z prilegiozu pq afferebant pree
titates quas vendendas de partib9 ſicilie ka dictozuz cognitioné advos z nō aliú ptinere
ciebat ad dicta ciuitaté valen deportari :em/ fibiconcedi:& dictobaiulo mandarine depre
parauit arreſtauit dictú pāphilú z oés res dictis vel alijs fimilib9 cautis fe vllat) intros
ac merces quein eo erat extraxit ab eo et in mitteret:ymmo ea per vos adque p forű roz
certa domo gradus dicte ciuitatis valen ad dinationes afferebant ptinere cognofci et dis
Betri fecundi. CLI
finiripmitteret : ac etiã p indemnitate dicte miffist alijs per nos expreffatis fuperi⁹ cum
ciuitatisdictum baшulu generalem ppterre cafus affuerit tang regalias nras concerné
ftitutioné quam vt predict fecerat dedictis tib9cognoscant et ſuper eis faciat iufticie cō
pamphilo trebus ac mercibus emparatis di plementu CDe criminib9 verocontractib9
ctis mercatoribus callari compellirígide ad et alijs comunibus q fiant feu cömittant ci/
foluendú de bonis fuis predictis fingularib⁹ tra dicta centú miliaria in dicteciuitatis ter
ad quor iftantia factafuerat dicta empara minis infra mare cuz eozum cognitio ad vos
duas.AB.ccc.lxxv.libř.xvij.foľo.ij.dřos.qs dictuz iufticia civilem aut criminalem vel cō
valebat dictuz frumentuz ab eis vt dictü eft fules marisvel alios ptineat:ipm baшulú aut
Occupatú.Necnon puniri rigide locūt) & vir eius fucceffores itromittere nolum9. Rema
garium dicti baiuli qui vtendo iuriſdictione nentibus tamé in iuriſdictiõe et ad cognitio
nedicti batuli infra dicta centum miliaria fo
eis non competenti vobis fup predictis plu//
res et notonas inobediencias fecerat ziurif lum illis que per fpecialitatem ptineat addi
dictionemvobis pertinenté ac iudicialem au ctum officiuz baiulie.Et cu ex predictis omi
ctozitatez cōtemplerat restituedo dictas res. bus appareat et fequatur ipfum baiulú nō te
et merces predictis mercatoub9 tal'smultú neri in aliquode hys ad que foluenda dictis
delinquerint in predictis.Sup quib9 nosvo fingularibus predicti nuncy eum cōpelli pete
cato ad hoc dicto baiulo gñerali qui physfi bat nec dictos locumt) et virgariú baiuli nec
militer nřam adiuerat curiaz: et vocato etia etiam guardianuz gradus valeñ iurifdiction
"
não procuratoze fiscali dictos nuncios nō tā ne eis non competenti fuper pdictis vlos effe
tuzfemel fz pluries in nŕopleno audiuimus nec aliquas inobediécias cómiffiffe/ nec etiã
confilio in quoerant plures doctozes licécia iurifdictionem nram aut iudicialē auctorita
ti et peritiin vtroq iure ac alij fciétifici viri tem contépfiffe:ymmorite recte feciffe qu
in numerocopiofo: dictos etiã baiulú gene per predictis cor officio incubebant. Iniun
ralem z filcũ nŕz ad plenú audiuim9 & plura gim vobistvim fingulis expreffe z de certa
alta fecim qad premiffozūveritaté hendam fcienciaproprima et fecunda iuffionib9 &fub
spetr9 digfarex aragonú valë disdifplicétia nouiter eft deductu o vos feu
rc.Dilecto cöfiliario não agnario vim aliqui in cópofitõib? quas facitis de cri
pardodela cafta militibaшlore/ minib⁹ penis calonys z delictis non vocatis
L
gni valen generali ac comiffariop 7 minus auditis vt tenemini et debetis z vos
nos ad infrafcripta deputato falutem & dile cari eft affuetum fidelib9 pcuratorib9 filcali
ctionem.Muncii ciuitatisvaleñ ad nos noui b⁹petrode angulariade domo nŕa z andrea
ter miffi nobis humiliter fupplicarüt o cum be guardiola ciuitatis valeñp nosin dict) ci
vos vt comiffarius p nos deputat ad adem uitate regno cöftitutis vel altero eor :pas
prādū r demādas faciendú in dicto regnova côpolitões facitis inceffanter:7 de eo de quo
jenratione expéfaz per nos factaru un co20 ex iufticie debito deberetis recipe z hře ades
natione illuftris fibilie regine aragonú cōlo? linquentib.C.flozēnos recipitis zhētis.C.
tis nŕe cariffime:adépiaueritis & demandafe fol's in iuris nří lefioné reis publice nřenon
ceritis hoinib9 loci de muferos qeft ordinis modicũ nocumentũ :cũ quilz ſciens z videns
fancti iacobiducles dictufą loc9 fit ſituati delinquentes alios ita modicü puntos ad de
termino pdicte ciuitatisvalen z fe fubiecerit linquédú plus coz animi funt iducti. Mofos
ptributōi generali eiufdem ciuitatis fere.x. volentesvt cöuenit morbo huic medicinā ad
anni fut elapfi et a dictotpe citra cũ dicta ci hibere pdecente vobis & vnicuiqz vŕz dícím9
uitate cōtribuerit in omib9donis z fubfidijs mandamus firmiter expreffe pro prima t
per eadem ciuitatem nobis factis ficut cetez fcda iuffionib9 ac fubiret indignatōis nŕe in
ra loca indicto termino conftitutaq de con curfu zammiſſione officioz vobis comiilor
tributione eiufdé ciuitatis exiftunt: obhoc penaq mille flozénop auri aquolzvŕmptra
dictus locus de muferos alf ǝtribuerenode Faciente irremiffibilr exigendoz hendor
beat in expenfis dicte cozonationis nifi ficuti amō abfq piciavoluntate licetia z permiffu
alia loca in dicto termino ſituata zbdicta? nří aduocati fifcalis in dicto regno z dictonī
tributione iazdicte ciuitatis valeñ exiſtécia: pcurator fifcaliú feu alteri cor copofitões
dignaremur eis fuper hoc de codecenti iuftie aliquas minime faciatis: quibuſuis lfis feu
cieremedio prouidere. Nos aut dicta fuppli prouifionib9 in ɔ̃riuz factis feu fiendis quas
catione vt rationi conſona benigne ſuſcepta: quo ad bechuius ferie reuocam? obſiſtétib?
vobis dicimus Tmādamus de certa ſciečia z vllomodo:cum nos ex caufis predictis & alijs
expreffe p prima & fecunda iuffionibus quatŢ rōabilib9 atqz iuftis ad hecnos inducentib9
fi dict9 locus de muferos fit vt afferitur de? ficdecerta fcia fieri puiderim9% velim De
tributōe pdicte cintatis valen/ab eodéloco cernētes irritű z inane quitquid p vos vel ali
vel homibus in eo hitantib⁹ nil pro dictis de quem vfi in premiſſozü ptrariü fuerit atte
mandis vel adeptamétis exigatis nec eospp ptatu. Dat in mōteſono.xx.die madųj.anno
terea modo aliquo moleftetis. Dat celarau anaton.A.ccc.lxxxúj .
guſte. xxv.diefeb20.a.anat.d..ccclxxxi:
dñi regis petri filium et fucceffo ciuitatis valen não culmini huir ſupplicatú
vt cum ex dictis notarijs ciuitatis valenre
rem.
periantur in eadé nōnulli z diverſi quilz ma
giftrali fcientia fint ſuffulti et in eadé fuerint
CO› notarij mifihabiles reperti repertifatis habiles & capaces /attamé cozu
Fuerint in fcientia vel morib9 poffintpguber cöuerfatio mozefqz et actus funt viliffimi illi
natozē priuari coz officijs. I. aiti zreprobati/tenendo feminas in lupana
rijs & cum lenonib? et alijs plonis inhoneftis
ficientes reperti extiterint:pziuenk ab ipo of penyozes que ſon ſtades fetes arı enla ciutat
ficiofeu illud interdicatur eifdem vfquequo devalen de homens 8 muruedre com enla di
fufficientes et abti extiterint ad cognitionez ta vilade murucdre 8 homés 8 valeñ:lahoſt
veftri . Nos emvobis dicto procuratozi vel de valen es exida es fforça depir contra ladi
vro locútenfuper examinatōë interdictione ta vila de muruedre:la qual cofa fis fabia no
Priuilegia.
vřis dictam tertia partedecime infeudúho hoc per ipm deputata ipas cõferuādas repo
nozatuz abſo tame alicuius fuicij preſtatio fuit fub figillo:quib9 empara carrefto factis
ne a dicta ecclia recipere vel ipfam prodDICTIS per modúpredictü/ac ¿querentib⁹inde coră
ecclefia epo z capitulo recognofcerevos tene dicto baiulo mercatoribus caftri callari me
re:quibufuis inibitionibus promiſiõib? foris mozatis: vos dict9 iufticia in ciuilidicte ciui,
ftatutis rozdinationib9 fi que fint in contra tatis ad inſtātiâ dictox ſindici & fingulariuz
rium obfiftentib9 nullomodo. ADandantes eiufdē ciuitatis qui declinantes fo:ũ dictiba
per hac eandé inclito z magnifico infanti io tuli vos tanc petente iudicem ſup his adí
banni cariffimo primogenito z generali locú uerunt intromififtis vos de predictis & dictú
tenentinfo acvniuerfis & fingulis officialib9 generalé baiulu in predictor cognitiõe tur/
et fubditis nřís z dictozú officialium locate/ baftis figillando domus predictas claufurā
I nentibus prefentib9 et futuris quat cõceffio et al's afferendo predictozú cognitioneZ NON
nem z licencias nras hmõiromía et fingula ad ipſum generalem batulu ptinere fz advos
fupradicta firma béant zobferuet et non co in piedictis cognitionalit proceffiftis . Et q
traueniant nec aliqué contrauenire permit/ dictus generalis baiulus poftea vifa quada
tant vel confentiant quauis caufa.erhac littera per nos fibi miffa p qua redarguendo
tamen conceffionem z licencia no intendim9
eu de dicta empara feu arreſto go fecerat nõ
iuri nobis cõpetenti contra epm capitulü et reperta iuris fatica in officialib9 callari nec
eccliam valen exquacunqz caufa in aliquo de precedentib? aliquibus requiſitionib /retiā
rogare. In cuis rei teftimoniuz plente carta qnosparati eramus ficut adhuc fumus fa
Fieri et figillo mageftatis nie impendenti iuf cerefatisfactionez debitā illis a quibus dictú
fimus coiri .Dat barchiñ.xxiiij.die madij.a. frumentum raptum fuerat p dictam nauem
anatdñí.AB.ccc.lxxviij.1Regniqz nfi.xlíij. feu ducétes ipaz ficut alijs plurib, a fimili fe
ceramus: et ex alijs iuftis caufis pnunciauit
CDecognitióe baiuli generalis emparazfeu arreftum predicta tollenda fore
indelictis feu contractibus comiffis in mari et pāphilum predictú cũ omibus reb⁹ zmer
CXXXV cibus que in eo erant reftitui debere predict?
Etrdeigrareraragonu valen te mercatoubus callari preſtita per eos pumiz
dilector fidelibus gerétiuices gu tus certa fideiuffona cautiõe.Et p executio
bernatonisin regno valen iufticijs nedicte fue declarationis poſt preſtitam per
incriminali z in civili ciuitatisva dictos mercatozes calları fideiufforia cautio
len alufæ vniuerfis & fingulis officialib9 nřis nez predictam acceffit ad dictuz gradu valen
lis cöfiliaris nofter petr9 marrades baúlus ciuitatis valen credens ipm baiulü generale
regni valen generals requifit? tā per findi exercendo predictavão шufticiatus officiopre
cũvniuerfitatis & alios fingulares predicte iudicaffe miferunt ad nos certos nUNCIOS P
ciuitatis valen pretendētes vt pofteap proce pdictis videlz iacobú romei/nicolauz de val
flum fup hijs habitu apparuit zapparet offi daura z raymúdú folery licenciatü in legib9
ciales thabitatores caftri callarij pervím cũ ciues valeñ:qui tā verbo fcriptis peticrút
quadā cozũ naui armata rapuiffe ac occupaf inftanter p nos executonas litteras quozum
fe anno prime lapfo certas coz frumenti än dam forozu z priuilegiozu pq afferebantpre
titates quas vendendas de partib9 ſicilie fa dictozuz cognitioné advos z nō aliú ptinere
ciebat ad dicta ciuitaté valen deportari : em/ fibiconcedi:r dicto baiulo mandarine depre
parauit arreſtauit dictú páphilú e oés res dictis vel alijs fimilib9 caulis fe vllat) intřo
ac merces quein eo erat extraxit ab eo et in mitteret:ymmo ea per vos adquép forú z oz
certa domogradus dicte cuuitatis valeñ ad dinationes afferebant ptinere cognofci et dis
CLI
Betri fecundi.
finiripmitteret : ac etiã p indemnitatedicte miffist alijs per nos expreffatis fuperi? cum
cafus affuerit tang regalias nras concerné
quitatis dictum batulu generalem ppter re
tib9cognofcant et fuper eis faciat iufticie co
ftitutione quam vt predicit fecerat dedictis
pampbilo trebus ac mercibus emparatis di plementu CDe crimimb verocontractib9
et alijs comunibus q fiant feu cömittant ci/
ctis mercatoribus callari compelli rigide ad
tra dicta centú miliaria in dicte ciuitatis ter
foluendú de bonis fuis predictis fingularib
ad quor iftantia facta fuerat dicta empara minis infra mare cuz eozum cognitio ad vos
dictuz iuſticiā civilem aut criminalem vel cō
duas.B.ccc.lxxv.libř.xvij.foťo.ij.dřos.qs
valebat dictuz frumentuz ab eis vt dictú eft fules marisvel alios ptineat:ipm baiulū aut
eius fucceffozes itromittere nolum9. Rema
Occupatú.Necnon puniri rigide locut} & vir
garium dicti baiuli qui vtendo iurifdictione nentibus tamé in iuriſdictiõe et ad cognitio
nëdicti baiuli infra dicta centum miliaria fo
eis non competenti vobis fup predictis plu
res et notonias inobediencias fecerat ziurif lum illis que per specialitatem ptineat addi
dictionemvobis pertinenté ac iudicialem au ctum officiuz baiulie.Et cu ex predictis omi
ctozitatez côtempferat restituedo dictas res. bus appareat et fequatur ipfum baiulu nō te
et merces predictis mercatorib9 tal'smultú nert in aliquo de his ad que foluenda dictis
delinquerint in predictis.Sup quib9 nosvo fingularibus predicti nuncy eum cōpelli pete
cato ad hocdicto bailo gñerali qui physfi bat nec dictos locumt) et virgariú baiuli nec
militer nŕam adiuerat curiaz: et vocato etia etiam guardianuz gradus valeñ iurifdictios
não procuratoze fiſcali dictos nuncios nō tā ne eis non competenti fuper pdictis vlos effe
nec aliquas inobediécias cómiffiffe/ nec etiã
tuzfemel fz pluries in nŕopleno audiuimus
iurifdictionem nŕam aut iudicialē auctozita
confilio in quoerant pluresdoctores licécia
ti et periti in vtroq iure ac alij fciétifici viri tem contépfiffe:ymmorite z recte feciffe qlu
in numerocopiofo:? dictos etiã baiulú gene per predictis cor officio incubebant. Iniun
ralem z filcú nŕz ad plenú audiuim9 & plura gim vobistvim fingulis expreffe zde certa
fcienciapropuma et fecunda iuffionib9 fub
alta fecim? q ad premiſſozúveritaté hēndam
proficere potuerut feu prodeffe.Tandem au pena duo mille flozēnozű auride aragonia
qui fuper his notabiliter allegarüt:z vifis z ctum fuerit habendo znŕo applicandouz
confideratis poftear attentis vfu antiquo r erario o dictú generalé baiulu vreius fuccef
continuato oftenſis ad nří aními informatio ozes in cognitione predictozú p nos expreffa
nem pdictum batulü . Cum clare reperimus tozuz fuperius non perturbetis nec moleste
iurifdictionem et cognitioné predictor voi tis:ymmo fi oppus fuerit fibi preftetis auxis
um criminum contractuú zalíozú q cōmittū lium confiliú et fauozem.Et nihilominusvo
tur z fiút vbiq infra mare vltra tamé centũ bis et cunlzvŕz lub dictis penis precipim⁹ ex
miliaria a litoze maris ciuitat) valeñq funt i preffe z de certa fciencia o ipfos locútenents
fraterminum ciuitatis ipius ficut cōmiſſa z et virgaríú bawli acguardianuz grad⁹ non
facta fuerunt predicta vt nobis pftititdicto moleſtetis nec agrauetis aliquat pro predi?
ctis vobis et vim cuilibet adcautelam facié
rum nuntios affertione verbali/ ad dictú ge
neralé batulú vt nŕazuz regaliaz vniuerfale di quomodolz premiffox omnium in totú vľ
iudicem & non ad vos nec ad aliqué officiale in partem contrariú auferentes omimodaz
.
alium pertinere.12opterea denegantesdi poteftate:acvoletes qtquid in cötrariúvfq3
ctis nuncijs executonas litteras peos peti/ nuc factü fuitz fiet amodo nullú eé nulliusqz
tas fuperius:ac laudantest approbates om exiſtere roboris vel momēti: ADādantes cui
nes proceffus p ipfum baiulum fup recitatis libz pcuratori fiscali regni valen ne ipos lo
nobis fuperi9factos de quibus nobis plena cumts virgariú z guardianú agrauet p predi
fuit facta relatio tan recte et rite pcedens ctis in aliquo vel moleftet. Dat barchiñſub
tes. ADädamus dicto baulo generali et fuc não figillo pendēti.ruj.die februarij annoas
ceffonbusfuis in dicto baiulie officio reozuz nat dni.Ab.ccc.lxxxvi.Regni nři.lt.
spetr9 Bigfarex aragonú valë disdifplicétia nouiter eft deductu o vos fey
rc.Dilecto cõfiliario não aznario vim aliqui in cópofitõib quas facitis de cri
pardo dela cafta militibaшlore minib⁹ penis calonys z delictis non vocatis
D 7 minus auditis vt tenemini et debetis & vos
gni valen generali ac comiffario p
nos ad infrafcripta deputato falutem & dile cari eft affuetum fidelib9 pcuratorib9 filcali
ctionem .Muncii ciuitatisvaleñ ad nos noui b⁹petrode angulariade domoniaz andrea
ter miffi nobis humiliter fupplicarüt o cum de guardiola ciuitatis valeñp nos in dict) ci
vosvt comiffarius p nosdeputat ad adem uitate z regno cöftitutis vel altero cor : pas
alia loca in dicto terminofituata dicta? nří aduocatififcalis in dicto regno zdictozu
tributione iazdicte ciuitatis valeñ exiftéciat pcurator fifcaliu feu alteri con copofitões
dignaremur eis fuper hoc de codecenti iuftis aliquas minime faciatis: quibuſuis Ifis feu
cieremedio prouidere. Nos aút dicta fuppli prouifionib9 in ɔ̃riuz factis feu fiendis quas
catione vtrationi confona benigne ſuſcepta: quo ad bechuius ferie reuocam? obſiſtétib9
vobis dicimus z madamus de certa fciécia z vllomodo:cum nos ex caufis predictis & alijs
expreffe p prima & fecunda iuffionibus quat rõabilib9 atqz iuftis ad hecnos inducentib9
fi dict9 locus de muferos fit vt afferitur de ficde certa fcia fieri puiderim?z velim?.De
tributōe pdicte cintatis valen/ab eodéloco cernētes irritű z inane quitquid p vos vel ali
vel homibus in eo hitantib9 nil p20dictis de quem vfm in premiſſozü ptrariú fuerit attē
mandis vel adépzamētis exigatis nec eospp ptatú. Dat in mōteſono.ff.die madųj.anno
terea modo aliquo molestetis . Dat celarau anatdñi.AD.ccc.lxxxúj ,
guste.xxv.diefeb20.a.anat.d . Ab.ccclxxxi:
CO› notarij mifi habiles reperti reperti fatis habiles & capaces /attamé cozũ
cóuerfatio mozes et actus funt viliffimi illi
0 Fuerint in fcientia vel morib9 poffint pguber
natozē privari coz officijs. I. citirreprobati/tenendo feminas in lupana/
rijs & cum lenonib? et alijs plonis inhoneftis
lecto não procuratori regni valen vel eius lo nunc eft vel ptépe fuerit quat mutationem
zdeclarationé nřas bmōt firmas habeat er
cuten faluté zdilect. Animaduertētes quatr
obferuent & faciant ab alijs inuiolabilr obfer
fereoia negotia gentiuz pueniunt zſtant in
es
manu notariox fiue ordinatõe ptractuú per vari znon ɔ̃ueniāt feu aliqué cōtrauenire p
E mittant aliqua rōne : in cuius rei teftimoniü
ipos fiendor/ex quoɔgruit rei publice vt på
as
foneydonee ad dicta officia deputent al'spp prefentem fieriшuffimus não figillo munitaz .
Dat valen.vij.die unij.a. anat.d. Dccclx.
ignorantiaz feu ruditate cor pollz periculuz
ac difpendia intollerabilia gentibs puenire
Quels iurats de valen ſon co
aclites difcordias ac ſcādala ſuboziri.Jdar
nexedors e jutges enles caufes dels ampri9 e
co nos inquantú nobis ab alto permiffüz eft
anelantes vt fubditi noſtri inquozum quiete poden fer execucio e penyozes ma armada e
ab hoft e caualcada a lur beneplacit. II.
quiefcimus/in tranquilitate & pace pmaneāt
HO Ds infant en Johā rc. Attenēts
et a quibuſuis norijs & piculis exhimantur.
Cenoze prefentis cōcedim? ac etiã ozdinam9 pochs dieshalon paffats nos ha
uer fcrit an garcia dlonz portant
fupplicantib⁹ nobis iuratis 7 pbis hoibus
E ciuitatis valen:q fi aliqui notarij ciuitat) va veus per nos en regnedevalen per
lenet termini fui quis a nobis auctoritatem nřes letres enla forma feguent. Infant en to
notarie obtineant: qui per parté iurator dic han rc.alamat nře moffen garcia 8 louz por
I te ciuitatis nominati fuerint velut infuficië tantueus per nos enlo regne de valen falut e
test per vos examinati fciétia et moxb9 inſu dilect.Entes hauem que per raho dealgunes
penyores que fon ftades fetes ari enla ciutat
Ficientes reperti extiterint:pziuenk ab ipo of
ficiofeu illud interdicatur eifdem vfquequo de valen debomens 8 muruedre com enla di
fufficientes et abti extiterint ad cognitionez ta vilade muruedre 8 homes & valen: la hoſt
veftri .Inos emvobis dicto procuratozí vel de valeñ es exida esffoiça exir contra la di
vro locúten fuper examinatōë interdictione ta vila de muruedre :la qual coſa ſis fabia no
Priuilegia.
Complaerida devosaltres edela dita hoſt néts encara nos hauer ferit als dits iufticia
de valencia le pogues feguir gran e irrepara turats e phomés dla dita ciutat enla forma
ble dänatge entre vosaltres e los dela vila de feguet .Infat en iohan rc:als amats e feels
muruedre:ede nosfe pertagua exir a carre nřes los iufticia urats e prohomens dla ciu
ra als perills fdeuenidos: perço a vosaltres tad de valencia falutedilectio.Enteshauem
neradebost ne en altra manera no proceher vos fozen pfentats fots anats hoftilment co
cats:en altra manera volem q fapiats de cert tra lo dit loch de muruedre:dela ĝl cofa fom
q totdan e danatge as feguis entrevofaltres fort marauellats com fiaries neliatségrā
e ells fecomptaria a vos e a vřes bens: e refe culpa e reprehéfio: perq a vosaltres e a calcu
nomeys puys puniriem vosaltres apicom a de vosdehim e expreffament manam fots pe
trencadois de nřes manaments.Dada enla na de co2s e de auer que viftes les prefents fi
vila de caftello o burriana lo primer díadefe tomats nous en fots vos en toets a valen
bzer dauallfcrit. Attenent res nomenys nos cia:com nos vos prometem a decōtinét lens
þauer fcrit altra vegada al dit en garcia & los tot plet è ſcrits vos farem fer a aqlls de mur
Johannis primi GLIII
nedze tot ço áfervosdeić:e ağfta pulfio fola meffions a laltrapart a coneguda dels dits
met fem affi o ceffar fcädels e a tolre minua e turats ede fer la dita execucio e penyora ma
D
defonoz nŕa:la ql fia fi tā pps de nos fahiers armada e abhoft dela dita ciutat /oen altra
execucio ab hoft's loch di fenyor rey e dla fe manera fegōs als es ben vift: e aço en edins
nyoza reyna:maionet p2nos nos offerim 8 e qualfeuol loch del dit regnede valencia e d
fetvos ho farez ſeguir å les pleyts eſcrits ha qualfeuol perfona vafall odela iurifdictio ol
iatsvředzetde muruedze: en altra mãera ma péyozat lo dit ciutada o vehi dela dita ciutat
nāavos dit iufticia fots pena dl cap a pdreq e los dits iurats effer iutges ordinarisdeles
destinēt façats crida enla boft q tot hom d dites coses côtrafts e execucions:e la dita po
pcu fots pena o pëiar ſen tom dɔtinët élurs feffio e cofes deffus recõptades effer apzoua
cafes: e q noface negû mal ni execucio: e aqlls des e confermades p lo senyor rey fegōs & en
de fet ne fes tonar/e norefméysvos dit iulti prouifions fues ala dita ciutat atorgades les
cía plegats la fenyera e fets p maneraque la tenorsdeles als prouiſiōs no hauem manas
hoft fen ton decötinent ala dita ciutat. Da des effer infertes enla pfent p longuca de aq
da enla villa de caſtello 8 burriana a.új.defe lleste fia ftat fupplicat a nos p part deladita
beer en lany dauall fcrit. Attenents encara q ciutat les dites letres apicomfurrepticies e
apies dles dites letres fou e es ftat per part piudicials ala dita ciutat degueſſem reuocar
dels dits iurats e findich dela dita ciutat des è com nos les dites letres hagueſſem fetes no
nant nos propofat q com ells e la dita ciutat expofades a nos les cofes öffus dites:e no fia
evniuerfitat de aqlla fien frats efon en noto ftadanifia intencionŕa qp les dites nřes les
ria poffeffio pacifica atigua epfcripta: e aço tres ne p alguna de aqlles ne palgūs mana
tât o téps a ença a meoriade hoës no es en ments ni enantaments pocafio deles damüt
05
ptrari/ o alméys qbaſta a legitima pſcriptio dites nřes letres o de algúade aqlles feyts o
צי
feytse ppofats clams denar ells dits iurats enfeguits entenam bauer en respreiudicada
Br
palgúciutada vebi o domiciliat dla dita ciu la dita ciutat o fingulars de aqlla en ſon diet
fat diet e afermat fi effer ftat penyozat mars dels damütdits amp en poffeffio ni en pro
*
cat o iniuriat p algunes pfones alfeuol ley prietat. Per tenoz dla prefent proueḥimā p
dignitat o ftamét liedel regne öffus dit lodit les dites letres nřes op alguna de aqlles op
clamater vfant dels dits ampui? franqfes eli algues cofes en aqlles côtengudes op algús
13 bertats ala dita ciutat atorgats e donats per manamēts procehimēts o enātamēts ap vi
e
Fursepnnlegis/ e en altra manera patigua go: 8 aqlles fie ftats manats fets o eleguits
ofança a ella pertanyēts api de paſturar ope a e cōtra lo iufticia turats findich o fingulars
1 per anar ftar è paffar lurs beftiars/ofer eta Oladita ciutat no fia fept o pura effer feyt al
Ular lepa fufts calçguix o algepę pedres emo gú piudiciderogatio nouitat algúa enloš da
O les per a vs propiopa vendre com altres co mútdits api? fraqes e libertats é poffeffioo
fes en edisptot lo regne de fer penyores tro ĕpprietatōla damütdita vniuerfitat e fingu
en tata quatitat e fuma qnta lodit clamat a lars Ola dita ciutat:ni enla iurifdictio conexe
fermara cíurara valer les pēyozes o marca a ça o exercici e dcifio dls penyozamēts e repe
ell feta ab totes meffiōs edanages p laotara nyozamēts as die effer acoftuats p los dits ā
boſoftegudes /edeptinet fer execucio e věda pu9fets p los dits iurars e findich 8 dita ciu
realmét e 8 fet fens tota altra folénitat dles tat: ans volé á losdits iurats e vniuerfitat e
bites pépozefe étregar lodit clamat reebuda finglars o aqlla romāgué e fië ë lur diet pells
de aqll fermāçaq files péyores les ĝls los di ppofat areppietat co époffeffio dlsdamút
ts iurats entedra a fer homes on lo dit da dits api franges e libertats fegōs qera ás
maťvehi o ciutada de valeň p vfar dels dits Bla emanacio deles dites nřes letres mana/
ápri9 franges e libertats ſera ſtat marcat pe mēts pcehimēts oenātaments p vigorð aq
nyozato iniuriat fe faran iniuftament ço es lles feyts o enfeguits.reuocats expreffamét
queno fos ver los clams dauant los dits in fete dcerta fciecia qlfeuol manamets p nos
rats propofats:qaytal clamater e la ferma fets o manats o fets fer fobie lodit feqſtre: e
ça per elldonada pagara e fatiffara totes les encara totes les damūt dites letresz totes z
vi
Priuilegia
fengles cofes en aqlles côtengudes e totse ql in dicta parte regnivltra ferona pro intereffe
feuolprocehiments e enantaments p vigo? 8 regio atq3 não necnon arrendatozes dicti m
aqlles feyts o enfeguits/aytat empo com fie ris et procuratozem reuerendi luppi de luna
e puren effer cōtra lo dzet dela dita ciutatius archiepi cefaugufte de ipfo iure nonvt archi
rats e fingularsde aqlla dels damundits am eps fz vt luppus de luna conceffionem raffig
prius franges e libertats axi en poffeffio coz nationě a dictodño rege bñtis vocari manda
en proprietat. Danants pla pfent al portat uimus & fecimus coza nobis. Tandem audi
veus p nos enloregne de valecia q la ditavni tis incollationibus penominatis baiulis et
uerfitat iurats e fingulars de aqlla matinga arrendatoribus ex parte vna z ſindicis dicte
e ofena enladita fua poffeffio baroniuolmet ciuitatis ex parte altera ipfaruq3 partiuz ad
e poderofa:en tal manera q aqlla en algúa co uocatis: vifis duobus priuilegijs eidé ciuis
fano fiaderogada mi preiudicada en fon diet tati ſup dicta frāchitate conceſſis alteroper
Enteftimoni Ola qual cofa fem fer la prefent dominuz iacobũtritauum dat valeñi idus ta
ab nfe fagell fagellada. Dada en valencia a nuary anno anať dñi.OD.cc.xxxix.Et altero
xviij de febrer del any dela natiuitat Onoftré pdñm iacobum pauum nrosreges aragon
fenyor.B.ccc.lx.vij. memorie recolededat barchiñ.v . It's aprilis
termini fui ex ſpālibus priuilegijs p predecer tuflz earü pleniffime auditis'ciurib9 iplaruz
fozesdictidni géitoris nŕi acnrosreges ara diligéter difcuffis þitaqz liberatione plena
gonuz illuftres eis coceffis ac per ipfum dñz riefemel pluries in não cõfilio ſup ipis. Te
reget nos pfirmatis fuiffent effent ac fint noze prefentis in plena curia moze acvicepr
effecsdebeant franchi et exempti a folutioné cipis z primogeniti in folio fedentes decerni
quozucunqzvectigaliu z fignanter cuiufdam mus et declaramus predictam ciuitatem vas
turis nomiati vulgariter carneratge feu mô len. vniuerfofqz z fingulos ciues zhitatores
eiufdéactermini fui fuiffe acfore etdebere ef
tatge. Veruntamébauulus in parte regni va
lenvltra ferona ad inſtancia collector dicti fefrachos tinműes penit9 aſolone iur} dicti
tur) zatex officiofuo nitebatur ipos apelle carneragú fiue montagi tain dicta partere
redefacto ad foluéduz ipm ius pro beftiaris gni vltra ferona3 alin toto regnovalen fu
cozum tranfeuntib? vel exiftentibus in dicta pradicto quibufuis rationibus conceffioib9
parteregni vltra ferona: otra forma et men et allegationibus in contrarium factis vi p
tem painlegion fuozú predictozum : obquod ductis quas franquitati z immunitatihuiuf
fuit nobis humiliter fupplicatú p nos eis fup modi minime obftare decernimus obſiſtenti
gio tam citra & vltra feponam conftitutis per iufticiaz executioni mandanda. Etexta
prefentib9 et futuris quat declarationem no libus particularibus priuationib9 z offiɑor
ftram huiufmodifirmiter obferuando predi comiffionibus ac penarum tan grautumúm/
ctum ius carneragij feu montagij vľ’alíquid poſitionibus multa fequantur fcandala zres
pro eo a cimbus thabitatoribus dicte ciuita publica dicti regniledatur nonmodicum plu
tis z terminifui vel a beſtiarijs aut rebus ip refos in fingulari contra iufticiam agrauenE.
fozum vel alicuius eorum minime petant vel Diopterea buic možbo debitam volétes ad
exbigant feu peti vel exbigi faciat permittat iberemedelam :fuplicantibus inde nobis bu
and feu confentiant:ymo quicquid haco caufa re militer dictis nuncijs ciuitatis valen.Leno
ceperint ab vno anno prime elapfo citra/re reprefentis ozdinamus prouidemus acvo
ftituant ets a quibus receperunt omni obfta lumus totics regno valeñ concedimus qaƒ
culo quiefcéte. Et ex tunc franchitatē zīmu modo non fiant necfieri poffint per nos feu
nitatem tamdictas predictis ciuibus & hita quofuis alios per dictum modú particulares
tonibus et cuilibz illoruz obferuent et ab ali priuationes & comiffiones officiorum aliquo
16 is obferuari faciant nec contra eas eos vl'ip rum dictiregni: & q tales vel fimiles pene nõ
forum aliquem agrauent impediant vel mo apponantur necapponi poffint in aliquibus
leftet aut agrauari impediri vel moleftari co literis feu mandatis pro quorum executione
fentiant vel permitant fi tramvel indignatio ius tertij non auditi quomolibet tolli poffit.
nem regiam et noftram ac penas in predecla Etfiforfam de facto per obliuionem vel al's
ratofranchitatis prinlegio dicti domini res contrarium fieret : tales priuationes comile
gis proaui noftri appoſitas cupiunt euitare: fiones penas volumus et decernim? nullas
in cuius rei teftimonium prefentem cartã no effe nullamqz firmitatem habere : nec aliqui
Itrazfieri noftroq pendenti figillo iufſimus officiales comiffarij vel fubditi noftri cis pa
comuniri. Dat tactum in capitulo monaſte rere feu obedire teneantur nec alpoffint quo
rij fratrum predicatorum dum inibi celebra modolibz executioni deduci. ABandantes p
bafgeneralis curia fupradicta tercia febzoa eandem expreſſez de certa fciencia proprima
rij anno anat dfi.ØB.ccc.lxx. iii . fecunda iuffionibus gubernatozi noſtro ge
ta exequerentur negocia/q li no facerent pa quarta die feb2oarij anno anatį dñi. AD.ccc
uabantur quo ad illum actum coz offic; zip, xxxvij.Regniqz noſtri primo.
fa officia o facto alijs comittebantur: qui ne
nebantur etia per eafdemvel alias litteras q eius officiales ventillandis cognofcalp iura
부
gno valen conceffa attete prouideat ducalis aznario pardodela cafta muliti ge
celfitudo:vt ea ab aduerfarior inftancijs mi rentiuices gubernatoris in regno
nime attenuari continguat ſeu indebite cons valen vel eius locüten generalib⁹r particu
caffari:cú ipfa adéprima ciuitatis publice ma laribus faluté et dilect.Ex fupplicatis nobis
xime prouiderim ? pferuari.Sane nfis eft au reuerenter pro parte iuratozu et pboruz ho
ribus deuolutuo fepe et quafi dietim int pif minuz ciuitatis valen accepimus & plures t
catozes et alios ciues et habit pzenarrate ci diucrse perſone tam mercatores alij auari
uitatis ex vna parte/et magiftrü muntefie et cia magna ducti adbonum publicuz minime
officiales fingulares perfonas loco magis attendentes emere abarcare encijare et emo
ftratus pienarrati ex altera: vbi precipue ipi botiguare fatagunt in ciuitate z regno valeñ
pifcatozes z ciues confluut tam ppter pifca ordea auenas et alias ciuatas ad finez vt eas
tiões propter ligna fandendu etta cine occulte dedicto regno extrahant vel faltezin
rem zalía de foto pmiffa faciendü multe que eodem regno eas vendat carion precio in nō
ftiones infurgunt eo quia dict? magifter offi modicũrei publice dictomz ciuitatis regni
ciales et fingulares locozu fui magiftrat, vt damnum acpreiudiciú manifeftuz. Quocir
quafifi licituz eis effet pifcatores ciuesme ca volentes pindénitate z bono regimine rei
mozatos in debitis onerib9 z extorfionib9 no publice predictozum ciuitatist regni fuphis
Javectigalia imponendo comprimút:nec nō debite puideretam ex officio ad fupplica
fus adeprimox eis prohibent qnto poffunt tionez dictozű шuratozú vobis dicimus di
ecverent ad tract9 eos adducere deceptos: ftricte precipiédo mandam9 expreffe zde cer
zid qo vnomodo exhigere eftvetitü/mutato ta fciencia pro prima zfcda iuffionibus quat
nomine extozqreverabiliter non poſtponunt tam dicta ciuitate valeñ & in omīb9 alijs ci
uitatib9 villis locis nŕisdicti regni valécie
fruftris ambagibus plaffando . Quapropt
volentes indemnitati ciuitatis prefate et fin faciat ficut alfolituz eft publice pconitzari
gulariü eiufdé z verius reipublice cuius nos null extrane, vtpriuar, cuiufiis fit legis
capud extitimus falubriter prouidere: preſen ǝditōis vl'ftat, pfe vel aliu publice velocite
ifanctione ftatuim ac vobis dictis iuratis in loco vel parte aliqua dicti regni audeat vľ
inc prefentibus & qui pro tépoze fuerintdis prefumat eiere vel emi facere p2o reuédédo
n97fubirez indignationis nfe incurfu mā ordeuz auenaz aut alia quacüqs ciuatamfub
us quat quotienfcunqs decetero oppo? eiufdé cíuate amiffiõe z pena centú mozabať
rit qftiones q inter partes pdictas hmot auriaquolz ? quotiés cotrafactú fuerit exis
ationefuerit fufcitate decidatis reas p vos genda.Sub hac ti preconitzatõe itelligi no
metvel cum aliozű ſalubzi confiliofine debito lumus hoftalerios nec tenderios qui emunt
das taliter o fon panlegia confuetudines r etiã intelligi volum fub dicta preconitzatõe
ftatuta quibus dicta adempziuia funt indul mercatozes barários nec traginerios à emét
ta vllatenus non ledantur: vbi vero fec9 fece in dicto regno annona ordeuvel alias qfcüqz
rút gỗno credim /nicp túc xecötraidiri ciuatas zabfqz inciando rembotigado por
tabut eas ad védendú in almudinis ciuitatu
túdécernédo pena duor mille mozabatinoz
aurí não quotiés cotrafeceritis applicador villar loco dictiregni. Faciat, että publi
erario irremiffibilit icurret) . Dat martozel cepcomzari o null? extrane vl'priuat? cuiuf
li.xij.die iulij anno anat) dñi. AÐ.ccc.lfxxvi. uis legis ftat vloditiōis exiftat p fevraliuz
publice vl'oculte audeat emere encijare vl'é
mus:et quemlibet p2o accufatoze recipi etiaz ipfis vtendo officijs auferim? poteſtatěomi
fihocdixerit in fecreto.Et hanc noftram pro modam perpfentés per quas irritüdecerni
uifionem quam non contra forumf3p20bo, mus rinane quicquid pervos et dictos locať
noreipublice dicti regni facimus feruari vo vros in contrariú þmỗi fuerit attēptatum.
lumus non oftantib⁹duabus litteris illuftrif Dat valen tertia die decēbris annoinfrafcri
Timi domini petribone memorie regis arago pto.oftea fuit nobis p parteiurator dic
num genitoris noftri per ciuitatez patiue im te ciuitatis humiir ſupplicatū : vt cú шuſticía
petratis/altera bata barchiñ.xviiij. diefep/ ciuitatis iamdicte qui eft pro tépore ex priui
SERECT
fembris anno anatiuitatedomini. BB.ccc. legio fiue coceffioneper fereniffimü ohm pes
Ixxvij.et alteradata ibidem.xvij.die iulij ano trúregem aragonuz genitozem nŕm recolen
no anatiuitatedomini. AB.ccclxxx.per quâ de memorie ide facta ciuitati predicte poffit
dict9 dominus genitor nofter ad instanciam ponere et tenerefuú locüten in villa murives
27
Vniuerfitatis dicte ciuitatis ratiue reuocauit teris peilertā littera dignaremur er debito
quafdam ordinationes feu preconitzationes tufticierenocare. Positag vila et recogni
factas fuper dictis ciuatis de mandato no ta cöceffione iamdicta eiufdem ciuitatis fup
at
bilis olfideprorida tunc gerentifuices guber plicatõib? annuētes p:einfertā literāincßtü
natoris dicti regni valencie inquantu dicta phibebat q vos aut fucceffowefter indicto
ciuitate ratiue et eius terminos cōprehende officio non poffetis facere et tenere locúteñ.
bant: nec obftantib9 quibuſuis alijs litteris in dicta villa muriveteris huius ferie penit9
8
puifionibusfeu mandatis adictodño genis reuocamus vobis et fuccefforib9 veftris quí
foze não feu a nobis obtentis fub quacunq erunt pro tépoze indicto iufticiat9 officio po
Forma vel expreffione verborü quantúcunc nendir tenendi locūtñ in dicta villâ turta cō
derogatouor quas et que inquantü huic ob ceffionë iam dicta et prout hacten? abipa co
uient de certa fcia reuocamus. Dat barchin ceffione citra eft fieri pluctu facultaté plena
kvj.die auguſti āno anať dñí. AD.ccclxxxvij . ria tenoze prefentis largientes. Bandātes
per eandédicto locúten vro in dictavillamu
Ciufticia in criminali ponat riveteris non obftatibusquibufuis man
locúten in villa muriueteris . VII. datis penalib fiue factis picinferte prouifio
Dhanes dei grarex aragonu vas nis vigozede non vtendo officio fibi comiſſo
len rc. Dilectonŕo iufticie ciuita ipm officiü regat et exerceatiuxta coceffioné
tis valen in criminali qui nunc eft inde fibi factar prout hactenus cöfueuit:pre
vel p:o tpe erit falutë dilect:nup inferta littera in aliquo non obftante. Dat
anfa curia emanauit queda lŕa hmõi ferici. valen.rvi.diedecebris āno anatdñi, MB.ccc
ture ozdinário1a ípectet et vnicuiqs illorü fas adminiſtratores aut negocioum geftores.
lutez et gratiaz: quia nos perceptoexpofitio Doti quidem ex hys et alys ranonbiliter
ne humilidilectowuz et fidelium não iurato vt pdicte refte feu debita et alia dicte vniuers
rum zpzobozum hoinuz ciuitatis valen op li fitatis res bona z credita tam pro preteritis
cet ex antiquis puuilegys dicte ciuitatisſeu profuturis téporibus a quibuflibet fact/
ex longa pfuetudine introductú zvfitatú lau lius habeatur feu recuperetur:deliberate ac
dabiliter exiftat o finguli iurati 7 clauarij ce de certa fcientia :cum preſenti ozdinam? pros
terias geftores negotio vniuerfitatisdicte uidemus atq cōcedimus vobis et vnicuiqz
civitatis finito annovt'těpoze fuo reddüt co vīm nichilomin⁹ iniugentes quat cöftitovo
potum fue adminiftratiõis.Et fiquid ex tali bis per affinamentu vel albaranú certifitato
adminiftratione recuperaturi funt illud re riuzratōalis dicte ciuitatis aut al' legittune
cupantfimplicit zde plano nec iuratt vel cla aliquez vel aliquos ex iuratis clauarismo/
uart? fequentes velfindic? ciuitatis prefate ftaçaffis ambaciatorib adminiftratonb9 feu
vllam copenfatione exceptioné vel lité oppo negotior geftorib9 aut alijs debitoribus dic E
nuntvel fufcitat in pdictis cũ nec fieri deceat te vniuerfitatis eidem debere aut teneri refų
feu debeat vllomodo.Et vtiq illi qui tale co dere reftituere vel foluere aliquá vel aliquas
potú reddiderüt reliqua ad que dicti ciuitati pecunie qntitates bona fiue rés :mor fine ali
tenere repiunt illico eidé ciuitati tenen reſti qua libelli oblatione alio proceffu folēni (z
tuere acfoluere vt fic eqlitas obkuek vtric nuda z verbali finefcriptis requifitione iura
Veruntñ nonnulli qui ficreddito comporo tomm vel maioris cozü partis aut findici vel
ad reliqua tenent ciuitati predicte et eidez re clauarij dicte ciuitatis : omnes debitores pre
manere in tali diffinitione poti funt debitos dictos et corum fingulos ad reftitutionem T
res reperti ex adminiftratis per cos:cũ ab eis folutionem talium peccunie quatitatum aut
petunt extra iudicium vt fieri folt taliadebi bonorum vel rerum et cuufuis eorum et ea?
ta fatagut coz folutionem differre autverius rum fortiter compellatis in bonis debitorz
vt ficdicatur aufferre debita hmõi allegates huiufmodi z cuiuflibet eorum fuo cafu execu
hoc ab eis petidebere ozdine iudiciario dato tionem meram et rigidam faciëdo quibuſuis
libello cozaz fuo iudice litem conant ozdiri dilationib9 exceptionibus z malicijs procul
aut alias cauillationes vel occaſiones aut ra pullis. Veruntamen fiquis predictorum iu/
tiões prendere quib9 poffint quantú in eis é ratozum clauariozum multaçaforum amba
folutione dicto debitozu impedire tollerevt ratorum feu aliorum adminiſtratocumvel ne
differre . Supplicatoigit nobis per dictos gociozum gestozum in reddédo compoto fue
iuratos z probos homines fub talib9 7 alis adminiftrationis feu geſtionis rationali diz
creditis vniuerfitatis prefate debite puide cte ciuitatis fuerit necligens remiffus vel co
ri:penfantes q talib9 vel fimilib9 ac alijs in tradices eos et vnumquemqz ipforum að ta
folēcis & malicijs dare locũ nil aliud effet o lem redditionem compoti fola verbali et nu
pfequenter vías pandere p quas exaurirent da requifitõe findici vel clauarij dicte cinta
indebite iaz dicte ciuitatis pecumie vnde ipa tatis per impofitiones et exactiones penarú
redderet de facilitenuis ad fupportandum aliaq3 foufeu tur remedia femota omni con
fua onera o vitarenia itereft toto poffe: ma tradictione exceptione appellatione ac recur
ximecu per fox valeñ ſeu priuilegiuz expreffe fufimiliter compellatis :piedictam autemvel
beatur. o procurato? nifi peccuniã vťaliam fimilem executionem aduerfus quemlibet ex
rem noie lui principal'exactă eidé incontinen iufticis dicte ciuitatis prefentibus preteritis
titradidit capidebeat zdetinerii carceredo et futuris et eozum bona fieri volumus pro
nec eâ fuoreftituerit vel foluerit puncipalit uidemus et concedimus per vos e quemlibz
fic & non als rōnedictate ac ipfi9 ciuitatis fa veftrum de vel pro parte ſecúdum fórum aut
uoze intelligi obeat in dictis iuratis clauario priuilegia regia pertinenti vniuerſitati predi
ac alijs gestoubus feu adminiſtratorib9 pece cte in vel de emolumentis officioZUM DÍČKOZű
cuniarum aut bonozum dicte ciuitatis qui di iuſticíarum et cui9uis eozü cõftito vobis aur
cipolfunt ſuevuuerfitatis procuratozes feu cuiuis veftrum per albaranum vel certifica
Johannis primi. ( LVI
ter tionemagiftri rationalis curie noſtrevel no us et ducere illam að ríuum dicte ciuitatis p
Jer ftribaiuli generalis regni valeñ aut eius lo rigando et al's ad opus eiufdem /fic tamen q
cuten de quantitate vel füma dictorum emo illis quorum fuerint poffeffiões per quas di
lumentorum.Conftito etiam per ipfuz alba cra aqua tranfitum fecerit pzo damnis eis in
a
ranú vel certificatione aut per occularez ho dictis poffeffionibus inferendis debita fatif
ftentionem et lecturam fozi vel priuilegy des factio tribuatur. Abandantes per candé ex
10
quota parte ia dicte vniuerfitatiptinentede preffe et de certa fciencia gubernatori et baių
vel in emolumentis fuperius denotatis cum lo generali regni valeń vel eozum locatenent
TO
itidem in officialibus et debitoribus noftris ceterifqzvniuerfis et fingulis officialib9 nřís
XI autfifci noftri obferuetur et reputemus que pzefétibus et futuris adquos spectet pro prí
niens ac rationi confonuz vtanía curía hec ma et fecunda iuffionibus et fub noftre ireet
0
vel talia in dicta ciuitate diriuentur vt a fon indignationis incurfu quatinus conceffioné
feu
teríuulus ne tales debitores exfuis malicys et licenciam noftrā huiufmodi ac alia omnia
ON
reportent comôdu ripfa ciuitas q vt pupilla et fingula fupradicta vobis dictis iuratis pro
tractaridebet fauozabiliter z tueri z ex fingu bis hominibus et vniuerfitati firmiter tene
laribus notabilibus feruicijs noftris ances ant obferuent acteneri faciant et obferuari
ceffonbus & nobis per eam pieftitis debz mu vofqz et ipfam vniuerfitatem cum volueritis
gnificencijs et gracijs fulciri detrimentu ali feu voluerit inde vtilibere permittant ofob
quod patiat . Bandamus itaqs expreffe ac ftaculo defcente .In cuius rei teftioniйhanc
nd
de certafciencia pro prima et fecunda tuffioni Fieri et figillo nfoiuffim? comuniri.Datder
N
bus & fubincurfù noſtre indignationisvobis tuſe.xv. die nouembzis anno anatiuitatedos
11 mini.AB.ccc.xciij .
z vnicuicz vim quatinus promifioné & concef
Lit
fionem noftram bmöi alia omnia et fingu
indecimis et primicijs ac cë
1/ lafuperius defcripta teneatis z firmiter ob/
fibus ecclefiafticis non poffint concedi elons
#3 Feructis teneric obferuari faciatis ad lit
u gamenta feu ſuperſedimenta. א
teraz ad vnguem et non contraueniatis nec
aliquem contrauenire permittatis vllomodo hannes dei graciarer aragonu
vel caufa : vobis et vnicuiqz vŕm omez pote valen zc.dilectis et fidelibus ge/
ftatem faciendi cötrarium abdicantes.Simi
rentiuices gubernato:is iufticijs
1 liter mandamus vniuerfis & fingulis alijs of baiulis ac guillermo 8 lunato por
π ficialib9 fubditis noftris prefentibus et futu tario alijfqz officialibus et potarijs nřisins
' in etſup hijs vobis et vnicuic vŕz
ris quat tra regnum valen vbilibet conftitutis et offi
affiftant oppe cofilioauxilio z fauoze li et qu cialium predictorú locatenentib9prefentibus
ac quotiés a vobis fuerit reqfiti . Dat valen et futuris ad quos bhocfpectet et prefentesp
xxviij.die apulis āno anat dni..ccc.xcuj. uenerint faluté et dilectionem.Dudum ab il
luftriffimo domino rege genitore noftro mes
Tpoffit accipiet duci aqua a mozie recolende littera emanauit tenoris fe//
flumine pucarisad opp⁹ ciuitatis. IX. quentis . Betrus dei gracia rex aragonum
Østohanes del gracia reparago valen rc:dilectis et fidelibus gerentiuices gu
num valen rc.Supplicantibus in bernatoris iufticis baiulis necno guillermo
de nobis humiliter nuncjs veftri delunato portario noftro ceterifq3 officialis
Jollectorum & fidelium nřozuz iura
busregnivalencie zeozũ locatenentibus pre
tozum zproborum hominum ciuitatis valen fentibus et futuris ad quos prefentes puene
tenoze piefétis vobis dictis turatis z probis rint ptineant infrafcripta faluté et dilectio
hominibus ac vniuerfitati dicte ciuitatis va
né.ŸŒ multoties ¿cefferim? ¿ cotidie etiã >
len cocedimus abfqz preiudiciotur ) alieni et cedere nos opporteat nõnullis vniuerfitatio
licencia et facultatem plenarta elargimur
b⁹rfingularib⁹ elōgamēta omiuz debitorü q
quadocunqvolueritis feu dicta vniuerfitas debent: tamé intétio nrano é elögare arrëda
voluerit poffitis 2 poffit pro libitovoluntatt tozes deciman & primicia, neqz célus anuos
accipe de aqua riuipucaris in termino 8 tho qszquos tā clerici& laici debet recipe et ha
viij
Priuilegia
bere.Id quite effet valde abfurdum et con nãofigillo pendenti.xij.die lanuarij anno a
trarium omimode rōni:ná certuz eft offere natiuntoni.AD.ccc.xciiij.IRegnicß nří.viij .
1 conditorem & patrez . Queqz abinitio z ante tan citra vltra mare cöftitutis prefentib9
fecula decreto eterno in cofilio diuine mage/ et futuris : quat hmōinãe ordinationis edic
ftatis electafuit: peelecta geftare quem to tum feruantes ppetuo et facientes cum mag
T tus orbis necipfa inměla magnitudo celozuz na diligentia z reuerencia cuftodiri:mox illő
caperenofufficit.Et nos qui licet imeriti do cũad aures eor puenerit faciat vnufquifqs
natatat beneficia gratiar abipfa matre mi ipozum in diftrictibusfuis per omia loca fo
fericordie inter ceteros müdi catholicos rey lita valde foléniter tubis clangentib9 publis
verofanctam huiufmodi z falubrě nřam opi paraula quevos o alcuns de vos moltes ve/
nionem hentes illam in corde (in oze rkmoni gades per inaduertencia infcia o per altra
busfuis magnopere venerent publicent co manera vos entrametets per vře officioain
lant z celebzet/magnificet/r extollant ad lau ftanciade nŕe pcurado: fiſcal odaltri fer ma
dem altiffimi et honozē ac gliam matris eius naments fimples e penals prefons penyozes
regine celeftis: porte paradifi: aiaruz cuſto empares fcriptions debens e altres actes in
die: falutis portus: anchozefirmespey oim redictionals no de manament expres nřene
gieditionis. Abandantes infuper de certa qui dzetamet fon o fan part:per les als cofes
fcientia zpfulte fub irenoſtre z indignatõis les gentsfon molt verades e calúpníades.
incurfu vniuerfis et fingulis officialib? přis On fupplicat a nos per lo dit findich queſo
Priuilegia.
feu debeat vllomodo.Et vtiqs illi qui tale cō dere reftituere vel foluere aliqua vel aliquas
potú reddiderüt reliqua ad que dicti ciuitati pecunie qntitates bona fiue rés:mor fine ali
tenererepiunt illico eidé ciuitati tenenẼ reſti qua libelli oblatione alio proceffu folénifz
tuere acfoluere vt fic eqlitas obfuek vtriąz nuda z verbali fine fcriptis requifitione iura
Veruntñ nonnulli quificreddito compoto tomum vel maioris cozu partis aut findici vel
ad reliqua tenent ciuitati predicte et eidez re clauarij dicte ciuitatis omnes debitozes pre
manere in tali diffinitione poti funt debitos dictos et corum fingulos ad reftitutionem T
res reperti ex adminiftratis per cos:cũ ab eis folutionem talium peccunie quãtitatum aut
petunt extra iudicium vt fieri folt taliadebi bonorum velrerum et cuiufuis eorum et ea?
ta fatagut coz folutionem differre autverius rum fortiter compellatis in bonis debitomz
vt ficdicatur aufferredebita hmõi allegates huiufmodi z cuiuflibet eorum fuo cafu execu
hoc ab eis petidebere ozdine iudiciario dato tionem meram et rigidam faciëdo quibuſuis
libello coraz fuo iudice litemqzconanE ozdiri dilationib9 exceptionibus z malicijs procul
aut alias cauillationes vel occaſiones aut ra pulfis. Veruntamen fiquis predictozum iu
tiões ptendere quib9 poffint quantú in eis é ratozum clauariozum multaçaforum amba
folutioné dicto debitozu impediretollerevt patozum feu alio:um adminiſtratozumvel ne
iuratos & probos homines ſub talib9 7 alijs adminiftrationis feu geftionis rationali diz
creditis vniuerfitatis prefate debite puide cte ciuitatis fuerit necligens remiffus velcō
ri:penfantes q talib9 vel fimilib9 ac alijs in tradicés eos et vnumquemqz ipforum ad ta
folēcis & malicis dare locú mil aliud effet o lem redditionem compoti fola verbali et nu
pfequenter vías pandere p quas exaurirent da requifitõe findici vel clauarij dicte ciuita
indebite iaz dicte ciuitatis pecumie vnde ipa tatis per impofitiones et exactiones penarū
redderef de facilitenuis ad fupportandum alaqz fon ſeu iur) remedia ſemota omni con
fua onera o vitarenraitereft toto poffe: ma tradictione exceptione appellatione ac recur
nec eâ fuo reftituerit vel foluerit puncipalit uidemus et concedimus per vos e quemlibz
fíc z non alr rōne dictate ac ipfi9 ciuitatis fa veftrum de vel pro parte fecúdum forum aut
uoze intelligi obeat in dictis iuratis clauario priuilegia regia pertinenti vniuerfitati predi
cte in vel de emolumentis officiozum dictozú
ac alijs geftonbusfeu adminiſtratorib9 pec?
iusticiarum et cui9uis eozũ cõſtitovobis aur
cuniarum aut bonozum dicte ciuitatis qui di
cipoffunt ſue vuшuerfitatis procuratozes ſeu cuiuis veftrum per albaranum vel certifica
.
Johannis primi. CLVI
reportent comôdú ripfaciuitas q vt pupilla et fingula fupradicta vobis dictis iuratis pro
tractaridebetfauozabiliter z tueri z exfingu bis hominibus et vniuerfitati firmiter tene
laribus notabilibus feruicijs noftris antes ant obferuent acteneri faciant et obferuari
ceffonbus & nobis per eam pieſtitis debz mu vofqz et ipfam vniuerfitatem cum volueritis
gnificencijs et gracijs fulciri detrimentu ali feu voluerit inde vti libere permittant of ob
quod patiaf . Dandamus itaqs expreſſe ac ftaculo descente.In cuius rei teftioniúhanc
decerta fciencia pro prima et fecunda tuffioni Fieri et figillo nrotuffim9 cōmuniri.Datder
bus &fubincurfu noftre indignationisvobis tufe.rv.die nouembzis anno anatiuitatedos
mini.AB.ccc.xcuj .
z vnicuiqz vŕm quatinus prouifioné r concef
ut
fionem noftram bmöi alia omnia etfingu indecimis et primicijs accé
la fuperius defcripta teneatis & firmiter ob/ fibus ecclefiafticis non poffint concedí elon
13 Feructis teneric obferuari faciatis ad lit
gamenta feu ſuperſedimenta. א
terá z ad vnguem et non contraueniatis nec
S
aliquem contrauenire permittatis vllomodo hannes dei gracia rer aragonu
144 vel caufa : vobis et vnicuiqz vŕm omez pote valeñ rc . dilectis et fidelibus ge/
ftatem faciendi cōtrarium abdicantes.Simi rentiuices gubernatoris iufticijs
13 liter mandamus vniuerfis fingulis alijs of baiulis ac guillermo o lunato por
ficialib9 fubditis noftris prefentibus et futu tario alijfqz officialibus et potarijs nřis ins
LX ' in etſup hijs vobis et vnicuią vŕz
ris quat tra regnum valeñ vbiliber conſtitutis et offi
affiftant oppe cofilioauxilio z fauoze fi et qñ cialium predictorũ locatenentib9prefentibus
ac quotiés à vobis fuerit reqſiti. Dať valeñ etfuturis ad quos hocfpectet et prefentesp
18 fxviij.die apulis āno anať dni.HD.ccc.xcúj. uenerint faluté et dilectionem . Dudum ab il
0 tenoze piesētis vobis dictis uuratis z probis rint z ptineant infrafcripta faluté et dilectio
hominibus ac vniuerfitati dicte ciuitatis va né. multoties pcefferim? cotidie etia?
lefi cöcedimus abfqz pretudicioiur) alieni et cedere nos opporteat nönullis vniuerfitatio
licencia et facultatem plenarta elargimur b9r fingularib⁹ elōgaméta omiuz debitozu ā
quãdocunqvolueritis feu dicta vniuerfitas debent:tamé intétio nřanō é elōgare arrëda
voluerit poffitis poffit pro líbitovoluntat? tozes decimax & primicia; neqz célus anuos
accipe de aqua riuipucaris in termino 8 tho qszquos táclerici Œ laici debet recipe et ha
viij
Priuilegia
bere.Id quite effet valde abfurdum et con nfofigillo pendenti.xij.die lanuarij anno a
trarium omimode rōni: ná certuz eft offere natiunt om.AD.ccc.xciiij .IRegníc nří.viij.
omés dicti clerici z laici cenfenf non here ali
De conceptõe facratiſſime vir
as facultates nifi tantümodo dictas damas
primicias ac cenfus: ob quod defficientib9eis ginis Abarie. XI.
preftationib9 annuis cozudem at non bērent Os Joanes del gra rex aragonú
vnde vita z ftatu fuuz poffent aliqualiter fu valenrc.Quid mirant religiofi q
ftentare.qobiem vobis z vnicuiqz vřмdici L dam(ne dicemus — veri? curios
mustmandamº de certa fciécia z expreffe p fifuperftitiofiq hoines )fingularé
prima z ſeda iuffionib9 quat) omés linglos vginé mřez di bñdicta maria fuifle pcepta ſi
qui adpreftationem folutione ac arrendamé ne originali peccato. Du ioane babtiſta ma
túdictarum decimax primitiarú z cenfuú te terno in vtero fanctificatú ab illo ſanctofan
nentur/ copellantur quando et quotiés inde ctor(qui a fummo celo et trono eterne ac ins
fueritis requifiti ad tradendur foluendú eas diuidue trinitatis egrediens fe in eiufdé øgi
dem illis quib9 ptinent ſpectant non obſtā nis alma vifcera claufit inefabili misterio fa
tib9 quibufcunqs elongamentis p nos factis ctus homo)non dubitant. Quid qſumus pa
feu fiédis q nos quo ad hec prefentis feriere ter omiuz & creatoz celi z terre dignú honozi
uocam⁹ & prorfus carere volumus viribus t diuino in principiofui operis cum naturehu
effectu . Dat valeñ fub não figillo fecreto.v. mane fecreta coderet referuauerit in matrez
dieſeptembus anno anat) dm . AD. ccclxxxij . qante partu in partu z poſt partuz virgoin
Rexpetrus.Et q preinferta prouifionem uiolata pmanfit. Ponne igit de nihilo cúcta
paterna tano rationi requitati conformé r fecit: ppre genitrici z virginiſemp in cócep
ex caufis in ea expreffisvolumus iuxta fui ple tione/in natiuitate in vita/in monbus/t de
giap armatarú facta fuerint feu coceffa acq fupermisfanctop exercitib9 in eternů velut
Fieri cötigerit inpofterú quádocunq : ſigna cozz domíná z regina attolli. Deffuit ergo
ter quada puifione in fauoze bernardifteue tam excellentiffime virgini in conceptu almi
acordati nři capti a curia nŕa emanata Dat fici fin corporis aliquid puritatis vi'gre obp
valen.xxxi.die becébzis proxime lapfi:q omia tenfum originale peccatú: quá miffus ad ca
prouidem volum quoad predicta locú alt celeftis núcius pacis angel falutando Que
qué non bére :obfiftentib9 nullomodo.Pos mariagra plena dñs tecu/benedicta tu in mu
enim ɔtrariü premiffoxvl'alicuius coz facié lierib9predicauit. Quippe taceant vocifera
di vobis raulz vím poteftatem omimodam tozes inutiles:difputatores ftolidi erubefcat
abdicam . m intentions nře exiftit ac fu de tam pclara inmaculata et pura coceptiõe
it femp zerit nunc elongameta de non folué virginis violéta pducere argumenta.De/
dis decimis & pumicis ac cenfib9 fupradictis cuit enim vt ea puritate niteret : qua ſubdeo
vel cor paijs aliquib? cöcedere vl'conceffiffe nequit maior intelligi. Decuit et profecto p
necetia coceffa fi que funt vel erütvalere aut fectam et pfectiffimă/puriffimā/z dcozā fem
eis modo aliquofuffragari . Datvalen fub per extitiffe effe in omnib? q omium genit
Johannis primi. CLVII
V
conditorem & patrez.Queqz abinitio z ante tan citra vltra mare cöftitutis prefentib9
fecula decreto eterno in cófilio diuine mage/ et futuris : quat hmōi nře ordinationis edic
ftatis electa fuit: preelectageftare quem to tum feruantes ppetuo et facientes cum mag
I tus orbis necipfa uměla magnitudo celozuz na diligentia z reuerencia cuſtodiri:mox illő
capere no fufficit.Et nos qui licet imeritido cũad aures cor puenerit faciat vnufquifqs
natāta beneficia gratiar ab ipſa matre mi ipozum in diftrictibus fuis per omia loca fo
fericordie inter ceteros müdi catholicos re lita valde foléniter tubis clangentib9 publi
ges fufcepim :firmiter credim? et tenemo cari nequis inde queat ignozantiavllomodo
prefate huius fanctiffime ginis fancta fuit pretendere:atq deuocis xpiani deuoti deuo
penit? z electa conceptio. In cu ? tabernacu tione iamduduz ceptā in cordib9 ſuis de tā
lo vnigenit, dei fili?habitare dignatus eft:7 facratiffime virgins gloriofa pceptiõe adau
benign9fumere quo corporis nři formam . geant. Et amodo noftris inpopulis femper
IDuis itaqz beate conceptionis beatiffimevir hmoi os iniqua loquentiú obſtruatur.Incu
ginis colimus puro code miſteriú: z eiusfe шusrei teftimoniü prefenté fieri iuffimus não
ftiuitatem folénem: qua regia dom⁹ nía quo penděti figillo munitā. Dat valeñ prima die
• libet annodeuota exultatiõe pcelebrat: & per ianuarij qua feftuz purificatiōis huius fanc
inde perpetuam nfi pdeceffores illuftres me > tiffime virginis celebramus anno Anať dní.
moze recolende:et nos vtiqz dedicauim⁹cō, D.cccxaii.Regniqnří.viij .
Fratriam. Disponim ? tiubem? per omia re
Quels porters sens prouifio de
gna nŕazterras annuatiz cũ reuerentia ma
tutge hauent poder per fimateixs no puren
Fimacelebzari ppetuo ab vniuerfis et fingu
procebir a fer inanaments prefons pengozes
lis fidelib⁹orthodoxis tā religiofis & clericis
ne altres actes iurifdictioals:e fi requests fe
De laicis infimis atqz medijs fupzemis/nec
ran pla pt baie a dir p prouifio d qui fan los
amodoliceat ymmo fortiter phibem? quib9
dits actes fots les penes açi apofades . XII.
libet euuangelizantib? fiue predicantib? ver
be bum dei quica exponere vel proferre in alig 1 Joba per lagratia dedeu rey
quapuritatis ipfi? benedicte coceptionis ia darago devalen rc.Als faels nřes
19
ctură.S3 potius dicti predicatores & qui ali tots e fengles porters verguesde
ud voluerunt fentire aut voluerint ſtrictedi lanra cot qui fone per teps feran
gitú ozi fuo apponat . Cuz nulla id exhiguat falute gra:p lo findich e alcuns fingulars Bla
Fidei orthodoxe neceffitas confiteri . Ceteri ciutat de valen fon ftats anos fets clams de
vero fanctam huiufmodi z ſalubzěnřam opi paraula que vos o alcuns de vos moltes ve/
nionem hentes illam in corde in oze rkmoni gades per inaduertencia infcia o per altra
busfuis magnopere venerenĒ & publicent co manera vos entrametets per vře officioain
lant celebret/magnificet/r extollant ad lau ftanciadenie pcurado: fiſcal odaltrifer ma
dem altiffimi et honozē acgliam matris eius naments fimples e penals prefons penyozes
regine celeftis:porte paradifi: aiaruz cuſto/ empares fcriptionsdebens e altres actesin
die: falutis portus: anchore firmefpey oim redictionals node manament expres nřene
gieditionis. Abandantes infuper de certa qui dzetamét fon o fan part:per les als cofes
fcientia fulte fub irenoſtrez indignatõis les gents fon molt verades e calupníades.
incurfu vniuerfis et fingulis officialib? nŕis On fupplicata nos perlo dit findich queſo
Priuilegia
bze aqftesco... prouehiffem de remey de iu togam al dit findic quela preſent noftrapo
fticia couinent. Mos la ditafupplicacio be uifioara e quantquequant volra pura inti
nignamentrebuda e fobre aquella haudades mare prefentar avos e a cafcunde vos ab
liberacio en noftre confell. Jer la preſent p carta publica per ço que tota efcufatiode ig
uchim e a vos e acalcun de vosdehum e ma nozancia fia tolta. Datenvaleñ.xij.de març
nam expreffamente de certa sciencia fots les en lany dela natiuitat de nře fenyo?. AÐ.ccc.
penes delfus fcrites quedaciauant alcun ma xewy .
edir tantoft fegons veritat clarament & qui voſtre officifien contegudes algunes coles
bagues/o hauets manament de fer aquella no ptraries nerepugnants a les dites pro /
cola:fabents que fi lo contrari deles dites co uifions ans en partida conformes a aquelles
fes e de qualfeuol de aquelles farets o fer als e en tot expedients a bon regiment delditof
fajarets hauem prouehit e ab la preſent pro ficie profitofes ala noſtra coſa publica.Efe
buchim evolem que tot ço que en contrarifa fenyaladament q vos o altre de vos hauets
rets fera efia nulle caseva. Horelméys que turdictional poteitat folament enlos ftants
encontinent ipfo facto fiats encorreguts caf de cafanía ede noftramolt cara companyo
nocontraftants qualfeuol manamets letrès factio dels treballs que hauets per les di
oprouifions noftres encontraris fets efa / tes cauſes. Efinalment que ftant los dits
hedores : les quals apicom a contraries atu alguatzirs preſents en noftra coit lo pus an
fticia e a bones costumes de present reuocam tich dells enlo offici exercefca aquell . " CE
e hauem per reuocades eper nofetes . E a, nos les dites promifions com haiam iura/
"
ment de nŕa ira e indignacio q les dites pui uta nobis p vos fuphys de condecenti re/
fions en tot cas e manerafegons lurtenozz medio puideri:q2 cozdi não valde incidet o
cötinencia/e encara les dites ordinations en foni z priuilegia veftri quos que non est diu
los caps öffus expreffats e en altres cafos no vobis iurauimus obfuenf omino. Tenoze
repugnants ales dites prouifions fię quant preferitis deliberate acde certa fciétia pnos
per part dequi fia interes reqfts neferets ob et omnes fucceffozes noftros edicimus vo
Fuets cobfuar façats fermament lens tot lumus prouidemus atqz concedimus vt fi
trefpaffamét.En altra manera certifica vos quis aliquá cōmiffioné in via iudicaturere/
que vltra lo dit encozriment de nãa ira e indi latōis vel at aut aliquaſcribaniāptra fozos
gnacio les penes apofades enles dites proui priuilegia vl' capitula hmõi aut in preiuditiú
X fionsferan encötinent leuades dels bens de derogatiōezvel leſioné ipoz vel alicuius con
caſcun de vos:e per calcuna vegada cōtrafa acceptare vel eis aut eavti quoquomodo pre
TO ent: noresmenys aqll ptant inobediencia e fupferit penā centú mozabať auri quorü due
Ott tranfgreffio puniriem fotment e greu en ma partes não applicent fifcor accufatozi tertia
0% neraqfentriets ab änta diligenciadeu calcu incurrat vice qualz ipo facto. Similē vo pes
CILL guardar e tenir los manaments e les leys de nāvt fupra dividendã incurrere volum par
en fon pricep e fenyor.Dada envaleñ a.xij.dies tem impetranté zvel preſentanté ipam cómif
-10 de marçenlanydela natiuitat de nře fenyor . fioné aut talem fcribam vel notariú eligentē
개 B.ccc.xc.iiij . vel eius ministerio vtenté vel cum eo presen
R$ tanté. mni vo caſu z modovolumus & des
Tnon fiant commiſſiones er
nt cernimus om̃s & fingulos proceffus actus et
traneis iudicibus :nec notarij extranet pol
Tes enantamenta vigoze taliü cömiffionú z feriy
fint effefcribe caufaruhabit ciuitatis et re/
0/ bamarü fcientervel ignozanter factos feu fa
gni valentie. XIIII.
lle cta effe nullos & nulla nulliuſą valoris effica
tof tum fit cüctis.q nos Johanes cievel momenti. Abandātes cum preſenti in
Ele dei gra rex aragonú valen zč. At clito z magnifico infanti petro primogenito
Jets tendétes q 13 er foris nouis illus não cariffimoduci gerunde ac comitti cerua
C
&
100 colende memorie / necnō ex quibuſdā priuile iulis iuftias iuratis alijfqz officialiber ſubdi
Deal gijs & curiaz gñaliú capitulis fereniffimi dñi tis nŕís preſentib9 z futuris quat hec omnia
fic regis petri recordationis inclite patris no predictar fingulafirma habentes contra ea
19 ſtri pūíſum v ozdinatum ſit commiſſiões ali vel eozuz aliqua non faciant vel attēptēt nec
"edu quas iufperitis vel alys extraneis ideft non aliqué otrauenire pmitant aliqua rone. In
domiciliati vel nō hitatorib9 ciuitatis valen cuius rei teftimoniü prefens priuilegiúnŕm
Efte
vel eius regni de caufis feu littib? hitatozum vobis dictis iuratis ¿vniuerfitatı všeň & ſin
Brg
eiufdem ciuitatis vel regni in viaiudicature gularib⁹ eiufdé fieri iuffimus não mageltatt
que
nillo robozatú. Dat valeñ.py.die marcy.A.
ale relationis aut atfieri non deberedu tn cōpe
anat.on..cccxc.úúj.regnią nří.vij.
com tentesz fuficientes in ipo regno inueniant: z
fiendis poffint illi affignari iudices quinob ( quilz poffit prefentare quaf
01/
631
placuerit.Sit etia puiluz 7 0:dinatú adfcri cunqz Iras feu comiſſiones cũ quibuſuis nos
banias pcefuũ vel carú ipor hitator quita tarijs: q petitiōary feu fcriptores mādati
san
tis z regni non admitti notarios feu fcripto no poffint eas penes fe ötinere fub pena.xxx.
CE
res extraneos fil'r nō domiciliatos aut non mozabať. XV.
ral
Priuilegia.
vel caufis aut litib9 fuis valeat eic liceat co len acfingularib⁹ eiufdem fieri iuffimus nie
muffione a comuffiones bmôi cũ notario fufi mageftatis figillo robo:atú . Dať valeñ.xij.
cienti quévoluerit,z elegerit pñtare.Uerūtn die marcij anno anať dm.ØB.ccc xc úúú . ¡Re
peticionerij feu fcriptores nřifepe auiditate gnis nříoctauo.
lucri aut at vt dicte comiffiones cuz ipis vel ciues valen poffint congre
quem aut quos voluerint not pñtentur stra gari in hofpitali dels beguins caufis inferi?
dicut impediut aut tardat comiffiones ipas expreffis. XVI.
in petitionib? puifis aut in lřis nřis expedi
tis traderedictis impetratib9 in cox preius soon Johan perla gfadedeu
ditiú zdictor f0207 7 priuilegiop leſioné:no rey darago dvalen rc Com 8 grā
obftate q ex quada puifionedicti dfiipatris temps ença fe acoftum en aquesta
nii pena decé morabat auri appofita fit dict cutat de valen alguns moguts de
petiōarijs et ſcriptonb9 hec facientib?:nā ex contritio diſco:réts daltres lochs aplegarfe
dictepene vt credit exiguitat vel altalia quí enla cafa ofpital appellatdels beguins dela
pendüt.Volentes igŕvtdecet has infolécias dita ciutat als quals art plegats alguns axi
anfa euitare curia quã cupim virtutib9 in/ ciutadans com altres dela dita ciutat élo dia
berere:fupplicantib9 inde nobis vobis dilec ol digous fant lauats primeramet les mans
tist fidelib9 iuratis ? pbis hoib⁹ ciuitatis 1 e los peus donen alguna reffectio corporal e
valé bocnfo edicto liberate acde certaſcia apies aquells fan los pichicar enlo dit iom
per nost oës fucceffores nŕos ppetuo phibe dedigous fanct alveſpie en gran cotrictio ap
mus vt aliquis petitiõeri9 vel ſcriptorin exs parellats pumeramet per los dits ciutadas
pediendis & tradēdis tādictis cömiffionibus certs homens ab lanternes ealtres lumse
fiuefint velfuerint in dictis petitionib⁹ pro donats los draps per'a cobur fe:difcorren en
uifisfiue in lřis nřis expeditis vt impetrans la nit les fglefies dela dita ciutat los fanctua
tib9libuerit dilatiõem mozaptradictioé vel rís de aqlls vifitant e açotant fe:volēts affli
impedimentü eifdé impetrátib? vel procura gir les perfones: hauents ſguard a aqll qui
toūbus aut alijs pro eis directevel indirecte per femblant nitper nosaltres permes effer
palam vel fecrete aut atnon faciat vel oppo carnalment affligit : perçovolents a tals o
nat:quinimo ipi et eor quilz fuo cafu et loco bres diuinals loch donar. Der tenor dla pie
mor fine of dificultate moza et impedimento ſent a major cautela donam licécia e plen po
predictas eis tradant cómiffiones: alioquin der als deffusdits ciutadans e altres qual/
ipo facto pena.rrr.mozabat auri quop duas feuulla dela dita ciutat quelicitamente fens
partes fufconfortertia parté acuſatoriap/ incorriment de ninguna pena ſe puré aiuſtar
plicarivolum⁹fe nouerit quilz ipozú petitio ablosdits beguins la femmana ſera ſpecial
nerioz fcribag inobediétiú vel ptrafacien/ ment lodit digous fanct enla dita cafa ofpi/
tiú premiffis er vice qualz incurfuruz : de vel tal dels beguins e donar los totes cofes aells
pro qua pena executiōez debita in bonis eaz neceffaries ari als coffos com ales aïes 8 aql
michi
comitentis volumus & puidem fieri: Is:aridonantslos a menjar com miniftrant
ominus ad hecimplenda cos oés rfingulos losorapse homens e läternes fegons que a
diſtringi reals & cöpelli . ADandantes cú pie ells fera ben vift fabedor. Danantper la
EEEEE
FREE
ADartini. CLIX
ark
링크
로트
트롤
으틈
Dela
프
an
de ciuitate panomicōtranfas excellencias
ola
pridem fubfecutaz amiferitis queda privile
ans
giaper nos prefate ciuitati valen nec non de
ale
gentibus in eadem cöceffa feu indulta teno
10:
fequentis. Abartinus z maría dei gřa rex er
10ap reginaficilie acoucatuŭ athenaruz neopatie
adi
dur et duciffa/et infans martinus illuftriffi
mioni petri bone memorie regis aragonum
end filius etdei gradux montiſalbi zgubi genes "
Ictu "
ralis profereniffimo dño Johane rege ara
gonú fratrezoño nãocariffimo in oib9ſuis
Ila regnisz terris coadiutor dicte regine in re "
effe gimie regni et ducatuŭ predictozu acpater "
530 dñm regem martinum dicti dñi gninŕí predicti ad extractõe fruméti zordei
and aliozuvictualiu deputatis : nifi cafus necef
regis Johannis fratrezfucceflo
แต่
fitatis emineritin regno predicto:dicta ciui
rem. tas valen tantümo feu illi qui ad hocper can
Priuilegia
dem ciuitaté et eius patenté lŕam aut auten corrupta vel ſuſpecta fed omni vicior ſuſpi/
tică puifionédicte ciuitatis fuerint deputa tione carente:cuius tenoz per omia talis eft.
timppetuuz profuftentatione deuotor no Fredericus dei gratia rex trinaclie. ADuni
ftro predicte ciuitatis valen poffint extrab fici principis eft et liberalitatis titulis infig
ere annuatim cum nauib? z alijsvarellis pro nitideuotosfuos quos in eius gracis obfe,
defferendo tantummō ad dictam ciuitate et quis ab antiquo expertus eft fedulos ac pm
ibidem exhonerado ad dicte ciuitatis feu ius pros fperatimpoſterú pmptiores amplis
rator eius ordinationez.tres mille falmas p puenire munerib⁹ ac donist gracijs amplia
quolibz annodeblado frumenti feu ordet ad rez eos etiacum alijs pdeuotis libertatu et
dicte ciuitatis feu iurator eius predictozum immunitatú cōceffarú cōdeuotis eifdem red
ordinatöez :franquas et quitias de et ab omi dere pticipes & cōfortes. IDer preſensitaqz
iure exiture curienfe aut predict! magřofeu priuilegu notú fieri volumus vniuerfis tam
magiftris portulanis deputatis ftituto aut prefentib9 futuris/q nos cöfiderates gra
quomodolzdebito.Ita tamen & predicta ci ta fatis accepta Fuícia que valetini habita
uitas valen ſeu predicti fi deputati ad folu tozes ciuitatis valen deuotinří culmini não
tionez iur) duane fienda illis quibus debeat finceris et promptis afectib9 ɔtulerunt et cō
pro predictis tribus milib9 falmis tantumō ferreparatifunt deodante impofter gratio
teneatu:zab alijs omnibus et fingulis one radictis valentinis habitatorib9 dicte ciuita
ribus ciuitas antedicta z eius predicti depu tis valen liberalr et graciofe cöcedimus ims
tati omninofit inmunis z fint inmunes rad perpetuuz of a primoproximo futuri menfis
folutioné cozuz minime teneantur.Abanda auguftihuius:rij.indictionis inanteadepor
tes tenoze pñtis magrofeu magřís portula tubus infule nre ficilie licitis et permiffis et
nis zalijs quibufcüqz officialib noftris tam ad extractionë victualiuz deputātis predicti
prefentib9 oz futuris quat coceffionez nŕam valentini hitatores tantümo dicte ciuitatis
predictam Tomia & fingula in ca côtenta fir valen z non alij frumentu zordeuz profultés
miter obferuet in aliquo non cötraueniant tatione deuotor noftrop ciuitatis ipius po
feu Strauenire pmittat fub ire z indignatõis fint extrahere cum licentia nfa feu magři vel
nreincurfu . Abdicantes cum pñti dictis no magiftropportulanouz ficilie qui nuncfunt
ftris officialiber cozuz cuilz omnez prātez ? et pro tempoze fuerint cum nauib9 z alijs va
trariú faciendi. In cuius rei teftimoniú pre rellis adpiefataz ciuitatem valeñ tnon alio
fentez cartãfieriz figillo pedenti nři dicti du defferenda exoneranda zvendenda ibidé fub
cis iuffimus.comuniri.Dat trapane.xxx.die ture exiture curie nřevel predictis magiſtro
marcijāno anať dñi . Ab.cccray.regnics nři feu magiftris portulanis ad rõem de tarenis
xv.nos martin9 z maría dei gřa rc. zinfās trib? põderis generalis pro qualz falma fru
martinus rc:vifo z nobis oftenſo quodā pri menti etde tarino vno 7 granis decem eiuf/
uilegio inferto in quodã eius tranflato aute dem ponderis pro qualz falma order integra
tico dilect zdeuotis noftris vniuerfitati ciui liter exfoluendo.Ita tamen o per eofdé vay
tatis valen zeozum fingularib9 cöceffo per il lentinos ius duane pro eifdem frumento 702
luftrem dim fredericum diue recordationis deo extrabédís fecretarys ficilie quifunt vel
regez trinaclie predecefforem nŕm : cuiufqui p tpefuerint vel gabellotis feu credencerijs
dem trafumpti tenor per oia talis eft . Iboc bicti iur debeat exhiberi. Diefentis painle
efttranflatu fidelr in ciuitate valen die vltis gijtenozem andantes predictis magiftro feu
ma ianuarii anno anat dñi.AB.ccc.pcij.fum magiftris postulants ſicilie taz preſentib9
ptú a quoda priuilegio feu pargamenea car futuris o predictis valentinis habitatoub⁹
ta illuftriffimi oni frederici regis trinaclie et dicte ciuitativalen z non alijs qui extractõez
figillo impreffo in cera rubei colous int? qua portubusficilie z ferendo ad predictă cuus
dăm cupina fuftea atqs pendēti in cordafeu tatem valentnon alio ab eis feu ipomuz aite
veta deferico rubei crocei coloris mumta ro emere voluerint exituram ipozum frumé
non viciata nō căcellata neċ in aliqua fuigte tíz ozdei ad rōnes piedictas cöcedant: tres
ADartini. C א
cipiatis prius per curia nŕam vel predictos tenozem predictor priuilegio pceffionis et
magiftros portulãos a predictisvalent iure confirmationis hmoi in modo forma in pri
exiture ipar victualiú ad rōnes predictas ac uilegijs ipis cōtentis libere gaudeat & vtanĒ
Fideiufforib9valent feu catalãis quos pful ca In cuius rei teftimomů z robur ppetuo vali
talanoz illius cuntatis vel terre vbi hmōt fi turú prefens priuilegiu eis exide fierit figillo
deiuffiones dabunt approbabit ydoneos fub nfofecreto pendenti iuffimus cömuniri, dať
pena valoris varellor toner o cuzipis vi eraclieper nobilez fredericũ de inciſa militez
ctualib⁹ alio no diuertatsz frumétü et ordeü cancellaríú ním anno dñice. AD.ccc.fiij.mé
ipm ad predicta ciuitatévalen tantümodeffe ſe ianuarij.xviij.eiuſdē.xij.inditõe Signu
rant exonerent atovendät: 9o de exonera nobilis rogerij de montecateno coliliarų ge
tione & venditiõe ipor fienda per eos in ciui rentiuices guber.in regno valeñ. pro inclito
tate eadez a vicario z baшulo ciuitatis ipius dño infante martino illuftriffimidii petri re
ydoneas eis defferant feu defferri faciat las colende méozie regis aragonú filio dei gŕa
rífalesinfra certů z cōpetenté terminú eisp duce montifalbi comite de luna zdño mar
cos iuxta ipius ciuitatis diſtantiã prefixēdū chionatust ciuitatis fugurbij dicti dñi regis
valentinos cofdé quätitaté frumenti z ozdei fratre ac in oibus regnis terris fuis gene
cui9 exitură a nobis vel eis emerit apredicto rali gubernatore :qui vifo dicto originali pri
cop licitis & pmiffis quas Feniffimus dñs ia bo ad verbu diligenter examinauit claufito
cobus aragon rex illuftris dñs frater nŕ cuz loco die ráno in pmalinea declaratis. CCo
peerat in regno cicilie ciuib9 barchiñ deuot fideratis gratis fidelib9 acceptisferuicis
en
nŕís pceffit despăli gřaz donauit ſicut in quo nobis per dictaz vniuerfitaté ciuitatisvalen
af
dam priulegio dictis barchiñ per eundé dūm Teiuslingulares in expeditiõe nfi felicis paf
fratré ním ex inde facto.Dat meffane anno fagi o de prefenti facere difpofuimus addi
dñí. AB.cc.lxxxvij . menſetulij.xvij. eiuſdem cruz regnůdño pmittente nobis preſtitis et
E
prime indictõis piedicte libertates imunita que in futuru coferre potuerút gracioza : ad
30
tes zgreparticulariter ptinentur :que poft bumilefupplicationé pro partedicte ciuitatt
modú eifdé barchiñ fuerüt per nfam excelen valen nobis facta: cum deceat mageftatére
€11
tiaǝfirmate:ficut aliud puuilegiü p nos inde gia benemeritis gratis retributionib? con
factü.Dat in vrbe felici panozmi per nobilé fouere:predictü priuilegiü fup:a infertum et
concadû coredu lancea tunc regni cicilie can oës libertates & gras in eo côtentas & fcrip/
cellariú annodñice incarnationis . AB.ccxc. tas liberalrex certis nřis fcientijs laudam9
vj.menſe apulis tertio eiufdé noue indictiois approbamus cöfirmamus . Ceterum fuit
inter alia plene cötinet zdiſtinguit : quib9 lis nobis pro partedicte ciuitatis valeñ þumir
bertatib, imunitatib9 z gracys pdicti valen fupplicatú vt ipi ciuitati reius habitatonb⁹
habitatores dicti ciuitatŢ valeñ exclufis inde oms libertates inmunitates gras coceffas
95
predictis alijs plonis vt fupra a primo feptés indultas per predeceffores nãos reges fici
14
#
biis proximo futuro.puj.indict, in aña iuxta lie ciuitati barchin.z eius habitatorib9 deno
Priuilegia
vocou ....eratr dignaremur:quibus fup faciant aut veniat fieri aut venirè exþinc nu
plicatoib9 benigne admiffis: cöfidentes fide latenus permittat quauis caufa:in cuius rei
zdeuotione fincera qua ipi valetini erga nos teftimoniü prefentem fieri tuflimus nfo figil
propto zelo gefferunt & gerunt dû deceat ma lo pendenti munitam . Rexmartinus.
geftatem regia benemeritis grijs domis tre Dat cathanie per nobilem bartholomeũ de
inuenio militem regni ecclefie cancellariú cōs
tributionib9 ampliare / predictis valentinis
tadictas libertates inmunitates et gras per filiariú familiare e fidelez nŕm annodñice in
dictos predeceffores nãose nos conceflas di carnatiōis. AB.cccxcvi.xxv.die octobus.v.
cre quitati barchiñ liberalr et gratiofe ex cer inditione regnią noftridictiregis aragon.
tis nŕis fcientijs concedimus donam9 : ita anno primo dicti regis, ficilie quinto dicte
gdicti valet decetero vtank & gaudeat liber regine.ff.
ry.anno anaťdni. Ab.cccxci.Dignaremur cofeller del fenyoz rey portát ves de gouerna
piuilegia preinferta faceredebenignitate re doz enlo regne de valeň p lalt ſenyo? infanté
gia reparari. Posvero fupplicatõi veftre iā martidel molt alt fenyoz en perede bona me
dicte que vt predicitur meretur exaudirt co mona rey darago fill.Eplagra de deu duch
decentes benigne habita de predictis info2/ de motblanch comte de luna e fenyoz dla ciù
mattõe plenaria . Lenores priuilegior prein tat defogozbe del marqſatdel dit fenyoz rey
fertor a registris noftris in quibus registra frare e fenyor feu molt car en tots fos regnes
ta fuerat in bmoi pergamencotraſcribi & cú eterres general gouernado:: enlo principi tā
asnotade verbo ad verbü cop: obari fecim9 folament del regiftreo manual anual dela di
diligenter.Wolentes & mandantes huius ſes ta cozt e enles crides qui per part del dit por
rie expllezde certa ſciencia vniuerfis & fingu tan veus fe faran largament de paraula apa
lis officialibus in preinfertis priuilegis con raula fiafcrit appofat e cötinuat.Item qen
tentis et alijs etiam ad quos specter presen los altres lochs o partides dls dits regiſtre
tibus et futuris coúc locat quat reparatio o manual annual een cara en tots e fengles
neznŕam huiuſmodi tanc propio dicto:ug proceffes enantaments actes eſcriptures pu
priuilegioz originali fidez in dubiā adhiben bliques qui enla dita coit ſe actitarãos farã
ta teneant inuiolabir obferuent et per cuc les paraules o dictõs: portát ve? 8 gouerna
tos faciant inuiolabilr obferuari: cotranō dozen aquell cotengudes no fia extes o con
Abartini. CL XI
Sinen
tinuat.Car aqſtes paules en femblāts actes falaríadepecata treb9 ppijs dicte ciuitatis
ust cfets allats deſignë la perfona del dit potat anno quolz put erat affüctuz tribui affeffozí
Fol veus:pqa elle als dits fertuans pits e elder vnico exfoluanE : cu iaz pfor exfolueret fala
US, uenidors fots pena de mil floris dozdarago ríú dicti vnius affeffousde ppijsreb9 & pecu
nei e priuacio de lurs officis expreffamét manaz nia añdictis.CDenuo vt pro áno hmõiput
Tid qla pñt prouifio e ordinatio tenguen e obfue deaf faluba fup iftis: puidem9 ftatuim dif
nice extra aqlles no vingué palcüa caufa orabo ponim9volú⁹r ſanctio affeffoz dicti iuft) in
118 En teftimoni dela qual cofa hauem manada cunili eligat vnú locúť ozdiariú cú quor at al
fer la pit ab nfe fagell fagellada. Dať čla ví Enatinegocia dicte curievt fupt9 expffuz ēdi
la de ppinga a.vij. dies de maig del anydela undanEvel al's put dict) iuft) Tiurat) videbiE
natiuitat de nŕe fenyor.AD.cccxc. faciendu. Abadam9igr de certa fciaz fulte
q qeqt vitatis fup eis illuxerit fidelt exequaE tuffim9 não figillo fecreto muita. Dat cela
K blice ipi ciuitatis lz ea feper pluries diſcuſ regn valen nicholaopuíada falut
D
ferim curiofo aíovideam . Et ideoprouide graz. Cü iurati ciuitat) valen ex
mus ſtatuim , diſpõim9 7 ſanctim9 vi ex quo puilioibnror pdeceffor altiuscũ ca nicef
2
❤nicus affeſſor iufticie in ciuili dicte ciuitatt fueuerit 2 poffint
fitatis eis iminere videk
negt vtilr gerere queqz negoci in curia dicti regrere inhibitões p vos fieri in regnovalen
Lufticiefepe ymo iugit ocurrétia:ftatuantur illor victualiú atq3 rerü qb9 regnú ipm es
fintz fiant amodo duo aſſeſſozes in curia me indigere videt:et vosvigoze reqlitōuz hmōi
mozata/q die electõis iufticie ipi? āno quolz certas ihibitões fecerit in nonult victualib9
Decetero eliganE: quor alter regat cathedra atqz reb9:nofqz non obſtātib9 inhibitiomibs
Plex méfes ptinuos ami affeffore cozüdě atq ipis aliqs coceffiones fecerimus de extraedo
teftes fideli curiofitate examinet. Reliquus
a regnopdicto certas qntitates olei quo p
bo pro codé tpe collatões audiat pceffusa nücregnü pdictú videť nō modicú indigere:
cordet.In refiduis quocz ſex méſib⁹dicti āni zobhoc fupplicauerit nobis hūils núcij ciut
alter alteri affeffor hmoi alternato dictor tatis pdictevt digremur sceffiones licétias
negocios exercitio ide affeffozie officiú fidel'
? níasde nřífolita clemecia reuocare tamō li
regat & vtil's exequal. Cind plura ftatui9 cécias files nullat debere pcedere necpcedig
volum9fanctim ? o de aliquib? negotijs di mitere.Mos fupplicatõë bmõi admitétes be
ctecurieaá pdictos affeffores feu locat ipozu nigne : reuocantefq3 afcüq3 pceffiones feu li
vel alterú cozunde erüt acordata quomōlz fi cécias p nos de predict pceffas:dicim ? e mã
ue facta vel de illis etiã in quib9 intuenerint dam ? vobis pro prima et fcda iuffiomb⁹y li
quouiſmō/ neqat fieri alteri eozūdē cōmiffio nos fortaffis otingat licécias aliqs de phitt
aliqualis.CDe fiéda itaqs folutõe falariozú reb⁹ qb9 indigeatdictú regnuz concedere /li
coundé diſponim? fub hac forma:v3 o eadé cecias ipas non fuetisvel teneatis in aliquo
$
Priuilegia
necvos poo tísde eifdem concedere licen fis nifiremiffionë nfam facta antedië prefen
ciaz feu donare : quinimo inhibitiones predi tem de criminib9 oftenderint fupradictis.cri
ctas teneatis firmiter & Fuetis. Pos enim minală iuxta cox demeritapuniat: proutins
faciendi oppofitú cum hac eadem oēz vobis venerint per iufticia faciendü: fitrarium
tollimus poteftatem . Dat cefaraugufte fub premiffor in aliquo facere feu atéptare pie
nfo figillo fecreto.viij.die ianuarij āno anať fupferint aut ea non copleuerint vel necligen
di: D.cccc. tes extiterit feu remiffi: eo ipo fuis officijs pe
1 &
collarij pirate feu alij male nitus fint priuati penam mille florennozz
C
auri noftropro quolz corum quotiens con
factores maris no poffint guidari receptart
trafecerint velnon adimpleuerit aut necligé
feu affecurari in aliquo loco feu villa fubpe/
V tes feu remiffi fuerint vt prefertur:applican
mis ibi appofitis.
doperario abfc fpe remiffioms incurrat:et
Os martinis dei gra rep arago Pi amplius ad reftituendü de bonis fuis ppis
nuzvalen rc. Supplicantibus in oia et fingula bona per ipos piratas latrões
denobis humil'r nuncijs vniuer, feu malefactores furtimvel violenter ablata
fitatuz quitatu valeñ barchñ mas bifraubatafeu rapta vna cudanis fumptib9
fozic.zdertufe acville opiniani p hijs z alys et intereffe totalr aftringant. Czdinam?
in curia nia prefentib9tenoze carte feu print etiam ftatuimus prouidem9 ppetuo inctú
legi nii prefentis cüctis téporibus duraturi: adnos enfam regia iuŕdictione ptineat: q
ozdinamus ftatuimus edicimus & etiam pro pro comum vtilitatez pro maiori obferuacia
uidemus facientes & condentes legez pactio paciú quas bemus cum diuerfis principibus
nată exinde odecetero aliqui gubernatores accomunitatib?:ad quarú obferuationé oës
feu quiuis officiales aut comiffarij noftri vel finguli noftri vaffalli cuiufuis auck et pre
fucceffozuz nŕor ordinarij delegativel fubde beminencie aftringuntur : aliqui prelati aut
legati aut alij auctpreheminētie aut oditio perfone ecclefiaftice magnates richi bomi /
nis cuiufuis regni valentam citra & vltra fe nesbarones milites aut quiuis alij cuiufuis
rona zregni maiorcag eidemq adiacentia ftatus plebeminencie vel conditionis exiftat
infularú cathalonie principatus tam citra babentes merum imperiuz ſeu altam iuŕdic
vltra collú del partus quinunc funt & pro tioné infra dictuz regnuz valeñ tam citra
tempore fuerint vel eozug locat: non poffint vltraſexona z infra dictú regnú maioric. Cei
audeat vel prefumāt vllis vnc tépozibus re infulas adiacentes infra dictuz cathalonie
colligerereceptare pducere guidare vel affe principatu tam citra vltra dictü colluz del
curare verbo vel fcriptis aut al's quacunqs portus:non audeant vel prefumat infra cop
caufaquanto cunq3 neceffariafeu vrgente : iufdictiões recolligere receptare guidare vť
aliquos piratas latrones feu malefactores affecurare fiue ducere piratas latrones feu
maris/nec eis vel cozuz alicui dare cöfiliú fu malefactozes maris preambulos nec eis vel
curfuz auxiliu vel fauorem publice vel oculte cox alicui preftare auxiliü cöfiliüvel fauozez
directe vel indirecte aut al'quouimodo: im palam vel occulte directevel indirecte aut af
quifitionib9 fiendis cötra officiales qui pre teat vniuerfis q nos ADarti
funt regimini officio dicte ciuitatis/inquifi nusdeigratia rer aragonú valen
tonbus per pfiliú ipius cuitatis eligēdis ad
O c.In regie confiderationis exa
inquirendi ptradictos officiales plene fitp mine fagaci meditatione voluen
nos comilluz z atributa facultas inquirendi +44 tes quod lexdiuina ftatuit paritere humana
z procedendi côtra muftaçafuz et ei locúten fuadetq3 canculus rationis q vbi maius eft
et alios de fuo officio fub certa forma largius periculum ibi pocioris promifionis debet cir
denotata in Ira prouifionis ftatuti ceffionis cumponi medela; intuentes vtiq o fida et
et ordinationis predictaru quedatfuit cefa/ pieclara tabellionatus fiue notarie ars : per
saĝ.xij.die decēbus anno añaťdñí. AB.ccc. quam tocius reipublice et illius fingulariuz
xcix. quam hic haberi volumus pro inferta: contractus et negotia difponuntur : auide
verumtn quia nouiter pro parte veftridicto profpicit et affectat viros profpicuos et difer
rum iuratozů z pzobor hominú dicte ciuita tos et mozum probitate pollentes: qui infue
tis nãoculmini regiofuit humiliter fupplica mentisfcrinio dicte reipublice z predictozuz
tum:vt cum experiencia reruz magra docue ei ſingl'ariñ ɔ̃ctus et act9 lucide aprehendat
rit in aptü:q ad bonú reipublice dicte ciuita erve as peribeat teftioniuz veritatis: q vi
x 4
Priuilegia
tenturpenitus dicte artis cultura tamo er tis valen et termini fui fuit aut eft vel erit pu
ba mortifera incöftantes et reprobi za ueri blice diffamats de crimine falli etiã vbi nōſit
tatt tramite deuiantes:cum calamus in ma vl'fuerit acufatoz feu notificatoz criminisfal
ffioneguidatico aut alia puiſione predeceſſo cialiter punitione : fir quado eius accufator
rum nfox fiue nfa: quida ducti temeritate apparuerit iuxta for. Declarantes y dic
fine eisin diuine ac régie mageftatis offenfaz tum crimen falfi fiue falfitatis cöprehendat
plurimo ſcandalfi dicte reipublice pnício et fe extendat nedum ad not ipam principali
fum exépluz/acdetrimentü et opzobziů dicte comittentem : ymmo etiam ad tractātezing
artis excoleciuc eandé: dignũ quidé znecef uantem cōfulentem z etiam cöfentientem.
fariuz reputamus dicte artis notarie puri CDeclarantes etiaz ad tollendü dubitatio
tas nullius inficialpraue comixtionis cōtar nisfcrupulü :proviſioné e ftatutú ním hmõi
gio:nam al multiplicarent abfqz dubio ma/ intelligi & fe extendi nedum ad futura ymmo
cule in eadem.Quocirca adfupplicatione p etiam adpedenciar commiſſa crimină infra
parte pfilij et collegij predictor nobis fuper annü proxime lapfum:licet per nosvel officia
hochumilr factaz et pro bonoet tranquillo les noftros aut alios inde a nobis poteftaté
ftatu dicte reipublice ciuitatis tādicte in quo habentes talia crimina fint remiffa : quo
maximü ſuper hijs intereffe verſatur: huius niam nos remiffiones eafdé pro euidenti vti
pnuilegij ferie cüctis tépouibus valituri:ba, litate dicte noſtre reipublice et etiam licens
bitis fup hijs dehberatiõe maturo93 z dige/ cias guidatica prouifiones remiffiones acco
fto cofilio gratis et de certa fciécia per nos t ceffiones noftras et predecefforum noftro
oës heredes nãos & fuceffores quofcüqz ſanc rum in contrarinm factas vel fiendas per
timus ftatuimus edicim prouidem⁹ acetia nosdeceterofub quacunqzverborum forma
ordinamus:q fi aliquis notari? dicte ciuitas feu expreffionefint concepte : quas quo ad
ADartini. CL XIII
obtentuz reftitutionemvelrecupationédicti juratis & pbis holb9 cuitatis valeñ nec non
notarie officij et vfuum ac exercitium illius illis quorfunt loca fubfcripta v3 del ginetde
tazin generali in fpeciali prefentis ferie pe follana trullas alcaycia turris de romani/al
mtus reuocamus & tollimus acvirib9 vacua muçafes/benifayo/fpioca/filla picacen/alca
mus obfiftentib9 nullomodo . Bandamus cer/bemparrell/albal e catharroja: tenorep
itaq per prefente cartam niam illuftriffimo fentis vtilitate vfaz oím predictorü fup his
principi martinoregi ficile ac athenaxt neo proſpecta etiãe attéta cocedimus et plena li
D cencia impartimurvobis epot caplo ecdier
patrie duci cariffimo primogenito z in oibus
剛 regnis et terris nŕis generali gubernatozi uratis probis hoibus ciuitat, valen fupra
28 nforeius vicefgerenti in regno valen /cete dicte necno&illis quor funt loca predictap
rilcs vniuerfis lingulis officialib9 nřís vel fentib, et futuris q liciter impune pollitis
cor locatprefentib9 et futuris:quatenus pre acliceat vobis aurire accipecs aríuo pucart
fens nim priuilegiü qö ex caufis premiffis fa paçutú regale per qo a dicto riuo aqua in/
a amusde certa fciar cofulte:perpetuus tem troducit in cequia infrafcriptatanta aquaz
poabus teneant inuiolabil obferuent enō quanta vobis neceffaria fore videbitis vir
cotraueniat nec aliqué ptrauenire pmittant debit faciendü : eaq imittere & ducere per ce
modo aliquo fiue caufa. In cuius rei teftimo quiaz regalē þōtem nunc trafitü et meatug
mobanc carta fieri iuffimus nře megeftatis termini ville algezire : abfq3 tñ lefioneacda
figillo munimic roborata. Dat barchiñ.viij no ville eiuſdez r alioz de cequia rigantium
Die march.anno anak dni.AB.cccc.j. Reg/ fupradicta:et aquam predicta retoqre acdu
d mas nři.fexto. cere ad quenda alueti feu canonu quemvt eft
necnon po ... vos aut ille vel illi quem feu ciú dictozuz tintoreríozā duo phíhoïes in co
quos vos feu maio: pars vīm deputaueritis filiarios ciuitatis tädicte per illos modum t
vteftdictú tattare in predictor miffionibus formaz per quos ceteri cófiliarij dictožū arti
exfoluendis oès et quafcüqs perfonas que er ficu funt hactenus eligi affueti: quiquidé co
bmotope comodú reportabunt ad illas pec filiary fic electi poft iurauerint in poffe ius
cuniefumas quibus vobis fuerit beneuiſuz: ratori dicte ciuitatis fe bituros in dadis co
aceas copellere ad foluendü tatratões eafdé filijs ipi ciuitatis fidel'r legalr ato bene pof
illis copulfionib9atqz modis que vobis viſe fintet valeant licite pgregare hoies dicti offi
fuerint opportune. Mos em vobis feu maio cy tintoreriozuz quotiens eis placuerit adda
ri parti veftrum et illi vel illis quos vt eftdic duz eis confiliú in hijs que eisvidebitur fore
tú ſupius duxeritis eligendos in et fup predi vtile expediens atq3 bonuz regimini rozdí?
ctis oibus &fingulis & depédentib9 ſeu emer natiõib⁹ ciuitatis prefate: et oia alia facere
gentibus ex eifdez ac eis annexis vices nřas que ceteri cöfiliarij dictozū artificiú t artiuz
comitimus acptaté pleniffima pferimus cu poffunt perageret eis vti ficuti funt melius
prefenti:qua iniúgimus gubernatori baiulo affueti. Dandantes p hanc eandé guberna
generali & cequieriodicte cequie regalis cete tox regnivalen iufticie ac iuratis dicte ciuita
rifas vniuerfis et fingulis officialib9 noftris tis ceterifqzvniuerfis et fingulis officialibus
fubditis regnivalen dictozugs officialiu lo? zfubditis nřístdictozum officialiŭ locaten.
pofitü ets z eorü cuilz cum baceadé ptatem Deforma qua tenetur feruare
oimodaz abdicamus. In cuiusrei teſtimo
baiulus generalis fuper exercitio iurifdictõis
niu pitem fieri iuffimus nrofigillopendenti
in locis baronum fuper expectantib9 ad offi
mūitā. Dať valeñ.xvi.die ianuarij āno anať cluz baiulie: X.
dñí.AD.cccciiij. Regniæ nří.ip.
smartinus dei gfarex arago
de officio tintozeriozuz fint
IX. num valen zc: ad fupplicationez
duocöfiliarij.
egregij ducis gandie auunculi no
smartin? deigrarex aragonú ftri cariffimi:volentes fuper infra
·
ADartini . CLXIIII
96
dum batulus heat ipfabona ydonee traderema ma diuerfoxmalor genera paritura puent
nuleute itavalozē feu extimatōé dictor bo fent. Recelentefog intra cordis nfi archana T
túan
nox: fi illi quop fuerit dicta bona dicta no geffe in manu dei facra teftantur elogia :po
Tides
luerit dare mauleutā:dict? baiulus poffit po pulu quis deuotiffimü z fidelé : vt femp ext
Offe
nere z mittere pdicta bona in aliquã domuz ftitpopulus valentinus:docendú z cōpeſcen
feu locú tutú í quo fibi melt9 expedirevideat du potius feğndü ne cocuffis ventis exter
Tea
SEAR25
Indicta tñ bonor (criptōe nolūª cōprehédi nis in propiú dánum rueret et infolencias la
ctid
ACE fectos/veftes/aialia aratozia/ arma nec alia beretur.Cognouim dñm petrű regé arago
bona priuilegiata advfuz illox quor funt ne nuz genitozễnŕm glonofe memorie in curys
rfo
ceffaria:nifiin cafu et vbiper fozos priuile gialibus quas anno dñu.AB.ccc.flvijj.valeñ
gia fit permiffum: demű pcedere vlteri9 in regnicolis celebrauit in celeberrimo cetu cu
caufisiufticia mediāte. Etfi fortedictus ba rie oim iudicio r pfenfu forü feciffe ppetuum
tulus guralis vel eius locüten. generalis pp quo nimia licenciaz puida difpofitõe frena
cop abſentia vel infirmitate ad dicta loca p uit premature et certiffime ordinaffe qo in ci
ban
exerciciodictifui officij vt eft dictú accedere uitatenec in aliqua villa vel locoregni valen
CL
nequerit:dictis cafib9 poffit cöftituere z mit non poffit fieri cōuocatio ogregatio vel au
tere aliü locúten fuu ydoneü: qui antecvtal ftamentü alicuius misterij vel officij muniſte
exercitio fupradicto/coza iufticiavel officiali riozuz vel officiozű fine licencia petita z obtě
นัด dicti ducis le heat pñtare . Abandam⁹itac taa rege vel geréteuices fui pcuratoris qué
Tut nuncregnigubernatozé vocam?: nec tunc p
dicto baiulo generali vl'eius locüten quat p
Liqu uifioné nŕaz bmōi teneat iuiolabılr zobfuët illos poffe tractari nec verbü fieri nifi de cau
ula cotra non faciat quauis cā.In cuius reite fis cozug officio ptinentib : cuufozo facto cũ
Fien ftimoniú páté fieri iuffim9 nãofigillo múitā tanta maturitate in generalib curijs zobto
Dat
Dať valeñ.xj.die juli.a.anat.d.AD.ccccvij tius rei publice tantuz bonuz per puiliones
ccc. aliquas etiá regias feu als derogari non des
O non fiant ogregatiões ſeu cuit.Idcirco digeftiffimo filio bito ne tam
ar aiuftaméta alicui⁹ officij ſeu minifterij abſą nephada crimina robozarividerent diffimu
ទ្ធ
101
licétia gubernatoris . XI. latoc culpabili :p banc nŕaz puiſioné iuftiffi
smartin9 dei grarex aragonu mappetuovalituradictas pgregatões feu
off
valeń zc.Erebus clamoub⁹excita aiuftamenta dictus deputatozu officii vl'di
tiq co? nobis aures zanimũ meri crorum octo hoim electõem et quidqd ex eis
toppunxerut oin ciuitate valen. vel ab ea factum extitit vel fecutum damna
infri Frerek celeriter deſtructiōez minātes. 1Aos faz pniciofa que ficdánabili pollularunt nifi
eddi qui vrbéregia taz infignér regni capud inti exciderent coiuz radices poffent virupere fa
mis affectõib? cordis diligimusvt tenemur: bricam tante vrbis: ftatuimus ad caurelaz t
omiflis nŕop regnop & terrarú occupatõib? etiam declaramus qdicts fouus feruetur ad
áp
maximis & celebratõe curie generalis catha/ hteraz femp incōcuffe:nec ob caz aliqua etia
com
lonieprincipat⁹ nŕeq plone nōvitato piculo iuftiffima neceffariam fi reipublicedice/
CLA
comittentes nos ventis & pelago ipaz plona retur vtilitatem concernere : puocatio con/
ind
liter adhibim ? ciuitaté vifuri vtrú clamores gregatio aiuftamëtü qat fieri decetero vllo
qui ad nos puenerat ope veri exifterent: cre modo nifi iuxta diſpoſitiōez dicti fori :qui va
J106
perim9 inter cetera in cadez ogregatiões nõ fis turris fortitudinis & fundamētuz eſt bos
sf
nulloruz fucatas coloze adulterio temera miregiminis quiete pcozdie vnitatis pacis
HON
rionimis aufu factas effe illicitein perniciez in dict ciuitate regno : per quas tollentur
iV
rei publice z cotrafouz z cozum vtdicamus iniufticie/ abſcidentur temerarie pieſüptões
100
ftrepitu electosfoze octo ex ipis quos depus opprobrijfą et calamitatibus non prebebis
tatosvocabant trama difpofita ex qua nifi tur locus quifas fed pacientibus ea preſtabr
HOP
Occurriffemus feſtina tela vt credumus peffi adiutorium et facientibus erogabitur pena
Cue
rati
Priuilegia
decens nullus eoruz preterea quos induſtria prouehit enlosfalarisdels dits locht, en al
velfo:s adpropria euocant officia minifteria tra manera. Quia etiã pro parte veſtriiura
fiue artes ad eum non decencia vel indebita tox findici z probox hominü ciuitatis predi
alpirare nemo emderelicto ppie cōditionis cte fuit nobis bum lr fupplicatú o cuz dictú
officio vel neclecto debet vetitis ac penitus capitulu fup eo o difponit locat iufticie poſs
denegatis artibus inmifceri : fed ad proprie fe pro cozuzlaborib9 penes ſe retinere tertiaz
artis et originis debet minifterium euocari partem eius o receperint iuftis miffionibus
fuaqs quilibet debet effe forte cötentus: & fic inde deductis obfcuritaté in fe cötineat fatis
ipm foisdeceteronon proftrabit. IDcc népep grandez dignaremur fup his debite puidere
nos falubriter ozdinata z declarata feruariz Mos igitur fupplicatõe predicta benignefuf
inuiolaber teneri volum? incōcuffe fub pena cepta niam intentione fuper predictis pro to
côtenta et expreffata in foro fiue capitulo pri llendis altercationib? debatisfic prouidi
mocurian dicti anni. B.ccc.pl.viij.verfu. mus declarandam:9 locať wuſticie ſupradic
dename establim per lo pfent fur nouell: tipoffint et valeant dictuz tertium penes fe
víqs in fine non obftantib⁹ quibufins que cō tantümo retinere de eo o dictus iufticia in
uocationez cōgregatioez applicationez vel elus compotopofuerit ferecepiffe a locaten.
aiuftamenta cotra dictú forum fieri pmitte fupradictis:quia de hijs de quibus pmifluzé
re viderentur:quedeclaramus nullatenus p mufticie fupradicto gram faceret eam fecerit
ceffiffe tilla penitus tollimus evacuamus vi nolum⁹ & lochat groß penes feretineantde
rib9 et efectu:eandez penå imponentes cuilz receptis peos. Badantes illuftrimartino
cotra difpofita in dicto officioe prefenti pro dei gra regi ficilie ducatuūc athenarú z neo
uifione dantifuffragiú confiliú auxiliú vel fa patrieduci generali gubernatori & pumoges
uozem . In cuius rei teltimoniü prefentez fie nito nãoprecaro poſtąß dies nfos in oibs re
rítuffimus não comuni figillo munita. Dat gmis & terris nřis felici deo propiciofucceffo
valeń.xxiiij.die nouébris anno anať domini. ri:necnō gubernatoni iufticijs clochat cozun
DD.cccc.vij. Rex martinus. dé ceterifqz vniuerfis et fingulis officialibus
Declaratio fuper falarijs per noſtris dićti regni preſentibus & futuris fub
noftreirez indignationis incurfu quatenus
locat iufticie criminalis percipiendis. XII:
contēta in dicto capto iuxta fomane decla
smartinus dei gra rep arago ratiomis predicte teneat & obferuent & faciat
núvalen re.Quia budú ad humi aboibus obfuari nil in ɔtrarium téptaturi.
tcuria generalem quam regnicolis regni va xxi. die feptébus anno anak dñi AB.ccccvij.
len vltimo celebrauimus in regno ipo electis regnią nří.xij.
bequi feran oferan ſtats loċt e liurar a aqlls pcuratoze fiſcale nouiter nonnul
totes les reliqs dls dits cõptes com lo carrec lasqrelas fiue petiões criminales
dela administracio fia dels dits iufticies e los fuiffe oblatasfiue ppofitas cozā nobis ɔ̃ alt
dits iufticies haien a retre côpte axi de aço q quos mercatozes tâ cuntatis valeń o extra
ells reeben com de ço que reeben lurs locht. neos delatos: 3 mentē cuiuſdāpriuilegy Pe
Entes emperoq los dits locht fe puren rete niffimidñi regis aragonú iacobi primi méos
nir per lurs treballs lo terço aço que reebut rie recolede .Dat in alzezira.vij.lil's.marcy
hauran deduides iuftes meffions:é la dita re anni..cc.lx.vij.necno et foros e ordia
tenciodel dit terç haia loch tro quenos haiā tiones ciuitatis piedicte milerāt intra ipam
ADartini. CLXV
locafue contributionis vina grecar 6mal regis iacobi pzimi ac fo208 ozdulatões r ſtag
uefia ac alia extrănea:ipfaqz indiferenter ac tutadicte ciuitatis opofitú habeatur: cuz fic
gium effet reipublice dicte ciuitatis danofum conceffionem niamhmõi ppetuo duraturaz
li populatione ipfius vina domeftica zq indi feu aliqué contrauenire pmittät vlla ratione
cta ciuitate reius contributione colligüt qui vel caufa.In cuius rei teftimoniü preſens pré
tatib⁹dictoz vinomuz attentis vfui hitatoži uilegiüfieri iuffim9 figillo nie mageftatis ap
dicte ciuitatis eo q2 inficiebankpreſerti in ſta penditio infignituz . Dat in regali dicte ciui
teroimode plumebantur non ſufficerent vl tatis valeñ.xv. die nouembris anno anaťdñi
lomodo: dignaremur ſuper hýs vtilitati rei Ab.cccc.vij.Regnią nŕi:xη .
talia vel fimilia ide pcurato: fifcalis feu alij STUDENTS camerlego não guillermo raymű
quicüc officiales nřípreſentes piter z futurí Ido de mõtecateno gubernatori re
prefumant inpofteru attēptare ſi euitare cus gni valeń militi eiufq3 locútenenti faluť z dis
pierint indignatione nŕam zirā: qm nos eis lect .Suplicato nobis hūiliter p nuncios vni
cúprefentifub infrafcripta ditione fup hijs uerfitatis quitatis valen o cuz cognitio ziu
filenciú imponim ſempiternú ipſiſqabdica risdictio dels empi? quas het & poffident hi
mus cötrarium faciendi oimodaz poteftaté tatozes ciuitatis iamdicte et fue generalis co
Volentes declarantes pcedentes & spálit or tributionis in omnib9 z ſingulis civitatibus
dinantes o decetero omész finguli mercato villis caftris zlocis regni eiufdé ad iuratos
res taly quicũ‹taz ciuitatis valen &extra dicte cuntatis spectet ipfifqz incubat z perti
D net poffint valeant eife impune liceat mite neat facerereintegrationé ipfox appellatio
revenderedarezdeipfisprout eis placuerit ne exceptione recurfu ac quouis cotrario ad
cōtractare dicta vina greca z de maluefiaza vos emittendis vel hendis remotis fecundú
||
lia qcüqs extranea intra dicta ciuitaté & loca formam mente fentencie per nos late:zvos
fue contributionis taz in tépoze permiſſo: & feu alter vim fepe nitamini zvos intromita,
etiã non pmiſſo:du tamen hoc fecerint e non tis cognofcere de dictis empzius per appella
al'devolütater cōſenſu vřídíctoшuziuratop tionem feu recurſum eadé fentécia nŕa vobis
findici zɔfili civitatis iadicte:quo cafu volu inhibitos ſeu remotos contra mentem fenté
m⁹ cordiam⁹ o per nos feu fucceffores nŕos cie antedictedignaremur eis ſup his debituz
ac officiales nfos et eoruz nunc poffint pro iuftic remediuimptiri:eoz igifiufte fuplica
hijs mercatores iamdicti feu alij quicunc p tioni annuētes benigne : vobis et vtriqz viz
dicta vina extranea intra eandé ciuitaté mit dicimus & mandamus de certa ſciencia rep/
tentes & de eis vt predici contractantes im preffe pprima z fecunda iuffionib9 fub irezi
petiquemiri z in iuditiú trahi feu aliqualiter dignationis nŕe incurfu acpena duozű miliul
moleftari:no obftate & p priuilegiü dicti dni flozēnozű auri de aragoñ debonis võis irre
Priuilegia
miſſiblf hab.ndog znŕo applicadozum era curatori fifcalium pretextu dicti criminis ak
rioquat iuxta fentencia antedictã quã ad vn quavia pcedi: nifi cn in caufis & factisfiscali
· guem volum obfuari de empruis ſepe dicti bus in quibusnf fifcus de fozo pot perſe zfi
pviam appellatiois feu recurſus aut alter19 ne inſtanciapartis priuate pcedere. Adan
Cuiufcunq3 ptradictiõis vos intromittere 8 dantes vobis & vŕm cuilibz quat bancnfam
cetero non curetis:immo pmittatis eofdé iu promfionératâ gratáparif ato firmazhča
ratos vti libere cognitione riuŕdictione di/ tis & teneatis & ǝtraipfam necipi? mentenō
crop empa⁹ put vfqz nüc meli⁹ fueuerüt veniatis aut procedatis aut veniri aut proce
cis cöpetit acfecundú formá fníèé pmilſum. dipmittatis aliqua ratione. Auferentes vo
Mos eniz vobis et vtriqz vrm faciendi stra bis & vŕm cuilz faciendi cōtrariumhmỗikie
ri tollim⁹ ome poffe. Dak barchiñ ſub não omimodam prātem.Dat barchin fub nãofi
figillo cōmũi.xvi.die junij āno anať dñLAÐ. gillo fecreto.pp.die tuni anno anať dní. AD.
cccc.viij. cccc.viij.
parté eidem fuerit renunciatú no poffit pffe regni feu deputati per illos fint iudices & cog
qui per pcuratozē fiſcalez nifi effet de cafib9 nofcant de impofitionib9 fiue fifis : et nullus
XV alius officialis de his fe intromittat. XVI.
eidem pertinentibus .
Drtin dei gra rex aragonú valen Artinus dei gra reparagonú vas
rcdilector fidelib9 nřís iufticijs i len rc.Mobili dilectis et fidelib9
criminali ciuitatis valen eiufos los nfis guillermo rayműdo de mõte
FOTODDEN
cumt necnō quibufuis pcuratozi Icatbeno militi gubernaton regnt
bus nŕis fifcalib⁹ prefentib9 et futuris falut vale. eiufqz locüten/iufticie ciuitatis valen.
edilect.Super quibufdam recentib9 pratic} cetifqz vniuerfis & finglis officialib⁹nfis reg
quas nŕí procuratozes fifcales regni valen of nie ciuitatis pdictor eozüqz locať plentiby
cut de fozo pcedere in factis criminalib⁹ cũ <futuris ad quos prefentes puenerint falutë
damuz verbale per partě priuată pponitur et dilec.Corānŕa mageftate oftenfa per nun
coza iufticia in criminali ciuitatis valen et il tios dicte ciuitatis valen in nŕa curia nunc p
lud per not curie in lib:0 cedularü ştinuatu? fentes qdaz carta illuftriffimi dhi petriregt
expreffe:per turatos ciuitatis ipfius fuit no aragonůgenito? nři memorie celebris ci
bis humiliterfupplicatú vt cum ab intentiõe figillo pendenti munita ptinentiefubfequëtt
*mentefori ipe piatice deuiarent:digremur Pos petrus dei gra rex aragonú valeñ.cc.
ciuitati eide fup pdictis de falubri iufticieres Benfantes nosbudú pro euidenti vtilitate
medio puidere.1nos ideo hmôt ſupplicatio neceffitatedictozzregnop nřozum valeń
neadmiffa beigne: recepta fuper pratici preli maiozič, acdicti comitat9barchiñ . & totius
circa dictas fifas feu impofitiones colligen thalonie ftitutis & ille vl'illi quez vel quos
as exigendast habendas per dictasvnшer vosdicte vniuerfitates e quelibz vfaruz fes
fitates vnamquam earuz ab omibust fin melzpluries elegeritis z volueritis & non ali
gulis perfonis in eis folueret cötribueredes quis alius officialis nr qui eft vel fuerit vel
bentib9 confuetis put per nos pmiffum et eius locumt fua propria auctoritate exquo p
conuentü extitit et firmatu vtdia et neceffa vos electifuerint zabfqs aliqua alia requifi
ríafuerint acetiã opportuna . Conſiderātes tione licencia z monitioe nŕi vel quorúcuną
inc nuncpro parte findico & procurato:uz officialiú nrozuz predictozu poftqua per cos
nonnulloz ciuitatuz villarů z locozregaliúi vel cox aliquébreuit zincontinentifinefcrip
predictor in plenti curia quả vniuerfis nŕis tis per fumarta informationé femel deciluz &
fubditis exceptoregno fardin t cozficei loco determinatú fuerit poffint quofcuną homi
de montefono celebzam9 ſiſtencium fuiffe no nes terrarũ et ditionum noftrarú záliarum
bis hüili fupplicatione moſtratuz vt cum nỏ cuiufcunqz legis gradus ſtat, piebeminēcie
nullibomines intra regnat terras nfaspo dignitatis aut cōditionis exiſtât quos intra
pulati zalij fraudulenter z tam palam oc ciuitates villas vel loca predicta reorum ter
culteillicite penes fe retineat ius dictarú im minos feu alreperierint in perfonis rbonis
pofitionu z fe excufent a folutionib9 impoſi opellere ad foluendü vobisvel emptonb9 ſeu
rioniz fifaruz predictarum : pretendētes ali collectorib9 impofitionú predictarú quidq
quasfriuolas rõnes p quas fè credunt a pie ipfa de caufa foluere teneant els modo'r for
miffis cé exemptos obqo cosp confiliarios ma quibus impofitiones ipfe folui funt folite
exéptos foze plurimü apetenciú aliqua inuiti cuiqz dictarú vniuerfitatuz ac in vos totalit
neceffitate coacti facere aut cocedere zad/ trālpoztam omné cōpulfioné zdiſtrictuz et
1
mittere hēmus q facienda admittenda vicō omez turiſdictioné z poteftate copellendi om
cedenda non effent indiminutionē zdeterio/ nes & fingulos fupradictos qui aliquidvendi
rationé regaliarú z impoſitionű tādictarum derint emerint vel negociauerit vel cötracta
Idcirco predictis et alijs iminentib9 incon/ uerint intra terminos cuiuflibet dictarum
gruitatib⁹ put officij nři obitü erhigit obui vniuerfitatuz vel at teneant ad foluendü rə
S
antes:tenoze prefentis decretinři firmiť vali tribuendum in dictis impofitionibus et fifis
turi cöcedim⁹vobis vniuerfis & fingulis vni prout impoſite exiſtant rozdinate fint vľfue
uerfitatibus ciuitatū villaz clocoпFOWM rint exhigi et leuart:et null officialis nofter
regaliúin regnis valeñ et maiozicap ac infu quicunqz exiftat eiufq3 locumé qui eft vl'fue
abinde dependencia e emergécia per vosdi bus decertafcienciat expreffe fub iret indig
ctas vniuerfitates etvnamąją vřaruzfeu il nationis nŕeincurfu ac pena mille florenorii
los qui per vos ad hec electi fuerüt liberefie auri de aragonia 8 bonis cuiuflz vrm cōtra
procuratori generali nfo ac eius vicefgereti vallis thefu ppi ordinis cartufie fint vicini cie
bus ac alijs officialib9nfis excepto tamen in uitatis valencie z gaudeant oibus illisprint
clito infante tobane primogenito não cariffi legijs et libertatibus dicte ciuitati cóceffis.
mooncegerunder comitte ceruariez quib9 XVII
uis cor prefentibus & futuris cozüc locat fu Artinus dei gra rex aragonumva
per bus adumim ab eis auferimus oem is lencie rc.nobili et dilect acfideli
et qualz vrarum :necnon fuper alijs quibufet fingulis officialibus etfubditis nŕis et di
cuncs plonis extraneis & priuatis predictisq crop officialium locatprefentibus et futuris
indictis impofitionib9 foluere tenerent co ad que feu quos fubfcripta fpectare quomo
fueuerüt. Holentes ymo expreffe eis iniben dolz dinofcantur falutem et dilectionez . Cu
tes nedictis iufdictionib9 in aliquovtantur pia religio officiofis acfauorabilibus fit fem
quoad impofitiones tfifas predictas gvos per opibus pffequéda:fic &
q ea que p quiete
dictas vniuerfitates vt ptangit erbigendas religiofepuerfationis acvitedifpofita et o
&colligendas:f3 fi per vos vt alteram vrard dinatafuerüt nec difimulationŕa nociue ne
requifiti fuerint pitent vobis fup pdictis au gligere nec aliquof debet iniqua preſumptio
7
xiliü pfiliú z fauoré.Jurantesfponte p dñm perturbare Wolentes igitur monafteriú val
deum et eius fancta quatuo: euangelia mant lisiefu xpi ordinis cartufie q8 per nos extitit
bus nŕis cozpozalit tacta predicta omiar fin in regnovalenpiffimadeuotione fundatum
gula attendere cöplere tenere z obſeruare e benrifqz bonis tredditib9 iniſſgnitü eiuſqz
cótra ea vel aliqua cor non facerevel venire bomies et vaffallos a quibuf Iz noxijs et ops
aliquarõne.Et volum ex certaſciencia & VO prefionibus prefuarivt fic eiufdé monafterij
bis dictis vniuerfitatib9 cócedimus qfiper porest fratrès in laudú et oŕonú iubilodeo
nos in aliquo contrafactú vel atéptatú fue liberius nullo impedita turbine fuire valeat
rit vos vel aliqua vřaruz illud minime tenea in quiete. Et ad memoziā vtiqz reducétes.g
1
ADartini: CLXVI
nosdudű in regno valen refidentes vltrava rela feu petitionem nullatenus admitteiftes
rías protectiones & faluaguardias quib?dis remittaris ipos protinus dictis iuratisciui
ctú monafteriú bona cvaiſallos ipi?muniuis tat} valeñi qui iuxta foros & priuilegia àcvfuz
cofdem in vicinos ciuitatis valeй cũ omibus adempauiorum franquefiaruz libertatuz p
pauilegijs libertatibus vfibus ademprimis dictarum antiquitus obferuatú miniſtrēt us
recipt fecim vmirificvt fubditi viciat tuto fticiam quale decz teft vfitatum in predictis
prectois chipeo ab obpamentiu molib9 tue vobis et cuilzvŕm faciendi cötraria baru fie
anE:1Auncvt decerto didicimus nonnulli lu poteftaté omnimodā auferentes & hitesvos .
bricoducti cōfilio aliquos vaffallos dicti mo propriuatis et fine aliqua iuriſdictiõe feu po
nafteri ymo verius dictú monafteriü fuper teftate:irritum inaneqz decernim? fiquit per
t
adepuis franqlis reor libertatib9 cozaali vós alr in ¿trariüştingerit attentari. Pos
quib9 vfm litigiofe turbareinanibuſqz affi/ eni ad cautela vt omibus hmỗi nřa puifiofi
cerefuptibus otra voluntate expreffaz ciuita at notioz etvmbra ignorancie vŕm aliqué nō
tis pietacte & vfum antiquit fcientib9 nobis. excufet.Abandam? vlteriusvobis fub dicta
nrifa predecefforib9 gloriofe memone arago pena o incontinenti cũ pro parte prioris vel
num regib9 obferuatu quodeqftiõib? adepti vicarijdicti monastery ſeu com pcuratore
uιoufranquefiarum zlibertatu ciuitatis va yconomi fueritis requifiti faciatis prefentez
lencie eiufq3 vicinozum & eius contributiõis nfam puifione tubis clangentibus vocepre
inter äfuis plonas zvniuerfitates dicte äftio cois per ciuitates et locadicti regni prout ad
nes exiftant zexifterent qualrcunqs ommiſ quelz vfm ptineat publicari. quaz omium p
า
fis ymo totalit repulfis alijs officialib⁹iudi dictarú penarú et quarulz facim9 iudices et
abus quibufcuc velut incõpetentib? iurati executores iuratos cöfiliü dicte ciuitatis z
fepedicte ciuitatis funt iudices et dictarũ lig quofiz ipfox quibusvices nřas committim9
18
tium cognitores:ita ad alios iudices p via inhacpte.Cocedétes omiafupradicta vobis
i
fimplicis querele recurfus appellationis vel dictopriori pdicti monaſtery & dictecintati
t
at quomodolz baberi non poterint nec pot. et cunlz vfm i pauilegiü ſpāle o volum, þře
$. vim legis pactoate et conuentionis ppetuer
Adhumilisfupplicatiõisinftancia religioſi
et dilecti nfifratris petripious monafterij irreuocabilit . Dat barchiñ vltimadie tulij
01 antedictifuper his nobis facta:volentes fú anno anať dni.AB.cccc.viij .
/ per bijs appoſitõe zgruentis remedyj vt con
Cl De tabula depofiti. XVIII.
uenit pundere vobis & cunlz veftrü dicimust
1 mādamus de certa fciencia z expreffefub nře smartin dei gřa rex aragonú
ire zindignatiõis incurfu ac pauatõe officio valen z.reminifcentes nup cuzq
ruz vobis cōmiffomuz aquib? ətrafacientes da3 carta não figillo apēdicio infi
10 ipofur realiter defacto priuam et pro prí Ignitadaťvalen.fr.die octob? áno
uat beri volum? z tubem9acfub penaduor anat dni.B.ccccvij.Regniqz nří.xij. pbo
mille flozenox auri irremiffibilr þabendor noftatu reipublice ciuitatis valen et eius fin
quozum tercia pars noſtro erario/ et alia ter gulariuz ſtatuifferozdinaffe & qñocunqz fe
tia pars dicto conuentui / tercia vero alia de melt pluries actociens quotiésvobis dilecti
tentis fiue pofitis incarceribus dicte ciuitatt t fidelib9nŕis iuratis findico z confiliovní
domuipenitencie dicte ciuitatis vocatedes uerfitatis tādicte liberet acvobis expediens
lesrepenedides penitus applicenE:quatfi co videretur poneretis fundaretis conderetis
tigerit aliqua vniuerfitate ciuitatis ville feu terigeretis & ponere ac erigere poffet) intra
loci aut aliquas fingulares perfonas carūdē ciuitatem eandem in loco p vos eligendo än
vniuerfitatum iparum vel quafuis altas cu dam tabulā cambij turandā p vosdictos iu
iufuis legis ftar, aut conditions exiftantde ratos findicũ & confiliü et vŕos deceterofuc
cetero vos adire promouendo litem feu con ceffores acbй affecuranda cum ydoneis fide
100 trouerfia fuperdictis adepauis franglijs et iuffonbus rať put in fimilib9 tabulis cambųj
libertatibus aduerfus monafteriu antedictú feu trapezeti iurat) et bene affecuratis eft in
loca vaffallos atq3 bonaipozum cozumq39 alijs ciuitatibus etvillis infignibus noftrido
Brumlegia
minij fieran Jetum: necnon o omnia et fins cotra ca non veniant feu aliquos contraue
gula depofita iam factar que decetero fient nire permittant vlla ratione feucaufa.3n cu
qualicunqz ratione feu caufa in ciuitate eadë ius rei teftimonium prefentem fieri iuffituus
fub certis penis ponerentur deponi habe/ noftro figillo appenditio comunitam . Dat
rent in tabula antedicta feu inpoffe rectozug barchin.rrv.die febzoary āno anat dñí. MD.
cius tantummodo z non alterius cuiufcüqz cccc.viij. Regni noftri tercio decimo.
perfone vt bec et alia indicta cartadiffufius
exprimuntur. Confiderantes etiam per nu de littibus depedétibus ra
et longe plus illis quibus frequenter nego caufis feu queftionibus adempionum re
ciando contingitparuadepofita facere ct an gni valencie vobis intromittendi aliquatens
dogs ficta feu nulla in inftrumentis in/ elt fubftracta facultas. ADiramur igitur et
de factis tfiendis dedepolitis mentio habe contra vos cogimur indignari q quandam
atur dignaremur fuper hijs in tex quibus firmam iuris factaz pro parte brachiorum ec
pullularent rancores perfecutiones et odia clefie et militaris comendatorifas debefixet
per interpretancium infectü & iniquum iudi et non nullarum villarum regalium dicti res
cium fi non fucurreretur per nos faluba re gmi valenciepublicationi cuiufdam noftre p
medio mifericorditer difpenfare . Ideo ver uifionis tangentis nonnullas lites feu que
ftre fupplicationi fauorabiliter annuentes d thiões q er ademprimis et libertatibus vertü
Speciali gratia vobis dictis iuratis findico tur inter prozem noftri monafterij vallis te
et confiliodicte ciuitatis Valencie concedi fu xpi ex parte vna et dictum comendatozem
mus licenciam damus ftatuimus et ordina/ de berir exparte altera:cumus comendatons
mus opdecetero vfa propia auctoritatepof importuna inftancia firma iuris pofita exti
fitis difponere ftatuere ac etiam ordinare fe tit perpella. Quocirca fuplicato nobis bu
mel & pluries ac quotiens vobis fuerit bene militer per pzíozē monafterij antedicti in no
ctarum fiendaru pati et in eas inciderepor bus fub pena mille florenorum auride arago
fent vicini & hitatoies ciuitatis prefate z vel madebonisveftris fi contra feceritis haben
ali quicumą tam ignorant o al's modoquo dozum noftro aplicandorum erario qua
cunq3: qm nos omia bona ftatuta zordina tenus dedicta firma iuris feu caufis aut que
tõesq & quas indefup predictis feceritis nüc ftionibus dependentibus feu coneris ex eade
protunc laudam? aprobamus ratificamus motis pariter et mouendis nullatenus intro
niepfirmationis piefidio robotam . Dan mitendo caufas pretactas iuratis ciuitatis
valencie iudicibus fimilium caufarum remit
dantes per hanc eandem gubernatoni regni
et iuftici ciuitatis valecie ceterifqz vniuerſis tereprocuretis. Cumvobis ad cautelam fa
et fingulis officialibus &fubditis noftris dis ciendi contrarium poteftatem omnimodam
ctozuq3 officialiú locať prefentib9 etfuturis auferentes:in irritum decernimus et inanne
quatinus conceffionem licenciaz tordinatio quida per vos forfam o nullatenus opina
nez noftraz buiufmodi tenaciter obfuantes mur fecistigerit attétari.Wer fi aliq dictare
ADartini. CLXVIII
effe non poffent un boc cafu attéto op alterca inane.Dat barchiñ fub ntofigillo fecreto.tx
tur de virib libertatu z primlegiozu quozuz die iuli anno anať dni. AD.cccc.viiij . Rep
interpretatio iuditiü feu decifio nifi nobis al Uos tame licet pluries fueritis requifit? can
terinon dinofcit fpectare:ptes la dictasvna dem in nŕozuz mandator contéptű z vniuer
cũ proceffibus euantatisfeu eoruz copiam fitatis dicte ciuitatis euidentem iacturaz ac
claufam figillatā p fidelé nunciu ad nos re infrictioné foz0z 7 libertatum eiufdez fuare
mittatis: cũ dictas caufas ao nram audiéciā feu ad debitum effectuz deducere aliqualr nō
puiderimus euocandas vt inde vifis que vi curatis ymo flocti pédendo cande cúctafibi
Denda fuerint partibus auditis poffimus in nouercacia procurat . Qua,ppter arguedo
nfa audienciafup dictis caufis fiuelitib9 ius vos nec inmeritode premiffis fi ficin veritate
fticiam miniftrare:et caueatis attente pre pliftant vobisdicimus z mādam? 8 certaſcí
cepcio feu fauore cui piaz in exequédoqnŕa encia z expreffe p primarfcöa iuffionib9 fub
mandat auctoritasfup predictis non fit ne ire zindignationis nfe incurfu ac pena duop
cligens feu remiffus atcerto certi vobis fit mille flozenox auri 8 aragoña bonis võis ir
gvltra pieinferta excutione dicte penequaz remiffibilr fi contra feceritis bñdozum quat
indubiefieri faciem cognofcetis bocnos te litterā pieifertam ac omia e fingula in eo cô
nerecordifozeq3 punitione digniffimü fui re tenta feruetis advngué iuxta eius feriemt te
gis & principis expreuiffe mandata. Darbar nozé z ptra eaz nōveniatis feu aliquetraue
chini.iij.die octobris anno anať dni. AD.cccc nirefinatisvlla rõnevel caufa faciědí contra
Tgubernatoz nulli concedat Dat barchin fub nro figillo fecreto.pfv. die
Lanuari ano anat dñí. AÐ.cccc.ix.
Licenciam arma portandi . אא.
น
theno militi gubernatoni regni valeñ eiuſs perutilis iuris noftri:ptingit interdü o̟vos
locumt falut dilect.Supplicantibus nobis dictus iufticia ad inftancia epifcopi valencie
hüiliter nücijs ciuitatis valen in nŕa preſenti vel fuorú officialía nonnullos tārpianos
bus curia vobis vtriq vŕm diam⁹ z man tudeos ac farracenos et fignanter iudeos ali
-
damus de certa fciencia z expreffe p prima et quos et conuerfos ac farracenos barbaricos
fecunda iuffionib9fubirenře zindignatiois de fuis barbaricis partib? cũ eozum mercib9
incurfu quat decetero nulli priuate plone de piedictum ad regni in nŕo guidatico venien
ferendi armaprohibita ī dicta ciuitať valen tes:capitis/captola ad eccliaftici forum in
dienoctu cũ talia phibeāt̃ per fozos quib9 fcio baiulo generaliſeu aduocato fiſcali nŕís
cauetur nullus audeat portare armavitra eiuſdem regni remittitis putfertur: q inpre
mida per foros taratā.f.vnius palmí cũ di iuditiu dānum et lefione iurifdictionis rega
midio ad quor obfuanciam eft obnoxij lice liarúc nŕarum nříc predicti guidatici ener
ciam cōcedatis : deptu câu executiõis iuftic) uationez euidentilluma cernit pculdubiore
putvro incúbit officio fm fozos &prinlegia dundare. Redarguētes igitur nec inmerito
regni ladicti:qua cafu quo otra ordinatione fi ita eftvos fortiter depredictis:ac volentes
Priuilegia
circa premine fiant amodo congruum p piare altericõpetétƐ intromitatis vos a quo
uitiõis re...ediú adhibere: vobis etvnicuiq dam tépoze citrade caufis negocijs fupras
vfm dicimus et mandamus de certafciencia dictis reoz cognitionbus tägentibusfarra
et expreſſe ſub pena quingentorum flozēnozű cenos mozerie dicteville et terminox ipius ?
auriobonis contrafacientis irremiffibiliter etia de alijs caufis et negocijs ptinentibus g
babendor noftro applicandozu erariopri fozos et priuilegia officio dicte baulie gene
uationifas officiozum vobis comiffozuz: & in ralis in eius preiuditiuz atqz dápnuz.Quas
fuper pene copozalis condigne quat. a pre refuplicato nobis hüiliter fup his debite p
dictisvřís precepitib9 et incautis remiſſioni uideri.Pos attentis fons & priuilegis iam
bus decetero abftinendo/nullaz deſuppza no dictis redarguetes vos fortiter de predictis
minatis aut alijs quibuflz per vos capiendis fiueritate mitantur dicim? z mandam vobis
remiffione ad dictum epm fiue eius officialez de certa ſciencia et expreffe pro prima e fecun
feu aliquos eccliafticos iudices ad eorumvel da fuffionib9 fub pena ducetonum florennox
alior iftanciam vel reqltam aut al's faciatis auriireą zindignatõis nře incurſu diſtrictis
nifi priusiamdictis baiulo generali zaduo inhibentes ne amodode dictis caufis nego
cato fifcalinfis eiufdem regni vocatis rac/ cijs farracenos predictos tangentibus neg
cerfitis . Abandātes per hanc eandem firmi etiam de alijs pertinentib? pfozos et priuile
ter et expreffe predicto baiulo generali regni gia ad dictú baiulie generalis officiú cognof
pdicti valen piefenti pariter z futuro q hác cendo vel al's p vosvel alium intra vel extra
nram prouifionem et litteram faciat pdictaz villaz et terminos eiufdem vbilibz vos intro
ciuitaté valen:ne poffit quiſpiã nubilo igno mittere prefumatis:fz de illis pdictuz baiulú
ratie fe tuerí : zeconis você vt innotefcat oi generalem feu eius locütenente omi ceffante
gnofcat de caufis farracenozuz mozriedicte die aprilis áno anat dni..cccc vi.Sperio
ville feu termini eius:f3 earum cognitio per que vobis extitit vt dicitur pfentata et requé
tineat baiulo generali. XXII. fitus q contenta in ea exequeremini fuare
Artinus dei gfarer aragonum va tis iuxta ipfius feriem z tenore id tñ faceredi
4
len zc.fideli noftro lupodefparça ftuliftis diferitifqs etia de prefenti in dānum
domicello baiulo villede onda vel et piuditium maximü dicte baiulie generalis
onda vel aly cuicunqz regenti feu exercēti ba rio applicanda ireqz z indignationis nŕeins
iuliam eandem falutem gram. Percepim9 curfu quat lfaz preinſertam z omia & fingula
nouiter expofitiöe phumili facta nobis pro in eadé contenta teneatis compleatis feruet!
parte baiuligeneralis regni valen/ o licet co < exaquamini firmiter et ad vnguem : hocq3
gnitio etdecifio omiz negotion et caufarum non differatis aliqua ratione fi penas predis
taciuihu o criminaliú farracenox hitanciú ctas cupitis euitare. Nos enim ad cautela
in locis eccliaruz zreligiofor regnivalen per per hanc eadem mandam pro primar fecun
foros et priuilegia dñozum iacobi et petri re da iuffionib9baiulo generali piedicto z alijs
guum aragonu fibi et non alij cums princre nfis officialib9 abufcüqz ad quosptinere nof
nofcant ipfic fui predeceffores in dicto offi cantur quat fi implerediftulleritis q manda
ciofint in plena poffeffione cognofcendidep mus procedant contra vos et bona vratam
dictis: vos tñ non verendo falcemin meffez per executionez penax quas exigi volum9 ri
Dat barchinone fub noſtro ſigillo comúi de fis feu negocijs quibufcüqz addictum batulie
cima quinta die nouēbus. Anno anatiuita generalis officuum expeccantibus feu perti/
teoni Abillefimo quadringēteffimo.viij. nentibus nulli ali iudices officiales vel com
miffari intromittere fe vllaten? valeant fiue
cauſe officio baiulie perti poffint:fed eas velea folú baiulus generalis
nentes non fint delegabiles fed dutaxat per regnipredicti per fe vel fuos locuteň aut fub
bawlum feu eius locumt.determinentur. delegatos tanc iudex ordinarius cognofcat
וואא decidat z totaliter exequatur. Quoniaz nos
Artinus dei gracia rex aragonuz reuocantes de certa fcientia & confulte quaf
dilectionem . Recolimus nos pridem pro con iudicibus & perfonis quibufcunqs iam dicto
feruatione noftri regij patrimonij ac iurium baiulie generalis officio z eius iuribus iure/
et regaliarum noftrarum quandaz prouifio dictioni z exercicio quomodolz nouercantes
nem ftatutü fiue pracmaticam fanctionem fe feu contrariantes: mandamus fideli confi/
ciffe tenoris fequentis. Pos martinus dei liario er batulo generali regni predicti nicho
gratia rex aragonú valeñ rc.Et ſi regie celfiz lao pujada eiufqs locumtenenti quatenusde
1 tudiniptinet circa eaq comune fubditozum caufis ipfis refumptis proceffibus inde acti
fuoz vrilitatez concernút follicite intendere tatis fiqui fint quos per eorum detentores ft
feu etiam vigilare:quáto magis circa ea que bi tradi volumus tiubemus tanc ordina /
ad fuipatrimoni augmentationé & cöferua rius cognofcat eafqs decidat ac penitus exeq
SE
tionem videntur neceffaria feu quouiſmodo tur. Facultatem plenariam ferie cum eade
# oportúa debet periigili cura cum eius proui dicto baiulo conferentes o fuper predictis
I fionibus cögruis fubuentōez debitā adhibe quafcunq3 poffit inhibitiones facere cum pe
30 re:cum itaq côtingat fepi? ad aliquos impe narum impofitionibus et al's prout ei fuerit
tranciú importunitaté a noftra curia plures bene vifum officialibus iudicibus commiſſa
cantes preiudiciales ctiam & damnofas qui/ noftras huiufmodi z ommia ac fingula in eis
bufuis alijs officialib9 z perfonis concellas z contenta teneant inшolabiliter et obfer/
cocedendas factas etiam & fiendas aliquat. uent teneriqz et obferuari per quofpiam fa/
extrahantur aut per ea que dicta funt fupius cant: non contraueniant feu aliquem con/
dictú officiú in cuius bzachųstotū regiü pas trauenire finant aliqua rationevel caufaym
trimoniú regni predicti ptinue requiefcit ali mo eidem batulofuper iam dictis omnibus
quod vigore predictozuz fufcipe valeat detri et fingulis preſtent auxilium confilium et ius
mentuz. Tenoze prefentis fanctimus ftatui uamen fi quando et quotiens inde fuerint
mus prouidemus ¿ etiã ordinamus o de cau requifiti . In cuius rei teſtimonium hanc
P
Prilegia
Fierituffimi noftro figillo munitam. Dat nenti falutem et dilectionem . Ueluti expos
Celakauce.xxij.die febwary.Anno anati fitionefidelis confiliarij noftri Nicolai pu
uitate domini milleffimo trecenteffimo no jada baiulis generali regnivaleñ nobis facta
nageffimo octauo. Abatias vic.in diuerfo/ percepimus vos falcem veftram in alienam
rum.co. Verum quia in prouifione fiueprag mellem ponere non verědo vltra farracenos
matita fanctione preinferta mentionatur ni aliame dicte ciuitatis cognofcitis feu indiſti
colaus pujada 3 baiulus generalis dicti reg cte procuratis cognofcere de nfis ac ecclefie
nipredeceſſor veſter ex cuius decellu vobis Ŏ farracenis commitentib9 exceffus crimina z
dicto baiuhe generalis dictiregni officio du delicta in dicta ciutate pativez terminis eiuf
pamus prouidendum.Et propterea heſitatis dem in noftri non modicu pretudicium et ins
an propter nominationemdicti Nicolai vo tereffe:propter quod ſupplicato nobis humi
bis præiudicet feu advos extendatur proui liter fuper predictis debite prouideri : vobis
fio feu pragmatica antedicta.carcohuiuf dicimus et mandamus expreſſe ac de certa
modidubitationem prefentis ferie declaran ſciencia proprima fecunda tuffiomibusfub
tes:cum noftra intencio fuerit z exutat o di pena quingentorum flozennorum auri no /
cta promifto five pragmatica non folum ad di ftro applicandozum erario quatenus de cog
ctum nicolaŭ fed etiam ad vos et ceteros fuc nitionepredictorum criminum r exceffuũne
ceffores indicto baiulie generalis officio fe ex quac vos intromittatis deceteroimmo.cog
tendat:cuz non ratione dicti nicolai perfone nitionem eandem ad prefatum baiulú cui de
fed officij antedicti et p20 ipfius officij confer fozo zratione pertinere cognofcimus remit
uatione facta exiftat: dicimus z mandamus tatis:hocą non mutando feu etiam diferen
vobisde noftricerta fcienciat expreffe p20 / doratione aliqua fiue caufa fipenam premif
prima z fecunda шiffionibus quatenus proui fam quam a bonis veftris irremifibiliter ex
fionezftatutum fiue pragmaticam ſanctione igifaciemus & leuari cupitis euitare. Dat
preinfertam teneatis inuiolabiliter et obfer Derpinianifubnoftro figillo fecreto quita
uetis ac teneri et obferuari advnguem facia diedecembris.Anno anativitate dni. Abille
tis et illa vtamini ac fi ineadem nominatus fimo quadringenteffimo quinto.
fuilletis expreffe:quoniam nos ferie cum ea/
dem mandamus gubernaton iufticijs baius T Quel gouernado? nos entra,
lis ceterifqz vniuerfis & fingulis officialibus meta enlo regiment dela ciutat ne en pruar
commillaris & portarijs ac fubditis noftris ſoſpendre o remoure los officials de aquella.
quibufcunc dicti regni z dictozum officialit XXV.
locatenent pro prima et fecunda iuffionibus Amartiper la gracia de deurey 1
fub irer indignationis noftre incurfu zalijs daragodevalencia rc. noblee
penis in preinferta noftra fanctione pragma amat confeller camerlench noftre
1
ticaappofitis feu contentis quatenus eandé moffen Buillen ramon de múca/
obferuent ad vnguem ac teneri et obferuari da vifrey e gouernado? deregne de valencia
faciant non contraueniant nec aliquem cō e altres qualfeuol qui per teps feran e allurs
trauenire permittant quauis caufa vel ratio loctinets falute dilectio.Induints nos a aço
ne fipenas eafdem cupiunt euitare.Dat bar certes iuftes caufes emoltrahonables con
chinonedecima quinta die nouēbus. Unno cernents euident vtilitat dela cofa publica d
anatiuitatedomini Billefimo quadringen la ciutat de valen ala qual fom tenguts procu
teffimonono. rar totes gracies efauos per los grans ea
ment de noſtraira e indignacio e pena decin mēt 8 noftra ira eindignacio e pena de cinch
ch milía florinsdoz darago dels bens de caf mil flozinsdoz dels bens de cafcundels cone
vnes perfones en altres en toto en partnere companyats adiuncts o pofats enlos dits
moure reuocar priuar o fofpedre lonjurats officis en alguna manera novfen / ne affajen
aduocatsracional confellers e altres qui fié vfar com nos aquells ab la preſent ara perla
del regimento confell dela dita ciutat ne al donchs priuen é baiam per puinats caffem ir
gunde aquells:ne entredir prohibir o vedar ritem e anullem los officis quels feran coma
a aquells que no vien de llurs officis ne acom nats e en que feran pofats o mefose tots ac
panyar ne aiuftar altres a aquells e altres 8 tes queper ells feran començats o finats per
nouell crear ne fubftituhir metre conſtituhi rabo daquells . Dada en Barchinona fots
opofar en los dits officis opturbar en lurs noftrefegell fecreta.xiij . dies 8 març en lang
abla prefent tot poder de fer lo contrari . E nos vos trameten alguna noftra letra patét
d volem ab aquesta matera q encars e quatc a inſtanciadelavniuerfitat dela dita ciutat o
10 quanta per vofaltres o per algú de vos coa dalguns fingulars daquella tantoſt quelaus
no creem fié e fera ſtats mudats e priuats fof preſenten vos laus aturats e no lavolets tor
pefes remoguts o depofats algu o alcüs öls nar ala part ne als notaris ab los quals vos
beffus nomenats del dit regiment o offici e q es prefentada per molt que fiats réqueft : al
aellsfien oferan ſtats donats acompanyats
legant que la letra fe dzeffa a vos e que per cō
1 oadiuncts pervofaltres o alguns de vosta a feguent laus deuets aturar edeu romandre
quells fia licit epermes no cotraftants qual en voſtre poder : ari que fentints fe molt a/
d feuol manaments o ordinacions per vofal greujats d'aquesta preiudicial nouitat quels
tres fetes les quals ab la prefent caffam irri fers:ban a nos humilment fupplicat quels
tam anullam vfar liberament de lurs officis
gueffem fobre aço de remey de iufticia proue
axi com si nofoffen ſtats mudats privats fof bir: per que côdefcédents a lur humile iufta
pelos o remoguts daquells nels foffen stats fupplicacio e reprenents vos daço ſi axi eſta
donats acompanyats o adiuncts/ efensa/ enueritat dehim , vos e manam expreſſament
quells. Enorelmenys ab la prefent manam fors incorriment de nra ira e indignacio que
de certa fciencia e expreffament fots inco:ri✔ daqui auantvos abftengats de fer femblang
Yü
Peinlegia
colesde terres que fien patents comdit esą ficiales noftros quibus compofitiones face
relicetdiminuta eft. Quocirca volentes fu
fon fort lung de totarabo . Carvos node
uets ignozar fi es mal fet que aturets les le per hijs eifdem officialibus noftris ipfis pie
tres e prouifions nřespatents que pofat qs fertim fifci noftri aduocato et procuratoub?
brecen a voso a altres fon fetes en fauoz ols debite confulere et prouidere : per preſentes
impetrants edeuen vers aquells romanır p vim pragmatice fanctionis obtinentes de no
tal que fen puren ajudar e aprofitar quat me ftra fcientiaconfulte deliberate volumus et
fter los fera. Ibauent vos en aço en tal mane prouidemus ſanctimus et ordinamus o fiue
raqdaqui auant los deffus dits o altres no dicta compofitio per nos aut dictos officia/
baien recorrer anos per culpa voftra:carfi les noftros fiat gratiofe fiue pro aliqua mino
ats certs quenoho tollerariem pacientment ri quantitate et fiue antecondemnatiōem fi
Dada en Barchinona fots noftre fagell fe ue poftea et fiue pars renunciauerit fiue non
cret a tretzedies de marçen lang de noſtreſe deinceps dictis officialib noftris inter quos
aueriediuidende funt diuidi computari zra
nyo?.AB.cccc.ix.
tionez ſuſcipere habeant non quippe abalia
gonum valen rc. Licet per prag tis/ nos aut gubernatozem regni baшulum ge
maticas fanctiões tampernos neralem regniiufticia in cruninalibus ciufqz
noftros fuper aueris officialium noftrozum derebus fuis quoquomodo difpéfare. Quo
fubfequatur. Iam cum fepius accidat fieri di poteftatem habentibus tam prefentib9
futurisdicimus & mandamus de cadem nos
proceffus fiue caufas criminales fiue ad fifci
ftra fciencia confultes et deliberate fub nfe
noftrifiue ad partis priuate inftantiam ad
gratie et dilectionis obtentu penac floren
uerfus aliquos homicidiu perpatratores in
troduci :et iuxta foi difpofitioné delatus vi norüdecez millede bonisfecus agentis abfq
tra penam mortis etiam in penaz incidat du venia exigendomuz nŕam huiufmodi pragma
ozum mille folidoruz millevidelicet parti lefe ticam ſanctionez prouifionét decretum ipis
officialib9 noftris z prefertim fifci noftri ad
z aliozum mille fiſco regio acquirendor: per
nos quocs aut officiales noftros de hijs po/ uocato et procuratoribus et fingulain ea cō
teftatem habentes aut importunitate aut a/ tenta teneant firmiter et obferuent teneriqz
micicia aut al's quouiſmo affecti dicta pena et obferuari faciant per quosdecet iuxta illi
us feriem et tenozé contrariú nullatenus tē
mille folidox regio fifco acquirida quando
tota gratiofe quando partim delato relin taturi:quanto pieter tre z indignationis in/
quitur que res in damnuz et detrimentů ipo curfuz penāc memorataz cupiút non fubire
cum pro maximo intereffe ipforum officialiti
rum officialiu nŕozuz et prefertim fisci noftri
aduocati et procurato; quozú humeris bus noftrowum i prefertim fiſci noftri aduocatiz
iufce rei maxima cura incft cedere videt:cuz procuratorum fic duxerimus prouidendum
ipfi quippenon ratam aueriarú eis continge Dat cefaragufte decima iuni anno anatiuit
tem ex ipfis mille folidis fufcipiant fed ab ea domini millefimo trecenteflimo nonagefimo
octauo.
profecto quatitate quep nos autdictos of
ADartini CLXXI
C
tremu.
Dig
33
$
Priuilegia
Au
Se de priuilegijs dñi regis reattobediat tanc niis oiachcalía facia
li predicte elionousfiliz tis irecognitōez ei fupiozitate pheminece
fuccefforis .
ctor dñor reguz pdeceffor nfor fieri folita
rex aragonuz valeń : nerali cui tā ifta cöpetüt ex fui natura officij :
maionefardinier coz huiusſerie dicim, comitim⁹ & mandam9p 1
fice comefa barchiñ. executõe pene pdicte vos aut vfz alterü fa
Fidelib ? nfis vniuer ciente ab officio feu officijs vřis predictis pri
nifis:otac alia faciat ficut & put tpe dictor gubernato? valeñ neqat er
recoledevfo trabere cas criminales a villa mozelle nifi cũ
! dñoz progenitor nŕop méone
aodñm rege petru auû nfz inclufiue fuit lau expreffa comiffione regia.
II:
dabilrofitata.qrenreiterois ppofitürefan Erdinadus bei gfarer aragonu .
tes volú⁹ vobiląg z vīm cuilz dici? et mādā⁹ c.propziuz eft regib9 atqz princi
be certa fcia rexpffe ppia fcda tuffionib9 pib vt qñq3 erga fubditos fuos
fub icurfunreire tindigtois ac vron priuas
mans extendat muificécie largita
toe officio, quib9nififeceritis que madam9 tis in illos precipue quorum gratuita Puicia
busferte puuam で propriuatis při volum? id expofcit. Tenore igŕpñtis priuilegij vbics
celem buidodictü baiulú gūralě pro fupi firmiter & ppetuovalituri cocedim9 vobis iu
oze vrode oibus peccumis per vos receptis ratis t pbis hoib?ville mozelle ac vniuerfita
geftist adminiftratishuc via decetero infu tib, eiuſdevillez aldear ac fingtarib corüde
turi fibidetis copotu zrões :eig de eifde pe
piitib9 future in puilegiü ppetuú ftatuis
cunijsp vos receptis crecipiedis rideatis fi fanctimus ordinamus o gubernato? regni
big ra⁹tuffionib?ozdiatõib mädatis pa valen nec locat eiufdé tam generalr parti
1
ز
Alfonsi tertij. CLXXII
dicta villa mozelle reis aldeis aliqua feu ali ti dñi regis ferdinandi.
quas plonas crímiofas eiufdé ville feu aldea
rút terminox ipop :nec de caisfeu aftionib?
De totali iurifdictõe et cogni
porcriminofor cognofcere alibi in dicta
villa mozellervel ei9 aldeis.Et cũ ibidédedi toe alcaldor fecce:r de priuilegijs t exēptiōt
bus eifdé cöceffis.
ctis criminib9 cognofcere voluerint ißt denú
ciati acufati feu inculpati capti béant ſtare e
Øs Ulfonfus dei gřa
detieri p dictos gubernatozë r ei9 locať in cu
rex aragonú valen tc.
ría feu captoe cõidicteville mozelle nifi feu do Exhibita nřemagefta
neconos aut nfm primogenitü cõfultos per
turegie qda carta feni
dictü gubernat aut aliup nrastras dcreueri ffimi onimartini ara/
mus illa pfona feu pfonas criminofas de qua
gonüregi auuculinŕé
feu quib9 cófulti fuerim? foze per dictosgu/ recordarois laudabilis
bernate locaten predictos poffe debere ab tenoz cing dinofcit elle
ftrabit ad alias ptes fuarú iurifditōuz addu talis.Posmarting de
ci.Verü fi fup abftrahendis zapo:tādis de/
gra rex aragonú zc, ſo
latis ipis p nos aut něm primogenitü pcede licite cogitātes o ad fupplēdā vbic indigen
rent alique lře gñales feu gñatr copiebēdītes cia copalez cui per comutatiões rerú adres
oës criminofos feu inculpatos aut acufatos alias naturales fibi ātiquis tpoub9 in alimé
volum⁹ cōcedímtozdiam? fiue fanctim ? q
tis hoies puidebāt: oppotuit neceffario re
tales lře fint caffe vane irrite atqz nulle itag
pire munifmata diueriacs genera monetaru
bicti delatifeu criminofi nullo mō tpis Iris
18 vt vitatis dictar coutationú onerofis pluri
poffint abſtrahi adicta villa & eius termino mum ac diſpēdiofis incomodis fibi gétes ad
ghali:nifi fingularitere ſpālr noia dictop de vite comodü vtili? atq ; facili9 vbilz fubueni
latorfeu crimiofor fintinfiliafeu puifiõe rét:et vt cuff ores liberi a quozüuis oppreffio
expllata: qquidé la feu puifio heafiuftie di mibus cudere poffent /reges & prefides terre
cte ville pñtari notificarit ei copia dari an
ad vtilitatem publică e comune bonú reſpec
tec dictiofficiales pfonas illas abftrahere
tum habentes cullozes tpos feu artifices ino
feu feci ducere poffint. Dādātes p pōtez in
netarū varijst ſpālib9 piumlegijs libertatib9
clito e magnifico alfonfo pricipi gerade pa tinműitatib9 décozarüt: inter quos feniffi/
mogenito nãopcaroregnozu terraznía
midñi reges aragonā predecellozes nříglofe
rügenerali gubernaton et poft dies nŕosin memone oës e fingulos monetarios t opera
eifdé legitiofucceffori fub parni amoris obtē rios oéfqz alios fuiétes qui monetarët zope
tu eiufqz vicegerent baiulis iufticijs curijs ce rarenE in fecca feu moneteria ciuitatis valen
terifqz vniuerfis & finglis official, fubditis
cum cox reb⁹ familia atqz bonis hitis & hin
nŕis p prĩa tſeða iuffionib ? de certa ſciatex
disvarist diuerfor generu puulegus fran
pfferfub pena mille flozenoz auri de aragon quitatib9c exéptiōib9 libertatib? tinmüita.
de bonis faciétis hendor nro aplicador
tib9 piedotauerüt:eis inter cetera pcedétes
erario quat plens nŕz puilegiü roiar fingla
ac etiã ozdinātes ❤ogregato caplo moneta
in eo oteta teneat firmit zobkuet tenerigr
riop ac opariozũ ciuitatis predicte in domo
obfuari faciat iuiolablr p quofcüqs no pue
ipius monete eligerentz ſtatuerenkp iрzca
niat aut aliqué puenire pmittat aliqroen
pitalu duo ex eis /alter v3 de monetarijs & a
cui9 rei teftimonia pñtēfieri iufſim profigil
li?de operarijs qui vocarent alcaldi:p quos
lopéděti muita. Dat valen.xx.die aug.ano
predicti mõetarij z oparij acali quicüqz ad
anať dní.D.cccc.xv.Regniqnfi.qrto.Et
fuiciüregiü inopez fabricatōe mõeteipi⁹ ext
Pp indiſpoſitōem plonenfe fignat manu nří
ftentes eorüqz familiafup oibust fingulisq
primogeniti rimonis quas inter cosverti contigeret aut
y úg
Priuilegia
aliquali9 ~*** ^ eos aut ipor alique ppone etipai contepti deducedo ac penas incis ap
→
ret:iudicaretur z iudicari deberet ciuilr:pdi pofitas radiectas incurrerenōverendo in p
2
ctis alcaldís cognofcédi fup premiffis reade iuditiú nō modicũ nře iurifdictionis acphes
terminandi fine debito aut culpabiles capie minecieregie/cuius dicti monetarij oparij z
di coſa cōdemnandi z puniendi acettappel ali officiales dcre fece cu cor familia z bonis
•
lendi ciuililiter poteftatem plenariam comit funt reé debent :nō attéto nec obftante o dis
"
tentes ac etiaz concedentes. Sic tamen fi cti monetarij oparij z alij dicte fece in vim di
quos ex dictis monetaris et oparijs acalijs crozum priuilegior franquitatu libertatüzi
predictis acufari de falfo contigeret aut de a munitatum eifdé vt premittik indulto eco
lio quouis crimine p quo mébzozű mutilatio ceffor/habuerit & hent fuos iudices ordina
nem aut vltíműfuppliciu mererenk: illosdí ríosvz dictos duos alcaldos p modüptenfü
eti alcaldi caperent z captostenerent ring eligédos:ppellüt & compellere nittung vím
rerent acprocederent contra eos ad veritaté tfoicia defacto cú de iure no poffint dictos
reperienda: z fi non forent adinuenti culpas monetarios operarios ac alios officiales di
biles/illos abfoluerent : z fi culpabiles effent ctefece ad coparendű z ſubeüdü iuditiú cozā
reperti/talium culpabilium negotium deter ipis:t œfoitié t ab omnituris tramitede
AP
minationi regie referuarent donec aliud rect uians co quia idé monetarij et alij pdicti me
perent mandamentú : appellationib? quasa moatefecce con pinlegia libertates fraquí
dictis alcaldis emitti ptingeret, regie audië tates feu inmunicatesdefédendo audēt in co
tienihilominus referuatis: exhimēdo penit? rum defenfioné allegare cdicere ono funt 8
colde ab omnir quacunqs iurifdictionediltri fozot districtu alior officialifi:immofuntde
ctu et cõpulfu alior quoiuis iudicü feu offi fozo riufdictiōe dictor alcaldor defacto ab
cialium:quibus mandabat o ipfos alcaldos eis maletractant captunk z coguntprecede
fuperdicta eox iurifdictione non turbarent: retiuditiú facere coză eis:q8 nedű in grāde
veriffime patefiunt. Et licet oia predicta et dictozu monetario oparior ac aliori offi
fingula enarrata firmiter teneri et inconcuſ cialiú dictenfe fecce inde nobis facta: acetiā
gnifico martino regi ſicilie acducatuŭ athe rie vti cöfueuiftis pariter z debetis: declara
narú neopatrie duci primogenito nŕoka ramus volumus & providemusvobifc vbes
riffimo & in omnibus règnis terris nfis ge riozis gracie afiftentis fufragio indulgemus
nerali gubernatori ac in eifdez deo propzitio ❤vos cum familijs z bonis veftris vbics in
legittimo fucceffori fub paterne benedictiois traditões terras nřas in omnib? t fingulis
obtentu et gerétiuices pro eo in regno valen caufis taz ciuilib⁹ öz criminalıb? ¡ntuncuc
necnon iufticijs ciuili et criminali ac iuratis grauib?pleniffimo exeptionis benefficio gau
ciuitatis valen z ceterifqz vniuerfis et fingu deatis:non bita differècia quo generevel mõ
RESEAR
lis officialib9 et ſubditis nŕis dictozu off agatur:nec an ad partis initáciafiue ex offi
+
cialiû locaten prefentibus z futuris fubire cio aut alr pcedatur feu pcedipoffit : itaq
indignationis nfe incurfu penes mille flore qualitercunqs /cntumcunq /
vbicüqs / et cir
nozu auri dearagoniade bonis cotrafaciétis ca quecunqvos delinquerer feu contrabere
el ciuitatis valeń pceffas vfitatas vfitataet ins natio z punicioremittantur . CEtvt pre >
de dulta teneant firmiter z inuiolabilr obfuent dictorum alcaldozum iurifdictionis exerci
13 juxta ear tenozes formas acvirtutes, vt fupe tiuz manifeſte innotefcat prouidemus ftatui
ce rius Įtine & non cötraueniant feu aliqué vľ mustvolum⁹ o alcaldi fecce predicte quide
aliquos côtrauenire permittat aliqua rõne cetero anis fingulis eligentur faciat atas pie
253853
caufa vel coloze.Duférentes eifdé z ipon cui ftent in poffebaiuli regni predicti apo fedez
libet ptátez oimodaz ɔtrariü faciendi/ ɔtra valen coza ppľo publice z notozie iuramentu
quem feu quos & bona cor per gubernatoze quemadmodú z die qua piufticias ralios of
t regni valen pcedi volum tam pro penis pec ficiales ciuitatis eiufdé iuxtafozú ſolituz eft
cuniarijs predictis & pro dānis in dicta fecca preſtari . Abandam igitur per prefentezfir
fecutis : putprodebitis ziurib9 fifcalibus é initer zexpreffe gubernatori baiulo gene
bactenusfieri affuetü.In cuius rei teſtimo raliregni/iufticijs iuratis cõfulib9 muſta
niú preſenté fieri iuffimus não figillo penden çaffo ciuitatis valen ceterife officialib⁹nŕis
ti munitam.Dať valeñ.xx.die nouēbrisano fubditis quibufcüc dictoz officialiú lo
anatoni: D.cccc.vý.regniqz nři.xij.Spng catenprefentib⁹t futuris de certafciécia vý
Cad fupplicatõezingentéveftri fideliü não fulte pprimar ſcoa iuffionib9 fub pena mille
ruz magiftri/alcaldor/monetarion/oppera florennor não erario applicada acnreire z
F37
riort caplinřefece predicte valen tal's pro indignatiōis incurfu qtenus carta preiſertā
intereffe nro.vobis magiftro alcaldis & alijs
Talias defup recitataspariter prefentem&
fupius nominatis pñtibus & futuris cartam omia t fingula in eifdé cōtenta teneat firmit
SE22
» Aerfide fungebamur honoze cu figilla nfa alios vniuerfos et fingulos in ciuitate degen
cyna nouum facta existant. Dat barchin. tes pietacta zvenientes ad ea ac per inde trä
ma publica plene recognitis cartts deuz eiuſqz crucë z fancta euägelia pofita co
regis tenor vmi poft alterum fubfequentia ram nobis & copozal'r tactaper nos becoia
In noiednu nŕi ielu xpi. Mos petrus bei gra fupradicta fingula rata et grata bere acin
reparagonú valen rc.expoſitione hūili vří dí comutabilr obferuare econtra ea vel aliqua
lector fideliuz nŕowz iuratozi atą pbox commdé non facere vl'pmittere fieri quauis
caufa.Bandamus itaqz de certa fciencia et
hoiuz ciuitati valen nouiter intellecto em
ptordom⁹nřet quidaz etiá nŕí curiales fiue expreffe vniuerfis etfingulis maiozdomibus
bomeftici quafdam ad nŕi mandatu fup folu emptonbus et alijs nŕís curialib, atqz dome
tione impoſitionü q in ciuitate predicta ex co fticis & dictop coniugis z infanciú nŕÖZÜ T CU
ceffione nra foluunt téptauerunt facere no iuſlibz eorumdē necnon gerentiuices guber
nators ac iufticijs valen talis oibus officia
uitatesrecufantes ac etiá phibētes de seu p
bis q emunt z vendüt ſeu al ɔ̃þunt ad opus Jibus &fubditisnŕis tipfox coniugis infā
nredom, vel curiefeu ad opus cozum impofi cium nŕozuz vbilibet aftitutis et dicton offis
tiones foluerefupradictas et al'ptra formaz tialium locať prefentib9 et futuris quat con
firmationédeclarationé ozdinationé ſtatutu
et menté conceffionis iam dicte qua expreffe
habetur in ipoſitiōibus fupradictis foluat puifionem nřa bmõi teneant & obferuet irre
gfuit et eft q nos nfac coniux et oms nŕi i geftat figillo munimie robo:atű . Dat valen
fantes acetiã curiales domeſtici nří teozi xxij.die madij anno anať dni.AB.ccclxxxij.
dium cōgruuz adhibere.Tenore prefentis fit tisvalen nouiter intellecto o emptor domus
plicatione predicta vtratiot cofona admiffa nŕer quidam etiã nři curiales fiue domeſtici
benigne volentes ficut nos decet conceffione quafdam ad nří mādatú fup folutione impo
fitionu qin ciuitate predicta ex coceſſione re
candem illefam feruari et caz per confequens
giafoluunt téptarunt facere nouitates recu
iuxtafun plenioze feriem confirmantes:pnos
ernfosdeclaram? ozdinam? ſtatuim, etetia fantes ac etiam prohibentes & feu phis que
prouidem⁹ppetuo acirreuocabiliter ad obe emunt & vendunt feu al contrahût ad op⁹00
riozem cautelam nos z nŕam caríffimam con T musnře vel curie ſeu ad op? cozuz impofitio
Lugem comis nãos infantes nfosq &COMM nesfoluere fupradictas zal'contra formazt
mentéconceffionis tädicte qua expreffe betur
oms curiales atop domefticos et generaliter
Alfonsi tertij. CLXXIIII
te predicta cdeclinates ad caz ſeu pindetra fuperius eft expflum necɔtranon faciat nec
fita facientes retiam ptra moze in predictis quem contrauenire pmittant aliqua ratio
nucufqz folitů obferuare quifuit test o nos ne:in cuius rei teftimoniiprefens priuilegi
nfaqz coiur comes nfiinfantes ac etta curia nim vobis dictis turatis vniuerfitativalen
les tbomefticinfic eor impoſitiões foluim ac fingularibus eiufdez fiert tuffimus noftre
prelibatas:et fuplicatovt cu pdicta in lefioné mageitatisfigillo robotatü . Dat valeñ.xij.
ceffionis iam dicte & ciuitatis ipfi9 intereffe die marcij anno anať dní.D.ccc.pcij . Reg
no modicum vergere dinofcant dignaremur niqz noftri.viij.
fuper hisremediu congruñ adhibere. Teno Can noie ohinkt iefu xpi cüctis pateat eui
reprefentis fupplicatione piedicta vt rationi dentero nos martin dei gra rep aragonum
confona admiffa benigne: volentes ficut nos vaten z.diligent audita tetta recefita qftio
decet conceffioné eandez illefam Fuari vettanefeu caufaq verbo vertit coucta fuit inter
per pfequens iuxta futferiem plentozem pfirnim pcuratoze fiſcalem p nobis & fuceffon/
mantes per nos infosdeclaram? ordinam9 bus nfis & alijsde quib9inferis fit metio pte
ftatuimus ac etia puidem9ppetuo irreuoca exvna pcuratože vel findică ciuitat) valen
bitrad vberiorem cautela nos enfam cariffi parte er altera fuper eovidelz & per dictú fin
mam Jiugez Tomés nŕos infantes nŕolqz r dicü feu pcuratore afferebatur nos primo
cozomis curtales atqz domefticos e genera genituz nim cicilier ceteros fucceffores acil
liter offis alios vniuerfos et fingulos in ciui luftrem maria regina aragonú cõiugeznřaz
tate degentes pretactarvenientes ad cam ac cariffimam evrozesfilios quofuis alios of
perinde tranfitü facientes cuiufuis exiſtant ficiales domefticos nfos et ipoz teneri oi
coditionis & ftat? ac quatacuncsfulgeat big mode adfoluendü feu ad contribuendüi în im
nitate debere ac teneri efore aftrictos retiă poſitiōib⁹q deprefenti colligunt etiá & leuất̃
aftringedos tribuere e foluere in impofitio accolligent & leuabunt et in futurüin ciuita
nib9fupradictis eo mōquo ac put ciues thi tevalen añdicta in locis ptributiōis eiufdé
tatores quicüqs ciuitatis ipfi tribuit atq vigoze & plurimox priuilegio; vniuerfitati
foluunt in eisfoluéta ptribuent in futură ciuitatŢiaditepFeniffimos dños pdeceffores
nulla imunitate licenciavel pceffione nullacs
nfosreges aragonu glioſe memorie pceffor
prouifione per nos vel níos facta vel etiaz fa tria fight in coz pameuis figuris exibút
ciendafub quacuq formaverboz vllatenus et oftendit cozanřepncia mageftatis findi
obfiftet.Jurates fponte pohzdeni eiufqz cru cus antedictus quoz duo p fereniffimű dñz
cemt fancta euágelia poita coza nobis ? co? petru aragoni regégliose memorie patréno
poraliter tactanos hec omnia fupradictat ftrú ciuitatiiam dicte conceffa .Daffumtal
fingula rata z gratabere ac inuiolabitr obf terum filzin montefono.xvi.die ianuarijan
uarez contra ca vel aliqua cozumdenon fa/ ho anat ofi.D.ccc.lxiij.regnics eius.xxviij
cerevel permiterefieri quants caufa.ban etalterű váleň.xxij. die madij anno anatoni
dam itaq de certa fciencia e expreffe vniuer B.ccc.lxxxv.Regni eiufde.plvij. claufuz
fis et fingulis maio: domis emptorib9 & alijs pbartholomen firuét dicti dit regis fecreta
nfis curialibus atq domefticistdicton.co/
ríú et reliqua tertiuz per illuftriffimádñm to
ingist infantiuz nŕozz &cuiuflz cox: necnō banem aragona regébone memozie fřem no
gubernatore baiulo generali regni valeñ ac ftra ciuitati ia dicte conceffum dat valeñ.xij.
moftaçaffijs dicte ciuitatisvalen iufticijs ba die marcijāno anať dñi.AB.ccc.xciiif.tclau
iulis ceterifos vniuerfis fingulis officialib9
fum per bernardade tonquerio fecretaríó fu
nřis riplox cōtugis et infâciú nfox infradi um :dicto pcuratore fiſcali et eius aduocatis
cturegnú valen coftitutis prefentib9 etfutu allegantibus in contrarifi.f.nos tfucceffores
risvel eo locatenentib?quating confirma
2 nãos talios predictos in pmiffis nullomodo
tione declarationé ozdinationë fatuta e pio
teneri etdicta priuilegianobis & fuccefforib9
7
Primilegia
notistalijs predictis in aliquo non obeffe mibus tarditatis & exception remotis.Et vt
The ... Finis et diligéter recognitis pui in futurü tollak omnis malignandi et alter‣ 0
legijs antedictis auditifqz ad plenu femelbis candı materia cũ expreffo pfenfu partisdicte
et pluries in audiencia nřa vbi aderat copia citatisfupplemus omez defectuz nullitate
doctor licenciator & peritozum in iure aduo folénitatis et cuiufcunqz defect? fiquis fit vr
catis fifcalib9 nřís vaduocatis ciuitatisiaz effe poffit quia adhuc non iurauimus aliqua
dictehitis incfup premiffis cũ mathia caftel priuilegia adq iuranda dicitur nos teneri an
lionelegum doctore vicecancellario/ francif te omia feu al qualitcunqz 8 nŕi plenitudine
codeblanis decrector doctoze pmotoze ne poteftatis etde ipforum expreffo cöfenfu dif
gotiop curie nře ac in abſécia dictivicecacel penfantes fuper his ad cautelā plenioré. La
Tarij cácellartā nŕaz regent dictis fiſcalıb9. ta fuit predicta fentencia pnos dictú regé fe
přisretia cuz ianuario rabaça milite/dñíco dentem in folio dignitatis moze iudicis tudt
mafcoibartholomeo 6 máfo/petro o colle le cantis et lecta denfimãdato per fidelé fcrip
güebōanato petri dcretop doctoAb9/acga tozez nŕm narcifiú caftili notariú infrafcrip
briele cardoa licéciato in legib? cöfiliarijs no tuz in quadam aula caftrifeu dom? deburia
ftris et etiam cũ non nullis doctonb9 et alijs çorin orta ciuitatis valen fiti in quo nos cũ
fcientificis plonis pregrádi acordio cdelibe nŕí celebat curia perfonaliter adberam? cöft
ratiõe ſolénídie et hoza predictis partibus p
. lium regíú celebiantes die.f. veneris octaua
fentibus affignata: ppofit coza nobis facro tuli circa bozavefpozű diey eiuſdem anno a
fanctis euägelis et prefentibus dictis procu natoni..cccc.primo . Regniqz nfi ſexro: e
ratozez aduocatis fifcalibus pnüciamus et prefente inufredo gilabert vtriufqz iurisdo
declaram caufa cognita e deliberate nos et ctoze aduocator petro de anglefola iuniore
dictam illuftrem cöiugez nřam ac regécicilie procuratore fifcalibus nŕis provna parte:et
pumogenitú nŕm talios filios fi quos nobis prefente etiaz pro alia parte iohane fabza mi
deus dederit in futurü 7quofcunqz etiam in lite/bernardo vitalis iuratis et tobane mer
opus nři feu curie nře vfqz ad diem plentem fentiscartas preinfertas olaqz et fingula in
bitis feu receptis de velpro quibus impofi eis et qualibz earú contéta laudamus appro
tiões folute non fuerüt impofitonib9 ciuitatt bamusratificamus & confirmamus etvtiqz
iam dicte feu illis etiaz ad quos spectet impo declaramus nos & fucceffores nãos et aliost
fitiones eafdem exfoluant atqz tradant om dictis cartiscontentos teneri adfoluendum
1
Alfonsitertij. CLXXV
dictas impofitiones: ac etiaz promittimus p minis eius iura & fubiugatões infrafcriptas
nos etfucceffores nŕos r corü quofcunqs re filicz odicta villa'cum terminis ei9 eft de ter
ges aragon et valen y nos ipfiqs nřífucceffo mino ¿ côtributōevniuerfali hoſter caualca
restcop: illustris regina conforsnfa cariffi tadicte ciuitatis et q iurifdictio exercetur p
ma/fratres vxozes filij domeftici et familia iuſticia criminalezdicte civitatis ſcöm o de
res coum talij quicunqs in dicta ciuitate de dicta allegata fubiugatione cõftabat aucto
gentes feu ad ea quomodolz declinantesfeu ritatevnius capituli ciufdā pretenfi priuile
per cam trafitú facientes cuiuflz exiſtant cō gij dicte ciuitati pceffi per alte recordatiois
ditōis ftatus ac quacus fulgeat dignitate regem petrű abauú nŕmdatdemēle mayan
foluem? et foluent impofitiões fiuefilas que mi..ccc.lx.iij.cuius tenoz in dicta exprimé
in dicta ciuitatecolliguntur fiue colligentur tur petitione: cum dictú primlegiú preten/
fine tradictioe quacum eo modo & prout cia fum effet expreffe de certafciëciar ppo rega
tribuunt atqz foluunt in eisfoluentes tri galiud priuilegiü dicteville muriveteris ¿cef
baent in futurumnulla immunitate licencia fuzətinens efectuals inter alia o dicta villa
vel conceffione nullaq prouifione per nosvt muriveteris non fit abindede terminodicte
noftros facta vel facienda fub quacücsfor ciuitatis valeñ necdeștributõe ipius necte
ma verbor
: nullatenus obfiftente. Quapp neanE contribuere cum illa in aliquibusdo
tenozehmỗi dicimus et precipiendo manda natiuis nec in operib9 muroy nec vallop nec
mus inclito ac magnifico infanti Johāni du aliomodo necin hofte et caualcata z œ dicta
ci montiſalbi & petre fidelis fratri não cariffi villa beat terminú ſeparatuz melionb9 viaT
mo e in oibus regnis e terris noftrisgubere modo quibus dici poteſt eſcom o hebat an
nator generali fubfraterni amous obtentu: te conceffioné aferči priuilegij per dictú dñm
ciufes vicefgerent nec non vniuerfis et fingu regem petru abauð nŕm dicte ciuitatipceffi
lis fuccefforibus rofficialib9 z fubditis nřís et etiam vniuerfitas ciufticia vicini & has
cozung locatenprefentibus etfuturis quat bitatozes dicte villefint franchi inmunes et
laudatione cöfirmatione declarationée pro quitij ab oibus affertis ſubiugatiõib? ¿fub/
uifionez nřas hmot firmiter teneant tobfer miffionibus pceffis dicte cintati z iufticiein
uenttenerics tobferuari faciant inuiolabir criminali illius ficut dict9dñs rex genitor cu
per quofcüqz et contra ea feu aliqua de eifdé dicto puuilegio reuocatono infranquinit of
non faciant vel veniat nec aliqué otrafacere bus cis vijs ? modis abtiorib9 quib? dici aut
vel venire finant feu pmittant aliquarõe, in intelligipoffz ad comodú z vtilitatë dictevil
cuius rei teftimoniü putem fieri nřocsfigillo le muriveteris.Ita dicta villa fit in oibus
minozi cum alia noftrafigilla non béamus in villa regalis non recognofcens in fupiozem
promptu iuffimus comuniri. Dat in villa de dictā ciuitaté valeñ nec iufticiaz in criminali
almunia de dona godina.xxiij.die martij.ane nec alios officiales illi9 të. fcöm 9 hec talia
no anat.oni.D.cccc.pvij.Regmicznŕi.ij. in dicrofuopriuilegio aferunt ptineri: quib?
eafdem piopartedicte ville factis : et oibus motozem martínű de turib, decretor docto
provtrac parte fup dicta declinatoria obla rem in nři preſencia: auditif parcit aduoc
tis & pofitis.Uila zrecognita infup quadag catis non folum femel fed pluries hitaqs fup
fupplicatiõe pro parte findici ciuitatisvalen illis in noftri cöfilio vbi prelator nobiliu mi
nre mageftati in loco deles barraqs dels rea lituz doctor & in vtroq tureperito aderat
Is huius noftri regni valen pñtata efectuatr multitudo:deliberatõe matura: deum ſolum
inter alia continete: q cum dictú priuilegiuz þéntem preoculis eiufq3 facrofanctis euuan
pergloziofe memorie genitozë nŕzdicte ville gelis propofitis coza nobis vt de vultu eius
murшueteris côceffum fit nullü nec eis potue nŕm poeatiudíců z oculi mentis nievideat
rit obſtātib9 forist priuilegijs regni valen iy equitaté:attentis & cõfideratis oïb fingu
ramentis vallatis et robozatis cocedi per iu lis qaim niz ad recte iudicandu mouere pof
fticia feu gram: ficptra quadā fentéciam p funt debét: fignanter attentis & cöfideratt
dictü regem petru lată z cótra anticũ vfum™ dicto prilegio per dñm petruz regez ¿celfo
poffeffioné feu quaſi in quibus dicta ciuitas ciuitativalen z fentécia per eu lata:babitoqs
valent iufticia in criminali eiufdé fuerüt atë reſpectu ad innouatione factam per baiulug
poze promulgatõis dicte fentencie z etiam q zvniuerfitaté dicte ville muriueteris fup pof
parte dicte ciuitatis non vocata ceffuz tal feffione feu quafi in qua erant dicte iufticie z
declaretur dictum priuilegiü dicte ville cöcef vniuerfitas ciuitatis valen. Confiderataq3
fuz effe nullú z nullius eficatie z valoris:& pe conceffione dicti priuilegij per dictuz genito
ajt caffarireuocari tanullari illo quantú de rez nŕz ¿ceffiville muriueteris ac tenore clau
Facto fuit factufeu conceffum . Uila etiaz ci furaru in eo appofitap:c alijs multis caufis
tatione inde fecuta z cōparitõe ſindici z baiu trōnib? plene attentis & confideratis. ID:0
Kidicte ville muriueteris z fupplicatõep cos nunciamus declaramust hac nřa fentécia di
data zalijs perdictos findicú baiulû dicte finimus dictü priuilegiü cöceffuz per dictuz
muriueteris o fi eis ius alio competebat ad ciuitatis barchinon geritis circa todia pe
uerfus priuilegium dicti regis petri declara, fenfioné fecuritate nŕozum fidelium fubdi
tioné & fentencia allegata ratiõe perditionis rozum pmaria nauigantiū z alio; etiam mer
propt abufus cozā nobisverbo tfcriptis alle catozuz per mare ad nra regna terras cum
gata feu altor abuſuuz ſiqui impoſterü alles cozú declinanciŭ mercaturis.Tenoze prefen
gabuntur fiqui facti funt feu fuerüt aut alia tis võis inde iuftis fupplicationib9 nobis fa
quauis caufa modo vel ratione quacunq: crisbenignius inclinati :concedimus vobist
illo iure iuuare ſe valeant poffint fiet provt licencia plenaria elargimurvt vna cũ vniuer
poterant ante conceffioné dicti priuilegi per fitatib9 ciuitatis maionca; z aliarú ciuitatú
dictum genitorem nim conceffi et ante prefen vvillarum infignium marittimax nřídomí
tem fentenciam:quam quo ad predicta refers nij poffitis & licite valeatis vos congregarei
uata in nito volum⁹dictis findico feu baiulo ciuitate dertuſe z ibidé cõfabulari &tractari
fit prouifum in parte per fereniffi omnib9 fuis pertinencijs adiacentibus acter
mum regépetrúabauuz nŕm memozie glozio minis vniuerfis/ z etiam alfondícũ feu alfon
fe cum priuilegio fuo dato in ecclia cathedra dica nfa que nunc habem? feu impofterúnos
libeate marie fedisvalen die inceptionis cu vel nřihabebim redificabimus ſeu bebunt
rie generalis dicti regni.xviij . klns octobus z edificabunt in dicta ciuitate et eius Eminis
dicti in curia generali quam deprefenti cele/ venimentis r iurib9 z etiã cum terciodecimi
bram incolis huius regni in curia ipa prefen omim expleto earundem z ipfaz terminox
ciuz. Der nos romés heredes z fucceffores nobis ptinentib9de prefenti & decetero quã
níosfuperaddentes fons z priuilegijs ſupza docunqs quomodolz pertinebūt :zdemum
dictis volum⁹ prouidemus cōcedimus atq omés redditus z emolumēta ziura qcüqz de
promittimus in bona fide nŕa regiavobis fin 1 fcripta z que redéptafunt nobis pertinent
dicis predictis pro vobis z vniuerfitatib9 no zquecüs decetero redimentur quádocüą r
ftris ¿pro vnaquaq acfingularibus ipfarú illico cum ad nos infopatrimonio fuerint a
7 quolibz cozũ ¿ earu ac etiaz pro toto regno plicata vel quomodolz pertinebūt zetiam in
predicto pafcicentes e contrahētes irreuoca cogitata cuiufcunq3 generis conditionis feu
biliter acturantes per dñm deum rei9 fancta qualitatis exiftant z que nobis ptinent revel
quatuo: euuangelia corporalit manibus nřis fpe vel nobis feu fuccefforibus nřis pertine/
tacta o albuferiam ciuitatis valencie falinas bunt infuturum ac aliquam partem ipforum
et defefiaz eiufdé quas tenet illuftris domina generaliter vel fpecialiter nunc nos feu fucs
yolans fereniffimidñi ioānis auūculi nří me ceffores nři feparabimus diuidemus fegrega
mozierecolende relicta pro fua camera certis bimus nec alienabimus aſſignabimus dona
titulis affignata ceffante dicta camera feu ei9 bimus obligabimus cedemus commutemus
vfufructu et nüc pro tunc e ex tunc prout ex aut concedemus aut diſtribuemus/ ſepara
nunc ac etiaz terciú decimi piſciú maris/ nec buntdiuident ſegregabūt nec alienabūt aſſi
non gabellam falis nŕaz ciuitatis premiſſe cũ¨_gnabunt donabūt obligabunt cedent comut
Alfonfitertij CLXXVII .
tentvel cöcedent aut diftribuét in filios infa nimus zinania z factatattéptata ptra118
tes natū vel natos aut vxozē nŕos vel ipozuz expreſſum & côtra ppiuz iurament diſpé
nec in aliqua aliapfona vel pfonas mundi ec dium falutis eternenfi tipo fucceffor não
clefiafticas vel feculares nobis ppinquas vľ ruz & preiuditiú etiam iacturā nří patrimo
extraneas mediatevel inmediate per moduz nij regij et reipublice dicti regni quib9 ius ex
feu via donatōis pmutatõis venditōis obli nunc eft quefitü in cófiftencia er conexionep
gatōis generalis vel fpālis nec cuiufuis alte petua cum regía nřa cozona indiuifibili vni
ri⁹generis alienatōis feup viam affignatõis tate z in preiuditium pñtis ɔtractus quibus
procamera pro alimentis aut fuftentatõe do nunquá derogari volumus aliqua vía múdi
mus vel ftat, aut alquauis cã/nec etiã p viā Quinimo cōuenimus 7 pmittim9 vobis q
vel modú cómiffiois ceffionis vel oneratio illico cumverbo vel fcriptis per quacunqs p
nis cuiufquã quocüqs modo poffit dici vel ex fonam inde fuerimus vel nři fucceffores fue
primi ad imppetuú vel adtpus ex quauis ca rintrequifiti vel per quécunc feu pnos met
etiaz fi extrema neceffitas cenferet vel qualif pos fuerimusvel nfi fucceffores fuerint per
cüqz vtilitas diceret. Quinimo volum9zde fe ipos vel at's qualitercüqz de premiffis cers
cernimus ac lege pactiōatāpactú z ptractú tificati vel al's quomodocüqz fuerimus vel
incomutabiles ac ppetuos vobifcü facimus fuerint inde fcientes quidquid incotrarium
2228OMERON
fanctimus op albufaria faline et defefia fini fuerit per nos vel ipos conceffuz aut quōlibz
to vfufructu dicte dñe regine ac etiã gabella enantatu reuocabimus zreuocabut ad fta
falis dicte ciuitatis cum fuis terminis radia tum priftinuz reducemus et reducēt reuoca
centijs vniuerfis ville/caftra/ferra/valles et ríqz et reduci eficaciter faciemus & facient:z
1
loca ac emolumenta reddit9 iuraz bonanía pro reuocatis ad ftatuz puſtinŭ reductis ha
predicta z ea que nobis ptinent vel fpectant bebim ? 7 habebūt z ex nunc héri declaramus
CUS
pertinebūt vel ſpectabunt infuturü iunctiz volumus et céfemus:erpellemuſqz rexpellēt
10
pariter et diuifiz cũ oimoda integritate cou expellere poffim⁹ & poffint aut & vtiqz tenea
en dem remaneant fint vnita ppetuo et inco/
murzteneank ptinusz cöfeftim a poffeffiõe
mutabilr cozone regie aragonú et ipius pro tenedone quibuflz quofcüqz poffeffores vť
pyz peculiaris patrimōij infepabilia pariter detetozes oiz pdictor aut ptis coz cognitõe
afira.Et nuncdepñti eafdem z ea affigim9 caufe nullat precedëte f3 virilr zde facto qui
vnímus et incorpamus acvinculo indifolubi bufins rõib applatōib9 callegatõib? inco
li annectimus cozone nŕeregie memorate et trariü faciédis no admiffis :ymo ex nüc pñts
peculiari patrimonio atedicto Sicqdeinde pnlegi pactiz ptract9 vigore penit pcul
omniafupradicta fint ppetuo mēbй cozone pulfis.Mos emexpreffe z de certa fcia quaſ
nreregie antedicte aragonu et regni valen z cüqzleges & tura canonica vel ciuilia quibus
pars proindiuifo alienabilis indiuifibilis et pmiffuz fit aut indultú certis cafib9 vel certi
infepabilis patrimonij pzenarrati z ficut mé rōnib9donatōez vel alienatōem fieri poffe p
bzugnotabile abipfa cozona regia zregio pa reges aut principes feu quafuis alias plonas
trimōiofupradictotan afuo corpoze in to de ciuitatib9caftris feu locis no obftate priui
tumvel partë aliquâ nequac valeant fepara legio incotrariú inde facto ad hec irritas ex
riper diez.f.nec hozā neœ quo ad dñiü nec nŕe regie plenitudine ptatis effe decernimus
quo ad pprietatez nec etiam quo ad poffef inualidas penit? et inanes ac carere viribus
fionem aliquá vel tenutā. Etlipnos aut ali oib9 zefectu:ac pñtez legem pactōatā pactū
quos fucceffores nãos fcienter vl'ignozanter Öctum dictis iurib9 Prijs volum ? zdecerni
fieret vel teptare de facto ptrariuz / illud ex mus preualere illa vniuerſa iuraq hijs ſufra
nuncprotüc & econuerfo nedum inquantú co gari poffint ex dicte pratis plenitudine ipfis
cernat dñum vel propietaté fed etiá quantú totalr aplicates.Et volum ac pitib9 et qui
ad quancü poffeffioné tam iuris facti z protempoze fuerint pcedimus ac facultates
etiam nuda tenutā z obligationē generale vl plenariam elargimur q in cafu quo premiſ
Specialecommiffionez cōcelfionem ceffioné vel fozum Briuz fieret illi vel illis cui feu quibus
alienatōez aliam quālz:irrituz zirrita decer indefacta fuerit donatio věditio commiſſio
3
Priuilegia
aɔcóceffio permutatio obligatio genera tuteper nos fupius prestiti iuramēti tenere
lis ... s aut queuis alia alienatio feu et irrefragabilr obferuare teneri zobferuari
affignatio de premiffis necnō cuiuis a nobis facere aliquo iure caufa feu etiaz rõe obfifté
ptātez henti tradēti vel tradere fatagēti reti tibus nullomodo.Obligātes nos fucceffo
nerea voleti poffeffioné aut tendone aliquā res nãos quofcũcs pro folidantia hmoi ppes
de eifdé ſeu iuſſis & mandatis ipius vel ipor tue vnitatis ad obferuatiam oim predictor
minime teneantur obedire ymo poti⁹eis fub eis melionb⁹r vtiliorib9 vijs modis & formis
debito fidelitatis quo nobis fuccefforibus quib9 poffit intelligi et exprimi omni fraude
nŕis tenent fint obligati z teneat teneric vo fublata zabfqz aliqua cöditione zretentione
lumus declaramus ferie cum prefenti dice quam no facimus in eifdé. ADādamusitaqz
rezrefiftere cum armis et fine totis viribus per hanc eandez gubernatoni generali regno
etiá fi nifuerit gubernator generalis aut ei? ruz terrarunfarü eiufqz vicefgereti in rego
vicegerens vel ali⁹ quicüqz officialis tanp novalen ac baiulo generali regni eiufdé nec
fonee extraneez cui non effent ad obedieduz no vniuerfis et fingulis prelatis richishomi
in aliquo obligati. Decernetes cöcedétes et nib9 vniuerſitatib9 nřis & fucceffozuz NÃO:Uz
voletes ex nreregie plenitudie ptātis hec pof talijshoibus villarü et loco ceterifqz quis
ferdebere fieri peos licite et impune in fauo buflz fubditis noftris regni vateń predicti z
reregie nie cozone vtilitatem reipublicedi / etiaz alienigenis quibuſcüqz zadregnuz pie
cti regni.Etfi ppdicta cötradictioez vel refi dictuzdeclinantib⁹ vndecüc de certa fcia et
ftentia in pfonis alicui9 vel aliquor dāna ne expreſſe pro prima et fcda tuffionib9 fub debi
ces vel vulnera inde fuerint fubfecuta que il to naturalitatis fubfide z homagio acfide
lata vel ppetrata effe dicerentur perdefenfo litate quibus funt et erunt nobis etfucceffozi
res in priuilegiopacto et cōtractù hmōi con bus noftris aftricti quatinus alicui ordina
tentor/de ipis nobis vel curie nře vel correc tioni feu mandato coceffion commiſſioni et
tõi aut punitōi alicui nō teneanë vllomō nec proviſioni in cōtrariü predictozuz factis feu
eis poffit infamia aliqua denotari : ymo núc Fiendis per nos feu quèmuis fucceffor nfor
protúc zecōuerſode ipis abfolutiquity fine in regnis e terris nŕis predict aut officiales
ppetuor inmunes. Wolentes & cum pñtide/ noftros vl'eox feu alias quafcüqz plonas in
clarantes illúvel illos quofcüqs qui aliquid 8 nullo obediant obteperent vel attendat obe
predictis a nobis vel nŕis fuccefforib9 habue diri obtéperari vel attendi permittat aliqua
rint quibufcüqz título fiue caufa vel aliquid rōe:ymo eifdez refiſtātviriliter z penitus co
de predictis poffiderint vel tenuerit de facto tradicat zal'cartā nīam huiufmodi teneant
vel poffidere feu tenere teptauerint fub quo firmiter zobfuent teneriqz zobkuari faciat
mis titulofeu coloze z etia vniuerfos et fingu inuiolabile per quofcüqz znō cōtraueniant
los qui nobis vl' fucceffoub9 nřis incōtrariú feu aliqué côtrauenire pmittat aliqua rōne :
premiſſor pfiliü dederint pfuafiones autin ymo aduerfusptrariú attētantes infurgant
ductões fecerint puifiones aliquas mādaue viride z potéter tantra inimicos nãos et
rint ozdinauerint fignauerintvel fubfignaue gpetratozes criminis lefe mageftatis regijqz
rint feu expedierint etiá fi tales fuerint cacel diademat emulos z reipublice iuafozes. Aul
larius vicecacellari? feu cacellariam regens li ergo oio hoim liceat hanc pagină nŕam in
aut alio titulodignitate vel officio quocüqs fringere feu ptentis in ea aliquateng traire
fulgentesveniffer venire nobis enfis fuccef Siquis autptrarium attēptare prefumferit
foub9 otra fidelitaté zɔtranŕaz regiā mage fiuefuerit impetrans conceffionez comiffio
ftatez vt ptra infideles zreos criminis lefe nem mandatuvel ordinatione vel petens aut
maieftatis oés vaffalli z fideles nãi r ſucceſſo inftas feu tractas vlfaties fulés ordinans
ruz nŕozũ inſurgāt:fuper quib9 infidelitater vel fuadés öriuz premiffor & yō deftiterit ap
reatu criminis mageftatis a nobis vel fuccef dict™ cũfauerit privilegiú nŕz pñs /pena co?
ſoub9 nřís minime valeat difpenfari. Ethec poust auerij fine remedio aliquofenouerit i
oia & fingula per nos et oësfücceffozes nãos curriffe:quor bonor tcia ptē nŕis erarýsta
volumus concedim⁹ atqz promittiṁ? ſub vir lia fcia pté opi muroz ciuitatſvalé z reliqusā
Alfonsi tertij CLXXVIII
tertiam partez illi vell illis qui parte facient mus in bona fide noſtra regiavobis findicis
prodeffenfione pitis privilegij et stentor in memoratis ac iuramus per dñm deumt eius
covolum⁹ aplicari . In cuius rei teftimoniú fancta quattuo? euuangelia co?paliter tactă
prefente fieri tuffimus nre mageftatis figillo a nobis o caftrúvillaz z baroniam predicta
appéditio coitam. Dat valeñ.prix.die ianua necnon loca fiue alchareas de riola/depoli
riano anať dní. MD.ccccxviij.regnic nří.uij nya/de fortaleny/de anyent/de beníazit zde
muncada que hodiedetinentur per poffeffo
Denon alienandis a cozona
res caftri et ville predicte: necnon loca fiue al
regia villis & locis de cobera de riola z alijs charess delauri/et de bemboquer/de benio/
hic expreffis. VI. mer/dela alcudiola de matada q per aliquos
salfonfusdei grarex aragonú intradictam baroniam fingulariter detinen
valen zc. Licet caftrú villa et ba tur etfub eadem cum fuis terminis & territo
tédim⁹ dicto não patrimonio reducere be infantes natum vel natos aut vxozem nŕos
:
uiter z tomare:ne forfam pp feparatõem iaz nec in aliquam aliam perfonam vel perfonas
tactam iuri níor hoim caftri ville baronie mundi ecclefiafticas velfeculares nobispro
연 료
predictor et alcarearulocozuq ipfius acto pinquas vel extraneas mediate vel inmedia
tius regnipredicti in conexione noftri patris te per modum feuviam donationis permuta
#
monij atedicta poffit allegari fuiffe in aliquo tionis nec cuiufuis alterius generis aliena/
표상
derogatú núc pio tunc quo ad omia fupradi tionis feu per viam affignatiõis vel comiſſio
6C
cta et infrafcripta declaramus in nullo fuiffe nis ac etiam per viam vel moduz conceffio/
dicto priuilegio derogatum : fed cöfirmates nis vel onerationis cuiufa quocunq modo
privilegium ſupratactuz z omia et ſingula in poffitdici vel expami ad imperpetuuzvel ad
eo côtenta advbertozem cautelam incliāti be tempus etiam fi extrema neceffitas cenfere
nigne fupplicationibus veftri fidelium nros tur vel qualifcüqz vtilitas diceretur :quinim
rum findicorum nuntiozuną ciuitatuz et vil mo volumus ac decernimus aclegem pactio
larum regalium dicti regni in curia generali natam et incomutabilem acperpetuamfaci
quam incolis dicti regni celebzamus refiden mus q caſtruzvilla et baronia predicta cum
omnibusfuis locis alcareis terminiszterri
ciuz. Tenore prefentis prilegij cunctis tem
ponbus valituri motus noftro propio et in towijs preexpreffis ac iurifdictione alta et ba
Fauozem noftri patrimonij regij fuftentatio xía cum omnibus redditibus emolumentis
nemą noſtri ſtatus z regie domus noftre et et prouentibus ac etiam cum regalis et turi
al's per nos et omnes heredes et fucceffores busfupius recitatist alijs quibuſcūc fimul!
´noftrosvolumus concedimus atqz promitti : comúctim pariter zdiviſim cum omnimoda ›
ろり
Primilégia
integritate eorüde remaneat fint vnita ppe quafcúc leges ziura canonicavel ciuilia quí
tuo zincomutabilt cozoneregie aragonu et bus pmiffuzfit aut indultuz certis cafib9 vel
ipi9ppij z pecularis přímoni infepabilia pa certis rōib9donatione vel alienationezfieri
riter zaffira znücde pñti eadé affigim? vni poffe per reges aut principes feu quafuis plo
mus Tincorpam ac vinculo indiffolubili an nas de ciuitatibus caftris feu locis non obſtā
nectims cozonenre regie añdicte zetus pecu te puilegio incötrariú inde facto quo ad hec
liari přímonio antedicto:fic o deinde olafu irritas zexnreregie plenitudie ptatis effe ♂
pradictafint ppetuo mébzü cozone nŕeregie cernim in validas penitus et inanes accare
añdicte aragonu zregni valeñzps pro indi re virib9 oibus & effectu:ac pñtezlegé pactio
uifo inalienabilis indiuifibilis & infeparabilis natamdictis iurib9 ptrarys volums decer
přimonij pnarrati: z ficut mēbzũ notabile ab nim preualere illavniuerfa ura quehijsfuf
ipa cozona regia z regio přimōio fupradicto fragari poffint ex dicte ptatis plenitudine ip
tana a fuo cope nequaq valeat feparipdie fis totalr applicantes.Et volumus acvobis
f.nec hora:nec quo addium nec quo ad dictis ſindicis & veftruz fingulis cöcedim? et
Pprietate nec etiã quo ad quacum poffeffio plenariaz facultaté elargimur oin cafu quo
nez aliquavel tenuta.Etfip nos aut aliquos pmifforptrariü fieret illi cui inde facta fue
fucceffores nãos fcient vel ignozant fieret vr rit donatiovenditio coceffio pmutatio aut q
téptaret de facto cum de iure non poffit özü uis alia alienatio de premiffis necnō etiã cur
illo ex nuncp20 túc recöuerfo nedů inquatu uis a nobisptatem henti tradēti vel tradere
concernātdñiuz vel ppietatéfz etiã quantú fatagenti retinere volenti poffeffionez aut
adquancücü poffeffioné tam iuris of facti tenedonez aliqua de eifdé feu iuffis z manda
retiaz nuda tenutā irritür irrita decernim9 tis ipius vel ipozuz minime teneamini obedi
zinaniaz facta z ateptata ptra ius expreffug re:ymo potius eisfub debito fidelitatis quo
zotra ppiuziuramentu indiſpendiü falutis nobis tenemini fitis obligati teneaminite
eterne nři zipor fucceffozú nŕoz z in premudi neric volumustdeclaramus ferie cum pñté
tiú etiã et iactura nřipřímonij regij z reipus tradicerez refiftere cũ armis & fine totis vi .
blicedicti regni vřic findico predictor ac ribus etiá fi ni fuerit gubernatoz aut eius vi
caftri villebaronie z alcharcarú eiufdé vel lo cegerens tanc plonce extranee z cui nō effe
con recitator fupi9 quib9 ius ex nüc eft qfitü tisin aliquo obligati. Decernetes pcedêtes
in pfiftentia z conexione ppetua cũ regianra zvolentes exnře regie plenitudie ptátis hoc
cozona indiuifibili vnitate : cui iuri nunc de poffe z debere fieri pvos licite z impune in fa
rogare volumus aliqua vía mūdi etiá fidice uozezregienře cozone vtilitatéqz reipublice
remus aut offerremús nosvím aut hoiz die dictiregni. Etlipp dictā ṣtradictõež vel res
tarú ville et loco foluere intereffe:quinimo fiftécia in pfonis alicuius vel aliquozű dāna
cōuenimus 7 pmittimus vobis q illico cum neces vel vulnera indefuerint fubfecuta que
verbovel fcriptis p vos aut alia quácüqz plo pvos aut hoies fupradictos vel alios illata
nam inde fuerimus requifiti quidquit incō vel ppetrata ee dicerent de ipis nobisvel cus
trariú fuerit p nos coceffum aut quölz enan rienře feu correctiōi aut punitõi alicui niō te
tatu reuocabum ad ftatü preſtinű reduce/ neant nec teneaminivllomō nec vobis aut eis
mus reuocariqz reduci faciemus eficaciter poffit infamia aliqua denotari: ymonunc p
preuocatis ad ftatu peftinu reductis be tunc recōuerſo ſiti z fint deipis abfoluti qui
bimus héric declaramus volum celemus tij ppetuo z inmunes . Volentes & cum pitt
Expellemufas rexpellere poffim? vtiq tena déclarantes illum vel illos quofcunqz qui ali
mur ptinus feftim a poffeffione & tenedo quid de predictis a nobis vel nŕis fucceffori/
ne qbuftz quofcü poffeffores vel detetores bus habuerint quibuſcunqz titulo fiue caufa
oim predictor aut partis eoz:cognitiõe cau vel aliquid de predictis poffederintvel tenue
fe nullatenus pcedête:fz virili z de facto qui rintde facto vel poffidere feu tenere tentaue
buſuis rõib⁹applltōib? z allegatōib9 incōtra rint fub quouis titulo feu coloze z etiãvniuer
rium faciendis non admiffis:ymo penit9pzo fos &fingulos qui nobis vel fuccefforib9nřis
culpulfis.Inos em expreffe et de certa fciétia in contrariú premiſſozum confiliuz dederint
Alfonsi tertij.
CLXXIX
3 tij
Priuilegia
ciuilis potencia pmanet decorata. Igitur at portica tabulas/t edificia earüde cenfus/lau
22.22
tendétés qualr fup hijs fuit promilum in pre dimia foziſcapia z etiá dñia directa iura vin
•per feniffimü regem petru abauú nŕm mễo teniz quadrageffimi iudeor farracenozuz
riegloriofe cum priuilegio fuo dat in eclia ca monetaticu fiue mozabatínů / tertiuz decimi
tredali beate marie fedis valen die inceptõis panis zvini/tertiû decimi o?talicie z quorülz
X1
curie generalis dicti regni.xviij.ll's octobris explecto:uz:tertium decimi carnagy/tertiuz
annoni.HD.cccxxx vi.Et cũ alio prilegio decimi pifciú/iura erbagi montagije pafque
dat barchiñ tertio idus iunij anno anať dní. rij ganator cum oibus redditibus emolume
AD.cccxl.Et lz in dictis priuilegijs nulla res tis (deuenimentis et iurib9 earum: necnō ius
perial mécio expreffa terpecificatade villis riſdictōez vel iurifdictões altas z barias me
Orioler alicatis nec de redditib9 emolumētis raz mixta imperia exercicia earudem accog
z alijs iurib, regijs dicta; villarü et termio nitiones determinatiões caufaru appella/
rum iparu ceterifqz bonis ziurib? inferi9 de tionüfeuda zalodia dñiaturaq feudor vil
-------
fignatis:coforfan q2 non erat neceft creden larú caftro loco oimą bonor feudalium
du talia debere alienari. Verütñ per impo?/ que nosbemus in toto regnovalen taz citra
tunitates fupplicantiu nobis z anteceffonb9 vltra ferona:zdemum oes reddit9 emolu
nřísz inaduertencia noſtri z aliop pcedétiū menta ziura quecüqs defcriptafupius talia
cotrapredicta priuilegia z foros diuerfis vis nondefcripta que redempta funt & nobis p
fubtil'r exquifitis diuerfifcs affumptis coloni tinent & quecunq decetero redimentur qua
bus et cautelis multa fuerüt alienata de con docuą z illico cum ad nos noftro patrimo
tentis in foris & priuilegijs añdictis in tmq nio fuerint aplicata vt quomodolz ptinebut
vit reftant nobis reddit emolumenta zfde zetiam incogitata cuiufcunqs generis condi
venimenta ex quibus poffit nřis vict? & veſti tionis feu qualitatis exiftant que nobis p
tus neceffitatib9 fubueniri.Igitur ex caulis tinent re vel fpe vel nobis feu fuccefforib9 no
predictis retiam ex ca vrgenti neceffitatú p ftris ptinebunt infuturú : aut aliquaz parté
dictarz pro bono reipublice regno nÍOF C ipozú generatr vel ſpecialr nunc nos feu fuc
bitantiu corüdé. Tenoze pñtis carte nŕe feu ceffores nřifepabimus/diuidem fegregabi?
priuilegij cüctis tpibus valituri motunfo p nec alienabim9/affiĝbim9/doabim9/ obliga
piot in fauoré nři patrimonij regij fuftenta bim9/cedem aut cedem aut diftribuem9/
de prefenti celebramus incolis huius regniin in aliqua aliam perfona vel perfonas mundi
curía ipa prefentiú:per nos voès heredes et ecclefiafticasvel feculares nobis propinquas
fucceffores nfos fupaddentesfons priuile vel extraneas mediate vel inmediate per mo
gijs fupradictis volum puidemus cocedi dum feuviam donationis permutationis, ve
musatq pmittimus in bona fidenra regia ditionis/obligationis/generalis vel special
vobis findicis predictis pro vobis vniuer/ lis/nec cuiufuis alterius generis alienatiois
fitatibus veftris & provnaquaqs acfingulari feu per viam affignationis pro camera /pro
bus iparú z quolz cox rearú .7 etiã p2o toto alimétis/aut fuftétatõe domus vel ftat aut
regno predicto pacifcences & ptrahentes irre al'quauis ca/nec että p viamvel modú cómif
uocabilracturantes per dñmdeu r eius ſctā fionis coceffionis vel oneratõis cuiufqz quo
quatuoz euuangelia manib nřís copal's tac cũq3 mō pollit dici vel exprimi ad imppetuú
taq villaz de onola village alicantis cũ oīb9 vel ad tõus ex quauis ca etiaz fi extremane
caffris foitalicijs alcareis z terminis earum ceffitas céferet vel glifcüqz vtilitas diceret:
dez cum balneis furnis carnecerijs peyta ce quinimo volum9 ¿ decernim⁹ aclegez pactio
na tam presencie abfentie z alijs turib9 vni nataz pacturɔ̃ctuz incoutabiles acppetuos
uerfis:necnon lezda fiue pedagiu tam ciuita vobifcuz facim fanctim? o ville tädicte cu
tiset regni valen etia bertufe iura del fair caftris ct terminis earúdē necno iurifditões
pariter & diuifim cum oimoda integritate eo protin cófeftim a poffeffione z tenedone q
rūdē remaneat fint vnita ppetuo zincōmu buflz quofcüqz poffeffores vel detentores oiz
tabi'r cozone regie aragonu tipius ppij pe predictor aut pris cop:cognitoe caufe nulla
nectimus cozone nře regie memorater peccu milegij pacti zǝtract9 vigoze penit pculput
liari patrimōto antedicto Sic q deinde oia fis.Tos em expreffe et excerta fcia qfcunq3
fupradicta fint ppetuo mēbzug cozone noftre leges & tura canonica vl'ciuilia quib9 pmiflü
fit aut indultú certis cafibusvel certis rõib
regie antedicte aragonú z regnivalen & pars
proindiuifo inalienabilis infepabilis patri donatōez vel alienatões fieri poffe per reges
monij pienarati:z ficut mēbzum notabile ab aut principes feu quafuis alias pfonas de cis
uitatib⁹ caftris feu locis non obſtāte priviles
ipa cozona regia z regio patrimonio fupradi
cto tan a fuo corpoze in totú vel in partem gioinde facto quo ad hecirritas ex nieregie
aliquá nequaq váleāt ſepari per diez.f.nec plenitudine ptátis effe decernim invalidas
Hozam nec quo addñium nec quo ad pprie penit? tianes ac carere virib9 oib9r effectu
tatem nec etiã quo ad poffeffionem aliquaz ac pñtez legê pactionatā pactür ptractuz di
bit
vel tenuta.Et lip nos aut aliquos fucceffo/ ctis iurib ǝtraris volum ? decernim9 pua
lere illavniuerfa turaq hijs fufragari poffint
res nãos ſcienter vel ignozanter fieret vel të
ptaretur de facto ptrariú:ills ex nunc ptúc exdictis prātis plenitudine ipis totalr appli
cates.Et volum ac pñtib9 ¿ qui pro tpe fue
ecouerfo nedu inquantü ¿cernant dñlü vel
arti
ppietatez fzetta quantü ad quancücü pof rit pcedim⁹ ac facultaté plenaria elargimur
feffionez tam iuris facti etiam nudam te qin cafu quo premifforium fieret/illi vel
nuta zobligatione generalé vl' ſpecialé ceffio illis cuifeu quibus inde facta fueritdonatio
lig nem comiffioné velsceffionez alienationez venditio cóceffio pmutatio obligatio gnalis
aliam quâlz:irrítű ¿ irritadecernimus T ina vel fpālis aut etiá cómiffio feu quis alia alies
nia z facta catéptata cotra ius expreffum et natiofeu affignatio velceffio de pmiffis nec
non cuiuis a nobis ptātez henti tradentivel
cōtra propiuz iuramentu in diſpendiú ſalutţ
eterne noftri zipor fucceffor nioz et in pie traderefatagenti retinereqz voleti poffeffio
iudiciü etiã et iactura nří patromonij regije nem aut tenedoné aliquâ de eifdé feu iuffis ¿
reipublice dicti regni quibus ius ex nunc eft mādatis ipius vel ipor minime teneanf obe
quefitü in confiftencia conexione perpetua dire:ymo poti? eis fubdebito fidelitatis quo
regienŕe cozone indiuifibili vnitate in pie nobis fuccefforib9 nŕis tenen fint obliga/
volumus aliqua via mundi. Quinimo coue ferie cum piti tradicere z refiftere cum ar
mis fine totis viribus:etiaz fi nofter fuerit
nimus z pmittimusvobis q illico cũ verbo
vel fcriptis per quacunqz plönaz inde fueri9 gubernator generalis aut eius vifcegerësvel
vel nřifucceffores fueritrequifitivel per que alius quicüq3 officialis tanquã plone extras
cunqz feu p nos metipos fuerim velnri fuc neer cui non effent ad obediendü in aliquo o
Friuz fuerit p nosvel ipos ¿celluz aut quōlz cozone vtilitatéqz reipublice dicti régm.Et
enantatú reuocabims et reuocabūt ad ſtatu fipp dicta cötradictiõezvel reſiſtéciaz in plo
paftinű reducemus zreducēt reuocarią et mis alicuius vel aliquozum damna neces vel
reduci faciem? eficaciter & faciet z preuoca vulnera inde fuerint fubfecuta que illata vel
ad
tis caðſtatū hé
puſtinű reductis hébimus the ppetrata effe dicerentur p defenfores in pri
3 uÿ
Peinlegia
titulo dignitate vel officio quocus fulgetes ire.Siquis aut potrariú attétare prefumpfit
veniffe zvenire nobis z nŕis fuccefforib9 cō/ fiue fuerit impetrans cöceffione comiffionez
tra fidelitatez cōtra nřam regiã mageftatez mādatűvel ordinatöez,vel petens aut inftas
zvtotra infideles treos criminis lefe maje feu tractans vel faciens cõlulés ozdinās vel
ftatis oms vaffalli z fideles noftri z ſucceſſo fuadésptrariú premiffozű & non deftiterit a
rum nŕoz inſurgant:fup quib9 infidelitate z predictis cũ primü fciuerit priuilegiü nŕz pie
reatu criminis mageftatis/a nobisvel fuccef lens/penaz corporis rauerij fine remedio alt
forib9nfis minime valcat difpenfari . Ethec quofenouerit uncurriffe:quo:ü bonoz tertia
oia z fingula per nos romsfucceffores nřos partěnŕís eraris: alia tertiaz parté operi
volumus cōcedim9 atqz promittim? ſub vir muroz ciuitatisvalen : reliqua tertia parté
tuteper nos fupius preſtitit iuramenti tenes illi velillis qui parte faciet pio deffenfione p
rezirrefragabilr obfuare teneriz obferuari fentis privilegij zɔtento; in eo:volumus ap
facere aliquo iure caufa feu etia rõne obfifté plicari .In cuius rei teftimonia pñtem fieri
tib9 nullo modo. Obligantes nos r ſucceſſo iuffimus nie mageftatis figillo appēditio co
rés nŕos quofcüqs pro folidacia hmoi perpe munita. Dat valeń puma die martij.Anno
tuevnitatis ad obfuantia oim predictor eis anat oni.AB.ccccxviij . ¡Regníc nří.ú.
meliorib9 & vtiliorib9 vijs modis r formis q
bus poffit intelligi z exprimi omni fraude fu Sentencia regia in qua declas
blata:t abfq aliqua pdictiõe a retentõe qua ratur qvilla muriveteris non poffit interue
non facimus in eifdem . Abandamus itaq p nire in curijs generalib9 : 7 q teneaf foluere
hanc eandégubernatoni generali regnozuzz rōne cōtributiōis muro z vallop.ccc.fol's.
terrarunrarum eiufqz vicefgerenti in regno anno quolz ciuitati valeň . VIII.
valen acbaiulo generali regni eiufdez necnō Ha a tots manifeft que nos nalfö
vniuerfis & fingulis pelatis richis hoib?vní To perlagrade deu reydaragode
verfitatib9 noftris fucceffouz níor talijs valen. c. Arbitre arbitradote a
hoibusvillarü et locoz buflz fubditis nřis Imigable compofador entre les pts
regni valen predicti retiam alieniginis qui/ deus fcrites : vift lo copzomes fermat e fet
buſcucs & ad regnú predictú declinătib⁹vnde to present dia o buy per lo feel nře en pere ro
cucs de certa fcientia z expreffe fub debito na cha findich e pcuradoz dela ciutatoe valécia
turalitatis fubfidez homagio ac fidelitate devnapart e lofeel en miql perez notari fin/
quibusfunt zerunt nobis & fuccefforib9 nřís dich e procurado: delavila Ở muruedre éma
altricti/quatenus alicui ozdinationi feu mā epoder del feelfecretari nŕe en paulo nicolas
Alfonfitertij CLXXXI
elo poder en aqll per lesdites pts a nos atri ede valls e enlosdons e aiudes qs fan al fe
buitedōat:vist en apresvn proces actitat en nyo? rey : e vistes diuerfes rahons e articles
tre les dites parts dauat lofenyoz reyferrā per lavna e laltra part allegats et allegades
do obōa memoria pare nře inbiciat enla ciu e vifts los teftimonis enlo dit fet produhits
tatde valencia ſots kindari de nou defebrer edonats per calcuna deles dites pts: evifta
del any. AB.cccc.xv.viſt encara vn altre pro la fentencia per nos enlo dit feyt promulga
cesfeyte actitat entre les dites parts dauāt da fots llindari de fet de marçdel any. ØÐ.
lo dit fenyoz rey en ferrando enla vila de per cccc.xvii.evista la fupplicacio per part dela
pinya a.xvi.delmes ddeebze Ol dit any. ØÐ dita ciutat de valencia ōla dita sentècia inter
cccc.xv.lo al proces fon en apres dauant nos tecta :e vist com la dita caufa defuplicacioes
cōtinuat enlo lochdeles barraqs dls reyals ftada denant nos proffeguida :Evift tot ço q
fots kindari de dos d abul del any.D.ccce enla dita caufa de fupplicacio ari denant nos
xvij.enlo qual día fō poſada vna fupplicacio com denant lo fel nře neſpandeu cardona es
dauāt nos per lo feelnie en iacme dezplafin ftat per les dites pts ep cafcuna o aqlles dit
dich et procuradoz dela dita ciutat de valen e allegat e fupplicat:vift en apres lacte o cot
cia fuplicant nos que degueffem reuocar ede per nos fet en les corts p nos celebrades en
clarar effer nulle on priuilegi atorgat plodit lo regne de valecia: lo qlfon publicat enla di
fenyoreydoferrãdo ala dita vila de moue ta cost fots kindaride. viij . dies de iener del
dre dat éla ciutat de cuenq a cincho iuliol Bl any.AD.ccccxviij. viſt encara tot ço ealsq
any • AB.cccc.xij.eq fos manat ala dita vila enlo pfentfet fa a veure eregoneper e hagut
eal batle finglars eшurats o aquella feruaf colloqe parlament vna e moltes vegades ab
fen e feruar feffen vn pnuilegi cóceffio e doa les dites parts e cafcuna de aqlles deu hauét
cio per losenyor rey enpere atorgats ala ciu denant los vlls de nŕa penfa e los fants eua
tat de valen a nou de maig del any. Ab.ccclx. gelis de aqll denat nos pofats perço aquell
iiij.e vna declaracio feta per lo dit fenyoz rey per la merce e mifericordia nos mostre ens fa
en pere:e viſtes diuerfes rahons p foragitar ça fer boa arbitracio e amigable compoficio
la ditafupplicacio per part del findich dla di entreles dites parts: pronúciam e arbitram
ta vila de muruedre allegades fots kindari & enlo dit fet enla forma e manera feguēts. En
nou babril del any.GB.cccc xvij.e vift tot ço nom Ŏnŕefenyoz deu iefu xöt:pronunciam ar
qenlo dit pces ples dites parts es dit e alle bitrame manam effer feruades lesdites fens
gat:e vifta la fnia per nos en lo dit fet pmul tencies per nos promulgades e lo dit acte de
gada fots kindari de xxvi. 8 maig öldit any coit per nos fet:exceptat ço q es contēgut en
BD.cccc:pvij. e les fupplicaciós per calcuna la darrera fentencia p nos promulgada tant
deles parts ia dites dela dita fentencia inter com toca e cōcerner los fets de interuenir en
iectes:vifta en apiesvna affignacio ales dites les corts e parlamēts generals e particulars
parts per nosfeta fots kindari de nou dese eenles contribucions de murs ede valls ede
tembre ol any.D.ccccxvij.per la qual affig dons ede aiudes e en ço á per nos deius es B
nam ales dites parts q dins cert téps haguer clarat. Sobielos als caps pronuúciam arbi
fen dit pofat allegat e prouat tot ço q dir po tram declaram eprovehim la dita vila ♂ muz
far e allegar e prouar volgueffen fobre les co uedre no poder ne deure intreuenir enles dis
fes per les dites parts allegades ari denāt lo tes corts e parlaments generals epticulars
dit fenyoz rey en ferrado com denat nos.com oaltres aшufts q fien es fará del deldit regne
encara fobreles ladochs allegadores: e fenpa e la dita ciutat devalencia deure e poder en/
ladamét fobre ço que p la vniuerfitat de mur treuenir per la ditavila ♂ muruedře enles dí
uedre era allegat que ella podia e deuia inter tes coits e parlaments generals epticulars
venir en corts e parlaments generals e parti e altres aшuits generals deldit regne.En aps
culars no contraftat lodit priuilegi atorgat fobre la dita cötribucio de murs e o valis pio
aladita ciutat de valen.Efobre aço qs allega nunciam arbitram edeclaram q la dita vila
ua q ladita ciutat fahia cötribuir exceffiua/ de muruedre no pach ne fia teguda de pagar
mét la ditavila o muruedre en obzes & murs ala dita ciutat de valecia o als obrers dağlla
Peinlegia
alguna altra cosafino.ccc.for's cafcú any:los cēts ſol's en los dits terminis o en qualfeuol
qls fié teguts o pagar calcũ any obratonoo o aqlls q la dita vila per aço no fia enco:regu
biat la dita ciutat enlos dits murs e valls de da enles penes ol dit copzomes: mas enlodit
la dita ciutat de valencia:dels quals facen la cas perlos obiersde murs ede valls dela di
pumera paga enla vefpia dela festa de fancta ta ciutat ne fia feta o feta fer execucio reyals
mariade marçprimer fdeuenidoza : ede aqui mentede fet en bens deladita vilade murue
auant cafcun any enlo dit termini: e q ladita dree fingulars de aqlla enfemps ab totes les
ciutat ne obrers de aqlla daciauant no puxé meffions q per la dita rabo ſe haurà a fer. E
cullir leuar ne fer cullir ne leuar algun altre arimatex la dita vila fino pagaua la dita tren
dzet o fifa enla ditavila per raho oles dites o tacinquéa partdins lo teps qliferademana
b2s de murs ede valls . Enapies pronúciam da paço no fia encorreguda ela dita pena del
arbitram e declaram q la dita vila de murue dit cōpromes: mas en tal cas paffat lo dit ter
dre enlos dons e atudes qs fara anoso ano mini als fera donat pura effer feta ofera fer
ftres fucceffos pagué ab la dita ciutat la trẻ execuciop losiurats dela dita ciutat en bens
tacinqna part de aço q per ladita ciutat fera Bla dita vila de muruedre e fingulars 8 aqlla
boat aiudat eferuit a nos o anřesfucceffors "
per pagar fe deladita trentacinquena parte
Abfoluent laditavniuerfitat de muruedre 8 meffions pladita raho fahedores. Dada fō
tot ço q aquelladeja oli pura effer omanat g la prefentfentencia pronúciacio odeclaracio
rabo deles dites cötribucions tro enlodia legida e publicada de manamet nře perlo fes
buy. Eaximatex abfolué la dita ciutat de tot el en paulo nicolas fecretatrinke en vna cam
çoğaquella dia oli pura effer Ŏmanat pço ba del palau epopal de valēcia dillús a.rvitj .
aqlla baia erigit eleuat de tot lo teps paſſac dies de feptébie dl any dela nat de nŕe fenyoz
mes qno degues exigir o leuar dela dita vila AD.cccc.pip.edel regne nŕe quart: pſents en
be muruedre o fingulars de aqlla per raho d peroca findich dela ciutat de valencia de vna
lesdites contribucions o qlfeuol de aqlles o part:e mial pereziurat findice procurado28
perço com obagues conuertit en altresvíos la vilade muruedredela ptaltra e la dita fent
En apres com nos haiam enla dita na prime tencia poftulanse requirets effer publicada
ra fentécia fets algunsfaluaments ales dites e aqlla acceptats e loats : e preſents encarap
parts:ara per tolre tota altercacio q entre a teftimonis los venerables en crift pare nuch
quelles pogues effer pronüciam e declarame bisbe de valécía e religios frare romeu cor
ab la prefent nra fentécia repellim qualfeuol bera maestre de müteſa: berēguer de bardaxi
fupplicacions a per qualfeuol deles dites pts conſellers nŕes : e micer guillem çaera micer:
fien ftades donades apres dela promulgacio gabriel palomar e molts altres en multitut.
deles dites fentencies en tant quantfien con copiofa.
traries al dit acte de cort e ala pfent arbitral De electione conſulum et iudi/
fentencia.E abfoluem cafcua deles dites pts
cis appellationum maris. IX.
e a cafcuna de aqlles callamet perdurable im
pofam fobre qualfeuol altres qitios peticiós Ds alfonfus dei gratia rex arago
edemades q la vna part cotralaltra pogues num valeñ rc.ABeminim⁹ duduz
demanar o intéptar de tot lo téps paffat tro in ciuitate valen generales curias
al tom debuy.Abfoluets la vna parte laltra celebrantes incolis regni valeñ ad
deles mellions del prefent fet. Komanit lap fupplicationé brachiozŭ eccliaftici videlicet r
fent nra fentencia è les cofes en aquella conté militaris ac ciuitatū z villaz regalium regni
gudes en fa força e valo::les quals manam ef predicti fecifle carta feu prouifionë fequenté.
fer tengudes e feruades per les dites parts. Inos alfonfus deigŕarex aragonú ficilie rc .
Darreramet manam ales dites parts qué Quia negotion mercantiliuz maritimozüqz
tinguen e obferuen la preſent ſentécia e les co falubris directio dinofciturvtilis nřís ſubmiſ
fes en aqlla cōtengudes fots la pena enlo dit fis et reipublice terrarú nŕaruz non modicũ
cōpromès contenguda. Aço dclarat q fi la di fructuofa :volentes circa gubernaculum nes
ta vila de muruedre no pagara los dits tre gocior ipfox in ciuitate valēcie ſufragijsad
Alfonsi tertij. CLXXXII
effe congruis & fauorb⁹opportunis.Ad fup uerit incurfurú . CStatuim peterea qilli
plicationé perhūilem prelatorum et perfona quos forma predicta eligi zdicta officia cott
rum eccliaftica baronu richoшum hominuz gerit exercere infratres annos nominari vľ
nobilium militú z generofar perfonarü ciut prefici nequeant ad eadem . Abādam itaq3
um & hoinum villarů regni piedicti ppterea per plentem gubernatozi regno terraruz
nobis factam.Tenore prefentis concedimus nrarum eiufq3 vicefgerenti in regnovalencie
ftatuim⁹ o electio cöfulis iudicis appella necnōbaшulo generali regni eiufdé iufticieqz
tionú ziuratox mercatorum ciuitatis predi ciuitatis pietacte ceterifq3 officialib9 přis et
cte q certo modo fieri hacten9 cöfueuit /fiat fubditis dictor officialiu locatenentib9 pie
decetero in vigilia natшitatis dñi annuatun fentibus et futuris 8 certa fciencia zexpreffe
in longia fiue portico mercatop ciuitatis ei9 fub obtentunŕe greetmercedis quat cartaz
dem in forma z modo fequétibus : Videlz & niamhmoi et contenta in ea teneat firmiter
coful iudex appellatiōnú ziurati mercatozū zobferuēt teneriqz zobferuari faciant incō
anni finietis qui in dicta ciuitate erüt preſen cuffe & non contraueniant feu quempiam co
tes eligant nominentos fecundú deum & cons trauenire permittant aliqua ratione.In cus
fciétias fuas cozúdez octo mercatozes pbos ius rei teftimonium prefentem fieri iuffimus
homines expertos fuficiencia rydoneitate nãofigillo pendentimunitā. Dat valeñ.xxij
dotatos ad dicta officia miniftranda : quozũ die marci anno anať dní.AB.cccc.xviij . reg
quidem electorú nomina p notariuz curie cō niq3nfi tercio.nunc aut pro partedilector
fulatus fcribantur in fingulis albaranis qilli fideliu nrozum iurator probozu hoīnum
co in preſencia eligenciú predictozú palā īpu dicte ciuicatis fuit coza nobis expofitum re
blice includantur intus fingulos cereos redo uerenter o circalpraticam dicte nřeprouifios
linos indeqs ponant i quodá bacino aqua re nisfuit copertum hoinibus maris dicte ciui
pleto vt infimilib9 eft fieri vfitatü. Dostmo tatis factum extitiffe preiudiciü fatis notum
dum aut manu cuiufdam infátis in presencia eoprecipue qz antiquis tponib9 ex prouifioné
predictor extrahatur primit? vnus expream bus anteceffozu nŕozum memorie gloriofe ele
bulis redolinis qui ftatim apiatur per electo ctioǝſulum ptinebat z fieri incubebat hoini
respetactos : qui nominat? fuerit in eode bus maris dumtaxat nulláqz in electiõe ipfa
fit coful. Succeffiue ali9 extrahak aperiafą comunionéhébant mercatores predicti.Et li
in forma predicta et nominatus in illofit zee cet pofteain vim proviſionum regiarú dicto
habeat iudex appellationu . Tandem duoer rum anteceffor nŕozum ppter tenuitaté hoi
redolinis eifdem extrahank infimul aperian num maris ſtatutuz fuerit o in cōfulibus.co
turq vt in alijs eft pretactuz & qui nominati munionez haberet mercatozes iam dicti et ex
fuerint in eifdé fint reffe habeant iurati mer eis vnus cõful eligeretur annue pro vt hacte
cator pro anno túüc inmediate futuro.Et eif nus extitit vfitatu. Veruntamē in vim nřep
dédie loco & forma fiat z fieri heat electio co uifionishmoi fuerüt homines maris pdicti
fulis hoinum maris ciuitatis prefixe/filz per penitus proculpulfi et in alijs etiam parabat
confulem & iudicem appellationis hoinú ma ipfis maris hoinibus preiuditiú in apto. Fu
ris et per iuratos predictor mercato . Ud it ergo nobis per iposturatos z proboshoi
quam quidem electionem confulis hominum nes huiliter fupplicatú vt prouifionem prein
maris nofolum recipi nominariqz volumus fertam quantum ad electionem cofulis homi
et admitti marinarios feu etiam nauigantes nuz maris et iudicis appellationú dumtaxat
ductores patronoſqz nauigio; quozülz:dum corrigere zin melius comutare de benignita
modo fint vicini ciuitatis pfate naturalefc te regia dignaremur. Aos auté fupplicatioi
terrarũ nříimperij citra mare . Wolentes ct hmoi vt poterationi confone annuentes bes
vtiqz ordinantes hij qui ad dicta officia eli nigne:ftatuimus fanctim ac etiam prouides
gir nominari tigerit vt eft dictü teneank eif mus edictonão prefenti preinſertam puiſio
dem oficijs omni excufatione fepofita defers nem nram huius ferie corrigentes annua
uire:qui autë fecus egerit penam centú moza tim in vigilia feſti natiuitatis di in qelectio
batinozaurinfo applicando erario fe no confuluz fiericonfueuit/electio confulis & W
Priuilegia
dicis appellationis hominum maris fiat per iuxta formam per nos fuper predictis ordina
modum fequenté: die ipfa congregetur in tam illico procedat. In omnib9 vero alys
portico videls capelle fancte tecle dicte ciuita prouifionem nřam preinfertamvolumus Tu
tis conful ciuder appellationú hoinú maris bemus perpetuo obferuari:quibufuis prout
ipius anni túc finiēdi ac qui fuerút pful et iu fionibus redictis nŕis cötrariú disponētib9
der appellationum hoinuz maris anni pteri quas nuncpro tunc tollimus z virib9vacua
tifiomes by quatuoz tunc fuerint in dicta ci mus obſiſtentibus nullomodo. Abandamus
uitate prefentes:vbi vero aliqui pdictoides itaq per preſentem gubernatozi regnozum z
fuerint pabfencia vel aliud legitimú impedi terrarum nrarum eiufq vicefgereti in regno
mentuzaly qui prefentes fuerit poffint va valen necnō baiulo generali regni eiufdem iu
fciétiaz quatuo: probos viros dútarat homi cartam níam bmōl & cötenta in ea teneat fir
num maris ydonicos et exptos fuficienciac miter z obferuent teneris z obferuari faciat
idoneitatedotatos ad confulatus officium inconcuffez no contraueniat feu quépiaz cō
exercenduz:quorum elector noina pnotariu trauenire permittant aliqua ratiõe . In cuis
curte confulat? fcribant in fingulis albaranis rei teftimoniu prefentem fieri et não figillo fe
q illicoin prefencia eligentiuz predictozuz pa creto cú alia nra figilla non habeamus in prō
lam publice includantur intus fingulos.ce tu iuffimus in pendēti muniri . Dat derfule
reos redolinos equalis ponderis indeqs po xij.die ianuarýj anno anatdñi. AB .cccc; pp.
nantur in quodam bacino aqua repleto:poft Regnigs nit quinto.
moduz auté manu cuiufda infantis in predic Tomes officiales teneatur de
tou prefentia extrahaĒvnus ex redolinis pre adminiſtratiōibus officiozü fuoz reddere co
dictis qui ftatim aperiatur per electores cof
potú ſeu rōnez in poffe magiſtrirõnalis . X
dem : z ille cui9 nomē impreffuz erit in ipfo fit
conful hominum maris anno fequenti : qui fi salföfus dei grarex aragonuz
mul cu confule mercatozum caufas audiat et
valen zc. Aup ad fupplicationem
indicet prout eſt hactenus vfitatum : poftea triú brachior regnivaleñvidelicet
vero eueftigio ex reftantibus trib9 redolinis eccliaftici z militaris & ciuitatū et
in dicto bacino exiſtentibus per dictuz infan villaruregalium regni eiuſdem per actum cụ
tem modo predicto alius extrahatur qui fta riefiue parlametiinde forum z legem perpes
tim aperiatur pipfos electores this cui9 no tuam facientes vifa vtilitate iurium et rega
men impreffum erit in ipfo redolino fit iuder liarum noftrarum trei publice dicti regni co
appellationum pro ipo anno pro hoinib9 ma ceffimus habitatoribus regni eiufdem o om
ris predictis. Declarantes op in huiufmodi nía compota officialium noftrorum et alio/
electione confulis hominum maris viudicis ruz adminiſtrauciuz negocia hoſtra indicto
appellationu mercatozes nec alie pfone nul regno audiantur examinentur difiniantur .
lam habeant comunione participium vel co in dicto regno z ciuitate valeñ et nō alibi per
merciuz.Decernentes irritum et inanefi fe/ magiftrum rationalem curie noftre in reg/
cus factum fuerit in premiffis. Et quia vt re no eodem quemferie actus eiufdem ftatuen
latione dictozú iuratozum didicim? pronunc dum duximus et creandum. compota ip
vacat exerciciú iurifdictionis confulatus pro fa ad imppetuuz feruetur in archiuo regalis
pter defectum confulis hominü maris ex quo noftripalacij dicte ciuitatis: prout hec et alia
dāpnum rei publice nec inmerito preparatur in dicto actu fiue fozo difufius enarrantur.
cum inter querelantes iurareddi nequeat vt Aunc autem quia intencio noftra fuit teft e
opportet:prouidemus volumus & mandam? tiam de prefenti o nō folum baiuli generales
q ftatim vigore prefentis ad electionem con z locales et alij officiales er adminiſtratozes
fulis et uudicis appellationü hominum mar【 pro nobis in regno predicto fed etiam teſauz
Alfonfitertij CLXXXIII
2233773
18 rarius zregens tefaurariam nřamz eius lo muni in pendenti munit . Dat dertuſe.x.die
catenentes & etiam tefaurari ac regés telau marti anno anať dní. BB.cccc.xx. Regni93
raria illuftris regine confortis nře lariffime noftriquinto.
citatur. Ad humilem fupplicationem factaz res iuxta eorü conditiões & merita congruis
inde nobis pro parte pielator & perſonar ec beneficis et honorib9 acprerogatiuis proffe
clefiafticaru nobiliú baronú militum genero quitur :tunc enim ipozum feruitiozü feruens
farum pfonaruz ac findícozũ ciuitatis & villa crefcit deuotio et cuncti ad feruiendú pricipi
rú regaliu dicti regni ferie pñtis priuilegi ad et ipfius reipublice efficiuntur necinmerito
vberiore cautela volum puide⁹ ſtatuim proptiozes :hinc eft ad clare finceritatis iu
etia ordiam? p nosz fucceffozes nãosdecer dicia laud ande fideli tatis affectum puritaté
ta fciencia & confulte perpetuoqz cöcedimus fidei ac pröptüanimü feruiendi q vos dilecti
habitatonb⁹ dicti regni nofter tefaurari? et fideles nříiurati probi homines et habita
aut regens tefauraria zeius locatenentes et tozes ciuitatis valeñ ad nos vinclitaz domu
etiam tefaurari? acregens teſaurariaz illus nram gerere cordialiter nouim? prout p effe
78x
ftris regine cõfortis nře cariffime zalij oms ctum operis pduxiftis et producitis in aper
fupza nominati officiales regnipredicti tam tum confiderationis regiè dirigétes intuitu
maiores & minores tam locales & alij z etiā dignum arbitramur et confonu rationi vt re
officiales quicunq3 curienře à hitatores fint gia ferenitas á pōderare folet conditiões ſta
regni predicti z alij vndecunqz fint qui aliqd tus et merita fingulor erga vos ſe exhibeat
p2o nobis vbiqz adminiftrabunt feu admini liberale. Quapropt ad humilis fupplicatio
! ftimoniuz presenté fieri iuffim? não figilloco dicti ciues honozati doctores & licenciatı has
i
Primlegia
beantur reputent milites acſi inſignia mili inftfox fcripturarú zalíozü labor. XII.
taria recepiffent/Tadilla recipienda no altri Alfofop lagra de deu reydarago
gantur infra annú vel poft qñocunq . Etp? de valecia etc. Als nobles amats
dicta concedim9 de nři certa fciencia z denře e feels nřes tots e fengles portats
Aveusde
plenitudine poteitatis/nō obftatibus quib9 gouernad enlo regne
or
uis foris priinlegis feu ordinatiõibus in con valencia/e altres qualfeuol officials e fubdits
trarium editis fiue factis/vel & predictis pof nŕes als quals les preſents puendra e preſen
fent aliqualiter obuiare/que quo ad predicta tades fera faluts e dilectio er humil expo
explenitudine poteftatis volütate et affenfu ficio a nŕa mageftat feta per part del feel nre
dicte ciuitatis tollimus & caffam . IDer hoc en bernat car notari delavila de cullera noua
tamen privilegium nō intédim? illos erhime mét hauem entes q algunes perfones les äls
re a contributionib9 oneribus & donis regali fon tegudes a ell en certes qntitats p ocafio
bus z vícinalibus/necnō ab exercicijs officio de treballs per ell fets e foftenguts pfcriptu
rum ciuitatis eiufdem : quinimo teneatur cō res cartes ealtres côtractes per ell fetes e re
tribuere z cōtribuat in dictis oneribus atq buts:allegate lo guiatge per nos atorgat en
donis & acceptare quecüqs officia illaqz rege la armada la ql entenem a fer depfent: en eut
rez exercere & ad id etiã cōpelli valeat affue dent damnatge e preiudici del dit fupplicant.
tis remedis tang clues dicte ciuitatis ficut E com no fia itada nŕaintencio nevoluntat
antea/c etiam poffint fuper criminibus fi que guiar neallōgar deutes & fié degutspraho
per eos comittatur condēpnari z abfoluiſi de treballs falaris de fcriptures ne de contra
cut ante conceffionem prefentis priuilegij po ctes en manera alguna. Diem pço e manam
terant per iufticiã in criminalib9 dicte cinta a cafcu de vosaltres expreffamet e de certaſci
tis ralios officiales nŕos ad quos ante cons enciafots nfa ira e indignacio e penade.D.
ceffionem prefentis priuilegij/cōdepnatio vľ florins darago de cafcu de vosaltres fi cötra
abfolutiodictor criminum pertineret:mang farets hauedo:s: q tota vegada qrequeſts ſe
dantes cum hac eadé inclito z magnifico in rets per part del dit en bernat façats prōpta
fanti iobaniduci montifalbi et petrefellis ca execucio enlos bens de aqlls als quals lodit
riffimo fří não in omibus regnis terris no bernatlegitimamet moftrara effer li deguts
ftris gubernatoni generali eiufqz vicefgereti prabo dls treballs fcriptures e cötractes da
bus necno vniuerfis fingulis officialib9 nřís mútdits:tota dilacio e excepcio pofades:fi les
fubditis prefentib9z futuris dictozüqz offi penes damunt dites defijars (quiuar . Dat
cialiuz locatenétib9ſub nŕe ire z indignatõis enla vila de cullera fots nre fagell fecreta.pi.
incurfu penaqz quinqz milliü flozenox auri dies de febrer en lany dela nat de nřefenyor.
de aragonia não erario applicada/quat pres AD.cccc.xxvij.
fuper quib9 ex nfe poteftatis plenitudinedif nem.Auper recolum vobis fcripfiffe fubhac
penfamus.In cuius rei teftimoniü plens pr forma .Alfonfus dei gra rex aragonú valen:
uilegium vobis fieri tuffimus não figillo in pë dilecto gerentiuices gubernatoris nftgenera
děti munit.Dat dertuſe.pv.die marci anno lis in regno valen vel eius locumt falutez rdi
anatoni.b.cccc.xx.1Regniqznři.v . lectionez.Etfi contra homines ppalate blaf
femie impunite no relinquntur :multomagis
CO› guidatica ſeu elongamenta qui deum blaffemat eiufqz gloziofiflimaz ma
nō comprehendunt debita ratiõe receptiõis trédign ? ¿fupplicia fuftinere . Audito itaqz.
Alfonsi tertij. CLXXXIIII
difpliceter q quidam nephari? vocatus gua ros & priuilegia prenarratos znō ad dictum
farracen? bis diebus no longe preteritis dia batulu:vobis dicim9 z mandam? O certa fcié
regni pretendens ad ipm punitionez dicti crí ritis dicti pceffus fiendü exiftat.Datturoli
minis expectare ihibuit dicto iufticie ne dedi iuj.die martij āno. AB.cccc.ppviij : Delegri
cta caufafe intromiteret.Et viceversadictus
iufticia inhibuit locumt batuli prefati: ob q8 Sarraceno moztuofiinter illı9
ad vos fuit recurfus habitus & per confeqns primiozes farracenos fuerit aliquis rpian9
punitio taz nephandi criminis dilatata.ne quatr veniat ad fucceffionem . XIIII
igitur paltercatione iurifdictionis predicta salfonfus dei gra reparagonú
idem infolés fructum dilationis fenciat: et q valen rc. Quia contingit plepeo
exageratio criminis hoc expoſcit :vobisdicis becedente aliquofarraceno fibi fi
mus & mandam? de certa fciécia z expreſſe p lijs nepotib collateralib9 ſeu alijs
prima & fecunda iuſſionib9:quat. ſi farracen? parentibus relictis feu remanentib9 adquos
idem impetit, é per xpianú de tali crimie quo illius bona expectare vident:fi forfaz aliquis
mereat mois aut mēbzi mutilatio:caufa de il ex predictis quib9 eius bona pertinent repe
lo cognofcere heat iufticia crimialis iuxta fo riat ppibabtifmate decoratus in affecutōe r
ruz/dictú farracenú dicto iufticie remittatis fucceffiõe bonor preferri dicti ſicdecedentis
vel fip procuratoze fifcalem nim fuerit dict9 ceteris illius filis aut alijs ppinquis paren
farracen dedicto crimine cozā dicto iufticia tibarracenis adictoz bonorüfucceffiõe pri
preuentus antec coram dictobaiulo:inconti uatis remanentibus & penitus alienis.Wolé
nenti vifis prefentibus blaffematorem predis tes erga iposfarracenos nos gerere gratiofe
10 ctum dicto iufticie in criminalib9 remittatis ipfofas fauore proffequi in hac parte.Ad fup
ficuti nos cum preſenti remittimus iuxta cri plicatione phuilem no nullorum familiariuz
5:
342
mereat moisaut mēbzi mutilatio : illa deter mitervalituri ftatuim9 rozdinamus z vtiqz
minareheat iufticia criminalis ipfi9 ciuitat) prouidemus ipfifas farracenis cöcedim9 gra
Siveroper dictünŕm procuratozē fiscalem tiofe op fi amodo cötingerit aliquem farrace
fuerit coza baiulo preuētus antec cozā dicto num decedere fine filijs aut alijs ppinquis r
FR
iufticia:túc dicto baiulo pdictú blaffematoze parentibus orelictis fic q illius bona ad pro
remitat.Abandado dicto iufticievbifibidi ximiozes dшure deueniât:z inter eost in eôdé
ct9 blaffemato? remitaf atdicto baiulo o au gradu fuerit aliquis ſeu aliqui fõi babtulina
dito plenedicto blaffematoze i ſuis defenfio tedecorati/ipfa bona talis ficdecedentis int
nib9/faciat iufticie cōplementu:cũ ſic dcerta ipfos primiores tam ppianos farracenos
rali ceterifqz vniuerfis &fingulis officialibus dictis farracenis nřís et cox bonis cenfualia
• vel violaria quecüqz directe vel indirecte nec
et fubditis nŕis in ciuitate regno valen con
ftitutis prefentibus futuris aclocat officia at's vllomodo. Decernentes irrituz & inane
lúum iamdictoz z alijs ad quos spectet quat quitquid fup hijs incontrariú actú fuerit at
feu caufa .In cuius rei testimonium prefente ralisdicti regni.Et ne de predictis per quem
fieri tuflimus nãofigillo fecreto munit.Dat piam valeat ignorancia allegari/mandamus
in villa muriuetiris die.ix.dcēbř . anno anat phanc eandé fideli pfiliario não iohāni mer
caderij legum doctori baiulo generali regni
dhi.Ak.cccc.xxviij .
valencie quatenus hanc noftram prouifio/
T2 nullus farracenus de reale,
nem publicari faciatvoce preconis ploca folí
quo poffit onerare feu carricare cenfualia feu
ta in quitatib? valeñ z xafiue zin villis mo
violaria abfqz licécia baiuli generalis . XV
relle/algezire/muriueteris/caftilionis plani
rum populis : propterea inter alia qz ob facili verfis & fingulis officialib9 přis z fubditis in
tradictú regnú vbilibz conſtitutis z dictozű
taté quam inueniüt diuerfox emptor r volé
cíum emere cenfualia z violaria fuper dictos officialiuzlocat plentibus & futuris fubnře
farracenos et eozuz bona/dicti farraceni ven gratie zmercedis obtētu penaq triummille
flozenozum auri a bonis cuiuflz cötrafacien
dunt fuper ſe z bonisfuis céfualia z violaria
emptorib9predictis: 7demum nolentib9 aut tis irremiſſibiliter exigendor info applican
dozum erario quať prouifioné rozdinationé
nequeutibus foluere ppter metu executiōuz
nřashmōi z omia et fingula in ea stenta tes
que indefiunt contra ipfos z bona ipfo co
neant firmiter zobferuet teneriqz z obferua
gütur derelinquere loca nŕa predicta zde fas
rifaciant inuiolabile per quofcunqz/ enō cỡ
ctofe tranfferüt alibi quo poffint fe tueri co
tra faciant feu veniant necaliquez cotraface
tra executiones predictas / rex hoc remanet
re feu ventre pmittant quauis caufa. In cui9
fine cultoribus bona fedencia a poffidebant/
rei teftimoniü prefentem fieri iuffimus não fi
per confequens pduntur nimiüqz leduntur
gillo munit. Dat in muroueteri.viiij.diede
tura nŕain bonis predictis et diminunt defa
cébř.anno anať dni.AD.cccc.xxviij.pelegri
cili populi aljamařú locoz nŕoz predictozuz
Volétes ideo remediu adhibere ato medela
Diſtinguitur iuriſdictio inter
in predictis :ferie cu prefenti puidem ftatui
baiulum et iufticiam criminale in caufis exis
mus co:dinam ? prouido acdigeſto pfilio q
decetero farracení nři et nŕozum locoruz dis ftentibus inter xpianos zfarracenos . XVI
salfonfus digra rex aragonú
ctiregninullomodo poffint autvaleat fup fe
<bonisfuisvendere feu aliquat onerare cen valen rc. Wiſis & cozaz nobis reue
reter hoftéfis duabus litteris fiue
fualia feu violaria aliqua . Inhibētes omib⁹
1 cartis illuftriffimi dñi regis isco
farracenis nfis prefentibus futuris ne ven
dant aut onerent neqz vendere aut onerare bi predecefforis nřidшirecordij/prima quar
dat fuit valen.xvi.ll's madij anno anafoni:
poffintdecetero etia quibufcunqs emptоub9
feu oneratonb⁹ cenfualia feuviolaria cunc LD.ccxc.viij.verba in ſe continés infraſcrip
cuiufins legis conditionis aut ſtat9 exiſtant ta.Licet cognitio & deciſio omiuz negotior
caufaru tam cinlium criminalú farrace
nec emptores feu oneratozes ipfi emant feu
onerent nec emcre feu onerare poffint fuper now regni valen ad baiulú generalem perti
1.
Alfonfitertij CXXXLV
nere nofcant .Munc talkdurim ordiandu iurifditõe: et ali abinde dedicta că ficpreué
de caufis oibus fupradict ) farracenox.f.hitā ta intromitere fe no valeat. Si vo fiscalis nf
tiú in locis nŕs rediarú et religioſözü dict9 adierit fup cobaiulum antec ps pruata fug
baiulus gñalis tm cognofcat ceas termiet z dicto crimie adierit iufticia/ſemp in hoccalu
decidat& nullusali'official'necde eis cognof baiulus cognofcat et decidat dickā caz et nō
cat aut fe in aliquo intromittat.Denegotijs iufticia etiá fi ps privata cui? interfit folú adi
box caufis farraceno, habitatiú in locis ba ueritiuſticia ante dictü . Quocirca in ſup
ronuz z militů vos procurator predictus ad ia dictis harú ferie ficvt predicik p:ouido co
requifitioné baiuli fupradicti cognofcatis et filio prouidétes declarātes ac etia dcernétes
intromitterevos curetis. Altera vo quedat per bac eandé nobili dilectis z fidelib9 ɔfilia
fuit valen lt's madij anno anať dni. LD.ccc. rijs geretiuices gubernatous baiulo gñali
xxj.claufulam in ſe stinens hmõi feriei. Sup regn vale ac iufticijs ciuitat) valeñ ceterifq
qftionib9 vero fiue caufis emergentibs inter vniuerfis & fingulbatul iufticis ac officialib?
*pianú farracenû ficnos noueritis puidiffe nŕis intra ciuitaté et regnum valen vbilz əſtí
Zetia conceffiffe decetero iufticiaciuitatis tutis z com locať pñtib futur} tradim⁹ fir
« etiam villarū piedictaru fe intromittant e miter in mádat de certa nří ſcia z expreſſe p
cognofcere debeant de caufisfeu qftionibus priaz fcda tuſſïomb9 fub icurfunře idigtõis
criminalib9 exiſtétib9 inter xpianum et farra irenfes greet mercedis obtētu quar pui
cenuvel inter farracenuz et xpianum deillis fionë nŕaz bmöir oia z fingla in ea stentate
videlz ex quibus pena mortis aut mutilacio nétesz inuiolabir obfuates acp quos dece
membrifiue mébzözüdebeat fequi feu infligi at teneri z obfuari faciétes advnguéotra ca
Vilis inc alijsq coram nobis allegata fue/ feu aliqö pmiſſox nō faciat feu veniat vľ'qué
rút tam p parteciuitatis valen pro parte pia priú pagendi oë poffe decernim irritů z
baiuligeneralis dicti regni fup controuerfia inane fiquid fecus fuerit quoquomo attēpta
inter eos fufcitata/pretedētib9 findicis dicte tú. In cui reiteftioniü preſenté fieri ffim?
civitatis q ad iufticia eiufdé ciuitatis ptinet nãofigillocomuni'munită . Dať calatayubi
cognitior púitio quozūuís crimínű p farrace die.xvij.iunij anno anat dñí. AB.cccc.fpvuij
nos comiffox in territorio dicte cunitat) valē
ex quib9 pena mortis vel mutilationis mēbai batulus generalis vltra ſe/
Debeat: baiulo afferéte ɔ̃riú dicente ad ei of ronam no poffit pcedere licencia farracenis
ficiú id tatumo ptinere. Mos predict & alijs exeundi a regno XVI.
ferta ptentis : & decetero fi aliquis cristian9 volētes in his falubziť puidere:vobis dicim9
voluerit acufarefeu denüciare aliqué farrace zdenfa certa fcia expreffe madam ? fubpena
núde crimine aliquo de quo pena moitis aut priuatōis officij vři ac fide z nãlitate quibus
mutilacio mēba feu mēbioz debeat fequifeu tenemini nŕe mageſtati z publicatiõe bonor
infligi : beat facultaté accufare denuciareue vt hinc inâtea licentia nemin farracenop de
dictú farracenũ coză illo de dictis baiulo feu exeãdo extra dictú regnú mô aliquo scedatt
iufticia corâ quovoluerit.Ita ti qinter eos caueatineɔ̃riuz pros fiat fi penas pmiffas
fit locus preoccupatiōi/ v3 q ille ßdictor ba quas illico cúp vos trafactú fucritvolum ?
iuli etiufticie folus cognofcat qui primofue vos incurrere:cupit euitare.Dat in caftello
ritin ipa căprevent, feu vti cepit in eadé cã turr¡ octavi.ffij. ocrobí.A.MD.ccccxl viij.
ฮา
Privilegia
nominare pio iufticia iurato vel mudaçaffio bomines feu confiliarij obferuantes dicta pri
prout electio ex aliquo de dictis officijs tunc uilegia et fanaz mentem ipop:eligatis no
téporis iminet faciéda:z ita funt pro iufticia mineris ac eligit nominari faciatis perfonas
honorabiles ydoneas z fufficiétes ac honori
turatis vel mudaçaffio.rij.nominati: quozuz
nomina ponuntur abfcondütur feu recludu eiufdem ciuitatis decentes & congruentes:
que in ciuitate eadé pro plonis honorabilib9
tur in.xij.globul
'ſeu redolinis cere certo mo
finthite &reputate. Etfiin aliq parochiarū
do per vnum infanté qui non extiterit elec
dicte quitatis tales pfone repte non fuerint
ctioni recipienda et extrahenda ac nobis feu
feu inuente:de altera parrochiavbi pluresin
nrobaшulo generali prefentanda . Itaq fibo
mofuficiès pro iufticia iurato vl'mudaçaffio ueniatur manuleuare eligere z nominare p
curetis:cipam manuleutā minime recufetis
in aliqua dicta parrochiaz minime inueniĒ
ibide altera parrohia vbi plures inueniātur cum iuxta formar tenozē dictop priuilegion
id faceredebeatis ac teneamini . Cauentes
perdictos iuratos quattuoz probos hoies
attête ne in electionibus fuppradictis feu ali
alius poni et eligi debet et nominari prout in
qua earuz perſonas minoris eratis.prv.an/
dictis priuilegijs cötinetur : Attamen expe
nozum/nec etiam maiores dicta etate que ta
riencia annis plurimis abhactenus edoce
men nonduz fuerunt feu extiterint matrimo
te шuratidicte ciuitatis ac probi homines feu
nio collocate/amodo admittatis eligatis de
cōfiliarij parrochiarú predictarů in dictis of
• tis ſeu nominetis ad dicta
officia : et feu vos
ficijs feu electioib9 coundem plonas hono
dicti iurati tales dari eligi z nominari pmits
dicte cintats minime gruētes minulas ydo
tatis per aliquem ex dictis confiliarijs.Mos
neasznon fufficientes ymoq8 graui9 éetaté
✅enim hmōiſerie abdicantes vobis ripis pos
legittima nondú attingentes nec vrozes hén
teftatem omnimodā cōtrarium faciendi.de/
tes & feu quedomos ppuas nondú guberna
cernimus irritum et inane fi fecus contrariú
renouerüt otra fana mentēr tenozēdictozz
fuerit attemptatum. Certificantes vos o fi
priuilegion ad gubernandam rem publicam
nō ablas diminutiõe honous ciuitatis iamdi ptrariú premiffozuz facere attéptaueritis o
cte aliquotiens eligerüt z elegi ſeu nominari non credimus vltraq ire z indignatiōis nŕe
acrimoniafentietis:penam tādictā in bonis
fecerunt vtiq3 permiferunt . Super quo
vřís ppýs & cuiuflzveſtruz exequi rigide fa
pregias nas prouifiones ac pracmati
ciemus.Dandam infuper per hac eandem
cas fanctiones debite al's fuiffz prouifum:ve
rum ad impo:tunā aliquo; initácia z ſugge gubernatori zbaulo generali regnivalentie
quatenus puifionem nŕam predictam & con
ftam verfutia qui non zelo reipublice szex p
tenta in ea per executōez peñarú predictarū
prijs eor paffionib⁹mouebantur dicte p:out
Alfonfitertij CLXXXVI
STRERAS23235
feruatioe dictozu priuilegioz & pro honore ci Alfonfus di gra rex aragonu va
##
LG
uitatis predicte z bono publico eiufdez fieri {leñ rc.Dilect} & fidelib9 nŕis iura
puiderim? z velim9. Dat in ciuitateturoli tis ciuitatisvalen preterea rõnali
kiiij.die madij anno anať dní.AB.cccc.xxvi. eiufdem qui nunc funt vel p20 tpe
Ja danatge Ola cola publica . Berço fupplica lo nardum baffella z ceteros debitores iure zra
bit braç q fia merce de vos fenyoz prouehir hi tiōe feruata minime coegiſtis. Quocirca co
en tal manera q tals illicites exactiões en fde moti admodum ipſa iulticia z equitate: qua
35
uenidor no puren effer fetes. Hofqz ad fup/ colere zobferuare debemus z tenemur ne du
5
plicacione brachij antedicti in não filio eide erga dictam ciuitaté fincera dilectione et ca/
grauamini puifioné fecimus inferi9declara ritate:vobis & cuilibz vŕz dicim, &diſtricteß
tam :qua die fubfcripta p fidelem fecretăriй apiendo mandamusde certa noftra fciencia
nŕm frácifcú darinyo in curia ipfa publicari et expreffe fub pena duozum milium flozenno
mādauim9 ſub verbis feqntibus . Blau al fe rum auriaragonum avobis quotiens con/
nyo? rey qlos alguazirs è altres officials no trafactum fuerit exigendozum noſtro apli
pure reebie cofa algúa de pau enla öl entreui candoшum erario/quat dictuz bernarduzba
guen aricom alguazirs. Wobis & cinlibz vēz fella et ceteros qui predicte ciuitati teneatur
dicim97mandam? de certa ſciécia z expreſſe
ad dictas peccuniarum quantitates foluen/
Pprima & fcoa iuffionib⁹ quae prouifionem das vifis prefentibus compellatis: proceden
nraz inferta fupius teneatis z obfuetis /tene do contra cos zbona corum tam cinliter
riz obferuari ab ominib? inuiolabilr faciat
criminaliter prout de iure fo20 et ratione pez
enon ɔtraueniatis nec aliqué otrauenirefi/ fpexeritis faciendum : eofdem in carceribus
natis aliq ratione,Dat in villa muriuetèris detinendo cú pane et aqua put fousfuadet
intus eccliaz beate mariedicteville vbicuria quoufqs dcte ciuitati fit pleniffime ſatiſfactu
celebrabatur piedicta die. xviij.nouëbzis an
oi appellatiõe feu fupplicatõe remotis.1Pos
no anat.AÐ.ccccxxviij . Delegri. enum ad cautela fugpdict vobis comittimus
Priuilegia
víces nŕas : znon contraueniatis in hoc nec uarrefratrem ním cariffimũ z locumé genes
aliqué côtrauenire permittatis aliqua rōne ralem ppterea affectuofe ortamur : guberna
vel caufafi pena predictam z indignationem toi vero zbaшulo generali regni valeñ cete
nram cupitis euitare: tetiâ ceffantib9 quib9 rifqz vniuerfis & fingulis officialibus nŕis ad
uis confultationib9; % remouentes cumpre quos specter eorúc locat prefentibus & futu
fenti omné recurfum ad aliqué nŕz officialem ris de ipfa certa nfaſciencia z expreffe diſtri
ita volum? iubemus ftatuim fieri potis pofitionů priuilegiü z eius menté & presentez
litate rei publice.Dat innfis felicib9 caftris ausconfirmationem ac de nouo etiam pcef
apud fanctam mariā maio?ez die.xxi.ium an fionez iuxta fui ferie plenioze teneant efficaci
dicte ciuitati conceffum p quos decet obferue nit.Datum in nřís felicib9 caftris apud fan
tur:ita qnulla comiffio neqz affefforia alicu cram mariaz maiozēdie.xxi.iunij.anno anat
etiam ei aliquid poftea infuturü obebunt exe Øsalfonfus dei grarex aragonú
cutiones fiant exequantur : nos verofupli valen rc.Ex quo omne ius lezdag
cationi fue hmōi tanc iufte et ratiōi cōſone q8 indictoregno valen colligitur
benigniter inclinati/tal's contemplatione ac Inŕm eft ad mageſtaté nŕaz perti
ceptor feruitiozu per dictam ciuitatez mage nés p comoditate nře curie:ferie cum prefen
ftatinři grato atqz ilari animo preſtitorz & ti decerta nfa ſciencia z expreffe ftatuimus ?
impenfozüdigne moti. Tenore prefentis gra ozdinamus o de cetero ipſuz ius lezde y offi
tis de certa nŕifcienciar expreffe dictú prím ciales nãos ad hoc deputatos et no per aliuz
legiuz qo de obo ad verbü vt iacet pinferto quempiam in dicto regno nec aliqua eiuspar
Ipecifice hic affiro beri volum9 z teneri lau te exigi poffit.Dandamus propterea phác
dates aprobantes firmantes & mageſtatis candem batulo generali regni valen etufa lo
nŕeprefidio robozantes de nouo dicte ciuita cumt ceterifqz vniuerfis z lingulis officialib?
ti cocedimus etiam impartimur: volentes nfis ad quos spectet eorumq3 locumt preſen
ſtatuetes o nulla decetero cômiffio nec af tibus & futuris quať dictuz ius lezdarũ in di
fefforia alicui alteri perfone nifi dictis admini cto regno valen feu aliqua eius parte p nemi
ftratoribus iudicib9 concedi poffit per nos nem alium per officiales nãos ad hoc vt p
feu quofuis officiales nãos quauis poteftate fertdeputatos exigi patiant: et fiquis alius
4fuffultos: nemo alius nifi ipfi executiones fuerit quiforte dictü ius lezde exegerit feu ex
faciant z exequantur ptra omés illos fingu higere prefumpferit: volumus et iubemus vr
los quiforte dicte ciuitati valeñ rōne ipſarú abeo : quem tunc penam mille florennozum
impofitioni aliquid iam debent feu obebunt auriaragonum noftro erario applicando:uz
camus ac mageftatis nŕe cöfirmationis pre cum per forum fit inſtitutuz z özdinatum q
fidio robotamus : & de nouo etiã cōcedimus omnis iniufterecurrens feu recurfum hens
ac impartimur/volentes q oio obferuentur ad gubernatorem dicti regni valentie seu eig
ot iacent:et expreffe ftatuentes q nullo vną locūteñ de iuditis & prouifionib9 z enǎtamé
tépoze iurifdictio et meruz imperiú dicte vil tis factis ab ordinarijs fiue delegatis tenea/
le de onda anŕo patrimonio feparetur nec tur in duplum expenfas foluere fi fic vt pre
feparari poffit z alicui alteri plöne tradi: lig fertur cöftiterit eundem male recurriffe: zg
nanter dicto magiftro muntefie:maxime at dictum ordinaríú feu delegatü optime fane
foluti centú mille ſolidi :pzout in inftrumétis a talib9fic male recurrentib9 predictas in du
liquidú eft videre: q fi ad importuitatez quo plug expenfas executare z paccare feu exhige
rumpiam feu inaduertent vel als fieri con/ re minime curat nec faciüt:ymo gratis ealde
tigeret:id nullius effe decernum? efficatie feu relinquntz abfolutões ac diffinitões putipis .
valons tanc cótra formā priuilegij & capítu beneuifum eft de eiſdez faciüt in neglectum z
lor predictor que vt predicit illefa volumus diſturbiú iufticie z for predictis ac euidés in
obferuari.Dotamur proptereaper hâc ean tereſſe zdānu ĝue reipublice ciuitat) z regni
dem illuftriffimü regem nauarrefratreznŕz pdicti:ex eo q2 poft pdicte expēle in dupluz
cariffimum & locúten generalez :ceterifqz vni iuxta for no exequtatur illi qumufte agüt vt
BI uerfis & fingulis officialib9nfis ad quos fpec caufe p dilatões ducātur ad dictú gubernato
tet eozücs locateń preſentib9 et futuris man réfeu locüten vt pfertur fepiffime recurút:
damus expreffe quatenus pfirmatiõem nřaz ficiufticia 8 die in diez euaneſcit z cõſequi ab
hmōi dictor privilegij z capl'or que promiſer eiſdem nonvalet:nobis propterea ozatozes p
Øl iij
Priuilegia
prefumpferit. Otamur propterea per hanc poffent. Tenore prefentis gratis et de certa
candem dictú illuftriffimu regez nauarre fra noltri fciencia et expreffe ftatuimus o amo
trem nŕm cariffimüz locúten generalé necnō do dictus gubernato? feu aly quicüqz officia
" admirāto et viceadmiranto mariú guberna les noftri in dicto regno valen prefentes & fu
tou vero et baiulo generali dicti regni valen. turi in caftris et locis fins feu aliquozum ba
ceterifqz vniuerfis & fingulis officialib? nřís ronumvel aliozu z pretera in ciuitatibus vil
ad quos spectet eorü locateñ. prefentib9 et lis caftris et locis noftris in quib9 officiales
futuris deipa certa nří ſciécia et expreffe dig funtvl'erut nullovna tpe carceres tenat inq
gillud per loca folita ciuitatis zregni valen tempore allegetur aut in confequentiaz con
faciat tubis clangentib9 publicari .In cuius tradictam ciuitatem trahipoffit . Abanda
rei teftimoniú preſentes fieri tuffim não figil mus propterea per prefentem dicto guberna
lofecreto muitas.Dat in nŕis felicib9 caltr toni vniuerfis & fingulis officialibus noftris
apo fctam maria maiozez die.xxj.iunij.anno in dicto regno valencie prefentibus et futuri
anatomi.AD.ccccxxxviij . fub incurfu noftreindignatõis et ire penac
mille flozennozum a bonis fuis fi fecus ege
nullus officialis poffit in lo
rint noftris erarijs applicandozuz quatenus
cisfuisfeu quozuuis alioz pieter in illis in
ſtatutum noftrum huiufmodi teneant firmi
quibus officiales funt carceres tenere/ne car
ter et obferuent teneri zobferuari faciant
ceratos ibidem ex illis extrahere et alio:fum
XXIIII. inconcuffe per quofcumqz iuxta ſui feriez ple
mutarefubpena ibi appofita.
niorem :non permittendo o in terris milituz
salföfus dei gra rex aragonú feu baronum aliquis vaffallorum noftrozum
valen tc. Ad'aures mageftat nie per ipum gubernatozez aut alios noftros of
nomie et pro parte ciuitatis valeñ ficiales captus carcerari poffit :fub pena de
loeductu fuit op exiftétibus nõnul cem milium flozennozum auri aragonum ab
lisvaffallis nŕis in carceribus dicte ciuitatis ipis gubernatoze et alijs officialibus contra
carceratis:nobilis et dilectus cõfiliarius nŕ rium attemptantibus fi contrafecerint irres
eximinus petride cozella dicti regnivalen gu miffibiliter exigenda et noſtro erario appli
bernatorillos er dict) carcerib9 extraxit atq canda . In cuius rei teftimonium preſentez
ad locum fuuz de pardines vulgariter dictuz fieri iuffimus noftro figillofecreto munitaz:
duxit:et quoniaz ex hac rconfimili re multa Dat in noftris felicib9 caftris apud fanctaz
fcandala oziri poffent :pro parte dicte ciuita mariam maiozem die viceffima prima шunij
tis mageftati noftre humiliter extitit ſuppli anno anatiuitate domini millefimo quadrin
catuz vt ftatuere dignaremur ne in terris mi gentefimo tricefimo octauo.
bemus: ficötra illavllomodo fit maxime p dilatiomb9friuolis per cofde fiat cöcederer
officiales molefte ferimus et fepe remedium experiri mādare cōuenit.Cuz itaqz ad aures
auzibemº.Cum igitur per ozatozes ciuitat) mageftatis nie nouiter peruenerit o guber.
valen expofitú fit mageftati nře q iufticia in natoriam dicti regniqvalen ab eadez ciuita
criminalib⁹qui anno quolz ordinatus & crea tefubinde recedens ad alias partes diſtric
tus eft ac etiam locuteñillius ab aliquo citra tus fui officij veniens de caufis que coram eo
tépoze regentes eligütz creant de noctecap feu in curia officij gubernatoris ducuntur lo
tata ciuitate predicta vice cox difcurrunt o cúten generalez dicti officij gubernators Ei9
eft cötra ftatuta et cöftitutiões eiufdé ciuita abfentia durate inhibet:eunde locüten intro
tis redūdata in dānuz graue reipublice illi9 mittere de dictis caufis minime pmittens:in
attento o regentes ipfi ppter ambitionem/ maximā dilatōem z leſionez iufticie euidéfas
opprefiones o plurimas ziniuftas extorfios damnum reipublice ipfius ciuitatis et regni
nes ciuib9 habitatozb9dicte ciuitat) fatiūr ob quod vt fupius dictú eft in fimilib9 debite
Supplicates humiliter excellentie noftre vt prouidere cupiétes bag ferie ftatum cordi
fup bijs decens remediu impartiridignare namus dictú locúten generalem de caufis qui
mur. nos fupplicatioib? efulis pro parte cí bufuis ad dictam curiam gubernationis ex/
uitatis antedicte cui obferuitia admodum o pectantib9 & pertinétibus & etiam de illis que
bligamur annuentes ac etiam cupientes rem in eadem curiat cozam dictogubernatozedu
ipfam publicam ab indebitis oppreſſionibus cunE:abſencia ipius gubernatoris durate in
zextoſionibus remoueri . Tenoze prefentis tromittere poffez obere:dictufqz locüten in
ftatuimus rozdinamus dicti iuſticie z locũ predictis caufis fuper quib9 conſcientiã fuaz
ten qui nuncfunt et pro tépoze erint regétes oneram? abfentia predicta durate procedere
aliquos eligere z creare aut tenere poffemfi et enantaredebite z omni dilatõe remota va
talis regés de côditione illius iufticie quidis leat atq3 poffit: inibitione feu impedimento
ctum officiú in criminalib9 reperit fit :videlz quocunq3 per gubernatozem ipfum eidem lo
fi dict9 iufticia miles fuerit o regens effe ha cumtenent fiendo quod pro nullo et nullius
beat miles:fi aut cinis/ciuis/iuxta forma foi efficatie et valoris cum piefenti haberivolu
ftatuti et ordinationis ciuitatis fuper hoc in m9rcenferi minime obftituro:qm fic exiufti
dulti:et fi cötrariú attēptatuz fuerit eifdem ciedebitofieri decernimus.In cuius rei tefti
omnepoffe ordinandi z creandi tollim⁹et ab moniúpreſent fieri iuffim não figillo fecreto
dicamus ac nulla habere poteftatem regens munita. Datin nřís felicibus caftris apud
tes ipoú decernim9 cum prefenti. Et ad cau fanctam mariam maiozez die.xxi. iumj anno
telam illum qui nře huic prouifionit ftatuto anat dni.Ab.cccc.FFxviij .
cotrafecerit pena centú mozabatinoz quor
abfente poffit cognofcere de omnibus caufis de certa ufifciécia z expreffe tenore preſentis
eiufdem . XXVI . ftatuimus rozdinamus decetero depofita
salfonfusdei grarex aragonu ipius curie venirebabeant in poffefoli tabu
valeń zč. Seperfepi? puncipifu larij feu depofitary nři pecuniarú nŕarum in
per adminiſtratõe iufticie cōſcien ciuitate valeń ozdinati: ita q gubernatoz dis
tias officialium fuoz onerare et p cti regni valeń nullať, predicta depofita nec
uifiones oportunas vt debite et recte zabfqs eius etiam locumtenes nec affeffor nec fcriba
Alfonsitertij CLXXXIX
reciperepoffint fed ipa folus dict? tabulari9 decertātes adinuicé aliter fentiunt:arbitran
feu depoſitarius nofter in dicta ciuitate reci tes dictos vicecācellarios ad tales res pera
pere habeat et tenere: mandam? proptereap gendas odio aut amicicia effe aut ppua qui
hac eandem dicto gubernaton regnivalen e/ dem vtilitate cōpulfos:que res indecoravide
iufqz locumt & ſcribe/ceterifqz vniuerlis & fin tur vt oppinio illor qui i iufticia adminiſtrā
gulis officialib⁹nřís ad quos fpectet eozucz da mageftate regia reprefentant apud multi
locat prefentibz futuris diftrictius inhiben tudine non optima fit : quamquidéobrem vo
tesfub pena trium miliú flozennox auriara lētes admodú vt dictos nãozúz officialiuz fi
gonu a bonis cor cuiuflibz qui fecus fecerit des integritas de quib9 plerüc propter an
irremiffibiliter habédor não erario appli tedictam fufpitionë minus bene exiftimatur
candor:quat depofita curie ipfius gubernas appareant/apparencia quar perdificilis eft
tionis decetero no captat nec penes fe reti// niſi eiufdem füfpitionis caufa remoueatur:re
neant:f3 eaper dictum tabularium feu opofi motione cuius littigantiu mentes et alioper
tariú nŕm folümodo capi z retineri ſinát: ſta gafupra nominatos officiales in tranquillo
tutum ním bmōi iuxta fui ferië pleniozë omi Tint. Lenozeprefentiü ftatuim⁹ ſanctim⁹atą
mode obferuantes: et nō straueniant necco nra regia ptâte ozdinamus quaten⁹ deceterò
tra faciant aliqua rōne vel cauſa ſigřaznŕaz nullus vicecancellaris nofter autregens can
caram habent & penam predictă cupit euita cellariam qui nunc eft velpro tempore fuerit
re. Nos enim eis reox cuilibz ad cautelaz ſe poffit aut valeat aut quouiſmõ vél rõe preſu
cusagendi omimodam adimimus poteftate matin ciuitate valenfeu ei9 terminis aliqua
In cuius re teftimoniu preſent fieri tuffim9 fibi caufamvel caufas tam criminales ciut
não figillo fecreto munit).Dat in nŕis felici les euocata vel euocatas per nos feu noie no
AN b9 caftris apud fanctā mariā maiozē die.xxi. ftrovel decetero euocandas ad nram audien
iuni anno anať dñí AD.cccc.xxxvii . tiam referuarevel apropriare tam addecide
dú & ad referendü:neq earúdé caufarú quo
2
aliud diligentes/veru etiam o in geſtione ne tur/eafdez cās alijs comittere teneant: quos
gotiozü fibi comiffo taliter operentur vt ne cognofcat taz ad decidendu ad referendu
illis quidé qui ad eos pro iufticia ipfa refugi idoneos et fufficientes ne dum fidei atqz vite
pena predicta noftro erario fiptrafecerit ap nesvnuz vel plures capere aut capi facere vt
plicanda fuoqz locumtenenti prefentibus et in galea feu galeis aut alis fuftis maritimis
futuris:quatenus in bonis dicti vicecancella per vim mittantur:nifi prius cōtra tales bos
rije feu vicecancellariam regentis quotiens mines vnum vel plures legitimus proceffus
eos coniunctizvel diuifim delinquentes inue celebratus fuerit z fentencia lata:quadecla
nerint: executionem faciant rigidaz atqz for retur ipfos tali pena aut alia maiori aut con
tem . Volentes infuper et tenoze prefentium fimili dignos effe. Abandamus propterea p
ftatuentes o dictusvicecancellariusz feu re hanc eandem deipfa certa noftrafciècia et ex
gens cancellariam tempore quo iurant fer/ preffedicto gubernatozi regni valen. eiufqz
uaredicti regniforos et priuilegia teneantur locüten ceterifqz vniuerfis et fingulis officia
bifdem modis et folemitatibus obferuatis iu libus noftris eotüqz locaten prefentib9 et fu
rare prefens ftatutum inhibitionem feu 02/ turis fub ire et indignations noftre incurfu
dinationem noftram:et contra eadez non fa penaqz milleflozēnozuz auri aragonú aquo
cere aliquomodo vel ratione . Deterea illu libet strafaciente irremiffibiliterhabendor
ftriffimo infanti iohanni eadem graciaregi noftroq3 erario applicando quatenus.fta
nauarrefratriilluftriqz regine marie confor tutum noftrum hmōi iuxta fuiferiem plenio
ti noftris cariffimis/atqz in regnis noftris rem tenentes et obferuantes teneriqz et obs
teneant firmiter z obferuent tenerią z obler facere audeant/neqz ipfos homines vnú vel
uari faciant inuiolabil'r per quoſcücß et non plures caperenec in ipfis galeis aut alijs fu
cotrafaciant aliqua rõe vel caufa.Imungen Itis maritimis pervim mittere audeat et pof
tes itidem gubernatoni predicto eшufqz locú fint:nifi prius contra tales homines proces
ten ceterifqz alijs officialibus ad quos spectet fus legittimus celebratus fuerit vt prefertur
quaten, omnia & fingula fupradicta quotiés et fentencia lata qua declaretur ipfos homi
requifitifuerint per loca folita ciuitatis pres nestali pena aut maiori aut confimili dignos
dicte voce preconia faciant publicari. In cu effe:et non contraueniant nec contra faciant
ius reiteftimoniú prefentes fieri iuffim ? não aliqua ratione vel caufa figracia noftram ca
figillo fecreto munitas. Dat in noftris felici ram habent et penam predictam cupiunt eui
bus caftris apudfanctā mariaz maiorez die. tare.In cuius rei teftimonium preſentem fie
Fx) . iunij āno anať dni.ØD.cccc.xxxVÍÍ). ri iuffimus figillo noftro fecreto indo:ſo mus
salfonfusdei grarex aragonú Zföfus dei gra rex arag onũ. dile
valen rc.mex extractione peco cts z fidelib9nris iufticie in crimia
nullatenus poffint nec audeant pecus fuŭ tur comiſſa predictor occafioe ab accufatio
extra dictum regnú valen quoquomodo ex/ nib9r proffecutionib9dictozü criminú retra
trahere: o annis fingulis diſcretū z deter/ bebantur: fic ipfa crimina remanebat omio
minatú integrú ac verum numerű eius peco impunita:ex quoz impunitate quozūdam au
ris qö habebūt ifcriptis dictis iuratis annis fusimprobox nequiter pullulauit ad falfi cri
fingulis dare teneantur fub pena quinqz mili mina perpetranda:pro quoz extirpationefa
um flozēnozuz auri aragonú a quolz contra lubzi/collegium notariomuz premum teiufdé
Faciente irremiffibiliter habendozum não e rectores feu maiozales fua peradmodú vltra
rario applicandor. Dantes igit iuratis ip comune intereffe cernentes vt contractus te,
fis plenúpoffe op inquirere feu inquirífacere ftamétar acta publica z auctética pnotarios
valeant & poffint otra omnes & fingulos adi recipicôfueta omni prozſus veritatis & fidey
392
cto regnovalen extrahentes feu extrahi facië puritate fragrancia celebrarentur et fierent:
are
tes peccus fiqui fortaffe fuerit qui dictú pec9 quocüqs peftilentivitio falfitatis expulſo: 98
le
extrahant aut extrahi faciant a regno ipſo:8 fi forfan stigeret poffet facilevindicari . ma
ipfa certa nia fciécia z expreſſevniuerfis & fin ximis animozu ardozib9 procurarunt ofere
gulis habitatorib9 dicti regni valeń preſentis niffimus dominus rex martinus colende me
b9et futuris fub pena predicta p pfentes mā mozie auunculus nr ad ingentes concili ciui
damus quat ftatutú níz hmōi ♂ non extrahe tatisvalencier collegi antedicti fupplicatio
do pecora ab ipfo regno acdefuo integro nu nes in et cum fuo priuilegio dat barchin.vu
mero z vo numero annis fingulis iuratis dis die marci anno anatdi . AD. cccc.. edixit/
cte ciuitatis valen. vt prefert infcriptis dan ftatuit prouidit et ordinauit o fi aliquis not
do teneant efficaciter obferuent tenerics et dicte ciuitatis valen effet publice diffamatus
obferuari faciant incōcuffe per quofcum iux de crimine falli etiam vbinō effet vel fozet ac
ta fui feriem pleniozem : & non contraueniant cufatoz feu notificatoz dicti criminis: nihilo
nec ɔtra faciat aliqua ratõe vel cauſa ſi gřaz minus iufticia dicte ciuitatisvaleñ in ciuili
nram caram habét z penam pdictaz cupiunt bus vel eius locumt et nō alius er officio fuo
euitare.In cuius rei teftimonium prefentem habita vera z plenaria informatiöe nudover
fieri iuffimus figillo nŕo fecreto in dozſo mus bor finefcriptis omnia alia folemnitate fub
nitam.Datam in ciuitate gayete die.ff.mēs lata:tamen de et cuz confilio examinatozü in
fis nouebris anno ant dni..cccc.xxxvij . fo:odomini regis alfonfi fecundi cötentozuz
maiozaliũg art) notariedicte ciuitat) z qua
de crimine falfino poffit fie tuo: alio poboz tabellionü quos matorales
ri comiffio aliqua f3 cognitio pertineat ordi predicti eligendos ducerent et nominandos
narijs proutde fozo et primmlegio eft prouiluz vel maiozis partis eox : non fine illis nec atr
ואאא vocato & plenarie audito verbotenus infuis
ì
Primlegia
difpliceter o quidam nephari? vocatus gua rosz priuilegia prenarratos znō ad dictum
farracen? bis diebus no longe preteritis dia batulu:vobis dicim? z mandam? 8 certa fcié
regni pretendens ad ipm punitionez dicti crí ritisdicti pceffus fiendü exiftat.Datturoli
minis expectare ihibuit dicto iufticie ne dedi iuj.die marti áno.AB.cccc.pxviij : Delegri
cta caufa fe intromiteret.Et viceversadictus
ad vos fuit recurſus habitus & per confeqns primiozes farracenos fuerit aliquis ppian9
punitio taz nephandi criminis dilatata.ne quatr veniat ad fucceffionem . XIIII
fuerit coza baiulo preuetus antec cozā dicto num decederefine filijs aut alijs ppinquis r
iufticia:túc dicto baiulo pdictú blaffematozé parentibus orelictis fic o illius bona ad pro
remitat) .Abandādo dicto iufticievbiſibidi ximiores dшuredeueniat: z inter eost in eodé
ct9 blaffemato? remitaf atdicto baiulo o au gradu fuerit aliquis feu aliqui rpi babtilima
dito plenedictoblaffematoze i fuis defenfio te decorati/ipfa bona talis ficdecedentis int
nib9/faciat iufticie cöplementu: cũ fic dcerta ipfos primiozes tam pianos farracenos
101 nřifciècia & confulte duxerim puidendum . equis portioib?diuidank: tipſi proximiozes
Datturolij prima die marcij anno. AD.cccc fuccedant equal'r ineifdem:quadam fentécia
xxvij. Delegri. Aúc aût qppceffumɔtra per nos lata in ciuitate valeñi die.xxvij.iuny .
dictúfarracenum actitatü detegif clare ipin anno anatoñi.AD.ccccxxvi.r alijs quibuflz
INGTE Pprocuratorem fiſcalem nem fuiffe onuncia necnon ordinationib9 z prohibitionib9 incon
tum cozam dictoiufticia z de crimine de quo trarium editis fiue factis fuper quibus ex re
fi pbatuz fuerit merek mois/ anteß cozādi gie poteftatis plenitudine difpenfamus obli
ctobaiulo/et perconfequens cognitio & puni ftentib9 vllomodo. Bandautes p hanc ean
tio ipfius ad dictú iufticiam ptinere iuxta fo de gerentiuices gubernatoris et baiulo gene
Peimlegia
rali ceterifqz vniuerfis & fingulis officialibus dictis farracenis nris et cox bonis cenfualia
. vel violaria quecüqz directe vel indirecte nec
et fubditis nŕis in ciuitate regno valen con
ftitutis prefentibus futuris ac locat
' officia al's vllomodo . Decernentes irrituz z inane
lium iamdictoz z alijs ad quos spectet quat quitquid fup his incontrariú actú fuerit at
trafacere vel venire permitāt aliqua ratione rum bonis cũ licencia nŕa vel nři baiuli gene
feu caufa .In cuius rei testimomum prefenté ralisdicti regni.Et ne de predictis per quem
fieri iuffimus não figillo fecreto munit.Dat piam valeat ignorancia allegari/mandamus
in villa muriuetiris die.ix.dcēbř . anno anat phanc eandéřideli pfiliarionão iohāni mer
caderij legum doctori baiulo generali regni
dhi.AB.cccc.xxviij .
valencie quatenus hanc noftram prouifio/
T2 nullus farracenus de reales
nem publicari faciatvoce preconis ploca folí
quopoffit onerare feu carricare cenfualia feu
ta in ciuitatib9 valeñ z xafiue zin villis mo
violaria abfqz licécia baiuli generalis . XV
relle/algezire/muriueteris/caftilionis plani
rum populis:propterea inter alia qz ob facili uerfis & fingulis officialib9 nris fubditis in
tradictú regnú vbilibz conſtitutis z dictozu
tate quam inueniüt diuerfox emptor z volē
cíum emere cenfualia z violaria fuperdictos officialiuzlocat pfentibus & futuris fubnře
farracenos et cozuz bona/dicti farraceni ven gratie zmercedis obtētu penac trium mille
flozenozum auri a bonis cuiuflz cotrafacien
dunt fuperfez bonisfuis céfualia violaria
emptorib9 predictis: & demum nolentib9 aut tis irremiſſibiliter exigendox info applican
dozum erario quať prouifioné rozdinationē
nequeutibus foluere ppter metü executiōuz
que inde fiunt contra ipfos z bona ipfo nřas hmōi z omia et fingula in ea ptenta tez
co &
neantfirmiter zobferuet teneriqz z obferua
gütur derelinquere loca nŕa predicta zde fa
cto fe tranfferüt alibi quo poffint fe tueri cos rifaciant inuiolabilŕ per quofcunqz/ enō cỡ
tra faciant feu veniant necaliquez cotraface
tra executiones predictas / t ex hoc remanet
re feu venire pmittant quauis caufa. In cuis
fine cultoribus bona fedencia a poffidebant/
per confequens pduntur nimüüąz leduntur rei teftimoniü preſentem fieri iuffimus não fi
gillo munit. Dat in muroueteri.viij.diede
tura nfa in bonis predictis et diminunede fa
cebr.anno anatomi.AD.cccc.xxviij.pelegri
cili populi aljamarú locoz nŕor predictozuz
Voletes ideo remediu adhibere ato medela
Diſtinguitur iuriſdictio inter
in predictis : ferie cu preſenti puidem ftatui
baiulum et iufticiam criminalē in caufis exis
mus co:dinam ? prouido acdigeſto ɔfilio q
decetero farraceni nři et nŕozum locowz die ftentibus inter xpianos zfarracenos . XVI
salfonfus di gra rex aragonú
cti regni nullomodo poffint autvaleat fup fe
<bonisfuis vendere ſeu aliquat onerare cen valen rc. Wifis & cozaz nobis reue
reter hoftéfis duabus litterisfiue
fualia feu violaria aliqua . Inhibētes omib?
cartis illuftriffimi dñiregis iaco
farracenis nŕís prefentibus futuris ne ven
dantaut onerent neq3 vendere aut onerare bi predecefforis nfiduirecordij/prima quar
dat fuit valen.xvi.ll's madij anno anafoni.
poffint decetero että quibufcunqs emptonb⁹
feu oneratonb9 cenfualia feuviolaria qcunc B.ccxc.viij.verba in fe continés infrafcrip
cuiufins legis conditionis aut ftat exiftant ta.Licet cognitior deciſio omiuz negotion
nec emptores feu oneratozes ipfi emant feu caufarú tam ciuilium criminalú farrace
onerent nec emere feu onerarepoffint fuper nou regni valeñ ad baiulú generalem perti/
Alfonfitertij CXXXLV
membri fiue mēbrozüdebeat fequi feu infligi at teneri zobfuari faciétes advnguéotra ca
Wifis inc alijs q cozam nobis allegata fue ſeu aliqö émiſſo™ nō faciat feu veniat vľ'qué
rut tam p parteciuitatis valen & pro parte pia priú pagendi oe poffe decernim irritů z
bauuli generalis dicti regni fup controuerfia inane fiquid fecus fuerit quoquomo attēpta
1
inter eos fufcitata/pretēdētib9 findicis dicte tú. In cui reiteftioniú preſenté fieri wuffim?
civitatis q ad iufticia eiuſdé ciuitatis ptinet urofigillo comunimunitā . Dať calatayubi
cognitior púitio quozüuis criminú p farrace die.vij.iunij anno anať dñí. AB.cccc.ppvuij
nos comiffox in territorio dicte cuunitat) valē
ex quib9 pena mortis vel mutilationis mēbzi T › batulus generalis vltra ſe/
debeat : baiulo afferéte ɔ̃riú dicente ad ei of ronam no poffit pcedere licencia farracenis
ficiú id tätümō ptinere. Aos predict) & alijs exeundi a regno XVI.
minum que cōmittentur per farracenos cis navltrapiti futuro falutz dilect
uitatis & territonjvaleñ aut alios farracios exlicentys ap vosfarracenis
ibi delinquêtes quoz cognitio punicio al's incolisdictiregni valen d exeúdo a dicto reg
I noǝceduntur maximů detrimentü non folù
ad baiulu għalé ante predicta carta dať. ano
B.cccxxi.ptinebat et pdictă carta fuitpui terris ciuitatib9 ¿ caftris dicti regnivcrüetiä
fuz q iufticia ciuitatisvale cognofceret in ca nfe curieqm iura z regalie nřeno modicũ in
fib9 in dicta puifide cui9 claufula fupius é in dies fuftinét diminutioné:dinoſcituz euenire
ferta ptentis : & decetero fi aliquis criſtian9 volétes in his falubrit puidere:vobisdicim9
voluerit acufarefeu denúciare aliqué farrace denfa certa fcia expreffe mādam? fub pena
núdecrimine aliquo de quo pena mortis aut priuatōis officij vři ac fide z nalitate quibus
ཟུ ཟ
mutilacio mēbu feu mébzog debeat fequi feu tenemini nre mageftati z publicatiõe bonor
infligi: heat facultaté accufare denúciareue vt hinc inâtea licentia nemin farracenor de
dictú farracenũ cozā illo de dictis baiulo feu exendo extra dictú regnú mō aliquo ¿cedatt
མ་
iufticia corâ quovoluerit.Ita ti qinter eos caueat, nepriuz pros fiat fi penas pmiffas
quas illico cúp vos ptrafactú fucritvolum9
ལུ
ritin ipa cã p:euent, ſeu vti cepit in eadé çā ____turr} octaui.pxy . ocrobf.A.MD.ccccxl vuij.
201
Priuilegia
ratis & probis hoibus ſeu confilia " incurſu penac duor miliú flozēnox a bonis
rijs parrochiaruz ciuitatis valen cuiuflzvŕm contrafaciétis feu ptrariú procu
qui nuncfunt vel pro těpoze fuerint falutez & rantis irremifibilt bñdor enŕo applicador
dilect . 23 iuxta priuilegia per predeceffores erario quaten? non obſtätibus quibufcunq
nŕos hace eildē ciuitati pceffa electiões iufti prouifionibus incontrarшuz per nosfeu prés
ciaruz iuratop & mudaçafij anno quolz die/ deceffores noftros fuper his factis quas tes
bus terminis in eifdez priuilegijs deſignatt noze prefentiú tollim9z reuocam9z p caffis
fieridebeant ifto modo videlz giurati cum zreuocatis haberi volumus: in electionibus
quattuo: probis hoibus de vna quaq parro dictor officio feu officialíú & cuiuflibet eo
chia eligere habent vnuz pbum hoiez & illuz rum ex nunc fiendis:vos dicti iurati et probi
nominarepro iufticia iurato vel mudaçaffio homines feu confiliarij obferuantes dicta pri
prout electio ex aliquo dedictis officijs tunc uilegia et fanaz mentem ipop:eligatis eno
téporis iminet faciéda: ita funt pro iufticia minetis ac eligit nominari faciatis perfonas
iuratis vel mudaçaffio.rij.nominati : quoruz honorabiles ydoneas & fufficiétes ac honori
nomina ponuntur abfcondütur ſeu recludů eiufdem ciuitatis decentes congruentes:
tur in.rij.globul' feu redolinis cere certo mos que in ciuitate eadé pro pfonis honorabilib9
do pervnum infantë qui non extiterit elec › finthite & reputate. Etſiin aliq parochiarū
ctioni recipienda et extrahenda acnobis ſeu dicte ciuitatis tales pfone repte non fuerint
ibi de altera parrohia vbi plures inueniātur cum iuxta formar tenozē dictop priuilegior
id facere debeatis ac teneamini . Cauentes
perdictosiuratos e quattuoz probos hoies
alius poni et eligi debct et nominari prout in attête ne in electionibus fuppradictis feu ali
dictis priuilegis cötinetur : Attamen expe qua earuz perfonas minoris etatis.prv.an/
rienciaannis plurimis abhactenus edoce nozum/nec etiam maiores dicta etate queta
dicte ciutats minime gruētes minulas ydo dicti iurati tales dari eligi z nominari pmits
neasznon fufficientes ym̃o qö graui9 éetaté tatis per aliquem ex dictis confiliarijs.nos
legittima nondú attingentes nec prozes hén ✅enim hmōi ferie abdicantes vobis ripispoz
teftatem omnimodã cótrarium faciendi.des
tes & feu quedomos ppuas nondú guberna
cernimus irritum et inane fifecus contrariú
re nouerût ɔtra ſana menter tenozēdictomuz
priuilegio ad gubernandam rem publicam fuerit attemptatum . Certificantes vosq fi
noablas diminutiõe honoris ciuitatis iamdi ¿trariú premiffozuz facere attēptaueritis o
cte aliquotiens eligerüt z elegi feu nominari non credimus vltraq irez indignatioisnie
fecerunt vtiq3 permiferunt . Super quo acrimoniā fentietis:penam tädicta in bonis
pregias nas prouifiones ac pracmati vřís ppýs & cuiuflzvestruz exequi rigide fa
cas fanctiones debite al's fuiffz prouifum:ve ciemus.Dandam infuper per hac eandem
ratis 2z probis hoibus feu confilia • incurfu penac duox miliú flozēňog a bonis
rijs parrochiaruz ciuitatis valeñ cuiuflzvŕm contrafaciétis feu ptrariü procu
qui nuncfunt vel pro těpoze fuerint falutez z rantis irremifibil'r bñdor não applicador
dilect . L3 iuxta priuilegia per predeceffores erario quaten? non obſtätibus quibufcunqs
nãos hace eifdé ciuitati pceffa electiões iufti prouifionibus incontrarшuz per nosfeu pre
ciaruziuratox & mudaçafij anno quolz die/ deceffores noftros fuper hijs factis quas tes
bus terminis in eifdez priuilegijs defignatt noze prefentiú tollim9z reuocam9pcaffis
fieridebeant ifto modo videlz qiurati cum zreuocatis haberi volumus: in electionibus
quattuor probis hoibus de vna quaq parro dictor officio feu officialiú & cuiuflibet eo
chia eligere habent vnuz pbum hoiez &illuz rum ex nunc fiendis:vos dicti turati et probi
nominare pro iufticia iurato vel mudaçaffio homines feu confiliarij obferuantes dicta pri
prout electio ex aliquode dictis officijs tunc vilegia et fanaz mentem ipop:eligatis zno
téporis iminet faciéda :z ita funt pro iufticia minetis ac eligit nominari faciatis perfonas
iuratis vel mudaçaffio.xij.nominati:quozuz honorabiles ydoneas r ſufficiétes ac honori
nomina ponuntur abfcondütur feu recludu eiufdem ciuitatis decentes congruentes:
tur in.xij.globulfeu redolinis cere certo mo que in ciuitate eadé pro plonis honorabilib9
do per vnum infanté qui non extiterit elec > finthite & reputate. Etfiin aliq parochiarú
ctioni recipienda et extrahenda acnobis ſeu dicte ciuitatis tales pfone repte non fuerint
nãobaшulo generali prefentanda. Jtag fibo feu inuente:de altera parrochiavbi pluresin
alius poni et eligi debct et nominari prout in attête ne in electionibus fuppradictis feu ali
dictis priuilegijs cötinetur : Attamen expe qua earuz perfonas minoris etatis.xxv.an/
riencia annis plurimis abhactenus edoce nozum/nec etiam maiores dicta etate que ta
te wuratidicte ciuitatis ac probi hominesſcu men nonduz fuerunt feu extiterint matrimo
dicte cintat minime pgruētes minufos ydo dicti iurati tales dari eligi z nominari pmits
neasznon fufficientes ymoqo graui? ¿etaté tatis per aliquem ex dictis confiliarijs.nos
legittima nondú attingentes nec vrozes hén ✅enim hmõi ferie abdicantes vobis ripis poz
tes & feu quedomos ppuas nondú guberna teftatem omnimodã cótrariumfaciendi.des
re nouerút otra fana menter tenozē dictowz cernimus irritum et inane fifecus contrariú
elopoder en aqll per lesdites pts a nosatri ede valls e enlos dons e aiudes qs fan al fe
buite dōat:vist en apresvn proces actitat en nyo? rey : e vistes diuerfes rahons e articles
tre les dites parts dauất loſenyoz reyferra per lavna e laltra part allegats et allegades
do 8 bōa memoria pare nře inbiciat enla ciu e vifts los teftimonis enlo dit fet produhits
tat de valencia ſots lindari de nou defebrer edonats per cafcuna deles dites pts: evista
del any. AB.cccc.pv.viſt encara vn altre pro la fentencia per nos enlo dit fept promulga
cesfeyte actitat entre les dites parts dauāt da fots llndari de fet de marçdel any. ØÐ.
lodit fenyoz rey en ferrando enla vila de per cccc.xvii.evista la fupplicacio per part dela
pinya a.xvi.delmes ddeebze Ol dit any. AÐ dita ciutat de valencia dla dita fentécia inter
cccc.rv.lo al proces fon en apres dauant nos tecta :e vift com la dita caufa defuplicacio es
cotinuat enlo lochdeles barraqs dlsregals ftadadenant nos proffeguida :Evift tot ço q
fots kindari de dos Babul del any.D.cccc enla dita caufa de fupplicacio ari denant nos
xvij.enlo qual día fō poſada vna fupplicacio com denant lo fel nře nefpandeu cardona es
dauāt nos per lo feel nie en iacme dezpla fin ftat per les dites pts ep cafcuna o aqlles dit
dich et procuradoz dela dita ciutat de valen e allegat efupplicat:vift en apres lacte cort
ciafuplicant nos que degueffem reuocar ede per nos fet en les corts p nos celebrades en
clarar effer nulle vn priuilegi atorgat plodit lo regne de valecia: lo qffon publicat enla di
fenyozreydoferrado ala dita vila de mozue ta coit fots kindaride. viij. dies de iener del
dredat ela ciutat de cuenã a cinchd iuliol Bl any.Ab.cccc.xviij . vift encara tot ço e als q
any.D.cccc.xij.eq fos manat ala dita vila enlo pfent fet fa a veure eregoneper ehagut
eal batle finglars eurats 3 aquella & feruaf colloqe parlament vna e moltes vegades ab
fen e feruar feffen vn priuilegi cóceffio e doa les dites parts e caſcuna de aqlles deu hauet
cio per losenyor rey enpere atorgats ala ciu penant los vlls denra penfa e los fants eua
tat de valen a nou de maig del any. AB.ccclx. gelis de aqll denāt nos pofats perço q aquell
iiij.e vna declaracio feta per lo dit fenyo: rey per la merce e mifericordia nos moftre ens fa
en pere: e viſtes diuerfes rahons p foragitar fa fer boa arbitracio e amigable compoficio
laditafupplicacio per part del findich dla di entre les dites parts: pronúciam e arbitram
ta vila de muruedre allegades fots kindari d enlo dit fet enla forma e manera feguēts. En
nou babril del any.ØB.cccc xvij.e vift tot ço nom o nŕefenyoz deu iefu xõt:pronunciam ar
qenlo dit pces ples dites parts es dit e alle bitrame manam effer feruades les dites fens
gat:e vista lafnia per nos en lo dit fet pmul tencies per nos promulgades e lo dit acte de
gada fots kindari de xxvi. O maig öl dit any coit per nos fet :exceptat ço q es contegut en
BD.cccc :pvij. e les fupplicaciós per caſcună la darrera fentencia p nos promulgada tant
deles parts ia dites dela dita fentencia inter com toca e cōcerner los fets de interuenir en
iectes:vifta en apiesvna affignacio ales dites les corts e parlamets generals e particulars
parts per nosfeta fots kindari de nou dese eenles contribucions de murs ede valls ede
tembre ol any..ccccxvij.per la qual affig dons e de aludes e en ço á per nos deius es B
nam ales dites parts a dins cert téps haguer clarat. Sobrelos als caps pronuúciam arbi
fen dit pofat allegat e prouat tot ço qoir po tram declaram e prouehum la dita vila o muz
far e allegar e prouar volgueffen fobre les co uedre no poder ne deure intreuenir enles dis
fes per les dites parts allegades art deuất lo tes corts e parlaments generals epticulars
dit fenyoz rey en ferrado com denat nos com oaltres aшufts a fien es fara del deldit regne
encara fobre les ladochs allegado:es:e fenya eladita ciutat devalencia deure e poder en/
ladamét fobze ço que p la vniuerfitat de mur treuenir per la ditavila 8 muruedře enles di
uedre era allegat que ella podia e deuia inter tes coits e parlaments generals epticulars
venir en corts e parlaments generals e parti e altres aiults generals del dit regne.En aps
culars no contraftat lo dit priuilegi atorgat fobze la dita cötribucio de murs e 8 valis pro
ala dita ciutat de valen.Efobre aço qs allega nunciam arbitram edeclaram q la dita vila
ua q la dita ciutat fabia cötribuir exceffiua/ de muruedre no pach ne ſia teguda de pagar
mét la ditavila ♂ muruedre en obzes & murs ala dita ciutat de valecia o als obrers dağlla
Priuilegia
alguna altra cosa fino.ccc.fol's cafcü any:los cēts ſol's en los dits terminis o en qualfeuol
qls fié teguts o pagar calcũ any obrat onoo daqlis q la dita vila per aço no fia encorègu
biat la dita ciutat enlos dits murs evalls de da enles penes ol dit cõpromes:mas enlo dit
la dita ciutat de valencia:dels quals facen la cas per los obiersde murs ede valls dela di
pumerapaga enla vespia dela festa de fancta ta ciutat ne fia feta o feta fer execucio reyals
maria de març primer ſdeuenidoza : ede aqui mentede fet en bens dela dita vila de murue
auant cafcun any enlo dit termini: e q ladita dree fingulars de aqlla enfemps ab totes les
ciutat ne obrers de aqlla daciauant no puré meſſions áper la dita raho ſe haurà a fer.E
cullir leuar ne fer cullir ne leuar algun altre arimatex la dita vila fino pagaua la dita tren
bzet o fifa enla ditavila per raho dles dites o tacinquéa partdins lo teps qli ferademana
b2s de murs ede valls . Enapies pronúciam dapaço no fia encoreguda ela dita penadel
arbitram e declaram q la dita vila de murue dit cōpromes:mas en tal cas paffat lo dit ter
dre enlos dons e atudes qs faraa nosoa no mini alsfera donat pura effer feta ofera fer
ftres fucceffos pagué abla dita ciutat la tré execuciop los iurats dela dita ciutat en bens
tacinqna part de aço q per la dita ciutat fera bla dita vila de muruedre e fingulars 8 aqlla
dōat aiudat e feruit a nos o anřes fucceffors per pagar fe dela dita trentacinquena parte
Abfoluent la ditavniuerfitat de muruedre d meffions pla dita raho fahedores. Dada fō
tot ço q aquella deja oli pura effer omanat g la prefentfentencia pronüciacio odeclaracio
rabo deles dites cotribucions tro enlodia 8 legida e publicada de manamét nŕe per lo fes
huy. Earimater abſolué la dita ciutat de tot el en paulo nicolas fecretatrinře en vna cam
çoğaquella dia oli pura effer Omanat proq bra del palau epopal de valecia dillús a.xvij .
aqlla baia exigit eleuat de tot lo teps paffar dies de feptébie dl any dela nat de nŕe fenyoz
mes qnodegues exigir o leuar dela dita vila AD.cccc.pip.edel regne nre quart: plents en
de muruedre o fingulars de aqlla per rabo d peroca findichdela ciutat de valenciadevna
lesdites contributions o qlfeuolde aqlles o part:e miql pereziurat findice procurado28
perço com ohagues conuertit en altresvíos la vilade muruedredela ptaltra e la dita fent
En apres com nos haiam enla dita nřa prime tencia poftulans e requirets effer publicada
ra fentécia fets alguns faluaments ales dites e aqlla acceptats e loats :e prefents encarap
parts:ara per tolre tota altercacio q entre a teftimonis los venerables en crift pare nuch
quelles pogues effer pronüciam e declaram e bisbe de valécia e religios frare romeu o cor
ab la prefent nra fentécia repellim qualfeuol bera maestre de müteľa: berēguer de bardaţi
fupplicacions a per qualfeuol deles dites pts conſellers nŕes : e micer guillem çaera micer
fien ftades donades apres dela promulgacio gabriel palomar e molts altres en multitur
deles dites les en tant quant fien cons copiofa.
cort e
traries al dit acte de cort e ala pfent arbitral
ala pfent arbitrale electione confulum et iudi.
fentencia.E abfoluem cafcua deles dites pts
cis appellationum maris. IX.
é a cafcuna de aqlles callamet perdurableim
pofam fobre qualfeuol altres qitios peticiós Ds alfonfus dei gratia rex arago
edemades q la vna part cōtralaltra pogues
num valen rc.Abeminim⁹ duduz
demanar o intéptar de tot lo téps paffat tro in ciuitate valen generales curias
al tom debuy.Abfoluets la vna parte laltra celebrantes incolis regni valen ad
deles mellions del preſent fet. Komanit lap fupplicatione brachiozū eccliaftici videlicet r
fent nra fentencia è les cofes en aquella conté militaris ac ciuitatū z villap regalium regni
gudes en fa força e valo:: les quals manam ef predicti feciffe cartã feu prouifionë fequenté.
fer tengudes e feruades per les dites parts. Inos alfonfus deigŕarex aragonú ſicilie rc .
Darreramet manam ales dites parts que
Quianegotior mercantiliuz maritimozüqz
tinguen e obferuen la prefent fentécia eles co falubris directio dinofciturvtilis nřís ſubmiſ
fes en aqlla cōtengudes fots la pena enlo dit fis et reipublice terrarú nŕaruz non modicũ
copromès contenguda. Aço dclarat q ſi la di fructuofa :volentes circa gubernaculum nes
ta vila de muruedre no pagara los dits tre gocior ipfox in ciuitate valecie ſufragijsad
Alfonsi tertij. CLXXXII
382
effe congruis & fauorib9 opportunis.Ad fup uerit incurfurú . CStatuim preterea qilli
plicatione perhuilem prelatorum et perfona quosforma predicta eligi z dicta officia cott
rum eccliaftican baronu richozum hominuz gerit exercere infratres annos nominari vľ
adi nobilium militú z generofar perfonarü ciut prefici nequeant ad eadem.ABādam itaq3
um rþoinum villarú regni predicti ppterea per plentem gubernatozi regnop terraruz
nobis factam.Tenozeprefentis concedimus nrarum eiufq3 vicefgerenti in regnovalencie
z ftatuim⁹ q electio cõfulis iudicis appella necno baшulo generali regni eiufdé iufticieqz
tionú ziuratox mercatozum ciuitatis predi ciuitatis pietacte ceterifqz officialib9 nřis et
cte q certo modo fieri hacten9 cöfueuit /fiat fubditis dictor officialiu locatenentib9 pre
decetero in vigilia natшitatis dñi annuatun fentibus etfuturis 8 certa fciencia z expreffe
in longia fiue portico mercatop ciuitatis ei9 fub obtentunŕegre etmercedis quat cartaz
dem in forma & modo fequétibus : Videlz & niamhmoi et contenta in ea teneat firmiter
cōful iudex appellatiōnú ziurati mercatozu zobferuet teneriqz zobferuari faciant inco
anni finietis qui in dicta ciuitate erût preſen cuffe non contraueniant feu quempiam cō
tes eligant nominentos fecundú deum & cons trauenire permittant aliqua ratione.In cus
fciétias fuas eozūdez octo mercatozes pbos ius rei teftimonium prefentem fieri iuffimus
homines expertos fuficienciaq zydoneitate nãofigillo pendentimunitā. Dať valeñ.xxij
dotatos ad dicta officía miniftranda : quozú die marci anno anať dñí.AB.cccc.xviij. reg
quidem electozu nomina p notariuz curie cō niqznři tercio.nunc aut pro parte dilector
fulatus fcribantur in fingulis albarans qilli fideliu nrozum iurator probozu hoīnum
coin preſencia eligenciú predictozú palā ¿ pu dicte ciuicatis fuit cozanobis expofitum re
blice includantur intus fingulos cereos redo uerenter o circalpraticam dictenře prouifios
Linos indeqs ponant i quoda bacino aqua re nis fuit copertum hoinibus maris dicte ciui
pleto vt infimilib9 eft fieri vfitatü. JDoftmo tatis factum extitiffe preiudiciü fatis notum
dum aût manu cuiufdam infátis in presencia eoprecipue quantiquis tponib9 ex prouifioné
predictor extrahatur primit? vnus expream bus anteceffozu nŕozum memorie gloriofe ele
bulis redolinis qui ftatim apiatur per electo ctioǝſulum ptinebat z fieri incübebat hoini
respetactos : qui nominat, fuerit in eode bus maris dumtaxat nulläqz in electiõe ipfa
fit coful. Succeffiue alt9 extrahaf aperiaf comunioné hébant mercatores predicti.Et li
in forma predicta et nominatus in illo fitreë cet poftea in vim prouifionum regiarú dicto
habeat iuder appellationu . Tandem duoer rum anteceffor nrozum ppter tenuitatéhoi
redolinis eifdem extrahant infimul aperian num maris ſtatutuz fuerit o in cōfulibus co
turq vt in alijs eft pretactuz qui nominati munionez haberet mercatozes iam dicti et ex
fuerint in eifdé fint reffe habeant iurati mer eis vnus cõful eligeretur annue pro vt hacte
cator pro anno túc inmediate futuro.Et eif nus extitit vfitatu. Veruntamē in vim nřep
dé die loco & forma fiat z fieri heat electio cô uifionis hmōt fuerüt homines maris pdicti
fulis hoinum maris ciuitatis prefixe/filz per penitus proculpulfi et in alijs etiam parabat
confulem iudicem appellationis hoinu ma ipfis maris hoinibus preiuditiú in apto. Fu
ris et per iuratos predictor mercatom. Ad it ergo nobis per iposturatos e probos hoi
quam quidem electionem confulis hominum nes húiliter fupplicatú vt prouifionem prein
maris no folum recipi nominarias volumus fertam quantum ad electionem cofulis homi
et admittimarinarios feu etiam nauigantes nuz maris et iudicis appellationú dumtaxat
ductores patronofqz nauigio; quozülz:dum corrigere zin melius comutare de benignita
modo fint vicini ciuitatis pfate naturalefc te regia dignaremur. Aos auté fupplicatiōi
terraru nříimperij citra mare . Volentes ct hmoi vt poterationi confone annuentes bes
vtiqz ordinantes o bij qui ad dicta officia eli nigne:ftatuimus fanctim? ac etiam prouide
giz nominari tigerit vt eftdictü teneant eif mus edicto não preſenti preinſertam puiſio
dem oficijs omni excufatione fepofita defers nem nram buius ferie corrigentes q annua
uire:qui autë fecus egerit penam centű moza tím in vigilia feſti natiuitatis dii in qelectio
batinozauri não applicando erario ſe no confuluz fieri confueuit/electio confulis ¿ w
Priuilegia
dicis appellationis hominum maris fiat per iuxta formam per nos fuper predictis ordina
modum fequenté: q die ipfa congregétur in tam illico procedat. In omnib9 vero alys
portico videlz capelle fancte tecle dicte ciuita prouifionem nřam preinfertamvolumuS TILL
tis conful ziuder appellationú hoinú maris bemus perpetuo obferuari:quibufuis prout
ipius anni túc finiĕdi ac qui fuerút pful et iu fionibus redictis nŕis cötrariú diſponétib9
der appellationum hoinuz maris anni pteri quas nunc pro tunc tollimus z virib⁹vacua
tifiomes by quatuoz tunc fuerint in dicta ci mus obfiftentibus nullomodo . Abandamus
uitate prefentes:vbi vero aliqui pdictozű des itaq per prefentem gubernatori regnozum z
fuerint p abfencia vel aliud legitimú impedi terrarum nrarum eiufqz vicefgeretiin regno
mentuzali qui prefentes fuerit poffint va valen necnō baiulo generali regnt eiufdem iu
leant ad fe agregarez habere ex alijs homini fticies ciuitati pretacte ceterifqofficialibus
bus maris dutarat et non de alijs víc ad nu fubditis rdictor officialium locatenentib9
meru oficientiu ex predictis.Et bij quattuoz prefentibus et futuris de certafciécia rexpres
eligant z nominent fecundú deuz et fuam con fe fub obtentu noltre gracie z mercedis quat
fciétiaz quatuo? probos viros dūtarat homi cartam níam hmōi z cōtenta in ea teneat fir
num maris ydoneos et exptos fuficienciac miter zobferuent tenerią z obferuari faciat
zidoneitatedotatos ad confulatus officium inconcuffe z no contraueniat feu quëpiaz cō
exercenduz: quorum elector noina pnotariu trauenire permittant aliqua ratiõe . In cuis
curte confulat? fcribant in fingulis albaranis rei teftimoniu prefentem fieri et não figillo fe
q illico in presencia eligentiuz predictozug pa creto cũ alia nŕa figilla non habeamus in prō
lam publice includantur intus fingulos ces tu iuffimus in pendeti muniri . Dat dercule
reos redolinos equalis ponderis indec po xij.dieianuarýj anno anať dñi. AB .cccc; pp.
nantur in quodam bacino aqua repleto:polt Regnis nfi quinto.
moduz auté manu cuiufda infantis in predic Tomes officiales teneatur de
tozu piefentia extrahaEvnus ex redolinis pre adminiftratioibus officiozü fuoz reddere co
dictis qui ftatim aperiatur per electores cof
potú ſeu rōnez in poſſe magiſtri rõnalis. X
dem: ille cui nome impreffuz erit in ipfofit
confül hominum maris anno fequenti : qui fi salföfus dei grarex aragonuz
mul cu confule mercatozum caufas audiat et valen zc. Aup adfupplicationem
indicet prout eft hactenus vfitatum : poftea triú brachior regnivaleñvidelicet
vero eueftigio ex reftantibus trib9 redolinis Jeccliaftici z militaris & ciuitatú er
in dicto bacino exiſtentibus per dictuz infan villarú regalium regni eiuſdem per actum cu
tem modo predicto alius extrahatur qui fta rie fiue parlameti inde forum z legem perpes
tim aperiatur pipfos electores z his cui no tuam facientes vifa vtilitate iurium et rega
men impreffum erit in ipfo redolino fit iuder liarum noftrarum trei publice dicti regni co
appellationum pro ipo anno pro hoinib? ma ceffimus habitatoribus regni eiufdem om
ris predictis. Declarantes op in huiufmodi nía compota officialium noftrozum et alio/
electione confulis hominum maris z iudicis ruz adminiſtranciuz negocia hoſtra indicto
cum inter querelantes iurareddi nequeat vt Bunc autem quia intencio noftrafuit zest e
opportet:prouidemus volumus & mandam? tiam de prefenti o no folum baiuli generales
yftatim vigore prefentis ad electionem con z locales et alij officiales et adminiftratozes
fulis et iudicis appellationu hominum marţ pro nobis in regno predicto fed etiam tèſauz
Alfonfitertij CLXXXIII
rarius & regens tefauraríam nřamz eius lo muniin pendenti munit . Datdertufe.x.die
catenentes etiam tefaurari ac regés telau martij anno anať dni.MD.cccc.xx. IRegniq3
raria illuftris regine confortis nře kariffime noftri quinto.
dere teneantur & in regno ipfo audiant Texa num valen rc. Cedit ad principis
minētur z vtiqz finiantur.Declarantes inté glozia honorez ac fue rei publice
tionënŕam hmōi fuiffe et effe ficut fuperi9re comodú cuz bene meritos feruito
citatur. Ad humilem fupplicationem factaz res iuxta cozũ conditiões & merita congruis
indenobis pro parte prelator perſonar ec beneficijs et honorib9 acperogatiuis proffe
clefiafticaru nobiliū baronű militum genero quitur:tunc enim ipozum feruitiozu feruens
farum pfonaruzac findicozü ciuitatis & villa crefcit deuotio et cuncti ad feruiendű pricipi
rú regalíú dicti regni ferie pñtis priuilegij ad et ipfius reipublice efficiuntur necinmerito
vberiore cautela volum puidè ftatuim⁹ proptiores :hinc eft qad clare finceritatis iu
etia ordiam? p nos z fucceffores nãosde cer dicia laudande fidelitatis affectum puritatë
tafciencia & confulte perpetuoqz cöcedimus fidei ac proptanimü feruiendi q vos dilecti
habitatonb⁹ dicti regni o nofter tefauraris et fideles nří iurati probi homines et habita
aut regens tefauraria zeius locatenentes et tozes ciuitatis valeñ ad nos vinclitaz domu
etiam teſaurari? ac regens teſaurariaz illus nram gerere cordialiter nouim prout p effe
ftris regine cofortis nře cariffime zalij omis ctum operis pducxiftis et producitis in aper
fupra nominati officiales regnipredicti tam tum confiderationis regie dirigētes intuitü
maiozes & minozes tam locales o alij z etiā dignum arbitramur et confonu rationi vt re
officiales quicunq3 curie nře à hitatores fint gia ferenitas á pöderare folet conditiões fta
regni predicti z alij vndecunqz fint qui aliqd tus et merita fingulor erga vos fe exhibeat
pro nobis vbiqz adminiftrabunt feu admini liberale . Quapropt ad humilis fupplicatio
rationalis curie nfe in dicto regno à nunc eft fentis painlegy nŕí cunctis tépoub⁹ valituri
autpro tépoze fuerit teneatur de adminiſtra itatuimus volumus et owinam vobiſqz iu/
tionib9fuis cōpotum reddere z debitam ra ratis probis hoinibus habitatonbus vni
tionem :aliquo iure caufa feu etiam ratione: uerfitati ciuitatis predicte cöcedim ? in donű
placmaticis rozdinationib9 quibuſuis obſi gre fpecialis o abinde in antea eternis tpo
ftentibus nullo modo.ADandamus itaqz p rib9 omnes ciues honorati doctores z licécia
hanc eandem gubernator generali regnozuz tiiureperiti et alij cues qui exercuerint vel e
terrarunrarum eiufqz vicefgerenti in reg percent in futuru officia iufticiat9 criminalis
novalen ac baiulo generali regni eiufdem ce ciuilis iuratoum & muſtaçafij ſeu aliqö erdi
terifqz vniuerfis & fingulis officialibus nřís cris officijs habitatores ciuitatis predictep
z fubditis de certa fciencia et expreffe fub nře fentes pariter et futuri gaudeant et gaudere
ire z indignationis incurfu penaqz mille flo poffint vtanturvtiqz poffint valeant plena
rennozuz aurinfo erario applicanda quatp rie z potenter omibus illis liberatibus inmu
fenté cartam nram romiaet fingula in ea co nitatib9 honorib9/fauonbus/ gratijs & priui
tenta teneant firmiter et obferuent teneriqz legis quibus milites et hoines o paticogau
et obferuarifaciat inuiolabiliter p quofcüqz dent et gaudere poffint etdebent vtunturc
et non contraueniat nec aliquem contrauení ac gaudere et vti fint quomodolz confueti de
ripermittant aliqua ratione.In cuius reite confuetudine vel iure aut al's quouiſmodo ac
1/ ftimoniuz prefenté fieri iuffim ? não figilloco dicti ciues honozati doctozes & licenciatı bas
Peinlegia
difpliceter o quidam nephari? vocatus gua ros ? priuilegia prenarratos zno addictum
farracen, bis diebus no longe preteritis dia batulu:vobis dicim9 z mandam9 8 certafcié
regni pretendens ad ipm punitionezdicti cri ritis dicti pceffus fiendü exiftat.Datturoli
minis expectare ihibuit dicto iufticie ne de di iuj.die martý áno. AB.cccc.ppviij : Delegri
cta caufa fe intromiteret.Et viceversadictus
ad vos fuit recurfus habitus & per confeqns primiozes farracenos fuerit aliquis xpian9
punitio taz nephandi criminis dilatata.ne quatr veniat ad fucceffionem . XIIII
igitur p altercatione iurifdictionis predictā Os alfonfus deigra reparagonů
idem infolés fructum dilationis fenciat: et q valen rc. Quia contingit plepe o
exageratio criminis hoc expofcit:vobis dicis becedente aliquo farracenofibi fi
mus & mandam? de certa fciécia z expreſſe p lijs nepotib collateralib9 ſeu alijs
prima fecunda iuffionib9: quat, ſi larracen? parentibus relictis feu remanentib9 adquos
idem impetit? é per xpianúde tali crimie quo illius bona expectare videnE:fi forfaz aliquis
mereatmois aut mēbzi mutilatio: caufa de il ex predictis quib9 eius bona pertinent repe
lo cognofcere heat iufticia crimialis iuxta fo riat ppibabtifmate decoratus in affecutõe z
ruz/dictú farracenu dicto iufticieremittatis fucceffioe bonor preferri dicti ficdecedentis
vel fip procuratoze fiscalem nim fuerit dict9 ceterisillius filis aut alijs ppinquis paren
farracen dedicto crimine coză dicto iufticia tibarracenis a dictor bonozu fucceffiõe pri
preuentus antec cozam dicto baiulo:inconti uatis remanentibus & penitus alienis.Wolé
d nenti vifis prefentibus blaffematozem predis tes erga ipos farracenos nos gerere gratiofe
01 ctum dicto iufticie in criminalib9 remittatis ipfofqs fauore proffequi in hac parte. Ad fup
ficuti nos cum preſenti remittimus iuxta cri plicationé phúilem no nullorum familiariuz
minis atrocitatě puniendu: cuz attētį fo20t et domefticornrozum p his intercedentium
priuilegiovalen per quos habetur o cú áſtio zal's moti aliquib9 reſpectib9 ad hec nos ras
fuerit de xpiano ad farracenů o crimine quo tionabiliter inducentib9. Tenoze plentis fir
mereat mois aut mēbzi mutilatio : illa deter miter valituri ftatuim9 rozdinamus & vtiąz
minareheat iufticia criminalis ipfi9ciuitat) prouidemus ipfifqzfarracenis cöcedim9 gra
Si vero per dictú nŕm procuratozé fiſcalem tiofeq fi amodo cötingerit aliquem farraces
13 fuerit coza baiulo preuetus ante cora dicto num decederefine filijs aut alijs ppinquis r
ES
iufticia:tüc dicto baiulo pdictú blaffematozé parentibus orelictis fic illius bona ad pro
remitat) .ABandādo dicto iufticievbiſibidi ximiozes dшure deueniat: inter eost in eodé
ct9 blaffematoz remitaf atdicto baiulo o au gradu fuerit aliquis feu aliqui xõi babtulina
69582
dito plene dictoblaffematoze i fuis defenfio tedecorati/ipfa bona talis ficdecedentis int
mib9/faciat iufticie cōplementü : cú fic dcerta ipfos primiozes tam xpianos farracenos
nřifciècia z confulte duxerim puidendum . equis portioib?dividank: tipſiproximiores
Darturolij prima die march anno. AD.cccc fuccedant equalr ineiſdem:quadam fentécia
xxvij. Delegri. Aúc aût qp pcellumstra per nos lata in ciuitate valeñ die, prvý.juny .
dictú farracenum actitatü detegit dare ipm anno anaťdni.AD.ccccxxvi.z alijs quibuflz
P procuratorem fiſcalem nŕm fuiffe onuncia necnon ozdinationib9 z prohibitionib9 incon
22 6ER
tum coram dictoiufticia z de crimine de quo trarium editis fiue factis fuper quibus ex re
fi pbatuz fuerit merek mo?s/ antec cozādi gie poteftatis plenitudine difpenfamus obli
ctobaiulo/et perconfequens cognitio & puni ftentib9 vllomodo. Dandantes p hanc ean
tio ipfius ad dictü iufticiam ptinere iuxta fo de gerentiuices gubernatozis et baiūlo gene
1303
Peinlegia
rali ceterifqz vniuerfis & fingulis officialibus dictis farracenis nřís et cox bonis cenfualia
et fubditis nŕis in auitate regno valen con vel violaria quecüqz directe vel indirecte nec
ftitutis prefentibus futuris aclocat officia al's vllomodo. Decernentes irrituz z inane
lium iamdictoz z alijs ad quos spectet quat quitquid fup hijs incontrariú actú fuerit at
ftatutum ordinationem et prouifionem nŕas téptatum fiue geftum . CA predictis tamen
bmōi teneant firmiter z obferuet tenerics et excipimus z excludimus oia quecüqz cenfua
lia vel violaria in futurú eméda vel vendeda
obferuari faciant inuiolabilit p quofcunq :
noncontrafaciant feu veniant aut aliqué co feu onerada fuper dictis nřís farracenis r eo
trafacere vel venire permitat aliqua ratione rum bonis cũlicencia nŕa vel nři baiuli gene
feu caufa .In cuius rei testimonium prefente ralisdicti regni.Et ne de predictis per quem
fieri iuffimus não figillo fecreto munit. Dat piam valeat ignorancia allegari/mandamus
in villa muriuetiris die.ix.dcēbř . anno anat phanc eandefideli pfiliarionão iohani mer
rum populis :propterea inter alia q ob facili verfis & fingulis officialib, přis z ſubditis in
taté quam inueniüt diuerfox emptor & volé tradictú regnú vbilibz conſtitutis z dictozű
cium emere cenfualia z violaria ſuper dictos officialiuzlocat pfentibus & futuris ſub nře
farracenos et cozuz bona/dicti farraceni ven gratie zmercedis obtētu penac trium mille
dunt fuperſe z bomisfuis céfualia z violaria flozenozum auri a bonis cuiuflz cötrafacien
dant aut onerent neq3 vendere aut onerare bi predecefforis nří divirecozdij/prima quar
dat fuit valen.vi.k's madij anno anaťdni:
poffint decetero etia quibufcunqs emptonb9
feu oneratonb9 cenfualia feuviolaria cunos AD.ccxc.viij.verba in fe continés infrafcrip
cuiufins legis conditionis aut ſtat9 exiftant ta.Licet cognitio r deciſio omiuz negotior
nec emptores feu oneratores ipfi emant feu caufaru tam cinlium ß criminalúfarrace
nozú regni valeñ ad baiulú generalem perti/
nou
onerent nec emere feu onerare poffint fuper
Alfonfitertij CXXXLV
nere nofcant.Munc talkdurim ordiandu iurifditõe: et ali9 abinde dedicta că fic preué
de caufis oibusfupradict) farracenox.l.hitä ta intromitere fe no valeat. Si vo fiscalis nŕ
tiú in locis nŕs redliarú et religioſözü dict9 adierit fup cobaiulum antec ps puuata fug
baшulus gñalis tin cognofcat reas termiet z dicto crimie adierit iufticia/ſemp in hoccafu
decidate nullus ali official'necde eis cognof baiulus cognofcat et decidat dicta caz et no
cat aut fein aliquo intromittat.Denegotijs iufticia etiá ftps priuata cui9 interfit folú adi
bor caufis farracenox habitatiú in locis ba uerit iufticia ante dictü . Quocirca in Tſup
ronuz z militů vos procuratoz predictus ad ia dictis harú ferie fic vt predicik p:ouido co
requifitioné baiuli fupradicti cognofcatis et filio prouidétes declarates ac etia dcernětes
intromitterevos curetis. Altera bo quedať per bac eandé nobili dilectis & fidelib9 filia
fuit valen lt's madij anno anať dñi. HD.ccc. rijs gerétiuices gubernatonis batulo gñali
xx.claufulam in fe stinens hmōi ferici. Sup regmi valé ac iufticijs ciuitat) valeñ ceterifq
qftionib9 vero fiue caufis emergentib9 inter vniuerfis &fingulbaiuliufticijs ac officialib?
*ōianú z farracenű ficnos noueritis puidiffe přis intra ciuitaté et regnum valeñ vbilz əfti
Zetia conceffiffe decetero iufticia ciuitatis tutis zeozú locať pñtib futur} tradim? fir
etiam villarū piedictaru fe intromittant e miter in mádat de certa nří ſcia z expreffe p
cognofcere debeant de caufis feu qftionibus pria rſeða шuſſïomb9fub icurfunře idigtõis
criminalib9 exiftétib? inter xpianum et farra zirenfeqz greet mercedis obtētu quat puí
cenu vel inter farracenuz et xpianum deillis fioné nŕaz hmôtz oia z fingľa in ea stenta te
videlz ex quibus pena mortis aut mutilacio nétesz inuiolabir obfuates acp quos dece
membri fiue mēbzozüdebeat fequi feu infligi at teneri z obfuari faciétes advngué otra ca
Wiſis inc alijs & coram nobis allegata fue feu aliqö pmiſſox nō faciat feu veniat vľ'qué
rut tam p parte ciuitatis valen & pro parte pia ɔ̃riú pagendi oë poffe decernim ? irrită z
baiuli generalis dicti regni ſup controuerfia inane fiquid fecus fuerit quoquomo attēpta
inter eos fufcitata/pretedetib9 findicis dicte tú. In cui rei teftioniü preſenté fieri flim?
0
civitatis q ad iufticia eiufdé ciuitatis ptinet não figillo comuni’munitā . Dat calatayubi
cognitior puitio quozüuis criminú pfarrace die.xvij.iunij anno anať dñí. AB.cccc.xxvшij
nos comiffor in territorio dicte cunitat) valë
ex quib9 pena mortis vel mutilationis mēbai C › batilus generalis vltra fe/
bebeat : baiulo afferêteɔ̃riú dicente ad ei⁹of ronam nopoffit pcedere licencia farracenis
ficiú id tätümō ptinere. Nos predict) & alijs exeundi a regno XVI.
pfideratis puidem9 et circa id decernim9 in Zföfus di grarex aragonú zc.dile
bunc modum dicta cognitio z punitio cri ctor fideli não baiulo gñali a piro
minum que comittentur per farracenos cis navltra piti futuro falutz dilect
uitatis & territonjvaleñ aut alios farracëos zerlicentys ap vos farracenis
ibi delinquêtes quoz cognitio z punicio al's incolis dicti regni valen & exeúdo a dictoreg
I nopceduntur maximü detrimentü non folù
ad baiulu għalé ante predicta cartā dat. ano
B.cccxxi.ptinebat et pdicta carta fuitpui terris ciuitatib9 ¿ caftris dicti regnivcrüetiã
fuz qшufticia ciuitatisvale cognofceret in ca nfecurieqm iura z regalie nřeno modicũ in
fib9in dicta puifiõe cui9 claufula fupius é in dies fuftinét diminutioné:dinolċitu: cuenire
ferta ptentis : & decetero fi aliquis criftian? volētes in his falubziť puidere:vobisdicim9
voluerit acufarefeu denuciare aliqué farrace zdenfa certa fcia expreffe mādam fubpena
núde crimine aliquo de quo pena mortisaut priuatōis officij vři ac fide znalitate quibus
mutilacio mēbu feu mēbio debeat fequi feu
R.KA3
uitatis predicte z bono publico eiufdez fieri [leñ rc.Dilect) & fidelib9 nŕis iura
puiderim? 7 velim . Dat in ciuitate curoli tis ciuitatisvalen preterea rõnali
fiiij.die madij anno anat dñí. AB. cccc.pxvi. leiufdem qui nunc funt vel pro tpe
tem et dilectionem . Quomā per brachiú vni ditiú minus foluere curant: ymo q8 turpiffi
uerfitatú ciuitatu et villarú regaliú regni va mum eft atq3 in eos penitus aiaduertenduz
len in curia generali quam incolis dictiregni fupradictaru pecuniarú folutioné iam omio
nouiter celebzamuš inviam grauaminisfuit obliuioni tradiderunt:que res cuz fit detesta
cozam nobis oblatú cappľm ſubinſertů .Jté bilis nephanda vt quiflzratõis particeps
fengoz com reebze paus en poder de tutge fia cognofcere poteft : admiramur plurimum
acte del qual lo iurge en poder del qual la dis quáobrem vos hacten9 qui in regimine ipi?
ta pau fe fa no deu ni por pendre piufticiafa reipublice prefidetis & quo:uz intereſt noſtri >
TO lari algu : e com los vřes alguazirs de poch partepro eiufdem falute z vtilitate contradi
9.22
dit braç qfia merce de vos fenyoz prouehir hi tiōe feruata minime coegiftis. Quocirca co
ental manera qtals illicites exactiões en fåe moti admodum ipfa iulticia z equitate : qua
uenido? no puxen effer fetes. Hofqz adfup/ colere z obferuare debemus z tenemur nedu
plicacione brachij antedicti in não filio eide erga dictam ciuitaté fincera dilectione et ca/
grauamini puifioné fecimus inferi9 declara ritate:vobis & cuilibz vŕz dicim, z diſtrictep
tam :qua die fubfcripta p fidelem fecretăriú cipiendo mandamus de certa noftrafciencia
nŕm frácifcúdarinyo in curia ipfa publicari et expreffe fub pena duozum milium flozenno
mādauim? ſub verbis feqntibus . Blau al fe rum auri aragonum a vobis quotiens con/
nyo? rey q los alguazirs è altres officials no trafactum fuerit exigendozum noſtro apli
purereebie cofa algua de pau enla ql entreui cando um erario/quat dictuz bernarduzba
guen aricom alguazirs. Wobis & cinlibz vīz fella et ceteros qui predicte ciuitati teneatur
dicim97 mandam? de certa fciécia z expreffe ad dictas peccuniarum quantitates foluen/
pprima & ſcða íuffionibs quae prouifionem das vifis prefentibus compellatis:proceden
nraz inferta fupius teneatis z obfuetis/tene do contra eos bona cozum tam cinliter
rizobferuari ab ominib9 inuiolabil'r faciat criminaliter prout de iure fo20 et rationeper
non ǝtraueniatis nec aliqué ɔtrauenirefi/ fpexeritis faciendum : eofdem in carceribus
natis aliq ratione, Datin villa muriueteris detinendo cú pane et aqua put fousfuadet
intus eccliaz beate mariedicteville vbi curia quoufqs dcte civitati fit pleniſſime ſatiſfactu
celebrabatur predicta die. xviij.nouébzis an oiappellattõe feu fupplicatõe remotis . Pos
no anat.AÐ.ccccxxviij . Delegri. enim ad cautela fug pdict) vobis comittimus
Privilegia
vices nřas : znon contraueniatis inhocnec uarrefratrem nim cariffimú & locumé genes
aliqué côtrauenire permittatis aliquarōne ralem ppterea affectuole otamur : guberna
vel caufa fipena predictam z indignationem toi vero'z baшulo generali regni valen cete/
nram cupitis euitare: zetiã ceffantib9 quib9 rifqz vniuerfis & fingulis officialibus nŕis ad
uis confultationib9;% remouentes cum pre quos specter eorúc locat prefentibus & futu
fentiomně recurfum ad aliqué nŕ3 officialem ris de ipfa certa nfaſciencia z expreffe diſtri
habeúdú cunufcunqz preheminecie fuerit cucũ cte percipiendo mandamus: quat dictum im
ita volum? z iubemus & ftatuim? fieri poti pofitionû privilegiü r eius menté z preſentez
litate rei publice.Dat innfis felicib⁹ caftris ausconfirmationem ac de nouo etiam pcef
apud fanctam mariā maiozez die.xxi.tunj an fionez iuxta fui ferië pleniozé teneant efficaci
no anať dni.AB.cccc.xxxviij.Rex alfonfus. ter zobferuent tenerics zobferuari faciat p
quosdecet:non pmittendo o comiffiofeu af
(Dewuriſdictione adminiftrato feffozia aliqua alicui alteri pione nifi ipfis ad
rum impoſitionum . XIX miniſtratonbus & iudicb9dictaruz impoli
salfonfus dei gra rex aragonú tionum concedat nec per aliu quempia nifip
valen rc.Coza mageftatis nře celo ipfos executiones fiant:et non cötraueniant
fitudine nominer pparte ciuitat necotrafaciant aliqua rõne feu caufa fi graz
O
valen ozatores accefferunt fideles nram caram bent: nos enim ad cautelam eis
nes illos & fingulos qui ratione dictar impo tate regno valen niſi per dominü regem ſeu
fitionú dicte ciuitati iam debitozes erunt aut eius officiales. אא
etiam ei aliquid poftea infuturü öbebunt exe Os alfonfus dei gra rex aragonú
cutiones fiant exequantur : nos verofupli valen rc.Ex quo omne ius lezdar
cationi fuehmỗi tang wufte et ratioi cöfone q8 indictoregno valen colligitur
D
benigniter inclinati/cal's contemplatione ac Inim eft ad mageftaté nfaz perti
ceptor feruitiozu per dictam ciuitatez mage nés p comoditate nŕe curie:ferie cum preſen
ftatinfigrato atqz ilari animo peltitozuz z ti decerta nfa ſciencia r expreſſe ftatuimus z
impenfozü digne moti. Tenore prefentis gra ozdinamus ode cetero ipfuz ius lezde p offi
tis de certa nfifcienciar expreffe dictú primi ciales nŕos ad hoc deputatos et nõ per aliuz
legiuz qo de bbo adverbü vt iacet pinferto quempiam in dicto regno nec aliqua eius par
zspecifice hic affiro heri volum9 z teneri lau te exigi poffit.Abandamus propterea phác
dates aprobantes afirmantes & mageſtatis eandem batulo generali regni valen eiufos lo
nreprefidio robozantes de nouo dicte cuits cumt ceterifqz vniuerfis & fingulis officialib?
ti cốcedimus z etiam impartimur: volentes nŕis ad quos spectet eorumq3 locumt preſen
ftatuetes o nulla decetero comiffio nec af tibus & futuris quať dictuz ius lezdarũ in di
fefforia alicui alteri perfone nifi dictis admini cto regno valen feu aliqua eius parte p nemi
ftratonibus & iudicib? concedi poffit per nos nem alium per officiales nãos ad hoc vt p
feu quofuis officiales níos quauis poteftate fertdeputatos exigi patiant: et fiquis akus
fuffultos : nemo alius nifi ipfi executiones fuerit qui forte dictü ius lezde exegerit feu ex
faciant exequantur ptra omés illos & fingu higere prefumpferit: volumus et iubemus vt
los quiforte dicte ciuitati valen rōne ipfaru abeo : quem tunc penam mille florennozum
impofitionú aliquid iam debent ſeu bebunt auri aragonum noſtro erario applicando:uz
camus ac mageftatis nŕe cöfirmationis pre cum per forum fit inſtitutuz z ozdinatum q
fidio robotamus : r de nouo etiã cōcedimus omnis iniufte recurrens feu recurfum béns
vt iacent:et expreffe ſtatuentes q nullo vną locútende шditijs & prouifionib9 z enǎtamē
tépoze iurifdictio et meruz imperiú dicte vil tis factis ab ordinarijs fiue delegatis tenea/
le de onda a nfo patrimonio feparetur nec tur in duplum expenfas foluere fi fic vt pre
feparari poffit zalicui alteripfone tradi: rlig fertur cöftiterit eundem male recurriffe: zp
nanter dicto magiftro muntefie:maxime at dictum ordinariú feu delegatú optime fane
tento o in redéptione z luitõe iurifdictionis pronunciatuz fuiffe. Werum dictus guberna
mery imperij per dictā vniucrfitaté fuerút to: 7 eius locūteñ ac affeſſor ob fauores ral's
foluti centu mille folidi:pzout in inftrumētis a talib9fic male recurrentib? predictas indu
liquidú eft videre:q fi ad importuitatez quo pluz expenfas executare z paccare feu erhige
rumpiam feu inaduertent vel als fieri con/ re minune curat nec faciút:ymo gratis calde
tigeret:id nullius effe decernim9 efficatie feu relinquntz abfolutões acdiffinitões putiõis .
valons tanc cótra formā priuilegij & capítu beneuifum eft de eifdez faciüt in neglectum
lor predictor que vt predicit illefa volumus diſturbiú iufticie z fon predictis ac euidés in
obferuari.Doztamur propterea per hac ean tereſſe zdānú ĝue reipublice ciuitat z regni
dem illuſtriſſimũ regem nauarre fratrez nŕz pdicti:ex eo qz poft pdicte expēle in dupluz
cariffimum & locúten generalez:ceterifqz vni iurta for no exequtatur illi qiufte agüt vt
uerfis & fingulis officialib9nfis ad quosspec caufe p dilatões ducatur ad dictu gubernato
# hmōi dicto priuilegij & capl'or que promiſer eifdem nonvalet:nobis propterea ozatoresp
Øü
Priuilegia
di regis feu baiuli generalist pftita cautiõe teri officialis noftri quicüqz fuerit armare
Alfonfitertij CL אאאVIII
gillud per loca folita ciuitatis zregni valeñ tempore allegetur aut in confequentiaz con
faciat tubis clangentib9 publicari.In cuius tra dictam ciuitatem trahi pollit . Abanda
rei teftimoniu preſentes fieri iuffim não figil mus propterea per prefentem dicto guberna
lofecreto muitas.Datin nřis felicib9 caltr tou vniuerfis & fingulis officialibus noftris
3 apo fctam maria maiozez die.xxj.iunij.anno in dicto regno valencie prefentibus et futur
anatoni.AD.ccccxxxviij
: fubincurfu noftre indignatõis et ire penac
· d
Priuilegia
bemus: fi cötra illa vllomodo fit maxime p dilatiomb⁹ friuolis per cofdé fiat cöcederez
officiales molefte ferimus et fepe remedium experiri mādare cöuenit.Cuz itaqs ad aures
auzibemº.Cum igitur per ozatozes ciuitat) mageftatis nie nouiter peruenerit o guber.
valen expofitú fit mageftati nŕe q iufticia in natoriam dicti regniązvalen ab eadez ciuita
criminalib qui anno quolz ordinatus & crea tefubinde recedens ad alias partes diſtric
tus eft ac etiam locuteñillius ab aliquo citra tus fui officij veniens de caufis que coram eo
tépoze regentes eligütz creant de noctecap feu in curia officij gubernatoris ducuntur lo
tata ciuitaté predicta vice cor difcurrunt q cúten generalez dicti officij gubernators Ei9
eftcötra ftatuta et cöftitutiões eiufdé ciuita abfentia durate inhibet:eunde locüten intro
tis redūdato in dánuz graue reipublice illi9 mittere de dictis caufis minime pmittens:in
Supplicates humiliter excellentie noftre vt prouidere cupiétes har ferie ftatuim ? rozdí
fup bijsdecens remediu impartiridignare/ namusdictú locúten generalem decaufis qui
mur. Aos fupplicatiōib9 efufis pro parte cí bufuis ad dictam curiam gubernationis ex
uitatis antedicte cui ob feruitia admodum o pectantib⁹ & pertinētibus & etiam de illis que
bligamur annuentes ac etiam cupientes rem in eadem curiazcozam dicto gubernatozedu
talis regés de coditione illius iufticie quidis leat atq3 poffit: inibitione feu impedimento
ctum officiú in criminalib9 reperit ſit : videlz quocunq3 per gubernatozem ipſum eidem lo
fi dict9 iufticia miles fuerit o regens effe ha cumtenent fiendo quodpro nullo et nullius
beat miles:fi aut ciuis/ciuis/iuxta forma fori efficatie et valoris cum prefenti haberivolus
ftatuti et ordinationis ciuitatis fuper hoc in m9z cenferi minime obftituro:qm fic ex iufti
dulti:et fi cötrariú attēptatuz fuerit eifdem ciedebito fieridecernimus.In cuius rei tefti
omnepoffe ordinandi creandi tollim ? et ab moniú preſent fieri iuffim no figillo fecreto
dicamus ac nulla habere poteftatem regens munita. Datin nřís felicibus caftris apud
tes ipozü decernim ? cum prefenti. Et adcau fanctam mariam maiozez die.xxi. iumij anno
mariam maiozē die.fxj . iunų anio anať dñi. fus qui defacili fequipoffent fide
AD.ccccxxx vííj. pofitacurie gubernationis regni
valen in poffe gubernatonis dicti regni aut es
T2 locumten gubernatoris co ius locumt velfui affeffons feu fcribevenirēt
abfente poffit cognofcere de omnibus caufis de certa nříſclecia z expreffe tenoze preſentis
eiufdem . XXVI. ſtatuimus rozdinamus o decetero depofita
salfonfus dei grarex aragonu ipius curie venire habeant in poffe foli9 tabu
valen zč. Seperfepi? principifu larij feu depofitary nři pecuniaru nŕarumín
per adminiſtratõe iufticie cōscien ciuitate valen ordinati: ita o gubernatoz dis
tias officialium fuoz onerare etp
et cti regni valen nullat. predicta depofita nec
uifiones oportunas vt debite et recte zabfos eius etiam locumtenes nec affeffor nec fcriba
Alfonsi tertij CLXXXIX
reciperepoffint fed ipa folus dict9 tabulari9 decertātes adinuicé aliter fentiunt:arbitran
feu depoſitarius nofter in dicta ciuitate reci tes dictos vicecācellarios ad tales res pera
perehabeat et tener e: mandam? proptereap gendas odio aut amicicia effe aut pprià qui
bac eandem dicto gubernaton regnivalen e/ dem vtilitate cōpulfos: que res indecoravide
iufqz locumtzſcribe/ceterifqz vniuerfis & fin tur vt oppinio illoş qui i iufticia adminiſtrā
gulis officialib? nris ad quos fpecter eorücz da mageftate regia reprefentant apud multi
locat prefentibr futuris diſtrictius inhiben tudine non optima fit : quamquidéobrem vo
tesfub pena trium miliú flozennox auriara lētes admodú vt dicto nãozúz officialiuz fi
gonu a bonis cor cuiuflibz qui fecus fecerit des integritas de quib9 plerüqz propter an
irremiffibiliter habedor não erario appli tedictam fufpitionë minus bene exiftimatur
candor:quat depofita curie ipfius gubernas appareant/apparencia quar perdificilis eft
tionis decetero no captat neqspenes fe reti/ nifi eiufdem füfpitionis caufa remoueatur:re
neant:f3 ea per dictum tabularium ſeu opofi motione cuius littigantiu mentes et alior er
tariú nŕm folümodo capi z retinerifinat: fta ga fupza nominatos officiales in tranquillo
tutum ním hmōi iuxta fuiferie pleniozë omi fint. Lenore prefentiú ſtatuim⁹ ſanctim⁹ atqz
mode obferuantes : et nō straueniant neccó nra regia ptate ozdinamus quaten? deceterò
tra faciant aliqua rōne vel cauſa ſi gřaznŕaz nullus vicecancellaris nofter aut regens can
caram habent & penam predicta cupiut euita "cellariam qui nunc eft vel pro tempore fuerit
re. Nos enim eis r eox cuilibz ad cautelaz ſe poffit aut valeat aut quouifmo vel rõe preſu
cus agendi omimodam adimimus poteftaté mat in ciuitate valeñ ſeu ei9 terminis aliqua
In cuius re teftimoniü preſent fieri iuffims fibi caufamvel caufas tam criminales ciut
nro figillo fecreto munit).Dat in nŕis felici les euocata vel euocatas per nos feu noie no
b9 caftris apud fanctā mariā maiozē die.ffi. ftroveldecetero euocandas ad níam audien
funi anno anať dñi AB.cccc.xxxviij . tiam/referuarevel apropiare tam ad decide
2 dú ad referendü:neq earúdé cauſarú quo
27 nullus vicecācellarius aut
regens cancellaria caufas ad fe euocatas vľ modolz eidem vendicare comiffiones/ NEC DE
ctus vicecancellarius vllomodo valeat noïe
euocandas tam criminales ciuiles poffint
regio comiffioné aliqua facerede quauis cã
ad fe referuare feu apropiare ta addecidéduz
Bad referendum. XXVIII regenti câcellaria/necregés câcellarias note
noftrovaleat decetero aliqua comiffioné fa
SE
nerint: executionem faciant rigidaz atą for retur ipfos tali pena aut alia maiori aut con
tem .Volentes infuper et tenoze prefentium fimili dignos effe. Abandamus propterea p
ftatuentes q dictusvicecancellariusz feu re hanc eandem deipfa certa noftrafciècia et ex
gens cancellariam tempore quo iurant fer// preffe dicto gubernatozi regni valen . eiufqz
uaredicti regnifózos et priuilegia teneantur locüten ceterifqz vniuerfis et fingulis officia
hifdem modis et folemitatibus obferuatis iu libus noftris cotüqz locaten prefentib9 et fu
rare prefens ftatutum inhibitionem feu 02/ turis fub ire et indignations noftre incurſu
dinationem noftram: et contra eadez non fa penaqz mille flozēnozuz auri aragonú aquo
cere aliquomodo vel ratione . Dzeterea illu libet strafaciente irremiſſibiliterhabendor
ftriffimo infanti iohanni eadem gracia regi noftroq3 erario applicando quatenus.fta
nauarre fratri illuftriqz regine marie confoz tutum noftrum hmōiiuxta fui feriem plenio
ti noftris cariffimis /atqz in regnis noftris rem tenentes et obferuantes teneriqz et oby
occiduis locumtenentibus generalib9 intens feruarifacientes inconcuffe per quofcunq3 !
tum noftrum declarantesdicimus quatenus nuſo alias tales conceffiones capiendorum
hanc noftram prohibitionem ftatutum feu hominum et per vim in galeis ſeu alijs fultis
ozdinationě z omniar fingula in ea contenta maritimis mittendo faciant deceteroneqs
teneant firmiter z obferuent teneris & obler facere audeant/neqz ipfos homines vnú vel
uari faciant inuiolabil'r per quofcüqz et non plures caperenecin ipfis galeis aut alijs fu
cotrafaciant aliqua rõe vel caufa.Jnungen ftis maritimis pervim mittere audeat et pof
tes itidem gubernato predicto eiufqz locú fint:nifiprius contra taleshomines procef/
ten ceterifqz alijs officialibus ad quos ſpectet fus legittimus celebratus fuerit vt piefertur
quaten⁹ omnia & fingula fupradicta quotiés et fentencia lata qua declaretur ipfos homi
requifitifuerint per loca folita ciuitatis pres nes tali pena aut maiori aut confimili dignos
dicte voce preconia faciant publicari. In cu effe:et non contraueniant nec contra faciant
ius reiteftimoniú prefentes fieri iuffim? não aliqua ratione vel cauſa ſigracia noftram ca
figillo fecreto munitas.Dat in noftris felici ram habent et penam predictam cupiunt eui
bus caftris apudfanctā mariaz maiozez die. tare.In cuius rei teftimonium prefentem fie
xxj. junij āno anať dni.AB.cccc.xxxvii). ri iuffimus figillo noftrofecreto indorfo mus
salfonfus dei gřarex aragonú Zfofus bei gra rex arag onũ . dile
valen rc.mex extractione peco cts z fidelib⁹nřis iufticie in crimia
risa dicto regnovalen detrimenti lib9 r iufticie in ciuilib? cintat va
D
plurimúregno prouenit: tenoze p/ len teor locat faluté zdilect. Ibu
fentis & certa nŕafciencia teppile ftatuimus mili expofitione mageltati nře facta p:opar
z ozdinam⁹o iurati ciuitatisvalen qui nunc te dilectos nãoшum iuratozů z collegy notari
funt et erut poftea infuturu deceteropoffint ozz ciuitatis iamdicte percepimus po co
z teneatur annis fingulis fcribi facerez nota qi temporibus retroactis ad punitionem cri
ri numeru totius pecoris fiue bouú fiue arie minis falli opus erat iuxta fozor regnivalen
tum fiue caprarũ fiue porcum fuerit qö in to difpofitiones/accufationem procedere ad in
to ipfo regno reperiat: et copellere eos omés stanciam eius vel cor quo intererat fub pe
et fingulos hoines mafculos z feminas cuiuf riculo talionis proponenda/ et proceffum fie
Cunq gradus ftat9 dignitatis & conditionis ri magnis cú accufatoris laborib9 fumptibus
existant ecciafticos vel feculares xpianos iu r expēlis actitandü:z inde erat o multi quo
deos vel farracenos quoz dictum pecus erit rum in damna zlefiones crimina falli diceba
❤ nullatenus poffint nec audeant pecus fuú tur comiffa predictozu occafiōe ab accufatio
extra dictum regnú valen quoquomodo ex nib9 z proffecutionib9dictozű criminũ retra
trahere: annis fingulis difcretú z deter/ bebantur: fic ipfa crimina remanebat omio
minatú integrú ac verum numerú eiuspeco impunita:ex quoz impunitate quozudam au
ris qö habebūt ifcriptis dictis iuratis annis fus improbox nequiter pullulauit ad falfi cri
fingulis dare teneantur fub pena quinqz mili mina perpetranda:pro quoz extirpationefa
um flozēnozuz auri aragonú a quolz contra lubzi/collegium notariozuz preшum reiuſdē
Faciente irremiffibiliter habendorum não e rectores feu maiozales fua peradmodú vltra
rario applicandor . Dantes igit iuratis ip comune intereffe cernentes vt contractus te,
fis plenú poffe o inquirere feu inquirí facere ftamétar acta publicar auctētica pnotarios
valeant & poffint ɔtra omnes & fingulos adi recipi côfueta omni prorfus veritatis & fidey
cto regnovalen extrahentes feu extrahi facié puritate fragrancia celebrarentur etfierent:
tes peccus fiqui fortaffe fuerit qui dictú pec9 quocüqs peftilentivitio falfitatis expulſo:98.
extrahant aut extrabi faciant a regno ipſo:8 fi forfan stigeret poffet facilevindicari . ma
ipfa certa nŕa fciécia z expreffevniuerfis & fin ximis animozu ardozib9 pzocurarunt ofere
gulis habitatonb⁹dicti regni valeń preſentis niffimusdominus rex martinus colende me
b9 et futuris fub pena predicta p pfentes mā mozie auunculus nr ad ingentes concily ciui
damus quat ftatutü nŕz hmōi o non extrahe tatisvalencier collegi antedicti fupplicatio
do pecoia abipfo regno acdefuo integro nu nes in et cumfuo priuilegio dat barchin.vu
mero z vo numero annis fingulis iuratis di die marci anno anatdi . b. cccc.1. edixit/
cte ciuitatis valeñ. vt prefert infcriptis dan ftatuitprouidit et ordinauit o fi aliquis not
do teneant efficaciter obferuent tenerics et dicte ciuitatis valen effet publice diffamatus
obferuari faciant incōcuffe per quofcüqz iux de crimine falli etiam vbi nō effet vel fozet ac
ta fui feriem pleniorem: non contraueniant cufatoz feu notificatoz dicti criminis: nihilo
nec otra faciat aliqua ratõe vel caufa fi graz minus iufticia dicte ciuitatisvaleñ in ciuili :
nram caram habet penam pdictaz cupiunt bus vel eius locumt et nõ alius er officiofuo
euitare.In cuius rei teftimonium presentem habita vera plenaria informatiōe nudover
fieriiuffimus figillo não secreto in dozſo mus boz finefcriptis omniqz alia folemnitate ſub
nitam.Datam in ciuitate gayete die.ff.mēs lata:tamen de et cuz confilio examinatozü in
fis nouebris anno ant dni..cccc.xxxvÚj. fo:odomini regis alfonfifecundi cötentozuz
maiozaliú art notariedicte ciuitat) equa
de crimine falfino poffit fie tuo: alio poboz tabellioni quos matozales
ri comiffio aliqua f3 cognitio pertineat ordi predicti eligendos ducerent et nominandos.
narijs proutdefozo et prilegio eft prouiluz vel maiozis partis eoz :7 non fine illis nec alr
ואאא vocato & plenarie audito verbotenus in fuis
Beinilegia
defenfioib9 dicto not diffamato fi eius perfo zremotus : 13 poſt dies impetrata per euz ab
4 copia haberi poffet finautezvoce preconia illuftriffimo rege nauarre cariffimo fratre /
cocitato fi infra.xv.dierú ſpaciuz no copa/ não generali locumt comiffiõe de predictis
reret reperiret difamationem hmõi ex veri dat calataшubij.prix, feptembr anno anat dni
ratione predictor pmulgande dari debeant feripoteft:que iuxta foz0zú dicti regni dispos
confilio procez шuxtafor valen : q noset fitiones nobis a dicto regno abfentib9pozdi
nofter primogenitus enō aliquis alius iudex narios officiales & non equidé p cômiffarios.
officialis aut comiffarius faluo dicto iufticia aut iudicesdelegatos tractaridebet et eo?uz
poflim⁹nos intromittere de predictis in fo? per fentenciam terminari: quibus fic fe colli
ma ſupradicta in nŕis cintatibus 7 villis res détib9 crimina falfi de quib9 publice diffama
galib9:vel alij habentesmerü imperiü in eor tus extitit dictus petrus andres inexquifita
propria perfona in cozudem villis aut locis . manent: fi diffamationes veritate nitantur
Verum quéadmoduz in predicta ciuitate va impunita:in damna paffozü non lema fz löge
lenrumoze fuborto no exiguo acfubfecuta pu pernitiofi exéplo quo ferpens vltra cotagio
blicadiffamatione o petrus andres not dicte Tepe folet faciliter ad fimilia ptranfire . Fuit
ciuitatis crimen vel crimina cōmiſerat falſt: propterea nře mageftati regie ppartedicto
foretas prouifum p dictú iufticiam ciuilem de rum iuratozú z collegi hüiliter fupplicatum
illius captiõe pfone : dictus petrus andres a vtidignaremur cōmiffioné predicta cótrafo
dicta cinitate in qua erat adregnum caftelle rosz priuilegiü vt dictum extitit emanatá ex
ane
quap temp⁹ aliquod abfens extitit peditiõiqz libzamini iuſticie in criminis fal
1
Alfonfitertij CXCI
filatent ad rem publicam z inficientis veneni res ipfi eozuz proprio fo:o refignando fefum
examinationem acpunitionem impeditiuam mitunt:verüetiam in euides nocumentü reis
não cultro iufticiereuocare, os auté ſedu publice regni eiufdem : cu propter tales comif
lo attendentes q dictisiuratį & collegio iufta fiones cenfualia z violaria eiuſdem non execu
zhonefta acreipublice ciuitat) z regni valeń tenturvt decet ac pdant confuetuz fauożem.
vtilia poftulantib9 nõ eſt denegandus affens Volentes premiffis preiudicijs damnis T no
fus.12opterea ex caufis pdictis & alijs etiā cumentis debitum adhibere remedium: cuz
que nim ad bec animü rationabiliter induxe vtilitas publica fit preferenda priuate.Leno
runt:de nãi certa ſciencia rpfulte predictare reprefentis onří certa ſciencia preuía nříſa,
uocam9 r tollim9 cōmiſſionez: diſtricte precí criconfilij deliberatione matura reuocamus
piendo mandantes prefentiuz tenoze rādicto irritamus & caffam9 ac cüctis viribusvacua
guillermo alpicat nefede predictis modo ali mus omés &fingulas comiffiones de rex cau
qualiter fe intromittat vel in eifdem aliqualr fa dictozum céfualiū z violariozü bacten9 fa
procedat:omně eidez adimentes poteftatem ctas cuicucs perfone feu perfonis tá ad inſtā
cötrarium faciédi:vobiſc dictis iufticijs dis ciam eccliafticorü feculariü/et tam vniuer
cimus & madamus quat predictis aut alijs q fitatuz &fingularium earüdem.cafe rearu
bufcunqs no obftantib9 comiſſione vel comir qualibz irritas reuocatas et nullas declara,
fionib9 inhibitiōibus aut phibitiõibus:vn9 mus decernimus ac omībus nunciam⁹:ita q
quifqz vŕm in predictis pcedat iuxta p fozuz illis feu aliqua vel aliquibus ex eis nullus les
priuilegium fuperius memozatos traditaz tari valeat fiue vti.Dandantes ppterea di
vobis formā:taliter in eiſdě z alys fimilibus ctis nŕis cancellario vicecancellario et cance
fioccurrerint vos habentes y fimeſta crimi llariam regentide dicta nři ſciécia z expreffe
nis falfi labes patranciuz fiqui repti fuerint ne amodo comiffiones confimiles ad deciden
punitione obita que z alios terrere folet a di duz fignare audeant feu attemptent ad quo
cta ciuitate zeius terminis omnio put cōue rumuis inftanciam debitorum :de quo eis et
nitfiat exul . Dat in nobili ciuitatë meſſane eozuz cuilibet ferie cum eadez poffe omnimo
die.viiij.aprilis anno anať dõi.ØÐ.cccc.FPXW dum abdicam9: per quaetiaz iniungim⁹ rep
preffe mandamus gerentiuices gubernato/
non fiant comiffiones ad de risbaiulo generali et alijs quibufuis officias
cidendum in caufis cenfualium et violarion libus nŕis in dicto regno vaêcie conſtitutis
XXXII zdictor officialiú locat prefentibus & futur?
salfonfus dei gra rex aragonú fubnŕegratie z mercedis obtētu penac duo
valen rc. Quia ad nŕe puenit nug rum mille flozēnozü quatreuocationë nŕam
mageftatis auditů nönullidebito hmoi putfuperius continetur teneat firmy
D ter zobferuent teneriqs et obferuari faciant
res qui faciunt cenfualia et viola
ria in regno valeñ vt poffint dilatare ſeu im/ atą mandent inuiolabiliter per quofcunq .
pedire executiones ipfis fiédas ad inftanciaz In cuius rei teftimoniü preſentë fiert tuffïm9
requifitionéillox quib9 debet z tenentur de figillonfo fecreto munitaz.Datú in ciuitate
penfionibus dictor cenfualium z violarion ylerde die.xiiij . méfis nouembris anno anat
dii.AB.cccc.xxx.
336923
virtute ǝtractuüz ppterea iam factor elige tozes ciuitatis vaten contéplatiõe
fequi. Tenoreprefentis de certa nfa fciencia dictis nifi confulto principe zdefpeciali eius
rpreffe ad fupplicationem phūilé ciutatis mandato:quinimo ftatutum ním hmōi tene
eiufdem ftatuim? er ozdinam⁹ o gubernato? antefficaciter zobferuët teneriqz et obfuari
regnivalennon poffit decetero nec etiaz eiuf faciant inconculle per quofcunqs iuxtafui fe
locumt aftionare feu torquere ciuem aliquez riem pleniorem : non contraueniant nec co
feu habitatorem dicte ciuitatis valen neq ad trafaciant aliqua rõne vl'cauſa ſi gramnŕaz
tortura ipm pro quocunq crimine indagan caram habent penam predictam cupiût eu
do ratione cuiufuis criminis feu delictipeй tare. In cuius rei teftimoniuz pfentem fiert
perpetrati priufqz proceffus contra illum qui iuffimusfigillo não fecreto indolo munitaz.
torquendus fortaffe fuerit extiterit celebrat? Dat in ciuitate gaiete.xx.nouembus anno a
milleflo natoni.B.cccc.FFXVUJ.
z etiam fentécia lata ſub pena duo
tis iufticia perturbatur : nedecetero iufticia te gaiete die.xx.mēlis nouembris anno anať
ipfa perturbetur. Tenoze prefentis de certa dm.AÐ.cccc.xxxviij .
Erga igitur nraz ciutaté valeñ intētű regie cia ac ex nre regie plenitudine poteftat difpe
cofiderationis merito dirigentes: tenoze pre famus difpenfari omio volum? cũ prefenti :
fentis priuilegij cüct) tépoub⁹ fuo perpetuo nullatenus obftituris . ABandantes propte
robozevalituri/ſtatuimus fanctim9r ordina rea gubernatorinfo generali eiufqvicelgeré
mus ac concedimus vobis dilectis &fidelib9 ti/baiulo generali iufticijs z alijs officialibus
iuratis ciuibus/probis hominib9 & vniuerſis dicti regni z ciuitatis valen eozumą locume
tati predicte cuntatis valecie ac regni eiufdé prefentib9z futuris de dicta certa fciencia et
zvŕís fuccefforibus in perpetuum per gram expreffe fub incurfu nřeire z indignatiõis pe
fpecialem . fi et quandocunqs apud gra nac mille flozennozuz :quat hmõi nŕam ozdí
duz ſeu littus maris eiufdem ciuitatis feu di nationé z prouifionem iuxta fui feriem z teno
cti regni valeńreperietur nauis nauile feu ali rem teneant ppetuo firmiter zobferuent tes
ud lignum marittimuz alicuius ciuis dicte ci neric obferuari faciant inuiolabilrp quof
uitatis feu dicti regni valeñ:cuius feu quozuz cunq /r cōtrą non veniant aut faciat aliqua
dni feu patroni deferre carricare feu portare ratione:quin potius contra quofcüqz contra
voluerint cũ eis merces mercantias feu mer riuz facientes ad exactionem pene iamdicte
caturas aut alias res a dicta ciuitate vel reg ftatim procedant abfqz remiffiõe aliquali: p
no valeñ extrahēdas et viagium facere quod fentemq3 faciant per loca folita dicte cintatt
mercatores feu domini dictor mercúmercā zregni valen ftatim cuz eis preſentata fuerit
ciarú mercaturarú ſeu aliarú rerú voluerit z vocepreconia publice nunciari nequis ǝtra
petent:teneantur dictas merces mercantias ueniens ignoratiam valeat allegare. In cuis
mercaturas feu alias res carricare īdict) na rei teftimonium presentez fieri iuffimus figil
uibus nauili feu alio ligno marittimo:dato ſa lo não minou impendēti munit. Dat barbin
lario mercede feu ftipendio codecenti.Itaq die.x.madi anno anat diu.AB.cccc.xxviiÿ .
nullus alius patronus feu dñs nauis nauilis Regni noftri, puij .
feu alterius ligni marittimi qui de dicta ciuis debitores ciuitat) a iudicio
tate zregno naturalis no fit/audeat plumat feu examine rationalis non poffint recurrere
valeat fiue poffit eafdem merces mercantías
feu appellare nifi ad oñmrégé XXXVII .
mercaturas feu alias res in fua naue feu alta
fufte carricare deferre feu etiã extraherevllo salfonfus digra rep aragonú
modo:de quo eis reox cuilibz poteftaté omí valen rc.Cum racionalis citatis
modam & facultatem preſentiferie abdicam9 valen qui nunc eft & pro tépoze fue
quinpotius merces pdictas mercatias mer rit ex comiffione nra de perfonis q
caturas zalías res abinde per mare extrahe pecunias bona predicte ciuitatis receperit
das patronisvalentinis illas onerarez carri et adminiftrauerint fine appellatiõe z recurs
carevolétibus ac paratis viagiuz facere qo fu ad aliqué iudicez miſi tm ad nos iudex fit r
petetur:omio reliquant.Si vero patroni na effe confueuerit/z in eius poffe ipfe pfone co
uium valentinarú prefentes parati no repe potum zrōnem de receptis rectis admini
rientur:eo cafu liceat dictis patronis extrane ftratis dare teneant cu poteftate ampliffima
is atq3 libere poffint dictas merces mercan/ predictas perfonas fi in aliquo inuenerit effe
tias mercaturastres aliasin eozũ nauib9 ſeu dicte ciuitati reftituturas fiue refarcituras
vel locumt illius recurrerit:dictics gerenfuis cionem hmoi teneant firmiter z obferuent et
tes vel locumt eafdem perfonas fic recurren non contraueniant quis caufa. In cuius ret
tes ex officio coguntur audire:z ob eam réfo teftimoniuz prefentes fieri iuffimus nãoſigit
tutiones feu reftitutiones p recurrentes fien lofecreto indorfo munit. Dat in ciuitate ga
das indies dilatank in damnú euidens dicte iete die.xxij.aprilis anno.AB.cccc.pl.
ciuitatis ex eo qo ipa ciuitas creditorib9 ſuis
ficut vellet dicta de caufa fatiffacere no valet De iurifdictione et cognitione
cia decens remediuz impartiri dignaremur : pofitionu ciuitatis valen qui anno
nos itaqz eis ipis fupplicatioib? inclinati be quolib3 piuratos confiliú ipius
mgnevolentes ficut ocet indépnitati dicte ci vniuerfitatis eligunt de quibufuis qftionib9
uitatis et illius reipublice incunctis fignáter dictas impolitiões & emptores illor quoquo
in predictis prouidere:laudantes aprobates modo tangentib? fine appellatione recurfu
tratificantes dicta comiffionez.Tenore pres ad aliqué iudicem niſi tm̃i ad nos iudices fine
fentis de certa fciencia confulte ftatuimus zatanto tépoze citra o memoria hominü in
volumus & mandamus ac etiam declaramus contrariúnon reperit cuz plenaria iurifdics
❤predicte plone quevt prefertur adminiſtra tõe effe cöfueuerint:quia thi côtingit perfepe
tiones peccuniar bonor treruzdicte ciuita q aliqui ex emptorib9 ipfazú impolitōnú cau
tis valen tenuerit a iudiciofeu examune dicti fa dilatandi feu plongādi terminü ſolutiõis
rationalis appellare nec recurfuz ad gerente eifdem affignatum ad gerenteuices guberna
vices gubernatoris feu locum illius aut aliú tous vel eius locumt recurrunt /dictics ge
quema iudices feu comiffariu niſi tm ad nos renfiices vellocumt eofdem fic recurrentes
habere poffint ac valeant: fi contrariú fece ex officio coguntur audire /z ob eam rédílas
rit administratores predicti feu aly quidicte tiões plurime emergût z folutioni péfionú
vniuerfitati tenebunt̃ penā duoz mille flozé cenfualiú z alijs onerib? ipius ciuitatis q de
nox fisco não z vniuerfitati dicte ciuitat) me dictis impofitionib9 vel pioceffis ab eifdé fit
diatiz applicada incurrant: nō obſtantib9 termimis statutis & per cōtract? inter empto
restadminiſtratozes factos ordinatis mini
buſuis puiſiōib⁹ comiffionib⁹ fous painle
gijs instrariú fozlaz dilponētib9 Inhibētes me fatiffieripoteft:in euidés dampnú dicte
eidé gérétiuices gubernatons zeius locumt cinitatist illius reipublice:ideo nobis in pre
ac ceteris officialib? ſeu comiffarijs predictis fenciaru per findicũ dicte ciuitatis hüiliter fu
nededictis caufis ad officium dictiratiōalis plicatum fuit vt fuper hoc o in tantü interef
z ſeu iudiciü feu examen ipшus rõnalis ſpecta Terei publice predicte ciuitatis cernitur redū
tib9quoquomodo tangétib? vel ex ipfis de darebenřifolita clemécia decens remedium
duis dicimus ppterea z nŕm intentú preſen puidere laudantes & approbates quafcunq
tib9declaram.ceterifqß vniuerfis & fingults prouifiones tāp nos per pdeceffores nfor
officialib9 et perfonis ciuitatis et regni predi in fauozé dictar impofitionu feu illarū admi
ctis zeozũ locať preſentib9 et futuris & ſignā niftrator conceffas/t etiã de nouo eafdé ras
terdicto gerentiuices gubernatons Teius lo tificantes et cōfirmates. Tenoze prefentisde
cumt.Bandamus expreffe ? de eadez certa certa fciencia confulte ftatuim volum⁹t p
ſciencia fubpena decem mille flozennor quať uidemus ac etiá declaramus emptores impo
ftatutum puifionem declarationem & inhibi fitionuz dicte ciuitatis a iudiciofeu examine
Alfonsi tertij CXCIII
dictonim adminiſtrator ficvt predicitur per Als amatse feels noftres los Jurats dela
LUST шuratos & confilium elector appellare nec re ciutatde Valencia qui de prefent fone per
curfum ad gerentemuices gubernatons aut temps feran falute dilectio . Der proue
locumten illius aut aliumque iudicé ſeu co hir degudamét a moltes ediuerfes nouitats
miſſariü:niſi tantú ad nos habere nō poſſint infolencies eroberies que calcun dia per pas
tant fed ad ipos adminiftratores caufas ipas preſent de certania fciencia e acofelladamét
BATÁSO
remittant:auferentes eifdem fuper predictis a vosaltresdits iurats diem acomanai edo
omne poffe: irritum decernentes & inane fife nam plena e libera facultat e licencia que fi
Seri
cus fiat:quoniã nos advberiorem cautelain daciauant per los deffus dits patrons eten
dictis adminiftratonb9 fuper quibufuis que guts de fuftes ſemblants cofes o alguna da
ftionib9 impofitiones ipas feu emptores illa quelles fe attentaran/fens altra nŕa licencia
ben
rum tangentib9cum earu incidentib9depen odenre loctinent general del batle general
939
dentib9 emergentib9 connexis plenum pof regent la dita batlia ode qualfeuol altre offi
en
fe acvices nras conferimus comittim9ferie cial operfona bauent de aço poder e auctozi
r
huiufmodi. Illuſtriſſime regine marie cōſoz tat liberament e fens incorriment de alguna
ti cariffime locumt generali in regniszter pena puſcats armar o fer armar vna o mol/
180 ris noftris occiduis hoc noſtrum firmű p:o tes fuftes aqlla o aqlles queviftes vos feran
pofitum declarantes/ceterifqzvniuerfis,¿ fin per cobrar los homens e bens enla manera d
gulis officialibus &perfonis ciuitatis zregni fusdita piefos ocupats e robats enfemps ab
predictis et eorum locateneñ prefentib9 et fu tots los dänatges e mellions fets e fetes per
bit
turis & fignanter dicto gerentiuices guber/ la dita raho:e mefauant puſcats executar pu
natoris et eius locüten mandantes expreffe z nir ecaftigar ciuilment e criminal aqlls qui
de eadem certa fciencia fub pena decem miliú tals cofes o alguna de aqlles hauran attenta
florennox quatenus ftatutum prouifionem des ft a mans vřes los pozets bauer: car nos
red declarationé z commiſſionez acinhibitionez per beneffici dela dita ciutat eregne e per con
hmōitencant firmiter z obferuent & non con ftituhir aqlls en tranquilitat e repos en eso?
isfo traueniant quauis cauſa.In cuius rei tefti/ bre lesdites cofes dependents e emergents
and moniú pñtes fieri tuffimus z figillo não fecre de aqllesvos donam e acomanam tot noftre
to indoiſo munit . Dat in ciuitate Baiete poder eveus:no obſtats qualfeuol guiatges
die.xxij.menfis apulis anno anatiuitate dñi. efeguretats per nos als deffus dits atorgats
11a AB.cccc pl . ne obftants encaraqualfeuol prouifions a a
TES
irazindignationfa e pena de dos míliaflos ciuitatis in nří curia nunc prefentem fuit fup
nsdoz als nostres coffres applicadors que plicatum vt fuper his deĉens remediuz im
cenints e obferuants la prefent contra aqlla partiridignaremur:nos itaq dicta ſupplica
ne alguna coſa de aqlla no facen o contrauin tione benigne admiffa cupientes ad omnimo
guen/nifero contrauenir permeté p caufao dam nŕe contientie exonerationem t als dos
raho algúa/ans liberamét leren vfar los dits mum preḥabitā fic vt prefertur ordinată cúc
turats al poder per nos a aqlls ab la prefent tis auxilijsfauorib9 perrogatiuis proffed
frij.de abril del anydela nativitat de nfe fc/ quafcunqs conceffiones priuilegia per nos
nyo?.AB.cccc.pl. ¿predeceſſores nãos in fauorez dicte domus
Tiurati tantuzno alii officia conceffas & conceffa de certa fcia et fulte de
nouoftatuimus prouidem⁹rozdinam predi
les cognofcant théant iurifdictōez in DOMO
ctam domů fic vt predicitur vocată deles pe
vulgariter dicta deles repenedides & familia
nedides romés puellas feu feminas dicta de
ríbus eiufdem . XXXIX.
caufa in eadem imiffas feu exiftentes &dece/
salfonfus dei gratia rex arago tero imittendas fub cuftodia z tutela iurato
num Valentie rc. Res piadolas rum dicte ciuitatis valeñ qui nunc funt r p20
que ad falutem animarum cõſtru , tempore fuerint cuz plenaria z oimoda turif
cter ordinate funt cunctis auxilijs dictione effe conftitutas: itaq nullus officia
fauonbus proffequiz fpecialibus perro lis quacüqs aute fungens fignanter predic
gatius pertractare debemus . Attendentes tus gerenfuices gubernatonis eius locüten
igitur in ciuitate valentie quandam domum necalis quiuis preter nos feu illuftriffima re
vocatam vulgariter deles penedides diu eft gina maria confos et locüten nra generalis
ob reuerentiam dei fuiffe reffe inftitutam et Z dicki iurati de dicta domo et familiarib9 in
ordinatam : quaquidem domo pueller aliefe eadem inmiffist inmittedis cognofcere zint
tromittere se audeat rattetet: fi contrariú
mine quefine coiuge vivut cupiditate libidi,
nis deco?poze errates quemadmodú per pa fecerit illum talé penam quinqz miliú flozen
rentes vel al's perfonas vite z cöditionis ho nor fifco não ciuitati piedicte mediatiz ad
neftehoc ad notíciaz iuratoz dicte ciuitatis quirendozú decernimus incurriffe : auferen
deuenit intus dicta domů per dictos inratos tes eis ad cautelaz omnimodā poteftaté per
immittuntur inibics claufe cum decenti pro agendioppofituz: ppta illuftriffime regine
uifionedetinentur :donec cum coiuge feu ma marie conforti cariffime z locüten generali p
ce ipius ciuitatis fed omnipotenti deoferui nis nie incurfu quat preſens noftrum ftatu
rantes ad dictú peccatuz attraxerunt nōbo uiolabur obferuari.In cuius rei teftimoniü
noſpiritu ducti ſed in cor malicia perfeuera prefentes fieri iuffimus figillo noftrofecreto
tes cum gerentiuices gubernatozis zal'smo indorfo munitas.Dat in ciuitate gaietedie.
traxerunt & per vim fecum aportarut in vilis (2› guidatus vigoze alicu ” ar
pendiu dicto iurator ac etiaz offenfam ma mate per patronu feu capitaneu non céſetur
nifefta dei:ideo nobis humil'r per fidelenŕm guidatus nifi decomiffis vfqz ad datam guis
(ohanem marromaſindicũ znuntium dicte darici eifdem patronis conceffis. XL
Alfonsi tertij CXCIII
rum z aliarū marítimarú fuftium guidatica qui poffeffiões & hereditates in partita piedi
generalia & particularia cöcedere cofueuim9 eta habent & poffident ac etiã albufferie nře
in quib9patronis iparum fuftiuz facultatez illic circunuicine maxima vtilitas comodi
guidandi elargimur: z vertatur in dubiú an tas adquiritur q dicta vniuerfitas impone
ille qui per patronum alicuius fuftis guidať rez ftatuere poffit z valeat penas eide bene
guidatus eft de criminib9 cōmiflis et debitis uifasvt plona aliqua cuiufuis ftat leg} & şdi
caufatis vfqz i die dať guidatici pnos dicto tõis exiftat cũ retib9 fiue filars feu at cũ alio
patrono coceffi cenfeat effe guidat9:vel vfq3 quocüqartificio aut misterio pifcadi in pdi
in diem datguidatici per dictuz patronú ſibi cta ceqa fita in dicta incôtratăde narrufat
facti:propterea ad omne dubiuzremouendű pifcari audcat nec etia cũ aalib jbufuise
et heſitationis materia tollenda.Tenoze pre inde trâfeat feu tranſitú faciat: zſi côtrariú
bitis caufatis a data in antea guidatici per feat fe incurriffe : quarum penaru medietas
nosdicto patrono conceffi et non a data gui nobis et nře curie/t alia medietas ipi vniuer
datici p patronű pceffi guidatum foze.Jdeo fitati adquirat: quaz executio per ipaz vnï
illuftriffime regine marie conforti cariſſimez uerfitaté feu perfona aut pfonas per eam de
locúten generali in regnis et terris nřís occi putādas fieri poffitvt de alijs cequijs eft eis
duisdicimus & hoc nŕm incommutabile pro iam cōceffum: put nos eundé fic ptrafaciété
n nücprotunc hiōi ferie incurriffe declaram9
pofitü per preſentes aperimus: gerentiuices
e
gubernatoris admirāto mariú baiulo gene/ et volumus.Et vt predicta cequia tutius va
rali feu ipam baiulia regēti in dicto regnova leat a dictis pifcatoribus zalijs pfonis in ea
len viceadmirantis iufticijs cetifqz vniuerfis dez aut trafire cupientib9 pferuari:scedim⁹
z fingulis officialib⁹nŕis ad qué feu quos pre zdicte vniuerlitati licencia et facultatem ple
fentes puenerint eo:üc locat pñtibuszfutu naria impartimur q pfonā vna cum falario
risde certanří ſciécia i expreſſe ſtricte precis cōdecenti ipa vniuerfitas eligere zpftituere
piedo madam quat declaratōez nŕam hmõi valeat ato poffit:que plona guardian9 fiue
teneat efficaciter et obferuent tenerią zobf cequiarius cequie predicte appelletur : et ipfe
uarifaciant inuiolabitr per quofcüqs . In cu fic electus pititutus teneatur ea oia facere
ius rei teftimoniú pñtez fieri iuffimus figillo que ad cuftodiam etia et reparationé predic
nãofecreto indolo munit . Dat gaiete die. te cequie fuerint neceffaria z prout per dicta
xxij.mēlis apulis anno anat dni . L.cccc pl: vniuerfitatë eidé iniunctü & declaratú fuerit
Eapp illuftriffime regine marie cõforti carif
Curati poffint ftatuere nu fime locüten gñali in regnisz tris nřis occi
llus audeat pifcare in cequia fita i partitadi duis dicim9roclaram9/gerent gubernato
cta de caftello den arrufat. XLI. baiulo gñalifeu ipaz baiuliā regēti/iufticieT
salfonfus di gra rex aragonú alijs officialiber pfonis ciuitatis regnivalē
valen rc.Ad fupplicatōez pro pte pdictoredictor officialiu locat pñtibz fu
vniuerfitatis ciuitat) valen nobis ti ) mádam? exōffe 7 de certa nŕaſcia fubpe
LED DES
pro fubfcriptis facta:que ex impē na mille florenor quať hác nřaz puiſionë ɔ
fis fuicijs ¿ donis cunctis fauoribus meret ceffionem et licencia et omnia in ea contenta
fupplicatioe die fexta preſentis mē dano quod inde funt habituri feu pacientur.
fis madij coraz mageftate noftra oblata pro exdirrutõib⁹ dictozuz enuānozű domozücs
parte abbatiffe monafterij fancte clare ciui predictarum prout iam vt afferitur eft taxa
fia fancti predictirectavia tenditur ad pota mozum in vico ipo poffeffores impugnate di
le dels ferrans ciuitatis eiufdem effe dicütur cunt non foze confona equitati pretendentes
acpro parte iohanis valleriola ciuis / micha maioza damna fore reſartiones ad illa cô
elis iulia militis habitatoris dicte ciuitatis / penfanda tattate . Vifa alia fupplicatiõecel
petriiulia/iacobi iulia fratruz vxoris ioha fitudini noftre oblata .xij. die dicti menfis
nis maſo & not blanche vrozis antonij iohā per dictú nicolaum cremades: bernardum
not/margarite vro guillermivilaplana not Tancnotarios procuratozes illozú qui ex pre
acfolfone/necno iſabellis vrous & thome na dictis pretendüt et afferunt fe grauatos qua
dal ac etiã vxo dñi calbo vita functi/z bene mediante fuppplicarunt dictuz vicum aliter
dicte nicolay cremades not dominici vicent et plenius omari et ampliari per iuratos
apothecary /bernardi de algezira/ ferdinan anm currentis fit deliberatum rozdinatum
ris/ michaelis muntanyana/ mathei poluo / tatis fuit ordinatumboc fiquidem modo o
mathei valles/ michaelis bou/iohannis gil/ parietes dictivici partis finiftre confiderate
francifci oziet cozdertop / iacobi alboreda a/ et feudeſignate a parteintrohit? dicti porta
pothecary /laurenti guillem/et anthonij cō lis demolirentur p:out lineatum et limitatū
pany z quozuda alior hoſpicia et ſeu domos fertur q fuit duduz ex confilij ozdinationep
in via piedicta poffidentium/ afferentium œ dicti:cuius confilij deliberationez pretendüt
turati & cöfiliú dicte ciuitatis nituntur zdelí etiam nunc remanere intactaz ſeu minimere
berarút demolire dirruere z ſeu moliri aut uocatam:allegatur et dicitur etiam in ſuppli
dirrui ztolli facere enuanna que in vulgari catõe predicta o tachatões iaz facte pro dā
nuncupātur barādats fiue exides domoĻDi nis pdict) debeat augeri attét) § in dicta fup
cti vici : ex quodicti ſuplicātes inſuportabile . plicatõe narrantur nec non etia pretendunt
feuirreparabile damnuz vt dicitur ſperant erdictis noms deliberatiõe z tatratione gra
fuftinere pati et reportare:afferētes non pof uamen inferri inter alios iohanni capola no
fefieri obftante fozo per dictum fereniffimuz tario z vxozgabrielis de roles qui in dicto vi
dominű regé fuper hocspcialiter edito: ma cone diu eft opera fecerunt in domibus que
• xime cum ex taliuz enuañoz demolitione ac ibipoffident ipfum vicum adomancia et nul
propter alia pcedimenta fienda in domibus la dicti omnatus habita ratione tatraci fuerè
predictis iuxta ipius confily deliberationem incertis pecunie quantitatibus propter oma
talis tanta in domib⁹ predictoz dicitur dis tum qui dictovico r eozuz domibus ſperatur
minutio fequi et fieri odomus in quibus ta inferri ex demolitionibus predictis et neduz
berata fieri enantaméta z pcedi eis quinimmo et quibufdam alijs domibus
Alfonsiterti CXCV
ibidem poffidentib9 tangitur in fupplicatiõe tatis iam dicte habita fuper predictis fubdie
predicta o inducitur ptributiomis grauamé viceffima fcoa menfis aprilis proximedeuolu
propter omatum predictuz non obftantedās ti.CWififoz alijs videndis et attentis atten
no qo fentire le pietendunt ex demolitionib9 dendis ac partib9 predictis in cöfilio não ip,
corum in domibus ex prouifione ciuitatis vt farumą aduocatis femel & pluries ad plenů
dicitur inde fiendis:et nihilominus in ſuppli auditis factaqs relatione in dicto concilio p
catione predicta dicitur & debet decens habe fideles noftros ludouicú tallada z tohānem
riconfideratio et refpectus refartionış dam de gallaciuniorez legű doctores quibus nego
norum quod cenfient hy ſub quo:uz DOMINIO tium predictum colligendú comiffimus tref
directo alique ex domibus vici eiufdem tené ferendu quod in dicto cofilio fecimus exami
tur per illarum poffeffores certu ad annuú cé nari z deliberaridie z hora prefentibus affig
fum :fupplicant fucceffiue o cafu quo decres natis partib?predictis quas ad cautelam ite
uerimus et feu pnunciauerimus declara rum nuncètiam affignamus ad noftrā profe
uerimus dicta opera ad ipfius vici omatum renda fentencia pcedimus in hunc quiſequi
fieri poffe anteqs ciuitas ipa pcedat ad exe tur modü.CEt qicöftat nobis ciuitatez pie
cutíonem demolitiōum predictarú puídeas dictam demolitiones dirrutiones et alia ope
mus ofoluatur fine moza quitquid catxatú ra deufſper tacta ad omatum et decorem ip/
debitercompetenter fuerit dictis damna ex fius ciuitatis facere confueuiffe z alsde iure
predictis fperantib9pati:demű dicta median eidé ptinere:cura cuius omat? decenter incũ
te fupplicatione aliqui ex vicinis quos dicta bitzpertinet ipi ciuitati: eapzopter zal's pro
ciuitas ad cōtribuendú in refartõe damnor nunciamus fentenciamus declaramus dic
premiffox cōpellere fatagit et conaf feu ordi tam ciuitatem ad omnatum rdecozem ipíus
nauit propter melioramenta ornatus piedi/ tvici ac portalis predictorum poffe dirruere
ctí que ipozum hofpicia fiue domus ex demo tollere ac demolire dirrui tolli z demoliri fa
litionib9dictisfint habitura:fentientes pp, cere enuāna dicti vici ac etiam partes domo
terea et feu afferétes fe grauatos dicunt le de rum iam per ipfam ciuitatem feu ex ordina
iufticia non teneri ad cõtribuendú et ob cons tione ac prouifione iuratozuz feu cõfilij eiufs
tributiōis eiufdem caufam foluendú aliquid dem defignatarú non obſtātibus quibuſuis
propt omatúquez domus eozű inde ex dictis rationibus in cötrarium allegatis p:o parte
mus que in eodem vicopoffidentur per ipos nondum vidimus necde predictis pretenfis
matrem z filios per eofdem iuratos feu ci " damnis nobisdebite prout decer liquet nec
uitatis confilium fieri prouiſa zordinata. conſtat/ac etiam nobis maiozem deliberatio
Sunt nec min9 aliorum dāna exprella in fup nem rettinemus fuper contributione fienda
plicatione iam dicta ex proximarú domoruz vel ne in predictis per eos qui in cozum DOMÍ
feu partiú earúdemolitõibus iam vt dicitur bus maiorem ornatum fentient vel vtilitaté
fieri ordinatis & hmittatis dictas demolitio repoztabūt ex demolitõib? predict) et ornatu
nes ppterea impugnantes caufis et rationi qui inde puenietz fequet publico afpectui ac
bus in eadem fupplicatione tactis et allegat etia poffidétib9 domos in code.vico neutraz
CViſainfuper deliberatõedicti concilij.cími partium pdictarú in expēſis cōdénando.
Bújj
Primlegia
Ciurati poffint mittere com tiens quoties eis vifü fuerit opp oztunű p?o
dictis inquirendis feu indagandis victuali
niffarios cum prouifione gubernatons per
bus poffint & libere valeant gubernatori reg
totum regnum ad inquirendú victualia ne
ceffaria ciuitati. nivalen feu eius locüten nominare vnuz aut
XLIII:
plures comiffarios feu perfonas ydoneas tñ
salfonfus dei gratia rex arago ad predicta: quos fic nominatos gubernator
nuz valen rc.quia dilectis et fide ipe feu eius locüten cuz comiffione auctorita
lib9 noftris iuratis ciuitatis valë ter facultate opportuna mittere feu deftina
Itie anno quolz maximũ incumbit reheat ad inquirendü de dictis frumento/vi
ftudiu fiue cura vtvniuerfitati ciuitatis ipi9 no/ozdeo/annona/carnib9 lignis carbone et
de neceffarijs oportunis victualibus vt po alis victualıb? quibufcüqz abſcōſis ſeu fecre
tefrumento/vino/oleo/annona/ carnibus li to repofitis:et illa in dicta ciuitatē deucht fa
gnis carboné et ceteris ad victuſpectatibus ciendü penafqz abillis quidicto pretextu eas
abundanter puideatur:et ppterea magnas incurrerint exigendü.Illuftriffime ppterea
dictam vniuerfitaté fubire opporteat impen regine marie coforti cariffime et locüten nře
fas.cotingatos plerüc prout preterita expe generali intentōez nŕam declarantes dicim ?
riencia in luce eduxit complurimos merca/ atq3 mādamus predicto gubernatori Teius
tozesfeu inftitozes et alios qui in dictis pri/ locüten necnō baiulo generali dicti regni va
muz emēdis frumētis/vino/oleo/anona/car leń ceterifqz alijs officialib9 nŕis in eodé reg
mb9/carbone ligniset alijs victualibus ma no cozuqzlocaten prefentibus et futuris ad
Timelucrari fatagut atas percupiüt q ipa vi quosspectet dedicta certa nŕa ſciencia r con
ctualia tam intus dictam ciuitatem extra fulte vt forma prefentis nře puifionis p cos
per ciuitates loca et terras regni claui recon zvnumquéqz ipor diligéter inspecta teneat
dunt fiuereponunt in foffis et alijs apothe predicta firmiter zobferuent teneriqz z
r obs
cis fecretis repofitaq zabſconſa detinent tā feruarifaciant inuiolabil'r per quoſcunqz fis
diu etdonec fcilicet illa ad maximü pretiü ſeu cut graz níam caraz habët: quibuſcüqz huic
caritudiné vendere expedire zabfoluere pof nřeprouifioni forte cotrariantib9 obfiftenti
funt : ex quo maximum euenit detrimentum bus nullo modo : inquoz teſtimoniú pñtes
reipublice dicte ciuitatis.Et ppterea ad in fieriiuffimus não comuni figillo impendenti
ftantiaz dicto iurator gubernato aut eig munitas.Dat in caftello nouo neapolis die.
locüten dictiregni foleat mittere vnum aut vj.menſis iunųj anno dñí.AD.ccccxliii.Reg
plures cōmiffarios fiue nuntios ad impēfas nor nro anno.xxix. hui? vero regni noſtri
dicte ciuitatis ad inquirédü de dictis victua ficilie citrafarú anno.x.
danum civitatis predicte. Fuit noſtre mage rez ciuitatis valeñ ad nos dimiffuz intellexi/
ftati humilrfupplicatů per dilectü et fidelez mus annuatizin electione iufticie gradus
cofiliariú ním manuelē fuau rōnaleza ozato prefector vigili fiue capitum excubiarum
rem ciuitatis eiufdé vt de opportúo atqz de vici fiue fuburbij dicti muriueteris et loci de
centi in his remedio puidere dignaremur; ruçaffa extramuros eiufdem ciuitatis conſti
nosdictefupplicatiõi tanc iuftebenigniter tutorum per iufticiam in criminalibus z шu/
inclinati:tenoze pitis de certa nia fcia e con ratos predicte ciuitatis ad quos illorum ele
fulte predictis iuratis licentia cöcedimus et ctio dicitur fpectare multi fiunt abufus:ſta/
facultaté acptatem liberă impartimur qto tuendo maxime in dictis officijs homines
Alfonfitertij CXCVI
tüextraneos tum inhabiles ex quo damnum locútent furrogatis illorum et etiam ceteris
atq detrimentum maximú incolis et habita iufticijs et officialib? ad quos spectet dicim9
torib9 locorumpredictor plerumą viſuz eſt zdiſtricte precipiédo mādamus de dicta cer
euenire:fuit nobis humiliter fuplicatú vt fu tania fciencia confulte fub pena quinqz mi
per predictis dignaremur de opportuno res lum flozēnox auri vt preſens nŕz privilegiü
medio prouidere.nos dicte fupplicatiōi tā zomnia fingula in coptenta teneant inuio
tufte z roniconfone benigne inclinati . Teno labiliter z obferuent et non côtraueniant ali
re preſentis noſtri publici priuilegij gratis qua via modo rõe vel cauſa. Dat in caſtello
certa nra faécia et cofulte per nos et omnes nouoneapolisdie.xx.menſis iung anno anať
fucceffores nãos habıta nřiɔfili deliberatõe dni. AD.cccc.xliiij.huius vero regni noſtri
matura prouidemus ftatuim ? fanctim⁹ & pa ficilie citrafarum anno.p.aliorveroregno
quoq dictof locomum gradus maris ruçafe deliü noftrop ciuiuz & habitator
et vici fineſuburbij dicti muriueteris feptem ciuitatis valeñ ad aures nras deuenit fe plus
SBERRES
hoiest ibidem domiciliati ydonei quidem et rímű moleſtatos ac indebite grauatos funfle
fufficientes ad illa officia exerccendú et vni ex non nullis inquifitioibus dudum factis fu
ufcuiufqz illozuz nomen & cognomé ſcriptum per caufis & negotijs vfurarijs per dilectuz
in papirointus ballotam quandam cerero/ ním martinuz devera vtraq iuridictione de
tūdam fiue redolinú in preſencia recondatur legatú eclefiaftica videlz et noftra: qui quis
rinde oïbus dictis feptem ballotis fiue redo effet eccleſiaſticus et tonfuratus r ficdefo:0
tinis in quadā patera fiue bacili vt moris eft regni minime iurifdictione noftra vti poffet
pofitis et ingiruz pmiſcue revolutis per qué diuites ciues fere oés infimulabat: labevſu
dam infantulu feu puerum vna ex illis ballo rariepauitat notabat atqz publice infama
tisfiue redelinis vt prefertur extrahat ape/ bat eos ingrédo illofas extra ppios lares ci
riaturas prout in fimilibus electiõibusfoli tandoato trabendo vt fic verati et diffama
tuz eft fieri: ville cuius nomen in dictaballo ti fecum componerecogerentur:in graue illo
ta fiue redolino ficextracto rapto inuentuz rumdamnuzz bonor fuorum iactura reis
fuerit publicetur pzo pzimo túc futuro anno publice dicte ciuitatis euidens nocumentuz:
==
fit autiufticia gradus maris aut caput ex non nullas cum eifdem faciendo compofitio
cubiarü ruçafe aut viciſuburbani dicti mur nes pecuniarias: non zelo quidem puniendi
'
quos reperiret culpabiles aut exactam vfus
༄།
affumptulos fuerit:qui preſtito in die natiuit ram reftitui faciendi:fed vt exactoris potius
dní dum miſſaruz folemnia celebrantur iura officú tantummodo exerceret in totale atq
3225
deceat exerceant.Illuftriffime ppterea regi quamobrez dicta ciuitas nouo genere exactio
ne marie conforti noftre cariffimer locúten.
nisgrauata coacta eft querelamz grauamen
&
generali in regnis terris noftris occidiis fuum exhibere in curijs que per fereniffimaz
necnon quibufuis illuftribus futuris primo regiian conſortem noſtram generalem log
genitor fucceffoub⁹noſtris ac etiaz generali cumtenin dicto regno feliciter celebzantur.
gubernatoriintentionem nřam diCÍMUS T DE Cumqz dicta ciuitas vt informamur vfqz
claramus gerentiuices gubernato:is baiulo nuncdicto grauamini debitaz non habuerit
quoc generali in dicto regno necnont dictis prouifionem :fueritqz fubinde nobis humir
iufticie in criminalıb? ziuratis ciuitatis va - fupplicatú proparte dilecti cöfiliarý nři ma
leñ ac quibufijis generalıb? ſeu particularib? nuclis fuau ozatonis pdicte cuntat(vt ſug bys
༡ ་
"
Privilegia
ppetui edicti znře pracmaticeſanctionis hñ dis in curijs generalib9 dicti regnipro extir
tis gratis cófulte de certa ſcia per nos & fuc pandis dictis inquifitionib? acindebitis exa
ceffores quofcüqz:hita cõfilij nŕídeliberatőé ctiomibus :fed illa in fuo roboze acfirmitate
reges in bona fide nŕa regia: zvobiſcũ dilect™ tāti nihilominus vices gubernatous bailo
fidelib⁹ noftris iufticia iuratis pbisho quoc generali in dicto regno nec non quib9
minib9dicte ciuitatis valeñ ac eius vniuerfis uis generalibus feu particularibus locumte
tate pacifcimur cōuenim9 atqz iuram⁹p dñz nentib9 acfurrogat) illozuz ac etiã iufticijs ?
deum et eius ſacrofancta quattuo2 euuange ceteris omibus officialib9 ad quos fpectet di
lia per nos tacta o decetero fimiles comiſſio cimus & districte precipiendo mandamus de
nes proinquifitõe vfuraru nullovno tépoze dictanŕa certa ſciécia z cófulte fub pena decé
faciemus leu per locüten cancellariú viĉ.gus milium flozēnozum vt prefentem nřam pra/
bernatores aut alios officiales níos fieri con maticam fanctionez feu priuilegiu acomia et
fentiemus q aliquis officialis aut cõmiſſa/ fingula in ea contenta teneant inuiolabiliter
rius nofter ordinarius feu delegatus in dicto et obferuent z non contra faciant aliqua via
vfurarú crimine procedat per inquifitiöem: ratione vl'caufa dat in não castello nouo nea
ymo ex nunc volumus et imppetuú ftatuim⁹ polis die.vi.iunij anno anatiuitate dñi. AÐ.
ato ordinam⁹ q in dictis negotijs vfurarijs cccc. xlii . huiusficilie citrafarum anno. p.
minime poffit procedi quat cernit intereffe aliorumveroregnozum nŕozum.xxvity .
vel iurifdictioné nŕam feu curie nřenífi ozdí
cipalr intereffe parte ipa pauata totú nego tibus mutare cozum domicilia ad locadomi
tiú pffequente et non aliter vllomō:ita etiaz miregis. XLVI
qfi forfam per uredictioné ecliafticam via Zfonfus de gracia rex aragonuz
ozdiariafeu delegata in dicta ciuitate ſeu eig valentie rc:nobilibus 7 dilectis fi
termino z cōtra illius ciues & habitatozes in delibus noftris vniuerfis et fingu
dictis caufis feu inquifitiõib9 ¿ negotijs vlu lis baronibus nobilibus militib9
rarijs procedetur per generalesvel ipeciales et alijs qbuflzdominiú ſeu loca autvaffallos
inquifitiones:in eisnos taliter interponem19 hentib9 feu tenentib? infra regnüvaleñ vbilz
apud eccliaftica turiſdictionem &dicti ciues conftitutis & cozú baiulis alcaydis iufticijs a
zhabitatores dicte ciuitatisz termini nullaz laminis iuratis & procuratonbus & ipforü lo
infamiam nullaq molestia amodo fint pallu caten. z cuilibz ipſox falutem z gŕam . IDúili
ri eoſs indénes ab eifdem iniuſtis vexatiõi ⁄ fupplicatione ingenti clamore non vacua nře
ueteris nona menfis decembris prime prete tozes fuos dhocfufficiéter instructos abfq3.
riti in curia generali quat regnicolis dicti re impedimento detentione ipfaru perfonaru
gni deproximo celebrammus pofuerim, ſub bonor:dum ipfivobis fatiffecerint 8 eo q8
nfofpeciali clipeoguidatico protectiõer fal vobis debetur ¿ ſufficienté cautionez corālo
uaguarda omnes fingulos habitātes et ha cumt gubernatous regni valencie citrariuũ
bitaturos in dicta villa caſtiliõis tā xpianos vronis preftiterint de ftado iuri iuxta formā
шudeos pariter & farracenos vnacum eozű fou de per cos vobis debitis & de quibus te/
familiar bonis. Et aliqui farraceni cus neantur tam ciuiliter & criminaliter.Cauen
plant feu intendant venire ad populanduz & tes attente ne de ratioë premiffa feu pro ali
fuum propium larem fouenduz in dicta villa qua шuffione feu manuleuta in poffe vrozzp
caftilionis prout eis eft licitü & pmiffuz.Wos ipos facta feu pieftita nec alio quefito colore
tamen feu aliqui veftrú cú dicti ſarraceni vos ſeu pretenso crimine aliquat moleſtetis ca/
bifcü feu cum officialibus vřís veniunt ad co piatis necdetineatis fi penas predictas cupi
putandu et reddendú cōpotuz z rationez de tis euitare.Cum nos ex nra certa fciencia de
per eos vobis debitis iuxta formā fozi:illos liberateqz z cõlulte et ex nŕe regie plenitudie
indebite et iniufte captos detinetis zvŕís car poteftatis fic ficri puiderim? z velim9: alios
cerib9 mācipatis/bonaq ipfor mobilia a ve qui certo z certi vobis fic qvltra penasiam
ftris dominijs feu locis abſtrahere et fecú ap dictas quibus executio rigida nō deerit talf
portare inibibetis : ſedencia vendere divers procedemus cōtra vos zvnumqué vim et
fis colorib9 machinationib9 et fictionibus p bona vía et cuiuflz vŕz q ſcietis & ſentiet) of
hibetis etiam emparatis et fecreftatis ac per durú eft mādatis ſii principis z dñi non obe
vaffallos vŕos alios emere nullaf permitti dire.ADādātes feric cuz pñti baulo genera
tis:in dicte vniuerfitatis z farraceno predi li z gubernatoi regni valen eorüqz locat taz
crozum damnú z preiudiciú manifeftum : pre vltra i citra riuú vronis z furrogatis ipor
dictam faluaguardiamviolando in nře regie ceterifq3 officialibus nŕis z locateń ipforum
mageftatis vilipendiu z contéptuz fatis gra fubpenis iamdictis quat prouifionem nŕam
de damnúnon modicũ z iacturaz.Quocir hmoi ac omia & fingula in ca côtenta teneant
cafupplicato nobis propartedicte vniuerfi/ firmiter zobferuët teneriqz et obferuari per
tatis p nos fuperhijs obite puideri.Inorg vos equëlibz vŕm tam p captionem pfonazū
fupplicationehmoi velutiuita z rationi con Occupationezbonorum locozumí vřouz
fona benigne admiffa. Attendentes ofi p:e/ et cuiuflibz viz faciant inuiolabiliter p quor
miffa vera fint nedű cernut damnú z preiudi cüqz fi et cafu quo a dictis farracéis aca luis
cium dicte vniuerfitatis & farracenoj iamdi pcuratonbus opotum et rationé audire li
ctozuz z nŕe mageltatis vilipendiu & contép bere et impunerenueritis illa ab ipis audiat
tum et dānuz fatis notum : q iufta peretib9 legitime vobis auditis et qvobis debitü fue
non eft denegandus affenfus:vobis &cuilibz rit teneantde manifefto et vobis reftituant
vím dícím, et mandam9 8 certa ſciencia rex
quotienfcunq3 p vosreqſiti fuerint dictofq3
preffe ac diſtrictis quoad poffum ? pro prima farracenos cuftodiant ne a vobis vexenĒ ma
fecunda iuffionibus penac quinq milium nuteneant et defendat viriliter otra cunctos
flozennox auri de aragonia de bonis cuiuflz etiaz fi opportuerit manu forti.Et vt pmiſſa
vim ptra facientis abfqs fpe remiffionis feu omibus nota fiant et nequis velamine igno
gre exigendoret nro erario applicandozum ranciefe valeat defendere vel tueri: mandan
quat quotienfcunq dicti farraceni ad popu tesdictis baiulo et gubernatori ceterifqz vni
landuz et eius propriú larë fouěduz addicta uerfis & fingulis officialibus fubditis nřis
villam venirevoluerit cuz cox familia bonis quotienfcunqz fuerint requifiti premiffa oía
mobilibus & ſemouentibus/ac bona fedencia fingula faciant per loca folita turiſdictionű
vendere quibus voluerint libere et impune & eis comiffarú voce preconia publice nuntiari
abſqz aliqua fictione obftaculor impedimēto Datcefaraugufte fub nro figillo comuni die
venire zvendere pmitatis eorumqz cōpota z xviij.marti anno anať domini.AB.cccc.xxix
ratiotinia benigne audiatis per fe vel pcura Pelegri.
Privilegia
A dei nomine pateat vniuerfis q cccc.xl.iiij.buius ficilie citra farü regni anno
nos alfonfus dei gra rex aragonú r. aliozuvero regnozú nãox āno.xxix.
cenfeam & confonuz rationi & qui eiufmodi cie ziuratis ciuitatis valeñ ò̟ núc
funtvel pro tépoze fuerint falutez
prouifione fiue munitiõe beneficium fentiút
vtiqz ipfaruz impenfarú onus pro virili par dilectionem.IRecolimus dudú quadā cum
ftandis feu onerib9 inde fufferédis quibus di qui pipfis armandis fuftis aut at vaffallos
cta cintas deinceps victu feu victualibus ne fubditos nŕos quofpiam aut in mari aut in
ceffaris z opportunis quibufcunqs fulciatur terra caperét feu qui eosficper vim intercep
muniatur feu fulciri debeat & muniri: poffi tos in dictis galeis nauib9fultis detineret
tis libere atqs impune ihibere feu inhiberifa ❤ aduerfus ipor patronorvalſallos quof
cere publicú pedictú feu pclama venditorib9 cunc tam xpianos farracenos p pfonaru
feu adminiftratonb9 earüdem fup penis vro captionem incarcerationem feu detentioné
uilegij obferuanciam cüctis remedijs coërcë uitatis fuit nobis humiliter fupplicatum vt
do.Sereniffimam itaqz reginam cariſſimaz eiufmodi facultatem et poteftatem capiendi
confortem & locumt generalem nram attente perfequendi & detinendidictos fic in dictis p
precamur/gubernatozi vero z batulo dicti re vim intercipiédis hoinib? contra formā ciuf
gni valen ceterifq3 officialib9 fubditis nřis modi nře prouifionis delinquentes vobis dis
ad quosspectet dicimus z precipiendo māda ctis iufticie et iuratis concedere zinvos am
tionem vel priuilegiuz et omia z fingula in eo eorum aliqui ad quos cura eiufmodi negocij
contēta teneant firmiter z obferuet teneriqz spectat in premiffis exequédis necligenter fe
zobFuari incōcuffe faciat p quofcunq3 cũ fic gefferint ex quodicte ciuitati damnũ nō exhi
Alfonsi tertij
CXCVIII
guum cōgim ? redundare:dicte fupplicationi fubdits e vaffalls nřes è tots nřes regnes co
benigniter annuentes comittimus dicimus T ftituhits e loct de aquells prefentse fdeueni
mandamus vobis de certa nŕaſciencia r ex/ dois faluts edilectio.Wift per nose be conft
preffe plenac licenciam facultaté ao nři be derat hu guíatge e feguretat dels ports dere
neplacitu elargimur q quotienfcunqz vobis qna moya e aliança del regne de caftella per
pftiterit patronos feu aliquosī dictis naui lo dit illuftriffimo rey de nauarra com a loch
b9feu triremib9 galeis birremib9 fiue galeo tinét nfe general atorgat als amats e fels no
tis balenerijs zalijs fuitis quibufcüqz mari ftres los iufticia iurats e findich dla dita ciu
timis acordatos feu ad eas ftipendiatos vel tatde valécía del tenoz e cötinecia fubfeguēts
aliter in eifdem quoquomodo incedentes feu En iohan pla gradedeu rey o nauarrainfat
inceffuros p vim aut clam aliqué vel aliquos
e gouernador geñal de arago zc. Als nobles
ex vaffallis fubditis nŕis quibuflibz feu al's e amats cōfellers del fepoz rep enřes los poz
in dicta ciuitate degentib9 etiaz exteris quo · tants veus de nŕe offici de gouernado? gene?
modocus & qualitercunq3 intercepiffe:fidis ral en regne de valencia als locht generals 8
ctosficdelinquentes feu teptantes ftatiz per aquells batles generals e locals iufticies eiu
fonaliter capere poteritis capiatis & cõpιehé rats e altres qualfeuol officials fubdits vaf/
datis ac in carcerib9 intrudatis:finautè illos falls e familiars del fenyor Rey enres enlos
cape quoquomodo non poteritis illor vaſſa regnes dela fenyoría coſtituhits e als locht
llos fi quos bént ipfaz ciuitatem feu eius di de aqlls plents e fdeuenidos a cafcu dells fa
districtú & territonuz quoquomodo adeūtes lut edilectio. Berço com nos a humil ſupli
videlz duos ex eis pro fingulis per vim ſic ve cacio a nos feta p los iufticia iurats e findich
prefertur interceptis capiatis feu capi detine dela ciutat ovalecia hauem guiat e affegurat
ri et intrudi carceribus faciatis:eofqz tādiu aricom abla prefent guiam e affeguramé bo
detineatis donec àpvim ficintercepti fuerit nafedel fenyoz rey enra tots e qualfeuol per
penitus eozuz libertati cum refartionedāno fones ari ols regnes e terres de caftella com
rum zimpenfarú quas paffi fuerint premiſſa de altresparts abtotes les vitualles merca
excaufa fuerint reftituti. Illuftriffime ppte deries robes e cofes que les dites plones paf
rea regine marie conforti cariffime locumt fara per los pots deles viles de regna moya
nřegenerali intentioné nŕam declaram9/dici
e almança del regne de caftella e portaran ala
mus aút atq3 mandam? predicto gubernato dita ciutat de valēcia venint deles dites viles
riz ei9locumé ceterifqz alijs officialib9nŕis ftante tomāta aqlles o qualfeuol daqlles ab
in eodem regno cozuqz locatenen prefentib9 totes les vitualles robes e mercaderies q'ab
futuris vtforma prefentis nře puifionis p fi fen portaran/pertal ab teno: dela preſent d
eos fufpecta illam vobis dictis iufticie ziura nra certafciencia e confultamet dieme manā
tis acvřis fuccefforib? in dictis officijs tene/ a vosaltres e a cafcun de vos per laprimera e
ant firmiter zobferuët teneriqz et obferuari fegona iuffions fotſpena de dos milia flozins
faciant inuiolabiliter per quofcüq3 .Dat in doz de cafcun contrafabet hauedos e appli
caftello nouo ciuitatis neapolis die.vi.méfis cadors als coffrens del senyor rey á fens con
junij anno anať dñí. AD.cccc.xliiij. tradictio alguna feruets e guardets Fuar te
nir e guardar façats los guratge e affeguras
Buiatge efeguretat dels ports mēt damit ſpecificats:e no res menys aqlls
de requena/moya e almança. XLIX de vosaltres als quals ptanyera caftiguets
salfonfo per la grade deu rey puniats e executets tots e qualfeuol cotrafa
darago de valecia rc.Al illuftrifli bents eno obferuants lo guiatge damuntdit
mo rey de nauarra nře molt car e e fabents o fer fabents mal ni danage en les
molt amat frare e lochtinentgene plones mercaderies e cofes élo prefent guiat
ral fraternal amoz e beniuoléça : è als amats gecōprefesari enlars perfones com en penes
confellers nies los portats veus de gouerna dedos miliaflorins per caſcun cotrafahent
do? general en regne de valencia batles gene eaçoper res no mudets fi la ira e indignatio
ralse locals iufticies iurats e altres qlfeuol delfenyor rey enŕa e Öles damūt dites penes
Priuilegia
quals la prefent peruendra o prefentada fera rist officialibus quibufcüqz faluté et dilect.
dehim manam e expreffament comanam fors Satis nos admirari cobegit apoftolicorum
pena de mil floans anoftres cofrens applica zdictidñi regis incurialis trangreffio ac ne
dos edela ira tidignacio nña e altrespenes glectuz mandatozú in illis precipue fi contin
anfe arbitrerefuades q lo guiatgee fegure gat qui dictifunt exéplo et ea ceteros cogunt
tat damunt inferta quant als dits pots ora afiduis predicatōibus obferuari:advos ideo
quena moya e almança e totes les cofes en a dictuz eğm et vŕos vicarios rofficiales cogi
quell contengudes obferuen tinguen e guar muriamdirigere bbanŕa quifontes eftis vr
den fegōs fa ferie e tenor als que per aqlls en audiuimus in predictis.Scitis enim fore au
tren e irquen pacificament ablur's mercade ctozitate apoftolica iaz prouifuz q caufas tā
ries vitualles robes e coles: com apiplos ref gétes hoines infra officialatú ville mozelle z
pectes e confideratiōs damūtdites vullame eius aldearuz degentes tā ciuiles of crimina
manem effer fet e obferuat:car nos aqll pte/ les de quib9 officiales mozelle cognofcere con
noz dela prefent confirmam a nŕe beniplacit. fueuerunt non poteftis ad vos nifi per apella
Inhibints a maio? cautela a tots equalfeuol tioné aliqualiter aduocare:nec alias plonas
perfones de qualfeuol ley e condiciófien que vniuerfitatis zofficialatus predictoz ad iu
fots incorriment deles penes damunt dites e dituum trahere certis cafibus iam exceptis &
perdício encara de lurs bens e persones plos in bullis apoftolicis fup hijs indultis fingu
dits ports termens e territons deles ditesvi lariter expreffatis . Et quia dictus dis rexp
les nogofen entrar a fer caualcades algunes dictarum apoftolicaru bullarum cauſam rei
ne dan odamnatge a pfona alguna entrant e publice dictevniuerfitatis foze nouit pfigua
exint/anant e tomant pacificamet p los dits ideo illis falubri diſpoſitōni ſe primit inhere
ports.Inhibint encara a vniuerfes e fengles do bullas eafdé cũ fins geminats puiſionib9
fubditse vaffalls nres quepermar nogofen iniunxit penit obfuari.Sup his & pearuz
armar fufta alguna ari gran com poca qans obfuatione ampli⁹ etiã puidendo vtir debi
e primerament no done ampla e fufficiet legu te multo antedicte bulle ceffioné fuerat iaz
retat en poder del amat confeller nře lo batle pilluftriffimü diz regé martinú diuie memo
general del dit regne de no fer mal ne dã a fu rie à ad feruatione dicte vniuerfitat) folerti
ites algunes a vinguen o irquedela dita cius aio erat itent fup hijs cú fua iuftiffima pui
tatab robes mercaderies ovitualles fegons fione puifuz/ q bulle z prouifiões tá fortes ™
pernos en altres vegades es ftat ia prouehit penis ta fulcite fortiffimis licet reltrigere et
per forma q lo trafech dela mercaderia ari p tenere nec inmeritovos deberent:maxime cũ
mar losdits tres poits caftella no pie ad predicta obferuanda iam fueritis pluries
Alfonsi tertij CXCIX
requifiti/
vos tamen nec apoftolicum dubitā vos requirant et ad ea cõplenda teneda rob
.
do aculeuz necregias ortatiões & mādata ti feruanda per occupationem tépozalitatú taz P
mendo plura grauamina pieter z contrafor vřídíctí epí o vřozum dictozum vicariozum
maz z férié dictarú bullarů zregiarú puiſio rofficialium`ralia iuris remedia debita raf
nuz iam dictarum antiquam praticaz et ob fueta quam que eo cafu fieri volumus indi
feruanciam earumdē dictevniuerfitati et plo latevos copellant:fruftrat eniz eft emanare
nis ibidem ögentib9 facere z inferre minime indulta fi debitum executionis exitum non at
affiduis vexatiōib9 dubitaftis vti in plencia tingant. Dat valeñ die.iiij . aprīlis anno a
rū etiã dubitatis tāin denegatione licécie vt nat AB.cccc.pluj .
in baptiſmo alicuius pluresvaleant adeffe co Deшuridictioer cognitione iu
patres & infuplendis moncionib9fup matri fticie ville mozelle. LI
monis faciēdis & alijs quāplurimisq one
rizofficiodicti officialis dictevinuerfitatis i salfonfus di grarex aragonú
is cúbūt z q côtraferie bullarumiadicta fibi valen rc.Confiderantes predecef
facere totaliter phibiſtis in dicte vniuerfita fozes nãos atos nos ſeu iuſticiam
L
tis dicte ville taldearú predictaruz dāpnú r Jville mozelle regni valen nomine
maxímú intereffe acdictar apoftolicaru bul ipfozů nŕozum predecefforum atqs não in pof
larum cregiarum puiſionú non modică le fefione fuiffe cognofcendi de caufis criminali
fionem.Quo circaſindic9 dictevniuerfitatis bus mero & mixto imperior o infra vnuz
qui nunc preſens eft in curijs quas Opreſenti diem denunciati remiti debent ad nosseu di
in hac ciuitate celebram? incolis valencie reg ctum iufticiam p barones milites valios he
nidepredictis fe conquerés in inmenfum nře reditatos in territorioatqz districtuville mo
$1 excellencie huiliter fupplicant vt fup pdictis relle predicte:ac etiam cognofcendi de caufis
91 continuis vexationibus fibi prouidere de cos apellationum tinencie de benifaça a tanto té
decenti remediodignaremur. Nos vero qui poze cítra o memoria hoinum in contrariuz
01 de predictis factis plurimú certi fumus pui no exiftit:volentefqz prout tenemur iurazre
dere fuper eifdem debite cupientes : dictas re galías nŕas manutenere et defendere. Idar
gias prouifiones quoad expediat ppenfius cotenoze preſentium de certanŕa ſciécia z ep
infequendo vos zvŕm quemlibz requirimus preffedicimus & mandamus locumt guberna
o'tamur z monemus 8 certa ſcienciar expref tozis planeregni valeñ ac iufticie dicteville
fe quat dictas bullas aplicas et regias proui mozelle prefentib9 et fucceffiue futurisfub in
fiones memoratas tearum quamlibz tenea, curfu nie indignationis et tre ac pena DUOzű
tis firmiter z obferuetis ad vngué iuxta ear miliú flozennox auride aragoma a bonis cu
feries & tenozes:alioquiz ſi predicta qỡ nō cre iuflib3 contrafacientis irremiffibiliter habe
dim renueritis feu diftuleritis obferuare:cú dozum não aplicando erario quatenus
bac eadem dicimus z mandam? gubernatori abbas de benifaça feu quicunqs barones vel
regnivalen iufticie z baiulo dcre ville mozelle milites ac alij quiuis habetes feu pofidentes
ceterifqz regijs officialib⁹ atqz nŕis ad quem loca feu vaffallos intraterritoziuz dicte ville
feu quos prefentes puenerint ſeu ptineat quo mozelle perturbant feu perturbare vellint ac
modolibz infrafcripta et locatenentib9 eozű intendant in totum vel in parté cognitionez
dem p prima & fecúda iuffiomb9 ac fub pena dicte iurifdictionis criminalis meric acmir
milleflorennox auri a bonis côtrafaciétis ir tiimperij ac denuciatozů remiffioneinfra di
remiffibiliter habedor regio aplicador era em nec no cognitionem caufax appellationú
ríoquat ad predicta omia et fingula in dictis & poffeffionez iuriuz predictor in qua cōſtat
bullis & prouifionib9 contenta Terpecificata dictum iufticiā ville mozelle nřo nominefem
obferuanda et vt per vos hucufqz traz pie per fuiffe:cam ipfam iuriſdictioné z poffeffio
ter formam dictarumbullarum prouifionú nem vi acmanupotenti et armata defendant
zpraticam et obferuancia carudem atéptata procedendo ad captionez perfonarú z alia re
reuocetur & ad statum debitum z primeuű re media eis et vtrics ipozuzde ure permiſſa z
ducantur z tomentur monitionibus debitis conceffa. Et non contrafaciant quauis rōne
Priuilegia
feu caufa quanto gratiam niam caraz habét uéir e rōpiels téptats de fet eus attreuits oc
iraq tidignatione ac penă predicta cupiút cupar e vfurpar vos iurifdictio e conexença
nofubire:in cui rei teftimoniü pzelentes fie fobre los dits meftres moneders obrers offi
rííuffim9 não mínozi figillo indorſo munitas ciers miniftres e familiars lurs o de algús ö
Dati ciuitate putheoloz die. xxiiij.january aqlls:pretenēts que ho podets fer per caufa
ano anať dni..cccc.xxxxvi.lex alfonfus de miferabilitat viduitat e pupillaritat o per
caufa de appellacions reclamaciosofots co
Super iurifdictiõe zmmunita loz de reconexer proceffos o pviade paus mā
tib⁹ alcaldor ralio monetario fecce.LII leutes homenatges e feguretats oper vitua
N
Lfonfo per la grade deu rey dara lles op moltes altres vies e maneres redu
gode valecia rc. la illuftriffima den en gran dan e piudia dels dits priinlegis
reynamarianra molt carae molt edela iuridictio dels dits capitol e alcaldes e
Jamada muller e loctin general fa dan e interes dela dita fecae dels mestres mo
lute amor cotugal: e encara al gouernado: ge 9 neders obzers officiers e ministres de aqlla e
neral canceller vicecäceller e thefozer de nřa de lurs families : les äls älitats ecauſesde
cortportant veus de gouernado : batle gñal miferabilitatviduitat e pupillaritat anosfo
enlo pricipato cathaluya alguazirs e altres lamente a nře confiftozi com a regalia fe per
tots e fengles officials e loct de aqlls: e fenya tanyé e no a vosaltres dits officials: de queſi
ladamét al veguer fotueguer batle efotballe ari es fom molt marauellats q vofaltres fens
aduocats fifcals fols dela mar/ moftaçaffs temoz del incorrímét deles grás penes enlos
obzers balle real dels molins /admiſtrado:s
dits priuilegis côtra los contrafabents eno
execudos dela caſa ol pes e deles places /cap " Fuants aqlls alavngla côtengudes :ne mēys
de guaytes/porters carcellers/maiozals e cô rompimentdelafalua guarda enla qual ftan
folse prohomens de officis dela ciutat de bar cōftituhits tots los moneders/ obzers e offi
celona/e al regêts e loctinets 8 aqlls ea tots ciers Oldit capitolefamiliars lurse losbés
efengles altres officials epfones en nřes reg de aqlls prefumats contrauenir alsdits pú
nes e terres conftituits e iurifdictio p qualfe uilegis gracies e libertats p losdits reyseg
uulla auctoritat exercints prefents eldeuent nos nolens caufa erahonable fundamět at
dois falut e dilectio. Certificats fom ftats q torgats qui fon leys perempnes pactiõades
iatſia p los molt excellents reys darago e cop e iurades :ales als de iufticia nos pot contra
tes de barcelonapdeceffos nřes de loable re dir ne preiudicar com aquelles fien pvtilitat
cozdacio/e encara per nosfien ftats donatse e fidelitat de noftra moneda e dls finglars fe
atorgats molts ediuerfos priuilegis preroga crets o aqlla nŕa precipua regalia introdubi
ties e gracies preḥeminencies e inmunitats des atorgades e pactionalment iurades.Ep
en favorde nřes feqs denřes regnes efenyo ço nos volets à caſcu dnřes officials fubdits
ries/e fenyaladament de aqlladela ciutat de e vaffalls fia en iufticia e dzet purament con
barcelona :fegons los quals priuilegis e liber Fuats. Wifts primeramet diuerfosdels dits
tats vosaltres ni algus o vosaltres ne altres priuilegis a nos ocularmet moftrats los äls
officials nřes non podets ne podé ne deué co diligentment hauem fet regoneper : trobam
nexer de algunes cauſes ciuils o criminals to clarament que vosaltres ne algun 8 VOS NOS
cants en alguna manera lo maestre dela feca podets empachar entrametrene curar per
officials/moneders/obzers/officiers/collegi les caufes e qualitats ne rahons o colorsfe
e familiars llurs :ans son exepts en plones e
gons es dit per vosaltres ptefes ne altres al
bens vniuersalment e particular o tota cone feuoldirectaméto indirecta dels dits mestre
réça foz e iurifdictio e fumiflio vřese son fub miniftres/obzers/moneders officiers/colle
iectes a foz e iurifdictio e conexeça dels alcal gio families de aqlls batent la feca onobas
des deladita feca en ciuil e criminal. Wofal/ tents o del tot defiftunt.com ſie ſempre prefts
tres empero officials damūtdits e vřes locť per exercir fon offici totahoza e qnt fia necef
o alguns de vosaltres volets interpretar los ari per alguna caufa deles dellus ditese alle
dits privilegis e a aqlls deliberadamét cótra gades oper altra via q dir nomearofcriure
Alfonsitertij CC
fe pura:ans totalmēt avos es abdicada e tol contrarivolem edecernim effer nulle cas eva
ta lur conexença e fuptoritat en totes caufes e les penes pecuniaries damuntdites a nos e
ciuils e criminals.perque ab tenoz dela plent anfa cot pla meytat : e al collegio buftia de
de certa nfa ſciencia e precedét deliberacio d la dita feca per laltra meytat effer fegonsda
nreconfell p execucio dels dits primulegis e li munt es dit adqrides. Pregāts norefméys
bertats a vos dita reyna effectuofament pre vos dita illuftriffima reyna noftra molt cara
gam enfeintent fignificam:e avosaltres dits muller/e a vosaltres dits officials e perfones
officials & perfones e a cafcun dvos dehim e e a cafcu de vosaltres qui arafonepteps fe/
manam fotsincorriment 8 nfa ira e indigna ran manants fots les dites penes enla forma
cio e príuacio de vřes officis e encara pena de deffus dita adquifidores que afola denuncia
tres miliaflorins do? de aragofi cötrafarets ciodels dits alcaldes o collegi decontinent en
la mitat als cofres de nŕa cot: e laltra mitat bens dels côtrafabents ede lurs fermances
al capitol o buftia deladita feca guanyadora prompta erigida execucio façats e fer façats
eaplicadoza fens remiffio alguna: la qual pe fins ala qntitatde tres milia flozins tātesve
na volem emanam fia executada cötralos in gades quates fera comefa : poftpofada tota
bobedients e contrafalents tantes vegades folénitat e fens fpar de nos altra confultacio
quantes fera contrafet ab aqlla rigo? quesp e manament: car nos araper lauos e lavors
tany per vos dita illuftriffima reyna oper ql per ara comana e cometem avos dita regina
feuolde vosaltres dits officials nřes qui fera ea aqllo aquells dels dits officials qui feran
inftat e request p losdits alcaldes.Car abla ofera requeſt per losdits alcaldes o capitol
prefent vos cometem plenariament nřes ve? a fer ladita execucio tot nŕe loch poder e veg
fobre lesdites cofcs: e en aqfts actes expreſſa cöftituints vos mers execudors deles penes
mět vos delegam : los quals officials en lacte deffus dites ab tota plenaria facultat : dela
deles dites execucions 8 penes:los dits alcal meytat empo de aqlles volem e manam effer
des eo capitol puren mudar o variar vna ve reſpoſt ala buftia e collegi Ola dita feca ſegōs
gada e moltes e tantes com benvift los fera: damunt es expreſſat:per la qual pena noente
ene daciauāt no preſumats o attēptets exer nem ales penes enlosdits priuilegis conten
cir iurifdictio ne conexer curar oëtremetre? gudes effer feta alguna nouacio nepreiudici
delsdamuntdits mestre miniftres officiers o ans aqlles fegons ferie e tenor de aquellsdits
biers ne moneders e collegin familiars lurs priuilegis edela prefent effer executades par
en perfona ni en bens per algúa deles caufes tides e aplicades : enadints les prefents a aq
qualitats orahons damunt expreſſades ne p lles:car exfeguit iufticia aquesta es nfaincos
qualfeuol altres ciuilment o criminalmēt dis mutable intencio evolútat e de fer o attépta
rectament o indirecta:ans lexets eremetats de fer lo cótrari tollem a vosaltres dits offi
totalment la cognicio iurifdiccio e termina cials tot poder:e on temerariament fos fet:
aode aquells als dits alcaldes com a ordina decernime dclaram novaler res ans case va
risiutges e presidents lurs:fegons que mils eo no eficacia algúa evalo? .Dať enlo caftell
epus cautament per la formadelsdits priui nou dla nŕa ciutat o napols a .xij.dies Olmes
legis libertats franqſes e inmunitats es loa de deebze del anydela nat denfe fenyor. AÐ .
de aquells e deles cofes deffus diteshaurets ces generalis gubernatoris in cathalonie pri
enlo paffat attéptat : tomets vifta la prefent cipatu /vicario baiulo ciuitatis barchin: ce
aricom nos a maio: cautela ab aqfta matera terifqs officialibusregijs zalijs ad quem feu
botomam eredubim a loch e al primer ſta quosexpectent & ptinent infrafcripta falutë
ment .Collets e abdicats a vosaltres e a caf zdilectioné . 120 parte fideliŭ nŕozuz alcal
cun devos tot poder 8 fer lo contrari/con p dozum fece ciuitatis barchiñ maximo cuz cla
vosaltres e algun de vos fos fet o atteptat lo moze nŕe eft expofitü mag eftati o etiaz lip
Privilegia
diuerſa priuilegia tam per fereniffimos dÑOS vt eft dictuzde officialib9 plonis dicte fece
reges aragonû din recozdy z etiaper fere? quos e quas privilegijs & libertatib? exěptio
nufimú dnm regé virū et dñm nŕm cariffimú mib ipuis gaudere volumus atqvtiper nos
fit cis indultü q o magiftro monetaryjs opa duduz facta : fit fcriptus & noiatus:ipz illico
dictis alcaldis zeozùm iuriſdictiōõi tradatis
rijs et alijs officialib dicte fecce eozücs fami
lia & caufis ciuilib9 7 ſeu criminalib⁹ coz nul reſtituatis & tometis: alioquinvos reddim?
lomodo aliqui officiales o ipi alcaldi ſe itro certiores o aduerfus vos dictú gerétévices
mittere aut al's de eis cognofcere poffint:qui gubernators zaliuz feu alios qui nřís hmõi
nymo ab ipo quozücüqz officialiuz examine non paruerint cum effectu mandatis ad exe/
diſtrictu & cognitiõe ſint exëpti penitus 7 abs cutioné z exactione rigidā dictarú penarú p
foluti:factaq fuerit legitima fides de priuis cedemus feu pcedi faciem⁹ oi dubio quiefcé
legis antedictis licet fint vniuerfatr exvfu te.Nos enim etiam ad cautela vobis&cunlz
pratica z obferuantia cop pene notozia & ma vim de dicto martino ſtephani modo aliquo
nifefta: fignanter de quada executoria dic/ cognofcendi feu aduerfus ipm pcedendi rol
tor priuilegio per dictú fereniffimü dñm re limus oë poffer decernimus ficut eft irritú z
gem eis nouiffime coceffa dat in caftro nouo inane fi fecus a quopiafiat. Dat valen die.
1 regis:facta vobis fide fi facta non fuerit vr pcedatis qnra iurifdictio & ius penitus fer
afferitur q dictus martin9 ſtephani fit dicte uentur illefa : non obftate quocüqs incötra/
fece operari97 in matricula dicte fece in elec rium vfurpato abufu.Sine em titulo in re
1
tione ſeu reductione pſonarú ad inſtanciaz z galijs contra principé nulla poffeffio adquirí
bílé fupplicatōez cõliliario; dicte civitatis poteft vt non poffit defacto interrupi qmad
Alfonsiterti CCI
modum defacto vfurpatà eſt.Uèrum fi ali mus etiam prouidiffe vdeclaraffe vt iurifdic
qui fuper his legitimum titulum habere pie ttoordinariozum minime defraudaretur q
tendant audito fifco noftro plenarie in turi cafu quo tales per Batronos guidati ipo ·
bus fuis vtriqz partium ius reddatis : inte guidatico vti non poffint / cognitio et turif
rim vero cum intentio noftra fitde iurefun dictio ipforuz ad officiales ordinarios remit
data neq3 poffit als per exceptiõem elidi : tatur et eis remaneat et non Wiceadmiran/
feruetur fifcus nofter in fua pzeheminencia r to penitus cognofcenda : et ifto in cafu pro
regalia donec caufa fuo marte inftructa alt non guidatis affecuratis habeantur:prout
ter fuadente iufticia duxeritis prouidenduz: in eifdem prouifionibus/ad quos nos reffe/
fuper quibus vobis comittimus vices nŕas rímus plenius continetur . Sed licet pre
In cuius rei teftimonium prefentes fieri tuf dicta omnia ita prouifa fint/oziunturtamen
fimus noftrofigillo munit. Dať, in caftello cotidie inter coldem viceadmirantum 7 offi
turis octauidicto de logrocho die víceffima ciales ordinarios prefertim iufticia crimina
fecunda ſeptembris. Anno anatiuitate dni. lem z cùnlem ciuitatis valen varie contentio
AB.cccc.flip. nesfuper iurifdictione cognitione dictozum
acordatozum /videlicet o cum aliqui guida
Decontentione iurifdictionis ti zacozdati per eundem iufticiaz criminale
vel ciulez vel alios officiales ordinarios eiuf
inter officiales ordinarios et z víceadmiran
dem regni pro delictis vel debitis eorum ca/
tu feu capitaneu alicuius armate rōneguida
piuntur vel cozam eis conueniuntur vt inde
top ſeu acordator. LIUI
bebitam fenciant punitionezvel faciant fatif
factionem :dictusviceadmirantus pretendit
salfonfus del gratiarex Ara atos nititur de valore cozundem guidatico/
obftantib9dictis foris priuilegijs z libertati res publica ipfius ciuitatis ex cali abuſu dam
b⁹guidari nō poffint cognofcere vel fe intro nis incomodis a plurimis afficitur ex quo
mittere minime valeant fiue debeat:auferen ipi monetarij miniitriz alij de eadë ficca etia
tes illis oéz fecus agendi ptáté/rdecernétes fi actu non ferutant pfonali pfuadentes fibi
irritu zinanefi fecusper eos fuerit attéptas ipfis cozam alijs officialib9 minime cōueniri
tuz :quibufuis puifionib? forte aliter diſpo poffe pretera cozam -magiſtro ipius ficce:ad
nentib?:quas ita vt predixim volumus limi varia fcelera atq delicta comitŕéda z debića
tariz interpretari eidé officio admirātiforte caufanda eorum animos facili folicitant:de
coceffis:quo ad bec non obſtätib9 vllomodo quib9 parú aut nihil punitatis fentiunt . Dd
Quocirca eidé fereniffimoregi nauarre fra hüilem igitur fupplicatõem pro parte veſtri
trínão cariffimo z locúten generali intentuz dilectozů atą fidelú nŕozum iufticie ziura/
ním quo volum⁹ et disponim9 ſerie hmōiſig tozuz eiufdé ciuitatis ſeu per magnificü atq
nificamus/eidem vo admiranto viceadmiră dilectum confiliarum nŕm iacobum de fachs
fuerint preſentate coqs locať pñtib9 ¿ futu ftre factam.enoze prefentis fcienter delibe
ris dicimus z diſtricte precipiédo mandam9 rate et confulto volumus puidemus atą oz
ad penaflorennozú quiną miliú: quať nřam dinam⁹ppetuo inuiolabilŕ obkuanduz o de
binõi ordinatöem z prouifioné in oibus & per cetero quicúc ciues vel hitatores eiufdeciui
oia cunctis futuris tépozib9 inuiolabilr obf tatis fiue in oparios fiuein monetarios aut
uentz exequant r exequi obferuariqs faciant alios officiales eiufdem ficce ciuitatis valen.
per quofcüqs quanto prefat9 fereniffim9rex fuerit electi pftituti vel noïati in cadez ficca
nobis cõplacere/ceteriq predicti gram nřaz actu pfonalr non fuientes:primilegijs &liber
cara habent iraq 2 indignatiöez nřínomis tatib9 eiufdé ficce vti vel gaudere nullat va
ac pena predicta nŕis crarijs iremifibilr infe leant fiue poffint : quinymo pro eozú delictis
ren dã cuptút non incurrere. In cuius rei te arqzdebitis ciuilr ¿criminate cozâ alijs offi
ftimomúpñtem ficrituffim ? não comũi figil cialibus eiufdem ciuitatis prout ad ynum/
lo pendenti munie. Dat in turri octaui.die. queq3 spectabit poffint et debeant conueniri
Alfonsiterti CCII
辰
款
素
€ 11
Brinlegia
limitora feu in marittimis eiufdé regni coſti nam flozenozű trium mille abfqz ſpe venië a
bonis cuiuflz cötrafacientis irremiffibilr ex
tuta voce preconis publice diuulgari nequis
ignoratie velo valeat ſe tueri.in cui9 rei tefti bigendar noftris erarijs inferenda:quatens
moniu preſenté fierí wffimus não comuni fi nfam hmōi prouifionem rozdinatōem cüctt
gillo pendeti munit. Dak in turri octauidie futuris tépozibus tenentes firmiter zobfers
uantes teneriqzz obſeruari inuiolabılr facié
xxij.mēlis augufti áno.D.cccclvij.regnop
nŕop anno.plij.huius vo citerionis ficilie. re tes:dictos ciues incolasz habit ciuitatis me
gni.rri . Rex alfonfus.yo he leydo la preſen mozate fozo ceffos et quor vrozes dictas fu
asdotes repetierit fiue repetet in futuruz e
teeplaze meque anfi fe faga.
fuerint exfolute: ad officia prelibata non mo
TA› quicüqz ciues et alij hitato donon pponatis coftituatis vel admitatis
tozes qui fozo cefferint zfeu eozuz vrozesdo fed neqz etiaz nominetis/neq3 in cedulis fiue
tes repetierint no poffint ad officia quecüqz redolimis electionis ipfox officiorü cöfcriba
eligi nec admitti. LVII: tis vel aliquos imponatis: qrfi vt firmi? nia
salfonfus dei gra rex aragonú hmoi ordinatio exequal et obfuetur : hmõi
valen rc.Cum maximureipublice tenoze vobis eidem baiulo generali dicro93
intereffe verfetur fi ad ei publica veftrolocüten ſeu ipm officiu regenti et alijs
officia gubernanda z adminiſtrā qui pro tépoze fuerint ad vberiore cautelam
da viri tales preficiatur z conſtituantur qui vltra penaz preſcriptā ſub grauiozi pena não
rey familiaris inopia fint effecti. Eapropter arbitrio referuatadamus expreffius in man
erga rem publicam ciuitatisvaleñ:vt indem datis quat fi forte inaduerteter vel quoquo
nis fuaripoffit aiaduertentes :tenoze pñtis alio pacto dicti fo20 ceffi vel alų predicti quo
vtilitate eiufdé reipublice in his pfpecta: mo ruzvrozes dictas dotes repetierint et de as
tu ppziode certanŕa fciécia deliberate con fuerint folute feu fatiffacte/ad aliqua dicte ci
fultovolum puidemus atqz ordinam⁹cunc uitatis officia forte fiue electõe conferédano
tis futuris tépozib? inuiolabitr obferuandü minabuntur z vobis fuerint prefentati : cos
decetero quicüqz ciues & habit ipius civis nullatenus noietis eliguatis neqz ad ipa offi
tatis quihactenus fo20 cefferunt decetero cia aliquat conftituere prefumatis. Posem
cedét/ac ět bij quop vrozes dotes fuas repe ex nunc fifecus fuerit actuz/decernimus irri
tierint fiue repetent in futurü /z de eifdé doti tum et inane nulliuſqz efficacie vel momenti.
b9fuerit eis fòlutú z fatiffactü ; in iufticiã cri Satis enim iuftuz atqz ciuile videtur & qui
minalë vel civilë zeius locūteñ iuratos/mus bonafua incōpofite atq3 inordinate cofumé
ftaçaffuz talia queuis iğiuſmōi ciuitatis of tes Fuare nequiuerit/publicis officijs nōde
ficia publica :q forte fiue electõe pferütur ſeu cozenÊ:nequid pei⁹ in alienis ftatueret. Con
conferri folent: non poffint aut valeat quo/ trariú igifno faciatis aut fieri pmitatis qua
quo affumi/eligi/nominari/proponi/ admiti tovos prefati locúten nŕt nobis côplacere/ce
neq3 ordinari : quinymo ipo facto et iure ab teriqz piedicti gram nŕaz carā þētis irāqz ?
ipis officijs fint penitus excluſir alieni.Quo indignatôez nří nois ac pená predicta cupit
circa vobis fereniffimis marie regine cöfozti non incurere.In cuius rei teftimoniú pñtem
et Johanni Regi nauarre fratri cariffimis fieri шuffim? não coifigillo pendenti minit.
et locumten . noftris generalibus intentum DaEin caftellonouo ciuitatis nie neapolis
nfm quo incomutabilr volumus fignifica/ die.xvj.menſis nouēbus anno anaf dñ ..
mus:vobis verobaiulo generali eiufdem reg cccclvij. Duius ficilie citeriozis regni anno.
ni valeń vroqz locüteñ , dictú officium regé xxiij.alioruz do regnoz nŕox anno.plij .IKef
ti/iuratifq3 infuper ratiōali ipfius ciuitat alfonfus.yo beleydo la pñte e plazeme q anfi
et alijs quibuſcũuz officialib9 7 perſonis qui ſe haga.
Alfonfterth CCIII
B
ceffous dñi regis Alfonfi. milites exalta ptibus caufis et rõibus in pro
ceffibus declaratis vobis committendas du
cuten generalis fereniffimi oni regis fratris obtentu prouifionű /regia iura amplius ledi
nřicariffimi. Dilectis noftris gerentiuices poffint : ftatuimus et pariter ozdinamus q
gubernatoris in regno valen & locumteñ eius abinde in caufis littibus queſtionib9 fiue cau
generali faluter dilectione. Er confuetudine fis coram vobis fiue ex natura officij /fiue ex
zvfu longemis quibus ordo rationis affiftit comiffionibus aut al's qualitercüqz tractan
vniuerfa iudicij acta z cetera que concurrût dis:folum admittatis veftros ordinarios no
competenti ordine confcribenda er littibus tarios ſeu ſcribas :alijs quibuſcüą notarijs
queftionibus fiue caufis & alijs etiaz iudicia qui ſcribanías cozam yobis fibi procuraue
liter cozam vobis feu in fozoveftro tractan/ rint zalijs etiam expulfis et nullâten admif
dis quomodolzvel agédis folivt ad illos ti fis.Siquis autem nok de nŕa huiufmodi pro
pertinencia curie vřenok feu fcribe cöfcribe uifione per eius prefentationem feu oftenfio
rez recipe confueuerüt :alijs quibuſcücß not nem certus:aliqua acta coraz vobis recipere
feu fcribis circa hmōi actor pfectioné vel re prefumpferit : ipfo iure fine aliqua folënitate
ceptōem nullať admiffis. Mõnulli tñ notarij vel declaratione iudiciali : que non requiran
zelo ambitōis quelege danatur pfecto ducti tur: fit priuatus fuo officio notarie.Quam/
pretendüt ad receptõez ſeu cõfectiōez actozű obzem vobis dicimus z mandamus fcienter
hmoifaltem in caufis coza vobis ex delegata pro prima z fecüda iuffionibus fub pena duo
iurifdictõe vel remiffione tractādis de iufti/ rum mille flozennox auride aragonia: quat
cia poffe et debere admitti :ſup his modis di prouifionem noftram preſentem et omnia et
uerſis pcurant o virtute regiarü puiſionú fingula fuperius contenta teneatist obſerue
illos ad taliú receptõez actozuz recipiatis et tis /exequaminiz compleatis/rnon.cōtra/
veftris notarijs exclufis admittatis omnino ueniatis quauis cauſa:fecus enim agendivel
Verum cum in turib regijs euidens in his quomodolibet attemptandi omnem vobis a
pieiudiciú afferatur rõne iuriú ſcribaniedics dimimus poteftatem: peterea fi contrariuz
teveftre curie:que fub directo dominio p di fiat decernimus nullum effe. Dat in villa al
ctodño rege tenetur ad certu annuú cenfuz canyícij.xxvj.die mađij anno anatiuitate dñi
que propter ea diminutioné fentiunt . Et nỗ AB.ccccxxxvj.Defuries vic.
fit diu q per noftras regias prouifiones cau
fas feu queftiones in cancellarianfa apudva Declaratur opfarracci poffint
len per evocationé introductas inter nobiles fe obligare ad penas captiuitatis . ・ II.
(
Johannis fecundi. CCIIII
stpel
Øs lohānes 7.Uidimus quod ctionem ſuppradicti ADogip zayar et IDıba
Bình
da publicum inftrumentü actum yazayar delati fuerunt accufati et denuncia 2
aract
in loco de albalat fito intra termi ti per Johannem reuert procuratozeM DICTI
15Un
nos generales ville muriucteris . Jaufridi de blanes coram ferdinando armé
ndası
xij.die menfis madi).anno anať dni. MB.cccc gol procuratoze et locumtenen eiufdem Jau
xxxvj.claufum et fubfignatú per dñicum fer, fridi et nugen farracenam vxozem dicti mas
rinot per quod nobis conftitit q mogip za homat alcahue occifi de morte ppetrata vt
yar/bibaya zayar/hamet zayar ali alhaderi dicitur per dictos morip zayar et IDibaya
Dabomat cinche mig farraceni dicti loci zayar in perfonam dicti mahomat alcahue.
Ettandem dictifarraceni delati certo procef
de albalat pte ex vna: e mahomat alcahue/ca
bat alcahue /abdalla alcahue et hamet alca fu absencie precedente coram dicto Ferdina
Quefarraceni eiufdem loci abaltera partefe do armengol actitato preuia de caufa fenten
cerunt inbierunt & firmarunt bona veramfi ciati condemnati fuerunt per dictum Jau
12. p fridum de blanes in penis in dicto pacis in/
nalem & irreuocabilem concordia pacem e fe
5 Td ftrumento contentis videlicet in Ducentis
dus perpetuŭ actreugam centuz annog in/
ter partes predictas zeozuz valitozes radiu florennis pro quolibet ipforum/ac etiam fo
fiser
to:és duraturam et obferuaturaz in et ſuper re et effe captiuos dicti Jaufridi et alijs pe/
omnib9 7 fingulis queitionib9 odijs debatis nis in fentencia per dictum iaufridum fuper
tranconib9inter eafdem partesoitis motis bijs lata in dicto loco fub lalendariode.vij.
tfufcitatis/tam pretextu quozūdaz vulnerű die octobris proxime lapfi contentis & expref
illatorum in perfonaz dicti mogip zayar per fis. Et attento o fecunduz confuetudinem
dictum mahomat alcahue eius fratres pre farracenozum valde antiquatam et obferua
dictos & alia quacunqzvia mota feu agitata tam in regno valentie ipfipotuerunt et cons
1,0 atoto tépoze predictohuc vfq . In quo qui fueuerunt obligare corum perfonas et etiam
filiozumfuorum nedum maiozum sed etiam
dem pacis inftrumento dicte partes volue
runt & ille cozuz qui contrafaceret penazin minozum viginti annis ad perpetuam feruis
cideret ducentor florennox auridandorum tutem: fic per fereniffimum dominü regem
et foluendorum de bonis talis contrafaciens fratrem noftrum caufa cognita et cum mag
tis videlicet medietatem iaufrido deblanes na fui deliberatiōe concilij fuit pronunciatu
domicello domino qui dicitur eozum et dicti et fentenciatum . CEt attento o fenten
ዋ
loci de Albalat/Taliam medietatez parti pa cia principis caufacognita pmulgata vím le
renti pacemos et treugam predictam obfer/ gis obtinet et prolege feruanda eft generali
uanti. Voluerunt nec minus o contradi ter inter omnes. Attendentes etiam o de
ctozes & dicte pacis et treuge fractozes incur iufticiar ratione ea quein iure confiftunt po
rerent z punirentur nedum dicta pena pec teft princeps etiam vbi certa eft perfona cu
cuniaria fed etiam tam periuri ziuramen ius intereft illavel alia nullatenus vocatade
ti per eos in dicto inftrumento preſtiti tranf cernere et declarare.20 tanto cal's inftan
Tatoea necnon incurrerent vtnotožý vio te et humiliter fupplicante dicto iaufrido de
Latozes illam et tantam ac talem penam & pe blanes:decernimus z declaramus dictos mo
nas peccuniarias et corporales quantas et gip zayhar ethihaya zayar ad dictas penas
cbla
quales incidunt proditozes et banfatores fe in dictopacis inftrumento contentas fe po
cón
cundum forum Valentie et confuetudines tuiffe obligare prout fe obligarunt: per con
T
ac vfaticos Cathalonie : ac etiam tales cul/ fequens fore et effe feruos et captiuos eiuf/
rad
pabiles ipfofacto effent et efficerentur cap demiaufridi de blanes : non obftantibus in
TE
tiui et ferui dicti Jaufridi de blanes COLUM contrarium allegatis . In cuius rei teſtimo
domini prout ferui et captiui de bona gnerra nium prefentes fieriiuffim ? regio figillo mu
att
de iurefunt et pertinent ipforum dominis et nitas. Dat valen tricefimo die Upuls.
detentorbus : prout hec et alia in dicto pay Anno annatiuitate dni.D.cccc.xxxviij .
cis inftrumento feriofius expreffantur. RexJohannes.
oft cuiufquidem pacis inftrumenti confe
1
Cúúj
Peinlegia
infans et gubernato: genralis ara lis officialibus regis atqz nŕis ad quosprís
goni & ficilie:our nemozen/gādie neat spectet pro puma z ſeda шuffionibus ac
montifalbi z petre fidelis: comes fub regie gratie & mercedis obtentu penaqz
ripacurtie ac dñs ciuitatis balagarij locūteń mille flozenozű incurfu quat prouifioné et de
generalis fereniffimi dhi regis fřis nři cariffi claratōez hmōi et oia z fingula in ea côtenta
mi. Sicut plurimozũ fide dignoz relatiõep teneant firmiter z obferuet/teneriqz z obfer
nouim9/multi quidé funt holes praue vite:q uari faciât inuiolabit's per quoſcüqz : NON 2
stepto diuine mageftatis timore fue faluti trauentat occafione aliqua fiue cauſa.Verü
inmemozes:diuerfanittunk comitterefacino vt nullus ſup premiffis valeat ignorácia pre
ra z delicta/rɔ̃ct9 inhiüt hac ſub ſpe pnicio/ tendere feu aliquaf alleguare : volum? þmõi
fa:q comiffis exceffib?r delictis gaudere po declaratōem puifione nŕaz voce precomis
terüt benefficio guidatico; z ſupledimétor per loca folita dicte ciuitatisvalen publice ac
ceffozuz in fauoré nauiú galeazz aliaruz fù moze folito publicari.In cu19 rei teftimoniú
ftiu ao guerra incedentiü cötra inimicos et pitez fieri iuffim? figillo não fecreto indo:ſo
emulos dicti dñi reg} fratris nři:poft vzle munită.Dat ceffaraugufte.pi.die marti).an
acordauerint cuz aliquo ex eis qui fuftes pre no anať dní. Ab.ccccxxxviiij .
dictas armat & bent facultaté acordādi : iur
nuleutas agere fatagút :dequib⁹nulla poteft quibus non probatis cognitio eidem guber
tes oéz occafione delinquédi tollere zfup his c. Sepius in hoc regno de facili
nře mětis obtimaintérőez detegere.Lenore ptingere poffet/ac etiam vt mul
图
pitis denfi certafciar cõfulte ad hüilez ſup rozum relatu accepimus iam hac
plicatõem nobis facta pro parte iuratozů et tenus contigit: q in libellis accufationuz feu
denunciationum caufarú criminaliú contra
pbouz boim ciuitatis valen: puidem? vos
lum declaram o nullus homo cuiufcücs quofuis diftrictuales ordinariozum iudicum
legis ftat⁹z cöditiöis exiftat poffit fe iuuare quarumis ciuitatü villarú caſtrop et locozú
dedictis guidaticis & fupfedimentis ta cöcef regaluum regni hmỗi que regij exiftunt patri
#f
fis deceteroscedendis pro delictisvz exceſi monij:editis :aliquas apponere quitates: no
+
b9rdelictis comiffis nec etiá p20 debitis rob vt ibi opusfit ſcōz earum naturaz :f3 ad efe
Į
bligatiōib9 factis et öctis poft datá feu tép9 ctum vt eedem caufe criminales q fine eifdem
date dictor guidatico, tſupſedimétop:etiā qualitatib⁹ omnio ordinarijs iudicibus pre
fi dicatforte o dicta crimina exceffus & delic dictag vniuerfitatu pertinerēt:ipis adiectis
ta comiffa fiuevl'debita ¿ obligatões ptracte furripianE trabantur actrahi poffint ad exa
fuerint ante tépus acordamenti:fi iam antea men feu cognitioné curiarú gerentuluicesnifi
coceffa funt et poft cop datam dicta delicta z generalis gubernatoris officij eiufdem regni
crímia fuerit ppetrata feu obligatiões facte feu eius locumt generalis aut ipecialiú locate
vel cötracte exiftat quinymo inquolz dictor nentiú vltra pucarú z vxonem.Cüqz ſita fie
cafuú dicta guidatica z fupfediméta dictis a ret in euidenti preiudicio dictop ordinariozū
acordatis nullatenus pfint:nec aliqua inius vníuerfitatú :que bent a tanto tépoze citraip
८. ditio aut extra obtineat robous firmitatez: fas iurifdictiones fecundú fouz ab illuftrifft
Johannis fecundi. CCV
mis regib9predecefforib9 eiufdé dni regis eif núciatio vel accufatio propofita/accuſatozez
dedigne cocellas pculdubio verfaret. Inos feu denunciatozé quiuis fit condemnet in cr
ces feu eius generalis locumt feu alterius ex Conceffio pape pijconfirmata
predictis eius fpecialib9 locumé:aliqua dema perdim regem fuper clericis coniugatis ac
dadenunciatio feu accufacio criminalis pro alijs priuilegiü clericale allegantib⁹ V.
poneretur p pcuratoze fifci regij feu partem ceft tranflatu bene et fideliter
pauatam .in cui libello fint appofite alique fumptu a quibufda aplicis bullis
qualitates quib9 examé effencia feu cauſe co fiue literis fanctiffimidñí nŕt Dý
gnitio alteretur feu mutek q de fui ppría na pape fecundi eius verabulla plum
tura non exiftétib9ibidem dictis qualitatib9 bea in filis firici crocei rubeic color impen
tractari deberet cozā ozdinario illi9 ciuitatis denti muniť : moze curie romane expeditis /
ville caftrifeu loci de cuius diſtrictu fit acufa non cancellatis nec viciatis nec in aliqua fui
tus feu denunciatus : eo cafu dictus gerenfuis partefufpectis 13 omni piſus vitior füſpitõe
ces feu quis ex eius predictis locať corâ qui vt prima facie videbatur carétib? : quarú te/
bus feu in cuius feu quozú curia talis deman nožeft vt ecce. Dius eps kuus kuoz del Ad
dafacta extiterit :fi capti extiterit denúciati ppetuârei memonā. Komanú decet pontifi
cos retineat apud fe et fi requifitus fuerit p cem puidere vt bij qui clericalé decoïezſuis
partedenúciatam ante ad merita talis cau flagicis deturpare non metuunt clericali pri
Te fubintret:cognofcere teneatur de predictis uilegio minime pfruanE:neqo in fauoré bo
qualitatib9 .quas coza eis vel alterò eorú co nozum inductú eft/improbis delinquendi lis
ram quo caufa tractabitur pcurato? fifcire centiam fubminiftret : ipifqz in ptectionê in
gij aut quiuis alius accufato: pbare habeat exceffib9 tribuak . Sane pro parte cariffimi
pteftes:quosfiibidé fint i ciuitate feu villa in xpo filij noftri Johanis aragonu regis ils
vbicaufa tractabitur :intra quindecim.ſi au luitris nuper coram nobis propofitü fuit : q
té extra/intra.xxv.dies producerehabeat :q1zipe zeloiufticieferuens / improbos &perní
fi intra dictuz tépus teftes non produxerit p tiofos hoies:qui fine publica puuata iactu
libatos/vel pduxerit et diccas qualitates ad ratollerari non poffunt de fins regnis eluut
iectas in predicta denunciatione non pbaue nare et eozum exceffus punire ac fuper omia
rit cu effectu :uple gerefuices feu eius locume iufticiaz in eisdem regnis vigere fummo ane
in cuiufuis curia fuerit demanda ſeu talis de let defiderio . Tamen quia nonnulli clericí a
Fir
Prúmlegia
quibusdei timor et mundanus honor abcer/ vel alibi in diuine mageftatis offenfam co
fit :de ecclefiaftice diſcipline clemencia nimi modant locant fiue al's quouifmodo conce
um confidentes: varia enomia crimina coti dunt : ſi tercio moniti ab huiuſmodi infolen
dieperpetrant:qui licet clericali fint caracte cijs z enormitatibus infra conuenientem per
re infigniti tamen revera actibus z operibus locozum ozdinarios eis ſtatuendum termi
laycalem vitam ducunt : et in fuisdelictis de num non refipuerunt acvitam fuam emenda
prehenſiſe priuilegio clericali defendere et iu rediftulerint : priuilegium clericale in crimi
fticias fecularem eludere conantur: vnde im nalibus caufis in perfonis eorum eoipfo am
proborum fcelera remanent impunita / cleri mittant:illudquoqz eifqz ad declināďum ſeu
corum ftatus decoloratur ac ipfius regis tu? euadendum iudicium feculare in nullo peni
ftum defiderium ipfaq iufticia nonmediocri tus fuffragetur : nec poffint per curtam eccle
ter impeditur.Quare pro parte dicti regis a fiafticam deffendi. T alij clerici non
ferentis q in partibus illis homines ad ar coniugati aut al's beneficiati cuiufcunq3 fta
ma etiam leuibus fumptis occafionibusval tus gradus ordinis vel conditionis fuerint
de proni funt & propenfi : et propterea eorum qui habitum & tonfuram clericalem non defe
audacia et exceffus freno iufticie arcenda et rant:fi tercio moniti habitum huiufmodi ve
comprimenda exiſtant :nobis fuit humiliter ftes videlicet vfqz fub genu protenfas/acra/
fupplicatum vt pro eozumdem regnorum et furam prolatitudine feu forma plumbi quo
dominiouz fuozum quiete ac ftatu tranquil littere apoftolice plumbari confueuerunt et
lofuper his opportune prouidere de benigni preſentibus appenfum exiftit:patentem in ca
tate apoftolica dignaremur.Nos igitur cō? pite deferre noluerint/ feu poſt monitionem
fiderantes q clerici per decenciam habitus predictam deferre nedexerint:per iudicem fe
extrinfeci mozum intrinfecam honeftatez ho cularem capi/inquiri diftringi et impune pis
ftendere debent:non indignum effe arbitran nirivaleant : donec et quoufq3 eidem iudici
tes viam quam ſibi huiuſmodi homines ad feculari per curiam eccleſiaſticam nede cleri
impune delinquendum per idem priuilegium co taliter capto aut retento fe intromittat in
fub fpe ecclefiaftice clemencie quefiuerunt/0º hibitum fuerit/feu curia predicta clericuz fic
portunis remedijs amputare . Felicis recoz captum repetiuerit ab eodem. Judex tamen
dationishonozij tercij z clementis quintipre ecclefiafticus fi clericum fic captum aut con
decefforum Roman Pontifficum veftigijs ueritum poſt monitionem predictam non fo
inherentes/huiufmodi fupplicationibus in/ litum in habitu et tonfura prefatis incedere
clinati:auctoritate apoftolica z ex certa fcien viderit: eundem captum repetere aut iudici
cia tenoze preſencium ftatuimus et ordinam9 fecculari prefato inhibere nullatenus tenea/
qfinguli clerici coniugati carnificum feu ta tur. Difpofitionem tamen et volun
officijs clericali propofito minime congru/ volumus non extendi : fed illoruz crimina er
entibus infiftentes/ac etiam alij quia mere/ exceffus ordinarijs locozum fecundum ca /
tricibus quarum publice venalis eft turpitu nonicas fanctiones remittivolumus punien
do quilenones feu genei appellantur detefta dos : non obftantibus quibuſuis conſtitutio
bilem et nepharium queftum percipiunt:nec nibus z ozdinationibus apoftolicis acin pro
rectores feu vicarios per edictum vel al's ver nŕm comune eidez apponi iuffimus impende i
baliter diebus feftiuis cũ ad illas populi mul ti iacobus can .
titudo ad audiendū diuina zuenerit fieri has Sig nuz mei gaſparis darinyodicti fere
beant: quo ad effectu pdictú dutarat nulli9 niffi midni regis fcriberegiacz auctozi
alteri? specialionis feu particularis munitio, tate not publici p totaz terram zditioné fuā
mis adminiculú requiratur.erhocautë et qui hmõi tranſlatú ab illi? oziginalibus apti
dem priuilegio quo ad alios quivere ecclefia cis litteris fiue bullis mādatodicti dní regis
ftici fuerint et ipfam militiam honeſte r effi/ extractú per aliú fcribi feci/et cũ eifdé litteris
caciter pffecuntur non intédim? in aliquode fiue bullis aplicis vna cũ alijs preſcripti duo
rogare. nulli ergo omnino hoiz liceat hanc bus fcribis regis et not veridice cõpiobaui/
paginam nŕozuz ſtatuti ozdinationis volúta formama fiue rotüditatë dicti plūbi quodi
tis & intentionis infringere vel ei aufu teme cte aplice littere bullate funt vt fupza eft vide
rario contrahire.Si quis aut hoc attēptare re ppzia manu depixi z impreffi ac auctonza
prefumpferit indignatione omnipotentis di tum decretatur teftificatu vt fuppia patet
acbeatoru petri et pauli apoftolor eiusfe no claufi loco dier anno in auctozitate z dcreto
uerit icurfurú.Dat macereti fenen noñ maij fuprafcriptis mea propria manu appoſit} cō?
pontificat9 nri anno fcdo. Forma autez fiue tent corrigitur auté in lineis.iij.lz ipfe et:piij
rotúdítas plúbi quo dictelittere aplicefunt latitudine feu forma.
bullatefuit hiccum circulo fiue copas de pi/
De iurifdictione 7 inmunitati
cta z impreffa et eft talis b9alcaldo ac aliozů monetariozü fece. VI
datur feu poffit procedi:ita o qualitercunqs gibus indulta violare et dificultare contédit
quantumcuc vbicunq circa quecüqzvosde quofequitur vt in feca valen idonei operarij
linquere feu contrahere cōtingat: guberna minime feu vix poffint reperiri.Quare fup/
toz/baiuli/iufticie cõfules muſtaçaffi aut alij plicato nobis huiliter prò parte magiſtrí ály
officiales vel iudices de vobis/familijs tbo caldox z aliorum officialiú et oparior predi
nis võis cognitione caufarum ipfa intro ctorſuper his de validiori remedio puidere
mittere fe neqant vllomodo: quinimo vobis vobis dicim⁹r mandam9 de certa ſciécia rep
aut dictis alcaldis fece predicte iuxta priuile preffe fub incurfu ire z indignatiõis dicti díĹ
gior predictozü feriez atqz menté premiffozű regis tnři acpena duo mille flozenox auré
omniú cognitio decifio terminatio & punitio regio applicando erario quat ſtatiz cu pro
remittantur:vobis & cuilibet vřm dicimus C partedictoru magiftri vel alcaldozü fueritr
mandamus de certa ſciencia & expreffe ſub re requifiti vel ille vŕz ad quos spectet fuerit re
gie ato nřegratie z mercedis obtentu ac pe quifit illos operarios vl'officiales dictefece
naduozum mille flozennozauri de aragonia fi quos apud vos capi vel conueniri contige
regio applicandozuz erario quat tam eaqin rit:caufas et ptes addictos alcaldos finedi
preinferto capitulo vniuerfa alia & fingula latione vel dificultate aliqua remittatis.Et
qin carta feu priuilegio generalis afirmacio ab exactiõe morabatim z alteri9 collecte adio
nis bmôi continentur zdeclarantur efficacit ctis officialib⁹roperarijs penitus defiftatis
teneat & obferuetis tenerią zobfuari facia Adimentes vobis faciendi & vlterius proce
tis inuiolabiliter p quofcunqz iuxta eox ferié dendi in oppofitum omne poffe: ac decernen
&tenozem:et non contraueniatis aut aliqué tes irritú z inane fi fecus piniferitis attéptas
contrauenire finatis aliqua rationevel caufa ri.Atq fi ab aliquo vel aliquib? ex dictis offi
Dat cefarauguftedie tercia nouebris anno cialib9 vl'operarijsfecce cafu aliquovel occa
anatoni.AB.cccc.flvij.defunes vic) :in coi lo fione arma tolli cötingerit infra vnādiez na
cumtvaleñ.iiij.CLicet enim dictam nŕaz lit turalem poſto requifiti fuerit addictos ma
teram vobis prefentatā zp vos accepta funf grz vel alcaldosfecce vel cor alium finedila
fe percepimus/attamé de neglectu z de inobe tiöe alia remitatis : ac al'sliteram nřam pre
diencia ipfius nře littere ac mandati grauis fentez tam & priuilegia exéptiones e immuni
querela magiftri/alcaldorum & alior officia tates in ea narratas et alia dictefecce et eius
lium dicte fece ad nram celfitudinem delata é officialib9 indulta tenere z obferuare actene
quinimo tam in exemptionib9 non feruandis riz obferuarifacere curetis:alioquin puidé
etiam in exactione collecte mozabatini de do dicimus commitim9 z mādam? magiftro
quo immunes exiftunt/ gqz in armis tollen rationali curiedicti dni regis in regno valen
dis & retinendis & alijs grauaminib ? infolen qui nunc eft z pro tépoze fuerit z eius locumé
clasvras ? grauamina patiūtur: fi inderes fubdicta pena quod ad predicta tenenda obf
ftitutio vel reparatio poftuletur/in littigiuz uanda r exequenda vos copellat zab illo vel
dificultatem pnitiofiffime vertitur: quo fit: illis ex vobis qui cötrafecerint vel mandata
vt ändo fumptib9 affecti ac tedio/iura fua nra fuper predictis nō feruauerint predictas
deferere coguntur.Quo igitur pacto aduer penas quas incurreritis exigat et pio eis exe
titis o monetarú cuditio de fummis apicib9 cutionez rigidâ côtra vos zin bonis vřís fa
regaliay principũ ſit: qua eis et cox ſubditis ciat:cui quidé magiftro rationali feu eius lo
actotius humani generis neceffitatib9 comu cumt fup his cum incidentib9dependentib9
nevtiliffimú 7 pmptiffimü prebek comerciú & emergentib? ex eifdem vices dicti dñi regis
quare non minus pecat imageftates princi znŕas comitim⁹ cum preſenti:per quam iniú
pales offendit qui peccuniaru cudendar ope gim9 firmiter etdistricte vobis dictis officia
rarios turbat impedit ß cuffarum ymagis libus regijs qui & inobediécia tunc rei ſeu re
nes formasdemolire prefumit: cũ exvtroq darguti non fueritis necnon virgarijs porta
eiufdez penurie peccuniarú incumbat effects risfergionib⁹t quibufius alijs aperitonibus
Satis não turbat & etiam impedit qui privi feuminiftris dicto magiftro rationali vel
legia & libertates monete gra ab illuftrib? re auslocum in et fuper predictis per nos CLS
Johannis fecundi. CCVII
comiffis eis & ipforum mandatis z requifitio beminencie fexus vel conditionis fuerit cõfi
nib9 pareat tobediant eaq viriliter exequả dens de gřa indulgécia aut amoze dicti dñi re
31 gis vel nři quacunqz ratione feu caufa audes
tur fiqño z quotiens pro parte dicti magiftri
rationalis vel eius locumt fuerit moniti feu at aut prefumat per fe vel alium ſeu alios di
requifiti et hoc fub penis iamdictis. Dat in recte vel indirecte palam publice vl'ocultedi
ciuitate nra tutelle.xij.die mai āno anať dñi. ctosboltalerios et cop vxores filios & fami
AD.ccccli.Elrey Johan. lia aut mulieres meretrices & alios quofcüqz
in dicto luppanario habitantes & ſtantes vil
Saluaguarda del bordell. VI
luc quomodolib3 declinātes reozú bona mo
sioanes digra rex nauarre z bilia zinmobilia ac femouécia aut aliquos co
Cum spectet ad principis curaz rumdē inuadere capere detinere rapere pig
tes auto in hostalerios z eozú vxozes filios al's illis aut eozu alicui dānuz feu malú aliqo
familiam mulierefa meretrices valiosilo in perfonis aut bonis facere vel inferre aut i
co publicovocatovulgariter la pobla feu lup iuriam grauamé offenſaz ſeu violēciă aliqua
panar ciuitatis valen habitantes et ad dictú teng irrogare: neca dicto luppanario aliqua
locúdeclinantes ribidem ftantes/neces vul exdictis meretricib9 feu alys mulieribus ibi
nera rapine z alia plurimadana inferútur dem habitantib9z habitaturis extrabere feu
zetiam abinde multotiens mulieresviolétez rapere violenter preſumāt . Quicunq3 autƐ
rapiunt/t tandem talia tāta diſcrimina ibi aufu temerario ductus contra protectionez
dez quafi quotidie fubfecuntur fi perdebi cuftodiam comandā & guidaticũ regiuz five
taremedia his non prouideret locus ipfe de ním bmōi facere vel venire prefumpferit:pe
facili inhabitabilis pculdubio redderetur in nam mortis naturalis aliafqzvniuerfas &fin
totius reipublice euidens nocumentum.Wo gulas penas a foris et puilegijs cōtra ficde
lentes igitur piculis fuppradictis debite z vt linquentes ftatutas tali in cafu fe nouerit ac
Quenit obuiare:vt inter improbos tutafit be decernimus abfqz remedio aliquo incurriffe:
nemerito innocēcia/t in ipfis improbis for damno illato primit? & plenarie refarcito da
1
mudato fupplicio refrenetur audacia et nocé na paffis. Et fi dicti malefactores hmõi pro
di facultas.Etqz plus timeri folent a ſpetia tectionem cuftodiam comandā z guidaticũ
liter iniunguntur &que generaliter impera in aliquo infringentes capti non fuerint :vo/
tur. Eapropter ad huilem fupplicationễpdi lumus & declaram? q cotra illos quemuis
lectos nãos iufticiam iuratos findicüdicte
ipfozuz procedatur p proceffuz abfencievfqz
ciuitatis valeñ nobis hüiliter factam : cú pre ad fentenciam inclufiue: qua condemnétur in
fenti carta regia atqs nŕa deliberate confulte penis predictis : fic condénati remiffiõe ali
fcienter expreffe ponim? recipimus &conſti qua feu guidatico aut affecuramento vel ſup
tuimus fubprotectione faluaguarda e comā fedimento ipis vel alteriipfor conceffis fae
da ac guidatico fpecialibus dicti dñi regis et ter vel ignoranter fubquauis expreffione ver
nŕis omés & fingulos hoſtalerios reor vro bor non poffint feu quimis illor poffit aliq
res filios & familiam/necnon mulieres mere tenus gaudere: quinymo illis non obftatibs
trices ralios quofcunqz ad dictum locum pu contratales delinquètes: quos quilz capere
blicüdeclinantes & ibidem habitantes zſtan poffit et curie tradere:tam perviam inquifi/
tes núc vel in futurũ cũ omib9 z fingulis con fitionis veldenuciatõis alio quouifmodo
& cuiuſlibz ipforü bonis mobilib9 Tinmobili et tam ad instancia pcuratoris fifci dicti dñi
bus habitis & habendis . Itaq nullus cuiuf regis & ad inftancia partis private fine dila
cunqz legis ftatus autgradus dignitatis pre tione aliqua pcedatur et enantetur ad execu
Primlegia
tioné penarů pdictaruz z alio; q dicta funt. queſtu dānato viuüt meretricü et ſeu fuerint
guidatico excludim ? expreffe z in eis intelligi libzarú monete regaliūvalen de bonis corp
ſeu côprehédi nullať volum9 lenones ref om prijs volum⁹ illos acdecernimus incurriffe:
nes illos qui de qftu viuūt dānato meretricũ quare medietas erarijs dicti dñi regis/ 7 alte
etião in dicto luppanario repti aut lefi fue ramedietas comuni dicte ciuitatis penit⁹ ap
rit in pfonisaut bois qlitercüqs: cü nö fint di plicet.Et fipena dictarū . L.libř . foluere no
gni tali ptectiõe comada faluaguardia auxi poffint/volum puidemo illi tales carce
lior guidatico aliquat gaudere.CCüqz vtp ribus mācipentur tibidem tempus ferme
cepim9 claufura dicti luppanari multotiens fiuz detineatur & abinde extrahi nequeat ali
aclepe dirimat feu infringat ibidés fiútfo quagravel indulgencia nra vel alia via mun
ramina zapture pquefeu qs facilitas Olingn dí:ad quas peas dictos hoſtalerios fuo cafu
di acperidefugiendi plurib9 tribuitur:itaq & alios actores & malefactores fuppratactos
malefactores ab officialib9 nequeuntcapi alt fingulafuis fingulis referendo hui9 ſeriefup
quat feu haberi:idcirco vt dicta facultas tol ponimus &condenam ab et in cop perfonis
latur abinde zipes illi9 acetero ceffarevidea bonis irremiffibiliter et abfqz aliqua venie
tur:per hanc eandem fupplicatib nobis hu ſpe inflingendas vtiq3 7 habédas. De qbus
militer dictis iufticia iuratis Zfindico prea/ quidez penis feu aliqua ipfaz remiffio feu cō
buleciuitatis valeñ/ſtatuimus et ordinamus pofitio aut relaxatio aliĝlis p gerenteuices
ac pracmaticăfanctionem & ftatutum facim? gubernatoris ac baiulú generale regni valen
inuiolabili diu non fuerit pdictum ferenif feu alios quofuis officiales fieri minie poffit
fimú dñm regem reuocatú o fi poft publíca ¿bus fec⁹ agèdi cũ hac eadé ad cautela tolli
tionem huius nŕí edicti contigit aliquem feu m⁹omnepoffe acdecernim? irritũ et inane ſt
aliquos rumperevel dirimere claufură preta Priuz fuerit quomodolz attēptatů . Abandā
ctam zfeu in ea fozamina feu aperturaz face tesp bac eandé nobilib9 dilectis cõfiliarijs
re aliquale/cum bec adictis hoſtalerijs dicti dictidniregis z nŕis geretibuſuices nŕígene
luppanarij euitari comode poffint:ipi hoſta ralis gubernatiõis officij et baiulo generali
lery omés de bonis eor pprijs teneantur ac ciuitat} regni valeñ/necnō iuſticijs z iuratç
teneri volumus declaram9 ad cognitionez dicte civitatš z etiã cōmiffarijs poitarijs z a
iufticie in criminalıb9 z ſeu iuratozůdicte ci/ lijs vniuerfis & finglis officialib9z fubdit) di
uitatis qui nücfunt vel pro tépoze fuerint ta ctioni regis in eadé ciuitate pftitut¡ et dicto
lem apertura feu fozamé z quitquid i dicta rú officialiú locat plentib9 et futuris et eorü
clauſura dirruptú fuerit qualitercüqz refar cuilibz fub pena mille flozénox a bonis cuiuf
are teor proprijs expenfis illā r illa reficere lib35faciet irremifibilr exigêdor quat pte
claudere reparare et operari:feu operari ac ctive comada faluaguardia guidaticũ regiú
claudi facere totiens quotiens idacciderit:ni fiue nŕz necno ordinationez ftatutü et prac
fidicti hostalerijde predictis actorē ac male, matica fanctioné bmoizola et fingfa pconte
factozémanifeftü dederint z illum intra mas ta firma beant et obfuet faciatq3 ab alijs in
nus dicti iufticie criminalis feu et locumt củ uiolabılr obfuari et nō ɔ̃faciát vľveniat feu
effectu pofuerint: tali cafuvz fi malefactozé aliqué facere vl'venire pmittat aliqrōnevt
cactozedicti hostalery dederint manifeftum caufa.Ceterü neqs riufatagés fe poffit fcu
zin polle dictiiufticie miſerint cüeffectu: ille to ignorácie quomodolz excufare iüügim9 of
feuilli actozes et malefactores fi fuerint leno ficialib eifdé fub pena pdicta o fiz cu reqfiti .
*
nes aut frequétatozes luppanarij ſeu qui de fuerit hāc ſpālē prectioné cuſtdiã comādā z
1
Johannis fecundi. CCVIII
rii apponi faciat in fignú prefentis regie atq non contraueniant aut aliquè contrauenire
nieprotectionis.In cuius rei teftimoniú pie finant quauis caufa p quato gram dictiDĦi
fentem fieri iuffim ? regio figillo impendenti regis zhram caram habent: penas predis
munitā. Dat in regali palacio valeñ die.vi. ctas cupiunt non fubire.In cuns rei teftimo
augufti anno anať dni. AB.ccccliij.Regnic nium prefenté fieri iuffim ? regio figillo indo?
dicti dñi regis ficilie citrafax anno.xix.alion fo munit .Dat in ciuitate turolij . xxix.die a
vero.xxxvij . prilis anno.AB.cccclviij .
sJoanes del gŕa rex nauarre tatfz illius cognitio ptineat ad batulum ge
C.Recolim iam dudú celebrā neralem . IX
fruant priuilegijs/eifdé fruantur infignijs cellencie nre iurati probi homines cequiaris
18
in auri delectatione merito predictos omés «vniuerfitas ville nie algezire feu illo fin/
of
tang primiligiatos zal's aurum portarevale dicus/afferétes o licet p fereniffimü dñm re
tes minime inclufos indicto foro cenfemus. gem alfonfum fratrem 7 inmediatú predecef
Quamobrez fupplicato nobis humiliter p fozem nŕm memorie inmortalis fuis cũ promi
parte iufticie iuratozú ciuitatis valendecla fionib9dat gayete die quarto menfis apulis
ram? predictos omnes priuilegiatos minime anno anať dni. AD.cccc.xli.z etiam per fere
fuiffe aut effe in dicto fozo copzehenfos: cum nitatë nŕam nřís cu prouifionib9 feriet fequé
per editione dicti fozi minime intenderimus tis.Joannes bei gŕá rex aragonuz 7c. nobili
punlegia dicte ciuitatis infringere z aliozuz magnifico z dilecto confiliario não viceſgeré
priuilegiatoz iura conuellere:maxime cũde ti generalis gubernatoris in regno valen pre
bijs indictis curijs per dictam ciuitatem feu dicto eiufq3 locumtzfurrogato ceterifqzvni
cius lindicos de conferuandis cozumpriuile uerfis & fingulis officialib9 nŕis et iudicibus
gijs fueritfacta pteftatio ſpecialis.Aban/ taz ordinarijs o delegatis ad quos spectet
dantes propterea gerentiuices nfi generalis prefentes fuerint prefentate pozuq3 officiali
gubernatiois offici /baiulo generali iufticijs um locat prefentib? et futuris falutem dile
ceteriſqz vniuerfis & fingulis officialib?dicti ctione. Ex continecia quozumdā privilegion
Priuilegia
quepdeceffores nfi reges illuftriffimi memo nfa certa sciencia texpreffe ſub penaDUOMIZ
rie celebris concefferunt officiobaiulie genes miliú flozēnozű auri aragonu cui fuo cafu no
ralis regni valen etiam cuiufdam regie fenté deeffet execucio pmpta quat 8 caufis ráſtío
cie fuper obferuatione priuilegiozü ipfo iu nib ſuppradictis aut aliqua iparum etiam fi
dicialiter pmulgate/clare opzehendim⁹ qué ad vos pro eis qualitercüqs recurfus beatur
admodú baiulus generalis quicüqz fuerit in aut vobis vel vŕz alteri cauſe ipe cōmiſſe ſint
eodem regno meram cognitioné habeat cau aut comittantur acdependentibus emergéti
Tarum &queftionum quarumuis & pendeant busfiue eis annexis quoquomodo vos exin
fiue al's fufcitate funt zq moueri etiam fpera de nullat intromittatis qnymo eas prout ha
tur qualitercüqz inter habit et hoies dicti re bet forma dictor prilegiozuz ad dictum ce
gni valen pretextu fluminum vndecunq deri quiariu zfuo cafu ad officuz dicte baшlie re
uantium quocunqz decurrentiuz p territo mittatis fentencial'r terminandas.Ubi autë
riadicti regni valen etiamr occaſione littor aliquid in derogatione fentencie z priuilegio
fiue ripaticozuz poztuum eozumde regni eiuf rum predictozu p vos dictü vicefgerente aut
dem : ex caufa infup açutorú z molendinozu locumtvel furrogatum vim fiue alios quof
qconſtructa funt vel edificata in fluminibus cunc ex võis officialib9 r iudicib9 predictis
fuppradictis:etiam cequie nŕe regalis nuncu vel vim altero in caufis memozat) aut aliqua
pate de algezira taque quefluit vel decurrit iparuz iam fortaffe proceffum extiterit :ftati
per eam vel exea in eodem regno:prout hect requiſiti totuz illud" quantúcunqs fuerit re
alia indictis priuilegijs e fentencia ad que et uocetis & ad ftatuz in quo erat prius reduca
quam nos referimus lati funt expreffa. no tís quemadmodum nos ad cautelam reuoca
uiter autem relatibus quozudam fidedigno mus ac ad ipfum priftinu ftatü reduci volu
rum accepimus ❤ vos dictus viceſgerës aut mustdeclaram9 bmõi contextu z ad caute
alter vří predictozum cötraformat tenozem lā .Tollentes vobis & cuilibz vfm pagendi
priuilegiozür fentencie predictozu de caufis r contrariúomne poffe fi aliter fiat aut factu
qftionib9 ſuppradictis taz pretextu recurſuú fueritdecernim9 nil valere. Sic enim pro cō
ipfarum caufarum comiffionú aut al's ple feruatione iurifdictionis eorüdem cequiertj
rumq3 cognofcere nitimini : in preiudiciú nõ generalis baiulte ac pro não principali inte
parum fuo cafu cequierij regalis cequie alge reffe et al's exipfo iufticiedebito duximus p
3ire predicte ad quem predictozuz priuilegio uidendum:quibufuis caufar predictar com
ru pietextu cauſeille feu illarü primitive cog miffiomb⁹ prouifionib9 litteris contrariuz
nitioptinent spectant/ z fuo etiam cafu offi forte difponentib? quarum effectu tollimus
cij dictebaiulie generalis z eiuſdem officialiú in nihilo obſtituris. Dat in cefaraguſta ciui
Cuma nolimus contradictă ſentenciã T pu tate.pi.diedecembř anno anať din.AB.cccc.
T
uilegia fupradicta etiam ac iuriſdictionezex levi.Rex foanes .Jufte rdebite pinluz ſit ac
eis datam & fpecialiter attributam dicto ce vobis in mandat)datu vt de caulis täſtioni
quiario et feu genralis baiulie officio aliquid bus predictis etiá fi pro eis ad vos eofdé gus
fieriaut per vos quomodolibz attēptari: ma bernatozem feu vfm locumt furrogatuz qua
timeoper antiquaz confuetudinë ato vfuz litercunqs recurfus beatur aut vobis feu al
hacten obferuatum cognitio & decifio caufa teri vŕz caufeipfe comiffe fint nullimode vos
rum iparú ad cequiariú predictú rp viam re. intromitteritis f3eas ad dictum cequiariuz
curfus addictuz baiulü generalez 7 ad alios fuo cafu ad eundé baiulum generalé remit
eiufdé officij baiulie miniftros rofficiales re teritis fentencialiter terminadas.Ibisatta
gulariter pertinuit quo ad vfqz za tanto tpe men minime plpect) 13 neclegris nönulli vŕz
qode contrario vt fertur hominü memoria tam pretextu recurfuuz ipfaru caufarúco
nulla eft:qm fuper eodez de não regioagitur miſſionú a mageftate nra impetratazu zq iu
intereffe:cú fi ex caufis ipfis emolumenta re giter impetrantur inaduertêter quidé ab ali
fultant/ad curiam nramveniunt regulariter quib9 caufas predictas pretedere cupientib9
applicanda.Wobis ppterea zvŕm vnicuiqz qui bono zelonon ducti illas cozam eifdez ce
dicimus & diſtricte precipiendo mandam⁹te quierio et baiulo generali p:edictis vt caufis
Jobannis fecundi. CCIX
baiuli gñalis pdictor ad quos premiffor p m9: quibufuis comiffionib9 puifionib9 Iris &
teru cognitio dictar ptinet carum etiã di recurſib9 tá impetrat) et puiſis hact ac ema
ctor fupplicatiú z ipfi9 cede regalis & prinle nat etiã et deceto emanācis ſeu pindēdis im
gior ipi9. Ad quo fupplicatoez phúilez ve petratis feu impetrādis quib de certa ſcia z
Tuti iufta benigne anuetes : hita deliberatiõe colultederogam acipas puifiones reuocas
Tup his in nŕofacro cófilio vobis & culz vŕz mustporeuocatis héri volum⁹ et céfemus
harferie dicim ?pcipim ? Tiubem? de nřicer ficuti impetrate nō cent :in nihilo obſtituris
ta fcia fulte ac deliberate p pat scoaшffio Dat in nro regali palacio valeñ die.xi. tulij .
nib9fubpena in preinktis nřis puiſionib9 ad annoanat dni..cccc.lxvy . Rexioānes.
tecta zalia et grauiou não arbitrio refuata
vt eafde preinitas puifiones oiacs fingula Buidaticũ zfalvaguarda al
in eis ptenta advngué teneat efficaciter zob caldozu et aliozu de feccavalentet de alijs gra
Fuetis teneric robFuari inuiolabilr atą in tús afdem pceffis. X.
gaudét predicti magiſtŕ zalij 8 dicta barchi delinquat dignaremur eam de nouo mādari
fecca:cúfecca ipius ciuitatis valeñ nō míoia obfcruari zoib? notificari facere ne ignoran
comodaoferat regie mageftati ac reipublice cie nubilo valeat excufari.Nos bo Couz ſup
regnox ipius znúcnŕop feratdicta fec plicatõe vt iufta benigne exaudita : premarie
cabarchiñ/ficos Fuientes in eis de oper kuf cum idfitfauere přimonio z reb? nřis:vobis
tio cozuz deteriozis pditõis predictor alior zvf3cuilzdicim9pcipi9r mādam pro pría ¿
reputarinodebeat, put in dicto privilegio fi fecúda iuffionib9 acde nfa certa ſcia zɔ̃ſulte
ueregia carta nobis pdictú findicü ofteſa la fubincurfu nŕe indignatõis zire penac duo
"
tig z diffufius hec z alia vidim? ɔtineri . Pec ruz miliú flozēnop auri não applicador era
min9 etiã per quoddā pzimlegiù ſeu declara río quatdictaregiã ac nŕam faluaguardias
tiöem feniffimi on martini regis aragonú p prectõem & cuftodia tantümō tuxta illius te
auunculi nřídicte ſecce valen magro alcaldis noze per dictú regé petrú prímű fuppracalen
monetarijs/opparijs z officialib dicte fecce dat:quadictafecca tofficiales ipius fecce ci
¿ceffuz & facta nobis peūdēfindiců exhibiti uitatis valen & eius familie z bona gaudente
fupplicatib9dict) magŕor officialib9 dicte fe gaudere poffint debét ac hucvfqz gaudere
ce valencos foze preiudicatos in eor priviles foliti funt vt predicikficut alijs priuilegijs cō
gijs zvlib? vidim dictú dñm regé martinuz ceffis fecce barchiñ z et9 officialib :dictis ma
voluiffe zdeclaraffe ac puidiffe op moetarijs gro:alcaldis:monetarijs:opparys:fcribe:fin
opparijs alijfqs officialib? Fuitozib9dicte dico: alijs officialib9dicte ſecce valen eiufq
fecce valenz familiarib9 cozūdē priuilegiali familijs & bonis ad vngué teneat) zobfueti
bertates fraquitates imüitates z exéptões teneric obfuari faciat inuiolabilr pquor
totalr iuxta efficaces métes fies ac vtutes cuq : non faciatisfeu veniatis aut aliqué
cox tunc & deceto adiplerenEz etiã tenerenE facerevel venirepmittatis aut finatis quis
paritz feruarenE:cu attētis preftiz poffeffio roe feu ca:ymo fiquezeaz facere vel venire
ner vfu antiquis de quib9 p informatōez ei? vobis aftiterit euz caftiguetis puniatis vr
mádato recepta idez dñs rex martin9 pleniffi fractože z violatore regie ac nře ptectõis:ta
meafferit foże informatú :coldez officiales di lit vt illi talr delinqnti cedat in penaz / ceteri
ctefecce valen repit foze z effe invfu & poffefs filia attéptare voletes treant exéplo.Necmi
fione cozum/z fic non debeat fpoliari nec cen nus vt oib9 innotefcat dicta ptectio/re ea tu
feri etiãpeio? ¿ditiōis illi de ciuitate bar bis clagentib⁹ ploca folitadicte ciuitat(valē
chin &maiozit. quib9 dicka prilegia ad vn/ publice nüciari publicari faciatis vt nullus
gué obferuant:inter q priuilegia eft dicta pio ignozăcie nubilo valeat fe aliquat excufari. z
tectior faluaguardia pceffa dicte fecce bar/ nihiloīnus in fignü dicte protectõis ſeu falue
chiñ r ei⁹ officialib? miftris z cox bonis y dí guardie pennones acfigna regia in domo fec
ctú dóm regez petrů přezdicti dni regis iaco cevbidicta nŕamõeta cudiť z etiã in domib9
bipum fuppia narrat :q etiá priuilegia dic/ cuiuflz ditop officialiti z miſtrop ac collegia
tarúſeccar barchiñ evalen p retroactos res tozú dicte fecce ac vos dicti officiales nři qb9
gesaragonu ocella inter qeft dicta ptectio pñs dirigit apponi faciatis vt deinde inɔ̃eā
ventétes faciétes feu delinqntes pene debite
faluaguardia regia:p fereniffimú dñm regé
alfonfum frez rimediate predeceffozë nŕm in infurgatzearú exactões con conat? virit'r
mortalis recordij ac etiaper nos fuerút con debite copeicant.Dat celaraĝ.vij.diemēſis
firmatavt in dictis firmatõib⁹ad quasnos apriť.a.anať.dñi.AD.cccclxix.1Rex toānes.
referim lati et feriofius ptinentur . Quia
top2o partedictor magři/alcaldor / fcribe/ Quë de moeda de oz o de argët
nfoan plagra de deu reydara dit regne la dita moneda doz odarget ode al
go rc.Als spectables nobles emag tre metall fens q no pague lo dit diet:ipofac
nifichse amats cöfellers nřesvni to la dita moneda oriells do? ode argento d
ΟJuerfes e fengles officials lochs ofe altre metall ſien pduts e adquirits als arren
nyozia tinéts eiurifdictio exercints e qlfeuol dadorsdel dit diet dela ğma mentre q aqlla
altresvaffalls e fubdits nřes enlonteregne fera arrendada/o anosocot nŕa qnt pnos
de valeñ cōftituhits falut e dilectio.Wolents fe cullira/e vltra fia encorregut en pena 8.c.
degudamét attédree puchir alapferuatioe Is.aplicadores la vnapt a nos:e lalatra als
augmét de nřesdrets e regalies; efquarfra9 arrendados : efinoy haura arredadors les
e engās á en preiubi dels dits nřes diets ere dos pts anos e la tercera pt al acufado? .Wo
galies fe fan ecötinuamēt ſe cometé e encara lēts entenêts e expreffamēt̃ dclarāts q axiſia
a obfuacio dela méte vidica dels capt's ordi ftatuit e ordenato la pit nraordinacioe pui
naciōs e cóftitucios ab les äls losdits diets fio enlo pagamér del dit diet de qma gles di
eregalies nŕes fe cullen e exegeffen en aqr dit tes moedesdo? darget o altre metall/edels
nferegne . Attenêts e cöfiderats q entre los dits riells do? dargente altre'metall com es
altres fe fa e cötinua fer 8 calcúdia grã frau ftatuit e ordenat de totes les altres mercade
d éla exactío e collecta del nředzer Blaqmap a ries qpagué e deué pagar det oma:ço es q
1 qlls qui enlo dit nie regnemetë e portémone enlos cafos peenlos alsfedeu pagar diet d
7 des do deargët e de altre metall pcehit de al qmaples altres mercaderies venit al dit nfe
i tres mercaderies qui en altres terresepts regnedevalen o portades en aqll p mar o per
bā venut e comerciat deles äls mõedes e ríel tra opapguadolça deles pts o realme de ca
1 lsdo: dargët e altre metall foné e fan altres ftella Ode altres pts puys paffen p lo dit real
monedes e mercaderies : les quals monedes mede caftella arip mar compterra:tābe axi
puix nofon reyals o valeño altra moneda o fié téguts pagar realmet e defet pagué lodit
la ley del dit regne fon haudes api com abillo dietde qma p les dites monedes dož ode ar #
{ epbillofon tegudes e reputades e p mercade gent ed altre metallep los riells do? darget
ria. Per tal hauda decet e plena liberacio Baltre metall qportará o portar farã l
¿ o dit
re ptolrelos dits fra9e cöferuar los dits nřes regnede valenföts incorrimét deles penes &
Of diets e regalies:pobfuar encara los ditsca fusdites . Der qab tenor deles pñts de nřa
13 pitols e ordinatos ala veramentede aqlls 8 certafcia e cófultamet p primera e fegona tuf
pit qcelebram corts generals enla pit ciutat fions epena ddos milia floris dor de bens d
al regnicolesdel dit regne devalen predreça cafcú ptrafabet exigidos e a nŕes coffrés ap
22931
portará o metra del realme de caftella en nře dit regnetigau e obfuetenir e obfuar façau
regne de valen moneda doz odargento altre inuiolablement epres nofaçau lo côtrari p
metall:o'riells doz odargento 8 altre metall qnt hauets cara lanfagraela irae indigna
appiamet puix no esdela mõeda reals deva cionřa e la pena deffus dita no defigau encor
len esdita billo es hauda téguda e reputada rer.Dat en totofa a.vj.dies 8 marçdel any
purnofie floris deo comus darago: ari.com delanat de nřefenyoz deu.AB.cccclxxI.
fon enrrichs ärtos e altres monedes dorpla
dita moneda/p losdits riellsdoze dargeto8 Sereniffim rer Johanes quat
altre metall pagué e fié téguts pagar diet 8 å tuoz relictis liberis v3 carles pume cõiugis
maenla forma e manera qdeles altres merca primogenito Bariaregina caltelle . Anna
deries acoftumé e ha acoftuate es ftatuite oz comittifla de for. Ferdinando ſcỏe cõiugis
denat deures pagar es paga.En ariq fipal primogenito. Joanaqs neapolis regina: feli
gúteps fe trobara á algu postara ometra élo citer inoño requieuit.
21j
Priuilegia
mez martini ſcola iohānis ferragutz raymu pñtrègne en pfona algúa q élo dit regne fe ha
di berengari ciuiú iuratoz ciuitatis valeñ . ia a executar e manaq dl pñt acte faluetat
Flexis genibus ante confpectum mageftatis e prefuacio dls dits fürs priuilegis libertats
fue exiftentium: volens vt dixit foros priuile vlosebōs coſtums nefiafeta carta publica
gia et libertates acbonos vfus regniValen. Quaquidez papiri cedula lecta preſtito p
inftaurare fuper eo videlz o pretendebatur dictúdñm principë rregem locüten generale
executione persone didaci furtado de feuilla iuramento ad fcta dei ättuoz euuangelia ma
difpofitiones fuiffe factam : iuffit per megaf dictis guillerm ? raymüdus ciffre iohannes
parem darinyo eius confiliariuz & fecretariu gomez martin9 ſcola ioanes ferragut cray
acnot publicum legi quandã papiri cedulaz müdus beregarij iurati requifierüt fieri pu
tenozis fequentis. Lofenyordon ferrando blicũ inftim p me dictú z infraſcriptü fecreta
pancep decaftella rey deficilia z primogenit ríú znot publicü:q fuerunt acta loco dier an
daragocrebent que diego furtado de feuilla no precôtentis medicto zifrafcripto ſecreta
trefozer decuenqua per effer natural del reg rior not publico pñte/ac etiã pñtib9proteſti
ne 8 caftella e hauer confeffat afa mageftat q b9 magnificis viris ludouico víc magiftro
bauia ppetrat e comelos tals crims per los rōnali ludouico de cabanyelles locüteñ gñali
Ferdinandi fecundi. CCXI
gerentifulces generalis gubernatoris in reg loco ipius regni ad dictaz curiam conuoca
no predicto valen/et gaſpare maymo fcriba ti in multitudine copiofa/ vos dicti iurati et
portōis dom? cöfiliarijs dicti fereniffimi dñi findici vniuerfitatum brachij regalis dicti re
principis z regis ad predicta vocatis ipecialt ni nobishumiliter fupplicaftis vt omnes fo
zaffumptis. ros valeñantiquos inouos libertates 7p
uilegia et omnia in eis contenta et alia fup/
CDeшuramento dñi regis de ſer
pradicta ciuitati z regno valen per dictos pre
uandis fous & priuilegis.Et de fidelitate ei
deceffores noftros conceffos z coceffa ac bo
dé prestanda . II.
nos vfus et confuetudines eorundem vobis
H ceffores noftros reges aragonum valencie. ditione prelatorú nobilium milituz ciuium &
memozie recolende indulta ciuitati et regno incolarum regni predicti qui conſtantis lega
valencie nos intra.xxx.dies poſte guberna litatis confpicui et natiua fidelitate preclaré
as
cula dictorum regnorum aragonum et valen multa et ardua nobis et noftris predeceffou
fufceperimus debuiffemus in ciuitate valen bus accepta feruicia preſtiterunt : ex quibus
cie generalem curiaz celebraffe regnicolis di regalis munificencie largitatemvberius pro
ctiregni z in eadem curia foros et priuilegia merentur & effecti funt dignivt graciaruz no
bonos vfus & confuetudines dicti regni va/ ftrarum perrogatiuar ſpeciali fauoris benef
lencie z contenta in eifdez turare.Uerútamé ficio perfruantur. Certificati pleniffime r
q? alijs arduis negotijs a nŕam pñtiaz requi inftructi de omnibus fois puulegijs ? con
rebant in regnis caftelle zaragonu talibi oc fecuta in eifdem libertatibus confuetudini
32393
gatõezinftris plublicis z als fueritis cũ hūi berata &ſpontanea voluntate ac ex certa fcié
li reuerencia pteftati:fupplicado oia predic cia et confulte per nos z noftros cumhoc pri
tap nos adimpleri. Deinde vo gñalez curia uilegio noftro perpetuo valituro laudamus
EEERRY
puidimus celebrari non intendentes nec vo lentie memoratis tam preſentibus futuris
letes aliqo preiuditiú generari ciuitati z reg omnes fo20s veftrosregni valentie tam an
no predictis foris acprilegijs fuis pp dila tiquos o nouos omniaqz priuilegia liberta
tõem aduent9 nři addictā ciuitatévalen zin tes pracinaticas litteras prouifiones fancy
cohatiōis dicte curie generalis quam in fede tiones acta curiarum omniacz et fingula in
valetina celebramus: et in qua quidem curia eis contenta ac bonos vfos z confuetudines
die fubfcripta conuementes prelati nobiles r qui et q per illuftriffimos principes dOMINOS
milites iurati z findici civitatuz villarú atą Jacobum.Petrum, Alfonfum.Jacobum.
Prúmlegia
petr9 de mocada/onofri9 de cardona/ marti naturales vaffalli fuo vero et naturali regiz
n9viciana/guillerm9 raymūdi puiades /frā dño aftrictifunt z tenentur . E virtutedicti
cifcus viuesde bopl/francifcus o menaguer iuramenti pmittimusvobis in omnib? pare
ra ludouicus de mõtagut/ ludouicus maſco rez obedirevobifqz feruare omia in quibus
maio? dierum/galcerandus 83llaua/ioânes et que veri ac naturales vaffallifuo boac na
guerra/ioanes puig/ miquael tobanes tolla/ villarum regalium dicti regni preſtitit iura/
Judouico fançraymundus caftellar/ludoui mentum fidelitatis fub forma fequenti . Ad
cus crefpi valldaura/petr9 8 caftellui minor becnos bernardus catala ciuis et iufticiain
minus taz p nobis & pro vniuerſitatıb? ciuf tencies les parts les als contra qui fon fetes
tatum villarum atą loco predictorum iura emogudes les qftions edemandes recorre a
mus fuper crucé reuangelia fupradicta ano nos e anfes officials e de nos odaqlls impe
bis et quolibz nŕm co2pozaliter tacta fideli tren e obtenen abſolucions diffinitions remiſ
tatez vobis dicto dño regi ferdinando regiz fions egres:algunes dades peccunies e algu
dño não fuare ficut veri ac naturalesvaffalli nes liberament fegons anos e anřes officials
fuovero naturali regi z dño aftricti funt et esvift:lo q redūda en dão nřes aduocat&p
tenentur. Et virtute dicti iuramenti pmitti curadors fiſcal patrimonial e fcriuans à pro
mus vobis in omibus parere et etiã obedire feguint nřes negocishaura treballat e fetes
vobifas fuare oia in quib9 et q veri z natura deſpeſes.Eiatfia algús dels dits aduocat
les vaffalli fuovero z naturali regi z dñokua curadors patrimonial fiscal e fcriuas hate d
retenene & debent iuxta formā fidelitatis co nosfalaris ordiaris e algús no:empo losdits
tentam in foris valeń predict).In quox teſti falaris no fon fufficients a lurs treballs: e pez
monium fupplicatibus inde nobisvobis nú ço los fereniffimos reys darago predeceffors
cijs fubditis prelibatis iubem ? de predictis nresdeimortal memona ab diuerfes pracma
fieripnim pthonot z not ifrafcriptú taną tiques puifions e ordinacions han iuftamét
publicam perfona p vobis z alijsētiam pro puchit qfip nos onřes officials o comiffart
44
nis quas intereft zintererit aut intereffe pof abfolucions diffinicions remiffiōs egres fe
fit recipienté & pafciſcenté ac etiã legitime iti ran fetes de alfeuol crims/delictes/ inquifi/
.
não quo vtebamur ante ad apicé regnoug cligencies o culpesode altresdiets nřesper
aragonum et valen pueniffem cũ alia figilla qualfeuol nom fié appellats aqlles no fien ob
nra nondú fabucata fint impendenti muniE feruades fins alsdits nŕes aduocat fiſcal
quorum aliud nobis z aliud vobis tradivo/ pcurados patrimõial e fifcals e feriuans p
lumus tiubemus.Quod eft actum in ecclia les parts tals gres eremiffions e diffinicios
cathedrali beate marie fedisvalen.fi DIE MEN obtinents fien pagades aueries falarís e def
fis octobr anno anatomi.B.cccc.lxxix . Re pefes fegōs la qualitat e quantitat de talsde
gnozüqz não2um v3 ſicilie anno.xij.caftelle et mandes aftions penes e calonies.E comper
legionis.vi.Aragonú vero z alior primo. los nfes procurados patrimonial e fiſcal en
Que de qualfeuol compoficios adfts dies paffars fia ftada feta demanda co
tralaberetat zaltres bens fehents ecenfals
o remiffiōs le pagué aueries e deſpeſes. III
legats p micer tacme exarch canōge e pabor
On ferrãdo per la gradedeu rey dre dela feu de valencia a ecclies perfones o
de caftella darago de valeń wc . Al lochs religiofos te encara per hauer inſtituit
magnifiche amat confeller nřelo bereu pfona eccliaftica bagueffen pofada luz
portaueus de gouernador general demada en poder dels fcriuans en aqſtes co
enlo regne de valen o al loct enlo dit offici fas fes deputats e fet proces pretenét los dits cé
luts edilectio . Der part dels amats e feels false bens legats effer anfa cot cofifcats p
nies los aduocat & procurados nřes fiſcal e difpoficios de furs del pfent regne: e aqlls de
patrimonial e fcriuas de cauſes nos es ſtada qui era interes no fperaré fentencia haimpe
Feta clamo::dients q ells ab diligencia maioz tratde nos gresfobre aço : e es iuft erahona
quepodenban entes e entené en demanar eð ble q les aueries falarise ofpefes alsdits no
fendre nřes patrimoni dzets eregalies deuāt ftres aduocat procurados patrimonial efil
nies officials e comiffaris e porté les caufes cals fien pagades e aquells no fien frustrats
axi a conclufio tant com en ells es:de q a nos enlurs treballs e ofpefes.Dertal infeguint
eanfacost ne puenen moltes vtilitats : les lesdites pracmatiques prouifions e ordina
äls ceffarien fi per aqlls ab diligencia no eré cions repals : e encara pque api esviſt anos
proffeguits:fegueix fè moltes vegades enles iuft erahonablevos diem cometem e manam
caufes daquen deduidores fe promulguéfeno de nfa certa ſciencia expreffamët per primera
tencies e moltes vegades ans e aps talsfen efegona iuffions q encontinent rebudes les
Priuilegia
hts façau execucio rígida e propta elos dits ſuper debitoribus murozum 2
?
és e cenfals p lo dit micer exarchlegats:e &
vallozum cognofcat rationalis ficut de alijs
es pecunies dağn proceydores façau pagar debitorib9 ciuitatis : 7 nullus alius officialis
als aduocat e procurados patrimonial e fif
nec per viam appellatiois recurfus feu al's fe
cals e al fcriua dela dita caufa aueries efala
poffit intromittere nifi tantúdñs rex. V
ris cōpetents iuxta la quätitat deles dites de
mandes e gres per nos fetes: e en aço no pos Erdinandus dei gřa reparagonú
feu ne admetau exeptio odilatio alguna mas valen rc.Abagnifico z dilecto no
Jumariamente deparaula ho cōplefcau tota ftropetro pelegri, rationali ciuta
Confulta e altres impediments ceffants fila tis valen zeius in dicto officio fuc
ira eindignacionfa è penade. Ab.florins de cefforib9falut dilectionem.Quia certis cũ
fijau no encorer.Dada en medina del capo regijs puifionib? p predeceffores nãos & NOS
a.xv.desetembre del anydela nať de noſtre ſe conceffis eftvobisvt rationali predictorfeu
nyor.B.cccclxxx. alijs in dicto officio vão fuccefforibus amplif
fima attributa data atq3 conceffa ptas exigé
Sobre les fofpites delaffeffor
IIII di z recuperadi debita que per quafuisplo
del batle general.
nas debentur dicte ciuitativalen tam ex cau
Onferrado por la gradedeu rey fa arrendaméto aut impofitioni fifarú aut
de caftella darago de valencia rc. als quauis caufa ſeu rōne: z cōtra debitozes
Alls magnifichse amats cofellers foluere recufantes in pfonis & bonis COMM T
nfes molle luys de cabāyelles por cuiuflz eor executões faciédi/z tanqz iudex
tátveus de nře general gouernador enlo reg recognofcedi z iudicādi oi appellatioe recur
ne de valecia e afon lochte furrogat barle ge fur impedimento quouis remotis/ ziuris T
neral enlo dit regne e a fon loce e altres offi/ fozi folênitatib9 pretermiffis/t hoc vt facili?
cials nfes a qui pertanga falut edilectio.In et fine expenfis retardatõe aliquadictades
Formats fom a fots color de fofpites del af bita dicte ciuitati foluantur zrecuperentur:
feffoz de vosdit batle general fon allegades: vt dicta ciuitas onerib9 7 creditorib? quibus
moltes cauſes patrimonials fon tretes dela obnoxia eft poffit aut valeat foluere fatiffa
batlia :de qs feguer gran dan e bferuey a nos cere. Sita rationi confonu atqz deces vt de
eanŕe patrimoni : per obuiar ales als cofes bita q per quafuis plonas qbuluis de caufis
vosdiem encarregam emanam fcietmet eer operi murozum z vallozum dicte ciuitatisde
preſſa perprimera e fegona iuffions e pena 8 bentur feu infuturuzdebebuntur/facilius t
bos miliaflouns de ozanřes cofrës applica abfqz expenfis Tretardatiõe aliqua dictoopt
dos q li daciauant feran allegades cauſes foluantur:p vos vt iudicem p nos delegatuz
fofpita contra lodit affeffoz de vos dit batle debitores dicti operis tam in plonis in bo
general:ental cas fien donats e adiungits an nis executentur propter paritaté quadictuz
aquell algúdoctor odoctors qui enfemps ab opus cum dicta ciuitate haber tenet/ omni
lodit affeffor coneguen de dites cauſes:nore appellatione recurfu impedimento & quibuſs
mogut empo lo dit affeffo: ordinari : p mane uis iuris et fozifolemnitatibus femotis et re
raqp la dita viade fofpites les caufes nofié fecatis. Eam obcaufam prefentium tenoze
tretes dela dita ballia:lo qual fi arinos fahia deliberate z confulte concedím? z cômitimus
feriadar gran tob ales cofes patrimonials vobisdicto petropelegri rationali predicto
E guardau vos attentament o fer lo contra z feu vris abinde fuccefforib9 in dictoratio/
rien alguamanera per quấtnữa gia bauen nalat9 officio: cognitionem et exactioné omi
carae les penes damuntdites defijau euitar: um debitor que pquafuis pfonas z qbuſuis
car nos a maio? cautelavos leuam tot poder O caufis dicto operimuroz z vallozúdicte cí
de fer lo contrari ab decret de nullitat Dat uitatis valendebeantur z feu debebūtnr núc
en barcelona a.xv.del mes de nohëbredel any zin futurum :ita q vos tang houz iudex de
AD.cccclxxx. Voelrey. his iuris & fozi folénitatib ? preter /miffis ag
noſcatis verboſimplici fuminarie zdeplano
Ferdinandi fecüdi. CC ןןןןא
illis quorü intereſt vel intererit auditis.Et nra prouifio dať en barcelona a.xxiiij.dies d
coftico vobis de debitis/ea exiguatsz recupe fetébre del any.AD.cccc xxiiij.hauer puehit
tis & ſeu exigir recuperari quib9 pertinet fa declarate ordenat q enles electios fahedores
ciatis.Et foluere recufantes arcere cogerea dels officis dela diputacio general per lodit
poffitis & valeatis tā p captionë perſonaruz ftamét real: les quals tant com al dit ftamét
per executione bonor zalijs remedijs vo real fefguarda ptanyë als iurats dla dita ciu
bis benevilis. Et volentes vt ois materia in tat: fe hagues a feruar e coplir loq per la ma
talibus debitis ftrepitus litigij z expenſaruz 102 partdels turats ciutadas for ordenat:en
fubmoueat:volum9z declaramuso a cogni ariq encara que los dos iurats cauallers fo
tione iuditio z executione predicta per vos d fen ab losdits iurats ciutadās difcordes:gés
dictis debitisfiedis:appellari aut recurrine perço nopogues preiudicar ala electio dels
queat ad gerentéuices nŕi generalis guberna dits iurats clos officis dela dita diputacio p
tous indicto regno valeñ/eius locumt/baiu pt olbraço ftamét real fahedoza:ans aqlls q
lum generale/iufticiaz in ciuilib9 dicte ciuita per la maior part dels dits iurats ciutadans
tis aut aliú officialem:nifi tantuz ad nos aut foffen elets onomenats o hagueffen la maio?
primogenitü nŕm.Nos enim vobis inet fup partdeles veus enles dites elections dels of
predictis omibus et fingulis & ex eis depende ficis dela dita diputacio fabedores:precebif
tibus emergentib9 ? connexis ac eis annexis fen a tots altres:e aqlls foffen haguts teguts
voces zvices nŕas plenarie committim9 cuz ereputats pofficials ol dit gñal en fguart del
prefenti. Der quain memoratis gerétiuices dit ftamét real fegōs enladita puilio ala ql
nřigeneralis gubernatonis zeiuslocumt ba nos referim mes largamet fe côte. Empo co
iulo generali wufticie ceterifqz vniuerfis &fin enles dites elections fehaien feguit algunes
gulis officialibus nfis & iudicib9 02dinarijst differécies difcordies e altercaciós entrelos
feu delegatis prefentib9 et futuris inhibétes dits iurats'ciutadans emaiorment enlo trië
fubpena flozenozum duoz miliü mandamus niprefent a finira enla festa de nadal primer,
nede premiffis etiam p víaz recurfus aut ap uinét q lo terç graduat dels dits iurats vol/
pellationis aut ex caufa miferabilitatisvidui gue piecehir lo fegon e bague la clauería del
5
tatis pupillaritatis aut als quōdocunqz fe dit general la qual lo fegoiurat hauer duia e
1
intromittere prefumant : abdicantes eis fec9 es ftat acoftumat élos officis dla dita diputa
agendi omné cuz nullitatis dcreto poteftaté cio plo dit ftamét real:de q ſe engédren odis
Dat in ciuitatevalen die.pij.menfis decembr é males voluntats entre losdits ciutadans.
De
annoantom.AB.cccclxxxi. Mos perço per prouehir ala indenmitat öla
30
dita ciutat eobuiar als dans e inconueniéts
Delozdee graduacio dels in
qfeguir fe pozien ala dira ciutat e ciutadans
rats ciutadas p als officis dla diputacio.VI
de aqlla:p tenor dela prefent de nŕa certa fcié
On ferrãdopla gradedeu reyde cia deliberadament eacõfellada ordenam vo
alfonfoo digne recordacio boncle e predecef ta diputacio per respecte del dit ftament real
for nŕe del tenozfeguent. Don alfonso per la en calcuntrienni aride prefent com daciauāt
gra de deu rey darago tc.als venerables pas per ells fefacen e obferuen en aqfta manera .
res en crift religiofos o altres del ftament ec Co es q losdits quatre iurats ciutadās has
claftic/e als fpectables e magnifichs magnats ien a effer concordes enla electio e graduacio
barōse cauallers e altres del ftamét militar dls dits officis dla diputacio e no é altra ma
e als ciutadas e habitadors dela ciutat de va nera.Efi perventura entre ells hi hagues al
lencia e de altres viles reals deldit regne e al guna difcordia:en tal cas volem manam e oz
tres del ftamét real de aquell:als quals les p denam q axí com los dits quatre iurats ciu,
fents peruendran eferan prefentades falute tadas piefentse fdeuenidos en lo temps de
dilectio. Recordans enlos anys paffats ab lur electioper nos o per nřes loctinets gene
Priuilegia
rals o per los batles generals o fos Ictinents dia e repos a aqra nfa ciutateregne ptoire
feran ala dita iuraderia elegits nom enats:a e remoure tota manera de odi e malesvolun
qlla matera graduacio fia feta e fuada enlos tats entre los iuratsje ciutadās deladita ciu
bits officis dela ditadiputatio:çoes q lo pr / tat/e encara cōcerneir interes de nfa real pie
ner graduatdels dits шurats ciutadans fia heminécia p la ĝl a nře batle general en nom
diputat :lo fegon clauari:lo terç cōptado:: e è abfenciantes ptany la graduacio dels dits
lo qrt adminiſtrado: .Efi p vetura algu dels iurats.Dertal la dita puifio e ozdiacio com
dits iurats hauēt haut p lözde e maneradef aiufta erahonable p teno: les plents loam
L
fus dits en algun triennihu dels dits offias: e aprouam e cöfirmam:e encara de nou aqlla
& ps enlo altre trienni feguet effent iurat fos fem e volem en totes cofes ep totes effer per
graduat en tal orde q vegues a hauer aql ma vosaltres obfuada fegōs fa fie e tenoz.Eau
ter offici:volem e odaram q no pura hauer o ftat aladita puifio e declaracio declaramp
regir aqll mater offici:ans de neceffitat haia uebim e ordeam ppetualmét q la dita electio
bauer e regir lo offici q aquell qui apsdell fa eo nominacioq legōs la dita puifiop los iu
¡graduat bauer deuria:en ari que fi lobudels rats fe deu fer fia e haia effer fet dis vn mes
bits iurats qui en vn trienni fera primer gra ansdela festa de nadal enla ql fe acoftuafer
duat/enlo trienni apres feguet hagues aqlla electio de deputats e altres officials deladi
hatera graduacio:no puxa lauos effer dipu putacio: e enlodia q los dits iuratsſe aiufta
tat:mes baía lofegon öffici del clauari: e lo q rá a fer ladita electio e nomiacio enla caſao
baura bauer lo offici del clauari fia diputat . fala dela dita ciutat:enlo matex dia effent api
Eaxi aqft orde fia feruat enlos reftants offi aiuftats fe faça la dita electio e nominaciofe
cis.Danants per la prefent onfa certa fcié gōs fō oferagraduats iuxtaforma dla prein
cia expreffament a vosaltres e a cafcun de vo ferta puifio:çoes dels turats ciutadans lo
faltres fots incorriment de nfa ira e indigna pmer graduat fia diputat/lo fegō clauari/lo
cioepena de mil florins dels bens de alfeuol terçcoptado?/lo art adminiſtrado?: e api vo
contrafabent exhigidos a nŕes cofrés appli leme manamq fiafet epraticat en lay plent
cadors q la prefent nŕa puifio e ordinació ti pal pp vinēt trienni: e deaquiauất ppetual
gau e obferueu e façau tenir e obferuar fens mět pa cafcú trieni. ABanants ab tenoz dela
cótradictio o algúa finiftra interptacio:la di pfent onŕa certa fciécia liberadamét expref
ta prouifio deffus mécionada ala ql expreffa, fa fots les penes enla pinferta puifio côtégu
mente de certa fciécia quat en açoderogame des als venerables religiofos pares en xpít/
aqlla reuocam e anullam no obftat en manes nobles magnifichs e amats nŕes los oputats
ra alguna. Abanants noreſmëys als magní e altres officials dela diputacio e general del
fichs e amats cöfellers nřes los portátueus dit regne devalen e als furats rationale fing
de gouernador obatle general o à fos locti/ dich dela dita ciutat 8 valeñ plents y fdeuent
nétso regēts los dits officis e altres qualfe dois a en efobre les dites electios fabedores
uol officials nŕes iurifdictio exercēts e altres com dit es guarde e obferue la pfent nra put
affeffos e a cafcu dells a quis prāguafots in fio iuxta lur fie e tenoz. Eſemblātmēt manā
corriment deles dites penes qla dita napro al poitātue9 de nře gouernado: gñal enlo dir
uifio e ordinacíovos obferuen e obferuar fac regne o al loctinet e furrogat de aqll ealurs
en:e norelmenys pceerquen cötra vosaltres affeffors fots les dites penes q laditapinfer
o qualfeuol de vosaltres q en aço contrafara ta puifio e lapfent tingué e obferue efacéte
a execuciodeles dites penes fens remiffio al nir e obferuar /e los côtrafabēts e côtraueni
guna:comdelliberadament vullam qaxis fa ents cōpellexque ab remeys prozis e real exe
çae pceherca de nŕa incomutable intencio. cuciodeles dites penes:e no façé lo côtrarip
Dada enlo caftell nou dela nía ciutat de na qnt bácarala granfa e les dites penes deſis
pols loprimer díadel mes de agostdel any de gé no incorrer .En teſtimoni deles äls cofes
la natiuit de nře fenyor. AB.cccclvij.Rex al manam fer la pfent ablo nře fecret fagell élo
föfus/elta es mi volutad. CE com ladita p dosfagellada.Dada enla ciutat o barceloa
wifio e ordinacio fia faludable a pau e conco? a.xxviij del mes de octubre del any dela nati
uitat de nfe fenyo..MB.cccclxxxi .
Ferdinandi fecundi. CCXV
Erdinandus dei gra rer caftelle as fifcalie generalis ptinent vel pfueuerunt quo
ragonú valen c. magnificis coli quomodo expectare p viam appellatiomis vr
liarys dilectifs & fidelib9 nříslu alio quouifmodo intromittere nullat preſu
23 2
Etideo quia per aliquos gubernationis dicti indictoregno valen ac eius locumé aut alijs
regni valen piefidentes officio et nunc nouit quibufcunqs dicte gubernationis officiopro
er dil ectu confiliariú nŕm aznariú pardi de tépoze prefidentibs quat nŕam hmõi declara
la caft adicti regni gubernatozem téptatum tionem prouifione feu fanctionem quam vim
fuit vt audiuim , ac téptatur aliquotiés dedi legis habere volum obferuent að litteram z
ctobaiulo generali tác fibi fubiecto cognofs faciant inmolabitr obferuari. Decernentes
cere feqz de caufis intromittere ad dictu ſpe irritü et inane quitquid in eius preiudiciü ſeu
"antib9 officium baiulie z de ipius baiulië lo derogatione factuz fuit vfqz nunc feu poffet
at guardianis fcriptonb9 virgarijs cuftodi fieri temporib9fucceffiuis:quada prouifione
ous paffuum et ipius baiulie officialib9 et mi per illuftriffimuz dñm iacobй bone memozie
niftris z etiã cũ contencio altercatio vel oba regé aragonú auum nim vtdicit facta qua
tum inter ipſum batulū z aliú quēuis officia videtur gubernatozé valeñ omībus iufticijs
lem vel iudicem ciuitatis valen vel regni pres ceteris officialib? dicti regni pſideredebere
dicti fuper iurifdictione verfatur:q grauiter fub qua dictú baiulie officiù nullat copiehēdi
ferimus et graui? tollerare poffemus cu non decreuimus /aut alijs quibuſuis litteris pro
dictet ratio et vertetur indẫnum nŕarum re uifionib9 feu mandat contrarijs factisvel fi
galiarú ziuriu detrimentum :declarates hoc endis impoſterú quos et que incßtuz huic de
factúfuiffe cötra intencioné nřaz explfaz ac rogent tollim⁹ locú non habere decerta fci
pufiones pdictas diuerfas alias feu mété encia volum⁹ obfiftentib? nullomodo. In cu
eapt nřap:tenoze pñtis carte nře feu fanctio ius reiteftimoniú þanc fieri & figillo magefta
nis vel legis cüctis tpozib9 durature puifio tis nfe in pédéti wiffim ? cōmuniri. Darbar
nes preinſertas & alias quafcüqs in fauozë di chinon.rv.die febzoarýj anno anaťdňí. AB.
ctebatulie officij p predeceffores nřos vel nos ccclxxxvi. regninři.l . Cüqz intellexi
factas laudantes et aprobantes ac huis ſerie mus qfurrogativri dicti gerétifuices nŕige
confirmantes baiulogenerali dicti regni pre neralis gubernatoris nup prouidit & fecit nō
fenti z alijs qui protépoze fuerit et eo locat nulla enantaméta in preiudiciú iurifdictiõis
acdicto etiaz baiulie officio tang in capitep preheminenciar officij baiulie generalis ac
fe ftati feparato nobiles inmediate fubiecto contradifpofitioné ztenoze puiſionis preins
penfa certa fciencia concedim⁹ o amodo gu ferte quam quidem volums obferuari ad vn
bernator valen vel eius vicefgerens presens guem iurra eiusferië & tenozem pleniozé ac fi
vel qui pro tépoze fuerint feu cozu locať vel a pnos coceffa fuiffet honorato mercader núc
lius quiuis iudex fup baiulo ipfo prefenti vel baiulo generali in dicto regno valeñ:quo cir
alijs qui protépoze ipi baiulie officio prefide ca tenoze prefentiú fcienter z cofulto vobis z
but aut cozu locat guardianis fcriptožb⁹nū vŕm vnicuiqz dicimus precipim ? et mādam9
cijs paffuuz cuftodib9 feu alijs ipi? batulivel ad obtentum nří amoris et gře incurſuz pene
baiulie feruitoribus & miniftris nó poffint co flozenozuz auri aragonũ.v.miliú nŕis inferë
gnofcere necfuper eis iurifdictionem aliqua dozumerarijs opzeinfertam puifionem ac
vel fuperioritatez habere nec etiam de dicto oiar fingula in ea contéta teneatis obfuetis
baiulie officio aut aliquib9 actibus adipm de teneris & obfuari ab omib? faciatis iuxta e
fozó vel confuetudine expectantib9 nec de co tus ferié ztenozé acfip nos contēta in dicta
tentione aliqua vel de controuerfia feu deba puifione conceffa fuiffent dicto baiulo gene
to que ratione iurifdictionis vel al's effet vel rali.Et fiquit incontrariú fuit attemtatú id
effe poteft inter ipfum baiulu vel officiale feu omé illicoreuocetis & ad priſtinű ſtatuz redu
iudicé alium dictozu ciuitatisvel regnifepof catis prout nosreuocam9 z reducimUS CLIM
fit intromitterevllomodo:mandantespean plenti: cauti a cötrario faciédo rõe aliqua fi
dem de certa fciencia z confulto pro prima et ue caufa fipenam pappofitam iramoz etindi
fcdaшuffiomb acfub nieire et indignatioisgnationem nram cupinis no incurrere. Dat
incurfu penac mille flozenozuz aurí não era in villa de madrit die. xi.méfis dcembri āno
rio quotiens cōtrafactü fuerit irremiffibili9 anat oni. Rib.cccc.lpppj . Yoere .
applicador dicto gerentiuices gubernatozis
Ferdinandi fecundi. CCXVI
t alijs quibufuis
tionali dicte ciuitatis valen &
Tcedens bonis cocubinarius
officialib? ¿ pfonis ad quos specter ſubincur
particeps arrendamento ad officia publi
ca nullat admittanĒ. VIII funře indignationis et ire penac florenNOF
auri aragonú duozű miliú a bonis fecus agen
Øs ferdinandus dei gra rex ara tis irremiffibiliter exigendozũ z nŕis inferen
gonum valencierc.Solet interdü dozum erarijs :quať nřam hmõi puiſionë 02
contingere vt plurimi homies a dinationem & pracmaticam fanctione teneāt
vicis & exceffib⁹ quib9 ppua nō ſe firmiter z obferuent tenerią z obferuari fas
abſtinerent virtute;honozis aut lucri prepoſi ciant inuiolabiliter p quos deceat: et non fec9
ta fpe faciliter fe contineant.Dinc eftvt cum agant quauis ratione feu caufa.In cuius rei
caq ad dei feruicium z reipublice ſubditoruz teftimonium prefentem fieri iuffimus nãofe
nŕozũ comoduz augmentuz quomodolib3 creto figillo atergo munitaz. Dat in villade
cedere poffint cordi nãoinfita fint ipfe animi madut.x.menſis Febroari anno anať domuni
affectus fumopere nos impellatvt inter ipos AD.cccclxxxii .
* fecúda iuffionib⁹ gerêtices ac locumt nŕi cis vulgo dictis lo vall elestorres de macia
generalis gubernatons in regno valen/baшu martivel alijs locis dicte ciuitatis; ad q loca
To generali regni ewſdem/ nečnō iuratis tra fi forte incederent volum, adſolā reģſitionë
Privilegia
oictifindici per officiales nŕos inde expelli r neraliprotectione videantur effe conftituti;
necno ea méozatí officiales rquilz cor fi op faciétes honorarút z plurib9 priuilegijs dco
potuerit zvŕíprefati officij pator panor p rarút: cũnổ mĩoza obieja a vob fidelib nris
parte inde iftati requiſiti quouiſmo fuerit magro alcaldís & collegio à inpñcian eftis in
vocepreconia publice nuciari faciant atqs in dicta fica huis ciuitat) valen recepim vt arbi
dicta domo fiue capo z alibivbi expedierit pe tramur recepint dicti reges pdeceffor nří
nones cũ armis nřis ipaq arma nŕa erigi af ab illis qb9 ptacta punlegiapcefferüt.Jdar
figi tapponi faciat five pmittat infignü eiuf cotenoze pitis fcient z cófulto vobis dictis
moinŕe faluaguardie prectõis & guidatici a magro alcaldis mōetarisz collegio dite lice
deo vt illa meli cüctis innotefcat zvelo igno ¿firmã⁹ laudā⁹ approbá ratifica⁹ac quat
rācie abinde ſe tueri nō valeat enō ſec⁹ agat op? existat de nouo pcedi?? nře hmõi lauda
agiue fināt aliq occafione rõe vel etiã cã cũ tois approbatōis firmatõis noue ceffio
ita de mentenfa pcedat. Quicüc aût aufu nis munie roboza⁹oia z fingľa priuilegia cef
duct9temerario otra faluaguardia ptectiōë fiões z gras factar pceffa factaforcellas
z guidaticũ nŕm hmoi facere vl'venire plum dicto collegio:ficut meli9% pleni9 illis quolz
přit penā mortis naturalis valias penas p iporvſifuift) teſts in poffeſſiõe vtédi.Infug
Fozos & priuilegia hmōivalen regni otra files ad maio gře cumulü pcedi? vobis dict) ma
delinqntes ftatutas z ozdiatas totiéfquotiés gro alcaldist collegio dicte fice oia z fingľa p
3factü fuerit fe nouerit abſą remdio aliquo uilegia gras z progatias hucvfqz pcelfast ?
incurriffe dano illato primit⁹ & plenarie refti ceffa p nos ac pdeceffores nãos reges aragonu
tuto:adiciētes qvos 7 quilz vím fiue eozum mfoalcaldís & collegio fice ciuitat) nřebarë.
eifdé cafib9 er in eifdé cais in penas prefentis itaqvos illist quolz cop vtaminir gaudeatt
10 faluaguardie ptectiõis et guidatici nŕi cens purcollegiu dicte ciuitat) barchiñvtik& gau
feaminifiue celeant incurriffe i quas quicüqs det ac éin poffeffioevtēdi/zillavobis obku¿E
eat vt prefert of
alij vos vel aliqué vŕm aut eo adfola oftéfiones copie autétice illor: q qdé
Fendétes incideret ipofactovt vtriqz eğlitas priuilegia hic ptá fuffitient expflis berivolú
obfuet:inquo teftimoniü pñté fieri iuffim9 acfi de obo adobú infta fozët.Pecnō qz vt i
to
nŕofigillo ipendéti munitā. Dat in ciuitate tellexim9otute puuilegio dicte fice pceffor
valen die.xi.aprilis anno anatoñi. AD.cccc. alcaldi eiufdé bit cognofcere o cais mõetarí
lxxxvij . Regno:üą nŕoz vz ſicilie anno.xxj ozü & collegiator de falia corūdē : 7 pluries
caftelle z legionis.pv.aragonu vor alior.f. euenit o nönulli officialesvolút ac nitunt co
gnofcerede cãis ipis i preiuditiú acviolatões
De priuilegijs alcaldozu : 79 de dictor puilegiorno dubitates icurrerepeas
ptétōe iufditõis cor cognofcat baiul.XI. idict painlegis fpecificatas ptētas: qqdē
Øs ferdinād⁹dei grarex caftelle officiales ex eo q nilla hucvfq3 eos aut boa
c.Feniffimi reges aragonů celeb ipor facta fuit executio ddict) pas et fiieas
meone pdeceffores nŕí aiaduertés inciderit ia paruifaciüt illas indiefes nitunt
tes fuícia q magr alcaldir collegiu ad Ïueniēdū z ledēdū puilegia ipa : Deide le
fice ciuitat vale pitabat: qli dom? eiufdé fi penuero euenit o é altcatioшurdictõis inter
ce erat tëpeculiu regiũ :cũ cor pilegijs ɔce ditos mŕ3 alcaldos z collegiú er vna/ ralios
ferüt eifdé magro alcaldist collegio ptres in iudices o: diarios aut blegatos ab alta ptib9
mūitat) pheminétias & progatias /etiāc cog ppea volites debite puidere in eifdé cũ pñti
nitōez füp hoib⁹dicti collegij z familia ipor dam9raffiğm9qbuſcüqz iudicibo:diarijst
put illa Stinent &fpecificant iquoda pule Blegatz alcaldis ptédétib9 o turdictõe:batu
gioafirmatōis pfeniffimü dñz regé ioané ge lú gnalé valé à núce ptpe fuerit iudice: q
nitozë nr3 celebris méorie dat cefarag.jp.me é iudex regaliar z přímōy ac pecũiarú uřaz
fis aug.a.anat dní.AB.cccclxvúj.Tecno et in dicto regno de filio fui ordiari affeffous
eiſdē reſpectib? ɔſtituit ¿poſuit eofdé magrz Cuidici⁹ cómitir mādam⁹ q 8 ipis cãis alt
alcaldos mõetarios r collegiu fub ptectõe ? catōis turdictiōis cognofcat breuit fümarie
faluaguardia regia. nofc nō dediĝntes ſeq zo plano fola facti vitate atéta:ac malicijs e
veftigia maior nfo & collegiй ipz ac domos difugis pculpulfis: cú ptāte ihibēdi cetis of
*** iuerfis & fingulis iudicib? tā ozdinarijs oib9 faciant incōcuffe iuxta illi? ſerie et teno
legatis &o quotiefcup dictú baiulú gñale rezzōruz non faciat roe aliqfiue ca:li dict?
tati vel vocati ad iuditiú fuerit rõe dictar illiffim princeps fili? nŕ kariffim? paternaz
rercatōuz iuŕdictõis:cozā illo cōpareat oi bñdictōez hz caza:ceteri bo officiales nŕtiră
blatadificultate dictõe. Pecnō comitti zidignatōez nŕaz preapoſitām pena cupiūt
197 mādam dicto baшulo gñali o de penis non incurrere.In cui rei teftimoniú pñtem
Smiffis vel cōmittédis pofficiales faciédo fiertiuffim9nfocoi figillo impédenti muniť
ictis privilegijs & de earūdē penap executõe Datin nroregali palacio ciuitatisvaleń die
cognofcat zineis pcedat put de iure foro piii :méfis aprilis.a.anat.of.AB.cccc.lxxx.
nuenerit faciendü.CAcdemũ cũ annis lin/ vuj.regnozüą nŕop vzficilie.a.xxi.caftelle z
Julis in die fiue feftofancti thome in méfe de legionis xv.aragonú vo z alioz regnox não
ebf fit electio de duob? alcaldis qui cognof rum.x.Voel rey.
:unt de oib⁹r fingulis câis tā ciulib qß cri
Que nospague dzet de moreri
ninalib⁹ collegiator dicte ficce འ
z familiariú
fat opeatge enla ciutat ni enlo regne del peir
ozūdem:7 in die fiue fefto nat dñi ipi alcaldi
dela albuffera q ix fozal regne ne dls formēts
lecti accedüt a domib9 coz collegi ad ecclia
q entren de caftella . XII
jaiozëfiue fedé dicte ciuitatis vbiiurantvna
ú iufticijs zalijs officialib9 eo túc electis: et On ferradop la gradedeu rey d
Lū dicti alcaldi vadút z recedunt a dicta edia arago ze.All magnifich e amat co
nulla infignia iurifdictõis fiue iuŕdictioné de feller nfe lo balle gñal del regnede
D
notácia adducut put faciüt pſules qui ince valen della ferona falut edilect.
düt cú virgarijs fiue portarijs antecedetib9: Pertufts e bons refpectes mouents noſtre
precipue qi dicti alcaldi no mō ciuilever etiā aio volem eus diem emanā de nfa certa (cia
Honore Obito dictú collegiu pffequi:volum9 deles viles de elge crenullet e de qualfeuol di
Štatuimu⁹z mādam? o abide gerefices nří les qy fia ftat pftituit e ordenat p cullir lodit
gñalis gubernatoris in die dicti iuraméti poi diet:ariq nostigué pus en elles collido:s . E
ctos alcaldos pítādi det raffignet eifdé vnú com fiam vidicamēr informats q enlabatlia
ex portarijs fui officij qui dictos alcaldos affo gñal de valë nos pagadzet o peatge dlpeir d
ciet cuz maffa eleuata pheūdo a domib9 dicti la albufera qir foza lo dit regne ovale ne ols
collegij adlocú vbi preftat iuramentuz inde formēts q o caftella entré enlo dit regne: e fia
cos reducat ad dictas domos collegij z nō am cofa rahonable q lo qs ferua enla dita batlia
pli9 nec alijs dieb9.Jlliffimo ppterea toani general/fia Fuat enla dita batlia gñral del dit
principi afturiarú z gerüde pumogenito não regne della ferona.Der tat vos diem e ma
cariffimo z poft felices longeuos dies nãos nam no pmetau ne cöfentau q en oziola ne en
beredi z fucceffon legitimo itentünŕz ſignifi altra part fe demane e exegefca ni reeba lodit
cantes dicim /gerenti vo vices nři generalis diet de alfeuol peix dela albufera qs porte o
gubernatoris in eius officio generali locút paffe en caftella ne en alfeuol part ol regne d
baiulo gñali iufticijs iurat) ac ceteris vniuer valen . He pmetau pfemblat fe pague lo dir
fis & fingulis officialib9 r pfonis in dictoreg diet de moxeriffat palfeuol formēts entren
nor ciuitatevaleń Iſtitutį z dictoz officialiti de caftella enla dita gouernacio della ferona:
locat pñtib futuris ad quos spectet dicim9 e aço fareu no cotraftat qlfeuol puifioe ma
precipim9z mādam? ad obtētűnří amoris T namēts nŕes encötrari e tota dílacío côfulta
gre incurfucs pene flozenoz auri aragonum e obſtacle ceffant per änt nra iravos es cara
duor miliú nŕis inferēdoz erarijs/ta bonis e pena de dos mil floris do? voleu no encozer
fecus agétis irremiffibifr exigendor o níam Daten medina del campo a.xxiiij.de març.
los delitos qhan cometido y comettere cafti lefquier officiales nŕos mayores y menores y
gando aqllos fegun fus culpas y demeritos: a fus lugartinientes en todos nŕos reynosy
como ciuilměte apagar y fatiffazer los robos tierras dela cozonade aragõ conftituydos y
males/daños /itereles/gaftos y menoscabos que por tiempo fera fo las penas fufodichas
2.8
delosdanificados. Dozende con tenor dela que la prefente nueftrà pracmatica fanction
píte nŕa pracmatica fanctiō perpetualměte tengany obferuen tener y obferuar fagan in
buradera ozdeamos fanctimos y ftatuymos concuffamente iuxtafu ferie e teno?. Enteſti
* que deaquí adelante algunos officiales nŕos moniodelas quales cofas mandamoshazer
prefentes y fdeuenidozes mayores medianos la prefente con nueftro fello fecreto enel dor/
e fofellada. Dat enla villa de Valladolid a
y menores & qualquiera poteſtad y exercicio
vfantes en qlefquier de nřos reynos ytrías rij.de enerodel año del nacimiéto de nuestro
feñoz.AD.cccc.lxxxix .
coftitupdos y coftituyderos no pueda ni les
fea licito ni pmiffo fopenade privacion defus
Saluaguarda feu ptectio almu
officios y ddos millflozines do20 a пños co
dini ciuitatis & gradus maris ac carneceria
ffres applicaderos delos bienes de äleſquie rú valen. XIIII.
re que el cötrario fiziere exhigidoresy lo in
corrimientode otras penas mayores al arbi Øs ferdinād⁹ dei gra rex caftelle
trio nãorefuadas : ato:gar gutage ogulages
aragonú valeñ rc. Et fivniuerfi z
a nauios algunos q vayan piraticamente ni finguli intraregi fouentes impij
alas perfonas q enellos fueren. Abdicando limites incolatu fubgñali prectõe
aqllos e a cada vno vellos todo poder dehas
regia pftituti effe videant: no minus aút vic
zer el cötrario.Car dende agora decernumos
tualia q pro republica puidédar ſuſtinenda
poeclaramos con la prefente aqllos pornins in forisfiue plateis zalijs locis coibus ad ea
gunos/cafo quefuelfen atorgados : en affi q reponéda inftitut) adducunt̃ tenenË & tractâ
ningun nauiode cofarios en algunos de nuë tur fili ptectõe z faluaguardia ac comāda re
ftros repnos ytierras no pueda de aqui ade gia tuta z fecura celeri debent.Cum igŕ fou
lantegozar de guiatges algunos affi atorga frumétariü fiue almudinú ciuitat) nře valen
dos por nueftros officiales ni aunque fean 8 villi9 alcacer ac grad9 maris in quib9 frumé
las ciudades villas y puertos a donde llega ta coiter pro vtilitate reipublice dicte ciuita
ra y aunq lleuaffen vituallas : alos qles guia tis tenent tractanEvendunk oneranEz exone
ges comoquier q fean priuilegiados en anto ratur/ac carnecerie eiufdé ciuitatis in quib9
alos dichos piratas derogamos y áremosf carnes pro fnſtētatiõe vite hüane ſcindútur
derogado por benefficio dla cofa publica ca venduntnr loca comunia fint in ipfa ciuitate
crecentamiéto al arte mercatinol:po :forma pro illius conferuatione z feruitio reipublice
qno embargātes los dichos guiatges los fo comodo acvtilitate eiuſdez inftitutafine qui
biedichos cofarios y fus bienes y nauios y bus vita húana populatorum in eadem ciuis
las pfonas qcõellos yran pueda fer y feã pre tatefuftineri nequiret. Et licet obid rõnibus
losdetenidos y ocupados y contra aqllosp premiffis loca ipſa ſub generali guidatico er
Eu
Priuilegia
B
aluaguardianfa regia effecenfeantur/veru tinerepignozare /feu marcare culpa crimine
quia vt accepimus multotiens accidit diuer veldebitis alienis :nifi in eifdez plone quozú
fa furta z rapinas tam in tritico in ipo almu dicta fruméta grana z carnes funt vel érunt
dino et eius alcacer ac gradu o in carnib9 in fuerit in eifdé principal'rvel fideiuſſozio noie
dictis carnecerijs fieri comitti: in non me obligatie feu in aliquo crimine ibidë depre
diocre dānum & intereffe nedum fingulariuz henli:nec etiã in his cafib9 nifi fi ringtuz fo
quorfrumenta carnes ipe funt/ veruz etiā rustratiohoc fieri pmittant:nec als dictis
totius reipublice eiufdé ciuitatis . Volentes frumentis granis z carnib9 aliqō dānum fa
gitur latrotinijst daminis fuppradictis de cere vel inferre/ aut ea vel eas aliquat deuas
bitevt cöuenit obuiare: vt ab impzobozű au ftare. Quicūc aut aufu temerario ductus3
dacia tuta fit bene merito innocentia/ et in
ptectioné cuftodia comandă et guidaticum
ipis improbis formidato fupplicio refrenet nŕm regiúhmōi facere vel venire preſumkit
audacia z nocendi facultas . Et quia plus ti penā mo?t) naturalis aliafqz vniuerfas e fin
meri folent que fpeciali iniungutur quege gulas penas a foris et priuilegijs regni valē.
neraliter imperantur.Ea propter ad humilě otrafic delinquentes ptectioné regia in/
fupplicatione per dilectos fideles nrosiu fringentes ftatutas tali cafu quotiens cotra
fticiam iuratos cociliu dicte ciuitatis valen. factum fuerit le nouerit vtidecernim abfqz
nobis humiliter facta cum prefenti cartanía remedio aliquo incurriffe : dáno illato primi
cunctis téporib9 duratura de nřícerta fciens tus & plenarie refarcito dana paffis . Broui
ciadeliberate confulto: ponim recipimus dentesz mandantes iufticie in criminalibus
z conftituim⁹ ſubprotectiõe faluaguardia et dicte ciuitatis qui nüc eft z pro tépozefuerit
comanda ac guidatico ſpālibus nřís dictum q de cófilioiuratox et cōcilij eiuſdem tam g
fozuz frumentariuz fiue almudinuz et eus al viam inquifitonis veldenunciatiōis alio
cacer et domu fiue locuz gradus maris vbi quouiſmo/et tam ad fifci nři pcuratoris
frumenta ipa exonerantur carricantur ven partis priuate inftantiam pcedat et enantet
duntur ponuntur et tractatur: zomés et fin contratales malefactores delinquentes et
gulas carnecerías dicte ciuitatis ac omnia z quemlz eorum ad executiõem penarú predic
quecunc fruméta ordea et alia grana fiuele tarum.Efidicti malefactores/hmõiprotec
gumina que in eifdem locis & quolz cox funt tionem custodia comandam et guidaticũ in
zerunt fiue onerabunk zexonerabuntur/ad aliquo infringentes capi nō potuerintele ab
ducentur portabuntur /tenebuntur z tracta fentauerint:volumus ¿ declaramus q cōtra
buntur quandocuq p quafuis perfonas cu illos et quemuis ipfor procedatur et pcedi
fufcus ftatus gradus natiōis & cōditõis exi valeat per dictum iufticiam de cöfilio predic
ftant.inec non etiam carnes quafcüqz q indi tor per pceffum abſencie vfqz ad fentenciaz
ctis carneceris fcindent aut reponent. Ita difinitiuam inclufiue: quo iuxtaforum ad pe
q nullus cuiufcüqz legis ſtat? dignitats fers nas predictas çōdemnetur . Et fi condénati
vel pditōis fuerit fidens de gŕa indulgécia fuerint : non poffint feu aliquis ipforü poffit
aut amoze nŕis qcü rone aut că audeat aut aliqua remiffione guidatico affecuramétovr
prefumat per fe vl'aliu feu alios directe vel in fuperfedimento ipfis vel alteriipfo concess
directe palam publice vel ocultedictú fozum fis fcienter vel ignozane fub quauis expreffio
frumentariú fiue almudinur eius alcacerdo neyerbox aliquatenus gaudere: quinpmo il
müc fiue locü dicti gradus in quo tritică de lis non obftantib9 cötra tales delinquentes :
ponit et cuftodie oneraf zexonerat/ac carne quos quilibet capere poffit et curiedictiiu/
cerias dicte ciuitatisvalen aliquo mō dirime fticietradere : per ipm iufticiam modo predi
rerupe feu ifrigere aut fotamia fiue apturas ctofine dilatiõe aliqua procedatur et eriante
aliquas in eifdem facere:aut dicta frumenta tur að penarum predictarum executiõem et
ordea z alia grana q in eifdé locis tenentur et aliozum quedicta funt . CAdicimus ta
tenebûtur tractabunt fiue cuftodiétur: & car men o predicte perfone quozum frumenta
nes q in dictis carnecerijs câ fcindendi aut ať grana et carnes erunt z earum fingule eifdez
adducútur et reponebūtur :cape/rapere/des calib? atqz caufis penam ſeu penas preſentis
Ferdinandi fecundi. CCXIX
protectõis céleank incurriffe quavel quas q cui ex fubditis nřís pretextu prektim cois
cũą alų premiffa infringétes in eifdé vt pre vtilitatis plura nobisfuggerere & multade
dicit delinqntes inciderent aut incurrerent nics pfuadere qui rez publicam nřaz magno
ipofacto:vt vtric equalitas obfuek. Qua proffequimur amoris affectu . Cum verolon
propterde eadé nřa certa fcia deliberate z co gafperiencia copertuz héam feruentu amo
fulto dicim9 districte precipiédo mandam⁹ rez que vos ciuitas pciliú ciuitatis nře valē
ſpectabili nobili magnnifics & dilectis ?filia erga mageftaté nram ɔtinuo geritis:volétes
rijs nŕis locüten generali nroin dicto regno itaqz tanti amoris nos reddere founes:licé
valen gerětivices nri generalis gubernatoris cia7 plena facultaté diſponēdiz ordinādi cir
reius in officiogenerali locüteñ ac baiulo ge ca infrafcripta vobis duxim9 ɔcedendas.Id
nerali in dicto regno iufticis in auilib9z cri circopñtiuz tenoze zde nři certaſcia pcedis
minalib9 ziuratis dicte ciuitatis valeñ cete, vobis dicte ciuitati vel iuratis eiufdé:q quo
rifqz vniuerfis &fingulis officialib9 & fubdit) tienfcüqz vobis beneuiſuz fuerit : tā pfidet
nřís in eadé ciuitate ɔſtitut} zdictor officia *piane exaltatiōe: noua tanri feniffime
liuz locüten prefentib9 z futuris & cuilz eozű regineplotis nře 3 ettäpofteritatis nŕe in
adnře gracie z amoris obtentuz incurfumąs greffione : at ex quacuos cã vobis vifa/ho
pene flozenozauri aragonű duox miliú a bo nozé cultūqž divinú acregium pfpicienti :ſta
nis cuiuflz ətrafacientis irremiffibile exhigë tuere tordinare pceffiones aut folénizarife
dozuzenřis inferēdozum eraris quat nram fta qcücs. Plecno poffit) z vobis liceat abfq
hmõi prectōez comada faluaguardia ac gui pena aliqbitantes in ipa ciuitate ta pena pe
datícuſpeciale regiù et oia z lingua defup co cuniaria copali côpellere vt ea q circa pre
tenta teneant firmiter z obferuente faciant dicta vosordinare stigerit obfuent:non ob
ab oïb9 inuiolabiliter obferuari/ et non ɔ̃fas ſtätib9 ordinatōib97 phibítõib? quibufuis
ciant vel vemāt aut aliqué ptrafacere vel ve fecus agentib9:7 preftim ordinatōe officio fi
nirepmittat rōne aliqua fiue caufa. Ceteruz ricop fiuedels velluters ipi? ciuitatis ocella
Et
nequis ǝtrariuz fatagens fe poffit fcuto ig/ qin quo adpdicta dūtaxat derogam ? ¿ dero
nozancie aliquat excufare:imügimus officia gatü effe volumin alijs vo illela t in fuoros
lib9nŕís premiffis & cuilz eor ad quéfeu quos boze pmafura decernim9 & declarams.Quo
n cuius rei teſtimoniú pñtez fieri iuflim não e en algúa manera no purë reebie ni pëdre
õi figillo impendēti munt . Dat in ciuitate copofitos algues Fueys o donati⁹d pecunia
archin.pix:menfis octobus. anno anať dm . Oaltres pfimi interpolades plones: poonar
3D.ccccxcuj.regnozą nŕox vz ſicilie anno licécies facultats e pmis de fer ptra los dits
rvi.caftelle z legionis.xx. aragonú vero za furs e priuilegis ftablimers eoidiatios dela
ozum.pv.Branate.ij . dita ciutat fots coloz de applicar emolumēts
TQue los iufticies enlo criminal ala nŕa regia cot ni en altra qlfeuol manera
fidochs parent los alguna iufta caufa de dos
iuil ede.ccc.fol's muftaçaff loct ne regéts o
nar a algu o algús en alguns caffos alguna li
qlls no puxé fer cópofitos algues fots la ma
cécia/aqlla no donauéde e ab volútat e cöfen
iera e penes dauall ſcrites. XVI.
timent dels iurats de valeñ o dela maioz pt d
soon ferrando plagŕadedeu aqlls. Empo per aqſta pñt pracmaticano en
rey de caftella o aragō o valen zc. tenem leuar facultat als dits officials : fi al/
volets com fe ptany a nŕa real cel trament aqlla tendrá o côpoſar los quihau
fitut pferuar la nra ciutat devale. ran Blinquit e côtrauengut als dits fürs pri
en pacifich ftat/e q los furs e puuilegis prac uilegis e ftabliments o ordinatos:apies poq
natiqse actes o cot/e los ftabliméts e ordi haura delinquit odelinquirão cōtrauindra
atos ol pfell dela dita nfa ciutat fie inuiola eno abans qbaura côtrauegut a les diſpoſis
blement obfuats:e a los officials odiaris ā tiōs dels dits furs priuilegis ftatuts ſtabli
de cafcũ any ſe crehe es eligen p lo pfell Ola di ments pceheran cotra aqlls.E fi los dits of
ta ciutathaien e fietenguts inſeguir e feruar ficials fara ofaran lo cotrari:volem emanā
aqlls:e no puxé res fer ptra la difpoficiodels qde cötinent fien fofpefos dels dits offics : e
dits furse puilegis pracmatiqs actes o cont nopuxen exercir aqlls /ans fien hauts p pri
ftabliméts e ozdiatos dela dita ciutat: e q no uades plones.Elo gouernado? Öl ditnre re
fia puertit lorde e inteciodeles electōse crea gne de valen a fola inftancia del findich dela
tösdels dits officis:car com aqlls dits offici ciutat puta manar als dits official o officia"
als ozdiaris fié elets cafcũ any/e calcu en fon qui hi côtrauendrá ala pñt nŕa pacmatica e
offici fia ppofatp obfuar e fer obfuar los dí ozdiacio/q novien dels dits officis fofpenet
tsfurs establiméts dela dita ciutat. E hauë aqlls fins p nra mageftat hi ſia puehit : eāp
vilt pfperiécia e p vidica informacio q tenim nengú altre official fino per nos/no puren en
qaqlls fots color de applicar emolumēts ala losdits officis effer reftituhits: e q losшurats
nra regia cost : copofen e done licécia e pmis dela ditanía ciutat rōnal e ſindích durāt la
als pobladors dla dita ciutat e termés gñals dita ſoſpenſio/puren puebir fens lo cofell ge
de aqlla: trauenir infrigir e rōpze los dits neral e acomanar los dits officis a qlfeuol al
furs e ftabliméts: lo q no es nřa volútat ne i tres otuofes plones quiregefqn los dits offi
tencio: com fiadefueydela diuina mageftat e cis durat les dites fofpéfios:eq pñten aqlles
nŕe/eredúde granmet en euidet dã e destruc anrebatle general:en poder del ĝl haien a iu
tiodela cofa publica Ola dita nfa ciutat: com rar fegos los altres acoftume turar enlo pris
fols dls crims comelos fe puxé fer cōpolitos cipidel feu regiment /e a lo dit batle gñral ſia
e no dels fdeuenidors ne les cofes qs (peré tengut rebze lo dit iuramét fens alguna tra
feguir. Derço afupplicacio del findichdela dictio qp aqll noy pura effer feta: e vitra les
nra ciutat de vale:ab tenoz dela pñt pcmatiq dites priuacions e fufpenfions/los dits offi
fanctio tots tps duradoza enla dita ciutat êcials qui hauran reebut les dites compoſi/
terme de aqlla :ſtatuhim puchim ſanctim ep tions fien encorreguts en pena de mil flozins
petualment ordenam q los iufticies enlo cri applicados ala noftra cost/e en reftitubir lo
mial e enlo ciuil e de.cccfol's/muftaçaffe loct que hauran rebut en doble axi los dits offi/
furrogats o regéts daqlls en algúa manera cials com les persones qui hauran donat les
nopuren Suenir alsdits furs puilegis actes · dites compoficions:les quals volem fien ap
8 cozt/ftablimetse ozdiatos dela dita ciutat plicades e donades als ſpitals dela dita ciu²
ans fië tëguts ad vnguez Fuar fer fuar aqlls tar. E volem e manam que los dits officials
Ferdinandi fecundi. CCXX
enlo principidel feu regimet e ans o regir los fupplicata per benefici dela dita ciutat nos
dits officis enlos iuraments q acostumen de plagues puchir de tal forma: q no obftat les
fer fien tenguts iurar expreffàmēt la prefent bites confirmatios/losdits jurats y cōfell e
pracmatica e cofes en aqlla cōtengudes eal/ losdits iurats tanfolamet fegons ptany a
trament no puxé regir los dit officis . Ada/ caſcu dells:pugué vfar del dit beniplacit yde
nants ables pits als dits portantueus de go la dita cognicio . Enos vilta la dita fupplica
uernado: batle general iurats rōnal findice cio com a iufta: volents hi degudamët e com
loctinefubrogats de aqlls/e a qualfeuol of ſeptany puehir:ab tenor dela prefent a voſal
ficials efubdits nřes dla dita ciutat e terme tres e cafcu de vos/dihem encarregam y ma
de aqlla prefents e fdeuenidors/ q lo pit nře nam de nŕa certa ſcia expreffamét fotsinco
ftatut piacmatica fanctio puifio e oideacio riment de nfaira e indignacioe pena de mil
nres feruen e facen fermament obferuar : eq flouns filo cotrari fareu:exhigidors canřes
noycōtrauinguen ni puren en alguna manes coffres applicados: puchim e manam aper
ra contrauenir/ni pmeten q per alguhi pura les cöfirmacios per nos fetes ofabedors de
:
effer obftat per alguna caufa o rabofots les les ordinacions dels dits officis: nofia empa
dites penes e fots incorriment onřa yra e in chada la cogniciodels dits iurats enles diffe
dignacio. En teftimonideles quals cofes ha rencies e äitions à entre los dits officis felde
uem manat fer les prefents ablo nře fagell co uédrá p caufa deles dites ordinatōs ari com
mu enlodors fagellades. Dat enla ciutat de los ptany pfos officis:e q no obftat les dites
totofaa.r.del mes 8 febrer.del any delanať cöfirmacios puguen losdis iurats affigir y
benrefenyor.D.ccccxc.vi. detraure a les dites ordinacōs/e aqlls intpre
22-23
Quedles caufes qtions e ozdi tar abenefici dladita republica Ola dita ciu
tat:puys fon fetes plosdites iurats a lur bi
natos dls officis fie conexedos los turats/e
placit:ol ql pugué ofar al dit effecte:les dites
altreofficial nofen pura épachar XVII
¿firmatōs no obſtāt.Empo tota hoza e änt
nferrado p la grade du rey d nosvolremconexer Blesdites caufa o caules
caftella de arago de valeñ.rc.Ml il q dels dits officis Fan:bo pugā fer: guardật
=
3
~
luftre don enrich duc de sego2b co vos attétamét Ŏfer ne donar loch al otrart
tede empuries Tc.nŕe molt car a palgúavia caufa oraho:ans finra gra teniu
mat pfingerma e locť gñal enlo regne Ŏ valë. cara/e les dites penes Bhijau no enco?er: has
cals gouernador lockde nře genral gouerna iau vos hi com fiam : e 8 tal manera q abiu
doz iufticia e altrestotse fengles officials ? fta qrella:qns fia moleſta:no ſia fo:çat als di
ftituhits e cõftituhidors enla dita ciutat e re ts iurats fupplicats fobre aço a nosaltra ve
ned valenfalutrdilect.Dauất nŕa maieftat gada recorrer. Dat enla nra villa 8 medina
es ftat builment expofat p part dels amats e ol capo a dos dies ôl mes da agoſt en lang
feels nřes los iurats o valen:pzetenets aqlls la nat denre fenyo2.AB.ccccxcvij.
a les ordinatios ables als los officis dela di Deiuriſdictióe cōceſſa rõali fu
ta ciutat fon regits q plösdits iurats e pfell
per debitonb9 ciuitatis:oi appellatõe corec
dela dita ciutat los fondonades/e aqlles fon tionezrecurfu remotis. XVIII.
atorgades a lur beneplacit p poder aqlles re
uocar augmétar e interpretar en toty enpr Erdinandus dei grarer caftelle a
fegons quendra alur pfit e beneficidela re ragonú valen tc. Dilecto zfideli
publica:eqpfos officis tenen facultat de cos não galpari amat rōnali ciuitatis
L
nexer deles differences e qftions & entre los valenveftrifazi dicto officio fuccef
dits officis fefdeuene:delo al dihen se fegueix forib9falut toilet.Repimus palias oportu
gra vtilitat alsdits officis:p no etrar en plets nas puifiões tā nŕas dñozuz regú pdecef
a caufa oles grás ofpefes q per aqlls fe farte fozunŕox aregia câcelleria emanatas:ratio
eqa caufa deles confirmatos reyals qs fan a nalibufq eiufdem ciuitatis directas:ordina
les dites ordinatōs/ ſon empachats vfar del tum & puiſuz fuiſſe ſup iuriſdictiōe dicti offi
dit beniplacit e dela dita cognicio. Iban pço cij caufaruq cozā cilderōnalıb? vertentium
E iiij
Priuilegiat
ognitione : fup debitisciuitati predicte per vniuerfis & fingulis officialib9 nřis Tiudici
inentib9 rōne arrendatiōuz z alion cōtrac bus ordinarijs aut delegatis preſentib?et fu
uuper ipam eandem ciuitaté factor facié turis inhibentes fub pena florenoruz DUOMŰ
Joruz: put inter alias puifiones predicta ra miliü:mandam? ne depremiffis että per viaz
tõepceffas liquide apparet p quandã prouí recurfus aut appellatiois ex caufa miferabili
fioné a nŕa regia mageftate cocellaz: cuius te tatis viduitatis pupillaritatis aut al's quo
noz eft hmōi. Ferdinandus dei grarer caftel modocus fe intromittere prefumat:abdica
le rc.magnifico r dilecto não bernardode pe tes eis fecus agédi oēm cuž nullitats decreto
narroja rõali ciuitatis valeñ/ Teius in dicto ptatem.Reuocantes per hanc eandé comifs
officio fuccefforib9 faluté zdilect.Der puis fioné quandam que de premiffis iufticie in ci
fionez fereniffimi dñi regis alfonli patrui et uilib? ¿ duob9er iuratis dicte ciuitatis facta
predecefforis nfi felicis recordatõis: vobis dicitur p fereniffimű regé přemt dñm nŕm fe
feurōalibus:vt vidim? :attributa ptās exhis licis recordationis: 7 alta quācũ ‹ prouifio/
gendi z recupandi debita que debeant dicte nez huic quocüqz modo repugnante.Dat in
ciuitati aut ex caufa arrendamento; aut im opido de care.die.xxiij. menſis aprilis.anno
pofitionufiue fifarú vel al's quacüqs rōne: et anat dni.AD.cccc.lxxviiij.Wolétes igit vos
cötradebitores recufantes in plonis bonis prefaturōalem in dict) caufis vobis proof
executiones faciédiz tang index recognofce ficio ptinentib, et expectantib9 pro vtilitate
di:omni appellatõe z recurfu remotis : iuris ↑ reipublicedicte ciuitatis debitofauore pffed
folénitatib9pzetermiffis.Confideranteſqz id preſentiú tenoze zde nŕa certa ſcia z cònfulte
Factuz et puifumita effe vt facil? et fine im motuqz proprionão:prouidemus et ordina
péfisdebita dicte ciuitatis recupentur:zipa mus o de predictis caufisarrendatiōuz et a
poffit onerib9 et creditorib9 quib9 obnoxia é líozü cötractuú dicte auitatis cognofcatis z
fatiffacere.Et nos qui que ad comodúr bene finedebito eas terminetis.Necnon etiaz exe
:
Fitiuz dicte ciuitatis ptinere vident libenter cutiones quafcüqz pro debitisdicte ciuitatis
cocedimus:eam ob caufaz pñtium tenoze del in perfonis debitis etbonisfuorum debitozu
liberate & cofulte:concedim9 comittim⁹ vo quozuncuqz faciatisfeu fieri faciatis priuile
bis cognitionér exactioné omium debitor:q giate:fic et prout in dicta z preinſerta ac alijs
Pquafuis plonas debeant dicte ciuitati aut puifionibus dicto officio et anteceffoub? ve
debebuntur:itaqvos taą hozů íuder de his ftris cöceffis continetur :non obſtätibus ap
turisfolênitatib?pzetermiffis cognofcatis pellatione correctioneaut recurfu aliquo : ta
bo atq fumarie:illis quorü intereſt et intere liter zeo modo a nemine officialiú nŕozú a
rit in futurú auditis: pſtito vobis de debit? cetero impediamini.Sed q vos folusfuccef
S
ea exhigatis et recupetis:et foluere recufan/ forefqz vestri in dicto officio / et nemo ali9de
4 •
tes arcere cogerea poffitis per captõem pro predict caufis libere cognofcatis: ¿ executio
naru et executōez bonorum et alijs remedijs nes proinde faciatis feu fieri faciatis iuxta
vobis beneuifis. Wolentes vt ois materiain mentë feriez z tenozem dictarum prouifionu:
talib? debitis ftrepit9littigij et expenfarum quas omnes pro infertis & fuffitienter repeti
•
fubmoueat o a cognitiõe iuditio ? executiõe tis hic haberi volumus ac fi de verbo ad ver
buibidem inferte fuiffent. Nos enim vobis r
predicta p vos faciendis appellari aut recur
ri neqat ad gerêté vicesnři generalis guber fuccefforibus veftris in dicto officio inetſup
eius locüten batulo generali iufticie ceterifqsin predictis māuteneat piter z defendatin
35
Ferdinandi fecundi. CCXX1
per fefeu alium quemuis officialem permit? tadans/onoffre gifbert e en tacme bafco not
tat prout deat aur mandet quicqß fieri qöver moliners efenyors de molins dla dita ciutat
gat feu bgere poffit ad impedimétú dIČKI Vří com per furs e priuilegis ol preſent regnefia
offici z executionis eiufdem:rone z pretextu difpoft e ordenata degun lenyoro arredado:
caufaruz executionű p vos aut aliosratio, de moli no gole preftar alguna qntitat dedi
nales ptempore exiftentes cognofcendarú z ners:ni fer algúa altra gra feruey do oremu
e neracio a algú flaquer flaquera fariner o fa
faciendaru. Berentis infuper officiunŕi ge
neralis gubernatoris baiulo generali iufticijs rinera perço q molguen enlos lurs molins:e
ceterifqz officialib? nŕis fub eodem tenozedi açofots pena de. C.moř. donadors e paga/
cimus diftricte pcipiendo mandam⁹ ſub pe dors per los dits fenyors & molins à contra
na duozum milleflozennozuz a fecus agentis fara:e encara que losdits flaquers oflaque
bonis irremiffibilt exhigendor nřífqz inferé res fariners o farineres qui pendran o accep
dozu erarys: quať prefente puifionem nram tarantals pftechs dons o remuneracions fié
et omia et fingula defup contenta teneant fir priuatsde lurs officis ppetualmét. Ela expe
miter zobferuent & faciant p quos decet in/ riencia haia mostrat e mostre los dits furs
riner ofarinera à pedra o rebra tal preftech arrendadoza de moli no gofe ni prefumefca p
o quitacio do o remuneracio:fia priuat olur fini per interpofada pfona o plones moltu
offici ppetualment.Ité ftableren e ozdené rar ni padre la moltura en diners fino en for
los dits fenyors de iurats rational e findic q ment: ni lexar o vía de cópoficio gŕa o remu
los dits senyors de molins o fenyores/ arren neracio algua part dela dita moltura: mas q
dados o arrendadores qui o prefent fon op molturen entegrament en forment iuxtafo
téps feran ſien réguts de garbellar e colar en made fur fots les penes Offus dices partido
Jursmolins e no foza o aquells: los formēts res vt fupza. CE com ia per ftabliments an
osditsflaquers oflaqueres/fariners ofa tichs dela present autat fia phibit q los fla
neres o altres qualfeuol cafolans los tra/ quers o flaqueres dela dita ciutat portée ha
Letran per molre en lur molins :e aço fracas ten portar otrametre los lurs formēts a mol
mente fens falari algu q no prenguen.E mes dre en fachs de cafiç e mig calcu; e aço per lo
auantfien teguts los dits fenyors de molins interes dela doble fifa q dels dits flaquers fe
oarrendados pagar als dits flaquers ocas exhegeir.Espertal ſtablit e ordenat q degun
folás les faltes q fetes los haura en lurs for flaquer oflaquera no gofe o prefumefca poz
mēts : al preu q lo dit formet haura coftat en tar lolurforment aci candel com fort a mols
diners ofarina o foment/a electiodelsdits dre fino ab fachs de cafiçe mig:e no ab altres
Flaquers e cafolans.CJtem com fe faça grã menoisfachs o taleques de remig:e à cotras
abus enlo almodi dela prefent ciutat: com hi fara encorega enles penes deffus dites/ par
vinguen e habiten algunes plones qui nofon tidozes vt.s.e encara pda lo formët qab les
fobrestants de algus molins e pnen formet 8 dites taleqs pozara:e aqll fia dōat als ſpitals
alguns cafolans e copofen les moltures dels dela dita ciutat . Teftimonis fozen preſents
dits forments donant los a moldre a alguns alesdites cofes los honor en berthomeu mō
molins e aturen fe vn almut per aells per ca/ ço e en anthoni ſcala oguers dels magnifichs
Fiz /0 enformento en diners: ço q es vn gran iuratsdeladita ciutat de valencia.& en vir/
abuse total dänatge ari dels fenyo28 Dis mo tute per execucio dela damut dita puifio fta
lins:qui rahonablement han e deuen hauer e blimente ozdinacio fonch feta e ordenada la
pedre per moltura lo q per fur los es pmese crida del tenor feguent . Dra oiats qus fan a
atozgat:çoes la fetzena: es afaber o fetzebaz faber los magnifichs iufticia e iurats Ola cíu
celles de formét vna.Es pertal ftablit e orde tarde valencia: com per furs e priuilegisdel
nat quedegun fenyor de moli o fenyoza/arrë preſent regne fia difpoft e ordenata degun fe
dado: o arrendadoza ní molinersfobzeſtāts nyo? oarrendado: 8 moli.Inferatur tota oz
ni traginers ni algúa altra perfona nogofen dínacío rc.:pertal los dits magnifichs wfti
niprefumefquen donar ni piometre compofi cia e iurats manen effer publicats per la dita
cioalguna en diners o en forment : perquels ciutat elochs acoftumats de aqlla:p que nes
donen a moldre lo dit forment: ni perfona al gu no puga allegar ignozancia:eguart fe qui
guna gofe pendre la dita compoficion Dimi guardar le ba.Die mercurij.vi.menſis mar
nucio alguna deles dites moltures per donaz tij anno anat dni. AB.cccc.xcix.en peartus
a moldre lo dit formét :mas q los dits léyors trõpeta e crida publich per la ciutatde valen
o arrendadors de molins prenguen erebéla cia dire relacio feu q enlo preſent dia de huy
dita moltura en formet iuxta forma 8 fur del ell ab fos cōpanyons:de prouifio e manamēr
fenyoz rey en facme: e qui cötra fara encorre dels dits magnifichs iufticia e iurats Dla di
gua enles defus dites penes /ptidores fegōs ta ciutat hauia publicada epconitzada la p
qdeffus. Item com de algutemps ença le inferta crida p la dita ciutat e lochs acoſtu
#
fia introduir a molts cafolans attëpté de pa mats de aqlla. CCopia ifto capitulorü pre
gar als senyors de molins la moltura a aqils inferta in his duab⁹ cartis côtenta: abftrahi
pertanyet en diners:ço redūda en gran da tur a libris & annualibus cõciliozú z ſtabilimé
edetriment del dzet dela fifa o almodi deladi tozú ciuitatis valen: et cu eifdem diligenter 2
ta ciutat. Espertal ftablit e ordeatgpetual 43 probata:et vt eidez plemor fides vbisimpe
mentqnegun fenyoz ofenyoza / arrëdadozo daf:ego iacobus eximmeno not. public? valen
Ferdinandi fecundi CCXXII
loco et pro honor et difcreto gaſpar eximeno ſertum ſtabilimentú ordinatiões &p2conitza
fratre connot meo fcribas magnifici coci tioné cozüc vfum ac omia & fingula defuper
Cowmą omiuz vſuz omiac et fingula defup ter zobferuent acpublicari voce preconiafa
ciant atq teneri z obferuari faciant inuiola
contenta iuxta eorum feries & tenores plenio
biliter p quofcunq3:et non contrafaciant vel
res in vim pracmatice pracmatica‹ facédo
fanctire ftatuere z ozduiare/laudareqs ap20 veniant nec aliquem contrafacere vel venire
nullozů fozozü et pauilegio dictinři regni apofita verent non incurrere penā: cuiuſqui
inde editozu et factor: nos fupplicatōibus dem pene ac etiam penarú pzeiniunctarú éxe
eiſdemvris & quidem iuftis benigni annuen cutionem & preconitzationě predictā etiaz ſe
tes:tenoze prefentis carte nře cüctis futuris rie hmōi comittim⁹ gerentiuices nři genera
tépozib? perpetuo valiture:expreffe et de nři lis gubernatoris i dicto não valeñ regno.In
certa fciencia deliberatec z confulto: preink cuius rei teftimoniu prefente fieri iuffim9:no
G tum ſtabilimentu ordinatiões ac preconitza ftro comuni figillo impendēti munt . Dat in
10 nra villa de madrit die.xxviij: menſis aprilis
tioné/eorumą vlũ ac omia e fingula dfuper
contenta iuxtâ cozü feries & tenozes pleniores anno anať dõi.ØB.ccccxcix. Regnozüqz no
in vim pracmatice pracmaticas faciédo:fan ftrozum videlz ficilie anno.xxxij.caftelle & leg
tim9 ftatuim⁹r ordiam9/laudam? aprobam? gionis.xxvi.aragonú zaliox.xxi.granate au
ratificamusofirmam zauctozizam :nřez tem.vuj. Vodrey.
18 bmōi pracmatice ſanctionis ftatuti rozdina
CLonceffio oni pape in fauozez
tionis laudationis approbatiõis ratificatio אא
ftudij generalis ciuitati valen.
nis confirmationis 7 auctoritzatiōis munis
minefiue prefidio robozam⁹ validam?.Sal Lexander eps feru9 Fuozü dei: ad
vis iurib9 přis zure não regio quo ad molës perpetuam rei memoriā.Interces
dina nunc infuturú nobis feu curie nře per teras felicitates quas mortalis ho
moinbaclabili vita ex dono dina
tinencia. Quapropter illuſtriſſimo miquaeli
principi afturiarú gerüde & portugalie nepo cifci pot nō invltimis cōputari meret o per
tit pumogenito não cariffimo:ac poft felices affiduuz ſtudiú adipisci valeat fciécie marga
z longenos dies nños inmediato heredi & ſuc ritam:q bene beateqz viuendi viaz prebet:ac
ceffou não intentum aperientes nŕm fub nře perituzfua preciofitate longe excellenciozem
benedictionis obtētu dicim9: ceteris vero of facit imperito zad múdi archana cognofcen
ficialib9 nŕís quacunqs auctoritate taz maio dadilucide iducit z fuffragatur:acignobiles.
ri minou fungentib9 in eodé não valen re infimoloco natos in fublimes erigit:opti
gnor inquacunqs illius parte cöftitutis & co ma reipublice gubernatione z virtutes omis
ftituendis/dictozuma officialia locat feu ab edocet/ac tam diuinarú búanaruz rerum
spectet expreffe zde eadem certa ſcia p prima tangs firmiffimü ppugnaculú a perfidoxin
fcda iuffionib9fub ire et indignationis nie Fideliuz inmanitate puerforumą bereticoru
ptinacia tuetur et illi? terminos falutifferis
incurfu penaqs flozennox auri aragonú tríú
milium: nŕis fi fecus fiat inferendor erarys medijs extendit. Unde ſedes aplica/rerú ſpi
ftudiu generale vigeret litterarui quo omés grecis litteris & quauis alia licita faculta
hate facultates legerentur: plures ciuitat tean quib? ficut in romañ bonoñ e falamanti
zregmi piedictor ac aliarum partiu perſone cen e qbufuis alijs ftudijs generalib⁹ ad hoc
litterarú ftudio bmōi libéter intëderēt z eru priuilegiat eccliaftici qcunqz et quacunqzbe
diti eficeretur:z nedű eiuſdem ciuitatis omna neficia ecclefiaftica obtinentes aclaici magi
? inibidecetero ppetuis futuris tpozibus afſenſu duox aut tríú in eadem facultatedos
Studiuz litz vigeat generale ftudijq3 genera ctozum ſeu magiſtrozú bacallarıatus: illis ve
lis vniuerfitas exiftat ta in theologia acture ro quos ad hoc recto: ſtudij & regentes ma
canonico z ciuili necnon medicina et artib9 li giftri fiue doctores facultat, in qua finguli
beralib⁹ & latinis & grecis litteris & quauis Icolares predicti poſtulabunt etiä potpore
alia licita facultate: in quib9 ficut in romañ. exiſtentes aut maio: pars cozumdeidoneos
bononien et falamanticen ac quibufus alijs reputauerint rigozolo precedente examine li
ftudijs generalibus ad hoc priuilegiatis ecz cencie:necnon quibuſins cuz rigore examinis
doctorű feu magiftroz predictozumivel maio nis infrigerevel ei aufu tenierario cōtrahire
ris partis eorum filio r affenfu pferat et im Siquis autez hoc attēptare prefumpferitin
pédat:z illi qui ad fingulos gradus fic pmo dignationem omipotentis dei ac beatoru pe
tifuerint infignia hmõi receperint reſpecti triz pauli aplozum eius fe nouerit incurfùrú
uelicenciam habeant tam in predicto quo Dat rome apud fanctü petrum anno'incar
cunc alioftudio et vbiqz terraru abfqz alio nationis office.A.0.Decimo lt's Febroarij
examine vel aprobatione legendi docedir ces pontifië. noſtri anno.ix.
terafaciendi rexercédi q magiſtri z doctores
Loferuatoriastudij generalis
ac bacallarij in roman vel bononien aut fala
ciuitatis valencie. XXI
manticen predictis feu quocüqz alio generali
ftudijs pinoti facerez exerceri poffint feu po Lexander eps feruus feruozuzdei
terüt in futurü. Et infuper o cancellari9 feu dilectis filijs archidiacono zdeca
eius vicari? predictus ac recto: ipfius ſtudij noacprecentozi eccie valentin fas
dus et infignia hmõi modis premiffis recipie eade ciuitate vnú ftudius generale in quode
difacultatem habeant:necnonvniuerfitas z cetero ppetuis futur) tépozib9 (tudij vniuer
ftudiuz valenthmōi ac inibi pro tépore legé fitas exifteret acta in theologia iure canoni
tes et ftudētes ac qui grad9 et infignia hmot co et ciuili medicina artib9 liberalib9 et lati
inibi vt prefertur receperint et eomuzfinguli nisac grecis litteris quauis alia licitafa
omibus & fingulis priuilegijs preheminēcis cultate in quib9 ficut inromañ bononieñ ſala
libertatib9 inmunitatibus exeptiomib9 fauo manticen et quibufuis alijs ftudijs generali
ribus progatiuis grijs indult) & cöceffionib9 bus ad bec piuilegiatis ecclfiaftici quecüq
qbus romanbononien falamaticen predicta et qualiacunqz beneficia eccliaftica obtinen
et queuis alia ftudia generalia ac eoz vniuer tes aclaici magiftri doctozes z licéciati ac al's
fitates ac ad gradushmōi in eis ptpozepro graduati legerent ac ftudere volentes vnde
moti et regentes dofcétes legétes et ſtudētes cüq3 forent ftuderent ipficeret auctoritate
vtútur potiune et gaudet acvti potiri z gau aplica erexerim9z inftituerimus put in nŕis
dere poterunt quolz infuturum vtantur po inde cõfect litteris pleni? Įtinetur. ficuti eo
tiantur gaudeant /ac vti potiri et gaudere rudem cardinalis ac comunitatis infinuatio
libere ac licite poffint et valeant eifdem auc nepercepim9 dubitant ipi cardinalis & comu
toritate et tenoze ftatuim ? et ozdinamus: nō nitas ne aliqui archiepi epifcopi alijq3 ecclia
obftantibus premiffis ac pftitutionib9 % 02/ ruz pielati et clerici ac eccliaftice perſone taz
dinationibns aplicis ac ftatutis et pluetudi religiofe feculares/necnon duces marchio
nib9 dictarum vniuerfitatum iuramento con nes comittes barones nobiles milites z laici
caftra villas 7
& alia loca terras domos poffef tide predictis ralijsperfonis quibuflibzfup
fionesiura et iurifdictiones necnon fructus reftitutione hmoi caftrozuz villarum terra
redditusz puentus dicti collegij z non nulla rum zaliozum locozű úuriſdictionü iuriumt
alia bona mobilia zinmobilia ſpúaliar tépo bonozum mobilium z immobiliuz reddituuz
ralia ad vniuerfitatem ipam acrectorem dos quoq3 7 puentuú et aliorum quorúcunqz bo
crozes magutros escolares dicte vniuerfita nozunecnon de quibuflibz moleftijs inurijs
*is eozüqz feruitozes pro tépoze exiftentes et atqzdānis prefentib9 futuris:in illisvidelz
ɔum finglos etiaz ptempo:e ſpectancia et qiudicialem requirút indaginé ſummarie ac
adetineant indebite ocupata feu eadetinen o planofine ftrepitu ac figura iudicij:in alijs
bus preſtent auxiliuz cöfiliü vel fauozë : no vero prout eozú qualitas exegerit iufticie cō
nulli etiam ciuitatum dioc ac partiuz predi plementum:occupatores feu detentorespres
ctarũ qui nomédni in vanum recipere no for fumptores moleftatozes zinturiatozes hmõi
midat eifdem rectozi doctorib9 magiftris fco necnō cōtradictozes quoflibet et rebelles cu
larib? z feruitonbus fuper pdictis caftris vil iufcunqz dignitatis ſtat? gradus ordinisvel
'is locis alijs terris poffeffionib turibus conditionis extiterint qñocunqz z quotiens
juriſdictionib9 fructibus cenfib9 redditibus cunq3 expedierit auctoritate nra p cenfuram
et prouentib9 eozumdē ac alijs bonis mobili eccliaftica appellatione poftpofita copeſcen
bus et inmobilibus ſpūalibus z tépozalibª et do:inuocato adhocfi opus fuerit auxilio bra
alijs rebus ad vniuerfitatem rectorezdocto chi fecularis.Et nihilominus legittimis lug
res magiftros fcolares Fuitozes hmōifimi bis habendis fuaris pceffibus illis quos cè
liter ptépore ſpectantib9 multiplices moles furas penas p vos protpoze latas incurrif
frias ziniurias inferant ac iacturas.Quare
ZA
21 ctonbe magiftris scolaribus et fuitorib9 red dam etiaz vobis cöftiterit q ad loca in qbus
Occupatores detentores moleftatozes z'iniu
------
hoc paterna diligécia curarem9.1Nos igitur pcernut ptépoze mozari contingerit pro mo
aduerfus occupatozesdetentores prefumpto nitionib9 ipfis et citationib9 de eis faciendis
res & moleftatores hmöi illovolentes eifdem 5 tut9 non pateat acceſſfus:nos vobis citatões
vniuerfitatirectozi doctoub9 magřís ſcolari monitiones quaflibet per edicta publica lo
b9et fuitoribus prefatis remedio fubuëire p cis affigéda publicis z partibus illis vicinis
quod ipfo copefcatur temeritas zalijs com de quibus fit veriffimilis coniectura qad ci
mittendi aditus fimilia precludak: difcretiōi tatozü et monitozű hmōi noticia puenire va
vře per aplica fcripta mandam? quat vos vľ leant faciendi plenam zliberam tenore presen
duo aut vn9 vim per vos vel alium feu alios tiuz concedimus facultaté:acvolumus & pre
" että fi fint extra loca in quibus deputati eftis dicta aplica auctoritate decernimus q moni
1
conferuatozes z iudices prefatis vniuerfitas tiões 7 citatiões hmōi ipfos monitos pinde
ti rectozi doctoribus mřís ſcolarib9 Fuito/ artent acfi eis pfonaliter infinuate zintima
ribus pro tépoze exiftentib9 ac eorum finglis te extitiffent:non obftantib? felicis recordas
eficacis defenfionis prefidio afiftentes non p tiōis bonifacij pape octaui predeceſſoris nŕí
mittatis eos aut cozu alíquez fuper his & qui in quibus cauet në aliquis extra fuam ciuita
buflibz alijs bonis et iurib9 ad vniuerfitatě tem et diocs nifi in certis exceptis calib9 z in
rectozem doctozes magiftros ſcolares et fui illis vltra vnam dietă a fine ſue dioc) ad iudis
in concilio generali edita feu o alijs mani dictis pcedere ac fi predicta omnia & fingula
feftis iniurys z violencijs z alijs que iudicia cozaz nobis cepta fuiffent ziurifdictio vrac
lem requirüt indagine penis in eosfifecus eo cuiuflibz vrm in predictis omnib9 z fingulis
gerint inid procurantes adiectis conferua per citatione vel alium moduz ppetuata legi
tores fe nullat intromittat alys qbulcuq time extitiffent:conftitutione predicta fuper
conſtitutionib⁹a predecefforibus nřis romañ conferuatonb⁹ & qualibz alia in contrarium
pontificib9 tam deiudicib9 delegatis z cōſer edita non obftate.zelentib9 perpetuis fu
uatonb⁹ perfonis vlta certum numerú að turis tépozibus valituris. Dat rome apud
tudícíú no vocandis et alijs editis ā vře pof fanctuz petrú anno incarnatiois dñice. LB.
fent in his parereiurifdictioni aut poteftatie D.decuno lil's Febroarýj pōtificat9 nři.a.ix.
iufqs libero exercicio quomodolibz obuiare:
feu fi aliquibus comunitervel diuim apredt Lōfirmatona ftudij generalis
qualiby alia indulgécia dicce fedis generalivť in erectione ftudij generalis in iftanra ciuita
fpeciali cuiufcunq3 tenous exiftat p quaz pre te:adeo vt in eovniuerfitas generalis exiftat
fentib9 non expreffam vel totalit non inferta tam in theologia ac iure canonico zr ciuili nec
vre iurifdictiöis explicatio in hac pte valeat non medicina zartib9 liberalibus & latinis t
quomodolibz impediri et 8 qua cuiufqą toto grecis litteris: in quauis alia licita faculta
1
tenoze de verbo ad verbü in nŕis litteris bay te:z cum id abfqs nřa expreffa licécia et facul
benda fit mentio fpecialis: et quibufuis alijs tate facere non valeatis: nobis hüiliter fup/
priuilegijs indult) z lŕis apicis qbuſuis alýs plicaftis vt in predicta erectione nŕm impen
vniuerfitatib9 ſtudiozü generaliú ecclijs mo deremus decretum et auctoritaté ac licencia
Cre
naſterijs 0:dinib9 zalijs perfonis comuniter <facultatem plenariā pro predictisvobis de
۱۳۵
vel diuifim fub quibuſuis verboruz formis T nŕí folita benignitate cuz perrogatiuisgra
claufulis etiam derogatariarú derogatorijs tijs z facultatib9 infrafcriptis cocedere dig
tod
alufæ fortionb⁹ eficatioribus & infolitis irri naremur:veftris igitur ſupplicatiõib? benig
cal
tantibufqz decretis conceffis & cöfirmatis niter inclinati: aïaduertentefqz quáta vtilia
bus etiam fi pro cozu ſufficienti derogatione comoda predicte nře ciuitati et naturalib9
adeillis co:üq3 totis tenonb9 ſpecialis ſpecifi eiufdé ac alijs dicti regni a dicto Itudio fequé
trew
ca expreffa & indiuidua acde verbo ad verbu tur:voletefq3 buic tam honefto falubzi opi
non auté per generales claufulas id importa fauorem dare/necnon circa decorationé aug
tes mencio feu queuis alias expreffio habēda mentú zvtilitaté dicte cintatis intendere: cu
fozet eorú tenozes pfufficienter expreffis ba ius profecto feruicia maioza de nobis prome
bentes hac vice dumtaxat illis al's in fuo ro rentur.Tenoze preſentisde nři certa fcientia
boze pmafuris harú ferie fpecialiter et expzef expffe laudantes approbantes ratificantes
Cafe derogamus . Ceteruz volumus & predicta decretantes auctorizātes ac confirmâtes qt
auctontate decernim⁹ & qlibet vŕm pffequi quid circa erectionedicti ftudy p vos fuerit
valeatarticulú että per aliu inchoatuz quis factum ordinatum quomodolibz puiſum:
idem incohans nullofuerit impedimento ca de nouor ad cautelaz concedim9 7 facultaté
nonico prepeditus : ❤ a dať prefentium ſit plenariam elargimurvobis q in ipa ciuitate
ONE vobis vnicuiqz vŕz in premiffis omnibus r poffitis z valeatis ftudiú generale erigere fa
CON fingulis ceptis non ceptis prefentibus & fu cere ordinare putare & feu factú continua
pturisppetuata potcltas et iufdictio attribu re. Nos enim hmoi ferie z ex nŕa regia ptāte
ta vreo vigore eac firmitate poffitis in pres legibus non aftricta:volumus & decernimus
tomiffis omnibus ceptis & non ceptis & propre dictum ftudiuz generalefierectum eft : fins
D
Priuilegia
autem cumfactum z crectü fuerit /gaudeat tate ifpali.pvi.mefis febzoarij anno anatdit
gaudere valeat omib9 z finglis libertatib? D.d.ij.regnozumą nŕozum yzficilie anno
immunitatibus priuilegijs exēptionib9 fauo xxxv:caſtelle & legionis.xxix.aragonuz z alio
rib9gracijs prerogatiuis & preheminēcijs:q³rum.xxiuj.granate autem.xi.
bus ftudiü generale falamantice alta confi
milia ftudia generalia gaudent & quomodo De guerreiar.XXIII.
ne ſicilie citra farú zc.fozózí ac locumt genes nos haia mostrat que poch temét
ralinre cariffime affectuofe rogam⁹/gerenti deu e la correctio reyal y les penes pnos yg
vero víces nřígeneralis gubernatons:cete/ nřes anteceffors reys de imortal memoria en
rifqz vniuerfis &fingulis officialib9 r ſubditf furse priuilegis ac al's ftatuides y ordéades
nřís:tam eccliafticis & fecularibus:in dictis en aqtnie regnede valecia:fe fan efon fets 8
regno et ciuitate valen conftitutis & côftitué cafcú día actes molts leigs: fenyaladamét en
dis reorum locumt:requirendos tame requi tre richs homens nobles cauallers e genero
rentes & monentes:dicim mandam? ſcient fos ciutadans ealtres homes/qs dien evolé
z expreffe ad ire z indignationis nŕe incurfuz effer ftimats e haguts phonrades persones
penaflozennozum aragonum auri mille nřis esalegré e volé alegrar dels priuilegis alurs
inferendor erarijs pro prima z fcda iuffioni codicions ptanyéts edels furs e puiuilegis
bus:q nřam hmỗi gram conceffionem & licé deldit regne et al's a ells atorgats / no vlant
ciam erigendidictum ftudiü/z omia et fingu mas abuſant defon ftat e codicio ede çoğab
la in ea contenta iuxta fui ferië z tenozez tene voluntat e cöfentiment de lurs predeceffors
ant firmiterz obferuët teneriqzz obfuari ab caltres regnicoles de aquer regne es ftat ab
omnib? inuiolabiliter faciat.Czeterea q boedigeſt confell e matura deliberacioſtatu
pro erectione dicti ftudij per fanctilſimü diz bit e ordenate contrauenint ala fereyalenla
nim papa alexandru fextum cum fua bulla in qual abdiucrfos priuilegis hauem conftitu
tum adeum expectabat fuerunt aliqua cō it en aqir noftre regne losfubdits e vaffalls
ceffa in fauozez dicti ftudij & pro eius erectio nŕes habitants ehabitados en aqll:degenes
ne/ac rectors magiſtroz lector eftudenciú rant en qnt poden de lur ftat e condicio dam
illius prout in ea ad quam nos referim?: que nejant ſe entre fi:loq es vengut en tất abus q
dat fuit rome apud ſanctuz petrú anno incar de neceffitat ha mefter gra remeyereyal pro
nationis dñice. AB.d. decimo ll's Febzoary uifio .Ecomptaga a nos com arey e fenyo:
pontificatus fui anno.ix.latius continetur. esfguarda ab grafoliatut tenir nřes regnes
Etvolumusprout eft equü:conformado nos en pau repos e tranquille ftat/e corregir pu
cúdifpofitione z ozdinatiõe fue fanctitatis q nire caftigar nřes fübdits evaffalls vfants
predicta bulla debite executiõi tradak.Jdeo de tals actes:pur vehem apvirtut nos corre
eidem regine oprecamur ceterifqz officialib9 geren ne les ordinations nfes e onfes prede
dicim? fub eifdem iuffionibus et penis qli et cefforse les leps per ells e per nos als regnu
quat adeos fpectabit :predictā aplicazbulla coles fobredits atorgades no tenen ni feruen
zomiarfingula in ea contenta iuxta fuiferië niles dites penes encorer temozegë.E perq
z tenozē pleniores teneat firmiter cadimple la correctionfa edela nra real e fupzema.S.
ant exequantur:et contrariú pzémiſſozũnō los faça tembre: ab tenoz dela noſtra pracma
faciant feu pdicta mutent aut diferat aliqua tica fanctio pprio motu ede nfa certa fciécia
ratione fiue caufa:fi dicta fereniffima regina deliberadamer e cõfulta ftatuhim ordename
nobis moze gerere: ceteri vero officiales ſub manam a tots nŕes fubdits e vaffalls de älle
ditinfipieter ireindignatiõis nŕe incurfum uol ftament dignitat e cōdiciofien / habitats
preapolita pena cupiunt euitare. In cun9 rei e habitadors domiciliats eo declinants enlo
teftimoniu prefentem fieri iuffimus não com dit nie regne de valencia y en älſeuol partde
muni figilloimpendenti munit, Dat in ciui aqll :q algu o alguns pfi oper interpofad
Ferdinandi fecundi. CCXXV
perfones nogofeno a tempten en pfona oen uallers e nobles obtenir poden: ne en corts o
bensdamnificarle los buns als altres fens altres aiufts pura effer admes enlo ſtament
precehints deferiments a ells prefentats fe oftaments que los ciutadans gétils homes
gonsfurs deldit regne edeu dies apres de ef cauallers e nobles entren e fon admesos . E
fer prefentats dits defexuments : enari que fi no refmenys per matoz obferuança dela pres
ho faran o fer atemptaran directament oin fent pracmatica abdicam la poteltat a qual/
directa : feran tenguts ehaguts per bars y feuol official de qualfeuol grau e prebeminen
traydois eincorrerá enles penes per los dits cia fía encara que fia loctinent general noſtre
furs e priuilegis e als contra los barsytray ab qualfeuol poteftat que no puxa a ningun
dos ftatuides :les quals feran rigidamente dels contrafaents ala prefent noftra pracma
fens ninguna remiffio executades. 10 em tíca o a alguna coſa deles damunt apolades
pero perçofia entes effer a algu permes ab remetre abfoldre compofar perdonar res
deferiments offendre a altra qualfeuol perfo lapar: etiam fi a fupplicacio dela part offefa
na o bens de aquella:ans lo tal offenent ab 8 fera omanat:ans ab la preſent la tal remiffio
feximents fia punit fegons per rabo furse pr abfolucio relaxacio compoficio o perdo ocla
uilegis e altres penes a noftre arbitre mere// ram nulles e inualits:e que en qualfeuol com
pera effer punit fegons la qualitat dela offen poficio relaxacio o remiffio ab alfeuulla for
fa.Eariftatubim e ordenam que fi algu fera ma per larga quefia o encara q foffen de pas
offesde altres en pfona o bens ab deferimēts raula fet's : no fia compres lo cas de effer con
ofens oferiméts e lo tal offes offendra ofara trauengut enla prefent noftra pracmatica: p
ofendre directamet o indirecta a altra pfona la qual manam a qualfeuol officials epfones
o bens de aqlla q no fia lo offenent o lo qui fes que noobstant les tals remiffions aboliciós
ra ftat en companya o aiuda del dit offenent copoficions relaxacions contra los dits mal
en fer dita offenfa: lo tal encara q ab los dits factors econtrafabedors dela prefent prac
deferiments e apres de deu dies faça la dita matica procehefquen com dit es: e la dita no
venja o offenfa: fia encoregut en bary trays ftrapfent pracmatica e totes e sengles cofes
doz /efié contra ell elos complices feus exe en aquella contengudes tinguen y obferuen/
cutades les dites penes de bar y traydorfe executen y complexquen/tenir y obferuar exe
gons deffus esſtatuhit . No entenent per a quiry coplir facen ab tot effecte fi noftragra
ço aprouar ninguna manera de venja fahe/ tenen cara y en pena de tres mul florins doz
dora etiam enla perfona e bens del offenent / vltra les penes deffus dites deſigen no enco?
o dls que en la companyia e ajuda ſera ſtats rer . En teftimonideles quals cofes manam
ans la puniciode aquells fe faça fegons per fer les prefents ab lo noftre fagell fecret enlo
rabo e fursa arbitre noftre feravift fabedor dos fagellades . Datenlanoftra ciutat de
Statuhim mefauant e ordenam perla pie Branada a .xvj . del mesde Fener enlany de
fet noftra pracmatica que qualfeuol perfona lanatiuitat de noftre ſenyor Bu.mul cinchcen
que contrauendra e contrafara a aqlla o ql , tsehu .
feuol cofa deles damunt ordenades vltra de
Saluaguarda dela lonja no
les fobredites penes /fi fera ciutada /gentil ua. XXIIII:
homecaualler o noble : perda encötinent to
ts los prilegis eimmunitats q a ciutadās Ds don ferrandoper la gracia
cauallers gentils homens e nobles ſon ato? de deu reyde caftella de arago de
gats:an per diet com p priuilegis noftres ed valen, rĉ. Wolents quant en nos
nřes predeceffo:s e per furs del dit nie regne espolar e conftituhir en tranqui
de valen:e no fia dalliauat reputat hagur ne litat e repos los degents e declinants merca
tengut per ciutada caualler ogentil home ni tiuolment enla ciutat de valencia: e no reſme
noble:ans ipofacto fia exemit e pauat ōla ciu nys ahumil fupplicacio dels amats noftres
tadania gétilefa caualleria e noblefa:ne pura los iurats rational e findich dela dita ciutat
hauer ne obtenir officis ne les altres poro a nos feta:ab tenoz dela preſent de noſtra cer
gatiuesq los ciutadans gentils homens cas ta ſcia e expffament polam/ pnem ¿ftituim e
*
Priuilegia
eputam fots noſtra ſpecial ptectio cuftodia go edels altres.xxiiij.de granada empo.rf.
aluaguardia e guiatge ſpecial tots e fengles Saluaguarda domus vulga
abitadors dla dita ciutat e regnede valen e
riter dicte deles repenedides. XXV.
incara qlfeuol efträger ofträgers quivēdrā
ala lotja dla dita ciutat e ftara dins los limits Os ferdinandus dei gratiare
3ladita lotja cōſolat e o?t a aqlla adıūts.En caftelle aragonuz valeňrc. Fuit
ariq qualfeuol pfonade qlfeuol codicio fia q antiquitus per tunc confiliú zw
ab atreuimettemerari ptra la preſent nap Iratos iftis ciuitatis noftre valen
re.Adicientes vlterius dicte mulieres zdi fupradictarú penarum non intendimus ali
cta domus fiue clauſura omnibus priuilegijs quo modo pieiudicare nec derogare pacma
kbertatibus z inmunitatıb? quibufcüqz/qui tice regis martini predecefforis noftri facte
bus monafteria monialiuz quarücü dicte contra offendentes domos/ipli domuir alys
ciuitatis valeň vtunk & gaudét ac folita funt dicte ciuitatis z regm ac omnibus habitanti
gaudere/gaudeat zvtant.Quapropt Feniffi bus in eifdem conceffe vt in ipfa pracmatica
meioane regine ficile citrafaruz zc.ſo:on ac latius continetur in cafibus in quibus habe
locumtgenerali nie cariffime Oprecamurige at locuz dicta pracmatica: ymmo eam illefaz
renti vero víces nŕi generalis gubernatons volumus obferuari . Ciboctamen adiecto
in regnopdicto valeň.ac iufticijs valeñ in cri q omnes fuperius nominati in preſenti no
minalibus & ciuilib9 ceterifqz officialib9 ſub ftra protectionez faluaguardia comprehenfi
ditis nŕis preſentib9z futuris ¿ eox locumt eifdem cafibus & caufis penas prefentis pro
dicim9 precipimus 7 iubem9 ſcienter z expref tectionis cenfeantur incidiffe fi forte aliquem
fe proprima fecunda iuffionibus fubire zin feu aliquos offenderint : in quas alij eos aut
dignationis nŕe incurfu penaq flozennox au aliquem ex eis vt premittitur offendentes in
riquinq miliú a bonis cuiuflz con lec⁹ agen ciderat ipfofacto/vt vtrinq equalitas obfer
tis irremiffibiliter exhigendor nřis applicā uetur.Ceterum uequis contrarium fatagës
dozu erarijs quaten? protectionez faluagua? poffit fefcutoignozancie quomodolibet excu
diam cuftodia comanda et guidatíců noftrú fare:iniungimus per hanc eandez officialib?
hmōi dictis mulierib9 z domui fiue clauſurep predictis & cuilibet eorum q hanc fpecialem
dicte ac miniftrist pcuratozib? predictis et protectionem voce preconis in locis affuetis
cuilz eorum & bonis fuis quor nomina z cog faciant fi quotiens inde fuerit requifitt mo
nomina z dictoz cox bonozú v rerú hic volu refolito publice nunciari /ac penones & arma
mus pro infertis expreffis haberi/firma þa regia nfa in dicta domo apponi in fignuz pre
beant teneant obferuet tenerics et obſeruari fentis noftreprotections. In cuius reitefti
Faciant inuiolabiliter p quofcüqz / non ptra monium prefentem fieri iuffimus noftro co//
faciant vel veniant feu aliqué cotrafacere vt munifigilloin pendenti munit.Dat in cim /
venire permittat aliqua rõnevel cauſa.QQui tate hifpali.rvy.die menfis febzoarij anno a
cunq aut auſu temerario ductus contra pro nať dni.AD.d.ij. Regnorumą nřozum vz ſi
.
tectionéfaluaguardiacuftodia comandaz cilie anno.xxxv.Caftelle z legionis.xxix. Dra
guidaticũ ním hmoi facere vel venire prefūp gonum & aliozum:xxiiij.Branate aut.xi.
ferit/iram zindignationez nŕas acpenam tā
"audib9dolis & alijs circa officia z artes eo nec 8 alijs addictú muftaçaffij officiü pforos
ādez cōmillis & perpetratis :dictofas officia predictos aut al's ptinentib9 nullat fe intro/
es feu miniftrales in perfonis bonis puni mittant. Tollentes z abdicates eifdé z cinli
e executare pignozare zal's iuxta vfum pras bet cop cotrariú pagendi omimodaz cũ nul
icam & confuetudinem dicti muſtaçaffij offi litatis decreto poteftate: nos eniz vobis int
cij contra eos & bona cozúdez procedere put fuper predictis oibus & fingulis cũ incidentis
negotij qualitas exigit z requirit/et nemo ex b9dependentib97 emergentib9 ex eifdé ac eis
officialibus prefate ciuitatis poteft de predis annexis & conexis feu ea tangentibus quouif
ctis ſe itromitte nec vllaten9 cognofcere ob modo:fi & quat opus fit officiú vŕm excitado
ſtātib9 dictis fous 7 alijs huc vſqz obferuat? vices T voces nŕas ac pleniffima ptātez.com
quib9 fic fe habentib9 proxime decurfis dieb9 mittim⁹ atqz cöferim9 ferte cũ prefenti.Dat
alcaldi ficcefeu de officio monetarie ciuitatis in villa medine del cāpodie.piùj.menfis octo
memozate vfurpando rimpediédo cognitio bzis anno anať dñí: AÐ.d.iiij
nem ziuriſdictionez dicti muſtaçaffi :conati
nullat poteft drogare feu tradicere diſpoſi tareal mageftat e loctinent general ogouer
tionidictor for04 . Sup qb9 hito adnosre nado? élo regne de valeñ:que com lo dit mole
curfu fuit eidénře mageftati hüilit fupplica alt fenyor rey haia feta ordenada e ftatubida
túdeɔdigno iur) ziufticie remedio puidere la pramatica fanctio del tenor feguent.
dignaremur manutenendor pregendo dictu Miosdon ferrando per lagrade deu reyde
muſtaçaffum in iure vfu z poffeffione cognof arago 8 valeñ rc.per quant enlos noftres re
cêdi de predictis fraudib9dolis zalijs ad dic gnes e terres dela cozona e fenyoría o arago
tum fuů officiú ptinētib9 z ſpectatib vtdictü p confuetut antiquiffima:dela qual no es me
eft:cui fupplicatiōi vti iuftè zrōni conformi mozia dehomens en contrari : es prohibit e
benigne annuentes : vos eandem fereniffima nopermes a perfona algúa axi fubdit noftre
reginam exinde rogam vt dictú muſtaçaffü com efträger que effent prouift en qualfeuol
in exercitio dicti fui officij a dict) alcaldis feu manera de arquebisbat /biſbat/abadiať/pzi
officialibus dicte ficce nec ab alijs predicte cí ozat o comada ni altra qualfeuol dignitat o
uitatis nullaten9 inquietari pturbarinec im beneffici eccliaftichoreglar o fecularque tin
xpedirifinatis necpmitatis : ymo in iure vfu ga en fi caftells fortaleesviles vaffalls e turif
poffeffioer cognitione eiufde officij manute dictio alguna:pendre poffeffio de aqlls fens
neatis pariter defendatis cötra cuctos: fic expreffa voluntat e confentiment noftre e ab
prout p fozos iftius valeñ regni z confuetu noftres letres executorials:la qual confuetut
dinem hactenus in memozata ciuitate obfua e prohibicio es coſa rahonable e conforme a
tam z praticata folitü eft fieri zdebet. Inhi iufticia:perço com pona effer prouehit en caf
bentes ad cautelam put contextu preſentiuz cuna deles dites dignitats obeneficis perfo
inhibemus baiulo não generali dicti regniva na que feria a nos fufpecta:la qual no feria fe
len/alcaldis predicte ficce z alys ad quos fpe gur fos en dita poffèffio introduhida /e axi
ctet maiorib9z minorib9mne o predictis frau deu effer per nos primer prouehit en manera
dib9dolis falfitatib9 dictor pānor tintap que fiala fede talperfona anos nodubtofa.
Ferdinandi fecundi. CCXXVII
1.2 feuolgrau ftat e condicio q fia no pura ne fia los lochs acostumats de aqlles / e de aquella
gofada ab bulles letres o prouifions denŕe fia donada copia autentica a calcu de aquells
fanct pare nedels mestres de qualfeuol orde a quis pertanga pa que ab fi mateixs latin/
oreligione en altra manera alguna / pendré guen e guarden . En teftimoni dela qual ma
*
po poffeffio de nengues terres viles caftells for nam fer la plent ab nre fagell fecret enlodows
octe talees lochs evaffalls fubiectes a qlfeuoldi fagellada. Dat enla ciutat de fegouia.arrr
gnitat pielatura o comanda:ſens noftres ley dies del mes de juny enlany dela naťdenřele
atp
tres executorials e expres manamēt e confen nyo?.AB.d.v. per tal lo dit molt magnifich
timent nie. Eftalguna o algues perfonesſe loctinent general de gouernador mana publi
ran tan temeraries e atreuides & per alguna car aquella per la prefent ciutat de valencia e
viaforma o manera cōtrauindrano côtraue lochs acoftumats de aqlla ab veu de publica
ant nir volran ala preſent nŕa pracmatica fanc crida affi que per algu no pura effer ignoran
20
tioe ozdinacioreal/ara per lauo?s volem e ♂ cia allegada:e guard fe qui guardar feba.
daram que la tal perfona o perfones lo con/
tip
a trari fabents decotinent que tal cofa haurā Que qualfeuol forn de coure
intéptat encoregué en penade deu milia flo pa tingua almenys.lt.cafes de limits entom
er
sins doz e privaciode officis e benefficis/e en dins los quals foin algu nos pura cõftruhir
olt
totes aqlles penes que incorré e poden incoz o edificar. XXVIII .
cida
rer los inobedients e quebrantados dls ma Os don ferrando pla gradebeu
naments de fon rey e fenyoz natural e altres reyde arago dvalen &c. Der änt
cpb
anoftrearbitre referuades . Der tant ab la es peruengut anfa notícia per of
real
matera pñt manam a qlfeuol loct. generals uerfes clamos nosfon ftades fe
ra
noftres regêts e portatue? de nře general go tes que enla nra ciutatde valen fe fan algús
231
uernado: batles generalsnres / iufticies ve/ abulos e preiuhins per algunes perfones vo
Dibi
guers batles/cofellers/paers/confols e pros lents fer y conftrubir foms de coure pa en a
curados e altres qualfeuol officials nostres quella per virtut de licencies nřes o onoftre
maiozs e menors enlos dits nřes regnes pun batle general:dehon ſe cauſen es ſeguexen di
cipat de cathalúia e comdats de rofello e cer uerfos inconuenints: volents donchs endis
danya cöftituhitse conftituhidos e als loct tes cofes faludablement prouehir:ab teno? 8
que! de aquells e altres perfones a quis pertanga les prefents de nfa certa faiencia e liberada
er
fots incorriment de nŕa ira e indignacio e pes ment y depropri motiu nře : puchim declay
18h
nadedos milia florins dor dels bens de ağil ram ftatubim e ordenam q¨caſcú fom de cou
que locontrarifara irremiffiblement exhigi repa en dita ciutat conftruit o cöftruídos en
dos e a nřes coffrens applicado:: que la pie fdeuenido:/haiay tinga almenys fexanta cas
fent nra pracmatica fanctio ftatute ordina/ fes de limits entoin:dins los äls limits altre
To tio tinguen e obferuen e tenir e obferuar face fon nopuga eftar nifeffercöftruit o edificat
Sp per qlieuol perfones inuiolablement. Buar preferint aqlls à fon primers en tps e millors
fift dant attentament de fer o permetre fia fet lo en diet fegons forma blurs licécies e previle
al
contrarien alguna manera e proceḥint con gis: p manera qp los vns no fia fet ni caufat
13
tra qualfeuol perſona o perſones à a les cofes pшubi als altres:e api hagé a ceffar dits abufos
Fúj
Priuilegia
<pans.com nfa reyal intencio fames fia la ditaciutat populofa prouehir qvacíauant
ftada alos limitsdelsdits foms ſien confus la dita ciutat è diets generalitat fien prefer
fos e no guardats. Dient percoy manant uatsde tants inconvenients é dans com fe fi
de nfa certafciencia expreffament fots incor guen dela lefio e ono obferuaciodel dit priui
riment de nfa ira e indignacio e pena de dos legi de vitualles . Bertat ab tenor deles pre
milia floris do? darago/ efiy en quat mester fents de noftra certa fciécia e delliberadamét
fia comettent als batle general nřeenla dita prouehim decernim edeclaram a humil ſup‣
iutat e regne devalen o al reget lodit officie plicaciodels furats rational e findichsdel ge
ualfeuol altres officials y perfones aquis nerale dela dita ciutat que deacianat per ql
*aga o pertanyer pura e a cada budells feuol conceffions y declaracions de marches
nftancia y requificio Bl findich dela dita orepfalies fetesofabedores en fauo? o a ins
curat de valen o de alfeuol fingular o fingu ftancia de qualfeuol perfones : no fia ni pura
lars perfones al qual o als quals es o ferain effer fet ni entes fer algú preiudici tacitamēt
teres en qualfeuol manera:la preſent nŕa pro o expreffa directament o indirecta al dit pr/
uifiodeclaracio ordinacioy ftatut guardeny uilegi de vitualles:encara que expreſſament e
oferuen/guardar obferuar y effectuar face in fpecie fos reuocat e derogat.Decernint y
arta la ferie etenor de aqlla:no donát lochá declarant a maioz cautela ab lo mateix tenor
algu éla forma fobredita refte ofia agramat deles prefents:quetal reuocatio o derogacio
opreiudicat en alguna manera : e guardat ſe en tal cas no fia obeyda ní executada :comno
attentament de fer o permetre fia fet lo con/ procehiria de nŕa mentey volütat fino deob
traridel damunt dit:del qab les prefents los feruar/e no infrigir dit púmlegi de vitualles
abdicam e tolem tot poder é facultat ab de en alguna manera:ne per lo que de preſent es
cret denullitat.En teltimoni del qual hauem ftat en fauo? oldit don pedroprouehit pura
manat fer les prefents ab nře fagell fecret en effer tret en confequencia . Abanant ab les
losdos fagellades.Dat enla vila de valla materes prefents denfa certafcieciar expref
dolit a.rr.dies del mes de abril any dela nať. famét a qualfeuol loctinet general noftreen
denie fenyo?.HD.d.ix . lodit regne e al regent lo dit offici eportaue?
onfegeneral gouernado: batle general thre
Que per qualfeuol conceffions fozer oregent la threfozeria general aduocat
de marcha o repreffalles no fia fet preiuhi ní epcurado: fifcalse a tots e fengles altres of
derogacio alguna al priuilegi deles vitualles ficials nŕes enlo dit regne e ciutat o valeñ cō
encara que aquell fos expreffament reuocat. ftituhits e conftituhidos e als loctinētsde a
אואא. quells e altres als quals pertangua o perta
Øs don ferrado per la grade du nyer pura en alguna manera:q la prefent na
rey de arago devalen rc.Der änt prouifio declaracio ydecret etotes les cofes
la experiêcia ha mostrat ala nra en aqlla côtengudes tinguen y obferuen te✔
L
ciutat de valen y als drets dela ge nir y obferuar facen p lo temps y enla forma
neralitat fe fon feguits ycaufats molts dans enlo dit puulegide vitualles côtegudayſpe
per caufa dela marcha declarada cōtra geno cificada :lo qual volem hauer enla preſent de
uefos en fauoz e a inftancia de do pedrode vr claracio e prouifio nra perifert e incorporat
rea:al q le ha ja donat medi e ceffa depresēt la no admetent puifio alguna quede nos eode
execucio o aqlla:c fenyaladamét fe feya molt noftra cancellaria fosen contrari emanada
gran ala prouifiode vitualles e mantenimets ab qualfeuol expreffio e conceptio de parau
de dita ciutat:pofant ſe en diſputa lo primile les: ans aquella no obftant: lodit guiatgede
gi devitualles de aquella en respecte dela di vitualles fia inconcuffament obferuat: guar
ta marcha:per no hauerfe prouehit opportu datle attentament 8 fer opmetre effer fet lo
namet ala faluetat e illefio de dit priuilegi en côtrari en alguna manera: p quât la granřa
lodedarar y executories emanades per cre/ tenen cara/e la ira e indignatio noftra epe
cucio de qlla: e fia noftra merce e regal intens na de cinch mília flowns dodaragodels bes
doevoluntat attenent y confiderat quant es dels ptrafaents irremiſſiblement exþigidow
Ferdinandi fecundi. CC אאVIII
eanfes coffrens applicados :defigen euitar fed eoz qui verbis blandis z diſſimulatis ac
En teftimōi dela al hauem manat fer les pre alieno coloze indutis nos decipiút / quib9 an
fents ab nre fagell fecret enlo dos fagellades nuere intétionis nie nunc fuit.cumqzdice?
Dat enla vila devalladolid a.xx.dies al mes ſubfindicus pretédat hoc in euidés totius ci
de abril anydela nat de nřesenyor.AD.D.ix. uitatis et regni pieiuditiu cedere zin taz alli
dua pfuetudine veniffe & mifip nos falubri?
CO› litterefeu prouifiones regie puideretur inmais contéptüveniret:ad ean
intereffe partis refpiciétes nifi fignate fuerit dem ppterea mageftaténŕam tanc iufticie
per vicecancellariú aut regenté cancellariaz fonterecurfum habuit nobiſqz humilrfupli
et cu figillofecreto nulli9 fint efficatie & valos cari noie quofupra fecitvt dictas laudabiles
ris zq iudices illas minime exequantur ſub ozdinatões regie domus noftre et fo20smen
pena ibi appoſita. אאא tionatos per nos iuratos cõferuari inuiolas
Erdinandus dei grarex aragonu bitr mandare ethmōi prouifiones et litteras
valen rc. nobili magnificis dilect™ omnino phibere ne decetero fiant de nŕa fos
cöfiliarys et fidelib? nŕis gerenti lita benignitatedignaremur. Quaz quidem
vices nŕi generalis gubernatoris fupplicatiōem vt iuftam rõiqz plonaz benig
ac regenti locúten nřaz generalē in predicto ne exaudientes.IDaruz ferievobis et cuilz ve
valen regno magiftrorõali curienrein eode ftrum dicimus et districte mandamus expref
regnobaшulo quoq3 generali feu id officiú re fe et de noftri certa fciencia pro prima rſæða
genti aut locüten regentią nram căcellariaz iuffionib9ſubire et indignatiõis nře incurſu
in code iufticijs etiaz et iuratis ciuitatis nře penaqz florenor auri aragonu mille a bonis
valen aduocato et pcuratoub9fiſcalib⁹ ce cuiuflibet trafacientisveſtruz irremiſibilr
1 terifqz demü vniuerfis et fingulis officialib9 exhigendor et nŕis inferendor erarys quat
et fubditis nfisin dictis ciuitate et regno co hmỗi puifiones & litteras gratiam fiue iufti
ftitutis et cöftituendis dictozüqz officialiuz ciam aut intereffe partis ad partem ɔtinen/
locúten et furrogatis aut officia iparegentie tes.fine vifura vel manus appofitõe dicti vi
bus tam pñtib9 futuris ad quefeu quos p cecancellarij noſtri aut regentis nfaz cancel
fentes puenerint et prefentate fuerintinfraf lariam expeditas et figillo fecreto figillatas
criptaqzptinere quouifmo videatur falutez nullaten⁹ exequamini feu adimpleatis neq3
et dilect.Braut cum qrela cozam mageftate ad effectum debitü deducatis feu eisimpune
nrafactapro parte iohanis fenollar lublin/ non pareatis:quoniãcas tan irritas nul
dici dicte ciuitatis et co noie intellexim⁹ q a las nunc pro tunc cafu expeditionis illarum
nobis feu curianfa emanat fepi? puifiones caffamus reuocamus et anullamus ac nullis
et lřegram et iufticia ptinentes abfq3 appoſi efficatie feu valons effe volumus:nam eas in
tione manus vicecancellarij nři aut regentis forma noftre câcellarie dictas laudabiles re
nŕaz cancellariaet figillo fecreto figillate no giedomus noftre confuetudines infequendo
autem in forma cancellarie nre expedite: que et dictozum fozozum tenozem adimplerevo
omniafieri phibentur per laudabiles ranti lendo decernimus effe expediendas et nō al's
quas regie oom ? noſtre ordinatiões ? etiap neq3 aliter.Etvt cautius curetis omnia vos
fozos dicti regni que z qui non folú ne hec fie bis fuperius notificata cura pervigili perſ
ripoffint vetantfed parentib? illis penadebi picere:volumus q quotiens huic voluntari
ta puniút ad hocvt ab illarú obediencia fe ab noſtre zverboxin hmõi puifione contentor
ftinentes alij quoqz a fimili expeditiõe cober menti:per vos vel aliquë veſtrum contrafac
ceantur:et ne incomodú aliqo vicinis & habi tuz fuerit incidatis in penas per iam dictos
tatozib9 ciuitatis & regni prédictis fequatur folosiftius regmivaleñ quibuſuis Įtrauemé
put nunc multoties accidereafferitur quia tib9 inditas et impoſitas & abfqz ſpe veme a
dú hmōi puiſiones & lřefineviſura alicuiŸpre vobis irremiffibiliter exhigendas :cauere er
dictor expediutur plus fauozis aut rigons gohis contrafacere ratione aliqua fiue cau
iufticie in eis narraf effect9 % id non culpa fa pio quanto gratiam nraz caram habetis
nfa côtingit cum iuris zelatozes feruidi fim ? raqs et indignationem nŕas ac penapreapo
Finj
Priuilegia
fitam cui cafu cōtrauentõis promptanon de Dat. mozellefubnfo figillo fecreto arta die
erit executio cupitis euitare. Dat in villa feptembris anno anať dñí. ADcccc.puúj. Ref
vallifoleti die.xxv.menfis may anno anať dni Ferdinandus.Wolentes igitur augmentovti
AD.D.ix. litati z cōferuatõi nři regy patrimoni pu
valen directas fup iuriſdictiõe z cognitione rum iuriü quocüqz modo regio não patrimo
caufaru ad nŕm regiü patrimoniú pertinen mio pertinentiú.Ita qvos tancbozú iudex
tiufuiſſe prouifum cauſe adním regíú při fummarie cognofcatis et fi op? fuerit recog
moniupertinentes que in ipa nfa baшulia ge nofcatis:illis quor intereft et intererit infu
nerali regn valen tractant fint aliquantuluz turü auditis et reauditis cum alio adiuncto
p2o augmento & cöferuationenři regij patrí affeffori quotiens oportuerit: cöftitovobis
moni priuilegiate conceffe nŕis baiulis ge dedebitis Tiurib9 nřis exiguatis t recupetis
neralib⁹z nullis alijs officialib :inter que eft et foluere recufantes arcere cogere pollicis
prouifio tenoris fequentis . Ferdinandus di per captioné perfonarú z executioné bonor
gra zc.vener.dilect) z fidelib9 nŕis vniuerſis et alijs remedijs pretozijs vobis permiffis.
fingulis epis/prelatis/abbatıb? comédato Wolentes vt omnis materia in talib? debitis
Fifcalib? patrimonialib? et monetis: & fuper nŕas vŕm officiú excitantes plenarie commi
dis poteft dictis officialib9 r oïb9 alijs predi nouiter edita ſuper caufis non comittendis:
ctis circa predicta pertinencia ad fuum offi cun prohac viceſiet quat opus fit derogams
tiúmandareinbibere zal's arca eadé ad nří Der quam memoratis locütefi . generali feu
•
vtilitatem et comodü difponere et ordinare. dicta locüten generale regenti gerenti vices
Et ideo volumus & mandam? q vnufquifqz nŕí gíralis gubernatoris eius locúten cetifoz
vim perfonartofficialiú predictorum fibi z vniuerfis & fingulis officialibnřis z iudicib9
eius iuffionib9 ordinatiõibus z mandatis fu ordinarijs aut delegatis pitibus et futuris
fub pena florenor duožū miliū mādamus ne los dela fecca dela dita nřa ciutat debarcelo
de premiffis etia per viaz recurſus aut appel na:vfant del dit nŕe beniplacit enlo dit acte d
latiōis ex ca mifabilitatis viduitat pupilla coit y nos referuat y en virtut de aqll :ab tes
ritatis aut al', quomodocüqz fe intromittere nozola prefent nra pracmatica fanctio e ordi
prefumant:abdicantes eis fec9 agendi omne nacio puchim ſtatubim e ordenam o nfa cer
poffe cum nullitatisdecreto. Reuocantes p ta fciencia expreffament deliberada y cófulta
2
banceadez quamcüą proviſionem huic quo q no obstát lo dit acte de cost per nos fet y or
cunq3 modo repugnantem.Dat invilla mo denat al äl änt en aço derogam e anulla:tots
tifonidie tertia menfis augufti anno anať do los officials e miniftres del dit collegi á fing
mini.AD.D.X. al dia dela data dela pfent fe trobarà enla ma
tricula ol dit collegi fcrits e cötinuats.com a
prouifio fobre los collegiats
dela feca: officials o miniftres del dit collegi no fien res
וואאא
moguts/ans aqlls fe puguen e degen alegrar
soon ferrando p la gradedeu 44 dels priuilegis de dita fecca ari be com los ol
reyde aragode valencia cc. Der numero de anquãta enlodit acte de cort per
quant ab acte de coit fet e atorgat nos redubits e tachats.Enapi emperoā per
enles cortsvitimamet per nos cele qnt enlo dit collegi hi ha ð þauer hun mestre
brades enla vila de moço a nŕe beniplacit du dela fecca/loloctinet de mestre/ to mestre dla
rado? a fupplicatio dela nra ciutat de valens födicio/lo mestre dl emblaquimet /dos guar
50 des/lo mestre del enfaig lo mestredel entre/
cia:entre les altres coses es ftat puchit que
dels priuilegis dela feca de dita ciutat no fen tallar la ferramēta pa monedar /lo mestre 8
alegre nis puguen alegrar fino los officials y la balaça o trabucado2/lo meſtre o fer la fer
: ministres e fos familiars actu firuents en nu ramenta/lo mestredeſmolar la ferraméta/lo
is merode cinquata e no mefauat:la qual redu meftredecapde fomal/lo meſtre dels mone
ctiofins abup no es ftada effectuada ne exe ders/lo findichdel collegi/e lo ſcriua dela ſec
cutada ari be pla difficultat q pozia effer éla ca/e trenta obres q forgen la moneda /e tren
electio eonomiatio de qnes e qles plones po ta moneders qui monede la moneda predita
riéeffer les del dit nöbzep effer lo nuero dels qfon numerode.lxxv.perfones :e fianŕavolú
collegiats dela dita fecca de pit pus de cét : lo tat q dels dits officis e de cafcun de aqlls das
q fcalfament fepozia fer fens alguna injuria clauant tantfolament ſia prouehida vna plo
dels que ferie expellitsvltra lo dit numero de na:ſtatuim pço eordenaz ab la matexa teño?
cinquanta.com encara p quát le preten p los dela prefent a tot hoza e quant fefdeuendraq
alcaldes mestres miniftres e collegi dela dita algu o alguns dels coadiuncts o coregents q
feca q lo numero 8 cinquata plones fia poch buy fon dels dits officis morã o renunciară
- fegons lo exercici q enla dita ſecca fe acoftu oen altra qualfeuol manera la tal coadiuto
ma o fer :lo ql es molt maio: qnolo dela fec ría oconregétia fe fdeuēdra vacar lo tal offi
cadela nfa ciutat de barcelona ni ninguna ..
cinoputa effer donat ni fubrogat altre coad
altra ciutat de nřes regnes: enla ql ciutat de jutor fins tantq calcu dels dits officis vinga
barcelonabe a lo numerodels collegiats fia en poder de vna perſona cantſolamét eqdaq
ftatredubit a numerode.lxxv.pfones: empo auat a bun offici no puga effer puehida mes
33 ab nra pracmatica peuitar ſemblat dificul de vna perfona:e qaricom fon.rv.officís/ba
tat es ftat difpoft e ordenat q öl numero que gen effer.pv.perfones.E norefmeys ſtatus
folia fer al téps dela dita reductio no fianegu him e ordenam q lo numero dels moneder's y
Icuat mi priuat:faluoq fallint algu dels colle, obzes fiaé numerode.lr.com dit es/çoes.xxx
prouifio pracmatica fanctio eozdinatio e tos nos znŕm facrũ regium confiliú remitteret:
tes e fengles cofes en aqlla contengudes iux adeo vt in contentione prelibata pnosiuſti✔
ta fa ferie e tenor tinguen obferuey exfeguer, cía mediatedeclarari poffet: vt inlitteris no
quen tenir y obferuar y executar face alavn ftris precalendatis ad quas nos referimus
gla:lo dit e preinfert acte de cont en res no ob latius eft videre . Uerum quinſtructode pre
ftant/e aquella publicar facen en quat fia me dictis proceffu p prelibatú fifci z patrimonij
nester per loslochs acoftumats de fa iurifdi aduocatú proceffum cundé vna cũ votis mo
ctío perque algu no puga ignorancia allegar tinis & iuftificationib9 iuris predictis iuxta
e nocontrauinguen o contrafacen ni traue N tradita p nos fibiformā ad nos et nŕm ſacrú
nir permeten en manera alguna fi nŕà grate regium aliumduduz tranſmiſit: vifis idcir
nen cara y enla pena fobredita defigen no en coper nos i eodem no facroregio cocilio p
corer.com axi per lo beyredreçoeldit colles ceffu eodem/votiſc motiuis & iuftificationi
gi pcehercade nŕa determenada voluntat e bus iuris prelibatis:iurib9 etiam partium p
i vullam en totcars pells api effer fet e cöplit: dictap in fuper premiffis ad plenú difcuffis
totdubte contradictio e altres impediments decreuim9 tande put ferie prefenti ex noftri
äls 7
ceffants e no admesos.En teftimoi deles als certa fciencia oliberate z confulto matura p
cofes bauem manat effer fetes les plents ab > dicti nŕifacri regij concilij preheunte delibes.
lo nŕe fagell comu enpèdent fagellades.Dat rationedecernimus & declaram? cognitioné
enla ciutatde burgos a.rrr.dies dl meso iu ?punitiōez criminis falle monete in regnop
liol any dela natiuitat de nřesenyor ielu xpft dicto p quofcüqs xpianos ipfius regni etper
AD.D.xij . Voelrey. quofcüqz agarenos brachij militaris comiffi
dicamus. Dempta tamen cognitione crimitories: les quals fe frequenté enla preſent clu
mis prelibati per agarenos quofuis tã de rea tat e en altres regnes e terres de fa mageftat
Lenquo a brachij ecciafticop in regno predi fens caftich ocorrectiofe puoque lotubiyra
cto comozantes comiffi z comittendi:qua of e indignaciodiuinal enlos dits regnes e ciu
ficio predicto baiuli generalis ferie ipfo refer tats e enlos habitados de aquelles : e per la
uam³ z ad officium ipfius baiuli generalisde dita rahovenen mortaldats guerres fams fe
cernim9zdeclaramus omnino pertinere z ex quedats terratremol e altres greus flagells
pectare.Abandantes ppterea gerentinces plagues e perfecutions enles dites ciutats e
nŕi generalis gubernatons locútenenciam poblacions . E per be qen temps paffat per
nram generalem gerenti/baiuloquoc gene Furs priuilegis pracmatiques e prouifios res
rali predictis eius locumt aut officiú ipfum yals ftabliméts e ordinaciós dela dita ciutat
gerenti/iufticisinfup in ciшlib9 z criminali fa ftat fanctament ebe puehit ab impoficio
busciuitat) valeñ: et ceteris demű vniuerfis 1
de penes corporals e peccuniaries per a ſtir
&fingulis officialib9 ſubditis nřís in regno par los dits peccats crims e vicis publichs:
codem conftitutis & conſtituendis dictozüąz
e refrenar corregir e caftigar aqlls qui poft/
officialiu locat aut officia ipfa regétib9 & cuis pofadala temoz diuina temerariamente fens
libz eorum adque spectet fub ire indignatio vergonya cometen publicament les dites of
nisnfeincurfu penac flozenoz auri arago fenfesdeteftables contra los diuinals mana
num mille nŕisinferédozu erarijs:quat cla ments.Empo nohauēt hi acuſado: los dits
rationé z ozdinationé nŕaz hmõi et oia & fine furs e priuilegis e ozdinaciós no ſon ſtats axi
gula in ea contenta teneant firmiter z obfer eftretament executats com fe deuria fer/ans
uent exequantur & cöpleant/ teneriq z obfer fens pena algúa e fens caftich e punicio tots
uari exequi & cöpleri ġ quos deceat omino fa toms fe fa contra losdits ftabliments.Der
ciant iuxta ipfi⁹ feriem formam ztenozez ple tal la dita mageftat confultament edellibera
niozes:cauti omés contrariú agere aut fieri da fens derogacio e leſio dls furs e priuilegis
permittererōne aliqua fiue cauſa: p quanto dela ciutat e regne difponets enles cofes del
granoftra eis cara eft/et preter irez indigna fcrites per al preſent teps affi q los vicis fien
貳 fionis nŕe incurfum preapofitam:de quacon caftigats/ mana q les dites prouifios reyals
trauentionis cafu rígida non derit execucio Furs e priuilegis fien obfuats: e encarales or
cupiunt non fubire penam:auferentes ab eis dinacions q de prefent fa la fua excellencia co
omimoda fecus agendi cũ nullitatis decreto formes alsdits furs priuilegis e ftabliments
ptaté. Dat in villa vallifoleti die fecunda më Cimerament com per occafio oliochde
fis februari anno. AB.D.xv. daus fecometen blaffemies contranfe fenyor
deu ielu crift e la glioſa oge maria e los fants
Contra iugadorse tenints ta deparadise los bomes reneguë despiten e iu
fureria z preftants diners en toch.Item con ren diét enormes offenfes côtra la divina ma
tra iurados e blaffemados.Contra recorre geftat. Bertal mana lo fenyo: rey q algu de
tsa adeuins: e contra alcauots.Contrabos qualfeuol ley ftamét e condicio fia no gofe fo
ftalers à en lurs hostals tenen dones o guay ftenir o acollir iochde dag enla caſa ſua o ba
Item cotra pare mare o marit qui liurễ lur bitació/ni en orts ni en altres parts dela ciu
Filla o muller per diners vel als/e contra los tat e terme de ağlla neiugar a algún tochde
qui entren en moneftirs.Item cotra vfurers daus:e qui côtra fara eiugara a daus pague
corredors de vfura. XXXIIII. p calcuna vegada vint fol's e altres penes en
Ra hoiats que fan afaber o part Furse priuilegis o ftabliments ftatubides e
ol molt alt molt poderos fenyo? ordenades/la terça part deles quals fiadel a
lofenyor rey don ferrãdo benaué cufador/ lo terçdel fenyorey /laltre terçdel
A comu dla ciutat:e fi pagar nols poza qftigua
turadament regnat rey & caftella
dearago de valencia zc. que com per los pec pres enla preſocomuna vint dies . E fi esbo
cats vicis edelictes publichs/o per lesgreus mehōrata pague.C.fol's:e fi paguar nols po
offenfes cōtrala mageftat diuina comeles no raitigua pies enla prefo cinquanta dies :la ĝl
Priuilegia
zelo fia arreglada fegos es difpoft p losfurs pagar ſtigua enlo coftell per tres hozes:e fies
elregne e actes o cot.Elo qui lo dit iochd home honrat pague les penes en doble:e fino
a9foftendra e tafureria en la hitacio pague les poza pagar ſtígua pies enla preſofegons
deffus es dit.
L.mor. per penap caſcúa vegada quel folté
dra.e fipagar nols poza que fia açorat publi Crémanalo feyozrey que älfeuolplona q
cament p la prefent ciutat fegōs per furs del 1 la fua boca olegua temerariamét enfütziara
dit regneesordeat.Efieshome de honor pa contra nŕe fenyor deus e la glorioſa mare fua
gue altres.2.mor.partidos en très parts fia açotada per la ciutat tota nua:e ſia pofa/
legos deffus es dit: e fi pagar nols poza ftiga da apres enlo coſtell'enlo qual ſtiguap tot a
centdies pres enla plo dela ciutat fegons def quell dia p caftich e exéple:e fi es perfōna þō,
fus es dit. rada qpague.l.mor.de 02 8 pena: e que puxa
Item manalo dit fenyoz rey á alguna pfo effer feta enquefta per mer offici per les cofes
na de alfeuol ley ftament e codicio fia no go deffus dites: e fi tata era la temeritate follia
fe en fecret o en publich fer vedredonar ni en dels delinquents qs moſtre aqlls hauer blaf
preftar daus ni tenir vēderia de aqlls dins la femat maleyt renegat o ofpitat contranfe fe
dita ciutat de valecia e terme de aqlla fots pe nyo? deus e la fua gliofa mare : eles dites pa
nade.xx.fol's per cafcuna vegada q fera tro raules en exces feran nefaries e leges contra
bat algu fer lo cotrari:la qual pena fia ptida la diuina mageftat ocontra la glozofaverge
entres parts fegons es dit enlo precedent ca maria fien punits los delinquents paltra ğı
pitol:evltrala dita pena mana la fua excelle feuolmaior pena fins apena de mot inclufi
cia q per lo iufticia criminal fiendiligentmét uament a arbitre 8liufticia criminal confell
regoneguts tots los qui tené o tendrá vende e prohomens dela dita ciutat.
ria dedaus eq aquells fie trencats erõputs CFte no fia algun hom o dona d älfeuol ley
en manera q no puguen feruir a ioch. eftamét o condiciofiaq gofe recorrer eanar
C3té ordena emana lo dit fenyoz rey q algu a adeuins o adeuines encantados fortillers
o coníurados oaltresde mal faber oartres
nogofe prestar diners alguns fobze toch a iu
gado: oiugadors algus:e à fara lo contrari prouada per omanar confelloatuda oper fa
apda la quatitat a preſtada haura: e pachp berde coles perdudes furtades e amagades
penavltra ladeffus dita pena.rr. fol's p cal niper altra raho ofpecie dadiuinaciós o en
cunavegada:la al quãtitat preſtada e la dita cantamets: encara q fos per obtenir fanitat
penade.xx. fol's fien partides entres parts a qlfeuol perfona/oper qualfeuol altra colo
fegons es dit deffus enlos pcedents capítols rada rabo/ni gofe conuocar dimonis e fer co
TEfi fara officio frequéteria preftar diners iurs o encataméts o altra cofa q toque a art
Tobie toch a onzepdotze o algun guany qfia denigromancia.E qui contra fara çoes los
adeuins encantadois fortilles e coniurados
açotat publicamet per la ciutat. fi es bon
rada prona que pague.C.fol's p pena: e ſi pas e los fahents los dits maleficis fien açotats
garnou poza eftiga vn mes enla prefo. per la ciutat tots nuus abgreus açots caual
Atemanalodit fenyoz rey los furs par cant fobre vn afe . los quehira als dits ade
lants dels iuradors defoneftamét turën en uins e fortillers paguen.l.mor.de oz per caf/
tochofoza toch en älſeuol manera o 8 nřeſe cuna vegada q cōtrafaran partidos en tres
nyor deu odela gliola oge maria e dels fants parts legos es dit deſſus.Eli la dita äntitat
deparadisfien feruats ala letra : e les penes de peccunia pagar no pozā fiē açotats ab gre
en aqlls appofades fié executades côtra los us açots.Empofitant greu es la qualitat ol
delinquents :çoes fi iurarà per algūs mēbies crim q exhigis maio? pena ſië punits los dits
pagué cinch ſol's:e ſi iuraran palgues parts delinqnts pus greument pecuariamēt o cor
da: eqlo iufticia ne pura fer inquificiop mer Até manalodit fenyoz rey á algú alcauot
viuint del queft no gofe aturar bitar mı eftar
offici: e fi aqll no exbegira lesdites penes en
tregament pague aqlles dfos bens.Elo quí enla ciutat de valencia o enlo termede ağıla
ans dins tres dies primer vinēts hirqué Bla
bauraшurat pla forma deffus dita no podent
sENSE
FREE
FIS
Ciutat oterme fots pena de effer açotats ab cois ab los caminants o altres homens.E fi
greus açots . e persemblant fia procehrt cons faran lo cötrari ariladita fembia co lo hom
tra los alcauots qui frequenten bordell era odona que aquella acullira en lo dit hoſtal o
uernes ab fembres e viué de queft o guany de tauerna e cafcu de aquells encoreguen en pe
aquelles:contra los quals pura effer feta en nade.xx.mozabatins per cafcúa vegada que
quefta per mer offici : e que ari los dits alca contrafaran/partidois fegons dit es deflus
nots com les dones quidaran guanyde fon e que tots enfemps coreguen tots nuus aba
cos a alcauots diſcoregué per la ciutat tots çots.E fi la fembza ka feruěta o catiua oldit
nulis ab açots greus anāts los alcauots ab hoftaler, o tauerner ab manamētvoler opro
capiro vermell e cogulla groga fens alguna uifiodel qual cometra lo dit peccat:que aque
gracia e merce? Ha apres que fia açotada fia franqua edellin
Emes auant es ftat owenat q alguna fem rada deferuitut.E mana ab la pfent als dits
bza notoriament putanano hauent o hauent hoſtalers o tauemers e ales dites dones que
marit viuent empo feparadamét eno ſtat ab está enlos dits hoſtals o tauernes plarabo
aqll continuament eliurant fon cos a altres deffus dita q dins dos dies primer vinēts hip
de qualfeuol ley condicio o ftamét fia no gos quen dels dits hoftals o tauernes; e de aqils
cont oaquelles foragiten les dites dones:en altra
ne prefumeſca ftar ni habitar en algúa parti
da dela dita ciutat nidels rauals o termede manera feran contra aquells o aquelles exe ›
aquella:fino tanfolamēt fi maridades nofon cutades les penes deffus dites.
enlo bordell e pobla oputada ales auols fem Item mana lo dit fenyoz rey quefi pare o
marede alguna fadrina o bona vendra olu
សុនខ
mitat reftat lavna part al comu dela ciutat e guo alguns homens per fomnicar ab aquella
ខ្លះ
ខ្លះ
ទឹ
laltra al acufado:: e encara fots peade açots los dits pare e mare fien açotats caualcat ſo
៖គ្លះឺ
ខ៖
៥
diſcozrent per la dita ciutat fens tota gracia bze vn afenuus ab allaces al cap e abaçots
emerce. Abes auant es ftatuit e ordenat mortals . Efi algun hom mullerat tenint la
que no fía algun hom mullerat de qnasvolla mullerfua en fa calacofentra o permetra vo
ley condicio o ftamét fia que gos ne prefumer luntariament aquella adulterar abhomens
ca per qualfeuol colo? caufa mãera orabo te confentint ho lodit marit / que abduys ma
nir pamiga ocōcubina ſpecial dins cafa fua rit e muller enfemps co:reguen la ciutat ab a
acol propria ofoza aquella alguna dona o fembra çots/po:tät lo marit vna allaça al cap: e que
maridada o folta o qualfeuol altra. Ai fia al los pioceffos per los delictes deffus dits fa
gunadonafolta o maridada o qualfeuol ley bedors fie fets de nua paraula e fens fcrits ſe
condicio o ftament fia que gos në prefumefca gōs forma dels ftabliments dela dita ciutat.
tenir per qualfeuol colo: caufa manera ora Item mana lo dit fenyo? rey que no fia ho,
bo algun hom mullerat notoriamēt pamich me algu de qualfeuol ley dignitat o condicio
o concubinari ſpecial disladita ciutat e ora fía que gofe oprefumeirca publicament ofe/
uals otermésde aquella: e aço en pena de co? creta de nit odedia entrar dela porta orde/
rer a cafcu de aquells la ciutat ab açots.Efi nada pera la portera /dins alguns dels mo
eshonrat homohonrada dona que pach per neftirs de monges odones religioſes ore/
pena.lt.mozabatins partidos fegons es dir glars dela preſent ciutat de valencia e regne
Evitra aço tal hom honrat o dona honrada 8 aquella per parlar o comunicar ni que par
fien bandeiats dela dita ciutat e de son terme leo comunique ab aquelles o alguna de aque
per fpay dedos anys fens algúa gra emerce lles en alguna manera vulles fien monestirs
T3tem mes ordena e mana lo dit fenyoz rey tancats ovberts o licenciats dels quals les
que en algun hoftal o tauernadela dita ciu monges poden ocoſtume exir:fi ia no ferade
tatorauals de aquella fora los bordells no manat perla prelada del dit moneftir per al/
alty
fia acullida alguna dona afoldada o aloguez guna caufa o neceffitat /ab la qual pura enlo
Ind
ab cambia logada o preftada o en altra ma dit cars parlar en loch no prohibit e no ab al
nera fia fclaua ofranca per fer peccatde fon tra monja del dit moneftir/ exceptades aque
Penlegia
les perfones que per diet o regles deles dis preften o preitaran a vfura per que femblats
es religions poden entrar enlos dits mone contractes le fan per mija de corredos e tos
trs. Equi contrafara per cafcuna vegada tes les penes deffüs dites e la reftitucio deles
tiga enla pelo per spay de deu dies. e mes as peyores fens pagar lo preftech dela vfuraha
dant fia tengut pagar deu reals de 02 de valë ien loch e fien executades côtra aquells quife
cia:partidos fegons que deffus: e fi aquells ran tercers corredos o mýjancers enlos dits
pagar no poza onovolra eftiga pies enla pre preftechs diners fets o fahedo:s a logre, e
fo altres deu dies. aquell quidonara olíurara los diners o ree
T3tem per que lo crim dela vfura es crim 8 bia les penyores fia tengut ales dites penes
teftable e repzouat per leys diuines e huma encara que no fi moftras altre preftado: o la
nese per los fursdel prefent regne antichs e peccunia fos de altra perfona.
nous . Der tal mana la dita mageftat no fia Trem ordena prohibeix e mana ftretamet
alguna perfona o qualfeuol ley ftat condicio lo dit fenyor rey que deaciauant algun hom
fia que daciauát gofe preftar a vfura o logre odōa no ha ni gole effer corredor tercer o mi
alguna quantitat de peccunia fobre penyores Lancer del reprouat contractede vfura : ní re
ofens aqlles ab fermança odita de alguna al bze ni tenir peccunies de algunes perſones co
tra perfona o fens les dites fermaces. E qui manades en fon poder oaparaulades per a
als contractes que fon fets ans dela publica Lochs com per iures com per altres coles del
cio dela prefent crida mana e ozdena lo dit fe fusdites contra losdelačaſa ecotdefa ma
nyo? rey que los dits vfurers no puxen pens geftat:e feguints lacort o venints pcaufa de
drehauer e exhigirC vfura alguna deles quan la cozt ala prefent ciutat eregne per lovicicā
titats de pecunia per aquells preftades fino celler o regét la cacelleria e p los alguatzirs.
tantfolament lafoit principal : e per cobrar a T3te mana lo dit fenyor rey q les plents or
quella puren executar tantfolament e ferven dinaciós fie publicades p les ciutats é viles
dre les penyores quels feran meses en poder reyals elochs del regne de valecia ab veu de
per los deuto:s fins en conco:rent quantitat publica crida e mana als pcurados Fifcals
dela fort principal e no altres bens delsdeu/ deles dites ciutatsviles elöchs reals fots pe
nade.D.floris dels bés de ağlls hauedors e
tois:e aço per cobrar la peccunia que hauran
preftada fobre les dites penyores: e encara p de priuacio de officis calcun any al pricipi del
les juftes dſpeſes q fetes hauran entes dites mesde iener ab acte publich intimé als iufti
execucions per cobrar la dita quantitat . En cies deles dites ciutats viles e lochs reals les
ari que feta la dita execucio los dits deutors dites ordinaciōs : e reqré q aqlles face turar
e fermancesfien abfolts dla obligacio quefe tenir e feruar als dits iufticies :e publicar ab
tabauien : vcu o publica crida pq dağlles algu no pura
Cetotlo offusdit e ordenat contra los qui ignotacia allegarte guartfe àguardar fe ba.
Ferdinandi fecundi. CCXXXII
al realmede napols: volents nos ab fuma ví nistracio Ola iufticia en dit regne fahedora y
gilancia entédre enlo redreç y adminiſtracio en releuar de treballs defpefes y danysla res
dela iufticia enla nŕa ciutat y regne de valen publica de dita ciutat e regne/hajam dellibe/
cia: dela qual per bauer rebut continuament rat a fuplicacio dela damutdita ciutat proue
nfareal cozona molts e grans ferueys en co birte lo que per experiencia de aqft medi téps
muyparticula: abvifceral afectio e fidelitat fees moftrat exigir reformacio yhabilitacio
exhibits folicitant nos la cura q dela dita ciu reformar e habilitare loq en dita pacmati/
tateregne potam:e la gratificacio de lonch cafon obmès paqueſta ſuplir / manifeftatp
teps p nos a aqlladeguda: e encara per rele effecte quant en nos fia la beniuolécia noſtra
uar los habitats epoblats en dita ciutate re " verslabita ciutat y regne. Bertat ab teno?
gne:e en aqlla e aquell confluents y tractats dela pfent nra pragmatica fanctioa nřebene
deles molefties danys y despeses q per caufa placitouradoza/reualidant per bons e iufts
dels plets fegons ha mostrat la experiècia ſo reſpectes lo nie real animo mouents e ſignāt
ftenien.Statuim e ordenam ab na pracma ment per releuar les parts/e tolre treballs y
ticafanctio oportunament expedida : eanre defpefes/tots y fengles actes per lo dit poz
beneplacit duradoza q enlo dit regne hagues tant veus onfe general gouernado? com a p
confell e audienciareal ozdinariamēt ab pres fident damunt dit ep lo fobredit confell fets/
fidencia ol portant veus de nře general Bos efentencies pmulgades per aqlls en virtut
uernado: en nřa abſencia e d nře primogenit dela precaleɗada pacmatica nra axt y en tal
eloctinent general:al qual portant ve? denfe manera q fortefque fon degut efecte/ftatuim
general gouernado: pal exercici tanfolamet fanccim y ordenam enla forma feguent.
nadores cream loctinet general nŕe ab tot lo fe tinga enla dita ciutat o valen tots los dies
poder e facultat q'altres loctinents generals noferiats per furs e obferuances del regne.
nies per aqft efecte acoftumen y deuen tenir Y encas demortaldat lo q deu no vulia/ode
eabpfidencia de nře vicecanceller en fon cas altra neceffitatq ocorregues fe pugua tenir
edelregent nra cancelleria en dit regne en lo tant qnt neceffarifera en altra ciutat vila o
feu:e ab nombre e interuëcio de huyť doctors lochdel dit regne a fos ben viſt al preſident
confellers nřes en certa forma specificada en en dit niereal confelle audiencia.ço es al dit
dicta pragmatica elígidors/ e ab expreffa pro portantveus denre general gouernado? que
hibiciode cometre caufas addecidendü.e ab de prefent es e perauant fera e al dit vicecan
certa forma faludable e iufta per nosdonada celler en fon cas e al dit regent nfa cacelleria
enlo pceyr deles cauſes/axi en primera inſtā en lo feu/en abſencia emperonfa e del dit pri
cia com de fuplicacio: fegos enla dita pragma mogenit o loctinent general nie. Al qual por
ticanfadada enla ciutat de barcelona a.xxx. tant veus onfe general gouernadora de pre
diesdel mes de agost del any. AD.D.vi.per fent es eperauant fera/reualidam donamed
nreinfrafcrit fecretari referendada: e abnře nou conferim ab tenor la preſent tot aquell
fegell fecret en pédent fegellada/ala qual nos plen poder qcom a loctinent generalnieper
referim /les fufdites cofes e altres cocernéts al dit exercici é dita na pracmatica li fondo
lo be dela iufticia fon largament cötengudes nate conferit. Enlo qual confell e audiencia
e fpecificades .Eper quant apies a cauſade realvolem qvltra lo preſident q fera en aqlla
nrabenauenturada véguda del dit realmede ço es en abſencia nãà e del dit pumogenit e
Priuilegia
ct general prefidint lo dit portaveus de nře corts o confiftoris ni cauſes algunes ni pen/
general gouernador:e lo ditvicecăceller en fö dre penfio alguna de collegis vniuerfitats o
cas/e regent nfa cacelleria enlo feu bajan en fingulars perfones ni rebze donatius o pre/
treuenir ordinariament qtre doctors en dzet fents de qlfeuol való? o äntitat ſien: ſidōchs
y en furs expts yde bona fama e honefta co no eren ſculéta & potulētā en tal qntitat que
verfacioper nos elegidos e nomenados:al en vn dia fe puga en lur cafa pfumir e no meſ
qualnobie de quatre lo dit nöbze de huyt do? auant: TĚmes ftatuim y ordenam : que
ctors p bons e iufts refpectes loreal anio no tots los falaris de totes les cauſes puifions
ftremouents reduhim y tomam . Y en cas q y fentencies afe expedirá e pronunciaran en
lo dit vicecanceller nŕe prefidis en dit confell dit nie real pfell/fe baian exigir fie fegons es
tant quat ell prefidira/lo dit regent nfa câce acoftumat y aqlls fien egualment repartits
lleriaqes oper teps fera puga entreuenir en entrelos dits atre confellers per nos nomes
dita audiencia e confell com a confeller. nats y en fon cas nomenados.E lodit regët
TE deplent elegim y nomenam en cofellers nra cancellería noy tinga pozcio alguna/ en/
nfes per al dit nombie & quatre a faber esmi caraqfos reladorde algúa cauſa puix altra
cerBaſpar antift/micer Joan cirera /micer met puchim enfon falari ordinariepdecet.
Joan pardo/e micer Dere alpōt:los quals Temes ſtatuim fanccim y ordenam: qnigu
e cada bu dells ansdevfar de dit lur offici ha nes caufes qs tractara odpreſent ſe tracten
jana turar en poder del dit prefident o be ele deuant nfesiutges ordinaris inferiosofus
alment bauerfe enlo exercici del dit lur offici periors ari enla dita ciutat com en qualfeuol
tot odirancoz inimicicia e amor a part poſa ciutat vila o lochdel dit regne com encara en
ts: feruant los furse prilegis del dit regne lo dit nie real cofell no pugan eller tretes po?
ela precalendada eprefent nra pragmatica e tades o euocadesa nře facre cöfell refidet en
cofès enella contengudes: e ab interuencio e nfacort foza lodit regnedevalen per qlfeuol
vots de tots los dits confellers nřes / odela alitat via o manera ni caufa recognoſcendi
maioz part:eno en altramanera ſe hajan að aut als:fino tanfolament les caufes defuppli
cidir e determenar pronunciar y executar to caciodeles fentencies pmulgades o promul
tes les cauſes e fentencies en dita nra audien gadores en dit niereal confell : la cognicio y
cía tractadozes euocadores e pmulgadores decifio dles als anfarealpfona referuam.
per qlfeuol via manera o qlitat . Een casde CEmes statuim y ordenam : q lo dit regent
paritat/e arimater en cas de fofpitesfe haja nra cancelleria e los dits ätredoctors fïen të
a feruar la forma p nos ftatuida enla precale guts de venir ordinariamět tots los dies no
dada pragmaticañía . Anadint y declarat q fertats ala audiencia fino en cas de malaltia
fifera algu dels dits confellers nřesdeclarat o altre iuft impediment e tal q no pogueſſen
effer fufpecte en alguna caufa o caufes/fe ba exir de cafa.Enlo al cas de malaltia y ento fo
jan aqlles tals caufa o caufes a fentéciar fens bie dit cas de fofpitadeclarada / noperda ſa
interuencio e vot de aqll tal cöfeller fufpecte porciodels falarís aqll dels dits cöfellers no
Efifera regent nfa cancelleria /fe affigne en ftres quifera tuftament impedit ofufpecte/
tal cas per lo dit preſident algun altre del dit ans baia fa po:cio com fi plonalment hi entre
nombre quitinga veus de regent noftra can uingues. Wolem empo atotes les fentencies
cellaria pala expeditiode aqlla caufa o caus ariinterlocutories com definitives dles äls
fes tanfolament . falariofalaris fe exigirà fié fotaſcrites 8 ma
TE norefmenys volem e manam : qſebaia de cada bu delsdits regent nfa cancellariae
de feruar la prohibicio de cometre cauſes ad quatre doctors del dit nfereal confell .
pfonas oész loca ditioi ne fubiec nec molestare colpa crimievľdebit ) aličis; ni
}
ta góral'r teneamur in pacis & fecuritatis qe fi in eis pricipal'r fueritis aut fideiufforio no
15
Primnlegia
ine obligati: nec etiaz in his cafib9 nifi pa9 tur fintdictihofpitalis. XXXVIII
nillis fatica repta fuerit dedirecto vel put Os ferdinādus dei grarex arago
ius z ratio hocfieri permittat:nec al's vobis núnauarrevaleñ rc. Enimuero in
predictis nec alicui vŕm damnum vel malum nra ciuitatevalen quoddā nouite
in perfonis nec in bõis facere vel inferre aut aftructuz é hoſpitale generale ad
niuria offefam violentiam fiue moleſtia ali gloria z honore ac fub inuocatioe dñinříthủ
fous baiulogenerali aduocato z procuratos nocentes feu furiofi cuftodiunt & fuftentant
rib9 fifcalibus ac ceteris vniuerfis & fingulis pauperes recipiütur/infirmi diverfo morbo
officialib9fubdit) nŕis in dicto regno valen laborantes feu grauati curatur:acmulta qui
conftitutis & conftituendis et prefertim iufti dez alia mifericordier_caritatis opera inde
cijs in criminalibus & ciuilib9 iuratis et alijs Fuitium exercentur.Cuz itaq pròpartevří
quibuſins officialib9 cõfilio & fingularibus p dilectog nŕozű adminiſtratozü prefati hoſpi
fonis predicte ciuitatisvaleñ dictozumqz offi talis generalis memorate ciuitatis valen fue
cialiuz locumt preſentibus & futuris quat p rit mageftati nŕe oblata fupplicario dUOLUM
tectionem cuftodiam et guidaticũ ním þmỗi capitulo hmôt feriey. CSacra.R.AB.los
romia z fingula in eifdem cötenta firma haz adminiſtrados del hoſpital general dela ciu
beant teneantr obferuente faciant a cunctis tat de valen befant les reals mans devŕa al/
inuiolabiliter obferuari : cac voce preconia teza fuppliquen a.U.IR.ØD.q cöfirmey a/
publicarii ciuitatib⁹villis z locis iurifdictio torgue nouament al dit hofpital general ead
nib9 eorum cōmiffis & fubiectis toties vří p miniſtrado:s y officials 8 aqll totes aquelles
partefueritrequifiti . Mecnō in hofpitali ge gres e puuilegis queper fa.R.AB.eper los
nerali predicto penones figna regia erigi af altres reysde arago pdeceffors fe? fon ftats
figi zapponifaciant in fignum protectionis attorgats als hofpitals q en teps paffat fe de
hmoi et vt omnibusipa melius innotefcat. yen dela verge mariadels innocents/olare
Mos tamen eifdem cafib caufis eafdem pe na/den clapes/de fant latzer dela dita ciutař
nas cēfeamini incidiffe qs ali vos offendétes de valen e als adminiſtrados e officials 8di
incideret ipofacto vtvtriqz equalitas obfue ts ſpitals puix dites gŕes e priuilegis nopie
tur.Quicüqz aut aufu ductus temerario co indiqn la fentédia arbitral e capitulacío feta
tra protectionë e guidaticũnŕm hmōi facere fobre la vnio z cöftructio dedit hoſpital gene
vel venire prefumpferit iram zindignationë ral.lacet regie mageftati fi et quať vlïfue
nram penamq3 flozennorum auri aragonuz runt.Item fuppliquen q quât alguna per
quinqz milium não inferendozũ erario quo fonahome odona fera condemnada de crím
tiens contrafactum fuerit abfqz remedio alt deberegia : pla qual los feus bens fon confil
quofe nouerit incurriffe:dānis illatis primi cats a fa real D. que fi la tal perfona condi
tus & plenarie reftitutis. In cui rei teftimo nadatendra alguna propietat o terresoca
nium prefentem fierituffimus não comuni fi fes o altres heretats les quals feffen cens fa
gillo ipendenti munit. Dat in civitate lugru diga y luyfie al dit hospitalgeneral: queipo
nij die.xxx.meſis ſeptembris anno anatiuita facto nunc p túc et econtra fiendites proprie
tedomini AD.D.xij.Regnorumqz não2um tats adquilides e confifcades aldit hospital
videlicet ficilie vltrafarum anno.xlv.Arago general p ſpecialgra epuradonacio arap
num & aliozum.xxxiij.Sicilie autem citrafa lauozs et viceuerfa vra alteza fa al dit hoſpi
rum et hierufalem decimo. tal general:e que de aqlles tals proprietats
dedita e interes fa rea
CLōfirmat omia priuilegia bor mageftat los inquifidos e receptoze altre
pitalis generalis: & concedit eidez ex fpeciali officials dla inqficio no ſen pugué empachr
gra acdonatione poffeffiones feu proprie ni impedir en ningúa manera. Que licet
tates fub dicti hofpitalis directo onto téte fi Altiffim9rc.Placetregie mageftati. Sup
p20 crimine herefis fuerint cofiſcate aplicen plicativripzopte vt contenta in eifde captis
Ferdinandi fecundi. CCXXXIII
tõis criminalis inter villā mozelle zabbatez quosvelacomiffos afit ab eifdē. Sane cuzi
debenífaça II.
fozor priuilegijs ātedictis caueri dicaEptois
In extrauaganti. CCXXXV
cauſe pricipales coză iufticia loci cuiuflz agi libertatě z vtilitatē nimiū ſubtrahebat: pp/
tent et etdecidant : ficqs idem fifcalis abfos tereanücp plentes dicta puifionem nŕaz ex
lefione priuilegior fon poffit delinquêtes co tédendo ampliado ordinādū providim⁹ q
rawufticia cóuenire. Idcirco vobis DICIMUS ficuti a dictis capleuatis pmiffionér obliga
tmādam⁹ quatin⁹vobis cóftito depremiffis tioné pdicta recipe debebat de no exeundo a
prefatos boines notrabatis decetero in cau regnovalen donec capleuta ipa fuerit abfolu
fispricipalib9i iudicio cozā vobis fed eos fa ta: decetero pmität zobliget fe fub pena ipi?
ciatis coză locox iufticijs cōueniri; cofdez ſu capleuteo no exeat donec abfoluti fuerit ter
per hocɔ̃for priuilegia nō grauādo: fcitu raz ditioni nfefubiecta qfifecerit pena pti
ri qfi fec⁹ a vobis actu ftiterit vel prefüptuz nusintelligat comiffa.Sica vobis diam9 T 12
nos al curabim eis iufto remedio puidere madam⁹ ating plente puifioné extésioné et
Dať ozte nonas auĝ.a.anat.d.ØB.ccc.xi. ampliatōez obfuet) zobfuari deceto faciatţ
Dat gerüde.rv.ll's auÿ.a.d.AB.ccc.ffj .
Tin capleutis recipiatur cau
tione capleuati donec abfoluti fuerint exeat Cepsdertuleñ non extrabat
IIII. cas ab officialatu mozelle nifi papellationez י
terram regieditioni ſubiectam.
cobus dei gra rex aragonumva certis cafib? exceptis. V.
ak
len rc.Dilecto & fideliby ſuis pcu Enedict? eps fuus fuor dei ad p
ratori baiulo regni valeñ: necnō iu petua rei méozia: ſincere duotõis
fticijs ceterifqz officialib9nŕis pre affect? que dilecti filij vniuersitas
fentib9 qui pro tépoze fuerint falutë zgŕam 6 ville ac plone officialatus mozelle
Recolim9 nuper fubfcripta feciffe puitioné dertufen dioc ad nose romana gerüt eccliaz
cúlittera nfa fequentem feriem continetem . ¿
p merek vt petitiões fuas qntü cüdeo poffu
Jacob deigra rex aragonú rc.Dilector fis mus ad exauditionis gram admittam9.Cuz
delib9 fuis pcuratori baiulo regni valeñ:nec itacs ficut exhibita nobis nuper p parte vní
1 non iufticijs ceterifqz officialib9 nŕisprefenti uerfitatis & plonar pdictar petitio ptinebat
bus & quiprotempore fuerint faluté i gŕam . ipe interdú ppter aduocatione caufaru co/
cum intellexerimus q nō nulli pro criminib? raz office pdicti officialatus pēdentiú zal'sp
in vris curijs capleuati durante obligatione coop extra officialatú ipz trahunt̃ in cãs nỗ ,
capleute a regno valen fe abfentarunt:t cum nullas veratões hacten9 ppelſe fuerit: dubi
fideiuffores per illos dati per vos requirunt tetopplainfuturü filr moleftari: pptevní
de illis tomandis in poffe veftro: idez fideiuf verfitatzpfona ipar nobis funt huitr fup
fozes alleguant capleuatos predictos in par plicatú vt ftatuere ac etia ozdinare offici.
tib9remotionib? degere vt p hoc eifdem cöce bertufen feuvicarij in ſpúalib9 ¿ tpalib⁹edie
dankinducie longiores:ex quib9 ius nŕm fif? acepi qui protpe fueritdertufen gñales pro
cale non modicũ recipit detrimentü : idcirco tpe exiftétes ad fe aliquas cas ta ciuiles a ét
cozum fraudib⁹ obuiare volentib9:z fiſci in/ criminalesville rofficialat predictor dequi
dénitatib9 prouidere:volumus ac vobis dicí bus officipius officialat9 exiftés protpe cog
mus & mandam⁹9 quat quotiens vos côtinge nofcerepfueuit nifi pappellatioez aduocare
rit decriminib9 impetitos tradere fideiuffo nec al's plonas vniuerfitatis z officialat9 pre
rie cautioni:tā ipos & eor fideiuffores facia dicto ad iuditiú trahere nō poffint & benig
tis pmitere cetiä iter alia obligare ſub pena nitate aplica dignaremur Nos igŕ hmoi ſup
capleute : fic capicuati donec a dicta capleu plicatoib9 iclinati acte aplica ex certa fciate
ta fuerint abfoluti fines regnivalen non exce noze pñtiй ftatuim⁹ac et ordiam o ofic) der
dét:q fi fecerit ftatizpena intelligaf comiffa tufeń feuvicarij prefati cās hmõi tã ciuiles
qab eorúdez bonis pting exigat.Dat valen ét criminales ceptas no ceptas de qb9 office
iiij.nõas madij anno ſubſcripto.Cú aút poſt mozelle pro tpe exiftétes cognofcere pfueuert
modú puiſiōe nŕa pdicta cũ maion delibera non poffint ad fe nifi per appellaticem aliqlŕ
fide in não côfilio recélita:inuenerim⁹ q pui aduocare nec al's plonas vniucrfitatis z of
fio ipa capleuatos plurimú cohartabat: eiloz ficialat, fdictor ad iuditiú trahere : ptero
1 i
Prilegia
natrimōior berefu homicidio:ũ criminis fe aliquas cās tam ciuiles of criminales ville
* mageftat violatōis imunitatis ecliaruz officialat? predictor de quib? officiales ip/
raptyvirginú z monialiú caufis: qs quo/ fius officialat? pro tpe exiftentes cognofcere
ens epopfato placuerit idé officiales dertu fueuiffent nifi p appellatiões aduocare nec
nfeu vicari ad fe libercvaleat aduocare:di alias pfonas vniuerfitatis officialar9 pze/
trictis inhibétes eifdé epo offic . dertuſeñ z dicto ad шuditiú trahere non poffent digna
picarijs ne ipi de caufis & pfonis hmōlniſi in retur.28 idé petrus eorü fupplicatiōib9in
cafib9 exprellis vt prefere ſe itromittere quo clinat ex certa fcia vt afferit tenoze fuarulit
terris aplice fedis legat? reueredo in po při auctatefcienter vel ignozanter contigeret at
Sincere deuotõis afect9 quédilecti nobis in tius contineri. Cuz autem ficut eadé petitio
xpo vniuerfitas ville ac plone officialat⁹ mo fubiugebat q: ob certas caufas p tunc fup di
relledertufen diocefts ad romanā gerüc eclia ctis litteris executozie impetrate non fuerút
pmérek vt petitões fuas quátú cú deo poffi quib9 ad conferuationedicte conceffe gracie
mus ad exauditōis gram admittam9. Exhi ipfevniuerfitas plone plurimú indigere nof
bita fiquidé nobis nup propte vnuerfitatis cuntur:nobis hüiliter fuplicarüt vt prouider
zpfonárú ville et officialat pdictor peticio rees fuper hoc de oportuno conferuationis
stinebat o nup ad audientiä petri deluna o remedio auctate aplica dignaremur . Pos
I
limbndichi gij.in ei9 túc obedieca nucupati igitur hmōifuplicatiōibus inclinati :circunf
p coldé deducto q vniuerfitas & pfone piedi pectioni vřetenoze pñtium eadem auctozita
cte ppter aduocatöez carú coză officiali pre te comittim⁹ z mandam? quat vosvel alter
dicti officialat pendētiú z al' pro eo o extra veftrum p vos vel alium feu alios ordinatio
officialatú predictú trahebanf in cas nõnul nem decretuz prefata et alia inde fecuta put
las veratões hacten9 ppelli cxtitiffent:dubi, puide facta funt execution debite omandā
tabato ppterea in futuruz fimilr moleftari tes:non pmittatis feu alterveftrü permittat
propredictaz vniuerfitatis et ponarú fuit vniuerfitatem z perfonas þmõi ſeu aliqué ip
eidē petro hūilr ſupplicatú vt ftatuere ac ét fozum in pmillis vexari pturbart feu aliquat
ordinare officialis dertuſeñ , ſeu vicarij in moleftari per epm offic. feu vicarios pfatos
ſpúalib¿¿pozalib9 ecție ac epi qui protpefo quinymo ipfas & ipforum quemlibet manute
neatisdefendatis effectualiter conferuetis
rent dertulen generales pro tpe exiftentes ad
In extrauaganti CCXXXVI
in gra ipis pfato modo conceffa quo ad om prebris.Anno anať dñí.AD.ccclxxíj.ſub não
nem eius ptinenciam et effectu : contradicto figillo fecreto.
ལ
res moleftatores & perturbatores quofcunqs Sarracena comitente adulte
cuiufcunqs ſtatus grad? ordinis vel piehemi
riuz cum xpiano qualrveniat punienda:t
nentie feu dignitatis fuerint auctoritate pie
farraceni teneantur poztare garcetā. VIII.
fata p cenfuram ecclefiafticaz et alia iuris re
media copeſcendo . Dat ilerde.vij.lil's noué spetrus dei gra rex aragonuz
bris anno ant dni. AD.ccccxvij. Bontifica valeй rc.Volentes farracenosre
tus fanctiffimi dñi nři dñí martwidimna pro
gnivaleńgra pffequi z nep officia
uidencia pape.v.annoprimo. les quozu aliqui interdü taz in om
mittédo in excedendo modú in exceffibus
muftaçaffus no cognofcat corrigédis tpi farracentindebitevaleat agra
inpifcateria de pifcib9 albuferie nec fuper lo uari:vt eifdě officialib9 certu modú pcedédi
as in quibus vendi debent. VII. tradamus nec eis fit facile abfqs nota repre
Etrus dei gra rex aragonuz vale henſione a iufticie tramite deuiare. Sarrace
tie rc. Dilectis et fidelibus nřis nis dicti regni concedimus cum preſenti o fi
uratis et moftaçafio ciuitatis va aliqua farracena habens coniugem feu mari
len prefentibus et futuris falutez tuz cuz aliquo fplano fiue iudeo crimé cōmi
dilectionez: 20 parte quinterior feu ar ferit adultery puniaĒ iuxta eorum çunā: & pe
rendator quinte albufarie valen fuit cozam na inde fibi debita in peccunia nullatenus co
nobis expolitú reuerenter o vos nouiter in uertak. Izeterea quicüqz farracen? vel far
cepiftis intromittere feu cognofcere in pifca racena ad terräfarracenozu câmercādi aut
teria dicte ciuitatis de pifcibus albufarie ip romerietpe pacis pergere voluerit poffit ire
fius qui.f.fint venales i non venales/vel qui falue pariter & fecure:dúmō res vel merces a
pifces teneripoffint in dicta pifcateria feu qui dicto regno extrahi phibitas ſecuz non por
phici debeat ab eadé: 993 î dicta piſcatería tet vel extrabat: preb9 extrahipmiffis ius
acvendentib dictos pifces curatis dare et a regiü exfoluerit putdecet.Et illi qui addic
fignare locúiuxta vrè arbitriú voluntatis :q tas ptes farracenozu tuerüt vel iuerit nifi ab
oia facitis côtra vfum antiquü ctair gius eo exeorüdez meritis fuerint expulfi ad idez
quinte ipius albufarie magnü fufcipit detri regnücum eozum bonis redire poffint libere
mentu:de quib9 admirati fuim9 non modíců impune.Ité q quilz farraceus coma feu
qii premiffa ficut vos ignozare non credim? garceta fuam deferrez portare teneat cilam
facere pfueuerüt zdebent baiulus generalis iuxta modú z tallíú quo farraceni dicti regni
regni valen feu baiulus illuftris elionous re núc vtunk:œſiptrafecerit :iuxta cognitõem
ginearagonuplotis nfe cariffime cuius núc gubernatons dictiregni vel eius vicefgeren
funt dicte albuffarie reddit? ſimul cum iuras túvna dupla aurí que no appliceterario fe
tisalbufarie antedicte. Quocirca nos volé nouerit incurfuru . Bandates per pñtez gu
tes fup bijs in quib9 nedú dictozü exponétiú bernatori regni valen cetifqz officialib9 nřis
ymo etiä dicte reginez nŕm non modicü ver zeozú locať pñtib9 futuris quat. dictas cō
titur intereffe:debitü remediū adhibere: vos ceffiones nŕas eis obfuent & faciat ab oibus
bis & cuilzvŕn; ſub pena.D.mo:abať auride inuiolabit'r obfuari.Et non uemāt nec ali
bonis võis vicequalz qua ǝtrafeceritis não quezQuenire pmittat aliquà rõne.In cuius
erarioapplicando: ū dicimus et mandamus reiteftioniu prefenté carta nŕaz fieri iuffim?
de certa ſčia z expreffe quat a dictis nouitati nfo figillo in pendenti munit. Dat cefarag.
bus totalrdefiftatis: necdecetero ptradictú iiij.idus feptëbf.a. anaf dñí.AB.cccxlviij .
vfum antiquũ vos curetis intromittere de p
miffis:quinymo dictü baiulu generale nizvt iufticienō poffint recipe ali
picte regine ziuratos prefatos vti eifdé pmi qs pecunie äntitates de abufuis cōpoſitōtb9
tatis put debent ac cofueuerüt tépoubs re abfq3 fcriptore curie illi : de oib? hys tenea
trolapfis.Dat invilla alcanyicij.fxviij.die fe tur fcriptorfacere libzü fub pea falfitat.IX
15 úíí
Dumlegia
Etrus dei grarex aragonů valen. vt fic cuiuflzfcrupuli z fraudis matia euitek
zē.dilectis et fidelib9 gubernatori Dictos aut fcriptozes ſub ſiti pena ad pdicta
et baшulo girali regnivalen necno ofcribédavolum effe folicitos z attētos:cp
tufticijs quartonerijs procurato cofdem de anno in annuz libros dictor com
'ib9 fifcalib9 capitib⁹ guayte & alijs quibus potop tradi magiftro rōnali curie nřeaðfi
úq3 officialib⁹nŕis ordinarijs delegatisvel nez ofi alique refte penes vos dictos officia
ubdelegatis qui nunc funt zerunt pro tépos les nros fuerint eas profupportandis incũ
rein ciuitate z regno valeñ ipozücs officialiu bentib? nobis oneribus valeamus exigeret
et dilectōem .Si adpriuatox iura pieruādú fentem fcriptorib9 ſuppradictis dictay curia
illefa libenter adhibemus puifiones debitas rum qui plerunqs finito etiam tépozeregimi
potius ad conferuatiöez turiu filci nŕítene nis officialiuz annualiú p20 ſcriptozib⁹rema
mur congrua remedia adhibere.Ibinc eft o nent cofqz fcriptores fub dicta pena ad hec
cum nãoauditui nouiter fit deductuz o fepe aftringimus vt officialibus qui tunc nouiter
contingat o aliqui ex nŕis officialib9 quibus ad regime officij conftituti fuerint anteğdi
pecunie que ad ipozum manus pueniunt fic tiam allegare.Siquis aüt dictor fcriptozuz
quadam necligentia occupantur ad eas in feu notarior in his necligens fuerit feu reg
fcripto ponendas non funt folliciti vt tenenE miffusvltra dicta pena. D.mozabattamą
dorum thabendo et abfqz remiffionis ſpe tez ville murweteris & fingulares
modocus et qualitercü de cauſa puenien bis largiflue impendiffez que etiam umpen
tes feu prouenire debentes nullatenus prefu dere cum affectione continua non defiftunt.
Volentes dicta vniverfitaté eiuſdéq fingu
matis recipe nifi pus habitoſcriptore ſeu no
tariocuriarú z cômiſſionú vřarum : vosdí lares ab expenfis grauaminib9 releuare. Cü
cti quartonerij fiſcales capitaguapte adhibi prefenti carta nfa concedimus vobis fideli
to iudice ordinario fcriptore curie illi? loci bus noftris iuratis & probis hoib? villepdic
in quoipa officia exercebitis. Et vt ipe ſcrip te qvosvel aliquívf3 aut officiales quocüą
to in libro copoto per vos inde conficien noie nuncupentur findicivel pcuratozes vel
dop fcribat a quibufiis perfonis nominatiz aliqua perfona priuata ville ipius quacunq
occafione vel caufa non teneamini accedere
fpecifice diftincte et vbi etiam compoſitões
que vulgariter dicütur encamarades de aut vel comparere extra dictam villa adplacitā
fuper aliquib9 negotijs feu iurib9 fiſcalibus dum pffequendú aut defendendú ius vŕz co
facerevos contingat:volumus & precipimus ram gerenteuices gubernatoris aut baiulo
fubincurfu dicte pene q quantitates exdic/ generali feu alijs iudicibust officialibus qui
tis compofitioibus habendas ponatis inte/ bufcüqzlocat cozundé tam ozdınarys 13 de
gre in dictis compotis:nulla inde factadedu legatis fuper aliqua denunciatiõe accufatõe
ctōe proexpenfis vris aut als: 13 ipas expens vel pena aut qftione feu caufa reali vel perfo
fas in copotis datarú feu expenſarú fic recep nali ciuili aut criminali mixta feu alia que vë
tas in cōpotis receptarú particulò pfcribati tiletur feu ventilariǝtingat inter vicinos et
CCXXXVII
In extrauaganti
quidicta fierent rone fint et remaneant ipfo tes confulte et deliberate de oportuno fuper
ture nulli penitus et inanes. ADandantes p bys & falutari puidere remedio.Tenoze pre
banc eandem gubernaton generali regnowuz fentis noftri edicti et pracmatice ppetuis va
virefą z effectu obtinere diu de beneplaci refcriptis et cöftitutōib9 regie domus nře
toregie pcefferitdignitatis et non vltra/ te al'omnib9 comũiter ac cozum fingulis indul
neant firmiter zobleruent teneric obfer/ tum exiftat:et fignanter ordinatione et prac
uarifaciant inconcuffe & non contraueniant matică excelle méozie dni regis alföfi fratris
quauis caufa dicto regiobeneplacito perdu et predecefforis noftri data fuit in caftello
rante.In cuius rei teftimoniü preſentévobis nouoneapolis quarto menfis octobus anni
fieri tullimus não figillo in pendenti munitā nat.oni .AD.ccccl.cuius tenozem de verbo
alion fozo et iurifdictõe fint exempti :et byp magnificis dilectis confiliarijs nŕís iamdí
fertim qui de officio magiſtri rõnalis exiſtüt ctis viceregib⁹ gubernatorib9 cozűz vicef/
cuius officium magnú er precipuum eft ac di gerentibus iufticijs baulis et ceteris officia
gnitatib9 7 preheminentijs decozatú ex: coo lib9 et comiffarijs tam in regno valeñ ☎ex/
plures officiales domus noftre & alios fuble tra vbilibz conftitutis quauis auctoritate et
babeat:cum ois fere cura rei familiaris do , dignitate fufultis prefentibus et futuris fub
portunitatem aut al's obtentum funt & hodie molabiliť obfuari znō côtraueniant nec ali
obtinetur: non curantes poftea ipfuz regere qué cótrauenire pmitant aliqua rõne feu cã.
perfonaliter nec tenere:q omia ifta ceffarent Quicüqz aut aufu duct? temerario cótra pe
inconueniencia fiue dapña fi de dicta alcay/ miffa vel cox aliqua facere feuvenire plump
dia pferdedicta baiulia per fe diſtinctime fe ferit iraz z indignationé nŕam ac penã mille
paratim puiderek vt fuit factual's nŕozum mozabatinozú aurinŕo erario irremiſſibilit
pdeceffozuz tépoze plonis ydoners dicteville applicādozú ſe nouerit abfqz aliquo remedio
qofficia ipfa pfonaliter regerent predictú ca incurfurú dāpno ziniuria illat) pumit? &ple
ftrum in habitando continue z incondirecto narie reftitutis. In cui rei teftimoniú hanc
tenendo zregalías ac iura nia cuftodiendo fieriet figillo mageftat nŕe in pēdēti iuffim9
ac puiribus defendendo . Tenore prefentis comuniri.Dat valē.x.die ianuarý āno anať
poffint recipinifi per ſcriba iufticie in crimis tuli generalis regni vale: dictio not feu fcrip
nalibus fub pena ibi appoſita. XIII . to:es predicta inftruméta z ſecuritates infra
triduuz poſto eat eas recipient feu teftifica
salfonfus di gra rep aragonú uerint illa villas ǝtinuent ¿ ſcribant in libio
valen rc.Abufus qui in piudiciuz
dicte curie ad hoc Oftinato intitulato.Libre
atądamnú шrium z emolumen
depaus e detreues . Ceterü vthmõi ſtatutų
Ito nŕozuz ac reipublice ciuitatis fanctío z ozdinatio ac mandatú efficati9 obf
valen ac etiã toti? terre nfe piufticias in cri uétur:madamus firmiterz expreffe guberna
mínali dicte ciuitatis valeñvel cozum locať z
ton z baiulo generali nři regnivaleń preſents
curte ipfius iufticie criminalis ſcriptozes vel b9zfuturis cozü locať o incontinēti ad ſo
aliquos ex eis fepiffime fiunt/in eov3 quiadi lam denunciatione verbalez per pcuratozem
cti iufticievel eorp locat dum interueniunt in nim fiſcalem fibi factam cöftito fibi dictos iu
firmis pacis et treuge z aliarum fecuritatuz fticiam reius locať ac not z fcriptores penas
qinter litigates diſcordantes ritātes autdif predictas incurriffe in eorü bonis peifdem
conuenientes & alios fieri affuefcût inftrumé faciant executione rigida atqs fortem vt pro
ta feu fcripturas ac alias fecuritates que re debitis & iurib9 fifcalib9 debet reft fieri vfi/
cipiunt feu continuant p predictis/recipifa tatum .In cuius rei teftimoniü preſenté fiert
cunt procurat per alios notarios feu fcrip tuffim9nrofigillo comuni munitam :Datva
tores notarios feu fcriptores officij ſin : et len.iij.die nouébzis anno anat dni.MB.cccc.
dictt notarij feu fcriptozes officij iufticie pre xxvij. Delegrí.
dicta etiam recipiunt quandoq inftruméta
Tdeproceffib? rõe cõftitutõis
zaliasfcripturas ac fecuritates fuperdictis
facri confilij tarracone emanandis dñs Rex
pacer treuga acalys cafibus fuperuéientib9
Zilla vel illas tam dicti not fiuefcriptores cu nullaz habeat cognitionem . XIIII
ncia regia:quemoze folito in aula maiozis ligio laudabilib9 continue inibi proficcreva
latij regij ciuitatis barchiñ celebrabafdie leat incrementis.Dincefto cum tu feruenti
neris.ri.martij anno anat dní. AB.ccc.xc. cupias animo in ipfa ciuitare valen ftudiüo!
segniq iam dicti dñiregis quarto, prefenti dinari:quod vtiq non folum regno predicto
us diſcreto martino molinerij bacallarioin fz alijs etiaz vicinis erit vtile &plurimú zla
ecretis rectoze ecclefie de vinaria pcuratos lubze:nos tuuz in hac partepropoſitú mult
eq reuerédi archiepi tarracon . antefati er pliciter comendantes:zvolentes illud fauo/
naparte/ztoanne de valldemia pcuratore reproffequiopportuno: vt effectu șcludi pof
pominu ville fancti felicis predictözü ex alta fit actore domino poptato: regalis excellecie
ic me petro marúy ſcriptoze regio notą pus precib⁹iclinati:vt magiftriregno tuor qui
blicoinfrafcripto.Et prefentib9 etiaz teftib9 in predicta quitate reperint fuoz beneficior
jener mathia caftillionis berengarioviues ? eccliaftico prouent9 duz hmõi regiminidu
B.petri mucotidoctonbus ac bernardo cã perint infiftendi integre pciperevaleant acſi
nellis licentiato in legib9 confiliarys /petro perfonaliter in ecclis in quib? prefata benes
ftrany zberengario de gostemps fcriptorib9 ficia obtinent refiderent:diſtributionib9 coti
dni regis & pluribus alijs in multitudine co dianis dûtaxat exceptis: non obſtantib9 con
piofa.Sig num ioannis dei gřa arago traris earüdem eccliarú confuetudinib9 vel
num valencc. regis quihancdeclarationem ftatutis:auctontate prefentium indulgemus
nŕaz tulim9 feu per fidelé əfiliariú z negocio Mulli ergo omnino hoinum liceat hanc pagi
rum curie nie pmotozē nřamqz cancelleriaz nam nŕe conceffionis infringerevel ei aufu te
regente bernardü miquaelis licenciatú in le merariocontraire:fiquis autem hoc attenta
gib9 pferrifecim9:huicq3 inſtão publico figi re preſumpſerit:indignationem omipotentis
lum nim impendeti iuffimus apponendum . deir beatozü petri et pauli apoftolorum eius
Sig nů mei petri maruny prefati di re fenouerit incurfurum. Dat lugduñidus iu
gis fcriptous regiaqz auctoritate per totam lijpontificatus noſtri anno tercio.
terram zonationem fuam not publici qui p
(Declaratiopapalis per quam
lationi dicte fentencie z alijs premiffisvna cũ
apparet q contract cenfualiü cum inftrumé
prenominatis teftib9 prefens interfui eam 93
togratiediutius in ciuitate etregno valeń.
in hancpublicam forma redigendo hec fcribi
praticati non funt in fraudez vfurarú cōcep
fecir claufi. ti ymmo funt liciti z pmiffi. XVI.
tiflanieñ nobis exhibita continebat: licet a res eozüdem cenfuü fe nōnunc ad ipſoruz CĒ
centu annis citra fupa/ ac a táto tрer per fuuz folutionem penis 7 cenfuris eccliafticis
tantum tépus cuius cötrarij memoria noexi ozdinariozű locožű ſponte z libere fe fummife
ftit:in eifdě ciuitate z dioc) ac ptibus illis vi runt:ficut etiaz aliqui cozú tractu téporis cō
cinis/qdam ¿fuctudo rationabilis obferua pulfi fuerunt copelli cõfueuerunt. Tamen
tar prefcripta ac mozib9vrētiū aprobata pp nönulli ex venditorib9plis in arcuz praišum
ter comuné vtilitatem hoinŭ introducta fuil conuerfi/cupientes cu alterius iacturalocu
fet:q quilibz peinceps/dur/baro/miles/ciuís plectari:hmoi cenfus huc vfqz p eos libere et
fiue opidans partium earüdem dü hocexpe abfqs aliqua cötradictione folutos: eifdé em
dire videbatur meliusfibi ptüc non valens ptoribus tam eccliafticis o fecularibus folue
confulere/perfone eccliaftice aut feculari/co re contradicút recufant.confingétes hmōt
llegio vniuerfitati/opido vel ciuitati ſup bo emptionis zvenditionis ptractus fore refle
nis fuis opidis/terris/agris/pdijs/ domib9 vfurarios & illicitos: ipfos emptores ecliafti
zhereditate vendere cófueuit & vendidit ans cos & feculares/ necnon collegia canonicatus
nuos cenfus vnius vel pluriú marcharú aut z prebendas/dignitates perfonat? et officia/
groffor pragen numeri polonici z pagaměti viccarias altaria z beneficia hmōi ipſozú an
cofueti ad rationé z pro qualibz marcha ipi? nuozum cenfuuz ſpoliant pceptione detinet
annui cenſus xi.xij.xiij.aut.xiiij . marche aut fpoliatos:in aiarum fuarupericulü eorüdez
plus vel minus ſcōz téporis qualitaté:p?out emptozu preiudicium damnú z grauamé.Et
ipfi cötrahentes túc inter fe puenerat ipfi vē ppterea an cotractus emptionis & venditio .
diton tuc integraliter in peccunia numerata nis hmōi liciti exiſtant anōnullis heſitetur.
foluere cófueuerunt:bonis in ipfo contractu Quarepro parte cozudem cleri/ nobiliuz in
tüc expreffis pipfi9 cenfus annui exfolutiõe colarú habitator nobis fuit humiliter fup
inperpetuu obligat: femp in ipfis contracti plicatuz vt an contractus hmõilicitivel illis
11 bus pexpreffum ipfis véditonb?data fuit fa citi cenferi debeant declarare z als eis in pre
cultas ato gra q ipfuz annuú céfum in toto miffis opportune prouidere de benignitate a
vel in parte peadez fumma denariozü quaz plica dignaremur.Mos igitur hmõifupph/
abipfis emptorib9 receperat quadocúc vel cationib9 inclinati:q2 etiã ex relatione dilecti
50
lent libere abfqz alicui 9requifitione contra filý nří guillermi tituliſancti marci preľbří
dictione vel affenfu poffent extinguere zredi cardinalis cui negotiuz hmõi cum peritozuz
mere acfe abipfius cenfus folutione extücpe cofilio comifimus examinandu : coperimus
nitus liberare:f3 ad hoc hmỗi cenſus vendito contract9bmôi iuridicos ziuxta determina
res inuiti necßp emptores artarivel aſtrin tionezdoctorum licitosfoze. Adhmōi ambi
givalerent/etiam ipfis poffeffionib9r bonis guitatis rolledu dubiú in premiffis:prefatos
obligat penit? interept feu Oftructis:fuitq contractus lícitos ziuri comuni conformes
z elt talis côtractus emptionis z vēditionis acipfox cenfuuz venditores ab illo folutio
per epos vatiflanieñ pro tépoze exiſtentes & nem remoto contradictionis obftaculo oblt
eorum officiales/necno per diuerfos dños té gari auctozitate aplica tenoze plentiú ex cer?
pozales locozum z terrarú in quibus cenfus ta fciencia declaram?/non obftantib9 premif
hmoiconftituti exiftunt tanclicitus T COMU fis ceterifq cótrarijs quibuſcüqz.Mullier
ni vtilitatideferuiens ſepi? cõfirmatus zap go omino boinuz liceat hanc paginaz nŕe de
probatus qöc etiam fup hmōi cenfibus plu clarationis infringere vel et aufu temerario
rima beneficia eccfiaftica collegia canonica/ cōtraire.Si quis aut hoc attemptare plum
tus & prebende/dignitates plonatus officia ferit indignatione oipotentis deir beatoruz
vicarie/altaria numero quaſi duo milia de ex petriz pauli apľouz eius fe nouerit incurfu
preſſo conſenſu zvoluntate dñozuz tépozaliú rum.Dat rome apud fanctos apoftolos.ví.
ſub quoz territonjs dicta bona obligata co non iulij pōtificatus nří anno.viij. CAbar
fiftunt erectadotata z füdata/auctéticis eos tinus epus feruus kuozuz dei . Wener fratri
rundem dñoruz tépozaliū figillis figillatis z b9archiepo gueznen lubuceñ ac olumucen
robozatis fo:e nofcuntur:qq etiaz vendito epis faluté z aplicam benedictionem.Ibodie
Primlegia
teras aplicas nofacientes plenā r expreſſam qui hmōi ordinatōuz reperiunEvro arbitrio
acde verbo ad verbüde indulto hmỗi métio tranfgreffores de cauſahmõi träſgreſſionis
nem . Dat rome apo fäctos aplos.vi.nonas ad nos z eundé baiulü generalem feu euslo
iulij pontificat9 nří anno.vuj. Ceterú vt ea Cumť T non ad vos iureordinario ptinéte: co
rūdem litteraruz tenozes predicti ſic inſerti: gnofcere nitimini z tēptatis :in magnú regie
omimodā rei feu facti certitudinë faciant:a nŕepreleminentie ziuris peiuditiuz.Wolen
plica aucratedecernim9 vt illud idem robur tes igiturhuic preiuditio viam precludere ne
camosvim cudemo vigore dicti tenozes per amodo coalefcat:ad fifci nŕi igenté inftancia
oia habeant,q hérent originaleslittere fup/ vobis dicim97 mandamus fcienter cosulte
pradicte:z eadé plus eisdem tenonb9 fides : proprima & fecunda iuſſionib9 diſtricti9 inhi
.
adhibeat quádocą z vbicüqz in iuditio vel bentes fub pena duox miliű flozénoшm de a
alibi vbi fuerint exhibiti vel oftenfi: vr eifdem ragonia a bonis cuuflibz contrafacientis p
ftet firmitin omibus ficut eifdé originalibus eunde baiulu feu locumt exigéda nŕis erarys
litteris ftaretur.fi fozent exhibitevel oftenfe. irremiffibili iferenda quat 8 pmiffis ad nos
Derhoc autem nullum ius de nouo eifdē iu et ad nŕam cognitionem vt pmifim9 iure et
ratis acquiri volum9 13 antiquz ſiquod hent ratione ptinentib9 zſpectantib9: vos intro/
tantümodo côferuari.Bulli ergo omnio bo mittere feu de eis cognofcere nullat preſuma
minuz liceat hanc paginam nře declaratiõis tis:etiam fi resipe a manib9 cotrafacientus
conftitutionis z volütatis infrigere vel ei au pcuftodes vl'guardias ipius generalis erep
fu temerario contraire.Siquis autěbocat/ : te apud vos puenerint: quas incontinenti et
temptare prefumpferit indignationé omipo fine aliqua dilatione eide baiulo feu eiufdem
tentis deiz beatorum petriz pauli apl'or ei9 locumt tradi z affignari tubemus . Qibus
fenouerit incurfurum.Dat rome apud fan : mādamus fub eadë pena vt quouis cafu fiue
fup premiffis eifdé batulo generali et locüten Q, nullus poffit armare vaſa
plenarie comitimus vices nŕas. Dat in ca maritima nifi preſtita cautione in poffe batu
ſtello turris octaue die.vj.octobris anno dñí אוא
li generalis.
AB.cccc.plviij .
Zfolusdei gra rex aragonum va
(2, nullus rpianus poffit hita len rc.120 vtilitateregninřicí
refeu fuum domiciliu tenere intra claufuras
uitatis valen euidenti.Tenoze pre
mozerievalen. XVIII.
ents pracmatice fanctionis ftatui
mus fanctimus rozdinamus inuiolabilit fer
Artinus dei grarex aragonúva
uandum exinde nullavaſa marittima in di
len zc.Fideli nro baiulo generali
regni valen vel eius locûten falut cto regno valen armari poffint:nifi prius pa
DE
FOTOS SES troni vel armatozes caueant yoonee in curia
gram . Quia ficut audivimus
difplicenter in mozaria ciuitatis valen, talis baiuli generalis eiufdem regni de non dānifi
cãdo vaffallos/amicos/ vt confederatos no
damnandus inoleuit abufus q licet ipfa mo
reria certis limittib9 ſit cócluſa: et intra eaz ſtros: vl'cũ quibus inducias fiue treugas ha
qui probia nŕa Bleuit cruciqz etiã poft flagel fertim cathedralium infigniú ſtatui z decozi
laſputa z verbera p nobis affigi non expauic congruat:quid operis impendi debeat circa
las earumq3 ſtatum proſperum z felicem z
Dat barchin fi.die martij.a.a.d.m.cccc.ix.
Damlegia
diuino fulti prefidio quo cúcta exfuibenigni gina cafteller legionie iceiufdez való regno
tate pro populo fuorü fidelium falute dispo rum illuftribs i quoz dominio tépozali prefa
nuntur ab ea que ftatui eccliarú hmõi cögru te cartaginen z matoziceñ ecclie etiã funt co
unt nřípartes minifterij falubriter z vtiliter ſtitute z hoc fummopere defiderantibus obi
impendere curamus prout etiam catholicor tum respectum habentes.Ibabita fuper hijs
regum &puncipuz expofcit deuotio nolas id cuvenerabilibus fratrib? nris eiufdem fan/
in dño confpicimus expedire . Sane ficut no cte romane ecclie cardinalibus Gliberatione
bis iam dudū innotuit ecdia valentiñ cui ve matura:ad omnipotétis dei laudez &honorë
ncrabilis frater if rodericus epifcopus po? ac fidei catholice exaltationé et totius ecclie
tuen fancte romane ecclevicecacellari? ex cô militantis gloziaz:eccliam predictā valentin
ftituta adinodu infignis ac redditibus abun rite aplica tenoze prefentiü ppetuo feparam
dans exiftit & cui femper pelati maxime au zdímébzamus acillius prefulem :necnon dile
ctozitatis zdignitatis prefuere: prout etiam cros filios ciuitatis z diocek eiufdé clerumt
fancte memorie caliſtus papa.ij. predeceffor populuz avenerabilis fratris nŕí gundifalui
noſter ante et dũ cardinalatus honoze funge moderniz protépoze exiſtentis archießi ters
retur donec ad apicez ſummi aplatus diuina raconen metropoliticis dominio fuperionta
fauente clemencia affumpts fuit prefuit ac ci te vifitatione ziuriſdictiõe prorfus eximim9
intas tdiocefis illius dñobenedicente populi & totalf liberamus:ac volumus ecclefiam ip
multitudie numerofa plurimú dcozata: quo ſam valentinen eiufqz prelatum clez quoq r
fit vt non immerito ecclia et cintas predicte populú ciuitatis z diocek.carüdem decetero
etia condignis honoribus perampli⁹ debeat archiepo pfato metropolitico quouis alio
decozari. Unde nos propterea provide confi tureminimefubeffe:ipfamos valentineñ eccli
derantes o fiecclia predicta valentinen in ec amfic vt prefertur infignem z notabilem a cí
clefia metropolitan erigeret ac carthaginen uitatis pulcritudine zamenitate necnon dio
et maioziceń ecclie fedi aplice immediate fub cefis amplitudie ac cleri zpopuli civitatis z
iecte quarüipfe rodericus eps e vicecancella diocefis etiâ magnatum proceruz nobilium z
ríus in fpualib9 z těpozalib9 per fedem predi aliorum preſtantiú ac clarozviroz numerofi
ctani etiaz adminiſtrato: deputat9 exiftit illi tate agri quoc fertilitate decozem in metro
metropolitico iure fubicerent non ta eiuſdez politan cuz archiepiſcopali dignitate iurifdi
ecclie valentiñ z piefati valeñ regni cuiusre ctione fuperioritate omnimoda pallio crus
ges quipro tpe fuerüt zincole dicte fedi fem as delatione ac omnib⁹r fingulis alijs metro
per deuoti et fideles admodü extiterüt bcoz politicis infignib⁹ de fratrú predictor confi
zvenuftati quaz carthagineñ ¿ maionceñ ec lio prefata auctoritate erigimus inftituim?
·
clefiarú predictazú ac illis pro tépoze prefidës creams:acilli carthaginen & matozícen ecia
tium plator :necnon dilecto; filiozuz cleri z rum prelatos profuis fuffraganeis epis capi
populi ciuitatú z diocek earüdem qui ad pres tula vero illaz clerumt populum ciuitatú er
fidentédicte ecclie valentinſic in metropoli/ diocefis earüdem pro fuis prouitialib9 clero
tañ erecte cui vicine exiftunt in eorum oppor populode fimili confilio etiã ppetuo conce
tunitatib9facilius e cómodius ac cum mino dimus raffignamus ac volumus eos quoad
riipozum difpendio quam ad fedem predictā omía metropolítica z archiepifcopalia tura
derici epiſcopi z vicecacellarij qui per longa quentes de archiepalibus iurib9 ſibi refpōde
tempora eide valentin ecclie cuz maximalau redebere . Decernentes ex nunc irritum z in
de piefuit merita:inftantib etiam plurimuiz ane fifec9fuper his aquoquá quauis auctos
fuper hoc cariffimo in xpo filio não ferdina ritatefcienter vel ignozanter contigerit atté
doreger cariffima i xpo filia nŕa eliſabet res ptari:non obſtantib? premiffis ac cõſtitutio
"
Mat
1
In extrauaganti CCXLI
nibus rozdinationibus apoftolicis necnōin na noftra molt cara muller:e per confeguent
prouincialibus terraconeñ ac quibuſuis litte noerade foz o iuridictio per caufa de aquel
ris & priuilegijs forfan bacten per fedez pre crim dela cozto iufticiadela dita ciutat:e viſt
dictam eidem terraconen ecclefie illiufqz p20 lo priuilegi del rey en faumede alta memozia
tépore exiftenti archiepo fub quibufuis ver/ trefaui noftre enladita letra confultoria in/
bozum formis et claufulis etiaderogatonar fert:per lo qual al gouernado? de regne de va
derogatorijs fortiorib9 efficatiozib9 z infoli/ lécia es donar poder de conexer e dtermenar
·
tis etiam talibus q els non nifi fub certis ini totes caufes fifcals ales quals determéar la
bi expreffis modo forma vel nullatenus de abfencia noftradel dit regne pozia donar al
!
rogari poffit conceffis & concedendis impo gun empachamento dilacio. E attenēts que
fterum :quibus tenozes illorum ac fi deverbo
lo fur vedant que cotra caualler fpafaant no
ad verbum prefentibus infererentur profuffi fiadonada fentencia condepnatoria de mozt
cienter expreffis & infertis hentes de fimilicō o mutilacio de membre/folament parle del iu
filio fpecialiter z expreffe derogamus acdero • fticia:attela encara la pratica o coſtú enla dis
gatú effe volum ceterifqs contraris quibuf ta confultoría mencionades: per ques troba
cunc .Mulli ergo omnino hoinuz liceat hac logouernado? öl dit regne hauer condēpnat
paginam nŕe feparatõis dimébzationis exép e hauer abfolt cauallers fpafacints de crims
tiois liberatiōis erectiōis inftitutionis crea greus denant ell delats.lbauent per clared
tionis conceffionis affignationis conftitutio termenat a vos dit gouernado ? ptanyer nos
mis derogationis & voluntatis infringere vr abfentsdel ditregne la conexeça e plenera
ei aufu temerario contraire.Siquis aut hoc cifio per fentécia diffinitiua ari condepnato
atteptare prefumpferit indignationem omni ríade mot e altra quant q quat aflictiua en
potentis dei ac beator petriz pauli apofto bens eperfona com abſolutoria enlo cars oc
lozum eius fe nouerit incurfuruz. Dat rome corrent dequens hauets confultat. Berğus
apud fanctum petrum anno incarnatiōisdo dehimemanam que vos ab confell de vostre
20
minice BB.ccccpcij.feptimo idus tulij ponti affeffo: feparadament efens lo dit iufticia oz
30
ficatus nfi anno.viij.Z.de marcellinis. dinariproceeſcats a promulgar e donar fenté
cia enla dita caufa aquella que fegōs furdiet
Declaratio feta plo fenyozrey crabo trobarets effer donadoza : eab plene/
fobre la pronunciacio fabedoza per logouer ra execuciode aquella ari per vosdins lo dit
nado? contra caualler ſpaſacint. XXI regne com defoza a requeſtavoftra fahedoza
Alfonfoper la gra o deu reydara per tots aquells qui mijançant iufticiap vos
go de valen zc . l amat confeller ne feran requests . Carnos a fobzeabundant
nie moffen vídal de blanes gouer cautela en éfobre les dites coses e calcuna de
nador del regne de valecía ea fon aquelles ab los incidents depēdēts emergēts
loct falut e dilectio. Wiſta hauem vna conful e conexes a aquells per les plentsvos donam
tozia pervos e per lo regent en lang paffat lo plen poder e comanam totes noftres veus.
justíciat criminal dela ciutat de valēcia anos Dada en barcelona fots nŕe fegell ſecret a.ip
tramesa fobre la fentenciadonadoza enlo pro dies de febrer en lany dela nattuitat de noftre
ces fet ptra moffen matheu ram: ala qualref fenyo..cccc.xviйíj.
ponent vos dehim q nos hauem fets regone
C2 fuftes et ligna que ducūtur
cer en nie confell les copies dls proceffos axi
príuú be godalauiar funt obligata illor duc
dela principal denúciacio cōtra lo dit moſſen
tonb⁹p fuis ſtipēdijs fiue mercedib9 XXII
matheu dada per nře procurado fifcal : com
del actitat fobre les rahons offertes per fon Alefu noie.Bateat vniuerfis
frareelo feu pcurador e encara ladita letra nosmaria di gracia regina arago
confultoria .& examinades plenament en nie num rc.loct generalis cifa fup
confell les cofes cerca aço examinadores.Co plicatiõe mageftati noftre oblata
fiderat q lo dit moffen matheu ram enlo teps die prima currents méfis feptébris pro parte
del delicte per ell comes era official dela rey carpenteriozum guancheriozuz ſeu me cena
DI
In extrauaganti.
iozum qui in poztatione cabanye fuftium dictis:attent) etlā alijs nŕm animü iufte mo
rūt: indiecta remiffa aquada fentécia pnos dü in bōist fuftib⁹dicti cabanyerij /fz etiã in
die.xxvij.méfis auguftij primedeuoluti lata fuftib9 lignis dicti anthonij pellicer z aliop
qua pnúciauim executione peor mercedi pegulleriozu executionez fieri poffe debere
69ftipēdijs & ſalarys fieri poftulatā in fulti ad op⁹ foluédi gancherijs plibatis qtquidre
befeu lignis &funt anthonij pellicer z nōnuls ftat eis foluenduz ex falarijs & mercedib las
refiduü falariozu q ipfis debent cötra ioha tio pro eo qodebetdicto cabanperio in fufti
në aluarez defpeio cabanyeriú et bona illi q billozü q debitores illi exiſtunt päntitatep
eos duxit à on⁹ portādi fuites pdictos r vnúquenc debita illi:et fi ex nauleo velnaus
·
illozu cabanya certo nauleo pcio feu ſtallo ? leis pdictis til debeak aut reftet cabanyerio
uentione cũdñis dictor fuftiú facta in fe fup exfoluendú executiopropta fiat zvěditio fu
fit.zonütiauim9 et cũ alia nŕa fentécia die ftiú z alior bonorüdicti cabanyerij q in ciut
tazdicta lata executione ppte gâcherion fie tatevalen reperiant expedita. Quoi precía
rifupplicata & poftulata ad op foluédi eifde fi adfolutioné qntitatü debitarú dictis gan/
logueria ſtipédia feu mercedes q ipis preuia cheris non fufficiat túc executio diſtractior
rõe debet fieri obere in fuftib9 lignis figna venditio fiat fuſtiú z lignozuz dicti anthonij
tis figno marqua vel roffetodicti iohāmis al pellicer zaliozu pegulleriozuvfqz ad cöpleme
uareçdefpeio no obftate oppofitiõe pprieta túöntitatü debitaru ipfis gancheris mer
ria in dictis fuftib9feu lignis coza nobis pofi cēnārýs pro modo z rata quatit fuftiüvnius
ta fiue facta p pte petri ſanxez baiuli villede cuiufqz dictorum pegulleriou . Saluo quidë
relua ture dñij pretedentis eadé ligna dictos in alia inftantia iudicij turefi qö cöpetat taz
ve fuftes ad fe ptinere virtute ɔ̃ctuú z inſtru dictísdñis dictozz fuftiu contra ipfuz caba
mento:üde quib9 métio in cadě oppofitione nyeriuz talios/caufis cratiomb9 predictis
habet.Wifa fuplicatione interpofita adicta eidem cabanyerío contra dños fuftiuz pre
fentécia pptedicti petri fantez dicta die pris dictorum.Sentenciam auté contra dictú pe
ma feptëbus :vifis depofitionib9 teftiú taz in trum fanxez in cauſa oppofitionis predicte p
fcriptis & verboreceptorü fup ftilo curiegu nos promulgatam in omnib9 ? per omnia cô
bernatiōis & curie baiulie generalisregni va firmamus:dictopetro fantez omiture ſi 98
len allegato pptedictozü gancheriozú að fú fibi competat remanente faluo tam contradi
danda intétioné ipforü Wifisvidēdis ratten ctum cabanyerium contra alios fibi obli//
tis attédendis :deű héntes preoculis & facro gatos in contrariuz allegatis tam pro parte
fanctis et9 euangelijs corānobis ppoſitis z dominozum dictorum fuſtuuz & pro partedi
reuerent inspectis vt de vultu ipfi⁹nŕm pce cti petri fanxez non obftantib9 vilomō.Lat
datiuditiú z occuli métis nře cernere valeat die.fxviij.ſeptēbris.anno.AD.cccc.xlv.
qo é equuz:die zhoza prefentib9dictis parti
Excomunicati perfeuerantes
b9ad audienda fniaz affignatis quas adcau
tela nüc iterú affignam ad pmulgationë di in excomunicatione ac interficientes feu vul
cte fentétie in huc pcedim? à ſequif modū nerantes clericum qualiterveniant pumendi
XXIII .
Et attéto z pfiderato fuftes lignain quo
rú ductu zdepo rtati one dicti gachery labora Arpi nomine. nospetrdei gra
rüt funt cis obligata p ſtipēdijs z ſalarijs feu rep aragonuz comes barchinone
mercedib9 eis debit , ex ductu zdepotatõep ad honozez fete matris ecclefiect
In extrauaganti CCXLII
chiepi Toium epox ceteromic pelator to tradat nec aliqo comertiú vel ɔtractủ cũ eis
perpetuú q aliquis laic ab archiepovel epo reoz incidat:qua preftabit nobis & epódiui
fuo vel eorum fpeciali mandato propia culpa dendar accipienda ficut &pena excomunica
folemniter cũ cădelis ficut mos eft excomuni tox fupi⁹ eft premiſſuz z vltra eā ēt indigna
catus in ipfa excoie ex certa sciencia cotumas tioné nřazfenciat zincurrat. Caffum quoq
cit per quatuor menfes cötinuos perftiterit ¿ irrituz facim9 zhēri volum9 ipoiure nullo
penam.C.folidor prestare cogatur. Jdezfi expectato iudicio vel fentencia quitquid a ta
at per omés alios fequentes quatuor menfes libus excoicatis tpe excoications fuerit actú
vſo ad vnú annum cōpletü:poft vnum vero Statuim ? quoqz 7 pmittim9 deo z vobis
annum cōpletuz penam predictam teneatur raymúdo tarracon archiepor epis regninři
dietaté accipiat archieps vel eps de cuius iu rint:nec ab eis aliqué finé vel cōpofitōez fa/
rifdictione fuerit:nifi forte dominü habuerit tiam vel accipiam quoufqz defacrilegio cō
ipfe excomunicat? prelatuz vl'canonicu eccle miffo tiniuriavobis recclijs plonis quas
11 fie cathedralis vel pzelatú aut virü religiofü leferint fit plenarie fatiffactu: ab ecclia fint
alicuius monafterij:quib9 ipſa medietas def abfoluti romana.CJde dicim zeandé penā
DI et alia medietas nobis não erario applicet imponim⁹ & modú pene circa îterfectores cle
Sita preterea poft ipfum annum ipfe diu ricox/t q? graui? peccát:addimus vt fatiſfa
extiterit in excomunicatõe ipfo iure factusi ctopri⁹ de facrilegio ecclijs vel clericis repis
er famis tapáce ztreuga z não ducatu eiect9 . fine copofitioe qua indenō accipiam? ficút é
Mecadlegittimoz virozi officia vel confilia pmiffuz: pena..aureor nobis pftare tene
vel ad aliquos alios actus legitimos aliquat ant pena cozpozali eis a nobis nihilomin9 in
admittatur . Sit etiam inteftabths : nec ad fligenda: nifi arbitrio epi ip19loci vbi facing
alicuius hereditatis fucceffioné valeat acces fueritpmiffuz fuerit remiffa: z q feuda zbe
dere vnc. nullus preterea in iudicio vel ex, neficia et alia oia q quocią modo tenuerint
traſuper quecücß negocia fibi pareat/necpo vel habuerint ab ecclijs libere zabfolute ip/
fit effe iudex nec arbiter/nec teftis nec aduos
fis ecclijs ad quas expectabūt irreuocabili g
cat9/nectabellio/nec vicaria/nec fagioniam petuo tfine retentiõe aliqua adquirant ipfo
tenere in ciuitate vel extra in pte aliqua dñas iure nullo expectato iuditio vl'fentécia. Ubā
tionis nře:necfidelitate vel homagiu fifit ta dantes baiulis zvicarijs zfagionib9 nŕis q
lis pfona q vaffallos habeat vel bere debeat hocvobis recclijs vris in pace tenere & poffi
poffit requirerevllomo.nec aliqui ipi tenea derefaciat. IDec tame oia fupradicta ita lo
xpo fili? nŕ illuftris rex aragonu tano dei et cent z occultant in proprias burfas conuer
ectie fuedeuot?pia confideratiõe pftituir ve tunt:aliquãdo etiã nouos modos roccaſio
hoies regnifui qui clericos iterficiüt vel ma nes querunt quomodo poffint diuti⁹iplas
nus in eos inijciüt violentas feu cenfura con peccumas ad vfus propaos retinere: fuppo
tépnunt eandé/iuxta modú culpe pena pecus nendo frequenter aliquos querelantes tip
niaria puniantur.Et fi excoműicati vltraan for occafione affumptis z habitis aduocatis
nú in excoicatiõe perftiterint a legittimis ac in quos ipfas etiá confumauerunt peccumas
tibus excludanE: officiales officio fuor de eifdem de alieno gratificarivoletes vt cũ pro
trimentu incurrant donec abſolutõisbeneffi prias caufas habuerint et gratis fine falario
ciú fuerint affecuti et ſatiſfatöez duxerint ex eis patrocinium preftent: ficdiu propter ip
bigendü. Predictor itaq interficientiu bo for aduocator facundiam feu malitia caufa
na fiqua tenét ab ecclefijs reuertant libere ad protrahitur/teſtamento; executio retarda
eafdez.nos ergo fraternitatis vře precibus turtpenes ipfos manumiffores peccunia re
inclinatio fuper hoc ecfiafticarum pfonaru tinef:r occaſione huius inutiliú expenfarum
tutela et ecliaftice difciplievigoze ab ipo rege legata diminnunt defalcant : plures etiam
pie et puide nofcit cöftitutü put in eifdé lřis fraudes & malicias put certo didifcimus ad
dicitur pleni? ptineri:aucte apoftolica fir hibente excogitant cica ifta.Confiderates
mamus. Nulli ergo oio hoim liceat hancpa igitur o nihil magis debetur hominibus ☎
ginanŕe firmatõis infringere vel ei aufu te vt fuppzeme volütatis liber fit ftillus & licitú
merarioptrahire.Siquis authoc attēptare Qiterum non redit ad arbitrium: cũ AD NÍM
prefumpfit:indignatöez oipotentis deir bea expecter offitiu curagererecirca cōplédasz
torpetri et pauli apoftolor eius fe nouerit i exeqndas defficiětíū volūtates, volentes cir
curfurú. Dat laterañ.v.ll's febzoarý ponti ca pdicta falubre adhibere medela & predict
ficatus nfi anno quarto. malicijs obuiare:comúicato religiofoz viro
LOOD bis grege z bebitu officij paftoralis fus o infra feftú purificatiois beate marie p
inuigilantes: quantú nŕe fragili pimu:alij vero quoz ān⁹ nōdú é elapfus ifra
tatis poffibilitas fuftinet debita folicitudiné ipius anni spatiu mandatú teftatozü quantú
adhibentes:cum zelus aiarum ipox cófidera ad reſtituēdas iniurias epdicta legata ad pi
tione affidua nos comedat et conftringat. as caufas foluenda ftudeant adimplere: velfi
rexfrequenti multor clamoze ad nŕamp forte excaufa neceffaria ab ipfis fuerint reti
Jenit noticia y queda turpis impietas & pec něda faltim ipfas peccunias aut res mobiles
catú oribile in ciuitate z dioc) nŕa adeo iños vl' femouétes q cent tpe piture fine omi frau
leuerit o qfi in cöfuetudine funt redacta:ma devendi pcipim : quas qdé peccunias et alia
numiffożesz executores teftamento#:quozű qad man⁹deuenerit ipor maumiffoz in ede
༩
abipfis teftatorib9 fides eligit & fuoruz tefta facra oponatvt omneoccafioné z caufam re
mentor feu cuiuflibz vltimevol ütatis comit tinendi feu indebite confumandi ipfas peccu
tiÊ executio:fuarú aiaruz falutis immemozes niasfiue res & fufpitiois materiam a fe p20 /
abiecta etiaz prefentis ftat? honeftater omni fus abitiat rexcludat:vt cũ ipivel aliquiami
+
Inertrauaganti. CCXLIII
videlz feuquomodolz dimittédo ad fabricag fus fuerit/fi ad 8bita z iniurias teneatur nec
ecclefie vel omamēta luminaria capellanias at's habeat vnde foluat feruetur o fuperiusé
el aniuerfaria feu alia que cultuz diuinuz vi expreffum v3 9 totú quitquid et quantücüq
Jeatur augere. De tertia vero parte noftrā fit detur ad debita iniurias pfoluendas.Si
valeamus facere voluntatem. Sicigitur vero non fit aftrict9 debitis vēl iniurijs:velſi
canonicus vale prepofitus vel prelat? modis fit/et al's habeat vnde foluat :totü qöde red
z determinationibus fupradictis habeat per ditib9 vel prouentib9 quos habet in ecclefia
innum completum poft mortem fuam reddi valen vel rōne ipius quofqz per annum poſt
si prouentus canonie feu canoniceportio mozté vel religionis ingreffum debet habere
nis prepofiture ac etiam prelaturè vt tñ per vt predixim?: detur z ponatur p2o aía ſua ad
dictum annú ad omia onera z feruicia teneat arbitriú epifcopi et capituli vel folius capítu
que fui requiret conditio beneficij zad que fi li fedeuacante in ornamentis fabrice vel alys
viueret teneretur. Conſtitutioné aut per bo fupprafcriptis in ecclefia valen. Clboc tame
ne memorie fratrem andream predecefforem faluo o de dicta tertia parte de qua fi teftat?
nŕmʊ capítulű valeñ editam ad memozā res fuiffet fuam poffet facere voluntaté/ fi fami
ducentes v3 9 prelatusfiue canonic ecclefie liam habet tépore fue mortis vel habuiffet të
valen portioné & veftiariu per annú poſt moz poabus retroactis cui rōne recepti Fuicij ad
tem habeat de quib9 aniuerfarium cöftituat remunerationez teneretur:fiat eis remune
in ccclia valen:eam volumus fuo roboze pdu ratio de tota dicta tertia vel parte ipius put
rare. Deredditib9vero piepoſiturarü re epovelcapto vel foli capitulo fedeuacate vi
cipiendis poft mortem p prepoſitos fic duri debitur faciendú.lbugo. mia predicta in
musdeclarandü:qfi prepofitus obierit ante telligantur fub determinatõe extrauagantis
factum prepofitureferuitium quandocunq dñi Joḥānis pape.prij.que incipit.Suſcepti
prepofituram feruiat et redditus ab integro regiminis.Idé annodni..cclxxxj.
percipiat illius anni.Si poft factum feruitiú Emergentium negotiorum varietas futuros
obierit/reddit vnius anni integre percipiat ruma cafuum inopinatus euétus euidenter
zferuiciú ad quod tenetur prepofitura zalia oftendunt ea frequenter ſubdubietatis nubi
fubire onera teneaf. Prefentem aut cöftitu lo conftituta fuiffe que clare necnor copio/
tionez volentes plena firmitate gaudere caz fe credebantur effe fanctita : cui cafui taliter
proprijsjuramentis vallandam duxim9 % fir improuifo non poteft aliter prouideri nifi q
mandag. Beccunia aut predicta tam due mortonoua lege feu cöftitutiõe clarefcat qo
partes que in ftabilimentis ecclefie debent co per editor ferie ftatuto non poterat con/
uerti tertia 8 qua deffunctus poteft facere gruefeu liquidediffiniri . Proinde licet nos
fuamvoluntaté in poffe manumiffozuz ipius iazpertus miferatõe diuina valen eps & capi
deffuncti vel cuiufcunq ipe voluerit veniat . tulu loci eiufdez cum multa maturitate acio
Etipi manumiffores vel alia quecunc perfo licitudine ftatuerimus diligenti o nOS TŃUC
na ipam pecuniam de mandato offuncti reci ceffores noftri reddit9 muriveters z algezire
pietes ad cognitionem epi z capituli vel capí necno ecclie noftre canonici prepofiti prela
tuli folum fede vacante fue depofitione pecu tipoft morté fuam per annú integrum reddi
nie vel al's put ipis epo z caplovidebitur fa tus fuos habeant ?
¿ prouentus rc.ſcom o da
ciendú idonee caueant vel fatifdet q dicta o? rius plenius in illa conftitutione cauetur q
dinatio impleatur put expreffum eft fuperi⁹ incipit.Annodni. AD.cclxxvij . idus auguſti
in conſtitutiõe prefenti . Drouifo tameante Mos iazpertus miferatione diuina valentie
oia o predicte due partes q ad in ſtabilimēs epifcopus et totum eiuſdem capitulum infi/
ta in valen ecclia faciéda fut affignate in nut mul congregati rc. Attamen aliqua dubia ex
los alios vfus conuerti poffint aliqua ratiõe nouis cafibus inopinate z ex dicta profiliunt
De tertia vero pte vt dictum eft/ offuncti ſu fanctõe q obfidere penit intédentes aliqd ad
am faciantvoluntaté. Si vero eps prelat9 dere volum⁹¿ftitutõi predicte in aliquo dfe
vel canonicus ecclie valen abinteftato dceffe ctive : eandé nihiloius pro virib9 declarado:
rit vel teftamento non facto religioné ingre alijs in prefata pſtitutõe pſcriptis in ſua ma
Inextrauaganti. CCXLIIII
vel religionis ingreffum redditus heat & pro fepelliatur cum ſuis parentibus qui certã nỗ
uentus:qui videlz ab ipfo menfis madij pun elegerint fepulturam. Pulli tamen negandu
cípiocolligentur vfqz ad his ianuary que fe eft quin poffit vbicunqvoluerit coifcrete ele
quétur : ipi⁹tñ prepofiture oneraz Fuicia fub gerit fepelliriita ti fi in aliena ecliafepelli
eúdo: et nihloius ab ipfis kalendis ianuarij ri elegerit zde hijs q fibi legaueritz alijs qoc
ſeğntib⁹vſqz ad ¿pletů annú vz vſqz ad altas cafione fepulture ipfius puenerit: parrochia
It's ianuarij prepofiture redditus oms perci lis ecclefia habeat canonicam portionem vis
piat et expleta:onera fimulit z feruicia fubeus delz quartam partem fecundum confuetudi
do que prepofituris incubunt. fi eum reli nem eeclefie valeñ.Exceptis illis cafibus in q
gionem ingredi vel expirare côtingat a princi bus de iure pars canonica non eft danda .
pio menfis ianuarij víc ad fine menfis aput CSi vero aliquis in ſanitate ſeu infirmitate
fue prepofiture redditus tm habeat expleta de qua non moritur intrauerit religionis do
21 que ab ipfo principio menſis ianuarijvíc ad mum aliquam fe et fua reddendo/ non debet
fequens principiú menſis ianuarij anni alte eccleſia parrochialis de bõis illius habere ca
ΤΟ comperimus ftudiofa conuenienter non pof Idem dicenduz eft fiinfirmos de vna parro
fumus aliter euitare.CAddicimus preterea chiafaciat fe mutari in infirmitate ad aliam
conftitutioni prefate cuius principium fupe parrochiam & mozitur de illa egritudine/ſua
rius eft infertum qfi perfonats aliquis cons ecclefia debet habere canonicam portionem .
feratur perfonatum in noftra ecclefia taz ha Be autem littes ex littibus oriantur fcië/
benti :qficut defunctus pielatus vel religio dum eft qfi parrochianus alicuius ecclefie
në ingrediens habet per vnius anni comple tranffert domicilia fùum in aliam parrochiā
ti fpatiu fui perfonat reddit expleta : ficz et ibi mozatur: erit ftatim parrochianus illi9
ille pfonatú bis cui pfonat nouus alius ofe ecclefie ad quam fuum tranffert domicilium
retur per alterius anni completi fpatium pez et illi ecclefie fubiectus eft quo ad ius parro?
fonatus quem iaz habebat reddit? percipiat chiale. Verum quia nullus debet iurifdictio
teg
et prouentus: que res licet non fuerit ſpecifi nem alterius vfurpare: prohibemus etiam di
cata vt debuit in antiqua conftitutionepre/ ftricte ne aliquis parrochianus alterius par
dicta:fic tamen a tépoze ozdinationis feu con rochierecipiatur ad ecclefiaftica facramenta
ftitutionis premiffe fuit hactenus obferuatū :nifi ad baptiſmum & penitenciam neceffita/
Ibugo . Pos autem vt fine omni dificultate tis articulo imminentevel de licencia propríj
predicta procedant de cõſenſu nří capituli fic facerdotis . Crohibemus etiam fpecialit
ozdinauim ? o quocunqz tempore dcedat pre ne aliquis parrochianum alierius /in fuo ci
pofitus annus incipiat a kľ's madij :et quan/ mintiofepellire plumat:nifi ibi elegerit fepul
totempore poft dictas ll's prepofitusvixerit tura:qfifecerit co2p9 ſepultú romíaqocca
tanto tempoze pro rata fructus percipiat et fioe iph9 pcepit ecclefie parrochiali reddant
onera fubeat: et poftmodum a die mortisfue nifi pegrin fuerit vel viator de remotis par
9.63
pellíatur in ciminterio ectie parrochialis et i antiquis dicte eclie ſuper benefficijs in prefen
fepulcro viri fui fi premoztu9 fuerit z in eade ti ciuitate etdioceß valeñ inftituendis editis
parrochia fit fepultus. Sunt auté quidam Conſtituimu9 et ordinamus qamodo qui
qb9 debet denegari ecclefiaftica fepultura vz cüqz in dicta ecclefia valen benefficiú inftitue
Ra oiats queus fan a faber dept o alguns ignorancia no pura effer allegada.
dela mageftatdel molt alt fenyoz Certificant los queles dites penes los feran
rey los molt magnifichs moffzio executades fens algúa grae merce.E guard
A
lan de caftellui devilarafa caualler Subfequenter vero
fe quiguardar feba.
dla majeftat ol molt alt fenyoz rey tenit loch die veneris intitulat quarta méfis ïulij anno
del molt magnifichmoffen loys de cabanyez anať dni. Ab.cccclxxxviy.enpe art trõpeta
lles caualler confeller e camerlenchdela ma publich dela ciutat devalendir e relaciofeu q
geftat ol molt alt fenyoz reye gouernado: öl dimecres pppaffat elle fos copanyos hauië
regnede valen per abfencia de aqll /moffz frå publicada la deffufdita crida pla prefent ciu
cefch amalrich cauallŕ infticia enlo criminal tat de valen e lochs acostumats de aquella .
dela ciutat dvalent enlo preſent any:q com en
açots.Efi fera pfona hōrada quiu fara o fez les quals volents euitar. 2oueheren e 02/
bofaraqfié encoreguts en pena de centmo denen q algun iufticia o loct regent ne cap o
rabatins do?: dela qual pena no pura effer fe guaytes o faigsde nit ne dia no pura entrar
ta remiffione gra alguna.Alsquals culpa ni tocar a portes de algúa dona den altraca
bles o delinqnts dins vn dia natural los fia fa on fiatal dona cafadavídua o altra folta p
fet lo proces fens folemnitat alguna finofols trobar aqlla en adulteri e o fomnicacio p com
pofada la denúciacio e pfeffat lo dlat. E con pofar aqlla e per altraqualfeuol color eppro
ftat del dit crump confeffions op teftimonis cebir contra ella criminalment o per pedreo
fens altra dilacione folěpnitat alguna lodit arrestar aqlla fens inftancia del marit pareo
delat fia executat. Bertal los dits molt mag mare o altre afcendent o germa dla dona ep
nifichs tinétloch de gouernador e iufticia cri fent aquell/ e aquells inftants e requirēts. E
minal abtenoz dela pfent publica crida la ql filo cotrarifera feyt p los dits officials o al
fan publicar e preconizar plaprefent ciutat tredaqlls encoreguen en pena de.ccc.mowa
elochs acoftumats de aqlla intimen e notifi batis do: applicadors la terça part al fenyo?
quen a tothom en general e a calcu en ſpecial rey/ laltra terça al comu dela ciutat/elaltra
la deffus inferta deliberacio perço á
La q per algu terça a aqll o aquella ò̟ tal iniuria þaura ſof
V
In extrauaganti.
ferte los actes fien nulles. CJtě proueeren uengur fensvoluntat de aqila ofens caufa iu
e ordenen los ditshonor ratioal e aduocats fta a coneguda dela cot fegons es dit. Enal
que losiufticies criminals loce e regents de tra manera q li pague entregament de totlo
aquells no puren ppofar home folt attrobat téps empres econuengut e çog romandraa
ab donafolta/nedona folta atrobada abbo pagar dela dita foldada.CE aqftes matexes
me folt fots incorimét deles penes deffus di coles fien entefes en fon cas e loch en fcuders
tes p calcũa vegada qal prefent capitol fera e en macips e macipes qui ftiguen oftarane
contrauengut applicadores fegons Ölfus es en aqlls ab qui ftaran : exceptada folamēt la
ordenat . Jtéproueherë e ozdené meſauất pena de açots: mas encars ql fcuder macipo
qfi a algú habit dela dita ciutat fen fugira la macipa baia retre ço que reebut hauta dela
muller padulterio altre crim p aqlla comes foldada fegons qdeffus es declarat :q fi allo
ental cas fia permes al dit hom tenir en la ca nopot retre o pagar que ftiga pres o prefa en
fa per fa feruitutona dona fens incorrimét de la piefo comuna troatant quebaia reftituit
alguna pena corporal o pecuniaria.Eqötal e pagat ab acabament.
hom ni dla dona q ab aquell habitara oſtara
Que nenguno gos comparo
los dits iufticies loctinents ne regents de as
vědre qualfeuol fcriptures fens licencia dels
quells ni cap deguaytes no ſen puxen empas maioralsde notaria. XXXII:
char encara q aquells vfen carnalment p via
de copoficio ni en altra manera: nitocar los Mno anať dní. AÐ.ccccxíííj.die
& ala pozta ni fcalar los la cafa fots inco:rimēt fabbati.riij.octobzis per magnifi
deles dites penes applicadores fegons á dels cum confiliú ciuitatis fuit factuz
fus es ordenar. E aço fien tenguts iurar los Ifequens ftabilimentů v publicată
dits iufticies e loctinents cafcun any lodia d XXVI.dicti menfis z anni.
nadal aiuſtant ho al iuramét qacoſtumé fer CHtem pueer lo prefent cöfell & nengun có
pradoz ovenedor deſcriptures qualfeuol per
Contrales.dides o nodrices obsde tapiners o altres per qualfeuol mane
qans o cōplir la feruitut fen van. XXXI. raorabo nogos copiar e ovendre los dits li
Ano anaťdní. AD.ccclxx.iij.die bres o fcripturesfens a primerament e abas
veneris.viij. tulij p magnificũ có no fia vilt e regonegut per los maiorals dela
filium ciuitatis valen fuit factum artde notariae ablicencia de aqlls : affi q fia
ftabilimentum fequens. vift fi hiba fcriptures publiqs eauctentiqs:
Cri mateix ftablie ozdena lo dit confell q en pena de cinqnta možabať, applicadors lo
daciauant nenguna dida o nodriça puix ſia a terçalfenyo: rey:lo terç al comu dla ciutat/
fermada o auenguda a nodrir alguna criatu lo terçal acusado: .E deaçofia feta crida pu
blica .
ranogos mi preſumefca lexar aqlla o partir
fe del feruir ans dela fi del temps empies oa
Ter los notaris regents los li
uengut fens voluntat o licencia o aqllode a
biese pthocols o altresnotar.XXXIII.
quella ab quisfera afermada o auenguda/o
fens caufa tufta a cõeguda dla cort breumet Mno anat dñí.AD.ccccxl.dieio/
ede paraula . En altra manera que perda la uis intitulata. xxviij.apults : per
foldada tota del temps que nodrit o fuit ha lo infigne confell dela piefent ciu/
ura:la qual foldada lo fenyoz o la dona fe pu tat de valen a inftancia dels maio
fa retenir o aqlla cobrar ſi pagada la haura rals del honor collegi dels notaris forenfets
en tot o enpartida . Enorelmenys qaytal los ftabliments inmediate feguents.
dida o nodriça corega la ciutat ab açots per Timo que perfona alguna de qlfeuol ley
pena fua e per exemple e per caftich daltres . ftament o condicio fia qno fia notari appro
E pegual rabolofenyor ola dona ab qui la bat per la dita ciutat: no gofe ne prefumexca
dita dida nodriça ftara o fera afermada o a per titol deherencia de legat o en altra qual
uenguda no pura gitar aquella de fon feruir feuolvia forma e manera detenir en fon pos
odelnodrir ans dela fi del temps empres o a der libres notals prothocols o regiſtresde
In extrauaganti. CCXLVI
actes íudicials de algú nof moit ans aquells per continuats o copiouats o ab fubfcripcio
tals libres encontinēt q lodit notari del qual alguna portant fe de libres de algú noť mozt
feran ftats dits libres e registres fera moit la fi ladonchs los dits libzes realment noferan
muller fill hereu o legatari 8 tal notari mot en ma e poder e fots cuftodia e protectiodel
o altra qualfeuol perfona en poder dela qual not trabet ofabét traure los dits teftaméts
los dits libres feran romafos baia e fia tengu codicils contractes o actes : efilo notho at
da metre aqlls entregament en ma e poder o temptarade fer:que per cafcuna vegada que
aquell notari aprouat q li plaura e běviſt li ſe cotrafara encoregua enla damut dita pena,
radins cinch dies compradors del dia dela Item q tot not tenint e regint libresde no
moit del dit notari auant:efi per algu fera at tes prothocols e registres de actes iudicials
téptat de fer lo contrari:que aqll aytal encor de notonot morts: haia e ſia tegut dinsdeu
regua en pena de cent mozabat do?: applica/ dies apres q los dits libres feran venguts en
dos lo terçals cofres del molt alt fenyor rey fon poder pregir e tenir aquellsde notificar
lo terçal comu dela dita ciutat/ e lo terçal as e manifeftar aqlls als q fon oferan maiozals
cufado? fens tota veia e merce.E no refmeys del dit collegi:fcriuit deſa propria ma lo nom
lo honor tufticia cinl dela dita ciutat encon o noms del noť o notaris del qual o dels als
tinent paffat lodit terme conuocats los ma los dits libres feran ſtats:öfignant lo nōbre
totals eo a iftâcía lur ab aquells enfemps va dels dits libres e de quines o antes anyades
ía e anar fia tegut ala caſa on tals libres ferā feran:e açofots ladamunt dita pena applica
e fens dilatio alguna tragua e traure faça as doza vtfupra:la qual dita fcripturade notifi
quells dladita cafa: los quals plos dits ma cacio e manifeftacio de libres los dits maio/
fozals fié acomanats a aqll dels dits notaris rals baien e fien tenguts coferuar aquella en
aprouats qui volra e nomenara la perfona a tal manera que dels dits libres edels contra
Det la qual los dits libres feran tolts oleuats.E ctes teſtamets codicils ealtres qualfeuol in
He lo dit iufticia encontinet execute la dita pena ftruments e actes en aqlls fcrits cordenats
T3téq not algu fots incorriment dela pena fen pura doar rabo a tots aqlls de qui es ofe
bamütdita partidozavt fupra nogos o preſo ra interes.Є aço fia entes ari dels q apresent
mercanotar ordenar traure o fer traure tes detenen com dels quidetidrā dels dits libres
frament codicilo algú cōtracte o inftruméts Fozen publicats los precedents ftabliméts
denotals oprothocols ne actes alguns de re pla ciutatde valēcia a.v. del mes de juny del
giftres iudicials: ne cloure nedonar aquells anydela nat.denfe fenyor AB.cccclví.
3
hay Ad laudem et gloziam altiffimi et illius facratiffime ge
nitricis domine noftre:z ad honorem vtilitatem acbenefficium reypu
potétiffimo Fer
dinando rege
LAUS aragonu DED:
valen
.
& Taula dels falaris
Stem perdepoſit feten manamentsy empares Jté o metre la offerta en libze 8 corredoz vn.f.
fenſe albara buyt diners. Stempletra de rebze teſtimonis tresfous.
Fré pqlfeuol opofit abfcriptura ofens fcriptura Stempnoiacio de cachadois de cartes o de al
ab la plentacio del albaradel tauleger vosfo⁹. tres coles. viij.028 çoes.âtre de cafcuna part.
Sté per lo leuamet entrela confeffio e obligacio Item pletra qfa lojufticia als cófolsdonắt los
faloprincipal ela fermança e obligaciode a jutges enlos apells.j.f.eplapfitacio.viij.di.
qlla q dona al alleuamët e teſtimonis de ſufficië Frem pla prouifio q lo affeffozfa extra pcellü qs
cia.uij.fo⁹fy bi bauía albara 8 Icuamét: e ſinoy ɔtinua en librede manamentsy empes, im.di.
ba albara tres fous venint ala cozt a fer loléua Item gurament de metges e continuacio.x.f.
ment. Efi couédra anar lo fcriua foza cozt qfta templo albara compulſozí.buyt omers.
paguat puír no fia mes de vn real la anada. Frem ppowrogacio de venda dos diners.
Item per metiment de poffeffio 8 bens mobles Item per lo manifeft de pagaments e donaciós
efitis quatre fous fis diners. plos als lo fcriua te vn libze a part en preu.y.k.
Step tota capleura de perſona onze diners. Item per lo confell de matorals lo qual esfig
Item per tota emparafens albara dos diners nat dema dels quatre maiozals com aqlls que
eab albara fis diners. fon affeffozs al iufticia e per la fentencia del juſti
Ftép cótinuar relacio de deu dies d gřa dos dí. cia fera al peu del dit confell tres fous.
Dela cort ciuile gouernacio.
CCXLVII
Item de regiſtrar e continuar aquella en libre d teſtimonis /e altres actes femblants quantfon
corredor dotze diners. publicats e continuats en proces fe acoftuma re
Frem de vna fcripcio de bés çoes per lapoficio bæ a rabode.v.§.iiij.8.per full efi noſon publi
ab loinnentari dos fousfis diners. cats a rabode.l.f.viij.8. per full bagur ſguart
Frem per la anada al ſcriua dins la ciutat víla o ala continuaciofegonses dit.
loch.rviij.diners. Ité dels altres actes de proces aricom ſon tre/
Item per la capleuta dotze diners. llats defcriptures pofades per les pts/ode ac
Item per la obligacio e fermáça ques dona a al tes produits per aqlles fe acoſtúa rebze araho
Juna empara dosſous. de.ij.§.vuj 8.per full bauda la dita cófiderado.
Ite per la venda que acoftuma fer la cotto vna Item enla plana de cafcuna carta o procesleat
ploma de fcriure en loch de tants debis en vir coftumefcriure de actes vi.fins en.viij.parells
tut de alguna crecucio ques contínua enladita Fréfilos actes de proces fumen ferantafouslo
cort fegons la quáticar à rabo de.xij.diners per bit fcriua ne acoftuma de rebze.lv. f. feta gia
centenar defol's. dela refta y la mala cótinuacio oauegades mes
Ité per qualfeuol venda ques fa d bensfitis lés fila continuacio dels dits actesſerabonae ala
fals a altres o altres beretats ala dita rabo fins vita rabofe acoftume exbigir e fer pagarlosac
en fuma de quinze luures. tes dels proceſſos bauda cófideracio alafuma
3te devna letra de manament executori en fors bel que pugen fegós mes o menys.
ma.xvij.diners epla relacio quatre diners. Hte fi tres oqtreplones omes fará pt enyn pro
Frem de vna letra de seguretat de pfona ebens cesela vnaplona o les dosfera miferables des
dosfous fis diners. les altres qlerá pagadores fe acoftuaferpagar
Fré de vna letra de péyozes dos fous fis diners lo dit fcriua totes les ſcriptures del dit presen
Fré dela prefentacio e registre devna refpófшua tregament.
feta en virtut de alguna letra de manament exe Ftefi algúa pfona allegara o pzouara miferabi
cutozí o altre acte de execucio buytdiners. litat éla dita cottefera admela g miferablefilo
Item dela letra de cinch o deu dies peremtoris fcriua dela dita cozt li trobarabensenlosälsfe
aprocuradoz copzadoz en alguns bens mobles purapagar entregament delesſcriptures aqll
ofitis offertsfibiba refpöfina tres fous dos.d. pote beu effer pagat entregament de aqlles no
Item de alguna letra dremetre pieus ab la ref obftant la dita miferabilitat.
ponfiua tresfous dos diners. Fté quip logouemador algúa cópoficiofera fes
Jté dela pofitio de vna fcriptura de despeses ab tade algú proces qsfaenla dita coit areqſta ol
los actes dela taxacío dosſous. pcuradorfifcal/o aqlla opoficiofe acoftumé es
Frem de vn contracte de pau e treuafeta cófide beuenpagar al dit fertua dla coztles fcriptures
racio quifon les perfones e de q fan la dita pau del dit pces entregamēt: evltra les ditesſcriptu
e treua:e ſi baura ſeguit most o nafres entre les res lideué effer pagades les aueries acoftuades
parts ſen acoftuma rebze fins en.ccc.f. Fté de vna denuciacio e clams áferá pofats de
Ité devn contracte oacte de remiffio feta per lo paraula fe acoftuma rebze glo dit ſcríùa.xi.8.
gouernador de alguns crims o delictes dis äls Fré oela aboliciorenunciacio e ocancellaciode
refulta pena de most/ala matera rabo baguda la dita denunciacio e clams pofars,xi
),8.
cofideracio deles pfones o dls crims o actes de Fté de vn acte de fagramet e bomenatge detes
fon remefos. nir arcfts e pelo en algúa casa oloch od repze
Sté de algúa altraremiffio dela qual nos podía Tentarfea certafornada dotzediners.
feguirmost fino de mébze o altra pena pecunia Frédela cacellaciodels dits actes.xij.d.
ría fegons deffus. Fré del acte de vna capleuta dla pfona dalgu o
Fré lo dit feriua acostuma de rebze dels actesd bela obligacio ofermáça qs acollía dōar.ph.d
alguna letra ques fa en virtut defcriptura pofa Fré vn gulatge ques atorga de paraula es conti
da enla dita cozt.ij.§.viij . & per full de tates car nuaper lo ditferiua en actes dela cost tres fous
tes com fonfcrites de letra fpeffa enla ditafcrip Frem de vn guiatge ques atorga delqual sedes
tura o en alguns actes dels alsfefa productio fempacha letra patent per lo dit fcriua fe acoftu
edels actes dela vita letra oidenats per lo dit ma rebze tresfous.
fcriua fe acoftuma rebze a rabo de v.k.iiij.dineř
per full baguda confideracio dela continuacio :
eperçofe acoftumafer gracia.
Ité de qlfeuol actes rebuts e continuats per lo
fcriua dela cozt axi com ſon preſons /capleutes/
fermances/obligacions/confeffions/refpoftes/
*
AN
P
O
V
Y
75
L
V
E
O
L
T
R
E
N
I
R
A
L
R
O
P
D
T
E
Y
RT E
Ο
EI
AV
RC
PA
VMIED
WEHIN
"
Österreichische Nationalbibliothek
1
+Z197021109
ハ
ル