Está en la página 1de 196

1

2
platoni
didi berZeni moazrovne platoni (427-347 w. Cvens welTaRricxvamde) iyo erT-erTi
udidesi filosofosi, berZnuli umaRlesi aristokratiis wamomadgeneli, sokrates
mowafe da aristoteles maswavlebeli, ideaTa Teoriis fuZemdebeli...
misi argumentebi da mignebebi sulis ukvdavebis, sikeTis ideis rogorc yovelives
gamformeblis da saboloo miznis, erTeulisa da zogadis arsebobis wesTa gansxvaveb-
is, adamianis cxovrebis sazrisis, sazogadoebis struqturis SesaZlebeli formebis
da sxvaTa Sesaxeb, yovel epoqaSi gansxvavebul interpretaciaTa wyaros da axlis Zieb-
is solidur sayrdens warmoadgenda.
aTenSi akademiis damaarsebel platons uamrav Sromas miawerdnen. dReisaTvis miRe-
bulia, rom mas ekuTvnis „sokrates apologia“, 35 dialogi, 13 werili da 25 epigrama.
platonis ormocdaaTwliani Ziebis Sedegis mravalnairi klasifikacia arsebobs. yvel-
aze damajerebeli Cans misi xuT periodad ganawileba:
I. sokratuli periodi _ roca ar Cans ideaTa Teoria da mizans warmoadgens sagnis
cnebis, rogorc zogadis dafuZneba (am dros Seiqmna „sokrates apologia“, „kritoni“,
„protagora“ da sxv.);
II. ideaTa Teoriaze gardamavali periodi _ („gorgia~, „menoni“ da sxv.);
III. simwifis xana _ roca yalibdeboda idealisturi, racionalisturi sistema („nad-
imi“, „fedoni“, „fedrosi“, „timaiosi“, „saxelmwifos“ II da X wignebi). aq umaRles mizn-
ad miCneulia sikeTis ideis, rogorc zeracionaluris, mistikuri xedva (ese igi cneb-
isa da msjelobis gareSe);
IV. TviTkritikuli periodi („parmenide“, „sofiste“);
V. gviani periodi, roca uaria naTqvami racionalizmze, e. i. arsebulis Semecnebis
da, aseve, raime codnis sxvisTvis gadacemis SesaZleblobaze. am drois Sromebs miaku-
Tvneben „kanonebs“ da werilTa mTel rigs (VI, VII, VIII).
platoni, rogorc wesi, Tavisi Teoriis nakls sxvaze ufro adre amCnevda. rodesac
mis mier mefe-filosofosad SerCeulma dionise ufrosma igi monaTa bazarze gasayid-
ad gagzavna (da oriode msgavsi marcxi), platons SemTxveviT faqtad ar aRuqvia. man Ca-
Tvala, rom saxelmwifos mis mier Seqmnili nimuSi, miuxedavad imisa, rom WeSmaritia,
ganuxorcielebadia, utopiuria. naSromSi, romelsac „politikosi“ ewodeba, plato-
ni iwyebs idealuri saxelmwifos realobasTan daaxloebis gzebis Ziebas. am procesis
Sedegi mocemulia dialogSi, romelsac „kanonebi“ ewodeba.
XII saukunis dasawyisidan platonis problema aqtualuri iyo saqarTveloSi. misi
yvelaze gamoCenili mowinaaRmdege iyo arsen iyalToeli, yvelaze didi damcveli _
ioane petriwi.
„saxelmwifo“ platonis manamdel kvlevaTa Sedegebis gaerTianebis cdaa. es dialo-
gi moculobiTac yvelaze didia. masSi ganxilulia samarTlianobis principis raoba (I
da II wigni), moqalaqeTa aRzrdis principebi da oTxi saTnoebis sakiTxi (III da IV wigni),
aRzrdis organizeba, rogorc saxelmwifos struqturaSi adamianis adgilis gansazRv-
ris saSualeba (IV, V da VII wigni), saxelmwifos saxeebi (VII wigni), filosofosobis auci-
lebloba mefobisaTvis (VI da IX wigni), saxelmwifo, rogorc saTnoebis ganxorcielebis
erTaderTi saSualeba (X wigni). yovelive es eqvemdebareba „timaiosSi“ RmerTis raob-
is Sesaxeb mocemul axali saxis miTs, rogorc albaTobis uflebiT dadgenils.
mkiTxvels vTavazobT platonis erT-erT yvelaze mniSvnelovan nawarmoebs _ `saxel-
mwifo~, romelSic vrcladaa ganxiluli avtoris filosofiuri da socialogiuri Se-
xedulebebi (ideaTa Teoria, msoflio azrovnebis istoriaSi pirveli socialuri ut-
opia, sxvadasxva saxelmwifoebrivi formaciis _ monarqia, aristokratia, tirania, de-
mokratia, oligarqia, oxlokratia, plutokratia _ Rrma analizi, originaluri fsi-
qologiuri koncefcia da sxv.).

3
4
saxelmwifo

sokrate, glavkoni, polemarqe,


Trasimaqe, adimante, kefale.

wigni pirveli
sokrate.
guSin pireosSi gaxldiT, glavkonTan, aristonis ZesTan erTad, raTa qalRmerTis mi-
marT locva-vedreba aRmevlina da Tanac menaxa, ranairad gadaixdidnen mis dResaswa-
uls, romelic pirvelad imarTeboda. Cemi azriT, mSvenieri iyo iqaurTa sazeimo msv-
leloba, Tumca verc TrakielTa msvlelobas dasdebdiT wuns. roca viloceT da sana-
xaobiTac guli vijereT, qalaqisaken gamovbrundiT.
polemarqes, kefles Zes, Soridan davunaxivarT Sin mimavalni; amitomac Tavisi msax-
urisTvis ubrZanebia, dagvweoda da eTxova, mis batons davlodebodiT. msaxurma mosas-
xamSi Camavlo xeli da miTxra:
_ polimarqe gTxovT, damicadeTo.
me Sevbrundi da vkiTxe, TviTon sadRaa-meTqi.
_ ai, isic, ukan momyveba; Tu SeiZleba, daucadeT.
_ keTili, davucdiT, _ uTxra glavkonma.
male polimarqec wamogvewia, romelsac Tan axldnen adimante, glavkonis Zma, nikera-
te, nikias Ze, da kidev ramdenime kaci, romlebic, albaT, sazeimo msvlelobidan brun-
debodnen.
polimarqem Tqva:
_ rogorc vatyob, qalaqSi migeCqarebaT, sokrate.
_ gamocana gergeba, _ vuTxari me.
_ ki magram, ver xedavT, ramdeni varT?
_ brma xom ara var!
_ maSin an unda gvZlioT, an aq darCena mogiwevT.
_ nuTu ar SeiZleba sxva gamosavalic vipovoT; iqneb dagarwmunoT, rom aucilebe-
lia Cveni gaSveba, _ vuTxari me.
_ gana SeiZleba daarwmuno isini, vinc yurs ar gaTxovebT? _ momigo man.
_ namdvilad ar SeiZleba. _ Tqva glavkonma.
_ hoda, Tqvenc SeuSviT TavSi, rom yurs ar gaTxovebT.
adimantem ki dasZina:
_ nuTu ar iciT, rom saRamos CiraRdnian cxenosanTa asparezobas marTaven qalRmer-
Tis pativsacemad?
_ cxenosanTa asparezobas? _ vikiTxe me, _ oo, es raRac axalia. cxenosnebi, albaT,
erTmaneTs gadascemen anTebul CiraRdnebs; asea, ara?
_ ra Tqma unda; _ Tqva polemarqem, _ Tanac, Rameuli zeimis mowmenic gavxdebiT; Rme-
rTmani, yurebad Rirs. navaxSmevs zeimis sayureblad gavwioT, iq bevr ymawvil kacs vna-
xavT da maTTan saubriT vijeroT guli. maS, Tu RmerTi gwamT, darCiT.
_ rogorc Cans, darCena mogviwevs. _ Tqva glavkonma.
_ Tu Sen yabulsa xar, asec moviqceT, _ vuTxari me.
polemarqesas rom mivediT, iq misi Zmebi _ lisia da evTideme dagvxvdnen. iqve iyvnen
qalkedoneli Trasimaqe, peanieli qarmantide da klitofoni, aristonimes Ze. Sin iyo
polemarqes mamac _ kefale; berikaci Zalze motexili momeCvena: didi xania aRar mena-
xa. savarZelSi Cafenil yurTbaliSze moekalaTa; Subls gvirgvini umkobda, radganac
is-is iyo msxverpli Seewira ezoSi. mis maxloblad CamovsxediT, wriulad Calagebul
savarZlebze.
Cems danaxvaze kefale momesalma da miTxra:

5
_ ra iSviaTad Camodixar, sokrate, pireosSi; ar gekadreba. uwindeburad rom merCo-
des Zala da qalaqSi Camosvla ar miWirdes, sulac ar CamogiyvandiT aq _ Cven TviTon
gewveodiT. magram axla xSir-xSirad unda gvestumro: damerwmune, rac ufro metad Ca-
miqra yovelgvari xorcieli gancxromis survili, miT ufro did siamovnebas maniWebs
guliTadi saubari. maS, mowyaleba moiRe da nurc axalgazrdebTan urTierTobaze aiR-
eb xels, nurc Zvel megobrebs moanatreb Tavs.
_ marTali giTxra, kefale, mec did simovnebas mgvris xandazmul xalxTan saubari: _
vuTxari me, _ maT xom win gagviswres im gzaze, romlis gavlac, albaT, Cvenc mogviwevs,
ase rom, me mgonia, maTgan unda gamovikiTxoT, mainc ranairia es gza: Zneli da nareklia-
ni Tu advili da amod savali. amitomac siamovnebiT movismendi Sens azrs amis Taoba-
ze, rakiRa ukve miaRwie im asaks, `siberis zRurbls~ rom uwodeben poetebi. ras ityvi,
Zneli yofila sibere, Tu Sen sxvagvarad fiqrob?
_ vficav zevss, _ momigo kefalem, getyvi, rasac vfiqrob, sokrate. Cemi xnis xalxi
erTad vikribebiT xolme, riTac vamarTlebT Zvel andazas. Tavs rom moviyriT, bevri
Cvengani sinanuliT igonebs siWabukeSi gancdil sxvadasxva sanukvar siamovnebas _ sasi-
yvarulo gancxromas, qeifs, Rreobas da sxva misTanaT, Tanac ise buzRunebs, TiTqos
didi ram daekargos: cxovreba Tu iyo, is iyo, aba, amas cxovreba eTqmiso? zogierTi be-
rikaci Sinaurebs uCivis _ arad magdebeno, da yvela xmaSewyobilad dasZaxis, sul si-
berisgan gvWirs, raca gvWirso. magram, me Tu mkiTxav, sul tyuilad adanaSauleben si-
beres, sokrate, radganac sibere rom iyos am ubedurebis mizezi, maSin xom aseTive ze-
moqmedeba unda moexdina Cemzedac da bevr sxva berikaczedac, vinc Cemi xnisa moiyara.
magram me Sevxvedrivar ara erTsa da or berikacs, vinc sul sxvanairad ganicdida sibe-
res. ase magaliTad, erTxel poet sofokles Cemi TandaswrebiTa hkiTxes: `sasiyvaru-
lo gancxromaze ras ityvi, sofokle? jer kidev SegiZlia qalis alersiT Troba?~ `Tu
RmerTi gwams, gaCumdi, _ miugo man, _ iseTi sixaruliT gamoveqeci amas, rogorc gaurbi-
an gamZvinvarebulsa da sastik brZanebels~. sofokles pasuxi maSinac didad momewona
da arc axla momwons nakleb. radganac siberes mosdevs sruli simSvide da yovelgvari
vnebaTaRelvisagan ganTavisufleba, vnebaTa dacxroma ki swored imnair SegrZnebas iwv-
evs, rogoric hqonda sofokles, ese igi, uricxvi mZvinvare mbrZaneblisagan Tavis daR-
wevis grZnobas. xolo zemoxsenebuli berikacebis drtvinvisa da maTi ojaxuri usiamo-
vnebis mizezi sibere ki ar aris, sokrate, aramed TviT adamianis buneba. wesieri da Ta-
vdaWerili kacisTvis sibere arc ise Zneli asatania, uwesos da aRviraxsnils ki siber-
is gaZlebac uWirs da siWabukisac.
misi sityvebiT moxibluls mominda kvlavac elaparaka, da amitomac vuTxari:
_ me mgonia, es rom xalxs uTxra, kefale, aravin dagijerebs, radganac ifiqreben, Ti-
Tqos ase advilad imitom ki ar itan siberes, rom amnairi buneba gaqvs, aramed imitom,
rom didi simdidris patroni xar. maTi azriT, mdidar kacs sibereSi bevri rama aqvs sa-
nugeSo.
_ marTali xar _ momigo man, _ albaT, ar damijereben da SeiZleba kidevac Semomedav-
on, magram mainc mSvenieria Temistokles sityvebi, rac man warmosTqva erTi serifose-
lis sapasuxod, lanZRva-ginebiT rom iklebda mas da gaiZaxoda, Tavis didebas Temisto-
kle sakuTar Tavs ki ara, Tavis mSobliur qalaqs unda umadlodeso: `serifoseli rom
viyo, marTlac ver movixveWdi saxels, magram Sen verasodes gaxdebodi saxelovani, aT-
enelic rom yofiliyavio~. zustad aseve SeiZleba vupasuxoT im upovarTac, romelTa-
Tvisac Zneli asatania sibere: siRaribeSi TviT Tvinier kacsac ki ubedurebad miaCnia
sibere, xolo ukeTurs siberis tvirTs simdidrec ver Seumsubuqebs.
_ eg Seni avladideba memkvidreobiT miiRe Tu Sen TviTon SeiZine, kefale? _ vkiTxe
me.
_ Senc didi SemZeni mnaxe: _ momigo man, _ rogorc SeZlebul kacs, mamaCemsa da papaC-
ems Soris saSualo adgili miWiravs, sokrate. papaCemma, romelsac CemsaviT kefale er-
qva, daaxloebiT iseTive memkvidreoba miiRo, ra SeZlebis patronic me var axla, magr-
am ramdenjerme gazarda, Tavisi avladideba, mamaCemma lisaniam ki, piriqiT, rac dResa
maqvs, imaze metad Seamcira mamis danatovari qoneba. Cemda Tavad, savsebiT kmayofili
viqnebi, Tu, ai, amaT imaze naklebs ki ara, cota met simdidres davutoveb, vidre memk-
vidreobiT mergo.

6
_ imitom gkiTxe, _ vuTxari me, _ rom ar getyoba, fulis didi trfiali iyo; igive
iTqmis yvela im kaczec, visac TviTon ar mouxveWavs Tavisi avladideba. xolo vinc Ta-
visi gergilianobiT moaquCa simdidre, ormagad etrfis da Tavs dahkankalebs mas. rog-
orc poetebs uyvarT TavianTi qmnilebebi, mamebs ki _ Svilebi, SeZlebulebsac mze da
mTvare amosdiT fulze, magram sxvebiviT mxolod imitom ki ar etrfian mas, rom fuli
saWiroa, aramed imitomac, rom TavianT qmnilebad miaCniaT igi. amnair xalxTan urTier-
Toba Zneli saqmea: araferi ar moswonT, simdidris garda.
_ marTals brZaneb.
_ ra Tqma unda. magram erTi es miTxari: Senis azriT, mainc ra aris yvelaze didi si-
keTe, rasac SeiZleba simdidrem aziaros kaci?
_ umravlesoba, albaT, arc damijerebs, _ miTxra kefalem; _ ici ras getyvi, sokra-
te? kacs, romelic grZnobs rom sikvdili ukve karze ukakunebs, SiSi ipyrobs da imnai-
ri azrebi utrialebs TavSi, uwin sizmradac rom ar molandebia. Zveli Tqmulebebi
da gadmocemebi hadesze, _ kerZod, im sasjelze, rasac Tavidan ver aicilebs veravin,
vinc usamarTlod galia es wuTisofeli, _ aqamde sasacilodac rom ar hyofnida, axla
mTel suls uforiaqebs: vaiTu yovelive es simarTle iyoso. da is, siberisaTvis niSne-
uli siZabunisa Tu saiqiosTan siaxlovis wyalobiT, ufro TvalnaTliv xedavs yvelaf-
ers. amitomac undoblobiTa da SiSiT evseba suli, cdilobs Tvali gadaavlos wars-
uls da gaixsenos, xom aravis mohqcevia usamarTlod. Tu Tavisi cxovrebis manZilze
mravali usamarTloba Caudenia, anazdeulad gamoRviZebuli bavSviviT SemkrTali da
dafeTebuli momavlisagan siavis mets aras moelis; xolo Tu araviTari wili ar ud-
evs usamarTlobaSi, yovelTvis Tan axlavs sanukvari imedi, siberis keTili ZiZa, rog-
orc SeniSnavs pindare; da marTlac, didebulad uTqvams, sokrate: visac samarTlian-
obisa da RvTismosaobisTvis miuZRvnia mTeli sicocxle.
`miwyiv Tan axlavs mas imedi gulis salbunad,
siberis ZiZa, mokvdav kacTa cvladi zraxvebis
uzenaesi mwe, meoxi da warmmarTveli~.
saocari ZaliTaa naTqvami. Cemda Tavad ki aqve davsZen, rom simdidre marTlac didi
sikeTea, magram yvelasTvis ki ara, mxolod wesieri da Wkuadamjdari kacisTvis. gwamd-
es, rom aravin mogityuebia, uneblieTac ki ar dagcdenia sicrue, arc aravisTvis dagi-
klia raime: RmerTisTvis _ msxverplSewirva, kacisTvis _ Semweoba, da, amrigad, saiqios
mimavals Tan ar migdevdes SiSi, _ ai, yvelaze didi sikeTe, rasac kacs aniWebs simdidr-
is floba. Tumca simdidres bevri sxva upiratesobac axlavs, magram yvelaferi kargad
rom avwon-davwonoT, Wkuadamjdari kacisTvis yvelaze didi sikeTe mainc isaa, sokrate,
rac zemoT mogaxsene.
_ didebuli naTqvamia, kefale, _ vuTxari me _ magram ras vityviT, ra aris TviT es
samarTlianoba: mxolod da mxolod simarTle da ukanve dabruneba imisa, rac migiRia,
Tu erTi da igive moqmedeba zogjer samarTliania, zogjer ki usamarTlo? sanimuSod
erT aseT magaliTs movixmob: vTqvaT, vinmes misma megobarma iaraRi aCuqa, romelic amis
Semdeg Wkuaze Secda da ukanve moiTxova Tavisi saCuqari. magram xom aSkaraa, rom am Se-
mTxvevaSi iaraRis dabrunebac usamarTloba iqneboda da am ubedur dReSi Cavardnili
kacisTvis mTeli simarTlis gamxelac?
_ marTals brZaneb.
_ maSasadame, amiT rodi ganisazRvreba samarTlianoba: simarTlis TqmiTa da imis uk-
anve dabrunebiT, rac migiRia.
_ ara, swored magiT ganisazRvreba, sokrate, _ gamawyvetina polemarqem, _ Tuki odn-
av mainc vendobiT simonides.
_ modiT, Tqven TviTon ganagrZeT es saubari, _ gviTxra kefalem, _ me ki Cemi msxverp-
lSewirva unda davasrulo.
_ maSasadame, polemarqe iqneba Seni memkvidre? _ vkiTxe me.
_ ra Tqma unda, _ Tqva kefalem, gaiRima da saRmrTo saqmis aRsasruleblad gaswia.
_ maS, axla Sen gviTxari, am Cvens saubarSi kefales memkvidrev, _ mivubrundi pole-
marqes, _ mainc ras ambobs simonide samarTlianobis Taobaze, rakiRa ase mogwons misi
sityvebi?
_ rasa da, imas, _ Tqva polemarqem, _ rom samarTlianoba moiTxovs, TviTeuls mivag-
oT misi kuTvnili. Cemis azriT, didebuladaa naTqvami.

7
_ ra Tqma unda, _ mivuge me, _ Znelia ar daeTanxmo simonides, am brZensa da RvTaebr-
iv kacs. magram misi sityvebi SenTvis, albaT, gasagebia, polemarqe, me ki verasdidebiT
ver Cavwvdomivar maT azrs. cxadia, simonide imas rodi gulisxmobs, rasac Cven vambob-
diT weRan _ TiTqos is, rac mogvabares, pirveli moTxovnisTanave unda davubrunoT pa-
trons, Tundac es ukanaskneli Tavis Wkuaze aRar iyos, TumcaRa, rasakvirvelia, swor-
ed man mogvabara is, riTac vsargeblobdiT. asea, ara?
_ diax.
_ magram arasdidebiT ar unda davabrunoT rac mogvabares, roca patroni Tavis Wku-
aze aRar aris?
_ ra Tqma unda, ara.
_ maSasadame, simonide sxva rames gulisxmobda, roca Tqva: samarTlianoba moiTxovs,
TviTeuls misi kuTvnili mivagoTo.
_ cxadia, sxva rames gulisxmobda, vficav zevss. mas, rogorc Cans, imis Tqma surda,
rom megobari borotis ki ara, keTilis myofeli unda iyos megobris mimarT.
_ gasagebia; _ vuTxari me, _ maSasadame, vinmesTvis kuTvnilis migeba imas rodi niSn-
avs, rom mobarebuli fuli daubruno, Tuki es dabruneba zianis mets aras moutans
mas; da Tanac, igulisxmeba, rom vinc fuls ubrunebs da vinc mas ibrunebs, megobrebi
arian. ras ityvi, gana amas ar gulisxmobda simonide?
_ ra Tqma unda.
_ ki magram, mtrebsac xom unda mivagoT maTi kuTvnili?
_ aucileblad unda mivagoT is, _ Tqva polemarqem, _ rasac isini imsaxureben. xolo
kuTvnili, rac mterma unda miagos mters, Cemis azriT, borotebaa.
_ maS, rogorc Cans, simonide, mxolod poeturad da, cota ar iyos, bundovnad ganma-
rtavs samarTlianobas, raSiac, etyoba, im azrs debs, rom samarTlianoba TviTeulisT-
vis misi kuTvnilis, anu rac igivea, marTebulis migebas niSnavs.
_ ki magram, Sen raRas ityvi? _ mkiTxa polemarqem.
_ vficav zevss, _ mivuge me, _ vinmes rom ekiTxa simonidesTvis: `gviTxari, simonide,
vis ras unda miagebdes an uniSnavdes samkurnalo xelovneba, diax, vis ras unda uniSn-
avdes, rogorc kuTvnils da marTebulso~, _ rogor ggonia, ra pasuxs gascemda igi?
_ cxadia, amas: sxeuls _ wamlebs, sazrdelsa da sasmelsao.
_ ki magram, mzareulis xelovnebiT raRas unda miegos, raRas unda mieces, an ra unda
mieces, rogorc kuTvnili da marTebuli?
_ sakazmi _ kerZebs.
_ keTili da patiosani; axla ki esec miTxari: vis ras unda miagebdes samarTlianob-
is xelovneba, rogorc kuTvnilsa da marTebuls?
_ imisda kvalad, rac zemoT iTqva, sokrate, megobrebs _ sikeTes da sargeblobas,
mtrebs ki _ zians da siaves.
_ maSasadame, simonide megobrebisTvis _ sikeTis, mtrebisTvis ki borotis qmnas uwo-
debs samarTlianobis xelovnebas?
_ rogorc Cans.
_ axla isic vTqvaT, roca saqme exeba sijansaRes da avadmyofobas, vis SeuZlia yvela-
ze metad, sikeTe uyos megobrebs, mtrebs ki _ boroteba?
_ eqims.
_ xolo zRvaosnebs, grigals rom ebrZvian zRvaSi?
_ mesaWes.
_ samarTlianze raRas ityvi? ranairad, an ra SemTxvevaSi SeuZlia mas, yvelaze met-
ad argos megobrebs, xolo mtrebs _ avnos?
_ me mgonia, omSi, sokrate, sadac saSualeba eqneba pirvelTa mxardamxar ibrZolos
meoreTa winaaRmdeg.
_ keTili da patiosani; magram, Cemo Zvirfaso polemarqe, vinc avad ar aris, imas eqi-
mi arca sWirdeba.
_ marTals brZaneb.
_ arc mesaWe sWirdeba imas, vinc zRvaze gemiT ar micuravs.
_ diax.
_ maSasadame, vinc ar ibrZvis imas arc samarTliani kaci sWirdeba?
_ magisi ki ra mogaxseno.

8
_ ese igi, samarTlianoba mSvidobis drosac saWiroa?
_ diax.
_ iseve, rogorc miwaTmoqmedeba, ara?
_ ra Tqma unda.
_ Wirnaxulis mosawevad?
_ diax.
_ mewaReobac?
_ diax.
_ imisTvis, rom waRebi ar Semogvakldeso, _ ase mipasuxeb?
_ ra Tqma unda.
_ ki magram, Senis azriT, risTvis, an ris SesaZenad gvWirdeba samarTlianoba mSvido-
bis dros?
_ urTierTobisTvis, sokrate.
_ urTierTobisTviso, rom ambob, Sen gulisxmob TanamSromlobas da Tanamdgomlob-
as?
_ rasakvirvelia.
_ mereda, vin iqneba saimedo da sasargeblo Tanamdgomi SaSis TamaSSi: samarTliani
kaci Tu kargi moSaSe?
_ kargi moSaSe.
_ xolo aguris an qvis kedlebis amoyvanisas samarTliani kaci ufro saimedo da sasa-
rgeblo Tanamdgomi iqneba, vidre kiriTxuro?
_ ara, piriqiT.
_ kiTaraze dakvrisas ki Tanamdgomad kiTaristi unda gerCios samarTlian kacs. magr-
am rodis, an ra saqmeSi SeiZleba am ukanasknels kiTaristze ukeTes Tanamdgomad vTvl-
ideT?
_ me mgonia, aReb-micemobisas.
_ Tu im SemTxvevas gamovricxavT, polemarqe, roca saqme fulis xarjvas exeba; radgan
Tu saWiroa erTad viyidoT an gavyidoT cxeni, maSin, Cemis azriT, mxedari ufro gamog-
vadgeba; asea, ara?
_ rogorc Cans.
_ xomaldis SeZenisas ki _ mexomalde anda mesaWe.
_ ra Tqma unda.
_ xolo roca saWiroa erToblivad movixmaroT Cveni oqro-vercxli, mainc ra SemTx-
vevaSi SeiZleba samarTliani kaci sxvebze ukeTes Tanamdgomad migvaCndes?
_ roca Cvens oqro-vercxls Sesanaxad vabarebT vinmes, rom erTi misxalic ar dagve-
xarjos.
_ ese igi, roca Cveni simdidre uqmad da urgebad awyvia?
_ ra Tqma unda.
_ maSasadame, samarTlianoba maSinaa sasargeblo, roca fuli usargebloa?
_ rogorc Cans.
_ ase rom, samarTlianoba sasargebloa, roca erTad Tu cal-calke gvWirdeba sasx-
lavis Senaxva, magram igive sasxlavi rom movixmaroT, maSin mevenaxis xelovnebaa saWi-
ro?
_ etyoba.
_ Sen, albaT, imasac ityvi, rom Tu faris an liris Senaxvaa saWiro, da ara maTi xma-
reba, maSin samarTlianoba sasargebloa, xolo Tu maT xmarebaze midgeba saqme, maSin sa-
sargebloa hoplitisa Tu musikosis xelovneba.
_ cxadia, vityvi.
_ da saerTodac, nebismieri sagani rom aviRoT, Tu mas vxmarobT, samarTlianoba usa-
rgebloa, xolo Tu ara vxmarobT, _ sasargeblo?
_ rogorc Cans.
_ Tu asea, eg Seni samarTlianoba didi xviTo ki yofila, Cemo Zvirfaso, rakiRa mxo-
lod usargeblobisasaa sasargeblo. magram, modi, es SemTxvevac ganvixiloT: vinc yve-
laze marjved iqnevs muStebs CxubSi, muSti-krivsa Tu Sexla-SemoxlaSi, gana yvelaze
marjved ver SesZlebs maT Tavidan acilebasac?
_ ra Tqma unda.

9
_ xolo visac SeuZlia Tavidan aicilos da airidos sneuleba, gana yvelaze metad
ver SeZlebs sxvis dasneulebas?
_ me mgonia, SeZlebs.
_ samxedro banaks ki gana yvelaze ukeT ver daicavs is, visac SeuZlia idumal Caswv-
des mtris farul zraxvas, an sabrZolo gegma mohparos da gamoicnos misi Canafiqri?
_ ra Tqma unda.
_ maSasadame, vinc ukeTesi Semnaxvelia, igive SeiZleba iyos ufro gaqnili qurdic?
_ rogorc Cans.
_ ase rom, Tu samarTlian kacs SeuZlia fulis Senaxva, imasac SeZlebs, rom moipar-
os igi?
_ Cveni msjelobis mixedviT, egre gamodis.
_ maS, samarTliani kaci qurdi yofila da eg aris. es azri, albaT, homerosisagan Se-
iTvise: did pativs rom miagebs avtolikes _ odisevsis papas dedis mxriv, poeti iqve
dasZens, rom is yvelas Crdilavda qurdobiT da xelmrudobiT. ase rom, rogorc Seni,
ise homerosisa da simonides mixedviTac, samarTlianoba erTgvari qudobaa, magram im-
nairi qurdoba, romelic miznad isaxavs megobrebs argos raime, xolo avnos _ mtrebs.
gana amas ar ambobdi?
_ ara, vficav zevss, _ Tqva polemarqem, _ aRarc ki vici, ras vambobdi. magram me mainc
im azrisa var, rom megobrebs argo, xolo mtrebs avno, _ swored esaa samarTlianoba.
_ ki magram, vin migaCnia megobrebad: isini, vinc Rirseulni Canan, Tu vinc marTla
Rirseulni arian, Tumca SeiZleba amnairni arc ki Candnen sxvis TvalSi? da amasve geki-
Txebi mtrebzedac.
_ savsebiT bunebrivia, megobrebad migaCndes isini, vinc Rirseulni ggonia, da zizR-
iT aqcevde zurgs uRirsT.
_ mereda, gana adamianebi xSirad ar cdebian am mxriv? vin mosTvlis, Rirseulad ram-
den uRirss miiCneven da piriqiT.
_ samwuxarod, cdebian xolme.
_ ase rom, Rirseulni mtrebad miaCniaT, uRirsni ki _ megobrebad?
_ egrea.
_ magram maSin, maTi TvalsazrisiT, samarTliani iqneba uRirs xalxs rgebde, xolo
RirseulT vnebde?
_ rogorc Cans.
_ magram Rirseuli adamianebi samarTlianni arian da ar SeuZliaT usamarTloba Cai-
dinon.
_ marTals brZaneb.
_ maSasadame, Tu Sens sityvebs verwmunebiT, samarTliani iqneboda boroti gveyo im-
aTTvis, vinc ar sCadis usamarTlobas?
_ RmerTma damifaros, magas ras mwameb, sokrate?
_ ese igi, samarTliani iqneboda vvnebdeT usamarTloT, xolo samarTlianT vrgebd-
eT?
_ ai, eg ufro sworia.
_ maSasadame, isini, vinc cdebian adamianebis Sefasebisas, arTu iSviaTad samarTli-
anobad miiCneven imas, rom TavianT megobrebs vnebdnen, polemarqe, _ maT xom uRirseb-
ad Tvlian, _ xolo mtrebs _ rgebdnen, radganac es ukanasknelni, maTi azriT, Rirseu-
li adamianebi arian. amrigad, Cven gamovTqvamT im mosazrebis sruliad sapirispiro
azrs, rac weRan simonides mivawereT.
_ ras izam, asedac xdeba xolme. magram, modi, erTgvarad davazustoT Cveni azri: ze-
moT xom arasworad ganvsazRvreT, vin aris Cveni megobari da vin kidev _ mteri.
_ mainc ranairad ganvsazRvreT, polemarqe?
_ ranairad da imnairad, rom TiTqos vinc Rirseuli gveCveneba, isaa Cveni megobaric.
_ mereda, rogor davazustoT Cveni gansazRvra?
_ ai, ase: Cveni megobari isaa, vinc ara marto Rirseuli gvgonia, aramed marTla Rir-
seulia, xolo vinc martooden Rirseuli gveCveneba, is namdvil ki ara, moCvenebiT me-
gobrad unda migvaCndes. igive iTqmis Cvens mtrebzedac.
_ am gansazRvris Tanaxmad, Rirseuli kaci Cveni megobari iqneba. uRirsi ki _ mteri?
_ diax.

10
_ Tu asea, ras ityvi, samarTlianobis Zveli gansazRvra, romlis Tanaxmadac samarT-
liania keTilismyofelni viyoT megobris mimarT, xolo mtris mimarT _ avismoqmedni, _
unda SevavsoT Tu ara imiT, rom samarTliania keTils vuyofdeT megobars, Tu is Rir-
seuli kacia, mters ki _ borots, Tu is uRirsia?
_ ra Tqma unda. Cemis azriT, es mSvenieri gansazRvraa.
_ maSasadame, _ vuTxari me, _ samarTliani kacisTvis niSneulia viRacas vnebdes?
_ rasakvirvelia, _ Tqva polemarqem, _ unda vnebdeT uRirss da mters.
_ magram Tu raimes vavnebT cxens, ukeTesi gaxdeba is Tu uaresi?
_ uaresi.
_ ra mxriv? vis Rirsebas SevbRalavT amiT: ZaRlisas Tu cxenisas?
_ cxenisas.
_ xolo Tu ZaRls vavnebT raimes, vis Rirsebas SevbRalavT masSi: ZaRlisas Tu cxen-
isas?
_ ra Tqma unda, ZaRlisas.
_ adamianebze raRas vityviT, Cemo Zvirfaso: Tuki raime vavneT, gana maTSiac ar ib-
Raleba adamianuri Rirseba?
_ rasakvirvelia.
_ mereda, gana samarTlianoba adamianis Rirsebad ar gvevlineba?
_ uciloblad.
_ is adamianebi, visac raime vavneT, aucileblad uaresni xdebian?
_ rogorc Cans.
_ ki magram, SeuZlia Tu ara musikoss musikis meSveobiT musikosis niWi waarTvas ada-
mians?
_ ara, ar SeuZlia.
_ xolo mxedarma mxedrobis wyalobiT cxenze jdomas gadaaCvios vinme?
_ SeuZlebelia.
_ arc samarTlian kacs SeuZlia samarTlianobis wyalobiT usamarTlo gaxados Tavi-
si moyvasi? da saerTodac, SeuZlia Tu ara Rirseul kacs Tavisi Rirsebis meoxebiT
uRirsad aqcios vinme?
_ namdvilad ar SeuZlia.
_ radganac risime gaciveba, Cemis azriT, raime Tbils ki ar SeuZlia, aramed imas,
rac Tbils upirispirdeba.
_ diax.
_ xolo raRacis dasvelebis unari mSrals ki ar Seswevs, aramed mSralis sapirispi-
ros.
_ ra Tqma unda.
_ arc samarTlian kacs SeuZlia vinmes raime avnos, aramed piriqiT.
_ rogorc Cans.
_ magram samarTliani kaci xom Rirseuli kacia?
_ rasakvirvelia.
_ maSasadame, samarTlian kacs ar SeuZlia visime vneba, sulerTia, megobari iqneba
Tu sxva vinme; radganac es imisi saqmea, polemarqe, vinc samarTlians upirispirdeba,
ese igi, usamarTlo kacisa.
_ Cemis azriT, camde marTali xar, sokrate.
_ amitom Tu vinme amtkicebs, samarTlianoba isaa, rom TviTeuls misi kuTvnili moa-
goo, xolo Tavis mtkicebaSi im azrsa debs, rom samarTliani kaci mtrebs unda vnebdes,
megobrebs ki rgebdes, _ SeuZlebelia brZenkacad migvaCndes igi, radganac misi mtkice-
ba mcdaria; Cven xom gavarkvieT, rom samarTliani kaci aravis arasodes ara vnebs.
_ geTanxmebi, _ Tqva polemarqem.
_ amrigad, _ vuTxari me, _ Cven erTad gavilaSqrebT yvelas winaaRmdeg, vinc amtkic-
ebs, rom amas ambobda simonide, bianti, pitake, an romelime sxva brZeni da saxelovani
kaci.
_ me mzad var, _ Tqva polemarqem, _ monawileoba miviRo am laSqrobaSi.
_ Tu ici, _ vuTxari me, _ vis ekuTvnis es mtkiceba, romlis Tanaxmadac, samarTliano-
ba isaa, rom megobrebs rgebde, xolo mtrebs vnebde?
_ vis? _ ikiTxa polemarqem.

11
_ Cemis azriT, is periandresa Tu perdikass unda ekuTvnodes, an, SesaZloa, qserqse-
sa Tu Tebel ismenias, an kidev Tavisi simdidriT galaRebulsa da ganebivrebul viRac
sxva kacs.
_ camde marTali xar, _ Tqva polemarqem.
_ keTili da patiosani. magram rakiRa gavarkvieT, rom samarTlianoba Tu samarTlia-
ni arc esaa da arc sxva ram, mainc ranairad SeiZleboda gangvesazRvra igi?
mTeli am xnis manZilze Trasimaqe mousvenrad cqmutavda; araerTxel daapira Cvens
saubarSi Careuliyo, magram gverdiT msxdomebma ar misces neba, radganac Zalian undo-
daT bolomde moesminaT CvenTvis. axla ki, roca Cemi ukanaskneli SekiTxvis Semdeg wam-
iT SevCerdiT da SevisveneT, Trasimaqes moTminebis fiala aevso: nadiriviT moibRunZa
da iseTi gaSmagebiT gveZgera, TiTqos gaglejas gvipirebso.
me da polemarqe SiSma agvitana da aqeT-iqiT gadavqandiT, Trasimaqem ki ibRavla:
_ ras mied-moedebiT, sokrate, Cveni gacucurakeba mogindaT?! ratom gsurT briyve-
bad mogvaCvenoT Tavi? patara balRebiviT kenwlaoba ar gagviCaRes? Tu marTla guliT
ginda gaarkvio, ra aris samarTlianoba, martooden kiTxvebis dasmasa da maTi pasuxebis
gaqarwylebas nuki sjerdebi, _ mSvenivrad mogexseneba, rom kiTxva ufro advilia, vid-
re pasuxi, _ aramed Sen TviTonve gaeci pasuxi da gviTxari, mainc ra migaCnia samarTli-
anobad. mxolod Seneburad nuki mikib-mokibav, TiTqos samarTliani sxva ara aris ra,
Tu ara kuTvnili, marTebuli, sasargeblo, xelsayreli, mizanSewonili da sxva misTa-
nani, aramed guldasmiT awon-dawone yoveli sityva, yvelaferi naTlad da garkveviT
gviTxari; me is kaci ara var, rom amnair roSvas yuri vaTxovo.
amis gamgone gavSri, gavxevdi da SeSinebulma Sevxede Trasimaqes; ase mgonia, rom ar
dameswro da umal ar Semexeda, vidre TviTon Semomxedavda, albaT, mucelSi Camivar-
deboda ena. axla ki, raxan gavkadnierdi da Cveni saubriT gacofebuls pirvelma gavu-
bede Sexedva, mxneoba movikribe da xmis kankaliT vkadre:
_ nu gvrisxav, Trasimaqe. Tu me da polemarqe SevcdiT da kidevac SevcodeT am saki-
Txis ganxilvisas, merwmune, Cvenda uneburad SevcodeT. an iqneb, marTla ggonia, oqros
Zieba rom dagvepirebina, kenwlaobas movyvebodiT da, amrigad, mis moZebnaSi xels Se-
vuSlidiT erTimeores? magram Cven veZebT samarTlianobas, oqroze aTaswil ufro Zvi-
rfass, da nuTu ase uazrod movyvebiT erTmaneTis kenwvlas, nacvlad imisa, rom gul-
modgined veZioT igi? kargad dafiqrdi, Cemo Zvirfaso! vai rom misi mikvleva Cvens
Zal-Rones aRemateba, ase rom, Tqven, gacilebiT metis SemZleni, umal sibraluliT un-
da gviyurebdeT, vidre gvrisxavdeT.
es rom gaigona, Trasimaqem sardoniulad Caiqirqila da Tqva:
_ oo, herakle! ai, sokrates Cveuli ironia! aki vicodi da yvelas winaswar vuTxari
kidec, rom Sen arasdidebiT ar gvaRirsebdi pirdapir pasuxs, miamitad mogvaCvenebdi
Tavs da nemsis yunwSi gaZvrebodi, oRond pasuxisTvis ageridebina Tavi, Tuki raimes
gkiTxavdnen.
_ brZeni xar, brZeni, Trasimaqe, _ vuTxari me, _ mSvenivrad mogexseneba, rom Tu ikiT-
xav, ra ricxvebisagan Sedgeba Tormeti, magram SekiTxvisTanave gaafrTxileb mopasuxes:
mxolod ar gabedo, Zmobilo, imisi Tqma, rom Tormeti orjer eqvsia, an samjer oTxi, an
kidev eqvsjer ori Tu oTxjer sami, Torem yurs ar gaTxoveb, Tu amnairi sisulelis ro-
Svas mohyvebio, _ diax, mSvenivrad mogexseneba da SenTvis winaswarve cxadi iqneba, rom
veravinac ver gabedavs amnair kiTxvaze gipasuxos. magram Tu vinme getyvis: `mainc ra
gnebavs, Trasimaqe? Cems pasuxSi misxalic ar unda erios imisa, rac winaswarve amikrZa-
le? magram Tu amis gareSe swori pasuxi SeuZlebelia, maSin ras mibrZaneb, saocaro, We-
Smaritebas davupirispirde? amas moiTxov?~ aba, ras ityvi amaze?
_ geyofa, _ Tqva Trasimaqem, _ isev Zveleburad gaabi?
_ maS, ra vqna? _ mivuge me, _ gind Zveleburi uTxari da gind axleburi, magram ras
ityvis is, visac amnairi kiTxviT mimarTav? xom ar ggonia, SeiZleba erTi swamdes da me-
ore ki gipasuxos, miuxedavad imisa, vinme ukrZalavs amas Tu ara?
_ maSasadame, TviTonac aseve moiqcevi: pasuxSi CaurTav imas, rac agikrZale?
_ ar gamikvirdeba, _ vuTxari me, _ Tu sakiTxis ganxilvisas asedac moviqcevi.
_ ki magram, _ Tqva Trasimaqem, _ Tu me miganiSneb pasuxs, romelsac ver Seedreba ver-
cerTi sxva pasuxi, samarTlianobis gansazRvras rom gvTavazobs? ras miusjidi maSin sa-
kuTar Tavs?

12
_ ra unda mimesaja, _ mivuge me, _ garda imisa, rasac imsaxurebs uvici? xolo es ukana-
skneli Rirsia imisa, rom mcodnisagan iswavlos. ai, sasjeli, romelsac me vimsaxureb.
_ Tafli mogwveTavs bagidan, magram eg rodi kmara: swavlis qirac unda gadaixado.
_ aucileblad gadavixdi, rogorc ki fuls movigdeb xelSi.
_ ise igule, TiTqos fuli ukve jibeSi gedos! _ wamoiZaxa glavkonma, _ Sen oRond ga-
nagrZe, Trasimaqe, da sokrates swavlis qiras Cven gadavixdiT.
_ raTa sokratem, Tu gumani ar matyuebs, kvlav Tavis Cveulebas misdios? _ Tqva
Trasimaqem, _ ese igi, TviTon ki ar gagvces pasuxi, aramed sxvisi pasuxebis Cxrekas mohy-
ves da zedi-zed gaabaTilos isini?
_ ki magram, ra gipasuxoT, didebulo Trasimaqe, _ vuTxari me, _ Tuki, jer erTi, ara-
feri ar vici da arc arafris codnas viCemeb; egec ar iyos, am sakiTxze erTgvari war-
modgenac rom mqondes, mainc verafers mogaxsenebT, radganac Cemi azris gamoTqma akrZa-
luli maqvs da, Tanac, brZenkacis mier. ase rom, Sen ufro SegSvenis laparaki: rakiRa
mcodned mogaqvs Tavi, albaT, saTqmelic mogeZebneba. maS, nuRar ayovneb, Tu RmerTi
gwams, pativi dagvde, mec mipasuxe da glavkonsa da danarCenebsac uSurvelad gauzia-
re eg Seni codna.
Cems kvaldakval glavkonma da danarCenebmac sTxoves, nu gagvawbilebo. Trasimaqes
aSkarad etyoboda rom Zalian undoda elaparaka da codniT moewonebina Tavi. magram
TavpatiJs idebda da gaiZaxoda, rom ufro upriani iqneboda, me meTqva sityva. bolos,
rogorc iqna, nebas dagvyva da Tqva:
_ ai, esec sokrates sibrZne: TviTon ar nebavs vinmes raime aswavlos, magram yvelgan
ki daZvreba da sxvebisagan swavlobs, Tumca madlieric ar aris maTi.
_ sxvebisgan rom vswavlob, eg marTali Tqvi, Trasimaqe, _ vuTxari me, _ magram TiTqos
madlieri ar viyo maTi, es ki sicruea. riTac SemiZlia, yvelas imiT vuxdi sanacvlos.
SeZlebiT ki sxva araferi SemiZlia, garda qebisa, radganac fuli ara maqvs. xolo ra
xalisiT Cavdivar amas, roca, Cemis azriT, kargad laparakobs vinme, amaSi Tavad sul
male darwmundebi, rogorc ki mipasuxeb, vinaidan eWvic ar mepareba imaSi, rom Rirse-
ul pasuxs gamcem.
_ maS, yuri migde. Cemis azriT, samarTlianoba sxva ara aris ra, Tu ara is, rac xelsa-
yrelia yvelaze ZlierisaTvis. ki magram, ratom ar maqeb? Tu qebas ver imeteb CemTvis?
_ macale, xom unda gavigo, ras ambob? _ vuTxari me, _ radganac jerjerobiT araferi
ar mesmis. Sen amtkiceb: samarTlianoba isaa, rac xelsayrelia yvelaze ZlierisTviso.
mainc ras gulisxmob, Trasimaqe? iqneb imas, rom Tu polidamasi yvelaze Zlieria pan-
krationis xelovnebaSi, xolo misi janmrTelobisaTvis sasargebloa saqonlis xorci,
maSasadame, sasargeblo da, imavdroulad, samarTlianic iqneboda, CvenTvisac aseTive
kveba daeniSnaT, TumcaRa polidamasze sustebi varT?
_ ra mowamluli enis patroni xar, sokrate, _ Tqva Trasimaqem, _ gana SeiZleba ase
ukuRma gaigo Cemi sityvebi?
_ viTom ratomao, Cemo Zvirfaso? _ vuTxari me, _ maSin ufro naTlad gviTxari, ras-
ac gulisxmob.
_ nuTu ar ici, rom sxvadasxva saxelmwifos wyobileba an tiraniulia, an demokra-
tiuli, an kidev aristokratiuli?
_ ras hqvia ar vici?
_ da rom yvela saxelmwifoSi Zala mis xelTaa, vinc dgas xelisuflebis saTaveSi?
_ ra Tqma unda.
_ yoveli xelisufleba cdilobs misTvis xelsayreli kanonebi hqondes: demokra-
tia demokratiul kanonebs aqveynebs, tirania _ tiraniuls da ase Semdeg. kanonebis ga-
moqveynebis Semdeg ki acxadeben, rom qveSevrdomTaTvis samarTliania is, rac xelsay-
relia xelisufalTaTvis, da vinc kanonebs arRvevs, isini sastikad sjian mas, rogorc
kanonierebisa da samarTlianobis xelmyofs. hoda, ai, ras vatkiceb, Cemo Zvirfaso:
yvela saxelmwifoSi samarTlianobad erTi da igive ramaa miCneuli, saxeldobr is,
rac arsebuli xelisuflebisaTvis xelsayrelia. xelisufleba ki Zalaa; ase rom, Tu
marTebulad ganvsjiT, samarTlianoba yvelgan erTi da igivea: is, rac xelsayrelia
yvelaze ZlierisaTvis.

13
_ axla ki mesmis, rasac ambob. vecdebi isic gavigo, sworia Tu ara eg. Seni pasuxiT,
xelsayreli samarTlianobad dasaxe, Tumca me ki amikrZale ase mepasuxa. Sen mxolod
erTi ram daumate: `yvelaze ZlierisTviso~.
_ rao, gana umniSvnelo danamatia?
_ jerjerobiT ver vityviT magas; vin icis iqneb mniSvnelovanic iyos. cxadi mxolod
isaa, rom unda ganvixiloT, ramdenad sworia, rasac amtkiceb. me geTanxmebi, rom samar-
Tlianoba xelsayrelia. magram Sen dasZen _ `yvelaze ZlierisTviso~, me ki jerxnobiT
ver vityvi magas. ase rom, ganxilva aucilebelia.
_ Senc adeqi da ganixile.
_ asedac moviqcevi: _ mivuge me, _ erTi es miTxari, Senis azriT, samarTliania Tu ara
emorCilebode xelisufalT?
_ ra Tqma unda, samarTliania.
_ ki magram, xelisufalni ama Tu im saxelmwifoSi Seumcdarni arian Tu SeiZleba
cdebodnen kidec?
_ rasakvirvelia, SeiZleba cdebodnen.
_ maSasadame, sakanonmdeblo saqmianobisas zogierT kanons SeiZleba marTebulad ad-
gendnen, zogierTs ki aramarTebulad?
_ me piradad ase mgonia.
_ marTebulad dadgenili kanonebi xelsayrelia xelisufalTaTvis, umarTebulod
dadgenili ki _ saziano. asea, ara?
_ diax.
_ rac ar unda daadginon, qveSevrdomebi valdebulni arian Seasrulon xelisufal-
Ta dadgenileba, da swored esaa samarTlianoba?
_ ra Tqma unda.
_ maSasadame, Seni azriT, samarTliani iqneba ara marto imis Sesruleba, rac xelsay-
relia yvelaze ZlierisaTvis, aramed imisac, rac xelsayrels upirispirdeba, ese igi,
sazianosi?
_ ras ambob, ras?
_ me mgonia, imasve, rasac Sen ambob. modi, ufro guldasmiT ganvixiloT es sakiTxi;
Cven xom SevTanxmdiT, rom xelisufalni, romelTa gankargulebiTac qveSevrdomni va-
ldebulni arian asrulebdnen maT dadgenilebebs, zogjer TviTonve cdebian imis Ser-
CevaSi, Tu ra aris maTTvis xelsayreli, qveSevrdomTa mxriv ki samarTliani iqneba Se-
asrulon xelisufalTa nebismieri gankarguleba? gana amaze ar SevTanxmdiT?
_ me mgonia, SevTanxmdiT, _ Tqva Trasimaqem.
_ maS, amasac daufiqrdi: _ ganvagrZe me, _ Sen xom aRiare, rom samarTliania Sesrul-
des isic, rac sazianoa ara marto xelisufalTaTvis, aramed, saerTod, ZlierTaTvis-
ac: roca xelisufalT uneblieT gamoaqvT imnairi dadgenileba rac TviT maTTvisvea
saziano, Sen mainc amtkiceb, rom samarTliania maTi dadgenilebis Sesruleba. mereda,
Cemo brZenTa-brZeno Trasimaqe, gana aqedan ar gamomdinareobs daskvna, romlis Tanaxma-
dac samarTliani iqneba swored imis sapirispiros Sesruleba, rasac Sen ambob? am Sem-
TxvevaSi xom qveSevrdomni valdebulni arian Seasrulon is, rac xelisufalTaTvis
sazianoa?
_ diax, vficav zevss, _ wamoiZaxa polemarqem, _ eg xom dResaviT naTelia, sokrate.
_ miT umetes, Tu Senc emowmebi, _ CaurTo klitofonma.
_ ra saWiroa mowmoba? Tqva polemarqem, _ aki Trasimaqem TviTonve aRiara, rom xel-
isufalT zogjer imnairi dadgenilebebi gamoaqvT, rac TviT maTTvisvea saziano, qveSe-
vrdomebs ki samarTlianobad eTvlebaT am dadgenilebebis Sesruleba.
_ xelisufalTa gankargulebebis Sesruleba, polemarqe, _ ai, ra miaCnia Trasimaqes
samarTlianobad.
_ ki magram, misi azriT, samarTliani xom isaa, klitofon, rac xelsayrelia yvelaze
ZlierisaTvis? am ori debulebis dadgenis Semdeg man isic aRiara, rom xelisufalni
zogjer imnair gankargulebebs gascemen, rac TviT maTTvisvea saziano, magram maTze uf-
ro sustni da maTive qveSevrdomni ki mainc valdebulni arian Seasrulon es gankargu-
lebani. am debulebebidan gamomdinare, is, rac xelsayrelia yvelaze ZlierisaTvis,
sulac ar aris ufro metad samarTliani, vidre is, rac sazianoa maTTvis.

14
_ magram ZlierisaTvis xelsayrelad Trasimaqem xom is miiCnia, rasac TviT Zlieri
Tvlis TavisTvis xelsayrelad, _ Tqva klitofonma, _ swored amas unda asrulebdes
ufro susti, _ ai, ra aris, Trasimaqes azriT, samarTliani.
_ ara, Trasimaqes eg ar uTqvams, _ SeniSna polemarqem.
_ gana sul erTi ar aris, polemarqe, _ vuTxari me, _ Tu Trasimaqe axla swored amas
amtkicebs, Cvenc vcadoT sworad gavugoT. miTxari, Trasimaqe, marTla imis Tqma gindo-
da, rom samarTliania yvelaferi, rac Zliers TavisTvis xelsayrelad miaCnia, miuxeda-
vad imisa, marTla xelsayrelia Tu ara sinamdvileSi? ase unda gvesmodes Seni sityve-
bi?
_ aramc da aramc; _ Tqva Trasimaqem, _ nuTu marTla ggonia, rom, Cemis azriT, yvela-
ze Zlieria is, vinc cdeba swored maSin, rodesac cdeba?
_ ra vqna, me megona, rom swored amas gulisxmobdi, _ vuTxari me, _ rakiRa aRiare,
rom xelisufalni Seumcdarni ki ar arian, aramed cdebian xolme
_ didi TvalTmaqci mopaeqre xar, sokrate, rasac Semdegi magaliTiT dagimtkiceb:
Sen SegiZlia eqimi uwodo imas, vinc Secdomas Secdomaze uSvebs avadmyofebis mkurna-
lobisas? an moangariSed migaCndes is, vinc angariSSi cdeba swored maSin, rodesac
cdeba, da swored am Secdomis gamo? me Tu mkiTxav, imnairi gamoTqmebi, rogoricaa `eqi-
mi cdeba~, `moangariSe cdeba~, an `gramatikis maswavlebeli cdeba~, sxva ara aris ra,
Tu ara sityvis masala, sinamdvileSi ki arcerTi maTgani ara cdeba, Tuki marTla Rir-
sia im saxelisa, ra saxeliTac Cven mas vicnobT. Tu sityvas mis zust mniSvnelobas Se-
vunarCunebT (rakiRa sizustis trfiali xar), arc erTi ostati ara cdeba Tavis saqme-
Si. radganac Secdomas codnis ukmarisoba, an arasakmarisi ostatoba iwvevs. amitom ar-
avin ara cdeba, arc brZeni, arc xelosani, arc xelisufali, Tu marTla Tavisi saqmis
ostatia, Tumca TqmiT ki ityvian xolme: `eqimi Secda~, an `xelisufali Secdao~. swo-
red am azriT unda gesmodes Cemi weRandeli pasuxic. Tu gnebavs, ufro zustad mogax-
seneb: xelisufali, Tu is marTlac namdvili xelisufalia, Secdomebs ki ar uSvebs,
aramed Seucdomlad adgens, ra aris misTvis yvelaze umjobesi, da es dadgenileba auc-
ileblad unda Seasrulos yvelam, visac misi qveSevrdomi hqvia. amrigad, rogorc da-
sawyisSive mogaxsene, samarTlianobas me vuwodeb imis Sesrulebas, rac xelsayrelia
yvelaze ZlierisaTvis.
_ maS, Seni azriT, me TvalTmaqci var, Trasimaqe?
_ WeSmaritad.
_ rao, nuTu marTla ggonia, rom Cveni paeqrobisas boroti zraxviT gisvamdi kiTxv-
ebs?
_ darwmunebuli var, _ Tqva Trasimaqem, _ magram icode, kovzi nacarSi Cagivardeba:
vera, ver SesZleb damimalo Seni boroti zraxva, da raki ver damimalav, verc am Cveni
paeqrobisas damZlev.
_ azradac ar momsvlia eg, Cemo netaro; magram SemdgomSi Tavidan rom aviciloT am-
nairi gaugebroba, modi, amTaviTve gansazRvre, Cveulebrivi gagebiT xmarob Tu zusti
mniSvnelobiT iyeneb sityvebs _ `xelisufali~ da `uZlieresi~, roca amtkiceb, TiTq-
os samarTlianoba isaa, rom ufro sustis moqmedeba xelsayreli iyos ZlierisaTvis.
_ me vgulisxmob `xelisufals~, am sityvis zusti gagebiT. axla ki, midi, iavsityve
da, Tu gnebavs, cilic damwame, _ icode, valSi ar dagrCebi. Tumca Sen magis Tavi vin
mogca?
_ rao, nuTu marTla iseTi Slegi ggonivar, rom lomis gakreWa gavbedo, an Tavze xe-
li aviRo da cili davwamo Trasimaqes?
_ gabedviT ki gabede, magram ra gamogivida?
_ modi, movrCeT; _ gavawyvetine me, _ axla ki miTxari: ai, is eqimi am sityvis zusti
gagebiT, rogorc Sen gansazRvre weRan, martooden gamorCenaze fiqrobs Tu avadmyofe-
bzedac zrunavs?
_ cxadia, avadmyofebzedac zrunavs.
_ mesaWeze raRas ityvi? namdvili mesaWe zRvaosanTa Tavkacia Tu erT-erTi zRvaosa-
ni?
_ zRvaosanTa Tavkacia.

15
_ da marTlac, mxolod imitom, rom xomaldiT miapobs talRebs, gana SeiZleba vuwo-
doT mas zRvaosani? mesaWed imitom ki ar uxmoben, rom xomaldiT micuravs, aramed misi
xelobisa da imis gamo, rom zRvaosanTa Tavkacia.
_ WeSmaritad.
_ maSasadame, orives _ eqimsac da mesaWesac _ Tavisi sakuTari mizani aqvs da orivesT-
vis raRaca xelsayrelia?
_ ra Tqma unda.
_ xeloba Tu xelovneba gana imisTvis ar arsebobs, _ ganvagrZe me, _ rom gamoZebnos an
gamoigonos, visTvis ra aris yvelaze xelsayreli?
_ diax, swored magisTvis.
_ xolo xelovnebisTvis ra unda iyos ufro xelsayreli, garda Tavisi sakuTari
srulqmnilebisa?
_ mainc ras gulisxmob?
_ ai, ras: CemTvis rom ekiTxaT, sxeulisaTvis sakmarisia is, rom sxeulia, Tu sxva ra-
mec sWirdebao, uyoymanod vupasuxebdi, sxva ramec sWirdeba-meTqi. mkurnalobis xelo-
vnebac swored imitom iqna gamogonili, rom Cveni sxeuli arasrulyofilia da, maSasa-
dame, araTviTmkmaric. imisaTvis, rom sxeuls ar mohkleboda, rac misTis xelsayrelia,
samkurnalo xelovneba gaxda saWiro. ras ityvi, marTali var Tu ara?
_ diax, marTali xar.
_ ki magram, gana arasrulyofilia samkurnalo xelovneba? da saerTodac, nebismier
xelovnebas raRac sxva unari unda SevmatoT, rogorc magaliTad, Tvals _ xedvis, xo-
lo yurs _ smenisa? da rogorc sxeulis am asoebisTvis zogjer aucilebelia samkurna-
lo xelovneba, romelmac unda gadawyvitos, ra aris sasargeblo maTTvis, nuTu nebis-
mieri xelovnebisTvisac niSneulia erTgvari arasrulyofileba da amitom masac sWir-
deba esa Tu is sxva xelovneba, romelmac unda ganixilos, ra aris xelsayreli pirve-
lisaTvis? xolo am meore xelovnebas, Tavis mxriv, sxva aseTive xelovneba sWirdeba da
ase Semdeg, dausrulebliv? Tu yoveli xelovneba TviTonve ganixilavs, ra aris xel-
sayreli misTvis? an iqneb saamisod mas arc Tavisi Tavi sWirdeba da arc sxva xe-
lovneba, rakiRa misi bunebisaTvis ucxoa yovelgvari naklovaneba Tu arasrulqmnil-
eba, ase rom, zedmeti iqneboda, Tavisi Tavis gareT eZebna is, rac misTis xelsayrelia.
rakiRa WeSmariti xelovnebaa, mas verc naklovanebas mivawerT da verc arasrulqmni-
lebas, vidre ucvlelad inarCunebs Tavis mTliansa da uzado arss. modi, ganixile es
zusti, Sens mierve dadgenili gagebiT, da Tqvi, am ori mniSvnelobidan mainc romelia
ufro swori?
_ albaT, es ukanaskneli.
_ maSasadame, samkurnalo xelovneba imas ki ar ganixilavs, rac TviT am xelovnebisT-
visvea xelsayreli, aramed imas, rac xelsayrelia sxeulisaTvis.
_ diax.
_ xolo cxenosnobis xelovneba _ mas, rac cxenosnobisTvis ki ara, cxenebisTvisaa xe-
lsayreli. da arc nebismieri sxva xelovneba ganixilavs imas, rac TviT misTvisvea sasa-
rgeblo da xelsayreli (es xom mas ar sWirdeba), aramed – imas, rac sasargebloa misi
sagnisTvis.
_ rogorc Cans, egrea.
_ ki magram, Trasimaqe, yoveli xelovneba xom xelisufaliviT mbrZaneblobs da mZl-
avrobs im dargSi, romelic mis sauflod gvevlineba?
Trasimaqem kveri damikra, Tumca, rogorc Sevatye, arafrad epitnava Cemi sityvebi.
_ maSasadame, yoveli xelovneba ganixilavs da awesebs imas, rac uZlieresisTvis ki
ara, masze ufro susti da umweo qveSevrdomisTvisaa xelsayreli.
Trasimaqem daapira Semdaveboda, magram bolos mainc daeTanxma Cems sityvebs. maSin
me vTqvi:
_ amrigad, eqimi, Tu is marTlac eqimia, imas ki ar ganixilavs anda awesebs, rac xelsa-
yrelia eqimisaTvis, aramed imas, rac avadmyofisTvisaa xelsayreli. aki SevTanxmdiT,
rom eqimi, am sityvis zusti gagebiT, fulis mxveWeli ki araa, aramed sxeulTa mmarTve-
li.
Trasimaqe aqac dameTanxma.
_ ase rom, mesaWec, am sityvis zusti gagebiT, zRvaosanTa Tavkacia da ara zRvaosani?

16
_ diax, rogorc Cven vaRiareT.
_ maSasadame, mesaWe, anu igive Tavkaci, imas ki ar ganixilavs anda awesebs, rac xelsa-
yrelia mesaWisaTvis, aramed imas, rac xelsayrelia zRvaosnisaTvis, vis Tavkacadac is
gvevlineba.
Trasimaqem kveri damikra, Tumca Zalian ki gauWirda daTanxmeba.
_ amrigad, Trasimaqe, _ ganvagrZe me, _ nebismieri xelisufali, mmarTveli Tu Tavka-
ci, ramdenadac is xelisufali, mmarTveli Tu Tavkacia, imas ki ar ganixilavs anda awe-
sebs, rac TviT misTvisvea xelsayreli, aramed imas, rac xelsayrelia misi qveSevrdom-
isa Tu xelqveiTisTvis, visi gulisTvisac is iRvwis. ambobs Tu akeTebs rasme, is yove-
lTvis gulisxmobs imas, rac xelsayreli da sasargebloa qveSevrdomisTvis.
rodesac Cveni paeqrobisas aqamde mivediT da yvelasaTvis cxadi Seiqna, rom samarT-
lianobis uwindeli gansazRvra Tavis sapirispiro gansazRvraSi gadaizarda, Trasimaq-
em, nacvlad imisa, rom pasuxi gaeca, aqeT mommarTa kiTxviT:
_ erTi es miTxari, sokrate, ZiZa Tu gyavs?
_ rao? _ kiTxva Sevubrune me, _ magis kiTxvas is girCevnia, pasuxi gamce.
_ imitom gekiTxebi, _ Tqva man, _ rom ZiZas daviwynia cxviri moexoca SenTvis, erTma-
neTisagan rom ver arCev cxvrebs da mecxvares. _ raSi da imaSi, rom Seni warmodgeniT,
mecxvareebi da mejogeebi mxolod cxvrebsa da xarebze zrunaven, Tavs rom dastriale-
ben, asuqeben, apativeben da movla-patronobas ar akleben; Sen ggonia, TiTqos maT raR-
ac sxva mizani amoZravebT, da ara farebisa Tu jogebis patronebisa da TviT TavianTi
keTildReoba. kacma rom gkiTxos, saxelmwifos mmarTvelni da xelisufalni _ me vgul-
isxmob namdvil mmarTvelebs, _ ise rodi uyureben TavianT qveSevrdomebs, rogorc me-
cxvareebi _ cxvrebs, ase rom, dRisiT Tu RamiT sul sxva rameze fiqroben da ara Tavi-
anT gamorCenaze. `samarTliani~, `samarTlianoba~, `usamarTlo~, `usamarTloba~ _ Sen
ise Sorsa xar yovelive amisgan, rom aRarc ki ici: samarTliani da samarTlianoba, ar-
sebiTad, sxvisi sikeTea, ramdenadac xelsayrelia uZlieresisa da mmarTvelisaTvis,
ese igi, imaTvis, vinc mbrZaneblobs, xolo sustisa da brZaneblis mona-morCilisaTvis
– mavne. usamarTloba ki, piriqiT, TviTonve mbrZaneblobs WeSmaritad miamitsa da sama-
rTlian xalxze. qveSevrdomebi asruleben imas, rac mbrZaneblisaTvisaa sasargeblo,
vis xelSicaa Zalaufleba. maTi monuri Sroma mbrZaneblis gancxromiT cxovrebis wya-
roa, da ara TviT maTi sakuTari keTildReobisa. _ imasac daukvirdi, Cemo miamito sok-
rate, rom samarTliani kaci yvelgan wagebuli rCeba usamarTlosTan SedarebiT. uwi-
nares yovlisa, es exeba kerZo pirTa urTierTobas: roca orive erTsa da imave saqmes
asrulebs, versad ver naxav, rom saboloo angariSsworebisas samarTliani kaci usamar-
Tloze mets iRebdes; piriqiT, pirvelis wilad yovelTvis gacilebiT naklebi modis.
igive iTqmis saxelmwifosadmi damokidebulebazedac, vTqvaT, gadasaxadebis gadaxdis-
as: orive maTgani Tanabari SeZlebis patronic rom iyos, usamarTlo kaci gacilebiT
naklebs ixdis, vidre samarTliani; xolo roca maT uxdian gasamrjelos, usamarTlos
yovelTvis meti xvdeba samarTlianTan SedarebiT. Tu erTica da meorec saxelmwifo
moxelea, samarTliani kaci, sxva mxriv warmatebiTac rom arTmevdes Tavs masze dakisre-
bul movaleobebs, mouclelobis gamo Zveleburad mainc veRar uZRveba ojaxs, da verc
Tavis Tanamdebobas iyenebs sarfianad, swored imitom, rom samarTliani kacia. egec ar
iyos, sul advilad SeiZleba mtrad moikidos naTesavebi da nacnob-megobrebic, radga-
nac veravis waaSvelebs xels, Tuki es ewinaaRmdegeba samarTlianobas. usamarTlo kacs
ki arc saxeli aklia da arc saxravi.
erTxel kidev gavimeoreb: Zalaufleba did upiratesobas aniWes adamians. kargad
unda gaxsovdes es, Tu ginda marTebulad gansajo, ramdenad ufro xelsayrelia yove-
li mokvdavisaTvis usamarTloba, vidre samarTlianoba. amis gageba ufro gagiadvilde-
ba, Tu aiReb usamarTlobas misi yvelaze sruli saxiT, roca warmatebas aRwevs swored
is, visac fexebze hkidia samarTlianoba. udidesi sibralulis Rirsia is, vinc TviTon-
ve iwvnia usamarTloba, magram mainc ver gabeda gaelaSqra samarTlianobis winaaRmdeg.
aviRoT Tundac tirania, xan malulad, xan ki moZaladurad rom miitacebs da isakuTr-
ebs imas, rac ar ekuTvnis: sataZro Tu saxelmwifo, piradsa Tu sazogadoebriv sakuT-
rebas, da Tanac, TandaTan ki ara, aramed erTbaSad, erTis dakvriT. Tu vinme samarTli-
anobis nawilobriv darRvevaSi mainc amxiles, sacodavs sastiki sasjeli da Tavslafis
dasxma elis; mkrexeli, adamianebiT movaWre, mZarcveli, qurdi, _ ai, ra saxelebiT am-

17
koben amnair borotmoqmedT. magram Tu vinme mTel avladidebas waarTmevs moqalaqeebs
da amasac ar akmarebs, _ monebad aqcevs, _ am samarcxvino metsaxelTa nacvlad, svebed-
niers uwodeben da qeba-didebas asxamen ara marto Tanamoqalaqeni, aramed ucxoeleb-
ic, radgan ician, rom man bolomde aRasrula usamarTloba. TviT usamarTlobis mgmo-
belnic ki mxolod imitom gmoben mas, rom eSiniaT, vaiTu Cven TviTon SeviqneT usamar-
Tlobis msxverplio. ase rom, Cemo sokrate, sakmaod mkveTrad sagrZnobi da aSkara usa-
marTloba gacilebiT ufro Zlieria samarTlianobaze, ufro yovlismZle, Tavisufa-
li kacisTvis ufro metad niSneuli da batonkacuri; samarTlianoba, rogorc imTavi-
Tve mogaxsene, is gaxlavs, rac xelsayrelia uZlieresisaTvis, usamarTloba ki TavisTa-
vadaa sasargeblo da xelsayreli.
es rom Tqva, Trasimaqem wasvla daapira, _ mas Semdeg, rac Tavisi mravalsityvaobiT,
rogorc meqise, TiTqos wyali gadagvasxa Tavze da yurebi amogvivso, _ magram megobreb-
ma ar gauSves da aiZules darCeniliyo, raTa saTanado sabuTebiT daedasturebina Ta-
visi naTqvami. mec es mindoda da amitom vkiTxe:
_ o, Cemo RvTaebrivo Trasimaqe, mag Seni sityvebiT rom dagvacxri Tavs da gagvabr-
ue, axla ra, wasvlas apireb? Tumca verc garkveviT gviTxari rame da verc dagvarwmune,
marTla isea Tu ara saqme, rogorc Sen ambob. an iqneb arafrad migaCnia imnairi sagnis
gansazRvra, romelsac SeeZlo cxovrebisa Tu qcevis wesad qceuliyo da romlis mixe-
dviTac SeiZleboda ufro Rirseulad ecxovra kacs?
_ me ki mgonia, saqme cota sxvanairad unda iyos, _ Tqva Trasimaqem.
_ getyoba kidec, _ vuTxari me, _ rom Cveni dardi ara gaqvs; rogorc Cans, SenTvis
sulerTia, ukeTesad vicxovrebT Tu uaresad, imis arcodnis wyalobiT, ris codnasac
ase daJinebiT iCemeb. ki magram, ra iqneba Cemo Zvirfaso, Cvenc gagviziaro eg Seni cod-
na? xom xedav, ramdeni varT? ramdenis guli SegiZlia moigo da moinadiro! me ki, ra
vqna, mainc ar mjera, TiTqos usamarTloba samarTlianobaze ufro sasargeblo iyos,
TviT maSinac ki, roca usamarTlobas sruli gasaqani eZleva. davuSvaT Cemo keTilo,
rom viRaca usamarTloa, da araferi ar uSlis xels, gind malulad, gindac moZaladu-
rad, usamarTloba Caidinos, _ me mainc ver virwmuneb, rom usamarTloba samarTliano-
baze ufro xelsayrelia. vin icis, iqneb marto me ki ara, bevri Cvenganic aseve fiqr-
obs. maS, dagvarwmune, Cemo Zvirfaso, rom vcdebiT, rakiRa samarTlianobas usamarTl-
obaze gacilebiT maRla vayenebT.
_ rogor dagarwmuno? _ Tqva Trasimaqem, _ Tu Cemma weRandelma sityvebma ver dagar-
wmuna, ras mibrZaneb, sxva ra viRono? am Cems azrebs ZaliT xom ver CagCurTav TavSi?
_ Tu RmerTi gwams, nu izam magas! _ Sevevedre me, _ uwinares yovlisa, imave azrze
ideqi, weRan rom gamoTqvi, xolo Tu azri Seicvale, nu dagvimalav, esec pirdapir gvi-
Txari. axla xom xedav, Trasimaqe (modi erTxelac mivubrundeT zemoTqmuls): namdvili
eqimis gansazRvra rom SemogvTavaze, azradac aRar mogsvlia, rom namdvili mecxvarec
aseTive sizustiT unda gangesazRvra. Sen ggonia, mecxvare imitom ki ar aZovebs Tavis
faras, rom misTvis sikeTe surs, aramed muqTaxorasaviT iqceva, romelic sxvis sufra-
ze muclis amoyorvas cdilobs, anda CarCiviT, mxolod gamorCenaze rom uWiravs Tva-
li, _ da ara ise, rogorc SeSvenis mecxvares? magram mecxvareoba sxva rames ki ara, Tav-
is uSualo daniSnulebas unda Seesabamebodes, da Tanac, yvelaze ukeT; maSin cxvreb-
ic ukeT iqnebian movlili. mecxvaris xelobas mxolod maSin ver dasdeb wuns, roca is
aris, rac unda iyos. amitom, me mgonia, axla mainc dameTanxmebi, rom yoveli xelisuf-
leba, Tu is marTla xelisuflebaa, sxvis sikeTes ki ar isaxavs miznad, aramed mxolod
Tavisi qveSevrdomebisa Tu xelqveiTebisas, sulerTia, mTel sazogadoebas vigulisx-
mebT Tu kerZo pirebs. nuTu marTla ggonia, rom saxelmwifos mmarTvelni, me vgulisx-
mob namdvil mmarTvelebs, nebayoflobiT marTaven mas?
_ vficav zevss, _ Tqva man, _ ara marto mgonia, darwmunebulic var amaSi.
_ marTla, Trasimaqe? _ vuTxari me, _ nuTu ver xedav, rom nebayoflobiT aravin ar
Tanxmdeba mmarTvelobas? yvela sazRaurs moiTxovs, radganac es mmarTveloba TviT ma-
TTvis ki ar iqneba sasargeblo da xelsayreli, aramed maTi qveSevrdomebisaTvis. miT-
xari, gana erT xelobas Tu xelovnebas mxolod imis wyalobiT ar vasxvavebT meorisag-
an, rom TviTeul maTgans Tavisi daniSnuleba aqvs? oRond Seneburad nuki mikib-mokib-
av, Cemo Zvirfaso, Torem verafers movabamT Tavs.
_ diax, _ Tqva man, _ isini TavianTi daniSnulebiT gansxvavdebian erTmaneTisgan.

18
_ maSasadame, TviTeul maTgans Taviseburi sargebloba moaqvs CvenTvis, da ara sar-
gebloba saerTod: ase magaliTad, mkurnalobas _ janmrTeloba, mesaWeobas ki _ usafr-
Txoeba naosnobisas.
_ ra Tqma unda.
_ xolo Sromis anazRaurebis xelovnebas _ angariSis gasworeba, radganac swored
esaa misi daniSnuleba. an iqneb erTi da igive ggonia mkurnaloba da mesaWeoba? aki Tvi-
Tonve moiTxovdi yvelafris zustad gansazRvras? hoda, kacma rom janmrTeloba gaikaJ-
os zRvaosnobisas, radganac zRvaosnoba xels uwyobs sxeulis wrTobas, nuTu Sen mxol-
od amis gamo mkurnalobad miiCnev mesaWeobas?
_ ara, RmerTmani.
_ da arc mkurnalobas uwodeb Sromis anazRaurebis xelovnebas, mxolod imitom,
rom mkurnali gasamrjelosaTvis muSaobs?
_ ara.
_ maSasadame, SevTanxmdiT, rom yoveli xelovneba Taviseburadaa sasargeblo?
_ de, ase iyos.
_ amrigad, saerTo sargeblobas, rac yvela ostatis wilad modis, mxolod yvelasa-
Tvis saerTo xelobisagan Tu SeiZleba iRebdes TviTeuli maTgani, romelic mas Tavis
sakuTar xelobasa Tu xelovnebas umatebs.
_ rogorc Cans.
_ amitom Cven vambobT: yoveli ostati mxolod imis wyalobiT Rebulobs gasamrjel-
os, rom mis sakuTar xelobas Sromis anazRaurebis xelovneba emateba.
Trasimaqem Tavs Zala daatana, rom damTanxmeboda.
_ maSasadame, TviTeuli maTgani uSualod Tavisi xelobisa Tu xelovnebisagan rodi
Rebulobs sargeblobas. ufro zustad rom vTqvaT, mkurnalobis Sedegi janmrTelo-
baa, Sromis anazRaurebisa ki _ gasamrjelo; samSeneblo xelovnebis Sedegi saxlia, xo-
lo masTan uSualod dakavSirebuli Sromis anazRaurebis xelovneba zemoxsenebuli
Sedegis safasurad saTanado mizds awesebs. igive iTqmis yvela sxva xelobazedac: Tvi-
Teul maTgans Tavisi daniSnulebisamebr moaqvs sargebloba, magram Tu mas sazRauric
ar daemata, ra sargebloba eqneba ostats?
_ rogorc Cans, araviTari.
_ ese igi, ostats araviTar sargebeli ara aqvs, rodesac muqTad muSaobs?
_ ara.
_ amrigad, ukve cxadi Seiqna, Trasimaqe, rom veranairi xelovneba Tu mmarTveloba
ver uzrunvelyofs sakuTriv ostatisa Tu mmarTvelis sargeblobas. rasac is aRwevs
an awesebs, rogorc zemoT mogaxsene, gaxlavs Tavis qveSevrdomTa keTildReoba, radga-
nac imas ki ar mieltvis, rac uZlieresisTvisaa xelsayreli, aramed imas, rac sasargeb-
loa ufro sustisTvis. amitomac, Cemo Zvirfaso Trasimaqe, geubnebodi weRan, rom ne-
bayoflobiT aravin moisurvebs mmarTvelobas, da arc sxvisi mankierebis aRmosafxvre-
lad gadadebs Tavs, aramed yvela saTanado sazRaurs moiTxovs, radgan vinc cdilobs
Rirseulad moixmaros sakuTari xelovneba, Tavisda sasikeTod ki ar iRvwis, aramed Ta-
vis qveSevrdomTa sakeTildReod. ai, ratomaa, rom imisTvis, vinc Tanaxmaa mmarTveli
iyos, saTanado sazRauri unda iqnes dawesebuli, sul erTia, fuli iqneba es Tu pati-
vi, xolo imisTvis, vinc uars acxadebs mmarTvelobaze, _ sasjeli.
_ ras ambob, sokrate? _ mkiTxa glavkonma, _ pirveli ori sazRauri gamigonia magram
sasjelic rom Tavisebur sazRaurad miaCndes kacs, es ki pirvelad mesmis.
_ maSasadame, Sen ar gesmis yvelaze ukeTesTa sazRauri, risi wyalobiTac xelisuf-
lebis saTaveSi dgebian WeSmaritad Rirseuli adamianebi, roca isini Tanxmobas acxad-
eben mmarTvelobaze. nuTu ar ici, rom angareba da pativmoyvareoba samarcxvinod iTv-
leba, da ara marto iTvleba, samarcxvinoa sinamdvileSic?
_ vici, _ Tqva glavkonma.
_ hoda, Rirseuli adamianebi amitomac amboben uars mmarTvelobaze, _ vuTxari me, _
arc Seni fuli undaT da arc pativi: maT ar surT daqiravebulebad iwodebodnen, aS-
karad rom iReben gasamrjelos, _ da arc qurdebad, malulad rom iTboben xels Tavian-
Ti Tanamdebobis wyalobiT. Tavis mxriv, arc pativi izidavs maT, rakiRa maTTvis ucxoa
yovelgvari pativmoyvareoba. amitom mxolod sasjelis SiSi Tu aiZulebT, xelSi aiR-
on mmarTvelobis sadave. ai, ratom iTvleba samarcxvinod, iZulebiT ki ara, nebayofl-

19
obiT mieltvode Zalauflebas. xolo isaa yvelaze uaresi sasjeli, rom Senze uaresi
mogevlinos mbrZaneblad, rakiRa Sen TviTon uari Tqvi mbrZaneblobaze. me mgonia, swo-
red amnairi sasjelis SiSi aiZulebs adamianebs, Tanxmobis niSnad ganacxadon, mzada
varT saTaveSi CavudgeT xelisuflebaso, magram imitom ki ara, TiTqos sasikeTod da
sasiamovnod miaCniaT es, aramed aucileblobis karnaxiT, rakiRa saSualeba ara aqvT,
maTze ufro ukeTess an maTsave msgavss gadaabaron es saqme.
saxelmwifo rom mxolod Rirseuli adamianebisagan Sedgebodes, yvela erTmaneTs
Seecileboda imis uflebas, rom uari eTqvaT mmarTvelobaze, iseve, rogorc amJamad
erTmaneTs ecilebian Zalauflebas. maSin aSkara gaxdeboda, rom WeSmariti mmarTveli
imisTvis ki ar iRwvis, rac misTvis xelsayrelia, aramed imisTvis, rac sasargebloa mi-
si qveSevrdomisTvis. amis mcodne yoveli kaci amjobinebda, TviTon ki ar ezruna sxveb-
is sasikeTod da sakeTildReod, aramed sxvebs ezrunaT masze. me arasdidebiT ar davu-
Tmob da arc daveTanxmebi Trasimaqes, TiTqos isaa samarTlianoba, rac xelsayrelia
ZlierisaTvis. magram am sakiTxis ganxilva, modi, samermisod gadavdoT. axla ki CemTvis
gacilebiT ufro arsebiTia Trasimaqes weRandeli mtkiceba, romlis Tanaxmadac usama-
rTlo kacis cxovreba bevrad umjobesia samarTliani kacis cxovrebaze. Sen ki romels
arCevdi, glavkon? am ori debulebidan, Seni azriT, romelia ufro marTali?
_ me mgonia, _ Tqva glavkonma, _ samarTliani kacis cxovreba ufro sasargebloa.
_ Tu gaigone, _ vuTxari me, _ ramdeni sikeTiT Seamko Trasimaqem usamarTlo kacis
cxovreba?
_ gagonebiT ki gavigone, magram ar mjera.
_ xom ar gsurs, erTad davarwmunoT, Tuki SevZeliT, rom cdeba?
_ cxadia msurs, _ Tqva glavkonma.
_ ki magram, Tu Cven gadaWriT davupirispirdebiT mis sityvebs da erTimeoris miyo-
lebiT CamovTvliT samarTlianobisaTvis niSneul yvela sikeTes, Semdeg ki kvlav is
ilaparakebs, Tumca arc Cven davrCebiT valSi, maSin saTiTaod unda daviTvaloT da ga-
vzomoT kidec es sikeTeni, imis dasturad, Tu vin ramdeni CamoTvala, risTvisac msaju-
lebs unda movuxmoT. xolo Tu weRandeliviT ganvagrZobT kvlevas da vecdebiT sxvisi
Carevis gareSe mivaRwioT Tanxmobas, maSin Cven TviTon viqnebiT msajulebic da veqile-
bic.
_ ra Tqma unda.
_ mereda, am ori gzidan romeli mogwons?
_ ukanaskneli.
_ aba, Trasimaqe, _ vuTxari me, kvlav dasawyiss miubrundi da ise mipasuxe: maS, Sen
amtkiceb, rom sruli usamarTloba srul samarTlianobaze sasargebloa?
_ diax, vamtkiceb, _ momigo man, _ xolo Tu ratom vamtkiceb, ukve mogaxsene.
_ ki magram, amaze raRas ityvi: erT maTgans siqveles uwodeb, meores ki _ biwiereb-
as?
_ ratomac ara?
_ maSasadame, samarTlianobas Sen uwodeb siqveles, usamarTlobas ki _ biwierebas?
_ erTi SexedviT, egre Cans, Cemo Zvirfaso, _ Tqva Trasimaqem, _ magram me vamtkiceb,
rom usamarTloba sasargebloa, samarTlianoba ki _ ara.
_ aba, maS, ra unda vTqvaT?
_ ra da, piriqiT.
_ rogor, samarTlianoba biwieria?
_ ara, magram keTilSobiluri miamitoba kia.
_ borotmZraxvelobad mainc Tu miiCnev usamarTlobas?
_ ara, es keTilgonierebaa.
_ nuTu usamarTlo kaci keTili da gonieri ggonia?
_ yovel SemTxvevaSi, is mainc, visac unari Seswevs srulyos usamarTloba da Tavis
gavlenas dauqvemdebaros mTeli saxelmwifoebi da xalxebi. Sen ki gegona, rom jibis
qurdebs vgulisxmobdi? Tumca, vidre gamomJRavndebodes, albaT, qurdis xelobac sa-
sargebloa. magram sad qurdbacaca da sad is, rac zemoT mogaxsene?
_ vici, vici, rasac gulisxmob, magram, RmerTmani, mikvirs rom usamarTloba sibrZn-
ed da siqveled migaCnia, samarTlianoba ki _ maT sapirispirod.
_ diax, swored egrea.

20
_ es ukve metismetia, Cemo Zvirfaso, _ vuTxari me, _ da, albaT, yvela rodi SesZl-
ebs magis uaryofas. Sen rom amtkicebde, usamarTloba sasargebloao, magram, amasTana-
ve, biwierad da samarcxvinod migaCndes igi, maSin SesaZlebeli iqneboda, sayovelTaod
gavrcelebuli Sexedulebis Tanaxmad, saTanado pasuxi gagveca SenTvis. magram Sen, ra
Tqma unda, kvlav mohyvebi imis mtkicebas, rom usamarTloba mSveniericaa, Zlieric da
ase Semdeg, ese igi, yvela im Tvisebas miawer mas, rasac Cven samarTlianobis Tvisebad
vsaxavT, rakiRa gabede, siqveled da sibrZned migeCnia usamarTloba.
_ namdvili gulTmisani yofilxar, _ Tqva Trasimaqem.
_ maS, Tu asea, nuRar gadavdebT am sakiTxis ganxilvas, vinaidan, rogorc vatyob, mar-
Tla imas laparakob, rac gulSi gidevs. diax, me mgonia, Sen axla ki ar xumrob, Trasima-
qe, aramed imas amtkiceb, rac WeSmaritebad geCveneba.
_ gana SenTvis sulerTi ar aris, rad meCveneba? am Cem sityvebs xom ver uaryof?
_ ra Tqma unda, sulerTia, _ mivug me, _ magram ecade am kiTxvazec mipasuxo: rogor
ggonia, isurvebda Tu ara samarTliani kaci, raime upiratesoba hqonoda meore samarT-
liani kacis winaSe?
_ aramc da aramc, _ Tqva Trasimaqem, _ Torem iseTi Tavaziani da miamitic aRar iqne-
boda, rogoric axlaa.
_ arc samarTlian saqmeSi?
_ diax, arc samarTlian saqmeSi.
_ ki magram, isurvebda Tu ara igi, raime upiratesoba hqonoda usamarTlo kacTan Se-
darebiT, an, misi azriT, samarTliani iqneboda es Tu usamarTlo?
_ isurvebda da kidec ecdeboda, magram magis Tavi vin misca?
_ ara, magas rodi gekiTxebi; mxolod imis gageba msurs, ras isurvebda an ecdeboda
samarTliani kaci: upiratesoba hqonoda meore samarTlian kacTan SedarebiT, Tu mxo-
lod usamarTlos winaSe?
_ zustad isea, rogorc me mesmis.
_ usamarTloze raRas ityvi: isic ecdeboda upiratesoba hqonoda samarTlianTan
SedarebiT, da Tanac, samarTlian saqmeSi?
_ ratomac ara? _ Tqva Trasimaqem, _ rakiRa is cdilobs yvelas aRematos?
_ maSasadame, usamarTlo kaci ecdeba usamarTlosve aRematos usamarTlo saqmeSi da
imisTvisac gadadebs Tavs, rom yvelaze meti miitacos?
_ egrea.
_ amrigad Cven vityviT: samarTliani kaci cdilobs upiratesoba moipovos Tavissave
msgavsTan ki ara, imasTan SedarebiT, vinc mas ara hgavs, xolo usamarTlo miznad isaxavs
Tavis msgavssac aRematos da aramsgavssac?
_ didebuladaa naTqvami.
_ magram usamarTlo kaci xom gonieria da keTili, maSin rodesac samarTliani arc
erTia da arc meore.
_ esec kargad Tqvi.
_ ase rom, usamarTlo kaci hgavs mSveniersa da keTils, samarTliani ki _ ara?
_ rasakvirvelia, _ Tqva Trasimaqem, _ mSvenieri da keTili kaci Tavissave msgavsT em-
gvaneba, rasac ver vityviT imaze, vinc arc mSvenieria da arc keTili.
_ keTili da patiosani, _ vuTxari me, _ maSasadame, TviTeuli maTgani imnairia, ranai-
ricaa is, visaca hgavs?
_ ra Tqma unda.
_ de, egre iyos, Trasimaqe; magram Sen xom viRacas musikis mcodnes uwodeb, viRacas
ki _ ara?
_ diax.
_ mereda, romeli maTgania gonieri da romeli _ ugunuri?
_ musikis mcodne, ra Tqma unda, gonieria, armcodne ki _ ugunuri.
_ pirveli, rogorc gonieri, Rirseuli kacia, meore ki, rogorc ugunuri _ ubadr-
uki?
_ diax.
_ ki magram, gana eqimzedac zustad igive ar iTqmis?
_ rasakvirvelia.

21
_ mereda, Cemo Zvirfaso, musikis mcodne, liras rom awyobs, simebis daWimviTa Tu
moSvebiT cdilobs musikisave mcodnes aRematos da upiratesoba moipovos masTan Se-
darebiT?
_ ara.
_ magram cdilobs Tu ara, musikis armcodnes mainc aRematos?
_ ra Tqma unda.
_ eqimze raRas ityvi? sagangebod rom gvirCevs da gviniSnavs sasmels Tu saWmels,
ras cdilobs igi: misnairsave eqimsa Tu saeqimo xelovnebasac aRematos?
_ ara, RmerTmani.
_ magram cdilobs Tu ara, imas mainc aRematos, vinc eqimi ar aris?
_ diax.
_ miusadage es codnisa Tu arcodnis yvela sxva dargsac. rogor ggonia, ras isurveb-
da ama Tu im dargis mcodne: Tavisi sityviT an moqmedebiT aRmateboda imave saqmis meo-
re mcodnes, Tu iseTive yofiliyo, rogoricaa misi msgavsi imave dargSi?
_ ra vqna, Zalauneburad unda daveTanxmo Seni kiTxvis meore nawils.
_ ki magram, armcodne Tu isurvebda, mcodnesac aRmateboda da meore armcodnesac.
_ SesaZloa.
_ magram mcodne xom brZenia?
_ diax.
_ brZeni ki Rirseuli kacia?
_ ra Tqma unda.
_ maSasadame Rirseuli da brZeni kaci ar ecdeba aRematos Tavissave msgavss. aramed
mxolod imas, vinc mas ara hgavs, an mas upirispirdeba.
_ rogorc Cans.
_ umecari da uRirsi kaci ki ecdeba Tavis msgavssac aRematos da imasac, vinc mas up-
irispirdeba.
_ albaT.
_ ki magram, Trasimaqe, _ vuTxari me, _ usamarTlo kaci xom ecdeba Tavis msgavssac aR-
ematos da aramsgavssac. gana amas ar amtkicebdi?
_ diax, magas.
_ samarTliani kaci ki ar ecdeba Tavis msgavss aRematos, aramed mxolod imas, vinc
mas ar hgavs.
_ diax.
_ ase rom, samarTliani kaci hgavs brZensa da Rirseuls, usamarTlo ki _ umecarsa da
uRirss.
_ etyoba.
_ magram Cven xom vaRiareT, rom vinc visa hgavs, TviTonac imnairia.
_ vaRiareT.
marTalia, Trasimaqe daeTanxma yovelive amas, magram ise advilad ki ara, rogorc ax-
la me Tqven gadmogcemT, aramed ZlivsZlivobiT, Zalauneburad. amasTanave, blomad
oflic Rvara: mis gaWirvebas zed isic daerTo, rom zafxuli idga. maSin pirvelad da-
vinaxe, rom Turme Trasimaqesac SesZlebia gawiTleba.
mas Semdeg, rac vaRiareT, rom samarTlianoba siqvelea da sibrZne, usamarTloba ki _
umecreba da biwiereba, me vTqvi:
_ keTili da patiosani; ise viguloT rom amaze ukve SevTanxmdiT. magram Cven imasac
vamtkicebdiT, rom usamarTlobas didi Zala aqvs. an iqneb, aRar gaxsovs, Trasimaqe?
_ maxsovs, _ Tqva man, _ magram aSkarad ar momwons, ris Tqmasac axla apireb, da amitom
oriode sityva unda mogaxseno. Tumca darwmunebuli var, rom Tu laparaks movyvebi,
ybedobaSi CamomarTmev amas. ase rom, neba miboZe, rac minda, is vilaparako, an, Tu gneb-
avs, kiTxvebi damisvi, me ki mxars agibam da, Tavis kanturiT Tu qiciniT, mogiwoneb an
dagiwuneb naTqvams, rogorc usmenen zRaprebis mTxrobel dedabrebs.
_ mxolod Senda uneburad nuraferze dameTanxmebi.
_ vecdebi ise moviqce, rom kmayofili damrCe, rakiRa laparakis nebas ara mrTav: ma-
inc ras moiTxov Cemgan?
_ iseTs arafers, vficav zevss, _ vuTxari me, _ Tu ase gsurs, neba Senia; me mxolod
kiTxvebs dagisvam.

22
_ gismen.
_ imasve gkiTxav, rasac weRan gekiTxebodi, raTa Tanmimdevrulad ganvagrZoT Cveni
msjeloba: ranairi Tanafardoba arsebobs samarTlianobasa da usamarTlobas Soris?
xom iTqva, rom usamarTloba samarTlianobaze mZlavria da Zlieri? axla ki, roca va-
RiareT, rom samarTlianoba siqvelea da sibrZne, me mgonia, arc imis Cveneba gagviWird-
eba, rom is usamarTlobaze ufro Zlieria, rakiRa es ukanaskneli sxva ara aris ra, Tu
ara umecreba, amas bavSvic ki mixvdeba. magram me ar minda ase zereled ganvixilo es sa-
kiTxi da amitomac Semdeg Tvalsazriss SemogTavazeb, Trasimaqe: aRiareb Tu ara Sen,
rom saxelmwifo SeiZleba usamarTlo iyos, aseve usamarTlod ipyrobdes sxva saxelm-
wifoebs da bevri xalxic hyavdes damonebuli?
_ ra Tqma unda, rac ufro Zlieri da usamarTloa saxelmwifo, daimonebs miT ufro
met xalxs.
_ me mesmis, rom mag azrze dgaxar, magram ai, ras gekiTxebi: rodesac erTi saxelmwi-
fo meoreze Zlieri xdeba, samarTlianobis gareSe iZens Zalas Tu mxolod samarTlian-
obis wyalobiT?
_ Tu, Seni weRandeli mtkicebisa ar iyos, samarTlianoba sibrZnea, maSin samarTlia-
nobis wyalobiT, xolo Tu saqme isea, rogorc me vambob, maSin usamarTlobis meoxebiT.
_ aRtacebuli var, Trasimaqe _ vuTxari me, _ rom Sen martooden Tavis kanturiT Tu
qiciniT rodi iziareb an uaryof Cems azrs, aramed sityviT mpasuxob da, Tanac, ra sau-
cxood mpasuxob.
_ es imitom, rom Sen gaamo.
_ madlobeli var, magram, modi, erTxel kidev maame: rogor ggonia, saxelmwifo, la-
Sqari, an ama Tu im boroti zraxviT gaerTianebul avazakTa, mparavTa Tu avkacTa xro-
va, miaRwevs rasme, Tuki es xalxi usamarTlod eqceva erTmaneTs?
_ vera, ver miaRwevs, _ Tqva Trasimaqem.
_ xolo Tu isini samarTlianad eqcevian erTimeores?
_ maSin, albaT miaRweven.
_ usamarTloba xom ganxeTqilebis, siZulvilisa da SinaaSlilobis saTavea, Trasi-
maqe, samarTlianoba ki _ erTsulovnebisa da megobrobisa; asea, ara?
_ de, ase iyos, SenTan davis Tavi ara maqvs.
_ momwons eg Seni saqcieli, Cemo Zvirfaso, magram erTi am kiTxvaze mipasuxe: Tuki
usamarTloba yvelgan SuRlsa da siZulvils iwvevs, rogor ggonia, man rom kacTa Sor-
is iCinos Tavi, gana maTac ar SeaZulebs erTimeores, sulerTia, gind Tavisufalni iyv-
nen da gind monebi, ase rom, isini veRar SesZleben erTad imoqmedon?
_ ra Tqma unda.
_ or kacSiac rom gamovlindes, gana isinic ar SeiZuleben da mtrebad ar eqcevian
erTimeores, iseve, rogorc samarTlian xalxs?
_ cxadia, mtrebad eqcevian.
_ is ki ara da, usamarTlobam TviT erT kacSiac rom iCinos Tavi, Cemo saocaro, gana
isic ar dahkargavs misTvis niSneul Zalas, Tu amiT ara daakldeba ra?
_ ar daakldeba da nu daakldeba.
_ ase rom, raSiac ar unda gamovlindes, saxelmwifoSi, xalxSi, laSqarsa Tu sxvaSi
da sxvaSi, usamarTlobis Zalmosileba imnairia, rom, uwinares yovlisa, SeuZlebels
xdis maT erTobliv moqmedebas, ramdenadac es moqmedeba TviT usamarTlobazea damo-
kidebuli, rac dasabams aZlevs sayovelTao ganxeTqilebas, SinaaSlilobas, SuRlsa da
mtrobas, diax, mtrobas TviT samarTlian mowinaaRmdegeTa mimarTac; asea, ara?
_ ra Tqma unda.
_ TviT erT kacSic rom iCinos Tavi, usamarTloba mainc imas moimoqmedebs, rac bune-
biT niSneulia misTvis; uwinares yovlisa, qmediTobis unars waarTmevs am kacs, gaTiS-
avs, gaaorebs da mtrad gadahkidebs sakuTar Tavsac da samarTlian xalxsac; xom marT-
als vambob?
_ diax.
_ magram RmerTebic xom samarTlianni arian, Cemo Zvirfaso?
_ vTqvaT da arian.
_ Tu asea, Trasimaqe, maSin usamarTlo kaci RmerTebis mteric iqneba, samarTliani
ki _ maTi megobari.

23
_ eg sakenki Sens Tavs dauyare; nu geSinia, davas ar dagiwyeb, rom aq myofni ar avi-
mxedro.
_ maSin, modi, am sakenks Seni pasuxebiT yelis Casakoklozinebelic Semoumate, rog-
orc iqceodi aqamde. xom gairkva, rom samarTliani adamianebi ufro brZenni, gacileb-
iT ukeTesni da ufro qmediTni arian, usamarTloebs ki erToblivi moqmedebis Zali ar
SeswevT. marTalia, Cven vambobT, rom TviT usamarTlonic ki TavianTi moqmedebiTa da
erToblivi Zalisxmevis wyalobiT zogjer mainc aRweven raRacas, magram es mcdari az-
ria. vinaidan isini erTmaneTs ar daindobdnen, mTlianad usamarTloni rom iyvnen. ma-
Sasadame, cxadia, rom aris maTSi raRac samarTliani, rac saSualebas ar aZlevT ulmo-
blad moeqcnen ara marto TavianT mowinaaRmdegeebs, aramed erTmaneTsac. swored amis
wyalobiT aRwevs imas, rasac aRweven. usamarTlo saqmisaTvis maT aqezebs maTTvisve ni-
Sneuli usamarTloba, magram isini mxolod naxevrad biwierni arian, radganac mTlian-
ad ukeTursa da usamarTlo xalxs moqmedebis Zalic ar Seswevs. ai, ranairad unda gve-
smodes es, da ara ise, rogorc Sen amtkicebdi Tavdapirvelad.
axla ki unda ganvixiloT is sakiTxic, rac samermisod gadavdeT: vnaxoT, ufro ukeT-
esia Tu ara samarTlianTa xvedri da ufro bednierni arian Tu ara isini, vidre usama-
rTloni. Tumca, Cemis azriT, es ukve naTelia imis mixedviT, rac zemoT iTqva. magram
mainc gvmarTebs ufro guldasmiT CavuRrmavdeT am sakiTxs, radganac saqme ubadruk
wvrilmans ki ar exeba, aramed imas, Tu ranairad unda vicxovroT.
_ Senc adeqi da ganixile.
_ mec swored magas vapireb. magram erTi es miTxari: rogor ggonia, aqvs Tu ara cxens
Tavisi sakuTari daniSnuleba.
_ me mgonia, aqvs.
_ mereda, cxenisa Tu romelic gnebavs sxva cxovelis daniSnulebas, Senis azriT,
yvelaze ukeT da srulyofilad mxolod es cxoveli Tu SeiZleba asrulebdes?
_ ar mesmis, ras mekiTxebi.
_ ai, ras: sxva ramiT Tu SegviZlia mzera, Tvalebis garda?
_ ra Tqma unda, ara.
_ smena ki mxolo yurebiT, ara?
_ diax.
_ maSasadame, ar SevcdebiT, Tu vityviT, rom swored esaa maTi daniSnuleba?
_ cxadia.
_ xolo vazi SeiZleba sasxlaviTac gasxla, daniTac da sxva samWreloTic?
_ ratomac ara?
_ magram verafriT ver gasxlav ise kargad, rogorc sasxlaviT, romelic swored saam-
isod aris Seqmnili.
_ ra Tqma unda.
_ maSasadame, swored es unda migvaCndes sasxlavis daniSnulebad?
_ diax.
_ axla, albaT, ukeT gesmis Cemi weRandeli kiTxva: gana yoveli sagnis daniSnuleba
is ar iqneba, rasac TviTon ufro ukeT asrulebs, vidre sxva rame?
_ mesmis; me mgonia, swored es unda iyos yoveli sagnis daniSnuleba.
_ keTili da patiosani; rakiRa yovel sagans Tavisi daniSnuleba aqvs, ras ityvi, ga-
na Tavisi Rirsebac ar unda hqondes? modi, kvlav mivubrundeT Cvens magaliTebs: xom
vaRiareT, rom Tvals Tavisi daniSnuleba aqvs?
_ diax.
_ maSasadame, mas Tavisi Rirsebac unda hqondes?
_ ra Tqma unda.
_ magram yursac xom aqvs Tavisi daniSnuleba?
_ aqvs.
_ maSasadame, Rirsebac?
_ diax, Rirsebac.
_ gana igive ar iTqmis yvela danarCen saganzedac?
_ cxadia, igive iTqmis.
_ moiTmine; SeuZlia Tu ara Tvals srulyofilad asrulebdes Tavis daniSnulebas,
Tu sakuTari Rirseba ki ar moeZebneba, aramed mxolod nakli?

24
_ eg ranairad iqneba? xedvis nacvlad sibrmaves xom ar gulisxmob?
_ swored mkafiod xedvaa misi Rirseba, magram jerjerobiT amas ki ar gekiTxebi, ar-
amed, ai, ras: gana Tvali swored misTvis niSneuli Rirsebis wyalobiT ar asrulebs ka-
rgad Tavis daniSnulebas, naklis wyalobiT ki _ cudad?
_ marTals brZaneb.
_ xolo yuri, romelsac Tavisi sakuTari Rirseba ar gaaCnia, cudad asrulebs Tavis
daniSnulebas?
_ ra Tqma unda.
_ SegviZlia Tu ara, yovelive danarCensac mivusadagoT es wesi?
_ albaT SegviZlia.
_ maSin amasac daukvirdi: sulsac aqvs Tu ara Tavisi daniSnuleba, rasac mis garda
veraferi ver Seasrulebs? me vgulisxmob mzrunvelobas, mmarTvelobas, rCevas, TaT-
birs da sxva misTanaT; aris Tu ara, sulis garda, sxva ram iseTi, rasac SeiZleba yove-
live es mivaweroT, da vTqvaT, rom es misi saqmea?
_ ara, mxolod suls Tu mivawerT yovelive amas.
_ ki magram, sicocxle? esec xom sulis saqmea da daniSnuleba?
_ ra Tqma unda.
_ maSasadame, Cven vaRiarebT, rom sulsac Tavisi Rirseba aqvs?
_ diax, vaRiarebT.
_ mereda, am Rirsebis gareSe, SeuZlia Tu ara suls Tavisi daniSnulebis Sesrule-
ba, Cemo Zvirfaso Trasimaqe?
_ ara ar SeuZlia.
_ maSasadame, ukeTuri suli uciloblad cudi mzrunveli iqneba, cudi mmarTveli
da warmmarTveli, keTili suli ki Rirseulad gaarTmevs Tavs yovelive amas.
_ uciloblad.
_ magram Cven xom SevTanxmdiT, rom sulis Rirseba samarTlianobaa, nakli ki _ usam-
arTloba?
_ diax SevTanxmdiT.
_ maSasadame, samarTliani sulisa da samarTliani kacis cxovreba Rirseuli iqneba,
usamarTlosi ki _ uRirsi?
_ Seni msjelobidan egre gamodis.
_ magram vinc Rirseulad cxovrobs, bednieria da netari, vinc ara da, _ piriqiT.
_ ra Tqma unda.
_ maSasadame, samarTliani kaci bednieria, usamarTlo ki _ ubeduri.
_ diax.
_ ki magram, ra yria ubedurebaSi? sul sxva saqmea bedniereba.
_ rasakvirvelia.
_ ase rom, usamarTloba, Cemo netaro Trasimaqe, sulac ar yofila samarTlianobaze
ufro sasargeblo.
_ magiT Sens Tavs gaumaspinZldi, sokrate, bendidiebis dResaswaulze.
_ Sen TviTon mmaspinZlob, Trasimaqe, _ vuTxari me, _ rakiRa ase Tvinieri gaxdi da
zurgi aqcie sificxes. magram amnairi maspinZlobiT jer kidev ver vijere guli, Tumca
es Cemi bralia da ara Seni. ase mgonia, im Rormucelebsa vgavar, xarbad rom daacxrebi-
an xolme sufraze morTmeul yovel axal kerZs, Tumca jer winasTvisac ar mouTavebiaT
xeli: rakiRa imis pasuxs ver mivakvlieT, rasac Tavidanve veZebdiT, _ me vgulisxmob
samarTlianobis bunebas, _ naCqarevad aviRe xeli masze da imis ZiebaSi gadaveSvi, Tu
rad SeiZleba migvaCndes igi: biwierebad da umecrebad Tu siqveled da sibrZned. Sem-
deg, roca Sens mtkicebas wavawydi, usamarTloba samarTlianobaze ufro sasargeb-
loao, Tavi veRar Sevikave da erTi sakiTxis ganxilvidan pirdapir meoreze viskupe
hoda, bolos am Cveni saubridan aRaraferic aRar SemrCa xelSi: raki ar vici, ra aris
samarTlianoba, cxadia, verc imas mivxvdebi, siqvelea Tu ara igi, anda bednieria samar-
Tliani kaci Tu, piriqiT, ubeduri.

25
wigni meore
me megona, amnairi sityvebis Semdeg saubris gagrZeleba aRar damWirdeboda, magram
sul male davrwmundi, rom es Turme mxolod erTgvari Sesavali iyo. glavkonma, rome-
lsac arasdros arafris winaSe ar sCvevia ukan daxeva, verc amjerad moiTmina, rom Tra-
simaqem paeqrobis gagrZeleba aRar isurva, da am sityvebiT mommarTa:
_ ra girCevnia, sokrate: gegonos, rom gadagvarwmune, Tu marTlac dagvarwmuno ima-
Si, rom samarTlianoba yovelTvis usamarTlobaze umjobesia?
_ Cemze rom iyos damokidebuli, _ vuTxari me, _ ra Tqma unda, merCia marTlac dame-
rwmunebineT.
_ marTla rom gerCios, egre aRar moiqceodi. aba, miTxari: arsebobs Tu ara, Seni az-
riT, erTgvari sikeTe, rasac Cven visurvebdiT, magram imis gamo ki ara, rac mas Sedegad
mosdevs, aramed imitom, rom TavisTavadaa sasurveli, rogorc, magaliTad, sixaruli,
an uwyinari garToba, rasac araviTari sxva Sedegi ar mosdevs, garda imisa, rom guls
gvixalisebs?
_ Cemis azriT, amnairi sikeTe marTlac arsebobs.
_ ki magram, arsebobs Tu ara sxvanairi sikeTec, rasac Cven visurvebdiT rogorc
TviT misi gulisTvis, ise misive Sedegis gamoc? ase magaliTad, migaCnia Tu ara Sen, rom
keTilgoniereba, mxedveloba an janmrTeloba ormagad sasurvelia CvenTvis?
_ diax, _ mivuge me.
_ da bolos, nuTu ver xedav, rom arsebobs mesamenairi sikeTec, _ Tqva glavkonma, _
romelsac miekuTvneba sxeulis wvrTna, avadmyofTa movla-patronoba, mkurnaloba da
zogierTi sxva sarfiani xeloba? amnair sikeTeze SeiZleba iTqvas, rom is samZimoa, mag-
ram sasargebloc, da amitom TavisTavad ki araa sasurveli CvenTvis, aramed mxolod
misi sarfianobisa da sxva upiratesobaTa gamo, rasac misi floba gvaniWebs.
_ arsebobs magnairi sikeTec; mereda, ra?
_ ra da is, rom mainc romels miakuTvneb samarTlianobas?
_ me Tu mkiTxav, yvelaze mSveniers, romelic TavisTavad saamoa da Tavisi Sedegebi-
Tac sasurvelia yoveli CvenganisaTvis, vinc mieltvis bednierebas.
_ magram umravlesoba sikeTis yvelaze samZimo saxeobas akuTvnebs samarTlianobas,
romelic sasurvelia mxolod da mxolod sazRauris, saxelisa Tu didebis gamo, Tavis-
Tavad ki imdenad mZime tvirTia, rom yvela Tavs aridebs mas.
_ CemTvis cnobilia es azri; _ vuTxari me, _ aki Trasimaqec amdeni xania hgmobs da ag-
inebs samarTlianobas, samagierod qeba-didebas asxams usamarTlobas; magram me, albaT,
briyvi var, briyvi.
_ moica, axla mec momismine, _ gamawyvetina glavkonma, _ vin icis, iqneb dameTanxmo
kidec. Cemis azriT, Trasimaqe Zalian dagnebda da monusxuli gveliviT nebas dahyva
Sens grZneulebas. me ki arc samarTlianobis Seneuli ganxilva makmayofilebs da arc
usamarTlobisa. amitomac keTil-inebe da amixseni, ranairia rogorc erTis, ise meoris
buneba, an ranair zemoqmedebas axdenen sulze, TavianT samyoflad rom aurCeviaT. xo-
lo yovelgvari Sedegi, saxeli Tu sazRauri ganze gadavdoT. Tu nebas miboZeb, ai, ras
vizam: kvlav mivubrundebi Trasimaqes msjelobas da, jer erTi, vityvi, ra aris, xalxis
azriT, samarTlianoba, an saidan iRebs dasabams; meorec, giCveneb, rom samarTlianobis
yvela mimdevari iZulebiT iqceva ase, TiTqos is aucilebloba iyos da ara sikeTe; mes-
amec, mogaxseneb, rom amnairi qceva marTebulia, vinaidan, rogorc amboben, usamarTlo
kacis cxovreba gacilebiT umjobesia samarTliani kacis cxovrebaze. piradad me yove-
live es sul sxvanairad mesaxeba, sokrate, magram sagonebelSi var Cavardili, vinaidan
yurebi gamomiWedes Trasimaqem da aTasobiT misnairma. samwuxarod, aravisgan msmenia is,
rac me mWirdeba: samarTlianobis safuZvliani dacva da usamarTlobis winaSe misi upi-
ratesobis mtkiceba. me minda movismino qeba samarTlianobisa TavisTavad, da, uwinares
yovlisa, Sengan moveli amas. amitomac ganzrax movyvebi usamarTlo cxovrebis qebas,
raTa migaxvedro, Tu rarigad msurs amis sapirispirod movismino Sengan usamarTlobis
gmoba da samarTlianobis qeba-dideba. magram miTxari, iziareb Tu ara Cems azrs?
_ ra Tqma unda, _ vuTxari me, _ gonieri kacisTvis ra unda iyos imaze sasiamovno, rom
xSirad mieces am sakiTxze saubris saSualeba?

26
_ keTili da patiosani, _ Tqva glavkonma, _ maS, moismine is, rac yvelaze umal Semog-
Tavaze gansaxilvelad: kerZod, ra aris samarTlianoba, da saidan iRebs dasabams.
_ rogorc amboben, bunebis Tanaxmad, usamarTlobis Cadena kargia, misi atana ki _ cu-
di; magram usamarTlobis atana gacilebiT ufro cudia, vidre misi Cadenaa kargi. am-
itom mas Semdeg, rac adamianebma gemo gauges erTs da iwvnies meore, ese igi mixvdnen,
rasac niSnavda usamarTlobis Cadenac da misi atanac, _ rakiRa SeuZlebeli Seiqmna
cxovrebis wesad eqciaT mxolod erTi da Tavidan aecilebinaT meore, ufro xelsayre-
lad miiCnies SeTanxmebodnen erTmaneTs, raTa aRar CaedinaT usamarTloba da aRar vne-
buliyvnen misi ataniT. aqedan iRebs dasabams kanonmdeblobac da ormxrivi xelSekru-
lebac. swored kanoniseul dadgenilebebs ewoda kanonierebac da samarTlianobac. as-
eTia samarTlianobis dasabamic da arsic, samarTlianobisa, romelsac saSualo adgili
uWiravs udides sikeTesa da udides borotebas Soris: radganac usamarTlobis Cadena
ise, rom dausjeli darCe, yvelaze didi sikeTea, xolo usamarTlobis atana, roca sama-
gieros migeba ar SegiZlia, _ yvelaze didi boroteba. am or ukiduresobas Soris mde-
bare samarTlianoba sasurvelia ara rogorc sikeTe, aramed pativdebulia mxolod
maT mier, visac usamarTlobis Cadenis Tavi ara aqvs. radganac visac usamarTlobis Cad-
enis unari Seswevs (me vgulisxmob namdvil mamakacs), azradac ar mouva _ Tuki, ra Tqma
unda, srul Wkuazea, _ xelSekrulebis dadeba imis Taobaze, rom dauSvebelia usamar-
Tlobis Cadena an misi atana. ai, ranairia, sokrate, samarTlianobis buneba da misi da-
sabami, mavanTa msjelobis Tanaxmad.
samarTlianobis mimdevrebi mxolod Tavisda uneburad da imis gamo misdeven mas,
rom usamarTlobis Cadenis Zali ar SeswevT. raSiac TvalnaTliv davrwmundebiT, Tu
warmovidgenT Semdegs: modi, mivceT Tanabari ufleba rogorc samarTlian, ise usamar-
Tlo kacsac, Caidinon yvelaferi, rac maT moeprianebaT, Semdeg ki Tvali gavadevnoT
saiT waiyvanen TviTeul maTgans misi sakuTari vnebebi, zraxvebi Tu miswrafebebi. Cven
vnaxavT, rom samarTliani kaci imave gzas daadgeba, romelsac misdevs usamarTlo, xo-
lo amis mizezia sixarbe, angareba, momxveWeloba, rasac ise mieltvis nebismieri bune-
ba, rogorc sikeTesa da mxolod kanonis Zala Tu aiZulebs, erTgvari zomiereba Seina-
rCunos.
adamianebs mxolod maSin miecemodaT yvelafris Cadenis SesaZlebloba, razedac ze-
moT mogaxsenebdiT, _ igive unari rom hqonodaT, rac gadmocemiT hqonia lidosis pir-
mSos gigess. gigesi mwyemsi iyo da lidiis maSindel mefes emsaxureboda. erTxel, saSi-
neli Tavsxmisas, rasac miwisZvrac mohyva, dedamiwis qerqi swored im adgilas gaipo, sa-
dac gigesi faras mwyemsavda. am sanaxaobiT gancvifrebuli gigesi napralSi CaZvra da
miwis qveS, rogorc gadmogvcemen, mraval sxva saocrebas Soris spilenZis cxenic ixi-
la, romlis fuRuro mucelsac orsagduliani kari hqonda datanebuli. gigesma Sig Se-
ixeda da micvalebuli dainaxa; etyoboda, sicocxleSi mosuli kaci unda yofiliyo.
micvalebuli SiSveli iyo, mxolod cal TiTze oqros beWedi ekeTa. gigesma beWedi wa-
aZro da jurRmulidan amococda. yoveli Tvis damlevs mwyemsebi erTad iyridnen Tavs,
raTa mefisTvis TavianTi samwysos ambavi moexsenebinaT. male am dromac moawia. Tavyri-
lobaze sxvebTan erTad gigesic gamocxadda, mwyemsebs Soris mjdomarem SemTxveviT ise
Seatriala beWedi, rom Tvali xelis gulisken moeqca. beWdis Setrialebac iyo da gi-
gesi uxilavi gaxda. danarCenebi ise laparakobdnen gauCinarebulze, TiTqos maT gver-
diT ki ara, aramed sadRac Sors yofiliyos, ramac didad gaaoca igi. xelaxla Semoabr-
una beWedi, ise rom Tvali zeviT uyo, da kvlav xiluli Seiqna. amis Semdeg ramdenjer-
me kidev mosinja, marTla aseTi Zala hqonda Tu ara beWeds, da yovelTvis, roca beWdis
Tvals xelis gulisken Seabrunebda, gigesi uxilavi xdeboda, xolo rogorc ki zeviT-
ken Semoatrialebda, _ xiluli. amaSi darwmunebulma ise moawyo saqme, rom sxvebTan
erTad mefis karze macned wargzavnes. sasaxleSi rom SeaRwia, gigesma acTuna dedofa-
li, masTan erTad Tavs daesxa mefes, mokla da xelSi Caigdo Zalaufleba.
davuSvaT axla, rom arsebobs ori amnairi beWedi, romelTaganac erTi samarTlian
kacs ukeTia, meore ki _ usamarTlos. albaT, erT kacsac ver vpovebdiT imdenad udr-
eks da mtkices, rom samarTlianobis erTguli darCeniliyo da cTunebas ar ahyoloda,
ese igi, ar mieTvisebina sxvisi avladideba, xelic ki ar exlo misTvis, TumcaRa saSua-
leba eqneboda sabazro moednebze dausjelad aewapna yvelaferi, rac ki moeprianebo-
da, uCumrad SeeRwia saxlebSi, daufleboda yvela qals, vinc TvalSi mouvidoda, mus-

27
ri gaevlo xalxisTvis, an dilegidan daexsna damnaSaveni, mokled, ise moqceuliyo ka-
cTa Soris, TiTqos yovlismZle RmerTi yofiliyos. am mxriv beWdis yvela mflobeli
wylis ori wveTiviT emgvaneboda erTmaneTs, samarTliani kaci iseve moiqceoda, rog-
orc usamarTlo. ai, utyuari sabuTi imisa, rom adamiani Tavisi nebiT ki ar irCevs sama-
rTlianobas, aramed iZulebiT, radganac sakuTriv samarTlianoba aravis miaCnia sikeT-
ed, da Tu usamarTlobis Cadenis saSualeba mieca, xelidan ar gauSvebs am SesaZlebl-
obas. es imitom, rom usamarTloba yvelas ufro xelsayreli, ufro sasargeblo hgo-
nia, vidre samarTlianoba; da marTebuladac hgoniao, ityvis am Tvalsazrisis momxre.
Tu amnairi Zalauflebis mflobeli kaci erTxel mainc ar moiqceva usamarTlod da
xels ar axlebs sxvis avladidebas, yvelaze ubadrukad da ugunurad Seracxavs xalxi,
Tumca xmamaRla pirferulad mohyvebian mis qeba-didebas, magram mxolod imisi SiSiT,
rom TviTon maT ara evnoT ra. ai, asea saqme.
rac Seexeba imaT cxovrebas, viszedac aq vlaparakobT, Cven mxolod im SemTxvevaSi
SevZlebT marTebulad vimsjeloT amis Taobaze, Tu erTmaneTs SevupirispirebT yvela-
ze samarTliani da yvelaze usamarTlo kacis cxovrebas, ara da, kovzi nacarSi Cagviva-
rdeba. magram mainc ranairad SeiZleba erTmaneTs SevupirispiroT isini? ai, ase: usama-
rTlo kacs qrTilis marcvlis odena usamarTlobasac nu CamovacilebT, samarTlians
ki _ samarTlianobis natamals, ase rom srulyofili saxiT warmovidginoT orive maT-
ganis buneba. dae, usamarTlo kacma, uwinare yovlisa, Tavis saqmeSi gawafuli ostativ-
iT imoqmedos: gamocdilma mesaWem Tu eqimma icis, ra aris mis saqmeSi SesaZlebeli da
ra _ SeuZlebeli; amitom erTs Tu mohkidebs xels, meores ganze miagdebs. amasTanave,
mas SeuZlia Tavisi SemTxveviTi marcxis gamosworebac. egec ar iyos, usamarTlo kaci,
Tu mas surs marTlac usamarTlo kacis saxeli erqvas, marjved da malulad unda ikva-
raxWinebdes Tavis usamarTlo saqmes. Tu amxiles, maSasadame, ar vargebula. radganac
usamarTlobis ukiduresi zRvari isaa, rom samarTlianobad Candes, Tumca sinamdvil-
eSi samarTlianobisa ara scxia ra. maS, sruli usamarTlobiT SevmosoT usamarTlo ka-
ci, ise, rom usamarTlobis natamalic ki ar davakloT, raTa udidesi usamarTlobis
moqmedma yvelaze samarTliani kacis saxeli moixveWos xalxis TvalSi. Tu RmerTi gau-
wyra da sadme waiforxila, maSinve fexze dadgoma da welSi gamarTva unda SeZlos. am-
asTanave, sityvac kargad unda uWrides, raTa Tu misi usamarTlobis ambavi gamJRavnda,
mters gza-kvali aubnios da TvalSi nacari Seayaros. sadac saWiroa, arc Zalmomreobas
unda eridebodes, radganac arc simamace unda akldes, arc Zalmosileba, arc megobre-
bi da arc simdidre.
ai, amnair borotmoqmeds davupirispiroT Cveni msjelobiT samarTliani, ubralo da
keTilSobili kaci, romelsac surs, esqiles sityvebiT rom vTqvaT, ki ar Candes, aram-
ed marTlac keTili iyos. maS, Sors misgan yovelgvari moCvenebiToba. radgan Tu mxol-
od xalxs eCveneba samarTlianad, maSin ise miageben pativs da saCuqrebiTac aavseben,
rogorc samarTlian kacs, da veRaravin mixvdeba, ris gamoa samarTliani: saCuqrebisa
da pativisa Tu sakuTriv samarTlianobis gulisTvis. amitomac unda CamovaciloT yve-
laferi, samarTlianobis garda, da am saxiT davupirispiroT usamarTlo kacs. dae, usa-
marTlobiT Sesvrili kacis saxeli gauvardes xalxSi, ise, rom araviTari wili ar ed-
os usamarTlobasa da borotebaSi, raTa misi samarTlianoba sastiki gamocdis winaSe
dadges da yvelasaTvis cxadi Seiqnes, rom verc avsityvaoba aklebs rasme da verc is,
rac Sedegad mosdevs avsityvaobas. dae, ganuxrelad misdios Tavis gzas ukanasknel
amosunTqvamde; dae, samarTlians mTeli sicocxlis manZilze usamarTlo kacad icnob-
des yvela. da roca erTi _ samarTlianobis, meore ki usamarTlobis ukidures zRvars
miaRwevs, maSinRa SeiZleba vikiTxoT, romelia ufro bednieri.
_ RmerTo didebulo! _ aRmomxda me, _ es ra ostaturad gamoaqandake, glavkon, rog-
orc erTi, ise meore, am Cvens samsjavroze warmosadgenad?!
_ cda ar damiklia, _ miTxra glavkonma, _ da raxan amnairni arian, vfiqrob, aRar gag-
viWirdeba, vimsjeloT da vnaxoT, ra bedi elis TviTeul maTgans. rac saTqmelia, unda
iTqvas, xolo Tu Cemi sityva gemwvava, ise igule, sokrate, TiTqos me ki ar vlaparakob-
de, aramed isini, samarTlianobis magivrad usamarTlobas rom asxamen xotbas. maT Tu
verwmunebiT, Cems mier amnairad warmosaxuli kaci saimisodaa ganwiruli, rom gaamaT-
raxon, awamon, gaxurebuli SanTiT amoswvan Tvalebi da, bolos, Zelze gasvan, raTa, am-
rigad, mixvdes, rom samarTlianobas ki ar unda mieltvodes, aramed mxolod imas, rom

28
samarTliani egonos xalxs. ase rom, esqiles amonaTqvamic gacilebiT ufro marTebul-
ad miesadageba usamarTlos. radganac es ukanaskneli, usamarTlobis mexotbeTa sityv-
iT, raRac moCvenebiTs ki ara, namdvils eswrafis; imas ki ar cdilobs, rom xalxs usama-
rTlo kacad moaCvenos Tavi, aramed imas, rom marTla usamarTlo iyos:
`Rrmad dauxnavs da daukvalavs Tvisi goneba,
rom jejiliviT aRmocendnen brZnuli azrebi~.
samarTlianobis niRabs amofarebuli, uwinares yovlisa, xelT igdebs saxelmwifo
marTvis sadaves, visac unda, imas moiyvans colad, visac unda, imas gaaTxovebs, visac
unda, imas daukavSirdeba da, Tanac, yovelive amas Tavisda sasargeblod da xelis mo-
saTboblad gamoiyenebs, vinaidan sulac ar eTakileba usamarTloba. sul erTia, gind
kerZo da gind sazogado saqmisTvis rom Seeqnas dava, Tavis mocileT aucileblad
sZlevs; rakiRa sZlevs, TviTonac gamdidrdeba da megobrebsac gaabednierebs, Tavbeds
awyevlinebs mtrebs, msxverplSewirvas ar moaklebs da RmerTebs ulevi ZRvniTac moi-
madlierebs, ase rom, ukvdavTac da mokvdavTac met pativs miagebs da RmerTebisTvisac
ufro sasurveli iqneba, vidre samarTliani kaci. ai, ras emyareba, sokrate, mtkiceba,
romlis Tanaxmadac, usamarTlos ukvdavnic da mokvdavnic ufro swyaloben, vidre sa-
marTlians.
rodesac glavkonma sityva daasrula, sapasuxod gavemzade, magram misma Zmam adiman-
tem damaswro da miTxra:
_ xom ar ggonia, sokrate, rom amiT amoiwura yvelaferi?
_ ratomac ara?
_ ki magram, mTavari rom uTqmeli darCa?
_ maSin, andazisa ar iyos _ `Zma ZmisTvisao~, _ Tu glavkons rame gamorCa, Sen dauma-
te. CemTvis misi naTqvamic sakmarisia, raTa damarcxebis niSnad TiTi movkakvo da sama-
rTlianobis dacvis Tavi aRara mqondes.
_ Tavs nu ikatuneb! _ Semomitia adimantem, _ aba, erTi esec moismine: Cven gvmarTebs
ganvixiloT imis sawinaaRmdego mosazrebac, rasac amtkicebda glavkoni, visi mopiris-
pirenic qeba-didebas asxamen samarTlianobas, usamarTlobas ki gmoben. maSin, Cemi azr-
iT, ufro gasagebi gaxdeba, Tu ras izraxavda glavkoni. aki mamebi gamudmebiT urCeven
da Seagoneben Svilebs, samarTlianni iyaviTo, da aseve iqceva yvela, vinc sxvebze zru-
navs. magram samarTlianobas TviT misi gulisTvis ki ar aqeben, aramed im saxelis gamo,
rasac misi wyalobiT vixveWT. swored samarTlianobis meoxebiT cdiloben xelT igdon
maRali Tanamdeboba, sarfianad iqorwinon da miaRwion yvela im upiratesobas, weRan
rom axsenebda glavkoni im usamarTlo kacze msjelobisas, romelic samarTliani hgonia
xalxs. magram samarTlianobis momxreni amasac ar sjerdebian da zemoT CamoTvlilT zo-
gierT sxva upiratesobasac umateben, rasac saxelisa da didebis wyalobiT iZens kaci:
isini imowmeben RmerTis wyalobas da CamoTvlian im uricxv sikeTes, rasac ukvdavni,
maTi azriT, miageben RvTismosavT. amas amtkicebs iseTi didebuli poeti, rogoricaa
hesiode, da mas kvers ukravs TviT homerosic. hesiodes mixedviT, RmerTebma samarTl-
ian kacTaTvis Seqmnes muxebi, raTa
`rkos sTavazobdnen maT rtoebiT da tkbili TafliT
maTsav salxenad ivsebdnen fuRuro Reros;
welSi wydebodnen maTTvis cxvrebic matylis simZimiT~.
vin mosTvlis, kidev ramdeni sikeTe Seqmnes RmerTebma marTalTaTvis. daaxloebiT
amasve ambobs homerosic:
`Sen emgvanebi im ymamraval xelmwifes svians,
marTlad gamriges da RvTismoSiSs, vis mamulSiac
zRvad skdeba xorblis mosavali da TviT miwamde
izniqebian daxunZlulni nayofiT xeni,
ialaRebze uricxvi cxvris fara daudis
da mfrTonav zRvaSi ulevia Tevzis simravle~.
museosisa da misi Zis mixedviT, RmerTebi kidev ufro did sikeTes aRuTqvamen marT-
alT, romelTac hadesSi Casvlis Semdeg inaxad sxamen, Subls gvirgvinebiT umkoben da
didebul lxinsac umarTaven maTi RvTismosaobis sanacvlod, ase rom, isini mTel Tavi-
anT dros TrobaSi atareben, TiTqos siqvelis saukeTeso sazRauri maradiuli simTv-
rale iyos.

29
sxvebis mtkicebiT, RmerTebis wyaloba martooden marTalT ki ara, maT STamomaval-
Tac uwevT: RvTismoSiSi da ficis erTguli kacis sicocxle mis SvilebSi, SviliSvil-
ebSi da momdevno TaobebSi grZeldeba. ai, risTvis, da bevri sxva ramisTvisac aqeben
da adideben isini samarTlianobas, usamarTlo da ukeTur sulTa samyoflad ki hades-
is WanWrobs saxaven da aiZuleben tanjulT, cxriliT xapavdnen wyals; Tumca arc sico-
cxleSi aTavisufleben maT tanjvisagan, da yvela is sasjeli, rac glavkons im samarT-
lian kacTa xvedrad miaCnda, usamarTloni rom Canan xalxis TvalSi, maTi mtkicebiT,
swored namdvil usamarTloT atydeba Tavs. esaa da es; aseTnairad adideben isini sama-
rTlianobas, usamarTlobas ki gmoben.
garda amisa, sokrate, gansaxilvelad minda SemogTavazo samarTlianobisa da usamar-
Tlobis sxvanairi gagebac, erTavad pirze rom akeria poetebsac da ubralo xalxsac.
isini erTxmad amtkiceben, rom keTilgoniereba da samarTlianoba mSvenieria, Tumca,
imavdroulad, samZimocaa da Znelic, maSin rodesac TavaSvebuleba da usamarTloba
sasiamovnoa da advili; mxolod sayovelTao azri da kanoniereba Tu miiCnevs maT sama-
rcxvinod. isini gaiZaxian, usamarTloba samarTlianobaze ufro sasargebloao. umrav-
lesoba, rogorc kerZo, ise sazogado cxovrebaSiac bednierad miiCnevs da pativsa
scems aramzadebs, Tuki isini mdidarni da gavlenianni arian, imavdroulad ki qedmaR-
luri zizRiT uyurebs da agdebulad epyroba Rirseul, magram Rarib-Ratak adamian-
ebs, Tundac isini mdidrebze ufro keTilSobil xalxad micandes.
magram yvelaze ucnauri mainc isaa, rasac zogierTni amboben RmerTebsa da siqvele-
ze: TiTqo ukvdavni keTil xalxs wilad argunebdnen ubedurebasa da ubadruk cxovre-
bas, ukeTurT ki sapirispiro xvedrs umzadebdnen. TavianTi mxriv, mowyalebis mTxovn-
eli misnebi kars utalaxeben da arwmuneben mdidrebs, RmerTebis mier momadlebul
niWsa vflobTo, da Tu an Tqven, an Tqvens winaprebs raime codva mogiZRviT, SegviZlia
msxverplSewirviT an SelocviT mogitevoTo; Tanac, es ise ioli da sasiamovno iqneba
TqvenTvis, TiTqos sadResaswaulo sanaxaobiT tkbebodeTo. Tu vinmes surs mters avn-
os rame, isini mzad arian, sul mcire sazRauris fasad, gaCenis dRe awyevlinon mas, su-
lerTia, gind keTili iyos da gind ukeTuri. amasTan, irwmunebian, rom grZneulebisa
da jadoqruli kvanZebis meoxebiT, SeuZliaT TviT RmerTebic ki damqaSebad gaixadon.
yovelive amis dasturad poetebs imowmeben, romelTa azriTac borotebasa Tu biwier-
ebaze advili ara aris ra:
`biwiereba uricxvia, romelic gnebavs
amoirCie, gzac moklea misken savali,
siqvelis bWes ki mxolod oflis RvriT da wamebiT
Tu SeiZleba rom mieaxlo~.
Tanac, siqvelisaken mimavali gza grZelia da narekliani. zogierTis mtkicebiT ki
adamianebs SeuZliaT TviT RmerTebzedac moaxdinon zemoqmedeba, ris dasturadac ho-
meross imowmeben, romelic ambobs:
`TviT RmerTebsac ki guls moulbobs Semcode kaci,
ris msxverplSewirviT, zedaSis RvriT, locva-vedrebiT,
qedmodrekili Sewyalebas moiTxovs maTgan~.
zogsac xelT upyria museosisa da orfevsis _ rogorc amboben, selenesa da muzebis
STamomavalTa _ wignebis grova; am wignebis mixedviT asruleben isini TavianT saRvTis-
msaxuro wesebs da arwmuneben ara marto calkeul pirebs, aramed mTel xalxebsac, rom
msxverplSewirviTa da TavSesaqcevi TamaSebiT SeuZliaT daixsnan da codvebisagan gaw-
mindon rogorc cocxlebi, ise mkvdrebic. am saRvTismosao wes-CveulebaTa aRsrulebas
isini misteriebiseul ziarebad miiCneven, rac TiTqos im qveynad wamebisagan aTavisuf-
lebs sulebs, xolo vinc ugulebelyofs sxverplSewirvas, hadesSi maradiuli urvis-
Tvisaa ganwiruli.
yovelive amas da, vin mosTvlis, kidev raRas ar amboben, Cemo Zvirfaso sokrate, siq-
velesa Tu biwze; iqve dasZenen, Tu ranairi TvaliT uyureben erTsac da meoresac ada-
mianebic da RmerTebic. axla miTxari, ranair STabeWdilebas moaxdenen es sityvebi uz-
ado bunebrivi monacemebiT dajildoebul WabukTa sulze, xarbad rom acxrebian am sa-
tyuars da saimiso unaric SeswevT, rom saTanado daskvna gamoitanon aqedan: rogori
unda iyos adamiani, an ra gza unda airCios, rom Rirseulad galios es wuTisofeli.
rogorc Cans, maT winaSe igive kiTxva daismis, romliTac mogvmarTavs pindare:

30
`rogor mivudge am miudgomel
cixe-koSks, an viT moveqce Txemze?
WeSmaritebis Tu siyalbis gziT?~
rogorc amboben, me Tu samarTliani var, magram usamarTlo vCanvar xalxis TvalSi,
veraviTar sargebels ver veRirsebi aqedan, piriqiT, simZimilisa da zaralis garda
sxva araferi melis. xolo usamarTlo kacs, romelmac imdeni moaxerxa, rom samarTli-
anis saxeli moixveWa xalxSi, bedi uRimis da RmerTiviT uzrunvelad cxovrobs. da ra-
ki moCvenebiToba, brZenkacTa sityviT WeSmaritebaze Zlieria da keTildReobis piro-
bad gvevlineba, mTeli Cemi arseba upiratesad misken unda iyos miqceuli. amitom me
mmarTebs mosaCveneblad, rogorc karibWis samkauli, Cems irgvliv movxazo siqvelis ma-
cTuri xateba, raTa xalxs TvalSi nacari Sevayaro da ase SevniRbo brZenTa-brZeni ar-
qiloqes cbieri da gaqnili mela. ki magram, metyvian albaT, rodemde SeiZleba SeniR-
bo Seni usamarTloba? did saqmes garja didi sWirdeba-meTqi vityodi maT sapasuxod.
magram Tu Cven veswrafiT keTildReobas, sxva ra dagvrCenia: im gzas unda davadgeT,
rac amnairi sityvebiT gvaqvs moniSnuli. Cveni usamarTlobis SesaniRbavad sxvadasxva
farul sazogadoebebsa Tu amxanagobebs vaarsebT egec ar iyos, Segonebisa Tu darwmu-
nebis xelovnebaSi gawafuli ostatebic blomada gvyvanan, romelTac SeiZleba davese-
sxoT msajulTa ybadaRebul sibrZnes Tu enagatlekil veqilTa laqlaqs; ase rom, xan
darwmunebis xerxs moviSveliebT, xan ki Zaladobas mivmarTavT, raTa yvela saqmeSi ga-
marjvebuli gamovideT da sasjeli Tavidan aviciloT.
magram RmerTebs verc daemalebi da verc Zalas ixmar maT mimarT. xolo Tu isini ar
arseboben, an amqveyniur saqmeebSi ar erevian, Cven raRad unda vcilobdeT, rom maT
davemaloT? magram Tu RmerTebi arseboben da zrunaven kidec Cvenze, sakiTxavia, ra vi-
ciT maT arsebobaze, garda imisa, rasac gvauwyeben Tqmulebebi an poetebi, maTi gvar-
tomobis ambebs rom gadmogvcemen? igive poetebi gvamcnoben, rom SeiZleba azri Sevac-
levinoT RmerTebs da msxverplSewirviT, mdidruli ZRveniTa Tu locva-vedrebiT ma-
Ti guli movinadiroT. iZulebuli xar, erTic irwmuno da meorec, an saerTod urwmu-
no gaxde. Tu gwams, jer usamarTlobis gzas unda daadge, mere ki im simdidridan, rac
usamarTlobiT SeiZine, msxverpli Seswiro RmerTebs. Tu samarTlianni varT, ar unda
gveSinodes imisa, rom RmerTebi SegvaCveneben, magram im simdidres ki unda gamoveTxov-
oT, rac SeiZleboda usamarTlobiT SegveZina. ase rom, usamarTloba diaxac sasargeb-
loa CvenTvis, xolo rac Seexeba Cvens Secdomebs Tu Secodebebs, gulmxurvale loc-
va-vedrebiT azrs SevacvlevinebT RmerTebs da, amrigad, Tavidan avicilebT maT risxv-
as. ki magram hadesSi Cvenca da Cvens Svilebsa Tu SviliSvilebsac xom saSineli sasje-
li gvelis am qveynad Cveni usamarTlobis sanacvlod? marTalia, magram swored aq iC-
ens Tavs misteriebiseul ziarebaTa da mxsneli RmerTebis diadi Zala, Tu verwmuneb-
iT Zlevamosil saxelmwifoebsa da RmerTebis naSierT, poetebad Tu RvTaebriv winas-
warmetyvelebad rom mogvvlenian am qveynad: maTi mtkicebiT, swored asea saqme.
maS, ris safuZvelze SeiZleboda agverCia samarTlianoba ukiduresi usamarTlobis
sanacvlod, Tuki savsebiT sakmarisia wesierebis moCvenebiTi da macTuri garsiT Sevni-
RboT usamarTloba, raTa Cveni qceva gonivruli da samarTliani Candes, rogorc mokv-
davTa, ise ukvdavTa TvalSic, – ara marto Cvens sicocxleSi, aramed sikvdilis Semde-
gac? aseTia rogorc brbos, ise ama qveynis ZlierTa azric. yovelive amis Semdeg gana
SeiZleba, sokrate, rom sulieri Tu sxeulebrivi ZalmosilebiT Semkuli, SeZlebu-
li da warCinebuli kaci pativs scemdes samarTlianobas da damcinavad ar qirqilebd-
es, rodesac esmis, rogor aqeben da adideben mas? TviT isic ki, visac SeuZlia cxadyos
imisi siyalbe, rac es-esaa mogaxseneT, vinc darwmunebulia, rom samarTlianobas vera-
feri Seedreba am qveynad, – diax, TviT isic ki Semwynarebelia usamarTloTa mimarT
da urisxvelad itans maT Tavgasulobas, radganac icis, rom usamarTloba mxolod imas
Tu aRaSfoTebs, vis bunebaSiac RvTaebriobis naperwkali Rvivis, an kidev imas, vinc
Tavs ikavebs usamarTlobisagan, radganac misi suli codnis sinaTliTaa gabrwyinvebu-
li; saerTod ki, nebayofilobiT aravin emsaxureba samarTlianobas: usamarTlobis
mgmobelni mxolod TavianTi simxdalis, siberis an sxva raime sisustis, mokled, imis
gamo Tu hgmoben mas, rom usamarTlobis Cadena ar SeuZliaT, rasac TvalnaTliv gvimow-

31
mebs Semdegi garemoeba: pirvelive umweo kaci, romelic Zalas moicems, dauyovnebliv
Caidens usamarTlobas, ramdenadac amis unari Seswevs.
amis mizezi ki sxva ara aris ra, Tu ara is, ramac mTeli es msjeloba gamoiwvia, da, ai,
axla ras getyodiT me glavkoni: o, Cveno saocaro sokrate! ramdenic ar unda iyoT sa-
marTlianobis Tayvanismcemelni, Zveli gmirebidan moyolebuli, romelTa gamonaTqva-
mebic dRevandel dRemde SemogvrCa, da Cveni TanamedroveebiT damTavrebuli, _ arc-
erT Tqvengans arasodes ugmia usamarTloba da arc samarTlianoba udidebia sxva ram
mizezis da ara maTgan gamomdinare saxelis, pativisa Tu sargeblis gamo. sakuTriv sama-
rTlianoba da usamarTloba ki, mTeli TavianTi ZalmosilebiTurT, riTac isini arse-
boben sulSi, jer kidev aravis ganuxilavs saTanadod, arc poeturi da arc prozauli
sityviT; arc is uTqvams vinmes, rom usamarTloba udidesi borotebaa, rasac, saerT-
od, SeiZleba Seicavdes adamianis suli, samarTlianoba ki _ udidesi sikeTe. yvelas
rom Tavidanve ase emsjela da Cvenc siyrmiTganve davewmunebineT, iZulebulni aRar vi-
qnebodiT fxizlad gvWeroda Tvali, raTa erTmaneTisTvis aRgvekveTa usamarTlo nabi-
jis gadadgma, da yoveli Cvengani TviTonve iqneboda sakuTari Tavis meTvalyure, imisi
SiSiT, vaiTu usamarTloba Semomeparos sulSi da, amrigad, udidesi borotebis moqme-
di Seviqneo.
ai, ras ityoda Trasimaqe, da zogi sxva vinmec, samarTlianobisa Tu usamarTlobis
Taobaze, riTac, Cemis azriT, uxeSad aurevda erTmaneTSi maT mniSvnelobas da, albaT,
amasac ar dasjerdeboda, sokrate. me ki, raRa dagimalo, mitomac ar damizogavs Tavi,
rom minda Sengan amis sapirispiro mtkiceba movismino. maS, gvipasuxe da gviCvene ara ma-
rto is, rom samarTlianoba usamarTlobaze umjobesia, aramed isic, Tu ranair zemoq-
medebas axdenen isini sulze, da SeiZleba iTqvas Tu ara rom erTi borotebaa, meore
ki sikeTe. xolo imaze, Tu vin ra saxels ixveWs samarTlianobiT an usamarTlobiT, nu-
rafers ityvi, rogorc girCia glavkonma. radgan Tu orsave SemTxvevaSi WeSmarit sax-
els uwev angariSs da mas yalb saxelsac umateb, Cven vityviT, rom namdvils ki ara, mo-
CvenebiT samarTlianobas aqeb, da gmobiTac namdvilis nacvlad moCvenebiT usamarTlo-
bas gmob; rom gvirCev davmaloT Cveni usamarTloba, da amrigad eTanxmebi Trasimaqes,
visi azriTac samarTlianoba TavisTavad rodia sasargeblo, aramed sasargebloa mxol-
od ZlierisaTvis, maSin rodesac usamarTloba TavisTavadaa sasargebloc da xelsay-
relic, Tumca sustsa da umweos ki vnebs. rakiRa aRiare, rom samarTlianoba udides
sikeTeTa ricxvs miekuTvneba, romelTa flobac sasurvelia maTgan gamomdinare Sede-
gebis gulisTvis da, uwinares yovlisa, TviT maTive gamo, xolo amnair sikeTeTa Sori-
saa mzera, smena, goniereba, janmrTeloba da sxva misTanani, romelnic WeSmaritni arian
maTive sakuTari bunebiT da ara imis mixedviT, Tu vin ra azrisaa maTze, _ adeqi da sama-
rTlianobas swored im mxriv Seasxi qeba, ra mxrivac is TavisTavadaa sasargeblo samar-
Tliani kacisTvis, usamarTlobaSi ki dahgme is, rac TavisTavad mavnea. rac Seexeba sama-
rTlianobis jildos _ saxelsa Tu sazRaurs, sxvebs miande maTi qeba. roca mavanni swo-
red saxelisa Tu sazRauris gamo aqeben samarTlianobas, an usamarTlobas gmoben, mar-
Talia, gaWirvebiT, magram mainc SemiZlia amis atana, magram Senc rom maTsaviT moiqce,
amas ki veRar avitan, Tu, ra Tqma unda, sagangebod ar mibrZaneb esec avitano, _ radgan-
ac mTeli Seni dRe da moswreba sxva ra gikvlevia, amis garda? maS keTil-inebe da Seni
pasuxiT dagvarwmune ara marto imaSi, rom samarTlianoba usamarTlobaze umjobesia,
aramed isic gviCvene, Tu ranair zemoqmedebas axdens TavisTavad rogorc erTi, ise me-
ore adamianis sulze, an ratomaa erTi boroteba, xolo meore _ sikeTe.
me yovelTvis aRtacebul viyavi glavkonisa da adimantes gamWriaxobiT da axlac ga-
nsakuTrebiT meama maTi sityvebi.
_ marTlac rom Rirseuli Svilebi xarT saxelovani mamisa; _ vTqvi me, _ mSvenieria
im elegiis dasawyisi, romelic mogiZRvnaT glavkonis megobarma, roca megaris brZol-
aSi gamoiCineT Tavi:
`saxelovani aristonis RvTiuri modgma _ misi vaJebi...~
namdvilad Tqveni sakadrisia, Cemo megobrebo. albaT TqvenSi marTlac aris raRac
RvTiuri, radganac Tqvenive sityvebidan irkveva, rom ar iziarebT im azrs, TiTqos us-
amarTloba samarTlianobaze umjobesi iyos. me mgonia, marTlac ara gwamT es. mTeli
Tqveni qceva mimowmebs amas, Torem martooden sityvebiT ver damarwmunebdiT. magram
rac ufro metad gendobiT, miT ufro gamouvalia Cemi mdgomareoba, radganac namdvil-

32
ad ar vici, ra viRono, riT dagexmaroT, ase rom, iZulebuli var Cemi umweoba vaRiaro.
ai, ra midasturebs amas: erTis mxriv, me mgonia, safuZvlianad davusabuTe Trasimaqes,
rom samarTlianoba usamarTlobaze umjobesia, magram Tqven ar dagakmayofilaT Cemma
mtkicebam. meores mxriv ki, gana mkrexelobaSi ar CamomerTmeva, vxedavde, rogor utev-
en samarTlianobas, magram TiTsac ar vanZrevde misda saSvelad, Tumca jer kidev pirSi
suli midgas da saimiso Zalic Semwevs, rom mis dasacavad xma avimaRlo? amitom yvela-
ze umjobesi iqneba, rogorc SemiZlia, ise gamovesarClo mas.
maSin glavkonma da danarCenebmac mTxoves, araferi dameSurebina samarTlianobis
dasacavad da gamegrZelebina Cveni msjeloba, kvlavindeburad mekvlia, ra aris samarT-
lianoba Tu usamarTloba da ramdenad WeSmaritia is sargebloba, romelsac maTgan mo-
veliT. anazdeulad erTma azrma gamielva TavSi da maT vuTxari: rasac vikvlevT da ve-
ZebT Cven, xumroba saqme nu ggoniaT, mis arsSi wvdomas mxolod basri da gamWriaxi mze-
ris patroni Tu moaxerxebs, magram raki Cven swored es gamWriaxoba gvaklia, ai, rogor
unda ganvagrZoT Cveni Zieba: becs rom Soridan daanaxo wvrili asoebiT aWrelebuli
furceli da maTi wakiTxva sTxovo, xolo mas uecrad gaaxsendes, rom sadRac unaxavs
zustad igive, mxolod ufro msxvili asoebiT Sevsebuli da gacilebiT ufro didi
furceli, am gziT yvelaze ukeT SesZlebs Tavdapirvelad waikiTxos msxvili asoebi
da maTi mixedviT Caswvdes wvrili asoebiT aWrelebuli naweris azrsac, raTa darwmun-
des, orive furceli erTi da imave Sinaarsis Semcvelia Tu ara.
_ ra Tqma unda, _ Tqva adimantem, _ magram sad eg da sad samarTlianobis kvleva-Zie-
ba?
_ mogaxsenebT, _ mivuge me, _ Cven vambobT, rom samarTlianoba niSneulia ama Tu im ka-
cisTvis, magram vaRiarebT Tu ara, rom is mTel saxelmwifosac axasiaTebs?
_ rasakvirvelia, vaRiarebT.
_ ki magram, saxelmwifo xom kacze didia?
_ diax.
_ mereda, gana imaSi, rac ufro didia, samarTlianobac ufro didi ar iqneba da ad-
vilad amosacnobi? amitom, Tu gnebavT, Tavdapirvelad vnaxoT, ranairia samarTliano-
bis buneba saxelmwifoSi, Semdeg ki sakuTriv adamianis sulSi ganvixiloT igi, da amri-
gad, didTan msgavsebis mixedviT SevicnoT mcire.
_ momwons eg Sen sityva, _ Tqva adimantem.
_ Tu warmosaxviT warmovidgenT saxelmwifos dasabams, gana iqve ar vixilavT samarT-
lianobisa Tu usamarTlobis Canasaxsac?
_ cxadia.
_ maS SeiZleba Tu ara imedi viqonioT, rom ase ufro advilad mivakvlevT imas, ras-
ac veZebT?
_ ra Tqma unda.
_ amitom, me mgonia, yovelnairad unda vecadoT amas. Cemis azriT, xumroba saqme ro-
dia. Tumca Tqven TviTon gadawyviteT.
_ gadavwyviteT da egaa, _ Tqva adimantem, _ maS, saqmes Seudeq.
_ me mgonia, saxelmwifos maSin eZleva dasabami, roca arcerT adamians aRar SeuZlia
daikmayofilos Tavisi Tavi, radganac aTasi ram sWirdeba. Tu, Senis azriT, saxelmwif-
os dasabams sxva rame ganapirobebs?
_ ara, sxva araferi.
_ amitom yoveli kaci xan vis mimarTavs da xan vis Tavisi moTxovnilebebis dasakmayo-
fileblad. aTasnair gaWirvebas rom ganicdis, aTasobiT kaci erTiandeba, raTa erTad
icxovron da Seewion kidec erTmaneTs. swored am Tanacxovrebas vuwodebT Cven saxel-
mwifos; asea, ara?
_ ra Tqma unda.
_ amrigad, isini raRacas iReben erTmaneTisagan da sanacvlod gascemen kidec, radga-
nac yvelas hgonia, rom es ufro umjobesia misTvis.
_ diax.
_ maS, modi, vcadoT, _ vTqvi me, _ azriT CavuyaroT safuZveli saxelmwifos; xolo
am safuZvlad, rogorc Cans, Cveni moTxovnilebani unda migvaCndes.
_ ueWvelad.

33
_ upirvelesi da udidesi moTxovnileba ki sazrdosa da saarsebo saSualebaTa mo-
povebaa.
_ ra Tqma unda.
_ meore moTxovnileba isaa, rom sakuTari Weri gefaros Tavze, mesame _ is, rom ta-
nsacmeli gqondes, da ase Semdeg.
_ marTals brZaneb.
_ maSin isic unda vikiTxoT, _ vuTxari me, _ ranairad gaarTmevs Tavs saxelmwifo yo-
velive amas. iqneb, ise, rom erTi miwis muSa iqneba, meore _ xuro, mesame _ feiqari da
ase Semdeg? xom ar mivumatoT amaT xarazi da bevri sxva xelosanic, vinc Cveni xorcie-
li moTxovnilebebis dakmayofilebas emsaxureba?
_ cxadia, unda mivumatoT.
_ maSasadame, sazogadoeba oTxi Tu xuTi kacisgan mainc unda Sedgebodes?
_ rogorc Cans.
_ ki magram, yoveli maTgani Tavis sakuTar saqmes unda asrulebdes, im angariSiT,
rom mTeli sazogadoebisTvisac Sromobdes? ase magaliTad, miwis muSas, miuxedavad im-
isa, rom erTia, oTxi sulis samyofi puri unda mohyavdes, oTxjer met dros xarjavdes
da oTxjer ufro met oflsac Rvrides, raTa Tavisi naSrom-najafi sxvebsac uwilados,
Tu aras dagidevs danarCenebs, mxolod Tavis samyof mosavals iwevdes, oTxjer ufro
nakleb dros xarjavdes, drois danarCen sam meoTxeds ki saxlis asaSeneblad, tansacm-
lis mosaqsovad Tu fexsacmelebis Sesakerad iyenebdes, ase rom, sxvebisTvis ki ara,
mxolod TavisTvis wvalobdes da Tavissave saqmes igvarebdes?
_ pirveli ufro iolia, sokrate, vidre meore, _ Tqva adimantem.
_ amaSi, vficav zevss, araferia uCveulo; _ vuTxari me, _ Seni pasuxi mafiqrebinebs,
rom adamianebi dabadebiTve gansxvavdebian erTmaneTisagan imis mixedviT, Tu vis ra sa-
qmis keTebis niWi dahyveba Tan, da arc TavianTi bunebiT hgvanan erTmaneTs; gana Senc am-
as ar gulisxmob?
_ diax, magas.
_ mereda, vin ukeT asrulebs Tavis saqmes _ vinc mraval xelobaSi gawafulia, Tu
vinc mxolod erTi xeloba icis?
_ vinc erTi xeloba icis.
_ Cemis azriT, isic aSkaraa, rom Tu xelidan gavuSvebT raime saqmis keTebisTvis xe-
lsayrel dros, araferic ar gamogviva.
_ ra Tqma unda.
_ radganac, me mgonia, araviTari saqme ar dauwyebs lodins xelosans, aba, rodis moi-
clis CemTvisao; piriqiT, xelosani verasodes ver unda iclides sxva ramisaTvis, gar-
da sakuTari saqmisa.
_ WeSmaritad.
_ amitom SeiZleba yvelaferi ufro ukeT, ufro swrafad da advilad akeTo, roca
mxolod erT saqmes asruleb, Seni bunebrivi niWisa Tu unaris Sesabamisad, da, Tanac,
droulad asruleb, ise, rom sxva ramisTvis aRar gcalia.
_ uciloblad.
_ hoda, ai, ras getyvi, adimante: yovelive imas, razedac weRan vlaparakobdi, saxe-
lmwifos oTxi wevri namdvilad ver gaarTmevs Tavs; radganac miwis muSa, romelsac
mWreli saxnisi sWirdeba, TviTonve rodi daamzadebs mas, an Toxsa Tu sxva samiwaTmoq-
medo iaraRs. xurosac, Tavis mxriv, vin mosTvlis, ramdeni rame sWirdeba, da igive iTq-
mis xarazsa Tu feiqarzedac.
_ marTals brZaneb.
_ Tu am Cvens pawawina saxelmwifoSi mWedlebs, xuroebs da sxva xelosnebsac CavrT-
avT, isini xalxmraval qveynad aqceven mas.
_ ra Tqma unda.
_ magram is mainc ar gaxdeba veeba saxelmwifo, TviT maSinac ki, Tu zemoT CamoTvl-
ilT mejogeebs, mecxvareebs da sxva mwyemsebsac mivumatebT, raTa miwis muSebs xarebi
hyavdeT saxnavad, xuroebs, iseve, rogorc miwis muSebs, _ sauRle saqoneli tvirTis sa-
zidad, da arc xarazebs an feiqrebs moakldeT tyavi Tu matyli.
_ veeba Tu ara, patara mainc ar iqneba saxelmwifo, romelic amden xalxs aerTianebs,
_ Tqva adimantem.

34
_ egec ar iyos, _ gavawyvetine me, _ sad moZebni imnair adgils saxelmwifos dasaars-
eblad, rom mis moqalaqeebs arafris Semotana ar dasWirdeT?
_ versad.
_ maSasadame, saxelmwifosaTvis aucilebeli iqneba sxva xelobis xalxic ucxo qveyn-
ebidan saWiro saqonlis Semosatanad.
_ diax.
_ ese igi, saxelmwifom unda awarmoos ara marto is, rac saWiroa misi moqalaqeebis
moTxovnilebaTa dasakmayofileblad,
_ aramed isic, rac sxvebs sWirdeba.
_ aucileblad.
_ maSasadame, rac SeiZleba meti miwis muSa da sxva xelosani unda gvyavdes.
_ diax, rac SeiZleba meti.
_ aseve is xalxic, saqonlis gacvla-gamocvlisTvis rom gvWirdeba; xolo es xalxi va-
Wrebia, ara?
_ diax.
_ ase rom, arc vaWrebi unda gvakldnen.
_ ra Tqma unda.
_ magram Tu sazRvao vaWrobas exeba saqme, vaWrebis garda zRvaosnebic xom dagvWir-
deba?
_ dagvWirdeba da blomadac dagvWirdeba.
_ ki magram, TviT qveynis SigniT rogorRa iqneba saqme? ranairad moxerxdeba nawarmis
gacvla-gamocvla xelosnebs Soris? aki Cvenc, uwinares yovlisa swored am mizniT da-
vaarseT saxelmwifo.
_ cxadia, aReb-micemobis gziT.
_ maSasadame, unda Seiqmnas bazari da dawesdes Rirebulebis aRmniSvneli niSani _
fuli.
_ ra Tqma unda.
_ mereda, Tu miwis muSa an romelime sxva xelosani bazrobaze gamoitans Tavis naw-
arms, misi muStari ki daigvianebs, nuTu is gulxeldakrefili daelodeba bazarSi da
ase uqmad gaacdens saqmisaTvis saWiro dros?
_ aramc da aramc, _ Tqva adimantem, _ gana cotaa iseTi xalxi, Tavis samsaxurs rom Se-
sTavazebs mas? keTilmowyobil saxelmwifoebSi eseni arian yvelaze Zabunni da yovel-
gvari sxva saqmisaTvis uvargisni: erTavad bazarSi yrian da cdiloben iafad SeiZinon
savaWrod gamotanili saqoneli, raTa Semdeg sxvebs mihyidon igi.
_ swored am moTxovnilebis gamo Cndebian CvenSi qorvaWrebi; _ SevniSne me, _ gana ase
ar vuwodebT Suakacebs myidvelebsa da gamyidvelebs Soris, bazarSi rom aTeneben da
aRameben? xolo im xalxs, erTi saxelmwifodan meoreSi rom daexeteba saqonlis gasasa-
Reblad, vaWrebs veZaxiT, ara?
_ diax.
_ me Tu mkiTxavT, sxvac bevria saWiro kaci; marTalia, mwiri gonebis gamo es xalxi
naklebad imsaxureben imas, rom maTTan raime urTierToba viqonioT, magram sakmao Zali
ki SeswevT mZime samuSaos Sesasruleblad. isini fulze hyidian TavianT Zalas, da ra-
ki am fuls qiras uwodeben, me mgonia, swored amitom moqiraveebad uxmoben maT.
_ ra Tqma unda.
_ saxelmwifos sisrulisaTvis, rogorc Cans, moqiravenic sWirdeba.
_ egre mgonia.
_ ras ityvi, adimante, imdenad xom ar gaizarda es Cveni saxelmwifo, rom ukve SeiZ-
leba dasrulebulad migvaCndes?
_ albaT SeiZleba.
_ ki magram, sadRaa samarTlianoba da usamarTloba? ramdeni ram ganvixileT, magram
mainc saidan iReben isini dasabams?
_ ver getyvi, sokrate; iqneb, saerTo saqmianobaSi TviT adamianTa urTierTdamoki-
debulebidan?
_ SeiZleba marTalic iyo; _ vuTxari me, _ maS, ganvagrZoT kvleva-Zieba da ganuxrel-
ad mivsdioT Cvens mier dasaxul mizans. uwinares yovlisa, ganvixiloT amnairad daxe-
lovnebul kacTa cxovrebis wesi. xorblisa Tu yurZnis mosavals isini moiweven, xels

35
mihyofen tansacmlis Tu fexsacmlis kervas da saxlebis mSeneblobas; zafxulis xvat-
Si welzemoT gatitvlebulni da fexSiSvelani imuSaveben, zamTarSi ki saguldagul-
od CafuTnul-CaTbunebulni Tavis sarCenad qers daRerRaven da xorbals dafqvaven,
RerRilisagan fafas moxarSaven, fqvils ki mozelen da comisagan dabrawul purebsa
da funTuSebs daacxoben, romlebsac madis aRmZvrelad Caamwkriveben lerwmis Wilob-
sa Tu qorfa foTlebze. murtisa da urTxelis ylortebiT mofenil sareclebze Svi-
lebTan erTad mxarTeZoze wamowolilni da gvirgvinebiT SublSemkulni nebierad Se-
eqcevian Rvinos, sagaloblebiT qebas Seasxamen RmerTebs da mxiarul musaifSi gaatar-
eben dros; Svilebs ki, SimSilobisa da omianobis SiSiT, mxolod imdens iyolieben,
ramdenis yolis nebasac miscemT maTi avladideba.
_ rao?! _ gamawyvetina glavkonma, _ xmela pursa da TiTo fiala Rvinoze upireb am
xalxs gadatarebas?
_ marTali xar, _ mivuge me, _ kinaRam damaviwyda, rom maT nair-nairi sasmel-saWmelic
dasWirdebaT. cxadia, marilic unda hqondeT, zeTisxilic, yvelic, prasica da sxva bo-
stneulic; ase moaTuxTuxeben soflur SeWamands. magram verc piris Casakoklozineb-
els movaklebT: leRvs, muxudos, cercvs, an murtis nayofs Tu rkos, romlebsac cecx-
lze moxalaven da wrupva-wrupviT miayoleben Rvinos. ase, siamtkbilobiT gaatareben
mTel sicocxles, uzrunvelni da saRsalamaTni, mere ki Rrmad moxucebulni samudam-
od miiZineben da aseTsave cxovrebas uanderZeben TavianT STamomavalT.
_ RorebiT rom dagesaxlebina eg Seni saxelmwifo, sokrate, albaT, verc maT SesTa-
vazebdi sxvanair salafavs, _ wamoiZaxa glavkonma.
_ maS, ras mibrZaneb, ra SevTavazo? _ vkiTxe me.
_ rasac Cveulni arian: inaxad sxdoma, xoragiT savse tablebi, nugbar-nugbari kerZe-
bi da tkbileuli, mokled, yvelaferi, rac Tavze sayrelada aqvT Cvens Tanamedrove-
ebs, _ Tu ginda, rom SimSiliT ar ewvodeT kuWi.
_ keTili da patiosani, _ vuTxari me, _ rogorc Cans, Cven ganvixilavT ara marto im
saxelmwifos, romelic es-esaa ibadeba, aramed keTildReobiT galaRebulsac. vin ic-
is, iqneb asedac sjobdes. radganac SeiZleba dagvanaxos TviT am ukanasknelis ganxilva-
mac, ranairad iCenen Tavs saxelmwifoSi samarTlianoba da usamarTloba. saxelmwifo,
Cvens mier warmosaxuli, me jansaR saxelmwifod meCveneba; magram araferi ar gviSlis
xels, Tu gnebavT, im saxelmwifosac davukvirdeT, romelsac TiTqos cieb-cxeleba Seh-
yria. rogorc Cans, zogierTs marTlac ar daakmayofilebs yovelive es, arc esoden ma-
rtivi cxovrebis wesi; ara, keTil-inebe da saswrafod miarTvi maT sareclebi, table-
bi, nair-nairi WurWeli Tu dgam-aveji, madis aRmZvreli nazuqebi, sakmeveli, nelsacxeb-
lebi, agreTve heterebi Tu nugbar-nugbari kerZebi, da, Tanac, yovelive es _ rac SeiZ-
leba blomad. etyoba, aucilebeli martooden is ki ar aris, rac zemoT mogaxseneT, _
saxli, tansacmeli Tu fexsacmeli, _ ara, moitaT suraTebic, samkaulebic, oqro-vercx-
lisa Tu spilos Zvlis nakeTobebic; asea, ara?
_ diax.
_ ki magram, xom ar mogviwevs gavafarTovoT Cveni saxelmwifos farglebi? radganac
is pirveli _ jansaRi saxelmwifo ukve aRar aris sakmarisi, aramed imnairi xalxiT unda
avavsoT, romlis yofnac saxelmwifoSi sulac ar aris aucileblobiT gamowveuli: me
vgulisxmob aTasi juris monadireebs da mimbaZvelebs, ferebs, bgerebs Tu saxeebs rom
iyeneben mibaZvisas, ese igi, poetebsa da maTTan ganuyrelad dakavSirebul rafsodebs,
msaxiobebs, qorevtebs, Teatris menardeebs, meavejeebs da sasaluqo sagnebis, metadre,
qalebis samSvenisTa Tu samkaulTa ostatebs. warmoudgenlad gaizrdeba msaxurTa ri-
cxvic: vin mosTvlis, ramdeni aRmzrdeli, ZiZa, lala, moaxle, dalaqi, mzareuli Tu
yasabi dagvWirdeba. axla meRoreebs aRar ikiTxav? eseni ar gvyolia Cvens pirvel saxe-
lmwifoSi; arc gvWirdebodnen. aq ki esenic saWironi arian da aTasnairi pirutyvic da
saqonelic, rakiRa upiratesad xorciT vsazrdoobT; ras ityvi, gana swori ara var?
_ ra Tqma unda.
_ amnairi cxovrebis Sedegad gacilebiT ufro meti eqimi iqneba saWiro, vidre uwin.
_ diax, gacilebiT meti.
_ egec ar iyos, qveyana, odesRac sakmaod vrceli saimisod, rom Tavisi mosaxleoba
gamoekveba, axla ukve dapataravdeba. asea, ara?
_ marTlac asea.

36
_ maSasadame, iZulebulni viqnebiT kai mozrdili nawili CamovaWraT mezobel saxe-
lmwifos, Tu gvinda samyofi saZovari da saxnav-saTesi gvqondes, xolo mezobeli saxe-
lmwifo, Tavis mxriv, moindomebs Cveni qveynis nawili miitacos. Tuki TviTonac daus-
rulebeli momxveWelobis gzas daadgeba da, amrigad, gadava imis zRvars, rac aucile-
belia saarsebod.
_ yovel mizezs gareSe, egrec moxdeba, sokrate.
_ maS, omSi unda CavebaT, glavkon?
_ diax, unda CavebaT.
_ jerjerobiT arafers vityviT imis Taobaze, Tu ra mosdevs Sedegad oms _ sikeTe
Tu boroteba; SevniSnavT mxolod, rom ukve mivakvlieT omebis wyaros, xolo omi udi-
desi ubedurebis saTavea rogorc kerZo piris, ise mTeli sazogadoebisTvisac, roca
isini iZulebulni arian iomon.
_ ra Tqma unda.
_ amasTanave, mogviwevs mcirediT ki ara, mTeli laSqariT gavzardoT saxelmwifo,
Cemo Zvirfaso: laSqriT, romelic daicavs Cvens samflobeloebs da, zemoTqmulisa ar
iyos, sxvis miwa-wyalsac Semogvimtkicebs.
_ rogor, gana Cven TviTon ki ver SevZlebT amas?
_ vera, ver SevZlebT, Tuki sworad gadavwyviteT es sakiTxi Cveni warmosaxuli saxe-
lmwifos daarsebisas. Tu gaxsovs, imTaviTve SevTanxmdiT, rom SeuZlebelia erTi kaci
srulyofilad flobdes mraval xelobas.
_ marTals brZaneb.
_ mereda, meomris xeloba xelobad ar migaCnia?
_ ra sakiTxavia?
_ ki magram, nuTu mewaRis xelobaze ufro mets unda vzrunavdeT, vidre meomrisa-
ze?
_ rogor gekadreba.
_ im mizniT, rom CvenSi ukeT viTardebodes mewaReoba, xom avukrZaleT mewaRes, miw-
is muSis, feiqrisa Tu xuros saqmisaTvis mieyo xeli; zustad aseve, yvela sxva xelosa-
nsac mxolod erTi saqme mivandeT, rasac is warmatebiT gaarTmevs Tavs, Tavisi bunebri-
vi monacemebis wyalobiT; mTeli sicocxlis manZilze swored es iqneba misi erTader-
Ti saqme, ase rom, sxva ramisTvis veRar moiclis, da warmatebasac miaRwevs, Tuki fuWad
ar gaflangavs dros. ki magram, gana saomari xelovneba nakleb yuradRebasa da gulmod-
ginebas moiTxovs? an, iqneb, is imdenad advilia, rom miwis muSas, mewaResa Tu nebismier
sxva xelosansac Tavisuflad SeuZlia, imavdroulad, meomaric iyos? koWis TamaSi rom
koWis TamaSia, imasac ki ver auReb alRos, Tu bavSvobidanve ar gagiwafavs xeli, aram-
ed ise, sasxvaTaSorisod giTamaSnia. mereda, nuTu sakmarisia fariT an sxva saomari saW-
urvliT aRiWurvo, anda abjari aisxa, rom maSinve Zlevamosil meomrad iqce da hopli-
tebis mxardamxar brZolac SeiZlo da sxva meomarTa dasSiac? maSin rodesac sxva rome-
lime xelosnis iaraRi rom aiRo xelSi, amis wyalobiT verc xelosani gaxdebi erTbaS-
ad da verc aTleti, Tu sagangebod ar Segiswavlia saTanado xeloba, da arc am iaraRis
xmareba SegiZlia.
_ egre rom ara, maSin yovelgvari iaraRi marTlac rom fasdaudebeli iqneboda.
_ maSasadame, rac ufro mniSvnelovania mcvelebis saqme, sxva saqmianobasTan igi miT
ufro SeuTavsebelia, radganac udides ostatobasa da gulmodginebas moiTxovs.
_ mec egre mgonia.
_ aucilebelia saTanado bunebrivi monacemebi, raTa Tavi gaarTva mas.
_ ra Tqma unda.
_ ase rom, Tuki Zali Segwevs, Cveni saqmea imaTi gulmodgine SerCeva, vinc Tavisi bu-
nebrivi monacemebiT SeiZleba saxelmwifos mcvelad gamodges.
_ diax, swored Cveni saqmea.
_ vficav zevss, Znel saqmes mivyaviT xeli! magram SevinarCunoT simxneve da SeZle-
bisdagvarad aRvasruloT Cveni vali.
_ vcadoT.
_ rogor ggonia, roca dacvas exeba saqme, jiSiani lekvisa da keTilSobili Wabukis
bunebriv Tvisebebs Soris aris Tu ara raime gansxvaveba?
_ mainc ra Tvisebebs gulisxmob?

37
_ rasa da imas, rom erTsac da meoresac utyuari alRo unda hqondes, orive erTnai-
rad swrafi unda iyos da uCveulo Zalis patronic, raTa mtris siaxlove umalve Seig-
rZnon, swrafad wamoewion momxdurs da TavianTi ZaliTa sZlion.
_ marTals brZaneb.
_ magram mterTan Sebma xom simamaces moiTxovs?
_ rasakvirvelia.
_ mereda, ra simamace unda mosTxovo ZaRls, cxensa Tu nebismier sxva cxovels, vis
arsebaSic ar boboqrobs sificxis mborgavi suli? nuTu ar SegimCnevia sificxis Seup-
ovari da uZleveli Zala? ase rom, suli, romelSiac Zalumad borgavs sificxe, araf-
ers Seudrkeba da arc aravis winaSe daixevs ukan.
_ SemimCnevia.
_ axla xom xedav, saxelmwifos mcvelis sxeuls ranairi Tvisebebi unda amkobdnen?
_ vxedav.
_ agreTve sulsac: es gaxlavs sificxe.
_ diax.
_ ki magram, Tu yvela mcveli amnairia, glavkon, gana isini daundobelni ar iqnebian,
rogorc erTurTis, ise danarCen TanamoqalaqeTa mimarTac?
_ vficav zevss, Zneli kiTxvaa.
_ magram isini lmobierni unda iyvnen Tavisianebisadmi da ulmobelni _ mtrebis mim-
arT, Torem gadamTielTa lodini aRar dasWirdebaT: TviTonve gaavleben musrs erTi-
meores.
_ WeSmaritad.
_ maS, ra vqnaT? sad vpovoT zne lmobieri da, imavdroulad, ulmobelic? lmobier-
eba xom upirispirdeba sulis sificxes?
_ cxadia.
_ xolo Tu kaci arc lmobieria da arc ulmobeli, namdvili mcvelic veRar iqneba.
rogorc Cans, es piroba ganuxorcielebelia da, amrigad, SeiZleba davaskvnaT, rom WeS-
marit mcvelsac versad vipoviT.
_ vai rom egrea, _ Tqva glavkonma.
_ erTxans vyoymanobdi da vcdilobdi gamexsenebina yvelaferi, rac zemoT iTqva.
_ eh, Cemo Zvirfaso, _ vuTxari bolos glavkons, _ am gamouval mdgomareobaSi mitom-
ac CavcvivdiT, rom TviTonve daviviwyeT is, rac sanimuSod movixmeT.
_ ras gulisxmob?
_ arc ki davfiqrebulvarT imaze, rom arseboben iseTi zneni, am urTierT sapirispi-
ro Tvisebebs rom iTavseben.
_ mainc?
_ es ufro naTlad Cans cxovelebis, uwinares yovlisa ki imis magaliTze, rac weRan
mcvels SevadareT. xom mogexseneba jiSiani ZaRlebis buneba: ra alersianni arian Sina-
urebisa Tu patronis nacnob-megobrebis mimarT da, piriqiT, ra gaafTrebiT uteven
ucnobT.
_ ra sakiTxavia.
_ maSasadame, es SesaZlebelia da mcvelSi amnair znes rom veZebT, sulac ar vupir-
ispirdebiT bunebas.
_ rogorc Cans, ara.
_ ras ityvi, am Cvens momaval mcvels erTi ram mainc xom ar aklia? _ marto sificxe
ar kmara: Tavisi bunebiT, sibrZnesac unda mieltvodes.
_ rogor? ai, eg ki ar mesmis.
_ es SeiZleba TviT ZaRlebSiac SeniSno; marTlac rom saocari Tvisebaa cxoveleb-
isa.
_ mainc ra Tvisebas gulisxmob.
_ ucnobis danaxvaze ZaRli avdeba, Tumca am ucxo kacs araferi dauSavebia misTvis,
nacnobis danaxvaze ki kudis qiciniT egeba fexqveS, Tumca araviTari sikeTe ar axsovs
misgan. arasodes ganucvifrebixar amas?
_ marTali giTxra, dRemde arc ki davfiqrebulvar amaze, magram cxadia, rom ZaRli
marTlac egre iqceva.

38
_ misi bunebis es Tavisebureba marTlac rom saocaria da, ase gansaje, WeSmaritad
brZnulic.
_ rogor?
_ rogor da ise, rom mter-moyvares mxolod imis mixedviT ganasxvavebs erTmaneTis-
gan, nacnobia is Tu ucnobi. mereda, ra aris es, Tu ara swrafva Semecnebisken, roca uc-
xosa Tu Sinauris gansazRvris cnoba, an, piriqiT, arcnoba udevs safuZvlad?
_ veravin uaryofs magas.
_ ki magram, swrafva Semecnebisken xom igivea, rac sibrZnisken swrafva?
_ diax.
_ amitom Tamamad SegviZlia davuSvaT, rom Tu adamianic Sinaurebisa da nacnob-mego-
brebis mimarT lmobieria da alersiani, maSasadame, misTvis bunebiT niSneulia sibrZ-
nisa da Semecnebisaken swrafva.
_ davuSvaT.
_ ase rom, saxelmwifos uzado mcvelisTvis niSneuli iqneba ara marto sificxe, sis-
wrafe da Zala, aramed sulieri srulyofilebac.
_ WeSmaritad.
_ ai, ranairi iqneba Cveni mcveli. magram rogor unda vwvrTnaT imis mikvlevaSi, ras-
ac veZebT, ese igi, bolos mainc Tu mivxvdebiT, ranairad iCenen Tavs saxelmwifoSi sa-
marTlianoba da usamarTloba. nu daviviwyebT Cveni saubris am ZiriTad mizans, raTa
sityva metismetad ar gagvigrZeldes.
maSin glavkonis Zmam CaurTo:
_ me Tu mkiTxavT, am sakiTxis ganxilva Zalze sasargeblo iqneba CvenTvis.
_ vficav zevss, Cemo Zvirfaso adimante, _ vuTxari me, _ Tavadac mag azrisa var; nu
aviRebT xels amaze, Tundac usaSvelod gagviWianurdes Zieba.
_ swori gadawyvetilebaa.
_ maS, modi, moclili mezRapreebiviT dinjad da auCqareblad, saqmiT Tu ara sityv-
iT mainc SevudgeT Cveni mcvelebis aRzrdas.
_ Cveni valic swored eg aris.
_ ki magram, ranairad aRvzardoT isini? Tumca Znelia mivakvlioT imaze ukeTes sa-
Sualebas, rac uZvelesi droidanvea cnobili. sxeulisaTvis es gaxlavT gimnastikuri
aRzrda, sulisaTvis ki _ musikuri.
_ egrea.
_ xolo musikuri aRzrda win unda uswrebdes gimnastikurs.
_ ra Tqma unda.
_ musikuri aRzrdao, rom vambobT gana masSi sityvierebasac ar vgulisxmobT?
_ cxadia, vgulisxmobT.
_ magram sityviereba orgvaria _ WeSmariti da yalbi.
_ diax.
_ aRzrdisTvis orive gvWirdeba, magram yalbiT unda daviwyoT.
_ ar mesmis, ras ambob, Tqva adimantem.
_ ra ar gesmis? _ vuTxari me, _ is, rom patara bavSvebs yvelaze umal Tqmulebebi un-
da vuamboT? Tqmuleba ki, arsebiTad, yalbia, Tumca is WeSmaritebasac Seicavs. bavSve-
bis aRsazrdelad Cven umal Tqmulebebs mivmarTavT, vidre gimnastikas.
_ marTals brZaneb.
_ amitomac mogaxsene, musikuri xelovnebiT unda daviwyoT da mxolod Semdeg gada-
videT gimnastikurze-meTqi.
_ sworia.
_ mereda, nuTu ar ici, rom yvela saqmeSi mTavaria dasawyisi, miT umetes, roca saqme
exeba norCsa da saTuT arsebas radganac swored am asakSi yalibdeba da sulSi Tanda-
TanobiT fesvs idgams is Tvisebebi, romlebic gvinda mozardSi ganvaviTaroT.
_ sruli simarTlea.
_ gana SeiZleba davuSvaT, rom bavSvebi visganac gnebavT, imisagan ismendnen RmerTma
icis ranair Tqmulebebs, romlebic umeteswilad upirispirdebian yovelive imas, rac
Cven gvsurs CavunergoT da cxovrebis gzazec vusagzloT maT?
_ vera, ver davuSvebT.

39
_ uwinares yovlisa, Tvalyuri unda vadevnoT TqmulebaTa mTxzvelebs: Tu maTi qmn-
ileba faseulia, Cvenc moviwonebT, Tu ara da, uarvyofT mas. dedebsa da aRmzrdelebs
vTxovT, mxolod Cvens mier mowonebuli Tqmulebebi uambon TavianT patarebs, raTa ma-
Ti meSveobiT ufro umal Camoqnan da Camoayalibon norCebis suli, vidre maTi sxeuli
_ xelebiT. im Tqmulebebis umravlesoba ki, romlebsac dRes uamboben bavSvebs, unda
uaryon.
_ mainc ra Tqmulebebs gulisxmob?
_ Cven SegviZlia ufro vrceli Tqmulebebis mixedviT SevafasoT ufro mcireni, ra-
dganac yvela Tqmuleba, vrcelic da mcirec, erTnair moTxovnebs unda akmayofilebd-
es da zemoqmedebiTac erTnair zemoqmedebas axdendes sulze; ras ityvi, ase araa?
_ diax, asea, magram ar mesmis, vrcel Tqmulebebad mainc romeli Tqmulebebi iguli-
sxmeba?
_ Tqmulebebi, romlebsac hesiode, homerosi da sxva poetebi gadmogvcemen; radgan-
ac swored maTi monaCmaxia is yalbi laTaiebi, romlebic, vin mosTvlis, ramdenisTvis
uambniaT da dResac uamboben.
_ ara, mainc ras ayvedri maT?
_ rasac uwinares yovlisa da upiratesad ayvedrian xolme ukeTuri sicruisa da si-
yalbis mTxzvelebs.
_ rogor?
_ roca ugvani sityviT uaryofiTad warmogviCenen RmerTebs Tu gmirebs, es igivea,
rom mxatvarma Tavisi naxati verafriT ver miamgvanos imas, risi daxatvac surda.
_ Tu asea, Seni yvedreba gamarTlebulia, magram ramdenad imsaxureben poetebi amas?
_ jer erTi, Tavisi udierebiT udidesi sicrue SeTxza da cili daswama diad RmerT-
ebs, vinac moCmaxa, TiTqos uranoss Caedinos mTeli is saSineleba, rasac mas miawers he-
siode, kronoss ki Suri eZios masze. igive iTqmis kronosis sisastikesa da im sazarel
sanacvlozedac, gadmocemiT, zevsma rom miago mas. yovelive es marTalic rom iyos, Ce-
mis azriT, mainc aravisTvis unda migveca imisi neba, rom ase windauxedavad eambnaT am-
deni ukuRmarToba jer kidev undili da ugunuri balRebisaTvis. ajobebda krintic ar
dagveZra amaze, anda, Tu iZulebulni viqnebodiT, viRacisTvis mainc gagvendo es, rac
SeiZleba naklebi msmeneli gvyoloda, xolo am mizniT RmerTebisaTvis goWi ki ara, uZ-
virfasesi da uiSviaTesi msxverpli unda Segvewira, raTa oriode sando kacis garda
aravis moesmina Cveni sityvebi.
_ es Tqmulebebi marTlac rom saeWvoni Canan.
_ amitomac Cvens saxelmwifoSi saerTod unda avkrZaloT isini, adimante. rad unda
CavagonoT umwifar msmenels, rom SeiZleba saSineli danaSaulic Caidinos, SeiZleba
sastikad awamos Tundac usamarTlobis moqmedi mama, magram amaSi araferi iqneba uCve-
ulo da arnaxuli, rakiRa iseve iqceva, rogorc iqcevian TviT upirvelesi da udidesi
RvTaebani.
_ vficav zevss, mec meCveneba, rom umjobesia krintic ar davZraT amaze.
_ da arc imaze, Tu rogor omoben RmerTebi, maxes ugeben da erkinebian erTmaneTs
(vai sircxvilo!), Tu gvinda Cvens momaval mcvelebs saTakilod miaCndeT is ambavi, rom
SeiZleba ase advilad waekidon erTimeores. rac Seexeba gigantTa brZolebsa Tu gau-
Tavebel SuRlsa da mtrobas, erTis mxriv, ukvdav RmerTebs da gmirebs, xolo meores
mxriv, maT naTesavebsa da axloblebs Soris, _ sastikad unda avukrZaloT yvelas mTe-
li am sisaZaglis aRwera da TavianTi aRwerilobis zizil-pipilebiT Semkoba; piriqiT,
Tu gvinda CavagonoT msmenels, rom Cveni Tanamoqalaqeni, arasodes aSlian erTimeores,
da rom es iqneboda namdvili RvTismgmobloba, _ dedabrebic da berikacebic xSir-xSi-
rad unda uambobdnen TavianT patara SviliSvilebs winaprebis sasaxelo saqmeTa amb-
avs, Tumca arc davaJkacebulT awyenda amis gameoreba, magram aq saqmeSi unda CavrToT
poetebi da vaiZuloT isini, nabijiTac ar gadascdnen Cvens mier moniSnul gzas. xolo
rodesac gadmogvcemen, Tu ranairad gakoWa hera misma Zem, an zevsma rogor moisrola
olimpodan hefestosi, romelsac surda gamosarCleboda dedas da gacofebuli meuR-
lis muStebisgan daexsna igi, an kidev ra gaafTrebiT ebrZvian RmerTebi erTmaneTs ho-
merosis warmosaxviT, _ amas namdvilad ver moviTmenT Cvens mier daarsebul saxelmwi-
foSi, mTeli es monaCmaxi wminda wylis alegoriac rom iyos. ranairad gaarCios undi-
lma balRma, sadaa alegoria da sad ara? am asakSi miRebuli STabeWdilebani ki ucvle-

40
lad da waruSlelad aRibeWdebian mis sulSi. ai, ratom vaniWebT esoden did mniSvne-
lobas imas, rom yvela Tqmuleba, romelsac sul pirvelad ismenen bavSvebi, xels uw-
yobdes maT sulSi siqvelis aRzrdas.
_ Seni msjeloba safuZvels moklebuli rodia; _ Tqva adimantem, _ magram vinmes rom
ekiTxa CvenTvis, mainc romeli Tqmulebebi igulisxmebao, ras mivugebdiT pasuxad?
_ eh, Cemo adimante, _ vuTxari me, _ Cven axla poetebi ki ara varT, aramed saxelmwi-
fos damfuZneblebi; Tqmulebebis Txzva ki fuZemdebelTa saqme rodia: maTTvis savseb-
iT sakmarisia imisi codna, Tu ranair nimuSTa mixedviT unda Txzavdnen poetebi Tavi-
anT Tqmulebebs, raTa am nimuSTa damaxinjebis saSualeba ar miscen maT.
_ marTals brZaneb, _ Tqva adimantem, _ magram mainc ra nimuSebs unda mivsdevdeT
RmerTebze msjelobisas?
_ Tundac amas: ranairicaa RmerTi, imnairadve unda iqnes gamoyvanili poeziis nebis-
mier saxeobaSi, sulerTia, epiuri poezia iqneba es, lirikuli Tu tragikuli.
_ albaT.
_ ki magram, gana RmerTi keTili araa TavisTavad, da gana aseve ar unda iqnes warmod-
genili?
_ ra Tqma unda.
_ sikeTe ki ar SeiZleba mavne iyos; asea, ara?
_ cxadia.
_ xolo is, rac mavne ar aris, SeuZlebelia vinmes vnebdes.
_ rasakvirvelia.
_ magram is, rac aravis vnebs, ranairad SeiZleba raime borotebas sCadiodes?
_ arasdidebiT ar SeiZleba.
_ xolo is, rac araviTar borotebas ar sCadis, SeuZlebelia raime borotebis miz-
ezi iyos.
_ ra Tqma unda.
_ maSasadame, sikeTe sasargebloa?
_ diax.
_ ese igi, keTili saqmis mizezic?
_ diax.
_ ase rom, yvelafris mizezi ki ar aris, aramed mxolod keTili saqmisa, da ara bor-
otis.
_ WeSmaritad.
_ maSasadame, rakiRa RmerTi keTilia, is yvelafris mizezi ki ar aris, rogorc es
bevr Cvengans hgonia, aramed mxolod mciredis mizezia kacTaTvis, mravali ramis mize-
zad ki ver vityviT mas: aki Cvens cxovrebaSi kargi gacilebiT naklebia, vidre cudi.
sikeTis mizezad mxolod RmerTi Tu SeiZleba migvaCndes, borotebas ki sxva mizezi un-
da gamovuZebnoT.
_ Cemis azriT, camde marTali xar.
_ ase rom, Cven ver gaviziarebT verc homerosisa da verc romelime sxva poetis
mcdar warmodgenas RmerTebze, rogorc, magaliTad, ai, amnair uazrobas:
`ori veeba Tixis xalami daudgamT zevsis sasaxlis zRurblze,
svesvianobiT savsea erTi, xolo meore _ svedavsilobiT,~
_ da visac zevsi orives nazavs sTavazobs,
`mis sicocxleSi rigrigobiT enacvlebian
erTimeores sixaruli da mwuxareba.~
_ anda amaze raRas ityviT?
`zevsia, mokvdavT rom unawilebs sikeTesac da borotebasac.~
_ verc imas movuwonebT saqciels, vinc amtkicebs, rom pandaross aTenam da zevsma ga-
atexines fici da daarRvevines sazavo xelSekruleba. igive iTqmis zevsisa da Temidas
mier gamowveul RmerTebis SuRlsa da maT brZolebzedac. verc imis nebas davrTavT
vinmes, rom Wabuk msmenelebs gaacnon esqiles leqsi:
`RmerTi mizezs ar daulevs mokdavT,
roca surs mosras, moaoxros visime saxli.~
_ Tu romelime nawarmoebSi gamoereva amnairi iambikuri leqsebi, sadac aRwerili
iqneba niobesa Tu pelipidebis tanjva-vaeba, troas omis ambebi da sxva misTanani, poet-

41
ma ver unda gabedos imisi Tqma, rom mis gmirebs mTeli es ubedureba RmerTma mouvli-
na, anda, Tu mainc gabedavs, daaxloebiT igive azri unda gamouZebnos yovelive amas,
rasac Cven amJamad vikvlevT; gamouZebnos da gvauwyos, rom RmerTi mxolod simarTli-
sa da sikeTis moqmedia, xolo sasjeli, am adamianebs rom daatyda Tavze, TviT maTTvis-
vea sasargeblo. magram aravis unda hqonds imis Tqmis neba, rom RvTis mier dasjili mok-
vdavni ubedurebi arian, da swored RmerTia maTi ubedurebis mizezi. xolo Tu poe-
ti, piriqiT, ityvis, rom borotmoqmedni ubedurebi arian da amitom sasjeli saWiroa
maTTvis, radganac ubedurebas umsubuqebT da amis gamo lamis RvTis wyalobad evline-
baT, _ es SeiZleba dasaSvebad migvaCndes. magram rodesac amtkiceben, rom RmerTi, ro-
melic keTilia Tavisi arsiT, viRacisaTvis SeiZleba borotebis mizezi iyos, amas yo-
velnairad unda aRvudgeT win, raTa aravis wamoscdes da arcerTi moqalaqis _ arc yma-
wvili kacisa da arc mowifulis yurs ar miswvdes es RvTismgmobloba, sulerTia, gind
poeturi sityviT iyos gadmocemuli da gind prozauliT, Tuki gulwrfelad veswraf-
iT Cvens mier daarsebul saxelmwifoSi kanonierebis sufevas, radganac amnairi mtkic-
eba mkrexeluria, moqalaqeTaTvis aSkarad mavne da Sinagani winaaRmdegobis Semcveli.
_ SenTan erTad xmas vaZlev am kanons: Zalian momwons.
_ es iqneba pirveli kanoni, romelic eZRvneba RmerTebs, da pirveli nimuSi, romlis
Tanaxmadac poeziaSic da sityvierebis yvela sxva dargSiac unda vamtkicoT, rom Rmer-
Ti yvelafris mizezi ki ar aris, aramed mxolod sikeTisa.
_ savsebiT sakmarisia.
_ maSin gadavideT meore kanonze. rogor ggonia, nuTu RmerTi jadoqaria da, TiTqos
ganzrax, xan erTi saxiT gvevlineba da xan meoriT: zogjer TviTonve icvleba da Tavisi
sakuTari ieris nacvlad uricxv sxvadasxva saxes iRebs, zogjer ki gvacTunebs da gvaiZ-
ulebs xan rad warmovidginoT da xan rad? Tu RmerTi raRac martivia da yvelaze nak-
leb Seswevs imis unari, rom Tavisi sakuTari raobidan gamovides?
_ ase saxeldaxelod gamiWirdeba mag kiTxvaze pasuxi gagce.
_ magram iqneb amaze mainc mipasuxo: roca raime Tavisi sakuTari raobidan gamodis,
aucilebelia Tu ara, rom an TavisiT icvlebodes, an raRacis zemoqmedebiT?
_ diax, ucilebelia.
_ magram is, rac yvelaze srulyofilia, yvelaze nakleb ganicdis cvalebadobas sxva
ramis zegavleniT. ase magaliTad, gana jansaRi da Zlieri sxeuli yvelaze nakleb ar ic-
vleba sma-Wamisa Tu garjis Sedegad? an nebismieri mcenare _ mzis siTbos, qarisa Tu sxva
misTanaTa zemoqmedebiT?
_ ra Tqma unda.
_ mereda, gana mtkice da gonierebiT mosili sulic yvelaze nakleb ar icvleba da
imRvreva gareSe saganTa zemoqmedebiT?
_ diax.
_ imave mizezis ZaliT, yvela rTul sagansac _ dgam-avejs, nagebobas anda tansacmels,
Tuki is kargi naxelavia da saTanadod movlili, _ yvelaze nakleb cvlis droisa da
sxvaTa da sxvaTa zemoqmedeba.
_ sworia.
_ ki magram, gana RmerTi, iseve, rogorc yovelive RvTaebrivi Tu RvTaebiseuli, yo-
velmxriv srulqmnili ar aris?
_ ra Tqma unda.
_ amitom RmerTi yvelaze nakleb unda iRebdes sxvadasxva saxes.
_ WeSmaritad.
_ Tuki TviTonve ar icvleba da gardaiqmneba.
_ ra Tqma unda, Tuki saerTod icvleba.
_ mereda, rad gardaiqmneba: imad, rac ufro ukeTesia da mSvenieri, Tu imad, rac
uaresia da maxinji?
_ rasakvirvelia, imad, rac uaresia, Tuki is saerTod gardaiqmneba. marTlacda, xom
ver vityviT, TiTqos RmerTs mSveniereba an sikeTe akldes?
_ camde marTali xar, _ vuTxari me, _ da raki asea, rogor ggonia, adimante, gind Rme-
rTi da gind kaci Tavisi nebiT Seicvlida Tavs da, ama Tu im TvalsazrisiT, ufro uar-
esi gaxdeboda, vidre TviTonaa sinamdvileSi?
_ SeuZlebelia, _ Tqva adimantem.

42
_ maSasadame, SeuZlebelia isic, rom RmerTs Tavisi Tavis Secvla surdes. yoveli
RmerTi, umSvenieresi da usrulqmnilesi, yovelTvis martivia da Tavisi sakuTari sax-
iT arsebobs.
_ me mgonia, eg udavoa da ucilobeli.
_ maS, dae, nurc erTi poeti nu gabedavs imis Tqmas TiTqos
`RmerTebi xSirad ucxo kacTa saxes iReben,
da amnairad fernacvalebni dawanwaleben kariTi-karad.~
_ nurc nuravin mogvaxvevs Tavs aTasnair sisuleles protevsisa Tu Tetidas Taoba-
ze; nurc tragediebsa Tu sxva qmnilebebSi gamoiyvanen qurum qalad gardaqmnil heras,
mowyalebas rom Txoulobs
`inaxosis, argoselTa didi mdinaris,
keTilmowyale SvilebisaTvis.~
_ da saerTodac, moeSvan am abdaubdas. TavianTi mxriv, aRarc dedebi unda endon am-
nair TqmulebaTa mTxzvelebs da aRar daaSinon Svilebi maTi ukeTuri gamonagoniT, Ti-
Tqos RmerTebi ucxoelTa saxes iRebdnen da aTasnairad ierSecvlilni Ram-RamobiT
dawanwalebdnen kardakar, _ raTa RvTismgmoblobac aicilon Tavidan da TavianTi pata-
rebic daixsnan SiSisagan.
_ marTals brZaneb.
_ amrigad, RmerTebi ar icvlebian, magram, iqneb, jadoqrobiT Tu TvalTmaqcobiT gva-
cTuneben da imnair warmodgenas gviqmnian, TiTqos sxvadasxva saxiT gvevlinebodnen?
_ SesaZloa.
_ ki magram, _ vuTxari me, _ gana RmerTi inebebs sityviT Tu saqmiT icruos da aCrdi-
lad warmogviCinos Tavi?
_ ra mogaxseno.
_ nuTu ar ici, rom namdvili sicrue, Tu SeiZleba ase iTqvas, Tanabrad saZulvelia
RmerTTa da kacTaTvisac?
_ rogor?
_ rogor da ise, rom aravin nebayoflobiT ar isurvebs sicruis Tqmas imis Taobaze,
rac yvelaze arsebiTia TviT masSi da aranakleb arsebiTia saerTodac, radganac arafe-
ri ise ar aSinebs kacs, rogorc amnairi sicrue.
_ ra vqna, ar mesmis.
_ Sen ggonia, raRac uCveulos vamtkiceb? ara, mxolod imas vambob, rom yvelaze Zne-
li asatania gacruebuli darCe saganTa arsSi wvdomisas, Tavidan ver aicilo umecreba
da siyalbe; am mxriv, sicrueze ufro saZulveli marTlac rom ara aris ra.
_ ra Tqma unda.
_ hoda, Cems weRandel gamoTqmas rom mivubrundeT, sruli ufleba gvaqvs vamtkic-
oT, rom namdvili sicrue sxva ara aris ra, Tu ara Semcdari kacis sulSi Rrmad fesvga-
dgmuli umecreba, radganac sityviT gamoxatuli sicrue mxolod mis erTgvar mibaZv-
ad, mis anareklad gvevlineba, es ki namdvilad aRar iqneba wminda da Seurevneli sic-
rue; asea, ara?
_ rasakvirvelia.
_ namdvili sicrue saZulvelia ara marto RmerTebisaTvis, aramed kacTaTvisac.
_ mec egre mgonia.
_ ki magram, sityvieri sicrue xandaxan mainc Tua sasargeblo, roca mas saZulvelad
veRar miviCnevT? ase magaliTad, Cvens mtrebsa Tu egreTwodebul megobrebs siSmagem
an siSlegem rom darios xeli da raRac saSinelebis Cadena daapiron, gana sicrue sasa-
rgeblo ar iqneba, Tuki misi wyalobiT SeiZleba lagami amovdoT maT mZvinvarebas da
am sabediswero nabijis gadadgmis saSualeba ar mivceT? anda aviRoT Tundac is Tqmul-
ebebi, romlebzedac weRan vlaparakobdiT: gana aqac sicrues sasargeblod ar vaqcevT,
roca vcdilobT SeZlebisdagvarad mivuaxlovoT da mivamgvanoT igi simarTles, raki-
Ra ar viciT, ranairi iyo saqmis viTareba uxsovar droSi?
_ marTals brZaneb.
_ mereda, am TvalsazrisiT, mainc rodis SeiZleba sicrue sasargeblo iyos RmerTis-
Tvis? iqneb warsulis ambebi ar icis da amitomac cdilobs simarTles miamgvanos sic-
rue?
_ sasacilo iqneboda, egre gvefiqra.

43
_ maSasadame, RmerTisTvis ucxoa cru poeti.
_ ra Tqma unda.
_ iqneb, RmerTs mtrebis eSinia da es aiZulebs icruos?
_ SeuZlebelia.
_ an, iqneb, RvTismoyvareTa siSmage da siSlegea amis mizezi?
_ SmagTa da SlegTa Soris ar arian RvTismoyvareni.
_ maSasadame, ar arsebobs araviTari mizezi, rac aiZulebda RmerTs ecrua.
_ araviTari.
_ ese igi, nebismieri demoniuri Tu RvTaebrivi bunebisaTvis sruliad ucxoa sic-
rue.
_ diax, sruliad ucxoa.
_ ase rom, RmerTi raRac martivia da marTali, rogorc sityviT, iseve saqmiTac; arc
TviTon icvleba da arc sxvebs acTunebs sicruiT, arc sityvebiT da arc moCvenebebiT,
arc cxadSi da arc sizmarSi.
_ Sen rom gismen mec egre mgonia.
_ maSasadame, Sen aRiareb, rom msjelobasac da poetur Semoqmedebasac, romelTa sa-
ganic RmerTia, swored es meore nimuSi unda edos safuZvlad: RmerTebi TvalTmaqcni
an jadoqrebi rodi arian, rom saxe icvalon da sityviT Tu saqmiT gvacTunon.
_ diax, vaRiareb.
_ ase rom, SeiZleba uTvalavi Rirsebis gamo qebas vasxamdeT homeross, magram ver
movuwonebT im sizmareul Cvenebas, zevsma rom mouvlina agamemnons; verc esqiles Ca-
vuTvliT miRwevad im adgils, sadac Tetida ambobs, TviT apoloni mReroda Cems qor-
wilSio:
`da aRmiTqvamda, bednieri dedoba gelis,
Sens naSierT ki _ sijansaRe da dRegrZeloba,
o, gixarodes, gmfarveloben TviTon RmerTebi!
ase mReroda, da siamiT miZgerda guli,
radganac mwamda, rom sicrue ar dascdeboda
RvTaebis bages, magram vai rom vinc aRmiTqva
es netareba, muxanaTi TviTonve gaxda Cemi Zis mkvleli...~
vinc amas ityvis RmerTebze, Cvens aRSfoTebas gamoiwvevs; amitom arc qoros mivcemT
mas da arc imis nebas davrTavT aRmzrdelebs, rom axalgazrdobis aRzrdisas amnair
qmnilebebs iyenebdnen, radganac Cveni mcvelebi unda iyvnen iseTi RvTismosavni da
RvTisdarni, rogoric saerTod SeiZleba iyos adamiani.
_ savsebiT veTanxmebi am wesebs da mzada var kanonebad vaRiaro isini.

wigni mesame
_ ai, rogor warmogvidgeba saqme RmerTebTan mimarTebiT: _ vTqvi me, _ Cven ukve vic-
iT, Tu siyrmiTganve ras SeiZleba usmendnen da ras ar unda usmendnen isini, visi vali-
caa Tayvans scemdnen RmerTebs, pativs miagebdnen mSoblebs da ar amcirebdnen megobr-
obas adamianTa Soris.
_ es, me mgonia, _ Tqva adimantem, _ savsebiT swori Tvalsazrisia.
_ mereda, Tu gvinda, rom isini mxneni da mamacni iyvnen, gana yovelive isic ar unda
gavacnoT maT, rac am Cvens momaval mcvelebs sikvdilis SiSisagan daixsnis? an iqneb, Se-
ni azriT, SeiZleba mamaci iyos is, vis gulSiac amnairi SiSi budobs?
_ ara, vficav zevss, ar SeiZleba.
_ magram visac swams, rom hadesi aTasnairi saSinelebis saufloa, gana misTvis imden-
ad ucxo iqneba sikvdilis SiSi, rom brZolis velze saxelovan sikvdils amjobinebs
damarcxebas da monobas?
_ aramc da aramc.
_ maSasadame, Cven gvmarTebs mkacrad vadevnoT Tvali amnair TqmulebaTa mTxzveleb-
sac, raTa isini xelaRebiT ki ar hgmobdnen hadesis mTel sauflos, aramed aqebdnen mas,
miT umetes, rom maTi gmoba ara marto mkrexeluria, aramed mavnec momavali meomrebis-
Tvis.
_ diax, esec Cveni valia:

44
_ maS, pirwmindad amovSaloT maTi qmnilebebidan, ai, amnairi leqsebi:
`aTaswil mijobs, cocxali viyo
da vmsaxurebde Tund dRiur muSad
kacs Rarib-Rataks, vidre hadesSi
mwuxare landTa mbZaneblad mTvlidnen.!~
_ anda eseni:
`SekrTa, SeZrwunda, vaiTu mokvdavT
da maTTan erTad ukvdavTac Riad
daigulono bWe SaveTisa,
TviT RmerTebisTvis Tavzardamcemi.~
_ an kidev:
`hoi, RmerTebo, namdvilad rCeba
hadesSi Cveni suli da landi,
magram ugono da usxeulo,
ugrZnobeli da cnobamixdili.~
_ anda:
`mxolod erTaderTs SerCa goneba am
cnobamixdil aCrdilTa Soris.~
_ ai, esenic:
`mware qviTiniT mifrinavs hadess
sxeuls gayrili sabralo suli,
dastiris Tavis ubedur svesa da
samudamod am qveynad STenil
simtkices, simxnes da siWabukes.~
_ da esenic maT mivayoloT:
`rogorc pirquSi mRvimis siRrmeSi
giSrisfer acmad dakidebuli
Ramurebis gunds gulSemzaravi
wripiniT wydeba erTi maTgani
da dafeTebuls frTxial-frTxialiT
Tan mihyvebian danarCenebi,
ase ixuvles sulebmac maSin
da miaSures wiviliT hadess.~
_ Cven bodiSs vixdiT homerosisa da sxva poetebis winaSe da vTxovT, nu Segvrisxav-
en, Tu amovSliT, ai, amaT da sxva maTnair leqsebs, magram imitom ki ara, rom arapoetu-
rni arian, an usiamovno STabeWdilebas axdenen mraval msmenelze, aramed piriqiT: rac
ufro poeturni arian, miT ufro naklebad marTebT maTi smena bavSvebsac da mozrdi-
lebsac, rakiRa adamiani Tavisufali unda iyos da sikvdilze ufro ufrTxodes mono-
bas.
_ camde marTali brZandebi.
_ egec ar iyos, unda uarvyoT hadesTan dakavSirebuli yvela saSineli da sazareli
saxeli, rogorc magaliTad, `kokitosi~, `stiqsi~, `damiwebulni~, `SaveTi~ da sxva mis-
Tanani, romelTa xsenebazec msmenels SiSis Jruanteli uvlis tanSi. SesaZloa maTi
xmareba gamarTlebulic iyos sxva TvalsazrisiT, magram Cven Cvenive mcvelebis bedi
gvaSinebs: vaiTu amdenma JrJolam Tu TrTolam metismetad gaasaTuTos da zedmetad
mgrZnobiareni gaxados isini.
_ Cveni SiSi safuZvels moklebuli rodia.
_ maSasadame, yovelive es unda uarvyoT?
_ diax.
_ da sul sxva sityvebiTa Tu poeturi qmnilebebiT SevcvaloT isini?
_ cxadia.
_ ese igi, poeziidan Cven gamovricxavT saxelovan vaJkacTa mware gminvasa Tu sawya-
lobel moTqma-godebas?
_ aucileblad, Tuki gaviTvaliswinebT imas, rac zemoT iTqva.

45
_ maS, daukvirdi, marTebulad viqceviT Tu ara, yovelive amas rom gamovricxavT.
Cven vamtkicebT, rom brZenkaci meore brZenkacis sikvdils saSinelebad ar miiCnevs, es
ukanaskneli misi megobaric rom iyos.
_ diax, vamtkicebT.
_ maSasadame, is ar mohyveba godebas, es ra saSineleba moxdao.
_ rasakvirvelia, ar mohyveba.
_ magram Cven imasac vamtkicebT, rom amnairi kaci, romelic cxovrobs Rirseuli
cxovrebiT, yvelaze metad TviTmkmaria da danarCenebisagan gansxvavebiT naklebad sWi-
rdeba vinme.
_ WeSmaritad.
_ maSasadame, misTvis sulac araa saSiSi vaJis, Zmis, axloblebis, avladidebisa Tu
sxva misTanaTa dakargva.
_ ara, RmerTmani.
_ ese igi, is ar mohyveba moTqma-godebas da SesaSuri TvinierebiT Seegebeba Tavs da-
texil ubedurebas?
_ diax.
_ maSasadame, marTebulad moviqceodiT, Tu gamovricxavdiT yvela im adgils, sadac
saxelganTqmuli gmirebi mduRare cremlebs afrqveven, raTa qalebisaTvis, Tanac, yve-
laze umweo qalebisa Tu uniaTo kacebisTvis migvenebebina moTqma-godeba, da amnairi
qcevis mimarT zizRi aRgveZra maTTvis, visac, rogorc mogaxsene, unda vzrdideT qveyn-
is mcvelebad.
_ marTals brZaneb.
_ kvlav unda vTxovoT homerossa da sxva poetebs, nu warmogvidgenen aqilevss im sa-
xiT, rac ar Sehferis qalRmerTis Zes:
`xan mxar-TeZoze wevs mgloviare,
xan pirqve gdia, xanac gulaRma,
wamoiWreba mere sarecliT
da miaSurebs zRvis sanapiros.~
_ anda:
`xeliT moxveta guljavrianma
ferfli da Tavze gadaiyara.~
_ nurc sxvagan drtvinavs, moTqvams da godebs, rogorc gvauwyebs homerosi; nurc
RvTisdar priamosze gveubnebian, TiTqos is
`mtverSi goravda da saxeldebiT
evedreboda TviTeul vaJkacs.~
_ kidev ufro didi saTxovari gvaqvs homerosis mimarT: nu gvixatavs motiralsa da
mozare RmerTebs:
`vaime bedkruls, vai svedavsils,
uebro gmiris ubedur dedas!~
_ Tu saerTod dauSvebelia aseTnairad dagvixaton RmerTebi, maSin ra Tavxedobaa
saWiro, raTa im saxiT warmogviCinon ukvdavTa Soris udiadesi, rom veRarc ki icno,
da, ai, es sityvebi aTqmevino:
`vaime, vxedav, rogor gaurbis
qalaqis bWesTan mters uZleveli
gmiri, vinc ase Zlier miyvarda,
da mwuxarebiT mevseba guli.~
_ anda:
`vaime, vxedav mokvdavTa Soris
CemTvis yvelaze Zvirfas sarpedons,
moirebis msxverpls da sasikvdilod
ganwiruls ukve patrokles xeliT.~
_ Tu Cveni Wabukebi, Cemo Zvirfaso adimante, sarwmunod miiCneven amnair laTaiebs,
nacvlad imisa, rom sasacilodac ar eyoT isini, rogorc RmerTebisTvis yovlad uRir-
sni, maSin nebismier maTgans, rakiRa is mxolod da mxolod adamiania, gauWirdeba Tavis-
Tvis uRirsad miiCnios aseTive sityva Tu saqme, rac SeiZleba wamoscdes an Caidinos;

46
piriqiT, Tuki odnavi sababi mainc mieca, yovelgvari sircxvilis gareSe mohyveba moT-
qma-godebas.
_ camde marTali brZandebi.
_ magram es dauSvebelia raSic TvalnaTliv dagvarwmuna Cvenma msjelobam, romelsac
unda veyrdnobodeT, vidre ufro sarwmuno sabuTebs ar warmogvidgenen.
_ geTanxmebi.
_ Tumca arc is ivargebs, rom Cveni mcvelebi yvelaferze icinodnen, radganac wre-
gadasul sicil-xarxars male sruliad sapirispiro ganwyobileba cvlis.
_ mec egre mgonia.
_ ese igi, dauSvebelia, rom sicili Tavs aviwyebinebdes Rirseul adamianebs da, miT
umetes, RmerTebs.
_ ra Tqma unda.
_ maSasadame, isic dauSveblad unda migvaCndes, rasac homerosi ambobs RmerTebze:
`eniT uTqmeli sicil-xarxari autydaT RmerTebs,
ros hefestosma Claxun-ClaxuniT
Camoatara darbazSi Tasi, savse neqtariT.~
_ ras ityvi, dauSvebelia Tu ara es?
_ Tu Cemi azris gageba gsurs, verasdidebiT ver davuSvebT amas.
_ magram yvelaferze maRla unda vayenebdeT WeSmaritebas. Tu marTalni viyaviT,
roca aRvniSne, rom RmerTebisaTvis fuWi da urgebia sicrue, adamianebisaTvis ki xan-
daxan mainc sasargebloa, rogorc samkurnalo saSualeba, cxadia, rom es saSualeba
mkurnalTa xelSi unda iyos, uvicni ki axlosac ar ekarebodnen mas.
_ diax.
_ sxvisa ra mogaxseno, magram qveynis mmarTvels ki ufleba aqvs icruos, raTa Tvali
auxvios mtrebsac da Tavis qveSevrdomebsac, Tuki saxelmwifos keTildReoba moiTx-
ovs amas, danarCenebs ki sastikad ekrZalebaT es. xolo Tu kerZo piri cruobs mmarTve-
lis winaSe, iseTsave, an ufro mZime danaSauladac CavuTvliT amas, rogorc avadmyofs
_ eqimis, an movarjiSes misive mwvrTnelis winaSe sicruis Tqmas, mwvrTnelisa, romels-
ac igi Tavisi janmrTelobis ambavs umalavs, da aranakleb scodavs meniCbec, romelic
mesaWes ar moaxsenebs, ra dReSia xomaldi, an danarCeni meniCbeebi.
_ marTals brZaneb.
_ amrigad, Tu mmarTveli sicrueSi amxilebs romelime moqalaqes
`gind grZneul misans, gindac eqims, gind xuroTmoZRvars,~
uTuod unda dasajos mxilebuli, romelic amkvidrebs mavne Cveulebas, rasac SeuZ-
lia ise aayiraos saxelmwifo, rogorc grigalma _ xomaldi.
_ miT umetes, Tu sityvas saqme mosdevs.
_ da mere, gana TavdaWerilobac aseve aucilebeli ar iqneba Cveni WabukebisaTvis?
_ ra Tqma unda.
_ TavdaWeriloba ki umravlesobisaTvis isaa, rom ara marto mbrZaneblebs emorCil-
ebodnen, aramed TviTonve iyvnen amqveyniur siameTa _ sma-Wamis, sasiyvarulo gancxro-
misa da sxva misTanaTa mbrZanebelni.
_ mec egre mgonia.
_ ase rom, albaT, mosawonad miviCnevT imas, rasac homerosi aTqmevinebs diomedess:
`Cumad iyavi, kapanevsis Zev, da yurad iRe Cemi TaTbiri,~
_ da, me mgonia, am sityvebsac:
`mxned modiodnen aqaielni,
sdumdnen TavianT beladTa ridiT,~
_ iseve, rogorc yvela amnair adgils.
_ keTili da patiosani.
_ magram amaze raRas ityvi? _
`ehei, RviniT galeSilo,
ZaRlis Tvali gaqvs, guli ki _ irmis.~
_ an amis momdevno leqsi mainc Tua mosawoni? da saerTodac, ra sakadrisia, roca xe-
lqveiTi augad ixseniebs mbrZanebels gind prozauli da gind poeturi sityviT?
_ marTlacda, ra sakadrisia.

47
_ me mgonia, yovelive es sulac ar uwyobs xels Wabukis sulSi TavdaWerilobis gan-
viTarebas. Tumca amnairi laTaiebi SeiZleba sasiamovno mosasmenic iyos, da amaSi ara
aris ra gasakvirveli; asea, ara?
_ diax, asea.
_ mereda, roca poeti kacTa Soris yvelaze brZens aTqmevinebs, rom, misi azriT, ver-
aferi Seedreba
`pur-RviniT savse da xorceuliT
gulis salxenad gawyobil sufras,
mwde krateridan mCqefare RviniT
rom aliclicebs wveulTa Tasebs,~
_ gana es, Senis azriT, TavdaWerilobas aswavlis Wabuks? anda, ai, es:
`magram SimSiliT sikvdili CvenTvis
yvelaze ufro saSinelia,~
_ an kidev zevsis warmoCena iseTnairad, TiTqos roca danarCen RmerTebsa da adamian-
ebsac eZinaT, mxolod is erTi fxizlobda, magram vnebaatanils erTbaSad gadaaviwyda
yvelaferi, rac ganezraxa: heras danaxvisas iseTi ZaliT Semoegzno trfobis saxmili,
rom Sin Sesvlac aRar ineba, aramed moiwadina iqve, miwaze gaegorebina da ZaliT dauf-
leboda meuRles; rogorc TviTonve aRiara, vnebis alma ufro Zalumad ifeTqa masSi,
vidre maTi pirveli Sexvedrisas, rac `sayvareli mSoblebisgan malulad~ moxda. zu-
stad amave mizezis gamo aresi da afrodite erTad SekoWa hefestosma.
_ vficav zevss, _ Tqva adimantem, _ yovelive es uxamsoba mgonia.
_ magram rodesac gadmogvcemen qeduxrel da udrek gmirTa sityvas Tu saqmes, amas
yovelTvis siamovnebiT unda vkiTxulobdeT da vismendeT kidec; sanimuSod eseca kma-
ra:
`mkerds mjiRi ikra da guls ase uTxra borgneuls:
damSviddi, gulo, uaresic dagiTmenia.~
_ marTals brZaneb.
_ verc imis nebas mivcemT Cvens momaval mcvelebs, rom meqrTameni da angarebis moy-
vareni gamovidnen.
_ vera, ver mivcemT.
_ da verc poetebs _ imis uflebas, rom maT winaSe mRerodnen:
`Tavs mouqonav suyvelas qrTamiT _
TviT RmerTebsac da did mefeebsac.~
_ ver movuwonebT saqciels aqilevsis gamzrdels _ feniqss, rom urCevda Segirds
Semparavi sityviT, ZRveni mieRo da miSveleboda qaielebs, xolo Tu ZRvens ar miarT-
mevdnen, ar daecxro gulSi Smagad mborgavi risxva. verc imas miviCnevT qebis Rirsad,
rac ar ekadreba aqilevss: ase magaliTad, roca amboben, TiTqos imdenad angarebis moy-
vare yofiliyos, rom agamemnonisagan ZRveni mieRos, anda gamosasyidis fasad daeTmos
mis mier mokluli gmiris cxedari, rasac arasdidebiT ar daTanxmdeboda gamosasyidis
gareSe.
_ aba, eg ra qebis Rirsad unda migvaCndes?
_ magram es mainc homerosia, da me imis Tqmasac ver vbedav, rom mkrexelobaa, amnair-
ad warmogviCino aqilevsi, Tumca sxva poetebs ki vujerebT amas. magram, ai, igive aqile-
vsi ras eubneba apolons:
`maS, momatyue, ukvdavTa Soris
umzakvareso da uboroteso?
o, rom SemeZlos, RmerTmani, mwared
gazRvevinebdi mag Tavxedobas!~
_ aqilevsi TviT mdinaresac ar epueba _ xolo es igive RmerTia, _ da mzadaa orTabr-
ZolaSi gamoiwvios. xolo meore mdinaris _ sperxeiosis talRebs rom atans Tavis kul-
ulebs, is ambobs:
`Tan waitanebs gmiri patrokle misi
megobris Sekvecil kululs,~
_ patrokle ki am dros ukve mkvdaria. ver davijerebT, TiTqos aqilevss es Caedin-
os; verc imas, TiTqos partokles samaris irgvliv daaTrevda heqtoris cxedars; isic
daujerebelia, rom patrokles gvamis dasaferflad danTebul koconTan yeli gamoe-

48
Radros troeli tyveebisaTvis da cecxlSi Seeyaros isini. amitomac yovelive es mtk-
nar sicrued unda migvaCndes, da ver davuSvebT, rom Cvens Wabukebs swamdeT, TiTqos
aqilevss _ qalRmerTisa da SorsmWvreteli pelevsis Zes (pelevsisa, visi winaparic
TviT zevsi iyo) da brZenTa-brZeni qironis aRzrdils _ suls umRvrevdnen iseTi qvena
grZnobebi, rom masSi erTmaneTs erwymoda ori urTierTsapirispiro vneba: sulmdaba-
lTaTvis niSneuli angareba da qedmaRluri zizRi ukvdavTa da mokvdavTa mimarT.
_ marTals brZaneb.
_ verc imas virwmunebT da arc vaTqmevinebT vinmes, TiTqos Tesevsi, poseidonis Ze,
da periTusi, zevsis vaJi, TavzexelaRebuli mtaceblebi yofiliyvnen; da saerTodac,
gana SeiZleba warmovidginoT, rom RvTaebis ama Tu im naSiers, an romelime gmirs iseTi
sazareli da RvTismgmobluri saqmis Cadena gaebedos, rasac maT miaweren xolme? met-
ic, Cven vaiZulebT poetebs, aRiaron, rom an maT ar CaudeniaT mTeli es saSineleba, an
Tu Caidines, maSin namdvilad ar yofilan RvTis naSierni. nu mivcemT maT imis ufleb-
as, rom erTdroulad amtkicon ori urTierTgamomricxveli rame. nuravin ecdeba Caag-
onos Cvens Wabukebs, TiTqos RmerTebi gvevlinebodnen borotebis mizezad, xolo gmi-
rebi arafriT ar iyvnen Cveulebriv adamianebze ukeTesni. zemoTqmulisa ar iyos, es
ara marto sicruea, aramed mkrexelobac: aki davamtkiceT, rom SeuZlebelia borote-
ba RmerTebisagan iRebdes dasabams.
_ ra Tqma unda.
_ TviT amnairi uazrobisTvis yuris gdebac ki mavnea: maSin yoveli Cvengani Seecde-
ba rogorme gaamarTlos Tavisi boroteba, radganac darwmunebuli iqneba, rom amnair
saqmes sCadioda da kvlavac sCadis
`TviT RvTaebaTa naSen-nagrami,
TviT didi zevsis sisxli da xorci,
vinc idas Txemze Tayvans scems dResac
mokvdavTa mamis wminda samsxverplos,
da vis ZarRvebSic Zalumad borgavs
RvTiuri sisxli winaprebisa.~
_ amitomac nuRaravis gavumeorebT am abdaubdas, raTa ukeTuri zraxvebisgan da-
vixsnaT Cveni momavali mcvelebis suli.
_ marTali xar, _ Tqva adimantem.
_ keTili da patiosani; rakiRa Cven vapirebT imis garkvevas, Tu ranair Txzulebebs
unda viwonebdeT an viwunebdeT, raRa dagvrCa gansaxilveli? vinaidan ukve yvelaferi
iTqva, rac RmerTebis, demonebis, gmirebisa Tu hadesis mkvidrTa Sesaxeb unda Tqmul-
iyo.
_ diax.
_ magram adamianebze xom raRac mainc dagvrCa saTqmeli?
_ rogorc Cans.
_ magram amis Taobaze, Cemo Zvirfaso, jerjerobiT verafers vityviT.
_ ratom?
_ mogaxseneb: am SemTxvevaSi, me mgonia, miukib-moukibavad unda ganvacxadoT, rom po-
etebsac da arapoetebsac Zalian mcdari warmodgena aqvT adamianebze. isini amtkiceb-
en, rom usamarTlo adamianebis umravlesoba bednieria, samarTlianebisa ki _ ubedu-
ri; rom usamarTlo qceva TavisTavad sasargebloa, Tu usamarTloba dafaruli rCeba,
maSin rodesac samarTlianoba mxolod sxvisTvisaa sasargeblo, TviT samarTlianisTvis
ki _ sasjeli. Cven maT avukrZalavT amnair laparaks da vaiZulebT amieridan sruliad
sapirispiro ram amtkicon rogorc poeturi, ise prozauli sityviT; an, iqneb, Sen sxva
azrisa xar?
_ ara, RmerTmani.
_ Tu Cems simarTles aRiareb, maSin ise viguleb, rom weRandel msjelobasac eTanx-
mebi.
_ ra Tqma unda.
_ maS, samermisod gadavdoT imis garkveva, Tu ranairad unda vmsjelobdeT adamianeb-
ze; manamde ki davadginoT, ra aris samarTlianoba, an ra sargebloba moaqvs mas Tavis-
Tavad samarTliani kacisaTvis, miuxedavad imisa, samarTliani hgonia Tu ara igi xalxs.
_ camde marTali brZandebi.

49
_ amiT davamTavroT sityvierebis ganxilva. axla ki gamomsaxvelobiT saSualebebsac
mivxedoT da maSin, albaT, srulad mimovixilavT imasac, Tu ras vambobT da imasac, ro-
gor vambobT.
_ ra vqna, ar mesmis, _ Tqva adimantem.
_ unda gesmodes, _ vuTxari me, _ Tumca, iqneb, ase ukeT gaigo: yvelaferi, rasac gad-
mogvcemen TqmulebaTa mTxzvelebic da poetebic, an warsuls exeba, an awmyos da an mo-
mavals.
_ ra Tqma unda.
_ xolo amas ubralo Txrobis, an mibaZvis gziT aRweven, an kidev rogorc erTis, ise
meoris saSualebiT.
_ neta ufro naTlad gamagebina.
_ rogorc Cans, maswavleblad RmerTs ar vuqnivar. amitom im xalxisa ar iyos, visac
arafris gadmocema ar SeuZlia, mec erTbaSad mTel sakiTxs ki ara, mxolod mis erT na-
wils aviReb da amis mixedviT agixsni, Tu risi Tqma msurs, erTi es miTxari: `iliadas~
dasawyisi Tu gaxsovs, sadac poeti gvauwyebs, rogor eaxla qurumi qrise agamemnons da
Seevedra, gaeTavisuflebina misi asuli, ramac saSinlad ganarisxa aqaielTa winamZRo-
li, da rogor SeRaRada gawbilebulma qurumma RmerTs, sanacvlo miego berZnebisaT-
vis?
_ cxadia, maxsovs,
_ maSin isic gemaxsovreba, rom, ai, am adgilamde:
`ase mxurvaled evedreboda
aqaielebs sabralo mama,
umetesad ki orive atrids,
aqaielTa or mZle winamZRols,~
_ poeti Tavisi piriT laparakobs da odnavadac ar cdilobs Cveni azri sxva mxriv
mimarTos, an gvafiqrebinos, TiTqos TviTon ki ara, viRac sxva laparakobs. aqedan moyo-
lebuli ki ise gadmogvcems ambavs da SeZlebisdagvarad cdilobs imnairi STabeWdile-
ba Segviqmnas, TiTqos TviTon ki ara, apolonis moxuci qurumi laparakobdes. amnairad-
ve warmarTavs mTel danarCen Txrobasac, miuxedavad imisa, Tu ras gadmogvcems ilion-
is, iTakisa Tu im mxareTa ambavs, «odiseaSi» rom aRgviwers.
_ marTals brZaneb.
_ maSasadame, roca sxvis sityvebs gadmogvcems da maSinac, roca maT Soris Tavis si-
tyvasac CaurTavs xolme, es mainc Txroba iqneba?
_ maS, ra?
_ ki magram, roca sxvisi piriT laparakobs, xom SegviZlia vTqvaT, rom is cdilobs
Tavisi sityva rac SeiZleba ufro metad miamgvanos misas, viszedac gvauwyebs winaswar,
axla amas da amas vaZlev sityvaso?
_ ra Tqma unda, SegviZlia.
_ xolo sityviT Tu saxiT miemgvano sxva adamians, gana igive ar aris, rom mibaZo mas,
visac emgvanebi?
_ rasakvirvelia.
_ maS, rogorc Cans, am SemTxvevaSi homerosica da sxva poetebic mibaZvis meSveobiT
warmarTaven Txrobas?
_ cxadia.
_ poeti rom arsad ar malavdes Tavs, maSin misi TxrobisTvis da, saerTod, Semoqme-
debisTvisac ucxo iqneboda mibaZva. magram Sen rom ar gaTqmevino, arc es mesmiso, vec-
debi axlave agixsna. mas Semdeg, rac gvauwya, rogor eaxla qrise agamemnons, gamosasyi-
di miarTva da gulmxurvaled Seevedra aqaielebs, uwinares yovlisa ki _ maT belad-
ebs, Cemi qali damibruneTo, _ homeross kvlavac Tavisi piriT rom gaegrZelebina ambis
gadmocema, da ara ise, TiTqos qrised qceuliyos, SenTvis, albaT, gasagebia, rom es mi-
baZva ki ar iqneboda, aramed ubralo Txroba, romelic daaxloebiT amnair saxes miiRe-
bda (prozauli sityviT gadmogcem, radganac poetisa ara mcxia ra): `movida qurumi da
aqaielebs Seevedra: RmerTma inebos rom troa aiRoT, Tqven ki uvnebelni da saRsala-
maTni darCeT; gemudarebiT, Cemi RvTaebis ridiT miiReT gamosasyidi da Cemi qali da-
mibruneTo. amis Tqmac iyo da aqaielebma erTsulovnad daudastures TavianTi Tanxmo-
ba, magram ganrisxebulma agamemnonma qurums ubrZana, saswrafod gascloda iqaurobas

50
da aRarasodes daedga fexi aqaielTa banakSi, Torem veRarc qurumis kverTxi ixsnida
da veRarc saRmrTo gvirgvini. Tanac dasZina, rom vidre asuls daubrunebda, tyve qa-
li masTan erTad daberdeboda argosSi; bolos ki daemuqra, wadi, gameca, moTminebis
Zafs nu gamiwyvet, Tu ginda mSvidobiT dabrunde Sino. SeSinebuli berikaci usityv-
od gaecala aqaielebs, magram maT banaks gascda Tu ara, gulmxurvaled Seevedra apol-
ons, yvela saxeliT uxmo da Seaxsena, ra samsaxuri gaewia misTvis, ramdeni taZari aego
da ramdenjer Seewira zvaraki. yovelive amis sanacvlod ki sTxova, Tavisi basri isreb-
iT misi cremlebis sanacvlo miego aqaielTaTvis!~ ai, ranairia, Cemo Zvirfaso, litoni
Txroba, yovelgvari mibaZvis gareSe.
_ gasagebia.
_ axla ki SenTvis albaT isic gasagebi unda iyos, rom sul sxvanairi Txrobac arseb-
obs: sakmarisia mTlianad amoviRoT poetis sityva, romelic misive gmirebis sityvebs
Sorisaa CarTuli, da xelT SegvrCeba mxolod azrTa gacvla-gamocvla.
_ esec gasagebia: tragedias gulisxmob, ara?
_ namdvili gulTmisani yofilxar. me mgonia, SenTvis axla mainc naTelia is, rac we-
Ran ver gagagebine: poeziisa da miTisqmnadobis erT dargs wminda mibaZva udevs safuZv-
lad; es, Seni Tqmisa ar iyos tragedia da komediaa. meore dargis safuZvlad sakuTriv
poetis sityva gvevlineba; es upiratesad diTirambosebi gaxlavT da bolos, epiuri
poezia da sityvierebis bevri sxva dargic, Tu kargad gesmis Cemi, orive zemoxsenebul
safuZvels emyareba.
_ diax, axla ki mesmis, risi Tqmac gsurda weRan.
_ Tu gaxsovs, ras varkvevdiT amaze uwin? ukve iTqva, ras unda vambobdeT poeziaSi;
gansaxilveli dagvrCa is, Tu rogor unda vambobdeT.
_ maxsovs.
_ swored imas mogaxsenebdi, rom unda SevTanxmdeT, mivceT poetebs mibaZvis neba Tu
ar unda mivceT? anda, Tu mivcemT, maSin ras SeiZleba baZavdnen da ras ara? an, iqneb,
sulac agvekrZala maTTvis yovelgvari mibaZva?
_ mesmis, risi Tqmac gnebavs: Cvens saxelmwifoSi tragedia da komedia davuSvaT Tu
ara.
_ SesaZloa, asedac iyos, Tumca SesaZloa, arc iyos ase; jerjerobiT verafers get-
yvi; saiTac wagviRebs azris dineba, Cvenc iqiT unda wavideT.
_ didebuli naTqvamia.
_ axla ki Sen TviTon gadawyvite, adimante, mimbaZvelebi unda iyvnen Cveni mcvelebi
Tu ar unda iyvnen? Tumca es TavisTavad gamomdinareobs zemoTqmulidan, ris Tanaxmad-
ac TviTeul Cvengans SeuZlia saTanadod asrulebdes mravals ki ara, mxolod erT saq-
mes: vinc bevr saqmes mohkidebs xels, vercerTs ver gaarTmevs Tavs, da verc verafers
miaRwevs.
_ marTals brZaneb.
_ gana igive ar iTqmis mibaZvazedac? erTi kaci iseve kargad mibaZavs mravals, rog-
orc erT rasme?
_ vera.
_ miT umetes, SeuZlebelia raime mniSvnelovan saqmes akeTebde da, imavdroulad,
warmatebiT baZavde mraval ramesac. radgan im SemTxvevaSiac ki, roca mibaZvis ori
sxvadasxva saxe sakmaod axlosaa erTmaneTTan, rogorc, vTqvaT, tragedia da komedia,
iSviaTad rom vinmem warmatebiT gaarTvas Tavi orives. aki weRan Sen TviTon mibaZvad
miiCnie rogorc erTi, ise meorec.
_ diax, marTali xar, roca amtkiceb, rom SeuZlebelia erTma kacma orives gaarTvas
Tavi.
_ aseve SeuZlebelia erTsa da imave dros rafsodic iyo da msaxiobic.
_ diax.
_ verc erTi da igive msaxiobi iTamaSebs tragediasac da komediasac, Tumca msaxio-
bis xelovnebac, tragediebisa da komediebis Txzvac mimbaZvelobiTi xelovnebaa.
_ ra Tqma unda.
_ egec ar iyos, me mgonia, adimante, adamianis buneba danawevrebulia uricxv pawawi-
na nawilakebad, ase rom, misTvis SeuZlebelia saTanadod mibaZos mraval rasme, an aRas-
rulos is, ris msgavsebadac gvevlineba mibaZva.

51
_ sruli simarTlea.
_ amrigad, Tu SevinarCunebT pirvelad sawyiss, Cvenma mcvelebma xeli unda aiRon
yvela sxva saqmianobaze da mtkiced daicvan saxelmwifos Tavisufleba, ise, rom aras
dagidevdnen da Ciradac ar Tvlidnen danarCens. sxva ramis arc keTeba marTebT da arc
mibaZva; anda, Tu mainc mihbaZaven rasme, mxolod da mxolod imas, rasac bavSvobidanve
unda iZendnen: simamaces, TavdaWerilobas, RvTismosaobas, Tavisuflebis siyvaruls
da sxva misTanaT. xolo imas, rac upirispirdeba Tavisuflebas, imas, rac samarcxvinoa,
arc unda baZavdnen da arc SeeZloT misi mibaZva, raTa mibaZvis wyalobiT imasve ar dae-
mgvanon, rasac baZaven. an, iqneb, ar SegimCnevia, rom mibaZva, Tuki bavSvobidan moyole-
buli xangrZlivad baZaven rasme, Cveulebad iqceva da adamianis bunebis ganuyofeli
nawili xdeba: icvleba garegnoba, icvleba xma, icvleba suli.
_ rogor ar SemimCnevia.
_ amitomac ver davuSvebT, rom isini, viszedac vzrunavT da gvsurs qvel vaJkacebad
aRvzardoT, qalebs baZavnen, TumcaRa kacebi arian, sulerTia, axalgazrdaa es qali Tu
beberi, wyevla-krulvas ar aklebs qmars Tu RmerTebs etoqeba, keTildReobiT iwon-
ebs Tavs Tu siRatakes uCivis da gulamoskvniT dastiris Tavis uiRblobas, _ aba, yvel-
as sad CamoTvli?
_ marTlac.
_ arc is ivargebs, rom monebsa da mona qalebs baZavdnen, radganac mona mxolod Ta-
vis monur saqmes asrulebs.
_ cxadia, arc eg ivargebs.
_ arc borotmoqmedebs, am namdvil laCrebs, yovelTvis imis sapirispirod rom iq-
cevian, razedac weRan vlaparakobdiT, _ avsityvaoben, erTmaneTs dascinian, sifxizle-
Sic da siTvraleSiac lanZRva-ginebiT ikleben erTimeores da, saerTod, vin mosTvlis,
sityviT Tu saqmiT, raRas ar hkadreben ara marto erTmaneTs, aramed sxvebsac. me Tu
mkiTxavT, Cveni mcvelebi arc Slegebs unda baZavdnen, arc sityviTa da arc saqmiT, un-
da SeeZloT gamoicnon Slegi, ugunuri da ukeTuri, gind qali iyos da gind kaci mag-
ram arc unda hgavdnen da arc baZavdnen maT.
_ camde marTali brZandebi
_ magram iqneb mWedlebsa Tu sxva xelosnebs, trierebis meniCbeebsa Tu maT Tavkac-
ebs, an sxva misTanaT unda baZavdnen?
_ ranairad unda baZavdnen, roca yvela sxva xelobis Seswavlaze fiqric ki avukrZa-
leT?
_ cxenebis Wixvinze, xarebis bRavilze, nakadulebis CuxCuxze, zRvebis Rrialsa Tu
mexis grialze raRas ityvi: iqneb yovelive amas mainc unda baZavdnen?
_ ki magram, maT xom siSlegec ekrZalebaT da isic, rom Slegebsa hgvandnen?
_ Tu sworad gavige Seni sityvebi, arsebobs Txrobisa da gamoxatvis imnairi saxe,
romelsac ganuxrelad unda misdevdes WeSmaritad Rirseuli kaci, roca mas surs rame
gvauwyos; magram arsebobs Txrobis sul sxvanairi saxec, romelsac gamudmebiT iyenebs
da ganuxrelad misdevs is, vinc Tavisi aRzrdiTac da bunebiTac Zireulad upirispir-
deba pirvels.
_ mainc ra saxeebs gulisxmob?
_ me mgonia, roca Rirseuli kaci, visTvisac ucxo ar aris zomierebis grZnoba, ama
Tu im ambis Txrobisas im adgilamde miva sadac masaviT qveli kacis sityva Tu saqme un-
da gadmogvces, _ uTuod moiwadinebs ise gvauwyos yvelaferi, TiTqos TviTonve iyos
is, vis ambavsac gadmogvcems, da albaT samarcxvinod ar miiCnevs amnair mibaZvas, metad-
re maSin, Tu imis qcevaSi, visaca baZavs, mkafiod vlindeba sulis simtkice da sibrZne,
da ara im SemTxvevaSi, Tu misi mibaZvis sagani ubrZolvelad nebdeba sneulebas, wina-
aRmdegobas ver uwevs vnebaTa Relvas, an Tavs ver aRwevs simTvrales da sxva misTanaT.
magram roca imnairi kaci unda warmogvidgonos, vinc Tavisi RirsebebiT ver Seedreba,
is mxolod cota xniT Tu ikadrebs mibaZos mas, da isic im SemTxvevaSi, Tu es ukanaskne-
li, ase Tu ise, Rirseulad iqceva; radganac sagangebod ar uvarjiSnia mis mibaZvaSi da
amitom ara marto saTakilod, Tavisda sazianodac miiCnevs im kacad gardasaxvas, vinc
masze uaresia; ase rom, mxolod TavSesaqcevad Tu mibaZavs imas, vinc, Tavisi bunebidan
gamomdinare, SeuZlebelia pativiscemis Rirsad miaCndes.
_ marTals brZaneb.

52
_ maSasadame, misi Txroba msgavsi iqneba imisa, razedac weRan, homerosis leqsebis ga-
nxilvisas vlaparakobdiT: gadmocemisas is gamoiyenebs orive xerxs, mibaZvasac da Txr-
obasac, Tumca mibaZvis wili nawarmoebis mTlian moculobaSi gacilebiT ufro umniSv-
nelo iqneba; an, iqneb, vcdebi?
_ ras brZaneb? misi Txroba swored amnairad warmogvidgeba.
_ ese igi, imas vinc Cvens mTxrobelze uaresia, gacilebiT ufro meti midrekileba
eqneba yovelgvari mibaZvisadmi: me Sen getyvi, saTakilod miiCnevs rasme! amitomac ec-
deba gulmodgined mibaZos yvelafers mravalricxovan msmenelTa TandaswrebiT, TviT
imaTac ki, rac weRan CamovTvaleT, kerZod, mexis, qarisSxlis Tu setyvis grials, kra-
zanebis bzuils, RerZisa Tu lilvakis Wrials, yovelgvari musikaluri sakravis xmia-
nobas, bukis guguns, salamurisa Tu stviris wkrials, agreTve ZaRlebis yefas, cxvreb-
is petelsa da Citebis WikWiks. mTeli misi gadmocema bgerebis, moZraobisa Tu mixra-
moxris mibaZvaze daiyvaneba, Txrobas ki Zalze umniSvnelo adgili uWiravs masSi.
_ eg garduvalia.
_ ai, swored esaa gadmocemis is ori saxe, weRan rom geubnebodi.
_ da marTalsac meubnebodi.
_ pirveli saxe dasaSvebs xdis mxolod umniSvnelo cvlilebebs, da Tu mas saTanado
harmonias da ritms mivaniWebT, imisaTvis, rom marTebulad gamoiyeno igi, saWiro iqne-
ba kvaldakval mihyve am harmonias, rakiRa aq mxolod umniSvnelo cvlilebebia SesaZ-
lebeli, da daaxloebiT igive iTqmis ritmzedac.
_ ra Tqma unda.
_ meore saxe ki, piriqiT, sruliad sxvadasxva harmonias da ritms moiTxovs, raTa sa-
Tanado zemoqmedeba moaxdinos msmenelze; aki aq nairnairi cvlilebebia SesaZlebeli.
_ WeSmaritad.
_ magram yvela poeti da, saerTod, yvela adamiani, msmenelTa winaSe gamosvlisas, ga-
dmocemis an erT saxes gamoiyenebs, an meores, an kidev orives nazavs.
_ uciloblad.
_ mereda, ra vqnaT, romeli maTgani miviCnioT dasaSvebad am Cvens saxelmwifoSi: su-
yvela erTad, Tu erT-erTi, meoresTan Sezavebis gareSe, an, iqneb, orives nazavi?
_ Cems xmas rom gadamwyveti mniSvneloba hqondes, maSin dasaSvebad unda migveCnia na-
zavi, romliTac poeti mibaZavda Rirseul kacs.
_ ki magram, adimante, sasiamovnoa Seuzavebeli saxeobac; bavSvebsac, maT aRmzrdel-
ebsac da brbois umetes nawilsac saamod eCvenebaT swored imis sapirispiro saxeoba,
Sen rom upiratesobas aniWeb.
_ diax, maTTvis eg ufro sasiamovnoa.
_ magram Sen, albaT, ityvi, rom is ar Sehferis Cvens saxelmwifos, vinaidan Cveni mo-
qalaqe verc orad gaiWreba da verc aTad, rakiRa yvela mxolod erT saqmes akeTebs.
_ marTlac rom ar Sehferis.
_ amitom mxolod Cvens saxelmwifoze Tu SeiZleba iqvas, rom aq mewaRe martooden
mewaRea da Tavis mewaReobas mesaWeobasac ar uTavsebs, miwis muSac mxolod miwis muSaa
da Tavis saqmesTan erTad msajulis movaleobasac ar asrulebs, xolo meomari marto-
oden meomaria da ara vaWaric.
_ marTals brZaneb.
_ amrigad, Cvens saxelmwifos rom swveoda kaci, romelsac gardasaxvisa da yvelafr-
is mibaZvis unari Seswevs, raTa sajarod Seesrulebina Tavisi qmnilebebi, Cven Tayvans
vcemdiT mas, rogorc siwmindiT mosilsa da momnusxvel saocrebas, mgram, amasTanave,
vetyodiT, rom Cvens saxelmwifoSi ar arian da arc SeiZleba iyvnen misnairebi, mere
gundruks vakmevdiT Tavze, Salis sakraviT wavukravdiT Subls da sxva saxelmwifoSi
gavistumrebdiT, Cven ki naklebad mkacrsa da Tundac nakleb sasimovno, magram Cveni mi-
znebisaTvis gacilebiT ufro sasargeblo poetsa Tu Tqmulebebis mTxzvels davjerde-
bodiT, romelic mxolod Rirseuli kacis metyvelebas mibaZavda da Tavis enas im nimu-
Sebs Seuxamebda, imTaviTve, rom CamovayalibeT, mcvelebis aRzrdaze Cveni saubrisas.
_ Cvenze rom yofiliyo damokidebuli, ra Tqma unda, asec moviqceodiT.
_ axla ki, Cemo megobaro, _ vuTxari me, _ ukve davasruleT musikuri xelovnebis im
dargis ganxilva, sityvierebasa da Tqmulebebs rom exeba; gavarkvieT, ras unda vambob-
deT da rogor vambobdeT.

53
_ mec egre mgonia.
_ maSasadame, gansaxilveli dagvrCa galobisa da melosis Taviseburebani.
_ diax.
_ magram ra unda vTqvaT maTze, an ranairi unda iyvnen isini, _ amas, albaT, yvela mix-
vdeba, Tuki Cvens axlandel msjelobas SevuTanxmebT imas, rac zemoT iTqva.
glavkonma gaicina da miTxra:
_ piradad me, sokrate, rogorc Cans ar vekuTvni am `yvelas~, radganac ase erTbaSad
ver getyvi, risi Tqma gvmarTebs; Tumca raRacas mainc vxvdebi.
_ yovel SemTxvevaSi, _ vuTxari me, _ Sen SegiZlia Tamamad Tqva, rom melosi sam naw-
ils moicavs: sityvas, harmonias da ritms.
_ diax, magis Tqma ki SemiZlia.
_ sityvebi, romlebic melosis nawilad gvevlinebian, arsebiTad, ar gansxvavdebian
samwerlo enaSi xmarebuli sityvebisagan, rakiRa isinic unda esadagebodnen im nimuS-
ebs, romlebzedac weRan vlaparakobdiT.
_ sworia, _ Tqva glavkonma.
_ sityvas Tan unda axldes harmonia da ritmi.
_ ra Tqma unda.
_ magram Cven xom SevTanxmdiT, rom poeziisaTvis ucxo unda iyos cremlis Rvra da
moTqma-godeba.
_ diax, SevTanxmdiT.
_ ki magram, ranairi kiloebi axasiaTebs moTqma-godebas? miTxari, Sen xom musikosi
xar.
_ nazavi lidiuri, mkveTri lidiuri da zogierTi sxva maTnairi kilo.
_ maSasadame, isini unda ukuvagdoT, radganac TviT Rirseuli qalebisTvisac fuWni
da urgebni arian, aramcTu kacebisaTvis.
_ ra Tqma unda.
_ mcvelebisaTvis sruliad Seuferebelia simTvrale, uniaToba da uqnaroba.
_ diax.
_ ki magram, romel kilos SeiZleba ewodos uniaTo da sufruli simRerebisaTvis ni-
Sneuli?
_ ioniursa da lidiurs, romlebsac `duned~ uxmoben.
_ mereda, gana dasaSvebia, Cemo Zvirfaso, rom maT iyenebdnen meomrebi?
_ aramc da aramc, ase rom Sen doriuli da frigiuli kiloRa grCeba.
_ ra vqna, ar mesmis es kiloebi, magram damitove is kilo, saTanadod rom mibaZavda
mxne, mamaci da SemmarTebeli kacis xmasa Tu simReras, kacisa, romelic brZolis Suagu-
lSi trialebs, an aTasnair gansacdels erkineba, marcxs ganicdis, Wrilobebidan sisx-
li sdis, Tavis ganwirvas apirebs Tu sxva ram ubedureba emuqreba, magram qeds ar uxr-
is bedisweras da udrtvinvelad itans Tavis umZimes xvedrs.
_ damitove meore kiloc imisaTvis, vinc mSvidobis Jams iZulebiT ki ara, Tavisi ne-
biT akeTebs saqmes, da miznis misaRwevad locviTa Tu xvewna-vedrebiT cdilobs guli
moulbos RmerTs, rCeviTa Tu SegonebiT daarwmunos kaci, anda, piriqiT, TviTonve us-
mens yuradRebiT sxvis rCevas da Segonebas, mokled, gonivrulad iqceva, ar qedmaRl-
obs da ise igvarebs saqmes, rogorc SeSvenis TavdaWerilsa da Wkuadamjdar kacs, rome-
lic windaxedulad iTvaliswinebs yvela SesaZlo Sedegs.
_ ai, swored es ori kilo _ `iZulebiTi~ da `nebayoflobiTi~ damitove, yvelaze
zustad rom gamoxataven Rirseuli adamianis bednierebas Tu ubedurebas, mis sibrZnes
da simamaces.
_ magram Sen swored imaT datovebas mTxov, weRan me rom dagisaxele.
_ amrigad, Cveni simRerebisa Tu melosisaTvis arc mravalsimiani sakravebi dagvWir-
deba da arc yvela kilo.
_ me mgonia, ara.
_ ase rom, Cven aRar movamzadebT im ostatebs, romlebic trigonosebs, heqtidebsa
da sxva mravalsimian Tu mravalkiloian sakravebs akeTeben.
_ albaT aRar movamzadebT.

54
_ avlosebis ostatebsa da avletistebze raRas ityvi, am Cvens saxelmwifoSi maT ma-
inc Tu abogineb? gana avlosi yvelaze mravalxmiani sakravi ar aris? ase rom, yvela ki-
los nazavi mxolod misi xmianobis mibaZvad gvevlineba.
_ cxadia.
_ maSasadame, qalaqSi saxmarad mxolod lira da kiTara grCeba, soflad ki mwyemseb-
ma, dae, salamuri akvneson.
_ Cvens msjelobas swored am daskvnamde mivyavarT.
_ gana raRac uCveulos CavidenT, Cemo Zvirfaso, Tuki apolons mTeli Tavisi sakra-
vebiTurT marsiasa da mis sakravebze maRla davayenebT?
_ vficav zevss, mec egre mgonia.
_ vficav ZaRls, _ vuTxari me, _ verc ki SevniSneT, rogor gavwmindeT Cveni saxelmwi-
fo, romelsac weRan uniaTos da fufunebaSi Camyayebuls veZaxdiT.
_ Cven xom gonivrulad viqceviT.
_ maS, modi, danarCenic gavwmindoT. kilos kvaldakval gansaxilveli dagvrCa ritmi.
nairnair ritmsa da sazomebs nuki daveZebT, aramed davadginoT, romeli ritmi Seesab-
ameba Rirseuli da mamaci kacis cxovrebas, xolo rodesac davadgenT, imdeni vqnaT,
rom sazomica da melosic am kacis sityvebs esadagebodes, da ara piriqiT: sityvebi _
sazoms da meloss. Sen TviTon unda gviCveno, mainc ranairia es ritmi, iseve, rogorc
weRan kiloebi gviCvene.
_ vficav zevss, ar vici, ra vTqva. Tu kargad davufiqrdebi, mxolod is SemiZlia mo-
gaxseno, rom arsebobs terfebis sami sxvadasxva saxe, romelTaganac iTxzvis yvela sa-
leqso sazomi, iseve, rogorc yvela kilo oTxi sxvadasxva xmianobisagan warmoiqmneba,
magram romeli maTgani warmogvidgens mibaZvis gziT ama Tu im cxovrebas, amisas ki vera-
fers getyvi.
_ maSin Cvenc avdgebiT da damons davekiTxebiT, mainc romeli sazomi Seesabameba sim-
dables, kadnierebas, siSleges da sxva ukeTur Tvisebebs, anda romeli sazomi unda Se-
movinaxoT sapirispiro Tvisebebis warmosaCenad. Tu mexsiereba ar mRalatobs, odes-
Rac gamigonia, rom damoni enoplioss, daqtilossa Tu heroikoss uwodebda romeli-
Rac Sedgenil terfs, magram ar vici, ranairad agebda, an rogor aRwevda xmis awevisa
Tu dawevis Tanabarzomierebas, rasac safuZvlad udevs xmovanTa sigrZe da simokle.
Tu ara vcdebi, is axsenebda iambeionsa da romeliRac sxva terfsac, vgoneb troqioss,
sadac erTmaneTs erwymis mokle da grZeli marcvlebi. zogjer ama Tu im sazomSi is aqe-
bda an iwunebda terfTa moZraobas da ara sakuTriv ritms, zogjer ki erTsac da meore-
sac, zustad ver getyvi. Tumca, rogorc weRan mogaxsene, modi, yovelive es damons mi-
vandoT, radganac amaze msjeloba did dros wagvarTmevs; magram iqneb Sen sxvagvarad
fiqrob?
_ ara, RmerTmani.
_ asea Tu ise, erTi ram mainc SegiZlia aRniSno: momxibvlelobac da xiblisagan gan-
Zarculobac ritmulobasa da aritmulobazea damokidebuli.
_ ra Tqma unda.
_ magram ritmuloba daxvewil stils Seesabameba, aritmuloba ki _ sapirispiro
stils. igive iTqmis natif harmoniasa da disharmoniazedac, rakiRa, zemoTqmulis Tana-
xmad, kiloc da ritmic sityvas unda esadagebodes da ara piriqiT.
_ diax, sityvas unda esadagebodes, rogorc erTi, ise meorec.
_ ki magram, gana gamoxatvis saSualebebic da TviT sityvac sulierebas ar Seesaba-
meba?
_ rasakvirvelia.
_ yovelive danarCeni ki _ sityvis Taviseburebebs?
_ diax.
_ ase rom, sityvis, harmoniis, xiblisa Tu ritmis sinatife sulis simartivis Sedeg-
ad gvevlineba: me im simartives ki ar vgulisxmob, rasac Cven pirferulad vuwodebT
miamitobas, aramed sulis WeSmarit simartives, saidanac iRebs dasabams sikeTec da
mSvenierebac.
_ WeSmaritad.
_ gana Cveni Wabukebi TavgamodebiT ar unda mieltvodnen yovelive amas, Tu surT
pirnaTlad moixadon TavianTi movaleoba?

55
_ ra Tqma unda.
_ yovel SemTxvevaSi, swored amiTaa savse ferwerac da yvela sxva msgavsi xelovneb-
ac _ qsova, qargva, mSenebloba, meavejeoba da TviT sxeulebisa Tu aTasnairi mcenareu-
lobis bunebac: aqac yvelaferSi vlindeba simaxinjec da keTilsaxierebac. usaxurob-
ac, aritmulobac, disharmoniac avsityvaobas da avzneobas enaTesaveba, xolo maTi sa-
pirispiro Tvisebebi tyupiscaliviT hgvanan keTilgonierebas Tu keTilzneobas da
maT uSualo mibaZvad gvevlinebian.
_ mereda, nuTu mxolod poetebze unda gveWiros Tvali fxizlad, raTa vaiZuloT
isini, TavianT qmnilebebSi xorci Seasxan keTilzneobis nimuSebs, anda saerTod xeli
aiRon SemoqmedebiT saqmianobaze, Tu sxva ostatebsac unda vadevnoT Tvalyuri, raTa
saSualeba ar mivceT maT, cocxal arsebaTa saxiT, nagebobebiTa Tu sxva qmnilebebiT
ganasaxieron avzneoba, aRviraxsniloba, simdable da simaxinje? visac am moTxovnebis
Sesruleba ar SeuZlia, imas saerTod ar unda mivceT daostatebis neba, Torem biwier-
ebis nimuSebze aRzrdili da TiTqos Sxamiani mcenareulobiT nasazrdoebi Cveni mcve-
lebi yoveldRiurad cot-cotas ki ara, imden simyrales da sibinZures Seiwoven da
Seisisxlxorceben, rom maT suls TandaTan, TviT maTTvisve malulad da naCumaTevad
Seepareba da bolos mTlianad moicavs sazareli seni _ xrwnileba. ara, unda gamovZebn-
oT imnairi ostatebi, romlebsac, Tandayolili niWierebis wyalobiT, unari SeswevT
TavianT qmnilebebSi xorci Seasxan mSvenierebisa da keTilsaxierebis bunebas, raTa
Cveni WabukebisaTvis, yoveli sikeTiT Semkuli kuTxis mcxovrebTa msgavsad, sargo iy-
os yvelaferi, miuxedavad imisa, Tu ra mxridan swvdeba maT mzerasa da smenas mSvenier-
ebis anarekli: esaa TiTqos im kurTxeuli kuTxidan monaberi sio, romelsac Tan moaqvs
simrTele da sijansaRe, Cvens Wabukebs siyrmiTganve rom aCvevs mSvenierebis siyvaruls
da megobrobisa Tu sruli Tanxmobis cxovelmyofel grZnobas unergavs gulSi.
_ ramdenad umjobesi iqneboda amnairi aRzra!
_ ai, swored es ganapirobebs, glavkon, musikuri xelovnebis udides aRmzrdelobiT
mniSvnelobas, xelovnebisa, romelic yvelaze Rrmad swvdeba adamianis suls da uCveu-
lo ZaliT aRelvebs mas. ritmsa da harmonias Tan axlavs keTilsaxiereba, da isini ke-
TilsaxierebiTve mosaven sulsac, Tuki es ukanaskneli isea aRzrdili, rogorc jer
ars, Tu ara da, piriqiT, amaxinjeben mas. vinc am mxriv saTanadod aris aRzrdili, Zali-
an mZafrad ganicds rogorc bunebis, ise xelovnebis qmnilebaTa yovelnair nakls, maT
gaurandaobasa Tu arasrulyofilebas. misi gaRizianebac da kmayofilebac savsebiT
bunebrivi iqneba. mSvenierebis Tayvanismcemlad qceuli, suliT rom aRiqvams da Seisi-
sxlxorcebs mas, mSvenerebiTve isuldgmulebs da TviTonac mSvenieri da keTili gax-
deba. simaxinjes ki savsebiT samarTlianad dahgmobs da siyrmiTganve SeizizRebs mas,
TviT manamdec ki, vidre gonebiT SesZlebdes amis gaazrebas, xolo rodesac gonierebis
asaks miaRwevs, mTelis arsebiT Seiyvarebs Tavis gonebas da Seicnobs kidec, rom masTan
swored musikurma aRzrdam daanaTesava.
_ me mgonia, _ Tqva glavkonma, _ swored esaa musikuri aRzrdis upiratesoba.
_ egec ar iyos _ vuTxari me, _ Cven mxolod maSin SegviZlia dabejiTebiT vTqvaT, ki-
Txva viciTo, roca Tavisuflad vcnobT yvela asos (romelTa ricxvic sakmaod cotaa)
nebismier asoTnaerTSi, ise, rom arcerTs ar ugulebelvyofT, TiTqos yuradRebis Ri-
rsad ar vTvlideT, arcerTi ar gvepareba mxedvelobidan, arc didi da arc mcire, pi-
riqiT, yvelgan vcdilobT saTiTaod amovicnoT isini, da manamdis ver viswavliT kiTxv-
as, sanam amas Tavs ar gavarTmevT.
_ marTals brZaneb.
_ ase rom, wylis siRrmeSi Tu sarkeSi areklil asoebsac manamde ver amovicnobT, sa-
nam ar gvecodineba TviTeuli maTgani; Tumca es imave xelovnebaSi Tavis gawafvas da
wvrTnas moiTxovs.
_ ra Tqma unda.
_ ki magram, vficav RmerTebs, mec xom swored amas vamtkiceb: zustad aseve ver dave-
uflebiT musikur xelovnebas verc Cven da verc is mcvelebi, romlebic, rogorc mo-
gaxsene, Cven TviTon unda aRvzardoT, vidre ar viswavliT keTilgonierebis, simamac-
is, didsulovnebisa Tu yovelive imis garCevas, rac maT enaTesaveba, an upirispirdeba;
vidre ar SevignebT, rom ar SeiZleba ugulebelvyoT, an mxedvelobidan gamogveparos
maTi nebismieri gamovlineba, miuxedavad imisa, Tu sad gvxvdebian, an ra adgili uWir-

56
avT _ didi Tu mcire, anda ranairad gvevlinebian _ TavisTavad Tu xatebaTa saxiT, da
vidre ar virwmunebT, rom aqac imave xelovnebaSi gawafva da wvrTnaa saWiro.
_ uciloblad.
_ maSasadame, Tu znekeTil kacSi erTmaneTs erwymis sulieri da xorcieli silama-
ze, _ xolo orive es silamaze erTi da imave wyarodan iRebs dasabams, _ ra SeiZleba iy-
os ufro mSvenieri sanaxaoba imisaTvis, visac am mSvenebis danaxva ZaluZs?
_ araferi.
_ magram yvelaze mSvenieri xom, imavdroulad, yvelaze ufro sayvarelia?
_ ra Tqma unda.
_ maSasadame, yvelaze metad swored amnair adamians Seiyvarebda musikuri xelovne-
bis mimdevari, da ara imas, vis arsebaSic harmoniulad ar erwymis erTmaneTs sulieri
da xorcieli mSveniereba.
_ ra Tqma unda, ara, Tu es disharmonia sulieri mankierebis Sedegia, rasac ver vit-
yviT im SemTxvevaSi, Tu amis mizezad raime fizikuri nakli gvevlineba.
_ gasagebia, _ vuTxari me, _ SenTvis ucxoa es grZnoba da amitomac ar gedavebi. magram
erTi es miTxari: Tua rame saerTo TavdaWerilobasa da gancxromas Soris?
_ ra unda iyos saerTo; Tuki gancxroma aranakleb vnebs suls, vidre sneuleba?
_ gancxromasa da ama Tu im siqveles Soris?
_ araferi.
_ gancxromasa da Tavxedobas, an TavaSvebulobas Soris?
_ yvelaze naklebi.
_ ki magram, Tu SegiZlia damisaxelo sxva gancxroma, Tavisi simZafriT sasiyvarulo
gancxromas rom Seedrebodes?
_ ara, magaze Sleguri ara aris ra.
_ magram WeSmariti siyvarulis sagani wesrigia da mSveniereba; es gonivruli da har-
moniuli siyvarulia.
_ ra Tqma unda.
_ ase rom, misTvis sruliad ucxoa sasiyvarulo gancxroma, rasTanac saerTo ara aqvs
ra arc Seyvarebuls da arc misi siyvarulis sagans.
_ vficav zevss, marTali xar, sokrate.
_ amitom Cvens mier daarsebul saxelmwifoSi Sen daadgen, rom maTi urTierToba ar-
afriT ar unda gansxvavdebodes mamisa da Svilis urTierTobisagan, da am siyvarulis
mizani mSveniereba unda iyos, raTa aravis miscen maTi gmobisa da kilvis sababi.
_ diax.
_ xom ar ggonia, _ vuTxari me, _ rom Cveni msjeloba musikuri xelovnebis Sesaxeb da-
sasruls miuaxlovda. is damTavrda imiT, riTac unda damTavrebuliyo, radganac yve-
laferi, rac musikur xelovnebas exeba, mSvenierebis siyvaruliT unda dasruldes.
_ geTanxmebi, _ Tqva glavkonma.
_ musikuri xelovnebis kvaldakval, WabukTa aRzrda gimnastikas unda mivandoT.
_ ra Tqma unda.
_ am mxrivac saWiroa gulmodgine wvrTna, bavSvobidan moyolebuli mTeli sicocxl-
is ganmavlobaSi. ai, ras vfiqrob amis Taobaze, Tumca Senc CemTan erTad gansaje: me mgo-
nia, keTilaRnagi sxeuli Tavisi ZalmosilebiT ki ar aniWebs sikeTes suls, aramed, pi-
riqiT, keTili suli Tavisi siqveliT ganapirobebs sxeulis simrTeles da SesaZlo
srulyofilebas; magram iqneb Sen sxvagvarad fiqrob?
_ ara, savsebiT geTanxmebi.
_ ase rom, Tu saTanadod vizrunebT sulze da Semdeg ukve mas mivandobT sxeulze
gulmodgine zrunvas, Cven ki mravalsityvaobis Tavidan asacileblad, zogad nimuSTa
CvenebiT SemovifarglebiT, rogor ggonia, sworad moviqceviT Tu ara?
_ diax, savsebiT sworad.
_ simTvrales rom unda eridon, es ukve iTqva. ise gamotyvre rom aRar icode, sada
xar, es SeiZleba sxvas mietevos, magram ara mcvels.
_ gana sasacilo ar iqneba, mcvels rom mcveli sWirdebodes?
_ kvebaze raRas ityvi? Cveni mcvelebi xom yvelaze didi asparezobis monawileni
arian?
_ diax.

57
_ mereda, aTletTa cxovrebis pirobebi Sesaferisi iqneba maTTvis?
_ SesaZloa.
_ magram amnairi pirobebi xom Zilisgudad aqcevs kacs da mavnea janmrTelobisTvis.
nuTu ar dahkvirvebixar, rom es aTletebi TiTqmis mTel sicocxles ZilSi atareben,
da rogorc ki cxovrebis Cveuli wesi daerRvevaT, maSinve saSineli avadmyofoba dar-
evT xels?
_ rogor ar davkvirvebivar.
_ meomar aTletebs cota ukeTesi momzadeba sWirdebaT: ZaRlebiviT fxizlebi unda
iyvnen, ukiduresad maxvili mzera Tu smena da imnairi janmrTeloba hqondeT, rom laS-
qrobisas verc havis, sasmeli wylisa Tu sakvebis sxvadasxvaobam, verc zafxulis xvatma
Tu zamTris yinvam ver Searyios.
_ mec egre mgonia.
_ magram yvelaze saukeTeso gimnastikuri aRzrda im musikur aRzrdas ar enaTesave-
ba, weRan rom gavarCieT?
_ ras gulisxmob?
_ rasa da imas, rom amnairi aRzrda martivi da xelsayrelia, metadre, meomrebisT-
vis.
_ ra mxriv?
_ amas TviT homerosic gvaswavlis: rogorc mogexseneba, Tavisi gmirebis Rreobisas
sufras arc Tevzs gaakarebs _ TumcaRa moqmedeba xdeba zRvis piras, helespontosSi, _
da arc moxarSul xorcs, aramed yvelgan Semwvari xorciT umaspinZldeba maT, rac, kac-
ma rom Tqvas, gacilebiT ufro xelsayrelia meomrebisTvis: marTlacda, cecxlis dan-
Teba yvelgan SeiZleba, ase rom, saWiro aRaraa, mudam Tan aTrio WurWeli.
_ diax, eg ufro xelsayrelia.
_ Tu mexsiereba ar mRalatobs, homerosi sadme arc sakazmsa Tu saneleblebs axsen-
ebs. Tumca es yvela aTletsac mSvenivrad moexseneba: visac surs sabrZolod SemarTu-
li hqondes sxeuli, yovelive amisagan Tavis Sekaveba marTebs.
_ yoCaR, rom eg ician da Tavsac ikaveben.
_ raxan es mogwons, etyoba didad aRtacebuli ara xar, Cemo Zvirfaso, arc sirakuz-
elTa sufriTa da arc sicilielTa nair-nairi kerZebiT.
_ marTali giTxra, aRtacebas bevri miklia.
_ maS, Sen imasac hgmob, rom korinToeli qaliSvili Tavis sxeuls Tavs dahkankal-
ebs, raTa Tavi moawonos kacebs?
_ ra Tqma unda.
_ atikur namcxvrebsac, Tumca maTze ukeTess verafers igemebs kaci?
_ rasakvirvelia.
_ me mgonia, amnairi kvebac da cxovrebis amnairi wesic SeiZleboda Segvedarebina me-
losisa da simRerisaTvis, romelSiac Caqsovilia yvela kilo da yvela ritmi; gana ma-
rTals ar vambob?
_ diax.
_ aq siWrele aRviraxsnilobis saTave xdeba, iq ki _ sneulebisa, da piriqiT, sisadave
musikur xelovnebaSi xels uwyobs sulis wonasworobas, gimnastikaSi ki _ tanis simr-
Teles.
_ camde marTali brZandebi.
_ roca mTel saxelmwifos moedeba aRviraxsniloba da sneuleba, rac SeiZleba meti
samsjavro da saavadmyofo unda gaixsnas, da gana fasi ar daedeba samsjavroebSi saqmis
garCevas da mkurnalobas, roca amas gulmodgined xels mihyofs mravali keTilSobili
kaci?
_ ra Tqma unda.
gana moiZebneba moqalaqeTa mankieri da samarcxvino aRzrdis ufro sarwmuno sabu-
Ti, vidre is, rom daxelovnebuli eqimebisa da msajulebis gareSe arseboba ver warmo-
udgeniaT ara marto mdabiorebsa da xelosnebs, aramed imaTac, visac Tavi moaqvs keTi-
lSobiluri aRzrdiT? gana, Senis azriT, samarcxvino da uzrdelobisa Tu uwvrTnel-
obis utyuari niSani ar aris is rom amdeni xalxi iZulebulia sxvebisagan nasesxebi sa-
marTlianobiT icxovros da sxvebsve mouxmos sakuTari bed-iRblis gamriged, rakiRa
samarTlianobis sakuTari gageba ar gaaCnia?

58
_ marTlac rom samarcxvinoze samarcxvinoa.
_ magram ufro samarcxvinod xom ar miiCnev im garemoebas, rom adamiani ara marto sa-
msjavroebSi atarebs Tavisi cxovrebis umetes nawils rogorc mopasuxe Tu momCivani,
aramed ikvexnis kidec imas, rom SeuZlia usamarTlo iyos, aTas xvrelSi gaZvres da aT-
asnairi xrikiT Tavidan aicilos sasjeli, xolo yovelive amis Sedegad erTi sruliad
umniSvnelo da ubadruki saqme moigos? arc ki icis, ramdenad ufro mSvenieria da um-
jobesi, ise warmarTo cxovreba, rom saerTod ar dagWirdes msajuli, romelic saqmis
garCevisas Tvlems.
_ diax, eg kidev ufro samarcxvinoa.
_ xolo roca mkurnaloba wylulebis an im sneulebis gamo ki ar xdeba saWiro, wli-
Ti-wlobiT rom meordeba, aramed uqnarobisa da cxovrebis im mankieri wesis Sedegad,
razedac weRan vlaparakobdiT, gana es ki ar aris samarcxvino? sxeuli WaobiviT ivseba
maSin aTasnairi mavne nestiT Tu oxSivariT, rac saimisod aqezebs maxvilgonier askepi-
adebs, rom amnair sneulebebs `wyalmanksa~ Tu `lorwovan anTebebs~ uwodebdnen.
_ es ra axali da uCveulo saxelebia.
_ romlebic, albaT, arc arsebobdnen asklepiosis dros; xolo amas Semdegi garemo-
eba mafiqrebinebs: rodesac troasTan daWril evripiles erTma qalma pramnosuri Rvi-
niT uwamla, romelSiac Sereuli iyo fqvili da gaxexili yveli, rasac SeiZleboda
lorwovani anTeba gamoewvia, asklepiosis vaJebs amnairi mkurnaloba ar aukrZalavT
misTvis, da arc patrokles samkurnalo saSualebebi dauwunebiaT.
_ marTlac rom ucnauri wamali iyo am dReSi myofi kacisTvis.
_ arc ise ucnauri, Tu daufiqrdebi, rom herodikemde asklepiadebma, rogorc ambo-
ben, saerTod ar icodnen, ranairad waremarTaT avadmyofobis ganviTareba, ese igi, maT-
Tvis ucxo iyo mkurnalobis axlandeli gza. herodike ki gimnastikis maswavlebeli
iyo, da roca janmrTeloba Seerya, samkurnalod swored gimnastikas mimarTa, riTac
jer Tavis Tavsve dauwyo jijgna da wameba, Semdeg ki sxvebsac.
_ rogor?
_ rogor da ise, rom sulTmobrZaoba gaixangrZliva. miuxedavad imisa, rom sasikvdi-
lod iyo gadadebuli da, bevric ecada, verasdidebiT ver ganikurneboda, mainc gada-
wyvita kvaldakval mihyoloda Tavisi sneulebis ganviTarebas, yvelaferze xeli aiRo
da sxva mizani aRar darCa, garda mkurnalobisa, rac Zalian Zvirad daujda, vinaidan we-
lebze fexs idgamda, rom misxliTac ar daerRvia cxovrebis Cveuli wesi. ase, Tavisi
codnisa da gulmodginebis wyalobiT, uwyveti kvdomis miuxedavad, ris vaivaglaxiT
miaRwia siberes.
_ kai samsaxuri ki gauwevia samkurnalo xelovnebas misTvis!
_ axia masze! ra didi saqme undoda imis mixvedras, rom Tu asklepiosma araferi gau-
mJRavna Tavis memkvidreebs amnairi mkurnalobis Taobaze, es umecrebiT an gamoucdel-
obiT rodi mosvlia. ara, man icoda, rom keTilmowyobil saxelmwifoSi yvela Tavis
daniSnulebas asrulebs da aravis ara aqvs imis ufleba, rom mTeli sicocxlis ganmav-
lobaSi mxolod Tavis sneulebas uloliavebdes. seiri, Tu gnebavT, swored isaa, rom
ase iqcevian xelosnebi, magram ara simdidriT galaRebulni, bednierni rom hgonia
xalxs.
_ rogor?
_ xuro rom avad gaxdeba, eqims miakiTxavs wamlisTvis, romelic piris Rebinebasa Tu
kuWis moqmedebis gaZlierebas iwvevs, an kidev mtkivani adgilis amowvasa Tu amokveTas
sTxovs. Tu eqimma xangrZlivi mkurnaloba dauniSna, urCia TavSefuTnulma iaros da
sxva misTanani, es Cveni xuro adgeba da pirSi miaxlis, saimisod sada mcalia, rom Cems
avadmyofobas veloliavoo; ras mibrZaneb saqmeze xeli aviRo da avadmyofobis meti
aRaraferi maxsovdes? amnair yofas sikvdili mijobso. am sityvebiT daemSvidobeba eq-
ims, da Tu moikeTa, kvlav Tavis saqmes mihyofs xels, xolo Tu misi sxeuli sneulebas
ver moeria, sikvdilic aRar daaxanebs da tanjvisagan daixsnis.
_ amnair kacs swored aseTi mkurnaloba Sehferis.
_ imitom xom ara, rom Tavisi saqme aqvs, da Tu misi keTebis Tavi ar eqna, sicocxlec
arafrad uRirs?
_ cxadia.

59
_ mdidars ki, rogorc aRvniSneT, imnairi saqme ara aqvs, rom masze xelis aRebam sic-
ocxle SeaZulos.
_ ho, magram vin aRiarebs magas?
_ Sen albaT, gagigonia fokilides sityvebi:
`jer lukma purze unda izruno,
siqveleze ki mxolod mas Semdeg.~
_ me ki piriqiT mgonia.
_ magram amis gamo oms nu gamovucxadebT fokilides; umjobesia vikiTxoT, sWiroa Tu
ara, rom mdidari kaci siqveleSi iwvrTnides Tavs, an ramdenad autaneli, eCveneba si-
cocxle, Tuki amis saSualeba ar eqna, da Tu xuro an sxva xelosani xangrZlivi mkurna-
lobis nebas ar aZlevs Tavs, radganac maSin iZulebuli iqneba muSaobaze aiRos xeli,
viTom mdidar kacs ra uWirs, rom fokilides rCevas misdios?
_ vficav zevss, uWirs da Zalianac, rakiRa sxeulze mometebuli zrunva Cveulebri-
vi gimnastikis farglebs scildeba; es ojaxis gaZRolaSic xelis SemSlelia da laSqr-
obaSiac, qveynis marTvaSic da Sin uqmad yofnaSiac.
_ magram mTavari mainc isaa, rom sxeulze mometebuli zrunva yvelaze did dabrko-
lebad gveRobeba codnis SeZenis, azrovnebisa Tu TviTSemecnebis gzaze. xalxs hgonia,
rom es gonebis metismet daZabulobas, Tavis tkivilsa Tu Tavbrusxmas iwvevs, raSiac
brals sdeben filosofias, diax, im filosofias, romlis wyalobiTac viTardeba da
mowmdeba kidec siqvele, da amtkiceben, rom swored is aiZulebs adamians mZime avad-
myofad miaCndes Tavi da gamudmebiT uCiodes Tavis janmrTelobas.
_ egre Cans.
_ mereda, ra vqnaT, SegviZlia vamtkicoT, rom asklepiosmac icoda es da mxolod im-
as uniSnavda mkurnalobas, visac bunebiT Tan dahyva tanis simrTele da cxovrebis jan-
saR wess misdevs, magram SemTxveviT Seeyara raRac uCveulo seni? amitomac wamlobiTa
Tu gakveTiT cdilobda sneulebis amoZirkvas, magram ise ki, rom avadmyofs kvlavac
Zveleburad ecxovra, raTa sazogado saqmes raime ziani ar misdgomoda. rac Seexeba ama
Tu im mZime Sinagan sneulebas, mTeli sicocxlis manZilze rom grZeldeba, asklepiosi
arc ki cdilobda avadmyofisTvis mdgomareoba Seemsubuqebina imis Sedegad, rom ase
Tu ise Seecvala misi cxovrebis wesi, raTa fuWi da ubadruki sicocxle gaexangrZli-
vebina sacodavisTvis, da amrigad, saSualeba ar mieca, zustad misnairi STamomavloba
daetovebina qveynad. asklepiosis azriT, kaci, romelsac imisi Tavi ar hqonda, rom ga-
esrulebina bunebis mier dasazRvruli amqveyniuri arsebobis yavli, mkurnalobis Ri-
rsic ar iyo, radgan verc Tavs argebda rasme da verc sazogadoebas.
_ maS, Seni azriT, asklepiosi sazogadoebaze zrunavda?
_ ra Tqma unda, da Tu kargad daukvirdebi, dainaxav, rom misi vaJebic, mamacurad
rom ibrZodnen troasTan, zustad iseve iyenebdnen TavianT samkurnalo xelovnebas,
rogorc me geubnebi. an, iqneb, aRar gaxsovs, rom pandarosis isriT daWril menelaoss
isini
`sisxlsa swuravdnen da malamos adebdnen wylulze.~
_ xolo imis Taobaze, Tu ra esva da eWama Semdeg, menelaossac daaxloebiT igive ur-
Cies, rac evripiles, vinaidan gankurnebisaTvis wamalic sakmarisia, da Tu kaci daWram-
de jansaRi cxovrebiT cxovrobda, daWrili Tundac iZulebuli gamxdariyo kikeoni Se-
esva. xolo bunebiT avadmyofi da, Tanac, TavSeukavebeli kacis cxovreba asklepiadebs
fuWad da urgebad miaCndaT, rogorc TviT misTvis, ise misi axloblebisTvisac; amit-
om, maTi azriT, is mkurnalobis Rirsadac ar CaiTvleboda, Tundac TviT midasze mdi-
daric yofiliyos.
_ Sen Tu gerwmunebiT, asklepiosis vaJebi namdvili Wkuis kolofebi yofilan.
_ rogorc maT Sehferis da ekadreba. Tumca, albaT, arc tragikosebi dagvikraven
kvers da arc pindare: maTi mtkicebiT, asklepiosi apolonis Ze iyo, magram oqros fas-
ad daTanxmda moerCina erTi momakvdavi mdidari kaci, risTvisac mexi daeca da ferfl-
ad aqcia. Cven ki, zemoTqmulis Tanaxmad, arc erTi gvjera da arc meore: marTlacda, as-
klepiosi rom RmerTis Ze yofiliyo, angarebismoyvare ar iqneboda, xolo Tu angareb-
ismoyvare iyo, RmerTis Zed veRar davsaxavdiT.
_ camde marTali xar, magram amaze ras ityvi, sokrate: sWirdeba Tu ara Cvens saxel-
mwifos kargi eqimebi? kargi eqimebi ki upiratesad isini arian, vis xelSiac yvelaze

60
met janmrTelsa da avadmyof adamiansac gauvlia. igive iTqmis msajulebzedac; yvelaze
ukeTes msajulebad isini unda migvaCndnen, visac aTasi juris xalxTan hqonia saqme.
_ diax, mec im azrisa var, rom kargi eqimebic gvWirdeba da kargi msajulebic; magram
Tu ici, vin mimaCnia amnairebad?
_ mecodineba, Tu metyvi.
_ rac ari, ari, vecdebi. magram Sen kiTxvaSi ori sxvadasxva ram SeaerTe.
_ rogor?
_ yvelaze daxelovnebul eqimad is mogvevlineboda, vinc, bavSvobidan moyolebu-
li, marto Tavis xelovnebas ki ar Seiswavlida, aramed rac SeiZleba met uimedo avad-
myofTanac eqneboda saqme, arc TviTon iqneboda maincdamainc didi janmrTelobis pat-
roni da amitom mraval sneulebas gadaitanda. radganac, me Tu mkiTxav, avadmyof sxe-
uls sxeuliTve ki ar mkurnaloben (Torem eqimebisTvis saerTod dauSvebeli iqnebo-
da avadmyofoba), aramed _ suliT, suliT ki veravis umkurnaleb, Tu TviTonvea sneu-
li, an Semdeg dasneulda.
_ sworia.
_ msajuli ki, Cemo megobaro, suliTa marTavs suls. amitomac dauSvebelia, rom misi
suli siyrmiTganve trialebdes ukeTur sulTa Soris, uwyveti urTierToba hqondes
maTTan, aTasnairi usamarTlobis mowme iyos da TviTonac sCadiodes usamarTlobas,
mxolod imitom, rom sakuTari gamocdilebiT gansajos sxvisi danaSauli, iseve, rog-
orc eqimi sakuTari avadmyofobis mixedviT msjelobs sxvis sneulebaze. piriqiT, suli
siyrmiTganve ubiwo da umanko unda iyos, Tuki momavalSi mouwevs ise aRasrulos mar-
Tlmsajuleba, rogorc Sehferis Rirseul kacs. amitomacaa keTilSobili suli esod-
en miamiti siyrmisas Tu siWabukisas, amitomac ebmeba ase advilad ukeTurTa mier dage-
bul maxeSi: misTvis xom sruliad ucxoa uRirsis mTeli sibilwe.
_ marTlacda, yvela keTilSobili suli sastikad itanjeba amis Sedegad.
_ amitomac marTlad gamrige msajuli Wabuki ki ver iqneba, aramed xandazmuli, rome-
lmac mxolod mowifulobisas Seicno usamarTlobis buneba, rac Tavissave sulSi ki
ar aRmouCenia, rogorc sakuTari mankiereba, aramed _ sxvebisaSi, rogorc misTvis sru-
liad ucxo ram. ai, ramdeni dro dasWirda am borotebis arsSi sawvdomad, radganac us-
amarTlobas mxolod sxvebze dakvirvebis gziT Tu Seicnobs da ara sakuTari gamocdi-
lebiT.
_ rogorc Cans, swored eg iqneba Rirseuli msajuli.
_ diax, Rirseuli; Senc xom amas mekiTxebodi. radganac Rirseulia is, visi sulic
RirsebiTaa savse. gaqnili kaci ki, visac yvelaferSi mxolod ukeTureba elandeba,
TviTonve mravali usamarTlobis Camdeni, yovlis mcodned da brZenkacad rom moaqvs
Tavi, _ marTalia, Tavissave msgavs xalxTan urTierTobisas yovlisSemZle Cans, radgan-
ac ukeTurTa ali-kvalia da Tavissave TavSi xedavs maTi biwierebis nimuSs; magram ro-
ca masze uxnessa da keTilSobil xalxTan uxdeba urTierToba, misi gaumarTlebeli
undoblobisa da uadgilo eWvianobis Sedegad dauyovnebliv vlindeba misi sruli um-
weoba da umecreba, vinaidan warmodgenac ara aqvs keTilzneobaze, rac esoden ucxo xi-
lia misTvis. da mainc, raki biwierni ufro xSirad axvevian gars, vidre siqveliT mosi-
lni, Tavisi Tavi brZeni ufro hgonia, vidre regveni da, Tqven warmoidgineT, aseve eC-
venebaT sxvebsac.
_ marTals brZaneb.
_ maSasadame, msajuli, romelsac Cven veZebT, didebuli da brZeni msajuli, es kaci
ki ar iqneba, aramed is, vinc pirvelad davasaxeleT. ukeTureba verasodes ver Seicn-
obs verc siqveles da verc sakuTar Tavs, maSin rodesac siqvele, romelsac mxars umag-
rebs ganswavluloba, Tavis Tavsac Seicnobs da ukeTurebasac. Cemis azriT, swored am-
nairi kaci eziareba sibrZnes, da ara uRirsi.
_ mec mag azrisa var.
_ ase rom, Cvens saxelmwifoSi, amnair marTlmsajulebasTan erTad, Sen daamkvidreb
iseT samkurnalo xelovnebas, razedac weRan vlaparakobdiT. rogorc erTis, ise meor-
is mizani suliT da xorciT jansaRsa da srulfasovan moqalaqeebze zrunva iqneba, da-
narCenebi ki Wirsac wauRia: oriveni xels aaReben da sasikvdilod gaswiraven xorcie-
lad arasrulfasovan moqalaqeebs, xolo maT, visi sulic imdenad biwieria, rom veRa-
raferi gamoasworebs, maTive Tvistomni miujian sikvdils.

61
_ ase ajobebs ara marto am sapyarTa da saxiCarTaTvis, aramed mTeli saxelmwifosT-
visac.
_ Wabukebi ki, etyoba, ecdebian Tavi aaridon msajulebas, rakiRa dauflebulni iq-
nebian im martiv musikur xelovnebas, romelic, zemoTqmulisa ar iyos, xels uwyobs
TavdaWerilobis ganviTarebas.
_ ra Tqma unda.
_ zustad aseve, musikur xelovnebas dauflebuli yoveli kaci, romelic, imavdro-
ulad gimnastikasac misdevs, daxmarebisaTvis mxolod aucilebel SemTxvevaSi Tu mi-
marTavs samkurnalo xelovnebas.
_ mec egre mgonia.
_ gimnastikaSi Tavis gawafvac, wvrTnac da aTasgvari siZnelis daZlevac mas mxolod
sulieri Zalmosilebis gansamtkiceblad sWirdeba, da ara fizikuri Zalisa; am mxriv,
is mkveTrad gansxvavdeba danarCeni aTletebisgan, romlebic mxolod imas mieltvian,
rom ufro Zlierebi gaxdnen.
_ marTals brZaneb.
_ ras ityvi, glavkon, musikursa da gimnastikur xelovnebaze dafuZnebuli aRzrda
imas xom ar isaxavs miznad, rom erTis meSveobiT sxeuli ganaviTaron, meoris meoxebiT
ki _ suli?
_ mxolod da mxolod magas.
_ magram iqneb orive sulis sargod iqna dawesebuli?
_ rogor?
_ nuTu ar SegimCnevia, ranairi suli aqvs imas, vinc mTeli sicocxlis manZilze mxo-
lod gimnastikas misdevda da erTxelac ar gahkarebia musikur xelovnebas? an imas,
vinc piriqiT iqceoda?
_ ras gulisxmob?
_ erTis mxriv, sitlanqes da sisastikes, meores mxriv silbosa da Tvinierebas.
_ rogor ar SemimCnevia: vinc mxolod gimnastikas misdevs, metismetad tlanqi da
uxeSi xdeba, xolo vinc martooden musikur xelovnebaSi iwafavs Tavs, _ ufro metad
saTuTi, vidre jer ars.
_ arada, sitlanqe, romelic bunebiTi sificxisgan iRebs dasabams, wrfeli gziT war-
marTuli saTanado aRzrdis Sedegad, SeiZleboda simamaceSi gadazrdiliyo; magram me-
tismeti sitlanqe, ra Tqma unda, gausaZlisia da autaneli.
_ diax, mec mag azrisa var.
_ xolo Tviniereba gana sibrZnis moyvare sulis bunebriv Tvisebad ar gvevlineba?
marTalia, metismeti Tviniereba uniaTobasa da uxerxemlobas uaxlovdeba, magram sa-
Tanado aRzrdis wyalobiT, is sxva ara aris ra, Tu ara Tavmdabloba da krZaluleba.
_ marTalia.
_ Cven ki gvinda, rom saxelmwifos mcvelebi orive am Tvisebas aerTianebdnen.
_ diax.
_ da rom orive Tviseba harmoniulad erwymodes da examebodes erTmaneTs.
_ ra Tqma unda.
_ suli, romelSiac isini harmoniulad erwymian erTmaneTs, mamacia da TavdaWeri-
li.
_ marTals brZaneb.
_ maTi disharmonia ki sulis simxdalisa da sitlanqis saTaved gvevlineba.
_ diax.
_ Tu kaci mTelis arsebiT ganicdis musikis momnusxvel zemoqmedebas da im tkbili,
Tbili da mwuxare hangebis nakadi, razedac zemoT vlaparakobdiT, yurebidan _ TiT-
qos erTgvari Zabridan _ eRvreba sulSi, Tu is mTeli sicocxlis ganmavlobaSi Wmun-
viT aRvsili an sixaruliT aRtyinebuli qeds ixris simReris jadoqruli xiblis wina-
Se, maSin es, uwinares yovlisa, arbilebs misi sulis sificxes, rogorc rkinas arbil-
ebs cecxli, da misi TviTrjuloba Tu ujiaToba, rac aqamde aras argebda, axla SeiZle-
ba sasargeblo Seiqnes misTvis. magram Tu is uwyvetad da dausruleblad nebdeba am
momnusxvel xibls, maSin misi sificxe ki ar rbildeba, aramed lRveba, rac iseTnairad
asustebs suls, TiTqos yvela myesi amoacaleso, xolo TviTon `ususur Subosnad~ iq-
ceva.

62
_ ra Tqma unda.
_ da es miT ufro swrafad iCens Tavs, rac ufro susti suli dahyveba kacs dabade-
bidan. xolo visac ficxi suli aqvs, sificxis daTrgunvis Semdeg fxukiani xdeba: yve-
la wvrilmani aRizianebs, Tumca umalve iviwyebs wyenas; ase rom, sificxes siave, sian-
Cxle da gulRrZooba cvlis.
_ rogorc Cans.
_ xolo Tu kaci Tavgadakluli varjiSobs, mere ki xarbad acxreba saWmels, magram
arc musikur xelovnebas dagidevs da arc filosofias, gana qedmaRlobiTa Tu amparta-
vnebiT ar aRivseba da Tavis Tavsve ar aRemateba yoyloCinobiT?
_ rasakvirvelia.
_ magram raki sxva saqme ara aqvs da muzasTanac mwyralad brZandeba, codnis SeZenac
rom surdes, rakiRa arc ra Seuswavlia da arc risime ZiebiT autkiebia Tavi, arc sity-
vierebis madls ziarebia da arc musikuri xelovnebis sxva dargSi udevs wili, _ misi
survili TandaTanobiT sustdeba da TiTqos brma da yru xdeba, ase rom, veRar axerx-
ebs gamoafxizlos es kaci, dawmindos misi grZnobebi da daxvewos misi unari.
_ sworia.
_ amnairi kaci, Cemis azriT sityvis mteri da muzebis moZule xdeba. is gonebas ro-
di mouxmobs viRacis dasarwmuneblad, aramed nadiriviTa cdilobs, sisastikiTa da Za-
lmomreobiT gaitanos Tavisi; mTel sicocxles umecrebasa da uqnarobaSi atarebs,
uazrod da uSinaarsod.
_ marTals brZaneb.
_ Cemis azriT, SeiZleba iTqvas, rom es ori xelovneba _ musikuri da gimnastikuri, _
romeliRac RvTaebam uboZa adamianebs, magram sulisa da sxeulisTvis ki ara (es mxol-
od sasxvaTaSorisod) aramed im mizniT, rom simamace da sibrZne Caenerga adamianebisT-
vis, raTa orive es Tviseba harmoniulad Serwymoda erTmaneTs, xan maTi daZabvis, xan ki
moSvebis gziT, vidre ar miiRweoda, maTi sruli Tanxmoba.
_ rogorc Cans.
_ maSasadame, vinc yvelaze ukeT uxamebs erTmaneTs gimnastikursa Tu musikur xel-
ovnebas da rogorc erTs, ise meores saTanado TanafardobiT usadagebs sakuTar suls,
SeiZleba Tamamad iTqvas, rom man ukve miaRwia srulqmnilebas musikur xelovnebaSi da
ufro harmoniul Tanaxmierebasac, vidre iman, vinc simebs awyobs.
_ marTlac egrea, sokrate.
_ ase rom, Cvens saxelmwifoSi, misi wyobilebis SesanarCuneblad, swored amnairi
aRmzrdeli dagvWirdeba, glavkon.
_ ra Tqma unda.
_ ai, ase gvesaxeba aRzrdisa da ganswavlis ZiriTadi nimuSebi. ras vukirkitoT imas,
Tu ranairi unda iyos Cveni mcvelebis cekva, maTi nadiroba mwevrebiT Tu umwevrebod,
maTi aTleturi Sejibri, cxenosanTa Tu meetleTa asparezoba? isedac naTelia, rom
yovelive es aRzrdis ZiriTad nimuSebs unda examebodes, da axla Zneli rodia amis mi-
kvleva.
_ marTlac araa Zneli.
_ maS, raRa dagvrCa amis Semdeg gansaxilveli? iqneb, is, Tu Cvens moqalaqeTa Soris
vin unda gascemdes brZanebebs, an vin unda asrulebdes maT?
_ ra Tqma unda.
_ cxadia, rom brZanebebs unda gascemdnen uxucesni, SesrulebiT ki umrwemesni as-
rulebdnen.
_ cxadia.
_ uxucesTa Soris ki _ yvelaze ukeTesni.
_ egec cxadia.
_ ki magram, miwis muSakTa Soris gana isini ar arian yvelaze ukeTesni, yvelaze ukeT
rom amuSaveben miwas?
_ diax.
_ axla ki esec miTxari: vinaidan mbrZanebelni ukeTesni unda iyvnen Cvens mcvelTa
Soris, gana maT yvelaze metad ar unda SeswevdeT saxelmwifos dacvis unari?
_ diax.

63
_ xolo amisaTvis saWiroa gamWriaxoba, Zalmosileba da daucxromeli zrunva saxel-
mwifos sakeTildReod.
_ ra Tqma unda.
_ zrunviT ki yvela imaze ufro zrunavs, rac ufro metad uyvars.
_ uciloblad.
_ xolo siyvaruliT yvelaze metad maSin uyvars, roca darwmunebulia, rom is, rac
saqmes rgebs, misTvisac sasargebloa, da mis warmatebasa Tu marcxs saqmis warmateba an
waxdena ganapirobebs.
_ egrea.
_ maSasadame, mcvelebs Soris unda amovarCioT imnairi xalxi, romelic, Cveni dakvi-
rvebiT, Tavisi cxovrebis umTavres miznad daisaxavda daucxromel zrunvas saxelmwi-
fos sakeTildReod da arasdidebiT ar daTanxmdeboda, sazogado sikeTis sazianod em-
oqmeda.
_ ai, egeni iqnebodnen namdvili mzrunvelni.
_ Cemis azriT, yvela asakis xalxSi Tvali unda gvedevnebina imaTTvis, vinc ganuxre-
lad daicavda am wess da veraviTari cTuneba Tu Zalmomreoba ver aiZulebda ukuegdo
an daeviwyebina is azri, rom saWiroa imis keTeba, rac saxelmwifos rgebs.
_ ras gulisxmob, roca ambob _ `ukuegdoo~?
_ mogaxseneb. me ase vfiqrob: adamians SeiZleba azri Tavidan amouvardes an misi neb-
iT, an misda uneburad; misi nebiT, Tu azri yalbia da adamiani xvdeba mis siyalbes; mi-
sda uneburad, yvela im SemTxvevaSi, rodesac azri WeSmaritia.
_ gasagebia, ranairad xdeba es sakuTari nebiT, magram rogorRa xdeba igive unebur-
ad, es ki aRar mesmis.
_ rogor? gana Senc CemsaviT ar ggonia, rom adamianebi Tavisda uneburad kargaven im-
as, rac maTTvis sasikeToa, xolo imas, rac maTTvis borotebaa, _ sakuTari nebiT? gana
boroteba araa mcdarad gesmodes WeSmariteba, sikeTe ki is, rom WeSmariti saxiT aRiq-
vamde imas, rac WeSmaritia? gana swored amas ar niSnavs marTebuli azri Tu warmodge-
na gqondes yovelive arsebulze?
_ marTals brZaneb; mec mgonia, rom adamianebi Tavisda uneburad kargaven WeSmarit
azrs Tu warmodgenas.
_ ese igi, roca maT qurdaven, ajadoeben an ZalmomreobiT Trgunaven.
_ arc axla mesmis.
_ rogorc Cans, tragikosebiviT vlaparakob. gaqurduls me vuwodeb imas, vinc saSua-
leba misca sxvebs, azri SeecvlevinebinaT misTvis, an imas, vinc gulmaviwyia: am ukanas-
knels misTvisve uCumrad qurdavs dro, pirvels ki _ sityvieri sabuTi; axla xom ges-
mis?
_ diax.
_ ZalmomreobiT daTrgunvilad is mimaCnia, visac tanjva-wamebam Tu mwuxarebam Seac-
vlevina azri.
_ marTals brZaneb; magnairebsac bevrs vicnob.
_ mojadoebulad ki, albaT, Sen TviTonve aRiareb imas, visac azrs acvlevinebs gan-
cxromis sacTuri, an viRacis Tu raRacis SiSi.
_ rogorc Cans, yovelive is, rasac SecdomaSi Sehyavs suli, kidevac acTunebs mas.
_ amrigad, Cemi weRandeli Tqmisa ar iyos, unda veZeboT is xalxi, vinc icavs yvela-
ze mtkiced sakuTar azrs da Tavs movaled Tvlis aRasrulos yvelaferi, rac saxel-
mwifosaTvis yvelaze metad sasargebloa. amitom bavSvobidanve unda vcdideT da sxva-
dasxva saqmes vakeTebinebdeT maT, imavdroulad ki vakvirdebodeT, vin ufro male ivi-
wyebs Tavis movaleobas, an vis ra acTunebs; amis SemdegRa virCevdeT imaT, visac kargi
mexsiereba aqvs da visi cTunebac Znelia, xolo vinc am moTxovnebs ver akmayofilebs,
Cven ar gvWirdeba; asea, ara?
_ diax.
_ kidevac unda vamuSaoT, vaomoT da Wiris ofli vawurvinoT raTa vnaxoT, vin rog-
or gauZlebs amas.
_ sworia.
_ mesamenairi gamocdac unda movuwyoT maT, me vgulisxmob gamocdas cTunebis saSua-
lebiT, da vnaxoT, vin rogor gauZlebs sacTurs. rogorc kvicebs erekebian yiJiniT,

64
raTa darwmundnen, mfrTxalebi arian Tu ara, Cveni Wabukebic jer raRac saSinelebaSi
unda gamovataroT, Semdeg ki sasiamovno gancdiT SevcvaloT saSineleba, da amrigad,
ufro sastiki gamocdis winaSe davayenoT isini, vidre oqrosa cecxliT scdian: amnair-
ad gairkveva, SeswevT Tu ara imisi Zala, rom sacTurs gauZlon, mtkiced icaven Tu ara
TavianT Tavsac da musikur xelovnebasac romelsac dauflebian, yovelnair viTareba-
Si uxameben Tu ara TavianT qcevas zomierebas da harmoniulobas da aqvT Tu ara imis
unari, rom rac SeiZleba meti argon TavianT Tavsac da saxelmwifosac. imaT, vinc Rir-
seulad gauZlo am gamocdas yvela asakSi _ bavSvobaSic, siWabukeSic da mowifuloba-
Siac, _ saxelmwifos mmarTvelobasa da dacvas mivandobT, uSurvel pativs mivagebT
ara marto sicocxleSi, aramed sikvdilis Semdegac, didebul Zeglebs avugebT da ase
ukvdavyofT maT xsovnas. xolo isini, vinc am gamocdis Cabareba ver SesZlo mmarTvel-
ebad da mcvelebad ar gamodgebian. wvrilmanebs rom moveSvaT, glavkon, ai, rogor un-
da moxdes zogadad mcvelebisa Tu mmarTvelebis SerCeva, da rogor unda gavamwesoT
isini Tanamdebobebze.
_ mec mgonia, rom swored ase unda moviqceT.
_ gana sruli ufleba ara gvaqvs, amnairi mcvelebisaTvis WeSmaritad srulyofilni
gvewodebina, romlebic gareSe mtrebisganac daicavdnen saxelmwifos da qveynis Signi-
Tac uzrunvelyofdnen Tanxmobas da erTsulovnebas, raTa zogs saerTod ar aRZvroda
siavis Cadenis survili, zogs Zala ar hyofnoda saamisod. xolo is Wabukebi, romlebs-
ac es-esaa mcvelebi vuwodeT, mmarTvelTa Tanamdgomni da maTi gadawyvetilebebis gan-
maxorcielebelni iqnebodnen.
_ geTanxmebi.
_ magram ranairad SevZlebdiT dagverwmunebina TviTon mmarTvelni da, Tu SesaZlo
iqneboda, danarCeni moqalaqenic, eRiarebinaT erTi im keTilSobilur gamonagonTaga-
ni, romelnic, Cveni weRandeli Tqmisa ar iyos, esoden aucilebelni arian?
_ mainc romeli gamonagoni?
_ axali ki ara, ZvelisZveli, TviT finikielebisagan rom iRebs dasabams: uwin es bev-
rjer momxdara, rogorc gadmogvcemen poetebi, da xalxsac sjera maTi, magram dRes ki
aRara xdeba da, albaT, arc odesme moxdeba; ase rom, Zneli saqmea, vinme daarwmuno ama-
Si.
_ getyoba, Tqmasac ver bedav.
_ rodesac getyvi, es Cemi gaubedaoba savsebiT bunebrivi mogeCveneba.
_ miTxari, nu geSinia.
_ keTili, getyvi, magram ar vici, rogor movikribo mxneoba, an ranairi gamoTqmebi
moviSvelio. vecdebi davarwmuno jer mmarTvelebi da mcvelebi, Semdeg ki _ danarCeni
moqalaqeebic, rom yvelaferi, rac maTTvis gadagvicia da gviswavlebia, sxva ara aris
ra, Tu ara sizmari, sinamdvileSi ki isini TiTqos miwis wiaRSi Caisaxnen, iqve izardnen
da Camoyalibdnen, _ TviTonac, maTi saWurvelic da mTeli maTi akazmulobac, _ ris Se-
mdegac dedamiwam, maTma mSobelma, am qveynad moavlina isini. amitomac marTebT, ise
zrunavdnen TavianT samSobloze, rogorc dedasa Tu ZiZaze, momxdurTagan icavdnen
mas da ise epyrobodnen danarCen moqalaqeebs, rogorc miwisganve Sobil RviZl Zmebs.
_ tyuilad rodi gimZimda, eg gamonagoni geambna CemTvis!
_ diax, arcTu usafuZvlod mimZimda; magram, modi am arakis dasasrulic moismine:
Tqven, Cveni saxelmwifos moqalaqeno, erTmaneTis Zmebi xarT, _ ase vityodiT am arakis
Tanaxmad, _ magram RmerTma, romelmac gamogZerwaT, zogierT Tqvengans, visac mmarTvel-
obis unari Seswevs oqro Seuria dabadebisas, amitomac maTi fasi aravinaa am qveynad;
mcvelebs _ vercxli, xolo miwis muSebsa da xelosnebs _ spilenZi da rkina. dabadebi-
Tve erTmaneTis Tvistomni xarT, magram upiratesad Tqvensave msgavsTa badebT, Tumca
zogjer isedac xdeba, rom oqros modgma vercxlis naSierT aZlevs dasabams, vercxlisa
ki _ oqrosas; igive iTqmis danarCenTa mimarTac. mmarTvelebisagan RmerTi moiTxovs,
umetesad da uwinares yovlisa, TavgamodebiT icavdnen TavianT naSierT, daucxroml-
ad zrunavdnen maTze da, imavdroulad, akvirdebodnen, vis ra minarevi aqvs sulSi: Tu
yrmas spilenZis an rkinis minarevi dahyveba Tan, araviTari sibraluli ar unda gamoi-
Cinon mis mimarT, aramed ise moepyran, ranair mopyrobasac imsaxurebs Tavisi bunebri-
vi monacemebiT, ese igi, xelosnebsa Tu miwis muSebs miakuTvnon igi; xolo vinc vercx-
lis an oqros minareviT daibadeba, saTanado pativi miagon da mcvelebad Tu meomreb-

65
ad ganamweson isini, radgan, erTi winaswarmetyvelebisa ar iyos, saxelmwifo daiRupe-
ba, Tu mas rkina an spilenZi icavs. axla miTxari Tu geguleba raime saSualeba, rom es
araki varwmunebinoT xalxs?
_ araviTari, TviT im Taobas rom varwmunebinoT, romelzedac Sen laparakob, magram
iqneb maTma Svilebma Tu SviliSvilebma mainc irwmunon
_ egec ki sakmarisi iqneboda saimisod, rom moqalaqeebs meti mzrunveloba gamoeCin-
aT rogorc saxelmwifos, ise erTurTis mimarTac: daaxloebiT, ai, ase mesmis Seni sity-
vebi. magram, dae, Cvenma arakma im gziT iaros, saiTac mas waiyvans miTqma-moTqma. Cven ki
SevaiaraRoT dedamiwis es naSierni da maTTan erTad gavwioT win mmarTvelTa winamZRo-
lobiT. movidnen da am Cvens saxelmwifoSi amoirCion adgili, sadac SeiZleba dascen
banaki, raTa ukeT SesZlon morCilebaSi iyolion is moqalaqeni, romelnic ar isurveb-
en daemorCilon kanons, da, imavdroulad, moigerion mteric, Tu ise dagvesxmis Tavs,
rogorc mgeli _ faras. dabanakebisa da saTanado msxverplSewirvis Semdeg ki, dae, Ta-
vianTi karvebis gaSlas Seudgnen. ase unda moiqcnen, ara?
_ ra Tqma unda.
_ karvebisa, romlebic zamTris yinvisganac daifaravs maT da zafxulis sicxisaganac.
_ cxadia; rogorc Cans, maT dabinavebaze laparakob.
_ ho, magram saqme meomarTa binebs exeba da ara vaWrebisas.
_ viTom ra gansxvavebaa?
_ vecdebi agixsna: yvelaze didi simaxinje da saSineleba isaa roca mwyemsebi imnair-
ad zrdian faris modaraje qofakebs, rom isini, urCobis, SimSilisa Tu raRac ukeTuri
Cveulebis gamo, TviTonve glejen cxvrebs da, amrigad, qofakebs ki aRar hgvanan, aramed
_ mglebs.
_ marTlac rom saSinelebaa.
_ amitom yovelnairi Rone unda vixmaroT, rom Cveni mcvelebi aseve ar epyrobodnen
moqalaqeebs da, TavianTi mZleTamZleobisa Tu keTilmowyale mfarvelTa imediT, mZvi-
nvare moZaladeebs ar daemgvanon.
_ ra Tqma unda, yoveli Rone unda vixmaroT.
_ magram yvelaze ukeTesi saSualeba is iqneboda, rom wesierad aRgvezarda isini.
_ rogor? nuTu aRzrda akliaT?
_ modi, nu daviCemebT magas, Cemo Zvirfaso glavkon; erTaderTi, rac SeiZleba dabe-
jiTebiT iTqvas, isaa, axlaxan rom mogaxsene: wesierad unda aRvzardoT-meTqi isini, su-
lerTia, ranairic ar unda iyos es aRzrda, raTa ukiduresad lmobierni iyvnen rog-
orc erTurTis, ise danarCenTa mimarTac, romelTa dacvac valad adevT.
_ marTali xar.
_ garda saTanado aRzrdisa, saRi azri gvkarnaxobs ise davabinaoT da imnairi piro-
bebi SevuqmnaT maT, rom araferma SeuSaloT xeli TavianTi movaleobis aRsrulebisas,
rac imas gulisxmobs, rom yvelaze ukeTesi mcvelebi iyvnen da araviTar zians ar ayene-
bdnen TavianT Tanamoqalaqeebs.
_ diax, saRi azri swored magas gvkarnaxobs.
_ maS, daukvirdi, Tu gvinda, rom Rirseulad moixadon TavinTi vali, aucilebelia
Tu ara, ise davabinaoT da imnairi pirobebi SevuqmnaT maT, rogorc me geubnebi. jer
erTi arcerTi maTgani ar unda iyos raime kerZo sakuTrebis mflobeli, garda im sagne-
bisa, romlebic aucilebelia yoveli CvenganisaTvis. meorec, arcerTs ar unda hqond-
es imnairi sacxovrisi Tu saTavsi, sadac ver SeaRwevda nebismieri sxva moqalaqe. rac
Seexeba TavdaWerili da mamaci meomrebisaTvis sakmaris sarCos, mas TavianTi samsaxur-
is sazRaurad unda iRebdnen danarCeni moqalaqeebisagan, ise, rom arc SemoakldeT da
arc mosWarbdeT mTeli wlis ganmavlobaSi. iseve, rogorc laSqrobisas, isini erTad
unda cxovrobdnen da erTadve Wamdnen pursac. oqro-vercxlze ki maT unda vuTxraT,
rom sulSi yovelTvis ubrwyinavT RvTivboZebuli oqro, ase rom, kacTagan boZebuli
oqro aRar sWirdebaT, da, egec ar iyos, mkrexeloba iqneboda miwieri oqroTi SeebRa-
laT RvTiuri oqro, romelic yovelTvis wmindaa da Seurevneli, maSin rodesac miwie-
ri oqro uricxvi uwmindurebisa Tu danaSaulis wyarod gvevlineba. moqalaqeTa Sor-
is mxolod maT ekrZalebaT ara marto oqro-vercxlis floba, aramed, TviT maTi Sexeb-
ac, im WerqveS yofna, sadac oqro-vercxls inaxaven da oqrosa Tu vercxlis sasmisebiT
smac. mxolod esaa rogorc TviT maTi, ise saxelmwifos xsnis erTaderTi sawindaric da

66
saSualebac. radganac sakmarisia sakuTari adgil-mamulis, saxl-karisa Tu oqro-vercx-
lis mflobelni gaxdnen, rom mcvelebi ki aRar iqnebian, aramed mxvnel-mTesvelni da
mesakuTreni, ase rom, danarCen moqalaqeTa Tanamdgomebad ki ara, maT mtrebad da mris-
xane mbrZaneblebad mogvevlinebian. sxvaTa moZuleni da sxvebisgan moZulebulni, sxva-
Ta mgmobelni da sxvebisagan gmobilni mTeli TavianTi dRe da moswreba Tavs ver daaR-
weven SiSsa da Zrwolas, xolo maTi SiSis mizezi Sinauri mteri ufro iqneba, vidre ga-
reSe momxduri, ase rom, adre Tu gvian, ufskrulSi gadaiCexebian da saxelmwifosac
Tan gadaiyoleben.
ai, yovelive amis gamo giTxari, rom saTanadod unda movawesrigoT da davakanonoT
kidec Cveni mcvelebis yofa-cxovreba; an, iqneb, ar meTanxmebi?
_ geTanxmebi, _ miTxra glavkonma.

wigni meoTxe
_ aq adimante Caeria saubarSi:
_ ki magram, sokrate, _ Tqva man, _ ranairad imarTleb Tavs, Tu imis mtkicebas dagiw-
yeben, rom didad rodi abedniereb am adamianebs, raSiac Turme TviTonve miuZRviT
brali, radganac, marTali giTxra, swored isini arian saxelmwifos baton-patronni, ma-
gram maTTvis amaSi saxeiro ara yria ra: maSin rodesac sxvebi adgil-mamuls iZenen da
didebul saxlebs iSeneben, saTanadod amkoben maT da sagangebo msxverpls swiraven
RmerTebs, guluxvad maspinZloben ucxoel stumrebs da flobiTac floben imas, raze-
dac weRan laparakobdi _ oqro-vercxlsa da, saerTod, yvelafers, rac saWiroa bednie-
rebisaTvis. rogorc Cans, eg Seni mcvelebi ise efuZnebian saxelmwifoSi, rogorc daqi-
ravebuli maSveli razmebi, romlebsac sxva saqme ara aqvT, moqalaqeTa dacvis garda.
_ diax, _ mivuge me, _ metsac getyvi: danarCenebisagan gansxvavebiT, isini mxolod su-
rsaT-sanovagisaTvis msaxuroben da araviTar sxva sazRaurs ar iReben, ase rom, verc
ucxo qveynebs moinaxuleben TavianTi neba-surviliT, verc saCuqrebs miarTmeven hete-
rebs da verc sxva siamovnebisaTvis daxarjaven fuls, rogorc iqcevian maTi bednieri
Tanamoqalaqeni. danarCens rom Tavi vaneboT, ai, ramdeni ram gamogrCa, roca mag Sens
braldebas miyenebdi.
_ maS, egec CavrToT braldebaSi, _ Tqva adimantem.
_ ese igi, Sen gsurs gaigo, ranairad vimarTleb Tavs?
_ diax.
_ me mgonia, pasuxis moZebna ar gagviWirdeba, Tuki imave gzas gavyvebiT. Cven vityviT,
rom sakvirveli ara aris ra imaSi, Tu Cveni mcvelebi swored am pirobiT iqnebian yve-
laze bednierni; Tumca Cveni saxelmwifos daarsebisas imas ki ar visaxavT miznad, rom
gansakuTrebiT bednieri gavxadoT mosaxleobis erTi romelime fena, aramed imas mive-
ltviT, rom mTel saxelmwifos movupovoT yvelaze didi bedniereba. radganac imTavi-
Tve gvegona, rom swored amnair saxelmwifoSi SeiZleboda samarTlianobis mikvleva,
iseve, rogorc usamarTlobisa _ mankieri wes-wyobilebis mqone saxelmwifoSi, da im-
edi gvqonda, rom am dakvirvebis wyalobiT SevZlebdiT gadagveWra is sakiTxi, romel-
sac amdeni xania vukirkitebT. amitomacaa, rom axla Cveni warmosaxviT vZerwavT sax-
elmwifos, romelic bednieri gvgonia, magram ara nawilobriv, aramed mTlianad; moqa-
laqeTa mxolod erTi nawili ki ar unda iyos bednieri, aramed yvela. Semdeg ki gan-
vixilavT mis sapirispiro saxelmwifos. viRacis suraTs rom vxatavdeT, xolo mavani
movides da gmoba dagviwyos imis gamo, rom yvelaze lamaz ferebs ar viyenebT sxeulis
yvelaze lamazi nawilebis gadmosacemad, vTqvaT, Tvalebs, sxeulis am ulamazes sam-
kauls, ZoweuliT ki ara vxatavT, aramed Savi feriT, _ me mgonia, marTebuli iqneboda,
Tu ase mivugebdiT pasuxad: `o, Cveno saocaro mCxrekelo, ratom ggonia, TiTqos Tva-
lebs ise lamazad unda vxatavdeT, rom aRarc ki SeiZleba Tvalebsa hgavdnen? igive
iTqmis sxeulis sxva asoebzedac. Sen isa Tqvi, rom Tu yvela nawils saTanado feriT
gadmovcemT, lamazi gamogviva mTeli sxeulic.~ asea aqac: nu gvaiZuleb mcvelebis Ta-
namdebobas uSualod davukavSiroT imnairi bedniereba, ris Sedegadac isini SeiZleba
radac gnebavT, imad iqcnen, mxolod mcvelebad ki ara. Cven SegveZlo sasaluqo samo-
siT Segvemosa, oqroqsoviliT Segvemko miwis muSakni da neba migveca maTTvis, mxolod
saxalisod eSromaT da emuSavaT; buxris piras, mxarTeZoze arxeinad wamowolili war-

67
mogvedgina meTuneebic; dae, elxinaT da neba-neba ewrupaT Rvino, TavianTi dazgebi ki
gverdiT moedgaT da mxolod imdeni etrialebinaT, ramdenic moeprianebodaT; Seg-
veZlo aseve gagvebednierebina danarCenebic da mTeli Cveni saxelmwifo ayvavebul
baRnarad warmogvesaxa. magram nu gvaqnevineb amas, radgan, kacma rom yuri gigdos,
aRarc miwis muSaki emgvaneba miwis muSaks, aRarc meTune – meTunes da, saerTodac, ver-
cerTi Cveni moqalaqe veRar SeinarCunebs Tavis sakuTar saxes. Tumca zogjer es SeiZ-
leba arc ise didi ubedureba iyos. radgan Tu mewaReebi uvargisni da umaqnisni iqne-
bian, saxelmwifo rogorme gauZlebs amas. magram Tu qveynisa da kanonierebis sadara-
joze mdgari mcvelebi mxolod saxeliT iqnebian mcvelebi da ara TavianTi arsiT, male
Seni TvaliTa naxav, rogor daaqceven da miwasTan gaasworeben saxelmwifos, vinaidan
maTzea damokidebuli qveynis bednierebac da keTildReobac. Tu Cven namdvil mcve-
lebad aRvzrdiT mcvelebs, isini veraviTar zians veRar miayeneben saxelmwifos. xolo
visac surs erTgvar miwis muSebad warmogviCinos isini, TiTqos mcvelebi ki ara, saer-
To saxalxo zeimisa da Rreobis monawileni iyvnen, is albaT saxelmwifos ki ara, sul
sxva raRacas gulisxmobs. unda gadavwyvitoT, mainc ras visaxavT miznad, saxelmwifos
sadarajoze rom vayenebT mcvelebs: TviT mcvelebis bednierebas Tu mTeli saxel-
mwifos keTildReobas. ZaliTa Tu SegonebiT unda vaiZuloT ara marto Cveni mweni da
mcvelebi, aramed danarCenebic, rac SeiZleba ukeT Seasrulon TavianTi movaleoba.
amrigad, Cvens mier daarsebuli da saTanado wyobilebis mqone saxelmwifos ke-
TildReobis zrdasTan erTad saSualeba unda mivceT yvela fenas, yvela wodebas, Ta-
visi sakuTari wili edos sazogado sikeTeSi, maTi bunebrivi monacemebis Sesabamisad.
_ me Tu mkiTxav, mSvenivrad msjelob.
_ magram aseve mogewoneba Tu ara Cemi Semdegi msjelobac, tyupiscaliviT rom Camoh-
gavs winas?
_ mainc romeli?
_ vnaxoT, es ori ram xom ar afuWebs xelosnebs, umaqnisni rom xdebian?
_ ras gulisxmob?
_ simdidres da siRaribes.
_ rogor?
_ rogor da, ai, ase: gana gamdidrebuli meTune moisurvebs ufro srulyofilad da-
euflos Tavis xelobas?
_ aramc da aramc.
_ piriqiT, dRiTi-dRe sul ufro mconara da daudevari gaxdeba.
_ ra Tqma unda.
_ ase rom, ufro uaresi meTune gveyoleba.
_ diax.
_ meores mxriv, Tu siRaribis gamo verc xelsawyoebis SeZenas SesZlebs da verc misi
xelobisaTvis saWiro masalisas, Cveni meTunis naxelavic uaresi iqneba da Tavis saqmes
veRarc TviTon aswavlis xeirianad verc Svilebs da verc sxva Segirdebs.
_ cxadia.
_ maSasadame, rogorc erTis, ise meoris, – rogorc simdidris, ise siRaribis gamois-
obiT naxelavic uaresi xdeba da TviT xelosanic.
_ egre Cans.
_ ase rom, etyoba, am Cvens mcvelebs raRac axali gamovuCxrikeT, rasac yovelnairad
unda ufrTxodnen da TavgamodebiT cdilobdnen, rom, maTda SeumCnevlad, Cvens saxel-
mwifoSi ar SemoaRwios.
_ ram?
_ simdidrem da siRaribem. radganac pirveli mconarebis, uqnarobisa da axal-axal
siameTa wyurvilis saTavea, meore ki, am axal siameTa wyurvilis garda, _ simdablisa
da borotmoqmedebisac.
_ ra Tqma unda; magram amasac daukvirdi, sokrate: ranairadRa iomebs Cveni saxel-
mwifo, Tuki didZal fuls ar moaquCebs, da Tu, amasTan iZulebuli iqneba didsa da
mdidar saxelmwifosTan iomos?
_ cxadia, erT amisTana saxelmwifosTan omi gauWirdeba, _ vuTxari me, _ orTan oms ki
advilad SeiZlebs.

68
_ ras ambob? _ Tqva man.
_ rasa da, uwinares yovlisa, imas, rom Tu saqme saqmeze midga, gana am Cvens meomar aT-
letebs mdidar xalxTan ar mouwevs brZola?
_ ra Tqma unda.
_ mereda, ras ityvi, adimante, gana erT magar mokrives gauWirdeba krivSi gauwafav
or zorzox mdidarTan Serkineba?
_ orives erTad mainc nu SevarkinebT.
_ ara, swored orives erTad: mxolod masze iqneba damokidebuli, ganze gausxltes
orives, mere anazdad Semotrialdes da vinc pirveli eZgereba, imasa xeTqos muSti.
xolo Tu xSir-xSirad gaimeorebs amas, da Tanac mzis gulze, SuadRis xvatSi? gana amna-
ir kacs gauWirdeba ori amisTana, an, Tu gnebavs, meti mowinaaRmdegis Zleva?
_ ara, _ Tqva man, _ da eg arc iqneba gasakvirveli.
_ ki magram, rogor ggonia, gana mdidari xalxi krivSi ufro gawafuli da gamobrZme-
dili ar aris, vidre saomar saqmeSi?
_ eWvic ar mepareba, _ Tqva adimantem.
_ maSasadame, Cveni meomari aTletebi advilad gaumklavdebian maTze orjer Tu sam-
jer met mters.
_ geTanxmebi; me mgonia, marTali unda iyo.
_ xolo Tu sxva saxelmwifoSi gagzavnian elCebs da maTi piriT srul simarTles Se-
uTvlian: `Cven arc vercxls vxmarobT da arc oqros; es CvenTvis sastikad akrZalu-
lia, magram Tqven xom ar gekrZalebaT? maSasadame, Tu Cveni mokavSireebi iqnebiT omSi,
Cveni wili nadavli Tqveni iqnebao,~ _ rogor ggonia, ras amjobineben amis gamgoneni: Za-
rRvmagarsa da gaZvaltyavebul qofakebTan oms Tu maTTan erTad brZolas msuqani da
fumfula cxvrebis winaaRmdeg?
_ Cemis azriT, am ukanasknelTa winaaRmdeg brZolas amjobineben. magram Tu danarCeni
saxelmwifoebis simdidre erT qveyanaSi moiyris Tavs, gana es saSiSi ar iqneba Raribi
saxelmwifosTvis?
_ netavi Tu marTla ggonia, rom saxelmwifos saxeli SeiZleba sxva ramesac miesadag-
os, garda imisa, rasac amJamad vaarsebT?
_ ratomac ara?
_ imitom, rom yvela danarCeni saxelmwifos saxeli gacilebiT ufro grZeli iqneba,
radganac TviTeuli maTgani erTi ki ar aris, aramed mravali, rogorc amboben moTama-
Seni. asea Tu ise, yvela saxelmwifoSi erTurTis mimarT mtrulad ganwyobili ori sa-
xelmwifo maincaa: erTi _ mdidrebisa, meore ki _ Raribebis, da TviTeuli maTgani, Tav-
is mxriv, mraval sxvadasxva saxelmwifod iyofa, ase rom, sastikad cdebi, erT saxels
rom uwodeb maT. xolo Tu yvelas ase aRiqvam, rogorc mravals, sakmarisi iqneba erTTa
kuTvnili oqro-vercxli Tu Zalaufleba gadasce meoreT, da Sen yovelTvis blomad
hpoveb mokavSireebs, mowinaaRmdege ki cota geyoleba. es Cveni saxelmwifo ki, vidre
mas brZnulad marTaven, im gegmis Sesabamisad, weRan rom SevimuSaveT, diadi da Zleva-
mosili iqneba, magram moCvenebiTi ki ara, WeSmariti sidiadiT, Tundac mxolod aTasi
meomari icavdes mas. rogorc elinTa, ise barbarosTa Soris Znelad Tu hpoveb WeSmari-
tad diad saxelmwifos, maSin rodesac moCvenebiTi sidiadiT ramdenic ginda, imdeni
saxelmwifo aRemateba Cvensas; magram iqneb Sen sxvagvarad fiqrob?
_ ara vficav zevss _ Tqva adimantem.
_ maSasadame, swored esaa zRvari, Cvenma mmarTvelebma rom unda daudon saxelmwif-
os zrdas da mis sidides, ufro metad ki aRar Seecadon gafarToebas.
_ mainc romel zRvars gulisxmob?
_ Cemis azriT, ai, amas: saxelmwifo SeiZleba mxolod manamde zardo, sanam is inarCu-
nebs erTianobas, am zRvars ki ar gadaxde.
_ keTili da patiosani.
_ ase rom, Cvens mcvelebs erT amnair davalebasac mivcemT: Tvali fxizlad unda eW-
iroT imaze, rom Cveni saxelmwifo arc metismetad didi iyos da arc patara, aramed
zomierebasa da erTianobas inarCunebdes.
_ arc ise Zneli davalebaa.
_ maTTvis amaze ufro advili iqneba is, razedac weRan vlaparakobdiT: Tu mcveleb-
is naSierni uRirsni da uvargisni gamodgnen, sxva wodebaSi unda gadaviyvanoT, da, pi-

69
riqiT, sxva wodebaTa Rirseuli naSierni mcvelebad unda SevracxoT. amiT Cven gvin-
doda gveCvenebina, rom TviTeul moqalaqes is saqme unda mivuCinoT, risi keTebis un-
aric Seswevs, radgan Tu kaci mxolod erT saqmes asrulebs, TviTonac erTia da ara
mravali, ris Sedegadac saxelmwifoc Tavis erTobas inarCunebs da Tavs aRwevs simrav-
led danawevrebas.
_ es marTlac ufro advili amocanaa
_ iqneb vinmem isica Tqvas, Cemo Zvirfaso adimante, rom metismetad bevrsa da, maRal
moTxovnebs vuyenebT mcvelebs, magram yovelive es mxolod umniSvnelo wvrilmania im
erT did saqmesTan SedarebiT, romlis sadarajozec Cveni mcvelebi unda idgnen; Tum-
ca ufro swori iqneboda, Tu `didad~ ki ara, `sakmarisad~ miviCnevdiT mas.
_ mainc ra saqmes gulisxmob?
_ aRzrdas da swavla-ganaTlebas. radgan Tu saTanado aRzrdis wyalobiT Cveni mcve-
lebi TavdaWeril adamianebad iqcevian, isini advilad gaarTmeven Tavs ara marto am sa-
kiTxebs, aramed yvela danarCensac, rasac amjerad dumiliT vuvliT gverds, kerZod sa-
colis SerCevas, qorwinebasa Tu Svilebis yolas; yovelive es xom zedmiwevniT unda
esadagebodes Zvel andazas _ megobrebs yvelaferi saerTo aqvTo.
_ WeSmaritad, _ Tqva adimantem.
_ marTlacda, sakmarisia pirveli biZgi, da saxelmwifo ise izrdeba, rogorc wre
tbaSi Cagdebuli qva rom aCens wylis zedapirze. radganac saTanado aRzrda da swav-
la-ganaTleba akeTilSobilebs bunebas, xolo visac dabadebiTve Tan dahyveba sauc-
xoo bunebrivi monacemebi, masSi TandaTanobiT xvews da aviTarebs am monacemebs, rom-
lebic Semdeg memkvidreobiT gadaecema STamomavlobas, rac niSneulia yvela cocxali
arsebisaTvis.
_ egrea, _ Tqva man.
_ mokled, saxelmwifos mcvelebs fxizlad unda eWiroT Tvali, raTa swavla-ganaT-
lebas, maTda SeumCnevlad, xrwnileba ar Seeparos; uwinares yovlisa ki, maTi valia
musikursa Tu gimnastikur xelovnebaSi wesrigis damrRvev siaxleTa SemoWrisagan da-
icvan saxelmwifo. roca amboben _
`kacTa sasmenels yvelaze metad atkbobs
axali sagaloblebi, aedebisgan SeTxzuli bolos,~
_ yvelaze metad imas unda vufrTxodeT, rom SeiZleba ifiqron, TiTqos aq poeti
simRerebis axal Sinaarss ki ar gulisxmobdes, aramed axal sasimRero kilos, da swor-
ed es miiCnion mosawonad. magram es sulac araa mosawoni, da arc zemoT motanili leq-
si unda gvesmodes amnairad. yoveli saSualebiT unda veridoT musikuri xelovnebis
axali saxis Semotanas, ramac SeiZleba yvelaferi aamRvrios. aki damoni amtkicebs da
mec mjera misi, rom musikuri xelovnebis yovelnairi cvlileba saxelmwifos umniSvne-
lovanes kanonTa Secvlas iwvevs.
_ modi, mec imaT ricxvs mimaTvale, visac damonisa sjera, _ Tqva adimantem.
_ rogorc Cans, Cveni mcvelebi swored aq _ musikuri xelovnebis dargSi daaweseben
TavianT saTvalTvalo adgils.
_ marTlac, yvelaze advilad da SeumCnevlad swored aqedan moipareba kanoniereb-
is rRveva.
_ diax, uwyinari TavSeqcevis niRbiT.
_ da marTlac, kanonierebis rRvevas is ziani mosdevs Sedegad, rac nel-nela iCens
Tavs, jer zne-CveulebaTa gaukuRmarTebaSi vlindeba, saidanac TandaTanobiT moicavs
yvelafers, moqalaqeTa saqmian urTierTobebs, TviT samarTals da saxelmwifo mmarT-
velobis safuZvlebsac, ase rom, ukiduresi aRviraxsnilobis saTave xdeba, sokrate,
da Tavdayira ayenebs rogorc kerZo, ise sazogadoebrivi cxovrebis yvela mxares.
_ viTom marTla asea, saqme?
_ Cemis azriT, swored asea.
_ maSin, rogorc zemoT aRvniSneT, bavSvebis TamaSi rom TamaSia, TviT isic ki dasaba-
miTve unda davuqvemdebaroT wesierebas, radgan Tu TamaSisas araviTari wesrigi araa
daculi da bavSvebic uwesod iqcevian, SeuZlebelia isini samarTlian adamianebad aR-
izardon.
_ ra Tqma unda.

70
_ xolo Tu bavSvebi TamaSisas TviTonve icaven wesrigs da musikuri xelovnebis wya-
lobiT eCvevian kanonebisadmi pativiscemas, danarCeni bavSvebisagan gansxvavebiT, es
Cveva TandaTanobiT fesvs idgams, izrdeba da mtkicdeba maTSi, ase rom, SeuZlia yve-
laferi gamoasworos, TviT gaukuRmarTebuli saxelmwifo wyobilebac ki.
_ marTals brZaneb.
_ isini TviT im wesebsac ki daadgenen, rac wvrilmanebad miaCnia xalxs, da rac maTma
winamorbedebma mTlianad daiviwyes.
_ mainc ra wesebs?
_ mogaxseneb: umcrosebi unda dumdnen ufrosebis winaSe, fexze adgomiT egebebod-
nen da adgils uTmobdnen maT, pativs miagebdnen mSoblebs; amas mosdevs yvelaferi,
rac garegnobas exeba: varcxniloba, tansacmeli, fexsacmeli da sxva misTanani an, iqneb,
ar meTanxmebi?
_ rasakvirvelia, geTanxmebi.
_ magram ara mgonia, saWiro iyos yovelive amis dakanoneba: arsad es ara sweria da,
egec ar iyos, werilobiTac rom CamovayaliboT, am wesebs didi dRe mainc ar uweria.
_ viTom ratomao
_ ratom da imitom, adimante, rom vinc ranairad aRuzrdiaT, imnairive iqneba, mTe-
li misi cxovrebis gzac. an, iqneb, Senis azriT, msgavsi Tavis msgavssve ar iwvevs?
_ cxadia, iwvevs.
_ me mgonia, Cveni saboloo daskvniTac, yovelgvari aRzrdis Sedegi savsebiT naTe-
lia da garkveuli: an sikeTe, an misi sapirispiro boroteba.
_ ra Tqma unda.
_ amitomac jerjerobiT ver gavbedavdi yovelive amis dakanonebas.
_ gasagebia.
_ magram, Tu RmerTi gwams, esec miTxari: SeiZleba Tu ara kanonebiT movawesrigoT
bazari, ese igi, aTasnairi garigeba, yidva-gayidva, aReb-micemoba, an, Tu gnebavs, xelos-
nebis urTierToba, ayal-mayali, davidaraba, Sexla-Semoxla, sarCelis wardgena Tu sa-
qmis garCeva? an kidev bazrebsa Tu navsadgurebSi gadasaxadis daweseba da baJis akre-
fa, erTis sityviT, yovelive is, rac sabazro, saqalaqo, sanavsadguro Tu sxva amisTana
saqmeebs exeba?
_ ara, _ Tqva adimantem, _ ar SeiZleba wesieri da patiosani xalxisaTvis qcevis wese-
bis Tavze moxveva; isini Tavad gansazRvraven upiratesad, sad ra kanonia saWiro.
_ sworia, Cemo Zvirfaso, Tu RmerTma daacvevinaT is kanonebi, zemoT rom mimovixi-
leT.
_ ara da iZlebulni iqnebian mTeli sicocxlis manZilze axal-axali kanonebi daad-
ginon da aTasnairi Sesworebebi Seitanon maTSi, imis imediT, rom odesme mainc miaRwe-
ven srulyofilebas.
_ kacma rom yuri gigdos, raRa maTi sicocxle da raRa im avadmyofebisa, romlebsac
aRviraxsnilobis gamo ara surT cxovrebis ukeTur wesze xeli aiRon.
_ ra Tqma unda.
_ seiri Tu gnebavs, swored maT cxovrebaze iTqmis: mkurnalobiT mxolod imas aRwe-
ven, rom amravleben da amZafreben sneulebas, magram Tu vinmem axali wamali SesTavaz-
aT, mainc ar kargaven gankurnebis imeds.
_ amnairi avadmyofebis ubedurebac egaa swored.
_ egec ar iyos, gana es ki naklebad saseiroa? _ TavianTi mosisxle mteri simarTlis
pirSi mTqmeli hgoniaT: Tu ar moeSvebiT loTobas, Rormucelobas, sasiyvarulo gan-
cxromas da uqnarobas, veRarc wamlebi giSveliT, veRarc amowva da gakveTa, veRarc Se-
locvebi Tu avgarozebi da sxva misTananio.
_ ki magram, gana saseiroa, Tu gulwrfeli rCeva mxolod wyromas iwvevs?
_ etyoba, am xalxis maqebrad ar gamodgebi.
_ ara, RmerTmani.
_ maSasadame, arc im saxelmwifos maqebrad, romelic, Cveni weRandeli Tqmisa ar iy-
os, zustad aseve iqceva. an iqneb ggonia, rom igive ara xdeba im saxelmwifoebSi, roml-
ebsac cudad marTaven, da romelTa moqalaqeebsac ekrZalebaT Zireulad Secvalon sa-
xelmwifo wes-wyobileba, risi mcdelobac sikvdiliT isjeba. maSin rodesac is, vinc
TvalebSi Sescicinebs da elaquceba moqalaqeebs, cdilobs rogorme gamoicnos maTi

71
survili da Zal-Rones ar iSurebs mis dasakmayofileblad, ara marto sazogadoebis
Rirseul wevrad, aramed brZen saxelmwifo moRvawedac iTvleba da sayovelTao pati-
viscemiTaa garemosili.
_ diax, eg saxelmwifoebi swored ase iqcevian, da me verafers movuwoneb maT.
_ nuTu Sen aRtacebas ar iwvevs imaTi simarjve da siTamame, vinc ase gulmodgined em-
saxureba amnair saxelmwifoebs?
_ ra Tqma unda, magram imaTi gamoklebiT, visac atyuebs amnairi saxelmwifoebis mo-
CvenebiTi sidiade da namdvil saxelmwifo moRvaweebad moaqvT Tavi, mxolod imitom,
rom brbo aqebs da adidebs maT.
_ rao, ras ambob? nuTu ar eTanxmebi am xalxs? warmoidgine kaci, romelsac gars axve-
via brbo; am kacs warmodgenac ara aqvs, ra aris zoma, da igive iTqmis brbozedac, magram
erTxmad ki umtkicebs kacs, simaRliT oTxi wyrTa xaro rogor ggonia, irwmunebs Tu
ara igi brbois azrs?
_ rasakvirvelia.
_ maS, nuRar Serisxav maT. marTlacda, amnair saxelmwifo moRvaweebze sasacilo xa-
lxis mnaxveli ara var: erTavad TavianT kanonebs Cahkirkiteben da, Cveni weRandeli
Tqmisa ar iyos, aTasnairi Sesworebebi SeaqvT maTSi, radganac hgoniaT, rom am gziT aR-
mofxvrian ukuRmarTobas. magram is ki ar esmiT, rom im kacsa hgvanan, vinc cdilobs Ta-
vi daagdebinos hidras.
_ marTlacda, meti saqme ara aqvT.
_ mec, Cemda Tavad, ver warmomidgenia, rom ama Tu im saxelmwifoSi, romelsac karg-
ad an cudad marTaven, namdvili kanonmdebeli Tavs unda imtvrevdes amnairi kanonebis
SemoRebaze, radganac im saxelmwifoSi, romelsac kargad marTaven, es sruliad usar-
gebloa da zedmeti, xolo im saxelmwifoSi, romelic cudad imarTeba, yvelas SeuZ-
lia monawileoba miiRos amnair kanonTa dawesebaSi, yovelive danarCeni ki TavisTavad
gamomdinareobs ukve arsebuli adaT-wesebidan.
_ ki magram, _ Tqva adimantem, _ raRa gvrCeba kanonmdeblobis dargSi?
_ Cven araferi, magram apolon delfoels ki is, rom udidesi, umSvenieresi da umni-
Svnelovanesi kanonebi gvikarnaxos.
_ mainc ra kanonebs gulisxmob?
_ kanonebs, romlebic gansazRvraven taZrebis mSeneblobas, msxverplSewirvasa da
RmerTebis, demonebisa Tu gmirebisadmi Tayvaniscemas; agreTve micvalebulTa dakrZa-
lvas da imasac, Tu ra aris saWiro, rom hadesis mkvidrTa guli movigoT da movinadir-
oT. yovelive es ucnobia CvenTvis, magram saxelmwifos rom vaarsebT, Tu Wkuaze mwyra-
lad ara varT, arc erT sxva RvTaebas ar mivmarTavT SemweobisTvis, garda Cveni mamul-
is mfarvelisa; radganac apolonia yvela mokvdavis moZRvari, dedamiwis SuagulSi,
zed mis Wipze davanebuli.
_ momwons eg sityva; asec moviqceT.
_ axla davuSvaT, rom eg Seni saxelmwifo ukve davaarseT. amis Semdeg isRa dagvrCe-
nia, rom brdRviala CiraRdani aiRo xelSi, Sens Zmas, agreTve polemarqesa da danarCe-
nebsac mouxme da naxe, iqneba davlandoT, sad miyuJula samarTlianoba da sad _ usama-
rTloba, ra gansxvavebaa maT Soris da romeli unda irCios kacma, visac surs bednieri
iyos, miuxedavad imisa, amCneven Tu ara mas mokvdavni anda ukvdavni.
_ xumrob, Tu marTals ambob? _ Tqva glavkonma, _ aki TviTonve apirebdi magis Ziebas:
Sen ara Tqvi, mkrexelobaSi CamomerTmeva, samarTlianobas rom ar davuWiroT mxari,
rogorc SemiZlia da riTac SemiZliao?
_ kargi qeni, rom gamaxsene, _ vuTxari me, _ asec vizam. magram Tqvenc unda damexmar-
oT.
_ batoni brZandebi.
_ imedi maqvs. ai, am gziT mivakvlio pasuxs: me mgonia, es Cveni saxelmwifo, Tuki mas
sworad marTaven, srulqmnilebis nimuSi unda iyos.
_ uciloblad.
_ cxadia, mas arc sibrZne unda akldes, arc simamace, arc zomiereba da samarTliano-
ba.
_ ra Tqma unda.

72
_ maSasadame, am oTxTagan romelsac ar unda mivakvlioT, miukvleveli mxolod dana-
rCeni dagvrCeba.
_ rogor?
_ rogor da, ai, ase: davuSvaT, rom nebismieri oTxi sagnidan Cven veZebT erT-erTs,
maSinaTve rom gvepovna, amiT SevwyvetdiT Cvens Zebnas, magram jer danarCeni samisTvis
rom migvekvlia, amiT gamovicnobdiT meoTxesac, radganac cxadi gaxdeboda, rom swor-
ed is dagvrCa misakvleveli.
_ marTali xar.
_ ase rom, zemoxsenebuli oTxi siqvelis sakvlevadac igive gza unda virCioT.
_ rasakvirvelia.
_ pirveli, rac TvalSi gvecema am Cvens saxelmwifoze dakvirvebisas, Cemis azriT,
misi sibrZnea. magram aq, cota ar iyos, raRac uCveulosac vamCnev.
_ mainc ras?
_ saxelmwifo, Cven rom mimovixileT, me marTlac brZeni meCveneba, misi gonivruli
gadawyvetilebebis wyalobiT; asea, ara?
_ diax.
_ xolo es gonivruli gadawyvetilebani igivea, rac erTgvari codna, radganac saf-
uZvlad maT umecreba ki ara, codna udevs.
_ cxadia.
_ saxelmwifoSi ki, vin mosTvlis, ramdeni da ramdennairi codnaa Tavmoyrili.
_ ra Tqma unda.
_ maT Soris, durglobis codnac; mereda, nuTu SeiZleba saxelmwifos am codnis mi-
xedviT ewodos brZeni da gonivrul gadawyvetilebaTa mimRebi?
_ aramc da aramc; egre rom iyos, maSin misTvis durgluri saxelmwifo unda gvewo-
debina.
_ maSasadame, marTalia, saxelmwifosaTvis sasurvelia, rom xis yovelgvari nakeTo-
ba, rac iq mzaddeba, saucxoo naxelavi iyos, magram mas amis gamo rodi SeiZleba ewod-
os brZeni.
_ rasakvirvelia.
_ iqneb spilenZisa Tu sxva nakeTobaTa gamo SeiZleba brZnad migvaCndes igi?
_ ara, arc magis gamo.
_ arc miwis muSakTa mier moweuli Wirnaxulis mixedviT, Torem maSin SeiZleboda
saxelmwifosaTvis samiwaTmoqmedo gvewodebina.
_ mec mag azrisa var.
_ ki magram, Cvens mier axlaxan daarsebul saxelmwifoSi zogierTi moqalaqe mainc
Tua imnairi codnis patroni, rom misi meSveobiT SeiZlebodes kerZo ki ara, zogadsa-
xelmwifoebrivi sakiTxebis gadaWra da yvelaze ukeT warvmarTavdeT saSinao Tu saga-
reo urTierTobebs?
_ ra Tqma unda.
_ mainc ra aris eg codna, an vinaa misi mflobeli?
_ esaa codna, romelic yovelTvis fxizlada dgas saxelmwifos sadarajoze, xolo
misi mflobelni arian is mmarTvelebi, romlebsac weRan unaklo mcvelebi vuwodeT.
_ rakiRa amnairi codna arsebobs, ras ityodi Cvens saxelmwifoze?
_ me vityodi, rom isaa gonivrul gadawyvetilebaTa mimRebi da WeSmaritad brZeni.
_ rogor ggonia, vin ufro metia Cvens saxelmwifoSi, _ mWedlebi Tu es WeSmariti
mcvelni?
_ mWedlebi gacilebiT metni arian.
_ danarCenebTan SedarebiTac, visac esa Tu is codna moepoveba da Tavisi codnis Se-
sabamisad, ama Tu im saxeliT iwodeba, – mcvelebi gacilebiT naklebni iqnebian.
_ diax, gacilebiT naklebni.
_ maSasadame, bunebis Tanaxmad dafuZnebuli saxelmwifo mTel Tavis sibrZnes unda
umadlodes mosaxleobis umcires nawils, saTaveSi rom udgas da marTavs qveyanas; di-
ax, umcires nawils da mis codnas. rogorc Cans, TviT buneba gansazRvravs amnair adami-
anTa simcires, da mxolod maTTvisaa niSneuli is codna, romelic erTaderTia codnis
yvela sxva saxes Soris, sibrZnis saxels rom imsaxurebs
_ camde marTali brZandebi.

73
_ ai, Cvenc mivakvlieT, ar ki vici, ra gziT, Cveni saxelmwifosaTvis niSneuli oTxi
siqvelidan erT-erTs; TviT am siqvelesac da mis adgilsac saxelmwifoSi.
_ yovel SemTxvevaSi, mec mgonia, rom mivakvlieT da sakmaod safuZvlianadac ganvma-
rteT igi.
_ rac Seexeba simamaces TavisTavad da mis adgils saxelmwifoSi, risi wyalobiTac
saxelmwifo simamacis gansaxierebad miiCneva, es arc ise Zneli misagnebia.
_ rogor?
_ rodesac saxelmwifos mxdalsa Tu mamacs vuwodebT, vin igulisxmebs sxva rames, ga-
rda mosaxleobis im nawilisa, romelic misi gulisTvis ibrZvis da omobs?
_ ara, sxva rames aravin ar igulisxmebs.
_ danarCeni moqalaqeebi gind mxdalni iyvnen da gind mamacni; Cemis azriT, maTze ro-
dia damokidebuli, saxelmwifos amnairad miviCnevT Tu imnairad.
_ marTals brZaneb.
_ maSasadame, saxelmwifo mxolod misi erTi nawilis wyalobiTaa mamaci, radganac
swored am nawilisTvisaa niSneuli Zala, samudamod rom inaxavs da inarCunebs warmod-
genas safrTxisa da yovelive imis Sesaxeb, rasac unda vufrTxodeT; warmodgenas, rome-
lic mas aRzrdis gziT Caunerga kanonmdebelma. gana amas ar uwodeb Sen simamaces?
_ marTali giTxra, kargad ver gavige Seni naTqvami; Tu RmerTi gwams, gamimeore.
_ simamaces me vuwodeb erTgvar xsnasa Tu Senaxvas.
_ ris Senaxvas?
_ warmodgenisas, romelsac aRzrda gvinergavs da romelic gamudmebiT Segvaxsenebs
safrTxes. me vTqvi, rom simamacis wyalobiT adamiani samudamod inaxavs da arasodes ar
tovebs mas, arc tanjvisas Tu gancxromisas, arc vnebaTaRelvisas Tu Zrwolisas. Tu gne-
bavs, erTi SedarebiT agixsni Cems azrs.
_ cxadia, mnebavs.
_ rogorc mogexseneba, mRebavebi, romlebsac surT Salis qsovili Zowisfrad SeReb-
on, uTvalaT ferTa Soris erT fers arCeven, saxeldobr, TeTrs. mere gulmodgined am-
uSaveben, raTa mTeli sisruliT miiRos Zowisferi, da mxolod Semdeg Rebaven mas. am-
nairad SeRebili Sali aRarasodes xundeba, gind xami wyliT recxavdnen da gind nacar-
tutiT. Tu ara da, xom ici, rac xdeba, gind am ferad Rebavdnen qsovils da gindac sxva
ferad, winaswari damuSavebis gareSe.
_ vici, ra male xundeba da saseiro sanaxavi xdeba.
_ maS, icode, rom Cvenc aseve viqceviT, roca meomrebs virCevT da vcdilobT gimnas-
tikuri da musikuri xelovnebis meSveobiT aRvzardoT isini. Cven mxolod imas visax-
avT miznad, rom rac SeiZleba ukeT da srulad aRiqvan kanonebi, _ zustad iseve, rog-
orc qsovili iRebs saRebavs, _ raTa maTi bunebrivi monacemebisa da saTanado aRzrdis
wyalobiT, safrTxisa Tu bevri sxva ramis maTeuli warmodgena imdenad myari Seiqnes,
rom veraviTarma nacartutam ver SesZlos misi Camorecxva, – verc gancxromam, romel-
ic qalestrul tutezedac mZafrad moqmedebs, verc tkivilma, verc SiSma Tu vnebaTa-
Relvam da verc sxva ram ferismWamelam. ai, swored amnair Zalas, samudamod rom gvina-
rCunebs sworsa da marTebul warmodgenas imis Sesaxeb, Tu ras unda vufrTxodeT da
ras ara, diax, swored am Zalas me vuwodeb simamaces, Tuki Sen winaaRmdegi ara xar.
_ aramc da aramc, radganac, Cemis azriT, Tu marTebuli warmodgena yovelive amis
Sesaxeb aRzrdis Sedegi ar aris, rogorc vTqvaT, warmodgena monisa Tu cxovelisa, ar-
amc Tu kanonierad miiCnev mas, aramed sul sxva saxels uwodeb, da ara simamacisas.
_ sruli WeSmaritebaa.
_ ase rom, me veTanxmebi simamacis Seneul gagebas.
_ maSin isic aRiare, rom simamace samoqalaqo siqvelea; RmerTmani, ar Secdebi. od-
esme, Tu gnebavs, ufro dawvrilebiT ganvixilavT amas, xolo amJamad simamaces ki ar vi-
kvlevT, aramed samarTlianobas. me mgonia, simamaceze sakmarisad vilaparakeT.
_ sakmarisad, _ Tqva glavkonma.
_ gansaxilveli dagvrCa Cveni saxelmwifos ori Tviseba: zomiereba da is, rac mTeli
Cveni Ziebis sagnad gvevlineba; me vgulisxmob samarTlianobas.
_ diax.
_ iqneb jer samarTlianobisaTvis migvekvlia; maSin xom aRar dagvWirdeboda zomier-
ebis Zieba.

74
_ me piradad ara vici ra, da arc samarTlianobis mikvleva minda, vidre ar ganvixil-
avT zomierebas. Tu ginda masiamovno, jer zomierebaze ilaparake.
_ me ki minda da usamarTlodac moviqceodi, rom ar mecada.
_ maS, saqmes Seudeq.
_ axlave; _ vuTxari me _ zomiereba, Cemis azriT, _ ufro metad, vidre zemoT ganxil-
uli ori Tviseba, erTgvar Tanaxmierebasa Tu harmonias hgavs.
_ rogor?
_ zomiereba sxva ara aris ra, Tu ara erTgvari wesrigi; esaa gancxromis survilisa
da vnebaTa Zleva. swored amas amtkicebs, cota ar iyos, ucnauri gamoTqma: `sakuTari
Tavis baton-patroni unda iyoo~ da sxva misTanani, zomierebis gamoxatulebad rom
gvevlinebian. asea, ara?
_ swored asea.
_ `sakuTari Tavis baton-patroni unda iyoo!~ gana sasacilo araa? radgan vinc Tavi-
si Tavis baton-patronia, imavdroulad, Tavisi Tavis monac aris, xolo Tavisi Tavis
mona _ Tavisive Tavis baton-patroni, rakiRa aq erTsa da imave kacs exeba saqme.
_ ra Tqma unda.
_ magram, Cemis azriT, am gamoTqmis Tanaxmad, adamianis sulSi ori sxvadasxva mxare
ganirCeva: ukeTesi da uaresi, da roca Tavisi bunebiT ukeTesi sZlevs uaress, swored
esaa `sakuTari Tavis baton-patronad yofna~; maSasadame, es saqebia; xolo rodesac
cudi aRzrdisa Tu ukeTur xalxTan urTierTobis Sedegad uaresi sawyisi mZlavrobs
ukeTesze, es saZraxisia da amnair kacze ityvian, `Tavisi Tavis monaao~, rac imas niSn-
avs, rom am kacs zomierebis grZnoba ar gaaCnia.
_ rogorc Cans.
_ axla ki daukvirdi Cvens mier es-esaa daarsebul saxelmwifos, da masSi am ori
mdgomareobidan erT-erTsa hpoveb: Sen ityvi, rom amnair saxelmwifos Tamamad SeiZle-
ba ewodos `sakuTari Tavis baton-patroni~, radganac zomierad da Tavisi Tavis baton-
patronad unda migvaCndes yvelaferi, raSiac ukeTesi sawyisi uaresze mZlavrobs.
_ vukvirdebi da meCveneba, rom marTals ambob.
_ magram es imas rodi niSnavs, rom iq ver hpoveb uTvalav vnebas, gancxromis surv-
ils, tkivils Tu snebas, rac gansakuTrebiT niSneulia bavSvebis, qalebis, jalabobis
da imaTTvisac, visac Tavisufal adamianebs uwodeben, magram imdenadve uRirsni ki ar-
ian, ramdenadac uricxvni.
_ ra Tqma unda.
_ xolo martivi da zomieri, gonebisa da marTebuli warmodgenis meSveobiT wrfe-
li gziT warmarTuli grZnobebi niSneulni arian mcirericxovan, TavianTi aRzrdiTa
da bunebiT yvelaze ukeTes rCeulTaTvis.
_ WeSmaritad.
_ nuTu yovelive amas ver amCnev Cvens saxelmwifoSi, sadac uRirsi umravlesobis
ukeTuri gulisTqmani Rirseuli umciresobis gonierebasa da keTilSobilur survil-
ebs eqvemdebarebian?
_ cxadia, vamCnev.
_ maSasadame, Tu romelime saxelmwifoze iTqmis, rom man saerTod sZlia ara marto
gancxromis yvela survilsa da yvela gulisTqmas, aramed sakuTar Tavsac, es, uwinares
yovlisa Cvens saxelmwifoze iTqmis.
_ camde marTali brZandebi.
_ ki magram, SeiZleba Tu ara, yovelive amis mixedviT vaRiaroT misi zomiereba?
_ diaxac SeiZleba.
_ ase rom, Tu romelime saxelmwifoSi mmarTvelebica da maTi qveSevrdomebic erT-
maneTs eTanxmebian imis Taobaze, Tu vin unda mbrZaneblobdes, es Tanxmoba Cvens saxel-
mwifoSic miRweulia; an, iqneb, Sen sxvagvarad fiqrob?
_ ara, RmerTmani.
_ mereda, ras ityvi, vis axasiaTebs zomiereba _ mmarTvelebs Tu maT qveSevrdomebs?
_ erTTac da meoreTac.
_ ai, xom xedav, am cota xnis winaT savsebiT sworad gamovicaniT, rom zomiereba erT-
gvar harmoniasa hgavs.
_ rogor?

75
_ rogor da ise, rom verc simamacesa da verc sibrZneze ver vityviT amas: isini niS-
neulni arian saxelmwifos mxolod erTi nawilisaTvis da Sesabamisad simamacesa Tu si-
brZnes aniWeben mas. zomiereba ki, maTgan gansxvavebiT, mTel saxelmwifos moicavs, yve-
la Tavis sims iyenebs, sustad, magram Tu saSualod daWimulsac, da xmaSewyobiT aJRe-
rebs maT, gnebavs gonebis, gnebavs Zalis, an kidev raodenobis, simdidrisa Tu sxva mis-
TanaTa meoxebiT; amrigad, Tamamad SegviZlia vTqvaT, rom zomiereba swored es Tanaxmi-
erebaa, ukeTesisa da uaresis sruli Tanxmoba, roca unda gadawydes, Tu am orTagan ro-
meli unda mbrZaneblobdes saxelmwifoSic da kerZo moqalaqis sulSiac.
_ savsebiT geTanxmebi.
_ keTili da patiosani; ai, Cveni saxelmwifos is sami Tviseba, romlebic ukve mimo-
vixileT. magram ra aris is meoTxe Tviseba, romlis wyalobiTac saxelmwifo siqveles-
Tan wilnayari xdeba? Tumca isedac cxadia, rom es Tviseba samarTlianoba gaxlavT.
_ ra Tqma unda.
_ axla ki, monadireebisa ar iyos, glavkon, mWidrod unda SemovertyaT am Sambnars
da Tvali fxizlad gveWiros, rom samarTlianoba arsad gagveparos, Torem xelidan da-
gvisxlteba da verafersac veRar gavarkvevT. cxadia, sadRac aq unda iyos; kargad miaT-
valier-moaTvaliere, egeba sadme dalando, da Tu pirveli Tvals mohkrav, mec damana-
xe.
_ eg rom SemeZlos! ara, isev Sen mogyvebi ukan da vecdebi davinaxo, rasac miCveneb.
metis Tavi me ara maqvs.
_ maS, momyevi, oRond jer erTad vilocoT.
_ egrec vizam; aba, wamiZex.
_ marTlac rom gauvali Sambnaria; ise bnela, rom TvalTan TiTs ver miitan kaci, ma-
gram meti gza ar aris, unda viaroT.
_ maS, daviZraT.
magram aq anazdad erTma azrma gamielva TavSi da wamoviZaxe:
_ bedma gagviRima, kvals mivageniT, glavkon! etyoba, Sors ar wasula!
_ samaxaroblo gekuTvnis! _ miTxra glavkonma.
_ namdvili doylapiebi varT, doylapiebi!
_ rogor?
_ rogor da ise, Cemo netaro, rom ra xania ager, Cvens cxvirwinaa, fexebSi gveblan-
deba, Cven ki zedac ar vuyurebT; meti sibriyve iqneba? es imas hgavs, kaci rom daeZebd-
es quds da xelSi ki eWiros. sadRac Sors viyurebodiT da mitomac ver vamCnevdiT mas.
_ ras ambob?
_ rasa da imas, rom saubarSi garTulebma verc ki SevniSneT, an, ufro sworad, ver
mivxvdiT rom imTaviTve samarTlianobaze vlaparakobdiT.
_ ramxela Sesavalia; kacs wyurvili hklavdes, da wveT-wveTad usxamde wyals!
_ maS, mismine da Tavad gansaje. aki Cveni saxelmwifos daarsebisas imTaviTve davadgi-
neT, rom yvelaferi `mTelis~ gulisaTvis unda mogvemoqmeda xolo es `mTeli~, Cemis
azriT, samarTlianoba Tu misi erT-erTi nairsaxeoba unda iyos. Cvenve davadgineT, rom
yoveli kaci mxolod erT saqmes unda misdevdes, im uTvalavi saqmidan, rac saWiroa sa-
xelmwifosTvis, da Tanac, swored im saqmes, romelsac yvelaze ufro Seefereba Tavisi
bunebrivi monacemebiT.
_ diax, swored eg davadgineT.
_ magram yvela Tavis saqmes misdevdes da sxvisaSi ar ereodes, _ swored esaa samarT-
lianoba, rac sxvebisganac gagvigonia da Cven TviTonac mravaljer gviTqvams.
_ cxadia, gviTqvams.
_ amrigad, samarTlianoba is iqneba, Cemo Zvirfaso, rom yvela Tavis saqmes akeTebd-
es. ici, ra mafiqrebinebs amas?
_ ara, amixseni, geTayva.
_ Cemis azriT, Cveni saxelmwifos im sami Tvisebis _ zomierebis, simamacis da sibrZn-
is garda, zemoT rom mimovixileT, gvrCeba kidev erTi Tviseba, romelic dasabams aZl-
evs da ganapirobebs saxelmwifoSi pirveli samis sufevas. Cven isic vTqvaT, rom Tvise-
ba, romelic sami danarCenis ganxilvis Semdeg gvrCeboda, samarTlianoba unda yofili-
yo.
_ ra Tqma unda.

76
_ magram gadasawyveti rom gvqonoda, romeli Tvisebis arseboba ganapirobebs upira-
tesad Cveni saxelmwifos srulqmnilebas, es ufro Zneli saqme iqneboda. mainc ra unda
migveCnia am pirobad: mmarTvelebisa da maTi qveSevrdomebis azrTa erToba, meomrebis
sulSi kanoniT Canergili da saimedod daculi warmodgena imis Sesaxeb, Tu ras unda
vufrTxodeT da ras ara, Tu mmarTvelTaTvis niSneuli zomiereba da sifxizle? an iqn-
eb Cveni saxelmwifos srulqmnilebas yvelaze metad xels is uwyobs, risi wyalobiTac
yvela _ qali Tu kaci, didi Tu patara, mona Tu Tavisufali, xelosani Tu meomari, qve-
Sevrdomi Tu mmarTveli, _ Tavis sakuTar saqmes asrulebs, ise, rom sxvisaSi ar ereva?
_ marTlac rom Zneli saqmea.
_ rogorc Cans, saxelmwifos srulqmnilebis TvalsazrisiT, yoveli moqalaqis una-
ri, risi wyalobiTac is Tavis sakuTar saqmes asrulebs, metoqeobas uwevs sibrZnes, si-
mamacesa da zomierebas.
_ diax.
_ mereda, ra aris is siqvele, saxelmwifos srulqmnilebisaTvis brZolaSi danarCen
sams rom uwevs metoqeobas, Tu ara samarTlianoba?
_ ra Tqma unda.
_ maSin isic miTxari, eTanxmebi Tu ara, ai, amas: gana saxelmwifos mmarTvelebs ar mi-
andob sasamarTloSi saqmis warmarTvas?
_ rasakvirvelia.
_ xolo saqmis garCevisas ras ecdebian isini, garda imisa, rom aravin miitacos sxvisi
da arc Tavisi gamoecalos xelidan.
_ diax, swored magas.
_ imitom, rom es samarTliania?
_ diax.
_ maSasadame, am magaliTis mixedviTac, samarTlianoba sxva ara aris ra, Tu ara is,
rom yvela Tavisas sjerdebodes da Tavis sakuTar saqmes asrulebdes.
_ marTali xar.
_ vnaxoT, aqac Tu damikrav kvers: xurom da mewaRem rom TavianTi iaraRebi da xelo-
ba gaucvalon erTimeores, xurom mewaReoba daiwyos, mewaRem ki _ xurooba, an erT-erT-
ma mihyos xeli orive saqmes, da saerTod, yvela xelosanma gamoicvalos xeloba, _ rog-
or ggonia, gana saxelmwifo did zarals ar naxavs amiT?
_ arc ise dids.
_ magram Tavisi bunebrivi monacemebiT xelosnad Tu qorvaWrad dabadebulma kacma
Tavisi simdidris, mravalricxovani nacnobobis, gavlenisa Tu sxva misTanaTa wyalob-
iT, meomarTa wodebaSi gadasvla rom moiwadinos, an romelime meomarma _ saxelmwifo
mrCevelTa dasSi SeRweva, Tumca saamisod araviTari monacemi ar gaaCnia, da maT erTma-
neTs gaucvalon TavianTi iaraRica da Tanamdebobac, an kidev erTma da imave kacma erT-
droulad mihyos xeli suyvelas saqmes, _ albaT, aq mainc dameTanxmebi, rom amnairi ga-
cvla-gamocvla da arev-dareva daRupvis piras miiyvans saxelmwifos.
_ ra Tqma unda.
_ maSasadame, am sami wodebis Careva sxvis saqmeebSi da erTi wodebidan meoreSi gada-
svla udidesi zianis momtania saxelmwifosTvis da, imavdroulad, udidesi danaSaul-
ic.
_ WeSmaritad.
_ magram ra aris saxelmwifos winaSe Cadenili udidesi danaSauli, Tu ara usamarT-
loba?
_ rasakvirvelia.
_ ase rom, swored esaa usamarTloba. da piriqiT, roca yvela wodeba _ saqmosnebic,
maSvelnica da mcvelebic Tav-TavianT daniSnulebas asruleben da TviTeuli maTgani
misTvis Cveul saqmes akeTebs, swored amas vuwodebT samarTlianobas, usamarTlobas
rom upirispirdeba da samarTlians xdis TviT saxelmwifosac.
_ me mgonia, swored egrea saqme da ara sxvagvarad.
_ magram dabejiTebiT nu movyvebiT amis mtkicebas, vidre yvela adamians saTiTaod
ar mivusadagebT am siqveles: Tu is samarTlianobad vlindeba maTSiac, sxva ra dagvr-
Cenia, garda imisa, rom erTxmad vaRiaroT igi? Tu ara da, sxva gziT unda warvmarToT
Cveni Zieba. axla ki, modi ise davasruloT Cveni ganxilva, rogorc imTaviTve visaxavd-

77
iT miznad: rac SeiZleba farTod da zogadad warmogveCina samarTlianoba, raTa Semd-
eg ufro advilad gagverkvia, ra saxiT vlindeba is adamianSi. samarTlianobis farTod
warmoCenis saSualeba saxelmwifos unda moeca, da Cvenc, SeZlebisdagvarad, ukeT mo-
vawyeT da movawesrigeT igi, radganac gvwamda, rom srulqmnili saxelmwifo samarTli-
anobis nimuSi unda yofiliyo. rac Cven iq aRmovaCineT, axla modi, adamianze gadavita-
noT. Tu orives samarTlianoba erTmaneTs daemTxva, meti raRa gvinda, Tu ara da, kvlav
saxelmwifos unda mivubrundeT kvleva-Ziebis gasagrZeleblad. vin icis, iqneb maTi
daaxloebiT, rogorc xis ori naWris xaxuniT, avabrialoT samarTlianoba, da roca ce-
cxlis aliviT akaSkaSdeba, TviT Cvens TavSiac ufro mtkiced davimkvidrebT mas.
_ swor gzas gviCveneb da Cvenc mas mivsdioT.
_ roca didsa da mcire sagans erTsa da imave sagnada Tvlian, nuTu isini erTmaneTi-
sagan gansxvavdebian imiT, ris gamoc erTad miiCneven, Tu, piriqiT, erTmaneTis msgavsni
arian?
_ msgavsni arian.
_ maSasadame, samarTliani kacic, Tavisi samarTlianobis wyalobiT, samarTliani sa-
xelmwifosagan gansxvavebuli ki ara, piriqiT, misi msgavsi iqneba.
_ diax, misi msavsi iqneba.
_ xolo Cveni aRiarebiT, saxelmwifo maSinaa samarTliani, roca bunebiT erTmaneT-
isagan gansxvavebuli misi samive wodeba Tav-Tavis saqmes asrulebs. maSin rodesac saxe-
lmwifos zomiereba, simamace da sibrZne samive am wodebis warmomadgenelTa Sesabamis
Tvisebebzea damokidebuli.
_ marTals brZaneb.
_ zustad aseve SevafasebT, Cemo Zvirfaso, adamiansac, vis sulSiac imdenive sawyi-
sia, ramdeni wodebacaa saxelmwifoSi, da amitom marTebuli iqneba, Tu imave saxeleb-
iT aRvniSnavT maT.
_ uciloblad.
_ verafers ityvi, iol sakiTxs ki mivadebiT gansaxilvelad! saqme exeba suls: marT-
la aris Tu ara masSi es sami sawyisi?
_ siiolisa ra mogaxseno, sokrate; tyuilad rodi amboben: mSvenieri Zneliao.
_ rogorc Cans; _ vuTxari me, _ merwmune, glavkon, im gziT, amJamad rom vadgivarT
msjelobisas, verasodes mivwvdebiT Cveni kvleva-Ziebis sagans, romliskenac gacilebiT
ufro Zneli da narekliani gza migviZRvis. Tumca Cveni gza, SesaZloa, arc ise uvargisi
iyos imis sawvdomad, razec aqamde vmsjelobdiT da vkamaTobdiT.
_ mereda, gana es sakmarisi ar aris? amjerad me amasac davjerdebodi.
_ me _ miT umetes.
_ maS, raRas yoymanob, saqmes Seudeq.
_ gana iZulebulni ara varT vaRiaroT, rom yoveli CvenganisaTvis niSneulia igive
zneobrivi Tvisebebi, rac axasiaTebs saxelmwifos. aba, ise cidan xom ar Camocvivdebo-
dnen iq? marTlacda, gana sasacilo ar iqneboda gvefiqra, rom imnairi Tviseba, rogor-
icaa sulis sificxe, rac niSneulia Trakielebis, skviTebisa da TiTqmis yvela Crdil-
oeli xalxisTvis, an mecnierebis siyvaruli, rac umeteswilad Cven gvaxasiaTebs, an ki-
dev angareba, riTac ganirCevian finikielebi da egviptelebi, _ moqalaqeebisgan rodi
gadascemia saxelmwifos?
_ ra Tqma unda, sasacilo iqneboda.
_ es daskvna TavisTavad gvexveva Tavze; Zneli rodia amis mixvedra.
_ marTlac.
_ magram, ai, ra aris Zneli: Cvens qcevas sulis erTi da igive sawyisi ganapirobebs
Tu, raki es sawyisi samia, TviTeuli maTgani sxvadasxvanair zegavlenas axdens? Semecne-
bas erTi ganapirobebs, guliswyromas _ meore, xolo mesame gvaiZulebs miveltvodeT
yovelnair gancxromas _ sma-Wamas, axali sicocxlis Casaxvas da sxva misTanaT? Tu yove-
lTvis, roca esa Tu is survili aRgveZvris, mis aRZvraSi mTeli suli monawileobs?
Zneli swored is gaxlavT, rom sakmao sizustiT gansazRvro es.
_ mec mag azrisa var.
_ modi, vcadoT da am gziT ganvsazRvroT. igiveobrivni arian es sawyisebi Tu erTma-
neTisagan gansxvavebulni.
_ ki magram, rogor?

78
_ xom cxadia, rom igiveobrivs ar SeuZlia erTsa da imave dros iseTnairad moqmede-
bdes an TviTonve ganicdides sxva ramis zemoqmedebas, rom es misi igiveobriobis wina-
aRmdeg iyos mimarTuli. amitomac Tu vnaxavT, rom aq swored asea saqme, davrwmundeb-
iT, rom Cvens winaSe erTi da igive ki ar aris, aramed mravali.
_ vTqvaT da, asea.
_ kargad daukvirdi Cems sityvebs.
_ Sen ki ganagrZe.
_ SeiZleba Tu ara, erTi da igive ram, erTi da imave TvalsazrisiT, uZravadac idges
da, imavdroulad, kidec moZraobdes?
_ arasdidebiT ar SeiZleba.
_ modi, ufro zustad SevTanxmdeT, raTa Semdeg Tavidan aviciloT gaugebroba. Tu
kacze, romelic erT adgilas dgas, magram Tavsa da xelebs ki aqnevs, ityvian, rom is uZ-
ravad dgas da, imavdroulad, kidec moZraobs, Cven albaT ar daveTanxmebiT maT azrs,
radganac aq ai, ra unda Tqmuliyo: am kacis sxeulis erTi nawili uZravia, meore ki mo-
Zraobso. asea, ara?
_ diax.
_ magram SeiZleba xumrobas xumroba moayolon da ufro maxvilgonivruli magaliTi
SemogvTavazon: bzriala mTlianad dgas da, imavdroulad, kidec moZraobs; is brunavs,
magram centri ki TiTqos uZravia da misi RerZic wveriT erT wertils ebjineba. magram
Cven verc maT mosazrebas gaviziarebT, vinaidan am SemTxvevaSic erTi da imave sagnis
erTi da igive nawilebi rodi arian moZravni da, imavdroulad, uZravnic. Cven vityod-
iT, rom aq erTmaneTisagan unda ganvasxvaoT Sveuli RerZi da wriuli garSemowerilo-
ba. bzrialas nawilebi uZravni arian RerZis mimarT, romelic ucvlelad inarCunebs
Tavis mimarTulebas, arc aqeT ixreba da arc iqiT, magram igive nawilebi wriulad ki
brunaven da trialeben. am wrebrunvisas RerZic aqeT-iqiT, win da ukan, marjvniv Tu ma-
rcxniv rom ixrebodes, bzrialas arcerTi nawili aRar darCeboda uZravi.
_ sworia, _ Tqva glavkonma.
_ ase rom, vercerTi es magaliTi ver Segvacbunebs da ver gvafiqrebinebs, TiTqos
erTi da igive sagani SeiZleba erTsa da imave dros iseTnairad moqmedebdes an TviTon
ganicdides sxva ramis zemoqmedebas, rom es misi erTobisa da TviTigiveobis winaaRmd-
eg iyos mimarTuli.
_ yovel SemTxvevaSi, me veravin mafiqrebinebs magas.
_ da mainc, yvela am uazrobisa Tu gaugebrobis Cxreka da maTi usafuZvlobis mtki-
ceba rom ar dagvWirdes, modi, amTaviTve davuSvaT, rom yvelaferi asea da Cvens gzas
gavudgeT. magram imaze ki SevTanxmdeT, rom Tu Cveni daSveba mcdari gamodga, yovel-
gvari daskvna gaqarwyldeba, rac ki am daSvebidan gamovitaneT.
_ diax, ase unda moviqceT.
_ da mere, Tavis kanturi Tu qicini dasturis an uaryofis niSnad, raRacis natvra
da zizRi mis mimarT, raRacis mizidva da xelis kvriT moSoreba Tavidan, _ gana yoveli-
ve es da sxva misTanani, Senis azriT, urTierTsapirispiro moqmedeba Tu grZnoba ar ar-
is?
_ ra Tqma unda.
_ egec ar iyos, aviRoT, magaliTad, wyurvili, SimSili da, saerTod, raRacis ndoma,
an kidev survili Tu nebelobismieri swrafva, _ gana yovelive amas ar miakuTvneb imaT
ricxvs, razedac weRan vlaparakobdiT? nuTu ar ityvi, rom yovelTvis, roca kacs raR-
aca surs, misi suli xarbad mieltvis sasurvel sagans, an cdilobs imis mitacebas, ras-
ac surs daeuflos, an kidev, roca raRacis Cagdebas apirebs xelSi, dasturis niSnad
Tavs ukanturebs sakuTar zraxvas, TiTqos viRaca raRacas ekiTxeba da moTmineba aRar
hyofnis, rodis eweva sawadelso?
_ cxadia, vityvi.
_ xolo `ar gindodes~, `ar gsurdes~, `ar gwaddes~ gana igive ar aris, rac `gZuld-
es~, `gZagdes~ an `xeliskvriT iSorebde Tavidan~, da gana yovelive es ar upirispirde-
ba imas, rac zemoT CamovTvaleT?
_ ueWvelad.
_ da Tu asea, nuTu ar vityviT, rom arsebobs erTgvari ndoma, xolo yvelaze mZafr
ndomad wyurvili da SimSili unda migvaCndes?

79
_ diaxac vityviT.
_ pirveli smis survilia, meore ki Wamisa, ara?
_ diax.
_ rakiRa pirveli smis survilia, xom ar ibadeba kacis sulSi damatebiTi survili,
garda imisa, rac me mogaxsene? ase magaliTad, iwvevs Tu ara wyurvili imis survils,
rom civi Tu Tbili, cota Tu bevri, mokled, esa Tu is sasmeli dalio? Tu kacs scxe-
la, xom ar enatreba ara marto wyurvilis mokvla, aramed isic, rom civi sasmeliT mo-
iklas wyurvili, xolo Tu sciva _ TbiliT? Tu wyurvili mZafria, kacs unda bevri da-
lios Tu ara da, _ cota. magram sakuTriv wyurvili, anda SimSili TavisTavad arasod-
es ar iqneba sxva ramis ndoma, garda imisa, rom smisa Tu Wamis bunebrivi moTxovnileba
daikmayofilo.
_ ase rom, _ Tqva glavkonma, _ amnairi survili TavisTavad ar mieltvis sxva rames,
garda imisa, rac mis bunebas Seesabameba, xolo amisa Tu imis survili, ase vTqvaT, dama-
tebiTi meoradi survilia.
_ magram vaiTu vinmem isargeblos Cveni windauxedaobiT da Tavgza agvibnios: man Se-
iZleba gviTxras, rom aravis ara surs martooden sasmel-saWmeli, aramed aucileblad
rigiani sasmel-saWmeli. radganac yvelas mxolod kargi surs. da raki wyurvili ndo-
maa, is rigiani sasmelisa Tu sxva misTanaTa ndoma unda iyos. igive iTqmis yvela sxva su-
rvilzedac.
_ egre marTlac SeiZleba sagonebelSi Cagvagdos.
_ magram yovelive es exeba mxolod imas, rac sxvasTan mimarTebiTa Tu TanafardobiT
ganixileba; mas esa Tu is Tviseba aqvs, imitom, rom aseTive Tviseba aqvs imasac, rasac
igi eTanafardeba. TavisTavad ki is mxolod sakuTari Tavis Tanafardia.
_ ra vqna, ar mesmis.
_ ra ar gesmis? _ vuTxari me, _ is, rom ufro didi mxolod sxva raRacasTan mimarTe-
biTaa ufro didi?
_ magas ki marTals ambob.
_ xolo `sxva raRacasTan mimarTebiTo~ rom vambobT, gana ufro pataras ar vgulisx-
mobT?
_ diax.
_ is ki, rac gacilebiT ufro didia, mxolod gacilebiT ufro pataris mimarTaa ga-
cilebiT ufro didi; asea, ara?
_ diax.
_ xolo is, rac ufro didi iyo odesRac, gana imasTan mimarTebiT ar iyo ufro di-
di, rac ufro patara iyo?
_ ra Tqma unda.
_ gana aseTive Tanafardoba ar arsebobs metsa da naklebs, orsa da mis naxevars da
sxva misTanaTa Soris? zustad aseve, ufro mZimec ufro msubuqTan mimarTebiT iqneba
ufro mZime, ufro mkvircxli _ ufro zantTan, cxeli _ civTan da ase Semdeg.
_ rasakvirvelia.
_ ki magram, gana igive ar iTqmis Cvens codnazedac? codna zogadad da TavisTavad im
sagnis codnas gulisxmobs TviTonve rom Seiswavlis, miuxedavad imisa, Tu romeli sag-
nis codnas vgulisxmobT. magram codnis esa Tu is kerZo saxe misi sagnis bunebiTaa gan-
sazRvruli. ai, risi Tqma minda: saxlis Seneba rom iswavles, gana es codna yvela sxva
codnisagan gansxvavebuli ar Seiqna, ris gamoc samSeneblo xelovneba uwodes mas?
_ mereda, ra?
_ es saxeli swored imitom uwodes, rom arcerT sxva codnas ara hgavs?
_ diax.
_ rac misi sagani iyo, igive gaxda Tavadac. Tumca es yvela sxva codnasa Tu xelovne-
basac exeba.
_ ra Tqma unda.
_ axla ki albaT gesmis, risi Tqmac msurda weRan: yvela sagani, TavisTavad aRebuli,
sakuTari Tavis Tanafardia, sxva saganTan mimarTebiT ki _ imnairi, ranairicaa misi Tana-
fardi sagani. amiT imis Tqma ki ara msurs, TiTqos esa Tu is sagani imasa hgavdes, rasac
eTanafardeba, _ ase magaliTad, janmrTelobisa Tu sneulebis codna TviTonve rodia
janmrTeli Tu sneuli, xolo sikeTisa Tu borotebis codna _ keTili anda boroti.

80
ara, codna imad rodi iqceva, rac aris misi sagani; is mxolod Tavisi sagnis, am SemTxve-
vaSi, janmrTelobisa Tu sneulebis Tvisebebs eTanafardeba da am TvisebebiTvea gansaz-
Rvruli. ai, ratomaa, rom amnair codnas saxelad codna ki ar hqvia, aramed samkurnalo
xelovneba, misive sagnis mixedviT.
_ diax, mesmis da imasac vxvdebi, rom marTali xar.
_ xolo Tu aviRebT wyurvils, ras ityvi, gana isic Tavis sagans ar eTanafardeba?
radganac wyurvili yovelTvis raRacis wyurvilia.
_ ra Tqma unda; me vityodi, rom is wyurvilia smisa Tu sasmelisa.
_ sasmeli ki aTasnairia da, amisda kvalad, aTasnairia wyurvilic. xolo TavisTavad
is arc uzomo smis wyurvilia da arc erTi ylupisa, arc saucxoo sasmelisa da arc cu-
disa; ara mis Tanafardad ver vityviT veranair sasmels, radganac wyurvils TavisTav-
ad sxva araferi eTanafardeba, Tu ara sasmeli TavisTavad.
_ rasakvirvelia.
_ maSasadame, imisi suli, visac swyuria, sxva rames ki ar mieltvis, aramed sasmels,
ramdenadac sma swyuria.
_ cxadia.
_ magram Tu Tavisi wyurvilis miuxedavad, suls raRaca ar aZlevs dalevis nebas, ma-
Sasadame, masSi aris raRac iseTi, arsebiTad rom gansxvavdeba imisagan, rac uSualod
ganicdis wyurvils, da amrigad, aiZulebs suls, piruyviviT daacxres sasmels. Cven
xom vamtkicebT, rom raRac erTi da igive ar SeiZleba erTi da imave nawiliT erTdro-
ulad or urTierTsapirispiro zemoqmedebas axdendes erTsa da imave saganze.
_ ra Tqma unda, ar SeiZleba.
_ ase magaliTad, Cemis azriT, cdebian, roca mSvildosanze amboben, rom is izidavs
da imavdroulad kidevac ganizidavs mSvilds. simarTle, Tu gnebvs, isaa, rom mSvild-
osani cali xeliT Tavisken izidavs imas, rasac ganizidavs meore xeliT.
_ camde marTali brZandebi.
_ isic xom marTalia, rom mwyurvali zogjer uars acxadebs dalevaze?
_ bevri da bevrjer.
_ mereda, ras vityodiT maTze? aris am xalxis sulSi raRac iseTi, sasmelad rom aqe-
zebs, da iseTic, smas rom ukrZalavs maT? da swored es ukanaskneli sZlevs pirvels?
_ me Tu mkiTxav, swored asea.
_ is, rac smas ukrZalavs maT, gonierebis wyalobiT vlindeba (Tuki saerTod vlin-
deba) sulSi, xolo is, rac sasmelad aRZravs da aqezebs am xalxs, vnebebisa da sneule-
bisagan iRebs dasabams?
_ rogorc Cans.
_ maSasadame, Cven ufleba gvaqvs vamtkicoT, rom es ori sawyisi arsebiTad gansxvav-
deba erTmaneTisgan: erT maTgans, risi wyalobiTac adamians azrovnebis unari Seswevs,
sulis gonivrul sawyiss vuwodebT, xolo meores, rac ganapirobebs imas, rom adamians
uyvars, Sia, swyuria Tu aTasi sxva ram swadia, sulis aragonivrul Tu surviel sawyis-
ad vsaxavT, yovelgvari tkbobisa Tu gancxromis monaTesaved.
_ diax, sruli ufleba gvaqvs ase vamtkicoT.
_ maS, erTmaneTisgan gavmijnoT es ori sawyisi. rac Seexeba sulis siboboqres, ris
Sedegadac gulficxni vxdebiT, vaRiarebT Tu ara mas sulis mesame sawyisad, Tu is pir-
veli ori sawyisidan erT-erTis monaTesavea?
_ SesaZloa, meore _ aragonivruli Tu survieli sawyisis monaTesave iyos.
_ erTxel aseTi ambavi miambes, romelic me sarwmunod mimaCnia: leontiosi, aglaio-
sis Ze, pirevsidan Sin brundeboda Turme. qalaqis Crdilo galavans rom miuaxlovda,
im adgilas, sadac damnaSaveebs sikvdiliT sjian, miwaze dayrili gvamebi SeniSna. ucna-
uri survili daeufla: misuliyo da gvamebisaTvis daexeda, magram, imavdroulad, ise-
Ti zizRi igrZno, rom gaqceva mounda. erTxans aRar icoda, ra eqna, saxeze xelebi aifa-
ra, magram bolos mainc cnobiswadilma sZlia, xelebi dabla dauSva, TvaldaWyetilma
miirbina cxedrebTan da wamoiZaxa: `egec Tqven, svedavsilno, datkbiT am mSvenieri sa-
naxaobiT!~
_ eg ambavi mec gamigonia.
_ is gviCvenebs, rom risxva zogjer gulisTqmas upirispirdeba, da isini erTmaneTisa-
gan gansxvavdebian.

81
_ marTlac.
_ bevr sxva SemTxvevaSiac Cven vamCnevT, rom, gonierebis sapirispirod, gulisTqmas
ayolili kaci Tavis Tavs hkicxavs da aragonivrul, surviel sawyisze mrisxanebs, moZa-
ladesaviT rom Casaxlebia sulSi. amrigad, risxva gonebis mokavSire xdeba am ulmob-
el orTabrZolaSi, romelic TiTqos or urTierTmoqiSpe mxares Soris mimdinareobs.
xolo risxva rom gulisTqmis mokavSired gvevlinebodes, roca goneba ukrZalavs amas,
me mgonia, es uCveulo movlena arc sxvaSi SegimCnevia odesme da arc Sensave TavSi.
_ ara, vficav zevss, marTlac ar SemimCnevia.
_ egec ar iyos, roca adamians esmis, rom usamarTlod moeqca vinmes, maSin, rac ufro
didsulovania igi, miT ufro nakleb SeuZlia mrisxanebdes mis winaaRmdeg, vinc, Suri-
sgebis mizniT, aTasnair satanjvels umzadebs, rogorc, magaliTad, SimSils, sicives da
sxva misTanaT; me vambob, rom es masSi ar gamoiwvevs risxvas.
_ marTali xar, _ Tqva glavkonma.
_ da piriqiT, roca hgonia, rom TviTon mas eqcevian usamarTlod, mrisxanebiT abor-
gebuli Tvalebidan cecxls akvesebs da gaSmagebiT utevs Seuracxmyofels, ase rom,
imis mokavSired iqceva, rac samarTliani eCveneba, da risi gulisTvisac mzadaa aitan-
os SimSilic, siciveca da sxva amnairi gaWirvebac, oRond ki Tavis saboloo mizans ewi-
os. is xels ar aiRebs Tavis keTilSobilur swrafvaze, an Tavisas gaitans, an Tavs Seak-
lavs mters, da veraferi daacxrobs mis mZvinvarebas, garda gonebis xmisa, romelic is-
eve miixmobs, rogorc mwyemsi _ Tavis qofaks.
_ gulTmisaniviT mimixvdi, risi Tqmac msurda. magram erTi amasac daukvirdi!
_ ras?
_ rasa da imas, rom sulis mrisxane Tu boboqar sawyisze axla sul sxvanairi warmod-
gena Segveqmna, vidre weRan, roca mas surviel sawyisTan vakavSirebdiT. axla ki, rog-
orc irkveva, Sorsa varT am azrisagan, rakiRa im brZolaSi, adamianis sulSi rom mimdi-
nareobs, boboqar sawyiss gonierebis mokavSired vsaxavT.
_ ra Tqma unda.
_ mereda, ras vityviT, gansxvavdeba is sulis gonivruli sawyisisagan Tu mxolod am
ukanasknelis erT-erTi saxeobaa, ase rom, sulSi mxolod ori sawyisi unda vigulisxm-
oT: gonivruli da survieli? Tu msgavsad imisa, rogorc saxelmwifo sami sxvadasxva
wodebisagan Sedgeba: saqmosnebis, mcvelebisa da mmarTvelebisgan, sulSic mesame _ bo-
boqari sawyisi unda iyos, romelic Tavisi bunebiT gonivruli sawyisis mokavSired
gvevlineba. Tuki uxeiro aRzrdis Sedegad ar aris gadagvarebuli?
_ sulSi aucileblad mesame sawyisic unda iyos.
_ ra Tqma unda, Tuki gairkva, rom is gansxvavdeba gonivruli sawyisisagan, iseve, ro-
gorc survieli sawyisisgan gansxvavebuli gveCvena igi.
_ magis garkveva Zneli rodia; _ Tqva glavkonma, _ sakmarisia davukvirdeT patara ba-
vSvebs, lamis dabadebidanve rom borgaven da boboqroben, risxviT aRvsilni, maSin ro-
desac zogierT maTgans, Cemis azriT, gonierebis natamalic ar gaaCnia, zogi ki sakmaod
gvian eziareba gonebas.
_ mSvenieri naTqvamia, vficav zevss! aqve unda davZinoT, rom cxovelebic adasture-
ben Sens dakvirvebas. amasve mowmobs homerosis leqsic, romelic zemoT ukve movixmeT:
`mkerds mjiRi ikra, da guls ase uTxra borgneuls~.
poeti aq naTlad gvauwyebs, ori sxvadasxva sawyisidan rogor hyvedris erTi meores,
kerZod, goneba, romelic arCevs, ra aris ukeTesi da ra _ uaresi, ugunursa da boboqar
sawyiss gadaWriT hgmobs.
_ marTals brZaneb.
_ amrigad, marTalia, didi gaWirvebiT, magram mainc davZlieT yvela dabrkoleba da
sakmaod damajereblad mivaRwieT Tanxmobas imis Taobaze, rom adamianis sulSi imdeni
da imnairive sawyisia, ramdeni wodebacaa saxelmwifoSi.
_ marTlac asea.
_ maSasadame, aucileblad igive iTqmis Semdegzec: ranairad da riTac brZenia saxe-
lmwifo, imnairad da imiTve unda iyos brZeni adamianic.
_ ra Tqma unda.

82
_ zustad aseve, ranairad da riTac mamacia adamiani, imnairad da imiTve unda iyos
mamaci saxelmwifoc. erTsac da meoresac Tanabrad unda axasiaTebdes yvelaferi, rac
ki saerTod ukavSirdeba siqveles.
_ aucileblad.
_ me mgonia, samarTlianic imnairadve iqneba kerZo piri, glavkon, ranairadac saxel-
mwifoSi vlindeba samarTlianoba.
_ egec aucilebelia.
_ magram xom ar dagvaviwyda, rom Cveni saxelmwifo mxolod im SemTxvevaSi Tu iqneba
samarTliani, roca yvela misi wodeba Tavis sakuTar saqmes asrulebs.
_ Cemis azriT, ar dagvviwynia.
_ maSasadame, unda gvaxsovdes, rom yoveli Cvenganic mxolod maSin iqneba samarTli-
ani da Tavis sakuTar saqmes Seasrulebs, roca Cveni sulis yvela sawyisi Tavis daniS-
nulebas asrulebs.
_ amrigad, gonivruli sawyisi unda brZaneblobdes, rakiRa misTvis niSneulia sibrZ-
ne, da masve marTebs mTel sulze zrunvac, xolo sulis boboqari sawyisi misi morCili
da Tanamdgomi unda iyos.
_ rasakvirvelia.
_ isic xom marTalia, rom, zemoTqmulisa ar iyos, musikuri da gimnastikuri aRzrd-
is urTierTSerwymis Sedegad SeiZleba miRweul iqnes am ori sawyisis Tanxmoba: amnai-
ri aRzrda gonivrul sawyiss ufro mizanswrafuls gaxdis da mSvenieri sityvebiTa Tu
moZRvrebebiT asazrdoebs mas, boboqar sawyiss ki moadunebs, sityvebiT moalbobs da
harmoniisa Tu ritmis meSveobiT moaTvinierebs.
_ marTals brZaneb.
_ xolo es ori sawyisi, amnairad aRzrdili, WeSmaritebiT ganswavluli da sakuTari
movaleobis aRsasruleblad aRZruli, rogorme moaxerxebs uwinamZRvros surviel sa-
wyiss, Cveni sulis umetes nawils rom moicavs da Tavisi bunebiT xarbad mieltvis sim-
didres. Tvali fxizlad unda gveWiros masze, raTa ar izardos da imZlavros yoveli-
ve imis Sedegad, rasac xorcieli gancxroma hqvia da saerTod uari ar Tqvas Tavisi da-
niSnulebis Sesrulebaze; Torem SeiZleba imis damoneba da damorCileba scados, rac
misi jiSisa ar aris, da amrigad Seryvnas da SebRalos mTeli sazogadoebrivi cxovreba.
_ WeSmaritad.
_ orive sawyisi mSvenivrad daicavda mTel sulsac da sxeulsac gareSe mtrebisagan:
erTi _ rCeviT, xolo meore _ saWurvliT; es ukanaskneli warmmarTveli sawyisis Tana-
mdevi iqneboda da Tavisi simamaciT xorcs Seasxamda mis gadawyvetilebebs.
_ marTlac.
_ da mamacsac, Cemis azriT, adamians Cven vuwodebT swored imdenad, ramdenadac misi
boboqari sawyisi lxinSiac da gasaWirSiac ganuxrelad icavs gonebis miTiTebebs imis
Taobaze, Tu ras unda vufrTxodeT da ras ara.
_ marTals brZaneb.
_ brZens ki _ im mcireodeni nawilis mixedviT, TviTeul CvenganSi rom mbrZaneblobs
da zemoxsenebul miTiTebebs iZleva, radganac mis metma aravin icis, ra aris sasargeb-
lo rogorc yoveli sawysisaTvis cal-calke, ise samivesaTvis erTad.
_ ra Tqma unda.
_ xolo zomiers martooden am sawyisTa erTsulovnebisa da Tanaxmierebis mixedviT
Tu vuwodebT adamians, roca ara marto warmmarTveli, aramed misdami daqvemdebarebu-
li ori danarCeni sawyisic im azrisaa, rom mbrZaneblobis ufleba mxolod gonebas ek-
uTvnis da dauSvebelia ar emorCilebode mas.
_ da marTlac, swored esaa rogorc saxelmwifos, ise kerZo piris zomierebac.
_ magram samarTlianic, rogorc araerTgzis aRgviniSnavs, mxolod amis Sedegad da
amnairad Tu iqneba adamiani.
_ ueWvelad.
_ da mainc, xom araferi gvibindavs samarTlianobas, ase rom, sxva saxiT warmogviCens
mas, da ara imiT, riTac saxelmwifoSi vlindeba?
_ me mgonia, ara.
_ Tu sulSi odnavi eWvi mainc dagvrCa, Cven SegviZlia erTi ubralo magaliTis mox-
mobiT sabolood gavfantoT igi.

83
_ mainc ra magaliTs gulisxmob?
_ aviRoT, erTis mxriv, es Cveni saxelmwifo, meores mxriv ki _ Tavisi bunebiTa Tu
aRzrdis mixedviT misi msgavsi adamiani, da davuSvaT, rom srul Tanxmobas unda mivaR-
wioT am sakiTxTan dakavSirebiT: gana SeiZleba, rom amnairma adamianma miiTvisos Sesa-
naxad mibarebuli oqro-vercxli? anda vin gabedavs amis mtkicebas, Tu ara is, vinc Zir-
fesvianad gansxvavdeba misgan?
_ veravin.
_ misTvis sruliad ucxoa mkrexeloba, Zarcva-gleja da gamcemloba: kerZo cxovreba-
Si _ megobrebis, sazogadoebriv cxovrebaSi ki _ saxelmwifos Ralati.
_ diax, yovelive es sruliad ucxoa misTvis.
_ raRa Tqma unda, arc ficis gatexa sCvevia da arc pirobis darRveva.
_ cxadia.
_ avxorcobac, upativcemlobac mSoblebis mimarT da RvTismosaobis daviwyebac, _
yovelive es, visac gnebavs, imas Sehferis, oRond ara mas.
_ ra Tqma unda.
_ mereda, ra aris yovelive amis mizezi, Tu ara is, rom TviTeuli misi nawili Tavis
sakuTar saqmes asrulebs mbrZaneblobisa Tu morCilebis TvalsazrisiT?
_ diax, mxolod eg da sxva araferi.
_ da Sen ginda, rom samarTlianoba sxva rame iyos da ara is Zala, romelic amnairsa
xdis adamianebsac da saxelmwifosac?
_ ara, vficav zevss, ar minda.
_ ai, rogor agvixda Cveni zmaneba, kerZod, is, rasac bunebrivad vgrZnobdiT: rog-
orc ki davapireT safuZveli Cagveyara saxelmwifosTvis, romeliRac RvTaebis wyal-
obiT saxeldaxelod mivakvlieT samarTlianobis erTgvar nimuSs da sawyiss.
_ WeSmaritad.
_ ase rom, samarTlianobis Taviseburad sasargeblo xateba iyo, glavkon, Cveni mtki-
ceba imis Taobaze, rom vinc Tavisi bunebrivi monacemebiT mewaRed dabadebula, mar-
Tebuli iqneba, Tu mewaReobis garda sxva saqmes ar mohkidebs xels, xolo xurod daba-
debuli martooden xuroobas dasjerdeba. igive iTqmis yvela sxva xelobazedac.
_ rogorc Cans.
_ me Tu mkiTxav, marTlac amnairi iyo samarTlianobis Cveneuli gageba, magram ara
adamianis saqmianobis ama Tu im garegnuli gamovlinebis, aramed WeSmaritad Sinagani
qmediTobis _ Tavis Tavsa da Tavis sulier samyaroze zemoqmedebis TvalsazrisiT. am-
nairi kaci nebas ar darTavs sulis arcerT sawyiss, sxvisi sakeTebeli akeTos an sxvis
saqmeSi Caerios; piriqiT, is srul wesrigs amyarebs sakuTar sulSi, Tavisi Tavis bat-
on-patroni, wrfeli gziT warmmarTveli da megobari xdeba, ase rom harmoniulad uxam-
ebs erTmaneTs Tavisi sulis samive sawyiss, zustad iseve, rogorc Tanaxmierebis sam Zi-
riTad tons _ maRals, dabals da saSualos, agreTve Sualedur tonebsac, Tuki maT
Soris gvxvdebian; yovelive amas erTad hkravs da, amrigad, simravlidan iRebs erTob-
as, zomierebas da harmoniul Tanaxmierebas. aseTia mTeli misi saqmianoba, sulerTia,
simdidris mosaxveWad iRvwis, tanis simrTeleze zrunavs, saxelmwifos emsaxureba Tu
Tavis sakuTar saqmes igvarebs. is mSveniersa da samarTlians uwodebs yovelnair qmede-
bas, romelic sulSi amgvar ganwyobas amkvidrebs, sibrZned ki am qmedebis warmmarTvel
unarsa saxavs. misive azriT, usamarTloa qmedeba, romelic arRvevs yovelive amas, ume-
creba ki imnairi warmodgenaa, romelic warmarTavs usamarTlo qmedebas.
_ camde marTali xar, sokrate.
_ erTis sityviT, Tu vaRiarebT, rom ukve ganvsazRvreT samarTliani saxelmwifoca
da samarTliani adamianic iseve, rogorc samarTlianoba, romelic maTSi vlindeba, al-
baT, veRar ityvian, rom Zalze Sorsa varT WeSmaritebisagan.
_ vera, vficav zevss, veRar ityvian.
_ maS, vaRiarebT amas?
_ diax, vaRiarebT.
_ keTili da patiosani; amis Semdeg, me mgonia, usamarTloba dagvrCa gansaxilveli.
_ cxadia.
_ mereda, ra unda iyos es, Tu ara zemoxsenebuli sami sawyisis uTanxmoeba da urTi-
erTaSla, erTmaneTis saqmeebSi Careva, sulis erT-erTi nawilis janyi mTeli sulis wi-

84
naaRmdeg erTpirovnuli mbrZaneblobis mosapoveblad, Tumca usamarTlobis buneba
imnairia, rom brZaneblur sawyiss unda morCilebles. Cemis azriT, swored ase ganvsaz-
RvravT usamarTlobas: esaa sulis nawilTa mudmivi SfoTi da wriali. maTi aRviraxsni-
loba, simxdale da umecreba, mokled, mTeli boroteba Tu biwiereba.
_ yovelive es erTi da igivea.
_ maSasadame, ukve savsebiT naTelia, ra aris, erTis mxriv, usamarTlo qceva da TviT
usamarTloba, xolo meores mxriv, _ samarTliani saqcieli, rakiRa ukve ganvsazRvreT
samarTlianobisa da usamarTlobis buneba.
_ rogor?
_ rogor da ise, rom samarTlianoba da usamarTloba arafriT ar ganirCevian jansaRi
da sneuli sawyisebisgan, mxolod pirveli ori sulisTvisaa niSneuli, bolo ori ki _
sxeulisaTvis.
_ ras ambob? _ ikiTxa glavkonma.
_ jansaRi sawyisi janmrTelobis sawindaria, sneuli ki _ sneulebisa.
_ diax.
_ zustad aseve, samarTliani qcevac samarTlianobis sawindrad gvevlineba, usamar-
Tlo qceva ki _ usamarTlobisa.
_ uciloblad.
_ janmrTelobis damkvidreba imasa niSnavs, rom mbrZaneblobisa Tu urTierTdaqvem-
debarebis bunebrivi wesrigi daamyaro sxeulebriv sawyisTa Soris, sneuleba ki sxva
ara aris ra, garda imisa, rom mbrZaneblobisa Tu urTierTdaqvemdebarebis imnairi da-
mokidebuleba daamyaro imave sawyisTa Soris, rac ewinaaRmdegeba bunebas.
_ egrea.
_ zustad aseve, samarTlianobis damkvidreba imasa niSnavs, rom mbrZaneblobisa Tu
urTierTdaqvemdebarebis bunebrivi damokidebuleba daamyaro sulier sawyisTa Sor-
is, usamarTlobis damkvidreba ki _ imas, rom mbrZaneblobisa Tu urTierTdaqvemdebar-
ebis imnairi damokidebuleba daamyaro imave sawyisTa Soris, rac ewinaaRmdegeba bune-
bas.
_ marTals brZaneb?
_ maSasadame, siqvele, rogorc Cans, sulis sijansaRea, mSveniereba da keTildReoba,
biwiereba ki _ sneuleba, simaxinje da sisuste.
_ WeSmaritad.
_ mereda, gana patiosani qceva xels ar uwyobs siqvelis damkvidrebas, upatiosno
qceva ki _ biwisas?
_ ra Tqma unda.
_ axla ki, etyoba, gansaxilveli dagvrCa, ramdenad sasargebloa, erTis mxriv, samar-
Tliani qceva, patiosneba da sakuTriv samarTlianoba, miuxedavad imisa dafarulia
yovelive es Tu gamJRavnebuli, meores mxriv ki _ usamarTlo saqcieli da TviT usama-
rTloba, Tundac arc samsjavros winaSe wardgomas da arc sasjels uqaddes kacs, gamo-
sasworeblad rom sjian damnaSaveebs.
_ magram me, marTali giTxra, sokrate, amjerad ukve sasacilodac ar myofnis amnairi
ganxilva: Tu janmrTelobaSeryeul kacs sicocxle arafrad uRirs, Tumca SeiZleba
arc sasmel-saWmeli akldes, arc simdidre da Zalaufleba, raRa iTqmis mis sicocxle-
ze, vis arsebaSiac mTlianad darRveuli da daSlilia TviT imisi buneba, riTac Cven
vcocxlobT, Tundac saSualeba hqondes akeTos yvelaferi, rac ki moeprianeba, garda
imisa, risi wyalobiTac SesZlebda Tavi daeRwia biwierebisa Tu usamarTlobisaTvis,
da amrigad ziareboda siqveles da samarTlianobas? aki guldasmiT ganvixileT rog-
orc erTis, ise meoris buneba.
_ marTlac rom sasaciloa; magram raki aqamde movediT, saidanac cxadze ucxadesad
Cans, rom yvelaferi marTlac asea, modi, nuRar davixevT ukan.
_ vficav zevss, ukan daxeva yvelaferze uaresia.
_ maS, daukvirdi, ramdeni sxvadasxva saxe aqvs biws; RmerTmani, Rirs ganxilvad.
_ kvaldakval mogdev, Sen ki ganagrZe.
_ marTlac, aqedan, rogorc saTvalTvalo koSkidan, romelsac Cveni saubrisas move-
qeciT wverze, me vxedav siqvelis mxolod erT saxes, maSin rodesac biwi uricxvi sxva-
dasxva saxiT warmogviCndeba. oTxi maTgani imad Rirs, rom movixsenioT.

85
_ ras gulisxmob?
_ ramdenicaa saxelmwifo mmarTvelobis sxvadasxva saxe, imdeni sxvadasxva saxisaa su-
lic.
_ mainc ramdenis?
_ arsebobs rogorc saxelmwifo mmarTvelobis, ise sulis xuTi sxvadasxva saxe.
_ damisaxele.
_ me Tu mkiTxav, saxelmwifo mmarTvelobis erT-erTi saxe isaa, axlaxan rom mimovixi-
leT, magram mas SeiZleba ornairi saxeli ewodos: Tu mmarTvelTa Soris yvelas aRema-
teba erTi, amas samefo Zalaufleba hqvia, xolo Tu Zalauflebas mravali mmarTveli
inawilebs, es iqneba aristokratia.
_ marTals brZaneb.
_ ai, swored amasa vsaxav saxelmwifo mmarTvelobis erT-erT saxed, radgan mmarTve-
li erTi iqneba Tu mravali, isini ar daarRveven saxelmwifos umniSvnelovanes kanon-
ebs, Tuki imnairad warmarTaven qveSevrdomTa aRzrdas da swavlas, rogorc Cveni msje-
lobisas CamovayalibeT.
_ ra Tqma unda, ar daarRveven.

wigni mexuTe
_ rigiansa da vargiss me vuwodeb swored amnair saxelmwifos, saxelmwifoebriv mma-
rTvelobas da kerZo pirsac, xolo raki maT vargisad vTvli, yvela sxva saxis saxelmwi-
fo uvargisad mimaCnia; uvargisia maTi saxelmwifoebrivi wyobilebac da moqalaqeTa
sulieri wyobac. arsebobs mankieri saxelmwifo mmarTvelobis oTxi sxvadasxva saxe.
_ mainc? _ ikiTxa glavkonma.
me davapire im TanmimdevrobiT melaparaka maTze, ra TanmimdevrobiTac isini erTma-
neTSi gadadian. magram aq polemarqem, adimantesagan cota moSorebiT rom ijda, xeli
gaiwoda, mxarze mogdebul mosasxamSi Caavlo mezobels da Tavisken miizida, TviTonac
gadaixara da raRaca CasCurCula yurSi. me mxolod es momesma: Tavis nebaze mivuSvaT
Tu ra vqnaTo?
_ ras qvia, Tavis nebaze mivuSvaT? _ xmamaRla miugo adimantem.
_ ara, mainc vis gulisxmobT? _ vikiTxe me.
_ visa da, Sen, _ mipasuxa adimantem.
_ ras memarTlebiT? _ kvlav vkiTxe me.
_ Cven gveCveneba, rom Tavis Sewuxeba ar ginda da cdilob Cveni saubris sakmaod mni-
Svnelovani monakveTi malulad gamotovo, raTa Tavis Sewuxeba aRar dagWirdes. an iqn-
eb ggonia dagvaviwyda, ra Tqvi gakvriT qalebsa da bavSvebze: megobrebs yvelaferi sae-
rTo unda hqondeTo.
_ rao, gana arasworad vTqvi, adimante?
_ asea Tu ise, axsna-ganmarteba mainc saWiroa: Cven gvsurs vicodeT, ranairad warmo-
gidgenia es saerTo sakuTreba, radganac misi ramdenime saxe arsebobs. maS, keTil-inebe
da gviTxari, mainc romel saxes gulisxmob. ra xania geliT, rodis Camoagdeb sityvas
Sobadobasa Tu axalSobilTa aRzrdaze, mokled, imaze, Tu ranairad SeiZleba, rom qa-
lebi da bavSvebi saerTo sakuTrebad gvevlinebodnen. marTebulia Tu ara es, Cvenis
azriT, amas Zalian didi, metic, gadamwyveti mniSvneloba aqvs saxelmwifosTvis. Sen ki
ise gadaxvedi saxelmwifo mmarTvelobis sul sxva saxeze, rom sakmao yuradReba ar da-
giTmia am saWirboroto sakiTxisaTvis. hoda, ai, rogorc mogesma, Cven gadavwyviteT,
rom sityva aRar gagagrZelebinoT, vidre iseve safuZvlianad ar ganixilav yovelive
amas, rogorc sxva danarCeni ganixile.
_ mec mag gadawyvetilebis monawiled miguleT, _ sityva CaurTo glavkonma.
_ ra Tqma unda; maS, icode, sokrate, rom yvelam erTxmad miviReT es gadawyvetile-
ba, _ dasZina Trasimaqem.
_ ras merCiT xalxo! _ wamoviZaxe me, _ rad maiZulebT SevCerde da Tavidan movyve
yvelafers saxelmwifos Sesaxeb? me ki mixaroda, mgoni, gadavrCi da am sakiTxze laybo-
ba aRar momiwevs-meTqi. netavi Cems adrindel naTqvams dasjerebodiT. arc ki iciT, ra
sacilo da sadavidarabo saqme aitexeT. vicodi, rac meloda, da amitomac avuqcie gve-
rdi am ayal-mayalsa da vaivaglaxs.

86
_ maS, ra gegona, _ Tqva Trasimaqem, _ es amodena xalxi wylis sanayavad SevyrilvarT
aq Tu sityvis sasmenad?
_ ho, magram sityvasac xom Tavisi zRvari aqvs.
_ amnairi sityvis zRvari, _ miTxra glavkonma, _ Wkuadamjdari xalxis azriT, mTeli
sicocxlea, sokrate. Sen Cveni dardi nu gaqvs. adeqi da Seneburad gangvimarte, rasac
gekiTxebiT: ranairad SeiZleba, rom Cvens mcvelebs saerTo col-Svili hyavdeT, an ro-
gor unda aRvzardoT yrmebi dabadebidan im dromde, vidre swavlas davawyebinebdeT,
rac Zalze Zneli saqme Cans? ecade gviTxra, ranairad mogvardeba yovelive es?
_ advili rodia am saqmeSi garkveva, Cemo saocaro. aq gacilebiT metia saWoWmano, vi-
dre yovelive imaSi, rac adre ganvixileT. aravin daijerebs, rom Cvens azrs SeiZleba
xorci Seesxas, xolo misi xorcSesxma rom SesaZlebeli iyos, maSin is daaeWvebdaT, mar-
Tla saukeTesoa Tu ara es azri. ai, rad vcdilob gverdi avuqcio am sakiTxs, Cemo Zvir-
faso megobaro, raTa moclili kacis ybedobad ar aRiqvan Cemi sityvebi.
_ nu geSinia; Seni msmenelebi arc uvicni arian, arc undoni da arc avis mosurneni.
maSin me vuTxari:
_ rogorc Cans, gamxnevebas mipireb, Cemo keTilo.
_ diax.
_ gamxnevebisa ra mogaxseno da eg Seni mcdeloba sruliad sapirispiro Sedegs ki ga-
moiRebs. Cemi Tavis imedi rom mqondes da darwmunebuli viyo, TiTqos vici is, rasac
vambob, eg Seni nugeSi marTlac drouli iqneboda. visac WeSmaritebaze xeli miuwvde-
ba, gamgebsa da megobrulad ganwyobil msmenelTa Soris Tamamad da gabedulad msjel-
obs imaze, rac yvelaferze diadia da misTvis yvelaze Zvirfasi. magram roca kaci, Cemi
ar iyos, imas aqcevs msjelobis sagnad, rac TviTonve aeWvebs da alalbedze daeZebs We-
Smaritebas, mtersac ar vusurveb mis dReSi yofnas; ara, imitom ki ara, TiTqos meSi-
nia, vaiTu masxrad amigdon-meTqi (es xom bavSvuri saqcieli iqneboda), aramed imitom,
rom Tu WeSmaritebas Zirs gamovuTxri da movaryev, mec davecemi da megobrebsac Tan
gadaviyoleb. Cven xom imaze vmsjelobT, rasac yvelaze nakleb Sehferis yoymani da or-
Wofoba. amitomac adrasteas vTxov Sewyalebas, glavkon: momitevos, ris Tqmasac vapir-
eb. me Tu mkiTxav, naklebi danaSaulia Senda uneburad gaxde viRacis mkvleli, vidre
sicruiT SebRalo is, rac mSvenieria, keTili, samarTliani da kanonieri. amnairi safr-
Txe ki umjobesia mtrebs Soris gemuqrebodes, vidre megobrebs Soris. maS, Tu RmerTi
gwams, nu mamxneveb.
glavkonma gaicina da miTxra:
_ keTili da patiosani, Tu Senma sityvam gvavno, sokrate, nu geSinia, mogitevebT
danaSauls da erTxmad gimowmebT, rom araviTari brali ar migiZRvis sicruesa da kac-
is kvlaSi. maS, mxned iyavi da ilaparake.
_ kaci, romelsac mieteva danaSauli, sufTaa kanonis winaSe. ase rom, Cemzedac igive
iTqmis.
_ hoda, axla mainc gvaRirse sityva.
_ ese igi xelaxla unda mivubrundeT imas, rac Tavidanve unda meTqva. albaT, marTe-
buli iqneboda, mas Semdeg, rac mamakacTa daniSnulebaze vilaparakebT, qalebis daniS-
nulebac gangvesazRvra, miT umetes, rom Senc amasve moiTxov.
dabadebiTa da aRzrdiT imnair kacTaTvis, romlebzedac Cven vlaparakobdiT, Tuki
maT surT ise moekidon col-Svils, rogorc wesi da rigia, sxva gza ar arsebobs, garda
imisa, romelic imTaviTve avirCieT. aki, Cveni gadawyvetilebiT, kacebi davadgineT fa-
ris modaraje mcvelebad.
_ diax.
_ maS, Cveneburad ganvagrZoT saqme: davuSvaT, rom qalebi, dabadebiTa da aRzrdiT,
kacebis Tanaswori arian, da vnaxoT, gamogvadgeba Tu ara es.
_ rogor?
_ rogor da, ai, ase: Cvenis azriT, modaraje qofakTa Soris Zuknebic iseve unda icav-
dnen faras, rogorc xvadebi, maTnairad nadirobdnen da maTTan erTadve asrulebdnen
yvelafers, rac evalebaT, Tu sxva ramis Tavi ara aqvT, garda imisa, rom kar-midamos ya-
raulobdnen, lekvebs yridnen da zrdidnen, maSin rodesac faraze zrunva mxolod
xvadebis xvedria?

87
_ mTel saqmes erTnairad unda inawilebdnen, Tumca angariSs unda vuwevdeT imas,
rom Zuknebi ufro sustni arian xvadebTan SedarebiT.
_ ki magram, gana SeiZleba erT suldgmuls igive mosTxovo, rac meores, Tuki maT er-
Tnairad ar aRzrdi da asazrdoeb?
_ ara, ar SeiZleba.
_ ase rom, Tu kacebsa da qalebsac erTnair saqmes mivuCenT, erTnairadve unda aRvza-
rdoT isini.
_ diax.
_ magram kacebs xom musikursa da gimnastikur xelovnebaSi Tavis gawafva davusaxeT
miznad.
_ diax
_ maSasadame, qalebsac unda movTxovoT, orive am xelovnebas da, garda amisa, saomar
saqmesac daeuflon; amisda kvalad unda xdebodes maTi dasaqmebac.
_ Seni sityvebidan egre gamodis.
_ bevri ram, rasac axla mogaxseneb, sasacilodac ar geyofa, radganac aSkarad daupi-
rispirdeba Cvens adaT-wesebs, Tuki movindomebT saqmed vaqcioT sityva.
_ ra Tqma unda.
_ Senis azriT, ra iqneboda aq yvelaze sasacilo? albaT is, rom titlikana qalebi
palestraze kacebTan erTad gamovidodnen savarjiSod, da gana marto ymawvili qalebi,
aramed xandazmulebic, zustad iseve, rogorc berikacebi, vaglaxad damWknar-daleu-
lni da danaoWebulni ixtibars rom ar itexen da ver elevian gimnasionebs.
_ vficav zevss, marTlac rom sasacilo iqneboda, yovel SemTxvevaSi, dRevandel
zne-CveulebaTa TvalsazrisiT.
_ magram raki amaze Camovarda sityva, nu SevukrTebiT avyiebs da enakvimatebs; gauS-
vi, masxrad aigdon es siaxleni: qalebis wvrTna gimnasionebSi, musikursa da, miT umet-
es, saomar xelovnebaSi Tavis gawafva, jiriTi Tu etlebis marTva.
_ marTals brZaneb.
_ raxan daviwyeT, kidevac gavilaSqroT imis winaaRmdeg, rac Cvens CveulebebSi miu-
Rebeli gveCveneba. qilikebs ki vTxovT, Tavi Seikavon avyiobisgan da gaixsenon, rom
arc ise didi xnis winaT, elinebs, iseve rogorc dRes _ barbarosTa umravlesobas, sa-
marcxvinod da sasacilod miaCndaT SiSveli kacis gamoCena saasparezod, da roca jer
kretelebma, xolo Semdeg lakedemonelebma pirvelad gaxsnes gimnasionebi, maSindel
qilikebs kai gvariani sababi miecaT samasxrod da salazRandarod. Tu Sen sxva azrisa
xar?
_ ara, savsebiT geTanxmebi.
_ magram rodesac gamocdilebam cxadyo, rom SiSveli kaci ufro Tavisuflad varji-
Sobs, vidre Cacmuli, maSin es aRarc Tvals moeCvena sasacilod, radganac goneba mow-
mobda, rom ase sjobda saqmisTvis. mxolod Tavqarians Tu SeuZlia masxrad aigdos sxva
rame, garda imisa, rac ugvania da ukeTuri, da roca sibriyves Tu biwierebas ki ar aq-
ceven dacinvis sagnad, aramed sul sxva rames, maSin sikeTes ki ara, sxva mizans mieltvi-
an.
_ WeSmaritad.
_ amrigad, jer imaze unda SevTanxmdeT, SesaZlebelia Tu ara Cvens mier dasaxul ge-
gmas xorci SevasxaT da, xumrobiT Tu xumrobis gareSe, gadavwyvitoT, ramdenad SeuZ-
lia qalis bunebas, kaciviT gaarTvas Tavi yovelgvar saqmes, Tu veranair saqmes ver mo-
abams Tavs, an iqneb mxolod zogierTi saqmis keTebis unari Seswevs, zogierTisa ki ara,
da bolos, SeiZleba Tu ara, saomari saqme mivandoT mas. gana ara sjobs, ase didebulad
daviwyoT, raTa Semdeg aseve didebulad davasruloT Cveni msjeloba?
_ ra Tqma unda.
_ xom ar gnebavs, Cveni mowinaaRmdegeebis adgilas davgeT da maTi mosazrebebi gavar-
CioT, raTa daucav cixe-simagres ar SemovartyaT alya
_ viTom ra gviSlis xels?
_ ase rom, maT magivrad vityviT: `sokrate da glavkon, Tqven sulac ar gWirdebaT,
rom vinme SemogedavoT. aki Tqveni saxelmwifos dafuZnebisTanave aRiareT, rom yvelam
Tavisi saqme unda akeTos, mxolod is saqme, romelic Seesabameba missav bunebas~.
_ marTali giTxraT, vaRiareb; maS, ra unda gveqna?

88
_ `ki magram, gana qali, Tavisi bunebiT, arsebiTad ar gansxvavdeba kacisagan?~
_ rasakvirvelia.
_ `maSasadame, erTsac da meoresac sxvadasxva saqme unda mivandoT, maTive bunebis
Sesabamisad~.
_ mereda, ra?
_ `gana Secdomas ar uSvebT da Tqvensave Tavs ar ewinaaRmdegebiT, roca amtkicebT,
qali da kaci erTnair saqmes unda asrulebdneno, TumcaRa maTi buneba ase gansxvavdeba
erTmaneTisagan?~ axla miTxari, Cemo Zvirfaso, ranairad daicav Sens azrs?
_ advili saqme rodia, magram gevedrebi da kvlavac Segevedrebi, egeba rame moigono
Cveni mosazrebis gasamarTleblad.
_ sxvaze rom aRaraferi vTqvaT, imTaviTve swored amas vufrTxodi, glavkon; mitom-
ac vyoymanobdi da vayovnebdi im kanonis ganxilvas, romelic gviwesebs, ranairad unda
movekidoT ojaxs da rogor unda aRvzardoT qalebi da bavSvebi.
_ vficav zevss, etyoba, arcTu usafuZvlod ufrTxodi.
_ ra Tqma unda. magram ici, ras getyvi? _ kaci gind auzSi Cavardnila da gind Sua
zRvaSi: sulerTia, unda gamocuros.
_ ueWvelad.
_ hoda, Cvenc unda gavcuroT, raTa Tavi davaRwioT am Cveni msjelobis morevs. Tu
bedma gagviRima, iqneb delfinma Segvisvas zurgze an raRac saswaulma gadagvarCinos.
_ vcadoT.
_ modi, iqneb raime gamosavali vipovoT. Cven xom SevTanxmdiT, rom sxvadasxvanair
bunebas saqmec sxvadasxva Sehferis xolo qalis buneba gansxvavdeba kacis bunebisagan.
axla ki uceb movyeviT imis mtkicebas, rom sxvadasxva bunebis xalxs SeuZlia erTsa da
imave saqmes asrulebdes. aki swored amas gvdeben bralad.
_ diax, swored magas
_ WeSmaritad didia, glavkon, kamaTis xelovnebis Zala.
_ rogor?
_ rogor da ise, rom bevri Tavisda uneburad ebmeba xolme kamaTSi Tumca ratomRac
hgoniaT, ki ar vkamaTobT, aramed vmsjelobTo. xolo es imitom xdeba, rom ar SeuZliaT
calkeul saxeebad dayon da ase ganixilon sagani. isini mxolod, sityvebSi iqeqebian
da sul imis CxrekaSi arian, sad dauSva Secdoma maTma Tanamosaubrem, ase rom ki ar
msjeloben, aramed daoben da kinklaoben
_ bevrs marTlac ase sCvevia. magram nuTu Cvenc igive safrTxe gvemuqreba?
_ usaTuo; aki Cvenda uneburad CavebiT am sityvier kinklaobaSi.
_ rogor?
_ roca adamianebi bunebiT gansxvavdebian erTmaneTisagan, maTi saqmianobac sxvada-
sxvanairi unda iyos; Cven Seupovrad davicaviT es, kamaTi ki saxelebma gamoiwvia: saer-
Tod ar gviTqvams, raSi mdgomareobs bunebriv TvisebaTa saxeobrivi sxvadasxvaoba, da
ar gangvisazRvravs, ras ukavSirdeba an erTi da an meore, roca sxvadasxva bunebis
xalxs sxvadasxvanairi saqmianoba davuweseT, erTnairi bunebisas ki _ erTnairi.
_ marTlac ar gviTqvams.
_ hoda, axla TviTonve unda vkiTxoT Cvensave Tavs: erTnairia melotebisa da Tmian-
ebis buneba Tu urTierTsapirispiro? Tu vaRiarebT, rom maTi buneba urTierTsapiri-
spiroa, maSin isic vikiTxoT: Tuki melotebi mewaRis xelobas misdeven, xom ar ekrZal-
eba es Tmianebs, anda, piriqiT, Tu Tmianebi misdeven mewaRis xelobas, xom ar ekrZaleba
es melotebs?
_ ra sasacilo kiTxvas mTavazob.
_ ki magram, nuTu sxva ramis gamoa sasacilo da ara imitom, rom arsebiTi niSnis mixe-
dviT ki ar gangvisazRvravs bunebaTa sxvaoba Tu msgavseba, aramed sxvaobisa Tu msgavse-
bis im niSniT SemovifargleT, sakuTriv saqmianobas rom ukavSirdeba. ase magaliTad,
Cven vambobdiT, rom erTi da imave bunebisaa mkurnalica da isic. visac dabadebiTve
dahyveba mkurnalobis niWi. asea, ara?
_ diax.
_ xolo mkurnali da xuro sxvadasxva bunebisani arian?
_ ra Tqma unda.

89
_ maSasadame, Tu gairkva, rom qali da kaci erTnairad ver daeufleba ama Tu im xel-
ovnebas da verc Tanabrad gaarTmevs Tavs ama Tu im saqmes, Cven vityviT, rom es saqme,
maTi unaris Sesabamisad, an erTs unda mivandoT da an meores. xolo Tu isini marto im-
iT gansxvavdebian erTmaneTisgan, rom qali Svilsa Sobs, kaci ki qalis saSos anayofier-
ebs, Cven davaskvniT, rom es jer kidev ar niSnavs imas, TiTqos isini erTmaneTisagan gan-
sxvavdebodnen im TvalsazrisiTac, romliTac amjerad maT ganvixilavT. amitom kvlav
ganvagrZobT imis mtkicebas, rom Cveni mcvelebica da maTi colebic erTsa da imave saq-
mes unda asrulebdnen.
_ da, albaT, marTalnic viqnebiT.
_ amis Semdeg vTxovT Cvens mowinaaRmdegeebs, dagvisaxelon, Tu egulebaT imnairi
xelovneba an saqmianoba, rasac moiTxovs saxelmwifos dafuZneba, _ rom qalma iseve ver
gaarTvas Tavi, rogorc kacma?
_ samarTliani moTxovnaa.
_ Tumca, Seni weRandeli Tqmisa ar iyos, SeiZleba sxvamac aseve gviTxras, rom Zne-
lia naucbaTevad pasuxi gasce am kiTxvas, magram Tu kargad daufiqrdeba, araferia uf-
ro advili.
_ SesaZloa, asedac gviTxras.
_ Tu gnebavs, vTxovoT Cvens mopasuxes, ukan mogvsdios da vnaxoT, iqneba davumtkic-
oT, rom qals ara gaegeba ra saxelmwifos marTvis saqmeSi.
_ diaxac mnebavs.
_ maS, gvipasuxe, vetyodiT mas; Sen ase ambobdi: erTs dabadebiTve Tan dahyveba raR-
acis niWi, meores ki ara; erTi advilad eufleba ama Tu im xelobas, meore ki _ gaWirve-
biT; erTisTvis ramdenime gakveTilic sakmarisia, rom Tavi isaxelos im saqmeSi, rasac
aswavlian, meore ki mTeli sicocxlis ganmavlobaSic rom swavlobdes da Tavs iwafavd-
es, imasac ki ver iTvisebs, rac uswavlia; erTisTvis misi sxeuli sulis erTguli Tana-
Semwea, meorisaTvis ki _ dabrkoleba. gana am niSnis mixedviT ar dahyavi isini, visac
bunebam uboZa raRacis niWi da visTvisac igive niWi ar gaimeta?
_ veravin ityvis sxva rames.
_ Tu geguleba adamianuri saqmianobis Tundac erTi iseTi dargi, sadac kaci yovel-
mxriv maRla ar idges qalze? drois dakargvad ar Rirs qsovaze, cxobasa Tu xarSvaze
layboba, rasac qalebi Cvenze ukeT axerxeben, da vai im qals, visac amisi Tavic ara
aqvs.
_ sworia; Tqva glavkonma, _ marTali giTxra, qali axlos ver miva kacTan, Tumca isic
unda iTqvas, rom ara erTi da ori qali mravalmxriv aRemateba ara erTsa da or kacs,
magram zogadad isea saqme, rogorc Sen ambob.
_ amrigad, Cemo megobaro, saxelmwifos marTva-gamgeblobaSi ar arsebobs sakuTriv
qalisa da sakuTriv kacisaTvis gankuTvnili saqme; ara, bunebam erTi da igive unari uw-
ilada erTsac da meoresac, ase rom, Tavisi bunebiT, qalsac da kacsac SeuZliaT mona-
wileoba miiRon erTsa da imave saqmeSi, mxolod qali yovelmxriv sustia kacze.
_ marTalia.
_ mereda, ra vqnaT: yvela saqme kacs mivandoT, qals ki _ arc erTi?
_ aba, eg rogor iqneba?
_ maSin, me mgonia, Cven vityviT, rom Tavisi bunebrivi monacemebiT zogierT qals
mkurnalobis unari Seswevs, zogierTs ki _ ara; zogs SeuZlia daeuflos musikur xel-
ovnebas, zogi ki ucxoa muzebisaTvis.
_ ra Tqma unda.
_ gana zog qals ar SeuZlia, gimnastikasa Tu saomar saqmes misdios, maSin rodesac
zogi erTsac gaurbis da meoresac?
_ egrea.
_ zogi sibrZnis moyvarea, zogi ki sibrZnis moZule; zogi mxnea, zogi ki mxdali?
_ diax.
_ maSasadame, zogi SeiZleba mcvelad gamodges, zogi ki ara. gana kacebs Sorisac mcv-
elebad isini ar amovirCieT, vinc Tavisi bunebiT SeiZleboda mcvelad gvegula?
_ cxadia, swored isini amovarCieT.
_ amrigad, saxelmwifos dasacavad qalsac da kacsac erTnairi bunebrivi monacemebi
aqvT, magram qalSi es unari ufro sustadaa gamokveTili, kacSi ki – ufro mkveTrad.

90
_ rogorc Cans.
_ maSasadame, mcvelebad vargis kacebs imnairi qalebi unda SevurCioT colebad,
rom TavianT qmrebs enaTesavebodnen bunebiT da maTTan erTad idgnen saxelmwifos sa-
darajoze.
_ ra Tqma unda.
_ xolo erTnairi bunebis xalxs erTnairi saqme unda mivandoT.
_ diax.
_ ase rom, Sori gza moviareT da kvlav sawyis wertils mivubrundiT: Cven vaRiar-
ebT, rom Tu mcvelebis colebs musikursa da gimnastikur xelovnebaSi Tavis gawafvis
saSualebas mivcemT, es ar ewinaaRmdegeba bunebas.
_ cxadia.
_ amrigad, Cvens mier miRebuli kanoni fuWi da ganuxorcielebeli rodi yofila,
rakiRa is Seesabameba bunebas. me Tu mkiTxav, bunebas umal is ewinaaRmdegeba, rasac
dRes vxedavT.
_ rogorc Cans.
_ magram Cven xom unda gangvexila, ramdenad SesaZlebelia Cveni dadgenilebebis gan-
xorcieleba da yvelaze ukeTesni arian Tu ara isini.
_ diax.
_ maTi xorcSesxma rom SesaZlebelia, amaze ukve SevTanxmdiT.
_ diax, SevTanxmdiT
_ maS, axla isic unda vnaxoT, yvelaze ukeTesni arian Tu ara isini.
_ cxadia.
_ qali rom mcveli gaxdes, misi aRzrda ar unda gansxvavdebodes mcveli mamakacis
aRzrdisagan, miT umetes, rom erTsa da imave bunebriv monacemebs exeba saqme.
_ diax, ar unda gansxvavdebodes.
_ amaze raRas ityvi?
_ raze?
_ nuTu ver xedav, rom erTi kaci ukeTesia, meore ki uaresi; Tu yvela erTnairi ggo-
nia?
_ aramc da aramc.
_ xolo Cvens mier dafuZnebul saxelmwifoSi, Senis azriT, vinaa ukeTesi: imnairad
aRzrdili mcvelebi, rogorc Cven warmovidgineT, Tu TavianT xelobaSi gawafuli me-
waReebi?
_ ra sakiTxavia?
_ mesmis; da mere, sxva moqalaqeebTan SedarebiTac gana mcvelebi ar arian yvelaze
ukeTesni?
_ ra Tqma unda.
_ ki magram, gana qalebSiac swored isini ar iqnebian yvelaze ukeTesni, vinc Cveni
mcvelebis colobis Rirsad viguleT?
_ rasakvirvelia.
_ mereda, saxelmwifosaTvis ra SeiZleba iyos imaze sasargeblo, rom moqalaqeebad
hyavdes yvelaze ukeTesi qalebica da kacebic?
_ araferi.
_ xolo amis miRweva SeiZleba musikuri da gimnastikuri xelovnebis wyalobiT, Tu
maT ise gamoviyenebT, rogorc Cvens mier iqna ganxiluli.
_ ueWvelad.
_ maSasadame, Cveni dadgenilebis ganxorcieleba ara marto SesaZlebelia, aramed
yvelaze sasargeblocaa saxelmwifosTvis.
_ marTals brZaneb.
_ maS dae, mcvelebis colebma gaiZron samosi, rakiRa siqvele gauwevT mis magivrob-
as; dae, TavganwirviT ibrZolon da iomon samSoblos dasacavad, da nu eqnebaT sxva saz-
runavi. magram maTi sisustis gamo qalebs ufro advili saqme unda mivandoT, vidre ka-
cebs. xolo kaci, romelic sicils ver Seikavebs SiSveli qalebis danaxvaze, srulqmni-
lebis misaRwevad rom varjiSoben, Tavisi royio siciliT mxolod `sibrZnis mkvaxe nay-
ofs Tu mowyvets~; etyoba, TviTonac ar icis, ras sCadis, an ras dascinis. radganac ma-
rTals amboben da kvlavac ityvian, rom sasargebloa mSveniereba, simaxinje ki _ mavne.

91
_ WeSmaritad.
_ Cveni kanonis ganxilvisas, romelic qalebs exeba, Tu SeiZleba ase iTqvas, Tavidan
avicileT pirveli talRa; ara marto walekvas gadavurCiT, roca vambobdiT, rom yve-
la saqmes erTad unda asrulebdnen Cveni mcvelebi _ kacebica da qalebic, aramed Cven-
ma msjelobam isic dagvidastura, rom es SesaZlebelicaa da sasargebloc.
_ marTlac rom mZvinvare talRas gadaurCi.
_ es raa, Sen awi ikiTxe.
_ magasac vnaxavT; maS, ganagrZe.
_ am kanonsa da mis winare kanonebs, Cemis azriT, Semdegi mosdevs^
_ mainc?
_ Cvens mcvelebs saerTo colebi unda hyavdeT, ase rom, arcerTi qali ar unda eku-
Tvnodes erT romelime kacs. aseve saerTo unda hyavdeT Svilebic: mamam ar unda icod-
es, romelia misi Svili, da arc Svili icnobdes mamas.
_ es kanoni winare kanonze ufro miuRebelia, misi ganxorcielebisa Tu sargeblian-
obis TvalsazrisiT.
_ rac Seexeba sargeblianobas, me mgonia, vervin uaryofs, raoden sasargebloa saer-
To col-Svilis yola, Tuki es saerTod SesaZlebelia, xolo ramdenad SesaZlebelia
amis ganxorcieleba, es, me Tu mkiTxav, azrTa did sxvadasxvaobas gamoiwvevs.
_ erTic sadavidaraboa da meorec.
_ maS, Senis azriT, saWiroa orives dasabuTeba? me ki megona, rom erTs mainc avicil-
ebdi Tavidan, raki TviTonve aRiareb amis sargeblianobas, da mxolod meoris damtkic-
eba damWirdeboda, kerZod, imisa, SesaZlebelia Tu ara es.
_ tyuilad cdilob, Tavs ver daiZvren: erTis dasabuTebac mogiwevs da meorisac.
_ ra gaewyoba, _ vuTxari me, _ mzada var avitano es sasjeli. magram mowyaleba moiRe
da neba miboZe, odnav mainc moviTqva suli da tkbil ocnebas mivece, rogorc mconar-
ebs sCvevia eulad seirnobisas: imas ki ar eZeben, Tu ra gziT SeiZleba aisrulon sawa-
deli, aramed cdiloben Tavi aaridon yovelnair sazrunavs da arc imaze fiqriT ait-
kion Tavi, SesaZlebelia Tu ara, saerTod, maTi survilis xorcSesxma. amitom ukve ax-
denilad saxaven mas da mere ise eloliavebian, TiTqos ukve xelT hqondeT is, rasac
ocnebiT mieltvian. xolo es kidev ufro amZafrebs maT sulier mconarebas. hoda, ai,
mec am sisustes davyevi da vcdilob samermisod gadavdo imis ganxilva, Tu ramdenad
SesaZlebelia es. jerjerobiT ki SesaZleblad miviCnev amas da, Tu nebas momcem, ganvix-
ilav, ra gzas daadgebian mmarTvelebi, roca es ukve moxdeba, da Tan giCveneb, raoden
sasargeblo iqneboda es ara marto saxelmwifosaTvis, aramed mcvelebisTvisac. Tavda-
pirvelad swored amas ganvixilav SenTan erTad, danarCeni ki, Tu gnebavs, mere iyos.
_ cxadia, mnebavs. maS, adeqi da ganixile.
_ me mgonia, Tu Cveni mmarTvelebica da maTi TanaSemwenic Rirsni arian TavianTi sa-
xelebisa, es ukanasknelni siamovnebiT Seasruleben gankargulebebs, xolo pirvelni,
gankargulebebis gacemisas, uyoymanod daemorCilebian ara marto kanonebs, aramed
qcevis im wesebsac, rasac Cven davudgenT maT.
_ ra Tqma unda.
_ da raxan maTi kanonmdebeli xar, albaT, iseve SearCev qalebs, rogorc mcvelebi
SearCie kacebidan, da imasac ecdebi, rom isini SeZlebisdagvarad hgvandnen erTmaneTs.
raki sufrac da sacxovrisic saerTo eqnebaT da arcerTi ar iqneba kerZo mesakuTre,
raki erTad icxovreben da gimnasionebSiac erTad ivarjiSeben, me mgonia, bunebrivi
aucileblobis ZaliT, erTurTis ndomac aReZvriT. Tu, Senis azriT, sulac ar aris
aucilebeli, rom es ase moxdes?
_ es geometriuli aucilebloba ki ar aris, aramed erotiuli, gacilebiT ufro
mZafr zemoqmedebas rom axdens adamianTa umravlesobaze.
_ marTalia, magram esec miTxari, glavkon: saxelmwifoSi, romlis moqalaqeebic bed-
nierni arian, gana sarwmunoeba an mmarTveloba dasaSvebad miiCnevda avxorcobasa da
aRviraxsnilobas?
_ es iqneboda namdvili usamarTloba.
_ amitom Cven, ra Tqma unda, vecdebiT davawesoT rac SeiZleba wminda qorwinebani,
xolo wminda qorwineba, imavdroulad yvelaze sasargebloc unda iyos.
_ rasakvirvelia.

92
_ mainc riTi iqneboda is yvelaze sasargeblo? Tumca, ai, ras gkiTxav, glavkon: Sens
saxlSi mwevar-meZebrebsa da uTvalav jiSian frinvelsa vxedav. hoda, miTxari, Tu Rme-
rTi gwams, sagangebod Tu gizrunia maTi kavSirisa da gamravlebisaTvis?
_ rogor?
_ rogor da, ise, rom Tumca yvela jiSiania, magram maT Soris Tu gamoereva iseTi
sxvebze ukeTesi rom iyos?
_ diax, gamoereva.
_ mereda, yvelas ganurCevlad amravleb, Tu cdilob mxolod ukeTesebi moamrav-
lo?
_ swored magasa vcdilob.
_ ki magram, visi namati sjobs, sruliad axalgazrda an ukve beberi mSoblebisa, Tu
imaTi, visac swored gamravlebis dro udgas?
_ xolo Tu am pirobas ar daicav, rogor ggonia, sagrZnoblad gauaresdeba Tu ara
frinvelebisa Tu ZaRlebis jiSi?
_ vfiqrob, sagrZnoblad.
_ cxenebsa da danarCen cxovelebze raRas ityvi? Tu maTi saqme sul sxvagvaradaa?
_ ucnauri ki iqneboda, egre rom yofiliyo.
_ RmerTo didebulo! _ wamoviZaxe me, _ ra gamWriaxi xalxi unda gvyavdes mmarTvel-
ebad, Cemo Zvirfaso glavkon, Tu kacTa modgmazedac igive iTqmis.
_ cxadia, igive iTqmis mereda, ra?
_ ra da, is, rom Cvens mmarTvelebs Zalauneburad mouwevT aTasnairi saSualeba ga-
moCxrikon. Tu kacs wamali ar sWirdeba, radganac ganuxrelad misdevs cxovrebis jans-
aR wess, maSin albaT saSualo niWis mkurnalic mSvenivrad mouvlis mas. magram iq, sad-
ac wamlebis gareSe ver gavalT fons, ufro gamocdil eqims unda movuxmoT.
_ marTalia, magram raSi dagWirda eg?
_ mogaxseneb: Cveni mmarTvelebi, albaT, xSirad iqnebian iZulebulni sicruesa da
tyuils mimarTon, TavianT qveSevrdomTa sasikeTod. Cven xom vTqviT, rom es sasargeb-
loa, rogorc samkurnalo saSualeba.
_ vTqviT da marTalnic viyaviT.
_ rogorc Cans, es yvelaze sasargeblo iqneboda qorwinebisas Tu ganayofiereba-gam-
ravlebisas.
_ rogor?
_ iqidan, razedac Cven SevTanxmdiT, uSualod gamomdinareobs, rom ukeTesi ymawvi-
lkacebi upiratesad ukeTes qaliSvilebTan Sewyvildebian, uaresebi ki _ uaresebTan;
amasTanave, mxolod ukeTesTa naSierni unda aRvzardoT, uaresebisa ki _ ara, Tu gvs-
urs es Cveni patara jogi marTlac sanaqebo ram iyos. magram amis Taobaze aravin arafe-
ri ar unda icodes, mmarTvelTa garda, raTa mcvelTa rigebSi Tavidan aviciloT yove-
lgvari ganxeTqileba.
_ sworia.
_ maSasadame, saWiroa kanoniT SemoviRoT sagangebo dResaswauli, sadac erTad movu-
yriT Tavs sasiZoebsa da sasZloebs; unda davawesoT msxverplSewirva da saqorwino sa-
galoblebi SevukveToT Cvens poetebs. qorwinebaTa ricxvis gansazRvra ki unda mivand-
oT Cvens mmarTvelebs, raTa isini, omianobis, sneulebis da sxva misTanaTa miuxedavad,
ase Tu ise ucvlelad inarCunebdnen mamakacTa saTanado raodenobas, im mizniT, rom
Cveni saxelmwifos mosaxleoba, SeZlebisdagvarad, arc izrdebodes da arc mcirdebo-
des
_ egec sworia.
_ xolo wilisyra, Cemis azriT, imnairad unda movawyoT, rom uaresni da uxeironi
mmarTvelebs ki ara, TavianT ukuRmarT beds adanaSaulebdnen.
_ ra Tqma unda.
_ im Wabukebs ki, romlebmac brZolis velze Tu sxva asparezze gamoiCines Tavi, saTa-
nado pativi unda mivagoT da saSualeba mivceT, rac SeiZleba xSirad gaataron dro
qalebSi, raTa swored maTi naSierni momravldnen qveynad.
_ marTalia, _ Tqva glavkonma.

93
_ axalSobilni dabadebisTanave unda gadavceT sagangebod maTTvis miCenil qalebs
Tu kacebs, an erTTac da meoreTac, vinaidan Tanamdebobebi Tanabrad unda nawildebo-
des qalebsa da kacebs Soris.
_ diax.
_ es ukanasknelni ukeTes mSobelTa naSierT saswrafod mihgvrian ZiZebs, romlebic
calke cxovroben qalaqis erT-erT ubanSi. uares mSobelTa naSierni, an dabadebiTve
ama Tu im naklis mqoneni ki saguldagulod unda gadamalon, rogorc jer ars, sagangeb-
od am mizniT SerCeul da miudgomel adgilas.
_ ra Tqma unda, _ Tqva glavkonma, _ Tu gvsurs wmindad SevinaxoT da SevinarCunoT
mcvelebis modgma.
_ isini izruneben yrmebis kvebazedac da bagebSi yoveldRe miiyvanen dedebs, kert-
ebidan rZe rom gadmosdiT, magram yovelnairad ecdebian ise moawyon saqme, rom verc
erTma ver icnos Tavisi Svili. Tu dedis rZe samyofi ar iqna, sxva meZuZur qalebsac
moiyvanen da imazedac izruneben, rom axalSobilebs droulad aWamon ZuZu, Ramis Te-
va da yvela sxva sazrunavi ki ZiZebsa da aRmzrdelebs daekisrebaT.
_ mcvelebis colebs Zalian ki uadvileb bavSvebis movlas.
_ asea saWiro, _ vuTxari me, _ magram ganvagrZoT Cveni ganxilva. rogorc aRvniSneT,
STamomavlobas jan-RoniT savse mSoblebi unda gvaZlevdnen.
_ diax.
_ mereda, ras ityvi, mainc romeli asakia saamisod zedgamoWrili: qalebisaTvis oci,
kacebisaTvis ki ocdaaTi weli?
_ keTili, magram sanamde?
_ dae, qalebi saxelmwifos ocidan ormoc wlamde uSobdnen Svilebs, kacebi ki mas
Semdeg, rac xtomisa da sirbilis dro gauvaT, ese igi, ocdaaTidan ormocdaTxuTmet
wlamde.
_ diax, qalica da kacic swored am asakSia jan-RoniT savse.
_ xolo Tu vinme ufro adre an ufro gvian daapirebs Svilebis yolas, Cven vityviT,
rom man sarwmunoebisa da samarTlianobis winaSe scoda, radganac saxelmwifos imnair
Svils SesZens, malulad, Ramis wyvdiadSi rom Caisaxa avxorcobisa Tu aRviraxsnilob-
is Sedegad, ise rom Casaxvas win ar uZRoda arc msxverplSewirva, arc qurumebis loc-
va-kurTxeva da arc mTeli saxelmwifos gulmxurvale vedreba, RmerTo, yvelaze ukeT-
essa da Rirseul mSoblebs maTze ukeTesi da qveynisaTvis sasargeblo Svili SesZineo.
_ marTals brZaneb.
_ aseve unda daigmos jan-RoniT savse kaci, romelic mmarTvelTa nebarTvis gareSe
moindomebs SeeuRlos Tundac misive asakis qals. Cven vityviT, rom am kacma ukanono
Svili SesZina saxelmwifos, rakiRa arc dawindva momxdara da arc qorwinebis kurTxe-
va.
_ roca qalebi da kacebi memkvidreebis gasaCenad dadgenil asaks gadascdebian, Cemis
azriT, kacebs ufleba unda mivceT, romeli qalic TvalSi mouvaT, is iyolion sayvar-
lad, ra Tqma unda, dedebis, qaliSvilebis, SviliSvilebisa da ufrosi naTesavebis ga-
rda dedis mxriv. aseTive Tavisufleba unda mivaniWoT qalebsac: visac undaT, imas ga-
hyvnen, mamebis, vaJiSvilebisa da ufrosi Tu umcrosi naTesavebis gamoklebiT. magram
amnairi Tavisuflebis miuxedavad, yovelnairad unda cdilobdnen, rom arc erTi bav-
Svi ar moevlinos qveyanas, xolo Tu maTma sifrTxilem Sedegi ar gamoiRo da bavSvi ma-
inc daibada, keTil-inebon da ise moiqcnen, rom misi aRzrda aRar dagvWirdes.
_ keTili, magram ranairad gaarCion, vin vis ekuTvnis mamad, qaliSvilad Tu naTesav-
ad?
_ aranairad. magram TviTeul mcvels Tavis RviZl Svilad unda miaCndes yoveli axa-
lSobili, _ sulerTia, qali iqneba Tu vaJi, _ romelic misi qorwinebis dRidan mecxre
Tu meSvide Tvis Tavze daibada, xolo es qal-vaJni TavianT mSobel mamad unda saxavd-
nen mas; maTi Svilebi TavianT bebiad da babuad unda miiCnevdnen am Cvens mcvelsa da
mis cols, xolo TavianT tol-sworT _ debad da Zmebad, ase rom, dauSvebelia col-
qmruli kavSiri maT Soris. da-Zmebs mxolod kanoni Tu darTavs SeuRlebis nebas, isic
wilisyriTa da piTias saRmrTo dasturiT.
_ marTals brZaneb.

94
_ ai, ras niSnavs, glavkon, saerTo col-Svilis yola am Cvens saxelmwifoSi, xolo es
rom zedmiwevniT Seesabameba mis weswyobilebas, amas Semdgomi msjeloba dagvanaxebs.
ra vqnaT, ganvagrZoT?
_ ganvagrZoT. zevsis gulisTvis.
_ maS, iqneb, ai, es iyos Cveni Tanxmobis sawyisi: avdgeT da Cvensave Tavs vkiTxoT, ra
SeiZleba migvaCndes saxelmwifo wyobilebisaTvis udides sikTed, anu im miznad, risi
gulisTvisac kanonmdebeli adgens Tavis kanonebs, da ras unda vsaxavdeT udides bo-
rotebad? Semdeg ki vnaxoT, marTla gvaaxloebs Tu ara am sikeTesTan yovelive is, ra-
zedac weRan vmsjelobdiT, anda gvaSorebs Tu ara am borotebisgan?
_ Tavi da Tavi eg aris.
_ SeiZleba Tu ara warmovidginoT saxelmwifosaTvis imaze didi boroteba, rac misi
erTianobis rRvevas, daSlasa da daqucmacebas iwvevs? an ra SeiZleba iyos imaze didi
sikeTe, rac urRvev mTlianobad hkravs da aerTebs mas?
_ araferi.
_ xolo mas hkravs da aerTebs Wirisa da lxinis erToba, roca TiTqmis yvela moqal-
aqes erTnairad axarebs an amwuxrebs saerTo warmateba Tu warumatebloba.
_ ra Tqma unda.
_ amnairi gancdebis sxvadasxvaoba ki arRvevs kavSirs moqalaqeTa Soris, roca zogs
guls uklavs, zogs ki aRafrTovanebs saxelmwifosa da misi mosaxleobis mdgomareoba.
_ ueWvelad.
_ mereda, ra aris amnairi ganxeTqilebis mizezi, Tu ara is, rom mTel saxelmwifos
ayruebs moqalaqeTa gniasi da Rrianceli: `es Cemia!~ an `es ar aris Cemi!~ da sxva misTa-
nani?
_ camde marTali brZandebi.
_ xolo sadac mosaxleobis udidesi umravlesoba erTsulovania imis Taobaze, Tu
ra aris misi da ra ar aris misi, albaT, swored iqaa yvelaze ukeTesi saxelmwifoebri-
vi wyobileba.
_ diax, yvelaze ukeTesi.
_ maS, raRa iTqmis im saxelmwifoze, romelic yvelaze metad mogvagonebs calkeul
kacs: ase magaliTad, vinmem rom TiTi gaiWras, mTeli sxeuli TiTqos erT mustad Seikv-
ris da suls SesTxovs Svelas, rogorc mis mbrZanebelsa da warmmarTvel sawyiss; sul-
ic mTelis arsebiT SeiZvris da Tanaulmobs tkiviliT gatanjul asos, da maSin Cven va-
mbobT, ai, am kacs TiTi stkivao. igive iTqmis yovelnair sixarulsa da tanjvazedac, ra-
sac avadmyofobisas Tu gamojanmrTelebisas ganicdis kaci.
_ diax, igive iTqmis, da esaa Seni kiTxvis pasuxic: yvelaze ukeTesi wyobilebis mqo-
ne saxelmwifo yvelaze metad unda hgavdes calkeul kacs.
_ rac ar unda SeemTxves amnairi qveynis moqalaqes, kargi Tu cudi, Cemis azriT, saxe-
lmwifo pirveli ityvis: Seni tkivili Cemi tkivilia da Seni sixaruli Cemi sixaru-
lio.
_ ra Tqma unda, Tuki mas marTlac uzado kanonebi marTaven.
_ magram droa kvlav mivubrundeT Cvens saxelmwifos da vnaxoT, Cveni msjelobidan
gamomdinare daskvnebi mas ufro esadageba Tu romelime sxva saxelmwifos.
_ diax, egre unda moviqceT.
_ keTili da patiosani; Tu yvela danarCen saxelmwifoSi mmarTvelebic arian da ar-
is xalxic, maSasadame, isini Cvens saxelmwifoSiac unda iyvnen.
_ ra Tqma unda.
_ da yvelani moqalaqeebs uwodeben erTmaneTs?
_ diax.
_ magram garda `moqalaqisa~, ras uwodebs danarCen saxelmwifoebSi xalxi Tavis mma-
rTvelebs?
_ zogierT saxelmwifoSi _ `batonebs~, demokratiul saxelmwifoebSi ki imave sax-
els _ `mmarTvelebs~.
_ ki magram, Cvens saxelmwifoSi? garda `moqalaqeebisa~, ras uwodebs xalxi `mmarTv-
elebs~?
_ `mxsnelebsa~ da `mfarvelebs~.
_ es ukanasknelni raRas uwodeben xalxs?

95
_ `mebegreebsa~ da `marCenlebs~.
_ sxva saxelmwifoTa mmarTvelebze raRas ityvi? ras uwodeben isini xalxs?
_ `monebs~.
_ xolo mmarTvelebi erTmaneTs?
_ `TanammarTvelebs~.
_ CvenSi?
_ `Tanamcvelebs~.
_ Tu geguleba danarCen saxelmwifoebSi imnairi mmarTveli, erT Tavis TanammaTv-
els ise rom mimarTavdes, rogorc megobars, xolo meores _ rogorc ucxos da gadamTi-
els?
_ ramdenic gnebavs.
_ maSasadame, Tanamoazre Tavisianad miaCnia da amitomac mimarTavs rogorc megobars,
ucxos ki Tavisianad ar Tvlis?
_ diax.
_ Sens mcvelebze raRas ityvi? Tu moiZebneba maT Soris iseTi kaci Tavis Tanamcvel-
ebs ucxod rom miiCnevdes da gadamTiels eZaxdes mas?
_ ara, ar moiZebneba; visac ar unda Sehyaros bedma, is ityvis, rom Tavis da-Zmas,
ded-mamas, qal-vaJsa Tu maT winaprebs an STamomavalTa xedavs.
_ keTili da patiosani, magram erTi esec miTxari: martooden imas dasjerdebi, rom
kanoniT daadgen rogorc Tavisianebs, ise mimarTavdnen erTmaneTs, Tu amnairi mimarTv-
is Sesabamisadac iqceodnen; magaliTad, ise epyrobodnen mamebs, rogorc wesi da rigi
moiTxovs: pativiscemas da mzrunvelobas ar aklebdnen da usityvod emorCilebodnen
maT, imisi SiSiT, rom RmerTebic Serisxaven da adamianebic SeaCveneben, Tuki sxvanair-
ad moiqcevian da, amrigad, usamarTlobas mkrexelobasac zed daurTaven? rogor ggo-
nia, gana yvela moqalaqe, swored imas ar unda Caagonebdes gamudmebiT patara bavSvebs,
rom ase unda moepyron imaT, visac mamebad da naTesavebad dausaxaven?
_ diax, swored magas. sasacilo iqneboda, naTesavebis saxeli liton sityvad rom da-
rCeniliyo da maTdami pativiscemas saqmiT ar Sesxmoda xorci.
_ maSasadame, Cvens saxelmwifoSi gacilebiT ufro xSirad, vidre nebismier sxva sa-
xelmwifoSi, moqalaqeebi erTsulovnad gamoxatavdnen TavianT ganwyobilebas am sity-
vebiT: `Cemi saqme kargadaa~, an `Cemi saqme cudadaao~, yovelTvis, roca, Cveni weRande-
li Tqmisa ar iyos, erT-erT maTgans kargad an cudad wauvidoda saqme.
_ marTals brZaneb.
_ ki magram, isic xom iTqva, rom amnairi ganwyobilebac da misi sityvieri gamoxatu-
lebac sxva ara aris ra Tu ara moyvasTa sixarulisa da mwuxarebis erToblivi gaziare-
ba?
_ diax, egec iTqva.
_ maSasadame, Cveni moqalaqeebi, gansakuTrebuli simZafriT ganicdian erToblivad
saqmis saerTo viTarebas, da es erToblivi gancda ganapirobebs imas, rom yvelas erTi
eqneba sixarulic da mwuxarebac.
_ ra Tqma unda.
_ mereda, ras unda mivaweroT esoden gansacvifrebeli Sedegi, Tu ara Cveni saxel-
mwifos saerTo Taviseburebas da gansakuTrebiT imas, rom mcvelebs saerTo col-Svi-
li unda hyavdeT?
_ diax, upiratesad magas unda mivaweroT.
_ ki magram, Cven xom SevTanxmdiT, rom swored esaa udidesi sikeTe saxelmwifosTv-
is, roca keTilmowyobili saxelmwifo sxeuls SevadareT, romlis sneulebaca da sija-
nsaRec misi asoebis mdgomareobazea damokidebuli.
_ diax, SevTnxmdiT da savsebiT samarTlianadac SevTanxmdiT.
_ maSasadame, Cveni saxelmwifosaTvis udidesi sikeTis mizezi isaa, rom mcvelebs sa-
erTo col-Svili unda hyavdeT.
_ diax.
_ es imasac eTanxmeba, razedac adre SevTanmdiT. aki iTqva, rom mcvelebs arc sakuTa-
ri saxl-kari unda hqondeT, arc miwa-wyali da arc sxva ram avladideba. isini mosaxle-
obisagan iReben sursaT-sanovages, TavianTi samsaxuris sanacvlod, da erTad moixmaren
mas, Tuki surT WeSmariti mcvelebi erqvaT.

96
_ sworia.
_ Cemis azriT, zemoTqmulica da, miT umetes, isic, rasac axla vambobT, WeSmarit mc-
velebad aqcevs da nebas ar miscems maT, daglijon da daaqucmacon saxelmwifo, rac es-
oden xSirada xdeba, roca adamianebi sityviT `Cemi~ erTsa da imaves ki ar aRniSnaven,
aramed zogi ras gulisxmobs da zogi ras: erTi Sin miaTrevs yvelafers, rasac xelT
igdebs, ise, rom araviTar angariSs ar uwevs sxvebs, da aseve iqceva meorec; yvelas Tav-
Tavisi col-Svili hyavs da amitom yvela Tavisi sixaruliT xarobs da yvelas Tavisi
sadardeli awuxebs. magram roca yvela erTsulovania da yvelas swrafva Tanxvdeba er-
TmaneTs, maSin rasac erTi ganicdis, imasve ganicdis meorec, radganac yvelas erTi aqvs
Wiric da lxinic.
_ ra Tqma unda
_ ki magram, gana samudamod ar Cabardeba warsuls yovelgvari dava, SuRli Tu Sex-
la-Semoxla, raki aravis araviTari sakuTreba ar eqneba, Tavisive sxeulis garda? yove-
live danarCeni ki saerTo iqneba yvelasaTvis, ase rom, maT Soris aRarasodes iCens
Tavs ciloba da davidaraba qonebis, Svilebisa Tu naTesavebis gamo.
_ diax.
_ aRarc sasamarTloSi uCivleben erTmaneTs, rakiRa aRaravin Seuracxyofs da arc
ZalmomreobiT Seaviwroebs vinmes. Cven CavagonebT maT, rom sapatio da sasaxeloa Tavi
daicva tol-sworebisgan, da davavaldebulebT, wvrTniT gaikaJon sxeuli.
_ keTili.
_ ai, kidev riTia mosawoni es kanoni: Tu vinme waekida Tavis moyvass, keTil inebos
da TviTonve daicxros risxva, raTa am ayal-mayalSi sxvebic ar CaiTrios.
_ ra Tqma unda.
_ ufrosebs neba eqnebaT mbrZaneblobdnen da kidevac sjidnen umcrosebs.
_ cxadia.
_ umcrosi ki, garda im SemTxvevebisa, roca amas ubrZaneben mmarTvelebi, ra Tqma un-
da, verasodes ver gabedavs xeli aRmarTos ufrosze, an ase Tu ise, Seuracxyos igi. am-
is aRsakveTad savsebiT sakmarisi iqneba ori mcveli: SiSi da mowiweba. mowiweba aravis
miscems nebas xeliT Seexos mSoblebs, SiSi ki aiZulebs yvelas, ivaraudos, rom Seura-
cxyofils usaTuod gamoesarClebian Svilebi, Zmebi an mamebi
_ ho, rogorc xdeba xolme
_ amnairi kanonebis wyalobiT, Cvens mcvelebs Soris mSvidoba daisadgurebs.
_ WeSmaritad.
_ magram Tu maTTvis ucxo iqneba yovelgvari ganxeTqileba, dabejiTebiT SeiZleba
iTqvas, rom warmoudgenelia saxelmwifos danarCeni mosaxleoba an maT aeSalos, anda
SinaaSlilobam TviT am danarCenebSive iCinos Tavi.
_ ra Tqma unda.
_ rac Seexeba im wvrilman usiamovnebebs, romlebsac isini saerTod aicileben Tavi-
dan, maTze laparaki cota ar iyos, meCoTireba: me vgulisxmob RaribTa mliqvnelobas
mdidrebis winaSe, aTasnair gasaWirsa da davidarabas, rac sWirdeba bavSvebis aRzrdas,
Wapanwyvetas fulis saSovnelad da ojaxis sarCenad, Wiris oflSi gawurvas, roca iZu-
lebuli xar vali aiRo, an fulis sesxebaze uari uTxra sxvebs, bazrebSi wanwals surs-
aT-sanovagis sayidlad, rom mere colsa da Sinaurebs Caabaro da maTve miando saojaxo
saqmis gaZRola, mokled, aTas ubadruk wvrilmans, Cemo Zvirfaso, romelTa CamoTvlac
ki saTakiloa.
_ eg TviT usinaTlosTvisac naTelia.
_ amdeni gasaWirisgan Tavdaxsnili Cveni mcvelebis cxovreba ufro bednieri iqneba,
vidre olimpiur asparezobaSi gamarjvebulebisa.
_ rogor?
_ rogor da ise, rom olimpiur asparezobaSi gamarjvebulebs im upiratesobaTa mxo-
lod mcire nawili eniWeba, riTac sargebloben Cveni mcvelebi. am ukanasknelTa gamar-
jveba xom gacilebiT ufro didebulia, ase rom sazogadoebac gacilebiT met pativs
miagebs maT. marTlac, am gamarjvebis wyalobiT isini mTeli saxelmwifos mxsnelebad
gvevlinebian. ase rom, TavianT SvilebTan erTad uzrunvelyofilni iqnebian ara mar-
to sursaT-sanovagiT, aramed yovelive imiTac, rac aucilebelia saarsebod da Tavis

97
sarCenad. arc sicocxleSi moakldebaT pativiscema da sikvdilis Semdegac didi pati-
viT miabareben miwas.
_ didebulia.
_ Tu gaxsovs, zemoT, ar vici sad, viRacam gvisayvedura, rom didad rodi vabednier-
ebT Cvens mcvelebs, radganac SeeZloT yvelaferi hqonodaT, rac danarCen moqalaqe-
ebs aqvT, magram araferi ar gaaCniaT. razedac Cven mivugeT, rom am sakiTxs Tavis droze
ganvixilavdiT, axla ki mcvelebi namdvil mcvelebad unda vaqcioT da saxelmwifoSic
iseTi keTildReoba unda davamkvidroT, martooden erTi romelime wodebis keTil-
dReobas rom ar gulisxmobs.
_ maxsovs, _ Tqva man.
_ mereda, Tu axla Cveni mcvelebis cxovreba ufro bednieri gveCveneba, vidre ol-
impiur asparezobaSi gamarjvebulebisa, rogorRa SeiZleba mewaReebis an sxva xelosne-
bisa Tu miwis muSakTa cxovrebas SevadaroT igi?
_ me Tu mkiTxav, es SeuZlebelia.
_ hoda, me mgonia, droa axlac gavimeoroT is, rac maSin vTqviT: Tu mcveli bednie-
rebad miiCnevs imas, rom mcveli ar iyos, Tu ar dasjerdeba am zomier, saimedo da Cven-
is azriT, yvelaze umjobes cxovrebas, aramed bednierebaze balRursa da sulelur wa-
rmodgenas ahyveba, rac aiZulebs ZaliT miitacos saxelmwifos mTeli qoneba, maSin mix-
vdeba, rom WeSmaritad brZeni iyo hesiode, roca amtkicebda, `nawili garkveulwilad
mTelze metiao~.
_ CemTvis rom egdo yuri, _ Tqva man, _ ise icxovrebda, rogorc Cven vurCevT.
_ maSasadame, Sen dasaSvebad migaCnia, rom am mcvelebs saerTo colebi hyavdeT, ra-
zedac zemoT ukve vilaparakeT? es exeba bavSvebsac, maT aRzrdasac da danarCen moqal-
aqeTa dacvasac. miuxedavad imisa, qalaqSi rCebian Tu saomrad midian, qalebi kacebTan
erTad icaven saxelmwifos da erTadve nadiroben, ZaRlebis msgavsad. isini SeZlebis-
dagvarad monawileoben yvela saqmeSi. maTi amgvari saqmianoba marTlac rom saqebaria
da sruliadac ar ewinaaRmdegeba mamrsa da mdedrs Soris bunebis mier dadgenil wess.
_ geTanxmebi, _ Tqva man.
_ amrigad, isRa davrCa gansaxilveli, _ vuTxari me, _ ramdenad SesaZlebelia iseTi-
ve urTierToba davamyaroT adamianebs Soris, rac sxva suldgmulTa Soris arsebobs,
an ra gziT SeiZleba amis miRweva.
_ damaswari, _ Tqva man, _ swored amaze mindoda Camomegdo sityva.
_ rac Seexeba oms, _ ganvagrZe me, _ piradad CemTvis cxadia, rogorc iomeben qalebi.
_ mainc rogor?
_ isini kacebTan erTad miiReben monawileobas laSqrobebSi, bavSvebidan ki Tan iax-
leben saamisod mowifulTa da wamoCitulT, raTa, xelosanTa bavSvebis msgavsad, Tva-
li adevnon imas, risi keTebac davaJkacebis Semdeg TviTonve mouwevT. Tumca marto
Tvalyuris devnebas rodi akmareben: isini xels unda aSvelebdnen meomrebs, omis Wir-
varams iziarebdnen da mxarSi edgnen mamebs da dedebs. nuTu ar ginaxavs, rogor iqcevi-
an sxva xelosnebi, rogor wvrTnian, vTqvaT, meTuneebi TavianT Svilebs, romlebic di-
dxans SegirdebiviT emsaxurebian da akvirdebian maT saqmianobas, vidre TviTonve xels
mihyofdnen imave saqmes.
_ rasakvirvelia, minaxavs.
_ mereda, gana meTuneebi Cvens mcvelebze ufro gulmodgined unda wvrTnidnen Ta-
vianT Svilebs da sakuTari gamocdilebis gaziarebisa Tu maT saqmianobaze dakvirvebis
gziT aswavlidnen, risi qmna marTebT?
_ sasacilo ki iqneboda.
_ egec ar iyos, yvela suldgmuli gansakuTrebul Seupovrobas iCens maSin, roca
gverdiT Tavisi naSierni hyvanan.
_ sworia, magram ubedureba isaa, sokrate, rom damarcxebis SemTxvevaSi isini marto
Tavs ki ar waageben, Svilebsac Tan gadaiyoleben da saxelmwifo veRar SesZlebs am da-
naklisis Sevsebas.
_ marTali xar, _ mivuge me, _ magram rogor ggonia, nuTu, uwinares yovlisa, sruli
usafrTxoeba unda uzrunvelvyoT maTTvis?
_ aramc da aramc.

98
_ mereda, Tu safrTxeSi unda Caigdon Tavi, gana amis sazRaurad mxolod is ar unda
migvaCndes, rom warmatebis SemTxvevaSi ukeTesni gaxdebian?
_ diax.
_ ki magram, nuTu imdenad umniSvnelod migaCnia es, rom ara Rirs am mizniT gavbedoT
da omis qarcecxlisaTvis bavSvobidanve vayurebinoT imaT, vinc davaJkacebis Semdeg
TviTonve unda Caebas omSi?
_ ra Tqma unda, Rirs, im miznisaTvis, Sen rom gulisxmob.
_ maSasadame, bavSvebi pataraobidanve unda SevaCvioT brZolebis qarcecxls, Tum-
ca, imavdroulad, maTi usafrTxoebisTvisac unda vizrunoT, da maSin yvelaferi karg-
ad iqneba, ara?
_ ra Tqma unda.
_ jer erTi, _ vTqvi me, _ maTi mamebi omis unaxavni ki ar iqnebian, aramed brZolebSi
gamobrZmedilni, ase rom, kargad ecodinebaT, romeli laSqroba SeiZleba iyos saxifa-
To da romeli ara.
_ cxadia.
_ amitom zogierT laSqrobaSi Tan iaxleben bavSvebs, zogierTs ki aarideben maT.
_ marTals brZaneb.
_ maT winamZRolebadac uniaToebs ki ar daniSnaven, _ ganvagrZe me, _ aramed im xalxs,
visac Tavisi asakiT da gamocdilebiT unari Seswevs saTanadod uwinamZRvros da warma-
rTos kidec isini.
_ asec unda iyos.
_ magram aqve unda iTqvas, rom xSirad aTasnair moulodnelobasTan gvaqvs saqme.
_ aTasnairsa da metTanac.
_ swored amitom, Cemo megobro, bavSvobaSive unda davafrTianoT isini, raTa, Tu sa-
Wiro Seiqna, frTamali CitebiviT dausxltnen mters.
_ ras gulisxmob?
_ siyrmiTve unda SevaCvioT cxenis Wenebas, Semdeg ki, jiriTSi gawafulni, Tan viax-
loT, raTa Tvali adevnon brZolebs. magram ficxi saomari cxenebi ki ar unda SevurCi-
oT, aramed Tvinierni da fexmardni. ase ufro ukeT SesZleben daukvirdnen TavianT
momaval saqmes, xolo Tu saWiro gaxda, kvaldakval misdion TavianT winamZRolsac.
_ mgoni, marTals ambob.
_ ki magram, omze raRas vityviT? rogor moiqcevian es Seni meomrebi, rogorc erT-
urTis, ise mtrebis mimarT? vnaxoT, aqac marTali var Tu ara.
_ vnaxoT.
_ Tu romelime meomarma mwyobri miatova, iaraRi dayara an sulmokleobis gamo ra-
Rac amgvari Caidina, gana xelosnebsa Tu miwis muSebSi ar unda gadaviyvanoT igi?
_ ra Tqma unda.
_ xolo meomari, romelic cocxali TaviT tyved Cauvarda mters, gana imas ar unda
vaCuqoT, vinc ise moeqceva mxdals, rogorc TviTon moeprianeba?
_ rasakvirvelia.
_ da piriqiT, vinc simamaciT gamoiCina Tavi, gana masTan erTad molaSqre Wabukebma
da ymawvilma qalebma saTiTaod ar unda Seamkon gvirgviniT?
_ me mgonia unda Seamkon.
_ mere ki xeli CamoarTvan?
_ diax.
_ albaT, imazec dameTanxmebi...
_ raze?
_ rom gadahkocnon.
_ ra Tqma unda, da aqve davsZen, rom laSqrobisas alerss ar unda vaklebdeT gamar-
jvebulebs. radgan Tu meomars ymawvili qali Seuyvarda, es met simxneves mianiWebs da
sagmiro saqmisaTvis aRanTebs.
_ keTili. zemoT xom isic iTqva, rom simamaciT gamorCeulT ufro meti qorwili
eliT da maT ufro xSirad arguneben da urCeven qalebs, raTa yvelaze mravalricxova-
ni STamomavloba hyavdeT.
_ diax, ukve iTqva.

99
_ aki homerosis mixedviT, sxvagvar pativsac miageben simamaciT gamorCeul Wabukebs.
is ambobs, rom brZolaSi saxelganTqmul aiaqss zurgis yvelaze grZeli anaWeri miarTv-
es. es iyo janRoniT savse da Zalgulovani Wabukis jildo, axali Zala rom Sehmata mas.
_ marTals brZaneb.
_ maS, aqac homeross mivsdioT. mamacebs msxverplSewirviTa da sxva misTana zar-zeim-
iT unda mivagebdeT pativs, iseve, rogorc imiT, rac weRan iTqva, da maTve vTavazobd-
eT
`RirseulTa kuTvnil adgils, mwvadebsa da savse fialebs~,
raTa pativiT ganvamtkicoT am mZle vaJkacebisa da qaliSvilebis mxneoba.
_ momwons eg sityva.
_ keTili. magram imaTze, vinc Rirseulad dado Tavi, ra unda vTqvaT upirvelesad,
garda imisa, rom isini oqros modgmas ekuTvnian?
_ ra Tqma unda.
_ maSasadame, RmerTs unda davekiTxoT, rogor mivabaroT miwas es RvTaebrivi Tu de-
moniuri xalxi, an ranairi pativi mivagoT maT, da ise moviqceT, rogorc zecis meufe
gvaniSnebs.
_ swored ase unda moviqceT.
_ xolo samermisod ise unda vuvlideT da Tayvans vcemdeT maT saflavebs, rogorc
eTayvanebian demonebs. wesad davdebT, aseTsave pativs mivagebdeT maTac, vinc siberi-
Ta Tu sxva ram mizeziT aResrula da uebro siqveliT gamoirCeoda am qveynad.
_ samarTliani iqneba, _ Tqva man.
_ ki magram, mtrebs rogorRa unda eqceodnen Cveni meomrebi?
_ ras gulisxmob?
_ jer erTi, damonebas: gana SeiZleba samarTlianad migvaCndes, rom elinebi imonebd-
nen elinur saxelmwifoebs? Tu, piriqiT, SeZlebisdagvarad unda vkrZalavdeT amas da
vcdilobdeT davindoT elinTa modgma, Torem vaiTu barbarosebma daimonon
_ yovelnairad unda vcdilobdeT, _ Tqva man.
_ maSasadame, Cvens moqalaqeebs ar unda hyavdeT elini mona da danarCen elinebsac
amasve unda vurCevdeT.
_ ra Tqma unda. maSin maTi Zalisxmeva, umal, barbarosebisaken iqneba mimarTuli da
elinebi Tavidan aicileben SinaaSlilobebs.
_ egec ar iyos, ra sakadrisia brZolis velze dacemuli mtrebis Zarcva, garda iar-
aRis ayrisa? xom ar aZlevs es mxdalTa da jabanT imis sababs, rom Tavs aridebdnen Seia-
raRebul mterTan pirispir Sebmas? samagierod, TiTqos TavianT wmindaTa-wminda vals
ixdiano, isini Tavs dastrialeben moklulT, da am Zarcva-glejas araerTi laSqari da-
uRupavs.
_ araerTi da ori.
_ gana es ukeTuri sixarbe _ mkvdrebis Zarcva-gleja, _ amazrzenad ar geCveneba? mxo-
lod diacur sulmokleobas Tu SeuZlia mtrad miiCnevdes usulo gvams, maSin rodes-
ac mterma gaqceviT uSvela Tavs da brZolis velze mxolod Tavisi saWurveli dayara.
an iqneb ggonia, rom es mZarcvelebi riTime gansxvavdebian ZaRlebisagan, gaafTrebiT
rom mivardebian xolme maTTvis nasrol qvas da ara qvis msrolels?
_ arafriTac ar gansxvavdebian, _ Tqva man.
_ ase rom, unda avkrZaloT moklulTa Zarcva da mters maTi waRebis saSualeba mivc-
eT.
_ diax, vficav zevss.
_ maSasadame, saWurvels ar SevitanT taZrebSi, rogorc sawiravs, metadre _ elinTa
saWurvels, Tuki Cvens gulSi sul mcireodeni keTilmosurneoba mainc Rvivis danarC-
en elinTa mimarT. miT umetes, unda vekrZaloT, rom taZrebi ar SevbRaloT imiT, ras-
ac Cvens naTesavebs wavglejT da wavarTmevT, Tuki RmerTma sxvagvarad ar gansaja.
_ camde marTali xar.
_ elinTa miwa-wylis aoxrebasa da maTi saxl-karis gadabugvaze raRas ityvi? aq rog-
orRa moeqcevian mters Cveni meomrebi?
_ Tu Sens azrs mamcnob, siamovnebiT mogismen.
_ me Tu mkiTxav, arc erTs Caidenen da arc meores, aramed wlis mosavals waarTmeven;
ratom? _ Tu gnebavs, mogaxseneb.

100
_ diaxac mnebavs.
_ me mgonia, rogorc ori sxvadasxva sityva aRniSnavs omsa da SinaaSlilobas, arseb-
obs ori sxvadasxva mizezic, rac maT gansxvavebas ganapirobebs: erTia uTanxmoeba _ Tvi-
stomTa, xolo meore _ ucxoTa mimarT. urTierTuTanxmoeba SinaaSlilobas iwvevs, uc-
xoTa mimarT uTanxmoeba ki _ oms.
_ es gansxvaveba zustad gansazRvre.
_ maS, daukvirdi, amasac zustad vambob Tu ara? me vamtkiceb, rom elinebi Tvistom-
ni da TanamoZmeni arian, barbarosebi ki _ gadamTielni da ucxoni.
_ diax.
_ maSasadame, roca elinebi barbarosebs ebrZvian, barbarosebi ki – elinebs, Cven vi-
tyviT, rom isini omoben, radganac bunebiT erTmaneTis mtrebi arian, da am mtrobas om-
is saxels unda varqmevdeT. xolo roca elinebi elinebsve uteven, Cven vityviT, rom
isini bunebiT mainc megobrebi arian, magram am SemTxvevaSi elada avadaa da misi Svile-
bic erTmaneTs darevian, rasac SinaaSliloba unda ewodos.
_ geTanxmebi, swored asea.
_ axla ki, Cveni weRandeli gansazRvris Tanaxmad, amasac daukvirdi: _ ganvagrZe me, _
roca qveyanaSi ganxeTqileba isadgurebs da saxelmwifo SinaaSlilobas moucavs, roca
meomari mxareebi erTimeoris miwa-wyals aoxreben da cecxls aZleven mtris saxl-kars,
raoden damRupvelia es SuRli da ra naklebad adardebs samSoblos bedi moSuRarT!
Torem ra gaabedvinebdaT xeli aRemarTaT mSobel dedaze da nafleTebad eqciaT Tavi-
anTi gamzrdeli ZiZa? nuTu sakmarisi ar iqneboda, gamarjvebulebs moweuli mosavali
waerTmiaT ZleulTaTvis da wamiTac ar daviwynodaT, rom maTi mizani dazavebaa da ara
mudmivi omi?
_ es gacilebiT ufro keTilSobiluri iqneboda.
_ mereda, gana Cvens mier daarsebuli saxelmwifo elinuri saxelmwifo ar unda iy-
os?
_ ra Tqma unda, _ momigo man.
_ ese igi, misi moqalaqeebi keTilSobilni da Tvinierni iqnebian, ara?
_ rasakvirvelia.
_ amitomac eyvarebaT yovelive elinuri, TavianT samSoblod miiCneven eladas da
sxvebTan erTad iqnebian misi sarwmunoebis aRmsarebelnic.
_ cxadia.
_ Tvistom elinTa Soris Camovardnil ganxeTqilebasac SinaaSlilobad miiCneven da
omis saxels ar uwodeben mas.
_ diax.
_ ase rom, SinaaSlilobis Jamsac emaxsovrebaT mSvidoba.
_ ra Tqma unda.
_ amitom arc daimoneben da arc sasikvdilod gaswiraven TavianT mowinaaRmdegeebs,
aramed ecdebian keTilmosurne SegonebiT Seagnebinon maTi Secdoma, rogorc keTil-
gonier mrCevlebs SeSvenis da ara mtrebs.
_ asea.
_ raki elinebi arian, ar daarbeven eladas, arc saxlebs gadabugaven da arc ama Tu
im saxelmwifos uklebliv yvela moqalaqes _ qalebs, kacebsa Tu bavSvebs _ miiCneven
TavianT mtrebad, aramed mxolod ganxeTqilebis moTaveT, es ukanasknelni ki yovelTv-
is mcirericxovanni arian. amitom ar aaoxreben im miwa-wyals, romlis mkvidrTa umrav-
lesobasac TavianT megobrebad Tvlian, da arc maT saxl-kars miscemen cecxls, SuRlsa
da mtrobas ki mxolod manamde gaagrZeleben, sanam udanaSaulod evneba da ewameba xa-
lxi, raTa saTanado sasjeli miagon am tanjva-wamebis mizezT.
_ geTanxmebi; Cveni moqalaqeni swored ase unda eqceodnen TavianT mowinaaRmdege-
ebs, barbarosebs ki _ ise, rogorc amJamad eqcevian erTmaneTs eladis mkvidrni.
_ mcvelebs amasac davudebT wesad: ar aaoxron qveyana da arc saxlebi gadawvan.
_ es wesi aranakleb mosawonia, vidre yvela danarCeni, razedac weRan vilaparakeT.
magram Sen rom migiSvan da am saganze saubris neba mogcen, sokrate, _ Tqva man, _ me mgo-
nia, aRarc ki gagaxsendeba is, rac ganze gadade, raTa yovelive es geTqva. amitom me ga-
gaxseneb: ramdenad SesaZlebelia amnairi saxelmwifoebrivi wyobilebis dafuZneba, an
ra gziT SeiZleba amis miRweva? radganac yovelive zemoTqmulis xorcSesxma rom SeiZ-

101
lebodes, ra ajobebda amas saxelmwifosTvis? ase magaliTad, Cveni meomrebi gacilebiT
ufro mxned iomebdnen mtris winaaRmdeg da Tavisianebs arasodes miatovebdnen gasaWi-
rSi, rakiRa ecodinebodaT, rom erTmaneTis Zmebi, mamebi Tu Svilebi arian, da am saxe-
lebiTve moixseniebdnen erTmaneTs. xolo Tu laSqrobaSi qalebic miiRebdnen monawi-
leobas, sulerTia, mamakacebis mxardamxar Tu maT zurgs ukan, raTa Tavzari daecaT
mtrisTvis, darwmunebuli var, yovelive amis wyalobiT, Cveni meomrebi uZlevelni iq-
nebodnen. imasac vxedav, ra siamtkbilobiT icxovrebdnen mSvidobianobis Jams. magram
rakiRa geTanxmebi, raoden bednierni iqnebodnen am mxriv da, vin mosTvlis, kidev ra
mxrivac, Cveni saxelmwifoebrivi wyobilebis dafuZneba rom SeiZlebodes; amitom nu-
Rar ilaparakeb amaze, Cven ki vecdebiT virwmunoT, rom es SesaZlebelia, da ra gziT
SeiZleba amis miRweva, yovelive danarCeni ki ganze gadavdoT.
_ ra anazdeulad daatydi Tavze Cems sityvas? _ gavawyvetine me, _ ratom xar ase
ulmobeli Cemi yoymanis mimarT? rogorc Cans, ar gesmis, ra gaWirvebiT davaRwie Tavi
or mfrTonav talRas, rakiRa axla mesame talRasac matex Tavze, gacilebiT ufro
dids da ufro saSinels. roca dainaxav da mis zaTqsac gaigoneb, albaT, ufro met Sem-
wynareblobas gamoiCen Cems mimarT da imasac mixvdebi, Tu rad vyoymanobdi: meSinoda
gamomeTqva Cemi azri, imdenad uCveuloa igi, da misi ganxilvac mecada.
_ rac ufro didxans ganagrZob ase, miT ufro daJinebiT gaiZulebT gangvimarto, Se-
saZlebelia Tu ara am saxelmwifos daarseba. sityvas banze nu gvigdeb, axlave gagveci
pasuxi.
_ keTili, magram jer is unda gavixsenoT, rom am kiTxvamde imis kvleva-Ziebam migviy-
vana, Tu ra aris samarTliani da ra _ usamarTlo.
_ neba Senia, magram raSi gvWirdeba es?
_ araferSi, magram Tu gavarkvieT, ra aris samarTlianoba, nuTu imasac moviTxovT,
rom samarTliani kaci arafriT ar gansxvavdebodes am samarTlianobisagan da zedmiwev-
niT misi msgavsi iyos? Tu sakmarisi iqneba SeZlebisdagvarad uaxlovdebodes da ufro
srulad eziarebodes mas, vidre danarCenebi?
_ savsebiT sakmarisi iqneba.
_ sanimuSod Cven vikvlevdiT, ra aris samarTlianoba TavisTavad da rogori iqnebo-
da savsebiT samarTliani admiani, am qveynad rom moiZebnebodes; vikvlevdiT usamarT-
lobasac da savsebiT usamarTlo adamiansac, raTa imis mixedviT, Tu am oridan romels
miviCnevdiT bednierebad an ubedurebad, savaldebulo daskvna gamogvetana Cvenive
Tavis mimarT, romlis Tanaxmadac Cvens bednierebasac da ubedurebasac is gansazRvrav-
da, Tu ramdenad vemgvanebodiT an erTsa da an meores. magram miznad ar dagvisaxavs imis
mtkiceba, Tu ramdenad SesaZlebelia amis xorcSesxma.
_ marTals brZaneb, _ Tqva man.
_ rogor ggonia, gana mxatvris niWs rame akldeba imiT, rom sanimuSod xatavs yvela-
ze lamaz adamians, romelic saerTod SeiZleba warmovidginoT, da uebro srulqmnil-
ebas aniWebs mas, Tumca imis mtkiceba ki ar SeuZlia, rom aseTi adamiani marTlac arseb-
obs?
_ ara, vficav, zevss.
_ ki magram, gana Cveni sityviTac srulqmnili saxelmwifos nimuSi ar davxateT?
_ diax.
_ mereda, nuTu es Cveni sityvieri naxati Tavis srulqmnilebas kargavs mxolod imi-
tom, rom ver davamtkicebT, TiTqos SesaZlebeli iyos am nimuSis mixedviT davafuZn-
oT saxelmwifo?
_ ra Tqma unda, ara.
_ amas ki marTals ambob; _ vTqvi me, _ Tu gnebavs, vecdebi dagimtkico, mainc ra gziT
da ra pirobiT SeiZleba xorci SevasxaT amnair saxelmwifos, magram amis dasamtkiceb-
lad erTSiac unda dameTanxmo.
_ raSi?
_ SeiZleba Tu ara raime ise Seiqmnas, rogorc iTqva? Tu TviT bunebiT saqme ufro
Sorsaa sinamdvilisgan, vidre sityva? SeiZleba zogi sxvagvaradac fiqrobdes, magram
Sen ras ityvi, meTanxmebi Tu ara?
_ geTanxmebi.

102
_ maS, nu maiZuleb yvelafers ise Sevasxa xorci, rogorc sityviT aRgiwere da war-
mogidgine. magram Tu SevZeli da mivakvlie, ra gziT SeiZleba iseTi saxelmwifos da-
fuZneba, yvelaze metad rom uaxlovdeba sityviT aRwerils, rogor ggonia, Sevasrule
Tu ara Seni moTxovna, ese igi, giCvene, ranairad SeiZleba xorci SevasxaT Cvens STana-
fiqrs? dasjerdebi Tu ara amas? me piradad davjerdebodi.
_ mec.
_ Semdgom amisa, rogorc Cans, Cven SevecdebiT mivakvlioT, mainc ra aris uvargisi
Tanamedrove saxelmwifoebSi, ris gamoc isini gansxvavdebian Cveni saxelmwifosagan.
arada, sul mcire cvlilebasac ki SeeZlo Cvens mier aRwerili saxelmwifosaTvis da-
emgvanebina isini, _ cvlilebas, romelic erT, or, an ramdenime araarsebiT mxares See-
xeboda da araarsebiTi iqneboda TviTonac.
_ ra Tqma unda.
_ sakmarisia Seicvalos erTi ram, da Cven vnaxavT, rom saxelmwifo gardaiqmneba, Tu-
mca es cvlileba arc ise umniSvneloa da advili, magram SesaZlebeli kia.
_ ras gulisxmob?
_ axla ki pirispir Sevegebebi imas, rac veeba talRas SevadareT; TqmiT mainc vity-
vi, Tundac mfrTonavi talRasaviT damatydes Tavs dacinva da masxrad agdeba. maS, dau-
kvirdi, risi Tqmac msurs.
_ Tqvi, raRas aWianureb?
_ vidre saxelmwifoSi ar gamefdebian filosofosebi, anda isini, visac dRes mefeeb-
sa da mbrZaneblebs uwodeben, namdvil da keTilSobil filosofosebad ar iqcevian,
raTa amrigad erTmaneTs Seerwyas saxelmwifoebrivi Zalaufleba da sibrZnismetyvel-
eba, xolo meores mxriv, aucileblobis karnaxiT imaT brbos ar CamoiSoreben, calke
Zalauflebas rom mieltvian da calke _ filosofosobas, manamde, glavkon, verc saxe-
lmwifoebi da, Cemi azriT, verc kacTa modgma Tavs ver daaRweven borotebas. verc im-
nairi saxelmwifo wyobileba ixilavs dRis naTels, zemoT Cveni sityviT rom aRvwer-
eT. mitomac vyoymanobdi da ver vbedavdi bolomde meTqva saTqmeli, rom vgrZnobdi,
rarigad davupirispirdebodi sazogadoebriv azrs. advili rodia aRiaro, rom sxvag-
varad SeuZlebelia, rogorc piradi, ise sazogado keTildReoba.
_ iseTi sityva da azri mogvaxale, sokrate, rom axla, me mgonia, erTbaSad mogeseva
uamravi da arcTu urigo xalxi: himationebs gaiZroben da welzeviT gaSiSvlebulni,
rac pirvelad xelSi moxvdebaT, im iaraRiT dagerevian, rom gaCenis dRe gawyevlinon.
Tu Seni sabuTebiT ver SeZleb maT mogeriebas da ukuiqcevi, dacinviT gazRvevineben
Tavgasulobas.
_ mereda, visi brali iqneba eg, Tu ara Seni?
_ gana marTali ar viqnebi? magram ar gagcem, rogorc SemiZlia ise dagicav Cemi keTi-
lmosurneobiT, SegonebiT da kidev imiT, rom Sens kiTxvebs sxvebze ukeTes pasuxs gav-
cem. amnairi Tanadgomis imediT, ecade daumtkico yvela urwmunos, rom saqme marTlac
isea, rogorc Sen ambob.
_ marTlac vecdebi, rakiRa ase Zlevamosil kavSirs mTavazob. me mgonia, Tu gvinda
Tavi davaRwioT im xalxis Semotevas, Sen rom gulisxmob, aucilebelia gavarkvioT, vin
migvaCnia filosofosebad da imis mtkicebac gavbedoT, rom swored filosofosebi un-
da marTavdnen saxelmwifos, raTa yvelasaTvis cxadi Seiqnes, rom Tavis dacvac SegviZ-
lia da imis mtkicebac, rom zogierTs TviT bunebam misca imis unari, rom filosofo-
sobdnen da saxelmwifosac marTavdnen, danarCenebi ki Tavs unda aridebdnen amas da
mmarTvelebs kudSi misdevdnen.
_ axla swored amisi garkvevis droa.
_ maS, momyevi, iqneb ase mainc SevZloT amis garkveva.
_ neba Senia, wamiZex.
_ gagaxseno Tu isedac gaxsovs, rom Tu kacs raime uyvars, maSin, Tuki marTebulad
msjeloben masze, Tavisi siyvarulis sagnis martooden erTi mxare ki ar unda uyvardes
da gulgrili iyos sxva mxaris mimarT, aramed misTvis Zvirfasi unda iyos mTeli saga-
ni.
_ Tu ginda Cemi meSveobiT imsjelo imis Sesaxeb, Tu rogor unda iqceodnen Seyvar-
ebulni, nebas dagyvebi, magram, icode, mxolod Cveni saubris gulisTvis.

103
_ gana igive ar iTqmis Rvinis moyvareTa mimarTac, nebismieri sababiT rom Sehxarian
yovelgvar Rvinos?
_ diax.
_ me Tu mkiTxav, maTve hgvanan pativmoyvarenic. albaT SegimCnevia: Tu mTeli laSqr-
is winamZRolobas ver eRirsnen, tritiebis arqontobas mainc igdeben xelSi. Tu ama
qveynis Zlierni da saxelovanni ar swyaloben, uCinoTa da usaxeloTa pativiscemas sje-
rdebian, pativmoyvareobis Jins ayolilni.
_ marTals brZaneb.
_ axla ki es aRiare an uaryavi: rodesac amboben, kacs esa da es uyvarso, saganTa
mTel im gvars gulisxmoben, romelsac ekuTvnis misi siyvarulis sagani, Tu mxolod
erT-erTs mTeli gvaridan?
_ ara, mTel gvars.
_ mereda, gana sibrZnis moyvarezedac ar vityviT, rom is sibrZnis ama Tu im kerZo sa-
xes ki ar mieltvis, aramed mTel sibrZnes saerTod?
_ diax.
_ maSasadame, Tu kacs sZuls mecniereba, miT umetes, roca is axalgazrdaa da ar esm-
is, ra aris sasargeblo da ra ara, mas verc codnis moyvared miviCnevT da verc sibrZn-
is moyvared, iseve, rogorc ver vityviT, rom kacs Sia da saWmeli enatreba, Tuki ziz-
RiT uyurebs saWmels, radganac am SemTxvevaSi saWmeli misTvis sanatreli ki ara, saZu-
lvelia.
_ ar SevcdebiT Tu amas vityviT.
_ xolo vinc xalisiT usinjavs gemos, yovelgvar mecnierebas, vinc siamovnebiT ewaf-
eba codnas da am mxriv marTlac rom gaumaZRaria, Cven SegviZlia filosofosad migvaC-
ndes igi.
_ amnairi xalxi _ Tqva glavkonma, _ blomad moiyris Tavs, da arcTu urigo xalxi. me
Tu mkiTxav, maT ricxvs ekuTvnis sanaxaobaTa yvela moyvare, romlebsac siamovnebas ani-
Webs ama Tu im siaxlis cqera. arian smenis moyvarenic, magram gana sisulele ar iqnebo-
da filosofosebad migveCnia isini? radgan maT sulac ar izidavs iseTi saubrebi, sad-
ac raime arsebiTze msjeloben. samagierod arasdidebiT ar gaacdenen dionisesadmi miZ-
Rvnil dResaswaulebs, gind qalaqSi marTavdnen maT da ginda soflad, TiTqos viRacas
yvela qoros sasmenad daeqiravebinos maTi yurebi. nuTu amaT da danarCenebsac, vinc
amnair TavSeqcevas mieltvis an cdilobs ama Tu im yovlad usargeblo xelobas daeuf-
los, filosofosebs vuwodebT Cven?
_ aramc da aramc.
_ maS, viRas miiCnev WeSmarit filosofosad?
_ vinc siamovnebiT ganixilavs WeSmaritebis raobas.
_ sworia; magram Sen TviTon rogorRa ganmartav amas?
_ advili saqme rodia, magram, mgonia, Sen mainc dameTanxmebi imaSi, rom...
_ raSi?
_ rakiRa mSveniereba upirispirdeba simaxinjes, maSasadame, isini or sxvadasxva ram-
ed unda migvaCndes.
_ ra Tqma unda.
_ igive SeiZleba iTqvas samarTliansa da usamarTloze, kargsa da cudze da yoveli-
ve amgvarzedac. yoveli maTgani TavisTavad erTia, magram mravalni ki Canan, rakiRa
sxvadasxva moqmedebebsa Tu sagnebSi da erTmaneTSi areuli saxiTac iCenen Tavs.
_ marTals brZaneb.
_ amis mixedviT vafuZneb Cems sxvadasxvaobas: erT mxares vayeneb imaT, visac Sen weR-
an sanaxaobaTa Tu xelovnebaTa moyvareni uwode, meore mxares ki _ im xalxs, viszedac
axla vsaubrobT da vinc SeiZleba namdvil filosofosebad migvaCndes.
_ ras gulisxmob?
_ smenisa da mzeris moyvareni mSvenier bgerebs, ferebs, figurebs Tu yovelive imas
Sehxarian, raSiac vlindeba mSveniereba. magram maT suls ar SeuZlia TavisTavadi mSve-
nierebis wvdoma da misi xibliT tkboba.
_ asea.
_ vinc aRiarebs mSvenier saganTa arsebobas, magram ara TavisTavadi mSvenierebisas,
da ar SeuZlia misdios mas, visac SeeZlo TavisTavadi mSvenierebisaTvis eziarebina

104
igi, rogor ggonia, cxadSi cxovrobs Tu sizmarSi? Tumca, raRa cxadi da raRa sizmari,
Tuki hgonia, rom is, rac ama Tu im sagans hgavs, am sagnis msgavseba ki ar aris, aramed _
TviT es sagani.
_ me Tu mkiTxav, swored es aris sizmari.
_ xolo vinc, amis sapirispirod, aRiarebs TavisTavad mSvenierebas da ara marto mi-
si Wvretis unari Seswevs, aramed imis Wvretisac, rac masTanaa wilnayari, Seni azriT,
cxadSi cxovrobs Tu sizmarSi?
_ ra Tqma unda, cxadSi.
_ misi azrovnebis unars Cven vuwodebT Semecnebas, radganac is Seicnobs, meorisas
ki _ Sexedulebas, radgan is mxolod Tavisi xedvis mixedviT msjelobs.
_ diax.
_ magram Tu is, viszedac vambobT, rom azrovnebiT ki ar Seimecnebs, aramed Sexedu-
lebis mixedviT msjelobs, _ aRSfoTebuli uaryofs Cvens azrs, gana iZulebulni ar vi-
qnebiT, rogorme davaSoSminoT da mSvidad vcadoT misi darwmuneba? maS, pirSi xom ar
mivaxliT, rom Wkua aRar moekiTxeba?
_ swored ase unda moviqceT.
_ vnaxoT, mainc ras vupasuxebT; an, Tu gnebavs, kiTxvebi davusvaT, raTa davrwmund-
eT, rom raRaca icis, da, amrigad, vagrZnobinoT, rom misi avismosurneni ki ara varT,
aramed gvixaria, rom Turme mcodne kacTan gvqonia saqme. `erTi es gviTxari, _ vetyod-
iT Cven, _ is, vinc Seicnobs, raRacas Seicnobs Tu arafers?~
_ pasuxad vityodi _ raRacas-meTqi.
_ raRac arsebuls Tu ararsebuls?
_ ara, arsebuls; gana SeiZleba ararsebulis Secnoba?
_ amrigad, CvenTvis isic sakmarisia, rom ra mxrivac ar unda mivudgeT sakiTxs, srul-
ad arsebuli sruliad Secnobadia, srulad ararsebuli ki _ sruliad Seucnobadi.
_ sruli simarTlea.
_ keTili; magram Tu zogi ram kidec arsebobs da arc arsebobs, gana maT saSualo ad-
gili ar uWiravT wminda arsebobasa da srul ararsebobas Soris?
_ ra Tqma unda.
_ rakiRa codna arsobobas miemarTeba, arcodna ki ararsebobiskenaa mimarTuli, im-
isTvis, rac am ors Sorisaa, unda veZeboT raRac Sualeduri codnasa da arcodnas So-
ris, Tuki marTlac arsebobs raRac amgvari.
_ cxadia.
_ Cven raRacas vuwodebT Sexedulebas?
_ ra Tqma unda.
_ es igive unaria, rac codna, Tu gansxvavdeba misgan?
_ gansxvavdeba.
_ maSasadame, Sexeduleba erT rames miemarTeba, codna ki _ meores, maTi sxvadasxva-
obis Sesabamisad?
_ diax.
_ ese igi, codna, Tavisi bunebiT, arsebobiskenaa mimarTuli, misi bunebis Sesamecne-
blad? Tumca, me mgonia, jer erTi ramis garkveva gvmarTebs...
_ risa?
_ unarTa Sesaxeb Cven vityviT, rom isini arsebulis saxeebad gvevlinebian; maTi wya-
lobiT SegviZlia yvelaferi, rac SegviZlia; da ara marto Cven, aramed yvela qmediT
Zalasac. me, magaliTad, amnair unarTa ricxvs vakuTvneb mzerasac da smenasac. Tu ges-
mis mainc ra saxesac vgulisxmob?
_ mesmis.
_ maS, yuri migde, ra azrisa var maTze. me maT verc fers mivawer, verc figuras da
verc raime Tvisebas, rac sxva sagnebs axasiaTebs, romlebsac swored am unarTa mixedv-
iT vasxvavebT erTmaneTisgan. unarSi me vxedav mxolod imas, rom is raRaciskenaa mimar-
Tuli, da misi zemoqmedebis Sedegsac. swored am niSnis mixedviT varqmev saxels Tvi-
Teul maTgans. Tu misi mimarTulebac da zemoqmedebac erTi da igivea, isic erTsa da
imaved mimaCnia, xolo Tu mimarTuleba da zemoqmedeba sxvadasxvaa, masac sxva unarad
miviCnev. Sen raRas ityvi?
_ magasve.

105
_ modi, kvlav codnas mivubrundeT, Cemo keTilo. Sen is unarad migaCnia, Tu sxva ra-
ime saxes akuTvneb?
_ ara, am saxes: yvelaze mZlavrsa da Zliers.
_ ki magram, Sexeduleba? masac unarad saxav, Tu sxva raime saxed?
_ aramc da aramc sxva saxed. Sexeduleba Tu warmodgena xom isaa, risi wyalobiTac
raRacas warmovidgenT.
_ magram weRan xom aRiare, rom codna da Sexeduleba erTi da igive rodia?
_ rogor SeiZleba WkuaTmyofeli kaci erTmaneTSi urevdes imas, rac Seumcdaria.
da imas, rac cdomiTaa savse?
_ keTili da patiosani; maSasadame, Cven SevTanxmdiT, rom codna da Sexeduleba ori
sxvadasxva ramea.
_ diax.
_ ese igi, TviTeul maTgans, bunebiT, Tavisi sakuTari mimarTeba da unari axasiaT-
ebs?
_ uciloblad.
_ codna arsebobas miemarTeba, raTa Seicnos misi buneba?
_ diax.
_ Sexeduleba Tu warmodgena ki _ imas, ris warmodgenasac vcdilobT?
_ diax.
_ nuTu isic imasve Seicnobs, rasac codna? nuTu erTi da igivea is, rac Secnobadia,
da is, rac SeiZleba warmovidginoT? Tu es SeuZlebelia?
_ SeuZlebelia imis gamo, razedac weRan SevTanxmdiT: raki sxvadasxva unari sxvada-
sxva sagans miemarTeba, es ori unari – codna da Sexeduleba – ori sxvadasxva unaria,
da amitomac ver vityviT, TiTqos codnisa da Sexedulebis sagani erTi da igive iyos.
_ Tu arseboba Secnobadia, is rasac SexedulebiT vwvdebiT, misgan gansxvavebuli iq-
neba, ara?
_ diax.
_ ese igi, Sexeduleba Tu warmodgena ararsebuls miemarTeba? Tu ararsebuls verc
warmovidgenT? kargad dafiqrdi: warmodgenis qona xom raRacis warmodgenas niSnavs?
an, iqneb, SesaZlebelia warmodgena, romelic arafers ar miemarTeba?
_ ara, es SeuZlebelia.
_ ase rom, warmodgenis mqones raRaca mainc warmoudgenia?
_ diax.
_ magram ararseboba raRaca ki ar aris, aramed arara.
_ ra Tqma unda.
_ maSasadame, Sexeduleba Tu warmodgena arc arsebobas miemarTeba da arc ararsebo-
bas?
_ arc erTs.
_ ese igi, Sexeduleba Tu warmodgena arc codnaa da arc arcodna?
_ rogorc Cans.
_ rakiRa arc erTia da arc meore, sicxadiT codnas aRemateba, bundovanebiT ki _ ar-
codnas?
_ arc erTsa da arc meores.
_ maSasadame, Seni azriT, Sexeduleba ufro bundovania, vidre codna, da ufro cxa-
di, vidre arcodna?
_ gacilebiT.
_ magram maT farglebs ki ar scildeba?
_ ara.
_ ese igi, maT Sorisaa?
_ diax.
_ zemoTqmulisa ar iyos, Tu aris rame arsebulic da, imavdroulad, ararsebulic,
misi adgili wminda arsebobasa da srul ararsebobas Soris unda iyos, xolo mas arc
codna miemarTeba da arc arcodna, aramed raRac iseTi, rac codnasa da arcodnas Sor-
is Zevs.
_ sworia.
_ axla ki maT Soris aRmoCnda is, rasac Sexedulebas Tu warmodgenas vuwodebT.

106
_ diax.
_ rogorc Cans, isRa dagvrCenia, vipovoT is, rac wilnayaria orivesTan _ arsebobas-
Tanac da ararsebobasTanac, magram rasac, zustad rom vTqvaT, verc erTad moviCnevT
da verc meored. Tu aRmoCnda raRac aseTi, maSin mas SeiZleba vuwodoT is, rasac war-
modgeniT aRviqvamT. kidura wevrebs kidura Tvisebebs mivawerT, SuaTanas ki _ Suale-
durs; asea, ara?
_ asea.
_ raxan asea, me vityvi: miTxras im keTilma kacma, vinc uaryofs mSvenierebas Tavis-
Tavad da mSvenierebis yovelgvar TviTigiveobriv ideas, radganac sanaxaobaT am moyva-
ruls hgonia, rom arsebobs uTvalavi mSvenieri sagani, magram ver itans, roca eubne-
bian, rom mSveniereba erTia, iseve, rogorc samarTlianoba da sxva misTanani; diax, miT-
xras im keTilma kacma: gana mSvenier saganTa am simravleSi ar moiZebneba raRac maxinji?
samarTlianTa Soris _ usamarTlo, RvTismosavTa Soris ki _ mkrexeli?
_ marTlacda, yovelive mSvenieri ama Tu im mxriv maxinji iqneba, iseve, rogorc yve-
laferi, razedac Sen laparakob.
_ ki magram, SeiZleba Tu ara yovelive oradi iseve migvaCndes naxevrad, rogorc or-
adad?
_ diax.
_ xolo Tu Cven raRacas dids da pataras, an mZimes da msubuqs vuwodebT, gana amisT-
vis ufro meti safuZveli gvaqvs, vidre sapirispiro saxelebisTvis?
_ ara, yvelafers orive saxeli esadageba.
_ zemoxsenebul mraval saganTa Soris TviTeuli iseTi iqneba Tu ara, rogoradac
Cven miviCnieT?
_ es im orazrovnebas hgavs, romliTac Tavs iqceven meinaxeni, an balRur gamocanas
imis Sesaxeb, Tu rogor apirebda evnuqi Ramuris mokvlas: unda gamovicnoT ras esro-
da, an raze ijda Ramura. aqac yvelaferi orazrovania da veraferze ver ityvi, aseTia
an iseTio, Tumca imis Tqmac SeiZleba, rom mas orive saxeli esadageba, anda _ arc erTi.
_ ki magram, ras uzam am saxelebs? SegiZlia ukeTesi adgili miuCino maT, vidre ars-
sa da ararss Soris? isini ararsze bundovanni rodi arian, ase rom, vercerTs ver miiC-
nev masze ufro ararsebulad, da arc arsze ufro cxadni, raTa SegeZlos masze ufro
arsebulad miiCnio isini.
_ marTals brZaneb.
_ amrigad, Cven aRmovaCineT, rom umravlesobis msjeloba mSvenierebisa Tu sxva mis-
TanaTa Taobaze umeteswilad ararsebobasa da wminda arsebobas Soris meryeobs.
_ diax, aRmovaCineT.
_ Cven ki adreve SevTanxmdoT, rom Tu aRmoCndeboda raRac amgvari, is unda migveC-
nia imad, rasac codniT ki ara, warmodgenis wyalobiT vwvdebiT. radganac imis moxelT-
eba, rac am or ukiduresobas Soris meryeobs, mxolod erTgvari Sualeduri unaris
meSveobiTaa SesaZlebeli.
_ marTalia, ase SevTanxmdiT.
_ maSasadane, vinc xedavs mraval mSvenier sagans, magram ver xedavs mSvenierebas Ta-
visTavad, da ar SeuZlia misdios mas, visac SeeZlo TavisTavadi mSvenierebisaTvis ezi-
arebina igi; vinc xedavs mraval samarTlian qcevas, magram ver xedavs samarTlianobas
TavisTavad da sxva misTanaT, Cven vityviT, rom mas mxolod warmodgena aqvs yovelive
amis Sesaxeb, magram codniT ki ar icis, rasac warmodgeniT aRiqvams.
_ uciloblad.
_ ki magram, imaTze raRas vityviT, vinc yovelive TavisTavadsa da TviTigiveobrivs
xedavs? isinic warmodgeniT wvdebian yovelive amas Tu Seicnoben?
_ ra Tqma unda, Seicnoben.
_ maSasadame, Cven vityviT, rom eseni Sehxarian da siyvaruliT emsWvalvian imas, ras-
ac Seicnoben, isini ki _ imas, rasac warmodgeniT swvdebian. xom gaxsovs, Cven ukre vTqv-
iT, rom maT uyvarT mSvenieri bgerebi, ferebi da sxva misTanani, magram warmoudgenl-
ad miaCniaT TavisTavadi mSvenierebis arseboba.
_ rogor ar maxsovs.
_ ase rom, albaT ar SevcdebiT, Tu maT ufro warmodgenebis moyvarulebad miviCn-
evT, vidre sibrZnisa. nuTu amis gamo gagvirisxdebian, es ra gvkadreTo?

107
_ albaT ara, Tu yurs maTxoveben: vin vis risxavs simarTlis gamo?
_ xolo isini, yovelive TavisTavads rom Sehxarian, warmodgenis ki ara, sibrZnis mo-
yvarulebad unda migvaCndnen.
_ uciloblad.

wigni meeqvse
_ didi xnis kamaTis Semdeg rogorc iqna, gairkva, glavkon, vin unda mogvaCndes fil-
osofosebad da vin ara.
_ asea, _ Tqva man, _ mokle xanSi SeuZlebeli iqneboda amis garkveva.
_ etyoba; _ mivuge me, _ egec ar iyos, me mgonia, Cveni mtkiceba ufro safuZvliani
iqneboda, mxolod es rom gvqonoda gasarkvevi da ara bevri sxva sakiTxic imis ganxilvi-
sas, Tu riTi gansxvavdeba samarTliani cxovreba usamarTlosgan.
_ amis Semdeg raRa dagvrCa gansaxilveli? _ ikiTxa man.
_ ra da, Semdegi: Tu filosofosebi is xalxia, visac imisi wvdomis unari Seswevs,
rac marad ucvlelia da TviTigiveobrivi, sxvebs ki amis Tavi ara aqvT da saganTa simra-
vlesa Tu cvalebadobaSi daborialoben, – sakiTxavia, am orTagan vin unda edges sax-
elmwifos saTaveSi?
_ ra unda vTqvaT, rom saTanado pasuxi gamogvivides?
_ visac imisi Zala Seswevs, rom kanonebsa da qveynis adaT-wesebs icavdnen, swored
maT davadgenT mcvelebad.
_ sworia, _ Tqva man.
_ xom cxadia, _ mivuge me, _ rom mcveli brma ki ara, maxvili mzeris patroni unda iy-
os.
_ ra sakiTxavia?
_ ki magram, ra ganasxvavebs brmas imisagan, visTvisac mTlianad dafarulia saganTa
arsi, da vis sulSiac veravin hpovebs maT mkafio xatebs? mxatvrebisa ar iyos, arc mas
SeuZlia uzenaesi WeSmaritebis Wvreta, Tumca wamiTac ar unda wyvetdes Tvals da
cdilobdes SesaZlo sizustiT warmoidginos igi, raTa mSvenierebis, samarTlianobisa
da sikeTis kanonebi daadginos am qveynad, Tuki saWiro Seiqna maTi dadgena, anda fxiz-
lad icavdes maT, Tu isini ukve arseboben.
_ vficav zevss, didad rodi gansxvavdeba brmisagan.
_ mereda, vis davadgenT mcvelebad, brmebs Tu imaT, visTvisac cnobilia yoveli sag-
nis arsi da, amasTan, arc gamocdilebiT Camouvardeba maT da arc nebismieri siqveliT?
_ ugunureba iqneboda sxvebis dadgena, Tuki isini tols ar udeben da siqveliTac
aSkarad Crdilaven maT.
_ xom ar gveCvenebina, ranairad SeiZleba erTmaneTs uxamebdnen isini gamocdilebas
da uzenaesi sikeTis Wvretas?
_ cxadia, unda gveCvenebina.
_ rogorc Cveni msjelobis dasawyisSi iTqva, Tavdapirvelad gvmarTebs gavarkvioT
maTi buneba da, vfiqrob, Tu am sakiTxSi sakmaris Tanxmobas mivaRwevT, maSin imasac va-
RiarebT, rom isini SeiZleba Tanabrad flobdnen orive am upiratesobas, da saxelmwi-
fos sxvebs ki ara, swored maT unda vuyenebdeT saTaveSi.
_ rogor?
_ filosofosTa bunebasTan dakavSirebiT unda SevTanxmdeT, rom isini vnebianad mi-
eltvian codnas, rac maT umJRavnebs maradiul arss, romelic ar eqvemdebareba warmo-
SobiTa Tu xrwnilebiT gamowveul cvalebadobas.
_ diax, unda SevTanxmdeT.
_ unda iTqvas, rom isini eswrafvian mTel arsebobas da cdiloben uyuradRebod ar
datovon misi arcerTi nawili, arc didi da arc mcire, arc metad Tu naklebad faseu-
li, mokled, ise iqcevian, rogorc pativmoyvareni da Seyvarebulni, romlebzedac ze-
moT vlaparakobdiT.
_ marTals brZaneb.
_ axla ki daukvirdi, aucilebelia Tu ara, rom is xalxi, romelic iseTi unda iyos,
rogorc Cven vambobT, Semdeg Tvisebasac flobdes...
_ ra Tvisebas?

108
_ gulwrfelobas, sicruis gadaWriT uaryofas, misdami siZulvils da siyvaruls
WeSmaritebis mimarT.
_ ra Tqma unda.
_ es ara marto bunebrivia, Cemo megobaro, aramed aucilebelic imisTvis, vinc, Tav-
isi bunebisamebr, siyvaruliT mieltvis da pativs scems yvelafers, rac misi siyvaru-
lis sagnis axlobelia da monaTesave.
_ sworia, _ Tqva man.
_ ki magram, Tu geguleba rame, sibrZnesTan ufro axlos rom idges, vidre WeSmari-
teba?
_ araferi.
_ gana SeiZleba erTsa da imave kacs sibrZnec uyvardes da sicruec?
_ ara, ar SeiZleba.
_ maSasadame, WeSmariti sibrZnismoyvare siyrmiTganve mTeli arsebiT unda eswraf-
vodes WeSmaritebas.
_ diax, mTeli arsebiT.
_ magram roca adamians misi survilebi ZaliT miaqceven erTi romelime sagnisaken,
Cven viciT, rom maTi swrafva metismetad sustdeba yovelive danarCenis mimarT, rog-
orc kalapotidan gadagdebuli nakadi.
_ mereda ra?
_ roca adamianis survili codnis SeZenisa Tu sxva misTanaTa mimarT miaqcevs mas, Ce-
mis azriT, es siamovnebas aniWebs mis suls, xorcieli gancxromisaken swrafva ki qreba,
Tu, ra Tqma unda, is Tavs ki ar gvaCvenebs sibrZnis moyvared, aramed marTla uyvars si-
brZne.
_ uciloblad.
_ amnairi adamiani keTilgonieria da aramc da aramc _ vercxlismoyvare; radganac
mxolod fulze geWiros Tvali, visac ginda, imas Sehferis, magram ara mas.
_ egrea.
_ erTsac unda miaqcio yuradReba, Tu gsurs erTmaneTisagan arCevde, vinaa bunebiT
filosofosi da vin ara.
_ mainc ras?
_ rasa da imas, rom sifrTxile gmarTebs, raTa ar gamogeparos misi raime simdable,
radganac sulmokleoba dauZinebeli mteria sulisa, romlis daniSnulebac isaa, rom
gamudmebiT mieltvodes yovelive RvTaebrivs Tu adamianurs.
_ marTals brZaneb.
_ magram Tu adamiani didsulovania da SeuZlia erToblivad moicvas mzeriT mTeli
dro da mTeli yofiereba, rogor ggonia, gana mas SeuZlia did ramed miaCndes Cveni
cxovreba?
_ ara, es SeuZlebelia, _ Tqva man.
_ ase rom, is arc sikvdils miiCnevs saSinelebad?
_ aramc da aramc.
_ rogorc Cans, mxdali da mdabali bunebisaTvis miuwvdomelia filosofia.
_ ase mgonia.
_ xolo Tu kaci wesieria, uangaro, ara mdabali, ara Tavgasuli da ara mxdali, gana
SeiZleba is uxiagi an usamarTlo gaxdes?
_ ara, ar SeiZleba.
_ ase rom, roca gsurs ganixilo, filosofiuria Tu ara suli, daukvirdi da siyma-
wvileSive Seatyob, samarTliania da Tvinieri Tu uxiagi da veluri.
_ ra Tqma unda.
_ me mgonia, arc es gamoepareba Sens Tvals...
_ ra?
_ Seswevs Tu ara swavlis unari. gana SeiZleba imedi gqondes, rom droTa ganmavlo-
baSi guls daudebs imas, rasac wamebad miiCnevs da ris vaivaglaxiT arTmevs Tavs?
_ namdvilad ar SeiZleba.
_ xolo Tu verafers imaxsovrebs, rasac aswavlian, da yvelaferi aviwydeba, gana Se-
iZleba Tavcarieli ar iyos?
_ rasakvirvelia.

109
_ rogor ggonia, ase amaod maSvrali, gana, bolos da bolos, Tavsac ar SeiZulebs da
amnair swavla-ganaTlebasac?
_ ra Tqma unda.
_ maSasadame, imas, vinc verafers imaxsovrebs, namdvilad ver mivakuTvnebT filoso-
fosTa ricxvs da kargi mexsierebis patrons unda davuwyoT Zebna.
_ uciloblad.
_ magram gana SeiZleba vamtkicoT, rom sulis uxamsobasa da gauTlelobas Sedegad
ar mosdevs is, rasac zomis uqonloba hqvia?
_ ara, ar SeiZleba.
_ ki magram, WeSmariteba, Seni azriT, zomierebas ukavSirdeba Tu zomis uqonlobas?
_ zomierebas.
_ maSasadame, bevri sxva ramis garda, unda veZeboT zomiereba, uSualod rom erwymis
gonebis bunebriv daxvewilobas, raTa am Tandayolilma Tvisebebma Tavisuflad warma-
rTon suli yoveli sagnis ideisaken.
_ ra Tqma unda.
_ an iqneb ggonia, rom Cvens mier CamoTvlili da erTimeoris momdevno yvela es Tvi-
seba sulac ar aris aucilebeli sulisaTvis, raTa man sakmarisad da srulyofilad
Seicnos arsi?
_ yovlad aucilebelia.
_ mereda, nuTu SegiZlia im saqmianobis gmoba, romelsac veravin ver misdevs ise,
rogorc wesi da rigia, Tuki bunebam mexsiereba, swavlis unari, didsulovneba da dax-
vewiloba ar uboZa, an WeSmaritebis, samarTlianobis, simamacisa da daxvewilobis moy-
vare Tu monaTesave ar aris?
_ TviT momosic ki ver upovida raime sagmobs.
_ magram nuTu Sen mxolod amnair _ mowifulsa da zedmiwevniT ganswavlul xalxs mi-
andobdi saxelmwifos marTvas?
aq saubarSi Caeria adimante:
_ vin gabedavs, sokrate, raime daupirispiros Sens mosazrebebs? magram Tu ici, ras
ganicdian Seni msmenelebi, roca sakuTar azrs gamoTqvam? raki arc kiTxvebis dasma Se-
uZliaT da arc pasuxis gacema, ase hgoniaT, rom Seni msjeloba yoveli kerZo sakiTxis
irgvliv metad Tu ara, odnav mainc aSorebT WeSmaritebas; magram roca erT `odnavs~
meore emateba, meores _ mesame da ase Semdeg; maTi jami erT uxeS Secdomad iqceva, mkve-
Trad rom upirispirdeba Seni msmenelebis Tavdapirvel ganwyobas. rogorc Zlieri
moSaSe susts, bolos da bolos, svlis gakeTebis saSualebas aRar utovebs, Seni msme-
nelebic, adre Tu gvian, CixSi emwyvdevian da krintis daZvrasac veRar axerxeben im Ta-
visebur TamaSSi, sadac koWebis magivrad sityvebs iyeneben. magram, kacma rom Tqvas, es
rodi wyvets saqmes. me aq Cvens SemTxvevas vgulisxmob: yvelas SeeZlo eRiarebina, rom
verafers daupirispirebs Sens msjelobas vercerT aq wamoWril sakiTxze, Tumca am
mxrivac unda gangvexila saqme: vinc filosofias ewafeba, magram axalgazrdobaSi gark-
veuli ganaTlebis SesaZenad ki ara, aramed TiTqmis mTel sicocxles swiravs mas, ume-
teswilad ucnaurze ucnauria, rom ara vTqva _ uqnara da umaqnisi-meTqi, da TviT isic
ki, vinc yvelaze gonieri Cans, sxvas verafers iZens filosofiis SeswavliT, rasac Sen
ase aqeb da adideb, garda imisa, rom sruliad usargeblo xdeba saxelmwifosTvis.
adimantes rom movusmine, me vTqvi:
_ rogor ggonia, vinc amas ambobs, cdeba?
_ ar vici, _ Tqva adimantem, _ magram siamovnebiT ki movismendi Sens azrs.
_ maS, moismine: me Tu mkiTxav, marTals ambobs.
_ ki magram, rogorRa eTanxmeba es im mtkicebas, rom saxelmwifoebi manamde ver daaR-
weven Tavs ubedurebas, vidre maT saTaveSi ar Caudgebian filosofosebi, romlebic
Sen es-esaa umaqnisebad dasaxe?
_ Sen iseT kiTxvebs misvam, rom mxolod SedarebebiT Tu SemiZlia vupasuxo.
_ magram, Sen xom SedarebebiT laparaki ara gCvevia.
_ rac aris, aris, _ vTqvi me, _ Tavsamtvrev gansjaSi CamiTrie da damcini kidec?! maS,
moismine Cemi Sedareba, raTa darwmunde, rarig Znelia es CemTvis:
saxelmwifo ise sastikad epyroba brZenkacT, rom uaresi aRar iqneba. amitom maT da-
sacavad sxvadasxva sagans moviSvelieb, raTa erTmaneTs mivusadago es sxvadasxvaoba,

110
rogorc iqcevian mxatvrebi vacirmis Tu sxva misTanaTa xatvisas, erTmaneTs rom uxameb-
en nairgvar nakvTebs. maS, warmoidgine xomaldisa Tu xomaldTa mTeli qaravnis patro-
ni, axovanebiTa da Zal-RoniTac rom aRemateba danarCen zRvaosnebs, mxolod egaa, yurs
aklia, arc Tvali uWris da sazRvao saqmisac bevri ara gaegeba ra, zRvaosnebi ki saWis
xelSi Casagdebad Tav-pirs amtvreven erTmaneTs: yvelas hgonia, rom swored man unda
marTos xomaldi, Tumca arsad uswavlia mesaWeoba, ase rom, ver getyviT, vin aswavla an
rodis iswavla es xeloba. maTi Tavgasuloba iqamdisac ki midis, rom xmamaRla gahyvi-
rian, amas ra swavla undao, da mzad arian nakuwebad aqcion yvela, vinc amtkicebs, rom
mesaWeoba diaxac moiTxovs swavlas. patronis irgvliv Semojarulni Tavs abezreben ve-
drebiT, TxovniTa da xvewna-mudariT, ara Cven mogvande es saqme da ara Cveno. Tu dai-
yolies da sawadels ewien, danarCenebs ki xeli moecaraT, gaSmagebulni daerevian da
musrs avleben erTmaneTs, cxedrebs ki pirdapir zRvaSi isvrian. xomaldis keTilSob-
il patrons ki mandragoraTi, RviniTa Tu sxva ram maTrobela siTxiT abrueben da
xelT igdeben xomalds. maSin daerevian yvelafers, rac xomaldzea, iwyeba gauTavebe-
li sma-Wama da Rreoba, xomaldi ki, raRa Tqma unda, ise mihyavT, rogorc amnair mexom-
aldeebs SehferiT. Tanac qeba-didebas ar akleben, namdvil zRvaosans, uebro mesaWes
da sazRvao saqmis ubadlo mcodnes uwodeben yvelas, vinc SesZlo patronis dayolie-
biTa Tu ZaladobiT Caegdo xelSi Zalaufleba, maSin rodesac dascinian da abuCad ig-
deben maT, vinc es ver SesZlo. am xalxs warmodgenac ara aqvs namdvil mesaWeze, romel-
ic unda iTvaliswinebdes weliwadis dros, Tvals adevnebdes cas, varskvlavebs Tu qa-
ris qrolas, mokled, yvelafers, rac mis xelobas ukavSirdeba, Tu surs marjved mar-
Tavdes xomalds, miuxedavad imisa, Seesabameba Tu ara es visime neba-survils. maT hgo-
niaT, rom SeuZlebelia swavliT SeiZino amis unari, gamocdileba da TviT mesaWis xel-
oba.
xolo Tu es xdeba xomaldze, rogor ggonia, gana amnair viTarebaSi mezRvaurebi ma-
Ralfardovan ybedad, ubadrukad da umaqnisad ar miiCneven namdvil mesaWes?
_ ra Tqma unda, _ momigo adimantem.
_ ara mgonia, am suraTis Semyures raime axsna-ganmarteba dagWirdes imis dasadgenad,
Tu riTi hgavs es suraTi filosofosebis mdgomareobas saxelmwifoSi; xom gesmis, ras-
ac vambob?
_ Zalian kargad.
_ maS, uwinares yovlisa, Sen TviTon ganumarte es Sedareba imas, visac ukvirs, rat-
om ar scemen pativs filosofosebs saxelmwifoSi, da ecade daarwmuno, rom ufro sak-
virveli is iqneboda, pativi rom miegoT maTTvis.
_ asec vizam.
_ isic uTxari, rom marTals ambobs, roca amtkicebs, raoden usargebloa saxelmwif-
osaTvis is xalxi, filosofosebad rom moaqvT Tavi, magram keTil inebos da am usargeb-
lobaSi maT dasdos brali, visac veranair saqmeSi ver gamouyenebia isini, da ara TviT
am brZenkacebs. gana bunebrivia, rom mesaWe morCilebas sTxovdes mezRvaurebs, brZenka-
cni ki kars utalaxebdnen mdidrebs? cdeboda, vinc ase ixumra. simarTle ki, Tu gneb-
avT, is aris, rom mdidaria kaci Tu Raribi, avad rom gaxdeba, eqims unda miakiTxos; xo-
lo visac qveSevrdomoba surs, imas mimarTos, visac qveSevrdomTa marTvis unari Ses-
wevs. sad gagonila, mmarTveli sTxovdes qveSevrdomT, gemudarebiT, modiT da miqveSe-
vrdomeTo, Tuki marTla varga mmarTvelad? amitomac ar Secdebi, Tu dRevandel saxe-
lmwifo moRvaweebs im zRvaosnebTan gaaigiveb, romlebzedac weRan vlaparakobdiT, xo-
lo visac es zRvaosnebi uqnarebad da maRalfardovan ybedebad Tvlian, _ WeSmarit
mesaWesTan.
_ marTals ambob.
_ amis gamo da amnair viTarebaSi advili rodia yvelaze ukeTes xelovnebas pativs
miagebdes is xalxi, vinc sruliad sapirispiro xelobas misdevs. yvelaze mZime da yve-
laze saSinel braldebas ki swored isini uyeneben filosofosebs, visac hgonia, rom
filosofosoba maTi saqmea. Sens mier xsenebuli filosofiis mgmobelis sityviT, fi-
losofosTa umravlesoba yvelaze ukeTuri xalxia, xolo brZenkacni usargebloni da
umaqnisni arian, da mec dageTanxme, marTali xar-meTqi; asea, ara?
_ diax, asea.
_ magram Cven xom vnaxeT, ratom arian namdvili filosofosebi usargebloni?

111
_ ra Tqma unda.
_ xom ar gsurs axla isic vnaxoT, ra aris umravlesobis ukeTurobis mizezi da SeZ-
lebisdagvarad vcadoT imis damtkicebac, rom amaSi filosofias rodi miuZRvis bra-
li?
_ cxadia, msurs.
_ maS, ganvagrZoT Cveni kiTxva-pasuxi da gavixsenoT, ra bunebrivi Tvisebebia saWiro
imisTvis, rom adamiani Rirseuli da keTili iyos? Tu gaxsovs, pirveli iyo WeSmarite-
bis siyvaruli, romelsac Tavis winamZRvrad unda saxavdes da yvelgan da yovelTvis
uyoymanod mihyvebodes, radganac mkvexara da ukeTuri verasodes eziareba WeSmarit
filosofias.
_ diax, swored amas vamtkicebdiT.
_ ki magram, gana am mxriv mkveTrad ar vupirispirdebiT dResdReobiT sayovelTaod
gabatonebul azrs?
_ mkveTrad da ufro metadac.
_ gana marTebuli ar iqneboda Cveni mosazrebis dasacavad gveTqva, rom codnis moy-
vare kaci bunebrivad mieltvis WeSmarit arss da saganTa simravleze ki ar Cerdeba,
romelTa arsebobac mxolod moCvenebiTia, aramed ganuxrelad miiwevs win da misi vne-
ba manamdis ar dacxreba, sanam ar Caswvdeba TviT saganTa arss Tavisi sulis im nawiliT,
romlis daniSnulebac swored am arsis wvdomaa da romelic amave arss enaTesaveba, xo-
lo misi meSveobiT rom mieaxleba da Seerwymis kidec WeSmarit arss, raTa Svas goneba
da WeSmariteba, Semdeg ukve (da ara manam) WeSmariti sicocxliT cocxlobs, WeSmarit-
ebiT sazrdoobs da Tavs aRwevs mSobiarobis tkivilebs.
_ es iqneboda savsebiT marTebuli dacva.
_ gana am kacs SeiZleba uyvardes sicrue? Tu, piriqiT, unda sZuldes igi?
_ unda sZuldes.
_ raki mas win uZRvis WeSmariteba, albaT ver vityviT, rom biwierebis mTeli qoro
mihyveba ukan.
_ ra saTqmelia?
_ aramed vityviT, rom mas axlavs zneTa siwminde da siwrfele, maT kvaldakval ki _
goniereba.
_ ra Tqma unda.
_ magram danarCen TvisebaTa qoroze raRas vityviT, romlebic niSneulni arian fil-
osofosis bunebisaTvis? ra saWiroa xelaxla CamovTvaloT? xom gaxsovs, rom maT ricxv-
Si Sedis simamace, didsulovneba, codnis advilad SeTvisebis unari, mexsiereba. maSin
Sen pasuxad miTxari, rom ueWvelad yvela daeTanxmeboda Cvens sityvebs, magram unda
Segvewyvita msjeloba da yuradReba gadagvetana mxolod maTze, viszedac vlaparakob-
diT; imasac ityodnen, rom maT Soris bevria usargeblo da umravlesoba _ sruliad
umaqnisi. mas aqeT viZiebT am braldebis mizezs da axla im kiTxvas mivadeqiT, Tu rato-
maa maT Soris amdeni umaqnisi. amitomac kvlav SevudeqiT WeSmarit filosofosTa bu-
nebrivi Tvisebebis kvlevas da iZulebulni gavxdiT isini kvlav gangvesazRvra.
_ asea, _ Tqva man.
_ axla ki gvmarTebs ganvixiloT, ra iwvevs amnairi bunebis gadagvarebas, ratom ixrw-
neba is umravlesobaSi, an ratomaa, rom mxolod cotani Tu aRweven Tavs am xrwnileb-
as, da isini ukeTurebad Tu ara, umaqnisebad mainc arian miCneulni. Semdeg ki ganvixi-
lavT maT mimbaZvelTa Tvisebebs, maTsave Tanamosaqmeebad rom moaqvT Tavi. am xalxis
uricxvi Secdoma Tu marcxi imis Sedegia, rom filosofosobis Rirsni ar arian da arc
amisi unari SeswevT. swored isini utexen saxels filosofias, razedac Sen laparako-
bdi.
_ ki magram, mainc ra iwvevs Sens mier xsenebul gadagvarebas?
_ vecdebi SeZlebisdagvarad agixsna. me mgonia, yvela dagveTanxmeba, rom imnair ad-
amianebs, visi sulic aerTianebs yvela Tvisebas, rac, Cveni azriT, unda axasiaTebdes
WeSmarit filosofoss, iSviaTad badebs buneba. Tu Sen sxvagvarad fiqrob?
_ ara, savsebiT geTanxmebi.
_ amnairi xalxi cotaa, magram naxe, ramdeni ram uwyobs xels maT gadagvarebas.
_ mainc?

112
_ yvelas Zalian gaakvirvebs imis gageba, rom nebismieri Tviseba, rac Cven am xalxSi
moviwoneT, diax, swored nebismieri es Tviseba ganapirobebs misi mflobeli sulis ga-
dagvarebas da filosofiisagan mis CamoSorebas. me vgulisxmob simamaces, gonierebas
da, saerTod, yvelafers, rac zemoT mimovixileT.
_ marTlac rom sakvirvelia.
_ aseve xrwnis da filosofias aSorebs suls yovelive is, rac brbos sikeTed miaC-
nia: silamaze, simdidre, gavleniani naTesaoba da sxva misTanani. albaT gesmis, rasac
vgulisxmob.
_ cxadia, mesmis, magram ufro meameboda, Tu dawvrilebiT amixsnidi Sens azrs.
_ Tu yvelafers mTlianad da marTebulad moicav azriT, SenTvis savsebiT cxadi ga-
xdeba da aRar geucnaureba is, rac amis Taobaze zemoT iTqva.
_ ki magram, mainc ras mibrZaneb, rogor moviqce?
_ rogorc mogexseneba, yovelgvari Tesli Tu Canasaxi, cxovelisa iqneba Tu mcenari-
sa, Tuki saTanado sazrdoobas, havas an niadags moklebulia, miT ufro metad kargavs
Tavis Tvisebebs, rac ufro Zlieria Tavad: radganac cudi ufro mkveTrad upirispir-
deba kargs, vidre ara kargs.
_ ra Tqma unda.
_ xom sruli ufleba gvaqvs vamtkicoT, rom ukeTesi buneba, misTvis Seuferebeli
sazrdoobisas, gacilebiT mets kargavs, vidre uaresi?
_ cxadia, gvaqvs.
_ ki magram, adimante, _ vuTxari me, _ gana maRalniWieri sulic cudi aRzrdisas uf-
ro metad ar uaresdeba? an iqneb ggonia, rom sazareli danaSauli Tu borotmoqmedeba
sulis uniWobisagan iRebs dasabams da ara mZlavri bunebisagan, romelic bavSvobaSi sa-
Tanadod ver aRzardes? susti buneba ki verc didi sikeTis mizezi gaxdeba da verc di-
di borotebisa.
_ vera, _ Tqva man, _ mec ase vfiqrob.
_ Tu filosofosis Cvens mier gansazRvrul bunebas saTanadod aRzrdian, maSin is,
TandaTanobiTi ganviTarebis gziT, aucileblad miaRwevs nebismier siqveles; magram
Tu is arasaTanado niadagze dainerga da aRizarda, maSin sruliad sapirispiro Sedegs
miviRebT, Tuki mas romelime RmerTTagani ar Seewia. an iqneb Senc brbosaviT fiqrob,
rom sofistebis mier garyvnil WabukTa ricxvi umniSvneloa, es gamryvnelni ki kerZo
pirebi arian da amitom mxolod maTze Tu SeiZleba vilaparakoT? magram is xalxi, ro-
melic amas amtkicebs, TviTonvea yvelaze didi sofisti, romelsac SeuZlia Tavis ne-
baze aRzardos da Taviseburad Camoayalibos axalgazrdac da xnieric, qalic da kac-
ic.
_ ki magram, rodisRa aswreben amas?
_ roca isini mofuTfuTe brboebad sxedan saxalxo Tavyrilobebze, samsjavroebSi,
TeatrebSi, samxedro banakebsa Tu sajaro TavSeyris sxva adgilebSi da yurTasmenis wa-
mRebi yayaniT iwoneben an iwuneben visime gamosvlas Tu moqmedebas da Tanac orsave Se-
mTxvevaSi yovelgvari zomierebis zRvars gadadian; kldeebidan areklili maTi gniasi,
gaSmagebuli taSiscema, mowonebisa Tu gmobis yiJini mgrgvinav eqod ubrundeba maTive
TavSeyris adgils da ormagad mZlavrobs Rriali. rogor ggonia, ras unda ganicdides
amnair viTarebaSi ymawvili kacis guli? romeli kerZo maswavleblis gakveTilebs Se-
uZlia win aRudges yovelive amas? gana yvelafers ar waSlis da walekavs lanZRva-gine-
bisa Tu qeba-didebis es boboqari nakadi? gana ymawvili kaci amasve ar miiCnevs sasaxel-
od Tu saTakilod? da, bolos, gana aseTive ar gaxdeba Tavadac?
_ aucileblad, sokrate, _ Tqva man.
_ magram Cven jer arc gvixsenebia yvelaze didi aucilebloba.
_ mainc romeli?
_ aucilebloba, romlis wyalobiTac yovelive amas saqmesac zed urTaven es aRmzr-
delebi da sofistebi, roca sityviT ver axerxeben visime darwmunebas. nuTu ar ici,
rom urCs samoqalaqo uflebebis CamorTmeviT, fuladi jarimiT da sikvdiliTac ki sji-
an?
_ rogor ar vici.
_ ki magram, vis, romel sxva sofists an romel kerZo swavla-ganaTlebas SeuZlia win
aRudges amnair aRzrdas?

113
_ me mgonia, arcerTs.
_ ra Tqma unda; TviT amnairi mcdelobac ki didi ugunureba iqneboda; radganac Se-
uZlebelia, SeuZlebeli iyo da kvlavac SeuZlebeli iqneba, rom siqvelis gakveTile-
bi cvlidnen umravlesobis mier Camoyalibebul bunebas; me adamianur aRzrdas vgu-
lisxmob, Cemo Zvirfaso, Torem RvTaebrivisaTvis, andazisa ar iyos, gamonaklisi unda
dagveSva. isic icode, rom Tu amnairi saxelmwifoebrivi wyobilebis pirobebSi raRa-
ca mainc asrulebs Tavis daniSnulebas da is aris, rac unda iyos, amas RvTis wyalobas
unda vumadlodeT mxolod da mxolod; Sen SegiZlia ise amtkico es, rom Secdomis Si-
Si ar gqondes.
_ mec ase vfiqrob, _ Tqva adimantem.
_ erTSiac unda merwmuno.
_ raSi? _ Tqva adimantem.
_ yvela es kerZo movaWre, romlebsac sofistebs uwodebs da Tavis metoqeebad miiC-
nevs xalxi, sxva rames rodi aswavlis Tavis Segirdebs, garda im azrebisa Tu Sexedule-
bebisa, rasac Tavyrilobebze gamoTqvams umravlesoba, – da swored amas asaRebs sibr-
Zned. xom ar gagonebs es im kacs, gulmodgined rom uvlis uzarmazarsa da Zlier mxecs,
bejiTad swavlobs mis bunebas, Jinsa Tu znes da icis, saidan mouaros, ra mxriv miudg-
es, rodis da ratom mZvinvarebs an mSviddeba da cxreba, ris gamo Rmuis, an risi gagone-
ba aRagznebs Tu aTvinierebs. yovelive amas rom Seiswavlis xangrZlivi movla-patron-
obis da dakvirvebis Sedegad, Tavis gamocdilebas codnad miiCnevs, saxelmZRvanelod
saxavs mas da amis mixedviT wvrTnis Segirdebsac; Tumca warmodgenac ara aqvs, ra aris
am mxecis qcevaSi kargi an cudi, saqebi an saZraxisi, mosawoni an dasawuni, samarTliani
an usamarTlo, aramed yvelafers misi qcevisa da zne-Cveulebis mixedviT afasebs: rac
mxecisTvis sasiamovnoa, sikeTed saxavs, usiamovnos ki borotebad, Tumca sinamdvileSi
arc erTis da arc meoris ara gaegeba ra; amitomacaa, rom erTmaneTSi urevs, erTis mxr-
iv, samarTlianobasa da mSvenierebas, meores mxriv ki _ aucileblobas. magram raki au-
cileblobis buneba arsebiTad gansxvavdeba sikeTis bunebisagan, verc TviTon xedavs
da verc sxvas uCvenebs amas. axla ki, zevsis gulisaTvis, miTxari, gana ucnaurad ar geC-
veneba amnairi aRmzrdeli?
_ ra Tqma unda.
_ ki magram, ra gansxvavebaa am kacsa da imas Soris, vinc sibrZnes aigivebs imis codnas-
Tan, Tu ra moswons an ra ar moswons erTad TavSeyrili nairgvari xalxis umravlesob-
as? _ mxatvroba iqneba es, musika Tu TviT politika? vinc brbos gasacnobad warudgens
Tavis poemas, xelovnebis qmnilebas an saxelmwifo moRvaweobis gegmas, am brbos ufro
metad aqcevs Tavis mbrZaneblad, vidre aucilebloba moiTxovs amas; da maSin, `diome-
desis gasaWirisa~ ar iyos, iZulebulia aRasrulos is, rac akmayofilebs brbois gemo-
vnebas. magram sinamdvileSi kargia es Tu cudi, erTxel mainc Tu gsmenia, rom vinmes Ta-
visTvis mainc ecada amis garkveva da sasacilo ar gamxdariyo xalxis TvalSi?
_ ara, _ Tqva man, _ arca msmenia da verc verasdros movismen.
_ maS, axla, yovelive amis gaTvaliswinebiT, erTxelac Segaxseneb: SeiZleba Tu ara,
brbom Seignos da aRiaros, rom arsebobs mSveniereba TavisTavad, gansxvavebiT mSvenie-
ri sagnebisagan, da arsebobs bevri sxva arsic TavisTavad, gansxvavebiT calkeul sagan-
Ta simravlisagan?
_ arasdidebiT, _ Tqva man.
_ maSasadame, SeuZlebelia brbois filosofosoba.
_ diax, SeuZlebelia.
_ ese igi, vinc filosofosobs, aucileblad igmoba brbois mier?
_ aucileblad.
_ da im kerZo pirTa mierac, brbos rom Serevian da cdiloben Tavi moawonon mas?
_ cxadia.
_ aqedan gamomdinare, ra gesaxeba filosofiuri bunebis xsnad? ranairad SeuZlia
mas kvlav misdios Tavis saqmes da, amrigad, miaRwios Tavis mizansac? imis mixedviT gan-
saje, rac zemoT iTqva: aki SevTanxmdiT, rom amnairi bunebisaTvis niSneulia Semdegi
Tvisebebi _ codnis advilad SeTvisebis unari, simamace da didsulovneba.
_ diax.

114
_ amnairi adamiani pirveli iqneba tol-sworTa Soris, miT umetes, Tu xorciTac ise-
ve srulqmnilia, rogorc suliT.
_ ra Tqma unda.
_ axloblebi da Tanamoqalaqeni, albaT, moindomeben raime saqme miandon, roca moiw-
ifeba, ara?
_ rasakvirvelia.
_ maSasadame, fexqveS Cauvardebian mavedrebelni da Tayvans scemen, raTa Tavi mou-
qonon mliqvnelobiT da, amrigad, winaswarve moipovon misi keTilganwyobileba.
_ xSirad ase xdeba.
_ mereda, ras izams es kaci amnair xalxSi, miT umetes, Tu bedma didi saxelmwifos
moqalaqeoba, simdidre, keTilSobiluri warmomavloba, silamaze da warmosadegoba
arguna wilad? xom ar warmoidgens, Sleguri imedebiT Tavbrudasxmuli da gayoyoCe-
buli, rom mxolod is unda ganagebdes berZenTa da barbarosTa saqmeebs? camde xom ar
aaRerinebs Tavs fuWi pativmoyvareoba da yurs aRar aTxovebs gonebis xmas?
_ ueWvelad.
_ ase Tavgasuls mSvidad rom miaxloeboda vinme da simarTle eTqva _ Wkua gaklia da
namdvilad ar gawyenda misi SeZena, magram amas didi Zalisxmeva sWirdebao, _ rogor
ggonia, amdeni ukeTuri grZnobiT Tavbrudaxveuls gauadvildeboda misi sityvebis
mosmena?
_ aramc da aramc.
_ da mainc, Tu bunebiT Tandayolili Tvisebebisa da keTilSobilebis wyalobiT, es
sityvebi saTanado gamoZaxils hpoveben mis sulSi, rasac SeuZlia daarwmunos da fi-
losofiis mimarT miaqcios igi, Seni azriT, rogor moiqcevian am SemTxvevaSi misi maame-
belni, rakiRa dainaxaven, rom xelidan eclebaT TavianTi mfarveli da is wyalobac, mi-
sgan rom moelodnen? gana yovelnairad, sityviT Tu saqmiT, ar ecdebian gadaarwmunon
da, imavdroulad, gaaqarwylon misi keTilismyofeli mrCevlis sityvebic? mrCevlisa,
romelsac an malulad daugeben maxes, an samsjavroSi uCivleben, raTa sajarod agebin-
on pasuxi.
_ es garduvalia.
_ mereda, ramdenad SesaZlebelia, rom am kacma filosofias miuZRvnas Tavi?
_ naklebad.
_ xom xedav, rom ar SevmcdarvarT, roca vTqviT, rom filosofiuri bunebis ganmsa-
zRvreli Tvisebebi, roca maT saTanado aRzrda akliaT, TviTonve xdebian imis mizezi,
rom adamiani Ralatobs Tavis mowodebas, da amaSi yovelive imasac miuZRvis brali,
rac sikeTed miaCnia brbos: vTqvaT, simdidres da sxva misTanaT.
_ ara, _ Tqva man, _ ar SevmcdarvarT; piriqiT, marTalni viyaviT.
_ ai, rogor xdeba, Cemo saocaro, yvelaze ukeTes bunebaTa gadagvareba, romelTa
daniSnulebac ukeTilSobiluresi saqmis samsaxuri iyo. amnairi bunebis xalxi, Cveni
mtkicebiT, cotaa. swored maTi wridan gamosulni ayeneben yvelaze did zians saxel-
mwifoebsac da kerZo pirTac, da amave wres ekuTvnian yvelaze didi keTilismyofeln-
ic, roca TavianT daniSnulebas ar Ralatoben. umweo buneba ki verasodes aRasrulebs
raime diads. verc kerZo pirisa da verc saxelmwifos sakeTildReod.
_ marTals brZaneb, _ Tqva man.
_ roca filosofias zurgs aqceven isini, visac yvelaze metad marTebda misi samsa-
xuri, is eulad da unayofod rCeba, zurgis mqcevelni ki maTi sakuTari bunebisa da
WeSmaritebisaTvis ukadrisi cxovrebiT cxovroben. daoblebulsa da TvistomTagan ga-
nwirul filosofias ki uRirsni epatronebian, saxels rom utexen, pativs xdian da,
Seni Tqmisa ar iyos, bRalaven mas. am uRirsTa Soris zogi marTlac rom ubadrukia, um-
ravlesoba ki _ yvelaze uaresi xvedris Rirsi.
_ ase amboben.
_ da marTalsac amboben. rodesac ubadruki kacunebi dainaxaven, rom didebuli sa-
xelebiTa da moCvenebiTi brwyinvalebiT savse adgili gaTavisuflda, patimrebisa ar
iyos, TavianTi sapatimroebidan gamoqceulni taZrebs rom afareben Tavs, gaxarebulni
xels iReben TavianT xelobaze da filosofias awydebian; metadre isini, vinc ufro
marjved da unarianad uZRveba Tavis patara saqmes. radganac filosofia, Tavisi migde-
bulobis miuxedavad, mainc ufro didi pativiT sargeblobs, vidre romelic gnebavT

115
xeloba Tu xelovneba, rac esoden dauokebeli ZaliT izidavs misken uRirssa da ubad-
ruk, mZime SromiT xorcielad damaxinjebulsa da sulierad dasaxiCrebul xalxs; gana
SeiZleba sxvagvarad iyos?
_ aramc da aramc.
_ kacma rom Tqvas, riTi gansxvavdebian isini Tavmotvlepili da juja mWedlisagan,
cota xnis winaT rom gamovida sapatimrodan, ibanava, axali mosasxami moisxa, sasiZosav-
iT moikazma da Tavisi gaRatakebuli batonis qaliSvilze apirebs daqorwinebas?
_ arafriT.
_ ra unda daibados amnairi qorwinebisgan, ukanono da uvargisi STamomavlobis gar-
da?
_ sxva araferi.
_ mereda, roca uRirsi da uvici xalxi filosofias uSinaurdeba da, Tavisi uRirs-
obis miuxedavad, urTierTobas amyarebs masTan, ra azrebi da Sexedulebebi SeiZleba
iSvan amnairi urTierTobisagan? Tu maT Sesaferis saxels davarqmevT, _ mxolod sofi-
zmebi, da ara kanonieri, ara WeSmariti sibrZne.
_ uciloblad.
_ Zalian cotaa im xalxis ricxvi, adimante, visac SeuZlia Rirseuli urTierToba
daamyaros filosofiasTan: an is, vinc saucxoo aRzrdis wyalobiT bolomde SeinarCu-
na keTilSobileba, da visac mxsnelad moevlina TviT samSoblodan gandevna, ris Sede-
gadac Tavi daaRwia ukeTuri sinamdvilis damRupvel zemoqmedebas da zurgi ar aqcia
filosofias; an oriode didsulovani kaci, romelsac bedma patara saxelmwifos moqa-
laqeoba arguna wilad da daufaravi zizRiT uyurebs yovelgvar Tanamdebobas Tu sa-
zogadoebriv moRvaweobas; an TiTo-orola maRali niWiT cxebuli suli, filosofiis
gulisTvis rom Ralatobs Tavis sakuTar xelobas, romelic savsebiT samarTlianad mi-
aCnia ufro mdared; zogs SeiZleba lagami amosdos da gandgomis neba ar misces mismave
sakuTarma mdgomareobam, rogorc, magaliTad, Cvens megobar Teages, romelsac yvela
monacemi hqonda saimisod, rom gandgomoda filosofias, magram janmrTelobaze mudmi-
vi zrunva aiZulebs uari Tqvas politikaze. aRarafers vityvi Cems demoniur niSanze,
radganac saeWvoa warsulSi Tundac erTi amnairi magaliTi moiZebnebodes.
vinc am mcirericxovan rCeulTa wres ekuTvnis da piradad ganucdia filosofiiT
moniWebuli siamovneba da netareba, vinc araerTxel yofila brbois siSlegis mowme,
visac ar axsovs Tundac erTi politikosis gonivruli saqme, vinc icis, rom erT mokav-
Siresac ver hpovebs, visTan erTadac SeiZleba ise Seewios samarTlianobas, rom es si-
cocxlis fasad ar daujdes, _ Tavs ise grZnobs, rogorc veluri mxecebis xrovaSi, ro-
melTa sisxlian TareSSi monawileobas xelaRebiT uaryofs, Tumca imisi Zali ki ar Se-
swevs, rom martodmarto aRudges win maT mZvinvarebas, radganac icis, rom manamde waag-
ebs Tavs, vidre rameSi waadgebodes saxelmwifos an Tavis megobrebs, verc Tavs argebs
rasme da verc sxvebs daixsnis gaWirvebisgan. amaSi Rrmad darwmunebuli simSvides arC-
evs da aumRvrevlad akeTebs Tavis saqmes. rogorc mgzavri Tavsxmasa Tu grigalSi daeZ-
ebs TavSesafars, isic Tavisi simyudrovidan akvirdeba ukanonobis Tavawyvetil par-
paSs da bednieria imis SegnebiT, rom usamarTlobasa da uwmindurobas garidebuli
mSvidad galevs am wuTisofels, mere ki, ukeTesi xvedris molodinSi, udrtvinvelad
gaecleba mas.
_ maSasadame, ise rodi wava aqedan, rom didi saqmeebi ar aRasrulos.
_ magram ara yvelaferi, risi unaric hqonda, saxelmwifo wyobileba misi Sesaferisi
rom yofiliyo. saTanado wyobilebis pirobebSi ki ara marto mets miaRwevda, aramed
imasac SeZlebda, rom pirad bednierebasTan erTad sazogado keTildReobac uzrunve-
leyo.
amrigad, filosofiisadmi wayenebuli braldebisa da am braldebis usafuZvlobis
Sesaxeb, Cemi azriT, sakmarisad vilaparakeT; Tu, ra Tqma unda, Seni mxriv arafers da-
umateb amas.
_ ara, _ Tqva man, _ araferi maqvs saTqmeli. magram dRevandel saxelmwifo wyobile-
baTa Soris mainc romels miiCnev filosofiisaTvis Sesaferisad?
_ verc erTs, _ mivuge me, _ Cemi drtvinvis mizezic isaa, rom verc erTs vera vcnob
filosofiuri bunebis Rirsad, maTi wyalobiT rom ibRaleba da iers icvlis. rogorc
axal niadagze gadanergili Tesli icvlis bunebas da adgilobriv mcenareTa Tvisebebs

116
iZens, filosofiuri bunebac dRevandel pirobebSi ver axerxebs Tavisi Zalmosilebis
SenarCunebas da TiTqmis mTlianad icvlis saxes. magram Tu saxelmwifo wyobileba, Ta-
visi srulyofilebiT, mis bunebas esatyviseba, maSin ki naxavT, rom is WeSmaritad
RvTaebrivia, yovelive danarCens ki, bunebasac da saqmianobasac, mxolod adamianuri
Tu SeiZleba ewodos. amis Semdeg Sen, albaT, mkiTxav, es ra saxelmwifo wyobilebaao?
_ cdebi, _ Tqva man, _ eg ki ara, ai, ra mindoda mekiTxa: sxva wyobilebas gulisxmob
Tu imas, romlis gegmac ukve movxazeT Cveni saxelmwifos dafuZnebisas?
_ am ukanasknels. xom ukve iTqva, rom saxelmwifoSi unda iyos garkveuli sawyisi, is-
eve rom ganmartavda saqmis arss, rogorc Sen, kanonmdebeli, kanonTa dadgenisas?
_ diax, ukve iTqva.
_ magram Cven sakmarisad ar gangvimartavs es sakiTxi, imisi SiSiT, rom uTuod dagvi-
pirispirdebodiT da erTxmad daiwyebdiT mtkicebas, magis ganmarteba did dros moiT-
xovs da Tanac Zalian Zneli saqmeao; miT umetes, rom arc danarCenia advili.
_ mainc ra?
_ ranairad unda iyenebdes saxelmwifo filosofias, rom ar daiRupos. yovelive
diadi xom aramyaria, yovelive mSvenieri ki, rogorc marTebulad amboben, _ Zneli.
_ magram barem bolomde miiyvane Seni mtkiceba da esec ganmarte.
_ Tu ver ganvmarte, amis mizezi is ki ar iqneba, rom ar minda, aramed is, rom ar Semi-
Zlia. axlave daganaxeb Cems gulmodginebas. maS, daukvirdi, ra Tamamad da warbSeuxre-
lad viwyeb imis mtkicebas, rom saxelmwifo sul sxvanairad unda udgebodes am sak-
iTxs, vidre amJamad.
_ mainc rogor?
_ dResdReobiT, bavSvobis asakidan axlad gamosul ymawvilkacTa garda axlosac ar-
vin ekareba filosofias, magram rogorc ki miaRweven mis yvelaze Znel nawils, daojax-
ebulni saqmes hkideben xels da sabolood emSvidobebian mas, Tumca did filosofos-
ebad ki moaqvT Tavi. xolo filosofiis yvelaze Znel nawils me vuwodeb dialeqtik-
as. SemdgomSi isic did saqmed miaCniaT, Tu keTil-inebes da visime rCeviT daeswrnen
filosofiur saubrebs. radganac swamT, rom es saqme ise, sasxvaTaSorisod unda akeTo.
sibereSi ki, iSviaT gamonaklisTa garda, ufro male qrebian, vidre heraklites mze,
romelic aRarasodes aRar anaTebs.
_ maS, rogor unda misdevde filosofias?
_ sul sxvanairad. siyrmesa da siymawvileSi bavSvebs maTi asakis gaTvaliswinebiT
unda aswavlidnen filosofias da gansakuTrebul mzrunvelobas iCendnen maTi sxeul-
is mimarT, vidre is izrdeba da viTardeba, raTa filosofiis samsaxurad moamzadon is-
ini. xolo mowifulobis Jams, roca sabolood yalibdeba suli, Sesabamisad unda gaar-
Tulon da gaaxangrZlivon misi wvrTna. da bolos, roca adamians Zala akldeba, ase
rom, aRarc saxelmwifo moRvaweobis Tavi aqvs da aRarc samxedro samsaxurisa, maSin ki
Tavis nebaze unda miuSvan, raTa mxolod filosofias miuZRvnas Tavi, visac surs neta-
rTa sicocxliT icocxlos, sikvdilis Semdeg ki Rirseuli sicocxlis sakadrisi sana-
cvlo miegos im qveynad.
_ marTali giTxra, didi gznebiT ki laparakob, sokrate. magram, me Tu mkiTxav, Seni
msmenelebi, Trasimaqedan moyolebulni, sulac ar iziareben Sens mgznebarebas, rakiRa
isini veraferSic ver daarwmune.
_ Trasimaqes mainc nu gadamkideb; es-esaa davmegobrdiT, Tumca arc uwin vyofil-
varT mtrebi. yovelnairad vecdebi davarwmuno isic da danarCenebic, an raRaca mainc
vargo momaval cxovrebaSi, roca xelaxla Sobilni kvlav dadgebian amnair sakiTxTa
winaSe.
_ arc ise Soreul droze laparakob.
_ ra aris es dro maradisobasTan SedarebiT? xolo is, rom xalxs sxvisi sityvebisa
ar sjera, sulac ar aris sakvirveli. mas xom arasodes unaxavs is, razedac axla vmsjel-
obT? misTvis es mxolod sityvebia, erTmaneTs garkveuli mizniT misadagebulni, da
ara erTimeorisagan TavisTavad gamomdinare azrebi. imnairi kacisTvis ki, sityviT Tu
saqmiT siqvelis gansaxierebad rom gvevlineba da brZnulad marTavs Cvens mier daarse-
bul saxelmwifos, rac marTalia, marTalia, erTxelac ar moukravs Tvali, arc erTis-
Tvis da arc bevrisTvis.
_ arc erTxel.

117
_ erTxelac ar daswrebia, Cemo netaro, im momxiblavsa da keTilSobilur saubrebs,
sadac ase gulmodgined da aTasgvari saSualebiT daeZeben WeSmaritebas mxolod da
mxolod Semecnebis mizniT; saubrebs, romlebsac saerTo ara aqvT ra didebis maZiebe-
lTa yalb enamWevrobasTan, samsjavroebSi mopirispire mxareTa davasa Tu kerZo pirTa
cilobasTan.
_ marTlac.
_ ai, ratomaa, rom Tumca winaswar vgrZnobdiT da vufrTxodiT kidec amas, _ WeSma-
ritebis karnaxiT iZulebulni vamtkicebdiT, rom verc saxelmwifo da verc kerZo pi-
ri verasodes miaRwevs srulyofilebas, Tuki aucilebloba ar aiZulebs filosofos-
Ta am mcirericxovan jgufs, romelTac ukeTurebad Tu ara, umaqnisebad mainc Tvlian,
Tavs idos saxelmwifoze zrunva, TviT saxelmwifos ki mouwevs daemorCilos maT mmar-
Tvelobas; an Tu RvTaebrivi zeSTagoneba filosofiis mimarT gulmxurvale siyvar-
uls ar Caunergavs dRevandel mefeebs da mbrZaneblebs, an maT memkvidreebs. imis mtki-
ceba, rom am ori SesaZleblobidan erT-erTi an orive ganuxorcielebelia, me gaumar-
Tleblad mimaCnia. winaaRmdeg SemTxvevaSi savsebiT samarTlianad agvigdebdnen sacin-
lad _ saqme gamogleviaT da wyals nayavTo; asea, ara?
_ diax.
_ Tuki gardasul saukuneTa ganmavlobaSi odesme mainc momxdara, rom saxelovan fi-
losofosebs aucileblobis karnaxiT Tavs edvaT saxelmwifos mmarTveloba, an axla
xdeba Cveni TvalisaTvis miuwvdomel ama Tu im barbarosul qveyanaSi, anda momavalSi
moxdeba, Cven mzad varT daJinebiT vamtkicoT, rom amnairi saxelmwifo arsebobda, ar-
sebobs da kvlavac iarsebebs, Tuki mis mbrZaneblad filosofiis muza gvevlineba. amna-
iri saxelmwifoebrivi wyobilebis damyareba diaxac SesaZlebelia, ase rom, Cven SeuZ-
lebelze rodi vlaparakobT, Tumca imas ki vaRiarebT, rom es Zalian Zneli saqmea.
_ mec ase vfiqrob, _ Tqva man.
_ maSin, Cemo netaro, nurc ase mkacrad daadanaSauleb umravlesobas. is namdvilad
Seicvlis azrs, Tuki misi lanZRvis nacvlad ecdebi mSvidad uaryo filosofiisaTvis
wayenebuli yvela braldeba da uCveno, vin arian filosofosebi, rogoria maTi buneba
da saqmianoba, raTa brbom ar ifiqros, TiTqos imaTze elaparakebi, visac TviTonve mi-
iCnevs filosofosebad. am TvaliT rom daanaxeb saqmis arss, Tavad darwmundebi, rom
mas ukve gansxvavebuli azri Seeqmna da sul sxvanairad laparakobs maTze. iqneb ggonia,
rom brbos SeiZleba aRizianebdes is, vinc TviTonve ar Riziandeba, anda SuriT uyure-
bdes mas, vinc TviTon ar aris moSurne? dagaswreb da barem axlave getyvi, rom amnair
uJmurs iSviaTad Tu Sexvdebi xalxSi, umravlesobisaTvis ki ucxoa es uxiagoba.
_ savsebiT viziareb Sens azrs.
_ imasac Tu iziareb, rom filosofiisadmi umravlesobis uaryofiT damokidebul-
ebaSi brali miuZRvis gareSe xalxs, RrianceliT rom iWreba iq, sadac aSkarad ar aris
misi adgili, lanZRva-ginebiT iklebs da Seuracxyofas ayenebs ara marto sxvebs, aram-
ed sakuTar Tavsac, erTi sityviT, ise iqceva, yvelaze nakleb rom Sehferis filoso-
fias.
_ aqac geTanxmebi.
_ marTlacda, adimante, visac Tavis mowodebad WeSmaritebis Wvreta dausaxavs, saim-
isod sada scalia, rom, zecas ki ara, Tvaldaxrili umzerdes kacTa fuW fusfuss da
maTi ukeTurebis winaaRmdeg aRZruli maTive SuRliTa da SuriT ivsebodes? ara, war-
uval arsTa mwyobri wesrigis da ucvlelobis, samyarouli harmoniisa da gonebis mWv-
reti swored maT baZavs da, SeZlebisdagvarad, maTve emsgavseba. an iqneb ggonia rom Se-
iZleba ar baZavde imas, rasac aRtacebis gareSe ver uaxlovdebi?
_ ara, es SeuZlebelia, _ Tqva man.
_ am RvTaebrivad mowesrigebul samyaros rom uaxlovdeba, adamianis sulsac eufl-
eba es RvTaebrioba, ramdenadac misi tvirTva SeuZlia mokvdav bunebas. gmobiT ki SeiZ-
leba yvelaferi hgmo am qveynad.
_ ra Tqma unda.
_ xolo Tu aucilebloba aiZulebs kacTa kerZo Tu sazogado yofaSi danergos is,
rasac zeciur samyaroSi Wvrets, rogor ggonia, gana cudi damnergavi iqneba zomiereb-
is, samarTlianobisa Tu sxva samoqalaqo siqvelisa?
_ aramc da aramc.

118
_ magram Tu xalxi Seignebs, rom simarTles veubnebiT filosofosebze, gana kvlav
aRSfoTebuli aRiZvris maT winaaRmdeg da undoblad moekideba Cvens sityvebs, rome-
lTa Tanaxmadac saxelmwifo verasodes ver miaRwevs keTildReobas, Tuki WeSmarit xe-
lovanTa mier RvTaebrivi nimuSis mixedviT Sedgenili gegma ar udevs safuZvlad?
_ Tu Seigno, aRarc aRSfoTdeba; magram rogor Seadgenen am gegmas?
_ rogor da, ficariviT aiReben saxelmwifos Tu xalxis zneobas da, uwinares yovli-
sa, gulmodgined gawmenden, rac sulac ar aris advili. rogorc Tavad mogexseneba,
sxvebisgan imiTac gansxvavdebian, rom arc saxelmwifos gadakeTebas mihyofen xels, arc
kerZo pirisas da arc kanonebs Seqmnian saxelmwifosaTvis, vidre gawmendils ar Caiba-
reben, an TviTonve ar gawmenden mas.
_ marTals brZaneb.
_ da mxolod amis Semdeg moxazaven saxelmwifo wyobilebis gegmas.
_ ra Tqma unda.
_ Semdeg ki, am naxazis dasrulebisas, upiratesad or rames miaqceven yuradRebas:
erTis mxriv, imas, rac Tavisi arsiT samarTliania, mSvenieri da gonieri, meores mxriv
ki _ imas, rac aseTivea adamianebSi. xolo Semdeg am TvisebaTa Serwyma-SereviT _ adami-
anis pirvelsaxes, imis mixedviT, rasac homerosi adamianebSi RvTaebrivsa da RvTis-
dars uwodebs.
_ es iqneboda umSvenieresi suraTi.
_ keTili da patiosani, _ vuTxari me, _ nuTu axlac ver davarwmuneT is xalxi, mwyo-
brad darazmuli rom moiwevda Cvenze, da ver davanaxeT, rom amnairi saxelmwifos mxa-
tvari swored is kacia, romelsac weRan vaqebdiT, Cveni mowinaaRmdegeni ki gaafTrebiT
gvitevdnen, vis andobT saxelmwifos mmarTvelobaso? es rom moesminaT, nuTu odnav ma-
inc ar dacxrebodnen?
_ ra Tqma unda, Tu Wkuis natamali mainc SerCaT.
_ an ras ityodnen sapasuxod? iqneb imas, filosofosebi gatacebiT ar mieltvian ar-
ssa da WeSmaritebaso?
_ magram es xom sisulele iqneboda.
_ an iqneb imas, rom Cvens mier daxatuli filosofiuri buneba ar enaTesaveba sikeT-
es?
_ arc es iqneboda naklebi sisulele.
_ ki magram, es Tu ara, sxva ra iqneboda filosofiur bunebaze ufro brZeni da uf-
ro qveli, am ukanasknels saTanado gamoyeneba rom epova? iqneb Cvens mier uaryofili
esa Tu is buneba?
_ ra Tqma unda, ara.
_ kvlavac gacofdebodnen, Tu vityodiT, rom arc saxelmwifos da arc mis moqalaqe-
ebs ar daadgebaT saSveli, vidre saxelmwifos filosofosTa modgma ar Caudgeba saTa-
veSi, an imnairi wyobileba ar damyardeba, Cven rom davxateT?
_ albaT es nakleb gaacofebdaT.
_ modi, saerTod moveSvaT am `naklebs~ da pirdapir vTqvaT, rom isini savsebiT da-
cxrebodnen da dawynardebodnen, sxvaze rom aRaraferi vTqvaT, sircxvilis gamo mainc.
_ batoni brZandebi.
_ maS, SevTanxmdeT, rom am mxriv ukve davarwmuneT isini; magram vin Semogvedaveba
imaSi, rom mefeebisa Tu mbrZaneblebis memkvidreTa Sorisac SeiZleba gamoerion bune-
biT filosofosni?
_ veravin.
_ da raki SeiZleba gamoerion, viTom ra aucilebelia, rom xrwnilebas daeqvemdeba-
ron isini? TavisTavadobis SenarCuneba rom Znelia maTTvis, amas TviTonac vaRiarebT,
magram vis SeuZlia amtkicos, rom droTa ganmavlobaSi erTic ver ixsnis Tavs?
_ veravinac ver gabedavs magis mtkicebas.
_ magram erTi amnairi kacic ki, romelsac mTeli saxelmwifo emorCileba, savsebiT
sakmarisia, raTa aRasrulos yovelive is, rac dRes SeuZlebeli eCvenebaT.
_ diax, savsebiT sakmarisia.
_ radgan Tu es mbrZanebeli imnair kanonebsa da adaT-wesebs danergavs, Cven rom aR-
vwereT, gamoricxuli ar aris, rom moqalaqeni siamovnebiT aRasruleben maT.
_ sulac ar aris gamoricxuli.

119
_ magram is ki gamoricxulia da SeuZlebeli, rom imas, rac Cven moviwoneT, sxvebic
iwonebdnen?
_ me Tu mkiTxav, ara.
_ Cven ki, me mgonia, sakmaod damajereblad davamtkiceT, rom Cveni gegma yvelaze um-
jobesia, Tuki SesaZlebelia misi xorcSesxma.
_ diax, sakmaod damajereblad.
_ maS, axla, rogorc Cans, SegviZlia davaskvnaT, rom Cveni sakanonmdeblo gegma yvel-
aze ukeTesi unda iyos, Tuki SesaZlebelia xorci SevasxaT mas, da, marTalia, es Zalze
Znelia, magram ara SeuZlebeli.
_ ra Tqma unda, SegviZlia.
_ raki es sakiTxi, ase Tu ise, ukve mogvarda, axla sxvasac unda mivxedoT: ra gziT,
romeli mecnierebis meSveobiT an ranairi wvrTniT unda aRvzardoT da CamovayaliboT
saxelmwifos mxsnelni, an ra asakSi unda mivandoT esa Tu is saqme.
_ diax, esec misaxedia.
_ Cemi simarjve araferSic ar gamomadga, _ vTqvi me, _ rakiRa dumiliT avuare gverdi
colebis SerTvis, bavSvebis keTebisa Tu saxelmwifo Tanamdebobebze xalxis gamweseb-
is sakiTxs, radganac vicodi, rom marTlis mTqmels cxeni Sekazmuli unda hyavdes, mag-
ram axla ki irkveva, rom simarTlis Tqma aucilebelia. marTalia, colebisa da Svile-
bis sakiTxi ukve gadavwyviteT, magram rac Seexeba saxelmwifos mmarTvelTa sakiTxs, am-
is garkveva Tavidan unda daviwyoT. Tu gaxsovs, Cven vamtkicebdiT, rom maT, lxinSiac
da WirSiac, TavdaviwyebiT unda uyvardeT samSoblo, ase rom, verc gansacdeli, verc
gasaWiri Tu bedis ukuRma triali ver unda axSobdes am grZnobas maTSi. vinc am mxriv
sisustes gamoiCens, xelaRebiT unda uarvyoT, xolo vinc ise wmindad gamova am gamoc-
didan, rogorc oqro _ cecxlidan, Tanamdebobaze gavamwesoT da sicocxleSic da sikv-
dilis Semdegac saTanado pativi ar movakloT. ai, ra iTqva daaxloebiT am sakiTxis ga-
nxilvisas, magram narTaulad da mikibul-mokibulad, radganac gveSinoda im davidara-
bisa, ris winaSec amJamad vdgavarT.
_ sruli simarTlea, _ Tqva man, _ mSvenivrad maxsovs.
_ maSin, Cemo megobaro, ver gavbede imisi Tqma, rasac amJamad vbedav. maS, gavkadnier-
deT da pirdapir ganvacxadoT, rom saxelmwifos yvelaze Rirseul mcvelebad filos-
ofosebs unda vamwesebdeT.
_ saTqmeli unda iTqvas.
_ magram imasac daufiqrdi, ra cotani SegrCebian xelT: radganac im Tvisebebs, rac,
Cveni azriT, niSneuli unda iyos maTi bunebisaTvis, erTad Tavmoyrils iSviaTad Tu
hpoveb visime sulSi; isini, umeteswilad, mimofantulni arian da cal-calke Tu iCen-
en Tavs.
_ ras gulisxmob?
_ codnis advilad SeTvisebis unari, mexsiereba, maxvilgoniereba, gamWriaxoba da
sxva misTanani, rogorc Tavad mogexseneba, erTad rodi iyrian Tavs; Wabukurad ficxni
da maRalniWierni ki naklebad eguebian mowesrigebul, mSvidsa da uSfoTvel yofas.
piriqiT, TavianTi daudgromlobis gamo gamudmebiT borgaven, wrialeben, aqeT-iqiT aw-
ydebian da xelidan eclebaT yovelive uryevi da myari.
_ marTals brZaneb, _ Tqva man.
_ meores mxriv, gawonasworebuli, uryevi da mtkice xasiaTis xalxi ufro sandoa,
brZolis velze saimedo da safrTxis winaSe warbSeuxreli. magram igive Tvisebebi swa-
vlaSi sxvanairad avlenen Tavs; ugergiloni, zantni da zarmacni ise gaxevebulan, TiT-
qos tvinis ganZreva uWirTo, mTqnareba utydebaT da Zili erevaT, roca swavlaze mid-
geba saqme.
_ asea.
_ Cven ki vambobdiT, rom mcvelebSi erTmaneTs unda erwymodes gonebis simkvircxle
da xasiaTis simtkice, ris gareSec arc ase gulmodgined unda gvewvrTna da aRgvezar-
da, arc Zalaufleba migvendo da arc pativi migvego maTTvis.
_ mereda, gana sworni ar viqnebodiT?
_ rogor ggonia, am sapirispiro TvisebaTa urTierTSerwyma iSviaTia?
_ ra Tqma unda.

120
_ amitom, rogorc zemoT iTqva, marto SromaSi ki ara, lxinSic da WirSic unda gamo-
vcadoT isini. aqve imasac davZen, rac maSin gamomrCa: aucileblad unda iwvrTnidnen
Tavs mecnierebis sxvadasxva dargSi, raTa saSualeba gvqondes davukvirdeT, miaRweven
codnis mwvervals Tu, rogorc sxva asparezobisas, SiSiT daixeven ukan.
_ rasakvirvelia, unda davukvirdeT. magram ras uwodeb Sen codnis mwvervals?
_ albaT gemaxsovreba: mas Semdeg, rac ganvixileT sulis sami sxvadasxva saxe, Cven vi-
sargebleT am gansxvavebiT, raTa agvexsna, ra aris samarTlianoba, goniereba, simamace
da sibrZne.
_ eg rom ar maxsovdes, arc imis mosmenis Rirsi viqnebodi, rac awi unda iTqvas.
_ isic Tu gaxsovs, rac manamde vTqviT?
_ ra?
_ ra da, is rom am siqveleTa ukeT Sesacnobad sxva _ ufro, grZeli da SemovliTi
gza unda agverCia, romelic ufro naTlad warmogviCenda maT; Tumca zemoTqmulidanac
SeiZleboda saTanado daskvnebi gamogvetana. Tqven TqviT, rom es sakmarisi iyo, magram
Semdgom msjelobas, Cemi azriT, sizuste aklda. da mainc, Tu gakmayofilebT, Tqven
TviTon unda miTxraT.
_ piradad me savsebiT makmayofilebs, da amave azrisa arian sxvebic.
_ ki magram, Cemo Zvirfaso, Tu egzom mniSvnelovan saganTa sazomi odnav mainc gansx-
vavdeba sinamdvilisgan, Cveni mtkiceba ukve aRar iqneba sakmarisad dasabuTebuli; ra-
dgan is, rac arasrulyofilia, arafris sazomad ar gamodgeba. Tumca zogs esec damak-
mayofileblad eCveneba, Semdgomi kvleva-Zieba ki _ zedmetad.
_ diax, _ Tqva man, _ zogi marTlac ase fiqrobs Tavisi daudevrobis gamo.
_ magram ase yvelaze nakleb unda fiqrobdes saxelmwifosa da kanonebis mcveli.
_ ra Tqma unda.
_ ase rom, man ufro grZeli gza unda airCios, Cemo megobaro, da sulis wvrTnas ara-
naklebi Zala moaxmaros, vidre sxeulisas; Torem, rogorc ukve iTqva, srulyofilad
verasodes daeufleba imas, rac misTvis yvelaze mniSvnelovani da arsebiTia.
_ ki magram, gana es yvelaze arsebiTi ufro mniSvnelovania, vidre samarTlianoba da
yvela sxva siqvele, zemoT rom mimovixileT?
_ diax, arsebobs raRac ufro mniSvnelovani, da es ara marto zogadad unda mimovi-
xiloT, rogorc viqceviT axla, aramed araferi ar unda gamogvrCes, raTa mTeli sura-
Ti ufro srulad warmovidginoT. gana sasacilo ar aris, rom amodena Zalas aleven ga-
cilebiT ufro umniSvnelo sagans, raTa zedmiwevniT srulyon da daxvewon igi, yvela-
ze mniSvnelovans ki sulac ar scnoben imis Rirsad, rom Tavdauzogavad ecadon misi si-
diadis warmoCenas?
_ ra Tqma unda, saucxoo azria. magram nuTu ggonia, rom aRar gvkiTxaven, mainc ra ar-
is, Seni sityvebiT rom vTqvaT, es umniSvnelovanesi codna, an ras exeba igi?
_ sulac ara, _ mivuge me, _ Tu gnebavs, TviTonac mkiTxe. Tumca es araerTxel gsmenia
Cemgan, magram, etyoba, aRar gaxsovs, an ginda guli gamiwyalo mag Seni gamoxdomebiT;
albaT, es ufro savaraudoa, radgan vin mosTvlis, ramdenjer gagigonia, rom sikeTis
ideaa yvelaze mniSvnelovani. samarTlianobaca da yvela sxva siqvelec swored misi
wyalobiTaa sasargeblo da vargisi. Sen, albaT, isic gecodineboda, rasac davZendi:
sikeTis ideas kargad ar vicnobT-meTqi. da raki ar vicnobT, amitom yovelive danarCe-
ni kargadac rom vicodeT, merwmune, es codna aras gvargia. es imas hgavs, raime nivTs iZ-
ende da ar ki icode, raSi gamogadgeba igi. Tu, Seni azriT, sakmarisia, rac SeiZleba me-
ti SeiZino, magram warmodgenac ar gqondes, sasikeToa Tu ara es SenTvis, an iqneb yve-
laferi unda icode, garda imisa, rac mSvenieria da keTili?
_ ara, vficav zevss, _ Tqva man.
_ magram is xom mainc ici, rom sikeTe, brbois azriT, gancxromaa, ufro daxvewilTa
azriT ki _ codna.
_ ra Tqma unda.
_ da rom vinc am azrisaa, Cemo Zvirfaso, verc ki gvetyvis, ras niSnavs es codna, Tum-
ca, bolos da bolos, iZulebulia gangvimartos, rom aq sikeTis codna igulisxmeba.
_ RmerTmani, sasaciloa.
_ ra Tqma unda, sasaciloa, rakiRa gvsayveduroben, sikeTeze warmodgenac ara gaqv-
To, Semdeg ki ise gvelaparakebian, TiTqos didi mcodneni viyoT. ise xSirad atrial-

121
eben am `sikeTis codnas~, TiTqos `sikeTis~ warmoTqmisTanave unda vxvdebodeT, ra ar-
is es.
_ sworia, _ Tqva man.
_ magram gana isini, visi azriTac sikeTe gancxromaa, nakleb cdebian? gana isinic iZu-
lebulni ar arian aRiaron, rom arsebobs ukeTuri gancxromac?
_ ukeTurze ukeTuric.
_ maSasadame, TviTonve unda aRiaron, rom erTi da igive ram SeiZleba keTilic iyos
da ukeTuric; asea, ara?
_ uciloblad.
_ mereda, gana aseve cxadi ar aris, rom umravlesoba imas miiCnevs mSvenierad da sa-
marTlianad, rac mSvenieri da samarTliani hgonia, Tundac sinamdvileSi arc erTi iy-
os da arc meore, da amis mixedviT moqmedebs, iZens da fiqrobs; xolo rac Seexeba sike-
Tes, aq aravin ar sjerdeba moCvenebiTis flobas, aramed yvela WeSmarit sikeTes miel-
tvis da arafrad agdebs moCvenebiTs.
_ asea, _ Tqva man.
_ diax, sikeTes mieltvis yoveli suli da misi gulisTvisve akeTebs yvelafers; gu-
maniT grZnobs, rom arsebobs raRac amgvari, Tumca danamdvilebiT ki ver mimxvdara, ra
aris es. ase rom, mtkiced ver eyrdnoba Tavis varauds, rogorc yvela sxva SemTxvevaSi
emyareba Tavis Rrma rwmenas. amitomac xeli aRar miuwvdeba am danarCenzec da veRar
iRebs misgan imas, rac SeiZleboda sasargeblo yofiliyo misTvis. mereda, nuTu am fas-
daudebel sikeTes aseve bundovnad unda Wvretdnen saxelmwifos ukeTesi moqalaqeni,
romelTac mzada varT yvelaferi mivandoT?
_ aramc da aramc.
_ me Tu mkiTxav, SeuZlebelia samarTlianobisa da mSvenierebis Rirseuli mcveli
iyos is, vinc ar icis, ra akavSirebs an erTsa da an meores sikeTesTan. diax, me amTaviT-
ve vgrZnob, rom am kavSiris gareSe veravin ver Seicnobs maT.
_ da arc gatyuebs eg Seni grZnoba.
_ ase rom, Cveni saxelmwifo wyobileba srulyofili iqneba mxolod im SemTxvevaSi,
Tu mas mcvelad mivuCenT kacs, romelmac icis yovelive es.
_ uciloblad. magram Sen TviTon, sokrate, rad migaCnia sikeTe _ codnad, gancxrom-
ad Tu raRac mesamed?
_ ra kaci xar! kai xania vicodi da gatyobdi kidec, rom namdvilad ar dasjerdebodi
sxvebis azrs amis Taobaze.
_ es imitom, sokrate, _ Tqva man, _ rom samarTlianad ar meCveneba, roca mxolod
sxvebis azrs gadmogvcemen da ara sakuTars, Tumca ra xania am sakiTxs Cahkirkitebdnen.
_ rogor? maS, Sen samarTliani ggonia, rom kaci laparakobdes imaze, rac ar icis da
mcodned asaRebdes Tavs?
_ ara, mcodned ki ara, magram keTil inebos da Tavisi sakuTari azrebi gagviziaros.
_ ki magram, nuTu ar SeginiSnavs, ra ubadrukia yvela azri, romelic codnas ar emya-
reba? rogor ggonia, viTom ra ganasxvavebs uvicis Tundac marTal azrs usinaTlosgan,
romelic Tavisi Tvaldavsilobis miuxedavad mainc sworad miikvlevs gzas?
_ araferi.
_ mereda, Sen girCevnia akvirdebode usaxurs, usinaTlosa da ugvans, TumcaRa SegiZ-
lia sxvebis meoxebiT Wvretde mSveniersa da naTels?
_ Tu RmerTi gwams, sokrate, _ wamoiZaxa glavkonma, _ Tavs nu arideb saTqmels, TiTq-
os ukve dagemTavrebinos sityva. Cven imasac davjerdebiT, Tu ise gangvimartav sikeTis
bunebas, rogorc samarTlianobis, gonierebisa da sxva siqveleTa buneba gangvimarte.
_ gana me ki ar davjerdebodi, Cemo Zvirfaso? magram meSinia, vaiTu Cavflavde da Ce-
mi ugergilobis gamo Tqveni dasacini Seviqne. modi, ase vqnaT, Cemo netarno, jerjerob-
iT Tavi vaneboT sikeTis WeSmarit bunebas, radgan is, Cemi warmodgeniT, metismetad ma-
Ralia saimisod, rom Cveni ZalisxmeviT mivwvdeT. samagierod, Tu gnebavT, oriode si-
tyvas getyviT sikeTis naSierze, zedmiwevniT rom Camohgavs mSobels, Tu ara da, moveS-
vaT amas.
_ ara, _ Tqva man, _ Svilze mainc gvelaparake, mSoblis ambavs ki mere gaTqmevinebT.

122
_ netavi mTlianad damabrunebina Tqveni vali da ara marto vaxSi, rogorc amJamad.
maS, jerjerobiT dasjerdiT am vaxSs, WeSmariti sikeTis naSiers. magram frTxilad iyav-
iT, raTa, Cemda uneburad, angariSSi ar mogatyuoT.
_ ramdenadac SegviZlia, frTxilad viqnebiT; oRond ganagrZe.
_ neba Tqvenia, magram jer imaze unda SevTanxmdeT, rom SegaxsenoT, rac zemoT iTqva
da sxvaganac araerTxel gvixsenebia.
_ mainc ra?
_ ramdeni ramaa mSvenieri, keTili da sxva misTanani, romelTa arsebobasac vamtkic-
ebT da ganvsazRvravT enis meSveobiT.
_ diax, asea.
_ imasac vambobT, rom arsebobs mSvenieri TavisTavad, keTili TavisTavad, da ase Se-
mdeg, zemoT CamoTvlil saganTa simravlesTan mimarTebiT; xolo am saganTagan TiToe-
uls misi sakuTari idea Seesabameba, romelsac erTaderTad da am sagnis arsad vsaxavT.
_ marTals brZaneb.
_ da Cven vamtkicebT, rom yvela es sagani mzeriT aRiqmeba, magram ara azriT, ideebi
ki, piriqiT, azriT aRiqmebian da ara mzeriT.
_ diax.
_ ese igi, risi meSveobiT aRviqvamT xilul sagnebs?
_ mzeris meSveobiT.
_ iseve, rogorc smenis meSveobiT aRviqvamT yvelafers, rac gvesmis, da danarCeni
grZnobebiT SevigrZnobT yvelafers, rasac SevigrZnobT?
_ ra Tqma unda.
_ Tu dahkvirvebixar, raoden Zvirfasia imis unari, rom xedavde an gxedavdnen? un-
ars, romelic demiurgosma gviboZa Cven.
_ marTali giTxra, arc ise gulmodgined.
_ maS, am TvalsazrisiT daukvirdi: smenas rom esmodes, bgera ki ismodes, Tu aris sa-
Wiro raRac mesame, romlis gareSec SeuZlebelia raime gvesmodes an ismodes?
_ araviTari mesame ara gvWirdeba.
_ Cemi azriT, igive iTqmis zogi sxva, magram ara yvela SegrZnebis mimarT. an iqneb ar
meTanxmebi?
_ ras hqvia ar geTanxmebi?
_ xom ar SegimCnevia, sWirdeba Tu ara raRac mesame mzeras, an yovelive imas, rac Se-
iZleba mzeriT aRqmul iqnes?
_ rogor?
_ ragind gamWriaxi Tvalic ar unda hqondes kacs, ragind mkafiodac ar unda aRiqva-
mdes ferebs, albaT dameTanxmebi, rom verafersac ver dainaxavs am raRac mesamis gare-
Se, romelic TiTqos sagangebod mzerisaTvis aris Seqmnili.
_ ras gulisxmob?
_ rasac sinaTles uwodeb Sen.
_ marTals brZaneb.
_ ase rom, umniSvnelo sawyisi rodi aerTebs mzeras da imas, rac SeiZleba mzeriT
aRqmul iqnes. isini yvela sxva kavSirze ufro faseuli kavSiriT erwymian erTmaneTs,
radgan marTlac rom fasdaudebelia sinaTle.
_ ra Tqma unda.
_ mereda, zeciur RmerTTagan romels miiCnev am kavSiris uflad, an visi naTeli an-
iWebs mzeras imis unars, rom xedavdes, sagnebs ki _ imisas, rom mzeriT aRqmul iqnen?
_ imave RmerTs, visac gulisxmob Senc da danarCeni mokvdavnic. radganac xom cxadia,
rom mzeze mekiTxebi.
_ mereda, gana mzera bunebiT, garkveulwilad ar eTanafardeba mzes?
_ rogor?
_ mzera arc TavisTavad da arc imaSi, raSic ibadeba (Cven mas vuwodebT Tvals), ar
aris mze.
_ cxadia, ara.
_ magram, Cvens grZnobebs Soris yvelaze mzisdari kia.
_ diax.

123
_ da is unari, rasac flobs mzera, swored mzisgan eZleva mas, rogorc erTgvari ga-
monaSuqi.
_ ra Tqma unda.
_ ase rom, Tavis mxriv, arc mzea mzera; da Tumca mzeris mizezi kia, magram mzera ver
xedavs mas.
_ rasakvirvelia.
_ hoda, amasve vamtkiceb me imis Taobazedac, rasac Tavis msgavsebad badebs sikeTe.
rasac niSnavs sikeTe azrobriv adgilas, gonebisa da goniT sawvdomTa mimarT, imasve ni-
Snavs mzec xilul adgilas, mzerisa da mzeriT sawvdomTa mimarT.
_ rogor? _ ikiTxa man, _ Tu SeiZleba ufro dawvrilebiT amixseni.
_ xom mogexseneba, _ vuTxari me, _ roca im sagnebisken mimarTaven mzeras, romlebsac
dRis sinaTle ki ar anaTebs, aramed Rameul varskvlavTa mkrTali cimcimi, Tvali iZa-
beba da brmas emsgavseba, TiTqos xedvis unari aRar Sewevso.
_ diax.
_ Tumca igive Tvali mkafiod xedavs mziT ganaTebul sagnebs, rac imas niSnavs, rom
mxedveloba kvlavac kargia.
_ ra Tqma unda.
_ igive iTqmis sulzedac: roca iqiTken mimarTavs mzeras, sadac WeSmariteba elvar-
ebs da arsi brwyinavs, kidevac Seicnobs maT, rac mis gonierebas mowmobs, xolo roca
imis mimarT miiqceva, rasac sibnele erwymis, rac ibadeba da kvdeba, mzeradabinduli
da sakuTari warmodgenebis saTamaSod qceuli xan erTs awydeba da xanac meores, xan
alTasaa, xan balTas da ise wrialebs, cnobamixdili gegoneba.
_ marTlac.
_ ase rom, rac WeSmaritebas aniWebs Secnobad sagnebs, adamians ki _ Secnobis unars,
swored is miiCnie sikeTis idead _ codnisa da WeSmaritebis mizezad. ragind mSvenier-
ic ar unda iyos erTica da meorec _ codnac da WeSmaritebac, ar Secdebi, Tu maTze
mSvenierad aRiareb sikeTis ideas. ramdenadac marTebuli iyo xilul samyaroSi sina-
Tlisa da mzeris miCneva mzisdarad, mzed miCneva ki _ umarTebulo, ise aqac, goniT sa-
wvdom samyaroSic, marTebulia sikeTisdarad miviCnevdeT codnasa da WeSmaritebas,
TviT sikeTed maTi miCneva ki _ umarTebuloa, radganac sikeTis ideas gacilebiT ufro
maRla unda vayenebdeT.
_ uCveulo mSvenierebas ki aniWebs mas, rakiRa Turme is badebs codnasa da WeSmari-
tebas da gacilebiT ufro mSvenieria maTze; maSasadame, gancxromad ar unda migaCndes.
_ RmerTma damifaros! umjobesia am mxriv daukvirde mis xatebas...
_ ra mxriv?
_ mze ara marto imis unars aniWebas sagnebs, rom mzeriT aRqmul iqnen, aramed kidev-
ac badebs, zrdis da asazrdoebs maT, Tumca TviTonve rodia dabadeba da qmnadoba.
_ rogor?
_ isic unda aRiaro, rom goniT sawvdomi sagnebis wvdomac mxolod sikeTis meSveob-
iT Tu SeiZleba; sikeTis wyalobiTve eziarebian isini TavianT arsebasac da arsebobas-
ac, Tumca TviT sikeTe arseboba ki ar aris, arsebobis miRmuria, romelsac Tavisi Rir-
sebiT da ZalmosilebiT aRemateba.
maSin glavkonma masxarasaviT wamoiZaxa:
_ oo, apolon! ra Tavbrudamxvevi simaRlea!
_ Sens Tavs daabrale: vin maiZula sikeTis Taobaze Cemi azri gamomeTqva?
_ hoda, Sua gzaze nu SeCerdebi, kvlavac ganagrZe eg Sedareba mzesTan da ecade ara-
feri gamogrCes.
_ aqamdec bevri rame gamomrCa.
_ awi mainc ecade umniSvnelo wvrilmanic ki ar gamotovo.
_ vSiSob, rom bevri ramis gamotoveba momiwevs. Tumca axla mxolod imis Tqma SemiZ-
lia, rom vecdebi ganzrax mainc araferi gamomrCes.
_ aucileblad ecade.
_ maS, icode, Cemo Zvirfaso, rom aris ori meufe: erTi goniT sawvdomi samyaros yve-
la gvarsa da mTel saufloze mbrZaneblobs, meore ki _ yovelive xilulze; ar minda
amas ca vuwodo, radganac meSinia, vaiTu mogeCvenos, rom me sityvebiT vTamaSob. Tu ga-
iazre es ori saxe _ xiluli da goniT sawvdomi?

124
_ diax.
_ axla aiRe swori xazi da or Tanabar monakveTad gayavi. erTi xilul samyaros aRni-
Snavs, meore ki _ goniT sawvdoms. TviTeuli monakveTi, Tavis mxriv, imave Tanafardob-
iT gayavi orad; Tanac, xiluli samyaros aRmniSvneli am ori monakveTidan erTi mkafio
unda iyos, meore ki _ mqrqali. pirveli monakveTi xatebaTa Semcveli iqneba, xolo xa-
tebebs me vuwodeb, uwinares yovlisa, landebs, Semdeg ki _ anareklebs wyalSi an mkvr-
ivi, gluvi Tu priala sagnebis zedapirze, da sxva misTanaT. xom gesmis Cemi?
_ diax.
_ meore monakveTze ki adgils miuCen am landebis Sesatyvis sagnebs _ yvela cocxal
arss, yvela mcenares Tu xelTqmnil sagans.
_ mec avdgebi da mivuCen.
_ eTanxmebi Tu ara im azrs, rom, WeSmaritisa da araWeSmaritis TvalsazrisiT, xil-
uli samyaros dayofa, Semdegnairad ganxorcielda: xati ise eTanafardeba mis Sesaba-
mis sagans, rogorc warmodgena _ codnas?
_ savsebiT.
_ axla ki daukvirdi, rogor unda daiyos goniT sawvdomi samyaros Sesabamisi mona-
kveTi.
_ rogor?
_ suli iZulebulia am monakveTis erT-erTi ganayofi wanamZRvrebisa Tu hipoTeze-
bis meSveobiT eZios, ise, rom xatebad iyenebdes xilul samyaroSi nimuSebad miCneul
sagnebs da, amrigad, sawyiss ki ar mieltvodes, aramed _ dasasruls. maSin rodesac meo-
re monakveTis misakvlevad, romelsac agvirgvinebs uwanamZRvro sawyisi, suli, wanamZR-
vrebidan gamomdinare, pirvel SemTxvevaSi gamoyenebul xatebze ki ara, mxolod Tavis-
Tavad ideebze dayrdnobiT unda warmarTavdes Tavis Ziebas.
_ kargad ver gavige Seni sityvebi.
_ axlave gagiadvileb, _ vuTxari me, _ rasac axla getyvi, ufro gasagebi unda iyos:
Sen, albaT, ici, rom geometriis, ariTmetikisa da sxva amnair mecnierebaTa mimdevrebi
TavianTi kvleva-Ziebisas varaudoben, TiTqos ician, ra aris luwi da ra aris kenti, ge-
ometriuli figurebi, kuTxeebis sami saxe da sxva misTanani, rasac isini amosaval de-
bulebebad Tvlian da saWirod aRar miiCneven TavianT Tavsa Tu ganumarton is sxvebs,
rac, maTi azriT, yvelasTvis cxadi unda iyos. swored aqedan gamomdinare gamohyavT
yovelive danarCeni da erTimeoris miyolebiT bolomde asabuTeben yvelafers, rac
TavianTi Ziebis sagnad dausaxavT.
_ es, ra Tqma unda, vici.
_ maSin isic gecodineba, rom isini iyeneben xilul figurebs, anu naxazebs, da maTi
mixedviT msjeloben, Tumca TviT am naxazebze ki ar fiqroben, aramed _ imaze, rasac isi-
ni TavianTi msgavsebiT gamosaxaven. ase magaliTad, isini fiqroben TavisTavad oTxkuT-
xedze, TavisTavad diagonalze da ara imaze, rasac TviTonve xazaven. igive iTqmis fer-
werulsa Tu skulpturul qmnilebebzedac, romlebic SeiZleba afendnen Crdils an
wyalSi ireklebodnen, magram TviT es qmnilebebi mxolod xatovani gamosaxulebebi
arian imisa, risi xilvac martooden gonebis TvaliT Tu SeiZleba.
_ marTals brZaneb.
_ ai, swored am goniT sawvdom sagnebs vgulisxmobdi weRan: maTken swrafvisas suli
iZulebulia wanamZRvrebsa Tu hipoTezebs daeyrdnos da amitomac maT sawyiss ver aRw-
evs, radganac ar SeuZlia varaudis farglebs gascdes; swored amiT aixsneba, rom mxo-
lod xatebad iyenebs xiluli samyaros sagnebs, romlebsac TavianTi aslebi Seesabame-
bian xiluli samyaros qveda nawilSi da romlebic swored am aslebTan SedarebiT uf-
ro mkafio xatebad arian miCneulni.
_ gasagebia: Sen laparakob imaze, rasac geometriisa da sxva misTanaTa meSveobiT swa-
vloben.
_ maSin isic gasagebi unda iyos, rom goniT sawvdomi samyaros meore ganayofs me vu-
wodeb imas, rasac Cveni goneba aRwevs dialeqtikuri unaris wyalobiT. Tavis hipoTez-
ebs is sawyisebad ki ar asaRebs, aramed varaudebad, anu safexurebad Tu sayrden wer-
tilebad aRiqvams maT, romelTa meSveobiTac yovlis upirobo da uwanamZRvro sawyisa-
mde maRldeba. mas Semdeg, rac am sawyiss miaRwevs da CaeWideba yvelafers, rac zemox-
senebul sawyiszea damokidebuli, suli daRmasvlisas midis saboloo daskvnamde, ris-

125
Tvisac raime grZnobad monacemebs ki ar eyrdnoba, aramed mxolod ideebs, romlebiTac
iwyeba da viTardeba misi Zieba, raTa ideiTve damTavrdes.
_ mesmis, _ Tqva man, _ magram bolomde ki ara. me mgonia, Zalian Znel sagnebze melapa-
rakebi. da mainc, rogorc Cans, Sen ginda daadgino, rom WeSmarit arssac da goniT sawv-
dom yvela sagansac dialeqtikis meSveobiT SeiZleba gacilebiT ufro naTlad Wvret-
de, vidre egreTwodebul xelovnebaTa wyalobiT, romelTa sawyisebadac hipoTezebi
gvevlinebian. Tumca isinic iZulebulni arian gonivruli gansjiT Wvretdnen goniT sa-
wvdom samyaros da ara grZnobebiT. magram raki TavianT hipoTezebze dayrdnobiT ikvl-
even mas da amitomac ver aRweven pirvelsawyiss, Seni azriT, ar SeuZliaT gonebiT mis-
wvdnen am samyaros, Tumca is savsebiT gonmisawvdomia, Tuki CavwvdebiT mis pirvelsawy-
iss. gonivrul gansjad ki, me mgonia, Sen miiCnev im unars, rac niSneulia geometrebisa
da sxva maTnair swavlulTaTvis. magram es jer kidev ar aris goneba, radganac gonivr-
ul gansjas Sualeduri adgili uWiravs warmodgenasa da gonebas Soris.
_ sakmarisze metadac gesmis, _ vuTxari me; _ axla adeqi da zemoxsenebul oTx danay-
ofs miusadage sulis qmediTobis oTxi unari: yvelaze maRla daayene goneba, Semdeg _
gonivruli gansja, mesame adgilze _ rwmena, bolos ki _ warmosaxva, da ecade sicxadis
xarisxis mixedviT ganalago isini: ise, rom, rac ufro meti wili udevT TviTeuli maT-
ganis sagnebs WeSmaritebaSi, miT ufro cxadni iyvnen isini.
_ gasagebia; _ Tqva man, _ geTanxmebi da misaRebad mimaCnia Sens mier SemoTavazebuli
wesrigi.

wigni meSvide
_ Semdgom amisa, _ vTqvi me, _ ai, ras SegiZlia Seadaro Cveni buneba ganaTlebisa Tu
gaunaTleblobis mxriv: warmoidgine adamianebi, romlebic TiTqos gamomwyvdeulni
arian mRvimis msgavs miwisqveSa dilegSi. dilegs mTel sigrZeze gasdevs Wrili, saidan-
ac Semodis sinaTle. patimrebs kisersa da xel-fexze siyrmidanve borkilebi adevT,
ase rom, arc ganZreva SeuZliaT da arc ukan mixedva. amitomac mxolod win iyurebian
da martooden imas xedaven, rac Tvalwin udevT. borkildadebulni zurgSeqceviT sxe-
dan kedlisken, saidanac Semodis sinaTle, romelsac Sors, maRla, mogizgize cecxli
asxivebs. cecxlsa da patimrebs Soris maRlobze gadis gza. am gzas patimrebisagan da-
bali kedeli hyofs, im fardis msgavsad, romlis miRmac TvalTmaqcebi TavianT TanaSem-
weebs malaven, maRla aweuli TojinebiT xalxs rom arToben.
_ warmovidgine.
_ axla isic warmoidgine, rom kedlis gaswvriv midi-modian mgzavrebi, romlebsac xe-
lSi nair-nairi sagnebi uWiravT, maT Soris, xisa Tu qvisagan gamoTlili adamianebisa
da cxovelebis gamosaxulebani, romlebic im simaRleze auweviaT, rom kedlis miRmac
Canan. mgzavrebidan, Cveulebriv, zogi laparakobs, zogi ki Cumadaa.
_ es ra ucnaur suraTsa da ucnaur patimrebs gvixatav?
_ isini Cven gvgvanan. erTi es miTxari, rogor ggonia, gana am dReSi myofi xalxi SeiZ-
leba sxva rames xedavdes, ginda Tavisas da ginda sxvisas, mis win _ mRvimis kedelze mo-
riale landebis garda?
_ ras unda xedavdnen, Tuki gaCenis dRidan Tavis ukan mibrunebac ar SeuZliaT?
_ ki magram, gana igive ar iTqmis im sagnebzedac, kedlis miRma rom mimoaqvT?
_ mainc ra?
_ ra da, patimrebs rom erTmaneTSi laparaki SeeZloT, Seni azriT, ityodnen Tu
ara, rom namdvili sagnebis saxels arqmeven kedelze moriale maT landebs?
_ ra Tqma unda.
_ xolo maTi mRvime eqosaviT rom imeorebdes gzad mimavali mgzavrebis sityvebs, ga-
na ar egonebodaT, rom kedelze moriale landebi laparakoben?
_ cxadia, vficav zevss.
_ maSasadame, eWvs gareSea, rom isini namdvil sagnebad aRiqvamdnen am xelTqmnili sa-
gnebis landebs?
_ aucileblad.
_ axla ki daufiqrdi, ra SeiZleboda mohyoloda Sedegad imas, rom maTTvis borki-
lebi aeyaraT da umecrebisagan daexsnaT, anu, sxva sityvebiT rom vTqvaT, ra moxdebo-

126
da maTSi, bunebrivi gziT raRac amgvari rom SemTxveodaT? vTqvaT, erT-erTi maTganisa-
Tvis borkilebi aexsnaT da ebrZanebinaT, Sebrunebuliyo, oriode nabiji gadaedga da
sinaTlis mxares gaexeda. gana es namdvili tanjva ar iqneboda misTvis? TvalismomWre-
li sinaTle im sagnebis garCevis saSualebas ar miscemda, romelTa landebsac mRvimis
kedelze xedavda. rogor ggonia, ras ityoda, vinmes rom eTqva – aqamde mxolod ubadr-
uk landebs xedavdi, axla ki, WeSmarit arsebobas miaxlebuli, namdvil sagnebsa xeda-
vo? mere erT-erTi sagani eCvenebinaT, Tanac ekiTxaT, ra aris eso, da ZaldatanebiT mo-
eTxovaT pasuxi gaeca maTTvis. gana es, Seni azriT, sagonebelSi ar Caagdebda? sabral-
os SeiZleboda efiqra, rom gacilebiT ufro namdvili iyo is, rasac manamde xedavda,
vidre is, rasac axla uCveneben.
_ rasakvirvelia, amas ifiqrebda.
_ anda, Tu aiZulebdnen cecxlis SuqisaTvis emzira, gana Tvals ar mosWrida misi ci-
mcimi? ase rom, SeZrwunebuli, sirbiliT daubrundeboda imas, rasac aqamde ase Tavis-
uflad usworebda Tvals da rac, misi azriT, gacilebiT ufro namdvili iyo, vidre
is, rac axlaxan uCvenes.
_ marTals brZaneb.
_ xolo Tu ZaliT gamoaTrevdnen gareT, raTa cicabo ferdobze gamavali gziT maR-
la aeyvanaT da mzis sinaTle eCvenebinaT, gana tkiviliT gatanjuls ar aRaSfoTebda am-
nairi Zalmomreoba? mzis sikaSkaSiT Tvaldavsili erTsac ver gaarCevda im sagnebs So-
ris, romlebzedac daJinebiT CasCiCineben, namdvili sagnebi Tu gnebavs, swored eseni
ariano.
_ erTbaSad marTlac ver gaarCevda.
_ aq saWiroa miCveva, rakiRa yvelafris danaxva marTebs, rac maRlaa. amitom, uwinar-
es yovlisa, landebisken unda mimarTos mzera, Semdeg _ wylis siRrmeSi areklili ada-
mianebisa Tu sxvadasxva saganTa gamosaxulebebisaken, bolos ki sakuTriv sagnebs unda
miapyros Tvali. amasTan, cisa Tu yovelive zeciuris Wvreta RamiT, mTvarisa da varsk-
vlavebis Suqze ufro gauadvildeba, vidre dRisiT _ mzis sinaTleze.
_ ra Tqma unda.
_ bolos da bolos, es kaci, Cemi azriT, imasac SeZlebs, rom Tvali gausworos TviT
mzesac da wyalSi ki aRar ucqiros mis anarekls, aramed cis TaRze daukvirdes mis Tvi-
sebebs.
_ uciloblad.
_ ris Sedegadac is daaskvnis, rom swored mze gansazRvravs weliwadis droTa monac-
vleobas da drois dinebas, rom am xilul samyaroSi mze warmarTavs yvelafers da, ga-
rkveuli azriT, igive mzea yovelive imis mizezic, rac mRvimeSi Canda.
_ cxadia, Tavisi dakvirvebis Sedegad swored am daskvnamde miva.
_ mereda, Tavisi uwindeli samyoflis, iqauri sibrZnisa da Tavisi megobari patimr-
ebis gaxsenebisas gana netarebad ar miiCnevs Tavis axlandel yofas da sibraluli ar
aReZvris dilegSi myofTa mimarT?
_ ra Tqma unda.
_ xolo Tu isini TavianT mRvimeSi pativsa da didebas miagebdnen erTmaneTs da jil-
dos ar iSurebdnen imisTvis, vis gamWriax mzerasac ar gamoepareboda arcerTi sagani,
kedlis iqiT rom mihqondaT, da yvelaze ukeT imaxsovrebda, ra gamoCndeboda pirvel-
ad, ra _ Semdeg da ra _ erTdroulad, ris safuZvelzec winaswarmetyvelebda momav-
als, _ rogor ggonia, borkilebidan TavdaRweuli kvlavindeburad inatrebda yoveli-
ve amas, an Suri aReZvroda imis mimarT, visac Tayvans scemdnen mRvimeSi, rogorc yvel-
aze saCino da saxelovan kacs? Tu imave gancdiT gulSeZruls, rasac gvauwyebs homero-
si, mxolod erTi ram eqneboda sanatreli: dRiur muSad emuSava Raribi glexis yanaSi
da oflis RvriT eSova lukma puri, an aetana aTasnairi gaWirveba, oRondac aRarasod-
es mibruneboda Tavis uwindel yofas da imdroindel sibrmaves.
_ mec ase vfiqrob, _ Tqva man, _ marTlac yvelafers aitanda imis gulisTvis, rom
Zveleburad aRar ecxovra.
_ erTsac daufiqrdi: es kaci rom kvlav mRvimes dabruneboda da Tavis Zvel adgil-
as damjdariyo, gana mzis naTels ase anazdad ganSorebuls imwamsve Tvals ar dauvsebda
bneli?
_ ra Tqma unda.

127
_ xolo Tu mRvimeSi samudamod gamomwyvdeul patimrebTan kvlav mouwevda paeqro-
ba ama Tu im landisa da misi mniSvnelobis gamo, vidre Tvals SeaCvevda sibneles, ras-
ac, albaT, sakmao dro dasWirdeboda, Seni azriT, gana masxrad ar aigdebdnen am sity-
vebiT: ras miexeteboda im simaRleze, sul tyuilad dakarga Tvalis Cinio? ase rom,
Tu vinme Seecdeboda tyveobidan daexsna da maRla aeyvana isini, gana imwamsve suls ar
gaafrTxobinebdnen, xelSi rom CavardnodaT?
_ ueWvelad.
_ hoda, Cemo Zvirfaso glavkon, swored esaa kacTa yofis zusti xateba. mRvime xil-
uli samyaroa, xolo sinaTle, romelsac cecxli asxivebs, mzis naTels edareba. maRla
asvla da namdvili sagnebis Wvreta sxva ara aris ra, Tu ara sulis aRmasvla goniT saw-
vdomi samyaros mimarT. ai, rogoria Cemi azri, Tuki gsurs mas misdio; piradad me ase
mgonia, codniT ki RmerTma icis, marTalia Tu ara igi. goniT sawvdomi samyaros zRvari
sikeTis ideaa, romelsac Znelad Tu gaarCevs gonebis Tvali, magram sakmarisia bundov-
nad mainc aRviqvaT, rom aqedan uSualod gamogvaqvs daskvna: swored sikeTis ideaa yo-
velive WeSmaritisa da mSvenieris mizezi, xilul samyaroSi is badebs naTels da mis
meufes, goniT sawvdom samyaroSi ki TviTonvea meufec da mbrZanebelic, romlisganac
dasabams iRebs WeSmariteba da goniereba; amitom swored mis Wvretas unda cdilobdes
yvela, visac surs gonivrulad iqceodes rogorc kerZo, ise sazogadoebriv cxovreba-
Sic.
_ geTanxmebi, _ Tqva man, _ ramdenadac SemiZlia Sens azrs mivsdio.
_ maSin amaSic dameTanxme: vinc am simaRles miaRwia, ukve aRar SeuZlia xeli mihyos
kacTa Cveulebriv saqmianobas, radganac misi suli gamudmebiT mieltvis mxolod sima-
Rles. da es savsebiT bunebrivia, radganac zedmiwevniT Seesabameba Cvens mier daxat-
ul alegoriul suraTs.
_ marTlac.
_ mereda, nuTu Seni azriT, unda gvikvirdes, rom rodesac am RvTaebrivi Wvretidan
adamiani kvlav ubrundeba amqveyniur ubadrukobas, Semcbari da dabneuli, _ sasaci-
lo Cans? dabinduli mzera jer kidev ver SesCvevia garemomcvel sibneles, magram, vid-
re SeeCveodes, manamde aiZuleben samsjavroSi Tu sadme sxvagan gamovides da samarTli-
anobis landebisa Tu am landebis anareklTa gamo idavos, ese igi, im xalxiviT daiwyos
brZola maTi ganmartebisTvis, visac TvaliTac ar unaxavs samarTlianoba TavisTavad.
_ ara, amaSi araferia sakvirveli.
_ Wkviani kaci gaixsenebda, rom mzeras ori sxvadasxva mizezi amRvrevs: roca sinaTl-
idan sibneleSi gadavdivarT, anda, piriqiT, sibnelidan _ sinaTleSi. igive iTqmis sul-
zedac: davukvirdeT Semcbarsa da dabneul suls, saganTa garCevis unari rom dahkarg-
via, magram briyvulad nuki davuwyebT dacinvas, aramed davufiqrdeT _ ufro naTeli
yofidan movida da misTvis uCvevma sibnelem dauvso Tvali, Tu, piriqiT, sruli umec-
rebidan amaRlebuls Tvali mosWra sinaTlis aseve uCvevma brwyinvalebam? am SemTxve-
vaSi SeiZleba netarebad davsaxoT misi yofa, pirvel SemTxvevaSi ki misdami TanagrZn-
oba gvmarTebs. magram Tu vinme mainc ver ikavebs sicils, es dacinva naklebad briyvu-
li iqneba, Tuki misi sagania suli, romelmac sinaTlis sauflodan sibneleSi amoyo
Tavi.
_ marTals brZaneb.
_ Tu marTalia, _ vTqvi me, _ ai, ra daskvnis gamotana gvmarTebs: ganaTleba sulac ar
aris is, rac zog-zogierTs hgonia, visi mtkicebiTac gaunaTlebel suls TiTqos ise un-
da CavunergoT ganaTleba, rogorc usinaTlo Tvals _ xedvis unari.
_ diax, ase amtkicebs bevri.
_ es Cveni msjeloba ki mowmobs, rom yvela sulsa aqvs amis unari da saTanado iaraR-
ic moeZebneba. magram rogorc Tvali mxolod mTel sxeulTan erTad Tu mibrundeba si-
bnelidan sinaTlisaken, sulic aseve mTlianad Tu ganudgeba yovelive qmnads, im zoma-
mde, rom ara marto arss, TviT imasac ki gausworos Tvali, rac yvelaze naTelia arsSi,
xolo es, Cveni mtkicebiT, sikeTea, ara?
_ diax.
_ swored aq vlindeba moqcevis xelovneba, _ vuTxari me, _ ra gziT SeiZleba ufro
advilad da qmediTad movaqcioT kaci? magram es sulac ar niSnavs, rom xedvis unari
CavunergoT mas, visac ukve aqvs es unari. Tumca is arasworadaa mimarTuli da iqiT ro-

128
di iyureba, saiTac jer ars. swored aq gvmarTebs Zalisxmeva, rom misi mzera sworad mi-
vmarToT.
_ rogorc Cans.
_ sulis zogierTi unari Zalze axlos dgas sxeulis ama Tu im unarTan, ramdenadac
adamians Tavidanve SeiZleba arc hqondes rogorc erTi, ise meore, magram Semdeg TviT-
wvrTnis wyalobiT SeiZinos. xolo rac Seexeba codnis unars, es, etyoba, raRac ufro
RvTaebrivia, rakiRa arasodes ar kargavs Tavis Zalas da imis mixedviT, Tu riskenaa mi-
marTuli, xan sasargebloa da sasikeTo, xanac usargeblo da ukeTuri. nuTu ar SegimC-
nevia, ra gamWriaxia im xalxis bneli suli, visac aramzadebad, Tumca Wkvianebad ki
Tvlian, an ratom verafers gamoapareb maT Tvals, rasac TviTonve mieltvian? ase rom,
maT mSvenieri mxedveloba aqvT, magram raki is maTsave avkacobas emsaxureba, amitom
rac ufro gamWriaxia, miT ufro met borotebas sCadis.
_ ra Tqma unda.
_ magram Tu amnair bunebas erTbaSad, bavSvobaSive movkveTdiT ukeTur midrekileb-
ebs, tyviis saZiraviviT rom ewevian mas Rormucelobis, Rreobisa Tu sxva xorcieli ga-
ncxromisaken da qvemoT mimarTaven mis mzeras, maSin yovelive amisagan Tavdaxsnili su-
li WeSmaritebas miubrundeboda da igive avkacni aranakleb TvalnaTliv gaarCevdnen
yovelive WeSmarits, vidre im sagnebs, romlebiskenac amJamad mimarTulia maTi mzera.
_ ki magram, gana zemoTqmulidan bunebrivad da garduvalad ar gamomdinareobs, rom
saxelmwifo mmarTvelobisTvis arc gaunaTlebelni da WeSmaritebis armcodneni gamo-
dgebian da arc isini, vinc mTeli Tavisi dRe da moswreba codnas da ganaTlebas iZen-
da? pirvelni imitom, rom mtkiced dasaxuli mizani ar gaaCniaT, romlisken swrafvasac
Sealevdnen mTel TavianT piradsa Tu sazogadoebriv cxovrebas, meoreni ki imitom,
rom arasdidebiT ar daTanxmdebodnen saxelmwifos marTvisaTvis mieyoT xeli, radgan-
ac, maTi azriT, sicocxleSive daimkvidres netarTa kunZulebi.
_ marTals brZaneb.
_ maSasadame, Cveni, rogorc saxelmwifos damaarseblebis, vali isaa, rom vaiZuloT
yvelaze Rirseulni swored imis Seswavlas miubrundnen, rac uzenaesad davsaxeT: me
vgulisxmob sikeTis wvdomas da misken swrafvas. magram roca am simaRles miaRweven da
guls ijereben misi WvretiT, imis nebas ki aRar mivcemT, rac dRes nebadarTulia maTT-
vis.
_ mainc ris nebas?
_ am simaRleze darCenisas, Tuki aRar isurveben kvlav daubrundnen Cvens patimr-
ebs, raTa, avad Tu kargad, maTi Wiri da lxini gaiziaron.
_ ki magram, maSin xom usamarTloni viqnebiT maT mimarT, rakiRa Sav dReSi unda Cac-
vivdnen Cvens gamo, Tumca ki SeeZloT gacilebiT ukeT ecxovraT.
_ Sen kvlav gaviwydeba, Cemo keTilo, rom kanoni mosaxleobis erTi romelime fenis
keTildReobas ki ar isaxavs miznad, aramed mTeli sazogadoebisas. SegonebiT Tu iZu-
lebiT, is uzrunvelyofs yvela moqalaqis erTianobas, raTa isini erTmaneTisaTvis sa-
sargebloni iyvnen imdenad, ramdenadac SeuZliaT amiT argon mTel saxelmwifos. moqa-
laqeTa ricxvSiac imitom rodi rTavs Rirseul adamianebs, raTa saSualeba misces maT,
visac ra moeprianeba, is akeTos, aramed imitom, rom saxelmwifos gansamtkiceblad ga-
moiyenos isini.
_ marTlac damaviwyda.
_ imasac daufiqrdi, glavkon, rom Cven usamarTloni ki ar viqnebiT CvenSive aRzrd-
il filosofosTa mimarT, aramed samarTlian moTxovnebs wavuyenebT da vaiZulebT
maT, rogorc mcvelebs, sxvebze izrunon. `yvela sxva saxelmwifoSi _ am sityvebiT miv-
marTavT maT, _ vinc filosofosi xdeba, ufleba aqvs monawileoba ar miiRos saxelmwi-
fos marTvis saqmeSi, radganac yvela, saxelmwifo wyobilebisagan damoukideblad,
TviTonve gaxda filosofosi, xolo is, rac TavisiT izrdeba, aravis ar umadlis Tavis
sazrdos da, cxadia, arc imis survili aqvs, rom vinmes aunazRauros misi gulisTvis ga-
weuli xarji. Tqven ki Cven aRgzardeT, rogorc TviT Tqvenda sasikeTod, ise saxelmwi-
fos sakeTildReod, raTa igiveni yofiliyaviT, ranic arian mefeebi da beladebi fut-
krebis skaSi. Cveni wyalobiT SeiZineT saucxoo da ucxoel filosofosebze gacileb-
iT ufro srulyofili ganaTleba da Cvenve giboZeT imis unaric, rom erTmaneTisTvis
SegeTavsebinaT filosofia da politika. amitom TviTeuli Tqvengani erTimeoris mi-

129
yolebiT unda daeSvas danarCen moqalaqeTa saerTo sacxovrisamde; SeaCvieT Tvali iq
gamefebul wyvdiads, da roca SeaCvevT, aTasjer ukeT gaarCevT yvelafers, vidre bne-
leTis mkvidrni, da ukeTve gamoicnobT, ras warmoadgens TviTeuli landi an risi xa-
tia igi, radganac adreve gixilavT yovelive mSvenieris, samarTlianisa da keTilis We-
Smariti pirvelnimuSni. maSin Cveni saxelmwifo wyobileba Cvenca da Tqvenc sicxadeSi
warmogvidgeba da ara sizmarSi, rogorc sxva dRevandeli wyobilebani, sadac mimdina-
reobs ZmaTamkvleli omebi da landebis gaafTrebuli brZolebi ZalauflebisaTvis,
TiTqos es iyos yvelaze didi sikeTe. simarTle ki, Tu gnebavT, isaa, rom sadac Zala-
uflebas yvelaze nakleb mieltvian isini, vinc unda marTavdes qveyanas, saxelmwifo
swored iq imarTeba yvelaze ukeT da SinaaSlilobisTvisac yvelaze naklebi sababi
rCeba; maSin rodesac saqme sul sxvagvaradaa im saxelmwifoebSi, romelTa mmarTveln-
ic sapirispirod arian ganwyobilni~.
_ ra Tqma unda.
_ rogor ggonia, amas rom moismenen, Cveni aRzrdilebi aRar dagvemorCilebian da ar
inebeben erTimeoris miyolebiT iTanamSromlon danarCen moqalaqeebTan? Tu amjobine-
ben samudamod gverdi-gverd darCnen wminda sinaTlis saufloSi?
_ SeuZlebelia, _ Tqva man, _ radganac samarTlian xalxs vuyenebT Cvens samarTlian
moTxovnebs. Tumca, yvela dRevandeli saxelmwifos mmarTvelTa sapirispirod, TiToe-
uli maTgani mxolod aucileblobis karnaxiT Tu aiRebs xelSi mmarTvelobis sadaves.
_ diax, asea saqme, Cemo keTilo. Tu imaTTvis, vinc unda marTos qveyana, cxovrebis
ukeTes wess hpoveb, vidre mmarTvelobas, maSin imasac SesZleb, rom mSvenieri saxel-
mwifo wyobileba daamyaro. radganac mxolod amnairi saxelmwifos mmarTvelni Tu iq-
nebian WeSmaritad mdidrebi, magram oqroTi ki ara, aramed imiT, riTac mdidaria bed-
nieri kaci: sibrZniTa da siqveliT. xolo Tu glaxakni da upovarni mieltvian Zalauf-
lebas, raTa saqveyno sikeTes msuye lukma CamoaTalon, sasikeTos nuras moeli: radgan-
ac iwyeba gauTavebeli SuRli, SfoTi, Sexla-Semoxla da es SinaaSliloba bolos uR-
ebs TviT maTac da saxelmwifosac.
_ marTals brZaneb.
_ ki magram, Tu icnob cxovrebis romelime sxva wess, iseTive zizRs rom aRuZravdes
adamians ama Tu im saxelmwifo Tanamdebobis mimarT, rogorc WeSmarit filosofiasTan
ziarebulis cxovrebaa?
_ ara, vficav zevss.
_ ase rom, saxelmwifo Tanamdeboba xelSi ar unda CavugdoT im adamianebs, romlebs-
ac suli elevaT masze, Torem maTi jibri da metoqeoba gadagviyolebs.
_ uciloblad.
_ mereda, vis ganamweseb iZulebiT saxelmwifos mcvelebad, Tu ara im xalxs, vinc
yvelaze ukeT icis, rogor unda marTo qveyana, magram, amasTan, bevri sxva Rirsebac
aqvs da gacilebiT ufro Rirseuladac cxovrobs, vidre saxelmwifo moRvaweni?
_ sxvas veravis.
_ axla, Tu gnebavs, vnaxoT, ranairad SeiZleba aRvzardoT amnairi adamianebi da ra
gziT warvmarToT isini maRla _ sinaTlisaken, rogorc, gadmocemiT, zogierTi gmiri am-
aRlebula hadesidan RmerTebamde.
_ ra sakiTxavia?
_ es arc ise advilia, rogorc Tixis natexis gadabruneba; aq TviT suli unda Sevab-
runoT bindisferi dRidan WeSmaritebiT gabrwyinvebuli dRisaken. xolo amnair aRma-
svlas Cven, albaT, sibrZnisken swrafvas vuwodebT.
_ ra Tqma unda.
_ iqneb isic gvenaxa, mainc risi codna gvaZlevs amis saSualebas?
_ aucileblad unda vnaxoT.
_ ki magram, glavkon, ra unda iyos es codna, qmnadobidan WeSmariti arsebobis mim-
arT rom miaqcevs suls? Tumca amas rom vambob, sul sxva rameze vfiqrob. aki vTqviT,
rom Cveni filosofosebi siWabukisas mxne meomrebic unda iyvnen?
_ diax, ukve vTqviT.
_ maSasadame, codnas, romelsac Cven veZebT, garda aRniSnulisa, sxva upiratesobac
unda hqondes.
_ mainc ra?

130
_ ra da, sasargeblo unda iyos meomrebisTvis.
_ ra Tqma unda, Tuki es SesaZlebelia.
_ ki magram, isic xom iTqva, rom maT gimnastikuri da musikuri xelovnebis meSveobiT
unda vzrdideT?
_ diax, esec iTqva.
_ mereda, gimnastika xom imas exeba, rac ibadeba da kvdeba? radganac maszea damoki-
debuli Zalis matebac da klebac.
_ ra Tqma unda.
_ maS, swored esaa, rasac veZebT?
_ ara.
_ Cvens mier zemoT aRwerili musikuri xelovneba xom ar aris?
_ magram, Tu gaxsovs, _ Tqva man, _ Cveni adrindeli mtkicebiT is erTgvarad upiris-
pirdeba gimnastikas, ramdenadac ayalibebs mcvelebis znes, harmoniis meSveobiT har-
moniul wonasworobas rom aniWebs maT, ritmis meSveobiT ki _ evriTmias, magram ara co-
dnas. aseTivea misi zemoqmedeba sityvierebis dargSiac, gind miTiur Tqmulebebs exeb-
odes saqme da gind namdvil ambebs; magram is codna, sikeTisaken rom migviZRvis, codna,
romelsac amJamad eZeb, ucxoa musikuri xelovnebisTvis.
_ swored rom droze gamaxsene; marTlacda, amgvari xom ara gviTqvams ra. magram, Cemo
didebulo glavkon, sad unda iyos es codna, rakiRa yvela xelovneba mxolod tlanqi
xeloba gamodga?
_ ra mogaxseno? anki ra codnaRa gvrCeba, Tu musikasac ukuvagdebT, gimnastikasac da
sxva xelovnebasac.
_ keTili, _ vTqvi me, _ Tuki maT garda aRaraferi gvaqvs, maSin is mainc aviRoT, rac
yvelaferze vrceldeba.
_ mainc ra?
_ Tundac is, rasac yvela xelovneba iyenebs, iseve, rogorc azrovneba da mecniere-
ba; is, rasac yoveli Cvengani yvelaze adre unda swavlobdes.
_ ras gulisxmob?
_ iseTs arafers; mxolod imas, risi meSveobiTac erTmaneTisagan vasxvavebT erTs,
orsa Tu sams; mokled rom vTqvaT, Tvlisa da angariSis xelovnebas, ris gareSec verc
erTi xelovneba, vercerTi mecniereba ver gava fons; asea, ara?
_ ra Tqma unda.
_ verc saomari xelovneba?
_ vera.
_ marTlacda, gana palamedesi, gamoCndeba Tu ara tragediebSi, namdvil pampulad
ar warmogviCens mxedarmTavar agamemnons? nuTu ar dahkvirvebixar, rom angariSis es ga-
momgonebeli TviTonve gvicxadebs, rogor daawyo razmebad da ilionis galavanTan sai-
eriSod ganalaga laSqari, rogor daTvala xomaldebi da sxva danarCeni, TiTqos manam-
de aravis daeTvalos. agamemnonma ki, etyoba, isic ar icoda, Tu ramdeni fexi hqonda,
rakiRa Tvla ar SeeZlo. hoda, Tavad gansaje, rogori mxedarTmTavari unda yofiliyo.
_ rogori da, briyvi, Tuki es marTalia.
_ vaRiarebT Tu ara, rom mxedarmTavari aucileblad unda flobdes Tvlisa da anga-
riSis mecnierebas?
_ aucileblad, Tuki surs cota ram mainc esmodes saomari xelovnebisa; metic, sa-
erTod, Tu surs iyos adamiani.
_ magram TviTonac Tu iziareb Cems azrs am mecnierebis Sesaxeb?
_ kerZod?
_ vecdebi agixsna, _ vuTxari me, _ magram raki CemTvisve vcdilob ganvasxvavo erTma-
neTisgan, ras mivyavarT am miznisaken da ras ara, CemTan erTad ganixile es da pirdapir
miTxari, meTanxmebi Tu ara, raTa ufro naTeli gaxdes, ramdenad sworia Cemi varaudi.
_ maS, gza miCvene.
_ giCveneb, Tu gsurs am gzas misdio. zogi ram Cvens SegrZnebebSi Semdgomi ganxilvi-
saTvis ar aRZravs gonebas, radganac saamisod sakuTriv SegrZnebac kmara, zogi ki gadaW-
riT moiTxovs ganxilvas, radganac SegrZneba sandosa da saimedos aras gvTavazobs.
_ cxadia, Sen gulisxmob Soridan danaxul sagnebs da Suq-Crdilis TamaSs.
_ verc ise kargad mimixvdi.

131
_ maS, ras gulisxmob?
_ gonebas gansaxilvelad ar aRZraven is sagnebi, romlebic erTdroulad ar iwveven
or urTierTsapirispiro SegrZnebas, da, piriqiT, ganxilvas moiTxoven sagnebi, romle-
bic amnair SegrZnebebs iwveven, vinaidan, axlodan aRviqvamT maT Tu Soridan, SegrZneba
sulac ar gviCvenebs, rom sagani aseTi da aseTi ufroa, vidre iseTi. Tumca Sen ukeT ga-
migeb, Tu Semdegi magaliTiT agixsni amas: aviRoT es sami TiTi _ neki, saCvenebeli da
Sua TiTi.
_ keTili, _ Tqva man.
_ TviTeuli maTgani TiTia da, am mxriv, maT Soris araviTari gansxvaveba ar aris, su-
lerTia, Sua nawils uyureb Tu kiduras, TeTria is Tu Savi, wvrili Tu msxvili da ase
Semdeg. arcerT am SemTxvevaSi adamianTa umravlesobis suli iZulebuli ar aris azr-
ovnebas mimarTos kiTxviT _ mainc ra aris TiTi? vinaidan mzeras arasodes uCvenebia mi-
sTvis, rom TiTi SeiZleba sxva ramec iyos, garda TiTisa.
_ ra Tqma unda, ara.
_ maSasadame, savsebiT bunebrivia, rom aq SegrZneba azrovnebas ar mimarTavs da arc
aRviZebs mas.
_ diax, savsebiT bunebrivia.
_ ki magram, Tvali aseve kargad arCevs, didia TiTi Tu patara, xolo mzerisTvis su-
lerTia Sua TiTi da kidura? an SexebiT Tu SeiZleba zustad ganvsazRvroT, wvrilia
TiTi Tu msxvili, rbili Tu mkvrivi? da gana igive ar iTqmis danarCen SegrZnebaTa mima-
rTac? grZnoba, romlis daniSnulebac simkvrivis SegrZnebaa, imavdroulad unda aRiq-
vamdes sirbilesac, da amitomac auwyebs suls, rom erTsa da imave sagans is aRiqvams
rogorc mkvrivs da rogorc rbilsac.
_ asea, _ Tqva man.
_ magram am SemTxvevaSi suli Tavis mxriv, ibneva da aRar icis, ras niSnavs simkvrivis
es SegrZneba, romelic erTsa da imave sagans mkvrivadac aRiqvams da rbiladac. da gana
igive ar iTqmis simZimisa da simsubuqis SegrZnebazedac, romelic iuwyeba, rom mZime
msubuqia, msubuqi ki _ mZime?
_ yvela amnairi uwyeba ucnauria sulisTvis da, ra Tqma unda, ganxilvas moiTxovs.
_ isic savsebiT bunebrivia, rom sagonebelSi Cavardnili suli gansjasa da azrovneb-
as mouxmobs mwed, raTa, uwinares yovlisa, gaarkvios, yoveli aseTi uwyeba erT sagans
exeba Tu ors.
_ ra Tqma unda.
_ da Tu gairkva, rom es ori sagania, TviTeuli maTgani erTadac eCveneba da meoris-
gan gansxvavebuladac?
_ diax.
_ xolo Tu TviTeuli maTgani erTad eCveneba, orive ki _ orad, is maT erTmaneTisa-
gan gancalkevebiT aRiqvams, radganac gancalkevebulni rom ar iyvnen, orad ki ar aRiq-
vamda maT, aramed _ erTad.
_ marTlac.
_ magram mzera, Cveni mtkicebiT, cal-calke ki ar aRiqvams dids da pataras, aramed _
erTad SerwymulT; asea, ara?
_ diax.
_ da naTeli rom mohfinos amas, azrovneba iZulebulia erTad Serwymuli saxiT ki
ar ganixilos didi da patara, aramed erTimeorisgan gancalkevebiT, ese igi, mzeris sa-
pirispirod iqceva.
_ WeSmaritad.
_ mereda, gana swored amis gamo ar gvebadeba kiTxva: mainc ra aris es didi da pata-
ra?
_ swored amis gamo.
_ ase rom, erTs goniT sawvdoms vuwodebT, meores ki _ grZnobiT aRqmads.
_ marTals brZaneb.
_ swored amas vgulisxmobdi weRan, roca vambobdi: zogi ram gonebis qmediTobas iw-
vevs, zogi ki _ ara-meTqi. is, rac Cvens grZnobebze zemoqmedebisas Tavis sapirispiros-
Tan erTad moqmedebs, azris gamomwvevad davsaxe, xolo rac amnairad ar moqmedebs, arc
aRviZebs azrs.

132
_ axla ki mesmis da marTebulad mimaCnia Seni naTqvami.
_ ki magram, am orTagan romels miakuTvneben ricxvsa da erTs?
_ ver getyvi.
_ maSin zemoTqmulidan gamoitane daskvna. Tu TavisTavadi erTi sakmaod cxadad aR-
iqmeba mzeriT an romelime sxva grZnobiT, maSin sulSi ar aRiZvris imisken swrafva,
rom axsnas misi arsi, rogorc TiTis magaliTze giCvene zemoT. magram Tu erTis aRqma
yovelTvis garkveul winaaRmdegobas Seicavs, ise, rom erTi martooden erTad ki ara,
Tavis sapirispirodac warmogviCndeba, aq ukve saWiro xdeba gansja: sagonebelSi Cavar-
dnili suli iZulebulia eZebos, TviTonve aRZras azri da Tavis Tavs hkiTxos _ ra Se-
iZleba iyos erTi TavisTavad? amrigad, erTis wvdoma arsis Wvretad miaqcevs suls.
_ erTis aRqma CvenSi marTlac am gancdebs iwvevs, radganac erTsa da imave sagans er-
Tadac aRviqvamT da usasrulod mravladac.
_ mereda, rac iTqva erTze, gana igive ar iTqmis yvela sxva ricxvzedac?
_ ra Tqma unda.
_ magram ariTmetika da angariSi xom mTlianad ricxvebs exeba?
_ diax.
_ maSasadame, swored maT mivyavarT WeSmaritebisaken.
_ asea, _ Tqva man.
_ magram Cveni mcveli xom erTdroulad meomaricaa da filosofosic?
_ diax.
_ amitom es codna savaldebulo unda gavxadoT, glavkon, da davarwmunoT yvela, vi-
sac surs umaRlesi Tanamdebobebi daikavos saxelmwifoSi, angariSis xelovnebas daeu-
flon, magram zereled ki ara, aramed manamde ganagrZon swavla, vidre wminda azrovneb-
iT ar Seicnoben ricxvis bunebas, oRond aReb-micemobis gulisTvis ki ara, rogorc iq-
cevian vaWrebi da sovdagrebi, aramed saomari miznebisa da imis gulisTvis, rom suls
qmnadobis samyarodan WeSmaritebisa da arsis mimarT miqceva gauadvilon.
_ didebulad msjelob.
_ da marTlac, axla, angariSis xelovnebis ganxilvis Semdeg, TvalnaTliv vxedav, ra
daxvewili da mravalmxriv sasargebloa Cveni ganzraxvisaTvis, Tuki mas Semecnebis miz-
niT euflebian da ara vaWrebiviT.
_ mainc riTia sasargeblo?
_ imiT, razedac axlaxans vlaparakobdiT: gavixsenoT, ra ZaliT miaqcevs suls uzen-
aesi samyaros mimarT da aiZulebs TavisTavad ricxvebze imsjelos, ise, rom am msjelo-
baSi aramc da aramc ar CarTos xilul da xelSesaxeb saganTa Sesabamisi ricxvebi. xom
mogexseneba, rogor dascinian am mecnierebaSi gawafulni da zizRiT uaryofen yovel-
gvar mcdelobas, romelic miznad isaxavs nawilebad dayon erTi TavisTavad, magram Tu
mainc dayof, isini kvlav gaaerTianeben maT, raTa erTi kvlav erTad Candes da ara nawi-
lTa simravled.
_ marTals brZaneb.
_ rogor ggonia, glavkon, maTTvis rom gvekiTxa: o, saocarno, romel ricxvebze la-
parakobT, imaTze xom ara, romlebSiac erTi marTlac iseTia, rogorc Tqven fiqrobT,
ese igi, yoveli erTi yvela sxva erTis tolia, arafriT ar gansxvavdeba misgan da ara-
viTari nawilebi ar gaaCnia?
_ diax, rogor ggonia, ras gvetyodnen pasuxad?
_ me Tu mkiTxav, isini imnair ricxvebze laparakoben, romelTa wvdomac mxolod az-
riT Tu SeiZleba da sxva gziT veranairad ver miudgebi.
_ xom xedav, Cemo keTilo, es mecniereba SeiZleba marTlac aucilebeli aRmoCndes
CvenTvis, ramdenadac aiZulebs suls wminda azrovnebas mimarTos TavisTavadi WeSmari-
tebis gulisTvis.
_ Tanac ra kargad axerxebs amas.
_ magram Tu SegimCnevia, ra advilad iTviseben yvela sxva mecnierebas gamoTvlis ni-
WiT dajildoebulni? TviT isinic ki, Zalian mZimed rom azrovneben, gamoTvlis xelov-
nebaSi saTanado wvrTnisa da gawafvis Semdeg, sxvas Tu arafers, imis unars mainc iZe-
nen, rom sxvebze gacilebiT ufro advilad euflebodnen codnas.
_ asea, _ Tqva man.

133
_ Tanac, Cemi azriT, Znelad Tu moiZebneba romelime sxva sagani, romlis dauflebac
ufro met Sromas moiTxovdes Cvengan.
_ ra Tqma unda.
_ yovelive amis gamo verasdidebiT ver ugulebelvyofT am mecnierebas; piriqiT,
misi meSveobiT unda aRvzardoT saucxoo bunebrivi monacemebiT dajildoebulni.
_ geTanxmebi.
_ maSasadame, esaa Cvens mier aRiarebuli pirveli mecniereba; axla ki meorec ganvi-
xiloT, romelic pirvels ukavSirdeba da vnaxoT, saWiroa Tu ara CvenTvis.
_ geometrias xom ar gulisxmob?
_ diax, swored geometrias.
_ ramdenadac is gamoiyeneba samxedro saqmeSi, _ Tqva man, _ ra Tqma unda, gvWirdeba.
banakis gaSla iqneba, xelsayreli adgilis dakaveba, laSqris darazmva Tu gaSla, an
sxva saomari moqmedebebi rogorc brZolis velze, ise jaris gadaadgilebisas, _ yove-
live amas geometriis mcodne mxedarTmTavari gacilebiT ukeT gaarTmevs Tavs, vidre
armcodne.
_ magram amisTvis sakmarisi iqneboda geometriis sul umniSvnelo nawilisa da anga-
riSis codnac. Cven ki gvmarTebs ganvixiloT misi umTavresi nawili, gacilebiT ufro
farTod rom gamoiyeneba, raTa davrwmundeT, Seesabameba Tu ara is Cvens mier dasaxul
mizans, an ramdenad gviwyobs xels imaSi, rom ufro advilad vWvretdeT sikeTis ideas.
ra Tqma unda, xels gviwyobs, vamtkicebT Cven, ramdenadac aiZulebs suls miiqces im sa-
myaros mimarT, romelic aris savane arsTa Soris unetaresi arsisa, vis xilvasac dauo-
keblad unda mieltvodes yvela Cvengani.
_ marTals brZaneb.
_ maSasadame, Tu geometria WeSmariti arsis Wvretad migvaqcevs, is saWiroa CvenTv-
is, xolo Tu qmnadobis Wvretad _ ara.
_ cxadia.
_ magram visac cota ram mainc gaegeba geometriisa, albaT, dagveTanxmeba, rom es mec-
niereba aSkarad upirispirdeba im enas, romelsac iyeneben misi mimdevrebi.
_ rogor?
_ es ena Zalze sasaciloa da ucnauri; radganac isini praqtikosebiviT laparakoben
da mxolod praqtikul miznebs isaxaven. amitomac erTavad es akeriaT pirze _ `avagoT
oTxkuTxedi~, `davuSvaT mocemul xazze~, `mivumatoT~ da ase Semdeg. arada, am mecni-
erebis mizani Semecnebaa.
_ ra Tqma unda.
_ erTSiac xom ar SevTanxmdeT?
_ raSi?
_ misi mizani maradiuli arsebobis Semecnebaa da ara imisa, rac ibadeba da kvdeba.
_ geTanxmebi; geometria marTlac maradiuli arsebobis Semecnebaa.
_ maSasadame, is, Cemo keTilSobilo, WeSmaritebisaken miaqcevs suls da filosofi-
ur azrs aRviZebs masSi, ris Sedegadac zegrZnobadi samyaros sagnebisken mimarTavs
Cvens mzeras, romelic axla, SecdomiT, grZnobadi sagnebisken gvaqvs mimarTuli.
_ geometria am mxriv marTlac rom did zemoqmedebas axdens Cvenze.
_ amitomac unda davavaldebuloT kallipolisis mkvidrni, aramc da aramc ar ugu-
lvebelyon filosofia, romlis TviT gamoyenebiT nawilsac ki didi mniSvneloba aqvs.
_ kerZod?
_ kerZod, imas, razedac Sen laparakobdi: misi mniSvneloba Zalian didia samxedro
saqmeSi da bevr sxva dargSiac, visac surs safuZvlianad daeuflos maT. Cven xom vic-
iT, ra uzarmazari gansxvavebaa geometriis mcodneTa da armcodneTa Soris.
_ uzarmazari, vficav zevss.
_ maSasadame, esaa meore mecniereba, romlis Seswavlasac davavalebT Cvens Wabuk-
ebs?
_ diax.
_ keTili; maSin mesame adgils mivuCenT astronomias; ras ityvi?
_ geTanxmebi, radganac weliwadis droebis, Tveebisa Tu wlebis monacvleobaze dak-
virveba sasargebloa ara marto miwaTmoqmedisa Tu zRvaosnis, aramed mxedarTmTavris-
Tvisac.

134
_ ra kargi vinme xar, _ vuTxari me, _ kacma SeiZleba ifiqros, rom geSinia, vaiTu vinm-
em damwamos, fuWi mecnierebebis Seswavlas avaleb xalxso. arada, Tumca Zneli kia, Za-
lian didi mniSvneloba aqvs irwmuno, rom is mecnierebebi, romlebzedac Cven vlapara-
kobT, TiTqos wmenden da sicincxles ubruneben adamianis sulis garkveul unars, rom-
elsac bevri sxva saqmianoba ablagvebs da aClungebs, Tumca misi sisaRis SenarCuneba
gacilebiT ufro faseulia, vidre aTasi Tvalis qona, radganac mxolod misi meSveob-
iT Tu ixilav WeSmaritebas. vinc am azrs iziarebs, albaT, ityvis, rom mSvenivrad msje-
lob, xolo visac amis warmodgenac ar SeuZlia, is, ra Tqma unda, ifiqrebs, rom sisu-
leles roSav, radganac darwmunebulia, rom Tu mecniereba praqtikulad usargeb-
loa, masze laparakic ar Rirs. maS, amTaviTve gadawyvite, am ori sxvadasxva Sexedule-
bis mqone msmenelidan mainc romels mimarTav? Tu arc erTis azrs uwev angariSs da
arc meorisas da mxolod SenTvis msjelob? magram maSin imis sawinaaRmdego ra unda
gqondes, rom vinmem am Seni msjelobidan TavisTvis sasargeblo daskvna gamoitanos?
_ me mirCevnia, ai, ase, kiTxva-pasuxis saSualebiT vmsjelobde, magram mxolod CemTv-
is.
_ maSin ukan daixie, _ vuTxari me, _ radganac weRan arasworad avirCieT geometriis
momdevno sagani.
_ rogor? _ ikiTxa man.
_ sibrtyeebis Semdeg Cven aviReT wriulad mbrunavi myari sxeulebi, Tumca jer Ta-
visTavad unda gangvexila isini, radganac ufro swori iqneboda ori ganzomilebis Sem-
deg mesames mivdgomodiT: me vgulisxmob kubebisa da siRrmis mqone yvela sxva sxeulis
ganzomilebas.
_ sworia, sokrate, _ Tqva man, _ magram me mgonia aq jer kidev araferi aRmouCeniaT.
_ ori sxvadasxva mizezis gamo: jer erTi arcerT saxelmwifoSi am mecnierebas saTana-
dod ar afaseben, da raki Zalian Znelia, amitom sustadaa ganviTarebuli. egec ar iy-
os, mkvlevarTaTvis aucilebelia xelmZRvaneli, vis gareSec maTi Sroma wyalSi iyre-
ba. magram xelmZRvanelis povna advili saqme rodia, Tumca kidevac rom ipovnon, TviT
swavlulebi dRevandel viTarebaSi ise arian gazuluqebulni, rom mainc ar daemorCi-
lebian, magram mTeli saxelmwifo zrunvas rom ar aklebdes am mecnierebas da mxars uW-
erdes xelmZRvanelobas, maSin ara marto daemorCilebodnen, aramed gamudmebuli da
mkacri sizustiT warmarTuli kvleva-Ziebis wyalobiT naTelsac mohfendnen bevr sak-
iTxs, vinaidan TviT dResac ki, roca mas zizRiT uyurebs brbo da gasaqans ar aZlevs im
mkvlevarTa umravlesoba, romelTac TviTon ar esmiT misi mniSvneloba, yovelive amis
miuxedavad, mainc viTardeba, imdenad momnusxvelia misi xibli. amitom ar unda gvikvi-
rdes, rom jerjerobiT am dReSi vxedavT.
_ marTlacda, masSi bevri ramaa momnusxveli. magram ufro naTlad amixseni, rasac ax-
laxans meubnebodi. Sen jer daasaxele geometria, anu sibrtyeTa Semswavleli mecnier-
eba, ara?
_ diax.
_ mere ki _ astronomia, magram Semdeg ukan daixie.
_ me mindoda saswrafod ganmexila yvelaferi, magram rom ityvian, moCqares mougvi-
andeso, swored ise gamomivida. egec ar iyos, geometrias uSualod is mecniereba mos-
devs, samganzomilebian sxeulebs rom Seiswavlis, magram raki misi dRevandeli mdgoma-
reoba Zalze arasaxarbieloa, amitomac gverdi avuare da pirdapir astronomiaze, anu
myar sxeulTa moZraobis Semswavlel mecnierebaze gadavedi.
_ marTals brZaneb.
_ ase rom, meoTxe adgilas Cven davayenebT astronomias; dResdReobiT is, cota ar
iyos, miviwyebulia, magram kvlav aRorZindeba, Tuki saxelmwifo miaqcevs yuradRebas.
_ ra Tqma unda; magram raki weRan misayvedure, sokrate, rom me ugergilod ganvadi-
de astronomia, amitom axla vecdebi, Sen rom mogewoneba, ise Sevaqo. me mgonia, yvelas-
Tvis aSkaraa, rom is aiZulebs suls maRla mimarTos mzera da miwidan zecisken miuZRv-
is mas.
_ iqneb yvelasTvis aSkaraa, magram CemTvis ki ara.
_ rogor?
_ Tu astronomias imaTi TvalsazrisiT SevxedavT, filosofiur mniSvnelobas rom
aniWeben mas, maSin is maRla ki ara, piriqiT, dabla mimarTavs mzeras.

135
_ ras gulisxmob? _ ikiTxa man.
_ me Tu mkiTxav, mSvenivrad Camoayalibe Seni warmodgena uzenaesi samyaros Semswav-
leli mecnierebis Sesaxeb. albaT, imasac fiqrob, rom Tu kaci Tavs ukan gadaigdebs,
moxatul Wers miaSterdeba da misi Semyure raRacas mainc amoicnobs, amas gonebiT axe-
rxebs da ara mzeriT. Cemnair gulubryvilos ki verasdidebiT ver daajereb, TiTqos
suls sxva rame miaqcevs uzenaesi samyaros mimarT, garda im mecnierebisa, romlis sagan-
ic arsi da uxilavi sinamdvilea. magram Tu raime grZnobadis Sesacnobad pirdaRebul-
ni Sescicineben cas, an TvalmoWutulni aSterdebian miwas, verafersac ver Seicnoben,
radganac araviTari grZnobadi Semecnebis sagnad ar gvevlineba, da suli, am SemTxveva-
Si, maRla ki ar iyureba, aramed _ dabla, Tundac gulaRma iwve miwaze, an zurguliT
miapobde zRvas.
_ magrad ki momdeqi, Tumca axia Cemze. magram Seni azriT, dRevandelobisagan gansxva-
vebiT, rogor unda swavlobdnen astronomias, raTa misi Seswavla sasargeblo iyos Cve-
ni miznisTvis?
_ ai, rogor: cis TaRis momxiblav samkaulebs Cven unda aRviqvamdeT yvelaze natif
da Tvalwarmtac samSvenisebad amnair saganTa Soris; magram isini axlosac ver mivlen
im uxilav samkaulTa srulqmnilebasTan, TavianTi moZraobiTa da am moZraobis WeSma-
riti siswrafiT Tu sizantiT, TavianTi WeSmariti formiTa Tu TanafardobiT rom amo-
Zraveben yvelafers, rasac cis TaRi moicavs. yovelive es mzeriT ki ara, mxolod gone-
biT da wminda azriT miiwvdomeba; Tumca iqneb Sen sxvagvarad fiqrob?
_ aramc da aramc.
_ maSasadame, ciur samkaulebs ise unda viyenebdeT uzenaesi samyaros Sesacnobad,
rogorc gamoiyenebda kaci dedalosisa Tu sxva romelime didostatis uebro xelovn-
ebiT Seqmnil naxazebs, SemTxveviT rom Cavardnoda xelSi: geometriis mcodne erTi Se-
xedviTac aRiqvamda maT gansacvifrebel sinatifes da srulyofilebas, magram sasaci-
lodac ar eyofoda, Tu vinme daapirebda maTi mixedviT Seecno tolobis, gaormagebis
Tu sxvagvar TanafardobaTa WeSmariti buneba.
_ marTlac rom sasacilo iqneboda.
_ mereda, Seni azriT, gana WeSmariti astronomic amasve ar ganicdida varskvlavTa
moZraobaze dakvirvebisas? misTvisac cxadi iqneboda, rom cac da yovelive ciuric
demiurgosma usrulyofilesad moawesriga, magram rac Seexeba dRis mimarTebas Ramisa-
dmi, dRe-Ramisas _ Tvisadmi, Tvisas _ wlisadmi, xolo varskvlavebisas _ yovelive ami-
sa da erTmaneTisadmi, rogor ggonia, gana is uazrobad ar miiCnevda ara marto imis
mtkicebas, rom yvela es mimarTeba mudam erTi da igivea da arasodes ar icvleba, aram-
ed imis Tavgamodebul mcdelobasac, rom aq WeSmaritebisaTvis mieRwiaT, maSin rodes-
ac zemoxsenebuli mimarTebebi xilul da sxeulebriv saganTa mimarTebebia?
_ yvelafers veTanxmebi, rac axla movismine.
_ ase rom, astronomiasac iseve SeviswavliT, rogorc geometrias, zogad problema-
Ta moSveliebiT, da arc ki SevexebiT ciur movlenebs, Tuki gvsurs saTanadod daveuf-
loT astronomias da, amrigad, gamoviyenoT Tavisi bunebiT gonivruli da jer kidev ga-
mouyenebeli nawili Cveni sulisa.
_ gvarianad ki arTuleb astronomebis amocanas imasTan SedarebiT, rasac isini dRes
akeTeben.
_ me mgonia, amasve davuwesebT sxva mecnierebebsac, Tuki gvsurs namdvili kanonmdeb-
lebi gverqvas; magram Tu SegiZlia CvenTvis saWiro kidev erTi mecnierebac gamaxseno?
_ ase saxeldaxelod ar SemiZlia.
_ moZraoba, Cemi azriT, erTi ki ara, bevri sxvadasxva saxisaa; mcodnem SeiZleba yve-
laferi CamoTvalos, Cven ki mxolod ori gvaxsendeba.
_ mainc?
_ garda zemoxsenebulisa, aris kidev erTi, misi Sesabamisi.
_ romels gulisxmob?
_ rogorc Cveni Tvali astronomiiskenaa miqceuli, ise yuri _ harmoniul Tanaxmier-
ebaTa moZraobisken. es ori mecniereba debi arian, rogorc amtkiceben piTagorelebi,
da Cvenc, glavkon, albaT, kvers davukravT, ara?
_ ra Tqma unda.

136
_ raki es sakiTxi arsebiTia, vecdebiT aqac gaviziaroT maTi azri da sxva mxrivac,
Tuki raimes dasZenen; magram, asea Tu ise, mainc Cvens azrze davrCebiT.
_ kerZod?
_ Cvens aRsazrdelebs aramc da aramc ar unda davrToT raime arasrulyofilis an
imis Seswavlis neba, rasac Cvens mier dasaxuli miznisaken ar mivyavarT, romelsac un-
da mieltvodes yvela; amasve vamtkicebdiT weRan astronomiasTan dakavSirebiT. nuTu
ar ici, rom harmoniis mimarTac igive Secdoma meordeba? aqac, vin icis, ramdeni Sroma
iyreba wyalSi, mxolod imitom, rom musikosebi martooden smeniT aRqmuli bgerebis
gazomviTa da maTi urTierTSedarebiT ifarglebian.
_ sasaciloa, RmerTmani! ise yurdacqvetilni laparakoben `sixSireebze~, gegonebaT
mezoblebis saubars ayuradebeno. zogi amtkicebs, or bgeras Soris SuaTanasac aRviq-
vamTo; maTi azriT, esaa umciresi Sualedi, romelsac sazomad unda iyenebdnen. zogs
ki, piriqiT, is wina bgerebis msgavsi hgonia; Tumca erTnic da meorenic smenas gonebaze
maRla ayeneben.
_ etyoba, im yoCaR musikosebs gulisxmob, mosvenebas rom ar aZleven simebs da TiT-
qos sawameblad axveven koWze. SemeZlo gamegrZelebina sityva da imazec melaparaka,
rogor adanaSauleben simebs, ranairad uxaTquneben xems, xan gmoben, xan ki maTi JReriT
Tavs iwoneben, magram aRar gavaWianureb da erTs davsZen mxolod: aq maTze ki ar vlapa-
rakob, aramed im xalxs vgulisxmob, romlebsac weRan SevTavazeT harmoniaze emsjelaT.
radgan isini zustad iseve iqcevian, rogorc astronomebi, rakiRa ricxvebs eZeben smen-
iT aRqmul TanaxmierebebSi, magram zogadi problemis ganxilvamde ki ver maRldebian
da arc imis garkvevas cdiloben, Tu romeli ricxvebi arian harmoniuli da romeli
ara, an ra iwvevs maT Soris am gansxvavebas.
_ gansacvifrebel saqmeze msjelob.
_ marTlac rom sasargebloa sikeTisa da mSvenierebis sakvlevad, magram sruliad
usargebloa, Tuki sxva rames visaxavT miznad.
_ ra Tqma unda.
_ me mgonia, Tu Cvens mier ganxiluli yvela mecnierebis Seswavla maT kavSirsa Tu
naTesaobas cxadyofs da imasac gvimJRavnebs, mainc ra mxriv ukavSirdebian erTmaneTs, _
isini xels Segviwyoben Cvens mier dasaxuli miznis miRwevaSi, Tu ara da, tyuilad gav-
rjilvarT.
_ mec ase vfiqrob: magram Zalian rTul sakiTxze msjelob, sokrate.
_ sawyis nawils gulisxmob Tu sxva ramesac? nuTu ar ici, rom yovelive es mxolod
Sesavalia im melodiisa, romelic Cven unda viswavloT? Tu, Seni azriT, vinc yvela am
mecnierebaSi gawafulia, is aris daxvewili dialeqtikosic?
_ ra Tqma unda, ara, vficav zevss, Cems nacnobTa Soris iSviaT gamonaklisTa garda.
_ ki magram, visac arc bWobis Tavi aqvs da arc mosmenisa, gana odesme Seicnobs imas,
risi codnac, Cveni azriT, saWiroa?
_ vera, _ Tqva man.
_ swored es aris, glavkon, is melodia, romelic gamohyavs dialeqtikas. da Tumca
is goniT sawvdomia, xedvis unari cdilobs mis mibaZvas, magram xedva, Cveni weRandeli
Tqmisa ar iyos, Tavdapirvelad mieltvis cocxal arsebaTa, Semdeg _ varskvlavebis da
bolos _ TviT mzis aRqmas. xolo rodesac vinme cdilobs dialeqtis gziT, grZnobaTa
Semweobis gareSe, martooden gonebis meoxebiT Caswvdes yoveli sagnis arss da verafe-
ri SeaCerebs, vidre azriT ar amaRldeba sikeTis arsis wvdomamde, maSin is aRwevs gon-
iT sawvdomi samyaros mwvervals, iseve, rogorc xedvis unari _ xiluli samyaroisas.
_ marTals brZaneb.
_ mereda, gana dialeqtikurs ar uwodeben am gzas?
_ ra Tqma unda.
_ swored esaa borkilebisagan Tavdaxsna, landebidan – xatebaTa da sinaTlis mimarT
miqceva, miwisqveSeTidan _ mzisken aRmasvla, xolo Tu am SemTxvevaSic SeuZlebelia
cocxal arsebaTa, mcenareTa da mzis Suqis Wvreta, umjobesia RvTaebriv anareklTa Tu
namdvil saganTa landebis cimcims umzerde wyalSi, vidre CaxCaxa mzis xatis _ cec-
xlis SuqiT mRvimis kedelze mifenili namdvili sagnebis xatebaTa landebis cekvas.
amis unars ki gvaniWebs zemoxsenebul mecnierebebSi Tavis gawafva, zeciuri sinamdvi-
lisa da arsTa Soris usrulqmnilesis Wvretad rom miaqcevs Cveni sulis yvelaze

137
mSvenier sawyiss, iseve, rogorc Cveni sxeulis yvelaze gamWriaxi sawyisi _ Cveni xor-
cieli Tvali maRldeba am nivTier da xilul sinamdvileSi yvelaze naTeli sagnis
Wvretamde.
_ es, Cemi azriT, dasaSvebia, Tumca Zalian ki miWirs amis daSveba. magram, meores mxr-
iv, arc amis uaryofa Cans advili. amitom _ raki am sakiTxs ara marto axla ganvixil-
avT, aramed Semdgomac mravaljer mivubrundebiT, _ davuSvaT, rom saqme marTla isea,
rogorc Sen ambob, sakuTriv melodiaze gadavideT da iseve ganvixiloT igi, rogorc
misi Sesavali ganvixileT. maS, gviTxari, ra ganasxvavebs dialeqtikas, ra saxeebad gani-
yofeba, an ra gzebs misdevs igi? radgan am gzebs, rogorc Cans, im mijnamde mivyavarT,
romlis miRwevac mogzaurisTvis dasvenebas da misi mgzavrobis dasasruls moaswavebs.
_ me ki mzada var, magram Sen rom ver momyvebi, Cemo Zvirfaso glavkon? arada, imis
xatebas ki ar ixilavdi, razedac axla vmsjelobT, aramed _ TviT WeSmaritebas; yovel
SemTxvevaSi, me ase mgonia. marTla asea Tu ara es, jerjerobiT nu movyvebiT amis mtki-
cebas; magram raRac amdagvari rom unda arsebobdes, es ki SegviZlia daJinebiT vamtki-
coT, ara?
_ rogorc Cans.
_ da ara marto es, aramed isic, rom mxolod dialeqtika Tu uCvenebs amas Cvens mier
zemoT ganxilul mecnierebebSi gawafuls, sxva gziT ki es SeuZlebelia.
_ amis mtkicebac Rirs.
_ albaT, veravin Segvedaveba imaSi, rom ar arsebobs sxva mecniereba, meTodurad
rom cdilobdes moixelTos yoveli sagnis arsi, radganac yvela sxva xelovneba Tavis
sagnad an kacTa vnebebsa Tu Sexedulebebs saxavs, an yvelafris warmoSobasa Tu urTi-
erTSerwymas, anda bunebriv Tu xelovnur saganTa dacvas. rac Seexeba danarCen xelov-
nebebsa Tu mecnierebebs, romlebic, Cveni weRandeli Tqmisa ar iyos, arsis garkveul
nawils mainc ixelTeben, rogorc, magaliTad, geometria da misi momdevno mecniereba-
ni, Cven vxedavT, rom arsis maTeuli aRqma sizmareul Cvenebebs ufro mogvagonebs, cxa-
dad ki ver xedaven da verc ixilaven mas, vidre, TavianT varaudebs ayolilni, Seecde-
bian kvlavac ucvlelad SeinarCunon isini da maTi Rirebulebis Taobaze angariSs ver
Caabareben TavianT Tavs. visac sawyisis magivrobas uwevs is, rac ar icis, xolo danaskv-
ad da Sualedur winadadebebad iyenebs yovelive imas, rac erTmaneTs ar erwymis, Sei-
Zleba erTmaneTs ki miusadagos isini, magram aqedan namdvilad ver miiRebs codnas.
_ verasdidebiT.
_ maSasadame, dialeqtikuri meTodi erTaderTia, hipoTezebs rom uaryofs da uSua-
lod pirvelsawyisamde maRldeba, raTa myarad daafuZnos Tavisi daskvnebi; is Tanda-
Tan aTavisuflebs barbarosul mwvireSi danTqmul sulier mzeras, risTvisac Tanam-
gzavrebad da TanaSemweebad iyenebs Cvens mier zemoT ganxilul xelovnebebs, Tumca
Cveulebis ZaliT, zogjer mecnierebebad vixseniebdiT maT; magram aq sxva saxelwodeba
iyo saWiro, ufro cxadi, vidre `warmodgena~, magram ufro bundovani, vidre `mecnie-
reba~. zemoT, aqa-iq, `gonivrul gansjas~ vuwodebdiT mas. Tumca, Cemis azriT, ra dros
saxelwodebebze davaa, roca gansaxilvelad win gviZevs iseTi mniSvnelovani sakiTxi,
romelic Cven SemogTavazeT.
_ marTlac; mTavaria saxelwodeba naTlad gamoxatavdes imas, rasac aRniSnavs.
_ ase rom, weRandelisa ar iyos, CvenTvis sakmarisi iqneba, Tu pirvel danayofs mec-
nierebasa Tu WeSmarit codnas vuwodebT, meores _ gonivrul gansjas, mesames _ rwmenas,
meoTxes ki _ mimsgavsebas, am or ukanasknels, erTad aRebuls, _ warmodgenas, xolo pir-
vel ors _ azrovnebas. warmodgenis sagania qmnadoba, azrovnebisa ki _ WeSmariti arseb-
oba. arseboba ise miemarTeba qmnadobas, rogorc azrovneba _ warmodgenas, da rogorc
azrovneba miemarTeba warmodgenas, ise miemarTeba codna rwmenas, gonivruli gansja ki
_ mimsgavsebas. xolo rac Seexeba orad gayofas _ imad, rasac warmodgeniT aRviqvamT da
imad, rasac gonebiT vwvdebiT, iseve, rogorc TviTeulis mimarTebas misi Sesabamisi sa-
gnisadmi, amis ganxilvas SeveSvaT, glavkon, raTa Tavidan aviciloT gacilebiT ufro
grZeli msjeloba.
_ magram CemTvis isic sakmarisia, rac axla Tqvi, ramdenadac imisi Zali Semwevs, rom
Sen mogdio.

138
_ maS, Sen dialeqtikoss uwodeb imas, visac SeuZlia yoveli sagnis arss Caswvdes?
xolo visac amisi Tavi ara aqvs, Seni azriT, imdenadve aklia Wkua, ramdenadac ar SeuZ-
lia TviTonve gaicxados an sxvisTvis cxadyos es?
_ ra Tqma unda.
_ igive iTqmis sikeTezedac. visac ar SeuZlia yovelive danarCenisagan ganacalkevos
da ase gansazRvros sikeTis idea; vinc ise mxned ar miarRvevs dabrkolebebs, rogorc
brZolis velze, raTa ukuagdos yvela sapirispiro mosazreba, romelic arsis wvdoma-
ze ki ara, warmodgenazea damyarebuli; diax, vinc uryev logikaze dayrdnobiT Seupo-
vrad ar miiwevs win, amnair kacze Sen, albaT, ityvi, rom is arc WeSmarit sikeTes icn-
obs da arc saerTod sikeTes; xolo Tu is, ase Tu ise, mainc axerxebs moixelTos sikeT-
is landi, warmodgenis meoxebiT axerxebs da ara codnis wyalobiT. amnairi kaci Tvle-
masa da sizmareul CvenebebSi atarebs Tavis amqveyniur sicocxles da gamofxizlebas-
ac ver aswrebs, ise Cadis hadesSi, raTa iq samudamo ZiliT iZinos.
_ vficav zevss,Tamamad vityvi amas.
_ magram, adre Tu gvian, roca mogiwevs aRzardo da ganaTleba miaRebino Sens Svil-
ebs, romlebsac jer mxolod warmosaxviT eloliavebi, albaT, nebas ar miscem maT, jer
kidev Savi monaxazebiviT undilni da ugunurni, mbrZaneblobdnen da umniSvnelovanes
saqmeebs wyvetdnen saxelmwifoSi.
_ ra Tqma unda, ara.
_ albaT, kanoniT daavaldebuleb maT, upiratesad imnairi ganaTleba SeiZinon, rom-
lis wyalobiTac srulyofilad daeuflebian kiTxva-pasuxis xelovnebas.
_ davavaldebuleb, SenTan erTad.
_ maS, ase. xom ara ggonia, rom dialeqtika agvirgvinebs mTel codnas, da ar arsebobs
xelovneba, romelic SeiZleboda masze maRla dagveyenebina, radganac is aris codnis
umaRlesi mwvervali.
_ ra Tqma unda.
_ isRa dagvrCenia, ganvsazRvroT, vis aRvzrdiT, an rogor aRvzrdiT am gziT.
_ cxadia, _ Tqva man.
_ Tu gaxsovs, ranairi mmarTvelebi avirCieT maTi pirveli arCevisas?
_ rogor ar maxsovs.
_ keTili; maS, darwmunebuli brZandebode, rom swored maTnairi xalxi unda avir-
CioT: sandoni, mamacni da, SeZlebisdagvarad, warmosadegni; unda veZioT ara marto ke-
TilSobilni da darbaiselni, aramed amnairi aRzrdisaTvis saTanado niWiT cxebuln-
ic.
_ ra niWs gulisxmob?
_ swavlaSi gamWriaxni unda iyvnen, Cemo keTilo, da advilad euflebodnen codnas.
radganac sulebs gacilebiT ufro akrTobs mecnierebaTa sirTule, vidre gimnastiku-
ri varjiSebisa. vinaidan tanjva-wameba, rasac codnis SeZena moiTxovs, miT ufro mtkiv-
neulia sulisaTvis, rom sxeuli ar iziarebs mas.
_ marTals brZaneb.
_ zustad aseve, gana WeSmaritebasTan mimarTebiTac saxiCrad ar miviCnevT suls, ro-
melsac ise Zalian sZuls nebsiTi sicrue, rom zizRis gareSe verc Tavis TavSi itans
mas da verc sxvaSi _ aRSfoTebis gareSe, magram mainc dasaSvebad miaCnia uneburi sic-
rue da araviTar aRSfoTebas ar avlens mis mimarT, aramed ise goravs Tavis sakuTar
umecrebaSi, rogorc Rori _ wumpeSi.
_ ra Tqma unda.
_ rac Seexeba keTilgonierebas, simamaces, didsulovnebas da siqvelis yvela sxva
saxes, aranaklebi dakvirveba sWirdeba imas, rom ukeTurisagan gaarCio keTilSobili.
vinc maT garCevas ver SesZlebs, sulerTia, saxelmwifo iqneba Tu kerZo piri, ama Tu im
saWiroebisaTvis ise miiwvevs koWlebsa da ukeTurebs, vis _ megobrebad da vis _ mmarT-
velebad, rom TviTon verc ki SeniSnavs amas.
_ Cveulebriv, asedac xdeba.
_ Cven ki swored amas unda veridoT. Tu codnis dasaufleblad da sxeulis gasakaJ-
eblad suliTa da xorciT jansaR xalxs SevarCevT, TviT samarTlianobac ki verafers
gvisayvedurebs da Cven urRvevad SevinarCunebT saxelmwifos mTlianobasac da mis

139
wyobilebasac. xolo Tu saamisod uRirs xalxze SevaCerebT arCevans, saqme ukuRma wag-
viva da kidev ufro mware dacinvis sagnad vaqcevT filosofias.
_ marTlac rom sircxvils vWamdiT, _ Tqva man.
_ ra Tqma unda; magram me mgonia axlave aRmovCndi sasacilo mdgomareobaSi.
_ ratom?
_ damaviwyda, rom es TamaSia da, cota ar iyos, xmas avuwie; Tanac erTavad filoso-
fiaze meWira Tvali da vxedavdi, rogor amcireben. amitomac aRSfoTebiT Sevutie mis
abuCad amgdebT da ukmexad gamomivida, raca vTqvi.
_ vficav zevss, me, rogorc erTi Seni msmeneli, sxva azrisa var.
_ me ki, rogorc ritori, ver dageTanxmebi. asea Tu ise, nu daviviwyebT, rom xandaz-
mulebze SevaCereT Cveni pirveli arCevani, axla ki vxedavT, rom SevcdiT. marTlacda,
xom ver verwmunebiT solons _ xanSi Sesuli bevr rames swavlobso? piriqiT, xandazm-
uls kidev ufro nakleb Seswevs swavlis unari, vidre sirbilisa. ase rom, yvelaze
did da mravalricxovan saqmeTa aRmsruleblad axalgazrdoba unda migvaCndes.
_ uciloblad, _ Tqva man.
_ maSasadame, ariTmetikis, geometriisa da sxva mecnierebaTa codna win unda uswr-
ebdes dialeqtikis Seswavlas, ase rom, axalgazrdebi bavSvobaSive unda euflebodnen
maT, magram yovelgvari iZulebisa Tu Zaldatanebis gareSe.
_ viTom ratomao?
_ imitom, rom Tavisufali adamiani monasaviT rodi unda euflebodes codnas. roca
sxeuls siZneleTa daZlevas aCveven, amiT is sulac ar xdeba uaresi, magram sulSi Zal-
iT Canergili codna aramyaria.
_ amas ki marTals ambob.
_ amitom, Cemo keTilSobilo, Sens Svilebs ZaldatanebiT ki ara, TamaSiT unda aswa-
vlide, rasac aswavli, Tu ginda ukeT adevno Tvalyuri TviTeulis bunebriv midreki-
lebebs.
_ Wkvianuria.
_ Tu gaxsovs, Cven vambobdiT, rom bavSvebi cxenebze unda Segvesxa da Tan gveaxla
omSi, raTa brZolis qarcecxlisTvis Soridan edevnebinaT Tvali, xolo Tu safrTxe
naklebi iyo, axlosac migveSva, rom lekvebiviT egemaT sisxli.
_ rogor ar maxsovs.
_ da vinc yovelive amaSi _ garjaSi, swavlasa Tu gansacdelSi yvelaze ukeT gamoiC-
enda Tavs, calke siaSi Segvetana.
_ ra xnisani?
_ roca ukve Tavs anebeben savaldebulo sawvrTnel varjiSebs; radganac am xnis gan-
mavlobaSi _ sulerTia, or weliwads grZeldeba Tu sams, _ arasdidebiT ar SeuZliaT
sxva rameSic imecadinon: daRliloba da Zili mecadineobis mtrebi arian. Tan esec xom
sakmaod Zneli gamocdaa: ranairad gamoiCenen Tavs sawvrTnel varjiSebSi.
_ cxadia, _ Tqva man.
_ am drois gasvlis Semdeg oci wlis Wabukebidan gamorCeulT ufro met pativs mi-
ageben, vidre danarCenebs, xolo im mecnierebebs, bavSvobaSi cal-calke rom aswavlid-
nen, garkveulwilad gaaerTianeben, raTa TvalnaTliv uCvenon Segirdebs maTi naTesao-
ba rogorc erTurTis, ise arsis bunebis mimarT.
_ mxolod am gziT SeZenili codna iqneba myari.
_ swored esaa yvelaze didi gamocda, romlis meSveobiTac SeiZleba davadginoT, vi-
naa Tavisi bunebiT dialeqtikosi da vin ara. visac SeuZlia yvelaferi erToblivad
moicvas mzeriT, dialeqtikosia, xolo imas, visac amis unari ar Seswevs, verc Cven mivi-
CnevT dialeqtikosad.
_ mec ase vfiqrob, _ Tqva man.
_ hoda, swored Sen unda gansazRvro, vinaa yvelaze ukeTesi am mxriv da vin ufro
udreki iqneba mecnierebis dauflebisas, brZolis velze Tu yovelive imis aRsruleb-
is dros, rasac valad gviwesebs kanoni. ocdaaTi wlisani rom gaxdebian, maT Soris xe-
laxla unda moaxdino arCevani, xolo rCeulebs kidev ufro meti pativi unda miago
da gamoscado, vin risi maqnisia dialeqtikaSi, an vis Seswevs xedvisa Tu sxva SegrZneba-
Ta Semweobis gareSe WeSmarit arsamde amaRlebis unari. magram aq, Cemo megobaro, didi
sifrTxile gvmarTebs.

140
_ viTom ratomao?
_ nuTu ar SegimCnevia is boroteba, dRes rom emuqreba dialeqtikas da fesvi esod-
en Rrmad gaidga?
_ ra borotebas gulisxmob?
_ rasa da, imas, rom dialeqtikis mimdevrebSi ukanonoba isadgurebs.
_ marTlac.
_ mereda, gikvirs maTi mdgomareoba? rogor ggonia, imsaxureben Tu ara mitevebas?
_ ra mxriv?
_ aviRoT aseTi magaliTi: vTqvaT, mravalricxovan, mdidarsa da keTilSobilur oj-
axSi migdebuli bavSvi izrdeba. aq mas yovelnairad anebivreben. magram roca wamoizr-
deba, gaigebs, rom vinc mSoblebad miaCnda, Turme ucxoni yofilan, namdvil mSoblebs
ki ver poulobs. Tu SegiZlia gamoicno misi damokidebuleba, erTis mxriv, im xalxisa-
dmi, vinc anebivrebs, meores mxriv ki _ dedobil-mamobilis mimarT, jer erTi, maSin,
roca ar icoda, migdebuli rom iyo, da meorec, mas Semdeg, rac gaigebs amas. anda, Tu
gnebavs, me getyvi, rogor warmogidgenia es?
_ cxadia, mnebavs.
_ winaswar vxedav, rom, vidre simarTle ar gaugia, ufro meti pativiscemiT epyroba
ded-mamas da naTesavebs, vidre imaT, vinc Tavs evleba da eloliaveba. nakleb daudev-
robas gamoiCens gasaWirSi Cavardnil axlobelTa mimarT, naklebad atkens guls sityv-
iT Tu saqmiT da naklebad eurCeba maT, vidre im xalxs, vinc anebivrebs.
_ albaT.
_ magram mas Semdeg, rac simarTles gaigebs, me mgonia sagrZnoblad iklebs misi pati-
viscema da yuradReba axloblebis mimarT, da, piriqiT, imatebs imaT mimarT, vinc aneb-
ivrebs, romlebsac ufro metad daemorCileba, vidre uwin, yurad iRebs maT rCevas da
aSkarad daiWers maT mxares, mamobilsa da yofil naTesavebze ki saerTod aRar izrun-
ebs, Tu bunebiT uaRresad keTili kaci ar aris.
_ yvelaferi ise moxdeba, rogorc Sen ambob, magram ra saerTo aqvs Sens magaliTs di-
aleqtikis mimdevar xalxTan?
_ ai ra: samarTlianobasa da mSvenierebaze Cven, mSoblebis zegavleniT, bavSvobaSi-
ve gviyalibdeba garkveuli Sexedulebebi, mSoblebisa, romlebsac pativs vcemT da
vemorCilebiT.
_ marTlac.
_ magram am Sexedulebebs upirispirdebian macTuri warmodgenebi, saamod rom elam-
unebian suls. Tumca TavdaWerili xalxi ar ahyveba maT macTur xibls da rogorc mama-
papur SexedulebaTa erTguli kidevac emorCileba maT.
_ asea.
_ keTili; modi, vkiTxoT amnairad ganwyobil kacs, ra aris mSveniereba: ise gvipas-
uxebs, rogorc uswavlia kanonmdeblisgan, magram Tu Semdgomi msjelobisas mravalgzis
da mravalnairad uaryofen da abaTileben mis azrs, am kacs SeiZleba vafiqrebinoT,
rom mSveniereba sulac ar aris ufro mSvenieri, vidre simaxinje, da aseTsave Secdomas
davaSvebinebT samarTlianobasTan, sikeTesa da yovelive imasTan mimarTebiT, rasac
uwin gansakuTrebiT afasebda. amis Semdeg, rogor ggonia, ra mouva mis pativiscemas da
morCilebas?
_ cxadia, aRarc uwindeli pativiscemis grZnoba SerCeba da arc morCilebisa.
_ magram Tu yovelive amas aRar miiCnevs pativiscemis Rirsad da faseulad, WeSmar-
itebas ki veRar miakvlevs, sakiTxavia, cxovrebis ranair wess miubrundeba, Tu ara im-
as, rac saamod elamuneba mis pativmoyvareobas?
_ yovelive sxva gamoricxulia.
_ ase rom, Cemi azriT, kanonTa damrRvevad mogvevlineba, Tumca adre ganuxrelad
icavda maT.
_ uciloblad.
_ maSasadame, amnairi mdgomareoba bunebrivia dialeqtikis mimdevarTaTvis, da, ro-
gorc zemoT aRvniSne, isini savsebiT imsaxureben mitevebas.
_ da sibralulsac.
_ amrigad, ocdaaTwlianebma amnairi sibraluli rom ar aRgviZran, isini didi sif-
rTxiliT da windaxedulebiT unda vaziaroT dialeqtikas?

141
_ ra Tqma unda.
_ gana sifrTxilis erTi amnairi saSualeba is ar iqneba, rom siyrmeSive ar igemon
dialeqtikis sitkbo? albaT SeginiSnavs: rogorc ki gemos gausinjaven dialeqtikas,
ymawvilebi cdiloben saTamaSod da TavSesaqcevad gamoiyenon igi, winaaRmdegobebiT
gatacebulni rom baZaven mis uarmyofelT, raTa TviTonve uaryon isini, da Tanac imiT
tkbebian, rom TavianTi sabuTebiT lekvebiviT ZiZgnian yvelas, visac ki sakbenad moix-
elTeben.
_ tkbebian da mere rogor.
_ mas Semdeg, rac TviTon uaryofen mravals da mravali, Tavis mxriv, uaryofs maT,
isini ukve swrafad aqceven zurgs yovelive imas, rac manamde swamdaT, es ki xalxis
TvalSi Cirqsa scxebs maTac da filosofiis mTel sagansac.
_ marTals brZaneb, _ Tqva man.
_ ufro xnieri ki ar isurvebs monawileoba miiRos am siSlegeSi; piriqiT, umal im
kacs mibaZavs, visac surs WeSmaritebas miaRwios davisa da kamaTis gziT, vidre imas,
vinc mxolod TavSeqcevisa Tu TamaSis gulisTvis uaryofs mopirispiris mosazrebebs.
is TviTonac TavdaWerilia da ki ar amdablebs, piriqiT, xalxis TvalSi fass hmatebs
filosofias.
_ sworia.
_ gana sifrTxilis zomebs ar ekuTvnis yovelive is, rac zemoT iTqva: dialeqtiko-
sebad SeiZleba aRvzardoT mxolod mtkice da TavdaWerili xalxi, ese igi, imis sa-
pirispirod viqceviT, rasac dRes vxedavT, roca dialeqtikis dauflebis nebas aZ-
leven yvelas, visTvisac RmerTs ar miucia amisi niWi.
_ ra Tqma unda.
_ imasTan SedarebiT, vinc gimnastikuri varjiSebiT ikaJebs sxeuls, sakmarisi iqneba
Tu ara orjer meti dro dialeqtikis dasaufleblad, Tu amis garda sxvas arafers
akeTebs kaci?
_ eqvs weliwads gulisxmob Tu oTxs?
_ eg sulerTia; Tundac xuTi iyos. Semdgom amisa, Sen aiZuleb maT kvlav daubrun-
dnen mRvimes da saxelmwifo Tanamdebobebi daikavon: rogorc samxedro, ise ymawvil-
kacTa Sesaferis sxva movaleobaTa Sesrulebas mihyon xeli, raTa aravis Camouvar-
debodnen gamocdilebiT. egec ar iyos, amiT kidec gamoscdi maT: gauZleben aTasnair
sacTurs Tu vera.
_ saamisod ramden wels aZlev?
_ TxuTmets. xolo roca ormocdaaTs miukakuneben, maSin isini, vinc Rirseulad gau-
Zlo gamocdas da rogorc saqmeSi, ise mecnierebaSic gamoiCina Tavi, ukve TavianTi sa-
boloo miznis xorcSesxmas unda Seudgnen: undaT Tu ara, uzenaesi arsis mimarT aRapy-
ron Tvali, arsisa, sinaTles rom hfens yvelafers, xolo mas Semdeg, rac ixilaven uze-
naes sikeTes, nimuSad dasaxon igi da sicocxlis mTeli danarCeni drois manZilze misi
mixedviT moawesrigon saxelmwifos, kerZo pirTa Tu TavianTi piradi cxovreba. isini
filosofiis SeswavlaSi gaatareben sicocxlis umetes nawils, xolo roca rigi mouw-
evT, saxelmwifo Tanamdebobebs daikaveben da sazogado cxovrebis mowesrigebas mihyo-
fen xels, magram imitom ki ara, rom es didebul saqmianobad miaCniaT, aramed imitom,
rom ase sWirdeba qveyanas. ase, uwyveti rudunebiT TavianT msgavsad rom aRzrdian mo-
qalaqeebs, raTa maT gadaabaron saxelmwifos dacva, TviTon netarTa kunZulebs miaSu-
reben sacxovreblad. saxelmwifo Zeglebs augebs am RvawlmosilT da maT saxsovrad,
rogorc ukvdavi RvTaebebisa, daawesebs msxverplSewirvas, Tuki piTia daadasturebs
amas, Tu ara da, maSin maT msxverpls ise Seswiraven, rogorc netarsa da RvTaebriv
xalxs.
_ ra mSvenivrad gamoZerwe eg Seni mmarTvelebi, sokrate, namdvili moqandakec ver
SesZlebda ukeTesad.
_ mmarTveli qalebic, glavkon: rac me vTqvi, qalebsac iseve exeba, rogorc kacebs;
marTalia, mxolod im qalebs, romlebsac saamisod bunebrivi monacemebi moeZebnebaT.
_ sworia, _ Tqva man, _ rakiRa, Cveni SeTanxmebisamebr, erTTac da meoreTac Tanabari
uflebebi unda hqondeT yvelaferSi.
_ keTili da patiosani; axla mainc xom aRiarebT, rom fuWi azrebi rodi gamogviTqv-
ams saxelmwifosa da mis wyobilebasTan dakavSirebiT. ra Tqma unda, maTi xorcSesxma

142
Znelia, magram ara SeuZlebeli; roca saxelmwifos saTaveSi WeSmariti filosofosebi
Caudgebian, _ gnebavT, erTi da gnebavT mravali, _ maT TvalSi fasi daekargeba yvela im
pativs, dRes ase xarbad rom mieltvian, radganac Tavisufali kacisTvis uRirsad da
ufasurad miiCneven maT, maSin rodesac gacilebiT ufro maRla daayeneben movaleobis
pirnaTlad moxdas da uangarobis jildos _ Rirsebas. yvelaze did faseulobad ki da-
saxaven samarTlianobas, romelsac erTgulad emsaxurebian da romlis mixedviTac ec-
debian marTon qveyana.
_ rogor?
_ imaT, vinc Cvens saxelmwifoSi aT welze meti xnisaa, soflebSi gagzavnian, danarCe-
nebs ki dRevandel zne-Cveulebebs ganarideben, rac niSneulia maTi mSoblebisaTvis,
da Cvens mier zemoT ganxilul kanonTa mixedviT aRzrdian. am gziT saxelmwifoSi yve-
laze ufro advilad damyardeba is wyobileba, Cven rom movxazeT; saxelmwifoc ayvav-
deba da misi moqalaqeebic beds ewevian.
_ ra Tqma unda; Cemis azriT, kargad axseni, sokrate, ranairad SeiZleba amis xorcSe-
sxma.
_ ase rom, Cven sakmarisad vilaparakeT am saxelmwifozec da mis minamgvan adamianeb-
zedac; xom cxadia, rogoric unda iyos igi.
_ diax, cxadia. da, Seni Tqmisa ar iyos, es sakiTxi amowurulad unda migvaCndes.

wigni merve
_ keTili; Cven ukve SevTanxmdiT, glavkon, rom sanimuSo wyobilebis mqone saxelmwi-
foSi colebi saerToni unda iyvnen, iseve, rogorc Svilebi, romlebsac aseve erTad
unda zrdides saxelmwifo. saerTo iqneba yovelgvari saqmianoba, rogorc omis, ise
mSvidobianobis drosac, xolo yvelafris mbrZaneblebi unda iyvnen isini, vinc filo-
sofiaSic da omSiac yvelaze ukeT gamoiCina Tavi.
_ diax, SevTanxmdiT.
_ imazedac SevuTanxmdiT erTimeores, rom mmarTvelebi Tanamdebobebze daniSvni-
sTanave Cvens mier zemoT aRweril saxlebSi daabinaveben meomrebs, romlebsac araviT-
ari sakuTreba ar unda hqondeT, aramed yvelaferi saerTo iqneba yvelasaTvis. Tu gax-
sovs, isic davadgineT, garda sacxovrebeli binebisa, kidev risi mflobelni SeiZleba
iyvnen.
_ rogor ar maxsovs: Cven SevTanxmdiT, rom isini ar unda flobdnen arafers iseTs,
rasac dRevandeli meomrebi floben, aramed, rogorc brZolis velze moaspareze aT-
letebi da mcvelebi, saTanado sazRaurs unda iRebdnen moqalaqeebisagan mTeli wlis
samyofi sursaT-sanovagis saxiT, maT movaleobas ki saxelmwifos dacva Seadgens.
_ marTali xar. magram raki es sakiTxi amoiwura, modi, gavixsenoT, raze vlaparakob-
diT weRan, roca saTqmels gadavuxvieT, _ raTa kvlavac uwindel gzas mivdioT.
_ advili gasaxsenebelia, _ Tqva glavkonma, _ roca saxelmwifoze msjelobas morCi,
Sen daaxloebiT igive Tqvi, rasac axla ambob: me mgonia, Cvens mier ganxiluli saxel-
mwifoca da misi minamgvani adamianic kargia, TumcaRa SemeZlo ukeTesi saxelmwifoca
da misi minamgvani adamianic meCvenebinao. magram raki es saxelmwifo kargia, _ iqve das-
Zine, _ yvela danarCeni saxelmwifoebrivi wyobileba mankieri iqnebao.
_ Tu ara vcdebi, Sen isica Tqvi, rom arsebobs mankieri saxelmwifoebrivi wyobile-
bis oTxi sxvadasxva saxe, romlebic ganxilvis Rirsad migaCnda, raTa TvalnaTliv da-
vrwmunebuliyaviT maT mankierebaSi, da igive Tqvi maT Sesatyvis adamianebzedac, rom-
lebic aseve ganxilvis Rirsad scani, raTa agveRo yvelaze ukeTesi da yvelaze uaresi
adamiani da, amrigad, saSualeba gvqonoda gvemtkicebina, rom yvelaze ukeTesi adamia-
ni yvelaze bednieria, yvelaze uaresi ki _ yvelaze ubeduri, an, iqneb, piriqiTac yo-
filiyo saqme. rodesac gkiTxe, saxelmwifoebrivi wyobilebis mainc ra oTx saxes gu-
lisxmob-meTqi, polemarqem da adimantem gagvawyvetines sityva, da Semdeg Sen ukve maT
esaubrebodi, vidre am sakiTxs ar mivadeqiT.
_ yvelaferi zustad gxsomebia, _ vuTxari me.
_ erTi suli maqvs gavigo, saxelmwifo wyobilebis romel oTx saxeze laparakobdi.
_ sul advilad Segisruleb mag survils, _ vuTxari me, _ radganac yvela es saxe kar-
gadaa cnobili. umravlesoba kretul-lakedemonur wyobilebas amjobinebs; am mxriv,

143
meore adgilzea oligarqia: es wyobileba aTasi ukeTurebiTaa savse. oligarqiisagan
dasabams iRebs misi sapirispiro demokratia. samivesagan gansxvavebuli saxelganTqmu-
li tirania _ ai, saxelmwifos meoTxe da ukanaskneli sneuleba. an iqneb Sen sxva saxel-
mwifo wyobilebasac icnob, romelic SeiZleba calke saxed iqnes miCneuli? radganac
memkvidreobiT miRebul Zalauflebasa Tu fuliT nayid meufebas erTgvari Sualedu-
ri adgili uWiravT zemoxsenebul wyobilebaTa Soris da barbarosebisaTvis ufro na-
kleb niSneulni rodi arian, vidre berZnebisaTvis.
_ amis Sesaxeb marTlac bevr ucnaur rames yvebian.
_ maS, icode, rom sxvadasxva adamians, uciloblad, sulieri wyobis imdeni sxvada-
sxva saxe aqvs, ramdeni saxis saxelmwifoebrivi wyobilebac arsebobs. an, iqneb, ggonia,
rom saxelmwifoebrivi wyobilebani RmerTma icis, risagan _ muxisa Tu qarafisgan iReb-
en dasabams da ara maTTvis niSneuli zne-Cveulebebisagan, romlebic ganapirobeben
yvelafers, radganac upiratesoba maT mxaresaa.
_ ara, _ Tqva man, _ isini mxolod aqedan Tu SeiZleba iRebdnen dasabams.
_ maSasadame, raki arsebobs saxelmwifoebrivi wyobilebis xuTi sxvadasxva saxe, un-
da arsebobdes xuTi sxvadasxva sulieri wyoba.
_ uciloblad.
_ Cven ukve ganvixileT aristokratiuli wyobilebis Sesatyvisi adamiani da marTeb-
ulad miviCnieT is keTilad da samarTlianad.
_ diax, ganvixileT.
_ axla ki gvmarTebs uaresnic, ese igi, Zlevis mosurneni da pativmoyvareni, anu la-
kedemonuri wyobilebis Sesatyvisi adamianebic ganvixiloT, xolo Semdeg _ oligarqi-
ul, demokratiul da tiraniul wyobilebaTa Sesabamisni, raTa gamovicnoT maT Soris
yvelaze usamarTlo, yvelaze samarTlians davupirispiroT da amiT davasruloT im sa-
kiTxis ganxilva, Tu ra Tanafardoba arsebobs wminda samarTlianobasa da wminda usama-
rTlobas Soris am Tvisebebis mtvirTvel adamianTa bednierebisa Tu ubedurebis Tva-
lsazrisiT, ris Sedegadac Cven an gaviziarebT Trasimaqes azrs da usamarTlobis gzas
davadgebiT, an im daskvnamde mivalT, romelic ukve naTlad ikveTeba, da samarTliano-
bis erTguli msaxurni viqnebiT.
_ rasakvirvelia, ase unda moviqceT.
_ rakiRa saqme kerZo pirTa ki ara, saxelmwifoebis zne-CveulebaTa ganxilviT davi-
wyeT, radganac CvenTvis es gza ufro cxadia, modi, axlac Tavdapirvelad pativmoyva-
reobaze dafuZnebuli wyobileba (sxva sityva ver mipovia, sulerTia, `timokratias~
vuwodebT mas Tu `timarxias~) da misi Sesabamisi adamianic ganvixiloT, mere _ oli-
garqia da oligarqiuli adamiani, Semdeg demokratiasa da demokratiul adamiansac
movavloT Tvali da, bolos, tiranul saxelmwifosac mivadgeT da mastan erTad tira-
nuli adamianic ganvsazRvroT. amrigad, vecdebiT marTebulad ganvixiloT Cvens winaSe
wamoWrili yvela sakiTxi.
_ amnairi gansjac marTebuli iqneboda da ganxilvac.
_ keTili; maS, modi, vnaxoT, ranairad SeiZleba aristokratiuli mmarTvelobidan
dasabams iRebdes timokratiuli wyobileba. iqneb, sul advilad, rakiRa saxelmwifo-
Si yovelgvar cvlilebas misi is nawili ganapirobebs, SinaaSlilobisas rom inarCun-
ebs Zalauflebas? xolo Tu saxelmwifoSi mSvidoba sufevs, maSin, Zalian patarac rom
iyos, arafers SeuZlia misi Seryeva.
_ diax, asea.
_ ras SeuZlia Searyios Cveni saxelmwifo, glavkon, an ra SeiZleba iyos sadavo mfa-
rvelebsa da mmarTvelebs Soris? an iqneb gnebavs, homerosiviT vedrebiT mivmarToT
muzebs, raTa gvauwyon, rogor Camovarda pirvelad ganxeTqileba, da warmovidginoT,
rom tragikosebiviT maRalfardovnad da darbaislurad gvaZleven pasuxs, Tumca sina-
mdvileSi, maTis mxriv, es iqneba mxolod xumroba, TiTqos masxrad igdebdnen bavSvebs.
_ rogor?
_ daaxloebiT, ai, ase: `Znelia Searyio amnairi wyobilebis mqone saxelmwifo, magr-
am raki yvelaferi, rac ibadeba, sasikvdilod ganwirulia, verc es saxelmwifo gaZl-
ebs samaradisod, aramed daiSleba, da, ai, ratom: nayofiereba da unayofoba ara mar-
to miwaSi fesvgadgmuli mcenareebisTvisaa niSneuli, aramed miwis zedapirze mobina-
dre sulebisa da sxeulebisTvisac, yovelTvis, roca wrebrunva amTavrebs garkveul

144
cikls: dRemokle arsebebisaTvis es cikli moklea, dRegrZelTaTvis ki _ piriqiT. ra-
gind brZenic ar unda iyos is xalxi, saxelmwifos hegemonebad rom aRzardeT, isini ma-
inc ver SesZleben gamocdilebaze damyarebuli gansjis gziT sxvebze ukeT daadginon,
rodis sjobia nayofis gamoReba da rodis ara Tqveni modgmisTvis. amis wvdomas rom ver
SesZleben, bavSvebic udroo dros Caisaxebian. radganac RvTaebrivi dabadebisaTvis
arsebobs wrebrunva, romelic moculia srulqmnili ricxviT, da arsebobs wrebrunva
adamianuri dabadebisaTvis, romlis ricxvic aris pirveli, sadac fesvebisa da kvadra-
tul xarisxTa namravli, sam Sualeds da oTx zRvars rom moicavs (mimsgavsebis, ganmsga-
vsebis, matebisa Tu klebis sawyisebisas) yvelafers proporciulad da urTierTTana-
zomadad warmogviCens. amaTgan Tanafardoba 3:4, rogorc am sawyisTa safuZveli, xuT-
Tan Sewyvilebuli da samjer gadidebuli, iZleva or harmonias: pirveli gamoxatulia
kvadratiT, romlis gverdic aszea gamravlebuli, xolo meore _ marTkuTxediT, rome-
lic agebulia an xuTis im racionaluri diagonalis as kvadratze, romelTaganac Tvi-
Teuli Semcirebulia erTiT, an xuTis im irracionaluri diagonalis as kvadratze,
romelTaganac TviTeuli Semcirebulia oriT, _ roca maT vamravlebT samis kuburi xa-
risxisa da asis namravlze.
es ricxvi mTlianad geometriuli ricxvia, romelsac gadamwyveti mniSvneloba aqvs
ukeTesi Tu uaresi dabadebisTvis. Tu Tqvens mcvelebs es ar ecodinebaT, udroo
dros SeauRleben sapatarZloebs da saqmroebs, ris Sedegadac aRar daibadebian bune-
biT uxvad dajildoebulni da svebedrnierni. uwindeli mcvelebi maT Soris saukeTe-
soebs daniSnaven TavianT Semcvlelebad, magram isini mainc uRirsni iqnebian, da rog-
orc ki TavianTi mamebis Tanamdebobebs daikaveben, saCvenod veRar moiclian, miuxedav-
ad imisa, rom mcvelebi arian. verc musikur xelovnebas daafaseben saTanadod da verc
gimnastikurs, ris Sedegadac Tqveni Wabukebi naklebad ganaTlebulni iqnebian, ase
rom, verc hesiodeseul sxvadasxva modgmas ganasxvaveben erTmaneTisgan da verc oqros,
vercxlis, spilenZisa Tu rkinis Tqveneul modgmas. roca rkina vercxli hgoniaT, spi-
lenZi ki _ oqro, amas Sedegad mosdevs Tanasworobis, samarTlianobisa da harmoniis
rRveva, rac yvelgan, sadac ki Tavs iCens, dasabams aZlevs SuRlsa da mtrobas. unda va-
RiaroT, rom ganxeTqileba yvelgan da yovelTvis amnairi bunebisaa~.
_ isic unda iTqvas, rom muzebma mSvenivrad gvipasuxes.
_ cxadia, _ mivuge me, _ aba, ris muzebi arian?
_ ki magram, amis Semdeg raRas amboben?
_ rakiRa Tavs iCens ganxeTqileba, _ vuTxari me, _ ori sxvadasxva modgma _ rkinisa da
spilenZisa _ mogebas mieltvis da cdilobs miwa, saxlebi da oqro-vercxli SeiZinos,
maSin rodesac vercxlisa da oqros modgma, romlebic Raribebi ki ara, piriqiT, Tavi-
anTi bunebiT mdidrebi arian, siqvelisa da Zveli wyobilebisaken miuZRvian suls. ur-
TierTbrZolisa da metoqeobis Sedegad isini erTgvar SeTanxmebas aRweven: kerZo sa-
kuTrebad acxadeben da erTmaneTSi inawileben miwa-wyalsa da saxlebs, xolo imaT, vis-
ac aqamde icavdnen rogorc Tavisufal Tanamoqalaqeebsa da marCenlebs, monebad aqcev-
en da ise epyrobian, rogorc mojamagireebsa da msaxurebs, TviTon ki kvlavac meomreb-
ad da mcvelebad rCebian.
_ me mgonia, _ Tqva man, _ am cvlilebas swored es iwvevs.
_ maSasadame, amnairi saxelmwifoebrivi wyobileba raRac saSualoa aristocratiasa
da oligarqias Soris.
_ ra Tqma unda.
_ ai, rogor xorcieldeba es cvlileba, magram ra saxiT warmogviCndeba amis Sedegad
damyarebuli wyobileba? rogorc Cans, nawilobriv _ wina wyobilebis mibaZvad, nawil-
obriv ki _ oligarqiisa, raki mas Sualeduri adgili uWiravs am ors Soris, TumcaRa
misTvis niSneuli iqneba garkveuli TavisTavadobac.
_ cxadia.
_ mmarTvelTa pativiscemiT, meomarTa mier miwaTmoqmedebis, xelosnobisa Tu aReb-
micemobis mimarT gamovlenili zizRiT, saerTo purobiT, gimnastikuri varjiSebiTa
Tu samxedro asparezobebiT da sxva misTanaTa mxriv wina wyobilebis msgavsi iqneba,
ara?
_ diax.

145
_ meores mxriv ki, SiSi imisa, rom mmarTvelebad ganaweson brZenkacni, radganac ukve
aRar iqnebian wrfelni da alalmarTalni, aramed bunebaziarni; keTilganwyoba ficxTa
da SedarebiT martivi sulebis mimarT, romlebic ufro omisTvis arian dabadebulni,
vidre mSvidobisaTvis; pativiscema saomari xerxebisa da xrikebis mimarT, radganac es
saxelmwifo yovelTvis iaraRasxmuli iqneba, _ ai, misi damaxasiaTebeli niSan-Tvisebe-
bi.
_ WeSmaritad.
_ amnairi saxelmwifos moqalaqeni fuliT gaumaZRarni iqnebian, rogorc oligarqiu-
li wyobilebis pirobebSi; gondabindulni, velurebiviT Tayvans scemen oqro-vercx-
ls, romlis sacavadac Sinaur saganZurebsa Tu sakuWnaoebs moawyoben, saxlebs ki gala-
vans Semoavleben da iq, rogorc sakuTar bunagSi, TavianT avladidebas qalebsa Tu ma-
TTvis sasurvel sxva gancxromas Sealeven.
_ marTals brZaneb.
_ Tumca, amasTanave, xelmomWirnenic iqnebian, radganac fuls aRmerTeben; cdilob-
en damalon TavianTi avladideba, sxvisas ki xelgaSlilad flangaven; malulad eZle-
vian gancxromas da ise gaurbian kanons, rogorc bavSvebi – mkacr mamas, radganac Zalad-
obam aRzardaT da ara darwmunebam, rakiRa ugulebelyves WeSmariti muza, muza dial-
eqtikisa da filosofiisa, xolo gimnasturi varjiSebi musikur xelovnebaze maRla da-
ayenes.
_ Sen laparakob imnair saxelmwifoebriv wyobilebaze, sadac sikeTe da boroteba
mTlianad alufxulia erTmaneTSi.
_ marTlac rom alufxulia; mxolod erTi ram gecema TvalSi _ metoqeoba da pativ-
moyvareoba, radganac aq mbrZaneblobs sificxis Tu siSmagis suli.
_ marTlac.
_ maSasadame, amnairi saxelmwifoebrivi wyobileba ase da amgvarad warmoiqmneba. me
mxolod zogadad movxaze igi, wvrilmanebi ki gamovtove, vinaidan arc ase gagviWirdeba
erTmaneTisagan gavarCioT yvelaze samarTliani da yvelaze usamarTlo adamiani, yve-
la wyobilebisa da yvela zne-Cveulebis dawvrilebiT ganxilva ki Sors wagviyvanda.
_ sworia.
_ ki magram, ranairi iqneba am wyobilebis Sesatyvisi adamiani? rogor yalibdeba da
rogoria misi xasiaTi?
_ me mgonia, _ Tqva adimantem, _ glavkons unda hgavdes, sxva ramiT Tu ara, pativmoy-
vareobiT mainc.
_ SeiZleba, _ vTqvi me, _ magram, Cemis azriT, ai, riTi unda gansxvavdebodes misi bu-
neba glavkonis bunebisagan...
_ mainc riTi?
_ is ufro Tavdajerebulia da muzebisTvisac ufro ucxo, Tumca ki afasebs maT; si-
amovnebiT usmens sxvis sityvebsac, magram ritorisa ki ara scxia ra; monebis mimarT sas-
tikia, Tumca zizRiT ki ar uyurebs maT, radganac sakmaod kargadaa aRzrdili; Tavisu-
fal xalxTan urTierTobisas Tavaziania, xelisufalTa winaSe ki _ morCili; Zalauf-
lebis trfialsa da pativmoyvares miaCnia, rom mbrZanebloba mWevrmetyvelebas an ra-
Rac amgvars ki ar unda efuZnebodes, aramed sagmiro saqmeebs da, saerTod, samxedro
niWs; ai, ratom uyvars gimnastika da nadiroba.
_ swored esaa xasiaTi, romelic yalibdeba amnairi saxelmwifoebrivi wyobilebisas.
_ amnair kacs axalgazrdobaSi SeiZleba kidevac sZuldes fuli, magram rac ufro
emateba wlebi, miT ufro metad uyvardeba is: Tavs iCens misi bunebrivi midrekileba
angarebisadmi, radganac yvelaze ukeTesi mcveli aklia.
_ mainc romel mcvels gulisxmob? _ ikiTxa adimantem.
_ musikur xelovnebasTan Serwymul gonierebas, _ mivuge me, _ mxolod mas SeuZlia
icavdes da ifaravdes sulis siqveles, sulisa, sadac samudamod daisadgurebs.
_ ra kargad laparakob, _ Tqva man.
_ xolo es pativmoyvare Wabuki saxelmwifos hgavs.
_ cxadia.
_ misi xasiaTi ki daaxloebiT ase yalibdeba: zogjer is jer kidev mozardi Svilia
kargi mamisa, romelic cudi wyobilebis mqone saxelmwifos moqalaqea da amitomac ga-

146
urbis pativs, saxelmwifo Tanamdebobebs, sasamarTloebSi wanwals da sxva amnair ama-
oebas, rasac mokrZalebul yofas arCevs, oRond ki Tavidan aicilos davidaraba.
_ mereda, rogor moqmedebs es mis Svilze? _ ikiTxa adimantem.
_ uwinares yovlisa, ymawvils esmis dedis urva da wyevla-krulva: misi qmari ar ek-
uTvnis mmarTvelTa ricxvs, rac mas sxva qalebis TvalSi amcirebs; coli imasac xedavs,
rom qmari arafrad agdebs simdidres, medgrad ver igeriebs mtersa da Seuracxmyof-
els verc samsjavroebSi da verc Tavyrilobebze, aramed udrtvinvelad itans yvelaf-
ers; qali yoveli fexis nabijze rwmundeba, rom kaci mxolod sakuTar Tavze fiqrobs
da gulgrilia colis mimarT, rac mas ase amwarebs da amitomac gamudmebiT CasCiCinebs
Svils, rom mamamisi kacur kacad RmerTs ar uqnia, rom is ugergiloa, ubadruki, da
sxva misTanaT, rasac amnair SemTxvevebSi gahkivian xolme qalebi.
_ marTlac asea, _ Tqva adimantem.
_ rogorc mogexseneba, amnairi kacis msaxurebic daaxloebiT amasve CasCiCineben mis
Svilebs, TiTqos maTze SestkivaT gulio; rodesac xedaven, rom ojaxis patroni saqmes
ar aRZravs sasamarTloSi Tavisi movalisa Tu Seuracxmyofelis winaaRmdeg, ase Caago-
neben TavianT batoniSvils: roca gaizrdebi, mamaSens nuki emgvanebi, aramed samagiero
gadauxade yvelas, rogorc SeSvenis kacur kacsao. Tumca Wabuks saxls gareTac igive
esmis da xedavs: vinc mxolod Tavis saqmes asrulebs, imas ugunurs eZaxian da araviTar
angariSs ar uweven, xolo vinc sxvisi saqmis mogvarebas cdilobs, pativiscemas ar ak-
leben da qebiT ixsenieben. yovelive amis Semyure da gamgone Wabuki, meores mxriv, im-
asac ismens, rasac eubneba mSobeli mama, da xedavs, rasac saqmianobs, xalxis miTqma-moT-
qmis miuxedavad, da masze gavlenas axdens rogorc erTi, ise meore. mamis zemoqmedebiT
masSi viTardeba da mtkicdeba sulis gonivruli sawyisi, xalxis zegavleniT ki _ vne-
bisa da siSmagis suli. da raki, Tavisi bunebiT, cudi adamiani ki ar aris, aramed cud
wreSi aRmoCnda, orive es zegavlena Sualeduri gzisaken ubiZgebs mas, da Tavis suls
is raRac saSualos saTareSod aqcevs _ pativmoyvareobis da mZvinvarebisa, ris Sedega-
dac qedmaRal da pativmoyvare kacad iqceva.
_ Cemis azriT, mSvenivrad aRgviwere, ranairad yalibdeba es xasiaTi.
_ ase rom, Cven gvaqvs rigiT meore saxelmwifoebrivi wyobileba da misi Sesatyvisi
adamiani.
_ diax.
_ mereda, ra vqnaT, xom ar movixmoT esqiles gamoTqma: `axla sxva kaci misdgomia laS-
qriT sxva qalaqs~, an, iqneb, Cvens mier dadgenili Tanmimdevrobis Tanaxmad, saxelmwif-
oTi dagvewyo?
_ ase ajobebs.
_ Semdegi saxelmwifoebrivi wyobileba, Cemis azriT, oligarqia unda iyos.
_ ki magram, ranairad myardeba?
_ es saxelmwifoebrivi wyobileba qonebriv mdgomareobazea damyarebuli. xelisuf-
lebis saTaveSi mdidrebi dganan, Raribebi ki ar monawileoben qveynis marTvaSi.
_ gasagebia.
_ iqneb jer is vTqvaT, rogor gadadis timokratia oligarqiaSi?
_ diax.
_ magram brmisTvisac ki cxadia, ranairad xorcieldeba es gadasvla.
_ mainc?
_ oqros dagroveba kerZo pirebis xelSi, ai, ra Rupavs timokratias. isini yvelaze
umal iwyeben imis Zebnas, Tu raze SeiZleba daxarjon TavianTi fuli, da am mizniT
cvlian kanonebs, romlebsac ukve naklebad uweven angariSs ara marto mdidrebi, aram-
ed maTi colebic.
_ etyoba, _ Tqva man.
_ egec ar iyos, erTimeores rom uTvalTvaleben, aba, vin ra gziT aRwevs warmateba-
so, da baZaven kidec erTmaneTs, me mgonia, mTel xalxsac imgvaneben.
_ marTalia.
_ rac ufro xarbad mieltvian da met fass sdeben simdidres, miT ufro ufasurdeba
siqvele maT TvalSi. simdidrisa da siqvelis Tanafardoba xom iseTia, rom Tu pirvels
sasworis erT pinaze dadeb, meoreze ki _ meores, wonasworoba yovelTvis miuRweveli
darCeba.

147
_ ra Tqma unda.
_ rac ufro met pativs scemen saxelmwifoSi simdidresa da mdidrebs, miT ufro da-
bla iwevs siqvelisa da qvelTa fasi.
_ cxadia.
_ brbo ki yovelTvis imas mieltvis, rac faseuladaa miCneuli, da, piriqiT, imas aq-
cevs zurgs, rac ufasuria.
_ asea.
_ amrigad, moqalaqeTa metoqeoba da pativmoyvareoba TandaTan sixarbesa da momxve-
WelobaSi gadaizrdeba; isini aqeben da adideben mdidars da mas maRal Tanamdebobebze
niSnaven, Raribs ki zizRiTa da aTvalwunebiT uyureben.
_ ra Tqma unda.
_ oligarqiul saxelmwifoebSi kanonad iqceva qonebrivi zRvris daweseba; rac uf-
ro metad oligarqiulia wyobileba, miT ufro maRalia es zRvari, da, piriqiT, rac
ufro nakleb oligarqiulia, miT ufro dabalia zRvaric. xelisuflebas aravin gaaka-
rebs imas, visi qonebac am zRvarze naklebia. amas isini an iaraRis ZaliT akanoneben, an,
ufro adre, moqalaqeTa daSinebis gziT. gana ase ar aris saqme?
_ diax, asea.
_ ai, daaxloebiT rogor myardeba es wyobileba.
_ diax, _ Tqva man, _ magram rogoria misi buneba, an ra naklis gamo vgmobT mas?
_ uwinares yovlisa, TviT misi safuZvlis gamo. Tavad gansaje, ra moxdeboda xomald-
ze, mesaWeebs qonebrivi zRvris mixedviT rom niSnavdnen, Raribs ki, ukeTesi mesaWec
rom iyos, aravin gaakarebda saWes.
_ vai am xomaldsa da mexomaldeebs.
_ ki magram gana igive ar moxdeba yvelaferSi, rac marTvas moiTxovs?
_ me mgonia, igive.
_ saxelmwifos garda? Tu misi CaTvliT?
_ saxelmwifos marTvaze Zneli, an ufro mniSvnelovani ra unda iyos?
_ ai, swored esaa oligarqiis pirveli da yvelaze didi nakli.
_ rogorc Cans.
_ Tumca gana naklebia Semdegi?
_ mainc romeli?
_ is, rom amnairi saxelmwifo aramc da aramc ar iqneba erTi, aramed _ ori: saxelmwi-
fo mdidrebisa da saxelmwifo Raribebisa, Tumca erTnic da meorenic erTi da imave
miwa-wylis mkvidrni iqnebian, magram erTavad erTmaneTis mtrebi da avismosurneni.
_ vficav zevss, es nakli aranakleb saSinelia.
_ arc isaa didi sikeTe, rom oligarqebs ar SeuZliaT omSi Caeban, radganac maSin Ta-
vianTi xalxi unda SeeiaraRebinaT da misi SiSi ufro hqonodaT, vidre mtrebisa, an
uari eTqvaT xalxis aRWurvaze da TviT omSiac ki namdvil oligarqebad darCeniliyvn-
en. Tumca isic unda iTqvas, rom siZunwis gamo omisaTvis saerTod ar gaiRebdnen fuls.
_ sikeTe ki ara, ubedurebaa.
_ ki magram, aki zemoT dauSveblad miviCnieT is, rom saxelmwifoSi erTi da igive xa-
lxi asrulebdes yvela saqmes _ miwasac amuSavebdes, vaWrobdes da mtersac ebrZodes;
an iqneb Sen iwoneb amas?
_ aramc da aramc.
_ axla ki imasac daukvirdi, yvelaze didi siave pirvelad swored amnairi wyobil-
ebis mqone saxelmwifoSi xom ar iCens Tavs?
_ ra siaves gulisxmob?
_ sakuTari avladidebis Tavisuflad gayidvisa Tu sxvisi simdidris SeZenis ufle-
bas, xolo mas Semdeg, rac yvelafers gayidi, imave saxelmwifoSi darCenis nebas, ise,
rom arcerT fenasa Tu wodebas ar ekuTvnode _ arc vaWari iyo, arc xelosani, arc mxe-
dari, arc hopliti, aramed mxolod Ratakad da aras mqonebad iwodebode.
_ es siave pirvelad marTlac oligarqiaSi iCens Tavs.
_ es wyobileba arafriT ar uSlis xels imas, rom zogi saocrad mdidari iyos, zogi
ki Rarib-Rataki.
_ marTlac.

148
_ amasac daukvirdi: roca mdidari kaci Tavis simdidres flangavs, odnavi sargebl-
oba mainc Tu moaqvs amas saxelmwifosTvis im azriT, ra azriTac weRan vlaparakobdiT?
Tu am kacs mxolod erT-erT mmarTvelad mohqonda Tavi, sinamdvileSi ki arc mmarTve-
li yofila da arc msaxuri, aramed mxolod mflangveli.
_ sworia, _ Tqva man, _ mxolod moCvenebiTad iyo mmarTveli, sinamdvileSi ki arafe-
ric ara yofila mflangvelis meti.
_ Tu gnebavs, imasac vityvi, rom rogorc skaSi gaCenili mamali futkari sxva ara ar-
is ra, Tu ara skis avadmyofoba, ise amnairi kacic saxelmwifos avadmyofobad unda mig-
vaCndes.
_ ra Tqma unda, sokrate.
_ isic xom sworia, adimante, rom arcerT am muqTaxoras, anu mamal futkars, RmerTma
nestari ar misca, danarCenTagan ki mxolod zogs misca basri nestari, zogs ki ara. une-
stroni, bolos da bolos, namdvil maTxovrebad iqcevian, nestrianebidan ki gamodian
isini, visac borotmoqmedebs uwodeben.
_ marTals brZaneb.
_ amrigad, aSkaraa, rom yvela saxelmwifoSi, sadac ki Raribebs xedav, maT gverdiT
SegiZlia avazakebic, qurdbacacebic, RvTismgmoblebic da aTasi juris borotmoqmedn-
ic igulo.
_ cxadia, _ Tqva man.
_ mereda, gana oligarqiul saxelmwifoebSi RaribebisTvis ar mogikravs Tvali?
_ iq TiTqmis yvela Raribia, mmarTvelebs garda.
_ SegviZlia Tu ara vifiqroT, rom iqvea basri nestriT aRWurvili mravali borot-
moqmedic, romelTa moTokvasac ZlivsZlivobiT axerxeben xelisufalni.
_ ra Tqma unda, SegviZlia vifiqroT.
_ gana borotmoqmedebis saTaved gaunaTlebloba, cudi aRzrda da ukeTuri saxel-
mwifoebrivi wyobileba ar unda migvaCndes?
_ cxadia.
_ ai, rogoria oligarqiuli saxelmwifo da ramdeni borotebaa masSi, Tumca, SesaZ-
loa, gacilebiT metic.
_ SesaZloa.
_ modi, amiT davasruloT im wyobilebis ganxilva, oligarqiuls rom uwodeben, sa-
dac Zalaufleba qonebriv zRvarzea dafuZnebuli. Semdeg ki misi Sesabamisi adamianic
ganvixiloT; vnaxoT, ranairad yalibdeba, an ra TvisebebiTaa Semkuli.
_ rasakvirvelia, unda ganvixiloT.
_ misi gadasvla timokratiuli yaididan oligarqiulze Semdegnairad xdeba...
_ rogor?
_ timokratiuli kacis Svili Tavdapirvelad mamamiss baZavs, Semdeg ki, roca dar-
wmundeba, rom mamamiss yvelaferSi xeli moecara, mas Semdeg, rac moulodnelad Seeja-
xa saxelmwifos, rogorc wyalqveSa Woroms, da qars gaatana mTeli Tavisi avladideba,
arc strategoba daufasda da arc sxva maRal Tanamdebobebze moRvaweoba, aramed siko-
fantebis ciliswamebiT sasamarTlos winaSe warsdga, sadac sikvdili an gandevna, samo-
qalaqo uflebebis ayra Tu qonebis CamorTmeva miesaja...
_ Cveulebrivi ambavia.
_ mTeli am tanjvis Semyure, TviTonac rom inawilebs, Cemo megobaro, da sastikad
daSinebuli, vaiTu Tavi wavagoo, me mgonia sakuTar sulSi aRmarTuli taxtidan Tvi-
Tonve daamxobs pativmoyvareobas da sificxis sawyiss; siRaribiT daTrgunvili da dam-
cirebuli momxveWelobas mihyofs xels da qancgamwyveti Sromis, siZunwisa da xelmom-
Wirneobis wyalobiT TandaTan moaquCebs simdidres. rogor ggonia, gana es kaci imave
taxtze ar aiyvans sixarbes da vercxlismoyvareobas, rogorc tiariTa da yelsabamiT
Semkulsa da iataganiT aRWurvil did mefes.
_ ra Tqma unda.
_ rac Seexeba gonierebas da simamaces, is maT pirdapir miwaze dasxams am mefis fer-
xTiT, rogorc mis monebs. pirvels aiZulebs mxolod imaze ifiqros, mxolod is ikvli-
os da iangariSos, Tu ra gziT SeiZleba misi simdidris gazrda, xolo meores ubrZan-
ebs ar gaaCndes aRtacebisa da Tayvaniscemis sxva sagani simdidris da mdidrebis garda,

149
misi pativmoyvareoba ki mxolod momxveWelobisa da imisken iyos mimarTuli, rac sim-
didris moxveWaSi Seuwyobs xels.
_ ar arsebobs sxva gza, romliTac Wabukis pativmoyvareoba ase mkveTrad da swrafad
gadadiodes angarebaSi.
_ gana es ar aris oligarqiuli adamiani?
_ yovel SemTxvevaSi, esaa nimuSi imisa, Tu rogor icvleba im wyobilebis Sesabamisi
adamiani, saidanac dasabams iRebs oligarqia.
_ maS, modi, vnaxoT, ranairad hgavs erTi meores.
_ vnaxoT.
_ uwinares yovlisa, aq msgavseba isaa, rom mas suli eleva fulze.
_ marTlac.
_ Tanac, xelmomWirnea da gamrje, mxolod yvelaze aucilebel moTxovnilebebs ikma-
yofilebs, Tavs aridebs zedmet xarjebs da mtkiced iurvebs yvela sxva survils, rom-
lebsac fuWad miiCnevs.
_ ra Tqma unda.
_ mtverSi amogangluli daiareba, yvelaferSi gamorCenas eZebs da mxolod danazo-
gze ocnebobs. amnairebs aqebs da adidebs brbo. gana Tavisi TvisebebiT im saxelmwifo
wyobilebas ara hgavs, romelzedac Cven vlaparakobT?
_ me Tu mkiTxav, hgavs. yovel SemTxvevaSi, amnairi saxelmwifosi ar iyos, isic aRmer-
Tebs fuls.
_ Cemis azriT, amnair kacs naklebad unda ezruna swavla-ganaTlebaze.
_ namdvilad, _ Tqva man, _ Torem brmas rodi Cauyenebda saTaveSi qoros da arc Tay-
vans scemda mas.
_ keTili. erTsac daukvirdi: vaRiarebT Tu ara, rom gaunaTleblobis gamo mamali
futkris Tvisebebi uviTardeba: nawilobriv _ maTxovruli, nawilobriv ki _ damnaSa-
veobrivi, Tumca sifrTxilis gamo yovelnairad cdilobs gasaqani ar misces maT.
_ ra Tqma unda.
_ Tu ici, ras unda daukvirde, rom misi damnaSaveobrivi buneba Seicno?
_ ras?
_ imas, Tu ranairad meurveobs oblebs, an rogor arRvevs samarTlianobas ama Tu im
movaleobis aRsrulebisas.
_ marTali xar.
_ gana es naTlad ar gviCvenebs, rom es kaci bevr sxva saqmeSi, sadac moCvenebiTi sama-
rTlianobis wyalobiT xalxis pativiscemas ixveWs, ZaliT iurvebs sxva ukeTur midre-
kilebebs, Tumca darwmunebuli ki ar aris, rom ase sjobs, aramed SiSi aiZulebs ase mo-
iqces, radganac Tavs dahkankalebs Tavis avladidebas.
_ ra Tqma unda.
_ vficav zevss, Cemo megobaro, bevr maTganSi aRmoaCen mamali futkris niSan-Tviseb-
ebs, roca saqme exeba xelgaSlilobas sxvis xarjze.
_ maTSi marTlac rom Zalumad vlindeba es Tvisebebi.
_ maSasadame, es kaci orad gaTiSulia Sinagani winaaRmdegobebiT da misi erTianoba
darRveulia: erTi gulisTqma mZlavrobs meoreze, Tumca umeteswilad ukeTesi uar-
ess sZlevs.
_ asea.
_ me mgonia, is mainc sxvebze Rirseuli unda iyos, Tumca WeSmariti siqvele _ suli-
eri harmonia da aumRvrevloba sakmaod Sorsaa misgan.
_ diax, mec ase mgonia.
_ momWirneoba saSualebas ar miscems monawileoba miiRos moqalaqeTa SejibrSi, sad-
ac isini gamarjvebisa Tu keTilSobiluri pativmoyvareobis dakmayofilebisTvis aspa-
rezoben. arc amnairi asparezobisaTvis daxarjavs fuls da arc saxelis moxveWisaTvis,
imisi SiSiT, vaiTu mflangvelobas miveCvio da xelgaSliloba pativmoyvaruli misw-
rafebebis mwed da meoxed meqceso. rogorc WeSmarit oligarqs SeSvenis, omiTac mxol-
od umciresi saxsrebis gaRebiT omobs da amitom umeteswilad ganicdis marcxs, samagi-
erod simdidres inarCunebs.
_ marTlac.

150
_ nuTu SeiZleba kvlavac eWvi Segveparos imaSi, rom es xelmomWirne da saqmiani kaci
oligarqiul saxelmwifos hgavs?
_ aramc da aramc.
_ amis Semdeg, rogorc Cans, unda ganvixiloT demokratia; vnaxoT, rogor ibadeba da
rogoria misi buneba, raTa SevicnoT misi Sesatyvisi adamianic da Cveni daskvna gamovi-
tanoT masze.
_ ase mivyvebiT Cvens mier moniSnul gzas.
_ keTili, _ vTqvi me, _ oligarqia daaxloebiT ase gadadis demokratiaSi: amis mize-
zia dauokebeli ltolva egreTwodebuli sikeTisaken, romelsac rac SeiZleba meti
simdidris moxveWasTan aigiveben.
_ eg rogor unda gavigoT?
_ oligarqiuli saxelmwifos mmarTvelebi, TavianTi simdidris wyalobiT rom igde-
ben xelSi Zalauflebas, cxadia, ar moindomeben kanoniT aRkveTon axalgazrdobis Tav-
aSvebuloba da aukrZalon maT TavianTi qonebis gaflangva da ganiaveba; piriqiT, TviT-
onve SeiZenen maT qonebas, an vaxSiT gascemen sesxs, raTa ufro mdidarni da gavlenianni
gaxdnen.
_ maTTvis esaa mTavari.
_ gana aSkara ar aris, rom SeuZlebelia amnairi saxelmwifos moqalaqeni simdidres-
ac aRmerTebdnen da keTilgoniernic iyvnen? aq an erTi unda umsxverplon meores, anda
meore _ pirvels.
_ aSkaraa, _ Tqva man.
_ oligarqiul saxelmwifoebSi yuradRebas ar aqceven TavaSvebulobas; piriqiT, xe-
lsac ki uwyoben mas, ase rom, keTilSobil adamianebs zogjer Tavis gatanac ki uWirT.
_ ra Tqma unda.
_ amnair saxelmwifoSi, me mgonia, uqmad sxedan basri nestriTa Tu iaraRiT aRWurv-
ilni, valebSi Caflulni Tu samoqalaqo uflebebayrilni, da isinic, visac erTad da-
stexia Tavs orive es ubedureba. am xalxs sZuls ara marto isini, vis xelSiac gadavi-
da maTi avladideba, aramed sxvebic, da amitom gadatrialebas amzadebs.
_ asea.
_ saqmosnebs ki TavianTi saqmis meti ara axsovT ra da verc amCneven am xalxs. Tavian-
Ti mevaxSeobiT maxes ugeben windauxedav moqalaqeebs da vaxSis saxiT gacemul sesxze
gacilebiT mets rom iReben, mamali futkrebis msgavs muqTaxorebsa da maTxovrebs am-
ravleben saxelmwifoSi.
_ da mere, rogor amravleben.
_ xolo roca saxelmwifoSi amnairi boroteba ifeTqebs, isini sulac ar fiqroben
mis Caqrobas, arc imiT, rac weRan aRvniSneT, ese igi, moqalaqeebisaTvis maTi avladide-
bis gaflangva-ganiavebis akrZalviT, da arc meore kanoniT, romelsac SeeZlo aRekveTa
es boroteba.
_ mainc romel kanons gulisxmob?
_ romelic mohyveboda zemoT aRniSnuls da aiZulebda moqalaqeebs siqvelisaTvis
ezrunaT. radganac Tu daadgendnen, rom yovelgvari nebayoflobiTi garigeba moqala-
qeTa piradi pasuxismgeblobis safuZvelze momxdariyo, gamorCenisaken swrafva aRarc
aseTi urcxvi iqneboda da saxelmwifoSic gacilebiT ufro iklebda im borotebaTa
ricxvi, romlebzedac weRan vlaparakobdiT.
_ diax, maTi ricxvi gacilebiT ufro naklebi iqneboda.
_ dResdReobiT ki mmarTvelebs aseTi qceviT TavianTi qveSevrdomebi swored am
dReSi hyavT Cayenebuli. rac Seexeba sakuTriv mmarTvelebs da maT naSierT, es ukanas-
knelni saocrad ganebivrebulni arian, suliTac da xorciTac umweoni da uniaToni,
arc Wiris gaZlebis Tavi aqvT da arc lxinis atanisa.
_ marTlac.
_ TviT mmarTvelebs ki gamorCenis garda sxva safiqrali ara aqvT da siqveleze sul-
ac ar zrunaven ufro metad, vidre upovarni.
_ asea.
_ ai, rogoria mmarTvelTa da qveSevrdomTa mdgomareoba. Tumca isini erTad arian
mogzaurobaSic da bevr sxva SemTxvevaSiac: sadResaswaulo sanaxaobebze, laSqrobaSi,
naosnobisas Tu brZolis qarcecxlSi, erTad inawileben gansacdelsac da arasodes,

151
arc erT am viTarebaSi Raribebi zizRis Rirsni ar Canan mdidrebis TvalSi. piriqiT,
roca gamxdari, gaZvaltyavebuli da mziT garujuli Raribi mterTan Sebmisas CrdilSi
nebierad gazrdili da qonmoreuli mdidris gverdiT ibrZvis da xedavs, ra mZimed qo-
Sinebs misi nirwamxdari TanamebrZoli, rogor ggonia, gaivlebs Tu ara gulSi, rom
mdidrebi mxolod Raribebis sulmokleobis wyalobiT arian mdidrebi, xolo Tavisna-
ir RaribTan Sexvedrisas Cumad etyvian Tu ara erTmaneTs: am vaJbatonebs Cveni wyalo-
biT udgiaT suli, Torem ise mSvenivrad viciT, risi maqnisnic ariano.
_ darwmunebuli var, _ Tqva man, _ rom swored ase fiqroben da laparakoben.
_ rogorc uZluri sxeulisTvis sakmarisia sul mcire garegani biZgi, rom avad gaxd-
es, Tumca zogjer amas gareSe mizezic ara sWirdeba, _ am dReSi myofi saxelmwifoc um-
niSvnelo sababis gamo avaddeba da gamudmebiT eomeba sakuTar Tavs, maSin rodesac zo-
gierTi misi moqalaqe oligarqiul saxelmwifos mouxmobs mxsnelad, zogi ki _ demok-
ratiuls; Tumca zogjer SinaaSliloba Tavs iCens garegani Carevis gareSec.
_ diax.
_ demokratiuli wyobileba, Cemis azriT, maSin myardeba, roca Raribebi gamarjvebas
aRweven da TavianTi mtrebidan zogs spoben, zogsac aZeveben, danarCenebTan erTad ki
Tanabrad inawileben samoqalaqo uflebebsac da saxelmwifo Tanamdebobebsac, rasac
umeteswilad kenWisyra wyvets.
_ diax, demokratia swored ase myardeba, sulerTia, iaraRis ZaliT imarjvebs Tu im-
is wyalobiT, rom misi daSinebuli mowinaaRmdegeni TandaTanobiT ukan ixeven.
_ ki magram, _ ganvagrZe me, _ ra dReSi arian misi moqalaqeni, an ras warmoadgens TviT
es wyobileba? xom cxadia, rom moqalaqe, romelic mas hgavs, Cven gvevlineba demokrat-
iuli adamianis saxiT.
_ diax, cxadia.
_ uwinares yovlisa, demokratiuli saxelmwifos moqalaqe aris Tavisufali adamia-
ni, radganac iq Tavisufleba da gulaxdiloba sufevs, ase rom, visac ra surs, imas ake-
Tebs.
_ yovel SemTxvevaSi, ase amboben.
_ xolo sadac es nebadarTulia, yvela ise warmarTavs Tavis cxovrebas, rogorc moe-
prianeba.
_ marTalia.
_ Cemis azriT, amnair saxelmwifoSi adamianebi Zalian unda gansxvavdebodnen erTma-
neTisgan.
_ ra Tqma unda.
_ erTi SexedviT, es TiTqos yvelaze umjobesi saxelmwifoebrivi wyobileba unda
iyos. rogorc Wreli ferebiT moCiTuli qsovili, ise nairnairi xasiaTebiT Semkuli
saxelmwifo SeiZleba yvelaze mSvenieri gegonoT. qalebisa da bavSvebisa ar iyos, Wre-
laWrulebs rom Sehxarian, bevrma SeiZleba ifiqros, rom mas badali ar moeZebneba.
_ diax.
_ aq advilia, Cemo megobaro, ecado, rogorc ginda, ise moawyo saxelmwifos cxovre-
ba.
_ rogor?
_ rogor da ise, rom Tavisuflebis wyalobiT, rac demokratiaSi sufevs, aq aRmoaC-
en yvela SesaZlo wyobas. Tu vinmes, CvensaviT, demokratiuli saxelmwifos daarseba
surs, keTil inebos da demokratiul saxelmwifos miaSuros, sadac, rogorc bazarSi,
yovelgvari mmarTvelobiT vaWroben, da amoarCios is, romelic moswons. arCevanis Sem-
deg ki Tavisi saxelmwifo daaarsos.
_ iq albaT ar gaWirdeba nimuSebis moZebna.
_ demokratiul saxelmwifoSi sulac ar aris aucilebeli monawileobas iRebde
mmarTvelobaSi, amis unaric rom gqondes, da arc imis aucileblobaa, rom sxvebs morC-
ilebde, Tuki Sen TviTon ara gsurs; an omobde, roca sxvebi omoben, an mSvidobas icav-
de, roca sxvebi icaven, Tuki ar gsurs icavde mas; xolo Tu kanoni gikrZalavs mmarTve-
lobaSi monawileobas an xalxis gansja-gankiTxvas, erTic SegiZlia da meorec, Tuki mo-
geprianeba. gana, erTi SexedviT, saamurad da RvTaebrivad ar geCveneba amnairi yofa?
_ erTi SexedviT SeiZleba marTlac mogeCvenos.

152
_ an is lmobiereba rad Rirs, rasac iq iCenen zogierTi sikvdilmisjilis mimarT? nu-
Tu ar SegimCnevia, rom demokratiul saxelmwifoSi isini, romelTac sikvdili an gan-
devna miesaja, kvlavac samSobloSi rCebian da sazogadoebaSi trialeben: TiTqos arav-
is araferi esaqmebodes da verc veravin amCnevdes maT, ise Tavisuflad daseirnoben,
rogorc namdvili gmirebi.
_ rogor ar SemimCnevia.
_ es lmobiereba demokratiuli saxelmwifos ubadruki wvrilmani rodia; piriqiT,
aq Tavs iCens zizRi yovelive imis mimarT, rac arsebiTad migvaCnia Cveni saxelmwifos
daarsebisas. Tu adamians, _ vambobdiT Cven, _ buneba ar Seewia, is verasodes gaxdeba ke-
TilSobili, anda Tu bavSvobaSi _ TamaSisas Tu mecadineobisas _ saerTod ar Sexebia
mSvenierebas. arada, demokratiuli wyobileba, qedmaRlurad rom Telavs fexiT yove-
live amas, erTxelac ar dafiqrebula, saidan mosul kacs andoben saxelmwifos marTv-
as; sakmarisia kaci brbos elaqucebodes, da pativi ar moakldeba.
_ marTlac rom keTilSobiluri lmobierebaa.
_ ai, ra TvisebebiTa da TaviseburebebiT xasiaTdeba demokratia. rogorc xedav, ma-
rTlac sanatreli wyobilebaa, mravalferovani da anarqiuli, erTmaneTs Taviseburad
rom uTanabrebs yvelas _ TanasworTac da araTanasworTac.
_ axals arafers ambob.
_ axla ki daukvirdi, _ ganvagrZe me, _ ras warmoadgens am saxelmwifos minamgvani ada-
miani, an rogorc ufro umal saxelmwifo wyobilebis Camoyalibeba ganvixileT, aqac
xom ar gvenaxa, ranairad yalibdeba igi?
_ diax, unda vnaxoT.
_ ase xom ara? me mgonia, oligarqiuli wyobilebis xelmomWirne moqalaqis vaJs ise
aRzrdian, rom zniTac da midrekilebebiTac mamas hgavdes.
_ rasakvirvelia.
_ mamamisisa ar iyos, isic ecdeba nebisyofis daZabviT daTrgunos yvela is gulis-
Tqma Tu survili, rac momWirneobas ki ar aviTarebs, piriqiT, mflangvelobamde mihy-
avs adamiani. amnair survils SeiZleba zedmeti survili ewodos.
_ gasagebia.
_ xom ar gnebavs, bundovanebis Tavidan asacileblad, jer is gavarkvioT, romel su-
rvils SeiZleba ewodos zedmeti da romels aucilebeli, anu arazedmeti?
_ cxadia, mnebavs.
_ im survils, romelsac Tavs ver davaRwevT, marTebulad SegviZlia aucilebeli
vuwodoT, iseve, rogorc imas, romlis dakmayofilebac sasargebloa CvenTvis. rogorc
erTis, ise meorisadmi morCileba aucilebelia TviT Cveni bunebis ZaliT. asea, ara?
_ diax.
_ maSasadame, Cven ufleba gvaqvs aucilebel survilebad vsaxavdeT maT.
_ ra Tqma unda.
_ xolo rac Seexeba im survilebs, romlebsac SeiZleba Tavi davaRwioT, miT umet-
es, Tu adreuli asakidanve vecdebiT amas, da romlebsac sasikeTo ara moaqvT ra, zogi-
erTi ki sulac sazianoa, _ gana Sesaferis saxels ar davarqmevT, Tu zedmet survilebs
vuwodebT maT?
_ yovlad Sesaferiss.
_ axla ki ganvixiloT rogorc erTis, ise meoris nimuSi, raTa zogadi warmodgena Se-
viqmnaT maTze.
_ aucileblad unda ganvixiloT.
_ Wamis survili, rasac moiTxovs janmrTeloba da kargad yofna, purisa da ubralo
sakazm-saneleblis survili, gana aucilebel survilad ar unda migvaCndes?
_ me mgonia, unda migvaCndes.
_ puris survili ormxrivaa aucilebeli: jer erTi, is sasargebloa da, meorec, misi
dakmayofilebis gareSe ver icocxleb.
_ diax.
_ sakazm-saneleblebi ki aucilebelia imdenad, ramdenadac janmrTelobas gvinarCu-
nebs.
_ ra Tqma unda.

153
_ magram im survilze raRas ityvi, aucileblobaze mets, ese igi, nugbar kerZebs
rom mieltvis? Tu am survils bavSvobidanve daviurvebT saTanado aRzrdis meoxebiT,
umravlesobam SeiZleba Tavi daixsnas misgan: is xom Tanabrad mavnea sxeulisTvisac da
sulisTvisac, radgan arc gonebas aviTarebs da arc TavdaWerilobas. amitomac marTe-
buli iqneboda zedmeti survili gvewodebina misTvis.
_ umarTebulesic.
_ xom ar vuwodoT am survils mflangveluri, pirvels ki _ momgebiani, ramdenadac
xels uwyobs Cvens qmediTobas?
_ uTuod.
_ amasve vityviT sasiyvarulo da mis msgavs sxva survilebzedac?
_ ra Tqma unda.
_ vinc weRan mamal futkars SevadareT, mTlianad am zedmeti survilebiTa Tu vneb-
ebiTaa savse, TavianT nebaze rom aTamaSeben mas, maSin rodesac xelmomWirne da oliga-
rqiuli kaci aucilebel survilebs emorCileba.
_ diax.
_ magram kvlav mivubrundeT imas, Tu rogor iqceva oligarqiuli adamiani demokra-
tiul adamianad. Cemis azriT es, upiratesad, ase xdeba...
_ rogor?
_ roca Wabuki, rogorc zemoT vambobdiT, umecrebisa da momWirneobis garemoSi iz-
rdeba da uceb mamali futkris Tafls igemebs, ris Sedegadac am saSiSi da mZvinvare
mwerebis gundSi amoyofs Tavs, romlebsac SeuZliaT aTasnairi siamovneba mianiWon, me-
rwmune, swored maSin iwyeba oligarqiuli adamianis qceva demokratiul adamianad.
_ uciloblad, _ Tqva man.
_ rogorc saxelmwifoSi xdeba cvlileba, roca misi moqalaqeebis nawili, Sexedul-
ebaTa msgavsebis wyalobiT, daxmarebas iRebs garedan, ase icvleba Wabukic, roca misi
survilebis erT nawils garedan eSvelebian maTi monaTesave da msgavsi survilebi.
_ zustad asea.
_ da me mgonia, roca amis sapirispirod raRaca exmareba mis oligarqiul sawyiss, mam-
is an ojaxis sxva wevrebis Segoneba iqneba es Tu yvedreba, ymawvili kacis sulSi ibade-
ba aRSfoTeba da winaaRmdegoba rogorc axloblebis, ise Tavisi Tavis mimarTac.
_ ra Tqma unda.
_ Cemi azriT, zogjer demokratiuli sawyisi ukan ixevs oligarqiulis winaSe, zogi-
erTi survili qarwyldeba an ganidevneba, ris Sedegadac Wabukis sulSi uwindeburad
iRviZebs sircxvilis grZnoba da kvlav wesrigi myardeba.
_ zogjer asedac xdeba.
_ magram Semdeg gaZevebul survilTa monaTesave survilebi, mamis, rogorc aRmzrde-
lis, ugergilobisa da uniaTobis wyalobiT, kvlavindeburad Rvivdebian, mravldebian
da Zlierdebian.
_ Cveulebrivi ambavia, _ Tqva man.
_ isini kvlav Zveli amfsonebisken ezidebian ymawvil kacs, da am faruli urTierT-
obisagan bevri axali survili ibadeba.
_ ra Tqma unda.
_ me mgonia, es survilebi, bolos da bolos, kidevac euflebian Wabukis sulis ak-
ropoliss, rodesac dainaxaven, rom is carielia, rom masSi arc codnaa, arc keTilSo-
biluri Cvevebi da arc sityvebis siwrfele _ RmerTebis sayvareli adamianebis es uke-
Tesi darajebi da mcvelebi.
_ marTlac rom ukeTesni.
_ maT adgilas mis sulSi, me mgonia, mcdari warmodgenebi da mkvaxe sityvebi iwyeben
TareSs.
_ amrigad, is kvlav ubrundeba lotofagosebs da ukve aSkarad idebs binas maT Sor-
is. Tu axloblebi laSqars dasZraven misi sulis momWirne sawyisis misaSveleblad,
mkvexara sityvebi samefo galavnis bWes Caketaven da aramcTu maSvel laSqars, TviT
elCebsac, ese igi, ufrosi da ufro Wkviani xalxis gonivrul rCeva-darigebebsac ar
SeuSveben akropolisSi. samarcxvinod gandevnian sibriyved Seracxil umankoebas; ke-
TilSobilebas simxdales uwodeben da Tavslafdasxmuls gaaZeveben; zomierebasa da
wesrigs mflangvelobad dasaxaven da mdabiur umecrebad da simdabled miCneulT,

154
fuW gulisTqmaTa uricxv simravleze dayrdnobiT, ukan moatovebineben TavianTi sam-
flobelos sazRvrebs.
_ uciloblad.
_ mas Semdeg, rac Wabukis suls daacarieleben da gawmenden, Wabukisa, romelsac Ta-
vianT nebaze aTamaSeben da TiTqos did misteriebs aziareben, isini didi zarzeimiTa
da mravalricxovani qoros TanxlebiT SeabrZaneben masSi Tavxedobas, TavaSvebulebasa
da utifrobas, romlebsac momxiblavi saxelebiT amkoben: Tavxedobas isini Tavaziano-
bas uwodeben, TavaSvebulobas _ Tavisuflebas da utifrobas _ didebulebas. gana
swored ase ar gadadis aucilebeli survilebiT nasazrdoebi suli fuWi da zedmeti
survilebis samyaroSi, sadac srul gasaqans aniWebes maT?
_ cxadze cxadia.
_ Semdeg rogorRa warimarTeba misi cxovreba? me mgonia, zedmet survilebs is ar-
anakleb fuls, garjas da dros Sealevs, vidre _ aucilebelT. magram Tu misda sabedni-
erod bakquri siSlege arc ise Zalumad boboqrobs masSi, rac ufro emateba wlebi da
rac ufro ukan itovebs vnebaTa Relvas, nawilobriv kvlav ubrundeba Tavis gaZeveb-
ul survilebs da mTeli arsebiT rodiRa eZleva masSi ufro gvian SemoWrilT, ase
rom mis cxovrebaSi survilTa erTgvari wonasworoba myardeba: is yovelTvis daemor-
Cileba im survils, romelic TiTqos wilisyriT ergo, vidre mTlianad ar daikmayofi-
lebs mas, Semdeg ki _ meore survils, da arcerTs zurgs ar Seaqcevs, aramed yvela Ta-
nabari iqneba misTvis.
_ ra Tqma unda.
_ da mainc, is ukuagdebs da Tavis cixe-simagreSi ar SeuSvebs gonivrul gansjas imis-
as, vinc etyvis, rom zogierTi siamovneba kargi da keTili survilisgan iRebs dasabams,
zogierTi ki _ cudisgan, da rom zog survils unda vaviTarebdeT da pativs vcemdeT,
zogs ki viurvebdeT da vikveTdeT. pasuxis nacvlad is mxolod uaris niSnad gaiqnevs
Tavs da ityvis, rom yvela survili erTi da imave bunebisaa da Tanabrad pativiscemis
Rirsi.
_ amnairi xalxi yovelTvis ase iqceva.
_ es kaci imiT suldgmulobs, rom cdilobs daikmayofilos gulSi aRZruli yvela
survili: xan fleitebis momnusxveli xmis TanxlebiT loTobs, xan ki aras miirTmevs
wylis mets da uWmelobiT ifitavs sxeuls; xan qancgawyvetamde varjiSobs, xan ki iseTi
sizarmace mieZaleba, rom arafris Tavi aRara aqvs; zogjer filosofiaSi danTqmuli
gegonebaT; xSirad saxelmwifo moRvawes baZavs: anazdeulad axteba ficarnagze da rac
TavSi mouva, imas gahyviris, xolo rasac gahyviris, kidec asrulebs; erT dRes rom me-
omrebs Sehnatris da maTken mieSureba, meore dRes vaWrebisken miuwevs guli. erTi si-
tyviT, misi cxovrebisTvis ucxoa wesrigic da aucileblobac, magram am cxovrebas saa-
murs, laRs, netars uwodebs da niadag misi erTguli rCeba.
_ mSvenivrad dagvixate im kacis cxovreba, visTvisac yvelaferi sulerTia.
_ Cemi azriT, es kaci Tavis TavSi aerTianebs aTasnair bunebasa Tu xasiaTs da iseT-
ive mravalsaxovania da Wreli, rogorc misi saxelmwifoebrivi wyobileba. vin mosTvl-
is, ramden qalsa da kacs SeSurdeboda amnairi cxovreba, sadac erTmaneTs erwymis mma-
rTvelobisa da zne-Cveulebebis uricxvi sxvadasxva nimuSi.
_ asea, _ Tqva man.
_ ra vqnaT, demokratiul wyobilebas xom ar SevupirispiroT es kaci? radganac
sruli ufleba gvaqvs demokratiul adamianad migvaCndes igi.
_ ase moviqceT.
_ magram yvelaze saucxoo saxelmwifoebrivi wyobileba, iseve, rogorc yvelaze sa-
ucxoo adamiani, jer kidev gansaxilveli dagvrCa: esaa tirania da tirani.
_ marTlac.
_ maS, modi, vnaxoT, Cemo Zvirfaso megobaro, ranairad ibadeba tirania; Tumca demo-
kratiisagan rom iRebs dasabams, es, mgoni, cxadi unda iyos.
_ diax, cxadia.
_ rogorc oligarqiisagan warmoiSva demokratia, gana aseve ar ibadeba demokrati-
isagan tirania?
_ rogor?

155
_ saboloo miznad dasaxuli sikeTe, ramac dasabami misca oligarqias, simdidre iyo,
ara?
_ diax.
_ daRupviT ki ram daRupa, Tu ara dauokebelma swrafvam simdidrisaken da gulgri-
lobam yvelafris mimarT, sarfisa da sargeblis garda?
_ mxolod magan.
_ hoda, rasac sikeTed saxavs demokratia da rasac daucxromlad mieltvis, swored
is daRupavs mas.
_ ki magram, ras saxavs sikeTed?
_ Tavisuflebas. demokratiul saxelmwifoSi sul imas gaiZaxian, ra mSvenieria Ta-
visufleba da amtkiceben, rom mxolod amnair saxelmwifoSi unda cxovrobdes Tavisu-
flad Sobili kaci.
_ marTlac da, xSirad gaigoneb amnair sityvebs.
_ hoda, rogorc weRan mogaxsenebdi, amnairi daucxromeli ltolva mxolod erTis-
ken da yovelive danarCenis ugulebelyofa amaxinjebs am wyobilebas da tiraniis mo-
Txovnilebas badebs.
_ rogor?
_ roca Tavisuflebas mowyurebuli amnairi demokratiuli saxelmwifos saTaveSi
uxeiro meriqifeni dganan, es saxelmwifo zomaze metad Tvreba Tavisuflebis wminda
da gauzavebeli RviniT, xolo mmarTvelebs, Tu isini sakmaod Tvinierni ar arian da
srul Tavisuflebas ar aniWeben yvelas, brals sdebs da mkacrad sjis kidec, rogorc
ukeTur oligarqebs.
_ diax, asedac xdeba.
_ xelisufalTa morCil moqalaqeebs iq abuCad igdeben da nebayoflobiT monebs uw-
odeben, samagierod qveSevrdomebs, romlebic mmarTvelebs hgvanan, da mmarTvelebs,
qveSevrdomebs rom mogvagoneben, qeba-didebiT ixsenieben da pativs scemen rogorc ke-
rZo, ise sazogadoebriv cxovrebaSiac. gana amnair saxelmwifoSi yvelaze Tanabrad ar
vrceldeba Tavisuflebis suli?
_ ra Tqma unda.
_ is, Cemo megobaro, ojaxebSiac aRwevs, ase rom, anarqia, bolos da bolos, TviT cxo-
vrebasac moicavs.
_ eg rogor unda gavigoT?
_ rogor da ise, rom mama, magaliTad, eCveva ise epyrobodes Svils, rogorc Tanasw-
ors da eSinodes kidec Svilebisa, Svili ki mamas utolebs Tavs da aRarc misi pativi-
scema aqvs, aRarc SiSi da krZalva, radganac Tavisufleba swyuria. axalmosaxle ZirZv-
el moqalaqes utoldeba, es ukanaskneli ki _ axalmosaxles, da igive iTqmis ucxoele-
bis mimarTac.
_ asea.
_ amas zed erTvis bevri sxva wvrilmanic: amnair viTarebaSi maswavlebels moswavle-
ebisa eSinia da amitomac epirfereba maT, moswavleebi ki arafrad agdeben maswavleb-
lebs da aRmzrdelebs. axalgazrdebi ufrosebs baZaven da sityviT Tu saqmiT ejibreb-
ian maT, ufrosebi ki, TavianTi mxriv, cdiloben miesadagon axalgazrdebs da erTavad
oxunjoben da lazRandaroben, raTa autanel despotebad ar Candnen xalxis TvalSi.
_ yvelaferi marTlac asea.
_ magram ukiduresi Tavisufleba, rac niSneulia amnairi saxelmwifosaTvis, isaa, Ce-
mo megobrebo, rom nayidi monebi Tu mona qalebi sulac ar arian nakleb Tavisufalni,
vidre maTi myidvelni. kinaRam damaviwyda meTqva, sanamdis midis Tavisufleba qalebi-
sa kacebis mimarT da piriqiT.
_ ratom ar unda iTqvas is, rac, esqiles mixedviT, `es-esaa mogvadga pirze~?
_ mec swored magas vapireb. axla imas aRar ikiTxav, ramdenad ufro Tavisuflad
grZnoben aq Tavs Sinauri cxovelebi, vidre sxvagan? arc ki daijereb, vidre Seni Tval-
iT ar naxav. andazisa ar iyos, «raRa ZaRlebi da raRa maTi qalbatonebio». cxenebi da
virebi ise laRad da Tavisuflad daTareSoben, rom vai imas, vinc gzas ar dauTmobs
maT. erTis sityviT, Tavisufleba kalapotSi veRar eteva.
_ TiTqos sakuTar sizmars miyvebi. rogorc ki sofelSi Caval, sul am dReSi ara
var?

156
_ axla, Tu yovelive amas SevajamebT, rogorc TviTonve xvdebi, mTavari is iqneba,
rom moqalaqeTa suli metismetad mgrZnobiare xdeba TviT wvrilmanebis mimarT. yove-
lgvari Zaldataneba iseT aRSfoTebas iwvevs maTSi, TiTqos es sruliad dauSvebeli
ram iyos. bolos da bolos, xom gesmis, iqamdis miva saqme, rom araviTar angariSs aRar
gauweven kanonebs, arc dawerils da arc dauwerels, raTa veRaravin mbrZaneblobdes
maTze.
_ yvelaferi mSvenivrad mesmis.
_ hoda, me Tu mkiTxav, Cemo megobaro, swored amnairi mmarTvelobidan, Wabukurad
Tavgasuli da momxiblavi mmarTvelobidan iRebs dasabams tirania.
_ marTlac rom Tavgasulia. magram Semdeg ra xdeba?
_ igive sneuleba, ramac Tavi iCina oligarqiul saxelmwifoSi da daaqcia is, TviT-
nebobis gamo kidev ufro mZafrad viTardeba aq da mTlianad imonebs demokratias. mar-
Tlac, yovelive metismeti mZafr ukuqmedebas iwvevs nebismieri sagnisa Tu movlenis _
amindis, mcenareebisa Tu sxeulebis mxriv, rasac aranakleb avlenen saxelmwifo wyobi-
lebani.
_ ra Tqma unda.
_ metismeti Tavisufleba rogorc adamianis, ise saxelmwifosaTvisac, rogorc Cans,
metismet monobad iqceva.
_ cxadia.
_ ase rom, tirania romelime sxva wyobilebidan ki ara, demokratiidan iRebs dasab-
ams; sxva sityvebiT rom vTqvaT, ukiduresi Tavisuflebidan ibadeba umZimesi da usas-
tikesi monoba.
_ marTlac.
_ magram, me mgonia, amas ki ar mekiTxebodi, aramed gindoda gagego, ra aris es sneul-
eba, demokratiasac iseve rom vnebs, rogorc oligarqias, da mTlianad imonebs mas.
_ marTals brZaneb, _ Tqva man.
_ zemoxsenebul sneulebad me mimaCnia moqalaqeTa axali fenis _ moclilTa da
mflangvelTa gaCena, romelTaganac ufro mamacni win miuZRvian danarCenebs, ufro
mxdalni ki kudSi misdeven maT. isini Cven SevadareT mamal futkrebs: pirvelni basri
nestrebiT arian aRWurvilni, meoreni ki ara.
_ sworia.
_ orive es fena gaCenisTanave ise amRvrevs saxelmwifos politikur wesrigs, rog-
orc anTeba an naRveli _ sxeuls. kargma qirurgma da saxelmwifo kanonmdebelma maT wi-
naaRmdeg droulad unda miiRon zomebi, rogorc marjve mefutkrem, raTa ar dauSvan
mamali futkrebis gaCena, xolo Tu amas ver SesZleben, skas fiWasTan erTad unda amo-
aridon isini.
_ vficav zevss, es aucilebelia.
_ axla ki, ai, rogor unda moviqceT, raTa ufro naTlad gavarCioT is, rac gvsurs.
_ rogor?
_ saxelmwifo azriT gavyoT sam nawilad, romelTaganac Sedgeba is sinamdvileSi. pi-
rveli nawili mamali futkrebis fena iqneba, TviTneburad rom mravldebian aq, magram
ara nakleb, vidre oligarqiuli wyobilebis pirobebSi.
_ asea.
_ magram aq is gacilebiT ufro Sxamiania, vidre iq.
_ ratom?
_ oligarqiul saxelmwifoebSi maT pativs ki ar scemen, aramed dakavebul Tanamde-
bobebsac atovebineben, ase rom, verc xels moiTboben da verc gaZlierdebian. demokr-
atiul saxelmwifoSi ki isini TiTqos erTpirovnulad mbrZanebloben. yvelaze Sxamia-
ni futkrebi brtyel-brtyel sityvebs warmosTqvamen da Tamamad moqmedeben, danarCe-
nebi ki kaTedrebTan iyrian Tavs, gaSmagebiT bzuian da pirs ukupraven yvela mowinaaR-
mdeges. ase rom, demokratiul saxelmwifoSi yvela saqmes, iSviaT gamonaklisTa garda,
swored es xalxi ganagebs.
_ marTals brZaneb.
_ brbos yovelTvis gamoeyofa kidev erTi nawili...
_ romeli?

157
_ saqmosnebidan, umeteswilad, yvelaze metad TavianTi bunebiT yvelaze mowesrige-
bulni mdidrdebian.
_ rogorc Cans.
_ mamali futkrebic swored maTgan agroveben yvelaze met Tafls.
_ visac cota aqvs, ras gamorCebi?
_ amnair mdidrebs, Cveulebriv, mamali futkrebis yvavilebs uwodeben.
_ diax, esaa maTi saxeli.
_ mesame nawils xalxi Seadgens _ vinc Tavisi xeliTa Sromobs, visTvisac ucxoa saq-
mosnoba da visac TiTqos araferi ar abadia. demokratiul saxelmwifoSi isini yvela-
ze mravalricxovanni arian da yvelaze Zliernic, roca erTad iyrian Tavs.
_ asea, _ Tqva man, _ magram ratomRac naklebad iCenen TavSeyris survils, garda im
SemTxvevebisa, roca TavianT wil Tafls veRar iReben.
_ ki magram, gana yovelTvis ar iReben TavianT wils, rakiRa xelisuflebas SeuZlia
mdidrebs CamoarTvas maTi qonebis nawili da xalxs daurigos? Tumca met wils xelis-
ufalni TavisTvis itoveben.
_ xalxi swored ase iRebs xolme raRacas.
_ xolo isini, visac qonebas arTmeven, iZulebulni arian Tavi daicvan, sityviT gamo-
dian xalxis Tavyrilobebze da miznis misaRwevad arc sxva saSualebebze amboben uars.
_ ra Tqma unda.
_ Tumca saxelmwifo gadatrialebasac rom ar amzadebdnen, viRaca mainc gamova da
brals dasdebT, xalxis winaaRmdeg SeTqmulebas awyoben da oligarqobas mieltviano.
_ diax.
_ bolos da bolos, roca dainaxaven, rom cilismwameblebis mier gabriyvebuli xal-
xi borotebis ki ara, ucodinarobis gamo mzadaa gauswordes maT, isini ukve Zalauneb-
urad xdebian oligarqiis momxreni. es maTi brali ar aris: mamalma futkarma mowyla
da gaaborota isini.
_ marTals brZaneb.
_ iwyeba braldeba, sasamarTloebSi Civili, ciloba da davidaraba.
_ ra Tqma unda.
_ xalxs ki xom ici, rac sCvevia: sagangebod irCevdes erTs, Tayvans scemdes da adi-
debdes.
_ marTlac rom ase sCvevia.
_ maSasadame, cxadia, rom tiranis gamoCenisTanave, is yovelTvis swored am fesvidan
amoizrdeba, rogorc xalxis beladi.
_ diax, cxadia.
_ ki magram, riTi iwyeba am beladis qceva tiranad? Tumca aSkaraa, rom es iwyeba swo-
red maSin, roca is imasve sCadis, rasac gadmogvcems Tqmuleba zevs likeelis taZris
Sesaxeb, romelic mdebareobs arkadiaSi.
_ mainc ras gadmogvcems?
_ vinc samsxverplo xorcTan erTad adamianis wvrilad dakepil Sigansac igemebs,
aucileblad mglad unda iqces. an iqneb ar gagigia es Tqmuleba?
_ gamigia.
_ ase xalxis beladic, romelmac icis, rom brbo misi mona-morCilia, ukve aRar eri-
deba TvistomTa sisxlis daRvras; piriqiT, usamarTlo braldebiT sasamarTlos waru-
dgens maT da udanaSaulo msxverplTa sisxliT ibRalavs suls, Tavisi uwminduri bage-
ebiTa da eniT Tqvlefs TvistomTa sisxls da gandevnilTa da sikvdiliT dasjilTa xar-
jze hpirdeba xalxs valebis Camowerasa da miwa-wylis gadanawilebas. gana yovelive am-
is Camdeni kaci saimisod ganwiruli ar aris, rom an mtrebma mouswrafon sicocxle, an-
da tiranad qceuli mglad gardaisaxos?
_ uciloblad, _ Tqva man.
_ ai, vin amboxebs xalxs mdidrebis winaaRmdeg.
_ diax.
_ Tu marcxi ganicada da gandevnes, magram, Tavisi mtrebis savalalod, kvlav moaxer-
xa dabruneba, ukve Camoyalibebul tiranad brundeba ukan.
_ rogorc Cans.

158
_ magram Tu mtrebma kvlav ver daamxes, an xalxs ver wahkides da verc is SesZles,
rom sikvdiliT daesajaT, maSin uTuod ecdebian qurdulad moklan igi.
_ Cveulebriv, asedac xdeba.
_ aqedan _ tiranTa sayovelTaod cnobili moTxovna: rogorc ki Zalauflebas igdeb-
en xelT, sagangebo brZanebiT iniSnaven sxeulis mcvelebs, raTa xalxis mwes da meoxs
ara evnos ra.
_ asea, _ Tqva man.
_ da xalxic, ra Tqma unda, Tanaxmaa sxeulis mcvelebi iyolios, radganac eSinia, fa-
Teraks ar waekidoso, Tavisi sicocxle ki ar adardebs, radganac saimedod daculi
hgonia igi.
_ ra Tqma unda.
_ amis Semyure mdidari kaci, romelmac icis, rom Tavisi simdidris gamo xalxis Tva-
lSi isedac saeWvo Cans, dauyovnebliv iziarebs misnis mier krezusisTvis micemul
rCevas:
`mswrafl miaSure kenWmraval hermoss,
da saerTodac nu ufrTxi imas,
vaiTu xalxma mxdlad Semracxoso~.
_ meored veRaravin SesZlebda mis dafrTxobas.
_ gaqceuli xelSi rom CaegdoT, sikvdiliT dasja ar ascdeboda.
_ rac Seexeba xalxis belads, masze, albaT, veravin ityvis _
`roca daeca, veeba taniT
misebr veeba sivrce dafara~, _
piriqiT, TviTon dascems da daamxobs uricxv mters, saxelmwifos saWesTan ukve ara
beladad, aramed namdvil tiranad mdgari.
_ asec iyo mosalodneli.
_ xom ar ganvixiloT am kacisa da im saxelmwifos bedniereba, romelsac evlineba am-
nairi mokvdavi?
_ rasakvirvelia, unda ganvixiloT.
_ Tavdapirvelad is alersiT uRimis yvelas, visac ki xvdeba, da TavgamodebiT amt-
kicebs, Cemi tiranoba vis gaugiao? aTas rames hpirdeba kerZo pirebsac da sazogadoe-
basac: valebs CamogawerT da miwis nakveTebs dagirigebT Tqvenca da Cems mcvelebsaco,
da, saerTod, cdilobs, yvelas keTilmowyaled da Tvinierad moaCvenos Tavi.
_ uciloblad.
_ xolo roca mterTagan zogs dauzavdeba, zogs ki mospobs, ase rom, mis keTildReo-
bas veRaravin daemuqreba, misi pirveli sazrunavi, albaT, is iqneba, rom omSi CaiTri-
os xalxi, raTa is gamudmebiT grZnobdes beladis aucileblobas...
_ cxadia.
_ ...da raTa gadasaxadebiT gaRatakebul xalxs dRidan dRemde Zlivs gahqondes Tavi
da SeTqmulebaze fiqric ki aRar SeeZlos.
_ ra Tqma unda.
_ xolo Tu SeniSnavs, rom zogierT metismetad Tamamad da Tavisuflad moazrovnes
ar SeuZlia mis mbrZaneblobas daemorCilos, omi sakmao sababia misTvis, raTa cili da-
swamos am xalxs _ mters mieyidneno, da isini saiqios gzas gauyenos. yovelive amis gamo
tirani iZulebulia omis mudmivi saSiSroebiT afrTxobdes da aforiaqebdes xalxs.
_ WeSmaritad.
_ magram amnairi qceviT is sul ufro da ufro metad SeaZulebs Tavs moqalaqeebs.
_ aucileblad.
_ amasobaSi zogierTebi, xeli rom Seuwyes mis aRzevebas da didi gavleniT sargebl-
oben saxelmwifoSi, ara marto zurgsukan dasZraxaven imis gamo, rac xdeba, aramed maT
Soris yvelaze gabedulni pirispirac Tamamad moaxseneben TavianT azrs.
_ albaT.
_ Zalauflebis SesanarCuneblad tirani iZulebuli iqneba musri gaavlos yvelas,
ase rom, bolos da bolos, megobrebs vin Civis, rigiani mteric aRar SerCeba.
_ cxadia.
_ maSasadame, tirani fxizlad unda adevnebdes Tvals, vin aris mamaci, vin aris did-
sulovani, vin Wkviani an mdidari, radganac misi keTildReoba imazea damokidebuli,

159
rom, unda Tu ara, yvelas maxes ugebdes, vidre saxelmwifos mTlianad ar gawmends maT-
gan.
_ ukeTesi gawmenda aRar iqneba.
_ diax, es mkveTrad upirispirdeba imas, rasac sneulis gasawmendad iyeneben eqimebi,
yovelive cudisa Tu ukeTurisagan rom wmenden sxeuls da mxolod kargs toveben mas-
Si. aq ki piriqiTaa saqme.
_ rogorc Cans, tirani marTlac iZulebulia ase moiqces, Tuki surs Zalaufleba
SeinarCunos.
_ ase rom, is Sekrulia netari aucileblobiT: an ukeTurTa xrovaSi icxovros, ro-
melTac WiriviT sZulT igi, an sicocxles gamoeTxovos.
_ diax, Sekrulia.
_ isic xom cxadia, rom rac ufro saZulveli xdeba moqalaqeebisaTvis Tavisi qcev-
iT, miT ufro metad sWirdeba mravalricxovani da erTguli sxeulis mcvelni.
_ ra Tqma unda.
_ ki magram, sad arian es erTgulni? saidan moiyvanos isini?
_ TavisiT mofrindebian, ramdenic unda, Tuki fuls ar daiSurebs.
_ vficav ZaRls, me mgonia Sen isev gadamTiel mamal futkarze Camoagde sityva.
_ ggonia da arca scdebi.
_ ki magram, viTom tirani daiwunebs adgilobriv sxeulis mcvelebs?
_ dawunebiT ki ar daiwunebs, magram sad iSovis?
_ rogor Tu sad? adgeba da moqalaqeebs CamoarTmevs monebs, Tavisuflebas mianiWebs
da Tavis mcvelebad daniSnavs maT.
_ namdvilad; Tanac maTze erTguls veravis naxavs.
_ Sen Tu gerwmuneT, bednieri kaci yofila es Cveni tirani, rakiRa erTgul megobr-
ebad amnairi xalxi hyavs, maSin rodesac namdvili megobrebidan erTic ar datova co-
cxali.
_ meti ra gza aqvs, amnairebs unda dasjerdes.
_ Tayvanismcemlebad Tanamzraxvelni eyoleba, megobrebad ki _ axali moqalaqeni;
rac Seexeba patiosan xalxs, tirani siZulvilisa da zizRis Rirsi iqneba misTvis.
_ uciloblad.
_ rogorc Cans, tragedias tyuilad rodi miiCneven sibrZnis xelovnebad, xolo am
mxriv yvelaze maRla dgas evripide.
_ viTom ratomao?
_ imitom, rom swored mas ekuTvnis es Rrmaazrovani gamonaTqvami:
`tiranTa brZnobis brZenTa Zmoba aris mizezi~.
xom xedav, misi azriT, tiranebi brZenkacebTan rom megobroben.
_ Tanac rogor aqebs da adidebs, tiranis Zalauflebas ki RvTaebrivad saxavs, sxva
misTanaTa qeba-didebaze rom aRaraferi vTqvaT, raSiac mas didad rodi CamorCebian
danarCeni poetebi.
_ hoda, raki tragikosi poetebi ase gabrZnobilni arian, dae, mogvitevon Cvenca da
Cvens Tanamoazreebsac, Tu Cvens saxelmwifoSi ar miviRebT maT, rogorc tiranuli Za-
lauflebis mexotbeebs.
_ me mgonia, mogviteveben, maT Soris yvelaze gonierni mainc.
_ qalaqidan qalaqSi rom dadian, mravalricxovan brboebs uyrian Tavs da mSvenieri
da Zlieri xmis mqone Semsruleblebs qiraoben, – isini demokratiisa da tiraniis da-
myarebisaken mouwodeben xalxs.
_ da mere rogori TavgamodebiT mouwodeben.
_ metic, sazRaursac iReben da maT yvelaze did pativs miageben, jer erTi, tiranebi
da, meorec, demokratebi, magram rac ufro maRla miiweven saxelmwifo Tanamdebobebis
kibeze, miT ufro knindeba maTi dideba, TiTqos sunTqva aRar hyofniT da aRmasvla uZ-
neldebaTo.
_ marTlac.
_ magram Cvens saTqmels gadavuxvieT, amitom, modi, kvlav tiranis didebul, mraval-
ricxovan, Wrelsa da gamudmebiT cvalebad laSqars mivubrundeT da vnaxoT, rogor in-
axavs mas.

160
_ Tu saxelmwifoSi wminda saunjeni moeZebneba, etyoba, swored maT xarjze, da amiTi
faravs gasavals, risi meoxebiTac gadasaxadebiT ara xdis suls moqalaqeebs.
_ magram roca es wyaro daiwriteba?
_ maSin is Tavis Tavsac, Tavis TanamzraxvelTac, megobrebsac da xarWebsac maTi mame-
bis saxsrebiT arCens.
_ gasagebia: raxan xalxma Sva, manve unda arCinos tiranic da misi amalac.
_ meti ra gza aqvs.
_ ras ambob, adamiano? xalxi rom aRSfoTdes da Tqvas: sad gagonila, davaJkacebul
Svils mama arCendes? piriqiT, mamas unda arCendes Svili; da marTlac, imisTvis rodi
aCuqa sicocxle da daafrTiana, rom misi davaJkacebis Semdeg Tavisi sakuTari monebis
monad qceuliyo da SvilTan erTad monebisa da aramzadebis xrovac erCina, aramed im-
isaTvis, rom aRzevebuli Svilis meoxebiT ganTavisuflebuliyo mdidrebisa da egr-
eTwodebul RirseulTa batonobisgan; axla ki Tavis TanamzraxvelebTan erTad iseve
aZeveben saxelmwifodan, rogorc mama aZevebs saxlidan Svils mis uRirs Tanameinaxeeb-
Tan erTad.
_ vficav zevss, maSin ki mixvdeba xalxi, ra xviToc Sva da nebieradac aRzarda; maSin-
Ra igrZnobs, ra Zalis mqoneni arian isini, vis gandevnasac Tavisi susti ZalebiT cdil-
obs.
_ ras ambob? gana tirani gabedavs Zalmomreoba gamoiCinos mamis mimarT, da Tu man
ukan ar daixia, xelic ki aRmarTos masze?
_ diax, _ Tqva man, _ mas Semdeg, rac iaraRs ahyris.
_ maSasadame, Sen mamismkvlelad da moxuci mSoblebis uRirs marCenlad miiCnev ti-
rans? etyoba, esaa tiraniuli Zalauflebis sayovelTaod aRiarebuli Tavisebureba.
rogorc ityvian, `kvamls gaeqca da cecxlSi Cavardao~. isea swored: Tavisufal adami-
anTa mbrZaneblobas garidebuli xalxi despoturi Zalauflebis monobaSi amoyofs
Tavs da metismet Tavisuflebas yvelaze mZime da autanel monobaze _ monebis monoba-
ze gacvlis.
_ yovelTvis ase xdeba.
_ maS, ase, SeiZleba Tu ara iTqvas, rom Cven savsebiT sakmarisad vilaparakeT imis Ta-
obaze, Tu rogor ibadeba tirania demokratiisagan da rogoria misi Taviseburebani.
_ diax, savsebiT sakmarisad.

wigni mecxre
_ axla ki gansaxilveli dagvrCa tiraniuli adamiani: rogor ibadeba demokratiuli
adamianisagan, dabadebis Semdeg ki rogoria misi cxovreba, bednieri Tu ubeduri.
_ eg marTlac gansaxilveli dagvrCa.
_ Tu ici, kidev ra minda?
_ ra?
_ rac survilebs exeba: me mgonia, sakmarisad ver avxseniT, ramdeni da rani arian. Tu
es nakli ver gamovasworeT, naTel warmodgenas ver SeviqmniT imaze, rasac vikvlevT.
_ axla mainc ver avxsniT?
_ ra Tqma unda. naxe, risi garkveva msurs: araaucilebel gancxromaTa da gulisTqma-
Ta Soris zogierTi ukanono Cans. isini yvela adamianisaTvis niSneulni arian, magram
kanonebiT, ukeTesi survilebiTa da gonebis SemweobiT moTokilni an saerTod qarwyl-
debian, an simZafres kargaven da cotaniRa rCebian, Tumca zogierT mokvdavSi uwindel
Zalas da simravles inarCuneben.
_ mainc ra survilebs gulisxmob?
_ survilebs, romlebic iRviZeben, roca sulis mTavari, gonivruli da Tvinieri sa-
wyisi Tvlems, samagierod veluri da cxoveluri sawyisi, simaZRriTa da simTvraliT
aborgebuli, yalyze dgeba, Tavidan iSorebs Zils da Tavisi Jinis dacxromas cdil-
obs. rogorc mogexseneba, amnair mdgomareobaSi aRarc krZalva da aRarc sircxvili ax-
sovs, imis winaSec ki ar ixevs ukan, rom mSobel dedas an visac gnebavs, TviT RmerTebsa
da mxecebsac ki Tanaeyos; visic gnebavs, imis sisxlSi gaisvris xels da rac gnebavs, imas
miirTmevs. mokled ar arsebobs siSlege da utifroba, risganac man SeiZleba Tavi Sei-
kavos.

161
_ marTals ambob.
_ xolo roca kacs arc sijansaRe aklia da arc TavdaWeriloba, Zilis win mSvenieri
SegonebebiTa da naTeli azrebiT afxizlebs sulis gonivrul sawyiss da Sinagan Wvre-
taSi inTqmeba. vnebian sawyiss ki, marTalia, ar amSevs, magram arc misi sixarbis dacxro-
bas cdilobs, raTa aiZulos igi damSviddes da Tavisi sixaruliTa Tu urviT nuRar
aamRvrevs ukeTes sawyiss; dae, is TavisTavad, daubrkolebliv, mTeli Tavisi siwmind-
iT miiqces imis kvlevad, rac jer kidev ucnobia misTvis rogorc awmyoSi, ise warsulsa
Tu momavalSi. zustad aseve daiurvebs igi sulis boboqar sawyissac, raTa is aRelve-
buli da aRSfoTebuli ki ara, damSvidebuli mieces Zils. am or sawyiss rom daiurv-
ebs da mesames _ gonivruls _ aamoqmedebs, adamiani mSvidad eZleva mosvenebas. rogorc
mogexseneba, amnair mdgomareobaSi is, umal, WeSmaritebas exeba, ukeTuri xilvebi ki
naklebad amRvreven da aSfoTeben mis suls.
_ sruli simarTlea, _ Tqva man.
_ magram aq Zalian gagvigrZelda sityva; Cven mxolod imis Tqma gvsurda, rom TviTe-
ul CvenganSi, TviT yvelaze TavSekavebulsa da TavdaWeril xalxSiac ki, aris raRac
saSineli, arabunebrivi da veluri survili, rac sizmrebSi vlindeba xolme. Tavad ga-
nsaje, marTals vambob Tu ara? ras ityvi, iziareb Cems azrs?
_ ra Tqma unda.
_ axla ki gaixsene, ranairad warmovaCineT demokratiuli adamiani, dabadebidan Tu
ara, siyrmidan moyolebuli rom izrdeba xelmomWirne mamis zedamxedvelobiT, rome-
lic mxolod angarebian survilebs afasebs da arafrad miaCnia is survilebi, romel-
Ta gareSec SeiZleba fons gaxvide da romelTa saganic sxva ara aris ra, Tu ara garTo-
ba da fufuneba; asea, ara?
_ diax.
_ magram roca ufro daxvewil da im survilebis saTamaSod qceul xalxs uaxlovde-
ba, romlebic es-esaa aRvwereT, ymawvili kaci maTi cxovrebis wess iTvisebs da maT fe-
rxulSi ebmeba, radganac mamis siZunwe sZuls. magram raki Tavisi bunebiT imaTze uke-
Tesia, visi gavlenac Zalian cudad moqmedebs masze, gzaabneuli TiTqos cxovrebis am
or wess Soris Cerdeba da aRar icis, saiTken gadaixaros. orivesgan, misi azriT, zomi-
er tkbobas rom moiTxovs, aRviraxsnilad rodi cxovrobs, da, amrigad, oligarqiuli
adamianidan demokratad iqceva.
_ swore aseTi warmodgena gvqonda da gvaqvs amnair adamianze.
_ axla warmovidginoT, rom am kacs mowifulobaSi ukve axalgazrda Svili eyoleba,
mamis mier aRzrdili da, amrigad, misive znisa.
_ warmovidginoT.
_ isic warmoidgine, rom mas igive mouva, rac mouvida mamamiss; rom isic CaTreul iq-
neba aRviraxsnilobis TareSSi, rasac misi macTunebelni srul Tavisuflebas uwo-
deben; rom Tu mama da danarCeni axloblebi ecdebian zomieri survilebis farglebs
ar gascdes, sxvebi aSkarad daupirispirdebian amas. Tu es marjve jadoqrebi da tiranTa
Semoqmedni sxva gziT verafers gaxdnen, Seecdebian ymawvil kacs esa Tu is mavne vneba
Caunergon sulSi, vneba, romelic win uZRvis da amZafrebs uqnarobisa Tu danazogis
flangvis survils; es vneba swored veeba mamali futkaria; an iqneb Sen sxvagvarad fi-
qrob?
_ ara, _ Tqva man, _ me mgonia, swored asea.
_ zemoxsenebuli vnebis irgvliv rialeben amnairi urTierTobisaTvis niSneuli su-
rvilebi, romlebsac garemoicavs surnelovani sakmevlebis, nelsacxeblebis, gvirgvin-
ebis, Rvinisa da aRviraxsnili Rreobebis janRi, uCveulod rom agrZelebs da wvers um-
axavs mamali futkris nestars, riTac cTunebul sulTa es winamZRvari daundoblad
wylavs Tavis msxverpls. da Tu ymawvili kacis sulSi moixelTa es Tu is warmodgena an
survili, rasac jer kidev SerCenia wesierebisa da krZalvis naSTi Tu natamali, dau-
yovnebliv moaSTobs da gareT moisvris, vidre keTilgonierebisagan sabolood ar gaw-
mends suls, raTa mis nacvlad uCveulo siSlegiT aavsos igi.
_ mSvenivrad gvixatav tiraniuli adamianis dasabams.
_ gana swored amitom da sxva misTanaTa gamo ar iwodeba erosi tiranad?
_ rogorc Cans.

162
_ da tiraniul adamiansac, Cemo megobaro, gana igive azrebi ar utrialebs TavSi,
rac RviniT gamtyvrals?
_ etyoba.
_ xolo Slegsa da Serekils gana marto mokvdavTa, TviT ukvdavi RmerTebis mbrZane-
bloba ar surs, radganac hgonia, rom am saqmes mSvenivrad gaarTmevs Tavs?
_ ra Tqma unda.
_ ase rom, Cemo saocaro megobaro, adamiani namdvil tiranad iqceva maSin, roca Ta-
visi bunebiT an CveulebiT, anda rogorc erTis, ise meoris wyalobiT an mTvralia, an
TavdaviwyebiT Seyvarebuli, anda SeSlili.
_ sruli simarTlea.
_ etyoba, swored ase ibadeba amnairi adamiani, magram rogorRa cxovrobs igi?
_ rogorc xumrobiT amboben xolme, `amasac Sen metyvi~.
_ cxadia, getyvi. me mgonia amas mohyveba gauTavebeli zar-zeimebi, Rreobebi, meZave-
bi da sxva misTanani, radganac am kacis sulSi damkvidrebuli erosi warmarTavs mTels
mis arsebas.
_ uciloblad.
_ yoveldRe da yovel Rame mis sulSi gaifurCqnebian saSineli survilebi, uricxv
moTxovnas rom wauyeneben mas.
_ diax, uricxvsa da uTvalavs.
_ ase rom, yovelgvari Semosavali, Tuki saerTod gaaCnda, sul male daiwriteba.
_ ra Tqma unda.
_ amas mohyveba valebi da qonebis dagiraveba.
_ ueWvelad.
_ da roca aRaraferi aRar darCeba, gana mis sulSi Cabudebuli survilebis gundi
gaSmagebuli ar azuzundeba, da TviTonac maTi nestriTa da, upiratesad, erosis basri
isriT mowyluli (erosisa, romelsac danarCeni survilebi TiTqos emsaxurebian sxeu-
lis mcvelebad) damduRruliviT ar mohyveba sirbils? Tanac msxverpls dauwyebs Tva-
lTvals, visac SeiZleba mzakvrobiT an ZaladobiT wahglijos rame.
_ ra Tqma unda.
_ mokled, iZulebuli iqneba Zarcva-glejas mihyos xeli, Tu surs Tavi daaRwios
autanel tanjva-wamebas.
_ uciloblad.

_ am kacis axali gulisTqma yvela Zvel survils daCrdilavs da gaaqarwylebs. zus-


tad aseve, TviTonac daapirebs ded-mamis Zlevas, rakiRa maTze axalgazrdaa, da mas Sem-
deg, rac Tavis wils qars gaatans, ecdeba mSoblebis kuTvnili qonebac gaaniavos.
_ uTuod.
_ magram Tu mSoblebma amis saSualeba ar misces, maSin an gaqurdavs maT, an, rac aba-
diaT, cbierebiT Caigdebs xelSi.
_ ueWvelad.
_ xolo Tu esec SeuZlebeli Seiqna, gana Zalas ar ixmars, raTa sawadels ewios?
_ albaT.
_ anda Tu mSoblebi magrad dauxvdnen da brZola gaumarTes, gana namdvili tiraniv-
iT daundoblad ar moeqceva maT?
_ ver getyvi daindobs-meTqi.
_ ki magram, zevso maRalo, nuTu Tavisi axali megobrebis gulisTvis, romelTa gare-
Sec sul Tavisuflad SeeZlo fons gasuliyo, adimante, moiZulebda an xels aRmarTav-
da Tavis yvelaze erTgul megobrebze – bavSvobidanve sayvarel ded-mamaze, da, Tund-
ac daberebulTa da dauZlurebulT, aiZulebda msaxurebad dasdgomodnen am axal me-
gobrebs, roca maT Tavis WerqveS Seiyvanda?
_ aiZulebda, vficav zevss.
_ didi bedniereba kia tiraniviT gulmxeci Svili mouvlino qveynierebas.
_ WeSmaritad.
_ ki magram, roca ded-mamis qonebas xels mouTavebs, mis gulSi ki uricxvi survili
borgavs, gana Zirs ar gamouTxris saxls, romelic TvalSi mouva, an mosasxams ar wa-
hglejs nagvianev mgzavrs, anda pirwmindad ar gaZarcvavs taZars? am dros misi Zveli wa-

163
rmodgenebi mSvenierebasa Tu simaxinjeze, patiosnebasa Tu upatiosnebaze, bavSvobidan
rom SeuTvisebia da aqamde sworad miaCnda, adgils uTmoben sul bolo xans TavaSveb-
ul survilebs, erosis mxleblebsa da misi winamZRolobiT yovlismZlevelT. adre,
roca is kanonebs, adaT-wesebsa Tu mamis Segonebebs emorCileboda, am survilebs aravi-
Tari gasaqani ar hqondaT da mxolod sizmrebSi Tu aiSvebdnen Tavs. axla ki, roca ti-
raniviT suls uxuTavs erosi, is sifxizleSic, saerTod, iseTi xdeba, rogoric uwin
iSviaTad Tu iyo sizmrebSi, ase rom, ragind saSinelic ar unda iyos, verc akrZalul-
is Wamisagan ikavebs Tavs, verc borotmoqmedebisa Tu kacis kvlisagan. erosi, erTpiro-
vnulad rom mbrZaneblobs im ukanonobasa da uwesrigobaSi, riTac savsea am kacis su-
li, iseve miuZRvis mas aRviraxsnilobisaken, rogorc tirani _ saxelmwifos, raTa nebi-
smieri msxverplis fasad daikmayofilos Tavisi vneba da daacxros Tavisi Jiniani amal-
is, ese igi, im survilebis siSmage, romelTaganac zogi garedan iWreba masSi, zogi ki
TviT SigniTve, masSi Cabudebul im gulisTqmaTa borgvisagan iCens Tavs, axla ukve Tav-
is nebaze rom miuSvia da sruli gasaqani miucia maTi mZvinvarebisaTvis. gana es ar aris
amnairi kacis cxovreba?
_ diax, esaa.
_ roca amnairi xalxi cotaa saxelmwifoSi, umravlesoba ki saRad azrovnebs, maSin
es cotani ucxo qveynebSi garbian, raTa iq sxeulis mcvelebad daudgnen romelime ti-
rans, an ama Tu im meomari saxelmwifos molaSqreebad iqcnen. magram Tu yvelgan mSvid-
oba sufevs, isini fexs ar icvlian TavianTi qveynidan, romelsac patar-patara borot-
moqmedebebiT ikleben.
_ mainc ra borotmoqmedebebs gulisxmob?
_ rasa da, yaCaRobas, saxlebis gatexas, qisebis SeWras, gamvlelTa Zarcvas, mkrexel-
obas, xalxis monebad gayidvas. xolo Tu sityva uWriT, arc mabezRrobas, ciliswameba-
sa Tu qrTamis aRebas Takiloben.
_ mereda, amas eZaxi patar-patara borotmoqmedebebs, roca amnairi xalxi, Senis az-
riT, cotaa?
_ diax, amas, radganac did borotebasTan SedarebiT yovelive es wvrilmania da sa-
xelmwifosaTvis miyenebuli zianisa Tu borotebis TvalsazrisiT axlosac ver miva
tiranis mier Cadenil borotebasTan. roca saxelmwifoSi bevri amnairi adamiani da ma-
Ti mimdevrebi iyrian Tavs, da isini TavianT mravalricxovnebas grZnoben, swored maT
Soris ibadeba tirani, rasac xels uwyobs xalxis ugunureba. es iqneba is kaci, vis su-
lSiac yvelaze namdvili da srulyofili saxiT vlindeba tiranis buneba.
_ cxadia, _ Tqva man, _ radgan swored amnairi kaci iqneba yvelaze didi tirani.
_ maSin xalxi an nebayoflobiT ixris qeds mis winaSe, anda, Tu winaaRmdegobis gaweva
daapira, maSin, Cvens mier zemoT moxmobili magaliTisa ar iyos, romlis mixedviTac
Svili xels aRmarTavs ded-mamaze, aseve moeqceva tiranic Tavis qveyanas, rogorc ki Za-
las moicems: dasjis mizniT Seiyvans masSi Tavis axal Tanamzraxvelebs, raTa mudmiv mo-
nobaSi amyofos odesRac Tavisi sayvareli `deda-samSoblo~, rogorc kretelebi eZa-
xian mas. swored esaa amnairi adamianis saboloo mizani.
_ marTlac.
_ gana es xalxi swored amnairi ar aris kerZo cxovrebaSic, manamdec ki, sanam xelis-
uflebas saTaveSi Caudgebodnen? visTanac ar unda amyarebdnen urTierTobas, uwinar-
es yovlisa, mliqvnelobas da monur morCilebas moiTxoven misgan, xolo Tu TviTon
dasWirdaT rame, fexqveS egebian adamians da cdiloben Sinaurad moaCvenon Tavi, mag-
ram rogorc ki Tavisas miaRweven, maSinve ucxoni xdebian misTvis.
_ sruli simarTlea.
_ ase rom, mTeli TavianTi sicocxlis manZilze, erTxelac ar yofilan visime megob-
rebi; an mbrZaneblebi arian, an monebi; tiranuli bunebis adamians arasodes ugemia Ta-
visuflebisa Tu namdvili megobrobis madli.
_ ra Tqma unda.
_ gana marTalni ar viqnebiT, Tu vityviT, rom es xalxi ar imsaxurebs ndobas?
_ rasakvirvelia.
_ da ukiduresad usamarTlonic, Tuki zemoT sworad ganvsazRvreT samarTlianobis
buneba.
_ diaxac sworad ganvsazRvreT.

164
_ maS, SevajamoT zemoTqmuli: yvelaze ufro ukeTesi is aris, vinc, Cveni ganxilvis
Tanaxmad, cxadSiac igivea, rac sizmarSi.
_ ra Tqma unda.
_ amnair kacad ki iqceva is, vinc Tavisi tiranuli bunebis wyalobiT erTpirovnul
Zalauflebas igdebs xelSi, da miT ufro metad iqceva, rac ufro didxans flobs am
tiranul Zalauflebas.
_ uciloblad, _ Tavis mxrivac CaurTo sityva glavkonma.
_ mereda, _ vTqvi me, _ gana yvelaze ukeTesi kaci, imavdroulad, yvelaze ubeduric
ar iqneba? da rac ufro didxans da rac ufro meti tiranuli Zalaufleba moiyris
Tavs mis xelSi, miT ufro didxans da ufro metad ubeduri iqneba igi, Tumca umravle-
sobas sul sxvadasxvanairad warmoudgenia es.
_ sxvanairad SeuZlebelia.
_ gana tiranuli adamiani iseve ar emsgavseba tiranul saxelmwifos, rogorc demok-
ratiuli adamiani iqceva demokratiuli saxelmwifos msgavsad? da gana igive ar iTqmis
danarCenTa mimarT?
_ ra Tqma unda.
_ da rogorc saxelmwifo miemarTeba saxelmwifos siqvelisa da keTildReobis
mxriv, gana aseve ar miemarTeba adamianic adamians?
_ cxadia.
_ ki magram, rogor miemarTeba siqvelis mxriv monarqiuls tiraniuli saxelmwifo,
romelic zemoT aRvwereT?
_ isini mkveTrad upirispirdebian erTmaneTs, erTi yvelaze ukeTesia, meore ki pi-
riqiT, yvelaze uaresi.
_ aRara gkiTxav, romelia ukeTesi da romeli uaresi, isedac cxadia, magram maTi be-
dnierebisa Tu ubedurebis Taobazec aseve fiqrob Tu sxvagvarad? Tvals nu mogvWris
tiranis garegnuli brwyinvaleba, gind martodmartos vxedavdeT da gind amalis Tan-
xlebiT. Cven unda ganvixiloT misi saxelmwifo mTlianad, CavwvdeT mis arss, kargad ga-
viazroT yvelaferi da mxolod Semdeg CamovayaliboT Cveni warmodgena masze.
_ Seni moTxovna sworia; magram yvelas mSvenivrad moexseneba, rom ar arsebobs tira-
niul saxelmwifoze ufro ubeduri saxelmwifo, da arc ufro bednieri, vidre monar-
qiuli saxelmwifoa.
_ ki magram, calkeul adamianTan mimarTebiTac igive rom momeTxova, gana swori ar
viqnebodi? me mgonia, masze msjelobis ufleba aqvs mxolod imas, visac SeuZlia azriT
Caswvdes adamianis zneobriv arss; vinc patara bavSviviT martooden garegnobas rodi
uyurebs da arc Tavs atyuebinebs im brWyviala samkaulebs, romelTa meSveobiTac ti-
rani cdilobs Tvali mosWras brbos, _ aramed azriT ganwonis saganTa siRrmes. me Tu
mkiTxav, uwinares yovlisa, yuri unda migvegdo misTvis, visac, jer erTi, SeeZlo swor-
ad emsjela, da, meorec, tiranTan erTad ecxovra erT WerqveS, dahkvirveboda mis Sina-
ur yofas da mis damokidebulebas ojaxis wevrebisadmi. maSin is Tavisi namdvili saxiT
warmoCndeboda Cvens winaSe da ara sagangebod morTul-mokazmuli, TiTqos scenaze ga-
mosasvlelad. kargi iqneboda gvenaxa im SemTxvevaSiac, roca saxelmwifos safrTze da-
emuqreboda. visac yovelive es Tavisi TvaliT unaxavs, neta CvenTvisac euwyebina, rog-
or iqceva tirani bednierebasa Tu ubedurebaSi sxva adamianebTan SedarebiT.
_ es Seni moTxovnac savsebiT marTebulia.
_ Tu ginda, vivaraudoT, rom swored imaT ricxvs vekuTvniT, visac SeuZlia ase ims-
jelos, an ukve SevxvdiT amnair xalxs. maSin Cvens kiTxvebs erT-erTi Tanamosaubre ma-
inc gascemda swor pasuxs.
_ cxadia, minda.
_ maS, modi, ase Seudeqi am sakiTxis ganxilvas: gaixsene, riTi hgavs saxelmwifo ker-
Zo adamians, cal-calke, erTimeoris miyolebiT ganixile isini da gviCvene, ra mosdis
am dros erTsac da meoresac.
_ ki magram, rogor?
_ rogor da, Tu saxelmwifoTi daiwyeb, gviTxari, ra ufro sworad gamoxatavs tira-
niuli wyobilebis arss _ Tavisufleba Tu monoba?
_ ra Tqma unda, monoba.
_ magram iq xom batonebsac xedav da Tavisufal xalxsac?

165
_ vxedav, _ Tqva man, _ magram maTi ricxvi Zalze cotaa. TiTqmis yvela moqalaqis da,
maT Soris, upatiosnesTa xvedric samarcxvino da sawyalobeli monobaa.
_ Tu calkeuli tiranuli moqalaqe saxelmwifos unda hgavdes, maSin mis arsebaSi
aucileblad igive unda xdebodes, rac sinamdvileSi, misi suli simdabliTa da monob-
iT unda iyos savse, sulis yvelaze Rirseul nawilebs qedze monobis uReli edgaT da
yvelaze mcirericxovan, magram yvelaze ukeTur da mZvinvare nawilebs hmorCilebdnen.
_ uciloblad.
_ mereda, ra ufro niSneulia amnairi sulisTvis _ monoba Tu Tavisufleba?
_ ra Tqma unda, monoba.
_ magram tiranis mier marTulsa da damonebul saxelmwifos sulac ar aqvs imisi ke-
Tebis saSualeba, rac TviTon surs.
_ rasakvirvelia.
_ maSasadame, tiranulad marTuli sulic yvelaze nakleb SesZlebs imis keTebas,
rac surs (am SemTxvevaSi me mTel suls vgulisxmob), aramed, vnebis mZvinvarebiT tan-
juli da gawamebuli, yovelTvis mSfoTvarebiTa da sinanuliT iqneba savse.
_ cxadia.
_ ras ityvi, tiranulad marTuli saxelmwifo aucileblobis ZaliT, mdidari unda
iyos Tu Raribi?
_ Raribi.
_ maSasadame, tiranulad marTuli sulic, aucileblobis ZaliT, yovelTvis Raribi
iqneba da damSeuli.
_ diax, _ Tqva man.
_ ki magram, gana amnairi saxelmwifoc da amnairi adamianic, imave aucileblobis Za-
liT, SiSiT ar iqnebian savseni?
_ ra Tqma unda.
_ Senis azriT, Tu moiZebneba sxva saxelmwifo, sadac amdeni mwuxareba, gminva, tanj-
va, tkivili da glova iyos?
_ aramc da aramc.
_ mereda, gana SeiZleba yovelive es ufro meti iyos visime sulSi, vidre vnebebisa
da erosis mZvinvarebis saTamaSod qceul tiranul sulSi?
_ gamoricxulia.
_ mTeli am svedavsilobisa da sxva misTanaTa Semyure, ras ityvi, moiZebeneba Tu ara
amaze ufro ubeduri saxelmwifo?
_ warmoudgenelia.
_ marTlac rom warmoudgenelia. magram tiranuli bunebis adamianze raRas ityvi,
visi sulic amdeni ubedurebiTaa savse?
_ Cemis azriT, yvelaze ubeduri unda iyos.
_ ai, aq ki cdebi.
_ rogor? _ gaikvirva man.
_ rogor da ise, rom, me Tu mkiTxav, is yvelaze ubeduri rodia.
_ maS, vin?
_ vinc kidev ufro ubeduri Cans.
_ aRar ityvi, vis gulisxmob?
_ imas, vinc Tavisi tiranuli bunebis gamo ver axerxebs mTeli sicocxlis manZilze
kerZo pirad darCes, aramed bedukuRmarTobiT ganpirobebul garemoebaTa damTxvevis
ZaliT tiranad iqceva.
_ imis mixedviT, rac zemoT iTqva, me davaskvni, rom marTali unda iyo.
_ diax, magram amnairi sakiTxis ganxilvisas zogad mosazrebebs ar unda davjerdeT,
aramed, iseve, rogorc zemoT, yvelaferi guldasmiT unda vikvlioT, radganac aq saqme
exeba yvelaze mTavars _ bednieria Cveni cxovreba Tu ubeduri?
_ marTals brZaneb.
_ axla imasac daukvirdi, saqmianad vmsjelob Tu ara. me mgonia, sakiTxis arsis gansa-
xilvelad Semdeg magaliTs unda mivmarToT.
_ mainc romels?

166
_ warmoidgine, ra dReSi arian mdidari moqalaqeni, romelTac bevri mona hyavT. es
xalxi Zalian hgavs tiranebs im mxriv, rom maTac mravalni morCileben. gansxvaveba isaa,
rom tirans meti xalxi emorCileba.
_ diax.
_ rogorc mogexseneba, es xalxi uzrunvelad cxovrobs da sulac ar eSinia Tavisi
monebisa.
_ viTom rad unda eSinodes?
_ marTlac, _ vTqvi me, _ magram Tu gesmis, ra aris amis mizezi?
_ mesmis: mizezi isaa, rom yvela kerZo pirs saxelmwifo udgas mxarSi.
_ marTali xar; magram RmerTs rom aeyara erTi am mdidarTagani, romelsac ormocda-
aTi mona hyavs, da Tavisi col-SviliTa da mTeli Tavisi avladidebiT udabnoSi gadae-
saxlebina, sadac Tavisuflad SobilTa WaWanebac ar aris, ase rom verc mxarSi amoud-
geboda da verc daxmarebas gauwevda vinme, _ rogor ggonia, aReZvroda Tu ara SiSi Ta-
visi monebis gamo, vaiTu dedabudianad amogvwyvitono.
_ me mgonia, aReZvroda.
_ gana pirferobas ar mohyveboda Tavisi zogierTi monis winaSe, aTas rames dahpir-
deboda, yovelgvari aucileblobis gareSe gaaazatebda maT da mliqvnelad ar iqceo-
da Tavisi monebis winaSe?
_ aucileblad, Torem daiRupeboda.
_ xolo mis garSemo rom daesaxlebinaT bevri mezobeli, romlebic ver itanen adam-
ianis swrafvas mbrZaneblobisken da sastiki ganaCeni gamoaqvT yvelasaTvis, vis sulSi-
ac maTTvis esoden saZulvel Tvisebas aRmoaCenen?
_ maSin ki cudad wauvidoda saqme, rakiRa amnairi mtrebiT iqneboda garemoculi.
_ mereda, gana swored amnair alyaSi ar aris momwyvdeuli tirani, visi bunebac weR-
an ganvixileT? gana misi suli aTasgvari vnebiTa da SiSiT ar aris savse? miuxedavad im-
isa, rom esoden xarbi suli aqvs, Tavisi qveynis moqalaqeTagan mxolod mas ar SeuZlia
sadme gaemgzavros, an imis sanaxavad gaswios, rac Tavisufal adamianTa aseT cnobismoy-
vareobas iwvevs. ara, mTeli sicocxlis manZilze qaliviT saxlSia gamoketili da Sur-
iT uyurebs Tavis qveSevrdomebs, ucxo qveynebSi rom miemgzavrebian, an saucxoo sanax-
aobaTa WvretiT tkbebian.
_ asea swored.
_ mTel am ubedurebas esec zed erTvis im kacisaTvis, visac Tavis daurveba ar SeuZ-
lia (me tiranuli bunebis kacs vgulisxmob, weRan yvelaze ubedurad rom miiCnie):
Tuki mTeli sicocxlis manZilze kerZo pirad ki ar uweria darCena, aramed ama Tu im
SemTxvevis ZaliT tiranad unda iqces, da Tumca Tavisi Tavis marTvac ar SeuZlia, sxv-
ebi unda marTos, es imas hgavs, sneuli da umweo kaci, romelsac Tavisi sneulebisTvis-
ac ver mouvlia, nacvlad imisa, rom fexmoucvlelad ijdes Sin, janRoniT savse aTlet-
ebs ebrZodes da erkinebodes.
_ marTali xar, sokrate, saocrad zusti Sedarebaa.
_ mereda, gana es namdvili ubedureba ar aris, glavkon? ase rom, imisi cxovreba,
vinc tirani gaxda, im cxovrebaze bevrad ufro saSinelia, weRan yvelaze mZimed rom
miiCnie.
_ rogorc Cans.
_ ase rom, miuxedavad imisa, Tu vin ras fiqrobs, namdvili tirani namdvili monaa,
ukiduresi simdablisa da monobisaTvis ganwiruli da, imavdroulad, iZulebulic,
urcxvad mliqvnelobdes ukeTurTa winaSe. verasodes ikmayofilebdes Tavis survil-
ebs, uTvalavi ram aklia da imis TvalSi, visac SeuZlia mzeriT Caswvdes misi sulis si-
Rrmes, sawyalobeli glaxakiviT Ratakia. mTeli sicocxlis manZilze SiSiT kankalebs,
Zrwis da itanjeba, Tuki Tavisi sulieri wyobiT im saxelmwifos wyobilebas mogvagon-
ebs, TviTon rom marTavs. mgvanebiT ki marTlac Zalian hgavs, asea, ara?
_ ra Tqma unda.
_ egec ar iyos, am kacSi Cven ganvixilavT im Tvisebebsac, romlebzedac zemoT ukve
vilaparakeT: Zalaufleba garduvalad aviTarebs masSi Surianobas, veragobas, usamar-
Tlobas, umegobrobas, mkrexelobas. is yovelgvari borotebisa Tu biwierebis saTavsi
da sacavia, ris Sedegadac yvelaze ubeduria kacTa Soris da aseve aubedurebs axlob-
lebsac.

167
_ vercerTi Wkuadamjdari kaci ver uaryofs amas.
_ keTili; maS, modi, rogorc uzenaesma msajulma, saboloo gadawyvetilebac miiRe:
Seni azriT, vin iqneba pirveli bednierebis TvalsazrisiT, vin _ meore da ase Semdeg,
im xuTi sxvadasxva saxelmwifoebrivi wyobilebis warmomadgenelTagan, romlebic Cven
monarqiad, timokratiad, oligarqiad, demokratiad da tiraniad davsaxeT?
_ gadawyvetilebis miReba Zneli rodia: siqvelisa da biwierebis, bednierebisa da
ubedurebis TvalsazrisiT, me maT im TanmimdevrobiT valageb, ra TanmimdevrobiTac
Cvens Tvalwin Caiares, rogorc qorom _ scenaze.
_ maS, modi, macnec daviqiravoT, an me TviTon gamovacxadeb, rom aristonis Zem gada-
wyvita yvelaze bednierad daesaxa is, vinc yvelaze qvelia da samarTliani, amnair ada-
mians ki namdvilad mefuri suli unda hqondes da mefuradve mbrZaneblobdes sakuTar
Tavze; yvelaze ubedurad ki yvelaze biwieri da usamarTlo, ese igi, yvelaze tiranu-
li bunebis kaci miiCnia, namdvili tiraniviT rom awamebs Tavis Tavsac da saxelmwifo-
sac.
_ Senc adeqi da gamoacxade.
_ isic xom ar davZino, araviTari mniSvneloba ara aqvs, es Tvisebebi dafaruli dar-
Ceba Tu ara rogorc adamianebis, ise RmerTebisTvisac-meTqi?
_ egec dasZine.
_ keTili. ai, esaa Cveni pirveli dasabuTeba. axla ki vnaxoT, meorec damajerebeli
iqneba Tu ara.
_ eg meore raRaa?
_ rogorc saxelmwifoa dayofili sam sxvadasxva wodebad, ise yoveli adamianis su-
lSic ganirCeva sami sxvadasxva sawyisi. aq, Cemi azriT, SesaZlebelia kidev erTi dasa-
buTeba.
_ mainc romeli?
_ Semdegi: Tu sulSi sami sxvadasxva sawyisia, maT, me mgonia, unda Seesabamebodes sa-
mi sxvadasxva siamovneba, iseve, rogorc sami survili da sami Zalaufleba, romelic ma-
Tze vrceldeba.
_ ras gulisxmob?
_ Cven vambobT, rom erTi sawyisia is, romliTac suli Seicnobs, meoriT aRegzneba,
mesames ki misi mravalferovnebis gamo erTi Sesaferisi saxeli ver movuZebneT da ami-
tomac im niSnis mixedviT davarqviT saxeli, yvelaze mkafiod rom vlindeba masSi: gu-
lisTqmis aRmZvreli, im uCveulo simZafris gamo, rasac sma-Wamis, sasiyvarulo gancxr-
omisa Tu sxva misTanaTa moTxovnileba aniWebs survils. masve vuwodeT vercxlismoyva-
reobac, radganac amnair survilTa dakmayofilebas aucileblad sWirdeba fuli.
_ da marTebuladac vuwodeT.
_ Tu vityodiT, rom am sawyisis Jini da siyvaruli Tanabrad miemarTeba mogebas da
gamorCenas, amiT mxolod ufro srulad gamovxatavdiT mis erT-erT mTavar Tavisebur-
ebas, ase rom, CvenTvis yovelTvis cxadi iqneboda, sulis romel sawyiss exeba saqme. ve-
rcxlismoyvareoba da angareba rom gvewodebina, gana Sesaferisi saxeli ar iqneboda
misTvis?
_ albaT.
_ rac Seexeba aRmgzneb sawyiss, anu siSmagis suls, gana is yovelTvis ar mieltvis
mbrZaneblobas, Zlevamosilebasa da didebas?
_ ra Tqma unda.
_ ase rom, Tu mas vuwodebT Zlevis trfialsa da pativmoyvareobas, gana marTalni
ar viqnebiT?
_ camde marTalni.
_ xolo Tu aviRebT im sawyiss, romliTac SevimecnebT, yvelas kargad moexseneba,
rom is mTlianad da gamudmebiT mxolod erT rames cdilobs: rogor moixelTos misi
wminda saxiT WeSmariteba, fulisa Tu didebisaTvis ki yvelaze nakleb zrunavs.
_ ufro sworad, sulac ar zrunavs.
_ codnis trfialsa da sibrZnis moyvares rom vuwodebT, gana Sesaferisi saxeliT
ar aRvniSnavT mas?
_ ra Tqma unda.

168
_ magram zog sulSi es sawyisi mbrZaneblobs, zogSi ki, garemoebaTa mixedviT, danar-
Ceni oridan erT-erTi.
_ diax.
_ amitomac vambobT, rom arsebobs adamianTa sami sxvadasxva gvari: sibrZnis moyvare-
ni, pativmoyvareni da vercxlismoyvareni.
_ WeSmaritad.
_ da rom am sam gvars sami sxvadasxvagvari siamovneba Seesabameba.
_ uTuod.
_ Tu ginda, rigrigobiT hkiTxe samives, romeli cxovrebaa yvelaze sasiamovno: Tvi-
Teuli maTgani upiratesad qebas dauwyebs Tavisas. vercxlismoyvare ityvis, rom moge-
bisa Tu gamorCenis siamovnebasTan SedarebiT saxelis moxveWisa Tu codnis SeZenis wya-
lobiT moniWebuli siamovneba araferia, Tuki am ors verafers ver gamorCebi.
_ marTalia.
_ axla pativmoyvares aRar ikiTxav? misi azriT, simdidris moxveWiT mogvrili siam-
ovneba uxeSi da tlanqi grZnobaa, codnis SeZeniT moniWebuli siamovneba ki, Tu es co-
dna saxels ar uxveWs kacs, _ mxolod kvamlia, qariT nawewi.
_ diax, mas ase hgonia.
_ rac Seexeba sibrZnis moyvares, rogor ggonia, ras unda niSnavdes misTvis yvela
sxva saxis siamovneba WeSmaritebis wminda saxiT wvdomis netarebasa da am netarebiT
mudmiv tkbobasTan SedarebiT? gana, misi azriT, SeiZleba WeSmarit siamovnebasTan ax-
los iyos rame? da Tu zogierT sasurvel sagans mainc aucileblad saxavs, mxolod imi-
tom, rom isini aucileblobis ZaliT exvevian Tavze.
_ es kargad unda gvaxsovdes.
_ Tumca roca sadavoa sxvadasxvagvari siamovneba da TviT sami sxvadasxva kacis cxov-
rebis wesic, magram ara im TvalsazrisiT, Tu romelia ufro Rirseuli da ufro uRir-
si, an ukeTesi da uaresi, aramed mxolod im gagebiT, Tu romelia ufro sasiamovno an
nakleb mtanjveli, _ rogor ggonia, vinaa ufro marTali?
_ verafers getyvi.
_ maS, am TvalsazrisiT Sexede sakiTxs: ras unda efuZnebodes swori msjeloba, Tu
ara cdas, gonebas da dasabuTebas? an iqneb Sen ukeTesi sazomi ici?
_ ara, _ Tqva man.
_ erTsac daukvirdi: am sami kacidan romeli iqneba ufro gamocdili yvela im siam-
ovnebiT tkbobaSi, romlebzedac weRan vlaparakobdiT? rogor ggonia, vercxlismoyva-
re ufro gamocdili iqneba SemecnebiT mogvrili siamovnebiT tkbobaSi, roca kaci mi-
si wminda saxiT Seicnobs WeSmaritebas, Tu sibrZnismoyvare _ im siamovnebiT tkbobaSi,
rasac angareba gvaniWebs?
_ didi gansxvavebaa; _ Tqva man, _ radganac sibrZnismoyvares SeuZlia bavSvobaSive
gausinjos gemo yvela sxva saxis siamovnebas, maSin rodesac vercxlismoyvare, bunebr-
ivi monacemebic rom uwyobdes xels arsis wvdomaSi, aucileblad rodi igemebs am siam-
ovnebas da, amrigad, gamocdilebiTac ver darwmundeba, rarig tkbilia igi. metic, ki-
devac rom eswrafodes amas, es mainc Zneli iqneba misTvis.
_ maSasadame, sibrZnismoyvare masze gacilebiT ufro gamocdilia orive am siamovn-
ebiT tkbobis mxriv.
_ ra Tqma unda.
_ pativmoyvareze raRas ityvi? gana sibrZnismoyvare masze gacilebiT nakleb gamoc-
dilia im siamovnebiT tkbobaSi, rasac pativi gvaniWebs, vidre pativmoyvare _ im siam-
ovnebiT tkbobaSi, rac ganuyrelia azrovnebisgan?
_ magram pativi SeiZleba yvelas xvdes wilad, vinc Tavis mizans miaRwia, ase rom, pa-
tiviT tkboba yvelas ganucdia da icis, ra aris es; maSin rodesac siamovnebiT tkboba,
rasac arsis Wvreta gvaniWebs, aravis ganucdia, sibrZnismoyvaris garda.
_ maSasadame, gamocdilebis wyalobiT, sibrZnismoyvaris msjeloba iqneba yvelaze
swori.
_ cxadia.
_ egec ar iyos, iaraRi, romlis meSveobiTac vmsjelobT, vercxlismoyvares an pativ-
moyvares ki ar ekuTvnis, aramed _ sibrZnismoyvares.
_ ra iaraRi?

169
_ aki vambobdiT, rom msjeloba dasabuTebis meSveobiT xorcieldeba?
_ diax.
_ dasabuTeba ki upiratesad sibrZnismoyvaris iaraRia.
_ uciloblad.
_ simdidre da angareba rom gansjisa Tu msjelobis yvelaze ukeTesi iaraRi iyos, ma-
Sin vercxlismoyvaris qeba Tu gmoba iqneboda yvelaze swori msjeloba.
_ ra Tqma unda.
_ xolo pativis, Zlevis an simamacis mixedviT rom gvemsjela, maSin yvelaze swori
pativmoyvarisa Tu Zlevis trfialis msjeloba unda yofiliyo, ara?
_ cxadia.
_ magram Tu gamocdilebisa da dasabuTebis meSveobiT vimsjelebdiT?
_ maSin rasac sibrZnismoyvare da gansjis trfiali moiwonebda, is iqneboda yvelaze
swori.
_ amrigad, raki arsebobs siamovnebis sami sxvadasxva saxe, yvelaze sruli iqneba is,
rac sulis Semmecnebel sawyiss Seesabameba, da vis sulSiac es sawyisi sWarbobs, yve-
laze sasiamovnoc misi cxovreba iqneba.
_ sxvagvarad SeuZlebelia; tyuilad xom ar Seaqebs Tavis cxovrebas brZenkaci, am
saqmis mTavari msajuli?
_ ki magram, es Cveni msajuli romel cxovrebas da romel siamovnebas miakuTvnebs me-
ore adgils?
_ cxadia, meomari da pativmoyvare kacis siamovnebas, radganac is ufro axloa pir-
velTan, vidre siamovneba vercxlismoyvarisa.
_ rogorc Cans, bolo adgili vercxlismoyvaris siamovnebas ekuTvnis.
_ ra Tqma unda.
_ ai, erTimeoris miyolebiT ukan movitoveT ori asparezoba da orjer gaimarjva sa-
marTlianma kacma, usamarTlo ki damarcxda. amaT mohyveba mesame _ olimpiuri asparez-
oba, zevs olimpielis pativsacemad; daufiqrdi: brZenkacis siamovnebis garda, yvela
sxva siamovneba rodia namdvili da wminda; isini umal Crdilovan monaxazebsa hgvanan;
es ki usamarTlo kacisTvis SeiZleba saboloo marcxis momaswavebeli iyos.
_ cxadia, magram ras gulisxmob?
_ mogaxseneb, Tuki Seni pasuxebiT SemeSvelebi.
_ mkiTxe.
_ erTi es miTxari, Cven xom vamtkicebT, rom tanjva upirispirdeba siamovnebas?
_ ra Tqma unda.
_ ki magram, Tu aris raRac iseTi, rac SeiZleba arc sasixarulo iyos da arc samwuxa-
ro?
_ rasakvirvelia, aris.
_ am or gancdas Soris iqneba TviTeuli maTganisagan Tanabrad daSorebuli erTgva-
ri gancda sulisa; meTanxmebi Tu ara?
_ diax.
_ Tu gaxsovs, ras amboben xolme tkiviliT gatanjuli avadmyofebi?
_ ras?
_ araferia janmrTelobaze ufro saamurio; magram vidre avad gaxdebodnen, verc ki
amCnevdnen amas.
_ maxsovs, _ Tqva man.
_ xolo roca kacs raime satkivari awuxebs, albaT misi sityvebic gagigonia _ tkivi-
lis Sewyvetas veraferi Seedrebao.
_ gamigonia.
_ me mgonia, bevr sxva amnair SemTxvevaSic SegimCnevia, rom mwuxarebiT gulgasenili
xalxi sixaruls ki ar natrobs, aramed mxolod imas, rom mwuxareba dasruldes da sim-
Svidem daisadguros.
_ simSvide maSin saamo da danukvari xdeba.
_ xolo roca adamiani sixaruls veRar ganicdis, simSvide siamovnebis Semdeg tanjv-
ad eqceva.
_ rogorc Cans.

170
_ maSasadame, imas, rac axla vTqviT, saSualo adgili uWiravs or ukiduresobas Sor-
is, ese igi, simSvide tanjvac aris da siamovnebac.
_ etyoba.
_ ki magram, gana SesaZlebelia, rom is, rac arc erTia da arc meore, erTadac iqces
da meoredac?
_ aramc da aramc.
_ magram sulSi aRZruli siamonebac da tanjvac erTgvari moZraobaa, ara?
_ diax.
_ egec ar iyos, gana axlaxan ar davrwmundiT, rom im Sualedur mdgomareobas, roca
arc siamovneba ganicdeba da arc tanjva, simSvide hqvia?
_ diax, davrwmundiT.
_ ki magram, Tu SeiZleba siamovnebad migvaCndes is mdgomareoba, roca tanjvas ar ga-
nicdiT, da, piriqiT, tanjvad vsaxavdeT im mdgomareobas, roca ar vgrZnobT siamovneb-
as?
_ arasdidebiT.
_ maSasadame, simSvidis amnairi gancda sinamdvileSi ki ar arsebobs, aramed moCvene-
biTia: simSvide mxolod maSin Cans siamovnebad, roca tanjvas upirispirdeba, tanjvad
ki maSin, roca siamovnebas vupirispirebT. magram namdvil siamovnebasTan warmosaxvis
am TamaSs araferi aqvs saerTo: is mxolod landia da aCrdili.
_ Cveni msjeloba amtkicebs amas.
_ axla ganixile siamovneba, romelsac win ar uZRvis tanjva, Torem SeiZleba ifiqro,
TiTqos TviT bunebam daawesa, rom siamovneba sxva ara aris ra, Tu ara tanjvis Sewyveta,
tanjva ki siamovnebis SewyvetiTaa gamowveuli.
_ ra SemTxvevas an siamovnebas gulisxmob?
_ amnairi siamovneba bevria; magram Tu gsurs ukeT gaigo, aiRe, magaliTad, ynosviT
mogvrili siamovneba, romelsac uceb da uCveulo ZaliT ganvicdiT, yovelgvari wi-
naswari tanjvis gareSe, xolo roca es siamovneba wydeba, araviTari tanjvis kvals ar
tovebs CvenSi.
_ marTals brZaneb.
_ ase rom, ver davijerebT, TiTqos tanjvis Sewyveta siamovneba iyos, siamovnebis Se-
wyveta ki _ tanjva.
_ vera, ver davijerebT.
_ magram is siamovnebani, sxeulis meSveobiT rom aRiZvrian sulSi, _ xolo isini yve-
laze mravalricxovanni da yvelaze mZafrni arian, _ swored amnair siamovnebaTa ricx-
vs ekuTvnian, ese igi, tanjvis Sewyvetisgan iReben dasabams.
_ marTlac.
_ Tumca gana igive ar iTqmis yvela momavali siamovnebisa Tu tanjvis Sesaxeb, roca
Cven winaswar vtkbebiT an vitanjebiT?
_ diax.
_ mereda, ici, rani arian, an ras hgvanan isini?
_ ras?
_ Senis azriT, bunebaSi arsebobs Tu ara «zemoT», «qvemoT» da «Sua»?
_ ra Tqma unda.
_ hoda, is, vinc qvemodan Sua nawilSi gadahyavT, Senis azriT, ifiqrebs Tu ara, rom
zemoT adis da ara sadme sxvagan? xolo rodesac SuaSi SeCerdeba gakvirvebuli, saidan
sad amovedio, gana aucileblad ar gadawyvets, rom swored zemoTaa, rakiRa arasodes
unaxavs is, rasac SeiZleba namdvili `zemoT~ ewodos?
_ vficav zevss, gamikvirdeboda, sxva rame rom efiqra.
_ xolo Tu kvlav qvemoT Caabrunebdnen, ifiqrebda Tu ara, qveviT veSvebio, da mar-
Talic iqneboda, ara?
_ ra Tqma unda.
_ es imitom, rom gamocdilebiT ar icis, ra aris `zemoT~, `qvemoT~ da `Sua~.
_ cxadia.
_ maS, ra gasakviria, rom adamianebs, romlebic ar icnoben WeSmaritebas, mcdari war-
modgena aqvT bevr sxva saganze da, maT Soris, siamovnebis, tanjvisa Tu maTi Sualeduri
gancdis Sesaxebac? ase magaliTad, roca tanjvas exeba saqme, isini marTebulad fiqrob-

171
en da marTlac itanjebian, magram tanjvidan Sualedur gancdaze gadasvlisas darwmu-
nebulni arian, rom siamovnebis mwvervals aRweven, da imaT emgvanebian, vinc rux fers
Savs upirispirebs, vinaidan warmodgenac ara aqvs TeTrze: aki tanjvas im mdgomareobas
upirispireben, roca tanjvas ar ganicdian, vinaidan warmodgenac ara aqvT siamovnebaze.
_ vficav zevss, es ki ar gamikvirdeboda, aramed is, sxvagvarad rom yofiliyo saqme.
_ axla ki erTsac daukvirdi: SimSili, wyurvili da sxva misTanani Cvens sxeulSi er-
Tgvari sicarielis gancdas iwveven, ara?
_ mereda, ra?
_ ucodinaroba da ugunureba ki gana aseTsave gancdas ar iwveven sulSi?
_ ra Tqma unda.
_ amnair sicarieles mxolod sma-WamiT an daWkvianebiT Tu Seivsebs kaci.
_ rasakvirvelia.
_ ki magram, ra gansazRvravda namdvil sisavses: ufro namdviliT Sevseba Tu nakleb
namdviliT?
_ cxadia, ufro namdviliT.
_ mereda, saganTa ori gvaridan, Seni azriT, romeli eziareba ufro srulad wminda
da namdvil arsebobas? puri, sasmeli, sanovage, aTasnairi SeWamandi Tu swori warmod-
gena, codna, goniereba da, saerTod, yovelgvari siqvele? amasac daukvirdi: Seni azr-
iT, is, rac marad igiveobrivs, namdvils da ukvdavs eziareba, ris Sedegadac TviTon-
vea igiveobrivi da igiveobrivSi ibadeba, gana ufro namdvili ar aris, vidre is, rac
gamudmebiT cvalebadsa da mokvdavs eziareba, ase rom, TviTonvea cvalebadi da cvale-
badSive ibadeba?
_ marad igiveobrivi gacilebiT ufro namdvilia.
_ magram araigiveobrivi arsi arsebobas ufro eziareba, vidre codnas?
_ aramc da aramc.
_ WeSmaritebas?
_ arc WeSmaritebas.
_ xolo Tu is ufro nakleb eziareba WeSmaritebas, gana aseve naklebad ar unda ezi-
arebodes arsebobasac?
_ aucileblad.
_ maSasadame, yovelgvari zrunva sxeulze ufro naklebaa wilnayari WeSmaritebasa
da arsebobasTan, vidre sulze zrunva?
_ gacilebiT ufro nakleb.
_ rogor ggonia, gana igive ar iTqmis sakuTriv sxeulzedac sulTan SedarebiT?
_ diax, igive.
_ maSasadame, is, rac ufri namdviliT ivseba da TviTonac ufro namdvilia, ufro na-
mdviladac ivseba, vidre is, rac nakleb namdviliT ivseba da TviTonac nakleb namdvi-
lia.
_ ra Tqma unda.
_ rakiRa sasiamovnoa raRac iseTiT avseba, rac Tavisi bunebiT Sesaferisia, namdvi-
li avseba raRac ufro namdviliT namdvilad da WeSmaritad ufro dagvatkbobda namd-
vili siamovnebiT, nakleb namdviliT avseba ki namdvilad nakleb agvavsebda da dagva-
tkbobda nakleb namdvili siamovnebiT.
_ uciloblad.
_ maSasadame, gonierebasa da siqveleSi gamoucdeli kaci, mTel Tavis dRes da mosw-
rebas lxinsa da RreobaSi rom atarebs, TandaTan dabla eSveba, raTa Semdeg kvlav Sua
niSnulamde amaRldes, da ase wrialebs mTeli sicocxlis ganmavlobaSi. is verasodes
gascdeba am zRvars, radganac arasodes uxilavs WeSmaritad amaRlebuli da arc araso-
des amaRlebula mis mwvervalamde, arc namdvilad avsebula namdviliT da ar ugemia
wminda da sanukvari siamovneba. ara, is da misi msgavsni pirutyvebiviT Tavdaxrilni
dasCerebian miwas da sufras, pirutyvebiviT Zoven, mucels aRoreben qonmoreulni,
erTmaneTs Tanaeyofian, sixarbiT gaSmagebulni wixlebs uSenen, rkinis rqebiT rqenen
da CliqebiT sasikvdilod qelaven erTimeores, raTa daicxron TavianTi uZRebi Jini,
radgan verc namdvil sazrdos sTavazoben TavianT namdvil sawyiss da verc TavianT am-
ouyorav faSvebs avseben.

172
_ didebulia, sokrate, _ Tqva glavkonma, _ namdvili misaniviT gvisuraTxateb umra-
vlesobis yofas.
_ gana maTSi siamovnebas garduvalad ar erwymis tanjva? magram yvela es siamovneba
mxolod fermkrTali landi da uRimRamo monaxazia WeSmariti siamovnebisa, Tumca misi
meoxebiT iZenen saimiso Zalas, rom siyvarulis saxmiliT aRagznon ugunurTa gulebi,
vnebiT aborgebulni rom erkinebian erTmaneTs, raTa daeuflon TavianT survieli
ltolvis sagans, rogorc, stesiqores mixedviT, troas galavanTan mSvenieri elenes
landisaTvis ibrZodnen gmirebi, romlebisTvisac dafaruli rCeboda WeSmariteba.
_ yvelaferi ase unda momxdariyo aucileblad.
_ mereda, gana igive ar xdeba sulis boboqari sawyisis mixedviTac, roca mis dakmayo-
filebas cdiloben da an Surs nebdebian pativmoyvareobis gamo, an Zaladobas _ meto-
qeobiT aRZrulni, an mrisxanebas _ sificxis gamo, Slegurad rom mieltvian erTaderT
mizans: rogorme gaZRnen pativiT, ZleviT da mZvinvarebiT.
_ diax, esec garduvalia.
_ maS, ra vqnaT? SegviZlia Tu ara, vamtkicoT, rom vercxlismoyvareobisa da Zlevis
trfialis Sesatyvisi survilebi, roca isini codnasa da logoss eqvemdebarebian da
maTTan erTad mieltvian siamovnebas, rasac keTilgoniereba uCvenebT, _ kidevac tkbe-
bian am siamovnebiT, radganac namdvili siamovnebiT tkboba SeuZlia mxolod im xalxs,
vinc WeSmaritebas eswrafvis. yvela es siamovneba SeiZleba maT Sesabamis siamovnebad
iqnes miCneuli, radgan visTvisac ra aris ukeTesi, igivea misTvis yvelaze Sesabamisic.
_ diax.
_ amrigad, roca mTeli suli eqvemdebareba Tavis filosofiur sawyiss da Sinagani
winaaRmdegobebiT aRar aris gawamebuli, mis TviTeul sawyissac SeuZlia ara marto sa-
marTlianad aRasrulos yvelaferi, aramed gansakuTrebuli, yvelaze ukeTesi da yve-
laze namdvili siamovnebac hpovos amaSi.
_ uciloblad.
_ xolo Tu sulSi romelime sxva sawyisi mZlavrobs, maSin is veRar miakvlevs mis Se-
sabamis siamovnebas da danarCeni sawyisebic iZulebulni iqnebian maTTvis ucxo da ara-
namdvil, yalb siamovnebas mieltvodnen.
_ asea, _ Tqva man.
_ rac ufro metad daSordebi filosofias da gonebas, miT ufro xSirad moxdeba
es.
_ ra Tqma unda.
_ magram gana gonebas yvelaze metad ar Sordeba is, rac kanons da wesrigs Sordeba?
_ cxadia.
_ Cven xom vnaxeT, rom gonebas yvelaze metad Sordebian sasiyvarulo da tiranuli
survilebi Tu gulisTqmani?
_ diax, yvelaze metad.
_ misgan yvelaze Sors ki mefuri da mowesrigebuli survilebi dganan.
_ diax.
_ amitom namdvili da sakuTriv misi Sesabamisi survilebidan yvelaze Sors iqneba
tirani, yvelaze axlos ki _ mefe.
_ uciloblad.
_ maSasadame, yvelaze usiamovno cxovreba tiranis cxovreba iqneba, yvelaze sasiam-
ovno ki _ mefisa.
_ ra Tqma unda.
_ ki magram, Tu ici, ramdenjer ufro naklebi siamovnebaa tiranis cxovrebaSi, vidre
mefisa?
_ iqneb Sen miTxra.
_ rogorc Cans, arsebobs siamovnebis sami sxvadasxva saxe: erTi _ namdvili da ori _
yalbi. tirani, romelic kanons da gonebas gaurbis, ukve gadascda yalb siamovnebaTa
zRvars da axla Tavis sxeulismcvelTa amaliTurT erTgvar monur siamovnebaTa wiaRSi
cxovrobs. ramdenjer Semcirda misi siamovneba, arc ise advilia saTqmelad, Tu ar Cav-
TvliT imas, rom...
_ ras?

173
_ oligarqiuli adamianis Semdeg tirani mesame adgilzea, maT Soris ki demokrati
unda viguloT.
_ diax.
_ ase rom, tiranis siamovnebac, namdvili siamovnebis es uRimRamo landi, mesameuli
iqneba oligarqis siamovnebasTan SedarebiT, Tuki marTalia yovelive is, rac zemoT
iTqva.
_ magram oligarqiuli adamianic, Tavis mxriv, mesamea mefuri adamianis Semdeg, Tuki
am ukanasknels aristokratiuli adamianis igiveobrivad miviCnevT.
_ diax, mesame.
_ ase rom, samjer sami, _ ai, ramdenjer ufro mcirea tiranis siamovneba namdvil sia-
movnebaze.
_ rogorc Cans.
_ maSasadame, tiranis siamovnebis uRimRamo landi, misi sigrZis mixedviT, SeiZleba
brtyeli ricxviT iqnes gamoxatuli.
_ diax.
_ xolo Tu am ricxvs meore, Semdeg ki mesame xarisxSi aviyvanT, SeiZleba TvalnaTl-
iv davinaxoT manZili, tirans rom aSorebs mefisagan.
_ yovel SemTxvevaSi, is mainc SesZlebs, vinc gawafulia gamoTvlis xelovnebaSi.
_ meores mxriv, Tu imis gageba gvsurs, ra manZili aSorebs, namdvili siamovnebis Tva-
lsazrisiT, mefes tiranisagan, saTanado gamoTvlis Semdeg vnaxavT, rom mefe Svidas
ocdacxrajer ufro bednieria, vidre tirani, da, piruku, es ukanaskneli zustad made-
njerve ubeduria pirvelze.
_ gansacvifrebeli gamoTvla kia, _ Tqva man, _ ai, ramxela gansxvavebaa am or adamians
_ samarTliansa da usamarTlos Soris siamovnebisa Tu tanjvis TvalsazrisiT.
_ es gamoTvla aranakleb zustia maT cxovrebasTan misadagebiT, radganac dReebi da
Rameebi, Tveebi da wlebi am ricxvs Seesabamebian.
_ marTlac Seesabamebian.
_ magram Tu TviT siamovnebis mxriv keTili da samarTliani kaci ase maRla dgas uke-
Tursa da usamarTloze, gana Seudareblad ufro maRla ar iqneba Tavisi cxovrebis ke-
TilSobilebiT, silamaziTa da siqveliT?
_ vficav zevss, Seudareblad ufro maRla.
_ keTili, raki amaze Camovarda sityva, modi, kvlav mivibrundeT imas, rac zemoT iT-
qva da ramac aqamde mogviyvana. TqmiT ki, vgoneb, is iTqva, rom yovlad usamarTlo kaci-
sTvis usamarTloba xelsayreli iqneboda im SemTxvevaSi, Tu is samarTlian kacad iqne-
boda cnobili. gana ase ar iTqva?
_ diax.
_ maS, ganvixiloT es mtkiceba, rakiRa imaze SevTanxmdiT, Tu ra mosdevs Sedegad sa-
marTliansa da usamarTlo qcevas.
_ ki magram, rogor SevudgeT ganxilvas?
_ SevqmnaT sulis erTgvari xateba, raTa usamarTlobis maqebarma TvalnaTliv daina-
xos Tavisi sityvebis fasi.
_ ranairi iqneba es xateba?
_ ranairic iyvnen, miTebis mixedviT, Zveli urCxulebi _ qimera, skila, kerberi da
sxvani da sxvani, gadmocemiT, erT sxeulSi rom aerTianebdnen mraval sxvadasxva saxes.
_ ase amboben.
_ hoda, Sehqmeni mravalsaxiani da mravalTaviani mxecis xateba, wriulad ganalage
Sinauri cxovelebisa da gareuli mxecebis saxeebi da maTi cvlilebisa da sakuTari
Tavidan gamoyvanis unari mieci mravalTavian mxecs.
_ kai gvariani moqandake ki dasWirdeba am saqmes; Tumca, rakiRa sityvebiT Zerwva ga-
cilebiT ufro advilia, vidre cviliT an TixiT, davuSvaT, rom is ukve Seqmnilia.
_ gamoZerwe agreTve saxe lomisa da saxe kacisa, ise, rom pirveli meoreze gacileb-
iT ufro didi iyos, meore ki _ pirvelze patara.
_ eg ufro advilia: orive ukve mzadaa.
_ axla ki erTmaneTs Seazile da erT xatebad gaaerTiane samive es saxe.
_ Sevazile, _ Tqva man.

174
_ da bolos, garedan kacis saxe mieci mas, ise, rom, yovelive es erT cocxal arseb-
ad, an, Tu gnebavs, adamianad warmouCndes yvelas, visi mzerac ver swvdeba Sinagan arss
da mxolod garegan garss aRiqvams.
_ esec mzadaa.
_ imis pasuxad, vinc amtkicebs, rom amnairi adamianisaTvis sasargebloa usamarTl-
od qceva, samarTlianoba ki _ fuWi da urgebi, Cven vityviT, rom gind es gimtkicebia
da gind is, TiTqos sasargeblo iyos Tavs evlebode mravalsaxian mxecs, gulmodgined
uvlide da aZlierebde lomsa da yovelive lomurs, adamians ki SimSiliT klavde da
aZabunebde, raTa mxeci da lomi TavianT nebaze aTamaSebdnen mas, TviTon ki ar SeeZlos
erTsulovneba Caunergos gaveSebulT, aramed umweod uyurebdes, rogor brdRvinaven,
glejen da nTqamen erTmaneTs.
_ ai, ras amtkicebs is, visi azriTac usamarTloba sasargebloa.
_ xolo vinc amtkicebs, samarTlianoba sasargebloao, amiT imasac amtkicebs, rom
unda akeTebde da ambobde imas, rac Sinagan adamians am Sedgenil adamianze mbrZanebl-
obas SeaZlebinebs da imis unarsac miscems, rom rudunebiT uvlides mravalTavian
mxecs, xels uwyobdes imis zrdas, rac Tvinieria masSi da, piriqiT, axSobdes da gasaq-
ans ar aZlevdes missave velur Tvisebebs. is kavSirs Sehkravs lomTan, masTan erTad
izrunebs da aiZulebs maT siyvaruliT emsWvalvodnen erTmaneTsac da sakuTar Tavsac.
_ ra Tqma unda, samarTlianobis maqebari swored amas amtkicebs.
_ asea Tu ise, samarTlianobis maqebari marTals ambobs, usamarTlobis maqebari ki
cruobs. sulerTia, ranairad ganvixilavT amas, siamovnebis, didebisa Tu sargeblobis
TvalsazrisiT, marTali yovelTvis is iqneba, vinc aqebs samarTlianobas, mis magineb-
els ki araferic ar esmis, TviT isic ki, rasac aginebs.
_ me mgonia, mas marTla ar esmis araferi.
_ Cvenc mSvidad SevagonoT (Tavisi nebiT xom ara cdeba) da ase vkiTxoT: «netaro ka-
co, ras emyareba sayovelTaod aRiarebuli gansxvaveba mSveniersa da maxinjs, keTilsa
da ukeTurs Soris, Tu ara amas: roca sakuTari bunebis mxecur sawyiss adamianur, an,
ufro sworad, RvTaebriv sawyiss vuqvemdebarebT, es mSvenieria, magram roca Tvinier
sawyiss veluri sawyisi Trgunavs, es samarcxvinoa da maxinji». ras ityvi, dagveTanxmeba
Tu ara?
_ albaT, Tuki Cems rCevas gaiziarebs.
_ am msjelobidan gamomdinare, vis ras argebs usamarTlo gziT moxveWili oqros
floba, Tuki SeuZlebelia, rom, amasTan erTad, Tavisi arsebis ukeTesi nawili yvela-
ze uaress ar daumonos? Tu kaci sakuTar qal-vaJs oqros fasad yidis da monebad ugd-
ebs xelSi velursa da ukeTur xalxs, mainc verafers moigebs, yelamdec rom Casvan oq-
roSi. vinc Tavisi arsebis yvelaze RvTaebriv sawyiss Tavis yvelaze uRvTo da ukeTur
sawyiss umorCilebs, gana SeiZleba ubeduri ar iyos da am gamcemlobis sazRauri uf-
ro uares aRsasruls ar umzadebdes, vidre erifiles, meuRlis sicocxlis fasad rom
moipova gulqanda?
_ ra Tqma unda, gacilebiT ufro ubeduria; _ miTxra glavkonma, _ Seni Tanamosaubr-
is nacvlad gpasuxob.
_ rogor ggonia, gana odiTganve imitom ar gmobdnen TavaSvebulobas, rom srul Ta-
visuflebas aniWebs sazarel mravalsaxian mxecs?
_ rasakvirvelia, imitom.
_ xolo qedmaRlobas da sificxes gana imitom ar miiCnevdnen gmobis Rirsad, rom ma-
Ti wyalobiT kidev ufro iZabeba isedac zRvrulad daZagruli is sawyisi, loms anda
gvels rom mogvagonebs?
_ uciloblad.
_ siZabune da fufuneba ki imis gamo igmobian, rom simxdales unergaven adamians.
_ uTuod.
_ simdable da pirmoTneoba imiTaa gamowveuli, rom sulis boboqar sawyiss im brbo-
saviT mSfoTvare mxecs umoneben, romlis sixarbe da uZRebi vneba adamianSi bavSvobid-
anve Trgunaven boboqar sawyiss da, amrigad, maimunad aqceven loms.
_ marTlac.

175
_ Seni azriT, ratom kilaven kacs xelosnobisa Tu xeliT Sromis gamo? gana SegviZ-
lia sxva mizezis dasaxeleba, garda erTisa: xelosnis ukeTesi sawyisi imdenad dauZ-
lurebulia, rom aRar SeuZlia Sinagan mxecebze mbrZanebloba. amitomac epirfereba
maT da amis meti arc ara gaegeba ra.
_ rogorc Cans.
_ rakiRa TviT amnairi kacic ki unda imarTebodes imisi msgavsi sawyisiT, romelic
yvelaze ukeTes adamians marTavs, Cven vityviT, rom is am ukeTes adamians unda emoneb-
odes, vis arsebaSic RvTaebrivi sawyisi mbrZaneblobs. magram Tavisda sazianod ki ar
unda emonebodes, rogorc fiqrobda Trasimaqe imaTTan dakavSirebiT, visac sxva mar-
Tavs, aramed imitom, rom yoveli adamianisaTvis umjobesia RvTaebrivi da gonivruli
sawyisi marTavdes, miT umetes, roca es sawyisi TviT masSivea, Tu ara da, garedan mainc
axdendes zemoqmedebas, raTa erTi da imave ZaliT marTulni erTmaneTs daamsgavsos da
kidevac daamegobros.
_ marTlac.
_ TviT kanonic, rakiRa saxelmwifos yvela moqalaqis Tanamdgomia, amasve isaxavs miz-
nad; da gana igive ar aris Cveni mizani bavSvebis aRzrdisas, romlebic Cvenze arian da-
mokidebulni manam, sanam maT sulSi, rogorc saxelmwifoSi, ar davnergavT garkveul
wesrigs da Cveni ukeTesi sawyisis mixedviT aseTsave sawyiss ar aRvzrdiT maTSi, raTa
Semdeg Cvens magivrad is mivuCinoT mcvelad, da mxolod amis Semdeg vaniWebT maT Tavi-
suflebas.
_ cxadia, _ Tqva man.
_ mereda, ra safuZveli gvaqvs vifiqroT, glavkon, TiTqos sasargeblo iyos usamarT-
lo qceva, TviTneboba, ukeTureba? yovelive amis Sedegad adamiani mxolod uaresi
xdeba, Tundac auracxel simdidres ixveWdes an sxva ram Zalmosilebas.
_ araviTari safuZveli ara gvaqvs.
_ anda usamarTlo kacs ras argebs is, rom misi danaSauli dafaruli darCes da pasu-
xis gebam ar mouwios? vinc dafaruli darCa, gana amis gamo uaresi ar xdeba? maSin rod-
esac imis sulSi, vinc ar imaleba da sasjels ixdis, mxecuri sawyisi TandaTanobiT
cxreba da Tvinierdeba, Tvinieri sawyisi ki Tavisufldeba, da mTeli suli, amjerad
ukve ukeTesobisken miqceuli, maRldeba, keTilgonierebasa da samarTlianobasTan er-
Tad sibrZnesac iZens da sxeulTan, Tundac Zalamocemul, janRoniT savse da mSvenebiT
mosil sxeulTan SedarebiT imdenad ufro faseuli xdeba, ramdenadac suli, saerT-
od, ufro faseulia sxeulze.
_ rasakvirvelia.
_ gonieri kacis sicocxle, mTeli misi Zala da unari am miznisaken iqneba mimarTu-
li. misTvis faseuli iqneba yvela is mecniereba, romlebic srulyofen mis suls, dana-
rCens ki ugulebelyofs.
_ cxadia.
_ egec ar iyos, Tavisi sxeulis sisaRes da sazrdoobas is ar daumorCilebs uazro
da cxovelur siamovnebas, da aqeTken ar mimarTavs mTel Tavis arsebas. janmrTelobasac
ki ar miaqcevs sagangebo yuradRebas da miznad ar daisaxavs maincdamainc Zlieri, jan-
RoniT savse da lamazi iyos, Tuki yovelive es xels ar uwyobs keTilgonierebas, da ga-
mudmebiT ecdeba sulis harmoniuli Tanaxmierebis gulisTvis harmoniuloba mianiWos
Tavis sxeulsac.
_ namdvilad ase moiqceva, Tuki surs srulad gaiwafos musikur xelovnebaSi.
_ gana imave wesrigsa da Tanxmobas ar daicavs maSinac, roca simdidres iZens? yvela-
fers simdidre urCevnia brbos, magram nuTu mis azrs ahyveba da ecdeba usasrulod
zardos simdidre, raTa usasrulo ubedureba daitexos Tavs?
_ ara mgonia.
_ is daicavs Tavis sulier wyobas da Tvali fxizlad eWireba _ siuxvisa Tu simwir-
is gamo araferi dairRveso, da ecdeba gergilianad ganagos Tavisi Semosaval-gasavali.
_ ra Tqma unda.
_ xolo rac Seexeba pativs, misi Tvalsazrisi aqac igive iqneba: ki ar uaryofs, siam-
ovnebiTac miiRebs yovelgvar pativs, rac xels Seuwyobs mis srulyofas, magram rac
arRvevs ukve miRweul wesrigs, yovelnairad ecdeba Tavidan aicilos, rogorc kerZo,
ise sazogadoebriv cxovrebaSi.

176
_ raxan esaa misi sazrunavi, arc ki moindomebs saxelmwifo saqmes mohkidos xeli.
_ vficav ZaRls, Zalianac moindomebs, magram Tavis sakuTar saxelmwifoSi da ara Ta-
vis mamulSi, Tu zecam sxvagvarad ar ineba.
_ mesmis: Sen im saxelmwifos gulisxmob, romlis wyobilebac es-esaa ganvixileT da
romelic mxolod Cvens msjelobaSi arsebobs, radganac mTeli dedamiwis zurgze arsad
araa misi adgili.
_ magram xom SeiZleba caSi iyos misi nimuSi, _ vuTxari me, _ yvelasaTvis misawvdomi,
vinc ki moisurvebs mis Wvretas, raTa misi mixedviT moawesrigos Tavisi sulieri samya-
ro. ise ki, araviTari mniSvneloba ara aqvs, amnairi saxelmwifo dedamiwazec arsebobs
Tu awi mainc iarsebebs. Cveni adamiani mxolod am saxelmwifos saqmeebs Tu mohkidebda
xels.
_ cxadia, _ Tqva man.

wigni meaTe
_ da marTlac, _ ganvagrZe me, _ bevri sxva niSnis mixedviTac vrwmundebi, rom yvela-
ze ukeT davafuZneT es Cveni saxelmwifo; amas rom vambob, me, uwinares yovlisa, poezi-
as vgulisxmob.
_ mainc?
_ verasdidebiT ver davuSvebT saxelmwifoSi, radganac is mimbaZvelobiTia. axla,
roca cal-calke ganvixileT sulis yoveli saxe, es kidev ufro aSkara gaxda.
_ rogor?
_ Cvens Soris darCes da, _ imedia, ar damasmenT tragediebis mTxzvelebisa da sxva
mimbaZvelebis winaSe, _ mTeli maTi Semoqmedeba namdvili ubedurebaa msmenelTa sul-
isTvis, radganac maT SxamsawinaaRmdeo saSualeba ar gaaCniaT, raTa gaigon, ra aris es.
_ ras gulisxmob?
_ meti ra gzaa, unda giTxraT. Tumca erTgvari siyvaruli da pativiscema homerosis
mimarT, rac siyrmidanve Camenerga gulSi, xels uSlis am aRiarebas. rogorc Cans, is
iyo am mSvenieri tragikosi poetebis pirveli moZRvari da hegemoni. magram ar SeiZle-
ba kacs ufro met pativs scemde, vidre WeSmaritebas. amitom iZulebuli var vTqva is,
ris Tqmasac vapireb.
_ rasakvirvelia.
_ maS, mismine, an, ufro sworad, mipasuxe.
_ Senc adeqi da mkiTxe.
_ Tu SegiZlia miTxra, ra aris mibaZva saerTod? radganac, marTali giTxra, me kar-
gad arc ki mesmis, ra aris.
_ da Sen ggonia, rom me SeiZleba mesmodes?
_ viTom ra gasakviria? xSirad susti mxedvelobis mqone imaze male arCevs sagnebs,
visac basri mzera aqvs.
_ xdeba xolme. magram naTladac rom vxedavde, Sens gverdiT mainc ver gavbedavdi
raimes Tqmas. ase rom, mainc Sen mogiwevs ganxilva.
_ maSin, Tu gnebavs, CvenTvis Cveuli gziT SevudgeT saqmis ganxilvas: erTi da imave
saxeliT aRniSnul saganTa yoveli simravlisaTvis Cven viRebT mxolod erT saxes, erT
ideas. xom gesmis?
_ mesmis.
_ axla aviRoT nebismieri simravle. xom arsebobs, vTqvaT, simravle magidebisa Tu
sawolebisa...
_ ra Tqma unda.
_ magram yvela am avejis idea mxolod oria _ erTi sawolisa da erTic _ magidisa.
_ diax.
_ Cveulebriv, imasac vambobT, rom xelosani, ama Tu im nivTis damzadebisas, uwinar-
es yovlisa, akvirdeba ideas da misi mixedviT qmnis erTi _ sawolebs, meore ki _ magid-
ebs, romlebsac Cven viyenebT. magram arcerT xelosans ar SeuZlia sakuTriv ideis Seq-
mna; asea, ara?
_ ra Tqma unda.
_ magram SegiZlia Tu ara xelosani uwodo imasac...

177
_ vis?
_ vinc marto qmnis yovelive imas, rasac cal-calke qmnis yvela xelosani.
_ gansacvifreblad xelmarjve ostats gulisxmob.
_ cotac da kidev ufro gansacvifrebeli mogeCveneba. radganac mas SeuZlia ara ma-
rto yovelnairi avejis Seqmna, aramed yvelafrisa, rasac Tavisi wiaRidan aRmoacenebs
dedamiwa, yoveli cocxali arsebisa da, maT Soris, Tavisi Tavisac, dedamiwisac, cisac,
RmerTebisac, yovelive zeciurisac da imisac, rac aris miwis qveS, hadesSi.
_ es ukve jadoqaria.
_ rao, ar gjera? erTi es miTxari, rogor ggonia, saerTod ar arsebobs amnairi xelo-
sani Tu viRacas raRacnairad mainc SeuZlia yovelive amis Seqmna? nuTu ver amCnev,
rom Sen TviTonac SegeZlo yovelive es mogemoqmeda?
_ ki magram, rogor?
_ arc ise Zneli saqmea; sakmaod xSirad da swrafadac ki keTdeba; Tu ginda, aiRe sar-
ke da rac SeiZleba swrafad atriale yoveli mimarTulebiT: xelad gaaCen mzesac da
sxva ciur sxeulebsac, dedamiwasac, Sens Tavsac, danarCen cocxal arsebebsac, nair-na-
ir sagnebsac, mcenareebsac da sxva misTanaT.
_ diax, magram yovelive es xom moCvenebiTi iqneba da ara namdvili?
_ keTili; mSvenivrad gamige; Cemis azriT, amnair xelosanTa ricxvs ekuTvnis mxatva-
ric, ara?
_ ueWvelad.
_ magram Sen, albaT, ityvi, rom namdvili rodia, rasac is qmnis, Tumca mxatvari, gar-
kveulwilad, qmnis sawols; asea, ara?
_ diax, magram es mxolod moCvenebiTi sawolia.
_ durgalze raRas ityvi? gana Sen ar ambobdi weRan, rom is sawolis ideas ki ar
qmnis, rasac Cven namdvil sawolad vsaxavT, aramed mxolod erTgvar sawols?
_ diax, vambobdi.
_ magram raki imas rodi qmnis, rac aris, amitom namdvil sagans ki ar qmnis, aramed
mxolod am ukanasknelis msgavs sagans, da vinmes rom daeCemebina, durglisa Tu rome-
lime sxva ostatis mier Seqmnili sagani namdvili saganiao, aramc da aramc ar iqneboda
marTali.
_ yovel SemTxvevaSi, imisi azriT mainc, visTvisac Cveulebrivi ambavia amnair saki-
Txebze msjeloba.
_ ase rom, nu gagikvirdeba, Tu misi naxelavi mxolod bundovani asli iqneba dedni-
sa.
_ marTlac.
_ xom ar gsurs, am qmnilebebze dayrdnobiT, vnaxoT, rogori iqneba TviT mimbaZve-
li?
_ vnaxoT.
_ yvela es sawoli sami sxvadasxva saxiT warmogviCndeba: erTi TviT bunebaSi arsebu-
lia, da, me mgonia, Cven SegveZlo RmerTis qmnilebad migveCnia igi; Tu ara da, vin unda
dagvesaxa mis Semoqmedad?
_ aravin, mxolod is.
_ meore _ durglis qmnilebaa.
_ diax.
_ mesame _ mxatvrisa; asea, ara?
_ vTqvaT.
_ mxatvari, durgali, RmerTi _ ai, sami Semoqmedi sawolTa am sami saxisa.
_ diax, sami.
_ RmerTma, imitom, rom ar undoda, Tu aucileblobis ZaliT, romelic moiTxovda,
rom bunebaSi mxolod erTi sawoli yofiliyo, _ marto erTi sawoli Seqmna, da esaa
erTaderTi namdvili sawoli, ori erTnairi Tu meti sawoli ki RmerTs ar Seuqmnia da
arc Seqmnis.
_ viTom ratomao?
_ ratom da, oric rom Seeqmna, mainc erTi iqneboda, romlis ideac xorcs Seisxamda
oriveSi, da es iqneboda erTaderTi namdvili sawoli, ori ki ara.
_ sworia, _ Tqva man.

178
_ es rom icoda, RmerTs, Cemis azriT, surda namdvilad yofiliyo namdvili sawol-
is erTaderTi Semoqmedi, da ara ama Tu im sawolis Semqmneli esa Tu is ostati; amito-
mac iyo, rom Tavisi bunebiT erTaderTi namdvili sawoli Seqmna.
_ rogorc Cans.
_ Tu gnebavs, am sawolis Semoqmedi, an sxva amgvari saxeli vuwodoT mas.
_ samarTliani iqneba, radganac sawolic da yovelive danarCenic man bunebis Tanax-
mad Seqmna.
_ ki magram, durgals raRa vuwodoT? sawolis Semqmneli ostati xom ara?
_ diax.
_ mxatvarsac amave sagnis Semqmneli da ostati?
_ aramc da aramc.
_ maS, ras ityvi, vinaa is am mimarTebiT?
_ me mgonia, es iqneboda misi Sesaferi saxeli: is am sagnis SemqmnelTa mimbaZvelia.
_ keTili; maSasadame, mimbaZvels Sen uwodeb imas, visi naxelavic sami safexuriT da-
Sorebulia namdvili arsisagan?
_ ra Tqma unda.
_ maSasadame, ai, rogori iqneba tragediebis Semoqmedi: rakiRa mimbaZvelia, uTuod
mesame adgilze unda iyos meufisa da WeSmaritebis Semdeg, iseve, rogorc yvela sxva
mimbaZveli.
_ rogorc Cans.
_ amrigad, mimbaZvelobis Taobaze ukve mivaRwieT Tanxmobas; Tumca am kiTxvazec mi-
pasuxe mxatvarTan dakavSirebiT: rogor ggonia, is bunebaSi arsebuli erTaderTi nam-
dvili sagnis mibaZvas cdilobs Tu ostatTa qmnilebebisas?
_ ostatTa qmnilebebisas.
_ ki magram, rogor baZavs maT: rogoric arian sinamdvileSi Tu rogoric Canan? esec
xom unda ganasxvavo.
_ Sen TviTon rogor ggonia?
_ ai, rogor: Tu sawols gverdidan, pirdapir an romelime sxva mxridan uyureb, gans-
xvavdeba Tavisi Tavisgan Tu, yovelgvari gansxvavebis gareSe, mxolod gansxvavebuli
geCveneba, da igive iTqmis yvela sxva sagnis mimarTac?
_ igive; mxolod gansxvavebuli Cans, sinamdvileSi ki arafriTac ar gansxvavdeba.
_ axla ki amasac daukvirdi. ra amocanas isaxavs mxatvroba yvela calkeul SemTxve-
vaSi: cdilobs ise mibaZos sagans, rogorc is aris sinamdvileSi, Tu ise, rogorc is
gveCveneba? anu, sxva sityvebiT rom vTqvaT, mxatvroba landebis mibaZvaa Tu sinamdvi-
lisa?
_ landebis.
_ maSasadame, mimbaZvelobiTi xelovneba Sorsaa sinamdvilisgan. Cemis azriT, amitom-
ac SeuZlia asaxos yvelaferi, rac gnebavT, sul odnav rom exeba ama Tu im sagans, ris
Sedegadac landebi ibadebian. ase magaliTad, mxatvari daxatavs durgals, xarazs an
sxva xelosans, Tumca TviTon arcerTi am xelobis ara gaegeba ra. magram Tu kargi mxat-
varia, durgals rom daxatavs da Tavis naxats Soridan aCvenebs xalxs, SeiZleba bavSve-
bi da briyvebi ki moatyuos da afiqrebinos, namdvil durgalsa vxedavTo.
_ ra Tqma unda.
_ ai, ras unda vfiqrobdeT, Cemo megobaro, yovelive amis Sesaxeb. vinmem rom gviTxr-
as, erTi kaci gamacnes, romelic yvelafers yvelaze ukeT akeTebs da ukeTac icis yo-
velive is, rac TviTeulma icis cal-calkeo, _ amis mTqmels pirSi unda vuTxraT: gety-
oba didi miamiti vinme brZandebi, rakiRa ase advilad moatyuebine Tavi gaiZverasa da
mimbaZvels, yovlismcodne rom gegona mxolod imitom, rom erTmaneTisgan ver arCev
codnas, umecrebasa da mibaZvas.
_ marTals brZaneb.
_ axla ki unda ganvixiloT tragedia da misi hegemoni _ homerosi, radganac zogier-
Tebisgan gagvigonia, TiTqos tragikosi poetebi yvela xelobasa Tu xelovnebaSi gawa-
fulni iyvnen da ara marto yvela adamianuri saqmis _ keTilisa Tu borotis _ mco-
dneni, aramed yovelive RvTaebrivisac. radganac kargma poetma, visac surs srul-
yofilad Seasxas xorci Tavis STanafiqrs, maTi azriT, aucileblad unda icodes is,
razedac wers, Torem verafris dawerasac ver SesZlebso. unda gavarkvioT, tyuvd-

179
ebodnen Tu ara adamianebi amnair mimbaZvelebTan Sexvedrisas, amCnevdnen Tu ara, rom
maT qmnilebebs mTeli sami safexuri aSorebT namdvili yofierebisagan, da rom maT ad-
vilad SeiZleba Seasxas xorci iman, visTvisac ucnobia WeSmariteba, radganac aq lan-
debs qmnian da ara namdvil arss. Tu adamianebi ar cdebian da kargma poetebma marTlac
ician yvelaferi, razedac, umravlesobis azriT, ase kargad laparakoben?
_ diax, es marTlac imsaxurebs ganxilvas.
_ ki magram, vinmes rom SeeZlos rogorc erTis, ise meoris – dednis da aslis Seqmna,
rogor ggonia, mTel Tavis unars Caaqsovda aslis SeqmnaSi da swored mas miiCnevda Ta-
visi sicocxlis mTavar da yvelaze ukeTes saqmed?
_ ara mgonia.
_ magram kargad rom scodnoda, rasac baZavs, mTeli misi Zalisxmeva Seqmnisken iqneb-
oda mimarTuli da ara mibaZvisaken. is ecdeboda Tavis saxsovrad daetovebina bevri
mSvenieri qmnileba da, cxadia, amjobinebda, TviTon is edidebinaT, vidre Tavad edide-
bina sxvebi.
_ albaT; es ufro sapatio da sasargeblo iqneboda misTvis.
_ Zalian bevri saqmisTvis angariSs ar movTxovT arc homeross da arc romelime sxva
poets; ar vkiTxavT, eqimebi iyvnen Tu eqimTa enis ubralo mimbaZvelebi. gana arsebobs
gadmocema, rom Tundac erT poets, gind axals da gind Zvels, janmrTeloba daebrune-
binos vinmesTvis, rogorc ubrunebda asklepiosi, an iseTi mowafeebi daetovebinos
mkurnalebad, rogoric iyvnen asklepiosis memkvidreni? arc sxva xelovnebasTan dakav-
SirebiT vkiTxavT maT rames, Tavs ar SevawyenT. magram roca homerosi yvelaze diadsa
da mniSvnelovans exeba, roca omebze, mxedarTmTavris xelovnebaze, saxelmwifos marT-
vasa Tu axalgazrdobis aRzrdaze laparakobs, maSin ki marTebuli iqneba vkiTxoT:
`Zvirfaso homeroso, Tu siqvelisa da srulqmnilebis TvalsazrisiT namdvili arsid-
an mesame adgilze ki ar dgaxar da martooden aslsa da msgavss ki ara qmni, rac, Cveni ga-
nsazRvrisamebr, mibaZva iqneboda, aramed meore adgili giWiravs da, amrigad, SegiZlia
icode, ras akeTeben adamianebi ukeT da ras _ uaresad, rogorc kerZo, ise sazogadoeb-
riv cxovrebaSiac, _ keTil-inebe da gviTxari, romelma saxelmwifom miaRwia Seni wyal-
obiT ukeTes mmarTvelobas, rogorc lakedemonma _ likurges meoxebiT, an bevrma sxva
didma Tu patara polisma _ bevri sxva kanonmdeblis meSveobiT? italia da sicilia am-
nair kanonmdeblad qarondas miiCneven, Cven _ solons, Sen ki _ vin? SesZlebda Tu ara
homerosi romelime saxelmwifos dasaxelebas?
_ ara mgonia, _ Tqva glavkonma, _ amaze TviT homeridebic ki arafers amboben.
_ an sadme Tu ixsenieba homerosis droindeli Tundac erTi omi, gamarjvebiT rom
damTavrebuliyos misi mxedarTmTavrobisa Tu rCevis wyalobiT?
_ araviTari amnairi omi ara yofila.
_ an xelmarjve da maxvilgonier ostatad, mravali sxvadasxva gamogonebisa da sxva
misTanaTa avtorad Tu miiCneven mas, rogorc Zveli gadmocemebi _ miletel Taless an
skviT anaqarsiss?
_ araferi amis msgavsi homeross ar miewereba.
_ magram Tu saxelmwifos bevri vera argo ra, iqneb imas mainc amboben, rom kerZo
cxovrebaSi viRacis aRzrdas mainc xelmZRvanelobda, ris gamoc ise Seiyvares aRzrdi-
lebma, rom STamomavlobas gadasces cxovrebis homerosuli gza, rogorc piTagorele-
bma _ TavianTi moZRvrisa, rasac dRemde cxovrebis piTagorul wess uwodeben da riT-
ac mkvTrad ganirCevian sxvebisgan.
_ arafer amgvars homerosze ar gadmogvcemen, sokrate. TviT kreofilec, romelic
homerosTan daaxloebuli kaci unda yofiliyo, Tavisi aRzrdiT kidev ufro sasaci-
lo Cans, vidre misi saxeli, Tuki marTalia, rasac homerosze gadmogvcemen; gadmocem-
iT ki imas gadmogvcemen, rom Tanamedroveebs arafradac ar miaCndaT Turme.
_ diax, ase amboben, magram rogor ggonia, glavkon, homeross rom marTlac SesZlebo-
da adamianebis aRzrda da maTi srulyofa, xolo am saqmeSi mibaZva ki ar gamoeyenebina,
aramed codna, nuTu uamrav mimdevars da Tayvanismcemels ver SeiZenda? protagora ab-
dereli, prodike keoseli da sxvani da sxvani piradi urTierTobis wyalobiT arwmune-
ben TavianT Tanamedroveebs, rom ganswavlisa da ganaTlebis gareSe verc TavianT Sina-
ur da verc saxelmwifo saqmeebs ver gaarTmeven Tavs, da, ai, am sibrZnis gulisTvis mo-
wafeebs ise uyvarT isini, rom lamis Tavze daisvan. nuTu homeross, Tuki marTla SeeZ-

180
lo kacTa siqvelis srulyofa, da hesiodesac xalxi imis nebas miscemda, rom moxetia-
le rafsodebis cxovrebiT ecxovraT da ar aiZulebda maT erT adgilas damkvidrebu-
liyvnen, xolo Tu ver daiyabulebda, gana fexdafex ar gahyvebodnen yvelgan, oRond
ki maTgan rame eswavlaT?
_ rasac Sen ambob, me mgonia, sruli simarTlea, sokrate.
_ maS, ra vqnaT, xom ar vaRiaroT, rom yvela poeti, homerosidan moyolebuli, siqve-
lis moCvenebiTi xatebisa da sxva misTanaTa ubralo mimbaZvelia, magram verasodes ver
aRwevs WeSmaritebas? ase, Cveni weRandeli Tqmisa ar iyos, mxatvarma SeiZleba daxatos
xarazi da namdvil xarazadac ki moaCvenos xalxs, Tumca xarazis xelobisa arc mas da
arc misi naxatis mayurebels saerTod ara gaegebaT ra: isini mxolod ferebisa da xaze-
bis mixedviT msjeloben.
_ ra Tqma unda.
_ me mgonia, igive iTqmis poetebzedac, sityvebisa da xatovani gamoTqmebis meSveob-
iT garkveuli feradovnebiT rom warmogviCenen ama Tu im xelovnebas an xelosnobas,
Tumca arcerTis ara gaegebaT ra da mxolod mibaZviT gadian fons, ase rom, aranakleb
umecarsa da mxolod sityvebis JReradobiT Tavbrudasxmul msmenels eCveneba, rom es
saucxood aris naTqvami, miuxedavad imisa, poeti ritmuli da harmoniulad wyobili
sityviT xarazis xelobaze msjelobs Tu saomar xelovnebaze, _ imdenad momnusxvelia
poeturi samkaulebis bunebrivi xibli. magram Tu poetur qmnilebebs musikaluri xe-
lovnebiT miniWebul feradovnebas CamovacilebT, mogexseneba, ra uRimRamod warmog-
viCndebian SiSveli saxiT; TviTonac xom SeginiSnavs es?
_ diax.
_ gana axalgazrdobaSi mSvenier, magram xandazmulobaSi gacrecil da gaxunebul sa-
xeebs ara hgvanan?
_ Zalian.
_ erTsac daukvirdi: vinc landebsa Tu xatebs qmnis, ese igi, rogorc Cven vuwod-
ebT, _ mimbaZveli, saerTod ver erkveva, ra aris namdvili arsi da mxolod mis moCvene-
biT mxares icnobs; asea, ara?
_ diax.
_ Sua gzaze nu SevwyvetT sityvas da rac vTqviT, srulad ganvixiloT.
_ gismen.
_ Cven vambobT, rom mxatvars SeuZlia Seqmnas sadave da lagami.
_ diax.
_ damzadebiT ki saraji da mWedeli amzadeben maT.
_ ra Tqma unda.
_ gana mxatvarma icis, rogori unda iyos sadave da lagami? es TviT maTma damamzadeb-
lebma _ sarajma da mWedelmac ki ar ician, aramed mxolod iman, vinc maT iyenebs, ese
igi, mxedarma, ara?
_ diax.
_ gana igive ar iTqmis yvela sxva sagnis mimarTac?
_ rogor?
_ yovel sagans sami sxvadasxva xelovneba esadageba: misi gamoyenebis, damzadebisa da
gamosaxvis xelovneba.
_ diax.
_ magram ras eTanafardeba avejis, cocxali arsebis an moqmedebis Tavisebureba, sil-
amaze da srulqmnileba, Tu ara mis gamoyenebas, risTvisac is Seqmna adamianma Tu bune-
bam?
_ sxvas arafers.
_ maSasadame, yvelaze didi gamocdilebis mqone iqneba is, vinc ama Tu im sagans iyen-
ebs da Tavisi gamocdilebis mixedviT SeuZlia misi naxelavis av-kargze miuTiTos amave
sagnis gamkeTebels. ase, magaliTad, fleitaze damkvreli fleitis ostats uCvenebs,
rogori fleita sjobs sakravad, an rogor unda damzaddes igi, da ostatic yurad iR-
ebs mis rCevas.
_ ueWvelad.
_ amrigad, vinc icis, sakravis av-kargs uCvenebs imas, vinc mcodnes endoba da misi mi-
TiTebis mixedviT akeTebs sakravs.

181
_ diax.
_ maSasadame, ama Tu im sagnis srulqmnilebisa da naklis Sesaxeb am sagnis gamkeTeb-
els swori warmodgena eqmneba mcodnesTan urTierTobis wyalobiT da Zalauneburad
gaiziarebs mis miTiTebebs; magram mcodne mxolod isaa, vinc am sagans iyenebs.
_ ra Tqma unda.
_ rac Seexeba mimbaZvels, gamocdilebiT iZens codnas im sagnebis Sesaxeb, romlebs-
ac xatavs, _ ramdenad kargi da srulqmnilia TviTeuli maTgani, _ Tu mcodnesTan ur-
TierTobis wyalobiT iZens swor warmodgenas maTze da mcodnisave miTiTebebs eyrdn-
oba, Tu rogor daxatos isini.
_ arc erTis da arc meoris wyalobiT.
_ ese igi, mimbaZvels arc codna eqneba da arc swori warmodgena im sagnebis Sesaxeb,
romlebsac xatavs.
_ rogorc Cans, ara.
_ didebuli Semoqmedi ki unda iyos amnairi mimbaZveli.
_ arc ise.
_ magram is kvlavac mibaZavs sagnebs, Tumca ar ecodineba maTi av-kargi; amitom, rog-
orc Cans, mSvenierad warmogviCens imas, rac mSvenierad esaxeba brbos da umecarT.
_ metis Tavi rom ara aqvs.
_ am mxriv, etyoba, srul Tanxmobas mivaRwieT: jer erTi, mimbaZvelma bevri araferi
icis im sagnisa, romelsac baZavs da, egec ar iyos, misi Semoqmedeba darbaiseli kacisT-
vis Seuferebeli bavSvuri TavSeqcevaa. tragikuli poeziis yvela Semoqmedi, miuxed-
avad imisa, iambikur leqss iyenebs Tu epikurs, upiratesad mimbaZvelia.
_ ra Tqma unda.
_ ki magram, zevsis gulisTvis, gana amnairi mibaZva raRac iseTs ar miemarTeba, rac me-
same adgilze dgas, namdvili arsidan moyolebuli?
_ diax.
_ meores mxriv, adamianis romel sawyisze axdens mibaZva zemoqmedebas?
_ ra zemoqmedebas gulisxmob?
_ ai, ras: erTi da igive sidide, imis mixedviT, Soridan vuyurebT Tu axlodan, Tana-
bari rodi Cans.
_ marTlac.
_ zustad aseve, sagnebi an texilni Canan, an sworni, imis mixedviT, wyalSi vakvird-
ebiT maT Tu wylis gareT, da maTi Cazneqilobac da amozneqilobac mzeris mcdarobis
Sedegia, rasac amave saganTa Seferiloba iwvevs. cxadia, rom amnairi mcdaroba niSneu-
lia Cveni sulisTvis da Cveni bunebis swored am Taviseburebas emyareba mxatvrobac
mTeli Tavisi xibliT, TvalTmaqcTa oinbazobac da sxva misTanani.
_ marTals brZaneb.
_ magram gana am mcTarobis gasaqarwyleblad ar iqna aRmoCenili Zalze qmediTi saSu-
aleba gazomvis, gamoTvlisa Tu awonis saxiT? ase rom, CvenSi mTavaria ara sididis da
sipataravis, simravlisa da simZimis moCvenebiTi cvalebadoba, aramed gazomvis, gamoT-
vlisa da awonis unari.
_ ra Tqma unda.
_ yovelive es ki Cveni sulis gonivruli sawyisis saqmea, ara?
_ rasakvirvelia.
_ xSiri gazomvebis wyalobiT am sawyisma aRmoaCina, rom zogierTi sagani ufro di-
dia, zogi _ ufro patara, zogi ki _ erTmaneTis toli, Tumca es sagnebi, imavdroulad,
urTierTsapirispiro saxiT warmogviCndebian Cven.
_ diax.
_ Cven ki vamtkicebdiT, rom erTsa da imave sawyiss erTsa da imave dros SeuZlebe-
lia ori sapirispiro azri hqondes erTsa da imave saganze.
_ da marTalnic viyaviT.
_ maSasadame, Cveni sulis is sawyisi, romelic sagnebze maTi zomebis sapirispirod
msjelobs, SeuZlebelia igiveobrivi iyos im sawyisisa, am zomebis Sesabamisad rom aRi-
qvams sagnebs.
_ ra Tqma unda, SeuZlebelia.
_ is, rac Cvens gazomvas da gamoTvlas endoba, Cveni sulis ukeTesi sawyisia.

182
_ ueWvelad.
_ xolo is, rac amas upirispirdeba, uaresi sawyisi unda iyos.
_ uciloblad.
_ swored am daskvnisken mimyavdi, roca vamtkicebdi, rom mxatvrobis, iseve, rogorc
yvela mimbaZvelobiTi xelovnebis qmnilebebi Sors dganan sinamdvilisgan da maT saqme
aqvT Cveni sulis im sawyisTan, romelic aseve Sorsaa gonivrulobisagan, ris gamoc Se-
uZlebelia yovelive imis Tanamdgomi da xelSemwyobi iyos, rac jansaRia da WeSmariti.
_ marTlac.
_ ase rom, TavisTavad dabali mimbaZvelobiTi xelovneba dabalTanave SeuRlebis
Sedegad dabalsve aZlevs dasabams.
_ rogorc Cans.
_ es mxolod im mimbaZvelobiT xelovnebas exeba, romelsac mzeriT aRviqvamT, Tu im-
asac, smeniT rom aRiqmeba da poezia hqvia saxelad?
_ cxadia, am ukanasknelsac.
_ nu vendobiT martooden moCvenebiT msgavsebas poeziasa da ferweras Soris, aram-
ed ganvixiloT sulis is sawyisic, romelTanac saqme aqvs poetur mimbaZvelobas, da
vnaxoT, Rirseulia es sawyisi Tu ubadruki.
_ es marTlac unda vnaxoT.
_ modi, aseTi kiTxva davsvaT: mimbaZvelobiTi poezia adamians gvixatavs rogorc iZ-
ulebiT an nebsiT moqmeds, am moqmedebis safuZvelze ki is fiqrobs, rom an kargad mo-
iqca, an cudad, da yvela am viTarebaSi an wuxs, an xarobs. Tu is sxva ramesac gvixatavs,
garda amisa?
_ sxvas arafers.
_ ki magram, yvela am viTarebaSi adamiani aumRvreveli rCeba? Tu rogorc mzeriT
aRqmadi sagnebis Wvretisas masSi Tavs iCenda Sinagani winaaRmdegoba da urTierTsapi-
rispiro warmodgenebi am sagnebze, Tavis sakuTar moqmedebebTan mimarTebisas misi su-
li aseTsave gaorebas ganicdis da urTierTsapirispiro SexedulebaTa Widilis aspa-
rezad iqceva? Tumca, gamaxsenda, rom axla sulac ar gvWirdeba amis mtkiceba, radganac
zemoT bevri vimsjeleT da dabejiTebiTac davasabuTeT, rom Cveni suli savsea Sinagani
winaaRmdegobebiT, erTdroulad rom iCenen Tavs.
_ marTalia.
_ diax, marTalia, magram Cemis azriT, axla mainc aucileblad unda ganvixiloT is,
rac maSin gamogvrCa.
_ ra?
_ Cven vambobdiT, rom namdvili adamiani sxvebze ufro advilad itans Tavs datex-
il ubedurebas, vTqvaT, Svilis sikvdils Tu misTvis raRac Zvirfasis dakargvas.
_ ra Tqma unda.
_ axla ki eseca vnaxoT: amnairi adamiani saerTod ar iglovebs (rakiRa es warmoudge-
nelia), Tu garkveulwilad ufro TavdaWerili iqneba Tavisi mwuxarebis gamoxatvisas?
_ es ukanaskneli ufro savaraudoa.
_ amis Semdeg esec miTxari: rogor ggonia, rodis daupirispirdeba ufro mtkiced
Tavis mwuxarebas da met winaaRmdegobas gauwevs mas: xalxis Tvalwin Tu roca martoa?
_ xalxis Tvalwin.
_ simartoveSi ki, Cemis azriT, Tavs veRar Seikavebs da mwared atirdeba, rasac, al-
baT, ver gabedavda, rom scodnoda, viRac miyurebso. da, saerTod, bevr iseT ramesac
Caidenda, rasac namdvilad ar miutevebda sxvebs.
_ ase, _ Tqva man.
_ rac mas aiZulebs winaaRmdegoba gauwios mwuxarebas, gonebaa da kanoni, xolo rac
mwuxarebisaken ubiZgebs, _ TviT tanjva?
_ diax.
_ magram raki adamians erTi da imave sababiT erTdroulad ori urTierTsapirispi-
ro swrafva aReZvris, SeiZleba iTqvas, rom masSi ori sxvadasxva sawyisi unda iyos.
_ ra Tqma unda.
_ erTi usityvod emorCileba kanonis mbrZaneblur karnaxs.
_ rogor?

183
_ kanoni brZanebs, rom ubedurebaSi yvelaze ukeTesia inarCunebde simSvides da ga-
saqans ar aZlevde mwuxarebas, radganac aravin icis, ra aris kargi da ra aris cudi ama-
Si, da ramdenic ar unda ivalalo, mainc verafers gaxdebi. adamianur saqmeTagan erTic
ar imsaxurebs imas, rom metismetad didi mniSvneloba mianiWo, mwuxareba ki xSirad ab-
rkolebs imas, rasac SeeZlo mwed mogvvlenoda amnair viTarebaSi.
_ ras gulisxmob?
_ saWiroa gaverkveT imaSi, rac dagvemarTa; aq, rogorc kamaTlebiT TamaSSi, bediswe-
ris dartymebs unda davupirispiroT yvela is saSualeba, rasac goneba miiCnevs umjo-
besad. patara bavSvebs xom ar unda vemsgavsoT, rogorc ki rame dauSavdebaT, maSinve
xels rom itaceben mtkivan adgilze da gulamoskvnili tirian. ara, unda mivaCvioT
suli imas, rom dauyovnebliv Seudges mkurnalobas, raTa aRidginos danakargi, daicx-
ros tkivili da wamlobiT CaaxSos mwuxare moTqma-godeba.
_ yvelaze marTebuli iqneboda ase davxvedrodiT bedisweris dartymebs.
_ Cveni ukeTesi sawyisi swored ase misdevs gonebis xmas.
_ cxadia.
_ uares sawyiss ki, romelic ar iviwyebs tanjva-wamebas da ver ZReba mware gminviT,
Cven ugunurs, uqnaras da mxdals vuwodebT.
_ diax.
_ sulis aRgznebadi sawyisi xSirad eqvemdebareba mravalferovan mibaZvas, xolo go-
nivruli da Tvinieri zne adamianisa, romelic yovelTvis inarCunebs TviTigiveobas,
Zneli misabaZia, magram Tu mainc moaxerxes misi mibaZva, Znelad Tu vinme gaugebs rasme,
miT umetes saxalxo zeimis an Teatraluri warmodgenebis dros, sadac uamravi xalxi
iyris Tavs, radgan mibaZva, romelsac brbos SesTavazebdnen, misTvis sruliad ucxo
sulieri mdgomareobis mibaZva iqneboda.
_ diax, sruliad ucxosi.
_ cxadia, mimbaZvel poets cota rama aqvs saerTo sulis gonivrul sawyisTan da mis
dasakmayofileblad rodi srulyofs Tavis xelovnebas, radganac mxolod imas mielt-
vis, rom warmatebas miaRwios brbois winaSe. is mxolod aRgznebad da cvalebad znes
mimarTavs, romelic advilad eqvemdebareba mibaZvas.
_ ra Tqma unda.
_ maSasadame, Cven ufleba gvaqvs xeli CavWidoT amnair poets da mxatvris gverdiT
mivuCinoT adgili, romelsac Zaliana hgavs imiT, rom, WeSmaritebis TvalsazrisiT, uf-
asur nawarmoebebs qmnis, da imiTac, rom sulis imave sawyisTana aqvs saqme da ara ukeTe-
sTan. ase rom, marTalni viqnebodiT, Tuki mas ar miviRebdiT Cvens mier daarsebul sax-
elmwifoSi, romelsac brZnuli kanonebi marTaven; ar miviRebdiT imitom, rom aqezebs,
asazrdoebs da amtkicebs sulis uares sawyiss, ukeTess ki Rupavs. aseTia im saxelmwif-
os xvedric, romlis mmarTvelobasac uRirsebs ugdeben xelSi, Rirseulebs ki musrs
avleben. Cven vamtkicebT, rom aseve iqceva mimbaZveli poetic, uaresi sawyisis waqeze-
biT ukeTur mmarTvelobas rom amkvidrebs TviTeuli adamianis sulSi, sawyisisa, ro-
melic erTmaneTisgan ver asxvavebs udidessa da umciress, erTsa da imaves xan didad
saxavs, xan ki _ patarad, da amrigad qmnis xatebebs, romlebic Zalze Sors arian sinamd-
vilisgan.
_ uciloblad.
_ magram Cven jer kidev ar wagviyenebia poeziisaTvis yvelaze mZime braldeba: mas Se-
uZlia TviT namdvili adamianis sulic ki SebRalos Tavisi zemoqmedebiT, rasac Zalze
cotani Tu aRweven Tavs. ai, ra aris yvelaze saSineli.
_ Tu asea, ufro saSineli ra unda iyos?
_ momismine da Tavad gansaje: roca Cvens Soris TviT yvelaze ukeTesnic ki homeros-
sa Tu romelime sxva tragikos poets usmenen, mwuxarebiT Sepyrobil gmirs rom gvixa-
taven, romelic bedis samduraviT savse sityvas warmoTqvams, sxvebs ki aiZulebs zars
ambobdnen da mjiRs icemdnen mkerdSi, _ rogorc mogexseneba, am STabeWdilebas ayoli-
lni, gmiris gancdebis kvaldakval, TviTonac erTgvar siamovnebas ganvicdiT, masTan
erTad rom vitanjebiT da gulsaklavad davtiriT yovelive amas. Cven vaqebT da vadid-
ebT im poets, romelic swored am ganwyobilebas iwvevs CvenSi.
_ rogor ar momexseneba.

184
_ magram roca ubedureba Cven TviTon gvatydeba Tavs, SegimCnevia Tu ara, rom sru-
liad sapirispiro qceviT vikvexniT _ vcdilobT SevinarCunoT simSvide da aumRvrev-
loba, rogorc SeSvenis kacs, xolo is, rasac zemoT vaqebdiT, qalebisTvisaa niSneuli.
_ rogor ar SemimCnevia.
_ mereda, gana mosawonia imisi qeba, visi danaxvac aramcTu gvanatrebinebs, netavi Sen
ggavdeo, TviT amis gafiqrebac ki sircxviliT dagwvavs, _ diax, visi danaxvac, nacvlad
imisa, rom zizRs hgvrides, siamovnebas aniWebdes da qebis Rirsad miaCndes xalxs?
_ ara, vficav zevss, uazrobas ufro hgavs.
_ diax, Tu am mxrivac Sexedav saqmes...
_ ra mxriv?
_ Tu daukvirdebi, am SemTxvevaSi poetebi siamovnebas hgvrian da atkboben Cveni su-
lis im sawyiss, romelsac Cveni sakuTari ubedurebis dros yovelnairad vcdilobT
Tavi davuWiroT da gasaqani ar mivceT; arada, Tavisi bunebrivi midrekilebis gamo,
swored mas surs tiriliT moioxos da mwuxarebiT ijeros guli. meores mxriv, Cveni
sulis ukeTesi sawyisi, jer kidev arasakmarisad ganmtkicebuli gonebisa da Cveulebis
mier, Tavis zedamxedvelobas asustebs am motiral sawyisze da sxvisi vnebebis Semyur-
es hgonia, TiTqos TviTon mas sruliadac ar bRalavs imiTi tkboba, rom es sxva, Tundac
siqvelezedac debdes Tavs, Rirseulad ver gamoxatavs Tavis mwuxarebas; amitomac aq-
ebs, Tanaulmobs da imasac ki fiqrobs, rom es TviTon masac amdidrebs, ase rom, arasdi-
debiT ar isurvebda Tavisi zizRi gamoexata mTeli nawarmoebis mimarT, da, amrigad,
moeklo es siamovneba. me mgonia, iSviaTad Tu vinme uwevs angariSs imas, rom sxvisi gan-
cdebi gadamdebi ZaliT moqmedeben Cvenze: Tuki isini mZafr sibraluls aRZraven sul-
Si, Znelia Tavi davaRwioT aseTsave sibraluls Cveni sakuTari ubedurebisas.
_ marTals brZaneb, _ Tqva man.
_ gana igive ar iTqmis imaze, rac sasaciloa? Tuki, erTis mxriv, ufrTxi imas, vaiTu
xalxi vacinoo, meores mxriv ki siamovnebiT uyureb komikur warmodgenebs an viwro
wreSi avyiaTa ugvan lizRobas, magram, rogorc ukeTurs, zizRiT ar uyureb amas, maSin
zustad ise iqcevi, rogorc gulis aCuyebisas. Sen gonebiT Trgunav Rlabucisa Tu qi-
likis Jins, magram zemoT CamoTvlil SemTxvevebSi mas srul gasaqans aZlev, da xSirad,
Sinaurebs Soris, Senda SeumCnevlad komediebis mTxzvelad TviTonve iqcevi.
_ marTlac.
_ siyvaruli, mrisxaneba, sulis yvela sasiamovno Tu usiamovno vneba, rac, Cveni
mtkicebiT, Tan axlavs Cvensave moqmedebas, _ yovelive es poetur mimbaZvelobas iwv-
evs CvenSi. is asazrdoebs da rwyavs yovelive imas, rac ajobebda damWknariyo, da Cvens
suls maT mbrZaneblobas vuqvemdebarebT, Tumca Cven TviTon unda mogveToka isini, ra-
Ta ukeTesobas da bednierebas vweodiT, nacvlad imisa, rom uaresni da ubedurni vyo-
filiyaviT.
_ sxva rames verc vityodi.
_ amrigad, roca homerosis Tayvanismcemlebs Sexvdebi, glavkon, romlebic amtkic-
eben, rom am poetma aRzarda elada da adamianur saqmeTa warmarTvisa da ganaTlebisaT-
vis gulmodgined unda vswavlobdeT mas, raTa mis sibrZnes SevuwonoT mTeli cxovre-
ba, _ keTilmosurned da alersianad moepyari maT, vinaidan isini, SeZlebisdagvarad,
SesaniSnavi adamianebi arian, dauTme da daeTanxme am xalxs, rom homerosi yvelaze di-
di Semoqmedi da tragikosTa Soris pirveli poetia, magram nu dagaviwydeba, rom Cvens
saxelmwifoSi misaRebad migvaCnia mxolod RmerTebisadmi miZRvnili himnebi da keTil-
Sobil kacTa saxotbo simRerebi. xolo Tu maT magivrad vnebian muzas miiReb, gind me-
likuri iyos da gind epikuri, maSin saxelmwifoSi siamovneba da tanjva gagibatondeba
kanonisa da zogadi sawyisis nacvlad, rac, sayovelTao aRiarebiT, yovelTvis yvela-
ferze umjobesia.
_ marTals brZaneb.
_ dae, es iyos Cveni TavismarTleba poeziis winaSe, saxelmwifodan rom gavaZeveT mi-
si bunebis gamo. saamisod xom sakmao safuZveli gvqonda. magram sisastikesa da gauTle-
lobaSi rom ar dagvdos brali, aqve davZenT, rom odiTganve SeiniSneba erTgvari uTan-
xmoeba filosofiasa da poezias Soris. mravalricxovani andazebi, rogorc magaliTad,
_ `ai, ZaRli, patrons rom uRrens da uyefs~, `didi kacia briyvTa fuWsityvaobaSi~,
`brZenkacTa brbo zevssac sZlevs~, `wvrilmanebs Cahkirkiteben, ese igi, Ratakebi ari-

185
an~ da sxva misTanani naTlad mowmoben maT ZvelisZvel uTanxmoebas. da mainc, Tu mimba-
ZvelobiTi poezia, romelic miznad isaxavs xalxis garTobas, erT sabuTs mainc moitans
imis dasturad, rom is saWiroa srulyofili wyobilebis mqone saxelmwifoSi, Cven si-
amovnebiT miviRebT mas. TviTonve vaRiarebT, rom monusxulni varT misi xibliT. magram
imisi Ralati, rac WeSmaritia, mkrexelobaa. ise ki, Cemo megobaro, gana Senc ar gxibl-
avs poezia, miT umetes, roca homerosis poezias exeba saqme?
_ pirdapir majadoebs.
_ amrigad, Tu is gamarTldeba, sulerTia, melikur poezias vigulisxmebT Tu rome-
lime sxva zomiT gamarTuls, ra Tqma unda, gandevnilobidan dabrunebis uflebas moip-
ovebs.
_ aucileblad.
_ xolo poeziis im damcvelebs, romlebic poetebi ki ara, poetebis moyvareni ari-
an, Cven saSualebas mivcemT Tundac proziT daicvan igi da dagvimtkicon, rom poezia
ara marto sasiamovnoa, aramed sasargebloc rogorc saxelmwifos, ise adamianis cxov-
rebisTvisac. marTlacda, xom gavmdidrdebodiT, is ara marto sasiamovno, sasargebl-
oc rom yofiliyo?
_ ra Tqma unda.
_ magram Tu misi dacva SeuZlebeli Seiqna, maSin, Cemo Zvirfaso megobaro, im Seyvar-
ebulebiviT unda moviqceT, odesRac rom uyvardaT, mere ki gadawyvites, rom es siyva-
ruli usargeblo iyo maTTvis, da, marTalia, didi Zalisxmevis Sedegad, magram bolos
mainc uaryves igi. ase CvenSic _ dRevandel mSvenier saxelmwifoTa mier aRzrdilebSi-
ac Rvivis siyvaruli am poeziis mimarT da Cven warmatebas vusurvebT mas, ese igi, gvin-
da, rom is ara marto saucxoo, aramed WeSmaritic iyos. magram vidre Tavi ar umarTl-
ebia, yovelTvis, roca iZulebulni viqnebiT movusminoT, misi xiblisagan Tavis dasa-
cavad SelocvasaviT gavimeoroT is mosazrebebi, romlebzedac weRan vmsjelobdiT, da
yovelnairad vecadoT kvlav am balRuri siyvarulis maxeSi ar gavebaT. SeuZlebelia
seriozulad ifiqro, TiTqos amnairi poezia seriozulia da WeSmaritebis wvdomas
cdilobs. mis msmenels sifrTxile marTebs, raTa mtkiced daicvas Tavisi sulieri sam-
yaro da saxelmZRvanelo wesad aqcios is, rac Cvens mier poeziaze iTqva.
_ geTanxmebi.
_ es sastiki brZola, Cemi Zvirfaso glavkon, gacilebiT ufro sastiki, vidre erTis
SexedviT Cans, imis gamo mZvinvarebs, keTili unda iyos kaci Tu ukeTuri. ase rom, arc
pativi, arc simdidre, arc sxva ram Zalaufleba da, ase gansaje, arc poezia ara Rirs im-
ad, rom maTi gulisTvis ugulebelvyofdeT samarTlianobas da yvela sxva siqveles.
_ geTanxmebi, yovelive imis safuZvelze, rac zemoT iTqva da, vfiqrob, aseve dageTa-
nxmebian yvelani.
_ magram jer kidev ar gangvixilavs siqvelis yvelaze didi sazRauri da misTvis da-
wesebuli jildo.
_ raRac diads unda gulisxmobde, Tuki zemoT CamoTvlil jildoebs aRemateba.
_ diadi ra unda iyos esoden mokle droSi? gana Cveni sicocxlis yavli, siyrmidan
siberemdis, ubadruki ar aris maradisobasTan SedarebiT?
_ umniSvnelo da ubadruki.
_ mereda, rogor ggonia, ukvdavi arseba maradisobaze ki ara, drois am ubadruk Sua-
ledze unda zrunavdes?
_ me mgonia, maradisobaze; magram mainc ras gulisxmob?
_ nuTu vera grZnob, rom Cveni suli ukvdavia da arasodes ar iRupeba?
am sityvebze glavkonma gancvifrebiT Semomxeda da miTxra:
_ vera, vficav zevss, vera vgrZnob; magram Sen ki SegiZlia damimtkico es?
_ Tu ara vcdebi, SemiZlia; Tumca es arc SenTvis unda iyos Zneli.
_ CemTvis diaxac Znelia, magram siamovnebiT ki mogismendi, ranairad ganmartavdi am
martiv sakiTxs.
_ maS, yuri migde.
_ Sen oRond ilaparake.
_ aRiareb Tu ara, rom arsebobs keTili da boroti?
_ diax.
_ magram amis Taobaze imasve fiqrob, rasac me?

186
_ rogor?
_ yovelive damRupveli da damangreveli borotebaa, yovelive damcveli da sasar-
geblo ki _ sikeTe.
_ diax.
_ mereda, rogor ggonia, arsebobs Tu ara sikeTe da boroteba TviTeuli sagnisaTv-
is? ase magaliTad, TvalisTvis _ anTeba, mTeli sxeulisaTvis _ sneuleba, pureulisaT-
vis _ Wvavisrqa, xe-tyisaTvis _ lpoba, spilenZisa da rkinisaTvis _ Jangi, erTis sityv-
iT, TviTeul sagans misTvis niSneuli boroteba da sneuleba moeZebneba.
_ diax.
_ roca esa Tu is sneuleba Seeyreba ama Tu im sagans, TandaTanobiT Slis, vidre sa-
bolood ar daRupavs da daangrevs.
_ ra Tqma unda.
_ maSasadame, TviTeul sagans misTvis niSneuli boroteba da sneuleba spobs, xolo
Tu es ara spobs, maSin veraferi ver SesZlebs mis mospobas; radganac sikeTe, cxadia,
arasodes arafers spobs, da igive SeiZleba iTqvas imazedac, rasac verc sikeTed miviC-
nevT da verc borotebad.
_ marTlac.
_ amrigad, Tu arsTa Soris Cven vpovebT raRac iseTs, Tavisi boroteba rom moeZebne-
ba, romelic mas aukeTurebs, magram mTlianad ki ver spobs, gvecodineba, rom misi bu-
nebis mospoba SeuZlebelia.
_ rogorc Cans, _ Tqva man.
_ ki magram gana suls ar moeZebneba raRac iseTi, rac mas aukeTurebs?
_ ra Tqma unda, moeZebneba: yovelive is, rac weRan mimovixileT, _ usamarTloba, Ta-
vaSvebuloba, simxdale, umecreba.
_ am biwTagan romelimes mainc Tu SeuZlia misi mospoba da ganadgureba? daukvirdi,
magram ise ki, rom ar SevcdeT da warmovidginoT, TiTqos usamarTlo da ugunuri suli
Tavisi usamarTlobis _ sulis am borotebis gamo iRupeba, roca danaSaulSi amxileb-
en. ara, ase ifiqre: sxeulis boroteba _ sneuleba _ Slis da arRvevs sxeuls, ris Se-
degadac is ukve aRar aris sxeuli. yovelive is, razedac weRan vlaparakobdiT, zus-
tad aseve irRveva masSi fesvgadgmuli borotebis wyalobiT da aryofnaSi gadadis;
asea, ara?
_ diax.
_ maSasadame, aseve unda ganixilo sulis bunebac. SeuZlia Tu ara masSi fesvgadgm-
ul borotebas ise daSalos da daarRvios is, rom sikvdilis piras miiyvanos da sxe-
uls gahyaros?
_ aramc da armc.
_ ki magram, gana uazroba ar iqneboda imis mtkiceba, TiTqos ucxo ram borotebas Se-
eZlos ama Tu im sagnis mospoba, mis sakuTar borotebas ki _ ara?
_ marTlac rom uazroba iqneboda.
_ maS, daufiqrdi, glavkon: sxeuls sazrdosaTvis niSneuli ama Tu im mankiT gafuWe-
buli, vTqvaT, daZvelebuli, daobebuli an dampali saWmeli rodi Rupavs. magram roca
es gafuWebuli saWmeli sxeulis dasneulebas iwvevs, maSin Cven vityviT, rom sxeuli,
marTalia, saWmlis meSveobiT, magram uSualod mainc misTvis niSneuli borotebiT,
anu sneulebiT iRupeba. sakuTriv gafuWebuli saWmeli ki, ramdenadac sxeuli sxvaa da
saWmeli sxva, uSualod arasodes ar iqceva sxeulis sikvdilis mizezad, vidre is, rog-
orc gareSe boroteba, sxeulSi misTvis niSneul borotebas ar gamoiwvevs.
_ marTals brZaneb.
_ mave mosazrebiT, Tuki sxeulis sneuleba sulis sneulebas ar iwvevs, arasodes ar
vaRiarebT, TiTqos suli misTvis ucxo borotebiT iRupebodes, TviT misTvisve niSne-
uli borotebis gareSe, da TiTqos erTi SeiZleba meoris daRupvis mizezi iyos.
_ swori azria.
_ amrigad, Cven an uarvyofT imas, rac axlaxan iTqva, an, vidre es ar uaruyviaT, aras-
didebiT ar davijerebT, TiTqos suli cieb-cxelebisa Tu sxva sneulebis, an kidev ada-
mianis mokvlisa Tu imis gamo iRupebodes, rom sxeuls nakuw-nakuw aqceven, vidre ar
dagvimtkiceben, rom sxeulis tanjva-wamebis gamo suli nakleb samarTliani da nakleb
RvTismosavi xdeba. roca ama Tu im saganSi misTvis niSneuli ki ara, ucxo boroteba iC-

187
ens Tavs, aravis mivcemT imis mtkicebis uflebas, rom amis Sedegad suli an sxva ram iR-
upeba.
_ veravin verasodes ver daamtkicebs, rom momakvdavis suli sikvdilis gamo ufro
usamarTlo xdeba.
_ magram Tu vinme gabedavs da Cveni mtkicebis winaaRmdeg gailaSqrebs, raTa Zalau-
neburad ar aRiaros, rom suli ukvdavia, da daiCemebs, momakvdavi ufro usamarTlo
da biwieri xdebao, maSin, Tu is marTalia, Cven vityviT, rom usamarTloba usamarTlo-
sTvis ukurnebeli seniviT sasikvdiloa, da Tavisi bunebiT swored es momakvdinebeli
boroteba klavs yvelas, vinc usamarTloa, _ vis xelad, vis ki nel-nela, _ maSin rodes-
ac dResdReobiT usamarTlos sikvdilis mizezi isaa, rom mas sxvebi sjian sikvdiliT.
_ vficav zevss, _ Tqva man, _ usamarTloba arc iseTi saSineleba iqneboda usamarTl-
osTvis, marTlac momakvdinebeli rom yofiliyo: vin mosTvlis, ramdeni ubedurebis-
gan ixsnida mas. magram, me Tu mkiTxav, yvelaferi piriqiTaa: is momakvdinebelia sxvebi-
sTvis, ramdenadac amis unari Seswevs, TviT usamarTlos ki warmoudgenel sasicocxlo
ZalasTan erTad uSret mxneobasac aniWebs, rogorc Cans, imdenad Sorsaa yovelive mo-
makvdineblisagan.
_ kargad laparakob; _ vuTxari me, _ Tuki sulis sakuTar ukeTurebas da mankierebas
ar SeuZlia misi mokvla da mospoba, maSin boroteba, romlis daniSnulebac sxva sagnis
mospobaa, verc suls mouRebs bolos da verc sxva rames, garda imisa, risTvisac isaa ga-
miznuli.
_ ra Tqma unda, vera.
_ magram Tu raRacas vercerTi es boroteba _ verc misi sakuTari da verc ucxo _ ve-
ra spobs, cxadia, is marad arsebuli unda iyos, xolo is, rac marad arsebobs, ukvda-
via.
_ uciloblad.
_ ase davaskvnaT; da Tu es asea, Sen dainaxav, rom sulebi yovelTvis erTi da igiveni
arian. raki arcerTi ar iRupeba, SeuZlebelia maTi ricxvi mcirdebodes an izrdebod-
es. radganac imisi mateba, rac ukvdavia, SeiZleba mxolod mokvdavis xarjze xdebodes.
ase rom, bolos da bolos, yvelaferi ukvdavi gaxdeboda.
_ marTals brZaneb.
_ magram amis gamo Cven arc imas vfiqrobT (Cveni msjelobidan gamomdinare, es SeuZl-
ebelia), TiTqos sulis WeSmariti buneba usasrulod mravalferovani, araigiveobrivi
da Tavisi Tavisagan gansxvavebuli iyos.
_ ras gulisxmob?
_ Znelia ukvdavi iyos is, rac nawilebisagan Sedgeba, miT umetes, Tu es Sedgenilo-
ba arc ise srulyofilia, rogorc weRan dagvarwmuna sulis bunebis ganxilvam.
_ marTlac Znelia.
_ xolo sulis ukvdaveba aucileblobis ZaliT gamomdinareobs rogorc Cveni weRan-
deli, ise bevri sxva msjelobidanac. imis gasagebad, Tu rogoria sinamdvileSi sulis
buneba, xrwnilebis mdgomareobaSi ki ar unda ganvixiloT igi, romelSiac danTqmulia
sxeulsa da mraval sxva borotebasTan urTierTobis wyalobiT, rogorc amJamad vxed-
avT, aramed ise, rogoricaa is wminda saxiT. swored amis ganxilva gvmarTebs gansjis wya-
lobiT, da maSin is gacilebiT ufro mSvenierad warmogviCndeba. amasTanave, ufro mka-
fiod ganWvret samarTlianobisa Tu usamarTlobis sxvadasxva xarisxs da, saerTod, yo-
velive imas, rac axlaxan gavarCieT. jerjerobiT marTebulad vmsjelobdiT imaze, Tu
rogoria amJamad suli, magram Cven varCevdiT mxolod mis axlandel mdgomareobas,
msgavsad imisa, rogorc zRvis RvTaebis _ glavkosis Semyurem Znelia ganWvrito misi
odindeli buneba, radganac sxeulis zogierTi aso morRvevia, zogs feri ucvlia, zog-
ic talRebis TareSs daumaxinjebia da Tanac zed imdeni niJara, wyalmcenareebi da ken-
Webi mihkvria, rom urCxuls ufro hgavs, vidre imas, rac Tavisi bunebiT iyo. da roca
Cven vuyurebT suls, uricxvi sxvadasxva borotebis gamo swored am dReSi warmogviC-
ndeba igi. TumcaRa, glavkon, erT ramesac unda mivaqcioT yuradReba...
_ ras?
_ sulis swrafvas sibrZnisaken. vnaxoT, ra sagnebs exeba, an ranair urTierTobebs mi-
eltvis, Tuki RvTaebrivs, ukvdavsa da maradis myofs enaTesaveba, da ranairi gaxdebo-
da, Tuki, mTlianad amnairi sawyisis mimdevari, Tavisi swrafvisas amoyvinTavda im

188
mRvrie morevidan, romelSiac amJamad aris danTqmuli, da CamoiferTxavda zed mikr-
ul kenWebsa da niJarebs. rakiRa amqveyniuri siamiT tkbobas cdilobs, rasac bednier-
ebad saxaven zogierTni, amitom bevri miwieri, qvaRorRiani da veluri ram mihkvria da
mitmasnia; yovelive es rom CamoeferTxa, SeiZleboda gvexila misi WeSmariti buneba:
erTsaxovania Tu mravalsaxovani, an ranairia sxva mxrivac. jerjerobiT ki, me mgonia, sa-
Tanadod gavarCieT sulis vnebani da maTi saxeebi, romlebmac SeiZleba adamianis cxo-
vrebaSi iCinon Tavi.
_ diax, saTanadod.
_ isic xom sworia, rom Cvens msjelobaSi Tavidan avicileT samarTlianobis winaaRm-
deg mimarTuli bevri mosazreba, Tumca arc misi sazRaurisa Tu misTvis migebuli pa-
tivis gamo gviqia igi, rogorc iqcevian, Tqveni azriT, hesiode da homerosi. samagier-
od Cven davadgineT, rom samarTlianoba udidesi sikeTea sulisTvis, da rom is gamud-
mebiT unda cdilobdes aRasrulos samarTlianoba, miuxedavad imisa, wilad xvda Tu
ara gigesis beWedi da hadesis muzaradi.
_ marTals brZaneb.
_ axla ki veRaraferSi Semogvedavebian, glavkon, Tu garda yvelafrisa, imasac davZ-
enT, rom mainc arsebobs samarTlianobisa da sxva siqveleTa sazRauri, da ganvixilavT,
ra zomiT, an ranairad iRebs mas suli adamianebisganac da RmerTebisganac, rogorc si-
cocxleSi, ise sikvdilis Semdegac.
_ vera, axla ukve veRar Semogvedavebian.
_ maS, damibrunebT imas, rac msjelobisas gasesxeT?
_ ra?
_ me Tqven dagiTmeT da dageTanxmeT imaSi, rom samarTliani adamiani SeiZleba usama-
rTlo Candes, usamarTlo ki _ samarTliani. da Tumca es SeuZlebelia dafaruli dar-
Ces ukvdavTa da mokvdavTaTvis, msjelobis gulisTvis Tqven mainc saWirod miiCnevdiT
amis daSvebas, raTa TavisTavadi samarTlianoba aseTive usamarTlobisaTvis dagepiris-
pirebinaT. an, iqneb, aRar gaxsovs?
_ usamarTlo viqnebodi, rom meTqva, aRar maxsovs-meTqi.
_ magram raki amnairi dapirispireba ukve moxda, samarTlianobis saxeliT moviTxov
Tqvengan: rogori pativis Rirsadac scnoben mas RmerTebic da adamianebic, Tqvenc iseT
pativs unda miagebdeT samarTlianobas, romelic samarTlian kacs Tundac imiT ajil-
doebs, rom TviTon mas aseT pativs miagebs yvela. xolo is rom WeSmariti sikeTea sama-
rTlianobis yoveli mimdevrisaTvis, es ukve cxadvyaviT Cven.
_ Seni moTxovna savsebiT samarTliania.
_ maS, uwinares yovlisa, ukanve damibruneT is, rac damaTmobineT: TiTqos RmerTebi
aras dagidevdnen samarTlianobasa da usamarTlobas.
_ gibrunebT.
_ da raki RmerTebis Tvals araferi daemaleba, zogi adamiani sasurveli iqneba maT-
Tvis, zogi ki _ saZulveli, rogorc imTaviTve SevTanxmdiT.
_ asea.
_ magram vaRiarebT Tu ara, rom yvelaferi, rac RmerTebisgan iRebs dasabams, udide-
si sikeTe iqneba misTvis, vinc RmerTebs uyvarT, Tuki mas Tavs ar unda daatydes gard-
uvali ubedureba uwindeli Secodebis gamo.
_ rasakvirvelia, vaRiarebT.
_ maSasadame, igive unda vaRiaroT samarTliani kacis mimarTac, sulerTia, siRataki-
sTvis iqneba ganwiruli, sneulebisa Tu sxva raRac amgvarisaTvis, rac borotebadaa mi-
Cneuli: yovelive es, bolos da bolos, sikeTed eqceva, sicocxleSi Tu ara, sikvdil-
is Semdeg mainc. radganac RmerTi arasodes xels ar aaRebs imas, vinc samarTlianobas
mieltvis, siqveleSi iwafavs Tavs da cdilobs RmerTs daemsgavsos, ramdenadac es Se-
saZlebelia adamianisaTvis.
_ ra Tqma unda, Tavis msgavss xels ar aaRebs.
_ usamarTlos mimarT ki sapirispiros unda vfiqrobdeT?
_ rasakvirvelia.
_ samarTliani kacisTvis RmerTebs saTanado sazRauri moeZebnebaT.
_ me mgonia.

189
_ adamianebs? gana sinamdvileSi ase ar xdeba? usamarTlo aramzadebi, mTeli Tavian-
Ti simarjvisa da gaqnilobis miuxedavad, ormagi garbenis monawileebs hgvanan, erTi bo-
lodan meoremdis swrafad rom garbian, magram meoridan pirvelisken SemobrunebulT
Zala aRara hyofniT; diax, jer qariviT mihqrian, magram Semdeg, qancgawyvetilni, qveyn-
is sasaciloni xdebian da gamarjvebulis gvirgviniT SublSemkulni ki ara, TavCaqindr-
ulni da cxvirCamoSvebulni toveben asparezobas. namdvili morbenlebi ki warmateb-
iT aRweven mizans, jildosac ixveWen da gamarjvebulis gvirgviniTac imkoben Subls.
umeteswilad aseTia samarTlianTa xvedri. maTi yoveli saqme, yovelgvari wamowyeba
Tu urTierToba, bolos da bolos, sayovelTao pativiscemas iwvevs; swored esaa maTi
jildo da sazRauri.
_ uciloblad.
_ maSasadame, Sen udrtvinvelad aitan, Tu me imasve vityvi samarTlian xalxze, ras-
ac Sen usamarTloebze ambobdi? diax, me vityvi, rom mowifulobis asaks miRweul yve-
la samarTlian kacs, Tuki TviTon surs, SeuZlia Tavis qalaqSi erT-erTi mmarTveli
gaxdes, romeli ojaxidanac surs, iqidan moiyvanos coli da Tavisi qaliSvilic, visac
surs, imas gaayolos colad. mokled, rasac Sen usamarTlo xalxze ambobdi, axla me sa-
marTlianTa misamarTiT vimeoreb. usamarTlo xalxze ki imas mogaxsenebT, rom maT um-
ravlesobas axalgazrdobaSi kidevac rom moexerxebina Tavisi avkacobis miCqmalva, si-
cocxlis miwuruls mainc amxelen, Sav dRes daayrian da qveynis sasacilod aqceven,
ucxoelebica da Tanamoqalaqenic abuCad aigdeben da cema-tyepasac ar akmareben: Zel-
ze gasvamen da SanTiT dadaRaven; mokled warmoidgine, rom mTel am tanjva-wamebaze ma-
Sin me vlaparakobdi da ara Sen. ras ityvi, nebas momcem ase vilaparako?
_ ra Tqma unda: marTals ambob.
_ ai, rogoria jildo, saboZvari da sazRauri, samarTlian kacs rom miageben RmerT-
ebic da adamianebic, im sikeTeze rom aRaraferi vTqvaT, rasac TviT samarTlianoba ani-
Webs samarTlian kacs.
_ esaa yvelaze mSvenieri da Rirssaxsovari sazRauri.
_ magram yovelive es verc sididiT da verc simravliT axlosac ver miva imasTan,
rac sikvdilis Semdeg elis orives _ samarTliansac da usamarTlosac. RmerTmani,
Rirs amis mosmena, raTa orivem saTanado daskvna gamoitanos Cveni saubridan.
_ maS, Tu RmerTi gwams, ganagrZe: ukeTess ras moismens kacis yuri?
_ alkinoes ambavs ki ar gadmogcemT, aramed erTi mamaci kacis _ er pamfilielis, ar-
meniosis Zis naambobs. es eri brZolis velze daeca. aTi dRis Semdeg, daRupuli meom-
rebis cxedrebs rom dauwyes akrefa, yvela gaxrwniliyo, mxolod eris gvams ar gahkar-
eboda xrwnileba. amitomac Sin waasvenes, rom daekrZalaT. meTormete dRes, roca ukve
koconze iwva, moulodnelad gacocxlda da xalxs uambo, rac suleTSi exila.
eris sityvebiT, rogorc ki sxeuls gaeyara, misi suli mraval sxva sulTan erTad
daadga gzas da yvelani erT saocar adgils miadgnen, sadac gverdi-gverd mdebare or
naprals gaepo miwa, zustad maT zemoT ki aseve organ gaxsniliyo zeca. SuaSi msajule-
bi isxdnen, romlebic ganaCenis gamotanis Semdeg ubrZanebdnen alalmarTalTa sulebs
mxarmarjvniv gahyolodnen zecisaken mimaval gzas, mas Semdeg, rac maTi ganaCenis aRmni-
Svnel warweras akravdnen mkerdze. usamarTloTa sulebs ki mxarmarcxniv, qvemoT mima-
val gzaze aniSnebdnen da zurgze maTi borotmoqmedebis nusxas akravdnen. rodesac
eris jerma moawia, msajulebma uTxres, adamianTa macne unda gaxde da, rac aq naxe, yvel-
aferi auwyo maTo; amitomac ubrZanes, yvelafrisTvis edevnebina Tvalyuri da nanaxsa
da gagonils guldasmiT dahkvirveboda.
man ixila sulebi, ganaCenis gamotanis Semdeg cisa da miwis ori napralis gavliT
rom midiodnen da ori sxva napraliT modiodnen kidec: miwis wiaRidan amodiodnen Wu-
Wyiani da mtverSi amogangluli sulebi, zecidan ki wminda sulebi Camodiodnen. ganu-
wyvetliv momaval sulebs, etyoboda, grZeli gza gamoevloT. yvelani siamovnebiT is-
venebdnen mwvane mdeloze, rogorc saxalxo dResaswaulebis monawileebs sCveviaT. na-
cnobebi erTmaneTs esalmebodnen; miwis wiaRidan amosulni zecidan Camosulebs ekiT-
xebodnen, ra xdeboda caSi, zecidan Camosulebs ki surdaT miwis siRrmidan amosule-
bisagan SeetyoT miwisqveSeTis ambebi. miwis wiaRidan amosulni mwuxarebiTa da creml-
ebis frqveviT igonebdnen, ramdeni ubedureba gadaxdenodaT Tavs miwisqveSeTSi mog-

190
zaurobisas, aTas weliwads rom grZeldeba, zeciT Camosulni ki _ netarebasa da Tavi-
si mSvenierebiT gamaognebel sanaxaobas.
magram yvelafris dawvrilebiT ganxilva Sors wagviyvanda, glavkon. xolo mTavari,
eris sityvebiT, ai, ra iyo: yoveli usamarTlobisa Tu visime Seuracxyofis sasjelad
yvela usamarTlosa da Seuracxmyofels erTi aTad miagebdnen sanacvlos (xolo yove-
li nacvlisgeba as weliwads grZeldeba, radganac aseTia adamianis sicocxlis xangr-
Zlivoba), raTa sasjeli aTjer ufro mZime yofiliyo danaSaulze. ase magaliTad, Tu
visime gamoisobiT, laSqris an saxelmwifos Ralatis Sedegad, didZali xalxi daiRupa
da bevrsac monobis uReli daedga qedze, anda Tu vinmem sxva borotmoqmeds Seuwyo xe-
li, axla yoveli danaSaulis sanacvlod asjer meti satanjveli unda etvirTa. meores
mxriv ki, qvelmoqmeds, samarTliansa da RvTismosavs damsaxurebisamebr miagebdnen saz-
Raurs.
ras ambobda eri patara bavSvebis Sesaxeb, romlebmac dabadebis Semdeg Zalian cota
xans icocxles, mosaxsenieblad ara Rirs. misi sityvebiT, RvTismosaobisa Tu RvTismg-
moblobisTvis, mSoblebis pativiscemisa Tu upativcemlobis, agreTve TviTmkvlelob-
isTvisac gacilebiT ufro didi sazRauri iyo dawesebuli. is yveboda, rom misi iq yo-
fnisas erTi suli ekiTxeboda meores, sad aris ardeios didio. es ardeiosi aTasi
wlis winaT pamfiliis erT-erTi qalaqis tirani yofila. gadmocemiT, moxuci mama da
ufrosi Zma mouklavs da bevri sxva borotebac Caudenia. eri yveboda: sulma, romels-
ac am sityvebiT mimarTes, pasuxad Tqvao: `ardeiosi aq ar mosula da verc mova. marT-
lacda, bevr sxva saSinel sanaxaobaTa Soris Cven esec vnaxeT: roca mraval gansacdel-
gamovlilni mivadeqiT naprals da davapireT aRma avyolodiT gzas, anazdad ardeiossa
da sxva sulebs movkariT Tvali; iq TiTqmis yvela tirani iyo, ubralo mokvdavTagan ki
mxolod udidesi borotmoqmedni. maTac daapires aRma aeRoT gezi, magram napralma ar
miiRo isini: rogorc ki miuaxlovdeboda erT-erTi borotmoqmedTagani, biwierebis se-
niT sneuli, romelsac jer kidev bolomde ar gamoesyida danaSauli, naprali sazare-
li xmiT iwyebda Rrials. iqve gamzadebuli idgnen veluri arsebebi, romlebsac TiTq-
os ali asdiodaT. Rrialis gagonebisTanave xeli staces zogierT borotmoqmeds da sa-
dRac gaaqanes, ardeioss da ramdenime ukeTurs ki xelfexi Seukres, yelze yulfi Ca-
moacves, miwaze dasces, tyavi gaaZres da ekal-bardebiT mofenili gzispiris gaswvriv
waaTries, Tanac yvela Semxvedrs uxsnidnen, risTvis sjidnen ase sastikad, da eubnebo-
dnen, suyvelas tartarosSi CavyriTo~. vin mosTvlis, ramdeni SiSi gveWama, dasZenda
eri, magram yvelaze metad imisi gveSinoda, vaiTu, rom mivuaxlovdebiT, naprali aR-
rialdeso; amitom veraferi Seedreboda vercerTis sixaruls, roca Cveni miaxloebis-
as naprali dumda. aseTi iyo, daaxloebiT, yovelgvari ganaCeni da sasjeli, iseve, rog-
orc maTi Sesabamisi yoveli jildo.
vinc mwvane velze Svidi dRe dahyo, merve dRes unda amdgariyo da gzas gasdgomoda,
raTa oTxi dRis Semdeg mieRwia im adgilisTvis, saidanac Cans zemodan CamonaSuqi naTe-
li, sxivosani svetiviT rom ganwonis mTel cas da miwas, da cisartyelas mogagonebT,
oRond ufro brwyinvalea da wminda. swored am naTlis svets miadgnen erTi dRis mgza-
vrobis Semdeg da aq, am naTlis SuaSi, Tvali hkides cidan CamoSvebul sakvrelTa bo-
loebs, radgan es naTeli cis sakvrelia, rogorc xomaldis ferdebze Semosaltuli
garsakravi _ xomaldisa. sakvrelTa boloebze anankes TiTistari hkidia, wriul moZra-
obas rom aniWebs yvelafers. TiTistris tari da kauWi foladisaa, kviristavi ki _ fo-
ladisa da sxva metalebisa. kviristavis agebuleba aseTia: garegnulad aqaur kviris-
tavebsa hgavs, magram eris aRwerilobiT ise unda warmovidginoT, rom gareTa, yvelaze
did da mTlianad gulamoRebul kviristavSi, rogorc yuTSi _ yuTi, Cadgmulia meore
aseTive, ufro mcire kviristavi. igive iTqmis mesame, meoTxe da kidev oTx sxva kviris-
tavzedac. sul erTmaneTSi Cadgmuli rva kviristavia, da zemodan rom daxedo, maTi
kideebi saerTo RerZis garSemo ganlagebul wrexazebs hgvanan, garedan TiTqos erTi
mTliani kviristavis uwyvet zedapirs rom qmnian, xolo RerZi merve kviristavis Sua-
gulSia gayrili.
pirvel, gareTa kviristavs yvelaze didi wriuli zedapiri aqvs; meeqvse kviristavi
meorea sididiT; meoTxe _ mesame; merve _ meoTxe; meSvide _ mexuTe; mexuTe _ meeqvse;
mesame _ meSvide, meore ki _ merve. yvelaze didi kviristavis wre Wrelia; meSvide kvi-
ristavisa _ yvelaze brwyinvale; mervisa meSvidedan gamosxivebuli sinaTlis fers se-

191
sxulobs; meore da mexuTe kviristavis wre daaxloebiT erTnairi elferisaa da wina
wreebze ufro yviTeli; mesamisa yvelaze TeTria; meoTxe _ mowiTalo; meeqvse ki meo-
re adgilzea siTeTriT. mTeli kviristavi moZraobisas erTsa da imave wrebrunvas asr-
ulebs, magram, amasTanave, Svidi Sinagani wre nela brunavs mTeli kviristavis moZrao-
bis sapirispiro mimarTulebiT. yvelaze swrafad moZraobs merve wre; meore adgilzea
Tanabari siswrafiT moZravi meSvide, meeqvse da mexuTe wre; mesameze, etyoboda, sapi-
rispiro mimarTulebiT moZravi meoTxe wre; meoTxe adgilze mesame wrea, mexuTeze ki
_ meore. TviT TiTistari ki anankes kalTaSi brunavs.
TviTeul wreze fexmorTxmiT zis TiTo sirena; maTTan erTad brunvisas yoveli maT-
gani erTi da imave simaRlis mxolod erT bgeras gamoscems, da es rva bgera harmoniul
Tanaxmierebad erwymis erTmaneTs. sirenebis irgvliv, maTgan Tanabrad daSorebul sam
taxtze sami sxva arseba zis. eseni moirebi arian, anankes asulni _ laxesisi, kloTo da
atroposi; samives spetaki samosi mosavs da Subls gvirgvini umkobs. sirenebTan xmaSe-
wyobiT laxesisi umReris warsuls, kloTo _ awmyos, atroposi ki _ momavals. kloTo
drodadro marjvena xels wahkravs kviristavis gareTa wres, raTa Tanabrad ibrunos,
atroposi marcxena xeliT aseve abrunebs Sinagan wreebs, laxesisi ki rigrigobiT exeba
xeliT erTsac da meoreTac.
iq misvlis Semdeg sulebi dauyovnebliv unda xlebodnen laxesiss. erTma winaswar-
metyvelma mwyobrad darazma isini, mere laxesisis kalTidan aiRo yovelgvari xvedri
da sicocxlis nimuSi, maRal ficarnagze Sedga da Tqva:
`anankes asulis, qalRmerT laxesisis sityva: efemerulo sulebo! ai, mokvdavTa mo-
dgmisaTvis sasikvdilo meore moqcevis dasabami. Tqven ki ar agirCevT wilisyriT Tqve-
ni demoni, Tqven TviTon unda airCioT igi. vinc pirveli iqneba wilisyris Sedegad, pi-
rveli airCevs im sicocxlesac, romliTac unda icocxlos aucileblobis ZaliT. siq-
vele visime xvedri rodia: TviTeuli Tqvengani, metad Tu naklebad, imis mixedviT ez-
iareba siqveles, pativs scems Tu zizRiT uyurebs mas. pasuxi TviT amomrCevs moekiTxe-
ba: RmerTs rodi miuZRvis brali~.
es rom Tqva, winaswarmetyvelma yvelas uyara wili, da TviTeulma, eris garda, is
wili aiRo, romelic mis axlos davarda: ers ki amis neba ar hqonda. vinc aiRo, yvelasa-
Tvis cxadi Seiqna, meramdene iyo wilisyriT. amis Semdeg winaswarmetyvelma yvelas wi-
naSe miwaze gaSala sicocxlis nimuSebi, romelTa ricxvic gacilebiT meti iyo, vidre
iq myofi sulebisa. aq naxavdiT maT uricxv sxvadasxvaobas: rogorc cxoveluri, ise ad-
amianuri sicocxlis yvela SesaZlo saxes. maT Soris SexvdebodiT tiranebsac, romel-
Taganac zogierTis mmarTveloba sikvdilamde grZeldeboda, zogisa ki Sua gzaze wyde-
boda da siRatakiT, gandevniTa da siglaxakiT mTavrdeboda. aq iyo im kacTa sicocxlis
nimuSebi, romelTac saxeli moexveWaT TavianTi garegnobiT, silamaziTa da mZleTam-
ZleobiT, iseve, rogorc keTilSobilebiTa Tu winaparTa siqveliT. Sesabamisad, aqve
iyo uCino kacTa, agreTve qalTa sicocxlis mravali sxvadasxva nimuSi. aq erTmaneTSi
alufxuliyo simdidre da siRatake, sneuleba da janmrTeloba, agreTve Sualeduri
mdgomareobani.
adamians, Cemo Zvirfaso glavkon, aq emuqreba yvelaze didi safrTxe, amitom TviTe-
ulma Cvenganma yvelaferi ganze unda gadados da, uwinares yovlisa, iqiTken mimarTos
mcdeloba, rom SeZlebisdagvarad Seicnos es. iqneb miakvlios adamians, romelic aswa-
vlida da SeaZlebinebda erTmaneTisagan gaerCia cxovrebis ukeTesi da ukeTuri wesi,
xolo im SesaZleblobaTagan, bedi rom argunebda wilad, yvelgan da yovelTvis amoer-
Cia umjobesi. amasTanave, gaeTvaliswinebina, ra zemoqmedebas axdens siqveleze, mTeli
sicocxlis ganmavlobaSi, yovelive is, razedac zemoT vilaparakeT, Tavisi Tavmoyrisa
Tu ganmxoloebis wyalobiT, raTa, amrigad, winaswarve exila sikeTe da boroteba, ras-
ac iwvevs mSvenierebis Serwyma simdidresa Tu siRaribesTan, sulis garkveuli ganwyo-
bilebis TanxlebiT, da, imavdroulad, Seecno, ras niSnavs keTilSobiluri Tu mdabi-
uri warmomavloba, piradi cxovreba Tu saxelmwifo saqmianoba, Zliereba Tu uZlure-
ba, niWiereba Tu uniWoba, an bunebiT Tandayolili Tu SeZenili Tvisebebi sulisa. yo-
velive amis SejerebiTa da sulis bunebis gaTvaliswinebiT, adamians SeuZlia arCevani
moaxdinos cxovrebis ukeTes da ukeTur wess Soris: ukeTurad is miiCnevs cxovrebis
imnair wess, romelsac iqamde mivyavarT, rom suli usamarTlo xdeba, ukeTesad ki _
imas, romelic suls ufro samarTlians xdis, yovelive danarCens ki aras dagidevT.

192
Cven ukve vnaxeT, rom sicocxleSic da sikvdilis Semdegac esaa admianis yvelaze
mniSvnelovani arCevani. hadesSi foladiviT mtkice rwmeniT unda Caxvide, rom verc
simdidrem Tu sxva misTana sacTurma, verc tiranad Tu despotad qcevis survilma da-
givsos Tvali, raTa uricxvi sazareli ubedureba ar daatexo Tavze xalxs da arc Sen
TviTon daiTmino kidev ufro didi boroteba. yovelTvis unda gaurbode orsave uki-
duresobas da SegeZlos saSualo gzis arCeva, rogorc am qveynad, ise saukuno sofla-
dac, radganac esaa adamianis yvelaze didi bedniereba.
saiqiodan mosuli macnis Tanaxmad, winaswarmetyvels wilisyrisas esec uTqvams:
`TviT sul bolos mosulsac ki, Tu mkacrad da Wkvianurad axdens arCevans, SeuZlia
amoirCios arcTu urigo da sasiamovno sicocxle. vinc yvelaze umal irCevs, yuradRe-
biT iyos, bolos amrCevi ki nu dakargavs mxneobas~.
am sityvebis warmoTqmisTanave _ ambobda eri, _ movida is, visac wilisyram pirvelo-
ba arguna, da didi tiranis sicocxle irCia; Tavisi ugunurebisa da uZRebi sixarbis
gamo moaxdina es arCevani da arc ki dahfiqrebia, ra saSineli Sedegi mohyveboda amas:
gangebis nebiT sakuTari Svilebi unda STaenTqa da bevri sxva borotebac Caedina. mag-
ram Semdeg, roca dafiqrda, mkerds mjiRi ikra da mwared daitira Tavisi xvedri, winas-
warmetyvelis gafrTxilebis miuxedavad rom airCia; magram amaSi Tavis Tavs ki ar sde-
bda brals, aramed bedisweras, RvTaebebs, mokled, yvelafers, garda sakuTari Tavisa.
arada, is erT-erTi maTgani iyo, vinc zecidan Camovida, da Tavisi wina sicocxle srul-
yofili wyobilebis mqone saxelmwifoSi galia. Tumca misi siqvele mxolod Cveuleb-
iT iyo ganpirobebuli da ara sibrZnis siyvaruliT. SeiZleba iTqvas, rom zecidan Ca-
mosulTa Soris cota rodi iyo iseTi suli, vinc am ankess wamoego, radganac isini Wir-
TaTmenaSi rodi iyvnen gamobrZmedilni. da piriqiT, miwis wiaRidan amosulTa umrav-
lesoba naCqarevad rodi axdenda arCevans: maT xom isedac uamravi ubedureba hqondaT
gadatanili da uamravi ubedurebac enaxaT. amitom da wilisyrisaTvis niSneuli Sem-
TxveviTobis gamoc bevri suli uaresze cvlida ukeTes xvedrs da piriqiT. Tu yovel-
Tvis, roca adamiani am qveynad modis, is saRad azrovnebda da bedmac ise ineba, rom uk-
anasknelTa Soris ar eyara wili, maSin, rogorc im qveynidan gvauwyeben, marto misi am-
qveyniuri cxovreba ki ar iqneba bednieri, aramed misi gzac _ am wuTisoflidan sauku-
no soflad da piruku _ nareklian miwisqveSeTSi ki ar gaivlis, aramed zecis haerovan
siankareSi.
sanaxavad Rirda, _ dasZenda eri, _ rogor irCevdnen sulebi TavianT xvedrs. amis yu-
reba sacodaobac iyo, sasaciloc da saocaric. arCevani upiratesad wina sicocxlis
CveulebebiT iyo ganpirobebuli. erma ixila, rogor irCia imisma sulma, vinc odesRac
orfevsi iyo, gedis sicocxle, qalTa modgmisadmi siZulvilis gamo: raki maT mouswra-
fes sicocxle, aRar isurva qalis saSodan Sobiliyo. iqve ixila Tamirisis sulic, ro-
melmac bulbulis sicocxle irCia. samagierod gedma da zogierTma sxva frinvelma am-
jobina adamianad gansxeulebuliyo. sulma, romelic meoce iyo wilisyriT, lomis si-
cocxle irCia: es aiaqsi iyo, telamonis Ze, romelsac aRar surda adamianad qceva, ra-
dganac ar daviwynoda abjris miniWebis ambavi. Semdegi suli agamemnonisa iyo, odesRac
Tavs datexili ubedurebis gamo saSinlad rom sZulda kacTa modgma da amitomac isu-
rva arwivad qceuliyo. amasobaSi atalantas jermac moawia, romelsac wilisyram Sua-
Tanebs Soris arguna adgili; rakiRa icoda, ra did pativsac miageben aTletebs, ver
SesZlo gverdi aevlo maTTvis da swored es xvedri irCia. amis Semdeg erma ixila epe-
iosis, panopevsis Zis suli, xelosnobaSi gawafuli qalis bunebas rom imosavda. sadR-
ac Sors, wilisyris ukanasknel monawileTa Soris, Tvali mohkra takimasxara Tersites
sulsac, maimunis sxeuli rom Seimosa. wilisyras sul bolo adgili ergunebina odise-
vsis sulisaTvis, romelsac kargad axsovda uwindeli tanjva-wameba, amitomac uareyo
Tavisi pativmoyvareoba da gafacicebiT daeZebda saqveyno saqmeebs garidebuli ubra-
lo mokvdavis sicocxles; bolos, rogorc iqna, miagno, yvelas mier dawunebuls, odi-
sevsis sulma ki danaxvisTanave irCia is da Tqva, wilisyriT pirvels rom mrgeboda ar-
Cevanis ufleba, mainc ase moviqceodio. mxecebis sulebi zustad aseve gadadiodnen
adamianebSic da erTmaneTSiac; usamarTloni mZvinvareTa bunebas imosavdnen, samarT-
lianni ki _ TvinierTa bunebas. mokled, eri aTasnairi cvalebadobis mowme iyo.
mas Semdeg, rac yvela sulma airCia Tavisi xvedri, isini wilisyriT dadgenili rig-
is mixedviT midiodnen laxesisTan. visac romeli demoni aerCia, moira swored mas aZl-

193
evda TviTeul maTgans mfarvelad da arCeuli xvedris aRmasruleblad. am mcvels da
mfarvels, uwinares yovlisa, kloTosTan mihyavda suli, raTa misi xelisa da misive
swrafad mbrunavi TiTistris qveS gaetarebina igi, riTac amtkicebda sulis mier arCe-
ul xvedrs. kloTosTan Sexebis Semdeg mcveli atroposis saqsovisken miuZRoda mas,
raTa sabolood ganesazRvra kloTos mier darTuli sicocxlis Zafi.
iqidan suli ukumouqcevlad uaxlovdeba anankes taxts, mis qveS gaivlis da meore
mxares gadis. roca yvela suli Tavs moiyris meore mxares, isini saSinel sicxesa da
xvatSi miemarTebian leTes velisaken, sadac vercerT xesa Tu sxva mcenares ver mohkr-
avT Tvals. SeRamebisas sulebi mdinare ameletosis piras ivaneben. vercerTi WurWeli
am mdinaris wyals ver iWers. garkveuli raodenobiT yvela sulma unda Sesvas amelet-
osis wyali, magram vinc Tavs ver ikavebs da uzomosa svams, yvelaferi aviwydeba. yvel-
am daiZina, magram SuaRamisas saSinlad igrgvina da miwac iZra. uceb yvelani grigalma
aitaca caSi, sxvadasxva mxares mimofanta, sadac unda Sobiliyvnen isini, da sulebi va-
rskvlavebiviT akiafdnen cis TaRze. ers ki am wylis Sesmis neba ar misces. aRar axsov-
da, rogor daubrunda misi suli sxeuls. anazdeulad gamofxizlda ganTiadisas da da-
inaxa, rom koconze iwva.
ase gadarCa, glavkon, es miTi da ar daiRupa. Tu verwmunebiT, Cvenc gvixsnis; leTe-
sac advilad gadavlaxavT da arc uwmindurebiT wavibilwavT suls. merwmuneT, suli
ukvdavia da unari Seswevs aitanos yovelgvari sikeTe da yovelgvari boroteba; Tu
yovelTvis aRmavali gziT vivliT, ganuxrelad aRvasrulebT samarTlianobas da yurs
mivugdebT gonebis xmas, raTa, vidre aqa varT, erTmaneTs vmegobrobdeT da gviyvardes
RmerTi. ase movimkiT samarTlianobis sazRaurs, rogorc asparezobaSi gamarjvebulni,
romlebsac uSurvelad uZRvnian jildos, da bednieri viqnebiT rogorc am qveynad, ise
im aTaswlovan mogzaurobaSiac, zemoT rom aRvwereT.

194
s a r C e v i

nawili I
saxelmwifo ............................................................................................................................ 3
..........

nawili II
nadimi .................................................................................................................................. 197
fedoni ................................................................................................................................ 235
.............

195
biblioTekiT sargeblobis wesi
1. biblioTekiT sargebloba SeuZlia nebismier pirovnebas, romelic gawevriandeba
biblioTekaSi;
2. biblioTekis wevrs SeuZlia gaitanos biblioTekis katalogSi miTiTebuli nebis-
mieri wigni an kompaqt-diski, romlis gatanisas wevri valdebulia datovos katalog-
Si miTiTebuli nivTis safasuri sawevros saxiT. am Tanxis farglebSi mas SeuZlia 30
dRis ganmavlobaSi isargeblos biblioTekis momsaxureobiT;
3. dazianebuli wigni an kompaqt-diski ukan ar miiReba da biblioTekis wevrs gauuqm-
deba zemoT aRniSnuli vadiT sargeblobis ufleba. biblioTekis wevrs aseT SemTxvev-
aSi SeuZlia kvlav gadaixados gasatani nivTis safasuri da isargeblos 30 dRiani va-
diT bolos gadaxdili Tanxis farglebSi.
4. vadis amowurvamde bolos gatanili wigni gadaecema biblioTekis wevrs saCuqrad.

erTi wignis fasad waikiTxeT mravali


egriseli9@gmail.com

196

También podría gustarte