Está en la página 1de 7

VERBOS DEPONENTES, SEMIDEPONENTES, DEFECTIVOS E IMPERSONALES 1

1. VERBOS DEPONENTES
2. VERBOS SEMIDEPONENTES
3. VERBOS DEFECTIVOS
4. VERBOS IMPERSONALES

5. TEXTOS

IES BENICALAP (Valencia) LATÍN I


Elena Gallardo Paúls. Curso 2009-10 EL VERBO LATINO VI
VERBOS DEPONENTES, SEMIDEPONENTES, DEFECTIVOS E IMPERSONALES 2

1. VERBOS DEPONENTES

 Son verbos morfológicamente pasivos pero de significación activa o reflexiva, que pueden
pertenecer a cualquiera de las 5 conjugaciones:
-miror, miraris, mirari, miratus sum (“admirar”)
-fateor, fateris, fateri, fassus sum (“confesar”)
-loquor, loqueris, loqui, locutus sum (“hablar”)
-experior, experiris, experiri, expertus sum (“experimentar”)
-patior, pateris, pati, passus sum (“padecer”)

Algunos tienen una traducción reflexiva:


-proficiscor, -sceris, -sci, profectus sum (“ponerse en marcha”)
-utor, uteris, uti, usus sum (“servirse de” + abl.)
-laetor, laetaris, laetari, laetatus sum (“alegrarse”)

 Los tiempos perfectos de los verbos deponentes tienen la misma estructura que los
pasivos del sistema de perfecto, pero su significación es activa: nati sunt: "han nacido",
nati simus: "hayamos nacido"...

 Los verbos deponentes conservan formas activas con significación activa:


-el participio de presente: hortans = "el que exhorta", "exhortando..."
-el participio de futuro secuturus = "que va a seguir", "que seguirá..."
-el gerundio loquendi = .".de hablar"
-el infinitivo de futuro miraturum esse = "haber de admirar"
-la perifrástica activa miraturus sum = "he de admirar"

 En cambio, el participio de perfecto es deponente por su forma pasiva y su significado


activo: miratus, -a, -um = "el que admiró". Tiene significado pasivo en algunos verbos
cuando lleva agente.

 El gerundivo es siempre pasivo: mirandus, -a, -um = “que debe ser admirado”.

 Algunos deponentes tienen el participio de futuro activo –urus irregular, no derivado del
participio de perfecto:
-nascor, nasceris, nasci, natus sum (“nacer”): nasciturus...
-orior, oriris, oriri, ortus sum (“salir”): oriturus...
-morior, moreris, mori, mortuus sum (“morir”): moriturus...

 Existen, también, unos pocos verbos con formas activas y significación pasiva: exulare
(“ser desterrado”), fieri (“ser hecho”), venire –compuesto de eo- (“ser vendido”) y
vapulare (“ser azotado”)

IES BENICALAP (Valencia) LATÍN I


Elena Gallardo Paúls. Curso 2009-10 EL VERBO LATINO VI
VERBOS DEPONENTES, SEMIDEPONENTES, DEFECTIVOS E IMPERSONALES 3

2. VERBOS SEMIDEPONENTES

Son verbos que aparecen como deponentes solamente en los tiempos del tema de perfecto:

-audeo, audes, Andere, ausus sum (“atreverse”),


-gaudeo, gaudes, gaudere, gavisus sum (“alegrarse”),
-soleo, soles, solere, solitus sum (“acostumbrarse”),
-fido, fidis, fidere, fisus sum (“confiar”) y sus compuestos.

IES BENICALAP (Valencia) LATÍN I


Elena Gallardo Paúls. Curso 2009-10 EL VERBO LATINO VI
VERBOS DEPONENTES, SEMIDEPONENTES, DEFECTIVOS E IMPERSONALES 4

3. VERBOS DEFECTIVOS

Ciertos verbos latinos carecen de algunos de los temas (y, por tanto, de todos los tiempos que
se derivan de esos temas) por lo que se consideran defectivos.

 Carecen de infectum:
Coepi, coepisti ("comenzar")
Memini, meministi ("acordarse") [memineram, meminero, meminerim…]
Odi, odisti ("odiar")
Novi, novisti ("saber")

 Algunos verbos son defectivos en tiempos y modos:

1. INQUAM ("decir"): se emplea siempre con estilo directo e intercalado, como un


inciso, y sólo se usa en las siguientes formas:
Pres. Indic. Pret. Imperf. Futuro Imperf. Pret. Perfec.
1ªp sg. Inquam - - -
2ªp sg. Inquis - inquies inquisti
3ªp sg. Inquit inquiebat inquiet inquit
1ªp pl. - - - -
2ªp pl. - - - -
3ªp.pl inquiunt - - -

2. AIO ("decir") : se utiliza tanto en estilo directo como en estilo indirecto, y sus formas
más usuales son:
Pres. Indic. Pret. Imperf. Pret. Perfec. Pres.Subj.
1ªp sg. Aio Aiebam - -
2ªp sg. Ais Aiebas - aias
3ªp sg. Ait Aiebat ait aiat
1ªp pl. - Aiebamus - -
2ªp pl. - Aiebatis - -
3ªp.pl aiunt aiebant - aiant

3. FARI ("hablar"): usa las formas siguientes:


-los tiempos compuestos, como cualquier verbo deponente activo
fatus sum "he hablado"
fatus ero "habré hablado"
fatus eram "había hablado"
fatus sim "haya hablado
....
-formas derivadas del tema de presente:
Pres. Ind. Futuro Imperf. Imperat. Pres Infin.Pres. Gerundio
1ªp sg. - Fabor - fari Fandi
2ªp sg. - Faberis fare Fando
3ªp sg. fatur Fabitur -
1ªp pl. famur Fabimur -
2ªp pl. famini - -
3ªp.pl fantur - -

IES BENICALAP (Valencia) LATÍN I


Elena Gallardo Paúls. Curso 2009-10 EL VERBO LATINO VI
VERBOS DEPONENTES, SEMIDEPONENTES, DEFECTIVOS E IMPERSONALES 5

-tres participios:
-part. de presente: fans, fantis....
-part. de perfecto: fatus, -a, -um
-Gerundivo: fandus, fanda, fandum
-supino: fatu

Son más usados los compuestos affatur, affatus sum, affari, "hablar a uno", y
praefatur, praefatus sum, praefari, "hablar antes".

4. QUAESO "rogar": suele usarse en inciso, como fórmula de cortesía en el estilo directo,
en la 1ª persona de presente (sg. o pl.), por lo que puede, incluso, traducirse como "por
favor"
-quaeso “(pido) por favor”
-quaesumus “(pedimos) por favor”

5. QUEO "puedo"; NEQUEO, "no puedo", siguen la conjugación de eo, pero sólo se
emplean algunas formas:
-queo, quibo, queam, quire
-nequeo (o non queo), nequis, nequit, nequimus, nequitis, nequeunt;
nequibo¸nequeam; nequiens, nequeuntis; nequire.

6. Además, hay otras formas verbales que se usan con el valor de una interjección:
-age, agite, imperativo de ago, con el valor de "¡ea!"
-como forma de salutación:
-salve, salvete, salvere "sé saludado" > "hola", "buenos días".
-ave, avete, avere "sé saludado" > "hola", "buenos días"
-vale, valete, valere "pásalo bien", "ten salud" > "adiós"

IES BENICALAP (Valencia) LATÍN I


Elena Gallardo Paúls. Curso 2009-10 EL VERBO LATINO VI
VERBOS DEPONENTES, SEMIDEPONENTES, DEFECTIVOS E IMPERSONALES 6

4. VERBOS IMPERSONALES

Los verbos impersonales en latín son aquellos que sólo se utilizan en 3ª persona de singular, y
cuya acción no se considera realizada por ningún sujeto personal.

a. Verbos que expresan fenómenos atmosféricos


Pluit “llueve”, nivit “nieva”, tonat “truena”…

b. Verbos que expresan sentimientos


Pudet “da vergüenza”, miseret “da pena”…
c. Verbos que expresan distintas nociones como la idea de conveniencia, licitud,
acontecimiento…
Oportet “es conveniente”, licet “es lícito”, accidit “sucede”…

Se conjugan en los distintos tiempos:

INDICATIVO SUBJUNTIVO INFINITIVO


Presente Oportet Oporteat oportere
Pret. Imperfecto Oportebat Oporteret
Futuro Imperfecto Oportebit
Perfecto Oportuit Oportuit Oportuisse
Pret Pluscuamperfecto Oportuerat oportuisset
Futuro Perfecto oportuerit

Estos verbos suelen llevar de sujeto un infinitivo o una oración completiva de ut (con verbo en
subjuntivo).

IES BENICALAP (Valencia) LATÍN I


Elena Gallardo Paúls. Curso 2009-10 EL VERBO LATINO VI
VERBOS DEPONENTES, SEMIDEPONENTES, DEFECTIVOS E IMPERSONALES 7

5. TEXTOS

-Qui ubi ad gloriam virtutis via grassatur, abunde pollens potensque et clarus est neque
fortuna eget, quippe quae probitatem, industriam aliasque artis bonas neque dare neque
eripere cuiquam potest (Sal. Bell.Iug. I,3)
-Nam uti genus hominum compositum ex corpore et anima est, ita res cunctae studiaque
omnia nostra corporis alia, alia animi naturam sequuntur (Sal. Bell.Iug. II, 1)
-In duas partis discedunt Numidae: plures Adherbalem sequuntur, sed illum alterum,
Iugurtham, bello meliores (Sal. Bell.Iug XIII, 1)
-Suos hortatur uti fortem animum generent (Sal. Bell.Iug. CVII, 1)
-Neque enim assentior iis qui haec nuper disserere coeperunt: cum corporibus simul animos
interire atque omnia morte deleri. (Cat. De Amic. 13)
- Sed ex eo medio quasi collis oriebatur, uestitus oleastro ac murtetis aliisque generibus
arborum, quae humi arido atque harenoso gignuntur. Media autem planities deserta
penuria aquae praeter flumini propinqua loca; ea consita arbustis pecore atque cultoribus
frequentabantur. (Sal. Bell.Iug. XLVIII, 3-4)
-Nihil tumultuabitur nihil admonebit velocitatis suae, [sed vita] tacita labetur (Séneca, De
brevitate vitae, VIII-5).
-Mirari soleo cum video aliquos tempos petentes (Séneca, De brevitate vitae, VIII, 1)
-Horum te mori nemo coget (Sén. De brevitate vitae, XV-1)
-Eam sapientiam interpretantur quam adhuc mortalis nemo est consecutus (Cic. De am. V)
-...ego autem non de virtute nunc loquor, sed de virtutis opinione (Cic. De amic. 98)
- Quam ob rem vita quidem talis fuit vel fortuna vel Gloria ut nihil posset accedere,
moriendi autem sensum celeritas abstulit (Cic.De amic.12)
-Atque id ipsum, cum tecum agere conarer, Fannius antevertit (Cic. De Am. IV)
-Postremo corporis et fortunae bonorum, ut initium, sic finis est, omniaque orta occidunt et
aucta senescunt (Sal. Bell.Iug. II, 3)
-“Numquam ego ratus sum fore uti rex maxumus in hac terra et omnium quos novi, privato
homini gratiam deberem” (Sal. Bell.Iug CX, 1)

IES BENICALAP (Valencia) LATÍN I


Elena Gallardo Paúls. Curso 2009-10 EL VERBO LATINO VI

También podría gustarte