Historia Animalium Aelian

'
1y
Digitized by the Internet Archive
in 2010 with funding from
University of Toronto
I
http://www.archive.org/details/denaturaanimaliu01aeli
AELIANI
)
NATURA ANIMALIU
LIBRI XVII
VOLUMEN PRIMUM.
VERBA AD FIDEM LIBRORUM IVIANUSCRIPTORUM
CONSTITUIT
FRIDERICUS JACOBS.
ADJF.CTI SUXT I.HDICES

rrF.SNERl
KT INTERPRETATK)
EME.VDATA.
,
-J
JMPENSIS FRIDERICI FROMMANNI
BIBLIOPOL•AE ET TYPOGRAPHl.
ANNO MDCCCXXXII.
^
l_Gr
Clauoliui.
AELIANI
15
DE
f NATURA ANIMALIUM
LIBFiI SEPTEMDECIM.
VERBA AD FIDEM LIBRORUM MANUSCRIPTORUM
CONSTITUIT
ET ANNOTATIONIBUS ILLUSTRAVIT
FRIDERICUS jX^COBS.
INTF.XTAE SUNT CURAE SECUNDAE POSTUMAE J. G.SCHNlilDERI

SAXONIS.
, ,
ADJECTI INDICES ET INTERPRETATIO

GROXOVIO EMENDATA.
- GF.SNEKT
J
IMPENSIS FRIDERICI FROMMANNI
BIBLIOPOLAE ET TVPOGHAPHI.
ANNO MDCCCXXXII.
FRTDERICO THIERSCHIO
PROFKSSORl ET ACADEMICO MOJNACENSl.
FRANCTSCO PASSOYiO
PROFESSORl VRATISLAVIENSI.
FRID. CHRiST. YALENTTNO ROSTfO

PROFESSORI GOTHAINO.
VIRIS
OB EXIMIA DE BONIS LITTERIS MERITA
CLARISSLMIS
AMICIS OPTIMIS ET INTEGERKIMIS
HOC SENECTUTIS SUAE OPUS
EDITOR
D. D. .
una ine , Viri clarissimi , caiissa impnlit,
ut Vestra huic libro inscrihereiu. Et primo
(jiiideni debili tjiwdaminodo solvendi officiiim. Quurn
enini unusijuisque Vestrum in scriptis puhlice editis
pliirimas mihi et rgregias ajiimi ioluniaiisqne signi-
ficationes dedcrit, ego antem hunianilati Vcsirae non-
dam ita , iit debebtijn \ôlebanique responderim , reni,
in declki jain senectutis via eoUocaUis , non diutius

difjerendam esse ratus , occasionein diii optatain Ji-
benter arripui, iit immenioris ingraff<fue aniiiii snspi-
cioneni nie reniovereni, eademcjue opera meuni erga

Vos amorem publico (fuodam dociimento, quantumîs
exiguo iestificarer. Alteram eniin^ qiiod me move-
,
bat, jucundissinia fiiit niutuae hujus, quae me phi-

ribiis inde annis Vobiscinn conjanxity amicitiae re.cor-
datio. Ac Tu quidem ^ FraNCISCE PaSSOVI, minime

igiwras qiium in Gynuiasio, quod Gothae floret, bo-
,.
nis litleris nai>ares operam, quantopere Te non mini/s

ob acerrimum illiim ,
quo omnes disciplinarum partes
complectebaris , amorein cum egregia indole conjun-
ctnrn, ifuarn ob singuUirern, (jiKie iii Te est, Tiiurunt et
ingenn elegantiain dilexerirn ; post illa temporaautem

nuo aninio hietissiina laiidum Tuariim increnienta ob-
serâverini, prosperis Tuis successibus gfnisus slm, si
quid contra ad^êrsi accidisset dohieriw, probe nosli.
Tuam , //// TlIlERSCIII, amicitiarn propitia mihi

fortuna concilia^nt. llujus enirn favorc effectmn
ut (fuo tenipure Monachii litteras tradpharn , Tii
que, jussn et auspiciis optimi et chnientissinii regis,
- est^
cujiis jiietnoriiini utenpie n&strujn, pin, ul par ^st, ani-

jiH) êneranmr et colimus, litterariim docetidaruni caus-
sa in eandcin urbem iocareris. primiim mune-
ris litrique nostnini dcmandati quodainiuodo socieias,
deinde quotldiana consiietndo, conimiinis denUjue cum
reriim honestnrurn onmiuin , tiim lllleraruin inprimis
umor quod firntissininin esl animonini viticuhun,
y
mutua \8 nmicilia dexin.ril et sinit in i/incre sohl :
fieri^ ut sohnn ioluptas ex jucundis rebus perce-

pta , êriini etiain periculoruni tenipestatanique minae
anirnos arctius conjungant , ila nobis qiwque accidil,
ut, quiim iisdein anucis^ iisdeni adversariis uleremur,
jiicundissintn qiine inter nos erat , familiarilas per
ipsos illos
tiim cnperet.
8, ,
qiii in nns concitabanlitr, incremen-

Neque haec amicilia sublato illo quoli-
diano cousueludinis cornmercio postque uieuin in pa-
triani urheni reditiim ulla e.r parte imniinuta est. Jn
ipso auleni decessu , cujus caussas apiid Te comme-
niorare nihil aitinet , qiiuin reUnqacnda esset iirbs,
omnibus litteraruin praesidiis affluens, artlsque orna-
mentis jam ium egregie instructa et instruenda, relin-

quendi auiici, quos hahebain plarinios, renuntianduni
jucutidissinio juêiitutis erudiendae miineri , rniilanda
deniifue onniiuni jneoruni consiUorini) ratio, tristitiaTn^

ifua tiim vehenienter commovehar aninio, Jiihil niagis
leniebal , quam Tuimx ^ m/TniERSCHI, alloquiuni^ et
tjiwd confidebcuu , opus , me TJiajonbus nniinis
quani iiribus susceptttin, per Te feliciore succcssu con-
linuatinn et perfectum iri. Neifiie fefellit opinio.
Tnnta enini virtute, lanla prudenlia, constantin deni-
que el perseverantia reni aggressus vian^qne inslltutaju

prosecutus es , ut inipedimentis , quae vel rebus vel
ab hominibiis objiciebantur, surnrna cum laiide supera-
tis et remotis , laetissimae segetes tantquani ex agro

Tuis manibus cullo ct purgato efflorescerenl ^ qiiales
quantasque tani brevi iempore ennsci el adolcscere
posse vixqiiisquani spcrassel. Qnae fclicitas — siJelL
citas est dicenda quae virtutis est nie.rces prneTtiiunique
industriae — verum haec felicitas quantuni bonielhuic

saecu/o etfuturis aUatura sit^ nenio non \;idet. Res enim
jam eo perdiicta cst , ul niinime Kcrcnduin sil ^ ne ille
bonariiin lUtcraruni ainor , qui Te excitatus in stii-

dlosae ju% cntulis BaKfiricae aninus tamquam in feraci
solo non comprehendil iantum, sed nliissimas radices
egit, hibej(ir/(iri el comeUipossil ; spernndunKjne fore,
ut, si (juid adhiic in reruju scho/asticarum ratione iion
ita^ ut Tii ielis aUpie litterarum iitilitas postulat,
constitutiim si/, id qiio<pie post firmissima fundainenla
per Te hac qiioque in re posita , coTnmodiiis e.rsiriia-
tiir , et ad perfectiorem il/ain , (pinm res rcipiirit,
condititmeTu perducatur.
Jam adTe, amicissinie VvOSJl , mea se conver-

tit oratio. Toi per plures inde annos humanitatis
Tuae aniniiipie erga me Tiii documenfa exlant , ut,
ingenii Tiii sohrtiaw , suhtile de litteris rebus-

ipie. hiunanis judiciiim , accuratae doclrinne copiarn,
alacrilnletn dennpie , cum in omni vitae condi-
iione^ lurn iii niiineris scholasiici officlis oheundis pro-
bas, magnopere adinirer , ob earn tamen, quam di-
xi , ranssani cximie Te diligcre et nmare debeam.
Accedil ad haec ctimn aliud, (piod ad hujus operis
rationcin proprie perlinei. Ouiiin enini adhiic in scri-
niis lateret , scis , saepe Tibi interrogando et
consulendo molestiis fuerim ; aut si Tii , qua es crga

amicos indulgentia, haruni molestiariuii recordari no-
luerisy ego cerie bene niemmi, neque alios ignorare vo-
lo, quoties judiciiim nieinn direxeris, dnhitantcni con-
firmaveris, lahoranti succurreris. Et saepius profecto
in negotio jninime facili et expeditOy openi Tiiani ex-
petivissem , nisi me retinuisset verecundia (piaedam
mea , iêreniem , ne humanitale Tua , ad qiiam tot
alios in diversissimis negotiis recurrentes \ideharn,

ahuterer. Pro his ergo voluntatis Tiiae ojficiis , pro~
que cojmtate , qua tam crebro interpellantem tuUsti,
inaxiinas Tihi gratins ago , agentqae alii , (jiii erro-
res Tiieos Te nionUore aliquanium imminulos esse re-
pulahunt.
Finem scribe.ndi facturus Vos , Viri clarissimi,

rogo , iit meae in Jwc certe
siiprenmni hunc seneciiitis
genere laboreni tamqiiani exiguum magni anioris te-
stem beneôlo accipiatis animo
, Deiim êro prccor, ;
uf, diim opiimis artihus per vicirn saepenuniero mole~

stam et difficileni ad summam laudem grassaniinif
conatibus Vestris faveal^ valetudinein confinnet, mo-
lestias et aerumnas ,
qiiae aniinos i'es/ros sollicitare et
in cursu sludioruni rctardare. possiiil , ornnes prohi-
hcat, hunc dcniijue laetissiimun lahoribus Veslris Jru-
ctiim tribuat , ut tjuan) pielateni los juvenes inagislris
Veslris et praeceptoribiis demonstrastis , eandem in
disciplinae Veslrae aliininis experiamini; ut tandetn
filios Vestros , palernaruni virlutum aemulos , valen-
tes florentesqiic conservet. Valete , Viri oplinii , et
tiie, (piod facilis, pergite (iniare. Scribebarn Gothae.

rn. Ju /. MDCCCXXXI.
) CONSILIO CAUSSIS
NOVAE EDITIONIS.
Aiino hujus saeculi duodeviceslnio Juannes GoU-

lob Schueiderus, vlr doctissimus, in itlnere aninil exhila-
randi caussa cum Maiisoiie .''| , amlco deside-
ratisslmo, inslltuto, Golliae per aliquot dies coniniora-
l)atur. Tum prlniuni contlgit, ut vlruni praestantissliiiuni,
cuni quo nilhi Inde a viglnli qulnque annis niultus lillera-
runi usus fucrat , de facie noscereni , aniniunique admi-
rarcr, lilterarum sludlis, etiam quum a labore rcqulesce-
bal, nunquam non acriter iiitentuni. Per illos dles quum

niultds inter iios de comniunibus studils uiiiversaque aij-
liqultale sermo esset, forle etlani Aebaiil nienliuue facta,
cujiis de AnimaliLim Natura et PiOprietate farragineni iii
Epislollo, anno hujus saecuH quarlo adSchneldeiuni scrl-
plo *), corrigere et illustrare conatus erani, senex laborlosls-

siiiius se de iiova illiiis operis editione instruenda coiisi-
liuni ceplsse dicebat. Quo audito, protuH et nioiislravl
ei quae ipse post Eplslulain a me edilani ad Aeriani illud
opiis coUecta habercm, lecliones praesertlni e codlce Mo-

uacensi excerptas, meosque quosdam emendandi conatiis,
quos cuni aliorum conjecturis observationibusque iioniuil-
lis de obscuris Aeliaiii loclsimiversaqueejusoratloiie niar-
lonii.
*) Observationes in Aeliani Hist.
Epistola ad V. Cl. J.
.
G. Schneider.
el
Jeuae
Fhilostruti Vitum Jpvl-
180-i• b-
XII PRAEFATIO.
gini editionis Heilbronneiisis, qua uti solebam, et duobus

Lexici graeci exemplaribus adscripseram ;
quumque ei
huiic apparatum meimi iion displlcere intelligerem, obtiili,
ut par erat, viro mihl aniiclssimo quaecunque bujus geiie-
rls in meos usus paraveram, potestate simul data, ut qiiae

sibl de mcis usui essent, ils haud aliler ac suls uteretur.
Conditlone accepta Schnelderus domuni reversus operi

manuni admovit, et qulcquid ipsi et a Tbeopbrasto , cu-
jiis tuni ultimum voliimcn e\ novls, qnae acceperat, snb-
sldiis conclnnabat, et a lciiia Lexici graecl sui Siipple-
meulorumque ad eani edillone siiperesset otii, id omne
ad Aelianum limandum et illustrandum contnlit, tantaque
in eo negotlo progredlebatur alacritale , ut brevi anfe su-
premuni niorbum amicis dlceret, se proxlmo anno novam
Aeliani operis editionem typograpbls tradituriim esse.
\eriim non ita mulfo post, verteiite anno, vir optimus,
qui iisqiie ad illud tenipiis seiieclutis oniis sine molestia
pertnlerat, subito coepit Inngiiescerc, et quod in illa ae-

tate iisu venire solet, vires brevissimo tempore taritopere
seiitiebat iniminui , utomnes, quibus carus erat, de sa-
lule ejus recuperanda desperareiit. Nec vaniis timor fuit.

Die "" niensis Jauuarii , anno XXII""" bujus saecull,
vir doctissinius, „gravls annls et nieritis, boiioribusetiani,
„quibus nnnquam ullra modum delectatus erat, saliatus,

,,vitae cognitioni et scientiae fideliler impensae sibi con-
„scius, sex dlebns ad septuagesimrim secundum annnm
„inip!cndum reliquis, vita excessil" l). Tristisslmo dc
ejus oblfa nuntio accepto, uon poteram iion de ultirao
laboriosissimi seuis opere cogitare, praesertim quum nieus
1 ) Usus sum verbis Francisci Passovii , viri clarissimi ,

qui de vita
Sc/ineideri indefessoque ejus de litteris bene merendi studio egregie com-
mentatus est in libello academico , in quo Schneideri memoriam cum
Kayssleri , philosophiae in universitate Vratislaviensi professoris, laiide
conjuDxit. Repetitus est libellus in Miscell. crit. a Fridemanno etSeebo-
dio edilis Vol. II. 1, p. I53. ss.
PRAEFATIO. XIII
quallscunque ad illud apparatus, quem quatiior annis
ante a me secum auferendum acccperat, adhuc penes oiini
esset. Tunc ipse primuni de Aeliaiio edendo cogilare
coepi. Quiim enini a Mansone, qui per plures annos

conjunctissime cum Schneidero vlxerat, accepisseni, edi-
tionis negotiuni cum librario qiiodam agllatum eventum
non habuisse, et si opus fere ad umbilicuni perductuiii
suscipere vellem, rem csse iiitegram ; facile niihi passus
sum persuaderi , ut me dareni iiegotlo et jucundo , iit
mihi videbatur, iiec admodiim diiTicili ,

pietatis deiiique
aliquid erga defunctum aniicnm habitnro. Quid mulla .^
Mansone adjulore et interprete res brevi perducta est eo,
ut exeraplum Aeliani ,
quod novas Schneideri curas con- ScUneideri
I I 1 • I •
I
• . ad novam c-
tinebat, a praestaiitissimi vin naereaiDus niini aequiSditionemcu
"*^^*^'^^"^""'
condltionibus traderetur. Habebatilludpraetercontextiim,
haud paucls in locis emendatum, annotationes bene raul-
las easque ita elaboratas ^) , iit nullo modo dubltari pos-

set, Schneiderum hoc ipsum exemplum, si fata tullssent,
typographis exscribendum fuisse traditurum. Pauca ita-
que editionis piOcuratori videbantur relicta. Nam si, ca-

lami errorlbus sublatis, annotatioiiera unam et alleram ad-
jecissem ,
plagulas denique ab operarum peccatis purgas-
sem , meo in suscepto opere videbar esse satlsfa-
officio
cturus. Yerum res, facllis visa et expedita, difficultatibus

implicata erat nec paucls nec niediocribus. Rem ipsam
enim aggressus, subsidiisque hucusque ad Aelianum cor-
rigendum comparatis dlligenter excussis , faclle intellige-
bara, non solum plurima superesse depravala, verum

contextum totura multis in partibus fide carere , novaque
ad id ,
quod res requirebat , anqiiirenda esse praesldia.
Et ea quoque, quibus Schneiderus usus fuerat, quum
2) In postremis tantum libris inde a Xlllmo pauca quaedam capita

nondam annotationibus erant instructa , cujus defectus caussas iguoro
equidem.
XIV^ PRAEFATIO.
uon satis constanter vidercm csse collata , non dubita-

bam, si quis (leniio excnteret, operae pretiuni essc fa-
coJex Reh-cturum. Initium feci ilaque ab Excerptis codicis Rehdi-
ft^'"'''''
' ^" sccundls Schiieiderl curls saepe commemora-
lls; ab hls progressiis ad codicem olimAugustanum, nunc
reglum Monacensem , ex quo princeps flaxit editio ^),
cujus Schneiderus paiicas tantnm lectiones noverat, eas

potissimum ,
quas Oudendorpiiis et Wernsdorfius bic
illic commenioraruTit. Timi alia circumspicere coepi.

coiiex vati-]\Iaxinie advertebat animiim liber \aticanus a Bastio non
canua .
uno magna cum laude conimemoratus, quem spe-

in loco
cimina quaedam indc allata e\ alio fotite, quam libros

adliuc comparatos, derlvatum esse arguebant. Hiijus
itaqiic librl, qui a Gallis Italiae vlctoribus in bibliolhecam

rarisinani delatiis, rebus postea Inimutatls caesareoqne
iniperio in Gallia everso Romam reniissus esse dlcebatiir,
collationem ut naiiciscerer, studiose operam dabam. Nec

fruslra, ut vldebatur inllio. Inventus est, qnl negotium
susciperet ; condltlones proposltae et acceptaei acla c\
Iransacta oninia; et jam res videbatiir iii vado esse, quuni

clarissinius Biblioihecae aticanae praefectus, per litteras
a me ut codlcls illius conferendi veniam daret rogalus,
conventnsque ob eandem caussam ab amicis, quos Romae
habeo, quiqiie reni ipsis mandalam noii lcnle agebant,
aut perditiispraeter omniuni oplnionem, Aeliani codicem ParisiisRo-

niam reniissum esse negaret. nes mirabilis et aenigmati
haud abslmilis. Bibliothecae Yalicanae Praefectus , vir
de lilteris egregle meritus, a quo ipse olim, dum Medio-

lanl Ambrosianae praeerat, haud paucas voluntatis slgni-
ficafiones acceperani, praestantissimum codlcem Roniara

remissum esse negat; contra custos librorum raanuscri-
3) Quantopere autem liaec editio in plurimis locis ab archctypo

illo discedat , vide infra §. IV. iibi dc editione Tigurina accurate dispu-
tabitur.
PRAEFATfO. XV'
ploriim nihliothecae reîae V;irislnoe, vir eximiiis iiiilil-
que egregle favens, se enndoni codicfni cnni reliqiiis \.i-
tlcanis libris lloniaiio ciildam , ([iiein iiomine appellat,
cnique hoc a Cardinale nihliothecario (Ipniantlatnm rrat,
in maniis dedlsse teslatnr! Parislis itatjue qimm iioii
slt , Roniae anteni csso iiogefur, etiani lioo ruirahilc ar-
cidit, quod, quaiituin scio, a Naticaiii lliesauri cusfodi-
bus deperditi libri recuperaiidi nulla ciira adliil>lla.
Hac tanicn spe dcjenlum fortuna non deslitiiit, imo dn-

plici vla juvit. Qiiuni onim al) Hasin , viro exiniio, per
litteraspetivisseni, ut in dnohnsTiihllotliecao regiacAellaiii
codicihus locos qiinsdani a nip ipsi iiidlcatos in nieani grn-

tlam inspiceret , et ille ,
qna est humanitate prompioquo
ad litteras amicosque iiivandos stndio , precibiis nieis fa-
cile annuisset, coniparatione illa iiistitufa apparuit, allo-
riini horuni llbroruni, qiiamvis recenteni et negligenfiiis
scriptum, in oninibus tanien lecllonibus, quas l>astins

ex \aticanis menibranis commemoravlt, ita consenliro,
ut dubltaii non posscf, eiini ant do aticano libro dcscri-

plum, aiit cerle ex eodem atqne illnni fonte dcrivatuni Codex Pari
esse. (ûae sententia quantopere posfca coiilirmata iuen!, ticanode-
mox dicani. Utriusqiie itaque libri Parisini — nani al-

**'"'' "**
tenini etiam proprias sibi laudes habere cx aliquot specl-
niinibus intellexerani — coraparatio ut instilueretnr ab

Ilasio impetravi ,
quo moderante lllud npgotium per duns
dlsclplinae ejus aluninos praestantissimos, Bergcrum de
Xivrey , cujus nonien non ita diu per Phaedri fabulas ex
codice Pithoeano editas in crudltoriim ora venlt, et Bru-
netum intra brcve tempus probabill ddigcntia perfectum
est. Hoc igitur pnnmm fiilt fortuiiac faiitricis miinns,
quod incidi in librum, \aticanl codicis aut abscondili
aut araissi quodammodo vicarium ; alteruni etiani majus
atque praestantins fuit. Bastii schedas, qiiae ad graecas
litteras facerent, quiim iii Urltanniam delatas esse consta-
XVI PRAEFATIO.
ret , cxislimaremque lecliones quoque ab eo ex Yaticanis

nienibranis excerptas ibidem latere, unde nanciscendi eas
spesiiullaerat, liisipsls diebusfortc accidit, ut aliud agens
codicis Vat.Pâestaiitissimum llbrum A^TOMI AuGUSTI PiEÛARDI,

lectiones
Bastio ex-
^ [[ clarissinil, '
iii quo splendidlssimae
1
bibliotbecae suae de-
cerptae et scriplioiiein multis cum aiinotationibus mullifaria doctrlna
apuilRenu- p. ,., ... .
cxeniplum Aeliani cum

41••
ardum ser- reiertis exhibuit, evolverem, ibique
vatae.
varlis lectionibusCod.\alicaiii, Baslli nianii scrlptls, coni-
iiiemoratuni vidercm ^*). Quibus lectis quanta me laetitia
affectum esse existinias ! Miiiime enim dubitans, Pienuar-

dum, cujus L•umantatem ex aliorum sernionibus abunde
babebam cognitam, si quls illius cimelii usum ab eo expe-
tivisset, faclle veniam esse daturum, Ludoiiciim de Sin-
ner , nobilem Beriicnseni, qui nunc cum niaxirae in iiova
Thesauri graecae llnguae editione occupalus est, per litte-
ras adii , ut id, quod in volis habebam, meo noniine a
libri possessore clarlssimo expeteret. Nec mora. \o-

tis nieis Sinnerus promtisslnio aninio annuit, eoque in-
terprete res facillime transacta est. Summa enim fa-
cilitate Renuardus libri usuni Sinnero concessit; eoque

ipsi tradito quuni circumspiceret, qui lectlones Bastli
manu in margine positas describcrel, ultro se obtullt vir
doctissimus , Philippus LeBas , historiarum iii schola,
quam vocant, normali*) profcssor, qui hujus laboris

taedlum non refugiens , brevissimo eum tempore admi-
4) Catalogue de la Bibliotheque d'uii amateur. Tome i. p. 260•
„Aelianus de Natura anim. Lips. 1784- 8- Cet exemplaire est charge de
variantes de la main de Mr. Bast; et cette collation faite par un savant
aussi distingue, est d'autant plus interessante ,
que le Msc. d'apres le-
quel elle fut faite, et qui etait alors d Paris, est retourne a la bibliothe-
que du A'âtican , c'est a dire, est redevenu d'iin tres - difScile acces."
*) Harum litterarum studiosis nomen viri doctissimi innotait obser-
vationibus criticis gallicae interpretationi Eumathii adspersis eleganti- ,
que coraraentatione : sur Vutilite qiCon peut retirer de l'epigraphie pour

V intelligence des auteurs anciens. Paris. 1829• 4• iQ qua auctorem per
Letronnii et Boissonadii ,
praestantlssimorum virorum , vestigia ad lau-
dem properantem Aidemus.
PRAEFATiO. XVII
rabili diligentla perfecit. In hoc itaque negotio iiemo
erit, quin trium illorum virorum, Pienuardi, qui prae-

stantissimum bibliothecae suae peregriiio ho-
mlni siirama facilitate utendum concesslt; Sinneri, qui

Renuardi mlhi voluntatem et benevolenllam conciliavit
LeJBasii denique, qui laborem taedii plenum et molestum
promte suscepit, susceptum egregie peregit; nemo, in-
quam , erlt ,
qui praestantlssimorum horum virorum hu-
manitatem gratissimo animo agnoscendam esse intelligat,
idqne tanto magis, quanto molestior est aliorum quorun-

dam in claudendis obserandisque thesauris , aut suis aut
ipsorum curae commissis, inhunianitas.

Alla praesidia prius accesserant. Anno enim hujus
saeculi quinto et vicesimo quum fillum natu mininium,
qui studiorum caussa se in Italiam confcrebat, comi-

tarcr, diesque aliquot Florentiae morarer, codicem Ae-
liani Mediceum in Laurentina examinare coepi. Tum Codex mc-
intellexi, haud paucas quantivis pretii lectiones, quas

praestanlissimae membranae habeut, a Jacobo Grono-
vio esse neglectas ;
qui neglectus eo viderl debebat mole-
stior ,
quod Aellanei operis contextus ,
qualem habeba-
raus ab Abrahamo Gronovio, Jacobi filio, constitutun),a Giouovin
Mediceum codlcem referre existimabatur. Quare hujas coHatus""
quoque libri coUatlonem ad textus fideni slabiliendam ne-
cessario requlri arbiUatus, qmini ipse temporis angu-

stiis exclusus hunc laboreni perficere iion posseni , Fran-
ciscum de Furia , vlrum doctissimuni, cujus hunianitatem
jam saepius in ejusmodi negotiis expertus eram, et co-
ram et per lltteras rogavi, ut totuin illuni codicem cum

Gronovli edilione denuo coniparandum curaret. Facilc
quod pelebam a vlro hnmanissimo impetravl ; et tum de-
mum apparuit, quantum in hoc agro spicilegium Grono-
vius reliquissel. In eodem itinere Medlolaiii bibliothe-
cani Ambrosianam salutavi, quae et ipsa quaedam ad Ac-

PRAEFATIO.
Codex Mar-lianum spectaiitia servat; Veiiellls autem in lilbliollieca
-•^• Marci ejusdem

tjpum
scrlptoris codlceni in menibraiia elegan-
jgj. scripluni manibus tractavi. Cujus quiim parteni allquam,
quantum per teniporls angiistlas ficri poterat, ad editio-
nem Groiiovianam contiilissem , id quod antea suspicalus
erani, tuiic e ccrtisslmis vesligiis luculentissime apparuit,
iindcdescri-codlcem Monaccnseni -Fiiggeriaiium, quem oliiii acciirate

ptus cod. •• 1 1 • 1 • ,
Monacensis-Comparaveraiii usdem nienibraiiis uescnpUini esse.

, ex
Fuggena
Yoluissem qiiidem harum quoque nienibranarum compa-
rationem nilhi institui sed quum illo tenipore nemo Ye- ;
netiis esset ,
qui taleni laborem susclpere aut possct aut
vellet , apographo Monacensi, qnamvis haud paucis ini-
periti scribae eiTorlbus inquiiiato, contentus csse debui.

Nec quidqiiam iiide Aellano damni factuni esse confido.
Taiitus enim est bbrl Veneti cum Mediceo consensiis , ut
anibo pro uno leste haberi et censeri debeant ^).
Hac itaqne variaruiii lectionum farraglne ex codici-
r<Kii«-tim fa-bus niaiiuscriptls coUecta, quum Ires codicum Aeliaiii fa-

miiiae.
mllJas ggse intellexissem , unam eornm qui cum edilione ,
priuclpe faciunt , cujus optimus et antiqiiissimus esl Au-

gustaiius (rt) ; alteram, quae continelur codice Medlceo
(ilf ) , \eneto et Monacensl (m), ex Yeneto descripto;
lertiam, iu qua est Yatlcaiius (y) et qui ex Vaticaiio llu-
Textus cou-xit Parisiims (^) ^); equidem ad Gronovii exerapliim Me-

rtituendira-
tio.
j-^gyj^^ codlcem basm et fmidamentum lectioiiis feci ,
'
ita
ut, nisi aliud obstaret, hujus libri, qui oninium vldctur
5) Praeter Iias librorum manuscriptorum collatioiies , Fridericiis

Osannus Professor Gissensis celebcrrimus, mccura conimunicavit lectio-
,
ncs qnasdam Excerptorum Aelianeorum Jacobus Geel vir doctissimus, ; ,
Universitatis Lugdiinensis Professor , emendationcs nonnullas Henister-

husii ineditas; Theophilus Kieslingius denique , rector Gymnasii Cizen-
sis meritissimus , Thomae Reinesii annotationes aliquas , margini edi-
tionis Tornaesianae adspersas. His viris eruditissimis ob beneoleDtam
milii probatam giatias ago quas possum maximas.
6) Pavisiims alter (c) nulli liariim sectanim soli auimmcrari pote.st,
sed iiiter primam et secundam llucluat.

PRAEFATIO. XJX
esse aiitiqulssinius, auctoritateni caeteris praeferrera, re-
liquos autem, Augustanum inprimis, in iis locis, ulii le-
ctiones Medicei et jMonacensis libri aut nianifesio depiw

vatae, aut certe deteriores essent, in subsidlum vocareni.
In ordlne verborum constitueiido fere semper duos illos
libros sccutus sum , ubi conseiitirent ; Monacensis quae

sobis offerebat, etiam quum speciem veritatis baberent,
in annotationibus reliuqiienda duxi, cum librarii negli-
gentia, tot locis prodita, ei tQm demum fidem babere

pateretur, quura alioruni llbrorLmi testimoniiira accederet.
In totu enim hoc negotio banc niihl legem scilpsi, ut vl-
tata licentia, qua Tigurensls edltor ob caussas, quas in-
fra demonstrare conabur, iutextu constituendo saepisslme
usus est, certam iibique librorum fidem seqiierer, et ma-

uifesta vltia relinquerem potius, quam id, quod inlellectu
farilius , sed incertum esset , libris invitis in ordinem

reciperem "). Caeterum cum bbrorum testiraoniis usum
dicendi Aeliaueum , ul par erat, coiijaiixi, iion solum
qualem hi de -Satura Aiiimaliimi libri testantur, sed a-
rlae etlam historiae deperditoriinK|r.e llbrorum rellquiae
apudSaidam senatae. Kam haec omuia miius scriptoris

esse sedula eorum comparatio mihl certissime persuasit.
Ad eundem finem lierodotum , cujus Aeliauiis praecipue

studiosus fulsse vldeliir, paulo diligeiitius coraparavi,
quam a prioribus iactum esse videbani ; ex reliquis autem

scriptoribusnon eos tantum, quos Aelianus secutus est,
Aristotelem inprimis, Plutarchum, Athenaeum, Oppia-
7) Nullus est nostrorum codicam quamquam alias deterioris notae.

,
qui non hic illic probabiliorem quam reliqui lectionem offerat dum cou- ;
tra optimae membranae tiirpissimis interdum vitiis inquiuatae sordent.

Qaare vera esse videtur sententia Nicolai Hsinsii ,
prodita in Epistola
ad Jo. Bernard. ad Theoph. Non. Epitomen c. 143-
SchelFerum (vid.
p• 446.)i qui delectum ubiqae adliibeudam esse existiraat, ne caeca cie-
dalitate videamur ierri io amplectenda omnia quac codices utcunque ,
praestantissimi suggerunt , neque spernamus lectiones a libris niinoris
caeterum pretii suppeditatas.

**2
XX PRAEFATIO.
num , alios ,
quorum locos priorum editorum dlligentia
monstravit ; sed eos etiam ,
qui ex ilsdem, qiiibus Ae-
lianus, foiilibus hauserunt , aut ex Aeliano ipso, quales
suiitPhiles iri Poemate de Proprietatibus Aiiimallnm aliis-
que suis operihus , Micliael Glycas, Apostolius , Patres

ecclesiae plarcs ,
qui creatioiils opus enarrarunt, etiam
Lalini. Sed iie lioc comparationura genere conimenlarius
noster, in quo brevitatis studioslssimus esse debebam,
in tanta rerum varietate oneraretnr, ad eos pleruraque
remlsi ,
qul veteruni locos , ipsis plerunique scriptoram
verbis adscriptls, congesserunt, Bochartuni inpriniis et
Beckmannum , etiam ad Schneideri opera alia, in quibus
ad ductum vcterura de iisdem re])us eglt; verba scripto-
rum tum demuni apposai, ubi vel ad lectlonem apud Ae-

liauum slabilieiidam viderentur acconimodata, vel locis
ejus obscuris et suspectis hicem afterre possent. Caete-

rum quae Scliiielderus ad res, id est, naturas animallum
eonimque genera illustranda ct definienda ex vasta lectio-
nis copia In curis secundis attulcrat, quaeque ex priore

editione senari voluerat, pleramque adscripsi omnia, re-
sectis tanlum iis, quae aliis in locis iisdem plerumque

verbis tradiderat. Ipse denlqiie ex quibusdam operibus,
quae post Schnelderl obitum prodlerunt, si qiiid ad Ae-
lianum illustrandum faceret , addidi, parce tamen, iiec
studiose quaerens. Omnla enini, quae receiitiores de
animalibus al) Aeliano comraemoratls tradiderunt, con-
gerere, si vel iu taiita copla quotidle affluente facere po-
luisseni , non fecissera tamen. Res enlm infinita, nec

ad id, quud iri hac editione agimus, necessaria. Quare
nie coiili:ini intra cos fines, quos ct niea niilil lectionls
mediocrilas, et cditiunls a me susceptae consilium prae-

scrlbel)anf.
PRAEFATIO. XXI
\erum ad alia quani quae volebaiii , delapsiis, re-
veiior ad id, (|uod de contextiis Goiistiliicndi rallone di-
cendum superest. Quod igitnrad oithographiam altlnet, Deoniio-

ut de liac prinio loco dicam, In scribendis vocabulis, quae
diversis formis usurpari solent, id plerumque secuUis suni,
quod Medlceae niembraiiae offerebant, noii quod ab bis
easdem ubique formas constanter repraeseufatas videreni,

sed qiiod aliqnam oplimi et aiitiqulssimi llbri inconstaii-
tiani praeferendam ducebam libidini, quae ob aequabdi-

tatis speciem , ncglecta libromm fide , omiiia ad caiideni
scribendi lcgem iiornianique dirigit.
cum
,
illis ,
qiias dlxi,
et siniilia,
niembraiiis,
modo ,, modo -, -
Qiiare non dnl)itavi,
scribere, caelerls iibris nunc assentleiillbiis, iiuiic ad al-
terani formam deflectentibus. ExistlnKibani enim cuni

Corae, viro doctlssimo, hanc iii talibiis inconstaatiariT,
qimm iii eodem interdiim capite et inlra paucGs versus di-

versae ejusdem vocabuli formae repenuntiir, noii niagls
llbrariorum, quam ipsornm scriptornm incnrlae impu-
taiidani esse, natani videlicet ex ipslus sermonis graecl
secmido tertioque post Cbrlstum saeculo in pejus labau-
tis fluctuatioiie
scribendi
quodMedlceus
normam
,
liber
et frustra
dirlgere studeant ^).

laborare, qui baec ad miani
semper, ut videtur,
In nomlne , ex-
in
8) ad Plutarchi Vitas Tora.
Schaeferus ad Eundem Scriptorem Tom. IV.

locis. Conferatur eadem
Aristidis et Catonis Maj, p.
'
XIV.
d-e
I. p-.
. 391.
p.
re Carol. Sintejiis in Praefat.
ss. De alio
Cum Corae
298- 320. 379.
q.uodam vocabulorum ge-

.
cousentit
aliisque
ad Vit.
nere, in quo similitei• fluctuatur, agens vir exiniius ad Phrjnichum

p. 208• quamquam pronior ia eam seutentiam , ut talia librariorum fe-
stinatioai et oscitantiae inipHtet non tamen scrlptores ipsos a culpa li-
,
beraudos existimat, sciibeus „ne nos quidern

iiiter aliaqu«m aliquid
:
,
latiae rel nostra patria lingua exaramus, iiisi admodum atteudinius, quod
faciunt perpauci ia vocabulis ambiguae scripturae certam regulam seivare
,
solemus, sed currentem stilum se(|uiimii•."

XXII PRAEFATIO.
liibet, ah eo , niinus fortasse recle, ausus sum recede-

re, fj6)v scribens cuni Cod. Parlsino, qui hanc scriptu-
ram tanta cum consfantia exhibet, iit vix dubltare pos-
sim, eliam in Vallcano codlce, unde ille descriptus

est, non aliam scripturam reperiri ^). Magna in lali-
bus necessarlo esse debet libronim incoustanlia ,

quura
modo juxta longam vocalem ponatur , modo sub
ea, saepe cliara prorsus omissuni sit. Illud vocabulum,
quod oiiifn giaece slg^nificat, plerunique scrlbitur:
Mediceus liber plerisque in locis (oov exhibet; qnare banc
scripturam ubique invexi , eliam in ils locis, ubi colla-
Dc littera
tio iiostra,
cutus suni in
hoc loco etiani
,
in talibus
de
nilnus accnrata
ejusdem generis vocabulo
llttera paraiiOiiica
,
ante coiisonanlem
tacet.
^^).
Idem
Dlcara
se-
il-
paracogica . . , . ,
Mve de lata, cui htleiae in hac editione paulo saepius locum de-
'^''''iy^ '"'dimus, quam factum fuerat in priorlbus ,
quamquam in
his quoque aliquot ejus exerapla exlant 1
1). Saniore de
9) T/iomas Mag. p, 429• ' '; '. . ubi loci,

quos ad hanc observationeni evertendam editores afferuut
feriunt.
chnorem
Qiium enim
esse dicat,
iJIe formam
jiihil
'
efficitur
iion damuet, sed alteram ea pul-
exemplis, ubi forma
, scopum non
in editio-
nibus legitur, aut ob rationes metricas prae altera probari debet. In
solutae orationis scriptoribus res minime explorata. Neutram formam
improbat IJemsterh. ad Lucian. T. II. p. 445• ed. Bip. Oorvill. ad Cha-
rit. p. 434.
10) Vide iuprimis Etym. M. p. 822 39• cum quo conferas Athen.
..
,
p. 57• D. Eustath. ad . . 638• • 1321 , 36- ad . 302-

• 1686, 48• ed. Rom. et quae ipsi munuimus ad Anth. Pal. 723•
Hanc scripLuram j.i.a revocarunt -
doctissimi Iniinanuel Bekkerus ia ,
p.
De ,
Pausania et Aristotele ; Guil. Oindcrfius in Athenaeo et Aristophane.
et derivatis vid. Etym. M. p. 413,
ram probavit Elmsley ad Euripid. Med. 946- et
13• Hanc
Censura editionis
scriptii-
Siipplicum Hermanni ad v, 966• admJseruntqne viri docti ,

quos modo
commemoravimus. His addendum foret etiam verbum '., cui iota
addit Etym.
M. p.741, 28• nisi obstaret seutentia Oidjmi ab eodeniEty-
mologo commemorata. Alia quaedam vocabula ,
quibus iuterdum iota
subucriblttir, coUegi in Not. ad Anth. Palat. p• 8•
gitur
P•
11) Sic verbi caussa XII. 46• p• 287, 25• in omnibus editionibus le-
293,
£{'.
16•
5. ;.
'^ ubi Med. et Mon. exhibent. XIII. 10•
iidem libri .£'.
Verum in his aliis-
PRAEFATIO. XXIII
hac liltera doclrina per Hermanniim inprimls stabilita,

confiilatis Brunckii et fVakefieldii circa eam erroribus,
quos iic ?///«5 quidem vilavit, cautissimus alias, ncnio

jam dubitat, eam ubique locum liabere possc, uhi quum
inslgnwr aliifua pars arguinenti finiatur, vox recilan-
tis diuthis consistere debel ^2). Hos vero Iprniinos, flo-
rentisslmorum Graeciae temporum usu coiistiiulos, po-

sterlor aetas, quae sermoiiis poelici et pedestris coufinia
noii sine Insigui saiiae et iucorrnptae eloquentlae delrl-

nieulo nuigis magisque turbavit, niagna ciim liberlale
prolullssc videtur. Quiim eiiim observalum essef, poetas

non soliini ob nietri necesslfalem , sed etlam ut pondus
oratioiil adderent, litteram paragogicam usurpasse, ita
ut eani non solum in clausulis etiiiterpuiictis, verumetiani

iii media oratioiie ante consonantes adjicerent ,
pedestris
qiioque sermonis scriptores, li praesertim,. qui gravita--

tem cum venustate conjiingere vcllent , ad hujus libertalis
iniitatioiiem videiitur esse delapsi. Et proiecio ad talem.

imltatlonem eos sollicitare poterat etiam o])servatlo loco-
rum quorundam, Comicoriim inprimis, in quibus fre-
^
queiitior lllius litterae iteratio, diim versiim Juvabat, etiam
verbonmi slnillitercadentiuni coiisonaniiam studiose quae-
,
sitani
.
'
insigiiiter
{Aristoph.^v\i. 711.
auget;
,^,:)
velut in
ss.) vel
his:
in his:
(Eqq.
,
1270)
'
,' -
et in si-
milibus. Ad talium igitur locorum imitatiuiieni.4^//rt/2M.s•,
que locis Httera paragogica editoribus invids relicta est ; sicut contra iii
aliis eadem aiite vocales incousulto est omissa , relictiisque hiatus ,

quem
nos ubique sustulimus , toUere certe voluimus ; ia paucissimis enim ilHs
locis , ubi in nostra editione habetur, et meis se, ct acutioribus diligen-
tissimi correctoris oculis subti-axit.
12) Hermanni verba sunt de Emeud. P»at. Gr. Gr. p. 23• cf. Buttm.
Gr. ampl. T. I, p, 93• s.
^,-^.
XXIV PRAEFATIO.
ut erat cupidus omnis generis elegantiaruni venator, scri-
bere potiilt, ut nos (XVI. 24 p. 365, 2.) ex Medlceo
dedimus : , —
, .\.1 vel in
. 28
his (VI. 9.
sentit,
-, J , 7•) :
per lllteram paragogicam orationi aliquid poiide-

iu
,
quibus facile
,
qulsque
ris accedere iiamerosque juvari, eosdem sublata ea igna-

viores reddi His sinillihusque argunienlls comraotus,
non dubitavi eam, ex librorum, Medlcei inprlmis, au-
ctoritate, in colorum et periodoriim clausulis inferre, nuii-

quani tanieii librls invltis, in oratioiie autem continua tan-
tum, ubl plures libri, quorum consensus non poterat
viderl fortuitus, tale quid suadebant. allis locis, ne
illa littera orationem onerarcm, satls habui, quae codi-
ces offerrent, iii anriotationil)us conimemorare, in con-
textu ipso aiitem vulgarem coiisnetudlnem seqiii i
^).
Magis vero me pungebat scrupulus in sliiiill qiia-
De particuia dam 6 , dc paragoglco cuv mmlram, quod pronomini-

bus relatlvis, particulisque ^) ,
et similibus in
13) Grammaticus in Bekkeri Anecd. III. p. 1400- hanc litteram

apud Attic03 et verbis et nmilliL•us adliaereatem , ante cousouantes
non rainus quam ante vocales illatam fuisse docet; additque alius Ib.
p• 1401• recentioris demum Grcmmaticae auctores eandem litteram ante
consonantes expulisse. (Cf. doctissimum Hasium in Praef. ad Jo. Laur.
Lydum de Osteutis p. X(V. §. VIII. eadem docentem). Haec si vera,
seriores pro sua cacozelia existimaiuli sntit veterum scriptorum consue-
tudinem revocnre voluisse. Exempla locoium hujns geueris coUcgit Ber-
nardus ad Theoph. Non. I. p. 39• s. Boissonadius ad Eunap. p. 464•
et ad uiristaen. p. 455• Apud AlcipJironem III. 58. p• 420- Ber^lerus
non dubitavit edere ex codice iXzyvt .
quod nec Tfâgnerus mutavit
p. 175• et cum aliis tuetur Verheyk. ad Anton. Liberal. p. 296•
liter Fr. Passovius in eleganti Parthenii editione
in
alibi
p.
media oraUoue codice jubente addidit
;
Simi-
euphonicum etiam
,
Astius denique in novissima Phaedri Platouici cditione (an. 1830)

21. et iu Anuolatt. ad Protagor. Tom. X. Opp. Platon. p. 30. et
ut c. FV. 4• ' . et
28• huic usui patrocinatur. Cf. etiam Grauertum ad Aristidis Leptiu.

p. 117.
PRAEFATIO. XXV
veterum scriptonim editionibus niodo adhacret, niodo
ab ils divellitur. Neutram rationem iniprobat Thierschius
(Gr.gr. §.83• p. 123); Buttmannus aiiteni (Gr. ampl.
§. 80. 5• p. 314) particulam illam sejungi vetat, ne cum

allero ,
quod concludendo inservit, confundatur **).
Mihi vero, iit dicani, qnod sentio, utrumque ab iiii-
tio vi ac sensu non videtur discrepasse ,

paulatim vero
factuni esse, ut crebro ,
quod ficii solet, iisu liujiis par-
ticulae alils voculis aut adhaerentis aut sii])jectae vls
ejus ac potestas ita del)ilitaretur, ut jam magis ob au-

rium quoddam jndicium, quam quod sensuni magnopere
afTiceret, adhiberetur. Hic autemusus, qui apud vete-
res scriptores modicus erat, a recentioribus ultra moduni
frequeiitatiis est, ita iit v. c. iu utroque Aeliaui opere non
multae sint paglnae, ubi non , et si-
milia reperiantur. Iii llbris nostris mslis bae particulae

tantum non ubique dlvelluntur ; editiones typls exscriptae
fluctuant 1 ^) ;
quare illos constanter sum secutus. Fa-
vet autem huic scripturae ,
quod compages, quae parti-
culam cum pronominibus conuectit, interduni per

alias particulas insertas solvilur. Apud Aelian. H. A.
Ili. 13. p.56, 10. exbibetur; alibi allud.
Magna particularum coacervalione ap. Demosthenem c.
14) H. Stephanus in Thes. Gr. L. p. 10989• ed. nou magni \.

scribit referre, utro modo scribamus modo (interdum) particulam
,
otiosam s. velut otiosam esse iutelligamus.
habent .
,
.
Cor.
In Plaionis Phaedro p. 242• E. ia omnibus
' ',
'' .
15) In Var. Hist. I. 1• statim ab initio sciiptum etiam ia ed, Corais
'.
et paucis versibus iuterjectis Ib. I. 24• vett. editt.
IV. 10•
''.. nec codd.

omnes.
,
et Ib. c.
quas vidi,
11.
edi-
Apud
tionibus legitur
Eund. de Rep. Vil[.
. II. . 220• monet,
:
16• p• 264•
ia talibus
D•
colligendi
. disseutiunt.
Stallbaumius
concludendique vim mi-
nime amittere. Hanc viin etiam agnosces iu Apolog. p. 17• E.
facilius
zl — sicut etiam ap. Aelian. H. A. VI. 15• p• 131, 6• c. 17.
p• 132, 3• VI. 21• p• 133, 28• et in aliis multis locis: sed in longe plu-
ribus tam tenue est ejus potestatis vestigium , ut vix agnosci queat.
XXVI PRAEFATIO.
Bocoluni . 1010. 15. (E(l. BekkeriT. \\\. p. 1112.) rij
.
5
mine, quod
qnao 1
sciani
-^,'!,
, imj)ro!)anlc
iTMCfiicLQVi
iitraque editione divislm .scrihnnlnr, ne-
; :ii^m\ Aeschiiifin au-
leni c. Tiniarcb. p. 163. (p.
Eund. de Faisa Leg.

|
p.
-' ;~. 360. Bekk.) exhibrlnr:
223- ordiiie particularuni imniu-

duin ap.
iî-
lato ,'/ -. cl ap. Bekkcr. . 391- •,|

-cO' Ipgitur.
De ' et De cognato cst gcncre, nec mlnorls nionieiiti, pro-
in apodosi. noramis demonstrativi cbi disjunctio, et on)inno usus
parliculae Vz in apodosi. Iiuju.s iisus quum in piioribus
editionibus excinpla essent paucissima, caquc Inconsulto,

ut vidctur, reHcta (naiii Gesnerus conslanlem \n labbiis
duorum codlcuni, quibus ufebafur, lectionem lantum

iion ubique tacite iii niufavif) eum eqiildcni, libris
jubeiitibus, centum in locis restitui , iion repiignantc, ut
confido , Aebano. Hic cnim in hac structura cum alio-
runi scriplorum bene niulturiun , tum praeclpue Hero-

dotl sui vestigla pressit, eaque tantopere delectalus est,
ut vini eam ,
quara modlce nsurpata habel , usu
aHquantum Iraminiierit. Dixi nonnnlla de liac re lii Not.
crit. ad Aiith. Pal. p. 522. nbi etlam AeUanea alllgi, de

quibus quum Scbneldero ^ ^) persuadere non poUierim,
boc loco , ne dubitatio rellnqualur, abqiia addam, et
(juidem ifa, ut ex scriptorlbus cujusvis aelatis, cuni an-
tlquloribus tum ils, qiii Acliaiio fiicnint siippares, paiica
(piaedani cx plurirais slnicturae illlus escmpla proteraiii.
El primus quidem Honierus, cujus aetas magna In struen-
16)NuIlnm certe eorum loconim, quos ibi p. 11. ex codd. corrigendos

dixi, iii ciir. sec. emeadavit , nec alios locos mutavit, iii quibus igDara
pronomiuis additio eum dc falsitate scripturac dcbuisset admonere.
Esistiniabat eiiim, hanc prononiinis foiinam, qttara iii editioiiibas obtinere
videbat, ex codd. propagaLam esse. Qiiae falsissima luit opiuio.
PRAEFATIO. XXV II
da oratione liberlate frLiebalur, enuntiationlljiis, quibus
teniporis, coiidilionis, caussaeve signlficatio inest, ac-
quali orationis tenore et progressii inleiTiiplo, apotlosiii
' -
subjecit, illata particula hi, qua stnicturae nmlalioiie ora-
tio hauil
'
[ .'.pauUo fit vividior i
^). Sic statlm . . 57. '
'^ '
tim 276.
- , ^-
,
^ ^). Uesiod. Theog.

Oh.
,
.
.^' 274.
. 58.
'
ct sta-
— •
[.'
'
, [..
' — ' '' -
'
cmpla
qno confer
—
|
attulit
,
Hermann. ad
Battmannum
[Jiiv
Opera
',
.
et
Vliêr. p.
ad Sophocl. Pblloct.
Dies
""
.
785.
'
319.
Traglcis
cl 845. cuni
p. 73. qui
ex-
uberlus disputavit de illo usu particulae in Excursu XII

ad Demostheins Or. c. Mid. p. 147. ss. Noque Alexaii-
drinos poctas ab bac struclura abstinnisse, praeter mul-
'".
tos alios
Idyll.
duo TheocritiXou
179. '
doceiit.
—
Idyll.
'
I.
{10.
-^.
-
'
'. Scriptores Attlcl qni soluta
..
,
oralione sunt usi, eam non niagis vitarnnt. Tliucydi-

des quidem II. 65. , 6
. 220. .' —
Plafo
. Sytnpus.
Menou.
ficatur ,
17) Majore etiam
per particulas
cum poiidere , secl
et ' eodem modo

,
, apodosis
cnjus usus cxeinpla
sigiii-
dedi ad .
' 29• • 42, 11• Sic prima, ni fallor, Sapp/io ap. Vion, Ilal.
', ' '

'.'
p. 354• ? , ».. Auth. Pal. V. 162- d
^. " Vid. Stallb. ad Gorg.

|^,
. 100.
? Plato Sojili. .
^- 254• ^'•
Herm. ad Hymn. Homer. m Apoll. 335.

18) Vid. in Veuer. 226•
Heyne ad Homer. Tom. IV. p. 31. Elmslej ad Eurip. Raccli. 180•
XXVIII PUAKFATIO.
. 98. I>. ' •'

!.
,', —
.
h '
; ; ---
6)v Id. Jsf. ad
..
- '
'
. 486- Isocrat. Panegyr. c. 1.
. — ' }.
.
—
(sic
Longe autem
cislas,
'. |3
Bekker.).
inter qiios
Biisir.
,
— c
Areop.
hic usus frcqueiitlor

c.
priiiclpeni
10.
c.
locum
26. '
apud recentlores
(sic
tenel Liicianus^
)-
Bekker.).
-
Atti-
ex
' ;,
quo exempla Quaest. Lucian.
.
collegit Fritzschiiis in
p. 47. s. Dio Chrysost. Or. \II. p. 221- ojXi^^
'[., .
.
. (358.
(viilgo ') '

quibiis caussae conditionisve
iiipriniis posita, illa

narn posl pailicipia quoque,
iiiest signlficatio,
parflcula saepisslnie iiifertur.

,
absolute
(Vid.
'
iii
Aiinot. III. 1. p. 52, 15. ad Philosfrati Imagg. II. 16-
p. 482.) Ilaud raro Pausanias, Aeliani raagister, post

geiiitivos absolulos, itemque post , , infert
T.
haec
in apodosi.
II. p, 855. B.
iufinita
locos adscripsisse,
sunt.
,
id. Sibelis ad
Suffecerit
III.
.
;. 23
itaque aliquot
qui ad Aeliani dicendi gemis illud,
, 5. Plularch.
Herodoli
de quo agimus, qiiodque tot locis ad fidem llbrorum re-

duximus stabiliendum iiiprimis faciunt. Legitur itaque
.
,
. '.;
apud
'(
historiae
'(, ').,
patrem 108. c *^ |j.t,-
Ib. 133.
. IV. 61. '^,
—
,, . iimtili
quibus locls
hac iioininalivi repelitione oratio, quae
si scrlpseris ,
PRAEFATIO. XXIX
^ ,(
nanc vim et vigorem liabet, frigida evndet et iiiepta. Diio
adscrihani ejusdpni locos ex eodem geiicre, sed uhi talis
imrautatio ne locum quideni habet. l\
-. -,
—
c 126- d
. 68.
; •-
,
;. Plura esempla, qnae praesto
hi
5. —
suiit, iiolo addcre,
'
qiium ex liis, quae attuli , abuiide appareat, apiid Aelia-

niini et idiros niaiuiscrlptos posl eiiimtialioncs tempora-
les el condilionales rccle exhibere , , , ci et
Dos recle fecisse, qnod hauc scripturani , a prlnio edi-
tore contra duoriim illorimi, qulbns utcbalur, codicum

{ci.jn^ fidem perperam liiinuitatam , reslituinuis i^).
Ad orthographiam boc quoque pertliict, quod plu- db hiatu.
aposlroplio sublato, hlalum ex libns iio-
,
rinils in locls ,
stris revocavimiis. Hoc rmnqiiani non fcci iii paiilculis
creberrinio conjunclls iibi priores editiones bla-

tum iiiterdum rellquerunt, scd saepius sustulerant. Ob-
tiiiet ille ubique apud Pdusauiam^ nec rarus est apud
alios pedestris orationis scrlplores; ita ut etiam iibi
Ne
"]' exempla hujus immutatiouis es primo da-
.?".,
19) quis dubitet, libro
cta adscribamus. I. c. J . p. 2 7 3. ,
•\ -'.. '. . • 5, ~\ -
,",
ciun aliis. c. 9- 28•
''.'. , sic libri omnes. c. 16• • 9.
' . .
.
22• et
alii.
•
c.
18, 24•
17• .
'
9, 29•
'. £:'.• , 6iO'j;
/-
'
oJ
, . c 38•
''.. . .
... . .
cum
.
C. 41• -
et
19, 18•
paulo post:
^
'
-'. —
'.''. —
.
etc.
^•.
.
C.
.
45. •
c
20
57.
.
,
.
30-
.
.
25,
' '.
11.
Xiirov
his igitur locis

—
',
omDibus Tiûriuus editor
id, quod in dnobus codicibus suis ( et ) iuvenerat ,
pro arbitrio immu-
tavit ,
quiijue eum subsecuti sunt, existimantes , veram hanc esse et ge-
iiuiDam codicum scripturam , neque fortasse alterara in collutionibus
suis nolatam iiivenieutes ,
quod ,
qui oliin codices conferebaiit , ad ta-
lia raro attendebant ,
primi editoris commentum sine haesitatione propa-
garunt.
XXX PRAEFATIO.
interponitur, qiiod saepe

in Var. Hist.
^. XII•
Mll.
43.
'
, .
2..
fit, non elldatnr.
Ib.
uti aptid
c. 12. ^
Slc etlani
Herodolum
U
quoque IV. 45- 7:GCT£pcv aca. Eliani contra
vulgarem usum saepe aule vocalem sine apostropho legi-
tur in codlcibus nostris, ita ut a;j.a, exiCvov,
',
,'
hujus genciis exliibeant, ubi edltio-
nes,
et alla
ad Tigurinum excniplar, habent ' ., '

'j~~ia. Quae omnia quum ex duorum li-
brorum, e quibiis i!!a editio expressa est , comparatione

inslltiita Intellexisseni, a Gesnero "^xo \>\\\ immutata
t&SQ 2 0^^ Pôn dubltavi hiiitum rcvocare, praescrtlm quum
nec veteres, pro norrna Atticismi habilo.s ab eo refugissc
videreni. De qua re suificlet laudasse Popponem deElo-
cut. Thucyd. p. 215- ss. Ifiirmiuni ad Diiiarch. p. 29- s.
Ad aiia progredior. Et prlnio qiildem loco sese of-

De nomiiii-fgpf difiicultas a iioniinlbus propriis ciim honnnura tuni
bu8 propriis. ^ ^
locorum objecta. In bis enim scribendls satls constat,
quantopere non solum bbrarli fluctuent, verum scrlpto-

res ipsl, ita ut in pcregrlnis praesertini, Schaefero ja-
dite-i), si oniiiia ad eandem scripturam revocare velis,
operani ludas. Sed ubi tantnm de orthographla agitur,
res non admodum giavis vlderi potest ;

gravior, ubi in-
certa scriplurae ratlo uos de personis locisque dubltare
cogit. Hujus generis non paiica reperluntur in Aellani
opere. In his saepenuniero non ita dif^clle erat, ex com-

paratione cuni aliis scriptoribus, qui easdeni res tradi-
derunt, viliosam scrlpturam corrlgere ; sed plerumque
tamen , ubi hbrl iu vltiuiii coiispirabant , id quod res et
historiae veritaspostularevidebalur, aiiuotationibus reser-
20j In prtnio libro primus editor quatuor saltem in locis

Augustani et Fuggei-iani ob vocalem sequenlem in
Ad P/utarcAi \itSL3
mutavit. ' codicis
21> T. V. p. 138• Cf. Car. Sintenis ad Yit. Cat.

Maj. c. 15. p. 75•
PRAEFATIO. XXXI
vare, quam coiTeclioneii) qniuitumvls piObabllem in coii-
texUi poiiere nialiii• Ne(|ue lioc sliie caussa idonea. In
scriptore enim ,
qui ,
quod res docet , non tam id ,
quod
diligeiili inqiiisltione larfa verissimum esse cognosset,
solerti cura tiivestigavit, quani ea potius, quae ipsi ob
varias caussas placuisseiil, svne severo delechi ex scripto-
ribus forle oblatis arrcpta conipilavlt , non ea lege agi

potesl ,
qua quls utatnr in Aristotele, Straboiie, Polybio
atqne similibus. De veritatis studlo, quod Aelianus iion
uno loco profitetur, facile ei credimiis, eiim cousulto

non esse mentitum; diligcntiam neque in rebus ad ani-
nialium bistoriam spcctaiitibus, neqiie in hominuin hi-

storia praestilit ;
qulii hic iilic maiiifesta iiegligentiae
documeiita dedit22)| in locurum auteni et regioniim

nonimlbiis, ad qiias qiiaeque res refererida sit, explo-
raiidis , sedula eiim dillgentia adhibita errorem cavisse,
uihll est, quod arguat. Yerisimile quidem, baud pau-
ca vitla in iiomiiiibus propiiis coniniissa -^), librarlis
iniputaiida esse ; non certum tanien, sed ambiguum.

Sic V. 14. bistoriam aliquam de falso tradi, alio-
rum scriptoriim testlmonium docet, quod ad

ducll. Provocat Aelianiis ad deperditura Aristotelis lo-
cum; hunc rem de Gyaro narrasse, non de Paro , cre-
dibile est ; sed quum fieri possit , ut Aelianus in vitio-

suni Stagiritae codicem inclderit , recte fecerunt editores,
quod priorem lectionem, quam libri omnes tueiitur,
22) Ut in confundendis nominibus urbium Laviniura et Lanuvium

XI. 16.
23) Raro factum , nomina propria appellativis substitue-
ut librarii
rent ; unum tamen
p. 219, 7• ubi
men a viiis
iii
doctis
ex hoc genere exemplum reperitur in Hist. Aii. X. 1.
editionibus habetur: (:7\
relatum est ad Dioiiem Cassium lustoiicum
quod . ,
-
indeque
petitum argumcutum de Aeliani aetate. Non una haec difficultate pie-
muntur. Verum iUu lectio iii uuo est codice eaque correctoris manu non-
nihil immutata ; reliqui libri aliud quid exhibent, quo reperto omnes illae
difficultates evanuerunt.
XXXII PRAEFATIO.
loco non moverunt. Non minus verisimile est, Libro

XV.
)
23. lecllonem librorum falsam esse, pro
quo iionilne
illud ciim superioribus
nuitavi
Athenaeus
,
quanivis
; nec iii
offert;
eodem libro
servavl
c.
fuisse, probablle
25• -
tamen
sit.
In bis et pernmlfis allis, quae ejusdem sunt generis , si
erimt, quibus rellglo nostra nimia videatiir, bi lamen

ipsi lalebuntur, si quld peccatum sit, rectius facere, qui
in eam partem pecceiit ,

quae a tenierltate et libidine sit
remotior 2-*).
In iiominibus igltur propriis aut falsis aut deprava

tis quaiidocuiique iiicertum videretur, vitla utruni a scri-
ptore ipso an a librarlis coniniissa essent, a corrlgendis
libris plerumque abstinui ; nilnor erat caulio adhibenda

in iis vulnerlbus, quae bhrarli orationi scriptoris inflixe-
rnnt, sed baad paulo niajus peccandl perlculum. Mul-
tos qaidem naevos Aninialiuni Ilistoriae inspersos codi-
ciim ope detcrsimus; multos priniac editionis errores,
pro siucera codicum lectione habilos, llbris, qiiibus Ti-
gurinus editor usus fiiif, diligentius excussis, siistulimus
tiirpla cijjiisvls gcneris vuhiera sanavimus bcne multa;

multa tamen relicta sunl , in quibus nullum a libris scri-
Decoujeciu-ptls oiTerebatur remedlum. In talibns igitur ad conjeclu-

"^'
ram confuglendum erat. Liiljrlca res, praesertim in hoc
scriptorum genere, qui uativa sermoiils venustate non
conlentl , acuniina captaut, et, ut ingenlosi videantur,
coninuinia speriiunt. Quo latior enini canipus est, in
24) Jacobus Perizonius de sua in Aeliaiii Variis Historiis cura po-

sita hacc scripsit, tjuae libens facio mea : ,,De mea hic opera id tibi af-
firmarc liiniido possiim, multa me iu textu ex instis diligenter a me pri-
ir.nni adliibitis restituisse , multa etiam in notis tentasse ex rerum nexu,
linguae analogia et usu , antiquitatis ipsius auctoritatc: paucissimas , nec
tam mcas qiiam alioruTn conjecturas iu textum recepisse, quia tutiuscense-
bam in hanc sollicitudinis iorsan nimiae, quam in illam audaciae ac terae-
Titatis peccari partem, quoniam saepe etiam tunc, quiim niiiiime credimus,
erroinbiis tuiner. obnoxii rcptrinuir."

PRAEFATIO. XXXIII
quem se sophistica eloquentia effundat, qno Ilberiores
viae, quas quasi lusitans et lasciviens pererrat, eo dii-

ficilius est, iii verbis vestigla verl, si forte deleta sunt aiit
obscurata, divinando investlgare cerlumqae de iucertis

judicium ferre. Difficilis res, inquam , lii lalibus ita
staluere, ut tibi satisfacias ; uihil contra facilius, quam

conjectnrls in tali scrlplore ludere, quales in lioc ipso
opere Trillerus effudit plurimas ; non pauciores numero,

sed pejoresetiam, Anglns quidam, cujus inventa Diarium
classicum in liicem protiilit. Ilaud pauca quidem vitia
Aelianei operls iuculeiitls et primi editoris et aliorum con-

jv,ctuns probabiliter sublala sunt; sed sl magnam hiijus-
modi correctionum ad lios de Animalmm proprietate li-
bros allatarum repiitaveris copiam ,

pauclores ,
quam ve-
lis, reperies, quas omnes veritatis numcros liabere exi-
stimes. Ex iis, de quibus auceps erat judicium, sed quae

in censum venlre posse videbantur, ut iiilocis vltiosis et
obscuris lectonim commodis aliqua ratione consulerem,

nonnullas iii margliie adscripsi ;
paucas recepi, mearum
vero ,
quamvis ab aliis probatarum ,
paucissiraas ^»).
Longe majorem vero eaiûm numerum reservavi annotatio-
nibus, ubi saepenumero etiam conjecturas iii margine
.
,\
,
. 25) Meae
sunt. I. 41. p•
'.
pro
''.. pro
conjecturae libris
19, 29•
. 47
et
.
'.
non addicentibus receptae hae
pro
.
18.
45.
.
..
•
38
20 > 26.
,
42.
10.
.
—
68 20.
.
-fere
\
-'.
'
. '
II. 42. 2•
pro '. VII.
,
2. . 168 pro
,
., .
-'.
, 16.
IX. 14. . 201 . •, £ • ' — . 4.
- ;5.
, •
. 220> 16. pro XI. 19-

. 254, 12• pro XVII. 41. . 392, 15.
5
.
-
'.
• ' .
pro
•
;
''
V. 24.
.
302, 20•
pro
aliorura conjecturis
.
VII. 29•
)
108
.
, 29•
. 170,
Hae
graviores hae sunt.
XIII• 15-
pro
pro
13.
fere
.
\
.
meae nanc
VI. 4.
'
298, 13.
.
II. H.
XIV.
.
ia contextu legvmtur.
p. 32, 30.
126
11.
,
.
28.
•
315, 9•
pro
XIII. 20•
5-
Es.
pro
.
Epil. .
Aelian. de nat. anim.
396, 32•
. *
XXXIV PRAEFATIO.
expromtas cum probabiliorihns permutavi, lectionum re-

cum
.
ceptanim rejectarumque rationes attiill, errores alio-
rum tum meos correxi, ea mihi in hac parte lege statuta,
nt, quae in alioruni conatibus prol)are noii poteram,

et breviter dcclararem, et verbis leiiissimis. Alienos
errores acriter exagltent ,
qui se existi-
mant; ego, qui plurlmorum mihi errorum sum conscius,

iiolo tela jacere, quae In me retorqueri possint. Velim
autem omncs, qiii in critica hac palaestra exercentur, ani-
roo infixa habeant, quae Fridericus Augustus Wolfius,
vir in paucis doctus, acutus, solers, et in famiiiari ser-
raone etiam satis dlcax, de his studiis nionuit: \\ hoc

universo genere, ubi tam subtiliter ratlones siibducendae
sunt, nimis proclive periciilum est errandi, et pro veritate
umbrara arnpiendi. Discamus modoerrores nostros libere
fateri , et si
ab hoste grate accipere.«

Itaque, ut huc revertar,
quid aut rectius aut probabilius offertur, vel
(Praefat. ad Herodian.
variarum leclioiium, conjectu-

. .)
rarum et observationiim copiis, quas in aimotationibns

coiigessi, hoc praecipue agens, ut in summo brevitatls
studlo niliil praetermitterem ,

quod ad reni faceret, fu-
turi Aelianei operis editores eo velim animo ntantur,

ut in laboris impensi gratiam eorum ,
quae peccaveri-
mus, aeqiios se exJstlniatores praebeaiit. Ante oninia
autem velim, iit qui de nostra opera judicium laturi
sunt, ne id faclant ante quam justam cum scriptore

familiaritatem contraxerint, in qiio tam multa sunt sin-
gularla , ut qui de uno alterove loco ex una tautum le-
ctione judicium ferre susceperlnt, errorem vix evitare

posse videantur. Aequi autem et locupletes arbitri, qua-
les ul nobis contingant cum niea tuni Aeliani caussa opto,
llcet de multis , quod iulurum esse non dubilo, aliter at-
que ego statuant , banc tamen landeni huic editloni no-

strae non denegabunt, per eam, praesidioruni, qui-
PRAEFATIO. XXXV
bus nemo antea usus est locupletioribus, ope, Aelia-
nei operis contextum , ciijus tota ratio, quod infra de
edltionibus dicturus iii clarissima luce ponam, incertls-
sinia erat, nunc ita in plurimis locis munilum esse, ut

jam habeas, ubi pedem tuto ponas, neque vereri debeas,
ne te pro librorum antiquorum lectionibus , editorum er-
rores et conjecturae ludificentur.

Quod ad externam libri descrlptionem attinet, ope-
ram dedi, ut lectorum utilitati consulerem , cujus ut
onines ,
qui veterum scripta repetunt , rationem habeant,
velini, ne saepemultum tempus inipendendum sit, donec
id quod quaeris iiiveneris. Ob hanc caussam cuique
columnae numerum capitura adscripsl; argiimenta in mar-
gine posui ;
priorum editionum autem pagirias non ad-
didi, quandoquidem ,
qui locum aliquem ex Hlstoria
Anlmalium allegant, non editionum paginas, sed llbros et
capita citare solent. In contextu iibi quid excidisse su-

spicabai', asteriscum adscripsi, eodem signo usus in notan-
dls vocabiilis manifesto depravatls. In iis locis, inquibus

aut manifestuni esset vitiLim, aut vitii certe gravis suspicio,
probablles ejus emendaiidicoiiatus cum allorum,tuin meos

adposui; ubi lectio autem recepta raemorabili quodam li-
brorum nianuscriptorum dissensu labefactari vldebatur,
neque tamen certa correctionis via apparebat, codicum

lectiones annotavi ,
quod etlam tum feci interdum , quuni
interplures librorum lectiones optlo esset ambigua. Un-
cis quoque, sed his duplici quadam ratlone iisus sum,
cum ita , ut verba ob uiiam alteramque caiissam suspecta
et fortasse removenda notarem , tum , ut vocabulum pro-
babili quadam, neque tameD certa omnino ratione in con-
textum Invectnm esse significarem. In tallbus locls non-
niiUi sunt, a quibus nuiic re denuo peiisitata uncos re-
motos vellm. Sed de hls , siciit de reliquls omnibns,
ubi post ab ea sententia, quam in
** 9
XXXVI PRAEFATIO.
conlextu constilucndo seculus eram , recedcndum putavi,
in AnnotatJonibus nionui. Has itaque, qnaeso, adeant,

qul uniiis cujusque lcctioiiis caiissas cognoscere veliut.
11.
DE AELUNO EJUSOUE OPERIIUIS
De Aeliano, quem Suidas Claudmm appellat, Prae-
iiesrmiimque et fuisse dicit i), Perizonius adVa-

rlas Historias copiose et luculenter disputavit^). Ah hoc
igltur lectores pefaiit, qiiae ad diliicultates ,
quibiis Sui-
dae locus laborat, expediendas faclant. Noster vero Ae-

lianus h. e. is, qui de Natura Aiilnialium scripsit, caussa
nulla est, cur alius esse existimetur atque ille, quem Phl-
lostratus in Vitis Sophistarum Romanuni fulsse, libris-
que graeco sernione elegaiitissime scriptls laudem sibi
comparasse ait ^). Erat hlc Pausaniae auditor, ejus,
1) dignitatem Aeliauo tributam miratur Coraes in Praef.

ad Prodromnm Bibl. Gr. Vol. I. p. 145 () quaerens : ,,cujus tandem
urbis? Romaene? hoc minime probabile. Fortasse igitur iii patria urbe,
ubi celeTberrimum Fortunae templum fuisse constat." Tum idena Vir do-
ctus in annotatione addita , vereor , ait , ne Suidas Claudiam Aelianum
nostrum confaderit cura Plautio Aeliauo pontifice , de quo Tacit. Hist.
IV. 53• commemoravit.
2) De duobus Aelianis, antiquiore ,

qui Tactica a se composita Tra-
jano (uon Hadriano) dedicavit, et jnniore nostro distinguendis, \era tradi-
dit Tristan Commentaires historiques. Vol. I. p. 276• s. ed. de Paiis 1657.
Non satis caute de Aeliaai aetate tradidit Cuvier. Hist. nat. des Poissons
T. I. p. 34.
3) Aliquam dubitationem injecerit hoc, quod apud Philostratum Ae-
lianus fertur dixisse, se nunquam extra Italiae fines peregrinatum esse,
nec navem conscendisse , nec mare expertum esse ;
quum idcm (de N. A.
XI• 40•) se Alexaudriae Sarapidi sacrum vidisse teste-
tur. Ciii repuguantiac iic majorem quam racietur, vlm tiibuas , Kiili-
,
niusV. cl. iu Diss.de via ac ratione, quaAelianus iiiHist. An. conscribenda

PRAEFATIO. XXXVIl
qui tlcscriptionem Graeciae composuit, cognoveratque
seiiiorem Philostratum , cui accusatioDem in tpânnum
paiilo ante occlsum , Elaâbalura, ut videtur, monstra-
vit; unde vitam ejus in &aeculuiii post Christum tertium
incidisse apparet. Cum hac aetate convenit, qiiod multa
ex Oppiano, multa etiani ex Athcnaei Deipnosophistis,
paulo posl Oppiani niortem editis, "*). Ro-
mae sedem habens, rhetoricam docebat. Quura autem
quatuor sint opeia ,
quae Aeliani nomen praeferant^ Ta-
clica qaidem, Trajaiio dedicata, a rellquis sejungenda
suut; de Epistolis noii coustat^ quamquam iiec earum
argunientiim iiec compositionis ratio a sophisticae arlis
professione abhorreat ; ^ arias aiitem Hisiorias , libros-
qiie de Animalium Nalura miius auctoris esse , minime

equidem dabito, nec niultos inveiiio, qiii aliter de hac
re staluerint ^y Utrunique opus excerptis ex alioruni
iisus rst p. XII. Philbstratum multa falso tradidisse monet. Mlhi satis
verisimile est, libros de Natiira Auim. provectiore aetate ab Aeliauo fuisse•
elaboratos, eumque iter in Aeg^ptum suscepisse post illd tempora , quibus

se , Philostrato teste , navigasse negaverat.
4) \ide Schneiderum in Peric. ciit. p. 127• qnamqHam hic de nar-
rationibus apud Aeliaaum manifesto ex Oppiano tradiictis ita interdum- lo-
quitur, ut illa ex alioquodam fonte ducta esse existimasse videatur.
5) Inter hos commemoraudus Bochartus Hieroz. L. II. 46- p• 522. 2•
et ciijus haud paulo major est aactoritas, Valckenariiis iu Anuot. ad Pha-
larid.
qnidenv judice
ipsum eam re
Lennepii
,
Auimaliam et libellum rrTirificum

tiiit WytteBbachius in Bibl. cr.
p.
mnltum
XVIII.
diligeiitius
s. ubi
perpeusa repudiatnmm
dicit,
diversos esse diios alios,
III.
.
4•
a Variae Historiae scriptore
Part. XII•
qiii
De qua
scripserint
p. 16.
fiiisse.
senteiitia sic sta-
Viuckenarium
Tum
deNatura
haec addit
, se
Jdein : „ia tribtis illis upei-ibus si-mpcr eaudem et oralionem enndemque

auctoiem agnoseere mihl visus siim : et aute aliquot uhuos raagis etiam
hauc seiitentiam mibi confinnavit lectio illornm opcrum repetita. '* *) Hand
alitcr diu aute staUierat Jo. SclieHerns, qui cuucta in cnudem optiirre con-
venire scribit (in Not. ad Var. Hist. I. 1.), arguraentum operis , tractandi
cjus rationem , ipsnm denique stiliini ,
quoties sno uti- volnerit ; et aiite
Soheffeium Gesueriis ,
qui se pluriirta iu utroqne opere simiiia iuvenire
lestatur. Sed ut sunt varia de talibus hominum judicia , Bcrnhaidy , vir
*) Mcmnria fefcllit Schnclliiim (Ilistoirc de la Litt. pt. Turae V. \\. 3<() quum
commemoralis Variis Iliutorii.s et di• Aiiiinal. Propr. scribcret Valckenaer : ct Wyt-
lcubacli peuseut que ces ileux ouvrages ue suut pas du meuie autcur.
PRAEFATIO.
scriptis conllnelur; in utroqne idem in compllando cou-

silium agnoscitur. Sicut enlni Iri arlis hisloriis ex
honilnum factis dictls , ita in librls de Anlmalibus ex
animalium natura vitaque praecepta ad virlutem et ple-
talem petuntur. Ab hac vero parte non niinus quam ab

oratioriis coiiformatioiie deperdltorum etiam opcrunie)re-
liquiae taiitam cum illis, quae integriora ad nos pervene-
runt, operibus similitudinem liabeut, eundem de dlvinis
hunianisqne rebus sensum , deoruni religionisque obser-

vantiani, superstitlonis etlam vestigia, vlrtutis amorem,
vitiorum odlum prae se ferentes, iit, haec oninla ex eodem
ingenio animoqne profluxisse, mibi qiiidem videatur cer-
tissimum. Inter libros de Animalibiis et Varias historias,
si ab utriusque operis argiimento dlscesserls, boc maxi-

meinterest, qnod illi ita suiit comti et compositi, ut in
publicum prodeuntes elegantiorum hominum gustul sa-
tisfacere possent ; in Variis aiitem historiis paiica tan-
tum caplta expolitasophisticisque lenoclniisexornata sunt,
dum longe major earum pars eani plerunique iormam

reliuuit, quam habuerunt, quum ab auclore iiiter legen-
doctus et ingeniosus (Wissenschdftliclie S^^ntax p. 37• not. 61) secuudiun

Valckeuarium judicans , Wyttenbachii scntentiam anili fabellae similem
(eine fast mahrchenhaft klingeiide Meiuiiug) videri ait, tresque ipse Ae-
liaiios trium illorum operum auctores statuens , diversum in uuoquoque
opere consiliiim diversam orationem agnoscit. Cum Wyttenbacliio ta-
' ,',
,
mea sermonis judex solertissimus Prooem.

facit Coraes patrii qui in
-
.-
, ,
() haec '
P• 147
\' \
scripsit:
\
'
, 6) Duobus
^ ,
iJlis titulis \ ,
et
\
iinum opus
significari suspicatur Perizonlus , sicut etiam reliqua Aeliani opera noa
semper uno eodemque titulo laudantur. De qna conjectura difficile est sta-
tuere. Joacbimus Kuhnius existimat, in opere de Providentia Aeliauum
ex florentissimarura gentium historia coiitra Epicurum disputasse; in al-
tero autera eum voluisse ex mirificis morborum curationibus, ex sacrilego-
rnm poenis, ex praemiis denique piis probisque hominibus divinitus datis
ostendere ,
quam manifesta quamque praesens ira deoruin vel gratia
extiterit.
PRAEFATIO. XXXIX
(luiij in cliarlam conjeda et ad fuluruni iisum seposita
essent 7). In iis autem capilibus, qiiae iilliniam auctoris
nianum esperta sunt, Aeliani et oralio eliircl et indoles;
quin etiani rcliquis, quamquam minus conilis, haud pauca

Aelianeae oratioiiis impressa sunt vesligia. Ex deperdi-
torum reliquiis autcm si vel unara illam hlstoriam de gal-
lo gallinaceo salulari Aesculapil ope sanato ^) cum siniili
historia de equo iii Hist. Aiiim. XI. 31• comparaveris,

utraniquc unius ejusdemque ingeiiii iueluni esse, tam
liquido apparebit, iit dubitationi locus relinqui noii vi-
deatur. lu univcrsum auleni utrunique deperditum opus

pro majore parte historiis constitisse, in eoque haud ali-
ter atque in reiiquis Aeliani operlbus exempla cum prae-

ceplis fuisse conjuncta, satis est probabile. Adde quod
idem est oratiouis color, earundcm locutionum usqs, idem
denique stili variandi flosculisque exoniandi sludinni.
Caeteram de Aeliani oratione varia el suiil el fuerunt do-

ctorum vlrorum judicia. jModum prociil dubio in ea lau-
danda excessit Joachimus Kiihnius ^); rectins Coraes Ae-
lianum cacozelia pcceassel^) judicat, banc tamen quo-
7) Idem Gesnerus sequitur, judicans , iu Var. Ilist. apparere, scri-

ptorem sibi plurima aunotasse ,
qiiae per otium postea copiosius tra-
ctaturus esset. Certe nou admittenda Perizouii senteiitia, qui nsum pai-
ticulae in afferendis liistoriis ad variaudae orationis studium refert.
Quod si quis existimavent , Varias Historias haud secus ac libros de
Animalibus ab Aeliauo fuisse elaboratas , sed in hauc formam ab Epito-
matoribus esse redactas ,
qui pauca quaedam capita , ia librorum prae-
sertim iOitiis , integra et iutacta reliquerint , scd iu contractis quoque hic
illic locutiones Aeliano proprias et pecidiares servaverint , ad eum fere
modum quem Photius iii jMyriobiblio iii excerpendis scriptoribus nsur-
.
,
pavit: hanc si quis, inqiiarn, senteutiam prae altera piobaverit, non video,
quid ei magnopere oppoueie possis.
8) Vid. Suid. et Fragm. collectio ap. Gronov. p. 1013•
(p. 788• ed. Argent. 326• ed. Lips.) ubi vide ScheBerum.
9) „Quicquid ^tilns sophi,ticus verbis habet nitidum , sententiii acu-
tum, figuris jucHiidum, translationibus floridum , inventione praeclarum,
compositione elaboratum, id omne Aeliauus velut qiiidam eloquentiae in-
stitor nobis intuendum et paeue contrectandura dedit." Praefat.
lO^ Praefat. ad Prodium. Bibl. gr. p. 151 (,?vaj : •. -
XL PRAEFATIO.
dammodo excusans saeculi vitio, quodPhilostratus aliique

laudem verterint i ^).
eodem vitio corrupti judices in Cura
hac aulem laude, in qua hoc est praecipuuni, quod Phi-
-
lostratus (Vit. Soph.
et
-,
'^^
11. 31. p. t)24) dicit
eumque,
fuisse appellatum
si
,
Suidae fides,
,
Aelianum
quomodo con-
-
veaire dicamus Latinismi crimen, quod Schneiderus hic
illic in eQin jecit, iiec Coraes ab eo alicnum esse existi-
niat?
me
Non magnopere miranda
Roniano, sed cum laudibus a Graccls
congruit, nec , me quidem
res foret
ei
in
tributis
judlce, magis est stabi-

homlne
-
lita, quam barbarismorum crimen , Argonautarum scri-
ptori a SchneideiO ,
peregrinitatis Pkitarcbo a Corae ex-
probratum. alet, ni niultum fallor, de Aeliano, quod de

Philostrati oratione scribit Photius in Blbl. cod. CCXLI,
p. 331- ejiis saepenumero viderl ,^'.^ id-
que non tam ignoraiitia usus legitinii
^
ei accidisse ,
qiiera
probe tenebat, sed pravo vetustatis imltandae studio, qno

faclum est , ut fornias quasdam dicendi a veteribus raro
usurpatas ad fastidium usque repeteret, et dura vulgarem

sermonis usuni vltabat, in iasolentiani incideret. Eorum
vero ,
qul sopblstlcara illam ct umbraticam eloqueritiam
amplexi erant, alii in tumorls incurrebant vitiuni, alii
contra simplicitatis quadam specle fallere conabanlur,
'
alii denique, prout res ferebat, iitrumque mlscebant.
Et in Aeliano quidem laudatur a Pbilostrato orallonls
*
\
,/- -~. -;-,
ar.o ,
'-'.
,
,
,
».
'.
'-
\
, '.-
--
'-
• 222.
11)
-,
:
,
'. ': -.,

Cf.
'
Lobeck. ad Fhryn.
'.-
stalis specimina
PRAEFATIO.
extant;
.
quod vero ad Dioncm
Nlcostrateae venu-
XLI
atti-
net, tnm aniljigua est vocabuli slgnificalio, nt
quaiitum Aciiano ab ea parte cum rliclore Pniscnsi iii-
lercesserit similitudinis , ego qaidem defmire non ausim.
Verum hacc in uiiiversum de Aeliano operibnsque ^[^^'tf'^
ei trlbutls et trlbuendis dicta sufriclant. Qnod ad llbroscouiiiiumet
de Animalibus atlinct, satis coiistat, quae ibi dc Aiiinia-

Iluni iiatura et moribus traduntur, longe majorem parlem
non ex auctoris observationibus , sed ad aliornm scrlpto-
rum fideni esse tradita. In bis aiiteni compllandls boc in-
primis spectavit AeliaiiLis, ut adexemplum scriptorum iion
ignobilium ,
qiii Oau;j.aa(.a et collegeriuil ,
qiio-
rumque nimierus liaud exiguus post Alexandri praecipue

regnum Graecia effloruiti^^^ ea potissimum obscrva-
lione digiia baberet ,
qiiae ad admirationem excitandani
niaxlme accommodata essent. Quare ex omni aniraallum
uumere ea inprimis seleglt, in quibus iialiiiâe reriim in-
ventrlcis artificium peculiari quadam ratione cluceret;
quae inusitata corporum niagmtudine , singulari niembro-
rum conformatione, colorum denique splendore et varie-
tate oculos in se convertunt: iiec minore studio, quae de

vita aiiiniariiim, de amorls odiive inter ea signlficalloni-
bus , dererum, quas conjmictim agimt, ratloue cl oeco-
noraia, de facultatlbiis in ils conspicuis, de dolis denlque
et artificiis Iradita reperiebat, vera et falsa, cerla iuccrta,
12) Scriptornm, qui ex periegesibus et periplis mirabilia conipilaniiit,

recensum dedit Jojisius de scriptor. liist. pliil. II. 12• JVover. cle Poly-
inath. c. H. Fabricius B. Gr. T. I. p. 196. Cf. HejJi. de genio Saec.
Ptolem. iu Opusc. T. I. p. 104• ss. Ebert in Diss. Sicul. T. I. p. 171• ss.
Inter lios noa multi fiierunt, qui veterum naturae curiosorum , AiisLoLe-
lis iupi-imis, doctrinae uovis observationibus aliquid adderent, judice qni-
dem Schneidero iii Praefat. ad Aristot. H. A. p. XX. cujus senteutiae
subscribit Cui>ier , flistoire nat. des Poiss. ^. I. . 29-
XLll PRAEFATIO.
prout se ei in alioruni scnptis obtulissent, iii adversaria

letulit. Jam Ucet non uiio loco acre et incorruptum ve-
rltalis studiani profiteatur, neque caussa sit , cur de hu-
jus professionis sinceritale dubltemus i^j^ hoc ipsum
taiiien, quod sequebatur, consllium ejiisniodi erat, iit, si
i•*),
Graecorum nigeniam reputes scriptorem alias verita-
tis studiosissinium faciie a rccto tramite iii erroreni abrl-
pere posset, Multa itaque iabnlosa ,

quaedam falsa tra-
diciit : tamen sine auclore : interdum efiam dul)ita-
13) De Aeliano Beckiiiaunus in libello de Historia iial. veler. c. 3•
!>• 160. ,,lit3i nihil quidquam confinxit ipse ,

quod sancte atnrmat, ct
quamquam complures fabiilas dictitavit commeutitias ipse ; tanieu arripuit

libens ,
quaecunqne exempla ab aliis otierebantur, eaque ingenio .suo or-
navit reddiditque Yerisimilia raagis ,
qiio Jiaiul dubie veritati obruit." De
fabulis ab Aeliauo repetitis deque laudibus ejus dixit Sanderus in opu-
sculis (kleine Schriften herausgeg. vou Gotz 1 Theil. p. 84J ,
qui quum
ei quaedam ex praecoucepta potius opinione quam ex rei veritate tribu-
isse videretur, Schneiderus (in Praef. adAelian.) haecse ad justara aesti-

mationera redigei-e conatiim esse dicit in larragine, cui titulus : Allerneu-
^te Mannigfaltigkeiten. Bcrliii. 1782• p• ;'.92• ss. Hunc librum ut uanci-
scerer, fruslra operam dedi. Rcctius quam Sanderus de Aeliaiii opere

statuit '• clarissimus Carolus Gottlvb Kiihn , iii bievi Dissertatione de
via ac ratione, qua Aeliauus Sopbista iu Uistoria Animalium ccuscribenda
usus est. Lipsiae. 1777• 4• quem libellam doctissimus ejus auctor mihi
peteuti mittere haud gravatus est.
14) Vere scribit Guil. Sc/ilegelius in Bibl. Indica I. p. 14-8• de Cle-

sia agens ; Die Griechen hatten eine liebenswijrdige Neiguug den Irrthiim
aurzufassen , weiin er irgend einer Seite der Eitelkeit schmeichelte,
und liefsen ihn sehr migern wiedcr lahrcu die uuchtenie Wahrheit ,
mochte ihiien auch nocli so bestimmt dargclegt wordeu seyn. Ich glaubc,
es gibt keiii anderes Beispiel von eincm so geistreiclien Volke das sich ,
so viel Abgeschmacktes hatte aufbiudeii lassen. Deswegen haben sich

die liaulig wiederholten Erzahlungeii des Ktesias bis auf eiiie spateNach-
welt iortgepflanzt wiewohl seine Schriflen verlohreu gegangen sind.
,
lusbesondere ist sein Buch iiber Itidien die grolse Schatzkammer von
Mahrchen fur alle folgeude Fabelreisen geworden. Non miiltuin abludit
ab hac seutentia quod sciibit Cuvier in Notis ad Plin. Tom. VI. p. 446•
les Ancieiis avaieut encore moins de critique en bistoire naturelle qu'en
histoire civile , dire. Linnaeus autem conqueritur
ce qui est beaucoup
(in Amoenitatt. Academ. T. IV. p. 131) quod hodieque scriptores „qui ,
naturae scientiam proponant variis conquisilis undique veterum fabulis

,
ornalum scriptis coiiciliare studeaiit."

PRAEFATIO. XLIIl
tioiieni profitetur et assensum cohibet. Excusabills pro-
fecto error in tali scriptore ei In dlfficill hoc naturae stu-

dio, in qiio nenio tam cautus fult, quin subliide errave-
rit, qimni iiusquam fere difficllior sit verltatls exploratio,
quae post tot peregrinatoruni observalloiies, taiiianique a
sagacissimis naturae investigatorlbus curani adhibitam,
mullis tanien in partibus liodleque latet. Non coiitenina-
nius igitur Aelianum ob fabulas ex veteribus repetitas, sed

gratlam ei habeamus quod tam multa nobis ex deperdilis
scrlptorlbus servaviti^). Fvecte praeterea Schneiderus
monuit (in Pericul. crit. c. V. 133), Aellanum lis scrl-
p.
ptoribus, quos exscripslt, qiilque adhuc extant, egreglam
saepe praestare operani , cum ad interpretationem, tiiin
ad cniendationeni. In iiniversuni anlem, quam digiuim

sit erudito homine iii qiiavis dlscipuna sciie et tenere,
quld veteres de ea noverint, docere nihil attinet; in hi-
autem lanto boc quum

sloila
constet
naliirae
, veteres ob baud iinam caussani

est praeslabilius,
i
^) de 3-
15) Agnovit hoc vir doctissimus Cuvier Hist. nat. des Poi.ss. '. I.
p. 37• ubi de utilitate ex veteribus ad historiam naturae peteiida

agens haec habet : les faits precieux ct vrais qiii s'}^ reiiconti-ent , souL
extrcmement nombreux. Elien a eu siirtout de bien meilleurs renseigne-
meus que ses devanciers siir les animaux de l'AfnqHe et des ludes , ce
qui prouve que les relations avec ces pays etaient devenues plus faciles.
16) Acute observatum est a pliiribus , aiigiiralis doctrinae vaiiitatem,
quam hodicque a populis quibusdam septentrionalibus , iSibiriae et aliis,
coli peregriuatores docent, avium naturae cognosceudae niultum pro-

iuisse. Vid. Sclmeider. Comment. ad Reliqu. Friderici . Lipsiae. 1789•
Animalia quoqiie diis consecrata et in templis Incisque , eorum
naturae observandae locum dedisse, monuit Beckmamius ad Antig. Car.
c. V. p. 11. iicc ostentorum et prodigiorum observatio fructu ad naturae
cognitionem caruit. Vid. Hejne in Opusc. acad, T. III. p. 267• ss. Et
ne de agricolarum in prognosticis observandis sedulitate dicamus, quan-
tum fructus ex hclluonum luxuria in naturae scientiam redundavit! Cf.
Schiieider. Epim. I. ad Aristot. H. .
Vol. I. p. XLIX. ss. Cuvier
Hist. nat. des Poiss. cb. I. p. 13• 29• Neque vero omitleiida iuter caiis-
sas iucremeiitorum ,
qiiae historia naturae cepit, Stoicoriim philosopbandi
ratio ,
quae eos ad plurima ex animalium vita colligenda adegit ,
quibus
docerent , oranem mundum ,
quaeque in mundo essent ,
provida quadam
XLIV PRAEFATIO.
l)us, vjla praeserllm eorum et indole (quae vo-

cabiilo Apllamis coniplectilur) multa accurate cogDosse l
^),
(jiiae nmic iiilnus babenius perspecta. Norunt, qulbus

taba carae suiit ,
quaedam a veteribus traJita olim ex-
plosa fuisse et pro fal)ulosls babila ,

quae postea aut fe-
\\x qiiidam casus aiit diligentior oljservalio vera esse do-
ciiit; et supersunl fortasse aba, quae dies a contcmlu et
niendacii criniine vindicaturns est. Interea gralo arclpla-
(
nius animo quae ex boc genere coiiservanmt
P//nii/s a\ci\ , stiidiorum anioenitaies
coruiidem seiêritati pcr uccasiouem suppedilarunl
ii, qui, diim,
qiiaerel)aiil,
iiia-
tcriani.
Aiiimaiium Caetemm Aelianus In iiaiTatioue de aiilniabbus ita
cuni L•(!iui- , •
i i
ij.is compa plerunique versatur, ut eoriim vilam ct indnlem ciim lio-
nilnibns componat; aniniaHnm facultalcs, iiaturae illis
benignltaleliberalitcr trlljutas, biinianae scientlae, labore
qiiaesitae multisque iu partibns niancae, antepoiiat; bo-
mines autem in animaiium actiones tamquam in speculuni

intLierl jtibeat, ut coguoscanl, quaiitum lllorum sinipbci-
las ab bumanae virtutis faslii et inconstantia dislet. Ethi-
ciim buiic bistoriae anlnialiiira sive iisum sive abusuni

fucrunt, qui AeHani iiieptils annumerarcnt. Hlc vero in
bac quoque parte pcr vctcruni iiiccssil vesligia. Ac pn-

mo quldem anliquissiinum illtid labulae, qnam Acsopicain
vocant, inventum, qiiid aliud spectabat , ulsi ut aniina-
llum vltaiii boininibus iii exenq)luiii proponeret ^ ^) ? Quae
boki tique ualura coutineri, uec ullam cjiis repeiiri pai tem, ad ({ divinae
|)iOvideutiae cura uou pcrtincat. Haiic latiouein secutus Tuncensis Aeliaiii

editor vir non cruditione magis qiiani pietate conspiLiiiis , singulas , ait,
,
animaliiim historias singulos quasi lijinnos esse diviuae sapientiae et boni-

tatis, a qna tamquam perenni et purissinia scaturigine quicquid usquara
benc ,
pulcre et sapieuter fiat , emanet.
17) Bcne hoc observavit Guil. Schlegel iii Bibl. Iiidic. ]. p. 197•
181 He hac fabulae origiue ex iiinata hoiniiiibns se cum similibns com-

puiandi propcnsioue orta niomrc nnn iieglexit G. H. Gratertus in docta
commeututione de Aesopo faL•llsqe Aesopicis p. 4• s. ubi Homericos
PRAEFATIO. XLV
vero pliirimi cum poefac liiin pliilosoplil tle ppcullan na-
turae lavore Ijrutis iii trlbaeiidis vilac pracsidlis cicmon-
stralo praedicarunt, hoc loco conimcmorare lulill altiiict,
fpiiini res inanircsta sit, et Plinius, de pnnclpatii ho-

mini a iialiira inler aniiiialia tribulo dispntans, ausii.s
sit diccre, ianhi lioc nnmiis LOiislarc mercede, ut ambi-

gere debeas, parcns ndinra hoinini inelior , an tristior
noverca fuerlt i
^). rraeclpue autcm ca aelatc ,
quae
Acriaui saecnliini praecessit, mlseralio quaedam imbecd-
btatls bumauae cum ejas cOutcnitii conjniuta invaliiil.
riurinia smit liujus sensus docamenta apudPllniam, paii-
ciora, sed nou niiiius expressa, apiid ahos. Apud P/u-

iarc/ii/rn (]u'\dcm dialogus, qiii Gryllus inscrlbltur, totus
versatur iii co , ut doceat, mellorem esse animalium c ou-
ditionem quani honiinum; iii co aulem ,
qiii est de Ain-
niallum Solerlla, multa collegit ex historia animalium
omnls gencris ,
quibiis denionstrarct, nulhim esse eorum,
quod nonratioiiis slt parliceps; iii abo dcnique de Aniore
Prolis aiilmalia prae hominibus laudat, qiiod in expleuda
iame caeterisque, qiiae nalura ilagitat, non, ut homi-
iies, per abiisum quendam ratioiils, effrenis cupiditatibiis
indulgeant, sed se inlra necessitatis fines et praescrlpta

contineant. Aelianuni te audire existimes, quum lcgas
etiam locos commemorat (p. 11.)

cum huniana
sopica.
coinponitur ut paucis
Cf. Huschke
in quibus bestiarum agendi ratio ita
ia
,
i
Comment. de Fab. Archil.

^
aclditis fabula couficiatur Ae-
p. 2•
19) Expressit liunc Plinii locum Lactantius de Opific. Dei c. 3• que-

runtur hojninem. nimis iTnbeciHum et fragilem nasci — qui neque mo~
vere se loco , uhi ejfusus est ,
possit , nec alimentum lactis appetere,
nec injuriam teinporis ferre : itaque Naturmn nomnairem esse huinani
generis , sed novercam etc. In iis, quae ibi praecediint , color ductus
ex praeclaro loco Lucretii V. 223• ss. Non praetereundum est ,
priuci-
patum quem Plinius dicit ia rationis vi et praestantia positimi,
illum , ,
a nonnullis pliilosopliis ob ambigaum rationis usum in contemtiiin fiiisse

adductum ita ut satius fuisse dicerent
, nullam omnino nohis ctiis ,
immortalibus datam esse rationcm , quam tanta cuni pernicie dcUain.

Cicero de N. D. III. 27.
XLVI PRAEFATTO.
(.
.
. .
011 curare
493.
, sicut
',.,
.) animall;» ,
Lycurgi Solonisque cives

naturae legibus adstricta,
nec mares femlnis quovis tempore

v. c. .
inisceri, sed amoris libidinisqne inter illa Inipetum certls
quibusdam finibus circumscrlptura esse, quos iiuHiim eo-
rum excedat. talibusquam pronus slt ad elhica prae-

cepta adhortationesque transitus, nemo non videt. Ne-
que profecto illa absunt ab eo loco, qQem modo comme-
nioravinius, ubl Chaeronensis philosophns exemplis de
animalium erga proleni amore haec subjicit: num exlsti-
mabinms, Nalurani tales affeclus euni sohini in finem

anlniallbiis Ingenerasse, iit gallorum , canum, ursornm
geiius ne occldat; nec vero etlam, ut salutarem nobls
pudorem incutlat, reputantibiis, qiiam turpe slt honiinl-
bus, talia gratulti amoris exempla iioii imitari, sed in

omnibus rebus factisque nostris utilitatis aliquam commo-
dornniqne quodammodo mercedem exposcere? (T. II.
p.494. F.) Plura possem afferre, si opus essetÔ) ; haec

enim abunde sufficiiint ad id, qnod volnnius, denion-
stranduni, Aelianum iiec primum iiec solumsophisfico In-
dulgentem artificio ex animalium vita ad horijinuni vitam
nioresque notandos corrigendosqiie exempla sumsisse î).
20) Ob colorem similem coloii Aelianeo inprimis memorabilis est

lociis iii Gryllo p. 987• C. de animaliiim fortitudine; et alius de eoriim
temperantia p. 989• A. Adsciibam unum Plinii locum (VII. init.) ,
qui
fere omiiia complectitur, quae ab aliis in eundena finem sunt dicta Uni :
aniniantium, /lomini luctus est daLus , uni luxuria et quidem imiumera-

bilibus modis ac per singula membra: uni ambitio , uni avaritia, uni
immensa vivendi cupido , uni superstitio , uni sepulturae cura , atque
etiam post se de futuro. Nulli vita fragilior nulli rerum. omnium ,
libido major , nulli pavor confusior nulli rabies acrior. ,

Denique
caetera animantia in suo genere probe degiint ; congregari videmus et
stare contra dissimilia. Leonum, feritas inter se non dimicat ; ser-
pentium morsus non petit serpentes ; ne maris quidem betluae ac pisces
nisi in diversa genera saeviunt. At Hercules ! homini plurima ex ho-
mine fiunt mala.
'2i) Hoc argumentum Conr. Gesnerux in pernliari comraentatione
PRAEFATIO. XLVIl
Eadem ratiu christianis quoqnc scrlplorlhiis et iitilis visa
lata, ,
est et ingeniosa.
•' - ^
Aniialium scriptor,
, - '
Prorsus ad Aeliani exenipluni G/ycns,
ialnila de casta tnrtiiris vlduitate al-
scrihit (Aiiual.
- ^).
'.
. p.41.
Prae caete-
),
ris autem.i/A//^ro5/y Hexaenierou totuni est reieitum ctlii-
cls hujusniodi exliorlationibus ,

plerumque in euni fmeni
direclis, ut honiiniini stuititia et iniprobitas ex coniparatlo-
iie ciira brnfis eliireat. Rationi hominibiis divinltiis datao

hicetiani scriptor iniquior, aninialia ait quae opus slnt sine
tractavit : De vi exemploruin ,
quae in animalibus brutis huinini, tum
in bonis morihus et actionibus imitandi, turn in malis declinandi gra-
lia proponuntur.
22) Etiam ad mjsteria reHgionis confirmauda scriptores christiarii
historiis de animalibus , fabulosis illis pleiumque , abutebantur. Narra-

verunt veteres vultures qui omnes sint femiuae aiirae adversae flatn
; .
, , ,
concipere : '. tsOto ,

quaerit Gljcae (Annal. I. p. 42- B.) ,
-
"^
etiam Lactantius Div.
, \ '.
Inst. IV. 12.
Quo argumento iisus est
animalia quaedam vevto
fjuodsi
,
aut aura concipere solere , oinnibus notum est , cur quisquam inirinn
putet , cum spiritu dei , cui facile est quidquid velit , gravatam esse
virginem discimus. Simili acuniine Epiphanius in libro , fortasse sup-
posito , cui titulus Physiologus ,
qiiique totus ad illiim Hnem tendit , inter
alia ad redemtionis per Christi sanguinem mysterium illustrandiim, exem-
plum pelecanis affert ; resnrrectionem autem plioeuicis avis exemplo pro-
bat. Memorabilis est in hoc genere liber xylographica arte escusns, in
quo exemplis ex fabulosa animalium historia petitis demonstratur , rnatrem
Jesu post partum virginem potuisse mauere. Haec demonstratio cujus sit
generis uno alterove exemplo

, quum liber sit e rarissimis docere co- , ,
nabor. Narraverunt veteres bovem aliquando locutum esse. Stat ergo ,
bos pictus ante portam exque ore ejus verba exeunt. Huic imagini ad-
scripta suDt haec : iSV bos humanis verbis personuisse claret. Cur ver-
bum patris in terris virgo non generaret? alia tabula aegrotnm
âdemas in lecto cabantem eique ex adverso avem. Adscripta sunt verba
Ca/andrius [cliaradniis. egrum sanare
Vid. Aelian. XVII. IS•] si facie
valet. Cur Christum salvatorem virgo non generaret ? In ultima tabula
Europam habes cum Jove in taurum mutato puellaeque blandiente. Infra
positi versus Jupiter genoriden [yigenoriden] falsi sub ymagine
:
thauri Si luserat cur herilem virgo non generaret 7 Ovidius in vieta-

morphosius (sic).
XLVIJI PRAEFATIO.
errore fenerc etpcrsequi, nonrntionis aestimaiionc

et disputalioiiis arguuicnto ulantur , scd inspira-
iione naUirae , quae vera magisira piefaiis (Ilexaem.
V. 10. p. 34). lu gruum percgrlnationibus politiam
iiuandam agnoscit ct militiani natiiraleni , qnae in ho-
minibus coacta sit cl seni/is (Ib. ^ 15 . 36•); et in
ciconlislaudat (Ib. V. 16• p. 37), quod, nullis dcreliclae
mihliae praescriplis suppUciis , agminls ordinem ser-
vcnt, nec se proeliis cum liostibus siibducant. Tum allis
nomiullis de eodem avium genere comraemoratis, ijuis
nostrum, ait , hvare aegrurn non fastidiat patrcni?

quis fessjiin senein siiis humeris imponat? Qiiis , ut
piiis sit , Tion hoc servulis jnandat ohseipihirn? At
vero aitbns non est grave, quod pietatis esi plenum :
non cst onerosuiii qiwd solvitur naturae dehito. Non

recusant axes pascere pairem, qiiod ctiani praescri-
pta necessitate suh terrore poenariuii pleriqiic horni-
nitm recusarunt. Aves non scripta , sed nata lex

stringit Aves ad hoc nmnus nullo praecepto conve-
niunt, sed gratiae naturalis afficio. iJnuni praelerea
adscribam Aelianel coloris locum ex Hexae. Yl. 4- p• 44.

C. Quis feras iisum mcdendi herharujtiqiie dociiit?
Hoinines sumus , et saepe specie herharimi fallmiur,
et pleruwqjie quns sahibres putamus , noxias rcperi-
inus. Quoties inter diilces epulas cibus htalis irrepsit,
et iuier ipsas auUcorum excubias minisirorum vitalia
regimi fcralis esca penefravit.

or.iinis de-
Caeterum in Aeliaiii de Aniniallbus opere praeter
ea ,
quae memoravinius , reprehenditur ordinis in argu-
mento Iractando defectus. Et est profeclo molestuni,
quodsacpeiiumero ab uno aniniali adaliud diversi generls

transit, raro rem absolvlt, et quae commode coiijuDgi
poferanl , ob inaiicm qiiandam ex varietate oblectatioiiem

sejungit et divellit. De boc sive coDsilio sive errore ipse
PRA.EFATIO. XLIX
in Epilogo exposuit. Ibi quod dicit, se suae 85
esse honiinem, nec ad aliorum vivere arbitrlum, ineptis-
sima est procul dubio excusatio ; neque tamen ,

quod vir
doctissiraus Ci/iier^^) existimat, peculiari quodani in-
genii vitio , ab ordlne alleni , sic peccasse videri debet,

quura se data opera ita fecisse dicat, ut varium ex variis
rebus quasi serluni necteret ; sed errore potiiis. Hulc au-
tem errori aliqua ex parte mederi possimt Indices. Et
jam velustiore aetate fuerunt ,
qui molestiam ex commi-
stione diversissimanira rerimi natam tollere conati, res
ejusdem argumenti conjungerent, omiiibus, quae de eo-

dem anlmali apud Aelianiim traduntur, unum con-
in
tractls. Librum in hunc modum et ad huncfmem descri-

ptum et compositum vidi in Blbliotheca Laurentina^î);
tali libro etiam Philes videtur esse usus in poemate de

Animaliimi Proprletate, quod, si a paucls discesseris,
lotum ex Aeliano ductum est, ita ut, quae Aelianus se-
23) Jainais il n'y eut d'esprit plns contraire a toute methode que
celui qui presida a cette compilation ou tout est pele-mele. Hist. nat.
des Poiss. T. I. p. 37• Idem non minore jure dixeris de jejuna compi-
latione ,
quae titulo inscribitur, de Antigono Ca-
rystio et aliis. Majore jure vituperareris ia opere deAnimalibus incuriain,
quam in altera Aeliani farragine repreheudit Perizonius, qiiod in eo ia-
terdum res dirersis locis diversa ratione traduntur. Veruni hoc omaibus
solet accidcre ,
qui animi caussa ab alio ad alium scriptorem transiliunt,
magis studiosi oblectationis ,
quam certae scientiae. Diversis Aeliannm
temporibus diversos scriptores compilassc, in oculos incurnt. Utinam hos,
quod iuterdum fccit , ubique nominasset ; eosdera , ubi plures sequitiir,
distinxisset ; simpliciter denique accepta ab aliis tradidisset ; tum multo
majorem a posteritate reportasset gratiam. Nuuc vero hoc Catone con-
tenti simus.
24) Liber est in charta bombycina. In folio XlVnio eihibet Indicem

capitum CCXXV cum Prooemio operis, qnod proximo loco sequitur cap. 1.
libri Imi ; .
tum cap. 2• ti^ scaro cum qao conjuucta est ,
\ '.. -
. .-
•
pars capitis 4ti inde a verbis et cap. 54- libri :?\
. 2**"™ libri XIV. et iterum c.
ol
42- Hbri
II.
'..
aliud
Aelianiim
-
Sequitur cap.
c. 18- libri
ex
XVmi.
quod
. 4• Ultimum
est XII. 27• tnra
est quod
ex 1. 3•
est ap.
ft
Aelian, de nat. anim. I.

****
L PRAEFATIO.
junxlt, Philes continuo urdiiie enarret. Idem Gillium

fecisse ,
paulo post dicenius.
Dc tituiis De divlslone operis in capita, ut lioc quoque attingam,
capi uin.
(^^^^^,^,^^^ Gcsiierus dubltari posse monuit, an ipsum Aelia-
iium auctoreiii Iiabe^t, „quuni et arijûmenta lii capitibus
proxiniis^ ut iiunc siiiit dlstincta, interduni plaiie cohae-
reant, et ipsa etiam dlctionis ratio allcubi non capitis
novi iintium fierl, sed cum praccedenle contlnnari ser-

mouem loijiiatur." Ideni Schelierus de Yariis Historus
^judicat. Indicos capitum unicuique libro iii plurimis
codicibus praeiixos, titulosque iii allis cnique capiti ad-
scriptos, non 7\.eliaiio deberi , ceiium est. Nam saepe-
nuniero non id quod res cst signilicant , et iiiepte sunt
cOnceptl, et diversl iii diversis codicibiis exhlbentur; a
melioribus prorsus absunt. Quare eos ciim Schneidero

omismius, ila tamen, ut lectorum commoditali consu-
lentes, argumeiita caplluni In niargine poiiereniiis; grae-
cos autem titulos, eo quo iii libris mslis recenseiitur or-

diiie , cum leclionum varielale e codd. excerpta, reliquis
Indicibus praemilterenius.
lll.
DE LATINA.
Pctri Giiiii
Petrus GilUus sive Gyllius i), vir bonarum liltera-
Excerpta w ^^^-, gj natiirae sludlosisslmus,' primiis Aelianei de Ani-
Aeliaiio.
nialibus opeiis, paucis tum nomine cognltl, iiotitiam dedit,
1) Gyllius scribitur in titulo editionis 1533. Gillius ia pag. 1. ij)sius
operis , et iu titnlo ed. ann. 1565• Gesnerus , qui ejus familiaritate usus
erat, semper Gillius scribit. Natus erat in civitate Albigensium(^/o/')
aano 1490.
PRAEFATIO. LI
etlitis ex eo excerptis in Hbro , ciil titulns : Ex Aeliani

llistoria per Petrum Gyllium latinifacii , iteniqiie ex
Porphyrw , Heliodoro , Oppiano , Uim eodem Gyllio
iura aninialium.
licis et
Gryphium.
iuscnplio docet, Gillius
codlce nisto
tantuni excerpsit capita
.
luculentis accessionibus aucti libri XVI.
Lntinis nominihus Piscium.
iii
Ejusdem
latlnum sermonem converlit
,
4. ^).
Gyllii liber units,
In hoc opere
non integrum Aeliani opus ex
proponens slbi
Liigdnni ap. Seb.
, ut ait,
l)e vi et nci-
,
,
De
quod
sed singula
Diony-
Gal-
vel
sii Cassii in Magone ^) convcrtendo exeniplum , simulque

scriptorls historiae , sne labyrintho potius , lucem , si
posset, affcrens^). Iii hoc igitur negolio ita versatus
est, utprlmum, cpiae Aeliauus de eodem argumento di-

versis locis tradiderat, in unum conjungeret,
pleracpie resecaret, quaedam eliani contralieret, alia pro-
pter obscuritalem praeteriret, tota deiiiquc capita ob
canssas non satis liquidas oiiiitteret ; unde factum est,
nt , secundum Gesneri computationem , ex trlbus Aeliani
2) In dcdicatione operis ad Franciscum Imum ^ Galliarum regem , se

hanc Animalium liistoriaTn ,
peradolescenti stilo inconditam , regis quasi
nnmini cousecrare scribit, eum , Alexandri MacedoDis exemplo proposito,
hortatas , ut naturae animalium studium inter Gallos homiaes magis ia-
cendere velit. Dedicationem excipit caput generale de bestiarum prae-
stantia ,
qaod instar praefationis esset, in quo capite ex Philone Judaeo
et Porphyi-ione praesertim docere conatur, bestias nec rationis nec ora-
tionis esse expertes. Ibi festi'a sunt liaec : „Qiiemadmoduin bestiarum
soniim auribiis non iutelligentia capimus, sic Britanni colloquentes anse-
rum clangorem fundere, atque strepitii tantum ant lougiore aut breviore
nobis uti videntur : ipsis vero sua collocutio intelligitur ; sed et bestiae si-
militer suam intelligunt." Britanni vicissim Gallicam loquelam cum fri-
tinnientium liirundinum cantu comparare solent.

3) Vid. Varro de R. R. I. 1. IQ. Needham Prolegg. ia Geopon.
T, I. p. LVII. ed. ISicl.
4) ,,Quid Aeliani historia iinplical.iiis? ut certe non existimem, qiien-

quam , si haec minutatim concidisset , deinde tamqiiam sortes in urnam
coDJecisset, magis conturbare potuisse. Sileo ejusdem , caetera quidem
docti viri, sed in hac re paulo minus diligentis, ineptias: quibus me mo-
derari oportuit , aut omnem laboris existiraationein abjicere."
LII PRAEFATIO.
partibus duas tanlum, aut ex quatuor paiiibus tres con-
verterit ^). Sed quod Aeliano detraxit, supplevit ex alils.
5) Quum liber sit e rarioribus, quaedam de eo adjiciam, ut ejns ordo

et rerum descriptio intelligatur. Divisum est opus ia XVI libros. Inius^
qui capita XLV complectitur , totus est de elephantis. c. I. est Aeliani
IV. 31• cui subjecta sunt duo capita Accessionum Gillii. c. IV. r:: Ael.If. H.
c. V. =z Accessio Gillii. c. VI. rr Ael. VII. 6• c. VII. Accessio G.
c. VIII. = Ael. 46- III. c. IX. = Ael. TV. 10. c. X. =: Ael. IV. 24-
c. XI. ^ Ael. V. 55. et sic porro. Liher Ildus constat cuîtibns XXVI.
et totas est de leouibus, de pautheris, pardalibus, lyncibus. In his quin-
que sunt capita a Gillio ex siiis copiis addita. Liber Illius liabet cap.
XXIX. <iecanibus; triasuntcapitaa G. adjecta. LiberlY^^* capitaXLIX.
iuter quae XII sunt Accessiones. Est de equis et bobus. Liber tus
XXX quorum X de lupis. VII de ursis. X de asinis , mulis , onagro et

centauris ; duo de tigride tna de camelo uuum de rhinocerote tria de
; ; ;
hyaena ; diio de crocuta. XII capita addita a Gillio. Liber Vltus capita
LI. quorum I —X est de suibus et apris. XI — XXII. de cervis. XXIII.
de biibalis. XXIV — XXXII. de capris. XXXIII— XLIV. de ovibus.
XLAÎ. de oryge. XLVII. de histrice. XLVIII — L. de cyuoscephalis. LI.
de Indicis nonuullis animalibus. Sunt in his Accessiones tredecim. Liber
yilnuis capita habet XLII. incipit a descriptione animalium quorundara
IndicorHfu. Sequuatur Aelianea de taraudo, de uris , de alce , de poeo-
phago-, de cepo , de feris Samiis , de siibo . de sphiiige , de ichneiiinoue,
de simiis , de vulpe , de lepore , de fele, de talpa. His admistae Acces-
siones tredecim. Liber '^'** coustans capitibus XLIII. est de muri-
bus , de miistela , de sciuris , de erinaceo , de testudiiie, de rubeta rana,
de cochleis , de scarabaeo , de formica , de campe , de bufonibiis, de ara-
neo , de phalangiis, de mure araneo , de scorpiis. Novem iu his Acces-
siones. Liber IX. coiistaiis capp. LXII. de serpeutibiis et dracouibus, de
basiliscis, de aspide, de vipera, de cenchryne, de cerastis, de dipsade
aliisque serpentibus , de lacertis , de salamaudra. Continet sedecim Ac-
cessioues Gillii. Liber Xiuus habet capp. XXXII. inter quaelX Acces-
siones. Est de baleuis et cetis , de Tritouibus , de rota ceto , de arieti-
bus mariuis , de delphiuo , de crocodilo. Liber Xlmus coustaiis capiti-
bas LIII. de thyniiis , de siluro , de cauibus mariuis , de scolopendra, de
scaro , de sargis , de ellope multisque aliis piscibus. Kovem iuter haec
Accessiones. Liber Xllmus capp. LXVI. iuter quae sunt XVI Accessio-
nes. Est de loligine , de polypo et sepia , aliisque piscium generibus , de
vitulo marino et allis , de xiphia , de cautbaris raariuis. Liber Xlllnius
capp. LXXV. ia quibus sunt Accessioues XIV. Est de aiiimalibus mari-
nis crustaceis inprimis couchisque ; tiim de pisciiim geuenbus, natura,
coitu partu, sedibus et captura. Liber '"» couitans capp. XLVI.
Liber '^,
,
inter quae Accessiones. Et hic et LXVIII

qui capita
habet cum XIV Accessionibus, toti sunt de avibus. izoer XVImns. Per-
sequitur caput de avibus. Tum est de apibus , de cicadis insectisque
aliis. Post cap. XLI sequuntur miscellanea cura de avibus , tum de aliis
PRAEFATIO. LIII
Allo tameii tenipore iiitegrum opus convertlt , servato or-
dine, qiiem auctor iiislltuerat , Prooemio ^) etiara et Epi-
logo additis. Qiiod quo tempore fccerit, quibusve ad

eani rem praesidiis usus fiierit, ignoramus. Prodlit au-
teni integrior haec editio decem aiiiiis post Petri Glllii
obitum ex bibliotlieca Aiitonli Gillii , Petri iiepotis , ad

quem litteraria patrui supellex delata fuerat per Cardlna-
lem Georgium Armalgnacuni, in cujus aedibus l!le, quiim

post multas et longinquas peregrinationes variasque vicis-
siludiiies, quas terra marique perpessiis erat, in iis,
quae collegerat ^) , ordinandis et exornandis occupatQS,

laborum fructum et quictcm speraret, eo ipso auno, quo
Aeliani de Anin>alibus opus Tigiiri per ejus amicum graece
est edituni, senex: sexaginta quiiique annoruni morte ex-
tlnctas est. Erat in hacsupellectih praeclara illa liospori
Thracii descnptio, quae cum accurata Constaiiliuopo-

lis descriptioiie primuni Liigdimi anno 1561• 4. est edi-
ta; erat etlam Aellani de Animallbus opus inlegrum. Et iutcrpicia-
oc 111 lucem est prouituni per Joannem lullerum cum opens.
Loc titulo : Aeliani de llistoria libri XVJI.
auimalibus , de eorum invidia , cultu , amicitiis , odiis et pi-ogxiosticis.
Finito libro de vi et natura aDlmaliuin sequitur p. 543- epistola Gillii ad

Jacobum Coliuum de nominibus pisciu/n Massiliensiinn ,
qiiac CXX ca-
pitibns compleGtitur observatioues a Gillio iu littoi-e Gallico et Ligustico
factas , simul professa consilium regem excitandi , ut Massiliam iu pri-
stinum ,
quera in litterarum studiis obtinuerit , spleudorem evehere
velit.
6) Hoc prooemium inter Epistelani dedicatoriam ad Cardinalem Ai-

maig.nacuin etAdmouitionem ad Lectorem quodammodo latet.
7) Rectius fortasse dixeris fortunae adversae barharorumque mani-
bus eripuerat. Nam si fidcs Tidlerio eorum , quae Gillius collegerat,
,
pars aliqua a piratis ,

pars a plagiariis ^pilata fuit. De piratis res du-
bia. Quod enim narrant , Gilliiim Constantinopoli iu patriam• properaa-
tfim. iu piratarum manus incidisse , et per Cardinalem , fautorcm suiiiii,
redemtum fuisse, Vir Doctus iii Biogr. univeis. T. XVIf. p. 376• couci-
IJaii posse negat cum certiore uarratione, qua Gillius iter illud nou mari
sed terra peregisse tradatur. De eadcm re Gesnerus anno post Gilliiob-
itum. dubitanter scribit : „captum a piratis, si vera estfama, spoliatum
et redeintam."
LIV PRAEFATIO.
(juos ex integro et veteri exewplari graeco Petriis Gil-

lius vertit. Una cum elephantoruni descriptione.
Item Oemelrii de cura accipitrum , et de ciira et rne-
dicina caniim, eodem Peiro Gillio interpreie. Liigdu-

ni. ap. Guill. Rouill. sub scuto Veneto. JVIDLXY. 8- ®).
Nova haec cditio sicut prlore ab ca parte praestat, quod

plenlor est, ita externa specie lyporumcpie elegantla, et
quod gravius est, typographorum correctorisque dlllgeu-

tia niagiiopere cedit^). Quod ad ipsam interpretationem
8) Utramqne editionera interpretationis Gillianae ex instructissima

Universitatis GeorgiaeAugustae Bibliotheca mecum communicavit Vir do-
ctissimus, Reussius, Bibliothecae praeiectus, Eqiies, cujus eximiam hu-
maHitatem promtumque ad litteras juvaudas auimmn saepenumero surn
expertus. Caeterura integriorem Aeliaui interpretationem non commemo-
ravit V. cl. Cuvier , ubi de Gillii in Aelianum meritis egit (Hist. nat. des
Poiss. Tome I. nec vidit eam Conr. Gesnerus
p. 46) j qiiippe eodem, ,
quo illa prodiitauno morte extiuctus. Vicissim iiitegri Gilliani operis

,
editor editioueni Aeliani Tigiirenscm versioiiemque Gillii a Gesnero emen-

datam ac locupletatam , quara uovisse poterat, non novit certe non ,
commemoravit. Elephauti descriptio ,

quam titulus indicat , a Petro Gil-
lio ex urbe Berrboea Syriae ad Cardinalem missa fuerat, sequunturque
eam capita quinque de pisce quodam elephajitus marinus appellato, ,
quem ad mare rubrum viderat tum de hippopotamo de camelopardali,

; ,
de cauda bovis Iiidici , dc ichueumone deiiique et de muribus Arabicis et

Aegyptiacis. Postrema haec ex Alexaudria Aeg}'pti ad Cardiualem mi-
serat. Libelli de cura et medicina camini titulus iuterprelem Petrum Gil-
lium uominat ; sed p. 656• Petri nepos lectores docet ,- hoc Demetrii
opusculum a patruo suo noa fiiisse traiislatum , sed seipsum hoc nego-
tium suo marte suscepisse.
9) Diligentiam editoris cum in aliis , tum etiam in eo reqiiinmiis,
quod capitum ordo , in editioue priore ad aliam ratioiiem descripta insti-
tutns, hic illic in ed. sec. temere servatus est, qiia re illa rerum coiifu-
sio, qiiae in Aclianeo opere molestiam creat, nou mediucriter angetur. Sic
libro III. c. 15 (quod iii editt. est c. 16) subjecta suut quaedam ex V. 46•
Iterum III. 16 (,in editt. 17) aiiuexa suiit qnaedam ,
quae ad c. 19• per-
tinent, ita tamen , ut eadem lcgantur itcrnm suo loco c. 18• p• 81. Li-
bro VI. 12. poit conjicitur in utraqiic editione adduutur verba : cum te~
studiiii serpentem. comesse ccntigerit — suhlaturum, faerat. quae tradu-
cta cx III. 5. I.ibro VI. cap. 62• et suo loco legitur p. 201• et repetitur
Vlf. 10• p. 212- quum coutra caput, quod posteriore loco csse deberet,
de caue Catuli ct Pynlii (quod in ed. priore habetiir L.• III. 10. p• 71)
non compareat. Alia ex eodem geiiere praetereo. Scd I<. IX. 3• incre-
(iibills fereiii ed. sec. p. 254• facta est coutusio. Post c. 3tium enim de mu-
PRAEFATIO. LV
attinet, idem de eapolest praetlicari, quod i\' /2/î7///>/5
ad Scriptores Rei accipltrariae scribit, V. GiHiura daos

de hac re libellos ut eleganler, sic perquam licenler ver-
tisse. Et llcentiae quidem in lioc qnoque opere suiil ve-
stigia, cxcusabilia tamen , si oratlonis graecae liaud pau-
cis iii locis et depravalionem et obscuritatem reputaveris.

Neque tanien propterea contemnendas labor, neque ad
criticum usum inutibs. Quac enim tali dliTicullate non
laborabaiit, ita plcrumqiic transtullt, ut dlbgcnliam noii
requiras; quunique plerumquc non admodum sit difficilc
conjlcere, qiiid in Cudice suo interpres legerit, ejus in-
terpretatw pro nisto codice baberi et iisiirpari potcst.
Qhcm} beiie iutelligens, Gesiierus pkir.imas quaiitivis pre-

tii leetlones ex Gillli iuterprelatioOC eriiit, ct nos quoque,
eadem deouo excussa'» non paiicas. Neque hoc utilitale
caret, quod in iis locis, quos transferre iioliilt , nlsi ex

eo siintgenere^ quod, quia in versanlur, con-
silio resecuit, hoc ipsum cecte perspici potest, Gilllu
illa vcrba aut depravata luisse vlsa aut ob allas caussas
inexplicabllla. Ob hanc Inprlniis caussam m latina in-
lerpretatioiie ,
quaiii magis ex voluntate redcnitoris , vlri
honestissimi mihlque pcr niultos annos aiiiicltia juiicti,
qiiara Bieo ipsius consillo buk edltioni adjecl , vcrba a
ribus acldita suut verba : ^dinytitas iti TeredoneBahjlonicn scribit eodem

ciho uti (mures quae vcrlja ducta ex XVII. 17• p. 381 » 28. eil. iio-
SGil.
strae) cum ex sese crocodi/i pepererunt. Hoc experimento legilimuin

ex spuHo intemoscunt etc. qiiibus de croccjdilo verbis coutimiatiir c. 3''""'
libri IX. In edit. priore prior capkis jiurs d^ nHiribiis liabetnr p. 20J
cum praepostero additanieuto : Ainyntas in Teredune Bahyl. ncrihit eo-
dem cibo uti. Altera autem pî-s de crocodilo p. 302. Ad liaec siimmae
Jncuriae dDcnmenta typograpboriini errores accesscrunt, iotcrque eos haiui
paiici ,
qiiibas sensns iucredibiliter tarbatur. Sic \. c. III. 15. p• 79•
avium l^gittir pro ajunt. III. IJ. (in editt. c. 12 I arein pro lucem. IV. 42
(43) 1'ullae dierum pro mille. II. 8• Bithyniue incensibus pro Iîcae-
ensibus. VII. 31 (3G•• hutnili pro bhniuli. VIII. f. rur.sus inimisxus pro
ursiis. XII. 5• si^nificare pro .nicrijicarc. XIV. 1. riias pro inane. et sex-
ceuta alia.
LVI PRAEFATIO.
Gilllo omissa uncinis adhibitis notavl. Quod enim ab

initio fieri posse putaveram, ut, Gillil, Gesneri et Grono-
vii interpretationibus inter se coniparatis, qnld cuique
esset proprium, notis quibusdam adhlbitls dislhiguere-
tur, boc experiraento facto perfici non posse intellexi,
nisi totum Gillium majoremque partera interpretationis

Gesnerianae repelere vellem, in qua rursus Gronovii ope-
ra tot tamque graves factae sunt mutaliones, ut in multis
partibus pro nova baberi debeat. Quae res praelerquam
quod niolem libri auxisset, non tantum utilitatis quantum
molestlae lectoribus attulisset, qui non criseos In verbis
exercendae caussa, sed ut res a scriptore traditas facillus
et compendiaria quasi via cognoscant, latinas interpre-
tationes consultare solent. Quam ob caussam prius illud
consilium abjiciendum ratus , Gronovli interpretationera

a Schneidero paucis in locis emendatam, repetendam du-
xi, notatis tantuniniodo, ut dixi, iis, quae Gillius non
transtulit; reliqua vero, ubi Gillii opera ad graecani scri-
ptoris orationeni aut illustrandam aut emendandam pro-
desse posse vlderetur, annotalionibus reservavi. Slc enim
et Frommanni nostri coramodis consultum esse arbitrabar,
nec lectores, rerum quam verborum curlosiores , queri

poterunt, adjumento se ad eam rem profuturo destitui.
IV.
DE OPERTS AELIAÊI EDITIOMBUS.
Inter diversas librorum de Animalluni proprletate

edltiones, nuraero iion raultas, tres tantum sunt, qiiae
slve criticam rationeni spectes slve mterprclationem , in
censum venire possint. Pnma est ea, quam viglnti aii-
PRAEFATIO. LVIl
nls post E\;cerpta, a Pctro GilUo latlno sermone in

liiccm (lata , Conradus Gesnerus Tigiirinus ex duol)iis
codicibns fecit; altera Abrahumi Gronovii, ex Medicei

codicis lectionibus hic illlc emendata ; tertia denlque
Schneideri Saxonls ,
quae maximam partem a Groiiovla-
na pendet. Priores duas editiones qui typis repetiverunt,

novis ad rem critlcam praesidils usi nullis , lioc unum
curabant , ut quae illae complectebantur, villore pretio
emi possent. Post Schneideruni iiiilla alia neque in Ger-

mania, neque, quod sclam , apud exteros facta; quam-
quani plures tale quid animo agitasse constat, iit Chri-
stophorus Kretzschmarus ^
qui Varias Illstorias edidit;
Lehnertus , itldem Varlarum Hlstorlarum editor; Cnro-
lus Gottl. Kuhniiis ^ cul novam Medicorum gTaecorum
edltionem debemns ; tandem Chr. FriJer. Matthaeus.
Sed liorum virorum consiliiiin exitiim non habuit.
Jam de tribus illis, quas diximus, editionibus accu-

ratius agamus.
Conradus Gesnerus , vir laboriosisslmus, vastaque Conradus
omnis genens eruditione cum paucis coniparandus, idque

in saeculo eruditissimorum hominumferaclssimo ^), quum
1) Praeclarus est de eo locus ia Thuani Historia Lib. XXXV.

p• 757• ed. Ofrenb. 1609• ad annum 1565• q"0 vir lougissima \'ita dignis-
simus annos undequinquaginta natus tum pcr EuiOpatn ,
pestilenti, qui
grassabatur morbo coneptiis diem supremum obiit. In tam brevi spa-
,
tjo quot egregia non uno in genere opera perfecit, quorum vel ununi ant
alterum nomea viri laudemque ad omnem posteritatem propagare poterat

quot alia inchoata reliquit ;
puer et juvenis cum paupertate conllictatus,
tum docendi labore muuere scholastico itineribus etiam districtus sed
, , ,
iucredibili scientiae juvandarumquc litterarum studio inllammatus oninia ,
fortunae impedimenta forti firmoque animo superavit. Qui animus enm

nec in supremo morbo ipsoque e vita excessu reliquit. Morti enim pro-
ximus e lecto surgebat, ut supellectilem litterariam ordinaret, eamque
ita disposuit, ut qiiae ad editionem parasset, post raortem divulgari pos-
sent. Quo ncgotio eum jam deficientibus aegre peracto, vasa di-
viribus
cebat se collegissc ,
quumque rursus decubuisset paulo post morte op- ,
pressus cst. Sed omnem Gesneri vitam ex pliirimis ejus epistolis aliisque
subsidiis accurate enarravit Joh. Hanhart. Wiuterthur. 1824• 8•

LVni PRAEFATIO.
a prinia iiiveiilule hlstorlac iinliimlis scipiitiam iiicrcdil)ili
aniore coniplexus, vclera cuni reiêiillorihiis coiijmigere

slaluissel -), Afliaiii de Aiilmaliiim proprietato collecta-
.
e\cer])fis cogiula,
-
iioa , ipsi ex Gillil ])rtnins c\ (Inol)us
lihris nianusciiptis graece edidit, oniiilljiis, (piae Aelinni

iionioii pracieruiit, opcrlljus adjpclls, lioc titiii<>:
EYPII^KOMENA C/auda Jeliam

Prarnesf/n/ Poniiftcis et Suj)Jiis/ae
Impcralorc Antoiiina
phlhongiis ah oralionis SHdKilalc
' ,
, ijiii
Mcliglossiis niil Meli-

cof^noiiiiiiniiis,
llonioe snh
openi,
ifuac cxlant, ornnia, Graece lAtlinetjiie c rei(iune , uli
iOTsa hac pagina cninjneiuoranlnr : parlhit ui/nc pri-
inufn cdilu, pdrfiin iuullo (njum anlrhac cinendaliord
In iiinKjiie /, cnrd el opera CONUADl GKSNKIil 7/-
'. liis (iccrdil liidr.r (i/phdhrlirus copiosi^^s in fine
KOiUininis, et ah initlo (lapiluin per s/tiiû/os /ihros cnu-

inerdlio, cfc. Tiguri apnd Grsnprds Jrdfrrs. Aiuiiis ti-
liilo lihii 11(111 pst adscriplus. Praefixa aiilem tvst
dldlcatoria ad Joannrni Jdcohiim Fdggcnun , Tiûn

scriplaA i'al. jMaji aii. MDLN I. iii qiia (icsiierns de opera
iii Cr///// Hilorprctallone ciiin iiitei^randa tuin emciidaiida
a se posila, deqiie gracci (ontoxliis coiiclimaTidi labore
ita loqultiir, nt vlr, alioqni siiae laiidis niiiiime jaclalor,
in hoc iiegotlo sihi salisiccisse apparcal ^). Nec quod
2) In Praefatioiie ail imitiiin illiid et inimoilalc ile Aiiimaliljiis opiis
in tjiiiiique libros descrijilinn , niniiia se dicit omniuni ,

quol({iHit lialjfre
[lOtucrit , de animaliljiis .sriipta sumnio .studio contulis.se. {,)ii(>d ikhi jri-
ani jactatioiie , sed cx rei veritate dictum essc , res ipsa doi-et. Ilis au-
lem ,
qiiae ex aliis collegerat ,
pliiiinias se ob.scrvalioiips siias adjecissc
ait, quum a quibiisvis , durtis, iiiductis, civibns , peregriiiis , Aenatori-
bus ,
piscaturibus , auciipibii.s ,
pastoribus niulla sidjiiide coUegisset , per
lilteras deuiqne multa cura ipso a doctis homiuibus communicata trssent.
Vide de hoc opere Ilanhartum in Vita Gesueri p. 127- ss.
3) Jam vide ,
qiianla ciim lcvitate Gesneri de îeliano inerita irRiiii-
niierit Galltis Isiceron (Mem. dis liommes ill. Vcd. XVII. p. 3G2•), qniim,
positt> cdiUiiuis tilul•) , sed «cgligenler reddito, liacc scribil: Gesner
jait dans cette edition que traduire tjuehiucd endruit.s de Lllistoire des
PRAEFATIO. LJX
scribit , »i/ (fiils etiam curiosior cuui porfes orthogra-
phiae omnes , tuni sententiaruin distinctionem spectet,
euni non tiuiUos e.v graecis hactenus editis Ubris in-

veniuruni esse ,
qui cum ipsius diligentia conferri ine-
reantur ,<f. a veritate abliorret ^*). Operaram enim erro-
res in totohoc opere sunt paucissinii; librarlornm peccata
in levioribus iacite plerunique sed probabiliter eniend.a-

ta^); externus etiam libri habitiis, pro illius temporls ra-
tlone, satis elegans. Quae onuiia, ut per se lan(la])ilia
sunt , nemo tamen pro rei dignltate aesliniare poterit,
iiisi qui conditionera hbrorum iioverit ex qiiibu.s prln- ,
ceps illa editio facta est. De bls statim dicam. Neqvie

valde niiror, quod Gesnerus scrlbit: «Si etiamnum reli-
cla sunt quaedam eniendandn, ea ,

pulo, perpaiica fue-
riiit ;« qimm evim in omni hoc criseos exorceiidae negotlo,
quanivis sincerltalis verl)orum et orationls non iiicurlo-
sum, mlnus tanien ad verba qiiam ad rcs inlentum fuisse

appareal; qnare hoc etlam subjeclt : «emendanda illa au-
ctoris senlentiam fere iilhil esse immntatura« ^).
yinimaux, que P. Gille, dont il donne la version, navait pas traduit.
Freherus autem Theatro virorum eruditione claroniin p. 1255• iu

in
recensu operura Gesneri editionem Aeliani ne commemoravit quidem.
4) In Praefatioue ,
quae epistolara dedicatoriam excipit , dc cadem
re scribit: ,,Cc>iitextura graeciim iu omiiibus, qiiod ad omnes ortho-
graphiae partes in litteris , acceutibiis (cum alias , lum encliticorum)
punctis et spiiitibus et seutentiarum distinctione tanta diligeiilia il-
lustrare sum conatus , ut doctissimis etiam ea iu re satisractum coii-
fidam."
) Hiijus generis correctiones pro illius saeculi more non indicavit,
neque de iis constaret , iiisi extareut libri , ex quil)us Gesneri cdilio ex-
pressa est, Conjecturas quoque suas simpliciter et sine verboruni com-
mendatione in marg. posuit. Additamenta autem conjecturaniru iu
libri folio adjecit , non magni , iit scribit , vwmenti, sed diligentiae ar~
gumentutn. Verum libro jam edito , novae ipsi snccrescebaiit emeiida-
tioncs, quas de margine cxem[>laris Gesneriaui descriplas, Jlagenlmc/iit/s
cum Gronovio comniunicavit. Hic cas Annotatiouibus suis iiiscniit. Ilan
hartus tamen 1. c. p. J56. iiberiores illas Gesneri annolationes uuuqiiain
Aelianeo operi illustraiido adliilntas iuisse affirmat.
6) Hoc clariiis etiara apparet ex his ejus verbis, quibus, depra-
LX PRAEFATIO.
Codicum a Expressa auteiii est prlnia haec llislorlae Animaliuni

Gesiicro u-
biirpatnrum
gJJjjQ ^
î pygt
i
gj^s
J
tituluni 1 paffiiia
i
versa scribitur,' ex
couditio. duobiis codlcibus Aiiguslams, allero bibliolhecae civita-
tis , Fuggcriano altcro. Uterque iiunc iu Jjibliotheca re-
gia Muiiacensi servalur. Piior, quem arche/fpiirn suum
Gesncrus vocat, iiitide et accurale scriptus, sed iiotis
tachygraphicis retertus, teniporisque injuriam expertus,

passim^ slcut ille vere scrlbit, e\>anidis exolescens lil-
teris , leclu est dlfficlilimus ; aller recentlssimus, et fa-
cilis lectu, sed plurimis inipcritisslmi librarii vlllis iiiqui-
iiatus^). Prioreni illum Gesneriis a Sebastiano Gul-

denbeckio^^ in ipsius gratiam descrlptum , edltionis
'
modi suut
pliiam ,
locoriim inenlioiie f;icla
, ut nou tain ad
syntaxiu , aiit aliam
sentcutias
scribit
graeci
et
:
sernionis
„Sed haec plcninique ejus-
res ipsas ,
proprietatem
quam orthogra-
specteiit,
non magni sane momenti , neque remorari lectorem rehus iiUentuvi

digna."
7) Quum cod. Augustauns ia ultimis Libri XYIImi capitibus et dimi-
dia parte Epilogi editorem destituisset , ita ut lacuua ex Fuggeriauo solo
explenda esset , haec pars operis pluribus foedioribusque inquiuata est
vitiis, quam totum reliquum opus.
vit , ,
~
).' & '-
latiiie vertit.
quem inde ab auno 1541 Collpgii
8) Sehastianus Guldenheckius
alumuorum Turicensis Inspectorem fnisse Hanhnrtus tradit, Epistolas
Aeliani rusticas, quibns Gesnerus ullimum inler Aeliuiiea locuni assigna-
Eiindem
dex, edilioni Basilccnsi subjectus, auctorem habet
Laudat
succinctior
\
,
liunc adjutorem
ille
,
iu Eustathii
(^
Gesnerus tamquam virum
In-
—
utriusque liiiguae cogniiione eximia praedarum el judicio in litteris

acerrimo praeditum , ijui describendis cunferendisque îeliani de ani-
maltbus libris ex intricatissimo et littcris saepe exoleto codice , unde
fix alius quisquam extricare se potuisset, operani ipsi egregiam navu-
verit. Eximia haec laus, de qua detrahere religioni habuerim , noa im-
pedit, quomiaus Guldenbeckium cum misera codicis, quem describendum
susceperat *), conditione, tura notartim tacliygrapliicarum difiicultatedece-
ptum, saepenumero falso legisse Gesnerumque secum in erroris societatem
traxisse fateamiir. ciiim intercst, utruin codicem cum libro
iiupresso conferas, qiii tuni nuUus erat, aii siiie tali adjumento intricatos
codicis ductus explicare coneris.
*) Fallitur //anAartue p. 157. qiii u(rumr/uc coiliccin a Guldcubeckio descriptuui

csse narrat.
PRAEFATIO. LXI
suae fimdamcntiim focit >) , ita ut alleriira, longe ilhim
recentiorcni, iii iis tantuni locis videatur consuliiisse, in
quibus hacreret. Inde procul dubio lactum est, ut. pec-
catorum, qiiibus Fuggeriaiuis llijer horret, taedio bonas
quoqne lectioncs, qiias idem ofiert nuniero plurimas, cre-

bro neo;liiieret. In universum aiitem contextus edilionis
princlpls mullo sacplus quam qiiis existimaverit, ab utro-
qiie libro dissentlt, iioii sohim iii levionljus, qiiae ad or-
ihographiam et rationem gramnialicam pertlnent, veruni
in gravissiniis. Prlnia bujiis dissensus caussa codlcis
iuit, quarn dixi, coiidltio natiqiic inde errorcs Guldenbe-
ckiiit'); tuni quod edltor, qnnm liber typis excuderc-
9) Quoties tameu Gesnerus ab hoc suo archetypo recedendum exi-

slimaTerit, hiuc apparet, qiiod coiitextus edit. Turic. in Prooemio qiiiiujiie
in locis , iu lihro ' autera iu ducentis (ûinque et sexaginta vocabulis
ab Augustaiio libro reccdit.
10) Ejusraodi errorum quos pliirimos notaviraus ,
esempla qnaedam ,
hoc loco poDamiis, iit oinuis de liac re dubitatio evanescat, neque exi-
stere possit, qiii iiostrum de primae ediliouis Aeliauei operis conditione
judicium teineritatis
velit. I. 29• p.
est iu
', . 14
codice, sed —poztli•..
a. et statiin
j
accuset
17• TzpcTf;
et
I.
, ant e vituperandi
,
quod Gesnerus conjecturis vexavit,
32• p. 15, 16• oJv Gesn.
ubi cod. habet
quodam
''.
studio
~ '.;~. et
':
derivare
iion
oJv.
Sed hacc levia
cis noanibil obscuiatae..

notae tachjgrapbicae mutatum in
siint
G. apograplio Guldenbcckiano deceptus pio

bus libris est, etiam Augustauo
prae
c.
aliis. III.
47•
,
p• 70
33• P•
'..
, 29•
66 , 5• Z!xi
ubi priniae litterae ductibus calligraphi-
IV. J3.
quod
falsa explicatione
P• 76, 12•
edidit
in omiii-
uon
-
'',
'/;.
sed r~\
pro
i.
'..
e.
a describente
est
habitum pro
c.
iu
40. p.
Aug. et reliquis
'/.
88 , 15•
libris.
ut paulo post
? ^.
c.
"",
c.
15• p•
19• p• 78, 15•
ed. Tig.
77 ,
Verbi
2•
nullnm est in
atramento pallido et recentiore manu.

libris
c
vestiginm. In Aug. est
Hac littera deleta
supra scriptum
, habes .
'. habuit.
-
,
Guldenb. itaque litteras pro compeudio verbi c. 48• p• 92»
21• :: ', editum pro \ -'.. in Aug. enira nota ,
qua
.
sjgnificatur (z) obscurior. Multa, quae minoris sunt raomenti, praetereo.
V. 40• p• 115, 10• 9'-:'. editum pro finali syllaba neg-
lectaj ut iterum c. 54• p. 122, 27• pro ''.. V. 21•
. 107 , 21• editt. omnes. Aug. est , mediis litteris
obscuratis. c. 33• p• 112, 3• ed. Tig. syllaba
LXII PRAEFATIO.
tiir, a solo apographo suo pendens, hulc, ut a docto

solerlique vlro facto, uuice coiifidebat, Ipsos autem co-
diccs, cpios verlslnille est illo tenipore ad doniinos suos
icdiisse , amplins cousiiliiit aut consiilere potuit.
Hoc ita se habere, inde lufuido apparct ,

quod in haud
i)aucis locis, iibi falsa lectlo in conlcxtu cst, vera et ge-
nulna ,
qiiae in mio alteroque habetur codlce, in margi-
ne est expronita, non, ut existiniaveris , taniquam va-
'.. .
.
non est in cod.
w.
.
.
43• p•
qiiae vera lectio. YI. 51. p. 146, 12•
142, 21. '.'. Gesn.
ed. Tig.
oib.o-
qaod iu
. '..
nollo est codice. Aug. Fugger. vero tam
Culdenheckii videtur esse ei.or,
Vll. 14•
p• 172
.
,
p•
18• ..
162,-'..
^. . .
25•
Gedn.
quam
Gesn.
'..
. .
editoiis praepostera correctio.
^/.-'.. .
VIII. 5.
'..
. 184, 2•
m.
- c. 35•
. .
Gesn. et statiin pro quod iidem
libri liabent.
.
.
.
C. 17•
.
•
.
IX. 15.
..
202,
2• •
19•
Gesn.
et paulo post
228,
• 201,
'. . . c
16•
~. .,-
1 1,
Gesn.
'.
33•
Gesn.
;, .
. 207, 25•
pro librorum leclione
Gesn. '^.
m.
per compeiidium
c. 32•
.
•207,
Gesn.
13•
//.
- ' -,
• 229, 13• -'.. Gesn. -•;. . librique omnes.
C. 23•
• 235 12- ? '.'; \. GesTi. •. . et
'
35• reliqiii libri.
c.
c. 45• •
238,
,
4•,. Gesn.
. . . cum
. . e. quod alii libri
habeut. XI. 12. . 2, 5• Gesn. ^ . e. oniiii-
^'!^
*!
bus. XII. 6•
.
•
.
267
e.
, 6. i?~6izv.vi
('.). littera
Gesn. apzziza-i
autem in cod.
^ ~. £. .
.
c. ~. p. Gesn.
~.•
fere evanuit. 268 , 27• i. e.
c. 31• . 278, 3. . -' . .

"'". Gesn. .
.
XIV.
e•
cod. .
312, 8•
7•
quibus tamen lectio
'.
.
littera
'. .
XIII. 14-
ita
.
.
scripta
297
,
Gesn.
, 30•
\
ut obiter intuentibus
non agnosci non potest.

.
Gesn.
obsciiris
c.
videri
ductibus,
H. p. 315,
.
possit.
'
iu
6•
..
Gesn. ita autem scriptnm vocabulum , ut facilc
legas. c. 28. p. 330 , 10• ipajia'.. Gesn. ^-'.. . ultimis S3llabis
per conipeudium scriptis. X^ I. 24• P• 365 , 19• 9'j3i',. Gesn. .
quod repoueudum esse sero vidi. X\"II. 13• p• 379 , 22• . Gesn.
. .
quo errore totus locus est turbatus. Unum addam , sed illud no-
tabile. VIII. 15• p. 189, 2• in cod. legitar : /.'. '. siglam,

qua \ sigiiificatur Guldenbeckius habuit pro littera et hanc
prima proximi vocabuli
quod pro codicum lectione
,
littera
in
juugens
omnibus
, scripsit: ^/,
editioiiibus exhibitum est.
, ciini
',
PUAEFATIO. LXIJI
rians cotllcis leclio (lales eniin Gcsncnis iinn(|nani non

apposilo al' i. c. (tUiis nolavil) sed pro ipsiiis coujoclura.
Iii talihus sl quis Gcsiieri iuieiii it» suspicioiieni vocare vc-
lit, iiae ille viriini inleoeninnini male Movciil 1

1). Ego
vero ,
qmim aniiofalioiics sciibpus, illniii, (piem dixi,
ediliouis priiicipis a codlclbiis, uiide lliixit, dlsscnsuni,
conjecturaniniqnc cum illoinm codiiMnn lecliond)iis quo-

danimodo conlusioneni, iu (piavis icre paiîiia aiiimadver-
tissem, iion niulUim ahruit, (piiu snspicarer, cdilioiiem
Tigunnam iion cx his ,

quos liucusqiic opiiiatus csseiii,
. -.
.
II) Es hoc qiioqne gcnere exempla quaedam ailsciii)am. VIII. 15•
p• lb9 , 4• legitur iii cocl. a. sed ullinia syllaba verbi
fere extrita est. Hiuc tul. Tigiir. ia niarg. eilitor coni-
•
git, qiioil seusiis postiilat , itl ipsimi, quocl in cod. legitiir.
VJII. 28• p. 195, 13• uv oniissuni in eil. Tig. Aliqiiiil det-ssc , uou late-
bat Gesjieruin ,
qiii vel inseiendum csse su.spiL-abalnr• Codi-
ces igitur
.
, in quibus
utroque cod. habetur. IX. ly. p. 201

ed.Gesneri raarîne
est
ed. Tigur.
, nou ad manus
,,.
,
legendum
11• xat
erant.
'
IX.
esse vidit editor
1.
G////«o•." sic uterque ctxlex. c. 16-

p. 196,
,
-
4•
ut iu
• 201 2S• to (5. editio. Auctario Emendatt.
. .."
,
Gesnerus : ,,vide an per legendum sit sic perspicue Aiig.

'
c. 56. p•
tor. sic cod. a.
214, 27•
quiri iutellexit editci• in Aiictar.

IX. 23• p. 204 , 16•
Emendatt.
' .
ediL•. Tig.
edit.
At hoc ipsum
Tig.
corrigit edi-
est in utroqiie
re-
codice.
' X.
marg. corrigitur
.
41• p• 237
.'. , 5.
quae est lectio utriiisque codicis. XIII. 14.

' '. sic
. iu contextu.
p. 296,
Ve-
'
26. ed. Tig. In marg. conjicitur
rissime. Sed haec ipsa lectio est iii utiOqiie codice, ut iu reliquis omni-
bus. XIV. 3• p. 309 , 15• ed. Tig. et oniues reliquae. In
cod. Fugger. taiitum legitur, reliquis syllabis omissis. Recte Gesn.
in
beri
marg.
eum latuit.
corrigitur in marg. ut habet a.

cod. a.
c• 21• p• 3'J3
Conjectura in marg.
,
XIV.
12• conjectura
legeiidum esse intellexit
29• p• 331
. ^' XVI.
Gesneri
, 22- to
15. p.
3.
358, 24•
hoc ipsnm habet
;
quod
in
.in cod.
contextus ed. Tig.
eodem
ni. Sic
Aug. ha-
ed.
cod. legitiir.
cum
iteriim
Haec omnia ,
quibus plura poteiani addere ,
perspicue probant ,
quod su-
pra dixi , apograplium Guldeiibeckiaiium iii multis locis iuisse vitiosum,
Gesnerum autem ,
quum vitiuni aniniadvcrtisset , neque codices , domum
remissos, coiisulcre posset ,
praesidium ab ingeuio pctivisse , idque ei
saepenumero obtulisse id ipsum, quod e codicibus in contextu posuisset,

nisi apographum ,
quod dixi , ei fucura fecisset.
LXIV
sed ex allls
alicubi lalentibus profluxlsse ^^^

quibusdam ^,
PRAEFATIO.
deperditis fortasse aut
Hanc tamen susplclo-
nem quum reliqua omnla refellerent, paiilatlm in hanc

opmionem delapsus sum , ut exlstimavem, meam esse
allquam in hac re culpani, difficilenique codicis Augustani

scrlptiiram ,
quum eum ante hos iiovem annos contulis-
sem , niihi tenebras objecisse, ita ut quaedam non adver-

tissem, alia explicavissem perperam. Quaniquam ne
boc qaidem in tanto dlscrepaiitiarum iiuniero vcrlslmlle
erat, tamen ut. scriipulum anlmo eximerem, qui me ve-
hementcr pungebat, codlceni illuni iterum excutere staliii.
Transmlssus estllber, interccdcnte Tblerschio, secunda

vlce ; eoque denuo Inspecto et excusso, omnis sublata est
haesltatlo. Iutelligebam enini , me anlea, si a paucis
discesseris, recte legisse oninla ; eas autem lectioiies, quae

me, tacenle Gesnero, unde profectae esseiit solllcitum
babebant, niaxlmam parfem ex describcntis errore, faclli
eo plerumque et excusablli, ciiatas esse; reliqnas vero,
quae a codicibus discreparent, Gesneri debcri iugenio

emendandlque solertiae. iliric efficitur, lectiones editio-
nis priiicipis ,
quae nec in Augustano codice (a), nec In
Fuggerlano (m) reperiunlur , licet per se sintprol)abiles,
non alio tameii loco babendas esse, qnam quo conjectu-
rae habentur, easque cedere debere iis, quae bonorum
i
librorum auctoritate nituntur ^).
12) Hanc suspicionem non mediocriter augebant loci qnidam ,

quos
Gesnerus lectoribus nihil monitis magna cum audacia Duo
,
interpolavit.
'
tantum aireram. XIII. 24• p. 305 , 10- iu ed. Tigur. legitur :
'
— -•. '. •
-'. :, —
^
- •' ',
codicis
:' .
riniis aliis
, Aunotationes monstrant nostrae.
•
:
Alter est
Quantopere ab
Haec verba
7• •
376, 22• "bi Gesncrus edidit
nulJo sunt co-
his
Sic
abhorreat lectio utrinscjue
euim ilH habent
'.
cum plu-
dice , sed a Gesnero ex Aristotelis loco , unde totum hoc caput ductum
est , Aeliano obtrusa. Seclusi ea itaque ; rectius ejecissem.
13) Noiidum satis perspecta ratione, qua Gesnerus in coutextu Ae-

PRAEFATIO. LXV
Princeps haeceditio, chartarum eliam magnitudlne
reliquoque liabilu commendabilis, initio saeculi septimi
decinii saepius est repetlta typis , liebetibus autem illis
minimeque luculentis, forma minima, in charta vilissima.
Hujusmodi editiones, si titulo credls , tres sunt ; si veram

quaeris, duae tanlum. Uiia harum qninqiie annis altera
est antiquior. Hujus duo exemplaria habeo, alterum sine
loci significatione, bis tantum positls : Apud Joannem
Tornaesium. cla To CXI. in altero, quod ex Instructis-
sima bibliolheca Gottlngensi a Reussio , viro clarlsslmo,

accepii"*), GENEVAE est appositum, ita tamen, ut
urbis nomen non prelo typographico, sed typis ad usum

domesticum comparatis, excusum ts&t appareat. Secun-
dae quoqiie editionis, quinto post priorem illam anno fa-
ctae, diio exemplaria habeo. Horum iinum excusum
Coloniae Allobrognm. Apud Philippum Alherlum.
majorem quam par erat ejus lectionibus
liani sui constituendo iisus est, ,
,
habebam fldem iudeque iiata est liic illic iu judicio

et iuterpolationibus ;
de vulgata quam vocant lectione iluctuatio quaedam quae tum demum ,
cessavit, quum codicem Augustatium denuo excussissem. IUe vero allatus

cst , quum typographi nostri iti Annotationibus typis exscribendis nsque
ad cap. XXXIX Libri Vti progressi essent. Tum coepi etiam, ne apud
alios dubitatio remaneret, lectionibus editionum, ex Augtistauo deriva-
tis , litteram adscribere ,
quura antea simpliciter editionum ante Gro-
novium (i. e. Tiguriuae et ex Tigurina expressarumj lectiones commemo-
rassem. Ubi vero harum editioiumi alfertur lectio dissentieus a lectioni-
bus codicum et m, certo judicare potes, eam stabili firmoque libro-
riim fundamento carere; de qua re saepe quidem , iion tameii ubique di-
serte monui. Quae ex eo geiiere iti primis quatuor libris et dimidia parta
libri V'i comraemoratione digna videbantur, addendis servanda eraiit.
14) Titulus hic est: 12 ?-

. CLAVDII AELIANI DE ANIMALIVM natura libriXVII.
Petro Gillio Gallo et Conrado Gesiicro Helvetio interpretilKis. Accessit
Index locupletissimus. Apud loaun. Tornaesium. cId Io XI. Exemplari
Gottingensi iDscriptuin nomcn pnoris possessoris Joh. Shipton Chir.
Lond. cujus manu margini hic illic aclscriptae coiTectioiies , Gatakeri in-
primis, Casauboni, et aliorum qaoriindaiii. De siio iiihil adjecit. Obi-
ter moneo
Wernsdorfium in Anuot. ad Manuelis Philac Carmiua graeca
,
p. 278• et ad Himerium p. 148• has cditiones ex TJgurina expressas, ap-

pellare Casaubonianas et Casauhoni. Quod quo jure quave de caussa
fecerit, me ignorare fateor.
Aelian. de nat, anim. I.

***
LXVI PRAEFATIO.
. DC. . ab altero iionien librarii abest, urbis
(Coloniae Allobroguni) iioraen ilosculorum inipressorum

autem
ornamentis studiose obscuratum, et Genevae supra posi-

tum, typis tamen diversls. Praeterea priorls exempli ti-
tulo pro ornaniento apposila est iniaguricula, cervos iii
silva pascentes exhibens; in altcro autem ductus iniplexi

ciim flosculis. Praeter has auteni in titulis diverslrates,
nibil est in dnobus bis exeniplarlbus ,

quod diversitateni
argual. Neque vero posterlor editio (anni 1616) a prlore

(anni 1611) niagnopere discrepat, nlsi quod iii illa ty-
porum forniulae n)acilentiores suut et bebetiores ;
Indices
autem in utraque dlversis typis expressi , in piiore Itali-
cls, quos vocant, iii altera erectis et germanicis. Pagl-
iiarum numerus iu utraque idem. arietates lectioiium
ex utraque excerptas infra apponam ^^).
15j In primis tredecim pagiiiis has in contextu observavi vaiietates
P. 2. ;"
Ed. 1611•
oJv.
Ed. 1616.
:? oJv.
. .'.
1. 4•
— 8•
..
'/'.. xaV
. 9.
3.
3. :;.
'..
.
..
.
,.
17.
.
—
12•
9.
5.
12.
'
-.
'
'^.
!
13,
—
—
13.
14.
18-
lectionibus marginulibus cx ed. princ. repetitis hae
.siiiit varietates in
aliquot paginis:
P. 19. al. omiss.
— om.
P. 25•
al.
al. .
. 27• al.
.
.
28•
38•
Gillius
';Gillins
.
.
.
40•
41. fo'"te
51. Gillius addit
'.. d
: '.
Gillius addit
PRAEFATIO. LXVli
Per iteratas Ikis operis Aelianci editiones quuni ni-
hil ei succrevisset praeter infellcem erroruni segclem, ex-
titit landeni, post dnorum iere saeculorum spatium,
Abrahannis Gronovius, qiii, post Variarum Historiarum
editlonem ciim nolis variorum amio 1731 factam
Prodiit hacc
cnm hac
THTO^S
libri
et
XVII
Danielis
qnoque iiistoriae salutiferam niaiium
inscriptlone:
cuni
editio externo
Wilhelmi
IZ.
habitu
Aeliani de Natura Animalium

Animadverswnibus Conradi Gesneri
Trilleri:
admodum
ciirante
- Abrohanio
,
adniovit.
specioso,
Ani-
Gronovio , qiii et suas Adnotationes adjecit. Londini.
Exaidit GuUielmus Boivyer. armo MDCCXLIV. \Pret.

aur.^ 4• niax. ^^ *). Praefixa estEpistola Richardum
Mecid , Medicum reglimi ,
quo suasore Societas Loiidiiii
ad lilteras instaurandas iustituta Aelianei operls editioneni

e typographla sua prodire jusserat. Habebat Groiiovius
praeter varias leclioiies a pafre Jacobo ex libro membra-
Hinc apparet, editionem aiiiii 1616 multo esse vitiosiorem ea, quae anuo
1611 ex Tornaesii oificina piodiit. utroque exemplari nostro vitia
sunt eadeni. Uti vero iii maryine multae lectiones editioiiis priacipis
.'. . ^'.*
sunt omissae , ita correctiones quoque errorum a Gesnero iu ed. pr. iu
Addendis prolatae ibi ncglectae suut. Sic v. c• II. H. pro
Gesaerus in Addend. tei)tat HI. 13• ii» fin. pro
Gilliuni siispicatur leijisse ipse suspicatur iuisse vel
vel povoo•JiV. IV. 54• ~ap Gesa. corrigit
]. Harum omuium correctiuiumi in neutra edidone fit mentio. Cae-
terum vitia uotharum hariim editionum viros doctos noii semel decepe-
runt.
liani ,
paulo post
ubi
^
Sic Bochartus Hiero/,.
II. 53• p• 51 ,
legitur
'.
pro
10•
52• i" ed. 1616• p. 131•

^'.
Tom. II. p. 505•
^^
Id quod requirebatur
pro ^
profeit lociimAe-
,
,
ad-
et
scripsit Bochartus , cui propteiea vir cl. C. G. Kuhn. iu Diss. de Via ac

Katione qua Aeli. ia liistoria aiiimaliuni conscribeuda iisus sit , emen-
datam loci lectioneni tribuit. Sed haec est in Ed. princ. et etiam ia
Tornaesiana anui 1611•

15 'J Extare Grouoviauae editiouis exemplaria cum loco impressionis
Amstelodavii , legi ia Annal. philol. a Jahuio editis Vol. IV. 83• Talem
editioueni uon vidi equidem. Iii tribus exemplaribus ,
quae ad manus
sunt , Londini legitur.
*****
2
LXVIII PRAEFATIO.
naceo Blbliothecae Mediceae excerptas el paucas allas ex
cod. Bardonii {Petri Bardonis , Mediclnae Doctoris),

conjecturas quasdam vlrorum doctorum Inedltas. Dum
enim liber Londini excudebatur, Joannes JVardus,
rh^torices in collegio Gresharaensi professor, conjecturas
suas cum editore comniunlcavit ; alias ex Conradi Gesneri
litterarla siipellectlli ab Hagenbuchio accepit; plurliiias
vero a Trilhro procnsas, foecundo in effundendls conje-

cturis ingenlo, sed raro fellci. Has copias suas inAmio-
tationibus lectorum usui exposuit. Praeterea edltas do-
ctorum virorum de Aellano observatlones collegit, vete-
rum scriptorum locos, ubi eadem tradiintur, comparavit,

conjecturas etiam quasdam cuni suas tum patrui exprom-
sit*); inlerpretationem denique latloam Gesneri plurlmis
in locis emendavit , nec emendavit tantiim , sed saepe-

numero novani fecit l^^^ Jn ^^^ quoque re, ut in Prae-
fatione iiarrat, secundis Gesneri curls usus, nec Pan-
tini y qui raultos Aellani locos a Michaeh Apostolio in
Proverbiorum Centurias relatos latine reddldlt, laborem

iu hoc negotio posltuni negligens.
*) In liac parte Gronovius viris doctis minime satisfecit. PiOlata

quadatn de loco ia Hist. Anim. conjectura Valckenarius ad Callim. El.
p. 206• adjicit haec : „Sed in opere elegantissimo centena adhuc snnt vi-
tiata, quibus Trilleri et Abrahami Gronovii certe non eraut emendandis."
Etiam /f^êsselingius aliquo loco couqueritur, quod tam mnlta in liac edi-
tione depra-.ata et obscura silentio sint praeterinissa.
De molesto hoc labore Gronovius ita loquitur ,,Gil]u versioiiem,
16) :
a Gesnero emeudatam rejicere prorsus religioni ducebam quaedam au-

,
;
tem rautare perquam mihi difficile videbatur, quum Aeliancarum periodo-

rum sensum potius quam verba latiue reddere duumviris istis visum iuis-
set , et nexus verborum adeo sibi invicem cohaerentes adaptare , ut mn-
tari , aut demi \el addi quicquam continua cohaerentia vix
pateretiir. Id igitur, quod pro virili potui, liac in parte a me praestitum
est."
correctoris
Homerico
vertit
psse dolet.
Haec Gronovii
sedulitate
legitur
Gillius.
iuterpretatio, a Schneidcro repetita, hic
videtur esse depravata.
ohlectantem se capris
Illum
,
Sic v.
pro apris
errorem in Schueideri qnoque editione rfpetitum
, ,
c. JII.
illic prava
27• in versu
ut recte
PRAEFATIO. LXTX
Gronovii editio, chartarum iiitore et niaguitudlne,
luculenla typorum elegaiitla , internisqiie virtiitibus haud

paucis conspicua , sed carior quara pro fortuna plurimo-
runi Eiiropae philologorum, commoda praeda visa est iis,
qui in alienis agris, ubi sementem non feceriint, niessem

peragunt. Rcpetita igitur est Basileae anno 1750. 4. ^^)
tum iterum Heilbronnae ap. Franc. Joseph. Eckebrecht.
A. MDCCLXV. Tubingae denique ap. Job. Georg. Col-
tam. Anno MDCCLXVIII. Verum bibllopola Ilcilbron-

nensis, si fides Fabricio in Bibl. Gr. Vol. \. p. 602.
Basileensis editioiiis titubim tantum miitavit , loci alius
aniiique serioris notam addidit, vulgari hac fraudc doctis
honiiiiibus fucuni facere conatus. Hoc si veriim cst, ut

est certe admodum probablle , tres hae editiones pro una
haberi debent. Tubingensis enlni et Heilbronnensls tam
sibi siint similes , ut oviim ovo similius non iiiveueris.
Quod autem titulus pollicetur edltioneniyM.r/rt exemplar

Londinense factam , hoc ita veFum est, ut utraque edltio
illi exeniplari singulls paginis accurate respoiideat, iieque
el ulla iii re cedat, nlsi chartarum bouilate, typorumque

eleganlia. Laudem etiam quicLinque el practuit iiieretur
hanc, quod typographorimi peccata iii edilione Londi-
nensl commissa sustulit, ea certe, quae iii ultlnils Gro-

novianae editionis ulriusque Tomi pagiuis cmendata sunt.
Intra hos enini ille fines se coiitlnuit. Nam qiuie ibi an-
-
,.
notata iion sunt, ea fideiiter repetlvit, ut
Quadraginta
VII. 23• opaCo; et similia.
aiinis posl Londmeiisem editionem,

v. c. I. 47.
quum In Gerniania , bonis litleris in dies laetius efflore-
scentibus, Aelianei quoque operls diligentius, quam a
17) Editionem Basileae uoinen in fionte yerentcin ipse noQ vidi,
quare de Fabricii senteiitia , caussa non satis cognita , slatuer e uerjueo.
In Jahnii Aniialibus 1. c. commemoratur sccuuda Basileensis edilio anni

1774• cujus uotitia fortasse ex IVeigeUi apparatu est petita.
LXX PRAEFATIO.
Batavo editore factum esset, illustrall el exculli deslde-

riimi esset excitatum, Jo. Gottl. Schneiderus , vlr, qui
ad Gesneri tx&m^Xvim l^) graeci sernionis scientiani hand
vulgarem cum hlslorianaturari iam veterls quam recentio-
ris aevi felici societate coiijiinxerat, huic laborl curam
animumque Intendit. Piodilt nova editio graece ei latine
cuni priorurn interpreltim iiovisque aniniadversionibiis
Schneideri Saxonis. Llpsiae amio 1784. 8. Haec edi-
tlo quamvls properata inler liicommoda adversae vale-

tudinls, neque externo cullu commendata, plnrlmas tamen
habet non a doctrina laiiluni, qiiani in nullo praestaiitis-
simi viri opere desideraverls, vcrum ellara al) acumlne
laudes. Llbrorum quldem nianuscrlptorum praesidiis,
qiiae quldem in censum vcnire posslnt, iiistrucliis non

fuil ; nani Augustani codlcis lectlones In margine editlo-
nisTornacslanae a vlro docto notalae, neque niagna cum
diligentia vldentur fuisse excerptae, neque ullra librum
quintum proccdebant i^). rractcr bas hic illic comme-
18) Schnciderus in Praef. ad Aristot. H. A. p. III. ,,Semper mihi

ante oculos fuit Conradiis Gesiierus qui stiidia philologiae fanstissimo
,
connubio cum reriim iiaturae pervestigatione conjunxerat, et veterum au-

ctoriim cum graecorum tum lalinorum scrijita omnia, quae tura e5.tabant,
lectione immensa et commentatione accurata et critica amplexus erat."
Eodem vero loco conqueritur vir omnis generis scientiae cupidissimus,
quod neque per muneris academici ratioiiem
ipsi neque per fortunam ,
licuerit , studiis domicilium figere , seque poenitere

in historiae naturalis
ait, quanti]liim iii eo studio profecerit. In Epistola ad Wolfium Ni- ,
candri Alexipharmacis praefixa , idem se comparat cum Varronis auicula

simul manibus traliente lanam, simul oculis observante ollam pultis, con-
questiis simiil de taedio operae criticae ex acriore historiae naturalis stu-
dio contracto , addens etiara haec : „annis abbinc aliquot factus sum
vespertilio, ncque muribus plane, neqiie in volucribus sum." Sed de
Schneideri in ntraque disciplina meritis consulendus inprimis Francisci
Passovii , viri doctissimi , de co commentatio ,
quam initio Praefatiouis
nostrae commc*mora\imus.
19) Etiam in parte ultimi libri quaedam ex eodem fonte lectiones
•Miotatae erant. Siispicabatur Schncidenis hanc eandem esse lectionis
varietatem ,
quam olim Oudendorpius ,
postea Wernsdorfius Gedanensis,
ox Oudendorpii fortasse bibliotlieca emtas, usurpavisset. Hoc de Werns-
dorfio qnidem vonim esse , diibites ,
quum hic iiullas ex cod. Aug.
PRAEFATIO. LXXI
morat ex cod. Gudiano ,
qiii pauca quaedam Aeliani Ex-
cerpta complpctitur, lectioiies eas, quas a Lessingio ha-
bemus prodltasô^; ipsum enlm codicem tum quideni
nancisci non poluit ; correctionesque doctorum viroruni
in comnientarils librisque crilicis obiter prolatas, acce-
ptas illas maximam partem a Carolo Goitl. Kiihnio ,

qui
post Yarias Aeliaiil Hislorias editas, eliani llljros de Ani-
inalibus edere constituerat, cum in annotalionibiis uni-
cuique capiti subjectis, commemoravlt, tuni haud raro

orationi scrlptoris pmeiulandae adhibuil. Non multa au-
teni in coiitextii iiovavit, in quo Gronovli potlssinium ve-
sligla secutus, Tubingensis editionis exemplar a typo-
graphorum erroribus purgatum, operis exscribendum tra-
didll. Annotationimi duplex genus est, allerum ad criti-
cam 21), ad rcs altenim spectans. Et in liis qnidem non

sol•]m veterum ,
qui de iisdcm rebus tradiderunt , lestl-
monia comparavit, in quo negotio Gronovius ei praeive-

ral2 2)• vcruni etlam recentlorum suasque observationes
veteribus admovit. In bac autem parle alils foiiasse plu-
rimis, sibi ipsi iion satisfcclt 2 3), Quare paucis annls
lectiones afferat, nisi cx primis quinquc libris, et duas (ad Pliilae carmiiia
graeca p. 270 et 28•) ex libro nllimo. De Oiidendorj)io autem ialsa est
suspicio. Hujns enim collatio Augustaui codicis omnes Aelianei operis
partes complectebatur.
20) Bcytraê zur Gesclnchte iind Litteratiir. P. \. p. 187.
21) In annotationibus criticis interdum commemorat vpteriim editio-
nnm lectiones cx editioiie Tornaesiana et TubiMgeiisi excerptas geiiiii- ;
nam eniin Tigurensem Ge.sncri editionem iion magis videtur consultasse,

qiiam Londinensem Gronovii,
tharnm illarum editiouum '
«nde factum est, iit non uno in loco no-
pro genuinis lectionibns commemoraret.
Et ipse fatetur se veteres editioncs nou constanter contulisse sed iu iis
, ,
tantiim locis, qiii de vitio suspecti essent, inspexisse.

22) In his, quum ex fontibus commuui usui pateutibus derivata sint,
Schueideros raro Gronovii nomen apposnit, neque ego illnd snppleiidnm
piitavi , alias omnia ad suiim qnod({ue atictorcm refereiis.
23) Iii Praf p. 9• scribit
t'. „mullo plnra qiiam a me vel enieiiduta
:
vel illiis-trala snnt lora peritioiis medicinam et majorcm historiae natnra-

lis, plijsicrs atque anatomiae scieiitiam desiderant."
LXXn PRAEFATIO.
post editionem eniissam , Auctarium Emendationum et
Aiiuotationum adAellanum edidit 2•*^ •

novisque siiljiude
subsidiis cum ad verba eniendanda, tum ad res illustran-

das paratis, iiovae Aelianei operis ediliouis consilium ce-
pit. De quo consilio , deque opera in eo exsequendo
posita et brevi ante obitura tenipore profligata, siipra ex-
posui. Hoc loco SLiftecerit addidlsse, exemplar Schiiei-
deri cum secundis ejus curis a praestantissimi viri haeredi-
bus Frommanno venditum, ame inBibliothecam publicara
Gothanam esse relatum, ubi qui velit illud consulat, at-
que de fide in opibus mihi coiicreditis praestlta statuere
possit. Annotationes Schneideri, cum eas, in quibus
judicium de lectionibus expromsit, tum quibus L•istoiam
iiaturalera explicavit, ipsis verbis ,
quibus in curis se-
cundis usus fuerat, apposui integras2 5^• gas autem, in
quibus prlorura editorum senteiitiam aliquani sinipliciter
repetiverat, interdum contraxi, studiose tameu cavens, ne
quid mihl, qaodSchneideri aliorumve esset, arrogasse vi-
24) Subjectum est hoc Auctarium Tomo secundo Reliquorum Friderici

Imperatorls de arte veuandi cum avibus ,
quae prodiit Lipsiae auno 1788•
4. Ad finem Additamentorum ,,Haec feie sunt, qnae et mea
scripsit:
et lectorum Aeliaaimei interesse putavi ut supplementi instar adderem ,
iis quae ante hos quinqne annos in scrJptorejn ex alio merito laudabi-
,
cohibuit , a quo postquam '3

lem commentatus suiii. Morbus tiim gravissimus limam mihi in ipsa opera
,
omissuin aut male traditum reperissem, corrigerera ct suppierem.

omaem dedi operam , ut ,
quidquid
Reliqua
momenti supplementa commodiori loco servata repono."
leviorls fere
25) Karo in his aliquid mntavi nihilque adeo quodsensum afficeret. ,
Sed quum5c//«. in veterum locis allegandis variis saepenumero editioiiibus

esset USU3 ut quaeque ad manus esset, has allegationes equidem lectorum
,
utilitati prospiciens ad unam aliquam editionem ,

qua Tulgo uti solemus,
revocavi. Sic v, c. Schneiderus Plutarchi Moralia laudans, ad Hutteuii edi-
tionem lectores plerumque remittit ; hujus editionis paginis substitui paginas
ed. Stephani ; in Straboae citat modo edit. a Siebenkeesio inchoatam,
raodo aliara ; jpse semper Casaubonianae editionis paginas apposui et sic
porro. Caeterum Schneideri anuotationes a meia seraper sejunxi liaea
verticali appicta initio, nomiue aiitem viri doctissimi ia fiue adscripto.
Si quid illis inscrendnm csset, mea verba unciuis seclusa a Schneidenanis
distiaxi.
PRAEFATIO. LXXIII
(lerer. Etquura in iis praeserlim Annotationihiis, quae dc
rebus commentantur, quaedain essent, cjuae jani allis locis,
velut in Commentariis ad Aristotelem, ad Nicandrl poe-
mata et ad Scriptores de re rustica, exposuorat , haec

quoque, iiisi Aelianiira prope attingerent, iion dlL•ilavi
aut contrahere, aiit omnino resecare, lectores ad eos

libros remittens , ubi eadera aut iisdem verbis aiit fiislus
eliam disputata sunt.

Supcrest, ut de praesidiis, qiiibus in nova hac edi-
tione adornanda usus sum, rationem reddam. Ac pnmnm
quidem dicam de hbris mstis, ex qiiibus Schneiderus
in curis secimdis varias lectiones commemoravit; tum de
iis, quos vel Ipse contuli, vel quorum lectiones ab alils ex-
cerptas accepi. Schneideri subsidiaê) asterisco notabo.

* 1. 2. Hbri Vindohonenses duo, numeris 7 et 51
notatl. Ambo sunt cbartacei. Prior (7) antiqiius , et
judice Daniele de Nesselo in Suppl. Catal. Lambec.

Part. III. p. 21• bonae notae, iniplet paginas 201 in fol.
.
sed non
quod inscriptum
est integer.
enitus olim Constantinopoli ab

:
Alter (51) constat

Desinit enim in Libro XYI.
folils 168 in forma octava,
Augerio BiisbecJxio
c. 36.
ut
.
,
testatur JSesselius Part. III. p. 55. Nec hic est iiiteger.

Inclpit Libro VII. c. 8. a verbis :
rellqua habeat usque ad

fmem nec ne, NesseUus non tradldit; sed in Schedis
Schneiderianis iiivenio eum desinere L. XYII. c. 32- in
verbis . Duos hos codices, non lotos,
sed in locis lantuni difficilioribus, comparavit Weigelhis,

V. Cl. Arcbiater Dresdensis, ut narrat Schneiderus iii
Annot. ad Aristotd. H. A. V. 12- 6- p. 299.
26) Tiidex subsidiovum Schneideri schedis non erat additus. Quaie

nonnulla unde acceperit conjectura tantum novimus , alia piorsus igno-
ramus.
, XXI PRAEFATIO.
* 3. (.) Codex P^rai/s/ai'ensis Rehdlngcranus 2 7^^
<|ucni post FuUehorniuni in Praef. Orationiim Plethonis

i'l Apostolii Lipsiae. 1702- 8- edltarnm, et in Epistola ad
LelniPiliini lii editione ar. Histor. p.XLMI. accurale de-
scriplum dedit Fr. PossoKius \\\ SeebodiiV)\h\. crit. an.
1820. ^ ol. II. p. 984- i^*^• ( itenini In Praefat. ad Museum

crit. a sp cdituni Toni. I. p. IX. Ilunc rodlcem qiium
Schneiderus iii ils tar.lnm locls, iu quilins haererel, con-
suluissel, rgo cmidpiii toliim comparavi , niultasque iudo

onolavl leclioncs, qnas poslea in aliis l)oiiis liljris repen,
quasdani cliani ipsl proprias. Coniplectltiir praelpr
«
IIIp
alia noiinulla in
insciiptioTic:
ria Historla tria

56 follls
laiiluni
.(•', E.rcerpia ex Aellano
ibi
(sio).
rpppriunlur -**),
Spd ex\a-
liac
rpli-
qiia oniiiia ducta ex liistoria Aninialinni. El liapc qiii-
dpm pxcprpla in trps parlps dpscripta snnt. Prinia X\Ii

foliis habpt oa potissimiim, qnap Aplianus de Avibiis Ira-
didil a lil)ro "" nsqup ad librnni XVII™"", cnjiis cap. 37
prlmap linjiis parlls pst nlfimuni. Spquuntur brevla non-
nulla capita, oclo iiunicro 2>), abnndp dncta, spd ptiani
ad bislorlam nafnrap sppclnntia. Proxinio loco seqnitiir

secuTidnYj\cQY\\\o\x\\nParlicuIa, pnorn copiosior, qiuppe
quae iolla iinplpl, Inltio facto a cap. 22. lil)ri
I"•'. Pliirima sunt in pa de quadrupedibus , aniphibiis,
reptlHbns pI inspctis ; ulfinium cst ex Libro XMI""" c 44.
lii bac Spclione ul pxcprj)ta sut)t numerosiora , ita ptiani
niinijs conlracta ; qum baud paiica capila dcscripta sunt
inlpgra. Tertia deiilque pariicula excerpla habct de pi-
, , .
27) lie Thoma Rehdigero librisqne manuscnptis ab eo collectis
yidolp/ius Tfaclilerus , clarissimi patris IjuJovici Hlins , optimae spci ju-

m
venis, peruliari
28) Sunt liaec capita

commentatione
quae
r.tp\
sunl in ^'âr.
-
accnralfi tradiclit.
Hist. I. 2• 5 et 6• sed in Exc.

'•
IWhd. valde immutata.
29) Edidit liaec Passorii/s iii Riljl. crit. 1. <•. rt illtislravit.
PRAEFATIO. LXXV
scibijs, XII foliis conipreliensa. Prlnmm esl Llhn I""
cap. 3'""", ultinium ex L. 1. 5*"" Tiiin suhjcclae siint
nonnullae parliculae denvatae ex V. jO. 15. 16. In «ina-
bus postremis plures laciinae sunt ^^).

Ejusmodi Aelianei operis epilonie usus esl Michael
Apostolius ,
qui ex ea magnnm liistoriarnni Tivinioriim,
plnrimasque de animalibus narrationes Parocmiaruni C(mi-
iiiriis inseruit. In his aulem tantus est consensus Epito-

nies Rehdigeranae ciini Aposlolio, non solnni in oniis-
sionibus contracliouibusque , sed in nilnutis eliam reljus,

el, s\ a paucis discesseris, in singulis lectionlbus, ut du-
bitari vlx possit, Aposlolium nsnm fuisse codice, ex quo
Excerpta Rehdig. iliixcrunt. Talisprocnl diibio iult eliani
30) Ita plerumque in excerpendo versatus est cpitnmator, ut iiiitia
capitiim contraheret, saepe etiam finem resecarel , nomina scriptornra,

ad qaos Aelianiis reinittit praeteriret, observatioues etiam scriptoiis ad
,
,
iTiores sppctantes plenimqiie omitteret, iuterdum etiam pliira capita, \\\
quibus idem argumentum tractatur, iu iinura committeret. Sic, nt exem-

ploni afieram, Libri III. cap. XI. cum cap. 25 Libri Viri>i ita est com-
,
.
- '.
\
.
missnm
- ; '.- •/;
/.
et quasi confusum
•
'
:
'.
"Etrrt
•
\
/,
/,
?-
•
)
.
, , '
• ^. ''. '
•. •;
',^'/
[' ' '.
-
^
•.
,
îppf^
~|
cerpendi licentia necessario fieri debiiit , iit
,
aut singulis verbis aut in-

liac ex-
tegris onuntiationibus consiilto omissis , totus oratiouis tenor mHlandus

esset ; iinde haiid raro niagna a vulgari contextii discrepautia orta est.
In liis qunm plnrima ab Epitomatoris penderent arbitrio , omnes ubique

omissiones orationisque inde euatas conversiones enotare .siipervacaneiini
duxi ; eariim autem lectionum ,
quae in censum venire videlmntnr, mil-
lam , opiiior ,
praeterii. Ex his iiltro apparet, lectioiiibns liiijus libri Jn
iiniversiim non tantiim tril)iiendiim esse qiiam aliis. Epilomalor enim qiii
totnm toties orafionis nexum solvere ejiisqiie tcnorem JmmiUare uon dti-
bitavit , facile ctiam singnla verba immutassc et cnm aliis permutasse
potuit.
LXXVI PRAEFATrO.
is, qiiem conimemorat Thornas BnrthoIiniJs\\\Y.YysXo\^

J()li(inneni Schefferum in Centur. IV. Ep. XXXMI.
p. 216- scribeiis : „IIabeo Excerpta quaedani graeca msta
ex Aeliaiii libris de Animallbiis, qiiae hinc iiide plura
habent, qiiani edltl hactenus codlces" ^ l). Pliira haec.
nibil iortasse suut aliiid, nisi ranienta illa ,
qnae Passo-
viiis ex cod. Rehd. edidit; iiisi, quod niagls eliam veri-
simile, Barlholinus , quum hic iliic iiiveiiisset capila cx
pluribus coiiflata , accessiuiies illas , ex diversls locls pe-

titas, pro ineditis hubult. Oiii crror pro illuiuin Excer-
ptoruni coiiditioiie iacillimus.
* 4• Excerpta ex Aeiiaiio iu Cod. Giididno Bibl.
GuelpUerb. queiii descripsit Lessingius (zur Gcschichte
undLitteratur. i. p. 187- ss.) cuni qiio c^.Eber/uTn in Codd.
gr. et lat. Bibl. Guelph. p. \. Iiilcr alia varil generls hic
llber continet XXIV caplta ex qiiliiqiie prioribus Aeliaiii
libris excerpta , et quideni duodevlgliiti iiumero ex libro

I"", uiium ex 11*^", quatuor ex lY'", unum ex V". Ea-
dem habentur iii codlcibiis quibusdam Blbliolhecae Lau-
rent. qiiorum unum descripfum dedlt Bandinius , cujus
singularera de ils errorem nionslravit Lessingiiis. In
edilione Aebani Llpsieiisi Schneideriis eas lanlum Gu-

diani llbri lectiones comnienioravit, quae sunt iii paucis
illis capitibus, qude Lessingiiis edldit, ipsumqne codi-
cem tractare atque insplcere sibi iion liciiisse queritur.
In curis sccuiidis lecliones ex eodeni iu aliis capitibus
observatas coninicmorat.
* 5. Codex Upsaliensis. Quiim iuSchnederische-
dis lectiones codlcls Upsaliensls comniemoratas invenis-
sem, neque unde dactae essent, investlgare potuissem,
31) In illa Epistola Bartholinus liorlatur Schefferum , nt opiis Ae-

liani de Animalibus crilicae opis iiKligum , ne intactam reliuqueret.
Ad quod Schefferus respondet Ep. XLII. p. 248• Ilistoriam Animaliuni
alium desiderare iuterpretem.
PRAEFATIO. LXXVIl
''
per litteras adli virum clarlsslnnmi, Eric. Gust. Gejer,

lilstoriarum in universitale Upsalieiisi PiOfessoreTii, ciim-
que rogavi, ut me de illo codice cerliorcm faceret. Re-

spondit ille preclbus nieis, niisitque dcscriplionem codi-
cis, ab J. //. Schrodero y historiae litler. et Archaeol.
,
Professore,
ger.
niediiim saecull
librl
Foliis coiistat
Reoîaeque Acadeniiae Bibliolliccario,
clarissimo, his verbis ronceptam:
X\1I.
XV.
4. cod. bonibyciiius,
CXIX.
nnniisvi\\\\\
„Aeliaims
Exaralus esse vldelur clrca

non llqiiet. Lociis vero
viro
u6)t)v
nitidus, inle-
calcem
sum
;.
: [
extra dnbluin positus esl ex annolallone librarii, quae ad
libri coniparet,
dono D. Olavi
Episcopi Dioeceseos Lundciisis
bujusce teuoris,
. Celsli
et
si
haud
recte assecutiis
Bcuv6)via
ita
Academiae Luiidensis
prldem
Procancellarii egiTgiuni buiicre Codicem possidel Biblio-

iheca Upsaliensls. Ad fideni pronuni est , Iiev. I). Cel-
slum e bibllotheca seleclisslma Patris D. Olavl Celsii»
j
ollm Theol. Profcssoris prlniarii Upsalieiisis, Botaiiici
!
consuniniatisslnii, eundem jure bereditatis sibi adqiiisivisse.
I
De cetero prislinis de possessoribus iiihil dicendum ha-
beo. NuUa iieque in fronte Codicis, neque ipslus intc-
gumeiito eorundeni vestlgia hodie adsunt. Varias leclio-

iies in Libruni III., collata scilicet editione Gesnerl (Ti-
guri 1556) piiblici jarls fccit cel. Aurivilllus, Ribliothe-
carius Upsaliensis , aiitecessor meus longe meritisslmus,
in brevissima llla, quam anno 1806 ediderat, Nolitia
Codd. Mss. Graecoruni Bibl. Acad. Upsal. 4" Haec
Schroderus ^
qul praeterea varias lectlones ab Aurkillio
excerptasdescriptlonl addldlt,unde intellexi, Schnciderum
lecliones, quas ex libroUpsaliensi conimemioravit, cx iiiillo
alio fonle, quam ex illo ^Mr/V///// libello dcrlvasse.

me ipso ad novam banc editionem baec adiiiinl-
cula smit adbibila

LXKVIJI PRAEFATIO.
6- Codex Augustanus {ci) nunc reglus Moiiacensis

(ViJ. Catal. Mssc. gr. Bibl. reg.Moiiac. . DLXIV. Tom. V.
p. 42f)) ^^), iii charta bonibyciiia scrlptus, iorniae mino-

rls ; teniporis iujuria, aqua et niaduie niultls iii locis
niale affectus. Scriptura niiimta, scJ tlistincta, Inter-
tlimi clogaus , sed cuinpeii(ilis iiilricata, docli caelerum
el diligeiitis librarii. Margluibus, iit dixi , tempore et
niadure corruplls, nianus receullor versus obscuralos iii-
ierdiini atranieiilo supeniiducto reiiovavit, quo ipso le-
ifendi dudcultas auijetur. liic illic folia exclderunt aut

diiicerpla perierunt , in (pioriim locuni alia sunt inserla
32) Male Dafides Iloeschelius, libiOrum Biblicthecae Augusta-

nae Cataloûm edidit Augustae Yindel. 1600• hunc codiceni p. 54- Plnt.
Vllf. nr. III. recen.sens , eum coutiiiere scribit Excerpta ex Aeliani lib.
XII (sic) de proprietatibus Aiiiinalium. Multa idem pvaeterea coutinet.

Et primo quideni loco lOllucis Oiiumasucoii, Aeliaiii opus proxime
seipiitur. lloc excipiiint Excerpta de Aninialibus sine titulo et initio
.
,
mutilo.
.
Historia
Tria enim capita excidisse
Trojae iu
Ultimum
finc
cap. est
mutila ,
,
? (56)
eadem,
iiide
*).
apparet
quam Majus
,
quod sic incipit
edidit
Proxima
iii
:
Catal.
est
UHenbachiauo Tom.
queni verisimile est ex Augustauu
Iioc
)
easdein tres Ilimerii oratioues
desineiis, qiiibus
I.
iragm. Historlae Trojauae, iisdeni verbis

ex Cod. Ullenbachiano nr.
iu
, et
nostro desciiptum esse.
iiostro
('
codice
eadem Pkilae poemata
XXIV.
fiiiitur,
Nam
continet
,
~
(vid. ibi p. 586)»
quae Tidja-
praetei•
etiam
nam hijtciriam iu Augustauo excipiuut. Praeterea liabet Tzetzae Chilia-

des , Fabulas Aesopi uumero CCXX\'IIi. Aeneae. aopliistae Dialogum
Theophrastiim ; tres declamatiunes ///weriV, Juliani deuique Caesares.
Rlirari siibit ,
quod uemo eoruni ,
qui haiic illamve ex lioc codice parti-
culani edideruut, Aeliauei 0[)eris ,
quamquam majorem ejus parlem im-
pleutis , mentiouem fecit ; neque Heiisingerus iii Praef. ad Juliani Cae-
sares, neque jyernsdorjius Geduuensis ad Philae Carmina graeca Lipsiae
edila an. 1768• et ad Hiinerium; ueque Kieslingus iu Praef. ad Tzetzae
Cliiliades ; iiec Schneiderus denique ad Fabulas Acsopias. Schiieiderus
tameii codicem ip.suin mauibus non tractavit, sed fabulas illas ex Apo-
grapbo Lessingiano i-epetivit; ut Iluschkius eas, quas lu Diss. deFabulis
Arcbilochi exhibuit , ex Apographo GoltingtMi.si duxit.
*) llacc ile capita rommrmorat (if.inertis He Quadnip. p. 743.
.'Viniiialibtis
pOjJL'JO uieiitioncm facieiis. Auclor eurum iii cap. de cainelopardale iiarrat , se

hoc aiiimal Coiistantinopoli vidissie, rejiiaiite i. c. Coiistantiiio (au.
p. Chr. 1042) Munomacho. Idcm opueculum comnicmorat C. F. Matthaeus iii Dia-

rio ciii titulus Allgem. liitei-. Aiizeigcr. lt:(10. iio. lOH. p. 1055. et in Scebodii \r-
:
chiv. Phil. aii. IM4. p. 391. s.

PRAEFATIO. LXXIX
manu diversa scripta ; uiunn l;unen In iine libri uhlnil re-
stitQtuni iion esl. Unicuique libro praeiixus cst Index

capitun^, pleiumqae consenllens cuni litulissingulis capi-
tibus in Cod. Monacensi Fuggeriano praelixis. lidcm tl-
tull iuargiiii codicis adscripti, sed parimi constanter; in
pliirlniis eiiini llbrls prorsus sunt on)issl. jNumeriis ca-
pituni iii prioribus libris lilleris (. . .) notaliis ;

qiiae
iitlerae ab alia manu rrebro smit imnuitatae ; iiide a ter-
tlo libro nicdio clfrae arabicae luinierandis capitibus siint

adhibitae, &^\ scriptae illae recentiore nianu, quae etiam
vocabula lectii difTicilia liic lllic in niargine expHcavll,
oljscui'is et depravatis obeliini adjecit, interduni eliani \\\
ipso contextu talia iiofavit. Quae onmia a priiiHS edilo-
ribus, Gesnero el Giildenbeckio proiecla esse suspicor.

De aetate codlcis diversae fuerurit erudltorum sen-
tentiae. Conradus Gesnerus vetuslissimuni dicit ; dlscr-
tius aelateni deiiiilre iion ausus. Miniis caute Liebius

apud Heusingeriirn iii Praefatione ad Julianl Caesares
arino 1736 Golliae edilos eiim ad saeculuni XI retulit;
ipse Heiisingerus ante sacculuni XIII scrlptum esse aflir-

mat. Uterque temerc. Neque Harlesius bene, qui in
Bibl. Gr. Vol. I. p. 631. Augustanuni codlccm Pianudis
aetatenj longe superare scribit. Qnuni eiiini hoc codice
pta contiiieantur,
Vfêrnsdurfii senitwuinw,
/
Philae qiiaedam poemafa, eadeni, qua reliqua, nianu scrl-
aiitem,
saeculo
secuiidum probabileni
quarto et declino lii-
euTile iloruerit, quu q)so lempore etiani Ma.mnus Plonu-

des vixit, codex ille iion poliiii scriptus esse aule ejus-
dem saeculi exiluni ; seriiis auteni iie scrlplus slt, inennte

forlasse saeculo qulnlo declmo , nihil impedit.
Ex hoc itaque codice, slve potlus ex Apogrnplio

Guldcnbeckiaiio, quod Gesnerus codicem illiini rcprae-
senlare arbitrabatur, Tigurhia profluxit edillo, (|iKie pro-
inde iii plurlmis cuni eo conspirat. Quae discrepanl, du-
LXXX PRAEFATIO.
cta sunt aut ex Fuggerlano libro, de quo stalim dicemus,

aut a Gcsnero ob grammalicas potlssimura rationes niu-
tata suiit, aut Guldenbeckio imputari (lcl)ent, qui leclio-
iies codicis vel consulto nmtavit, vel raiuusrecte expllcavit.

Sed de hac re quid slatuendum sit, iu superioribus de-
monstrare conati sunius.
xlmae
.
rum
ris
nel
nica
:
7.
habet
,
Eunapii
,
Codex Vene/us(y^)^ menibranaceus, formae
iiltidisslme
Sereni
.
([
III.
scriptus.
Inscriptum
Praeter Acliani historiam Animalium conti-

\ itas Sopliistaruni
(sic)
,
);]]
?
In Bibl. S. jNIarci
nomen prioris possesso-
Apollonii Pergaei Co-

de Sectioiie Cy-
tcj
nia-
luinie-
liiidri^^).
quem vlde 58(1

Descriplus
p. YIT. ex veteri Cod. Florentliio, de

esse videtur,
inPraef. adEunap.
Morellio judice,
quu statim dicamus,

Tom I.
qui et ipse Aeliauum ronjiingil c\xm Eunapio 3-i). Cum

hoc Bcssarionis codice comparavi Aeliaiii Prooemium et
parteni libri 1"^^ usque ail cap. J. qua coniparatione in-

stituta liquido apparnit , codicem \enetum et Florenti-
nuni ex eodem fonte proiluxlsse, Fuggerianum -^lona-

censem auleni e \ eiieto dcscriptum esse. Pracierea in
Eibliotheca S. Marci servantur bodie Excerpta quacdam
^^-
ex Aeliaiio, quorum primum
(Hist. .
est ci t6)v
IX. 6) ^^)• Implent tria
33) hoc codice descriptas videtur is ,

qui anno 1542 Joanriis
Nauplioii manu Venetiis exaratus , olim servabatur in Bibl. Meermanni,
nnnc ia Britanniam migravit ad ThoTnam Philipps, nobilem Anglum (in
Middlehill. Worcestershire) ,
qui amplam librorum rastorum collcctiouem
ex omnjbus Europae partibus coutraxit. Yid. Ilaenle iu Catal. Libror.
mss. p. 8,37•
ni"• 1522• 211• Idem vir doctas p. 926• conimemorat codi-
cem extautem in Bibl. Escurial. qui ut editio Tigurina omnia scripta
, ,
complectitur ,
quae Aeliani nomen praeferunt, exccptis Epistolis.
34) Uterque scriptor junctus etiam iii cod. Keapolitauo , qui existi-
matur esse saeculi XIV. Vide Boissonadum 1. c. p. IX.
35) Relatus Codex iu Rlarcianam ex Bibl. S. Michaelis prope Muria-

PRAEFATIO. LXXXI
tantnm codlcis folla, qui praeter alia quaedani Philosirali
Heroica continet.
8. Codex ollni Fuggerianus , nunc regius Mona-
censis {ni) , chartaceus, formae niaximae , signatus nu-
mero LXXX. Yid. Catal. Mss. graec. Bibl. Mon. Vol. I.
p. 462. s. Descriptus cst, ut dixi, Venetiis ex optimis
mcmbranis Bessarioiils, cujus ipsius nomen oculos in

prima pagina advertit. Primus enim iii Fuggeriano co-
dice lociis datus est dnobus priorlbus librls Apologiae
Platoiiis, quae Caidinali eruditissinio illa aetate ab onini-
bus Platonis cultoribus maximas laudes pepererat^^^
In Aelianco opere bic codex, quamvis ab imperito Grae-
culo negbgeiitissime, ut ad finem properante, scriptus,
miillas boiias lectiones ofiert ,

quas omiies iii Yeneto au-
tograpbo csse confido ,
quare bic liber qaasi pro vicario
illius libri haberi potesl Errores, qui plurimi sunt,
niaximam partem scri])ae incuriae ct festinationi imputandi,
blcillic rubro cmcndati^^); omissiones in margine sup-
plefoc ab alia manu, corrcctoris procnl dubio, cui Fug-
num, Catalogum edidit Jo. Bened. Mittarelli. Venet. 1779•
'. (.
ciijiis fol.
Vid, ibi p. 9• Codex est chartaceus formae quadruplicatae.

36) lu prima pag, scripta sunt haec
:\ De illo
:
Bessarionis
-. opere vid.
;3. .-
Humphred.
Hodium de Graecis illustr. linguae gr. instauratoi-ibus p. 168. s. Aelianus
iucipit fol. 164. Cuique libro praefixus est Index capitum totius libri
in coutextu autem singulis cai)itibus tpior[ue titulns additus cum uumero.

37) Reperiuntur in hoc codice etiam aliae correctiones bene multae,
atramento subflavo scriptae quae omnes sunt recentissimae nempe ab
, ,
Ignatio Hardt , Bibl. reg. olim custode, factae, ductaeque ex libro edito
nescio quo, ad quem codicem iii Matthaei, Professons olini Vitebergeii-
sis, gratiam contulit. raanum optime novi, lacunas in
Hic vir , cujus
Monac. libro relictas quaeque eaedem sunt in autograplio Veneto , suo
,
Marte explevit , verba autem buud pauca temcrc mutavit aliis litteris ,
deletis, aliis inseilis , ita ut, pro sua virili parte, libri ipsius curae et cu-
stodiae crediti fidem incredibili audacia adulteraverit. Quod moaendum
duxi , ne qiiis in posterum temeiariis his correctionibus deceptus recen-
tes iuterpolationcs cura antiquioribus ,
quae loDge rariores sunt , coa-
funderet.
Aelian. dc nat. anim. I.
**
LXXXJI PRAEFATIO.
gerus niandaverat, ut llbros ipsius inipensis a mercenariis

(lescriplos, cuni autographls confcrret. Ideni In plurlbus
llbris Ijibliolhecae Moiiacensis iis, qul Fuggerorum

bibllotheca In eam relati sunt, factum vidl. Hunc codi-
cem Tigiiriniis editor, ut supra dlxi, quasi in subsidium
adbibnit , niidc quae In Augiistano siio nianifesto depra-
vata aut onilssa essent, emendaret et suppleret; saepius

id et constantlns procul dul)io facturus, nlsi et recentior
llbri aetas , cujus geiiuinum fontem ignorabal, et niani-
festa scribae iniperitia tot tamque absurdis peccatis pro-

dita, eum al) accurata cjus comparatione abstraxisset.
In multis recentioris scribae lapsus certis signis a veleri-

bus leclioiilbus dignosci possunt ; non tamen ubiqiie nec
in omnibiis. Qiia de caussa , ne quid forte praeterlrem,
quod slc in \eneto libro lcgeretur, omnes Monacensls

libri lectiones , eliam liquido falsas et ineptas , in Anno-
tatioulbns comnienioravi, facile caeteruni laturus, si quis
mlhi superstltiosam in hac re dibgentlam ,
quod manife-
stos crrorcs enotaverim, exprobrandam duxerit.
9. CodeK Mediceits (31) Ijibllothecae Laurentinae
Plut. LXXXVr. cod. Vlf. nienibraiiaceus, fornia qiiater-
naria , scriptns sacciilo (biodcclnio, judice Bandinio,

q«i euni conniicmorat in Calal.Codd. gr. llibl. Laur. T. III
p. 296• continet praefcr Aclianujn \itas Eunapii foliis
256. In miivorsum benc est et diligenter exaratus, nii-
nus tamen iii postremis llbris. In niarglne leguntur lem-

mala et scholia a manu longe quani reliqua recentlore, sed
niaxiniam partem ea bibliopegl cultello praccisa et niu-
tilata. Est hic ille liber, queni Jacohus GronoviusYXo-

rentiae comparavit, non ea tamen qua veHs dlligentia.
Sed dc hac re supra diximus. Ex nova certe, qua nos

usi• siinms , coliatione haiid exiguus optimarum lectionum
accessit numerus , de quibus Gronovius tacet. Quod si
quae forte adhiic resideaiit , ea in rebus levioris momenli

PRAEFATIO. LXXXIH
vcrsari arbltror, In accentiiiim potissininin ratKHic, qnani
is, qni niandanle Curolo de Furia, viro clarlsslnio, col-
lalioiieni in nostrani graliam inslituit, raro atlendisse vi-

detiir3 8).
10. Proximum locnm \\\ nobillssima Laiirentina te-

iiel aliiis Aeliaiiei opcris codcx , cliartaceus, iorma qua-
leniaria, qucm Bandinius comniemoravit 1. c. p. 298.
])ixi de lioc codice supra cap. II. p.37. not. 24- Paucas
quasdani inde cxcerpsi lcctiones, quas Blcdic. cJuirf. no-
niitie iiolavi.
11. Excerpta ex Aeliano (A) Bibliolhecae Anibro-

siauac jMediolanensis. Codex chartaceus, formae majo-
Ex-
.,
ris. Contlnet Plethoiicm de generalione Deonini , et
cerpla, quaedixi, praefixo lllulo, E\cerptls Iveh-

,^ iil iii
diiigeriaiiis:
,
tria
Anim. et
.
capila ex \ar. Hist. diicta
quidem prlmum
(. 45.) ct sic
-nspl
Haec cxcipluntE^^cerpta
porro.
quem sequuiilur
exllistor.
boc quoque
(1.
-
39)
libro Daiicas
1
tantuni lecliones ciiolavi.
12. Codex Par/s/ni/s (/>) l>lbllolliccae re«lae cbar-
lacc.isn 1694. (Vid. Catal. Codd. Mss. liibl. reg. T. II.
p. 389) saeculo XVI""* exartus, oHm Dcboslanus, tiim
reglus iactiis (2174) ex haereditale iWto/a/ Josephi

Foucau/t^^) , implcns folla circa ducenfa ,
qnae coiitl-
;.,
. .
38) lu poslrema parte
tt Monaceiisi a vulgari ordiue recedit.
;) c. 38.
libii XVUmi
-.
Hoc enim
ordo capitum in Cod. Mediceo
se rnodo excipiuut. c. 34•
c 39• ' ,.
C.
;.
41
Mouacensi
nltimo huic
•
C. 36.
c
,
45•
'.
c
et iu Gillii interpretatione.
liliro
42. ^v
c 46• '•.
c 37. . )>7..
praelixo titidi capiluni sic se excipiuiit

'.
^^,
Etiam
c 43.
c 35-
in cod. Aug.
iit
"-,.
'-
Idem ordo estiu
in Med.
c
In Iiidice
44•
et I\Ion.
lu coiilextu autem ordo idem est atqiie iii cditionibus usqiie ad cap. 4l-
iii cpio cod. Auij. desiiiit. Qiiiim re.s sitminimi momeuti, inimutatus aiilcm
ordo vaiia liabcie possit iiicuinmoda, iiihil in liac re novatidum cxislimavi.
39; Is crat ,
qtii Acudemiae Inscriptiouuni socius liouorariu.s , regiis-
..
'.
nent.
LXXXIV
De lioc
Tum
lihro
PRAEFATIO.
,
quem
-^-
ex ^ aticano codlce,
^^
^ iu
quo eaedeni sant lacunae et omlssioues, et uL•"lque in plu-
rlniis lectionibus conseiisus, non sine vitiis tamen descri-
ptura esse non dubito ,
quum in snperiorihus egerim,
ununi
;
' /; .
- , -
cap. 31•
'
CTi
lioc
C.21. inde a verbis
-
loco addam, esse iii eo lacunam Lihro IV*"
nota hac adscrlpta
[..
... usque ad
:
^
;.-
-
- .
• ^'' '
.
postea
;
' -.:
).
Undeclm haec
,
caplta alio loco inventa sunt a ]>ru-

;
/.
Et
-
neto, Bergerii inhoc codicumParisinorum conferendoram
labore socio, lectlominique ex iis excerpta varietas.
Coaex Parisiiius chartacous,
,
13. alter (c) follis
194. signatus olim nunieris MCCLXI. 1382. 26(33.
, , 7:.
iiuuc
XYI^r
1695 (vlde Catal. T.
Titulus est in I""*
II.
folio
p. 389).
:
scrlptus saeculo
14 Codex Vaticnnus. (^Kal. et t^.) meniljr. slgna-

tus no. 997• qui per allquot aiinos Parlsils iii IjibHolheca
imperiali servatus, tum vcro Ilomani remissus, nunc ubi
lateat ignoralur. \ld. Praef. p. XIV. ss. Has membra-
nas F. J. Basiius indc a libro terliu•*^) cuni editione
Schiieidcri composuit, variasque lecliones iiule ductas
margini adscripslt; ex quo exenq)lari, in splendidissima
Renuardi^. cl. bibliotbeca servato, eas LeBasius , vlr
que aedificiis praefectus , initio anni 1721 ohiit. Landatnr ob excellen-

tem doctrinam cum magna in rcbus pnblicis arlministrandis peritia cou-
junctam.
40) Tres priures libros Bastius utrum uon comparaverit , an obser-
vatas inde lectiones in alium locum retulerit, ignoro equidem. Posterius
ut credara facit, qnod lectionem libri Vaticani cx libro • Aelianei ope-
ris excitat iu Epist. ciit. p. 127 = ^)•
PRAEFATIO. LXXXV
doctissinius , iu nienm gintiam descripslt. Progrossi
erant typograplii iii rxciulrndis annotallonlbiis iiostris
usque ad cap. "'"' Librl Viii'', quuni illavum lccliouum

fascicidiis, iiitidissime scriptus, ad me afferretiir, quare
ab lllo dcmnm loco In Coninientario nostro comparciit cum
sigla (•; reliquas ad priorcs libros amiotalas in Addenda
retuli. Siint in his pluriiiiae dignae, quae in lcxtum re-
cipiaiitiir; ninltae iis, qnae ex aliis libris reccpimus, non
deteriores ;
quaedani vero in bis ita a reliquorum llbro-
rum lectioiiibus abhorrentes, iit. eas a docto coiTeclore
aliquo profectas esse vix dubites. Caeterum ex hls mom-
braiiis codicem Parisinum h (1694) desmplimi videri,
supra dixi; qnare desideniim lcclionnm \atic. cudicls
trluni priorum libroruni hls chartis quodammodo lciiitur.
15. Exc. Paris. vcl Exc. Osanni. In cod. J>ibl.
regiae Parisiiiae signato iio. 1698. insiint Granmiallca
noiinulla; qnaedam o: Philostrati Imagiiilbus, tvim inde
a p. 79* Excerpla cx variis scrlptorlbus, qiiorLim jioniiiia
adscripta snnt. Piurima sunt aut Aeliani, aut Mai'ci
Anlonini, prorsus ut in Cod. Gudiano, quem ex hoc fonte
fliixisse iioti dnliito. Non progrcdlmitur ultra bbrnm
jytum. p]Qi>Jnia ex ^ -^^^ sumta. In niargine babcntur
Scholia verbosa adrnodum. \ariaslectiones iiide ductas
ultro niihi obtullt Fr. Osannus , vir doctissimus, qui
haec Excerpta commemoravit in Auclarlo Lexlc. graec.
p. 139. Ex iisdem lectiones nonmdlas expromsit i>i>/5-
sonadius ad Planiid. Metaiii. p. 631.
16. Emendationes nonnullae Tiherii liemsterliusu,
summi viri quas debeo hunianitati Jacohi Geelii , viri
,
eruditissinii mlhique eximie faventis.

,
17• Aiinotationes Thomae Reinesii , ductae cx

marg. edit. Tornacsiaiiae ,
quae servatur in Eibllolbcca
Gymnasli Cizensis. Hujus usum mibi conccsslt doctis-
Gymnasii illius Director meritissiinus.
simiis Kiesling,
Mentionem earum fccit Bernardiis in Epistola ad Piels-
kium^ Yltae Rciskianae subjccta p. 300- Pancae sunt
ct maximani parlein versanfur iu scrlptonbiis ,
qul ea-
dcin quam Acliainis tradidenint , coinparandis.
Scrihebam Gothae m. Julio. an. MDCCCXXXI.
ISOTAL;, uUJUUS CODIOES JN ANNOTATIONIBUS NOSTRIS
SIGNIFICANTUR.
M. Cod. Bibl. Medic. membran.

M. 2. Bibl. Meil. chartaceus. ubi M. 1. 2• scribiLur, uttrijue signi-
ficatur.
. vel Ve. Cod. Membr. Ribl. S. Marci.

m. Moiiacensis. olim Fuggerianus.
a. Aiigustamis , minc Munaceiisis.
h. Purisiiius 1. (iio. 1694•)
c Parisinus 2• (no. 1695•)
Gud. Bibl. Giielpherb.
Vindoh. 7• iuterdum 7 simplicilei.

Vindoh. 51•
Upsal.
r. Cod. Ileluling. Excerpta couliiiens.
J''at. et f. Vaticanns depeiditiis , a Rastio collatus.
aV. s. alter Gesneri, varietas cx codice in marginc Gesii. ed. iio-
lata , et modo ex Cod. Aug. () modo ex Monaceiisi (m) - Fiiggeriaiio

ducta.
LXXXVII
ADDENUA Al) l'RAEFAHUNEM.
In receiisu subsldiorum, qnlbus iii illiislnindo Ae-

liano usus sum , excidit, nescio quoniodo, conimemora-
tlo Anlniadversionum Trilleri, qiias Schneideri hacredes
mlhi una ciim reliquls schedis tradiderunt. Scriptae sunt
illae Francofurtl ad Moenum, inense Majo. anno 1745
ut apparet ex Eplstola ad Ahrahanuim Gronoîum^ cul
secimdas lias in Aeliamim Curas Inscrlpslt ^). Inipleiif
eae folla triginta sex, furma quani vocant qiialernaria, et
procedunt iisque ad fineni capltis XI°". licct titulas Ani-

niadversioiies in omnes XVII libros promiltat. Unde
quatcrnioties aliquot periisse apparet 2). Studlose stinl
elaboralae, neque solum ad verba emcndanda speclaiit,
sed locutiones quoque minus usitalas illustrant, omnia

eo more, quem ex aliis Trilleri opcribiis iiovlmus. Suiit
tamen inter conjecturas nonnullae satls probabiles. Has
1) Adscribam initium hnjus Epistolae, si forte ad mitigandum seve-

rum quod ferri solet hodie de viro non indocto , sed in ciitico
illud ,
negotio minus felice judicium faciat Amplissimo celeberrimoque viro

,
:
Ahraham.o Gronovio S. P. D. Daniel JVillhelinus Trillerus. Anni

Ttunc fere viginti elapsi sunt, ex quoemendationes quasdam in Aeliani
de Natura Animalium Libros tumultuaria quidem opera conscrtptas,
ad Te ut nosti Tir celeberrime miseram ex quibus nonnullarum
, , , ;
nondum, me prorsus poenitet gravissima quippe Medicei Cod. MsU

,
Tui auctoritate postea liquido confirmatarum. Quasdam tamen contra

ita esse comparatas fateor ut juvenili calore subito effusae veniani
,
, ,
potius mcreantur, quom defensionem aut mantellum. Quis enim sodes
&&/
est ,
qui nihil offendat
2) Annexae smit, titulo nou addito
, nusquam incurrat
Magistri iiide a p.
,
?
Aunotationcs ad iiltimain par-

825• ed. Bern. usque ad 935•
Lxxxyjii
in Annotationlbus nostris diligenter commemoravimus.
Praeter ea auteni, quae peculiare hoc volunien complecti-
tur, Schneiderus exemplar Aeliani a Weigelio , \iro
clarissimo, Ptegis Saxoniae Archiatro , dono acceperat,
in cujus niargine correctiones quaedam nianu Trilleri
erant scriptae. Ex hoc libro nonnullas ad posteriorem
Aelianei operis partem in Cnr. secundis suis commemo-

ravit. Prioribus illis raro usus est. Tradidi hoc Volii-
men una cum Schneideri Curis secundls Blbllotliecae
publicae nostrae, ubi, si quis velit, Trillerianae erudi-
tionls reliqulas commode excutere poterit.
R .
"9- . '! ,
(7 ,
;,•, 7:pcpLT,0£(7TaTCv ,
) [^,(7
'')
^ , ' , -,
5
,
' '. .-
'' [ ,
'.
, ' -
ov,J.v ;->. ;',
,
'.
., .
15
.
, ', '
,
.
,
' ' '-)
,3 -
;'-
'
20/'
' ., ' *
*
6)
^
' ' ),
'
, -
25!:£
5
14
^F•
,
\ ,c
.
Aeltan. de nat. anim. L
,
'^.. -
24 a.
1
DE NATURA ANIMALIUM. c. 1. 2•
LIBER PRIMUS.
/ "-
. , " , •.;->.
,,
^•
,
*
Aves Diome- , ,.
> \ ' j/ ? /
deae. OuTCi , ,
-'
-' --
-, ' - 5
. )-
: , [ ,
'
'
.
,.- "
"D>iov ,
II.
^ - -, *-
. 13
7:
.
,
" ,,
'
'Jv;
-
- 6),
, |
,, , -
'
,
7:
. 'Jvov.20
,
"25
11 . '.'..
LIBER PRIMUS. 3
e.
,
3. 4.
U r^rrr/r^ ;
. /.' [jl£[X£t?t,jj.£vm.
•- 8.'.
c-. -
-'
,
cjv
-''., -•. ^•.
,
'.-
5
';J..
-
'..
7:,'7''
',;,
(;
,
'
-',,3
'-, rp
^6)!•-,
9). -/
»,
:)',<7[£
', . [- ,
, ,
-^
,
(Tjv , ,
6; ['.
'.
, 6
, -'-
'.
* ''
,
, .'.
'', 6;.
; , '. ", •..
., ::'''
'-
6
:
-
^ ,, '
'.
|jiv
-
-(.^
-^'-,
-' ' vJ
7:
III.
Capito.
.
'.^ *
,,
'
- -- []
,
•!)^
20 •.: 6
^ - ^^'•
!25
^.
-^^.
-'! ''
<:/JJ'jt^^
—^' «
.
•
,
-
-
.. ,
' ,
, -- scaru?
30 '.
2 F.
,
^,
*
,
4 DE NATURA ANIMALIUM.
. [.. "
- -
c. 5- 6-
,, .
'
,
,.
,'
'
^•
, ,,, . -
C , ' 7:6)£, 5
Troctes.
,
. , , ,
*
-10
* ^
• , ., ,
).
15
, ^
,' , 6
*
., 20
-
-
,
"
--
.
,
, , ' 25
'
'
*', ' '
. c
,',- .
*
2
^^^•
Animalium
amore , ,* .
5 F.
, • .
', '
30
c. 7.
.
8. 9• LIBER PRIMUS.
[- , )
5
,, ; ,
•.£!,
'!, '.- , ». ' .

5
, :«,
,. !, > .
7:£pLrj/"(]
6.-
;.
''| ',
-
j\iciae ca-
, crh
.
-,
,
10^6).
r^z\^.OL
15;.,
.
clcv
. , ,
: ~cf})zz^
-
.
ri]
{
' ,
20] |. ..
, -
,
6). .'
, ,
['
-
'
-
IX.
Fucue.
,
* - ^"
, '^
25^,
. . '.',
'
-
"
'
3 . ,
^., 6
-
12
23
.. r.
b. a.
25 ' r^~.
om. . m. Ven. Foit.
,
,
G AMMALILM.
)
c. 10- 11•
-^'^'.,
7:£9•.':7;6)
',/.
'
;-
C7cv
,
? %
,
--'
tcC;
;7:,
''.; ./.
'--,
6)!7•,
-
,
•
'jr:c;j.i''v7,;
,''; '.. 5
'•( -'-'..
. '. ' '. ' .'' /•.,

,^ ,,'.
-•, : , -
Apum mu- •
•'•., ).'.
.,
6)
. /
:) . ^-- •7^10
,
,
,
/
, 7,3' "
^'
, ' , 5
6) ;
--
-, -15
-
,
zzcd
,
''
'/
.
(/
>. '
,,
20
XI.
Ap.im aeta- --,-._,_ ^^ ,^ j,,j-.^._.,~, ^^,y.-,^^,>^
^£ £',giv , ' -- ^.)
^* ''^
-, •
6)
. " ,'
7'^,
nivinatio.
, ',
, &.
6) /.
. /6') ,
, *
-;
/.>.:7 /6).
c. 12. LIBER PRIMUS. 7
'., |3
,. »,
5
'. ,
,
,
' [
[,
,
--
i\).-
". ' , - .
.
(;)
-
^^^'^^^j^^*•'''
', ' , ' (5
. , ,
15 ' .
20'
,
, ,
''^
,
^ *- -
,
,
. '
05 .
, .'
,
^
6)
-
-
.. " '
-, &:,
.
,
3'>> ',
, ,
,
,
DE NATURA ANIMALIUM.
.) ,
^
8 c. 13- 14 15-
XIII.
'
)
hk
6) |,
, , \
'^ ,
.
[6) 7:
26).
[
,
, !, - ,
XIV.
- ^^^^
,
)
6) . ,-
[
-
'
McriHa
. ^
63 6)
,' .) '
?> ,«
o^J«o 6) ,
[jIOv
(36),
,
-
5
,
,^ .',
,
6)6)
,
,
,
(5
. " '
-20
,. 'JC
,
,'* ,
-
, 25
' ,
:;,
)> ,
. '
77<»
, ';
;^
Meruia pi-
.
,
6)
)« *
39
,
,
6 F. -^. 26 .. m. . .
,
LIBER PRIMUS. 9
-,
c. 16. 17. 18.
'.
-
, '.
jj-svtci
)
,
;7 ^
'/
"
*
;' •
'
- )>
--
.,
^
- , - -
,,, ,, .
|
6)
'
- ',, ,. ;,
piv :7:^ ,
:-
', "
;, / . rr,v
9.,
'^
-^ /, - .
-
'
-
'"
cJvvc *^^*"^'^^
. '
20 /,
',
,. :
'
.
,
-() (
7:;:
,
,
^ ,
'
(Jv -^ '
,3 7:[,
, ,
25 /.
30.
|
^
•"^
['
<5
,
>
vlJo^
,
r, \ '
'
J \ ^ \ » /
^-
, '
'
.-
,
1
^^^•
Caui3 mari-
„^^
'.
uclphiiius.
14 F. -., : . 15 - et -/;3•.•
,^
10 NaTURA ANIMALIUM.
,
i)E l. 19.
'
cj)(3 ',
^
[.[[£'.
.
, . "
&
;3 ,
' ,
,'
^
,
"
,
/.
;^ , ,
, , '
,
6) ,
'6)
'. '
, '^
'H
-
-
,
,
, ' , ,
"15
. , - ,
*
, , ,
, -
, ,. ,.,
,
6)
,
25
'
,
,
, -
XIX.
.
(,')^
>na»"'-
,
30
• '
26 "-'. Sclineider.
, -
c.
7:;.
20. 21.
^','!.
LfBER PRIMUS.
'. ».
.
•
'/ '..
'.-
7:).;.
H
^ ^ , - /. -
.•." 2:'.
5 .
[
; [
,
:1 '.
^;'''.,
,
:; ',
(^
-'.^
--
.-
',
- -'^, ,
.'
., :, '-^ /-,--
)> '^ ^.
',',
; ,
c
,
c ,
15 .^ .
-* ' <);,
).
--'
'6) ,
--
"
^>^.
*^'''*^=*•
, ,,
' •
, , •^^^^-
20. ;,
). ^
6)
,
'j-iz
-
'
[^.
' , '-
7:
257 ,3 ' ' *,

,
V6)v
.
, ,,
)>'
-
,
-
'
- xxi.
.\raneus.
30 •
)>£ , 6') -
'..
1
:* ^'...
F.
c Fort. ^ :
24
2•')
ii>»er.
. (^./.•)
'.
;. anlr ^()0'..
y.y.ri '•)..
'. '
'^ ;,
12 NATURA ANIMALIinVI. c. 22- 23•
-
-^^ *
-(|
.-^)\.
•'.
11.
Formici.
' ^ '
^^^^ ",* ^
' ^-- -
XXIII.
sargus.
,
-^
', --,
. ,
)
6)
6)
' -
,
-^,
6) ^)10
*
5
.
* . , ; ., | |,-
^,•,
15
,
^^
6) ,
.
,-
,
(3.
'/
'
,
-20
'
. 6) '
,
-
,
]
')
'
6
"
>.
,
- ci
25
,
,
, 7: '
-^/ ),
. *-
30
1. •. ' ~ ;. .
om. b. a. c
c. 24. 25. 26 LIBER PRIMU3.
, . ,- 13
|.
,-, -' , '
!5
, . (7
,,, -'" -.
'
'.
'
'- ^
XXIV,
'''"^^
*^"''
,,. ,
) ,
-rjv
,-
*
.
"
15 .
, >;
)
', ,
, azzivoL'
-
^^'^'•
' ' .' ,

20, '.
, ,
, . . ,
(3 -
'' ,
.
^*"'.•»^''"*'
25, -
,
3, ' , ,
-
-
. 0)
* ' xxvir.
27 F. -..
14
;
NATURA ANIMALIUM.
-'-^-;, .
c.
*-
28• 29• 30.
;
^^
-'
lOiypus. ,
7:;,3:;
-;, •.;
[
(^.
aiTicv,
"
tcOtc
,
, •,
cu fv
'
'- ,'*
-..
(7;
, - £'tc'.;j.cv
5
^.
. ' . ,,
"- ';;' )
\espae ge-
neratio.
)'' - "- .
,^_.j. '_.,_^
' '
^^ ^\ ^,.^ M,j-Xr,j ly^-£~r..^-fj^,^
»^
r.[
$£ U '
XXIX. .
- '.
,' .
-
Ey(z^cl, 1^)
Moctua.
.. '.,^ -' -,
^,'. |, -'., ''
, . &^ -.
", ' , :).
115
' , 7::-
XXX.
.'
*
,' '
, -
6)v
^. /&3 , 20
Lupus -
.
6),
^.
"'
,'' ^-
;. ^,
). '/6).
£ 3 ,
-,
'. , -25-
•'"
,
. ^ -;.
. .
', '
19
21
. \ . .
. WviLenl).
22 b. c.
.
c,
,
^ .-.'; ,| ],'-,
^
31. 32.
;
,
PRIMLrS.
•
6
J5
-
'., (
• -' ,
5 /.,
.' ' -
7:77.'''!. ,
ci , a'.|j.a
'.; ,
"
.''
]
-
- *. -
,
',
['
'|.
.
7> -';7:
:
,
—,(3-
£-1
xxxi.
^-^^"'"•
,-.., ' ,
,
15 -^ [ ^>^•
,, -
. ' (5
'. uumu-uiae.
' -
20~(•^
) ' ' 6) ' ,
[]
;
•
,
-
,
', '' '
-
25!.
* '
', ,
"
p,Jo
, ' w6)v ). ^, '-
3001
,
,
?.
6
12
, *
,
/.
*
a.
Apost.
c. r.
^' 6)
28 F.
'
,
bjvx'..
-
16 NaTURA ANIMALIU.M.
" ,
<•. 33. 3i. 35.
)'
.£:,
!, 7:Jl'vc.)v
,
.£''•.• ;.,
)7:
,.
.
iiphyraeua.î
^,]_,^ .-^ BixTJOV ,
; '"/
. " ,
5
^ , 6)
& , ;,
,
' .6.
£vrj-
-
•
10
'.
., ,'
,
-
6)
[.).(7
" ' , ,
, 6 .
6 *
. 6) ,
.
Aviiun con-
^^ © . '-- 6)20
36- ^^^^^^^
,*
tra fascina- ' * '
'
J , ,
-»/
^ ,
,
dia.
,
,
'
,- , „
,
r
' ,-
za.^jza'^
*~
-
25
,
, / ',*
,
,, -
,
6), &, 30
3
6
'..
.. Lobeclc.
Gesn.
27
30
". F• '.
Gesii.
. ;^
c. 36. 37. LIBER PRIMUS. 17
' -
.
| / . ,
^,
6
.
-
'|,. , ,
5 -'/ - - ,
.
^.
'i"""'P«''cui
^
"
'' '.
,
, .
6).
-
, 3, --
, (5
'!
',
-,'.
•
[J.ovov
15 '
6)
. -
' . (5.
xxxyjj
^,' ,. /^,
\j.h |xo-Rcmedia ai.
20^> •
^,''
p'iJ.ov *
'6) . -
, [' ,-
25
.
{[ ' . " ' ,
, - -
30
,,
*
. , ' ,
,
-
11 F.
13 y.
delendnm.
. 18
24
; om.
'..
. m.
cod. Gesn.
Aelian. lie nat. anini. I.
52
( :£.
c. 38- 39.
-
','
-:[•
,
SirX^Gvaxi;,
', . ^(\-) u^zihai ,
-. ^,
,^ ,
, 5
XXXVIII.
, ^,
6 ''
--
.
-, ,
Eiephantue.Q,^_^^
^>;
'^-
6)|
. -,
'.
6
AJ7: '^ ,
.10
;-
6
..
Mirabiiia " '
, -13
--
,
quaedam. *
^ r \\^
.
'
7Jp ^
. ' cDCLGvr
(; .^ , .,
'
';, ,
"20
'
•
.
^^ ,
.' '. .,,
', '-
^Jv?.>
^Jvp-25
XXXIX.
,. '
captura.
•20
30
' •. '-. ..
).,
m.
^ , .
c. 40. 41• LIBEll PRIMUS. 19
--
•.; '.,
,
o^J
7:['
, 6
.
!.'-
"
"
5:.':.
6)
^, '
, , ^^- 5
'^.
, ^, -(
'
).
-
- xl.
®'"<^y""i'
'-
,, ;, ^
, ,
,
•,
5•
•
, ,
. ^J
-,,
6
15lJ.J)rJJ/ ' ,, xu,

MeUnurus
,^., -^/
71 t 1 ~ r ^\ •,, J ^ ^ /s, piscis.
/.,
i(LhayMni.
[',
,
'
aG);j.a
6) '
:,
' ^^' ,
,,
- ,
,
, ., -
uov.
25
' '
,6) ' • '

-
.
3':~?«''' ?
'^
,
) •(;
11 , . ,
Scliu.
DE NATURA AMMALIUM. c
; .[ [ ',,
20 42. 43. 44- 45•
'..
'.
'
a>.'!oy-cvTa'.
-;.
,
"Oro;
XLII.
, ^ "|.
| ^^ -
^' -.] , '-
Aquilae vi
(pjvc.Sc .pTJpC ,
etis.
^/. " cpviOi 5
-.
, ,
, .'
, ) ,/^,; ; . -
:9 -.-
,
.« 11•-^
,
II '*
,'
1 1
,
6
.^;-
-
,
69[.
XLIII.
Luscinia.
. ^
.* - . ' ^,
^,'
.
'
');,
6)
-
-
., ,; ,-
XLIV.
Gruee.
Tciv
Jvv
,,
XLV.
/ , ,
.
[]
,,
Vultur.
25
6) /^..
Picus.
",| ,
1 F. aoi\z'jo'JZ•..
-' , ,
6 F. ::.
-
30
,
c. 46. 47. 48. LIBER PRIMUS. 21
6))
,. -
.' [
,
yjv.
' *
,
.-
- '' . ^--
5 ' , ' XLVi,
,, .,
»«*'».
'
' -
*
' ,
'
.,
, ' ; " '
15 ' .
, ' , , ,
,
-
-
* '
,
,' , ,
•
,
,
-
.,
20.
25
''
, '
,, , -
*
v1Jv ,
XLVii.
^\ sitis.
. ' -
30
. *
.
, ,
,
'
.
'
XLViii.
"âUo.'^'
9
12 F. '. . Gesn. J6 F.
22
.(, tcv ,
DE NATURA ANIMALIUM. c. 49.
-
• 51.
CJv,£v
.
« .
,
.
.
•^p^';
.-
Corvi
rum vis.
). )
' c?JpLJi.v "
7:
. , '
5
[7-,
,
XLIX.
Meropa.
,
^^^c-zoLi '
}-»-'
-/
,
7:.
.7:,
^,
- . .' ^foov.
-•^, -
-
iiraeaa
/Viv
tt
, -,^, -
'
'Jipl^^
. ' ,
^z-j' ^J7:'ov-l5
c^jv &3 ,
,. ,
',
'Jvo
,
20
'] ,,
,
1^'•
orius.
'-> •
, -
, ^f.)Ov
^
'
'25
,,. , ,
; ;
,, •
. '
30
-
29 cp - pro Gesu.
-
6>
c 52. 3•
~(,.''.
54. 55.
,
,
,
LIBER PRIMUS.
.'
,
-:
,^
23
lh.
Hirundo.
5
, .,
.^-
',.
, "
'• '^'
',
< '
-^
'»
- -Caprac
liii.
re-
'
(.) ci
gpjjauo
10^'
. '
,
, ,
, . ' .-
.'
',
, '
15 '^ Liv.
°""'"
'
7:- **!''''»'*
_ 8US irreme-
. -
, , ,
diabiiis.
, •
20
6) ^ . ,
'
'
;
•
. ,
25
^, , , --
(.)
canis
^.
man-
,* -
,, / S. 1 ^ ' > \ ' S - \ » ' / ni genera.
,
30
10
15
F. '..
'
).
. Gesii.
. '
29 £. Gesii.
24 DE NATURA ANIMALILÎ. c. 56• 57•
^!. :1
^
, '
' 7;-, .
, ,
d
'.
^!. \..
.. (7 ,
'. ,-
,-
TzKa-vj-
.'
6)
. &,
-•,
(7.) '
. "
',.
( ), ',') , ^.
-10
, '
'J;J.7rri6)!7lv ,
'7)>"
,
6)
. ' -
, , L•orJ
o!7'Jvo *
15
LVI.
Pastinaca.
',
• ,,
^^-;., , 6
-
20
'.
. ,• ' ,
LY1],
Ceraetes
Fijiii.
,) . ).•
':7,
.
'
,
\)^
-
25
^. ;*
3 -,'
22
,
i-cLizû:
'.'.'.. < . 1,.

:
,
, (3
, -
30
'^
c. 58. LIBER PRIMUS.
- 25
. ,[. ,
'~? , )
j3cv,
,
5 [' - ' , '[--
. ,
*
-
- ,/[ -
'
6) -
,
*
.
"
~- ,
' ,
,
6)
,
. -
-
15
, .'
' . ,
,, , ,,,--
[,
,
LYiii.
'^"''"*''* *'
,
20
.
,
^f.
'
,,
,
' '
''
,
-
sta.
|
25
,
,
'
, ,
,
'
30
. . ,. -
,
19
24 '. \
'.•.
/.:,. Schii.
Pauw.
'
28
31 F.
F. •3
'
3
.
-
-
26
-
-'
'.;,
*/ " ,
^
DE ANIMALIUM. c. 59•
,',^,.^^., ,'-^'
cu
).( '>>
• .« * .
- , ,
,
~-
rynoLi
V6)v•
)>
,
--
6)
) -
;.--
.,
- ,
7:7:,6)|
"
'ky/yo
;-
- ,
*
,
^- ,--, '. -'

',' ,36)
-- ,. 6) 15
!J-o'7f, -
,
;j.t,
,
,
,.
,
"
;->.
- , ).{' ,^
Apes maios
uugueiita
aversautur.
.,
f^j;-oj,^Qjj.£«;ai
,, , '
rr,;
. ,
LIX.
..^t™-'-^^
pumquc
.
•8-^(7"
',
- .25
publica. )
'
,
/
'
» , ,
^ ^,^ ,
^^ -
,
,
:-
,
7 9*'..
,
Gesn.
, -
30
c. 60.
'.,
LIBER PRIMUS.
- 21
,
Sscv
(.'.
' --
[ ;. ' ,
(Tjy-
5
-
^.
'
.
[] ',
,
,,
' '
6)• '
-
'. -,
,
', - -
15, '
, .
'
*
• '
-
20'•
3', ,'''','
'
' .-
LX•
^^^ *''"'"
25
30.
,
'
,
'6)
,
.
* '
-
-
LillEll SECUNDIjS.
"
- ^ ,', ' ,, -
-
I.
^™"™ ™'-
graiiones.
"^, ''
^^
^, ,
' '
-'^».
«
-,., ' ,
t6)v
—
5
- ,- . ' 6 '-
"|
'. ^
,
*
[] ha-
^ AJ^:o,
.
'
,-'
)
,
,
, .:*f
'
, -^,
,
15
pjrigona.
(j^,j^^
,-, '-.,, '

• -'fova
•
Tjpc^ TTjpi-
^
.
. 7;^
(3
Trjpi, [], -
,20
9
15
^—
,'.
F. -..
b.
23 F. -.
c. 3. 4. 5. 6• LIBER SECUNDUS. 29
Ot |3, . , .
' ,,.
'''fr''
' ,.
\»' "
,
^•\\ ^ ' '
, 7:pop7i?J
'^'
-
Hiriindiniini
^^j^^^^
5
,
. '
'
'
,
,,
" ,
';
,
) ',
10
'
'. ' , : , .
^^ '"•""•'
15'^
,
^) ',
'.
6)
, , , -
" ) 7:- .
20^p7:^J, ", -
' ' -
,
'6)
-
Basiiiscus..
'.,
,
',
'
, -
,
',
,
, , , . ',
f^
, , , „
, •. > < 5 /
'-
*''**^
.
aman-
tes.
30 , ,
19 F•
26
27
.
conj.
corr. Vales.
aut .
Gr. et Rein. et c.
28 " Vales.
,
".
,
30
,
DE NATURA ANIMAIJUIM. r, 6•
|':
,
'
^., ,
^,
[., ).
.'
, 6
[ ,
, [
c
' '. :7; -

'
;-»., [,]
-
;',
)> ., -
-
(^ -zzbixt^
,, 5
*
, ',
, '6),
) ^^ ' ' ,
'. "
'.
'
zz~j~': ,
, 6)
,^^, -20
,,, ,
'
6
, 6)
, -
'
' , ^J
,, ,
25
,
,
, -
-
6') , *
$,, 30
&-
<J
1,'j
F.
tvaXco;
{.
om. . m. h. c.
20 . Schn.
, 7.
,
8.
.
LIBER SECUNDUS.
'' ',
;.) -;-.
3J
, ' ^-. ctjv :•.
, .6;
;', ^ ,^^' -^; ;
- , '^ ; -;"
^,; 6);';. .
, ' -- & ".-]. - ^**''""^"*•

5
; (
7:;6
, -,
, , ^ - ;• ; ^^^
>5~ (7 «^_
.^J, &-. w-, -
,
'^ .,..?
-J.J.
-
w-, -,^.
,
.
, ^.
/
.jv(J.v.j/.«,/
^
tij-,
f
'?',;'«.,
^'îf-
Delphini pi-
scatiouera
£?^ aJJuvantes.
(; ,
oj^r^rj:^)
, ^ ^,
; -; 6)
' ^
>;
cisl
'zaSj-fy.
. ^-^ 73 - ,
20,
25 - , 7-
,
Jov
6),
-/.^^,
•
'
63
-
,-
30.
-^ , ,; -.::,*
7?}
6)0;, ,-
,, , - ; -
,
. c7ov -
32 DE NATURA ANIMALIUM. c. 9. 10- 11.
- ', «.6 [•
(^; ^,!.; ' -
"
^'
'. -'/^
:"^. ^^.
-,^
©
, (Tjv^pci;
.-
-
5
,"
ocL-iv ,
,,^.,„ii,u9
festus.
,-
,
"'
(7^2^
,
•
^:'.
,^,
—,
',
-. -10
,'
7:3
.
6) -^
^•
Kijiianini ct
(3
, '
- ,- "--
coitiis.
- 63
^ ., ' ,-
, ,
'20
- , 7:) '-
*
, '
- ',
"0~
, '-
ci
:-25
. ^^ *
6)
,
-.
-, - ,
-
~,
^'•
rum .lociu-
.
'"/-'-
30
,
''"•
'
6):
1 -;'.. Srlin. 29 ~t?\ ? :?. . . c
,
c.
« ..
11. LIBER SECUNDUS.
.), --
33
(.
, , ,
,' ,
-,
,
'
-
-
5,
. -,'' ., ,
,3
-
Jr ^, - -
,
j
,
,, , ; ''
-.
*
r.ôiz^y^
"
.
5).
6)
.
,- -,
,
, ' .'' -
* 6
- ,
' ' '

)>.
'^.'
>.
'',
.
|
,
,, , -
, , -
,,^/,
' '-
•
, 6)
>^-
.
.
, ,
3
16
. m.
Sclin.
a,
.
28
'2 F.
F.
.
?.
3
, ',- -
); natura aniaialiuat.
(,; ,
34 c. n.
•
)-« {. ,•
.,. ' - ,
6) -
5
,' .'
,
,
,
'/ ,
6')
6
-
-10
, ',•, -
, -
6
-15
, 6),^^ '(
--
' ,' -2€
', [] ',,' , c
*
'
'
. , ^,
,
•. ,
,
23
-
,
,
,
',
[ ,] -
'
',
.
.
,
, '
-
/.,
, 3 ''-
;
19 -. 33
'
delel Wji;tenb.
-
c.
,
12. 13•
'
;, ;'
LIBER SEClTNuUS. 35
--
-
'- --
, ^^-^ ',' -
'
,
,
p.apTjpia.' '''.
'.,
'';
',';
5
, »',
'[7: ^
,
. iiz
~
'' ^ '
,
;-. ,
* vJv, .
, -
'
, * --
15-9 ,
.
' ,, [
ivj~i,yi
o"jv
,
, 7:,3
,,
, ) ',
20 '.
,',
' -
-
6
' ' (3
. )
' , -
25
,'
6) |3 6) ')
^
(3
• '-
.
'
.
"' ,
^J - xrr.
, '.
'^""'•
30
, .;"
,
^"'•
^^^'
23 F. . 25 F. . '
3*
36
.5 ,
^* .
c. 14- 15•
,
' [] ^'
. * ,
,
]
, ,,, , ,,. 5
, ',
, ,
, ,
..
, ,
"
, -
,
-15
. ,
XIV. '.
,' ^ '
-^,
20
, ., ' ',
chamaeie- .{^'--
, . ,
, -25
*
, .
, - ' ,
^
30
^^• (.>
Pomphylu8 '\.„ '' ' 5~
'^ ,^, 5\ \
,
. . '.
,
pomf
ipiiuB
piecie.
6 pro Kuhn. Fort, 26 Pauw.
18 '^.Gesn. 31 Schn.
c.
- 16. 17•
,. ^' ^--
^' zihi d
.
-'.
LIBER SECUNDUS.
^/'^
;~£ '';
^ '-
37
.
,
, •
-
,
,
[],
* '" , -
5 '^f,
, ,' -
" ,
'/.
' .-
15'(7
.
' ,, "ffjv,
- (JvO
^Jp'7o
,
,
,[]
-
•
xyj
Tarandui.
. "/^
(5 ,
2,
, ,
-
20«, '
^.
,, .,
-
,
,
rr.v
,-
^^^^^^^
25
,, .',.* ^ ^
*-
30,
2
3
4 F•
et
F.
7 ""-''^^ Schn.
-'.'
'•
.
*
,-
'
[::'..] 5
6
10
•*
'^^'.
i-
'-. .
F•
; ^.
?.
.
vel
Gesn.
XVIII.
38
' DE NATURA ANIMALiUM.
.
,
c 18. 19. 20- 21.
Eiephaiitiis
mcdicus.
' ,
^^^^
'
§£c^£vov.
.
, ',
^^~^ OjiT,pw T(5v T£Tpo}i.£Vuv T£ xtti
-
^, - 5
,
crcia
, '
' *
,
]
\y.ca
" , '' - . -10
,
6)
, 7.., ^^
:.
llrsus catu-
io8 fingens. ,
',', . ,
5
,) , j>/
5^ , r » / '
'. ,«- >,t .
-15
i^
, -
,
'. ,, ,, 20-
•
^^•
Boves Ery-
thraei.
. , ,
^
, r , r, , „
—
„ \ , , r
.25
,
XXI. |jîy
Aethiopici.
- —
*
,
)> . '
, 30
.
9 Verba uncinis inclusa repetita
vidcntiir ex superioribus (lin. 5•)•
18 . m. c.
c.
.
22.
":..
^/, ,
LIBER SECUJNUIJS.
, 39
Phrygii.
;
) , - ( -.
|.'
[ ''-
-
5
,
' '.'
, (5
. .-
'-
-
, po[J.
'
OTJ
,
,
16.
[ - -
' ' , '- ', .,
'
' '-
,
,* .'.
15
''
,'
xxjj.
,
Apuae.
'
20,.^
^ ', '
63
'^ . . -
,
,
ucla
' |3 ,
*
25!.
'' , ' '
-
^[, ['
;-«. ',
'. ' '
,'.•' ' ' '

,- ,
30 , ,
'
-
*
,
2
13 .
5'.. Schn,
Wji.tenb.
19
28 F.
-or' .
^,^'..
Pauw,
-.
c. 23- 24- 25-
...
,^^
^^
jjLTjv " avTirjrci. Tf ,
^
['.
^ . ' •
' ,
6)
XXIII.
'^'^''^-
nuo concre- ) "^'^^^ ^-^'^ '^. ?«,
,
, '
, 5
. - —.
,
"
*^ '^:^Jpvcv
—
' c7Jvv -
, :, :-5
. ,
(.)
XXIV.
-' 6 , -
kepidia ve
^ '
. '
20
Homiuis
eputuiii.
^
.
-,' ,
,
, . ' ,
, -
-
-
25
. "
/, ,,
'^ •
iiidustria.
^^' ^"^
20 Fort.
, , '. .
' , -
, 30
,
' -'
.
c. 26. LIBER SECUNDuS. 41
TTJpcov
ci |
, •
',' ,
tmv
ci
^
,
, 7[.
[ -
, "
'' 7)
^
'
, '
,
,
,
'.
,"
[3)
.
.[;.
]
7:.
-
,- ^',
-
. .
'~, , , '
--
Aquiia.
20
- ' '.,
' *
' . -
',
,
, , ,
25
', ,.
,, ',
30 ^^- , )
.-. .
-
1
20 ... Schn.
a. b. r. Fort. i~\ . 31 Pauw.
42 lÊ AMMALIUM. c 27• 2«. 29• 30.31•
XXVII. ^; '^.^(1^ '.; | 7:t£ccu --

struthioca
^ .
^^^ azHryai
'.,
su
^ '
-
/*
•
iiiC
7:' y.aX --'^ ; 7?.'; -.'
.
,
5
1.
-
_, ^;', ^: -.',
rum amaiis. ^^^- '^-->''"-> , Tov [ (_ •, '.•,
^ -.
-{.\.
-' ,
';
'.
).6)7'. ;-.;'6)
, -^'.^•.
'-
"-"
, ; 10
XXIX.
Musra.
:). ^^
',
/ '. .
l6h.)v
-
jpj-arTj , , ,
', --'.. ''.

'.; *,
-'.;
;j.-jCci.v.
, '.; -' , ,
15
')> ' :[. '

XXX.
Deffalloiral-
linaceo.
5 /»
. 6) »
rr.v
- \ » "
,
' ' '?• »

^-. /^
:. -
/
,
|, «
^^, '!
. ) '•:, -
. -^
- , cpvi9a ,
'
-'
.'
-
25
')
'
--.'" ,
, - o^jv
.1. ^^
,(.). , l,«cv • ^ e^ffc-
,
Salamandra >^ ,c. 7 ~ ? /
^ r
< .
ignem exiin- ''"''' ? ^'>^^ ttj-

gueiis.
*
^,,
-
30
c.
(,,
3'2. 33• 34.
|7.
LIBER SECUNDUS.
^
[
) -
43
. "^ ,
oijvEpYov ]
;
ov
[ -(,
'. « |-
--
5 ,
(.
"
, ', ,
[.
10
'',
',
' [.' ,' '!,
^>.
., . ,,•-,
cda-
(.)
15
' . '
,
,
, , -
.'
20 ' ' - ', '-
xxxiii.
^'i'»co'iiiu.^.
, .'"
25•
.
, []
' , '^
|
'
, ', . '-
3 . •
,
)
) ' "
^^"'amumus
16
2
,
F. prius
^'. .
tollendum.
Gesu. 3 '
22
24 F'
F• - .
>. :;;, (£-
,.' |
44 DE NATURA ANIMALIUM. c. 35. 36- 37- 38-
opviv
96):
-
Ibis
lum
clyste-
.
'* ,
anctor. C71V
^
9,
-
j » , * , '
'«
5
c
, .*
*
:(,)
Luuain coiit.
, ^' ' . .-
. '*
10
XXXVI.
,
', ' , '/
,,.
cuieus. ^'0'-» "
,[ '
d
• 15
XXXVII.
[] ,
* ,' ., -
Mus afanc-_^^,^^^^y,
,
,
,
[]
' >> ^^
20
XXXVIII.
. * .
*'''^^^"'^^
.
:)> .
,
,
,
• -
25
' '
-30
1 F.
5 F. ..
?5 pro 16 F•
17 F. h.
'-..
1. delendum.
,
c.
)
',
39, LIBER SECUNDUS.
tcv '.^
*
,
45
arc-
-
-'. ^
^:
7:;•'
.^.^
-',
[ ^->
.
-^
'
5
-' ^; .serpeutibus
'""="'•
. ' -
:7 6)
')
, '^' -,
©.,. '
cAJ-o -
rpo-o).£[JLO^-
.
'
.
;
,. ,
/.^ ^^-
:
*
cjia- Aquiia.
15^ .
,
20 { " .
,
)
)
taums vena-
'""^"
,, - 7 .- --
c7'Jv^
7:).• 6
^,^, '
, ', ,
25,
-
'"
, ' ,^--
^30";
'
^/,
j^sx,
.. ~
^^
F -/
aiienam
praedani
appctii.
, -
, . ,
.
46 DE NATURA VNIMALTUM.
'- -,-. ", -

c. 40- 41. 42•
XL. 'Hv ajia ai£T6)v

Aquiia im-
cuv Xttl " ''
^; 7
'.
- .'
;
' '3
5'
'.;'.9.. TTjpav ^j-

"
,
et
amaiitissi
ma.
,
<-"«
, •. », -'-•.•
'. "-
'
'
','.'
) (.
.
:'."
., .,
10
XLi. " ucocr^ '^?''7^>''Q ',, f
-^:; , -
"^2 7:prJ/ovo
'
citas.
-
' ', - 15
'^.' , ' - -
'
XLII.
Accipitres
veMatiouem
-,
'
.
,-
,
a'-"«v
, '
-
. ^»
,
r, / > .- ' ^ < ' '
6)
»
-
"''"'''"''^*'•
" * ' --
' -) CT^JvGTipoi
|
'J
^ ,' '
^^ ^.
J^cc7lv ,
-25
'
/ 'cJv '. --
,
•
:-
'. (.) ,30 ,
abstincntia
praestaiites.
,
r , <^ « -,/ -»~
.
, , ^-
\ \ , ~ -
3 F• :5(.
c.
'
43.
:'' ^), .(
:[. , -
LIBER SECUNDUS.
6>
(.)[
.1 2-(,
•.
47
,,
'. 0^6)-
' ; '-
,
-•
•^ ' "
''.,
,
'.
•. -' --
, .
!. , ,
^^.
, ' '- amor conju-
, - ^''''^"
'
, ',
6)
.' '
'. ' - - ,
,
6),
,
Medicina.
'' -
., ) ,
63
'
,
20
'
25
.
.
,
,
,
,. ^-
' - ^'»gra'»"-
30
.
*
"
,, .
16 F. ?. s.
,-
28 F. — '.- :.
,
48 DE NATURA ANlM.iLIUM.
, c. 44- 45- 46-
, .' , '
r''|o
', AJ7:cv
XLIV.
juiides pi-
cpJvpo!.
,
'
jj.
. "
~
^'- '. ,
,^jj 6. [: )
', ,
:
5
^
.
:. | ,6[
,
, 6)
-
*
. *
' ..
' 15
XLV.
Lepu9mari-)Q^y,-
-
], (Jvc7 '
.*
*
' ^j;ivov
XLYI.
Vuitures
carnis hu-
luanae appe-
yjy)^
-
'
'
,, *, ,
[ 6) '"
^ ,
;7:
~ «
6)
,
-
-
/
, ,^. ' -
,*' ' -,
.. .
omnes. 25
,* , -
) ')
. 6) .' ,,
' '
,
,
27 ?. Schn.
) . ,
-30
*
. 47• 48• 49. 50. LTBER SEGUNDUS. 49
',
^;'' ?,
7:£T?ja{i.a!. ,
., , ', •
7:
,~ -' '
.,,
'.
- .
^;''
,
^'..
'
, -
•. - XLMr.
'^'''''"''•
. , [, (^-'
-
,
^ ''
|3 ' ' ,
,
, ^'
' '
(5
- '-
xlaiit.
-^'"^'.'^'^"^'
5 - ^ -
' ' , 7:)••
^^) Liby-
',
':7:,
,»
-',-'^,
•
) , ' '-
' ,3
|
,. •
- .,'
^. - ,-
-
^•
^"''"'•
~, ''. ,
'
'' -
-
,
,
.
,15 b.
a. r.
I, ,
L.
.**'*•'^''^'*''*-
nati.
50
, .) . DE NATURA ANIMALIUM.
», -
^^ -
c. 51• 52• 53-
'
',) .
-
, 'J
'^^ ~Jo
— 6)
—
'
, ,
, ,
— -.'
"),
).
•
*
'
'.
7:;'-
;>
LI.
coni auda-^^3v ., ' ^,

[' , ,
,
'
corvi
.
6),
"
,
. *
. *
.
7:),
', -
.-15
,-
'
." ,
' -2i
'
ft morbus.
.' ,
,, , 25
Lii.
Animantium
imai
partus jj
_ ' ^\5>/ ^< 'r . y
,
f^ ~ i'/, '
„,
-
versi.
Liii.
',
•
., , .
,^
coruibus.
bz
,2 '*.
) ' ^,
IÎBEIl SECUNDUS. 51
,
c. 54. 55. 56. 57.
2'!
', ..")
-^ 2^
,.'
|j.£vtci
--
•
, .7. '-.
', [
5
[
[i.c. [;]
, '
"
6
'
10
•7 ^ [ 7:[;.
', ,
;;
6)7-
;j.ovov
-^
^
],,-
-
,
LIV.
,„i„ai,s.
^'^•
. ~, ?„
[ '7:6)
^^^^ ;„
"*^"'"""•
„,
15[''
. , ,
. /.
lJ-7p
^ '!
.^
..-
- '
lyi.
»j
;
, '
/
> g,.a„dinera,
^,
.
;jiv
, ^
90 /,
, ^. ,, '^"^" •"•*'
^ ' ' ^ '- r /- ^ >
pluviain -
«ae iiimi-
25
/, - ^.
^ , ,^
6) ,
T6)v |j06)v []
,
-
^^^"•
,.js.
.
,
30
4
4
',
',
om. .
.
m.
,
Scliu.
23 ;
t6)v
pro b.
,
^^^-^-
-
.
'^bus orta*!;"
LIBKll TERTIUS.
Maurusii 'î^ ^'-^î^

humani ser-^yv
monis intcl-
^,
7 ^
''«
'
, *
"^.Fn ^^"f•
ci
avBfl c
oclt6)Siv,
'
gScu
ct-.
7:,
:;•.
-
,
ligentes.
raj/Tr], ^ -], --
•
, ,
•
a-YJ,
-
, ,
-
. ' ,
L•v
, '
,,- -^,^-,^'
) -
-
^jvaix.i
'
2
[]
, 6)
' -
5 ^,
;
).
~
^
. ,,-",. "
6 ,
^^
--
20
^ ,, -
'
23 .
. Bernard.
^Jvpo
', 25
c. 2.
,"
3. 4.
,' '
LIBER TERTIUS.
.
53
'
'' , '
-„9
^•
'
'
'
, ,
,',', ,
'
' *
' ,
'
,
^""^'
-*'*'"'
-
popuio-
aiuo^
™'"^^'
leferentes.
, , ' . 2* .
'
15
, , ,
, , ' (5
'
'
. , , -.
20
' '
,
,
25.
. . -
--
'
,
,
' -iit sues ; -
30
. ' .
""™^"**""*
mlndica-
rum caadae.
_
Formicac
12
27
.
3'..
Schn.
Schn.
\ 30 F.
31 .
•.
. .
ot
».. m.
auri custu-
des.
.;
54
hi '. UE XATURA ANIMALfUM.
[^., !
'- ^
c.5. 6• 7- 8-9.
oiigain
.
iium.
^'s
^^^--
-,'-
{£
';.
, 6)
-: ttc ;
.-
r^
'.. 6)(7
].]
coiumbac
.
' ' ' '
castitas.
/ '
(.>
^
)
6) -(5,
•
'(> ' ,
.
^,
i'.;i.iicumii-
-7:! ';(Jvvo,
; .; /.(
]
-•^
, ;j.t
|
,
'
"^'•
. . -, 6- 5 .
;;;
6-
, -; ;, -
transitu Qyjrji^ (rja-/.a(7a7a ,
(3
:"- /
vrt.
^; , , . );.
,
auimaiibus
.
. ' .,-
,
(., irjôXr,
«
,
'-
7:"/.
.
Equariiincr-_
oibos
;, ,'.'^
nii.-e-
^ -
^'
7:6)
7:7:6) ''7:(,'25
^'' .^
-(3v
^
ricordia.
-
nicum
IX•
jugium.
-,- con-^^^w^^-Oiv
^^^^ ^,,
^Jv/,
aXt:r).(,Y)
-.
16 F. ^. 20 ~ ). Sclin.
,' ')-
LIBEK TERTIUS.
,-
c. 10. 11. l'J. 55
»,
,.; c[
?,.
5
[.
.
[
-
, -
. '6), ',. co riiicie
'
cl
., -
^^' noctiiae iui-
micitiae.
~,\ , r
.
^, ),,
'
3-'\-.« -
-^
Erinacei
prudentia.
15,
, ,
,
,
'. ,
,
--
"' •
'
(5
,
''. .
>'-<'^''«•,^^"^"'^^'
20
.
<=ordia.
. , •
6)
'
'
'25 *
•
, ,
' .- •
30 ^,,
.
,
6 a. b. c.
, 6)
-^*" mouedu
,
•
56 DE NATURA ANLMALIUM. c. 13.
. . ,
. ' ,' *
,
^^"""j^^?"'
6) .
;
,
,
"
-
5
,
,, .
-
' ", '
.' , 6)
,
7:6)
',
, -
'. , ,
-6).
' :-5
*
*
'. , '
^ , * --
,
6)
'. 20
,2
", ,
,, . ' , .25
--
2 . a. b. 27
,
.
-
^Jo
. -
*
Lobeck.
,30
,
c.
/ |'
'.,
14.
*
15. 16.
6)'.,
[
LlBr.R TERTIUS.
!.
/
6)
'-
57
^ '.
^,
, jj.r,v
"
'']. '
5
^-
, ;:
^:o'J-m, c
, .
', , 6;.. ciov
i'p;jLa,
,,
v;J.'^
' .
-,
'
- 7?.>. "
-
Grues veuti
indices.
', ',
'. -
15
.
, -
, ''. ^- .
- oe coium-
20
,
'
,
'
,
•,
25 .
' '
" '^^ ,- .
30,
,,
,
/.,
).
/. 77.
, '-
*
-
). Perdicisma-
rum cura.
''.
1
' ^'..
F. -)
58
- - ; ;.
UE NaTURA AMMALIUM.
'.
c. 17.
), - -
TMv -/.
,-
,
;
•'',
06)(7.
CVJ
,
( - ^ :,
'
v/irM:/jJ:rsi'i':)
':c-jc v£C7t:'jc
' ~.
'.^,
' '. ''.;,
-^
'.
-'.-
7:'.c7T£-jc'JC7',
,
,
-•-'
. Tcir
7— i>r,i:
5
':. ' ;,
,
:'.;7:7;• -
•,'. '. ^'.
6)"•, -
;
»,
'' ',
7:'.,J0).•J0v
[jiv
-'. ; , ?.
•,.
-
-:6)
- ,, •
,
1
'..
, '
;",
ijiv 6
', ' ; /,'; :

— '''' —
;, ; '.. \>.~(
crjvvoTâ;
; /. [
7;. (5 (7,
;6)''7;
(. -'. /. '.
^' ,
0).•.
,^'
;
//. '. '
(|•
>. - tyj
crjvvoôv , 20
; ; ; '
'. '-;
aw6)7Lv
"'.
-;
''
,
'
[;0']
,
'.'
;;
);
- -
;
',
;,
;
-',-•,
[ripo;]
"
;
-
25
.
quoriinuam
iuvidia.
^; ;-,.
-,'
,(,')-: -
'
. ,^'
k
^^
-;
;,
; -
-», ;,
';
'
c;jLoia;
4 •
•
13 F.
22 ?'.. . m.
'.'.^'..
?. 26 F. post addendum
c.
7:'.6)
36. 37.
zha.\
..
?;
LIÊIl TEKTIUS.
.
,- «--- ,
uf.io-j
59
5 '
-
-
-,. ' ^
.- ''
; - . /,
-'.
'3'
,
;
'-
'-
*
•.
(.3
• -~-
',
'/^
''
-; ~^ -
:' |. ; .; , [-'-
;
'
-
['--y;
«;, ,-
-^ , ,3''«,
/.
' , "
, ,^-. _,^^,^,.; _;^,^;^
15
*
: --
(5 ,
^J, -
);
.,". - -
20,
-; '
*
6
. ,
:
-
, ,
,
, '
-
25':?
- ; *
>.
•
).
,
-.
.
. --
-'-
-
)
,
, ., .- . ^,
rt \ ~ ~ ~ Phocae i
(,
. .
<iia.
4
8
F.
\ .
.
,
Sclui.
24
30
Schn.
Trillpr.
Dc
XX.
pricca-^gj^
,
(50
,-
Oi
{,' '
.•/6) = r ^
c. 20- 21•
-- -
.
.
1118 et laris.
t /. t
•
^
',
,
^.
, ci
ci , '[ , 5
;
, ,
j
XXI. [.,
Historia
urso et
one.
^^{
de 2
.
,[
' , |
. [
,
,
.. , ' *
,
, , , ),
,
| -15
'
'-
, , , -
-
,
']
,
, >>
,) *
*
•
,
'
,^-
'-20
r^
,
,
.,2,30
*
' ,
, (.)
'
-25
'- .
| ,
, '
,. ,
,
'
,
28 F•
c. 22. 23.
£? tcv
9:
^;,
LIBER TERTIUS.
c £ -
^/ (,
" 61
'/. , |•'.
'. ^ ,'^-;/;. ,,
,
'^•^^^•
-,.' , ,^-,
5 „,9 cum as-
','. -'.'
''
:''.
,
"^- '. , -,
-
•.
;
,
-.
'',
''.
,
, -
,
~'. '- *
- .. ' ',
,
15(7
^., -
','
.,
'z^s/r^ ,
*
,
6) ~r).C) '
7:)>'. ^.'-
)0
^'.
''.
'^ , )>
'.
-' '
6)
- .•- ' '
^
xxirr.
cicouiac de
pareiitibus
puiiisque
'
?\»\ ~ » \ ~ cura et alia
-
\ \ r \
."
7> ~5» -nonuuiia de
'
\ ^<•
5 ^^
' ^ ~ eadem.
,
' •> ^ ,,
' (.)
. . ) - 9luv
,
,
,
(Jv (Jvop'7v
- ,
. '-
[]
•
,
^
,
', -,
••
-
62 DE NATURA ANLMALIUM. c. 24• 23•
,''."' •.,
.^ , '' '
.'. ' '.
,
''.,
'-[
, ^;.-
jj.cp-
; 6)- [6)] 5
, '
, [oj/j
. [ . "-
a/J:r^
',3! ". ','-

bic?.,jioOv.
'>>':
, ^
(7,
.-,' ;
';:;'(.)
,'
()
-
-
[-
iiidificatio.
. ,
;.:
11
G^J;J.'
; 7:;,-[. (>
,
,
",
,
^
•
, ,
:15
~- '
"/..'^. ; , ^, 20
,
>'
-
,
63
,
^jjxva, -
XXV.
Puiiorumiu-
iritio.
.
* [. , [ ^
'.^^
-,
' -
, -25
'-
;
• '
'
-
, ,
-'.- , 6),
'
,
lJ
'.
*
3(
,
. --
4 F. :^7.'..
c.
; '.
*£[.
26. 27. 28.
•
IJIiER TERTIUS.
ircav <^
..
y.z\j.'Xzi
'.- '
7:j;c;a7£•., 5
(.'
-
.'
-c•,
, -
5
-,
,
TG)V
" ()
,
-. [
-
xxvi.
^."^ "''"["*''
'( .
,
. "
,-
-
-
6)7:
, ' []
«"'•a.
15
6) ^ ' ^'
) -
,
, 6 6)
-
,
' , ,
.]
,
'
,-
20'
25
,
.
.
,
(.)
'
'
).
-
-
"
, ,,, ,
",
' "-
'-
- xxvii.
^^^"'"7^""^"
""" ^»''*•
30 '.!. '.'. "
. , .
1
64
'6) DE KATURA ANIMALIUM.
-•. .c. 29- 30.
" '. , ;£
De Perseo £?^3'va»,
,
CI {J-sv L•v£ , c;j.c',o);
'
.
::'
• '" , ,
-'-
- 5
' '-.
7?^~2
w6)vai,
. " . -^
,/
XXIX.
Pinnae
caiicri
et
-'-' «
,
<" ^^,^
^, . ^ , ^
'
,
,. ,
' j / ,
-
rpo-
sortmm.
.^(,^.,^
.
. tc)v ,,- 15
'^
XXX.
.)
2: ) '- —
)
'.
'-//'
'. .20
—
-
"ll^
, ',.
,
,-
^^-
',
'
-23
. ,
, ,. " ,
1 .
,
,
Sclm.
, .. 17
'
V. •.
-30
,'.•'.: ,
. ^.
c. 31. 32. 33. LIBER TERTIUS. 65
»
:
* -
-
'^ , ^ .
^' ',
-,
,
,
'
..£-
-
-
' ''.. .
^,
'
, . ;' ^,
' , .',' ', ' '^" «* ''=*'*'"-
:, ,
,
Qr/j-ai gaiiu
> r > ' ''> ~ \ ~ , naceum pa-
veut.
5'
) , ,,. .
^
»'
' .
c -
'.
^ ^ " ' /
| -:
~
.
,,- 31^^., ^, 3
-
.
Pecuiiaiia
aoimaiib.is
noa!iul!is.
5 •
' ,
.
' ,
'
-
"
' ,, , .,
^. '
n-
'
, AspicUd
^Jo^, ,
.2 ,
.-
, '
0« capri
giouura iiou-
niillariim.
Aelian. de nat. anim. . 5 \

6g
, -
aroTixT£i,..
DE NATURA AMMALIUM. c.
;
34- 35- 36. 37.
,' ;,
-'^.
•
--
).
..
,
, - 5
f
XXXIV.
Decornura- > , \ -^
. .,
^ '),
>
, •,
.
<
'
/'' " ~
-
,
'^
,
raemapitu-H-'-^^, ^cti
"""^•
XXX .
Devoceper- „
.
dicumetaii-S^^^fi
.-
[ ,., -.^ * < '
,(7 ' ' r ^ > ~ ' ^

10
°"";;^^°™^-
, ,"
,. ; , , '(
,
7:-15
'
. '
. '
,
,, '
,,^
/('
,
.• .[
' 20
XXXVII.
|
^ ,
,
.
. ',' (/,'25
^, ,
•
ph^r^m"''^^'-^'^^^^^
'*''•
'
.' ^, ,
*
-
^-30
8 F.
22 . Gesn. corr.
. 27 •"- ',; '. .
, :•-9
c.
'
9 --
38. 39. 40. LIBER TERTIUS. 67
;
'^
-
, ;
''[
•>f/]v ,
* 6[-
^) -
,
VCV •
,
5
'
,
^;
^^. - ' - (5
'
10~,
-,
., , , 5^
.,
"'
2^
"^ r\ '
[]
^^''*^^'"^•
Peculiaria
'
r ' y
. quaedam de
15
[
- :
, , --
~r,v
• , .
''(<).(/. "
(5
^^^^^„;^
-
5 - ~ , , ^, . ,.. \ Caprimulgi
//•,
|6), ,,
audacia.
[-
- ',. ;. .
.
20
', -
'
.
2^ , '
/.
' ,
XL.
-^^^^^^^^„;.
.
,', ; --
-«'••etlibe-
tisaima.
, -
30, ^.
'23 F. 5 s-acTf;. 24 . Casaub.
;"-, '; .
g3 DE NATURA ANIMALIUM. c. 41- 42. 43.
C'.
^^^•
Cornuum
unicnrni ,,^
contra vene-
Dum.
' []
,, ,
. ^'-^
).
,
,
[]
- -
-
*
5
.
XLII.
^^^''' ^"'''? ^^^'' ^-?-' ,

,
•
[]
-
^,
,,, "
'.
-5
,
, . -
-
., ' ,
,
. , 20
'-
, , 25
*
'
.-
'
', [ ,] ', '-

^,^,
* ,
'
XLUI.
CorviiB *^-,
. ' •
30
-
.
comfiitn-
dum
bcne.
prae- /, -
P*''V5
' r / rr ~ ' >
. j /
1 Atlien.
LIBER TERTIUS. 69
2(7
c. 44. 45. 46.
oLz^r;) ,
;,
c
•. :.
(TJvbuaaysvTo? c'.cv£'.
xi.iv.
<7'JiJ^T^>'suaav-^jjy^(^^m
.,
, conjugium-
[,
•.; ';a;j.cv,
'; '. (3
5 7:;'.!, ', rp'.'pcv
.[ ' ' -
--
-'
' ,
- . , ,
, ,
'
, ^,
^, ^' ' , ' -
,
'Jvvv,
^.
coiumba-
;J.v
.
' ,[. , ^(^, -
-[
20[.
]. . ' Haiiaetus ct
, -
^-^;;^;;^
- ^*'•
,^'-
." ,) ,
25
30.
6)
J
,
rîZivr
,
,
,
-
-
-
21 "'•
'^,
addendura autc
prJv
;.
', )., ^.-
"^"['=*
,.
albo.
'*•"
.,
70
.,*
,
'
irMyvr.z
', c. 47•
[ ,.
' ' .-
' , -
«- ; , ',
'
6)
)06{,
5
.;' ./
BoWoiv, ,
>.'. -^-*
- , ,
.',, - .
, a;j.a
-10
-
'
^ - ,-., -
.
', 7:7: ~,
6)
* -15
, ,^ -,
—,
;.^ ,
&- --
)(.)
XLVII. , , -
',--
! OQ
cameii8,ma-'-?;
tre et "•
,
', , -
(7
' ,
^J'^J'v'vo25
' ,, -
^,
- •
,
'. '
. — . ,
2-30
9 pro Gesn. corr.

'- - ,
c. 47 LIBER TERTIUS. 71
C'.ov , -. ^ 3
' ,, -
) |J.T,Tp'', urc
5
[!^
;(,,{
-,
',
'&'[. 6) ,[
'
-
. '.> •'-
,
.. ^
;
6 ,5 b, r.
,
'.,
\) '(5 ' -.
LIBER OUARTUS.
rum
•
.,
; ^
'libidi-'^^''
"^*•
-;
^'^^ '^^'^
•/ .
d
,
ci
.
-
;: . -^/ ,
, •..
5
' . ,
,
.'(.)
6); ',
!, ,;.~. ; ,,*
•,>
-- ' , '.
Ji6)'JJ.v
•,
,
-',6.
[. -
,
-
7:'0
,'.',.[ ), ^-
(,| -
,
, ' '.
,
-15
,
*
[>./
- , -
,)
, [
'
Oo[J.v
[,
, ,
.
, '
,
,
' :).|,
[0), ,
6)
,
*
-20
-'25
c.
[..
, '
2.
&'. {
. ; ;'. .
3. 4.
*
;
LIBER QUAUTUS.
,,
avOp6)'r:cv
'-
-
73
5 ,.
',
"/
c ^''
,,' ,,
'
c
' -^ i
.'.
i
,
.' ' \ 7
^;
("
|,
' - -
,
2:-"
veneris
.
"^"',"™'"^
rycinae.
-
.^ ;
',;
[[.'
' *
;
*
[6)
,
' , txiav
7:a;j.-
[
'
-
''
,3
, , ,
.
,
20
7
,
' ,;
, '
c
'-)•6) ,
' -
-
2•
', ' 6..
*
, '- .
" ', (rjvvo;j.6)
/.' , ,
c ,'»™
-
|;^° '^^^^^
veuau-
303.
, ; , ). ,
.
' fV.
J^';.;;!;
J^f
«•''•
'
74 i^K NATURA ANIMALIUM. c. • 6• 7•
V. 7:oX£'|iia £(,') -^ 5 -
'^
,
De q"orun-y ^^ y.i^ '. -

','
'
^0^)^ ,
'', •,
*,
.
liuininimici-^QV xcpuBaXXcc vcoC ,
'., '. ,
"Vi.
', ,,
i) 63 -,
',
:7
.. ,
;6)
[.[.
5
"uaedlT "?''°'•?
[. ",'
. , •;7 , (.
^^^ ,
''[,
,
":
^ "
^ .
,
"
jjopiT,? .,
, ^^
*
1 5
. ' 20
VII.
"'"''«!'^''^?
matie eoitu.
.,
1*•°'•
,,
'; —
—
'
'
- -
'
,
,
3-05
,
.' ' ,
,
'-
'
^-
30
*
-
1 F• . 27 \ iucludit Schn.
, , .~, -
c. 8. 9. 10. II. LIBER QUARTUS. 75
. [.«.« ,^
;..
,\~,~
\r
/f
-,
6)
'
/
"
~
v£ixc;j.£v«v
\»[ , ^-
~
llistoria
e,,,iis(.iie
quain amau-
ilc
e-
}
D *
,^
| . ,, ,- ',
'
)
,
* ,
' ',
,
9 --
,
. ,
[] .
, , -
15''
* '^'^. '"'"''"'
/
-5
7 * -3
coitas tem-
*
r
,
. / \
,
[] pore iu pou-
' dcgeuti-
bus.
,', ',',
',
20 '*
' . ' '- .
,
'^ i^)^„f
-
""",
25'^^'•
'J
) ,
.
, )> -
lenie».
30
14 zU om. . m. a. c.
(5
*
21
:.
>.'^'.•.
,^ -
Groii.
-» -
^-
,,^,,^,
,- NATURA ANLMALIuM.
,
7(3 DT2 c. 12- 13• 14- 15-
XII.
""''""''''"'
,'.^;:7 ^, '^7:
01
'^^'•'
;'^,~ |.[
T6)v
^'?'-^^9^^-^!. ''7'.
)! '
.
,
; ^-
-
«,
^
,37 ,
7 ,. « '-
',
, (5 ,
,
jj.a-
^^•
i,u,
" ,
ci
:7 :). -
. , ,
, ^, ,
(5•
^Jv;-15
• " ,
,
. , 20- :-
^
aiiiocomesovjf, -£ y^rv^
'
(•ariies cor- , ^ ,
rumpeuti-
-'
).^36)v
, .
XIV.
Musteia - ^^,^
7- , -./ ^
,
'
. 25
' -
serpentem , ,
nmiiiens.
6)',
•,' ,(3,-30-
^ \
, '.
'^'• '
'^'-'"^^^
!n''"'rcpYc"o^^
inaiiHiietiis.
vJv ,
•.
'
IC. 17.
. '. [ ,
LIBER gUARTUS.
,
, . ), 77
5 , .^ ', ' '

'- -' .
arc- xvi.
^^*^^"^'jfj^^^
,
"»"""^'"^•'-
|..
^ , ^
*
--
ceiis adve-
nicutes exci-
. ^ £,
»
(5
/ > 5 , ( ; / > \
piant.
Perdicum
,
6
^ ^
' ' »•
ciciirum -
,^ -
susiu aiii.-i-
.- . ' -
'
[Ji
*
,
' , -;. ' -

(5
-^ []
. ^ ,
*
, , ,
*
.',
[jiv
-
,
20 '
^ ,
,
'
,
> ,
.
25
..,, ", ,*' -, .
*
)
* 1 '
'/|
/vV U
'
^""'"'^*
lyiicis
•"*
invi-
Jia.
. ^^, ,
SQOtolv
1
14
'..
om. .
b.
m. b. c.
31 , b.
XVIII.
De
nonnuUis
mortifens.
icbus
78
-j uLôov
^ ,^
(.
,
, ^
/.-')
'^'..
; 7''(7'.
KavOaocv
6 ). .. ;,
c 18. 19•
',.;
20-21
-.
•
XIX. ; '.'-', ,-.' ',

-
•..•,, 5
virtus.
.,,
>'-ci'-
'..
;(7
'-'"^•''' ^-»',-'•2'.?)'7•.
(3
;,
. ,'
,
, •.
,
- /.'
'
. ' ' ,
',
^'
, . -- ' ,' 6
,
7:
-
', .
(,
.
7:).0
XX•
"
^ '
.
,
'(5
,-
-.
a..ima]ibus
. -^^ ^ , ,
.i.aedamdei*^'^- ^-"^
^-^,,
R"'
^.- .,. „ j,^
''.
'
:--20
, , , ] ',
,3 "
" ' •
<hora ,,,-
[] , ^ -25
,
-
6)
/ •
, ' ,- '
, ,
(.|: ,
30 -
•
18
24
'.^'.
l•'.
. .
'.. .
sive
, . •'
c.
*; -
21• LIBEIl QUARTL'S. 79
-,' ( ^^ - ^ ^-- "

,
-
' ' ^
'
'
.
, ,
5 :' *
-
)
," .-" ^, -- , . 7:). 6) ^,
6'), 6
,
'
-
|.7:7
;, ''^. 6):-
'
|
;J. .^
'
"
[
tj/Ti,
/.
':,
15
, , -.
, -
,.
6)
,
-' -,
~; ,
'
'
:
20 ^,. .
-^
^t)ov ,. "
6) ',
pc5v
)>-,
. *
'
25•.
. , []
-
,
.
J . '
-
30-C)
, . ) -^;
,
6 . m. b. c. r. 9 ora. . m. r.
XXII.
SO
2~£ -' '.^
DE NATLRA ANIMALILIM.
,
c.
,-
22.23-24• 2.> 26-
^^^"^•
; "-: •. •' ;
7:£'-•, /.£•.
" --
.>. •,
;
minia vis. ttuTov c"ji)2v b£
'-
, ,
'- 5
7:cv
7:0'.
-.
, --
-oc,
•' jj.ci
'',
[ ^^
'-
, ';; / -
6)£ ;7:7:
.. 5
' , ; -- 10
' ;; ^'^
XXIV.
De elephan-
/. . ),'
€-'^^7 ^
•
., , ^ ., r >/ /^ /
« 7:[
' ,
^''^jj^^J'""
•
).
'.
6
. . ,3 ~ 97: ', ,©7:, 15
7:0 ,
6) 7: —
.; 7:; 7: — ,
()7
, ' :1
-
'-
6)
7:
- 20
. 7:; * 7: '', 7:-
':
7:, 6)
7:.
XXV.
Dc bobus
arta circum
actis.
in
7:
7:/ ,
^,^
"
7:7:.' (
,
[/,
6)
,
,
25
' '/
7:.
,
7:£^.
; ^ ,
''
7:-
-
I)e
iic
XXVI.
venatio-
per aves . ', 30
c. 27. LIBER QUARTUS. 81
' !,,
,
.' -
>'
»=«<'9 ^^
,-,
.|3
c<)r\()s.
)
• \ > ~. / \
5
,-',, ' -
' ,
. ,
'-
, , ~
., '-
'
,
. ',
'
15
,
'.
,
' . ' ,
' '
,
'/
6)
,
- -
*« gryp••»-
20?
,
.
^ , , -
-
,
' - >
, ', -
,
.
*
'
257"^^'•?
., ,
, - '
-
-
- '.
,
'
30^ ,
'
( ,
-
14
1
. om. a.

. m.
I.
22 ^. Pauw.
,
6
,.
32
, ^• - ) ^.
-'.
.
;
.
.)
28- 29-
.
(
-^;
^
,
. ; ^
cuIcl u«a,
, ;,
' .^;
^,
^-
5
, . ;/,, -
ci irj.ya^.zi.
-
.
,, , , - -
^^*
»'[
"
6)-(7.
'
,
, '/.
).(,)(7
." -
,. '
•
,
;•7 "
15
{7:
' - ,
. , (/. ' '::

;,
(3
.^-
"
^
-
-20
i)c lestuduie
-• ^ ^ ,
, )..
*
-
& »'
jus.jue
^,•
,
.
•'^
,. ' ' , '
-25
. .)
, ^&-
, '
^JvaiSi
'. ..
", ' . ,,
***',^''""^*'
, ^
' •
, , ,
1.•^0
^^
'-
1-i
20
,.
~ b.
^'-;•.. . F. ^'. 2'2 - . Si
;[; ' --
e.
,',.
30. 31. LIBER QUAJITUS.
6)5(.•(•
^^ ,
7:6)
,
83
,
'!,
,' ,
' .6)- '
!.
5
. ,- ' .- '(^(,.
[
. , , '
' *
'
, ',
'-
^' '. '
15
.
" " )^
' "^
^ ,, .(7
'' r
^*'
, ffracui.i
siiigiilari
tioio ^..
-
, ,,
,
20 •
'>.,
)>
)'
), ,
,, ,
.-'
25
,
'
,. " . ',
'
,
',
- . -
3• , , '
'
,
'"" .-
'
/
««^
ti
«'«•"»"
natiira,
partubus,
aetate.
.
~ r , / , ^ ' '
''^
/
y 24 F. 24 . Gesn.
6 *
,{
34
['
;' -
^
UE NATURA ANIMALIUM.
.'•
•
»'.
^^-
c. 32- 33•
-
,
|,;. .
*
ct ,
, , .
' ,
. -
'
,
-10
-
.' -
.'
'
'
. .
' , !., 15
\,. -
XXXII.
Df capris et î
' '-
,- ,
diae. '
,
'
. , 20
,
. '.
(>
'
' ,
,
•
25
'''^'^
6
. --
,
()lii!"IontTa^'^^'*'
r|i.MiteH ^r},(^J ((, ,
tiitamenta.
•
^^ "30
' '
'
3 ^;. Cumpcr.
c. 34. 35.
, '
LIBER QUARTUS.
- 85
. ' ' ^^
5 ,^ "
. .
'
*-
'/'^
, . xxxiv
'*^^^„|''
,
, cigoL.
, , .
10':.
,
' /,.
,
' ', Sv
.
-
6)
15' ' ,
.
, .- , -
20•
. ' . " --
25
,
,
).
.^.' --
,
.
,
, '
,
'
,
-
..,
"
-.
30
' -
-j^^3g''^leig.
, ' '
**"^***"'
3 F. 7 !*' /.'. ''..

'. (^ .
,
85 c. 36-
-;
-^
,
'^ /.?
,
, *
: "
'
crjvhî^z
(7(. -
.-
1.
ucporphyro
^°
--.(3 ', -
stipcnte
-
dcque vcne-
110 iinle liu-
•»"•
^^,^^^,^
.
yjy)
-
^^ „
\
i,_,
gQ^£t_7
•>
6> ,^
* -10 \
',
"
*',
•
, ' '.
', ,
. ' ' ** 15
.
,,
, ', ,20
'
-
-
-
'
^.
6)
, '
' '(
,
-, ,
, '
*
. "
'-
25
,
,
6)
' - *
,' ' * *
-
, ,,
).. -30
* '
*
tV.
1
11 F. excidit
-;.
\V"j'ttcnb. 30 ", ' ' £' .
, , '. ^ ,)
c.
'«
37. 38. .59. LIBER ()UAllTUS.
;|8» ',
S7
5
^ "
)
',
,
,
,
|3, ,
.
, '-
' , (,
,
". >.{:5 ^:!, ,
,
, ?Jo
, .
, ,-
'' *
-* . ',
,
«
,
,.
"•*"" '"*'"
et cui->u.
20 , 6),
^^,^^
oe |.a-st•
.,^^ -
,
6)
-
,
"
,
25
,
. •^*' ^""•
,~, .» ,^-,,<?
, niddH «.,.
^^ , /
[.
'
,
y.oMaui -
-
-
|iulaiiir.
. " ,^.
•
-
23 <. Scliii. 31
./,!:.
. h. F.
38
, ' .- S£vBj;«
aT:c9vr,^y.^JGiv
,-
, , ,3,
,
,
"
,
, DE NATURA ANIMALIUM.
,,
-
:''
;.
,
*
7:'.6.
,
d
c. 40. 41-
--
5
'
XL.
,,|.. . - , .
, *, ..,
De natiiia
'^,'
',
',
,
, " -5
'
,
'.
. '
'.
XLI.
us a\^"uiae^'''
ciijusdam ^ ^^
,
'
• ' ,20 ""^^' , '
. ,.
"
liidicac ex- \
crcmcutis.
^^ ,
•
.}>^..
, r \
. ", ,
; ,, 3 ,
, 25
.2
"
'
' 6) 30
,
)' *
' -
10 F. '. 31 \ om. . m.
20 '.. .
c.
{
,
42. 43.
T6)v '
. ^
,
', .''. ,
LIBER QUARTUS.
,- 89
*
£cp'
*
', , , '
,
',.
-
'
•
'
,
[] ,
ai6)viov
-
,
15
',
" •.
O£'^f>J'
[]
>. . \.'
'.
', ibiov
-
-
" "j
xlii.
^glea
deavibus.
-
' ' ,' -

,
20, ., '
'* ' ,
)
*
25' , -
.
'," , (5
-
-
.
,
307iJ ' ' '

[]]
.- ,
XLiii.
^^ *^"™'^]'
. . 27 F. 28 Scliu.
lalc.
,
,
90
.
I)E
- ANIMALIUiM.
[ •., ' -
^,
c.
.-
44- -
. [•
,, 6)
.,
'U ^;-, }^)(.'
5
-
^ - /;
^Liv.
[^
'
, ^ ,'
, ,
,
(5 *
jjiv
.^
.
|. -10
iKr.cioriim
meinoribus. £^-p^-jj/Qf
' ., , ^rj-zh
,
',
" ' . ' ;,
.•5
,
,^ , , ',,
XLV.
,'^^''''
'
6) .
.
^,, ^
^^'^^ ^^
« -
6)
ct caiie.
,',
^,)^^
- ,
*
(5 -25
- -
3()
6) , -
,
.
,
19 . m. '29 ::. b. c. r.
LIBER QUARTUS.
., ; ,
c. 46- 91
,
, ^ ,,
-^
•
5
"- ,
,
.
^-.
cp-înqv ,
'
,
, ,' . " "0[,

>. .) -
01
,
,
»'
,
XL>'i-
,
^;^,.^^^.^^^5^
. •
,
-
"«'"vieiiti-
, ,. ^ ,- ',
-
''
. . '
20' . -
, " '
^ ' '.', ,
25 ',
'
oe cjnocc
30 ,
^; . . , *
,
,
(.) ',
'-^^ ',
ci».
20 F. -
',
,5.
'
,^, ,
9-2
;,;;. , 7:rjp'',
'
c.
,'
47. 48• 49• 50•
- .
. ;-
-; ' -, [
;
rcicOvTa!.
«
,
'/-.
*
(7 5
Dc
XLV11.
chloride
ave.
-; -
"-,{/[ ,,,
'^
r
7:,3)>
\
6
^
covi.Oor,
n , ~
'.
/
,
'
*
•
"
[]
. , /
,'
' .•,,
,
.
15
" ^
, '
XLVIII.
'launfiiren-
119 placatio.
/' ,
)^
,
,, 77., ., 20 \\
;JLo
' , V '
.
De
XLIX.
natiira
^ 7: .
; ;. .
""fj
-, » î -
,
'
v'Jv
<•~ / 'r
- '
.
/
pantherae. ,
25
, , -
,
L.
Eqiii iiifcri-, . .. ^
', ^ ' 5
^
|- ,
,'
^
'
„
'
'
''^,'.
, , , ,
orc ciiio ca- ,
'''"'•
'
, - 30
15 ^'.•:. Sdiu. \\{ W<:/m,'x. Grou.
c.
,
'
1.
. ,
52. LIBER QUARTUS.
^mcv , 93
5 , ).,'.-
^
-, 5 ~
'. \ V
"^
/
7.
> \ ^ / Dc
^.
asilo et
,,^^»».
"' ,
' -
^^" -.-,
7:7:6) •''•
, '-
-,„,,;^
'^^'^?"""""j"J,',"^
.,^;,
'
«'bus.
, '
',- '''',
(5
,
.,
,
15
20
.
-',
'~[ , '
• -
•
. , ,
25
,
,
, -
' , --
" ,
.,
,,
,
,
'
,
."
, -
6
94
. ^
. ,
'.
,
c. 63. 54.
'' , .
5
T6)v 5
.
.-
,
'
[, ,
,' '
|, ^ •
. " ',
,
, ,-
, 5
(.)
' ' , -
., .
'
[] .
'
'
,
). 15
.
' .' ,
^ "Ov6)v
,
-
*
)•
ijiis
.
aiiiinali
imine- ,. '
, ,,
,
,
^,
lis
(.)
,
, . ) 25 "
,
(,
,
,
()
. *, -
, .,-
,
, '.
.; 6)
"
''.
•?-'"!!|('•"'..''"^'''''
;tiiiuiiU-
'J(j
^''''^^
. ( )
, — ;
'
,
,
AJv,
30
;^ ;
c.
cOv
55. 56. 57. 58. LIBER QUARTUS.
•.; . (,):
''
^.
.
95
. '
Ai^j-Ticv, -,^, ^'^'.
'!.
', '
*
-
3
^ ,'.^
';
.; ^;
,
; -•. ; ;
'.
07:
^ -;
Sj;av
(rJvvc;jLcv,
^^;"
ck
;
; "-
T.vMnha.i
'.
":;
-
;
; , ''
,.,
.,, '.;.
'.
, '.; ,
;
;
^^•
'-
; zrJ;J.'. ; bi; Kaiûui aetau•
; ;"
*'' "sectio
^|; -
.
; .'^; ;.
;,
,;
20;
.
^;:; [
;,
;
^ cJvO•Jlvo
o;J.v
, ^;• ;
6);
; ^,'; -
apauem
lvi.
piioca»•
amdre.
;,
•
',
; ^;
25.
,;
'
'; .
"
, ;
;
.- LÎ.
,; ./
, De hydri
; ,
y.arzar/ziQhax
; ,-
.
30
,.;
,
— '. ;.
,
,;
'
, ;-
, '**"
\\\\.
euade
'"^'
» NATURA ANIMALIUAT.
,
96
, .
c.
,,
59- 60•
-
Lix.
, ['.
. , , -
^,.^.
,
' '
.
,2 ,
' '
,,
,
5
. - ,
De
LX.
spino
^^^^^.
8
'
2"
3. .
''', -
/,
,.
m.
-
,
a.
10
15
LIBER OUINTUS.
„
.>. £• '.,
„
'.6)
~
|
,
', ^.
'-
~ /
c?,- j
Memnoni-
desaves, ail
-.
5. / » \ \
•
;7^;, -^. Memnonis
-.
c-.c;!.
'; —'
6',;
-•, .: -,•
'. ^^^^^^^.^
. '' -
pusnantes.
5
— -,
,
^ opv.Ocv;
•(.•' '-•.
,
, ,
-
•
•'
' 2:,
-
'
^
(7 ' ' . -
--
'
^Jv
15^6
, '
.7-/
.-
,
rav ,
^,
' - -~' . ci -,^^
6~0 ,
• ' - ," ,-
' '. ' -,
7:
'^^'.',
' -. -(

-ri
I.
.
/
.
'^''^'^ "*"'"•'
uucluaa ne-
quc noxias
98
^
,
,]2(^7-{^-
' £()6)
,.
1) NATURA
,'.
...
' ,--
c. 2- 3-
' [, )[',,
,
7: ^/
-
"
5
, [
(* ,
, ^ . ' 3
,
,
96)
10
Praestigia-
cium.
, !
, *
-^,^
' '
-
•
5
,
., "' ', ^
-
', *
u«a,
-
, , ,,.
.
, '
6'25
,
, -^
. ,
[] ^
•''•
iiigentia
indo flnvio
in
vcrmis de-jjQ^^
''^^ 6),
' '
,6) ', ^
\
Hcnptio
,
' j
c. 3. LIRTIU OUINTUS. QO
[^ ' *
-'.
'
£6)
-,
., ? -. 7
. « ;.•.
-
•; a.zvAcv.z.
:;,
']':',
—
"^
,3
. 7, '
|'
;
^>''7!.
.'
,
,
:'
7:; ',, ( '. O.v" •,,:,

',' -',
,- '.- ,^ '-" -
,..'/':) ^
"-- ',
' )
. ,
;,
,
, :.' ', -,, ' , 7:vp7J7v-

-
TJ.iZzi
' -
6)
" ' ; ~-
yvXiw)
.
cp^-irj
^
20:;
"
, -
1'(7'7.
/'- ,
-/
7:;7:'
-
et captura.
25~'-,
,
* ,
. '
" '
, -
[' ^
,
-, - -
,, .
" )
' '
-
,'
•
,
30). '>«
^^
. '
;, /-ot^j-
2 F.
5 £ excidit ante
om. Ed. Gesn.
'.
b. c.
12 ^'.. Schn.
100 UE NATURA ANIMALIUAI. c. 4- 5•6.
'
" . . '.> .
GT,;iiCa "
-
.',
- ', -
oioi iiide
. - -
[
•.;
.
\ires.
'',, [ -'; 5
[ •
, u«ov, ;,
6) -
'| , { , •'
, ' , [7:^;
,
[-
,
', ^ , ,
,
[ ^/^
"
^],
} -
^.,
-
-
.
"
). . . ;^
rrjp
6
[/;',15
![-
^ •
De phalaena
(phocaena). ^ \5/
^-0^'-
! ' ^^ ,;, "2 "

' ^ \ ^ »
.»
/\
,
,
~^(•
-
/
'^ .'
•
Ib^f
.
"•"'^
-' '
. ,- ,
' ,,
-25
,
euperbicnti
. , ,
^^•
deiphino ad -^
16
2 .
.
*
b. c.
Schn.
.
26
.
^ .
Schn.
h.'Jv
c ^'. -
amva'.
030
,
c.
--
-, '
7.
,, '
'
8 9.
6>
LiBER QUINTUS.
..
•
cu -
^^^
101
•^"'"
-
«*
), CI ^^,
5
' , . 2-
^ ,
. . ( ,
,
,
;
' '
! pJv, , ,-
,
, |
' ' '. ,,

~3-,^^5
.
j^
15 . ,,
, .. ,
) 7:)^.,
',
1Jv'cpov««^•^•*"•«^«f-
, '.
, '.
, '
'
,
'
20
.
'' ^, )
''
,
.
,. 6 Animaiium
iu resioucs
25.. ,-
''
jiu.u.
'.
'
,^8 .
.
ê cicaiii>
30
4 F.
', . .
17 Schn.
, et l..
102
, ,
, '.
- [cOvJ
UE
,
' [
'. ANIMALIUM.
;, . [. -
c. 10-
^,-
11•
;'^ '',
,
, ' 7^'^'-'
.
"^-
-:
'.
6)
7:
'^^ '''
(5
' , 5
.
|• tTga
', ,
-), -
-, - .
rtCfui .siiuin pov 1
umor.
'-
, ' ,,
', .
2: ,- ,
[]]
,
,
). , .
15
'
i)e
^•
regc a-^^^
.
)£ ^J ()
.).' 6)
, '20
q..t• rcp(;bii-
.
'^
. ,, --
,
,
' '
,/,. '' ^, -
25 ,
, , *
,
. ,
"
'
. '(
'/;
,
:'. (.)
,
'
'
-30
.
'.',-^', : ^^ '
,^-.
•.
11.
"
-, -' - •'(7
[ -'.
^-. (7, ]
'
•'-
. -"
, ?
^
LrnEn ouiNTus.
'.;
6
•
'
,
103
-);
, /',
I
^^'. '.'.•, , '

5 r.crjx.a^cuc.v ,
'. '.',
'
,3 --
*
6
, ^;: ^, '.'. c
•.
1
>'-'''•'^
,
'.
'^'^'^? •.,
', ;, /•, ) •
'^f'^"•' -'.
•
-
i
!
(,~
.'. *
7: -,'-. '
'-^•,
wf, .''-, -,
».^ *['' -
-
, ' .^ 'J;J.^3oo
, ;'.
:'.
)>''
,
"
*-
'. ;«
/'. .-
'.6)£'.
20
-
,
.
'.•.
', ^
[ ,;
*
'.
h
•^<1(.
'.-
'.,
,
;J.:.
-- -:6 .
,
.
-',
, -
), -:^. ;,',...
JJ.vov
'-
-
.
-;J.o
-•,. '.
'
): ^, .
30'cv
[""-]. '. , 7:»;
'^ - ~'
6)
[^.
', ') ),
' 6) ;->.6)
"'.
104
^, -•.;
'
-!.
;'',
. .
;.!,
'. ;7 .• , 7:.
7:,
'^^
'
- '.^
*
,
DE NATuRA ANIMALIU.M. c, 12- 13.
)-).»,-
'', .', * ' '.. -

'•,. •', 5
-. •'
-
; -, ' , '^
'. .'. , .').'. '
,
•.
-».
'^•.. '
. .•, ->,
/ ,, ^
^ 6) -,
,
,
6)v ;6) ..7.
.,' )'
^'^•
/^ }JiapOJpiovl5
/6) ;. -
litas.
[ .*-
. ^Jv
;,
^).
'.
-. . 20
^, -
XII f•
i)eapumar-^,,^
6).
, /
) , --
,.
= ' =
te colnniis,
-25
t
,
divinatione goc.G)v '.3, "

ft musicac ,
"
,'
,'<- , ^ ,
, , ,
amore. VOV
. -,'
,
. -{|
, ^). -30
7?.>,
15 F.
21 /.'.. Gcsn. .
/,'..
Giuu.
25 F. / .
c. 14. 15. 16. LIBER QUINTUS. 105
, ''..
•!
", Tzzub) , ' zbai
;
', '
',
, -
6
.-
5
-., '
.
| .[ ,
' *
*
,' ,
,'
\
', .
\ > ' •>
'.
"«
fcrrum
"luribus
stantibus.
gu-
,
,- - scorpii civrs
15 '', '
„„, .,^-
^«'-'"'^**•
.
20
", ,,, ' -, ^ ^
> i ^ i
' eirj^v
pariim
XV.
dc reire ves-
ejiis-
.
que cicmcn-
01
', ,, ', ,
,
25
,, ' ;
'
\
.
30
" , '^^'^•
^^'^^^,^^
^'"gc'"•'•^'
2 \. Gesn. 20 '.-,. ).
10(3
.,|,
.
[;
c. 17. 18- 19-
, ,
homincs sa- (xvOp6)7:o(. tcOtc jisvTC•.
pttas venc-
110 iiub:.crc
docuerunt.
[•" _
^ j , ri -
*
'•'/
, :.
^ » -. ' " • "
-.
;' ypus-a'.
ocppa ot
- '^ •',
, -. 7:.,
5
. . . ,(6)- ") rap' ;(5

i)eniu«ni'
taminiim
iympiae a-
-
gr«m rciin-'^;^
quentibus.
[.^
, ',
[ ->
-(j;^
. ;
^^,"^) ,-- "^"'^
£1
-
.
•>
'^-
^^-^
-.^^
,
,
,
^.-^^> ^
^. /
|| -^
- î
-,
,,
,
'
, ^-
:•3
,
- .
V6)v
, - .
"fj-15
^* , ; -|)
,
| " ,
'-^,'
;.
;.>
. c
^^ ,
'
-, , , -- (5 |.|
'-,,
, . []
'
<[;;
.
- ;' /
.
.
Dcorph<.i.i
eCC.
, ,-^,-
'
'
rj.j^ ttv ' '
-'
/. II
^
o:)a.-2b
-
•frj [ ,). 6) ).
XIX.
g.mcumtau-'^^''-•-^"^;
ro.
) •".
'; s'^'^'•?
—
^^«"1
^.
"
8 . Gesn. Fnrt
uT.v .
LIBtR QUINTUS. 107
c. 20• 21•
(5 ^. ; .;£ - -
,
, ,
-, ^-; '
," .
[i.^
(5 , 6
) ^]
.
,
] '- ,
-.
,
^.;^^^^ ^,^^^„,
,
'" '''"''•' •"
10
,, '
,
'-,, ^'*^scriptio.
.
stans.
,3 ,
ouis de-
-,
) -, ~•
,5
^ . ' , |
,' "(]
^'
cpo|jOv
.
, ,. ' - , 6)
-
20,
-,
;^.
:6). -
25 '.
,
'
' , *
, -
-
306)
) ', ,,
. , .)
6)
'
,
O:v^7.
.
8 F• '.\ :'..
108
»-,
7:c/oj;j.oposv
7:•,•;.
'.;
, -'.
NATuRA AMMALIUM.
^);
^^.^
7:•.|.;
c.
-22- 23- 24-
.
^6').
a-ztay
,5 '.'^. .-
, - 5
, ' .^ -
6)- '
/;6) /.,
[. .^
, ^. ^/
'
^,,
'6).
6
/.
^. ) -
XXII.
- >^ ^ ;
,
£?- ^.)- .',
15
.
Muriam , 5 . „ ' «• ' «;,,/. , » , ^ /
^.
,,
leriia. ov;J.vo,
.
^,
6
{ c7lJ[xy.v
20
, .
XXIII. '
Crocodilo-
runi doius.
»_
'>-"->
'
%
'-'-'
.^'
;
~ ^s' <•
-
~
^
> '\\
25
»
>. .
6)
^.
,
-|
- .
^ ,| - , 30
^^'^•
licens
IICIU
.^^.
1
,
F. alternm
librario debetur.
)>
honim adveibionim H '-;
*
6)|,
tinpra IIJ. 42•

c.
. ,
25. 26. 27.
' '
'', *
LIBER QUINTUS.
-
',
109
'. 6)1
' .'' '.,

(^ ^•
)
•.
,
',
'6)
, [. , .'
,
"
,6) [
.
"
' ,
-
''
' ' ,
,' ' "

oe agnis.
^.
'
,
.
,
, , , .. \ 5 <-
,
/ -
'
simiae
iinilaiiild so-
lenia.
..
) ,
'
'
6)
-
,
" ,- .
*
^
.'
.
^ , ,' 1
.
Pecuiiana
auimaiibus
,
22 a. b. c. 31 F. bi .
• (.~>
110
,
,^'
iMÎJ.avT•, , - DE NATURA AMMATJUM.
'.,
.63 , cfav
;
c. 28- 29-
' . :7:'!
jjlcvcv o/j^clz
», , .
'/',,
' -' -: ' |«

-..
-^ '.
-'.-!, -'..
-- 5
"'.
'-., l;oJ-6)c !'.
III.
De porphy-
rionis ergaO
r „
c^vu '. '.
\ , . ^ '
br-.z-j y.v/.Tr~cLi'
, s , ? <
'.
7 /
»,(''.
, 6) ,
gallum gal-^^^,. _.'^
,^^^^ T(5v ÛVVC'JL61V 'Ev
liQaceum a- '
'
» ' • '
more.
,
10
'-.^^ ,3^', ''
''•." ";
,'',
^^',. -'
*
-^ '.''
'.
', &;-
'//.), (5
-
.•' ; ',
',
'.''..
'."
XXIX.
ga homi..esT-^c;,
aiiiur
,
2''
'.,
'£«^
C /
.)
A;J.'pAoo,
6) '.
', ' 7:,
' .)
-,
6
:(
avOotorroi,
, 6) ,
,-,-^, , -
•= ».
eonimque q; î .. ' "= -s^
>
solertia.
., , ,
'^-,
^6) , , '-
',
,
6
" ' -3
-
_
•.. 7 F•
\ opv.c ~. . .
", ' ' ,, ;' -
30. 31. 32. 33. LIIIER QUINTUS.
'
c. 1 1 (
,'.|,,'^'',',,- ;JLv.
•
.
5 {)•;. 6)
,, '.
•
xxx.
10
;5 6 < '
,
15 7.
"
' '
. [,
, ' .- , ' *
' ^^ serpenti-
^ , ^ \ ,
,
, . /. 1
,
- l„jg
Jam.
quae-
, '
1J.
20
,
,
, ,
.'
*
,
(3
'
'
--
",^*'
25 , . '
.
,
6)
, '
, ,
, -
30,
6) '
*
, ,
4 '. Pauw. 23 Post lacuna videlur esse.

, -- .
112 DE NATURA ATsIMALIUM.
:, .-
, ,-
(-.34•
; '
cv
-.
( /;',,
-
-, ^ '
7:(7:;•
-
5
[]
,
-, '
|
.
'
*
6 -'
'.
^^ ' ,
^ -^ '
,-
mortcm va-Mrv^ci
' -'
6) -
, ©'
^
*
fia:m~Gy
.-
-) *'
^/-)
'
,
O'J, 15
..^
^.
•
r/jv OQ
^;' ^; ^^';, '' ;', "
.
''. ' ~,•/.., ' '/.'
-
.
(
,'
^'6),
,
,,
. Mp1JpcC )
.
25
Aquiia cyc-
," " , ,30

-
' '.
17 '.. b.
',
c. 35. 36. 37. 38. LIBER QUINTUS. 113
, ,
- « -
5
).
.
', '
cnh
,
]
,
, -.
,
*
*
'
', ,' Q""'""•'''

ardeavesca-
tur ostrcis.
,'
" . -
^ , , ,, ,
^^^^ ^•
~ De asteria
.
~ • , / > ' ' , .,. ~ „
•
, ave convici-
, '. - .
^,^,^
^^ -
qSm
20
. * -..
,
^, de
^«"'*''*'"•' «^
', , , / , \ \
" '
_ J ^ dracone ma-
, ' ^^,"
'
,
25
,'
studioaa.
'.
);
" ., ,
[]]
,
-
30
,
" 5 '. 5 ,
'
'
'.,
, ,
2 F. '.
Aelian. de nat. anim. . S
IJ4
• ,',-
.- ^-. ,^'^
'
c
'
39.
XXXIX.
' , ., ,-
-
"'='''''."•''""
5
,
tiuidine aii- ^cvcv ,
, ,
isque dc e ^ ^ , , „ ^ , , , ^
'
,
iusnatur.-i.
^ .
. , ,
) """, ,
^, .
15
^^
' .. " (5 '

*"- -
,
,
' []
- 20
,. /, *
'. "
'
*
' ,. , - ,
,^ '25
-
-
, .
,
6)
-
,
'
' ." , ,
'
,
- 30
c. 40. 41•
.
. '
rfi^yi^•, • - LIBER QUINTUS.
,
'
raXiv
115
"'
•'.
^- ^ ;.
- , £ •,
6 , clc;
, -
(5 >«-
' -
5 ,
7:). ,
-. ,
'-
',
/ ,
,
,
.,, &^',
, ,
1(77]
' , - ,
.
)
,
*
"Avv6)v
.
..6)
'
,
rrr^ \y/^
, ,(
;.
-
6 -
,
) *
, uoa
"
XL.
Panthera
^^'''''^'"*
doris
«^^^
suavi-
?•*«-
"
,, )^,
).
ens.
^. ,
?5,
, ^, ^^
.
., :^
.
,
^, ,
, „
6)
,
uoWv
J > ? r
•
/; , ~
-
-;^^
:>/
^'-^•
De ruminan-
.
,.e„tri.
9': ^^"^• ^7'

'""™ "-
12 . . Piers. Fort.
S *
;;' '>^
\{Q
^,
',
,
1)E NATURA ANIMALIUM.
^; '
c.
^,; 42- 43. 44- 45-
,
.
' ,
,
vo;Jv
, -
^
;^ ; . ;
,
XLii.
°f*J|J™"°'av
riisque mei-
18 generi-
bu9. ;. ^;
.
,
, '
)
,
,
^
,
,
;
6)
,
;;. ;
^ ,
>.
' < ni
^,
., ^
' ^jo
;15
' ; ; * '-
.' 2-
)
} .-
. ' ,
5
^^; ,
XLIII.
Demoueme-jji^fpQ,^
. ) -
;
,
XLIV.
8^-^''^.
De sepiae, < \ '
' c•»
,
" ^^ < > ' 'r « f
25
*^*'^'^™"'''•
^.
. ,
e apns.
^^^^ ^
10
"
. .
Xoy
^^,^^
Q-yy
^ ^^^^
^Q^
Gesn. Fort.
•
*
-30|
/ ^^ ^,
c.
,
46. LIBER QUINTUS.
'. ''..
117
,|£,
^;
».
] -'
)
''. ).'.,
. {
'
^/.
",
' 2 -"
[
,
',
---
-
zrvZzcL'
§-
') '" '.
3
,
.
!;' ';. ; ,
'
^'^' '
. -.,
•
)VOV
-
",
' 6) ,
,
'- '- |' -' ].
'.(
)^',
)6 *^
2,. ' ,
. 2.-| ,
'
.) ,
. -
,
• . ^^'- ,..6) -
xlvi.
0«= '«"»«''"*'
, ,
,
.
-
.^ -,. -
. '
, ,
-
'-
quibusdain,
natura
monstravit.
,,
,.
,
.) /,
- - 6)0,
,
'-
15 . b. 19 F• -.
, . DE NATURA ANIMALIUM.
,
118 c. 47. 48.
.
XLVII.
Histona
[istoria de
^«^^^^^ ,-
- .^ ,
,
laccrto viri-
£->p)ov
,, , ,
di excoeca- gi ^,^
^^^^^^^ £',^,^^ 5
'-
to , ct arte
quadara -^^ ,
8UII1
perante.
recu-
'
^ , , / ^ '
-
-,^,
' ', ',
, , ,"
[]
,
, '
,
,
, .
.
, -
De
XLVIII.
mutiio a-
Mimaiimn
1,
^^?
/
,
^^\
, , j». s
, > ' ~ ' 5
2'
~
,
,
^
.,
2
-''^ '^^'•^
cVnmor ""et
odio. (7
,'
• ,, ', ,2
, ,
, 7].
6')
,, , *
30 • (iesii.
c. 49. LIBER QUINTUS. 119
^* )' 6) , rJ;6
',/ ''. ) cvw
, 6
'
^'^.'!.
,
«,
' c ','-
'-
,-
tc) cu
-^,
, 6 5
^
'',; -',-
5
, ,
]6) ^ , .
' ^;;-'.
;
>.!,
'.,
'.,
, -. a-jTa.
'..
'-.
-- ' ^ -
10
7,» , oe animaii-
/
veribus ab-
78.
^ . '*' -
s-arj.horrentibu..
" '-
,
/> ,
' ' &. •
20^ , ,. ,-
6) ,
Eiephamo-
L•vo
-^ - , - ",^,
'>.'
'-,3,
25'
).
',
. '
'-^,
7:96:) ,
-,
, ,
,
[]
'.
^'
6)
30
,
'- )
"
,
6 ;. .
. m. a. b. .
,
' ^ ^^,
L.
120
" hi afia
, ^
UE NATURA ANIMALIUM,
|.', ^ ~:
c. 50- 51-
De an5'°aii.^^^.^^,^
«3 6--,^^-^
)'
^,^
,'
,',
.''
~v cpvi;
' '>.'
,
Tcd
-',
* -
"
-.
'
'
''.
, .
/.
' '
,
' .
' ,15
,
., -
-
.', ' .
•
J7:v
6)' '.
'", ' -
LI.
TG)v
'-
,
^ ,
. ^/.,
mcl
•
20
-
^ ,/', 2, , -
,
uivcrsae
-V^zcu , (L•'JGll ,
V0CC8. 25
, *
, ,
'/
',,
Jv
,
6),
^,
,30
-
.
17
>.,
1.>^ vel / Gesii. (^"i
(\,{
-^.
. ,
.
[',,
52. 53. 54.
«, ,
LIBER QUINTUS.
.' ^,. 121
5
'
]\£'- .
* [', , ?,
6)!,
jj.£v
^"•
.,,^^,,^
^9-'^,'*\!|,||,^"
fe.
',[
6)
6),
,
',
[- -
6) |
. * '
6)
--
,
15
, (5 ^ •
[,
, .
20
, p;J.o, Liii.
-
[ - "'^ •"'''•-
,
,
',
,
'i'«-atioiic.
{ ;- [-
25
'
,
,
.6 ',
, ^^-
30. ,
11 /..
, ).
'/ -""
Liv.
.•\"".'«-
.
,
122 DE NATLRA ANIMALIUM. 54•
,^ , -
c.
;, ); irj.vM^noLi' hi ', cj '. C[j.c7t,
6).
"- ,
,
-'
' ,
:.''
,
, ,
(5 ,
^, )
*^, , |3£,-
. -10
,
, ,
; ,;^, 5
;.
-
, --
OL^cLG-zdhiX'^-
6)
,
.
'
'
(^ ,
.
,-
20
' ,
,,, * ,
, 6)
[[^
-
^25
'/ 6)
,
^,
pjpvo.
-
;,
, ,3,
,
.^
-
)-30
,
,
c. 55. 56. LIBER QUINTUS.
- - 123
. "
:£|«
'-. .-
, , ,
, ,
, LV,
5
(,: - ^ ' '
- »«
tis '''«^f
*""
arbores
.
»
', entrahenti-
',
2^ ' ,
10
,
, , - '
-,
LVI.
^^^._^^*^'''^
taudo
na-
per-
*
^ , \ / \ < ,
,
,
geuUbus.
15 '/,
-
"^
'
. []
2^-
, , "-
,
.
*
20
'' . , £6)
'.
25 .
7 F.
17 F.
.
locus mutilus. SeiiLciiliu
hoc requirit:
!3
19
,
et
.
. b.
LIBER SEXTUS.
I. -, -' ,-
De ferarum y
fortitiiiliiie,
exhoriatio-
,5j^*j_
>, ^
, :;,
avaxrofoovTCC'
^; ~
"= £'lvai ,
'
^
11
.
geiiie.
-^,
'
uwa
,
?..
" ' ' ..)
*JJ.').v
,. --
5
. , :(7
'
. "^
*^
(7
* , , ' ^-
,
(5 ,
, 6),
, , , -15
--
, , ,
(.)
-
, ,
, 20
6
[]
. - rapa
' ,20 .
, Gesii.
6)7),
,25
-
LFBER SEXTUS. 125
^
c. 2. 3.
-
;!. ,
. ,'
,
*
,
'[ '•, ,
. . , -' !.[ ':

,
'A;j.c'.,3£a
,,
cv '.
'. ,',''--
',
' ^ .,'
,
,''
,
,
[ ' [' [/,
15', 9
.(,
; ;
.
-
, ^,,,^
^•
•''^*''*"
ab
'**
20 ' ^, ' abstinente.
' ' ^' .' ,
',
25 '
,", ',• '

,
'
-
-
.
SQy-ai
~ -
, ,
'.
\ ' "
,
^
',
<>
111.
Oc urso pcr
J 1 « "• »
« '^ .
, hit.mem j-ub
ccrra laten-
126
^
î etrcv
!.
,
, -, .-
c. 4. 5.
Xiijxfovc;
^'
' ^
. " '•,
) .'' ,
,
'~
-,-
-'.
., •.
•
, 5
-
.
'',
.
' , v/yri'
-10
,
,
). ,
* ,
•
' 15 *
',
' ,
)>,
6) .20
" . 6)
tv.
""'"""' ^''"
', ,, ^.., '
6),
7.(.)
,
'^
,
.,
ItTlia.
6) ,
"6) . -^ '
,
V•
Ccrvi; amis-
.,r»ib..s
lateiilcs
22 . , '
Weigel. 31 -.
,
.
r.
-
30
c. 6. 7. 8. 9. LIBER SEXTUS.
. 127
[' -- '
[
',
'.
7:"('
.'
,
^-
, - .,
5 ,
"-roi
-
^^•.-
^'•
" "^" 6) '
10
'•
/.~
' '.
•
•
~
'
^' ,
^
'.,'
^^',
,
£-'
'.
':.
)> '.
15
- V[i.
20 .
( ) ,
Abpjr-izi
,
' ^'^
tios
cornicis
sepui
'
';|
'
[,
, ' , ^^'
':6) *
'
,
25.
30
,, "
^
2
'
,
..
'
,
,
ovo;jLa
6)}.
'
*
, \
,
^
vrif
Appellatio
nutritionis
""'""<»
aQimalium.
14 ''
6 F. -^
'
cditt. Ilomeri.
*
29 '.^. a. b. fe.
^
•"'''" '^"S''
entlo <'t
solcrtia.
im-
. '
1 28 NATURA ANIMALIUJT. c. 10.
CTav crydh'f{ ::, ',

/ . ,
•
',^ , ,
''.,
.
,
',
'. -'^,, 5
,(7-' ' .-
*
.
De cjnoce-^^,_,
. '.'.
dociiitate.
' '. '

,
',
. " 2-^
'. , 1 5
,
^
, ,
^ ), , ~2- .
(5
'.
'|36)
De animali
mcmo-
»'3•
.^ - (5,
, ,
25
,
,
""
, . 7"
.
,
6)
Jov, 30
',-
,
.
*
9 m. b. c.
c.
; [
11. 12. 13. 14.
})\, [-».
LIBER SEXTUS.
G^jvTjOoia;
,' 129
-.
' - , ' .
5
, ,* * * *
'
'
.- ':;,- fêrvaejmtn
vias parieii-
fes.
[.
- '-
;, ., ] .
' * •
' .
]. ' . . -'(|, [-'^'^*'"•'°""'
^-^* contra
},
, ,
, , , viperam mo-
,
',
. ', '' ,'
niens.
15
?
. -^^ *=*"'^"'
nentia.
^' ,
,
, ,
. , ,; • '
-
, ^, , , '';
. ,
''..
,
15 ' ^.
'.',
r,
" ~
, , rr '
',
~ , /. . ^ ,
*'' 6
, „
-
arcanis
hyaenae
ribus.
vi-
12 F. ^ ,. . 29 * '. .
-. c
28 F. '/ •.. Schn.
,
Aelian. de nat. anim. l. 9

130
,
- . ^ DE NATUPiA ANIMALIUM.
^,
.•. 15.
,
'
', , , ,
, ,
^;• •
', , . -
5
^^•
Historia de
deiphini er- {
j^ ^
" „
a[i.cipov
,
(5
^ ,^
'
, ^ , ^ ^ ,r
-
~.
pa puenim j^j-
'.
-
"
amore. ~ ' t ' »
' '
.' '
,
6)
, 15
.
•
'
, ,, ,,, ']
,
[]
-
-20
.,
. ' ' -25
'
, . , ,
6),
'
'
•
6) , '
-
-30
,
. ' ,
,
-
- ,
^
c.
.
16,
-;, , ;
LIBER SEXTUS.
"Etj/s
' ^j^va-
131
,
»'
-•.,
« i'TJ/£v
-'.. "
(
•.'.
Z(k-j
^ •? ^ 7:>.,
;
,
5
crjvai-
6.) ^- —
JJ-T,
7:'.'.6) --.', .
').•'«
-^.,
,
—
TJvv,
-
,
-r,
/,;. ): '-'
Tfl
.', ' ,
p(.)^.iQ
,, - ', [
-',
^
^^-
15
;
, ;-»• , - /,.-
'-:.'.)
(3
-
, 6) >. ,
,
. , .;. , - •
20>
'' '
- .
•
'-
8. ).
. '(^.,
-
-
,
,
25/ ", '

cirzz^
' 6)
'^,
, .01
. /. 6)
;' {/, - . *°"°^''^
^ '
^ ' i ' ^
Zool
- '
maloriim-
3•(
1
^Jv • gruentium
^.
-nein habeu-
-
11 F.
.
,
]
.
,
,.
9*
XYU.
Histona
uracnne pu-
«le
132
« ^-
'
'
•'
' ^,
' -
^^,^
'Ev
^ ./ TYJ
/-
Y.oJi
\ •
TCV
,
c. 17. 18- 19-
ciiamaman y-r^
[ ;.
-
-.',
. *
- - ,
7:'.{£
,
^,
(^6) *
•, 5
,, '6)'
». (:
, , . ; ), wJvv
'. , -
{0
,' •
.^ .6)
, 5 -- '
15
XVIII.
De natura yjy)
et de acou-Tci, .
,^^-
, "
6)
,
, ^-
, ' 20 ,
. ,
. " *
>
-
25
XIX. .-
6)
71/.
D« vocibusQ...
aviiini alio-
riimqiK; aui-
nialiura.
.
'
'
',
Qj'))'
,
oplL,ov
'{gM£v
,,^ , ,
.
^ ^,
*
.
>
^^ '5
, '
- '
30
•
,
,. ,''^,^
c. 20. 21• LIBER SEXTUS. 133
•! -,',
,
(.
('' '., ,,!.
',
,, -
[] '',
7:.;''
[.'~ ,,
,* --
5 ''. ,
' ).
.;.6 ', '. ».
• ['-!, '' '6 .
. "-,
•
[(,
0|6) -
,.
6
^- '
* ' _
,
rrjppov
' ''
, 6)
[
^/
, -^
,
- '
,
'
,
• ""^
xx.
^«"'•'"-
nuui natura
generi
'
*
' 6) .
-
)0-^ , '.
/6)
',
'.
. ,
, ' "^"
,
'-
-
)5
. ', , '- .
,
, ,
.
.
','
[.
6)
-
,
•""™•»•*»
eiephautc.s
$
[ .
,
22 Locus mutilus.
^ (.)
,
-
1
8 pro
b.
'. b.
-,^,;
NATURA ANIMALIUM.
.',
134 lÊ <. oj. 'J3.
'-
.)
,. ',
(5
XXU.
, ], :?3
t
aniinaiiiim
'" ''''**^
res quasdam
•dio.
[
'" ' " ' *.
^s
^
,
^'/.
,
' - :-
\;
rav
|
. . "
/, / .
,
Dohis sror- 4'rj,y2
,.'
donnieutes ,jQcp(,v, cvr^
petuiit ,
«cribitur.
de- '
^ ,
^^ tA^xo.
,
'
,
^
'
,
15
-
^
,
. .
' ''
,
- ,
', 20
-
, ,25
-
•
,
'',
j
'
,
'
.).
'
' 6)
, , ,30
,-
- ,. ,
7 . m. 18 F. ;.
- LIBER SEXTUS.
-* ',
c. 24. 135
-
/'.
, ^ AcXspcv
/''!.
xxiv.
^; :£•, ; ^^,-
>'-«'~<^7"''"-"iur'''ar"te9
,
" '^»''"*' ^'^'
a:A(vfya.i
*
pes capiale-
3
,
* .. '!
"-
, , , , ^ , , > , t , f,,
tidas et pi-
sdcuios,
-. ^
', •'-^!.
, ,, -
•,
•.
|£ ,
,
ck
[]
'^'
^
; ,
'-'''(7
^-
CIV "
(.)
6) 63.
;
-
|-
,|
•
, .
,
'.' ^-
:
2'..,
5 \~
^,
-
yvojj-ova
'
'
^,
"
. * ^--
'^'~ 77{'^(;
^^^
quomode
eiploretgla
ciem.
),
'25
/,
) )
, , ^ *,
.
''
,
,
', ^^
^,
', ' -Exempia a-
> , \
/.
/ .
, r /-. » / morisacaui-
', ^
pocpJvr^,
).. . tus domini.

^^'"*''?*^^''
<.> , ,
,
136
'
. ''
,
.) -
{
'
'' UE NATURA ANIMALIUM.
[)
c. 26- 27- 28.
). '
[
',
,
.
',,
,
'-
-
'
'
7:'[(.
[ ,
,
., .
),
//.)
-10
',
',' ' . ,
De
XXVI.
nitheco
' <•'^ <»~^/•>
'
r r > f r
insecto. T^ ^•) "? '
.
,', '
,
'-15
-
)
XXVII.
feliuni / f
." .
6
e.<>
,' \ \ f/
,
ic
"
»/
,
5/
-20
"^
naturaquae-?'''^^'^^^-'''^^*
daiu.
^_ ^^,^ 9 9^'-^-' ^^
.
"^f^?
'^'^'^
, 25 '
' (.
,,
"
6)
,. "
1.
V." ,V"'y.'"''
§ , ,
30
,
c.
;;'.
,/
29. 30. 31.
•
LIBEIl
\..^.
SEXTUS.
^•' -'.'.
137
-
^ . '
5
. - ,
7.[ ;-
;) , — ^ -,9
^^^-t>~
.';.
\/
-.
-^ ~
-
(V
1•
Historia
-^^„;,^ „^.
ilc
',
.,
. - cpviv ,
'''^'"'^™^"'*^•
/.
' - 2'9 -,
"
a6)jj.a
•'
15
^^^, ,
!
' ,, ' ,
'^.-
•
,
, 77jpav
20
,
,
crh .,". '
§^
)
''«'
^^^'
'-
25 7:
.
-
(7 - -.
'-
, - 2-
301
*
^
TiY^j'iG) ( ) .
„
•: -, ,
,
^.*
6)
)
-^''
7-
' musica
paguris
pUs.
ca-
' ' "

., [ ,, ) -
"
1 38 UE NATURA ANIMALIUM. c. 32. 33.34- 35- 36
. , ''. ,/
XXXII. -
^|'^^^p^||"Jij'^
.aiituet
Karum
ritu
)
ie
crc-
-,
^ ,
Gr,pav
!.
' ,
.'/.
,
'.
, ,
6) ^ <•/
5
XXXIII.
i)e
"'^^',^^
scrjieutes.
,. ' '- 10
XXXIV.
De
111
castoris
clTugien-
- £-;: , ^-
'
/ , 15-
~\^
-3
- .^
ufoov,
.
7
'
^
'
disveiiatori
bus solertia. , j
' , ? > ^ r \ >
, ,
. ,
,); *,^ ,'6)
' 2 6
,
. , ,-
6)
'25
, 6) -
XXXV.
,
, ,
.
'.
"•^ •'"j^"'*'^'''
XXXVI.
De crucis.
3 .
,
b.
, - 30
, ".
.
v.cv
37. 38. 39. 40.
:'. 5
LIBER SEXTUS.
).9•.
,' . --
139
^ .' .^/,;
. '.;
»
EUv '
' <
6•.
?
;
'^ [.
-,, -.
^
,' '; / ' ' „^ >'

xxxvii.
ue oestro el
^^.^^^
' '
5
.
•
v(j "
'.
.
,
^'"
," :'. --- - gj^âtura'.*
-'
: :. '
;
,).
-
,-
,
157:'
'
6)•
. -
20
. ' .
, ., ',
';
t^
J
'
"
'6)
^
' '
^ ^
'
- xxxix.
^.^^^
hinnulos
•''''''"'^
mulos occi
ut
*''-
, , *
'
deutibus.
^S^^-O^Tî
). >.
30
.
'
-
,
*"*
.. , - -
7:
lx•
".""'"""
'
Heracleae
22 Locus mutilus.
140
'.
.| . --
DE NATURA ANIMALIUM. c. 41.
insuiac Hcr-
c(»icntibii,s. , -
QQ-r;<^
* -,. -
£'•. (vjxo.
^ ',
y.cjxa ,
^ ,
^,
7:^;6) (
{
^Jof6)v
," 6)
.,^ '
^^
(.),
-
5
^-
fn
XLI.
Ac"""i'u
;
"
(?°^''"'^'' ^^
, ' .'
^^'^^' ^>^^'^«•'~?)•>
'^
-'^ -15
'']
'
abiiiuianiia , r;i3v
eoruinr|iu;
-',
^,-
^ \ / , r ?/
CX afrris (ie
,
affmi.iib.i^.
,
,.
-20
,',
6),.
, ,
" 25
'
.
,,
'
, -
'
,
6)
,30
1
' '
..
^ ., 21 F•
c. 42.
"^^
, LIBER SEXTUS.
:|',
, ;. '-]
'-
141
,
^ , ^,
'-.
5
vncLU^cL
'!, -
; ^.
' .
d
,
-.
,. *
| , cpJp''-
^'
10
'.,
* • ' "
- , ^, ,
'
2,3'- - .',
'
^
'*
XLii.
y£r_Historia dc
capra a ca-
prario ama-
15
.'>^; ,
, ,
, -- -
, '
, '-
20
'' -
',3 (3. , ', , -
25
, .' ,' ,
'
,
"
-
', ''
,
•
'. -
--
,
JOâv. []
[] )»,
, 6) •
19 . . m. b. c.
. .. -
142
ufiia
.
Pî NATURA ANLAIALIUM. c. 43.
XLIII.
De fonnica
'Jgrf{aL '^',
]£
^. -
rum caver
2 £[|.)
nis et oeco '
5
uomia.
',
, '
,
',
, ''[ , ./-,
[
)
,
[^]
[10
'
,
' 1 )
, ()
* ", ,
'. -
ov
"
^^.'^
,,' ,
' ,
'
•
|•^
-20
, , , *
,
'-95
-
' '
" , () •
',^ - - , TTjpov
6) 6), 30
,
10 F. .
c.
' 44. 45. 46-
[;.
, ^ !.
--
6)^ -^ -
/;
LIBEK SEXTUS.
^coov
ci
143
^ ^ ';, ;
. 7:(7 , ^
-. TrjC(3v
'
,
, ^/
. \
"^-
- f
-]
^ ^
~ \ 5
^11
» 1 f»
irrov
t •'
'
-
'
XLiv.
Exempia
mnris (Inmi-
praestiti.
a-
>>!*< au e.iui*
- ,'-
,
7:<7
^^ ,
-rj
/jj,
,'', '-
^ , ,-
,,^ ^--
*
,
15 "--.
, -
.
, -
,
,
,2 * ,
,
207,'
,
25(,.
. ' , ,, - -
" ),' , , xhY.
J .. ,
^^j,,^ q,,^,
*'"'""'"™ *'"'
30.
- , C-
^
-' "s
niicitiis.
' , .
, xlvi.
De rebus
animalibua
144
'^y, î
„y
^, ', ''
ycAT,
\ r
- -,
,,
c.
\
47.48.49•
/-
f' \
,
quibusdam Sp'.cv
) '.^Jo
-(7. ' -
' 7:{•..
^j-gjv
»,
'.
^[, ^ -,
-7 •, , 5
(77:[.
'-
., ;-
c '-.
7:p'J/o -'..
,-^ - '..
vaTTJo; -'-
10
XLMI.
De leporc •,-,,>
, '- , '/ '
- ; ..-
'.'.
'
'.
< > ^ »
;(- '.
, \
-•.
-,.
vestigiasuaE'.;
•. '-'/yr^, ',-., -.,

''
XLYIII.
amore.
"•
' ^
,
orfra puuos""'^^'-»
) ^ " /(
.
,
15
96).
^ ,
, , ' , '^,'
~\ |«,
6)•
'-
'2()
.
6),
" , ,.
05
XLIX.
m.ii..
'
, ,
'
6),
^ , -
-
^^^
'3
•
c.
, ',
50. 51.
.
,
?
T(j xcivij ' ,
LIBER SEXTuS.
'
[
-
145
' '
, , '
'
''
'.
, ''
, ] -
"
,.'' *, -
, /
'
,
-^
j"r,
^(
- 1
^'•
.'\ '
',
r\
' ^
!
-
'
tia.
L.
^^ f"fmioa-
jym soler-
Histotia
«leCleanthe.
*
-
3 '' -
,
, ,
/, ,
, ,
, ', ^ '
*
-
', --
'' -
*
.
,
, "'
,
;)
, , , ,' ,
' 6) .
,
.' Aelian. de nat. aniin,
'
I.
(.)
, 10
^^^
lt.
dipsadii»
nominibns.
146
, §^.
. ',
, .,
-
^^ NATURA ANIMALIUM.
. 2;
.•. 5'2•
-
I
, .
'. " ,,, 5
, • ' . ,. ,
*
:' "
Fabnia <ie
asino.
'-
, TTjp
,, ,
-
, 15 '
, -
, 6),,
;'
*
6 , 20
^. ;
,', '
,
- '-
,
,
*
LII.
HiHtoria de
clephanto
curatorissui
.
2 '
. •
, ,
- -30
-25
.
(5
vindicantc.
' ', ,
-
c. 53. 54. 55. 56. LIBER SEXTUS. 147
-'^ , [|
!.
{' '- ' '- ;. ^,
rrj
, [
^' (..- , 7> . ^ Liu.
''" ^,
5 ' ^'' ''="."'*"''
). Aeg_\ptiiiiin-
• ' 1 1
, ,
':,',,- *"•" "'"-
Jiirabibemi
biH.
^, -. '-
',
,
, , '
6)
^;,
,. -, -
hix.
^., ^*' eriuacei
, . soiertia.
'^,
'^ ^,
,^ , ).,
-,
-^'-^^
lv.
~'*- .,
pateiiia
,
20^'^^'^'^ >'-'^'' ter inhae-
>v/A ~'7:6) '^ \~^c-» 5^,_^ rentibus.
' .
•
'-','
~
257:
' '- .
', ' '

, ',
. -(
• •-' eieph
torum iuor
acic
enlertia.
30 : -
, , -
23 F. •. .
6)
10*
148
(./16)
',
(ivjizrjJA^ TYJ
!. ,
-
;,( '. DF.
^[^
NATURA ANIMALIUM.
^.'
(
i^c-a/.eC'
c
');
07• 58•
;,
-
TiXvUG^v.
',
,
.'
^.
^ ,
, 6)
~-
fv 5
De
LAii.
riim geonie-
tna.
- , , '.
arauea-,,^^.,,_
arauca-
,
,
,^^.^ ^,^
••,
'
^.
,
,
»'*
^,';
,- \
' ' ,
.
,,. ,
. '-
'
,
:;•
-,
'
/'/^
15
"'
[ ,'
LViii. ^J|JL^v '6) --
De phoenice
avc compii-
tandi
peritiore. , ^^^^
-',,/' '.'
artis -£-_^ ,^}^ 'îjy^
»
,
'
;..,.),
7:;
» -
:;- . '
20
-
kh(u-
•
,- .-25
|3
,
,
, . - ,'
,
•
', '^,
',
-,^,
',,
7/
),
,
piv
': . '-30
1
2 '. Gcsn.
c. 59. 60.
, (.
, .
',, -
LIBER SEXTUS.
(5
,
149
'
, 2 ' ' -;
,
',
5
.
,. -
10
'
«-
,
, .
(,
, "
6) -
, ,,
<^
'
lix.
caaibus
quatiam u-
15,
20
,
''
'
'(|,
.-
" '
-
, "
.
*, ',
,
•
,
6)
-
>5 •
, , , ,,, - lx.
De cameio-
, ,
iOo verecundia.
.
, 6)•
-
150
.
' " ; '^
t:C;
UE NATURA AMMALIUM.
:; ''-'^
-
' ,
c. 61- 62-
-
rci.,
;
, -. ',
'.
-'.'. 5
-;
'
LXI.
, '
,
Di• ciephan-
6)
£
- 66)
'
voacov
«',
,
seniores re-
vereiitia.
^^£'(.
»,,/-?
-0^];
: ~ r
.
'
,' ,* )
6)
',
cy^ -,
;
-15
,, , ',
^', -| . 6)
,; ';
, ,
,
-20
-
-
""
LXH.
Geio"ne'a ca- "^

&)
iacu^''^^'^'^'^'
',^.2 ; 6)v.
,
,
25
'
23
23
.
.
,
. ^ '" ) 7.
Scliu.
).
,
. .
26 F. £'
|
aut
-
c. 63.
;, ;
LIBER SEXTUS.
; - - 151
[•( ~.
^
, ,
^,
: '. 6
u7:r,Ov
- ', - '',
,- -, ^^•
',
,,.. « -
-'.) ^
.-^'"^''^'^^^^"^^
dc
),' , ' .,
, ' (
,
-
[]
*
'- ,
6)
(?jv
'."
defenso et
15
^
6
, 6
(5 ^-
,.
/-, ,
, ,, ,, '
-6) —
6 ',
—
c
-
-
25 ,
-,,,;* -
^, , ,[]
,
'' ,
-
.)
37: -
, -
25
28 F". ^
. b. F. 6 '.
rmn fVillin
{ F. ;», :>.
, ' [; , ,
152
' .
'
[
c. 64- 65•
!. ,
-
^
LXIV. ,
. , ,- ;,
,', ' . '.

iriiiaceoad-'^^^^
hibitus.
[ 5
^ -, *-
['
.
, ,
^- '
LXV.
')
cum"pi7c"aTo- "^^
—
—
-
.,^
^
nbus ad »-
.
' '-
'
,
' ,20
tin commer- av
,
, ' ',
',
.^,
6)
7 b.
LIBER SEPTIMUS.
^^. ^, --
•
». 2.
;.',, ,' 2
^ . * -
'
,
ê bobua
Susianis nu-
pe-
,
-'.^,^;,
5
'
',
'
.:
,
. ,
, ' '
, -
^-^^ i-i^nrihvncL
-
7: — *
,- •^/( ^ *^ '
,
— .
^^ eiephan-
,
' '
_ tis senibus
vo;j.ai ' ^ ,
circa Atian-
';-
15. *
. '- - ^. , ,
20 ,
,
Trrff^
, ,|
-
___
25 \ 1 ~ <
•
\ '
,
[)>.
/
'% " ~o^'
- ~
de
infelici cou-
[
tra eiephan-
6) . ' ^"^ ^;"^^*'

54 » NATURA ANIMALIUM.
['.-
\ c. 3- 4- 5•
— tba•. '.
uwwv —
?) , i-&yî.j. , -
'-- /,^ -fjv '/. •
[
6)
7( | 6):(7[.' , 5 i
-
6) "
-;
.
., '
[
'
'
,
.
-6)(,
)6)(7
,
[]
10
' 2.
,,
111.
, '
6) |.
|)
m..no|)e-.g,,jp(,^
l'aeuiiicii.
6) , ,
,
. ,
,
" 15
IV.
,-'^
ijif.
,, ,
. ' ,^'^'' ^' '^'^ "?'^'-' ^^' "^'^
6) (>^^
.|-].. -
" ,.20
,^^
,
., . '
-
«2.5
mcn
.
'•'»
tijra, CUI
«aio
bli;|is.
-
, , .
•"^r7
)
,
^^
•
\ , j/
'
,(^. - (.)
f
'
r < \
,- , -30
22
*
?'. Gosii. 'J9 . ,
...
.
a. .
c. 6.
^
». 6),3-. [ :-- . LIBER SEPTiMUS. 155
", ',
ajia
.- '-
{|3., , ^?. ,3 ^.
^- - '-'-
'.
- -,
,
2'.'.
5 ^ », •
^-
7:
.— , 6) -,, -'-•. '.

, ,^^».
^
'. ,
~*•.-
.
,
— •
2''
15 ',, ^' '
,, -
,
',-
/
''
~ " , '
\ II
(5
/-
'-6)
' ..,
oe ciephan-
''* '*'.'""'!'
" res fiigieuti
'
','•'- ^"^
, ' '.
,
'
*
&)
20
' , '!.,
,,) , '
'}
%),
-
25&6),
' ' '.' - )>

, ,
'' .-
•
',
30'•7^^->^->•^^'''
,
•»
'
8 - _7.. Paaw. \, \•. ,.
.
.
156
'^^ '•, ,
Et ,
^ NATURA ANIMALIUM.
,
^ ,
c. 7-
.. -
,
5
>.
7: ^[
VII.
coch et
|.6)
^^ -
tuin sigiiiii- '
,
,
cationes ab , , ^ '
, , , , , / :> / ^ . r.
avibua da-
55/
tae.
|~ <t/r/,\f/^
,
* \ w _„
' . '^
'
. , , \\ -lS•
.
^^ . , ,-
'
'
â^ffâiGâ.i
, -^^, ,
"
20
.. , ,^,-^
6) ' ,
-
.
,
,
' -,^
.. ",.- ,
,^
,
-30
2
20
\ '.
/.
F•
b.
7.~03;;. 27
Hi
.
-. 1>.
Abrcsch.
/1
c. 8.
..
.6)
^; ;
:!.;''
.
, . ;
-
LTRER SEPTIMUS.
', aTrcSiSjiaaxov.
15/
5 .'.) ' . "

^^ !:[.
VCL
7:^^^,
.-
[«
'
,
',
•.;
'.
'- -
,' -;3-
d
,
apccucji.
, '
<~.
-'^,
'
ci
XiijJ^wv
'
-
.
,
-
-
2'' '- -,
.
'
-.
-
.,
, --.
'zc)^^"^^seî-
0bu9
que aius
coeium
bidumvc
'
'- r^fsagio..-
- 7:)> :-
•
',
206
" '' ' ,
^
^)., .
(5 '
25 , z-rr/z^r
,
,
'', - "
-
-
, ,, ,
'
' ,-
30
' *
, "
.
'
, '
,
-
19 F. <yjrM -..
158 ^^ NATURA AM.MALIUM. c. 9-
'; •,' ^-,3 5

/, xs'.;j.(5va.
. . .
., -' ,
CTtAaC;
:6)
",-
.6)..
.',. ";
"^ '
,[).•'£!.
;6'(', »,
-
-'^,
:6) ^; aj;a
^.
5
',
.' -
6)
. - 2 ). ,
^'.'.
p'Jpo '
', 7: 6)
IX.
'.
'
-'
'. -
- -.
,
*
&:,
•5 rcu.
-
\rcii.iirts
^"^"
-
^^^,^^
saci-r.iotibuo
liutriti.
{;-^ *
\
, '~
,
' . • 5 / < -
' ) .
biC) 6> ,
,
'
^.-.-
>..
•
('
''.,
-' -- ,
)
,»
-
25
30
-
'
.
,
14 marg. . 27 l^ ^-'.^-. ' . ^,

22 F. •'-. ^—
26 F. M-rba
iiriiila |)ost
iiucinis
'.'-. . inclusa -
c. 10.
,[ & ^. LIBEIl SEPriMUS. 15i)
^ -^; -,
' "
^^-'
(3 (5 <>
'^;,
-
,
.','' 6)
, '
' .
;-
)''
' . " ', ;
~
'.)
, - - ,
,,,^ ,
'
',^ ,. ,
'
^- » ? .
c[J-o-
,
.
canum eiga
moi• iiuobus
cxemplis
monstratus.
-
15,
6) ' - ,
, ', .)-
20(/
'
, ,
, 6)'' '
,- ,
. ' ..
" . ,-
" ' (5 .
25
^
', ,, ^ 6
.
30 ' . , ^'-
>.
], ,
.
,
27 F. ') . 32 ^. .
i
Tcu
60
'
,
'.
DE NATURA ANrVTALIUM.
Trj
:.,
,
, c. U.
.'
'-;, ' ^^,
;;^
,
ajj-a
.
7:6) , -. 5
-, '-
^- . .
. , ^ 6.
' '-10
-
7:'(/o;J.
'. ) ,
.' -'
,-
-','-^, --
-.-
(3 ).6) *
' --
^
6)
^; ) '' \'
i\r)."(y~a'.
, 7:^3
'.
'. '
.
-* ,
°^»!'''-"^,
aquilae - *
'
'
*
,
«^
? »
£;j.ov
•
•1).•
, '-
,
ciorc.
' /[J.'p
-
.,,>.; ';
•
-05
,
', 5
) '. 1-30
,
4 F. -.
' '
'' -
.•.
12.
,
'(
LIBER SEPTIMUS.
'.,
. -
161
5
''
, ''
"^
7: ' 6
6
* '
~,
,
.
/.'
., ,; .
,
' ,
'.
--
' ', ;
, .
15• r 1
J/
1
, ,,»
'
5/
- ~ /
">
-
,
^
\
'
*
> t
^'"'''' '"='<^
iiiter veiian-
Jum pepeiit,
cummulieri.
"""^
Paconi
"=""'•''''
20 .
',
' ,
- -
,
,
. , ,. '-
25,
'
, '.
-
,, ,
',
',
',
,
36)
, 3 F. .
,
.
',
29 F• ..-
11
XIII.
iiisioria
, ^.,.' ) ,
152
,Th -
^^^
;.6
NATURA ANIMALIUM.
,
c. 13- 14-
,
«le
raiieob sa-
^^^,^^^'^
'
= • -'
^
< k
,
..iugos dr-x7-^'
6), -
iMii.iico nu
J,
^ -
^
, ,.
.(.)
,
-
6
-•
,6)
- 5
, ' [- 10
.
. ",
, ^ - ',^
,. , ,- 15
', ^
,, '
2:'^
'.'.
,
^
-
XIV.
8uff.t8ioni
•"''""'""'*-"'
,.
-'-'^?
'"^
^'-'^''
ci
.
7.,
/' '
) /,
, -25
'
':' , |3, -'-
, -
•
'/,
,
.30
.,
.
7 -3' RrnuirH.
c.
, ,
15.
-
, - ^ ~ , '^ ci 5
>>;
£'>.,
LIBER SEPTIMUS.
[
-6
163
?s'>
.
^^,,^',^^*!*"'
5.. ^ -
- ,
~
;
, | '-
6>
-
; ^,. ^. ; ,
,.;
,^ | ,, .
,
,
,
,^
.
15'?«
, a.rSlJ.-y.V)
-
,,
(Vi^^îdTSjî
'
20•-
.
^ ,
'
-
, . ,-
,
[] ') *
6) ,
, ,''.. ,
25
,
' ^, i~i(pj\).(oLC^
•
-
30 , 7 F. verliK '.
6)
,
6).
•: 23 '.. Gcsn.
,
Fort.
'
,
.
delenda. '.)2 jjro b.
*
11
154
£'!,
''-[
' ',
^'
..:£;;
,&, c. 16-
».
T6)v
17- 18- 19•
'.
';
XVI.
Historia de '
^^^- -£^^^,,-
ci
-^
^Jsv -
'.,. •'^.
q.._^ -.^^ ^^^^^,^ yjj)^ v£A6)V£'.cv 5 ^
- - '-
Ae>rh)lote- >
^
studii.is
psu occiso.
la-
-.--,-
,
,^ , , , , ^ ^ ,
. ,
»..
•..' -
,
'
,
^'.
,. ^ ^ ,'
'.• 6
'^'• - '^ -. ":

L"ciica^.?qiT^^^?;-'-P-s''^'^^? ^-'^-^^'
-
'^
'-^
7:'.|
6.[
,
>.,
c^j-jiîci.
--15
-'-
-
cerjios pi-
^,r,^jfjty T(3v
ctate et CU- »
^
-^;'^
'
,
* '
^
^
^
ra.
'-
- ',
, ' *
. ' 6) -20
XVIII.
%''"'^*'" .
rov^ '' - 25
,
XIX.
^.
( -."
.^ ) ',
'.
Dc diverso
diverenrum
animaiium
]\'£'
,- - ^ * '
Jc,
,
'
^ ,
30
-
,,
18 pro b.
,. ' .,'
c. 20. 21. LIBER SEPTIMUS. 1(J5
, 7:'-(5
, ..
-
, ~|
ci
•, •
?.
5
-
*
' '
''
, . ^]
' ]
' -. -
'
,
' .
' ). ' ' '
•
''.
'*
,
"
'. '
. ^3 .. '
c
'
!20
. ' *
'-
. ,
"
.
lupis «b
25
f, ^
bs
,
,
. . '
^
i ~ r \
^
~ \
,
\ ~. f
_
,» ,
-
•
famem se
vicem lace-
rantibus.
iii-
.
-^, -
30
3 F.
5
o'jc ol
—
. aut '. 22
27
)
\
^.
. .
.
,
h.
.
Historia de
siinia. ."
166
{
DE NATUR.V ANIMALrUM.
, , c. 22. 23
•
,
', '.'',
,
, -
^
' - ' .-10
|6 ,
d
, {6)
—
(.) VJv
—
, [-
5
,
,
^
^^^^•
Dc hyaenac
. - ~
-
-
<•' \ \ jr^ / \
..
,
ct crocottae
maiignitate.jj^g-^^^
,' ', ' .

, ,
,
,, .
[^
15
*
'
*,,*' ,*
, -
20
. ',
, , . *
"'^^
am
ntam
acce-
ulci-
8ce.,ie.
' '^ ,
,„
''
,
'-.\ :5
"
't^
-..
- -
'-/_ ,
,
-
-30
25
,. ^ .
,
6),
--
2 r. 17 F.
.
c.
, ,
24.
.
.-
,
^h
LIBER SEPTIMUS,
', .
, .
'
167
.
6
, ,,
5-
.7,
,
-
,
6
-
,' ' [ ,
. .
^^
'^' *
{6,
-
.
). -
xxiv.
''*' «ancro-
15,
|( -.
runi genen-
, -
* » '
[{•
»
-^"^ eorum-
bue.
-
20,
^* ,
, ,
.
. ). ,
)
-
6-
'
256) '-
, , ,6)
3 , '
., -
,-
16
"
'
.
,
Schn.
,
1
* -
68
,- ..,;
';
£-1
c 25. 26-
,, .', -
^^© -
• '. ' 5
-
XXV,
Historia de '
[ :--'
*
^ ,
'
. , , ,
'-
moecho *
caneni de- '
" ? „ , , , r ^ , r ~ , », , .-^
prehenso. ^^
^
^
t
'- 2.
,
\\ |
'
-, ', '
,
'
,
( ,
) .-
' *
,
. ., , ,
, (J,3£v
'
,
,
.Jvo
, .
'20
', ,
' 25
. 2
,
^/' ,
-
~
"
'
Ue salivac
')''^^•' « -
'
, , ,< > ^
hominif! vi
''
, £(.)
capraeque ~ "
«
eoiertia.
, ^. "
'. ^ ,
16 et ^ •. . Porsoii.
LIBER SEPTIMUS. 169
27. 28.
.',,
c.
• ' ^.
. , ), .
,
- ^-' -•?
' '-
.-
^ (.)
' .-'.,
7::..
,,
-, xxvii.
'•'^^^'-^^^'^''^^,''^''
"
, ', ';
' .. ' ',
15 '»'
:
,_
*
-
. «-- '^"e"""''""
yjj, j„
foecuudita-
\ lUIU
" , ,
'
20
, c
', 6
--
', ."
.
7) , ' , ).
25 ' (5 ,
.- , -
. '- '-
30,
"
^,
. - ».
.'^,^
^ y ,
,
,
, ,
Fabnia
Irario et de
•^*"''„^f;"^"'
de
'
170
oi
)
,
, ', -, -
DE NaTURA ANIMALIUM.
:3.
c. 29- 30-
,,
^'
^,
'
-
'
,
-|3
'.
,
^^
naiu£i -
)
- 5
, :
^.
; ') ', |
XXIX.
Historia
3-6),»5»
cane,
8toile.
dexat,
fido
>
)
"
^. , ,
».
'
,
»
,
|.
,
."-
o^'
,
'^
,
,
".«-
>
]:>
,
apYJpiov
, .
"
,
, ,.^ 6) , --
,
- ,,
, '
- , ',
(5 a^j^jîid
,
6
'25
'-
,." " - 7.»
,
XXX.
raiicr..
,
,, :,^
, ..
^,j,^
, , ,
,
,3(
-
)
rumquudaiu * '
'
;
c.
).
';-
31. 32. 33.
.
LIBER SEPTIMUS.
^J 6)
?
^.
•
5
171
^«"«6 aiis
' '
.^/ ,
•
[ ,
5 -, '
' , . " . *
'• ,
,. ,[. -, ,
X
,-
-. .
\ 1
'
.
»
[ 3,
5 > / /
°•'
coochis
."^^
bitantibus.
ha-
15
|J.'o
^,
'
. . '.-
', [
.
6 . .' ' '"*'

- xxxii.
*""««nbi8
rege.
'
."
,, ()6 ,
*
6)
,
7>
'
20'
''
•
'.
*
25 . ).6,
. -.
3 ,
. ,
'
>>
,
, ')
, i ,
^^
,
6) ',
^^
'•um
'''''''""
noier
9 F. ;;7.•.•<
DE XATURA ANIMALIUM.
xxxn^
172
/ ^ ;, / ^(- c.34. 35• 36•
De purpurae
.
.'. ; '
,
,-
y ,^>./^,,
'.
^,^;^ 5'.r'.'c,rf^
>.!,
^-, rroc^JTCc
''. , ',
[^, ^,•. / ' ^. '.:'-
^
c
', ., 5'* 5
. '-^
- -
', . ^•. ',
'.'».
," .
*
,
', ^, '. ]0
,
rqv
•
^/,,, ,-.,
XXXV.
',' ', ','
-'
-' -zoo-jzvjz
() '.
;,3
,
draeturticaSc'.oov •.
.
'.
"^"''.'f
malibus.
. ", ,
*°''
-
),
\ /
,5,
)>
->
/•, 7
, . ,^^:
De elcphan- ^ ,
torumi..fu-T^«^w 01
^=»"^'1''"^•
,^ ,
',
\ •,
^^ \
o>i
r r , r
-!2
-
'
, ,
' , ' . ',
6)
'
'
.'
', ;
',
-25
.
16
6)
,. Gesu. y.rr,s~'.y.. b.
* 3 ,
,
c.
'
'
- .
37. 38. 39.
\ ':
{
noficu Tcu T6)v
^
[]'
' ,
, [
'( , '
,
LIBER SEPTIMUS.
' ^ ' < ~ \ '

173
•.
.-43
De elepliau-
^,•
'^^•
ê-
§ |. -
. ,.
b
f
- ',
'{.
[
,
.
,
2^, '' ,
]\;
Jyv
'
5^
'
, . ," --
,
« i
'
»
'
6
»
"" «^'^"/
bello uti-
Hbus.
. "
•
'^' . ,
pPJp -^^"'^'^^^*'-
tus ^-
•. -3'.
•
^ 2'-2 .'•
"ApoLGOL *
;.
6 -
"' ^ '
*
2 '. ,
'
,
.' .
'
16
24
;. . Meurs.
Br.
25 F.
26 .
174 DE NATURA ANIMALIUIM. c 40- 41-
' \ ',
'^
'
,
., '' ..6> (.'!«
'; '' ,
£
-
*
-'
5
,
'', ^,^ *
•
5
^' ^'.
-:'!
'
^ ,' " ~'
10
'
' , », . -]5
"
^L•
nisacanibusy-,,^^
praeatiti.
cô-v .
" »
'-. '[.',).
..
it
^ 6
-
,
,
'
.
rrjpa
)
,
,
t
-
,, , -, -
, . :;, |- '
-
(\iiiiHAeiiii
{. , , ,
,
.
:') - ,25
\) ,
' - '
'-
' "1']7::
'.
-*
30 .
,. ,
"''''"^^'"•'•'',
aiiserc el
^^'
t'lepliaiil<i
.
..
excidit
).
29 '.
. ..
Sdin.
. <•.
c.
'.
42. 43.
'
:
:/ -
-,
1-7
crjv£3a5'.u£v,
LiBER SEPTIMUS. 1
- .!«
75
SUOS vkiiaie
. '-; -
'
6 amantibus.
, , -
~ ,
,
';
,•,
'R-v.zazz-j
«
-
'>
-
,
' ", 5
rplv
»,
'.
'' .,,-
' 6) /.', L•
10
"'.
- --. / XLII.
}.
y.(ii '.
7:
/ uov
,''
, •. --
-
"'""""^
tie.
'^^
15
,•." ' ' .
^-',
•
>.
'-,
/. -
,
^Jv -
20-
.-
'
'.- ,
' 6)
,
^,
- )
.
'-'.,^ •,(
'«
2 .
6).,
, - 'J
7:
6),
,
2
30
:- rpaov
* '
''
Jv '
.
' ).
*
',
^
6)-
-
,'
• >
-/";,
-
•
-
).
)
XLin.
"''*""'
Historia
elephtiaiito
""''•^'•
rein a-
niaiite.
de
'. 2 .. b. .
, .
30 F.
•
\ ^; ;
-
:'.
176
{lev
' ' c. 44. 45.
-
', '
,
, , -
.', 6)0 *
, , -
^. ^
."*!^
XLIV.
etatem ca-
historia de .,
'
(.) 6) *
\
,
-
-
Ptolemaeo
phiiopatore
,,
,, ,
'!^'»' \cv/ > <•
, ,; .
docetur.
)^£^,
,^,.. , ,
,
,
,
15
20
"uam
puram
XLV.
"^^^
11011
'"'°^'^'^'''
Q^
^^'^''^'
'
^^^^^ ^^^ ^'^^^• '^^}
'. "
'
'^-^^^'^^'^'^-•:
bibente.
,
,
„ .,
,
,
25 ^
, „
"
.
, , ~
,
,
) , -
'
ucliov
Dc ciepiian-
.30
^
tdnim chi- ,
riirgia.
(ôgnnmiua
ab aiiiinali-
bus ducta.
^ ^^
9 F.
•
.
* '
^ > r ? >
, r
c.
.^ . .
46. 47. LIBER SEPTFMUS. 177
-
6
, « o^JviiVTi
-' ^' - XLVi.

"*' ''"""^"-
., )s^
'
' ' ' bus ,

quibug
5 Mithriiiate.s
-
, ,„ . '^ ." ,*
/ , y r^ r
-
f,-
corporis sui
cust(..iiani
,
,^. ,, [.. ) , 6 ^
' ', . -
10
^:•
TGJV
-: , '- [JLprJp.
"
'
-
-,^^^ "™™«
XLVii.
animaiiuru
'.
^
."
^
'
-.
2 '
,
"
''
'
'
- .. -
-^,'
',
' '
!(
'
,
,
*
,
7:6),
' , . ' '

•
5 /.,
',
').'
cvow^v
'
. . -/,
[)
,
- )
,3 "
.
•
*
'
-
2 -. Ge^.
Aelian. de nat. aniin.
F.
I.
'•.. 17 t• . . cvouv.
ct deiude
12
/
^
1
'
78
. « ' [,-
O^ NATURA ANTVIALIUM.
c^pia
c. 48.
,, ] , .£
^, ' [
. .
" / , - ' 5
;
g)v
-
. , - ', 6
-
•
{
,.
,
XLVIII.
leone et
drocic.
, . ,- [,
'^*'^"''' "^^^ £ivai
-15
-,
'-
., -
,
'
).
'
'^
,
, ; - *
,
~6
,
'-
.
,,'/ . , ,,,- ,
,- -
vJv y.a):2b
, ,, ., . ,
^
'.
8
. F.
,
-'
'3€^
-
c.
.
48.
;
, ,
^ . -
; ) ||',
LIBER SEPTIMUS.
*
1 79
3 |][.]
[
, ,, .
' ^, .' .,. ,
'
^,.
'. )
'
' , ', '
'
'.
,;
5 . ,
,
-
'
*^.
205,
,
,
.
,'
-
-
,
,
,
*
.. " -
25
', '
.
*
2. ,
25 De conclamato hoc loco vide Annotationes..

,
-
- -
12
' .,*
LIBER OCTAVUS.
'
1.
j|^^.^?^"j ^
de patrege-ât^ ,'
; , ,
.- ,,
,,^-, * - '^* ,
...
,3
[ Xi;jL6li
5
., ,,
7:)t,'7[J.ovt]
. - ,
,
.,
'). ,
, -15
Hisinria dc
yj^^ ^^qtj- (^ ^
,
-
^
cane ludicu. "
^ ~ jr^ •. , ~ »/-. r -. \ ~ ~ ~
(.•) ivboi
7.,
, ,, ,
,
, ,, ' ,., '
•
'-
20
, -
,
Trj ,3
)
-25
c. 2. LIBER OCTAVUS,
, ,'. -- 181
' '
6 ,
]• '^, .,
5 ,
' ,
'
,'
'
,
.
: *
', --
.
,
. ,
, ,
^, ' - -
15 ' . '
) ^
|3,
'
'.
,*'
,, - .
»« canum
20 , .
,
," -
soienia.
) ,
»
. •.
,
25
.
3) )
vlJv,
,
8 '.. . m. b. c.
,
-
182 DE NATURA ANL\LU.IUM.
.
c. 3-
X(3;
/ -,,
7:oc;-£'7CL
6 «. ?, ^'. tjxcv,
6
| |:,
.
-
•,
6 -:/(^
'. - --
. 2 '
*
,
'/, ',
- -'
-'
,
5
. ;'' -
,
.- , •
,,
-. .
c"jv ;.7:', ',',
6 -
-^
) - ci
11.
Historia d^
^^^
pratiam re-Wr,^r^(3v^
-
63
^
',',^ .-^,^^. , 6)
--
.« ,
. " , ,, ,
'
C
,, -
ap^pjpiov
' 20
-
)
, 6)
, *
'-
'25
. - *
' '
',
^
'. '' ' -
22 F.
',
6) ,
\
,
>.
rrjpa
addendiim rum Wesselingio.

,
, -30
' ,-
c. 4. 5.
.
LIBER OCTAVUS.
, .
183
5
5 , ',
m > T^ '
} .
' ,6)'--
~ <•>
_
^,
'
J.
'
[]
,
>'«.
,
"
^•^
~
.
piscibua
cicuribiis
dc Crassi
muraeua.
ct
,
,
'
,' ,' ' ,
^,
,
|3.
,
, ' '.
15 . ,
',
,
',
'', .,,
' "
'
'
oe crocodi-
^-^,'^^^^"'^^"^
'*' facuiute
20
, ,
, . - -
25 ' "
',
,, )
.
30
25 '.
,
•^ ,
Gesn.
, . 2-
'
'
,
--
'
.
Dc Lycio-
rum divina-
tione per -
184 DE NATURA ANIMALIUM. c. 6- 7• 8.
^, , - ,
,
|,2/6)
',
6)
77J;J.
,
,[ '^/,,,^^;..
^.
.| }»
' - . 7:6),
5
7: ,
6), •
^. ,
VI.
^ ^^,
, -15
Dc animan-^j.|-
ciie ab
capiuutur.
aiiis §
r
, ^,jy2,;;
(j^v_,
[
*
,
>
nrpcOi
\
' "
• ' \
:9,
(*
^
De
VII.
-,)^/
^,
.
animaii-^Qj^^.^Qj^,^
' - !
ha-
'
/» ^ -
bus .sine ' '
raorsu iiitcr-
, -9 2 ~Z'j ^^, aroOavcv
), - '^
'
- - ' - , ,
7:•
•
,
,
^,'-25
,
,
-.
, VJ 6)
.
'
, ~f,v
30
VIII.
16 F. '. rp
rr,v ,
c, 9.
,
10.
[
^,; .. - LIBER 0CTAVU3.
,
185
''^^^-'"''"^^^'''^'
[, [; ^•
5 [ , , ,'
,
^,,;,,,,^^.,,,^^
(-'" """''"* '^'
''.
-
''.
' '
'. ,,, ,
,
'-
15 ,., '
.* ',
. ") ,
.' .
20
"
'
'
'
,
, ,
•
' , ' 4
,17 1
-"*' eiephau-
toruin
.
pe-
i'f "''»"*»"-
25
» /\\
,
,. ,
'
,
-
(• >;<5
'
/
,
/
-
<•
eorum-
que ciim \e-
„at„ribus
""^"*•
6).
30 ""
-
, ,
3 ^. . m.
',
27 , ,
b.
.
180
,- - ,
« , ^ ',)
NATURA ANIMALIUM.
ci
c.
'.
H.
,
«- |-
": ; 7:'
'
, ' ~ •
5
|.- --
6)
^- :6)
7:)
'^'
, |3 [] [."(| -
['
^^^.
,:.
,
;.
[-,
7:;(.)0•
,' [.'-
-'-
/.
,
,
.,, . ' ,
'
,
,
>.-15
20
'-
, -
6),
',
,
,,,,'
^
, -
-25
.
,
-
' -
'•
Historia
Aieua adra
cone amato.
-.
de ,^
^,'
»
^pQ^j,^_j,^
30
'.
~
Gesn.
\ /
,
/
,
» ^ ' ~ ^ "
',
' ' ri
30
c. 12. 13. LIBER OCTAVUS. 187
'6) ,
' -
.
"'
|. -
|
] "|
[.
, ; ^
,
'
.-
,
,
'
5
' ,
*
-
:•,.[.
' , ,-, [-' ,

,
'
';
:;-.
{.
'"
,
. ,
^
,
;
[
-, -.
(, ^
15
, ' --
,
^Jpp6 '
^»'•''^' , '
.
,
-3
^^)
»: §- quodam ^*'
.
f'"''*'"'*'
«.
nou
20.
' ' ^, , xirr.
,
®'^*""^"''
6) '^?
256)[ >,. ,'^- ^ ^'"8,}-
-
-
cuiis.
, '. ',
30
. , ,' ',
'
,
. '
188 NATURA ANDIALIUM. c. 14. 15.
^ - '/ '. '^^5 •

-
',,, J
'', '
6)6 ,
- 5
^* . ' , ' ' -

, /[ ,
', ', ,
^ ' .
,, ^-- '. 10
De luporum
,
iu b.ibus vi-
tuiisque
lertia.
^^,
^^
__'
"'^''^(7
ca-Q-QQj^^
^ ,
..''«"
5
y^Qj_;^ •.3
xpcvf.)
«
;.'4'7
« ~
)
«
^,^,'.
'£
) , , ).,
'.
.
-'
,
; . ",'25
'-
. -
[.'
,
|^-
^.
c
,
-20
,
[]
,-
')
. - ,
,
,
,
"
, ,
XV.
Dc ciephaii-
transeuiiti-
.
^ ^^£^,^^.^^,
,
,30
-- '
c.
, '
16.
'•, .'
chit^H^ - 17.
-
LIBER OCTAYUS.
.(5
189
(5 ,
', .'
5
' , ^. , -Dc reRionc
,'. ,'
'. (,,^,,;^
^'^'*''*•
,
'
, ., , -
xyj_
dc spougiae
q„e comite.
15 , ,
, ., - ,
',
, -
20 , '," ',
,
'
,
,
', .,
25'.,
...
,'
.
^' ," '-
' ,
\' >
"
~ '
, r\' ^ f -- 'C
p50v,tate,
'-
-
.
torum
''"^
eiephan-
casti-
auis-
JJ^""'
30,
,
'. -
24 F.
24 F. .. 25 . Pauw.
• ! }:.. ,, ,
190 DK NATURA .VNIMALIUM.
2:[7:'(,
c. 18.
' '
' ' - , ,
6)
, - (J[JL
'
, .' ,) .,'^- .
6)
,
^-
^
,' ,
;. '^ , .
, [, -10
^
, ^ , ' -
6)
;,
-
[
15
, , - -
'
,
,
"^-
.^
De
. [. , , ,
eiiirrau-
'
6 '.
' ?
,
» t t \
libus. • »
. *
,' ' " . , []

25
^
' ,,
, '
. ,
[]
-
6)
8
24
F.
,
...
, )>).
b. F.
24 ]. Schn.
»
30
-
c. 19.20. 21.
, -.
Lir.ER OCTAVUS. 101
*] -]
,
, '
.
[f
| .
, -/,
(3 ^
/.
crjv
5
, -
--
',
, ^* 7: -
' .
'~(7
II 1 1
6) ,
-
IV
"'*""''"'*
suibus a
praeiionibus
''''
, ''.
OJpiov.
, -
•^j'iji
ripirJY/avouî crj-
*
,
'^
, ,/ -. (3
,
', -]
. £6)
--
.
.
'J.
••
20
,' ,
". '
r
' _
, ~ ~
'
,
"'^'""'^
pocua moe-
'Hciiae acico-
nia
""
iiiflicta.
,
'
, , '
'Jvv
.
, / -S \
(-
25*
6
.
,
.
^^,
30 , * .
, , : 10 F. ^.
oe coiore
mutato.
192 DE NATURA ANIMALIUM. c. 22•
,
' .,,
,.
' '
*
^,
,^-
.-
^^^^• .*
2|« ) ')
-
.
,
-
)5
'
Historia de > ^ / jj-, ' t \ r •"^ .. ~
^-<^"• ^'''
6)
cicouia mti-
'
°^^'''°^' ^'°^'•' °'^"^ ^^^^^'
''refere
•
. -
'.,
,
,
)
, aaOJ-
,
-15
,, ,
"
',
^
,
' vrj
, '-
-- ,
-
.20
., -
,
, ', 25
6)
. ''
, ,
,
,
. 33
' . ilcmsterh.
,
'.
'
,30
-
,
II
c.
, [ .^ :
23. 24. 25. LIBER OCTAVUS.
•
193
'*,
'
,
5
, ,
(.
, - -', '
*
.!,(7''(7;
,
^
7:ci
'
6
-'
-'^
10
- ,
,-
^ ^J.
', .
-.- - -
- - - "'^^''^'^''•
(>^-^
.
, ^ .-, ^-
^^,
•
',
,
,
-^^^^^'^
.
c5v.
-- ).
' ^t rapacc
., ' - ^J
7: ,
'-.
' —
)
--
- ..
) 6)
, -
^)
). ' *
.
)>
, °^
*
=
,
, 4
,
' '
,
7 ' '
xxv.
cum
trochih
croco-
,'
),
' . , ' -
'' famiiia-
^^ (3,
18 ~] . m.
Aelian. de nat. anim. I, 13
194
-».
,
'
'; ^;
, -.
,
.».| | ) - '-^',
,
, ,
-^
^ )?.»6)
c. 26• 27.
"
,,,- ',
Tpc/i)>o;
. 5
7:.
'
. 5'
..", ' -
XXVI.
De pastina-
/,
, , ,.'
- ,
' 7 '
cae aculeo.
)
*,
',
,
' ' '.

,
'
'
XXVII.
eicphantis.
,
^^^^^"? ^ ...
,
2(
^, 63
,
,. ,
;' "' , '
-2:
-
, ., ,
, , ,
6)
2 F.
ribiis.
, —
t.
repetitiim ex siiperio- |7 h. c.
c. 28. LIBER OCTAVUS. 195
^ -
.' ,
Tcv >7:
.''. »,
[, .
, , , xxvin.
^'^ '**^"
5
^-
,' '.
',
,
, ,. '
",
15
''
,' .
',
'*
',
13
LIBER NO\US.
I.
Deieonum ,,..,^,
erga paren-
tes pietate,
• • '•
^,_,j-
^.,
^
, «
rcC;
»
'!, - •.•!,
',, ^
^,6) '.
.
, -
3-
£;
-^^''
^, •^ ,; Trjiotact, -,
'.''
5
, /
,, , , -
,
['
,. ' ^ 15
^J/v
, ,. ^} ,
p(7;J.vo
,
2 -
, , ^Jv
,.
,
, -''.,
,
•
,
20
^' '
,
II•
De aqmiae
!_
c^jvava-
. 6
,
•.. Schn.
25
c. 3. 4. 5.
[
LIBER NONUS.
:, 197
.
, ,'
Oi
^"^^.^[ua™
**'' ''*^"^
,
'^ ' '
). '
^
'
crocodiliset
,
^
'
-aquiiis pui-
r > / '
\ ' '
' ^ ' , , , / lorum suo-
^
~ 5V ),
»(' »^. \ •, \
nim ingeuu-
itateni ex-
]
,
)' ')' '

, -
-
pj^^j^^^j^^^
,
*
,
'
' ,
.
6
,
.'
, ,
,
15
), _
dentibus
" ,
„
, . \ > f , ^ , r J r , aspidis, de-

-que acuieo
.
**='"^"•
, -
20
, , *
-
'-
05
, -
. ,
30
6)
' - DecatuUe.
,,'
•
-
." . -
26 -.. RuLtm. 29 «'.. . m. F.

198 lÊ NATURA ANIMALIUM. c. 6- 7•
[] ^;£[
,^-
VI. tcuto
iâ^dccrr''^'^'"' "
^'-''""^?'^ "^"
863•£«^
plenis.
, t\
,; mt,>£C
'
*
' \ ' \ ^
[^3
"
,^'
' ^,'.
5
[
.
, ,'^^ ^^
,
,
'
, ').. ' . •
-10
TirjvOavo-
.
VII.
^^j.J'^'^"^™
que ,15
,
,
lapiiioxov
pite.
L°^?°^J
^'^ "^" >'-
,20
.
'
-
. *
' . -'2
.
Deparasitis
inter pisces. , <
6)
" s ' ' - ~ ^ \ - ' <»-
. (.) , ,
',
.
.
,
, . ^ 30 ^'
,' ,
c .
-
'
LIBER NONUS. 199
* '. .^ (
c. 8• 9• 10-
' , ,, - ,
•
5
. - ,
pov.
'
/'
,
'
' /,
(5
* ~ .'
^,
'
* ' '
*
' _ _ ' i) '..
^V•-
"""^
De
^,,^J
elephaii
^,^^
*'"°-
re.
[ ), ,
'.. ^^'^?
&[.7:, ' ,;' --
, :;. ,
'. . -
.
'
-
15 ,' ,
, -
, ' "^^,
,, - ^^^^^^'^^'
^•
20(^
, , .-
, , *
""*""' '*"'*
'-
,.
256)
, ^ , ' •
30
,
,) .
,. ,
- *
puo qui,aruni.
7 :]
|labo;. Sihn.
. Gron. : 29 \ iiddit . m. h. aiiti' /.^
. ^,^, ,
200 DE NATURA ANIMALIUM. c. H. 12- 13• 14-
'^^
;. ,
XI.
',
- -'
°^^"^"^ ^"^^^
,| [ [
aspidis.
- •7: '
2£|3 '
'^^* , .
,
'
|7,
-
[ '[, -
•
'
, " ', ^3v.
. ,
[, ; ,
',
De
.vuipis
lertia.
^
'.
, .', ' ,
^^
- 2 ['
^ ^,^ ly^ ^^
)
^^^ "
, -
'
. '"
,
"^*'""*™"'
' ,-, 20
coitu.
. "
6),
,
*. ,
) '
'
-^^ -25
".
.
,
, 30
De
XIV.
torpedi-
18 vi.
:
2 ..
10 F.
,
'
.
a. h.
4 TcpociovTo;. Schn.
y.yl.
23
26
.
^.
,
..
Schn.
. ,; '.. ^ -
c. 15. 16. LIBER NONUS. 201
, -,:
. ,
s7:rjOc^T,v } ',
'-* , ',6)-
, ,
' '
-/ [|3
-.
5 6
' (5 '
-,
>. '
,
-
'
-
^^
-
,
.7: jhersis
' ',
•
'.
,;-
'/^««ponbus
nimaiium.
15•
'-- -
' , ',].
*
-
.,,' .
,
. ,- -
-^,
,
6 [.-
27:
; .
, ,'- 2^ J.
,
6;^.
, . .-
7:
-
" - , -'
7:;
25
) - ; , ,
-^^^•
ocuUs et se-
,
' ^-
]QurjG)'^
.
'"
.6)
'^
> ' = 1
^
7:po^J:oO6)v
'
'
7:-<="^»
;.
->,'- "."'''
(
^^'
gita et f(ieni-
p'»•'^*-
6 F. . 24 F• -•. 2.
202
(5
~(7 ^.. -^ NATURA ANIMALIUM.
•.,
c. 17. 18-
^'^^-
- ; ,,
De nido
ivoius.
al- , ,
'.
^ /- ' ,
cpcocu
^
3',
6)
^ r ^
,
> \
Y.at^.a:)
> >
^
,
n
( ,/ ', '
,'•,
.-' ^'^^^ '/ •
,
^/'^•.'
, -
)
,
*
^^ --
{'.
' ,[.
)-
7:o'';J..
*
[
",
'-.
- •
5"
•(, [^
^ ,
7:. 15
], - 7:-)>^,
' (7 ' '
.-
).,
',
" ,
.
* ['
,20
-
',
rravriQ -, ', -25
)
'
. ,,.• -30
XVIII.
^^^"^'''^^'*
.8
18
F.
1''•
).
,
, -.
-
-
'
.
-
.,"
19
31
1""•
. ,^.
c. 19. 20. 21. LIBER NONUS. 203
;
.. uwov
,
ci
7:
.
,,
--
5
,^ '
,
'' '
, . '
cpvi;
'
civcv
(5 1' ,,-
7
^'^^''""^*"^
stfllioue a-
'<7 ^^ ,-
^-.
^
'.
>-.
,
). , [, ].:[
1
-
catis.
' ..
., ,- .
{ . ^), '
'
_
,
®^ '*?•''•'
quodam, cu-
,
(5
"
jus odore
.63.
-
, gautur.
15 ,'
^ ,
- ., .
,
*
*
20
,,
,,, . ^^'"'"'
•
- 1
-"
)
•
"^^"Jpjj^')^
Heie-
^ ggj.
JIJJJJJ
,
pcntibus
-
25, []
-
3.
14 "'.-^
\
,
JI.
—
'. .. Gron.
x7A
^'.'-. Pauw.
2")
>. — ,
, ^,
...
,
b.
'-
904
'. ^ ; ' ,,• ^^ JNATURA ANLMALIUM. c. 2'J. 23- 24-
'
,' .
'. !,,
,
,
[/.' ' Tfi
/»''- ' []
,'/ ^ ; -," d ,-
..
5
*
XXII. ,
i)e steiia-
riimmanna- >
, #•. \
' ',
rum soier-Kal 6
[ [,
.[. [.' ,' 10
XXIII.
66) ,
|. [
"
jj.£v ,''' ,15
6)
'- [.- ,
-
,
'''^baeua'*'*
^
,
6;.
'
[.
. '-
' ,
,
*
[20
,
, 6)
> ,
'
.
, -
-25
' ,. ,
,^
XXIV.
ue raua \-
scatrice.
yjji
, '
r
'
'. -< , >
2-30
18 F.
F. ?.
''. -j.
23 F•
30 :.
. Gesn. F. .
c. 2.
-' rpc!,•
26. 27.
; ;
.,
.
- LIBER NONUS.
^,;
7:-.''. '.,
,-
^-
^
205
' -
':^;'7 ^^;/
>
^
"'
^^
. .^
" ^-
*
^'- -,'.
-
,
•
^--
- '
' ^ ' ,
,3
-
,
, '
'
,-
, --
XXV-
.hs pugL
7:-'^"™^°''"*'*'
dcque locu-
. ^^, ,
' \ ^
^
' 6 stisalianon-
)
,
, , '^
',
^.
.
', ' ''
i6)v
,,
6) -
,^
"
,
'. ' -
^ .
, ^
],
'' . ^ ' 1 7 u ,
'^,'
J 7
'
,». i s
De herbis
serpentes
fugantibus.
,'
Jopv
J5
. '., •
^ f/^
obs
t
,
•) \ } t\ \ '
', .^~5/« De thelv-
phouih.r-
bae viribns.
«
206
.^ , ^;
DE NATURA ANniALIUM.
^, t
c. 28. 29- 30- 31•
,,
cuv
'. .
'* , '-
.
'
[.,
^6^;
-
, -. -
' '] ] ^]
, ^' f
XXVIII.
saiamaudra
«'"« ""'* ^«=-
XXIX.
" '' ,
, . 2 - ,
'^^'^''^"^.
,
'..;,-
6)
, .
[
busEuTra "^^^^^'
tis,
iias a pere-
-
)
indige- p^Tj^Qv^ ig^21 ,
,
_ /
'
- -, , /
,
gniiisdistiu
, ' * '
' .,
XXX.
Deieoni8in--(3v
'
/
(.),
' ''
,,
^,
[]
'
!
, ,
' '
-$
,
, •
. '
a
XXXI.
»8]
De herba
—
pruhibente.
,
,)^:^;
.. .
8
24 .
b.
,
>
m. F.
29
,
. ,
Schii.
,-
c.
.
32. 33.
- ,
-
LIBER NONUS. 207
,-,'--' ^^ ^^ . -
) :^;£. ci
'-,'•.
-
(^ ,
.
. - ^; ^,
';
-^-
' ' -
^-
'. | ,
:
[
-
' '
\ ~
.
'^ ' (7:(7
'
'
H r
,
piuac,
.>
[-']
\ r/
^?
--
*'J^"^^>*'
moiio
ratione.
et
^
, -- ,
15.
'.
-
. [^
' .'
-
,;-
7?;-
'^br„[i,n"*
, ^, . 6)
" ,
,, . ,-
,
20 [] " nisioria de
* --^
'
- J';!|,f
'™;
stinoiabo-
25;
30
•
.
-, )
6)
"
7.,
,
, []
-
-
"
13
'
. Kulin.
. -
20S
•., ,
;
DE NATURA ANniALIUM.
[
[
c. 34. 35• 36-
'
. ^ ', -'- ' aj;a
; •
-», ),,
7:,
'
-,' 5
,
'-
^ '-'
•
' ,3 .
'
. 7:
-
De nautili
soiertia.
'
'
/
î
1^'°^^ ^x^'-
\~'
'^,-
,
'
"' ~ f•. \ '
,
,
^
-10
' r.
—
' '--
'
^, - —
^,,
,
' '
,,
'
'
,
•
' -,
^J,l^
-90
,
6)V.
' , . ''
6),
-
'
,
^, ,, , .
*
XXXV. ? 25
late maris
'^^ ^v -
-
incogniia.
1.
, ' , . ,,' 30
i)e adonide
to pisce.
'
Q £(;^ ,
[] *
'
. -
c. 37. 38.
.7:,
LIBER NONUS.
"^
209
,^ - ~
,
-'.
ci
.;
:•,
'-[ cj:|iifj,
|5
' , ' ,,.

-
-
'
]'(,
,
, -, ...~.\
'
-- '
'
- "-' ',
]..' -
-
, '., -
,
).
,
,
^ , , "
•
. ''
, ,'-
'
* ' ^ '
XXXYii.
^'."iie fiat,^
utin arl)ori-
' -
' tus aiienae
' , , creacant.
20'•'2'^"
^). .
, , ,
'
'
)>.
'
'
-
25
^, ., ^^^"^•
„„„,|„„i, ,.„
, , , -
s^rjtvi^t"".'^;^^''-
..
301^'^ '
' '
^
*. -
21 F. .
aut delendum.
.
23 F• .& -. 14
XXXIX.
210
,•.£ .. ;,
,
TTjpclv
c. 39- 40- 41• 42-
- '.
Dc bestioiisaf^s^c^
arboribus ct ouv hv [
'^w''' , ,
scentibui^.
^] ';, ,
. , 5
'.
'
', *
\xh
10
,,^, ,,. , --
^^• ,'
De armis, xj»/
-'''
< ' 5•~ \ > \ ~ « ~
qui bus ani
malia se tu
entur.
,
' '{ ., -,
)
. - 15
^•
. [,
,.
De muribus
tcrrestri
et mari
;^„3
""^•
<
; ^*.
^,
.
,
.
-
)-20
, ',' . ,
)
.,
" (3
, '." -
XLII. 6)p6)v
ilimnercCTi-^-'^^-'
natinnibus.
. "
,^,jy^
'^'^^'^''
zlM^CLi
-25
, , 30
,
•
)
•
' ' . &.

2 . Schn. 28 (iron.
[
c. 43. 44• 45-
; tcv
37'.
,'
LIP.EU NONUS.
(- 211
^
*
^
,
; -^^ ; ; '[,
.; ).6)
,
[,3; --.
5
-; ,
1
. " -~;;
TcC;
ci cc/oi;
,
';,
-
;;
',
-
--
.•;,
,
7:)
7:;.' ;,
)>'
6);7:£
-
-"'-'
xliii.
^•"'•'*
niuiaiitiijus.
; '.
;', .
';
; '; ; ;,;
;
'; ; ,
157:;.
,; 5
;
^)-
2.,
;'
;
; ;
,
;
6),
';
-
6)0
'-
;-
, ; ;, -
•
;
. '; ,
; , '.; . XLtv.
25; ;'
rr,;
;
;;,; ;;,
; . ^^^^
Trogiojy-
£,.
6), '
' ^;, ; ; -
oe poijpia
30
)>();
;,
29 F. . ;,
6)
' ;
mari iu
^"endenu-
''"*•
ar-
14
,'.
212
' '
'
c. 46. 47. 48. 49.
-
-
De
XLVI.
piscibu8
quibusdam
gregatim pe-
^Q^jj,^
"
'^"'' "'^
"^ }.
' ~ <& ' ."
- '
, ~
*^
~ ~ <
riGXijfL-
'r5
,'.
,
' ^
regnnanti- ' '
bus. ] *
_ ~
, -
,
10
XLVII.
-
,. ^
Dcechiais
,
y^^j^
cerptis et
terum
uutibus.
coe-
i-
.
„
,
, ^ , , ^
'
, <
-
15
,
'
,
^sto™s''V
cudes ad
coitiis
uinem
libi-
exci-
"
^^^''
yj£^ ^{(jy
^ ^
' ^^
-^^^
'
^
)"
^ ^ ,
'
,,
, ,
-
'20
. , . -
25
XLIX. '. ,
uccciisma-^^^^p^-^
xiniis.
. 6) ' ,
* ,
•
,
(.),
30
c.
,
50. 51. 52. 53.
cv
{
LIBER NONUS.
'
'
213
-
, ,
.
.
,., ',
'
)6 , -^3,;„„^
L•
b^.
, - 1»«"•» «*
,
phocis.
, , 5
'. . " , (5
/ -
,
, ,. , '
)
-' ,
* ,
"
, . li.
20* ,
.
,
. "^ _ ^'
'
,, __
-
oe imiiio
eceabinitia-
tiscuUo.
i>i^
' -
, ' " ',

, Lii.
25 ). ,
-
'^^,^^^^^^"^
>.
3:£
1
., ,, ,
'.
,
Schn.
)
lih.
Uc\ariana
landi ratin-
~
. *
214
, ('
ci ',
^^y^ -,' &?£u.aaTG)v,
ci
;
-
"
irz/j-Cn
<7' ^•."
c.
•.
54. 55• 56•
* /. (7
"
, , )
^.
'| 5
/ ^
LIV.
-'
ana ad
^ '. )
|/
cOr^.waiv ,
rcmpeciiari- ' ' - '
7:.
aiu spectan *
^,
6) '7>'>7 '
-, .
;, '--' ^^ .' '
'-^ ,
,
*
^^•
^jp,
.'
"^
' -
* ,
* ,
7:(/.6)(7
-*
,
,'.
'*
{5
|3-
'20
"-
,
De remediis 5 \ » - ~ ' \ ~ ^' " '
quibusdam c•-»?^^
siieutu
hibitis.
cani
. " .,,
'
^-j-j^y^yijri'
De
L•Y\.
elephan- t^
- '£,_, j^pQ,
<•
).
5v /
,
'\\ '\ ' i\ '•

-, 1
hoL-^^
\
\
ti8, quomo-^lJ-^-^^v"^;. <^'^
-'^
,
°^'^~^'~' ^"'^'^ "-'" "^«^^^'-'- ^-°^'''
^re^dcfen"
^'- [:1 /. 'V^'/?^ '
--.
«'^nt.
* '
nes vitenl, _ ^ ^
J, , ,
et pastum
'.
, -
^7(
.
quaerant.
7:-30
—' —
25 . m.
c. 57. 58.
, '
LIBER NONUS.
oxt,
,'
215
-
".
,
;, '
',
'
, -- ,
, , -" £)mv
, 6)',
' '.
'
,
"
-,
'
'
'
)
5
, , . ^^^^•
> . ,
6)
-"^^^ hTemem
*" !*"" ,™"*"
)5,
,
^
,
,
•
,
.,--,
,
,, ,
,.* ^
30
.
4 \ Vat. h.
,
. Gesn, tc 9 F• ,.
- Dc animali-
Jûg^^q uac cx
parvia -^ ,^
.'
* ,
6
c. 59. 60. 61.
^
gua iiiiiif,
)
,
~ ~
dequecie-
f , , , 5 >
'-
phantnruin , ~ ;/ ~ / \ - /
loiigaeHta- ,
^^•
',
*
,
!,7.
'. ',
,
,
'-
. -
5
.
LIX.
, , --
Dc piscibus
marinis in
tus causa SC-

cedentibus.
,
^''''^°^^
,
.
,
,
» » » , /•
r/
-15
,^
^ / ,
-
/
', '
., " ' '
,
'.
' *
6
'' -20 *
LX•
Dc ficu nia.ri-
ji^
^^'
"^ . -
',
' ??/
,
\ yt^ «9/>
-
-25
5-§5
LXI.
tcov
. ,
*
7 .
, - Gesn.
-,
'.
-
'',30
;
,,
c.
; |,. "
62. 63.
[
-
; ;
LIBER NONUS.
»,
tA-jm
217
;8, ', '

C
;9-
;; ' ' ; ;
; -
5
;,
' /
,
;, - . ;
[77]''[;
'
.)
;;
cjp|o;
-- LXii.
^^,^^^^,„,^
; ;.;, ,
103;
,
>.
'; *
; ;• -
,
(-''^''^•^
cto.
^
; ;, ,
', 6
15' . "
;
, —
; ; — ,
,
,,
20
;
.
,
;,; ;
*
;
;
'
,
*
ucia
' '
;;
'
.
;, -
'
»
, ^*^
Lxur.
piscium
coitu, parlQ
et convictu.
25
. ;
rrj/.va
*
-
" '
;. , " '
'- ;-
; .o^J ; ^Jvcov
. .
, ,
10 Schn. F. . 24 F.
LXiv.
218
.
. ,
^
)
,
,
, 15 NATURA ANIMALIUM.
' |
c.
xc)
64- 65- 66•
.(3
^-
'-
* ,) ,
(3 -
^ 6)
6>
5
,
. '
, '
, - (.),
' "
,
'.
-
. 6) ,
LXV. , 15
oc
^
-
causis,^ .
^^/^ ^,j ,
•i'""xifia et
ncaiii.
,
. ". " " ,20
-
LXVI.
,.
," . , 95
6),
), , ,-
'
'
6) ,
,
*
. . 6
LIBER DECIMUS,
'
;!. '
).£ '.,
' .-
jic, ).'.. ",!,*"^'^'„,;'*''
---, zei<"M'!a-
5 ' ';'' !,,

-.
Xajj6)v
ovo;jLa,
'
-
-,
^'- ' ; ', '.'-,
.' ,
/
,
,
'
(?'.
' ,
,
'.'
[] ;,7:
-^
9;3
6')''
.)" -,^-
-.',
-..)
,
-
(
, ' ;.;-'
, , 6)
'* '-,
'.
'. - ;(.6)0!,
/ ,3, '. ;-
.', - , .^'
20'^/ , '^'^^' '^
'^-'•..
|'
\Uj
'
' / / •'
[
-/.
-ffj
:;
'-
-
, /
, c
25£.
, - .
^!
.
220 c. 3. 4. 5-
-
. [~|{ *
,
, ,
^'•
De camelo-
!.
'
,•
»
,
zi
'.
y.a^^cLY.cL
/ ' \
,.
» \ '
,
:-
'-
5
.^
^^"^
rum cruri- ,
bu8 et vere-
tro.
^^
^X^-'''
î
^pOpa (5 -
,.
Dc caudis
ovium Ara-
,,
'
<" '5>
,,
^' ' .,^
,
\ '
•
'
/ » '
,
~
.
<• j
-
\
. 6)
.
,
Dc
.
cochiea-yoj^^^
rumsoler-
tia.
^q^-
,
, , '.
' _
^
[ 20
' »
*
'.
' ) ,
, ,', 25 .
6)
' , 6)
,30 6) ''
6)
,
'
-
)..
\. 1 îiot L. Gron. F. \ ^ (. . 6
m.
;-
,^
' . ^^
c. 6.
-
7.
?
8.
,,,
9.
[
? -'
;,
\5-*•'
^'
-]
LffiER DECIMUS.
ryj
"
'^ ^'''
£v ,^.
.^'';-
221
1. ... ^ )
.
cochleis
(,;^,,„,,
^".'j";';^^^^""'
mutamibus.
~-
..
-
•
5
,,^
,' ;
.
^ „ f ~
6)
~ \ / 3
<. ~
,
^^^•
De mullo-
rum assao-
.,^„ dorumratio-
.
,
\ r ' ^ 3 ~ > '
. ^
^^
--' ,
'' ^'
'^^rr
Dc ordiuc in
,
*
^^'jpjînoruni
., ' ^&'"« "''-
'
15
,
20
,,
"
' , , , ,^( )>.
.
-
^. ,
T6)v
"-;
,
.
,
2 "
', ,, ,
,
1) ^'^
•
-.
^,^^,^^^,f,_^
-
,
~
[] /
.
3-^,,- 5*'<t'
, \' (vipcram).
30
." , . -
'-
,
.
,
1 Gron.
et '. 2 sedes participioram
permutat Groii.
222 NATURA ANIMALIUM.
,
^^^' c. 10- 11•
/ »,"
/',.
Sjc c5:vt(.)v
^,-' 7-::;: ,,.

^s,
^
^• £>.£(.) cla
kpiiauii )•. -. ', '..

ni.ii.Mi.ti-
;-;:,
^,
j]^(3_^,^ „:,^ .;- ,3),^
;,
^,^^ aG£C7TG)C7av Trc 5
-' " -
'
Yj
uyzvKiz. y.al
'^- - , . — -
n.-znr/j:)
.
[J.p,!J.vG) (7~/,;., [>-
'
.
;
,
-
,
-
/:
^
}(3
/,
-;
,
6)
«
^Jpuv
,
,,
:
, (^,^
.'-
9;,5
-
.- , -
^ , ~
-zzvji^r
,
-, '/ylrt.z
^/.
;-
^,
.') - ,
^^- ,
,
,
:-20
'/f^yjy^
,,
i)e
•
,.isrii,us
^'^^"'''^"''•
26
1 .
-
6>
^-^^<^_(^^,^
—
(/. .
Schu.
b.
^.
C. a.
F. -. 31
.- ^
-30
'
?. Gesn.
-
•
c.
,'
i2. 13.
,.
'; ' «
LIRER DECIMUS.
[.| ;
- 22vS
.'^.[,-
'
-- , ^'•
',
, '
,~ '~ 5 ^ 5 V < l)c ilf()haii
.
,, , ,
J ,;,
^ ,,artibus
. 2
.
6
J•;;'"^;!''^^';':
* pe•
-
10
,
' ,
' , '- ,
'
,
^
"
r
,.„
^^ff-
^rabici»
']'"|"|;)|,','|."^
iic ,•!^
iiiargaritis
maris mbii.
et
15
,' , ,
20 . ,, .,^
, ' -
25 ^ ' " -
-
|3 . , -
, '
'
,
*
,
30
,. . .
' -
1 Gesn. 32 . YiaJ.
224 lÊ NATURA ANIMALIUM. c. 14.
; '.
))
, , , ^
' -,
'. 6
.
).7 ',- 5
.
/,
(7-
'
, ',' -'-
*
'.
-10
-
^ ^', '
.,
/ -,
L•ov
, :
7:.15
rplv |-
--, , .
,
']
,
Deaccipiirc. <
-' ,' /,',
\ r '
~ r\
ilpov
\ ~ ~ ~ ~ , ^
20
^\
' , () )
'
roo-
,-
*
' ' '.

, *-
', 25
-
'' . "
' * 30
, '., ,
, ,
c. 15. 16.
,
LIBER DECIMUS. 225
',
-. ,
' , '. '- ,

[]
, "
,
,
, .'
" . ' ,
'-
10
,
'. , - , '',
'
,
'
•
".
, , ) -
.
15*
"^" ^^^*™-
, ,
' 11
_ baeis sexii
lemii.eo ca-
. -
. ,
- .
-
,, ' . . -
20 -
6) "•'^"•''."^*'•
Jio hu.bitis.
25
,
.
.
. ) ) *- , ,
'-
.-
30 , , , -
, 18 •»]
Aelian. At nnt. anim.
c
I. 15
226 DE NATURA ANIMALrUM. c. 17. 18
* ,. ),
uzki\rr[
.^ , , ' '-
•
, . ,, -
, , ,
-
3
AJo
.
, ' ,
.
TJpo "^pqv
~_ ^' -!s
, ,
\~s~
),
De elcphan- f ~ ~ \ ^»
>.
'
jj,^^^, g
(
patriama- ^-)^
raore.
.
>- * '
) ' '
1 5
'
, .^,,
,' .
6) '
'
6)-20
[]
-
-
,,7
•
' .,
,
-25
xvur.
Deariete,
qua ratione
cubet hiemc
quave per
aeetatem.
^(x^qj,
?.
. '
,
,, ^
„
. '
'
,'
. ,
'
, .
'
§
'
, ^ , , ^ ^ ^
'
^
3(
-
,
c.
^
19. 20. 21.
^'
.' [ . ..,,
.
,
•
LIBER DECLMUS. 227
-
-''^^^^'^''^^^''".^'
scibus.
5
' ,, '' - []
-
.', ; :,-'[
" ',
,
-|''
');.
-
.
, , ''/ .
' '-
^*^De
•coi.rhis
coiir
15''- , ', :
marid
'
rubri.
,
'. ;
^ ' [' -
, ' .'
,
', -',
,
'^
'
^-
] .' ,
,.
,
'^ ,
25{.,
' .
,-
-^ - ,
, ^
(5 ,, '
).
)
[ \ 1 >
[ '^, .-
^.
,'^''°^'*'^*^'""•
.
oe divcrso
Ombitarum
ct Apoiiom.-
cn.c,.-
30'>
, ,
'.* ,
'
15*
, -
'
228
^ ,
.," ,- c. 22-
*
[
), ,( ;0.6,
5
[ , ..' ,
'
-,
(, - ,,
. {) -
' -
,
..
, -
*
,15
-
XXII•
vuituribns
apud *i'ver-
, ^,,. (3
[']]
^'
-20
. ', , .' 25-

„Qj^)^Qj^y =
803 populoS V • 1
habito.
)
', .-
.,, " '' -
,
.
16 .. Bocliart. 20 . Boch.
c.
- ' -
23. 24.
^
, .
'Ev T^ Ko7:t6)
LIBER DECIMUS. 229
'' .
'^ -:; r.d^^^^J^X^^;^
"'' ,( " ,- "'•"'^•
""
5
', , -
)
, ' '.
'
'
^7:''6)
-'
,
2\3(,
"
'
-
''. —
', *
15 ^,^ xxrv.
, , ^?^ —
*
',
"bâiua
,
Aegyptio-
' riun cultis,
'\ *'
,.
^ ' \ '
'S' ' ^ ,
ab aiiis odio
20'
' ' Tv^JpC '
05
',
, * ,
, .
* '
30,
. '",- '
,
'
-
4
6
19
.
]
-'.
Gcin.
Sclm.
b.
24
27 F.
.
'-'..
Schn.
.^;' ,^
230
?) ':•
^ NATURA AMMALIUM.
'
c.
:(|
2.> 26•
' ^
;
, ^ - [
-
TiVTjpiTa!.
^ '^^.
7:.;
ol
-,-''.,
*
(.);.
ci
.
'., 6 -
rrjpi,
5
!.
-. -"!, *
- ,'
7:[.,
-
-..
'
" ^] ,
De
XXV.
rjno-
'^^^^^.^
,.'
izr.'j.(cf.
'
|(510
'-
'
";
,^', ^
()
. eicti,
,
6) )
z/z-jgi
.,',
, 15
."
(7/
, -.
,
' 20
^-^î•
-
De nafura
lupi ejiisq.ic'^=^
ad
Demratione.
^
'
,,,
1
,^ , ).
^'^''-^
^ _^_,
, ,,
^;
'
_
,
* '
r^».,,
'^^
7
\
^Jv
'
/
*
5,
<
•>
-
•>
-25
\
^
'
. 6) -
" ^..30
"1;0
, .'
,
22 . Gesn.
,
c.
rcu
27. 28.
•,
LIBER DECIMUS.
^ 231
'
)iYCUGLv. ,
''. '.^^^ . '

(,
5 '. '
'
)
, -, -
-
»,-
!,
.[. 7:'^J.^, ,
, ). -
-,
'
, )
- . ''
-r
£V
^
-(
/
.
AJ7: (7 \,~.»—
, '
,
\
['
,
;,
. "
,
,
.- .
'
."'•"'.**^"*
— Debobusfe-
^;„i, vene-
20
'' . "
'/ ,
'
25.
'' ,, .
" '
,
.^^,'
6) ,
"^ **"*''''""
6)• '
'
' ' ' '
dii ,
quo Ae-
p-gJptiiasill08
3' ', 2,, persequuu
-
^ -
*"'"
. , -
. ,
232
.
--
DE NATURA ANIMALIIJM.
" ,
^^ ^^, .
\) hi
c. 29-
Tc3
ci , '.;
-^
,' ' .
.
.''*
"
5
'
-
, .
"
' . •
XXIX.
, '' -
..'^
Quaedamde^y^y,,^ r^_^^
.
-,
--^
ibide,
^ ^/ ">.
.
'/
,' -
—
,
—
20
*.( , , '^
r.rjy) -^
,
6) * /. 6)
, -'^^ 25
',., ' ,,,3
.
- ,
-,'')
)-
, -
10 ]
^ '.
';. Gcsn. '.. Vind.

30
c.
»30. 31. LIBER DECIMUS. 233

Tcv
)
:|36)
.
•
•. " ^
*
,
cuv
., ',
',
-
,, .
,
.
5
'
^. " , - '
' -
'
, ^'. ' •
15
. ^, .
,, ,,
-**^
,
cyuoce-
., , -
, ,) .,
20^', ,3
, -
'. . "^
25,
' ,
'). ' ,
, , , , . Deaspiiic,
.
* ' '
ciii thcruiu-
^
-this uomcn.
) )-
30
.
, •
17
3 F.
. Gesu.
,
18
18
-..
F.
Tiiller.
.'. , ; —
234
, .) { . 77:'!,
^ NATURA ANIMALIUM.
,
c.
{.-
32. 33. 34-
Ot
;, -. ,
'- - 4(.
';.&|' ,-
.-
XXXII.
De a^ntho^^
ave.
-
,"
'
-,_,,^
'
^f^
('
7: 96)
, .^'. ., -
^^^^) ^^^
' ^
"
,3
' ' '
. ^
'-
5
x\j
, ' , .. ':15 ayA:hz'i
"
XXXIII.
)
-
, , -]).
') "6)6)
(JvOv |
, (Jvvo,
,
deaburnor'^"*^^;^
.£'
'
uuiiis sacrc).
' ,20 ,36) 6)
^
. ". ,'
*
Mii,us r.ituraC
i.orirn(U-nti-
^,^,.^.~
.(7 25
.
;),^(,;^
'
' 6)
: •
6) '
,
,
30
.^.
•
F.
7
'.
10
'^'.. m.
\ a. C. b.
Gcsu.
18
23 .
'.'. Schn.
b.
. LfBER DECIMUS. 235
{,.»! .
c. 35. 36• 37.
t:j!Ot£J)Ov
'.;,
.( // ', , !, -
- XXXV.
5 -'.
\ t. '
,
rf 1 '
,
< 1 ~ ,.„*.
-
^«i Deperdicuin
' - ^^^^^^ ^^
o|x^pcv ' <="'"'*« .""-
'. "- ' '.

6).
«
'^,
, \
.-
. 6) ).
-
6 ,
- >' ,~«
-
5
6)'6)
/
. •5•
>.
,
>>,
^
'^^'-. -2.
xxxvi.
De flebili
^^^^^^^^^^
cy-
^^;_
'
[,: ,
11/
[.,
xaU" ''"'" ""^
sedibus.
20 ., * -
* . ;'
6) '-
{
21 ^.
^_ /
, ,
" ^^ ,
. ~ \ ) ~
'
''*'\ -_'
xxxvii.
Dc noctua
^^^,^
"«"^'*
.^^^^^^.^
"'-
' ,
'
, ', *
-
*-
,
30^~
'. ""
', ", .)-
12 F. .
23G
[^.^6) , DE NATURA ANIMALIUM. c. 38- 39.40.41•
- , ^ (7[. ,
'
^.
De
.
locustac
"
.. ' '- ,* - £^,_^ ~^^
'
-
] ,. "
,"
63 Tpotjv,
« []
-
^(\
-
*
.'
festo, et
: '^^
-10
'
fluinine Lu- ^
, „ ,
>.
sia.
~.~^
XXXIX.
, '
"-,
^^' '^^
''
) ),
' ',. -
,
ampeTol\ô*^-°^^'^'~^^°^'' '
cata.
XL.
De conubus^^
asiuonim
scythico-
runi, aquam
stygiam
^jvaigiv
.' ,
2L1Jc,
»
- 2
),
^^ ^
\
6)
'
,2 -
^ ^
_
'
1^
*^""b!j"y' *
', *' , , 6) TrjvOa-20
So\
/2
' (7
" STuyc;
'
3!: ^
'. , ,
,
25
..
Hisioria .•^^,
', . ,
'
6),
''.
-
-30
(.)
. .
poetac canc. ,
'./. 7? .
7 F. 24 Kulin.
10 b. 25 Br. —
14 '-. Schu. F. '9-• Rciiies.
.-
c.
;^ , -
42. 43. 44• LIBER DECIMUS.
; -, ,;
237
, ,,-
-
, 6
,
c;J.ccc ', ovc;j.a
5 >.9
'
Q
^
'] , .
*
'(7 '-7:'.
9^;
'-,
6
-,
^;;;.
;6)
c
,
-
Gj;f,vov,
-
10©
C
,
.
'. ,
, -
^
'' '/
, ,
..
'.
|..
, , \
,
j;
^,
*
-
.
De
xlii.
formicis
etveipisLa-
appei-
156
'
'
,
'
, , ' -
TJp£o (3 Abpjr-iQ^
--
XLiir.
J:^,.i'/*f
reiiciis.
"^
,
20
,
- -
AJ:o, -'
-; 7:},'--' ' *
:-
.,
25 , , , .
|.
|[.'
'
,
, • XLiv.
30
. ,
'
6)7:
* ,^
.
, •
..|
[
•
^^^^^^^ „„.
luinibus.
238 NATURA AMMALIL^T.
^-
•
D^: c. 45. 46. 47.
XLV.
..'.
,
•
'
ctm
''.
.'',
(3
(-.
Dc
partu
que
cania
apud
ejus-
*, ^
'pjq),^
^
'
'., /
'.'!
/-
. ,
cca i"» r 1 . "5 '
'!-
oBCvor 7:?-
5
', •-
cuit.i. , -,
..
'!.
."
-'-•.
| - , ,
',- ».
|7:'(7,
'.vc;jlcv
tc;)
-/ ''.,
•.'' '''• ^/,
-^».
,
•.
7::-10
^., * . 'Jvv'./vLv '^,

.
•,
•.,
, -' ^''7/•.
6
'',
•,
*.
;J^•
;
-^, •' ',, /•"•.1 j
'
',^
^
'.;7'. '.-,•.'..
XLYI. | '. '•. , •.
. '>>
.,^',
sce.
6 , .-20
' '•. •.
«'
'. '
6
-
. '^
[
^' ;'7
. c
'.rjo •'
' ,
, - -25
XLVH.
"
[jLUcjiv
.
'/"'.' ) '.'. '' ',.
) ''
.
30
.
oJJ^r^)
.^'.,
De icbneu-
9 Schn. 18 Schn.
12 F. delciidnm. 2 F. ? .
c. 48.
.,
LIBER DECIMUS. 230
-' ,.
«
*
'"""« ""'"*-
parti(ipe,a-
codiio infe-
01
' ',,
,' . '
'
5
. ' , -
, . '' 6
'-
,. '*
,
^
,
,
-
,.
H'«'"""ia
•'>«•
de
15
.
, ,' ,
' '
,
, -
20.
', ,
.
6
'-
25 ,
"
,
, ,
-
30
•
•
,
. ,
,
'
,
/)•
- ,^ -
240
T:jio;r£a'ov,
Di^ NATURA ANIMALIUM.
.
--
'
,[ ^ c. 48•
,
,' , ,
' ^', -
'
'-!,,
,
'.
.
6
'
,'
-
5
.
' '*
6)
'.10
,'
'| , |6)-
6) , ,
up. ,
, 15
,)
. ,
,
, ^, ,
, ,
,-
- 20 -
,
,
,
.
.
6)
(.1»
-2
,
rij
,
,
'
,
6)
, *
- «
,
,
"
,
4 bi . Gesn. 13 F. 3 '.
LIBER DECIMUS. 241
c. 49. 50.
[;, . ,, -
'
5
'^'
^'
'
,
,,
'
'
,, -
' ', ''
•
^/
, )..', / *
,
. -
-,
,
15
., . " '-
20'
' . >').
3, , -
,
XLix.
^^^'^^^
<^'^"' ""^"^
,
^
,
f^
'
i
aiiimalibus
,
aiieun-
.'
25•
-
' * '
-. - -
/,' /',
''.,
^: ^ '..
' 5|
'' , ,^ -
^ '.
30
',
<•'
•
27
*
—
;.
_
'
^
', ' (5 )
Bernard.
•
I.
»
,
7
,
, , ,
,
V
' \
V
\Q
«. » -
6
,
v"|;*J,7e_
in eo
L•
>-y<:inaea
praedoiiibus
y.aituto, deara
,
rationesa-
crilicandi.
et dc
242 DE NATURA ANIMALIUM. c. 50.
,
,
'
'/
. , '- 5
'
•
:
)
, , ,
-
-1(
'
,
,
,
.
)
.
-
'
, .
,, ,, ,.
", '. 6
'
-
-1
',
2'
'. " . , , ) j
, , ,, ,
>.
' ' ,
'
' '.
, '-
''^
'
',
,
.
'.
', 6
', ,
.
'
-
jj,
10 F. (lelendum. 25 F. excidit: \ . post '. >
^
'
,. ',
LIBEPi
;.
UNDECIMUS,
,
, !,.
,'
os
'-,
'-
^•
fe-
." ',
!,^7.
, - !,
8tuin
oruantibus.
cantn
5
-
'' '
, \ -
.
,
-
-
,
,, '
.,"
JI.OVI
,
,,
'
,
, , , ', -
'-
tt(J
)
."
, ) (3
20, ~\
--
25
. ,
,-
.
8
aut
] .. Vind. c. F. ''. 25 F• !:.
16*
,. ,
244 DE NATURA ANIMALIUM. c. 2- 3- 4-
ajia
.
"^^J'^j°g'
pirotas -
,xc^-o ,!..-)
-.
-'
,
'
ci (.)
•,; 5
polliiii sa-
cris.
,
,
^^ , ,
-^^,
„ „
^
-
'' '
.
ovBov
. ',
', .,
.' ,, ^, ^,
o^Jv.
' ,' '
7:-15
De
.
canibus
Aetnae \ ul-
caui tem-
dientibus.
,_, j^ ^, '
. ^
yjy)^
,
, AiV-fYj
^^^ '
]
'
6)
7:
^
20
', , , .'-
., '
'
• 3 ,',
, 25
,
IV•
-
.
feri?auho>^"^°^^^-"?^^"' ^ ^'''^^
'.
nia .lirto a-
pud Hcrmiu- , „ , , ^ ^ , ,
^
ncnses.
2 F. «. aut . 22 '.'.. Gesn.

c. 5. 6. 7. 8.
,
^ ^, ,
'• ' '
\'
LIBER UNDECIMUS.
[]
245
, ''
•
h -'-^
',
5
' '^ .
z^.y.ti
2
'
. !:'• ',
^
, ,
"
3.
]] v£6)v .
, -«-(, "^^
- .
*^",'J'!^'''
'
§£ Barbaris di-
' ' '
' -
stiiigueuti-
^(3. bus.
6) « .
..' '
cvcjjia. ^^"-
15, '
' . ,
^, «<-'""'
traut.
""'^
""
'
20 — .
,
' , , \
(7,
— , ^,
', - -^"^ ^
^'^,^^^^^','^""^""^
bus
^ '^'"'""
tueutc.
25
. )( - , -
3
"
^ ', .
'..
,
,
,
6) av^cmuaci;
nis Acii
" 9
18 .
Gron.
Schn. ..
19
20
. . . '.
sive . b. Fort.
Sclm.
246
.; ,^;
DE NATURA
'/ ANIMALIU.AI. c. 9. 10.
-'-
-, ,.
ci
-', }(7,
' •' ,- ,•. ) ,
- ;^.
'. -^!, "-: '
-
•
•. f/jcuo•'.
,
^cOv
^.
DeDianac
- ^^^
.
"
£,^_^.yj,^
'^ ^,
-,/.^._>,^ ,^-^.^-
-
£^-,,,
,
^ ,
,- •-
.
fcmplo 7
caro, 8(3 avpiov

_,
' ,, -- '' -10
, ^, ,^
,
rubri ineula. ,
, 7:(7-(]
- '/
"
-. airf,o"r,, , ',
^•
fauriortu'!
,
psi^'-;,
, "''
-'.^
'7: -- -
15
ticinus.
'^'^' .,
tlmlVe.va-"^^''"''
-, ;
;
* ,20
^-
. -
. " )."7:,' -25
' 6 "- "
--
,
' -. -
-. , , '' * 6) /6)
30
>i
3 F. \ . '
c.
,
10.
'' LIBER UNDECIMUS.
^.
, , ,-
247
5 .
* ,
, [. |, '
[) .
.,
', -
, ,
', ' "

15^
'
•
[]
6
, ',
.
7.,
-
-
,
, ,
,-
.-
,
20
, '
*
,
-
25 , ,
,
'
, ,
*
,
.,!3. ' [ ]. - .
14
16
28 '',.
Schn.
Scliii.
30
;:,
F. ]\.
.
248
' ,[.
[] ••.,
[-^~\ , -»,
c. 11.
-'-
, , ., ,- -. ;. '
- .-
,
5
{ -)
. , ', ^
,.,' , ^,' ,
[]
.>.
9 .,^
^ , 2 .
) , , 6
<rjv
&)
-15
, *,
,.
,;,
" ,. '' '
i6)v
?
) ' ,3 ',
20
'
6
- ,•-
,'.
^' ::
'•. '.
, ^, ; ,
.
-
25
XI•
,
'
'-
>>
,
, >30
(.,(]•| 3
-
"boie"Tu^^'^>^'
Bocchoridis
iinpio
norc.
,
5 F.
17 F.
^,
. ..
,
, , .
'
.
2 ." - , ,
27 F. veiba
'
?•.''. ponenda post

„
-.
,
. .
„
\
18 F• '.
c.
,
,
,,
12.
',
-•
^ LIBER UNDECIMUS.
[]
' ,
249
5
, , ,
' .
, - 6
,
', , * '
, -
'. ' ,
.,, . ,-
'•
15 '' ' ',', ,
'.
' - -
'.' ,
]
. ,- *
20,
* , '. '^'
,
"
25
, 6)
,
,. " ,
- _
uciiciphi
jcnia.
' , ) , ,
-
'
30
. , ).
3 F. . ^
18 F. ay_!jo;.
'. .
c.
)
13. 14-
', ,
', .) -^]
^(.
', >»
,
', - ,
]
'
5
, ,,
XIII.
''^^^^^"^^"^
-,
", 2
',
[.
,
-
,^ ,'.
,' , ,
,. -
^'^•
H!stor!a Ac
eiephanio,
''! «^^''' ^^"^^

„
avo ,
.6)
[-
, -
|J.oi
.
'^^
_
{
,
»
^^^°"'' '^^'^'^^•
^ ,
"^-^^
, / ri \ r »
.
15
traditi
ratore.
CU-
, . [ ^ , r/ ~ > ,
(3 '
-20
, . , ') (5 -
"^ , .- []
',
[]
-25
.,. , ,,
'-
, vucvo
'
'
,
-
30
,-
c. 15. 16. LIBER UNDECIMUS. 251
|..£
-, ; ;
; •
Zo^J7:''v
* ' -;
T6) '^
•' Bj;av,
^:;,
, ^',
^^-, . "^'•
'rr,^^X^^l'^J,^
^ -.'/.' ' ^ "

',_,
7:7 ^', Ya-î^^bus,
dultcrii
toribQs.
a-
ul-
--^ ;.
,
['.
-JvC
-.
7:)>
; ::•'-
,^^,',
;,
;.. ), -
,
'-'
,
>.,3, '
'-''^,^,'* '^-
, ,) - .^.
,
, -' , ;., ',
;
.- -- :
.. ,
20
',
,
*' ' : ,
'
"
'
'
, ,
'
^
^
'
^^ .
*
dracoue
Lanuviuo
*
castitaiis
',
'
25'^-^
- C
,
''
,
*
, ' '
-
30'
"^,
, . '
. ',
*
'
--
3
ris. c.
. marg. . et - 16 • /• . Schn.
252
•, . ^
^, -^
^ DE NATURA ANIMALIUM. c. 17.
"
7: .
"-
,
'-
. -- '.'
;,
,jaST,v T,TJ/f,,
», ,
;
^
',
"-'.
'
. , -
^,
^,
,
, •. '(7,
•,
-
--
£
6
(5
, )
-
5
10
' (.).
.
. "
Historia dc Xa/.£-s\
'
'^~7.'. . -
15
litciiiî
fasiuit.
(|uem
-, :7 . , -
.
•
, , / "20
.
,
, /
,^ ,
, -2 -
,
"
0 ,
, )7' .
'
-
^J
crh ^
-
,
,
, , - 30
F. ; ;. 6 ' :: .
Sic elium Gesu.
marg. b.
.", , ,
c. 18. 19. LIRER UNDECIMUS. 253
[.
' . 6) .
[ ''
5
),
.
,
, '.
06)
,' - -
"^
,.^ ^™^"^^^^^
'^•^ »•*^
cquo.
oiieet
. ' ,
,, '',
'
15•
,
'" ^,
6)
.
,-
'
'
,
' '.
^ ^tp<.a1i-Q ~ •
20
*
'
'','
^',
^ ?'
'.
,
'.
.
25
•
, , '-
.
30 ,
'
,-
"'Jeîdic^^
i»i^'a''<'«
res aiimoni-
>"-
5
,
Schn. Totus locus de-
,
6 F.
,
d iTztaipri.
-
pravatus. 20 ' . Hennann.
'.^
., -
] cBc) ttj
,
-
-
c. 20-
jjLauCv ,
'.
:.
, *
/cv
6)
6),
.- [..
.-
,, 5
,' '.
. 6) -
-10
^^'•
. ,
,,
' ' ^
6) ,15
-
earris in ^-°^'•
^( .
tempio - j^Q^y^
' ,.
g^ yjjî
, 6)
,
,
*- '
-20
.
, ,
,-
, ' 6), ' ' , '
,
25
,
-
'
. - '
.,
"
30
-
II
2 . .
. Wessel.
Valck.
27
30
Schn.
Gesn.
'
,;
c.
,
21. 22. 23.
:
hk
LIBER UNDECIMUS.
-.,.
255
^xi.
, - -
, ,, ,'- -^^^^,,^,^^^,,
, -
''''^;^'''""^
5 ^'
,
--, - ^' -
'- 6)
'.
,
6) ) -
,
"'^ xxii.
, ,
^?; ;«
6. 6)
; /...«,-
,
, '
' . "^
"
"
- •, -. '"•
-^
- , ^^^
- ,
,
'
,^
,
,
,-
20 .
. - xxm.
' '^', ,
^/^'^^''"je
,
, )) ^,')
s"'ptio.
25 , '' -
'
'Jvu, 7>
'
'.
•
, -^
30 • '
cipium
3
4
^tiirîl
F, post
; nisi
.
'. Gesn. F.
' delendum
excidit
. '.
est.
parti-
25 F•
256
''^^
[
oiScvTai
- ,'.;'
*
- ']
c. 24- 25- 26- 27.
;
- rcp-
-,
'
u6;va:
^^-,
-,"^^
, , '^
'
^--
^J 5
. ,
De
'.
pardal!
pi8ceeto.}-<^'-
rhyncho
«"' ^,,
-, . ,*/,- -'
rij
\v
,»' »>/
'
in mari ru-
'^ ^ > . \ < ! > > >
-»7
'
^ ^
bro.
., , ' ,
, , '5 .
De
- cervo
(auteie- ,, ,
).
'^
* '- ').
^ , „ ,
, 9,
?^ \ - ~ '
-
'
''^^^",^^"^''
maci. ^r,j
' )
(^pJ -^(^^
20
XXVI.
*"'""*'""
gexumma-
scuhiin ahe-
^'
,
'
^ .
-
*/. ,
,
'. . ,
fi t
^
«
, ^
_
. -uaverit.
',
' '- *, 25
,- ',
igua,!
*
838 concila-
8.
cau-(joj_
'^'.
18
'
'
.
,
'.
.
"
""
Grou. etiafineiXe-
'
24
24 tr.v . Gesn.
Schu.
-
-30
^
ly '•(]. Schn.
c.
'.
',
28. 29. 30. 31.
-. "-
LIBER UNDECIMUS.
' 257
xxviri.
'. ', ,
.,,^^.,,,,^^^;
'"'_' '"=^_•'
~ »
'
\
.]
c ,
'
(5 , De
"^"unt.
xxix.
ue OMOUS
ovibus
feiie careu-
,
tibus , aliis-
habeu-
[Q
-
, . *
[ ) ^ meropis
" ,
pieiate crga
. » ' »
pareiites.
'5
. [,
, 5^,
. > 5>, ' „ 7"
hi
^ ^ ' ~\'
-Historia de
eqiio,cuio-
cuius sara-
. ", '\
.,
^ ~ /_ \ ~ ' ' ' ' ' ?> nidia cura
,
jestitutus.
'
[ ''
,[ , .,
.
^,. ' .
,
'
[.'
,
•
, .' , )
. ,
6)
.
' ^
6
13 .
. ,
m.
Boch.
J,
13 , )
1/
b.
^-, ,
258 ^^ NATURA ANIMALIUM.
,
ci
6)
,, :
',
c. 32-
,
6
'. , :-,
-, 5
'
, ^, ,
.
7>,
,
;
>»
," •',
'
.. , ',
', '
,5
* ,
6),
^^6^\
-
,
6)
'^ .uo ,
'
| -20
XXXII.
" '-
,'-
,
-
a'ricoia
serpentem
forte
tum
ob''''"*^^
neca-
insani-
^
'
, ,
^
. \ , . ,
25
enle ct a Si- ,>„^», ~i' \ / \ ^
» \ r ,
-
rapi.icsana-lJ-^'^ ,
'"•
- ,
' ,
, 6)
. '
'
,
30
-
2 F. \ . ,
,
c.
'^^,- -
33. LIBER UNDECIMUS.
7.££
259
, ,, (5
5 ,|^. ,['
[.' ' , |[ cpjjxjia/cu;,
2 ', '
^'* ..) .£ - ,
,
, .
6)
6),
AJv - xxxrrr.
15 , ', ' '
,
.^,,, -\ '
""'*'""*
-
^ pavone
î
,'^''
J<i-
cUcato.
20
.
"
, '', - -
, . -
Jv
,
' '
25^,
30
,
', '
,
' , 6)' ,
'.
^ '
, '^
,
6
20 F. -)
, ' ,
. 29 ' . Abr.
17 *
,
c. 34. 35-
). ,
., ;
:,
clov -
. ' , 6 -?), -
5
,, * . '
'"' ^
6
-
-
,'
.,.,
, -
\
Histona Jf
juvene, qui,
comesis9er---£pjy
pentis 9, *
2 ,
, ', *,
3
.
OipQj,7^£,j(jy
,
,-
--
m£v
20
î^
•
\
'
/ \ ~' r
^
/
'
t
1~ \
15
.,'.-
sarapidis ,
est.
" ,
' '. * .
, '
voCL-îoL
'
25
XXXV.
'^^' ^'
^^'''^'•'
-
. «-'--
3 5
,
,
sarapide
,
,
praestitae. 6),
'. 30
*
,
c. 36. 37•
[] -
LIBER UNDECniUS.
cvc;j.a tcu cqcu "

'
.
261
.'
5
vc{J.ai
-, 2;.
.
"
"- ^'^^
-. 7:6)'.
-.
'..
' -
"'. '
--
-
-.
,
[Ji
4[ xxxvi.
„„„*
^
-
' '
''-', ' :-
,
,, ,,, , • -
-^ . .?^,
|)'^
^^.
*
-
'
^"^^^-''^JZTa^
, •
.
genenbus,
-, , ,.
~'
^-. )6)
'
' ^1 - / ^ , ,^ > / ' ^ eorumque
, *
nominibus.
20^2,
.
, ,, -
,
,
^. , , ^^
, , ,
,
'
',
, ,
:).'
,
25 , , .
, * - , piJov, .
'.
.
, ).,
2-
^ ".
'
,
. :,,,,^,,
', ).
',
,. ."
,
' '
'
,
* ,
,
, ,*
"ffjpa:
1 F. '•'. . 16 F. -..
13 F. Sk excidit.
262
,, ,,.
, . ^- ^, , .
, - , t)E NATURA ANIMALIUM. c. 38- 39. 40-
[6]
-- , ''.
-';, ', .
, ^
-. 5
XXXVIII.
86-'^ ^. ,,
.
" ' ,
scris
'"^•
/.,
,
'*
,
-..
)>'>'7
[ ''. ,'[, , } -
re, diviiio-'^^?--''''oi
tre
iiuni eomui
orum aucto
^15
AJo
/
"e-
' ,).'
J.vv.
^^•
(7 . ,'»>^' /
'
Ue auimali- ^-./ ., - \ r\ '
buspartes
".-^'°^'"' []. ',20 U

piices. £? ,J. ::,
. ' ' ,'-
, ' , . ', >.:7
' ' )> ,3(76)
|. -
6)25
, . 2
'(.) 5
', £-
', -
' ,
^;' /..
- 30
17
9 ', ante
'...
v;ctto>! oni.
•.
m. a. c.
m. a. b.
24 F• \ ~' .
,
c.
.40.
' -
LIBER UNDECIMUS. 263
5
',, ,
',
, ') . . '
,
'.
,
.
,
. . .
6 . m. a. b. c. Fort.
LIBER DUODECIMUS.
, ,
•
pud .MjTen-^'^^''
ses piscibQs,
eorumque
praesagiis. ;[.
'
- ,,- ci
^^'^^'^^^ ''^"?
n.zT/iirL
/.
-^>,
^[..
, ) (5 9'6) ,
_
'- ' 5
,' , ,
; (5.
7::.
, ' -
.
;,
.
' ',
/6,
-
De
.
piscibns
inHierapoli.
2
'^
)^{_
^ ^
^
'
,
,
;^3
/,' -
/ , ,
^ ,
--
'-
, ,-
^, ^3o'vv -^
-
'.
•
^^,,^^'^^
. , ,- -
05
Acpj piios yjptv
, -: ,
•
,
.
c.
.
4. 5.
-
^^- -, ,-, • '.'
LIBER DUODECIMUS.
;
265
-
.| ',
^[;
'~ •
"OjxTipcv
'.)
'
/», •
Ai"fj-
5 [] -^!, ;
, , '.
: *
' - , .^ ~\-.--
^,
5 \ '(* -«!'
A-fJ:o
\» \j' - Dc
^'•
accipi-
^^^'
'- , '.''
,
7:). ',
7:).
•
, •
*/.' '-'
15
20
- ^^
.
;, - - , -
"
"'*-
*
^'/?» ~?'-'?/.;, , -.-. ,
,
.
*
, . -
'
-
25
,, ,
,
3 , "' ^ ' \
^ ,^ 5 » /
-, «
'
'^•
De mustela
apudThe-
?'"'
,
^''•""V"
30 ,
' '"
9 . Gesu.
•
-,
' 6)
et«icApoiii
ueSiniuthio.
',
2(36 c. 6.
'-- ).
7:'
';
., -
'
.
.6);.£, — •{(.
ci
\
, .
^ ^*
.
"
)
' .,^ ^;: -
,
'
?
, - -,
-,[
() -
|9
)
.
)^
.{>.
,
-
^ -, '.'6) 6)
' -
,
',', ,-. - *
^ 2• 7JvOvo'vv
T?jpovl5
'^^ - , "
^^
7: *
,
-
20
,
: p?Jv
' - *
, '
,
, •
25
"^'•
Dc dclphino--
ruincrgadc-
.
.
5
7
!?.
*
Gron,
''.^. Gcsii.
[]
^. ,
12
16 F.
Gcsn.
'.
30
2-
f
.
c. 7. LIBER DUODECIMUS.
. 1267
.
functoa pic-
TzôhoxcLi.
|' -
5 , [ ,
"
, , .
. •
-
"0(701
!.J;[X'(J
[ '.'
" ,
'. , ' ,
, ()
',,
' , - 6) )^ '
15,
,,
, ' -'
,
,' . ' , - ,
,
,
20
7». /-
, ,
25 , . ,6)
,
,
, -
^. ',
,3 *
-
" »
„ , ^'^'•
,
' . > ' ~ , „ . r , „ »t. Deleoniim
apud Aegy-
^'"* *"''"•
)
300
,.
, ',
(,
,
.-
21 ]. Gesu.
' ' , ::
2G8 'Ê NATURA ANIMALIUM. c. 7•
.
,
'
, ^
; ' '!,"
[ -
',;'
[]
.
*'
,
'
',-.-
•
6 5
.
,
6) [-
)
., Aiatnjpov
^^,
(5,
'
'
, ',
"
'. ,'
'.^ -10
'
, ,.
,, -
7:' ',
'^ ^ . ' 15
^" ,
.' ,,' ,.
6)
, 20
"
, -:,-. -
"
, ,
25
-, ' ''. '''..
, ,(
Dc sphiiiEc. ., ,
.
('
22
,
.''. '.
,
Gesn.
)
30
-
6 F.
7
20
"]
.
F. '.
a. b. ct cditt. vcll.
25 V.
,
c. 8. 9.
r^
-'.: .
LIBER DUODECIMUS.
XsgvtceiBcO; ,^.
260
!,
^.
' '~ 6) •
;
^
.' ''
-[ ''. '- *
"
'' ^^:"'".
', .{- . ,
j'
, , -
'
','. '
77Jpo, , -6
*
^^^^^„
15
'
'>
.
'
TTjpaySTCJ
•
^•
'
', De cinclo a-
'
"^
20aurrov
- taciiia.
. . ''.' ,
'-
25
'
" '.' &
'
. •
^'.
'
*
" '
30
.
3 F.
8
' ,
.
'.
^*^
Meineke.
'».
'^^,
15
32 ].
?• Gesn.
Fiorill.
,
270
^ "
*
DE NATURA .^^niALIUM.
-rt?
, \
,
'
'.
c. 10. 11-
?
'
, ^
"^~''-'^^•"^.-'' a~cpf£CVT6y;
*^ *•* '"'^"-
-
"
'..
'
,,
rapoiij-ia ,
- -'.
5
- 6 •
,'^
''(7 )>•
.
•
^,',
:;~'7.
; '..
10
; |,
, ,
J'^
.
. ^
6
15
- .
De murium £ivai ,
'
,
vJv
')
*
'
' --*
) ,
-20
'
', -;
''
* . ^., , '
, ,
' -^', 25
.' ' '

^
' '
—
'
-
—
[] ' . 30
XI. .2
. ,, --
°''^^*^^"'''*'"
3
4
F•
l•'• ?
. '' '. 26 . ' ' .
1
c. 12. 13. 14. 15.
.,
'
LIBER DUODECIMUS.
" ^; . - 27
.'
,.;
,
'
.' ' ,
r;r.zYJ.z, -
,
6)
,;',* . ',-,
.
|.,
^,'',
j,^
^"•
saiicndo
'^'^^^^^''*'
15
'
., .
'
,
,
.
, , ,
' , - •
]
"'^'*•^*'' *"
, ," 6).,-
20.
- Oe
.
gia.mic
25
.
'
,
^ '
' ,.
,
,
^'^'^tî
'/.
'.
-
^ , 6) -
,
.
30 °jj*^.j^"^'^J"
Jio, iie cro-
LpJ tic,ttdc
trochilo.
32 F. ',. .
272
[ 7:. ' ,
'' --,
"~-yj ^^
c. 16-
'
-. -
., , ^-^',
,
/-
^,
)
-'.,3!, ,
,
--
'-
5
-
•
/
>>'
,
).
,
' .
' — 7: 6)
-, ' , "
'
'^
'(3 —
'-
-
..
. ,
De causa
foecundita-
tis
dam
quorun-.
aîma-c
-
qj^j^/q^,^
-
'
, ^ ^
', / '
^
'
15
lorum
'"
qua
steri
e"^cum'"e-
coitu.
'
Q-Yj.
^'°'-''
' , 20
'^?''^
-.Q^ -,}
,
'
,
, , -
-
-
'-,
.
., [], ' , []
25
*
', ,
,3
-
.
4
24 F•
/.
& '...
m. F. 2 F. .
'
c, 17. 18.
-
LIBER DUODECIMUS.
. '/
273
5
,
,
- ',
'
' ',
'
''(.
,
^
?
xvil.
"'^^','"',;';
accidere so-
lent.
)>
,
-(
*. ^
*
', -
, ', ,,
,
',
' '
'
.
15
fv
. ,^
^^, 5,(5~ *«•>
-.
-'
dc ccrvo-
*
/ _ f nimcomi-
-bus, quade
''^'''
caussarena-
,
,
8caiitur.
^0.
*,,,,
, *
25 . 2-
*,
* * -
.
3|?5
,
"^^
Aelian.
^^
rfe nat. anim.

,'
'
. 18
,-
'
274
-
c. 19. 20-
/.^. *
-'.
'^,'.
|
,3 -
, -,. , '-
|7: , •
*
5
. , ' ,,
De
tate
umin
XIX.
diversi-
cornu
tauri:
exsecris et
iiitegrie.
) ''
'
) 3 *
'
[]
'
,--
' -15
-
'
,
, .-
,
*
,
,
,
XX.
De tauris
cornu caren
tibug.
'^(6) —
—''
,20
'
'
'.
' . ',
' , . "23
6) ,
Jvo
'
'
,
,
"
,. , '
6) , ' .30,
.'. - (.. -
1
.') F. - ,
Schn. Fort.
ciim Gesn.
.
17
Pauw.
Schn.
c. 21• 22. 23•
hk .'.
^ ;-.
LIBEll DUODECIMUS.
7:-
275
.
-.^
". - T(.)v u(;)«v
, ^^^•
Historia
avaquna,quae
dc
ruin pro-
5 Cr) ,'-^-';). um
.^^
'.
''J|.^j scr-
,, ,
^»^
.'
'*•
,
,-*, . '
^'/''.
. ^• - ^-
15'
:
,
, . 6) ' -
.
,
,
'
^,
-
).,
-
-
2'-^ ^-
-
, . 6) 7:6)
'
*
,
' .' ,
^^'•
25
.
, .
'
-6),
[] j^^îa creta
'^*'*'^•
. ] ,
,
; , , ,
,
, ,
^
d« leonibus
Elymaeae.
4
8
~] '. .
F.
'.
Gesn.
' 12
20 ¥•
28
' ^•^'.
-.
F.
Vales.
18*
^•
276 DT^
,..
' ^
NATURA ANIMALIUM. c. 24- 25• 26- 27•
XXIV.
Depiscema- /
], .
T(j
5~(•>
,,, /•- \ ^v »
,
risrubri
*"'^"*^^^*^" ^
.
^^^^^'"*"°°''
)
' ', -
hk
Tubri
* ",
pisci- ri,J(J(3
c^J,
" "
"/]
-
.
--
",
"' , ,
,
, "-
,
15
.
.
, ^ , -
20
^
"
XXVI.
" ' -
"?'^^"^^^^
*, .
XXVII.
marJl^bri.^X^^'?'
"
." )
' []
,
, ,
2
. , ,,
"
30
9 F. dpy^ptu. . JH b.
,
c.
*
28. 2^.
, '
Q
LIBER DUODECIMUS.
['] (5|
;. ' "- ^^
277
',
.'«.
5 , , ^â^(yj.0L.
*
',
.
TTJppci
'
, . ),
'
'
^'.
-
.
-
'
,
^^^
^
Ko1Jo ' , ,
-
™"**>« »»"•
temporibus
coiorem -
', ' -
cemque mu-
.
y \ r r
.
, ,, ,
•
tant.
"
-
. , , '.,
15 >.
,
^,
20* , . ,
, ê siiuro -
25
. , ,
* *
*
-
-
-
6 *
. 2
*
-
2-
.. .
*
*
30 '
, *
3 F. 31 Hemsterh.
13 F. i-r.o .
,
'
c. 30- 31.
XXX. tq
/?. '-
versarum ~
Decicuribus^^j^^^
' ^,.•) ,^
-^ ', *
'
, cuv
£./.£ ,
,' . ,
'
regionuin. , , , ^ , ,
5
(5
,,
•
(.)
.
|3(.)
^
'
, '
'-' ,
,3..
. -
-
' *
c
,
,3,
, 6) ' 5
'. ',
, -' --
,' '.
6)
,
' ,
-
20
-
, ' *^
,
" 6) ^,
, 2,95
XXXI.
.
oracu"Miiiis'^^°'Jf^
Ariiitnmachi
(latn.
pi
7
3
15 Post
.
,.'
^
•>
1*".
m. F.
,-
', ', ,
<^
'
,
. ^1 i;g,^
•)
'..
Gesn.
.'.
35
.-(3
iiist - 23
30
.^;.
•.•:?)\)
Sclin.
Sylb.
, '.,
{ ». , ).
c. 32. LIBER DUODECIMUS. 279
-
,
, '!. [ 5!.;,
.(. •
' -
. ^
'
5
,
,
[)
,' -
*
' '
,
)[ |', ' '
..
; ., ['
'
.
\)7:6)
,
[]
*
| '.
15' ' . | ."
,. \7
, ,_
*•^ ^«^•''^"^-
,
' t \ t \ '
\ Ijjjg lndicis
-.. - ~
eorumque
.. -
, ..- poeua,8iho-
, ~~.^^~»
, , minem occi-
'i^»'' ^ " derint,
20
,
.
25
' ), , '
. ,-
-
30 ." -
^^ -
,
8
10 .
6)
] F.
Gesn.
. .. ,
12
';.'
21 F.
Sylb.
Vind. 7-
^
^
^^ ^, c. 33.
', ^ , , )
'^,'
',
, . [»., ' * '
'/, ,
,| |
,
' ., . ^^'
'.
-5
)
,
'.
.
*
10
, , '. ,
" ]
'^^ ""*""'°
-
, ;J.vo
'
. , '' ,
'6')
-15
.' / .
.
, ' jj.s'v
,
^ ,'., cv
20
•' --
,3 '
. -
-25 ,
,
,
,
' -
-,
. -
,
6)
'^Jov •
'
,
30
-
c.
' ^.
,
34. 35.
' . •-^.•.; -
LIBER DUODECIMUS. 281
,
plJL'l ,
.)
,«, ''. - .
. .2
' 2!,
'
-^'*"'^ '''"^''
;. 2 .
'^ * ' versoruin
5
, '. ^^^
/] -
]
animaiium
versos popu-
'
/ , [ ' '
,
[.[.
'-
" ., " [- ^'' ,
,
-
15 . -
, -
,
,
, .
[ ,[ ' ,.
, -
•
. ^£k-
-
,
-
20
'
,
.
•
. -
252
*
,
.. *
--
*., - •
,
30 ' . -
-
,' , -
. .
"'^ •^^*""'"'"
. .
'
27 i> Grou. 30 Schn.

,:[.-, .
232
d . •'
-. ',
DF. NATURA ANIMALIUM, c.
[-
36- 37-38.39.40.
XXXVI.
^, ;.;
[£'7
,
6) ::,
-
5
Dc aq.ia
et de bobus :6)
^g,jj_^- ^,,^ jj^ ^,-,^
.
,
,
, ,
Euboeae. \ , „ ,^_ ' » ' '' ' ^' •• '
Kat,
XXXVII.
'.
,) ,
^'
[* -10
UUS.
XXXVIII.
. .
gracuiopue-B'^'-»'^"'''?
08 amauti-
^»^ y^ .
[
'['^^
\
:|, 15
De sue Cla-r/
^|[• , [ >
^'- / ~, « > , ' '
^ ?;
''^^?'•
zomei.id a-°°'^'^
'*""•
6) 20
, ,... ' [.. ,
\. '
-
^ ' ,,25
,
)>
,^ ,
XXXIX.
()|.^-,_,
.
î £,^
, ,
'
,
6) 2^
XL.
<).(.(-,^-: 6)
' ' 30
quiljllMlUuil
li;il)i!o.
3 ^^ ,, ,
Valck.
,
2 ~(7.
„
'..
•
Corai. Fort.
Gesn.
~
,.
)
c.
; '
41, 42. LIBER DUODECIMUS.
'^'. '
'
^
7(7
.' 283
,
Upcv ()
5 ,3 ^ " -^
'
- - ,
. . .
. ,
-]
*
'-
2^•'!,
,
Tjpavvov
-
-
' '-ro
6 -
,
* ,
- / J, > 3
, ,
~
po,queil cote-
xli.
^^ Gange
fluvio , de-
15
.,
,. ,
,
,
,3
,-
-
-^ crocodi-
"^•
20
/ •
. ^, '-)
'
25
6)
, . '
)• []
, ~)
.
:
,."
)poic, (
>.
»•',
>.•
, -'-
xlii.
^*^
'-^'^^'^^
uitis.
",*!"^'^
«^^
XLIII.
; ''; *
. •',
; '. ,."
,
B•.rJ•',
Bl
De «liyprsisy,:,^,.^^,^
piscandi ra-
^;' •
''
-,
y^^;^ -',
^')* » •
-
tionibui. S>.x-7j£''a )c•JJ.'v(.) 5
'''.;
, - )> ^
',.
-
,/ ,*
"
,
^ >>'):
,
7:''^Jo ,
^7:
.
, )>
.,, ,, /. 7:0.
)
7::
:15
7:-
-
7:,,
. ^ , ,20
-
-
.
',
-
6)
, ',' 6') -
.7:~.
,
'»
,
:>• 6) ^
-
7: ,, ^^
25
).)> . >«.
,
2
13
.;
'',
,
Gesu.
?'.;.
*
..
19 V.
26
,y.yX
065.-(. Schn.
-30
16 Ante '.; atldil
Gcsii. Sclni.
,
c. 44, LIBER DUODECIMUS. 285
.,
; " ,' ,
, ' '. - ';.

,
* ,| .,
. ' '
7:6),
"
^?
Evquisque
xliv.
YljjPi^j*"-
lj-
,' '. ^^^/

.
' - ,'
;-
-
- ~
'
~,\^, ?\ \^ -^
et musica
delinitis.
,
15'
,
', , .
;
' - ' *
''
) '-
'
20
' .',
"
,
•
,
^
,
,
,
*
'
,
, ', '*, --
•
—
— -
25
,, ,.-
*
• ,
30,
.
19
22 F.
.
.?. - . Gesn.
s.
'
27 F.
31 F.
'
(5 .
r:
^
L [x V ',
; [ '- 6£
. c ' '^
-~
'-
,
.
.,
, '
c-Ep
,
.
. ^^ -
,
[-—
^^^
amor
"
runim.isicac^«-%
hyiniio
bratiis.
-'
^ ~
' -.
£
^
^•; -'. ,
'
/,
;
^,,^^, ,
,
,
*
"'
^-
^
" ^ ,.^.
. 10
^ ^, '"
^'.
,
(3 ,
' ^^ ',
'.^ ,
6
"YJ'.-:z
'. ,- ^?
''., .
:\ ct
~ 13
'.^'. 20
'
"'
,
,
2'',
•^-'.
9?'4^"JXi'''?>
'
£.
25
^,
"
' ' '- 5
2,', •
i-\
30
"
', -' '.^-
' '
/. -' . 35
16
31 '. Ilcrm.
Brunck.
34
36 . ' '. . Br.
'
.
c. 46. 47. LIRER DUODECIMUS. 287
,
^^
"IBlcv !,-
', ,.
'''
, ,,-
nemnsica
5
'
' '
, "^
_ „
[, -'^(. ftris rapieii-
,' ,
, '' * '
'. ,
'' /
, "
',
,,-
15
,
.
' , ''
-^^
', ,
'-
-
' -
•
.,
20. '
^, -
'
,. ,--
,
XLAai,
25•, , \ . r / ~ }
Dcanthus
pi.scibus eo-
rumque ca-
'"^'^'
^
6)1jo
30
11
21 F.
'
et . .
Schn.
•
28
6)
. .
7 , Schn.
-
LiRER DECIMUS TERTIUS.
--.,,^
' -
,, -.
I.
Historia
gnum
tendit;
dc
aqnila,quae
.Midae re-
(jL^siav
por-
aiia
!,
^ ,
,
»
Tpiv .
-\
.
^
,
vsjMgo.^
-'^;
^
; -, ,
r
,»
-?
loneinser-
vante.
?-^'-'''
,
c1J(7c
. :£ ^ .
?
-,
7:(.voc
,
,
2,-
-
Oroiov
5
,7- .
^,
'
*
,
tii^z~o^
-
y.arrr^vi'/Hr\
-'
,
[]
'.
)
. " (5]5
.-
De
ne
.
sargo-
rum. ',^'
piscatio- JNic-QTj
/^»
',
^)
-
,
20
,
,
',
',
/,
'' '
, -
.
*
1J,25
12 F• . 23 Gesu.
;.
^^ (5 ,'--
c. 3. 4. LIBER DECIMUS TERTIUS. 289
. ^;
7:pc|j.aO«v
-^ - '.;,
5 .'
[.'.
,
•
,
, '.-
rfj
"
^^
6
. -',
^~
,
' '•«'"
,
, , . ^,\ *
'
?
/
,
7:6- *''*"'*^'
au-bus, dequc
.
plaiitiu -
riui.M.
, '
, ,
' .'
15
' *^ '.,., ' ' ', '^-(^

IV.
tê caiiiony
,
• * *^
" '
mo piice.
',
20pJpC
yr
,
' *
3* ' ' '.
.
"
,'.
^];
" '' -.',
.'.;,
-
,'
.'.
. ,
•
14
18 ^^' .. Gron.
m. b.
31
locus
^.
obscmus
m. Vindob. Totus
etconuptus.
23 "'. b.
Aelian. de nat. anim. I.
19
*"
290
, , DE NATURA ANIMALIUM.
-^.
, c. 5. 6.
V•
rina. ^*^'• ^• ,
, "
[ '
,
. 5
*
, , *
•
--
. ' ,' -
' ,
. , ,
' ,, -5
'
VI. ,
De poiypo
£^^ , -
gnitudiiiis ^,.
inter vasa „
saisamenta-
, c , > ,
-
ria capto. . r
.
< \ > , - \ > , r
, ,'',' *
^-^,
20
', -
,
,, ,
*
. -
,' 25
•
,
'-30
*
-
2 . . Hemsterh.
c.
(3.
-, ).
7. LiBER DECIMUS TERTIUS.
cuv erl
££7,
« -• -^ c
; 77.
291
, ,
-sj.',/;-»^^'••; '^-'';
'-^
'.
^, . 5 '-^^, ;7: -.--, 6
-
5
,
. ,; , , [ ', - *'
c ,,
-
5
.
,' , . ' ' •
^JvOv ) '/
' --
crrd-
'
6 06)p
15,
,' ^, '-
,--
'
).
'
, "'
•
20 .
^
'6)
' . .
, ^
^'
°*""<'™^'^''**'
), *
. quae Indi e-
lephamis
25
,
, .
pcLHa^
,
", ,- ,
',
hibent.
-
-
30
"
9 '
• .- Schu. 10
,
F. ^^..
19*
*,
292
-'
c. 8. 9•
.
);, ^sO.a;
^^ ,* .
, , »»=.
^^ , -;
" .
VIII.
De elephan-
torum
norumque
f
^ ^^^,^
.,
, , _-.,,
*
r»
£ ^ /,
v,\~
'
/
, D
- -
colligenuo- » ' .- • /« \ 1 '
' -
rum studio.î £y^
,
^ ^
, -, ,
, ,
'.
9,
;
'.
/ — -10
-^,, •
15
-
, ' ,''
^ ).,
-
20
). . ,
, ' . ,^.
'
IX.
De eqnorum
gubernatio -
",
, . ,
77,6)
/'-^^
-
,
«/
.. ,
'
' -25
,
phantis bei-
latoribus.
^^^ , 6)-
,
•
-^/ -
- -30
26 F.
28 F.
',.
* . 31 F. .
',
c.
{.
10. 11.
,. -,LIBER DECFMUS TERTIUS.
(.)
293
5 '. " ''-

' '
', ,
,' --
' ,.
,
, '
',
' / *
' ^
, , - •
'
'^wi, ^^^^^||'"^'''^^
' 6)
i^-Ma.uT09 ve-
'
"
15'
- , , , natioue.
63,
' '. -
20 ,
6)•
', ,
[]
6)
'
, ,-
'
, '
'
• .' ' • --
25 . , ' -
,
, .
30 .
,
'
- Uescrib
•*«'scnbitur
ratio , quu
13 Schu.
."
294 DE NATURA ANIMALIUM. c 12•
vuipcs utun-
^« ^,
dia lepori-
, !. , '.-]
^^ ^[ ,
} [;.,
"^
,; ; ', . ^^.
"
^
,| /
. , *
{
, ,,.
'/
6)
'.
-10
, -
^. .
^},
,
2^ ,., "^
,
-
,15
,
.
, ^,
,
))
."
•
6 20
,
-
6) 25
, '
6) *
,
(5 *
(5
,
30
*
.
^••
mare»
'. 5 . P;ir. b. F. 13 F.
,
.
c. 13.
. ' . ,
',
',
,
.'
'/
LIBER DECIMUS TERTIUS.
, -'^^ - '
295
quoque
ant.
le-
5
. ' ,
'.•. ', . ,
.
(3
,
*. ' ' ' .- -
' - , -' ,
'-
[
[ -- '' -
,
15 -,
'- ^[ ' ',3,
"
(
, -
,
,
,
*
[, ,
.,- ,
. *
-
20
,
.
[' / '-
[ , '
xm.
aocDov
'
7. . X£(.-Deieporisiu
elifrendo
'
, , , , ,
senando-
"
6) '_ ' ' / ' «' » ~ »' . ' *' ' cubili
«. - 5£^^;^ „„.
257^
, ) -)
^
'"
(6).
,
./
-
«tniîisiuc
•>"*•
30
,
,
'. '.
12
17 F.
22 F•
'.. .
'
Gron.
'. .
?\ 31 F.
—
. .
296
5'
, ,
DE NATURA ANIMALIUM. c. 14-
.
, } ' , -
XIV. 6)
*
.'.
' , 6
!,•
',
, 5
. '6)
^^^
'* ^'' ^'^-
" kioium
ni<mtaiioruni ax£ "6)
8<riuin.
,• Oa|j.vG)v -10
. ').
' ," ,
.' , 6)
15
,
'. . " ,
,
,
,
,
'
20
.
, -
, ' ,
'-
, ,
.
,
,
25
' .''
'
.
C
" ,
,
6)
.
: ..
,
30
4 F.
f) F.
14 F. . 5.
16
24 F• vel
b. c.
c. 14. LIBER DECIMUS TERTIUS. 297
'. ~ -'-
-', ,
rcSoiv,
•!
^,•.-^
clcv
£• 6)
;
cpa
.
;/.
,
,
5
^;, c7;'v
'--
. -
, !! ,
.
'•
[-, '
, ,,'
-
- "^
,
*
,
'
'.
-
"
. ', -' 6;
Ivvojj.a
,
,
(-
"
* (5 ,3•(' -
,
•
20 ,, ' '
6)£ '
. " ,' '

'
- ,^,
,
•
,-
25
-,'
6)
*
.,
3 , ,
*
,' .
,,
'
'
-
cJ'o
,
'
"'4'« 6
8 F.
9 F. . . 1
30
1 >•]
'• cnsj
F.
.
'•;.
^ ^. ' .
208
['
7?Jvc,
; [.
•
cu
^-
cpGâw
c. 15. 16.
[
. ; *
c 5
:~ .).,
--,',
,'
^"
. • ,
)' \3.L• ci
"
De
XV.
cuHicuiis
, ^ (
^{^^:^(j^(
' , . 15'- ,
'",3
*
' ,
., oX6jnrjV
-
*
,*
,
'
-
"
6)'
,
' . ,
)• -20
*, '.
De
1.
instru-
\.' , -
!25
.
,\r^^JfJ^,
scatus thwi-
, , -
'
6) '
-30
17 ''.]
20 1'• ;.
''.. Gpsn. 25
'28 F.
F. .
:.
c. 17. LIBER UECIMUS TERTIUS. 299
£[, . -
'..
; '
'. '/;
',
;' ^/
::
-
.'»
.
^^•^
5 • /- ' r^
,
/
1
jiisce , ejus-
' .;, q"e captura.
':
, ' -, -
>
' " 6)
!
,
- -', '
[']
[]
6 -
15
,
,
',
,
2?,6
,
,
.
', "" , /'
'/
*
''
, , , - ,
'
,
'!^
•
-
,
30
., ,
25'^'•
^^
6)
, ' 6)
^).
,,,
'
\>.':
&,
12 F. \
12 0J om. Viud.
. 18 F.
. .
\ -.;
. *,', ^^
300
6),
[' , , :'^)
6)
5
,
,
[ ', ',
, (5
5(.>[.,
. ,
,
-
'. "
6) [ 6)
',
,3
' '. '
', ;3
[',
,
*
',
15
,
,
'
-
.
'
.
'6)
(.)
. , 20
.
. ,
,
,
§i --Q^
2,
aiiisque 1.1-'^"'^
diae avibus£^^'j_
regum. 25
•
*
,
.
" '' ,
[]
) -30
',
9 \ '!. Par. b. 28 F. .
c.
]•
19.
'» '
3
-' ,
LIBER DECIMUS TERTiUS.
crr)'joa.a\t.vKi , ';.,
- 301
'(5
.
- -' , ', 7:
g^jv
: '/ '
6)
,' '.
5
, ,
' ' ,
"
'. "-
' ). -
,'
' , -- —
-
.
,
[] -
*
156
.• , '
-
20
. , -
.
,
• .^
. , ,-.
25VCI,
- ,
,
,
,
-
°^ capitoui-
*<»"'••
3^ , '
'] ,
'
. ' ,
14
24 ] F, '. .
F. 28 Gesn.
302 NATURA ANIMALIUM. c. 20- 21•
,^. ,
.[-'-
^;
'
--
(
-^9[,
- ,,
[
-:(.
- , '.
- , }
, , 5
.
, '- &
^^ -
',*^
-
'
'^'
.
:.,3,
,
~
XX.
primi.de
Rota.
'î'?^'^^
yjy)^
^y^-..^-.. |^^))£~5^t.
-,
'^
. ,
--
15
[] ^
, -, ,
"
2 )>
, '). ,
'
' '
,
,,
20:
,
*
:, .
, ' 6)
)> 6)
'.
'
'^/ 6)0•
6:)frrj.-l
'.-
-25
^^^• ' >.

De Tritoiie
.-'^.'.
; . :7 ..
.
2 Gesn. 15
;^ Gesn. 16 ] ^ 1. a. b. c. F. \
?5 ',
-..
da
10 F. verba
[.ost
11 F.
ponen- '•.
20
18 F. \ '. 2.
Vos.s.
-.
11 Gesu. 20 !:. Id.
Is.
c.
[J.
[
ot.
, ,'
LIBER DECIMUS TERTIUS.
, 7:), ' '

303
5
-^
, - '
,, ' ,'
.
'
,
•
,
'
.' []
,
, )
15 ,
7:(
,'.,
'
', '
!. ''
"
'
--
20{.)
,
* '', , --
, -
-
,, '. '
25
6)
,
,
,.
'
,
-
*- ' ,
-
, -
30~
33
*
F. .
, -, .,
304 DE NATURA AMMALIUM.
^; ' , ,.
c. 22- 23-
-'.'
[
Ei c T.a:nri.
^
,
^'..-- ^,.
', ^^
.; , . 5-
XXII. Tcv pa.G'HoL :1 6
"tslndidr ^,'.
^^^^'°^?
^' '.',
, , ]
regem reve- 5
rciitibu8 et
custodienti-
^, r
'.'.
•, -» /^ »
ci
r ~ ^ ' \ r
^^ ^'.,
[
^ - '
'.,
,
)>'
,' -.
€:(;/
* --
*
,
6) ?^'-•-
; , -. pci ' -
.' ', , '
-
, '^,15
-
'
, -- '. .
. ' , , ,,
. ,
De scnio-
20
^. y^, ^^ ^^-.i^
. * -
-r/j-Qv
fi '
pciidra ma- ^ '
rina ingeu- TziiDjGâi

_
, '-
' , ,«',
dinis. ,
25
, ,
, ',
•
-30
.
,
13 Schn.
c. 24. 25.
ci ,
. , LIBER DECIMUS TERTIUS.
!,.
,
305
-
, 65 ' * ?
5
.^ - Ue cniiuin
,
_
eiiaticoruni
.
-
' 63
', , , -
'
cxercitatjo-
,. . '
" ' .
-
[6)
.
•
',
•
- .
15 ,
, ,, * -
r ,.^
',
,,„, , ,5«
',,
^^
quis
pliantis,
•=""*
et eie-
*'
nec
.
ceteris
,-
.-'
""^''^
20
, ' ,' ,
, , ,, '
'.
25 '-
. ,,'
,
]
3' . -
'6) ', '
6)
[
-
11 F.
18 F.
,
. .
Aelian. de nat. anim. I.
30 F.
31
,
. .
Gesii.
20
, c. 26- 27-
-
)
,"»
,
-,. . xtov
,
l•)
-
XXVI.
De cicada
marina.
,
, *,
'
,, -),
. -
'
5
'* -(|
,,
.
6) .
^- •
2-10
-
. " .-
-15
Pecuiiaria
piscibus
^, q^,_,
,
^,^ ^^.'^^^
, ^^ *
-
,.
,. , ',-
,
20
6)
. '
25
-
*
;, , , .
^, 6) 30
20 ] ;. Par. h. 28 \. Sclin.
c.
,
,
,
,
29. LIBER DECIMUS TERTIUS.
.
307
-
xxviii.
p'ApoJ)o°J^.^.^''T"^
<î'i*"i"'^ '^^-
,
6')
','
[
'
^, -
', -
-
, '
•
,
-
do.
,',
•
[]
'
-
15,
.
•
>,
^- -, '
,
2 . p1J6)v
Abresch.
,
10 F. £vb' .
JvC.
20
j.
De scombrisxal
maris lonii.Ttti,
' ,
LIBER DECIMUS QUARTUS.
, ',
[ ^ '.
?,
- ,
,
'
. , .£
,
-
5
' ,
.
,
'
'
' -
,,
10
^.'
, -
',
,
^
,15
'
, -
*. , ' ,
, -
120
Jvpo
, 7:^;•
.
,.
, -
-
-
25 F. . 25
',
' .,
c. 2. 3. 4.
' 2,
,
, ,'&)
309
«"»'"
.
^^^^**^"
"-
-
'- ' '
•
' '
deute.
5 . ), . .
.^"'•*^*'"
"
' , ,
»»».
,--
^,/,
' * |-;J.o[, ,
, , ^, ,
6),
'
15 ', . , &-
* " . ,
[]
-
-
-
De
IV.
echiuo
20 6).
•
niariiio el
terrestri eo
,
,
,
r/~, > , r '
'
j/ <> ( \ '
- rumque usu
medico.
. -
*
*
25 -
,^ -'
,
,
,-
30 '
ai
1 F.
genuiua ,
post
,
.^
positis.
'
— veibis ..• ,
V.
,, 310
)£ b
DE NATURA ANIMALIUM. c, 5.
(- '.
' ',
Dccornibas^p
(ueDtibas) C- ' r 7 t n -a
•.(7'..
-, -
lephanto- 'Ev ci
7:"•7 /,,
rum
e)8.
.
•. - 5
-,- - .
"'.
'.• ' , '^^.
, •. '>,
6)
.10
',
, - -
- *('
7'7;J.
.. ^^
^^ , :-5
7v;J.vo
,
,-, .;
;^ 6) °
~;').7:,
-
,
'-
{.
* --
^^ 6), .. ,[ ,-20
*
- -
.
, . ,
Di,
,
'/
;->."^ []
,
-/.'
'.
, ^{(
25
/ ;., ;
,
'-
-
•
,
- 7:;..
- ,30
- ' -'
,
4 iy-tpza
15 F. '
?, b.
?-.
22 F• -.
, .,
. '
c. 6. 7. LIBER DECIMUS QUARTUS. 311
Vz .
'•
'. ,, *. rfj \ "^^^
°J, *'du'')iki
«°''''*' ?"*•=-
. ',, . lyncibus.
."
" '' ,
•
,
10 '
' ^"
' ?.
'
,
. '
(5.
VJi.
15, '- -"«

^^''Jg^''^"*''^";
'""^"
,
«-
. "^ - ,
*
) eudi
20' '*
, . ' ' '
-
.
(.) •
}
,
, -
25,
,
,
} - ', ,
^ .
,, ,
- ,
30
,
17 •!.
. ,"
Gesu.
,
, ,
,
312
y.rtt.ia:) ^
,[,
DE NATURA AMMALIUM.
:;; [7:,
asa -
c. 8-
, -.-
•
c
7:[.£. -',',
'(5
7:)
',
' - >.'. .|, ', 7:p'y'r!,
, - 5
;'•. -; -
-.•
'.^, , ,
,''.
ccL^r.) ,
!,['
:'>, ^Jvcv
; :.
VIII.
^^
3, ' ' 7: *
- , -
Depecaiiari-,^ '
j^^
[] "
quauam aa- ' ' ' ' • *
-'
guiiiasinE-X-QQ^ --, TTOAiv -15
,'
,
'
reteno. fiu-
-
-
, r, • r \ r r > , ,
-
Yio itaiiae,
capiendi ra- < i^. / ~ < "» \ ' > ' ' m• /
•
'
tione.
'^^"^
-jv
) ~ ,
'. , 70 , ^
[]
20
, "( . , -
BrprjTiav
, ', 25
^,
. 6) -
. , ,3
' •
-
, ^
' ,
-30
-
32 . ,
Gesn. •.-/.;.'.. Schn.

. ' LIBER DECIMUS QUARTL^S. 313
;
c, 9•
' 6)
, , -
(5, -- '. ,
5[ ,
,
.
'
. .' ^
^' ' . , ,,
-
,
•
7;
,
,
x^r.rî]'
-
' >..
',
, ,*' ',' ^^ , ,
, ,^
15
). ,
^ ).
,
-
.' ^
9 *
,, ,
,
kal
."
,,,
'.
25
* •
^".
queus"•
'
3 . ,
6)
'
. ,
14 ^'. Scliu.
314
•.
" '' ^)
' -
' DE NATURA AISIMaLIU.M.
7::~
(PJ^,.
(/,
c. 10- 11•
. ' -, '
,
) .|^ ) - 5
6
' ' -
,
£
,
'.'.
.
" , ,
- / '
'
,
.,
-
..
corumqnc
,' ,,, ,
,
"
-7;5
:.
,
) '-
'~
[:> T6)v
', 20
.
,
'" 6) . , 6)
'-
^••
"^bjdl^' '-'^-""' «>'-'-^~2'• ^'^ '' ,* , " 25

, '
, -
, -30
'.
,)
9 F.
17
18
^;
F•
^.
. Schn.
•
6)
.
', 21
'
aiile
\ •. delel Schu.
inseiilSchu.
.
c. 12. 13. LIBER DECIMUS QUARTCS. 315

-'^!, 5
oE Tcu --:,
7::•,
oj.zifiv..
. 6) -
.,
,
[j.aAa ,.
' ,
•
| *, , i~i-piT^
[ —-
,,
5
.*,. ,) ~ 7:
;. , ,3.
,
,
;-
,
1
'
'
,
':
63
,
^J;J.ov
-
"
15. ,
6 ', '" -
, ,
-.'
,
),
:
.
' 9
',/
.
20
^ , '*•' dracoue
, mariuu.
'
.
' ' ' '
'
, 6) "
*;-
'. ,-
' , ' .,
25''^«; 1^^??'''? ^'^• ^^ ^-^'•• 9'^•''^*^'' '''-^''
3" , , -
' . . '
^
01^'=«^'=""'''*
mensis regis
6 F.
15 F.
.
. 29
]
(3
F. dr^tv» '-.. . .
Gesu.
• ludorum.
31(5
.', ,
.
(5 !,.
,
^) **
c.
.
-
14.
c?
,
, . «
,
' -^-
~',,3'. ',,
9(3
,
'
*
' ..
.. *
,
.
-
5
.*,•
{',
^^^'•
bu8 Libycis. sy-swi . 42 10
.
,
,
,
,,
'
,. "
*)
). -15
7?jppoOpi| 20
^ •
,
, -
.(5 ,
'^,' 25
,
,
,
, ,
"
*
',
,
30
'
.
1 F.
4
6
'-.
1'.
— '
Sclm.
•
;
-
14 F.
csi
24
•. '
Triller.
.\ tum
'.
. Par.
^'..
b.
c. 15. 16. LIBER DECIMUS QUArxTUS. 317
. [] ;
£;£
TrjvGavcp.ai ''. -'^'^'•
',
•
Aluj;(ov
. -
- .-
, ciba *
pisct•.
,
. . - ,
, : '•
,
, .
15,
' ., , 6) -
,
^^'^•
;*^^^";;',^^;
*
20 ,^ , . .
"
,
' '^,
"
'
25
*
,
,
,
6), ,- •
.
*
30
*
, ,
, '- ,
-
1
8 F.
11 F.
F. oV
.-
apy..
.
20
24
'
..
F.
F. £
Rodiart.
ante exciflit.
\
318 DE NATURA ... r. 17. 13.
'. '.•, •' !,
-
^
•
iy.v:)CL
-. 5
'.
'.
- '
/ ,-
'.
.• ,
. '
•
-'.
Scca
'.•
-
'
toj- 5
-' '. ,,
''.
, -
,' '. '/ ', , .
^^'^•
,. , '
°burLibl'-Ccra
"^•
Dchippoma-
ne, quid
\ire8 ha-
rSKhi^)
~
~~
^ oX/A
,
'
ci
,
cX^pTjv
n
,
?
-
'.-^
, i r
-
.-
15
-. ' ,
-, -.
• '
'
.'- - " ,
'
,
'' -
, .
, ^,
- "
, '
,
"
-7:
.^^^
',
,, '
:-
25
j
,'
ci
, -
, 3() '
. 3 b. F. cJ ^'. 3'.'.
«.19.20.
',
•
,
LIREll
, '-
DECIMUS QUARTUS.
6)|. aoj^-
319
." '[
5 '
' .
,
,- , -
' '. '
', ,
' ' , 6)
' ' ,' -
15
, , ,
)
,
--
. '
'
20'^'- , '.
, 6)
' ' • '
',
. ,,,
XIX.
' ^êiaciquo-
,
, tis aquae,
tc
>5
' , « , 'f , ,
- ~
XX.
Deviribua
vcntiis
|.ocam|)i.
hip-
, 6)
'
, ' ,
, -
,• -:,
320
|' *^ ,
'. ,
,
S(,a
'
•
'. '
, . ', ,-
'-'
*
',.''
,
5
, ^^
, -,
•
.',-
., ,, ,
)
'*
*
) , .
,
15
,
, ''
' . ,
,
20
.
, . -
,. ,
^,
—' ',
-
-25
6) — , - 2:
'
,
' ' ' , 30
,
'
,
,,
,
^ ,,
c. 21. 22. 23.
cHc;
LIBER DECLMUS QUARTUS.
[/,
')
\~1.. -
-
321
~ ^^..
6) iy.zasrrât
5
-'
(
'.
-cOm
'- •. ; --
.
' ' ,, [
7:;•.'-
.'.^;,
,' -.{gi .~.
. ^,
utiiitatc
capi-
10'^ '/
)
'. ,
^; 7:6) "^" ^'
.. »,
- , [ ,Jp '
, -" ' ,;• '
, -. ':; ^^ H'yaiaiio
-,
^
, ,
;15 - 7:/
, . ,
pi:iCt•.
;.
'*(,'.
,
20 (3,
[
'
'-
- , '. '
, ' ', ,
', ,^ '*
', •
,
'- , , /;
25£!, .6
9--' ' ^. ' - , , .'
,
',
*
.0 ) -
) 7:
- . **
cp6)v
r^, 0« istro flu-
,
,
30' ,, ,_,, ,
luiQf! pisci-
-15»»- .
busqneejus,
/ « •> __.,-, . / praesertim
.. .
je xn.hi
10 b. Fort. ^Yxfl;. 23 F. delendum.

18 Schn. F.
Aelian. de nat. anim. I. 21
322
,,
7:;^
»!
.
,
;
-
, '
•
DE NATU^RA AKiMALIUM.
^.
c. 23-
.
,"^
, ,, -
,
"
- 5
.
, ,
,.
-
'
^ ],
^,
i
,
*
,
^ , '
"
•
'
)
,
,
15
, , '
•
,-
20
. ,
'
,
, '-
,
'
.6), -25
,
, ^j^r^
30
,•..
20 F.
8 et '.'.
,
Ge-u.
^31 F. •.
,
,
i-6.
30
."
-,
c. 24• LIBFR DECIMUS QUARTUS. 323
'. .!..
,
?)
uwa, ,,
. ^^^,,"'^j^^
5
, , ', '-
-
""*= •""'
. , .
luccnfc.
~-
,
"
, ^. . ,' - ,
;, '.
. , " .
|
.
15 '-
, ' ) ,
')-
,
..
,
20
. ,
, ',
*
-
-
.
',
25
. ) ,',
, ',
' -
. , ' - , -
30
' ^;12 ;. Gesn. 25 . Gesu.
' )
'
,
*
21
324
,
.
' '-
,'
cvcjJLa
.| - '
6)•.^
''
c.,25•
"
XXV.
''/
quodam -^
scatusmodo.
,
-',
'
' , '^/
*
,
^•^'"^'^'^^^
/ ,
',
, ,
n u
,
n
«
6)
\
. 5
^,
| '* " . ^J
"
,
'-
', "
'^, ,
6).
15
•, , '
;
, ' , ,
'^ ,
'
25
'
,
', *
,
, ,
.
' ,
,^-
'
] .
..11
1
Oudend. Fort.
F.
^ -- . ^
13 F.
23 . Gesu. Foit.
Valcken.
-
deletis verbis .
. ex marg. invectis.
c. 26.
.
LfBER DEGIMUS QUARTUS.
, ^
325
-
».
' 6) , -
5
6)
, . .' '
' ).
^ ', ,
, 5.
{5-
/
^^
, ' -
,
-
,
-
"
,
'. ,
15
^ ' '
.
*
,'
-
.
*
7.
,
,
2"0
' , .
25'
'
,,
^
,,' , ,'
. ), -
'^'
-
^^,^^^^/
'»'emeni.
3.> '
'
,
* ,
22 F. '.
320
[- -
, ^^-:[,
~
-
- '.| —
—
[).
-
c. 26•
[,] ^^
.()
-
•
,
'. . [.
'- 5
•
, ;
, 6) ,
)
6..
'
'
•
,
•!~,
. 6
,
" ,
,
, , 6) '- ,
2. [ ' -
[. . -15
, .
, , [ .6) ,
-
' 6
'^
;•
.'^^^
,,
, ^ ^, ,-
!
-
- (\(
.
.
, ^ ,' ,
,
)-
'2')
- ),
" , -3()
..
F. ^'.. 10 . Gcsn. F. .
lulr
vt;rba ,;
iiisoiit
^; •
Grcii.
24
30
]<(1;(
'^]
F•
pos1
Gillms.
viuba^xtxVT."].
>(.
;
15 F• ,•..
c. 26.
[
I.IBER DECIMUS QUARTUS.
|[ 327
-
•
. . '
- • , , -
,
'
'
-]
,^,
,
!.
-
5
. ' "
, -
'
•
[
| '',
.,
^.'' ,
6), <7.
,
, ,
,
,3
, '
15 ,
",
. -
20•
,
', ,
*
)
. -' '-
-
],,'
,
25 ,
-
•
(3. -
30 , •
) --
,
',
•
,
7::
3
24 i^^^To; ]
ii-Tj^(x. Paris. b.
F• sxUtcjc
24
.50 .. Oiidena.
m. }>.
:~ , ,/
328
•',
», . "^; , '
'..
XiijJLwvc;
5 ,-
c. 27.
~
,
•. •'7!. 5
,, / ,^ - f
'.'
'
'. ''
,
crjv
/.'.
<7^7:
^,^
,
. " ;. -'.'
, '^--
^'^-^'^^^^?"'-' ^
giaophotide
herba, cjus-
(jfjr•';
,
'
—
' c '
,
"^'^^
,
'
~~ ^'^>-^^'
'
,
,
^?
,
--•'^
, ,
,
,
-15
, , .,,
quc
•rahcndira-'^:-"'-^ " ^^-^^^.? YJ.Z ^^.

tione.
'
'', '
', ^, , , ,
-
20
-
6)
"
" - •
-*
,, :'
,
,
-25
, -
, ;- , ',-
-
8 F. \ '. /.
6)
vjz-rnr-i-t
,
19 F. ?;3•. ,
7:6).
\i.vr,\i.y>i\}Zi•..
. '.
c. 28. LIBER DECIMUS QUARTUS. 329
- ',
,
.
• -
,
-6 '.
- ,
, '
*
,
'
5 (.> ,
6)
(5,
'.
, ,-
'
,
'
'
, ,
,
. ,
15 -
." ' '
, ,
,
'
,
'' ^
,',
-
,
.
^^^.^^^'•^"^*
•'''«^
lata,
appci-
deque
ejus ortufa-
bula.
20^'•'
'
. '
,-
,'-
25.
*" " -
* ^ , ' ,
, --
,
*
3' . * '
-
, -
30 '/-' post '.^,': addit Gesii.
330
cov T£
7:(7(.
-'-'-
DE
-
».-
ANIMALIUM.
7:;.6)
•
c. 28-
(
'. '-
- •:; - ^^^
,
'.^.
7:,
pciv• :'
- it^cz^Ti^
, '
5
(/-
,
6). ' |
y.aO.yf, ^.
"-
-10
;- 2-
,
'6)
,
, -:7.
, ,
).
, , [JLv
,
,-
,
- -[.-.
^ -. *
-" jJLOva
,
, --
". ,
"--
, -20
| , .,)
,
" .,
,. " '25
^J.pv
' ",
&. 6 ,
,
"
6)
,,'
^J•tv
""
>».30
'
23
,
.'.' •
27 F•
'.2 :
Scliu. F. i-t .
c. 29•
—
" 6
^ (^-
331
xxix•
'
,
Eridauo,
'/
j^^
—
'
"(
,
,'
'
)\IpJv''G ,
)
5
(.) . ,
-
-
^^
' ', , •
'
'
'
,
6) -
^ '
, ,
15 *
. , ,^
' ^ ^JCv,
^Jv-
6)
-
|
-
,.
'
6)
"
. ', '
20,
' , " '
251J0v -
,
." . , ' -
6) " ' ,
,
.
,
"^?
(
i
^?
'',
'",
c/.uTCu
.:
^^^ ''^^^?
OikIciuI
22
26
F•
^
'.. -''•
'
(«rsti.
!3
LlBEll DECIMUS QUINTUS.
De
I.
pecuiiari
scatu in Ma-
*' ,',
£7T''.
ovoâ
'.
'
T£
& --^
!,
, '
*
', '
*
5
^
. ,
.). --
',
^
,
.)., " 5
,
,
,' ,
,6). " ,* |
(
, -20
,
,
8 . Sclin. 15
,
63
.
. Abresch.
-
25
-
'
c. 2. LIBER DECIMUS QUINTUS. 333
- ;,
^ '. -; [-
5
' ,'-
.(..
, ,
'
'
clcv. Ttli
(3 ' -
',
-
,()
. -
'
•
c
, ' ^~
jjLia
^
', ,
7:6)
'('.
, , , ,
^^ ,
' -
,
De
mariiio
II.
ariete
, na-
15
,
\>.h ' '•'"'^ "'-
.'
',
'' »
^^*
,*
ctphods
,. '
•
20 ,
2, )
''
, 7: .,'
'^'
, . ,\, ,
'
, -
- ',
,
3(.
' * ,.
8
25 "•
]. ^'. Par. b. 30 F.
334 ^ NATURA ANIMALIUM.
'- )'», ,,
c. 3.
.
', , >. - , (.)•'•,
^/:
-
.
, ;,,' , - '
- 5
6) , /" ^ "
^, ' ,
.,
'
7,.
,
'
,
',
,^ '
,20
15
6>
6)
,
,, , "
|3)« -
-
. , ', 25
-
.
'"•
,
^ '.
^
.
C''-
apmi.ii- V•^^
,
'""'
.,'-
c.
, ' ,
4. 5. LIBER DECIMUS QUINTUS. 335
5
-
/
.' ^ - - crjvaffif,
cjvjoacpLsvc!, !.,
i'^T7J-
, ^ ,
, - Dc
.
sclene
, ' ,, *,
, , ,
pisce.
*
'
,
.
, -
-
- ,
6
157
* - []
-
-
, ,
' *' -
,
6 -
20 *
' -
- ,- ,
-
257'
."
., ',
,
. - :' *
'
, ,
* *
^^ 6)
,
-'^''"
"
,
'.'"J"""-
caiuura.
30? 7:
. ,^-
,
14 post ponit 24 '.;. Schu.

Schn,
- -,
336
-'.
7:,.
{
.
)'
Di^
27-'.
'.-,
NATURA AXIMAIJUM.
[
Hv/jiôL
).!.||^
'-
'.
' y.rv.
.
,
c.
-
5-
' '.; '.;'. , ) ~-
,
7:'
/-,, )
|/.
,'
•
^* ^^ -
) ^^- ,. ^'.
^,
'
, ' '-
- ,* , --
,, -
-
, ^J ,
,
- '
15
, /-
, /, '
^ -.
^
"^ -
*
-).
'20
' ,- '' ,
croia• ' 6)
. C ,
-/
,
.
)> ' 5
,, ,
/,
' ^JOv '
-'
/,
,
,
,
,.
•
,
', 30
.
4 Depravatus locus. 19 •
,'' , . -
c. 6. 7. LIBER DECIMUS QUINTUS. 337
, , -
,
5
,
', . , '",
,
'.
.
'';
2, ( ' .
i^c^tores
) '- •'"'^^*^?*"""
.
,
,
•
ant.
15
, ,', ,
'. -
^-
20 ^ . *
£).
' ', ' ,
"^"'"'^^™®^
Deroren
lito
Vii.
inlndia.
( ''' - ,
,
-
-
25
,
) , ,".
.
4
9
11
13 F.
F. .
.
Gesn.
.
F.
.
\.
d-
14 F.
19 F.
25 F.
.
.
.
22
^-
-
8• 9.
333 o.
., 6).
I)e
VIII.
°'*''?'"',
^ , l•k'hl•o
|3(.
b'vc[JLa, ,
'* * -
avw
xr\
'' '• ,
'-
,
.'
,
'• 1J-
10
, •
'
'-15
,
,
, . •
' -
-
',, . "-
*
-
.
20
'.
,
,
*
.
, ' ., ,
)
,- '
25
30
^^•
^ ,
Hcc,^Jj"itq'ue
eciicratione. _
31 F. .
, L!BEF. DECIMUS QUINTUS. 330
c. 9.
Kcji(.v9''M -£).!, '^,

;;
.. '
-
, ;.
; '; »,,
:\; .
tc^
/^;, 6
5 7: .;
' : ;;')
? ;', ; •'-
•.;
; /., ; , ;-
, , 6); ,
. " ') -
10: /, ; /^^, ;~['
'-'.; ,
; ; ;. ;**'
'
- ;
- , -'
;
6; ;
,' >
,
u6)ov
;,; ;
;
'
' ,
-; ; -
.
;
'
- '
20, ;*; ; ,
, ; -^
,J'vv
' '
-
'
/'
'
•
• ,
,
^^ ',
^,
, ,
25;^; , ' '- , <-
.
;. ;; ,
;, , ,'
.
3[']
;,
8
9
12 F.
]
F. .
, F.
,
.
-.
, '
18 F.
19 F.
,
..
'
'-
22*
340 D^ NATURA ANIMALIUM. c. 10-
,* ,
'' ,
6)
^
,{
,
*
'
'" ,
,
-
,^
5
,
{ . ' ,
'
,
, '
|.,
-10
.- -
*
." , ,
De
.
' ,
. ,15
',
captura
^jj^g'^^^ ^ ^^y^
,
' ,. *
[ytca]
-20
-
,
,) •
,^ -
. , 25
,
, *
, .-
,
-
,. .. - 30
5
10
Scliii.
'
Trill.
5.
10
17 F.
Gesn.
c.
[.
11.
, [).£'vTCt,
LffiER DECIMUS QUINTUS.
•
341
,
,
5 '^
* ,, .
De mastela
terrestri
niarina
et
.'
, ,
^
.' , ',
',^ "
^'
-
',
- '.
'
*
. ,- ^,-
,, , ',.
15, >.).
,
.' "
/ ,
,
20)> '
,
,
6).
'
) --
'-
',
25 *
,
'
", '
, -
30
.
.
,
9 .]. . b. 20 '--.
(
)•.
15
16
16
'..
F.
Schn.
Idem.
23
30
31 ]
'). Gesn.
'. Gesn.
Scliu.
342
-
. •~^!.,
,^ ^,
'Ê NATURA ANIMALIUM. c. 12-
-,
6) , { -
,
.,
. -, , ,
a'J"fr,v*
6^
, '^'. 5
XII.
,^^' (3
.'*^''
.;, , ,
,
"
ol^^c'j?^} 9^'•'? ^"^

,
, (-
-
-^
'
,
>.•
,
'
', , (.>,
^'-.
,
'.
*
,
'
,,
, '.25
',20
^'-
,'
',,
, '
" '-
,
,
2 F.
4
''
..
6)
Abr.
,
(3
23 F. a/ly. >•...
-30
•
~,,' '-.-,
IJBER DECfMUS QUINTUS. 343
[
c. 13. 14.
at •. .^/ -^^.,
, | ,, ^-,
', , "
5 !,
6) -~ 6) -
'.
, , .
'
,»
,
. '
,
10 '' '6>, xjn.

7:6) '
' '
- "c vipera
y~,-
' ' '^ \ ' ^\ >" } t ~ haemor-
rhno
5, ,
histo-
'
,
•
;
V- / ' j/ ) \ \ ^ '
^„ ria de Cano-
, ^. " *
^t Heie-
"'•
* * ,
.-
, -
2^'^• -'
'
*-
,
' *
'
25
. 6) ,
,-
. , 6),,
,
^
30
.
•
,
.
,
> .
19
Gesu.
] 24 ', , 5. Sch«.
De
biis regi
344
, ;--
eniniaii-7^£7:oX£ijjjir'«ôij;^
- _ ,
, ^-
t t \ n
c.
'
•,
15- 16.
,
dorum dono x£j56); *
, ; ,
-
{J!.oOiJ
7:.).' ',
6).
, , &), ,,- - ,
5
, . ,- ',
|
^^•
",
.
'7' , ,
'^Jppo ;10
, ,,
<^-'»"•0'-?
6
, -
ris apud iii- ,
(1(18 aiiiniali-
''15
bus>
''
. '
',, *,
, ' ,
,
, ^ ^
',
-
-
. ^
'
, -
,
^^^•
^^^^ W
-
pcrarum , ,
sc-
',
"(•"'?
Htiim.
''^^''*^? ^-^-''
,, , 30
7 '?. Gesn.
LIBER DECIMUS QUINTUS. 345
',
c. 17. Ib. 19.
. -d
•'
, ',
'
kV.^v.
(7',
' , ,'. ltr~ni ,
~cu (5 Xcyoiv
; ;
'- ,
5
'..
5
' G'j\'^{hv.aL ^.
'J,
,, - , c ,
",,
~,z^/^Z^ "
).>.
;•,,
^,*
'.
6
/
,
15
, ,
-
* ,
» •
,
' k
•
/.\
-- "'''
xviii.
'^fî"''"''
sepe<lnne e-
J"*i'"'^ ^'•
- .- ).
•
^jpcv
-
. 6)
,
,
20~ | "
,
',
iizL
[y<f]
'
-
.
25>'-,
3'-
» »1
, . ,' u«ov
,
', ,
1»
'/>,
" ,—•
'»^ ^"
»^""
. '^*""^'
terre
cubilu.
«««
8
9
17
.\
F.
1''.
y-'
?
.
y.<p.
s. ' -•..
'..
17
23 .
/. Gesu.
Schn.
,^
"
34b ^^ NATURA ANIMALIUM.
d hi d ^-
c. 20- 21•
,
&) . -
-;.,
&;.'.
,, -^
;, ,
;:
—
•
,
.
~
'-
' 3
[.,- '
,
,
";«
- ^(^ '
^,
'- ,
~.^
, . -
•, ' . )
ajxa-
« vTf(a. -•-
•<^3
7.
, ,, , ' .
'^
--
* , 20 []
;,
, -
•
,
6)
' . ,
'^ '25
*
,
XX
De paiiina-
., -
XXI
"^''
.
'•' ,
-,'. 30
Deingenii ,
v^Jv,
'"',
•^^îcl
3 F.
1')
''. \
F. aTOtvTo;.
— 19 "•
-*^ '^
.
i^rzxf.•.•» . Sclm.
c.
. !.[ ^.
22. 23.
, ' ,,
)' '.
£0;£
?
'.
LIBER DECIMUS QUINTUS. 347
',
5
, . , -
-
.
' .
•
'',
, ' , ^ ^*'/'^'!',''' ""^
'
15(
;) . '- , (5
, . ' xxiii.
^^" ''""!'"'"'
, ,'
20'<^
^ . ' , ,
,
,
'-^
,( -•
?;
upopeo.
mu-
de
25 .
'
•
') .,^"
30 , ,
-
348
.
'
, 6)-6,
' '|-
: natura animaltum.
5
,
|•
c. 24. 25.
'
,
,^ '. ,
|-
)
' •
,
•
5
XXIV.
De bobus
pud indos '^^1
a- -,r
-
,, -
- >f, ^?,
6)
,,, >
w ~ 4 r\
.
'^^^
"ûntibu""
- '
' ,]5 ',

,. ,'
,
. , -
, ' . 20
),
,
"
'
-
,
, ,
•
', . 6)
6)
'
. " " ,,- ''
25
XXV.
. ', ^
- ,
3()
iiuae<idiii * T^^^J ,
c.
(^
':(.
26• LIBER DECIMUS QUINTUS.
:; ; , '3,2•,
- -- 349
«<!"'* '^''^"-
'
6 * S 3 IV
sariim re-
-.^ ,
•. "
tc giouum.
>•.
. '.; ?;,
--
tcu •. []
'.- '-
c
-', '-
lOocv.
5
'
/.
:?;
-
-
', ^'.
15
-'
, " .' -
,
, .- ,
(5
-
20.
"
--
- "
•
25
. '
.
|
* '
- ', ).
*
3,
, .
^^j;^
qnadam
,
' , ,
30 ~
^»
r
' /
'
5.-0.«-'
,
••'
,
~
,
^ '
,
Persiae
muititudine,
etde muri-
.
•
bue bipedi-
^^^•
8 Gill. 19 cpaalv post addit Gesn.

'
'',]
350
.
RK NATUUA AMMALIUM.
.
.6)
- £(5
^; ».
-
:• ',
c. 27- 28-
JJICVCV
,, ,*
6)
{J.iqv
^ .
'.. , . [J., -.) *
5 ('
'. '
-, «-
•
,
.
De
, 6).
^'*
attageiie ' " ' 4 '5 ' ' ' ' ^ "^
' ',
'
ave.
[ 15
-
'
,
, ' ',
--
'
6) '
. \,
-20
,, ,^ , 25 6)-
•
xxviif.
ave ejusque
^^^^^^
.,, , " -
^
',
-
'
;
uem *m'!u-
fa•
| -30
6
10
.
,
.
.
vcrba
'
.
maiiuK adililamentum.
16 Casaub.
Gesn.
. ?, alienae
.
1.
'29
,
l•'.
Casaub.
', aut
^^
.,
c.
'--,
29. LIlsER
..
DECIMUS QLINTLS.
'.; ^ -
351
;
- (. - [. -*
5 ^
- ' /
[]
*
*
'
'
, ,
. ' '
'
'J^p9 --)•
.',' - '
'-
-
' ,
;"
,
15
. ',' ,
' '
. ' xxix.
20 '
,
,
,, , - ^^^^^^^^
Pygmaeo-
rum reprma.
,
'
' -
" '' " . '
•
25 '
'" * -
30
,
.
' , - ,
LIBER DECIMUS SEXTUS.
I.
"^^^^*^
' ^, ' '. '], ,
,'. ['
"
-
' '^ -,
' ' ' ^
ratione.
£y^ -q^ (,)2 yjica ,
[jLia
'..
- ,
',
)'
5
(3 -
;[|' -,
'.7.,
-
^) .« « *
". , '10 -
,
. ^/
{' ').
,
.
" , . 15
?<!8 ''! °^^''* ^^^'^
,,,«5/. '-
}[.
-
•
. .' ', -
tacis, pavo- of_Tj-^(3v
nibus , C0-
iiimbis, gai- .
, *
r' c•'^ r '
,
,
. -20
' .
*
.
, ,
,
'--
'
. ", , -- )»25
c. 3. 4. 5. LIBER DECLMUS SEXTUS.
-, - 353
, ',
(7!,
,'
5
',
.
.
' , .
>!,
'
'
(5,
/
-
TrjâCa
,
' [.' .,
,
^. ,
['
*
,
.
,
'
,
. ,-'
[- .
^^ «e/cione
' ',,. ovojJta
,
,
,
,
*
,
20
[ '
')> ' -
, IV.
' []
, £_ De ceia ave
,
, ,
"
' .
'
,
25,
' ' 6) . ', .
•
"" * ^
,
U ' i
',
- t
,^,!*
Indica,
""?;^
oqueejuaori-
de-
, .
""
, 3 ' » \ ' " '"^ fabula.
30 ',
5 F. .
Aelian. de nat. anim. . 23
^^ NATURA AMMALfUM.
. ,).,
;-
354 c. 6- 7-
,
| ; / -. ;
Vz aorL -zCshz
,
cjivsM
.
',-
'-
, ,
,
{-
',
'
- 5
-
'
- '.
[, [ 2: - -
"
,
. '' ,
,
" -,
- [ ,,
-.
^,
/^
7:
.[.
•
'
., - &
- . -
;.«
-- "-
'.
[
,
*
'\-
' "
, ^~
',
' ' ^- 7:£:
', ,
•
0(
* . , '' '
•
* '
"
- '
' .,
''
\
'.
.,^ /.,) -
'/>•^^
,
-
'
, :'
)
|2:
^^•
u6)ov, )>6)
'' '-
ge, aI.imali~ov ibsiv '.
in.hco. •
./-
VII.
,
2:'
•
,
, , '^
LIRER DECrAIUS SEXTUS. 355
'.*
c. 8. 9. 10.
•
!. ,;, '*" «jrnpcr
,
* ,
5 ,
-
'*
vt5v
. 6)''
'-. ^" ^y<^"»
' '
, . sLrpentibua
^
'
~ r > »- mariuis.
6)
10
^'
,., ]?)}
cv6)v
, , -
^,
", .
feris m
, *
,* , '
]
.
6) -
*,
.
-^" """''""""
20 , ^ f
qiioilam
genc-
iii
'
' --
, '*
*
25'
',
',
^*
, * ^) .-
3
14
24
,
. .
.
* b.
Toup. 26 Bern.
23*
356 DE NATURA ANIMALIUM. H. 12•
'
c.
.,
»,;
- .
, , o^Jv
r^'
[-
.*.., -'
^•
De poeopha- „
go animaii iTuTTOU
indiae.
^
* ' .
oufiav
,
' ^ ^ ' " 5 ' \ /
'ivBc3v
,-
.
, . '' * '
,
.
7:['7
. :-
'
,
,
6) |15
.,
,
, , ', '
. ^ ' 20
, '' -
, * ( )
,
*, '
*
^• -25
cctnnim
b"n™''"im
'
aii-C^'•^''^^
ma-7^:v ,
^-'^^'-*? ^^^^ ^^ '^°'-^*
-
iiidiae
* -.
5 davi] F.
, .
,
.
20 F.
.' '
, '
.
-30
.
--
13. 14.
, -,
LIBER DECIMUS SEXTUS. 357
5
', -
^-
^
.»' ' ,' -
'
- ' ,
6~ ,
,
^.' 7:.£'
'
'
/^,', ' ^
,
,-'
) ' -.
,
'
, . '
,
,
-
' ' . , '^^^^•
15 -^ ' '
,
equiuiaiadi-
'"^'
''
', .
,
*
20 ).•
., -
-- '
XIV.
,
j^^j^^ g^,
25,' , -
* .
, , ^ - ,
30 6) ,
.
*
7 Gesii. ^ S . Schn.
358
'
. ',
i.
-
15. 16.
^^'•
uuiiuaiium ^ , . .^ 6) , .
-
.- -
-
'
->
.
liracnpue ^ * r
du foriuicis. ^prj, .
,
, «
'^,'
-
'
',uovo '
"
,
-10
. - -
'
' ). ,
- --
.
*
,
'
.
,
6) ,
,2(
) .,
-
, -
-
, , . '; '-
,
6)
'
Jop^v,
'
'
*
2:|
^^''•
^, '. '3(
D(: aiilni
IMuuinis iii j5 o[jt(2j, Schn.
,
-.
c.
; "
17.
' £{
[ ,
-
[.£
^,';
359
^"•''» ea«=ris-
ctis.
5 .,"
-} , ,
-:,
')
-
| *
', ,,
[,
;.(3,
10;, ' .-
, {, ., ^,^, ^,
15 [
•
^., .{.
,
' ,
207^:1•'^
;. . [^,
, ^
'
'
.
[,
'
,
»^
. ,
,
,-
. [ici
-
25
.'
.,
' ,
; .
'
,
-
[
, '^
,
, •
-
^
xvii.
,'^^,"^^,
teatu-
dinibus ma-
ria uiagui.
30
•
,
,
, ,
1
15
.
'. b.
Gesii.
'
29 ] '. Schn.
,
360
77,( h
*
,^
^,,-^.^,^| -,' |
'(
,
-
c.
--
18.
, .
,
6)
-
.
, «
'.:.| ,
p;Jl.ov
;:7:
."
,--
°J^^.'|^J||j*"'
,^, ^
, ^-
.
. ,3 -
.
Taproba- £? ,
"
iiae
, deque , , , ^ .» / \ / »-<
mariuis cir-
cum illam ~. \
"^^ « ,.^ /
^^ ~ »
[. ' - > "•

5
* -
beiiuis. ^^ ^-°^'
-1:'
,
-,
- .
. *
, ^
-2( 1
-. |
' |3,
',
'
-(
, - ,. "3 ] *
'
,^ ;
, -
25
,' . .' ,
, -
R F. \ •.
c.
'
19.
'. 7•. 6- ,
; '
, [- •-
361
.'
crja-
5
9',
-
>,
;
* ,.-' .
•',3•. , -
,3''
'- -'..
',
.
*:
-^ ) --
,^ 7:,
' ^. -''
,
|3: '-
*
, -
[', ' '/.-
5 ., ,
, .), 7:;7:
jxr,v , -' -
"' ,
20 " , :/ '
[
,
'(vn^
7: -
. ^'
*
, ,
,'
•
';^ ,
( -
-) .
^^•
pcv -w
'7 .»r/\5ss5~' 5, ~ De
-^,^,^^^.
lepore
'- ,--
,
,
7:|. [ -
25'^
^-• ,
,
, , , ;.
-
: . ",
•
30' 7:7: ^JOv ,
'
14 ] . . F. 17 F.
362
•.
c. 20-
' '
. ,-
).7|. ,
.
r^
'^
]
] ,[-
',
- [-
5
"
1
'•[. ,
fivl
;J.p 6^
!
De
XX.
auimali-
.
^
J/
bus iuterio c?"']

,
^,
'
'£y,
\
-^
^ '
^' ,
^-
' ' "
"
. ^ "
«.
c» - "_
10
d^^caiur'^'^''
""•
,
^-.
^
, "
'[ ' ,
''''°^^' "^^11^°^'
[ -15
^,^ ,. '
,
^ ,-
u(5ov
',
*
|'
,
,
'-
-20
' ' ',

,
[,.
•
{
', ' , , ' *. ,
, 25
, *
,[ ) -30
.
,,
'-
di '/• Gesii,
' 33 ::. F. .
c. 21. 2'2• LIBER DECIMUS SEXTUS. 3b3
^
: .[;.; ,^-
,
.£•- hcLW'Z'j
'
5
.£
';
' ^^--
- , '. , '
-
'.,
,
*
crjvvo^.u
d
"
'.
'.
-6)
)-
^. , -^^
-/. ~:
' -
• ; '/. ). [';,
,,,- •,,
'
' * - .
' \
(,
'
"''*^^'"* '«"'*'
«lam uiuiiti-
,-^
-uui indiae,
[, - ,
(. 2.^Jpo miii.
/
"--. ' [[ ';.
|3 ^^,
>
*
25
. -
'
,3•' ,3.
'*
,
"|,
•
'-
-
,
*
^Jv'^
:
.
2,
rfjV ,
" ,' ' , xxii.

3'?
Tccv
1
.
'.^
- aute -,'.
1
inserit Ges;i. 14
rap
•^. b.
6)"'=
-
-
tt
*''='''*'^-
seriuuti-
cos.
364
.
!.,
ci
c'
•..
'. - ,,
ciBa
',
!..£ .-
c. 23. 24-
-
,
.
.
XXIII.
saitandi pe-
DtlS.
..-;|
De Sibari-j^Q^^^pj^^,^,
. ', [
"Irr-cu
•'
2''
'
.95
,
', -.
-
'
,
26)
5
^ / '' []
' []
'
--0',
.(.
,. -
.-10
/ ' [-
,'
7,15
,
' ^jvovov
' ., ^, ''2,3
-
,- ,
,
).
^,
,
•
,'
20
.' ' ' - '',
XXIV.
,
' ., , ,'
cospadibus. ibia.
^Jvp.^'vv .25
, '-
-
•
,, ^ . ).
•
^Jv^pv
,
, -30
13 ^ 5. Schu.
-
,
-
c. 24.
,) LIBER DECIMUS SEXTUS.
. . (,
,
«,
-- ,
!.
365
'^ ., , .-
,
*
. . .' ,,
[ )-
"' ', 6.•
• ', '/.' .'

*
15
', -
^
20 * ' ,'.' £,
*
,
' ' ^'*

' '^.
* ,, ' '
] ''
,
' '.,
25
"'
,
^, ^ '.
. ,\
'
30
, ' '
.''. .
^19 .
'
^
Fort. -
.,. 22
'
Stob.
-
21
^ , ,
Gron.
34
'. plurimi libri. F.
-^,.
366 NATURA ANIMALimr. 2•
"
r. 26- 27-
XXV.
",
^•, , '.' [
Qiia artc ^'^^.(^,^ ci ococu •,
>•-( ). )
- (.)«:'.,
quos
-^-',
TTpcciOucjaiv
76) ,,
'^,^, ,
tores
ces rediiant.£.
aiiila-
T6v,>
^ , ,
, », ,
^'
-
-^c; 6) :
"
-- ' --
-;(.) 7:, . -,-
'^;.
['
." | . '
,, . ^
"0;,
(3
', []
' :-),
,
, -.
-^ -
' -6) ,
6
- ,
,-
--
-15
, 6) ' . ,
*
"--.
oves~ -, * --
XXYJ.
gidis
in fri-
refrio-
'.''- , ^^ ,> \
-^,
-,
> . - ~ ,
'
20'
.
nibus fciiu
, , -
carent.
-f-Qi
,
^^,_,^.^-.Qf^
. 2 .
' u7:o-25
De ^••'J !''»
, ,
'
'
"
-
-30
6)
*
.
8 -•.. . . a. 31 ] F. '..
c. 28. '
-« LIBER DECIMUS SEXTUS.
| 367
^
-
) ;
*
.
' ''
^,
[
-
,
,
,
,
.
,, ' , " '
, '- ' ^/,, '
,
,
, '
, '
2
, - -
^"•
,
p^^ms.
15•
, '.
,
,--
20~'^ .
',
' ,
-- '
.
257
,
' )
,
,
,
' -
-
-
'
." ,
'
30 ,3,
''. , ^
, »,
28 F. .-
5 F. prias
aut
delendum.
. deleto deinde ?.
368
'. •
, '. ' :
eJ
-•.;,
c.
—
29- 30- 31.
- ^.
XXIX.
, , .^
De animali-.
busmixtige-
,
1^•-? - ^,
,,.^r >
, -.
r, /
(^.
' '
\ '
(
, ,
formibus.
*
,
;
' 9'-~;,
' ' y.y\
£;'
,
' -'.
,
' 1C
'-' '.' "'
'.^ (;
"
'..
'
/, , -
XXX.
-^)
, ,,-.
Lyciis
'^°^•' °^'7°^?5
-15
^. '
,-
XXXI. '
"L 1^-'"-'-^^ -20
m°oifrii
diae popuio,
coriimque
canibus.
,
'.
^5-«;2
,
,
[. ^ . j \
' , , , -
, ,. ,
25
'-
- '
',
' '
, '. '
,
,
. ^Jv-
\
c. 32. 33. 34.
, , LIBER DECIMUS SEXTUS.
'* 369
(5.
' .
3
', . '.
*
p^J*^^"^^"
oq«enutritio-
, ^ *^-
{!,,
.; ' ,.
, ' [ ,
- 1Jpcv
|
'
- ', ,
15
,, , ,
? ^' ( r f
bgtcl^jcli
?« ;'- - [.
J/
x^^îf*•
De bobus
phoeuicus,
(.
20[
.. , -
, - / 5 r
'
\ , „
,
r /
^^^^^^^.
"™
"^
'•«
Libyae
et aiia.
«a-
.
,
'
.'
, .
',
,
.
-
-
256.'
-
30
.
'
. *
''
^'
,
-
12 ^. Boclu
2) ' ^^^'V.
De caprisiD
Sanlinia.
/.
24
,
370
!,
c. 35. 36- 37-
^. '
' -. | /
;
, •
* .- . ,
-
^
.
,. , '
-. -'
- ,
*
.
5
, .;
, , , --
'.
-
"
ridis ,
pisci•^'-*^
••"* '"*"^"'*•
§0^)^
LotjîJ
.
.- ,
euii)us
'
Historia
'- -^^ ' '

phantorum
"^-
de
tur
^
,
.
.
,
^'«^' •>
^^^-^^'^"'''
"Q^,^
-^^^^ -'^^'^
,
m '
/
:
<• > > '
"
-r
-15
,
>
,
20
,
'
.
.
2 ,. ,
,
-'
,
, ,
, '
25
6) '
'
D
3,
anini
' ' ,30
,
b.is
Psjllo»
apud
diae.
-
2
11 F.
),
^^ ;, .
.
—
Schn. 17 F•
18 ?5• Gesn.
.
'
;,
<. 38. 39. LIBER DECIMUS SEXTUS. 371
7:^|3
5
,'' ,' .*. ',
; , ,
,
, ^-'^'^'•
., ' ' '-,-,

'^/.,
p'j
,,^^ ^
•'"»•"^?!»-
«-a.
^^,,.
,^' ,. --
,
*
'). ""{^^
. - 'Jôv , -
20 ' . ,
'
-
,
,
' '
25 , ,.
•
g)v c .
-
' ' ,, ,
6 '
).
' , ,' -
'
30
23
,
. post additGcsn. 24
24*
Reines.
-
372
,
£
'
:.
. .(7.)-
,
ci
DE NATURA ANIIVIALIUM. c. 40. 41-
-
, &.
,
( -
,, ;
.| ^ JpL[ov
, -
-
5
, [.10
-
,, '
, .
--
*
15
,^-
,
7:
,
,
.*
," '
,
, XCoi -20
-
,-
." ,, '
.'
'25
XL.
'
"
Deserpcntc
,.
'^ vpcav
CU1 nomcu
eeps.
{
t 4
' 7
)., '
, 30
•
XLI.
ecorpiie ct
8erpentil)ue
1 . Gesn.
;
c.
, '
42. LIBER DECIMUS SEXTUS.
'
'
,'^ ,. .' ,
,373
in•!»*^
certis.
;
«='-
|, .
,
,
.
'
^. '{
'/
' tq
. -{
-
,
|'
,
'
''' 3 ^^^^•
, \ >-s/
.
*
\
.•
} alatis in
Aegypto
15
,
, ,
,. ,
2 *
>'- ^^''^^"pj^y^
**"*
20• '
*
,
-
, '-
,
'. ,
'
,
LlBEll DECIMUS SEPTIMUS.
i.
'. ''.
^ [,
-
[ '
^ "
De serpeuti- £, *
rubri cao-
, ,
;
,/
'
'
- ^
'
(].']
,
) ,
,
.
();
,
oc7^&)vo
'.'
,
-
bus
^'•
iiniici8.'^''QX"'' ., )>* ^, 1
^,
,
, '
['
, '
".
"
-
-15 -
l)e
'"•
viperiset
icstiidiiiibus
'"djtide."'
"•^ ^'
,"
^'' ^?^'
,
{"
^
'^^''^
^ ,„
*
^ ^ > ^
''
, . .,
'
,• ,
,',
.
,
-
,
-
IV
pre«tiTe. ^-^^
5 F.
^
•..
6)
dclcto f
^,
- , ,
-25
c. 5. 6
[-'^
LIBER DECIMUS SEPTIMUS.
. '^
,^ 375
.* ^
,
^- -
, -,
*
5
'!, ?[.,
irdyzi^
.
-
^ . |. ,
' .
^^^'^"4*
, ,' '
mansuetiset
'
cpJv-
10|'
.'. ^ ,
•
^,^
, '
,^*'. ,' -J
^^ -/
>.
'
'
', '
^JvOpLt
-
,
, |.
, ,
'20
.
25.
^^
,
*
.,[. ,
- •
' ,
*
'
^- -
* .
.
*°^°^^'
30?2
.[ {^, -
^^^
'» inusita-
dinie.
30 . Gesn.
376
." - DE NATURA ANIMALIUM.
6"0.
c. 7.
• [.
^'
' ,
'
:[.
^
-
--
.-
5
, , ,
.
,
.' , '
2 , ' -
, , ' '
, ,15
-
,
' ,
. -
-
20
,]
VII.
•^•'^"^'^".^'^'
[-
-
,
', , -
uc caraeio.
,
).
•
.
,
,
-25
-
'-
'30
-
25 ,
22 Quinque vocabula a
,
habcl Aristot.
usquc ad ^; om. .
,
in. a. b. c.
c.
.
8.
[.
'
9.
-| . LIBER DECIMUS SEPTIMUS. 377
\- ' .
{ -• [ , '' -
,
, qundam ce-
5 U ^,''^
-
, .
10
[
^,
, [-
,^ '
'
. ,
,
, '^
•
15•
,
[^, 7,
'.
, ,
20,
,
,, , ,
--
1•
"'^j;^';'^''
-
,' , '. -
-
'
,
^^
) , ,- ,
,'. .
30'
, ,- -
'
•
30 Schu.
378 ^^ NATURA ANIMALIUM. c. 10- 11-
—•
* ' ,^
- 5
•,
^^ '
,
-^^
*
hk •.
».
-
-
, ^
-., ,^ -- ^.)
-'^
•
6)
*
.
ci
?,
,
(3 -5
', , .' ,
'.
',
-
, '^
*
'^.,
,
^{Kiyz\},zvz'i ^
.6).
[^ ,
^ . , ..
^•
15
Peculiaria ^ / ' ~ ~ '
i '^s > > ^ / \
noimuiia de ^-^?'-*'^'^^'- "^^ 's^^'•'

•
^-^'^^^^^^'•' ,
*
|.
[ ,
in quibus
.
,, ,. ' . 20
"iis
XI.
lu^za
,,. "^' ,)
"^^ ^^'' 25
, , ,.
cyntho. jxovov
, , ,-
.
•
" '
-
,3(»
'-
c.
,
12. 13. 14.
'
^
I.I15EII
-' -
'
DECIMUS SEPTIMUS.
—
,'-
379
'5
[., '
—
.
- •
' '
['.' ^*'
.rubcw.
,
,,36)
,
.^.
,
"
, '' ,
-
'
,, . ^,
^^ ;.,
,
'^,
,
'
. |
,
,
v^Jv -
;5
20:,
, ^
, ,.-
[. , , . - ^^•
De chai
Hv
, ,,^^^
(iriu ave.
'25
,
,, -
- -
îv.
",';,','^'1'"„,
. , .
magrnis uUia
' '
_ columiias
'
Hercuiis.
3' ,
10 F.
14 . Gcsn.
. 24 ,^'.;. Gron.
""^
XV.
^''^/''^"'
,
'
380
, ^,
, IJE NATURA ANIMALIUM.
^/
'
c.
^.
15. 16-
'
. '
.
-
5
-
Dc lubcta.
, ,
.
-
•
,
^Vi.
-'^,
). -
l)c monedu- ~ ~
\ r f ^
5
\ , \
lia , .
netos.
Yjr^\^îriiq
.. [^6)' [. 6)• [']
,-. , .,--- [ .
,
.
- ,5
-
,
,
20
,
,
•
-
, ,6) .
, -
"
,
,
25
-
-
."
, ,
, •
,
10 F•
,
)
,
.
\ 22
24
.
'"•
1'•
,
.
3()
'
c. 17. LIBER DECIMUS SEPTIMUS.
>
~'
381
2- ^.
-
D
,
,,
,
,
, .
,
â.v
^ ^, „
...').
,
,
;, ,
-
' ,,-
, ,
^,
, ,
J^^^,J'J^''^p"j
et
ca*i""'*.
muriuiu
cosdem
multitudine,
de vuipi-
a-
, -
,
(^^
. ,
, ^^
,
,
.,' -
'
,
'
,
',
" ,
.
20
, ,
•' . , -
,,
., ,
25 AJv
, -
30 '
Bern.
9
23
].
F.
*
post
Wyttb.
'.
-,
* ,
addit
24 F• — .
, ,".;,,
382 NATURA ANIMALIUM. c. 18- 19. 20.
XVIII.
ea. -
' /'' - '^,,
,'
,
'.
rJ)oc. 5
' ':, ,
,^. •
'' ' ,'' -

, ,
^. —
—
^^•
.
,
. ., ' ,, ,
'
15
biis apiui
^-^'' ^'-
" 5
] ,'' ,
-
^ ^^^-.
,
Gaiatas.
' 20
-zTfKmoL
,
',
, .
.' ^^
•
-
,,
. ,
' ,'
, 25
^^•
nibiis sa-
miiH.
^ , 2 -30
, ,
8 F. aut
.
aut ^nlclclendum. 20
,
. Valck.
.
.[
-.
c. 21• 22. 23.
Tcv cpvw ,) -
383
- xxi.
'^*'*^"'^'^*™"'
,
*
5
, . (5
'
6)
-
-
,- -
•
,'
. ,
,^ . '',
{uvcv vvJJL;J.ov
.
10
' *
,
^
oijxai.
' '" "

,-
'
'
-oêa^-eindi-
ca, Onone
vorata.
"
, ., .,^ ".
"
15
-
),
20
/,, , ' ).,
-»
, ' , , '\ • '
"
> / ' .,
^"•
De avibus
ludicis,
«â""•^" ""-
,
pnnu.s
25• '
30
,
; , -" rj]
'"
"
, . "
-
4
12
13
17 F.
' ]-]. .
' F. S" i-'
/,',
Meineke.
''..
.
Gesn.
18
21 F.
'.. 2.
. .
. ,.
384
,
c. 24- 25•
6)
*
,
,
| , ,,, ,,
. )>,
'.
.- 5
.
, .[ . .
*4'.
, ,
)>
10
.
,
|, ^ ,
laudcs. -^^,
, ,' ).
"
-1 5
. .
.-
,
[
^- ^ ,
XXV.
"««»'""'3•
^^^^ "^^
,,
,
,
-'^'
•
, -
20
-
., , -
'
" 3
.
. 25
, , .
-
,
,), . -30
-
1
8 .
6 V•
.
F.
V•
]\
.. .
Gesn.
21
28 F• '. F.
5
^
c.
, |3
26. 27.
, ',
7:£:
LIPER DECJMUS SEPTIMUS.
•^
. ,.;
~ . *
,
)
'
385
:-
.
-
,,65^ " ,
•
'
'
'.
-
.'
,'
'
•
5'-
"
,
.
15
'
2.
.
"
" , (.)
6)
, '
/-
'). ,
,'
xxvr.
"','^'^''"*'
, '
, ,
(.
, &
,, .
,
25
•. r
,^
,
5 , ,
^
../
, ,
,
,
,„
^ ,.
-
'
,
,
,\.
,-
, ,
^^"
Libyco
"?"^"
iuvasi-
one exatin-
cto.
leo-
. .. ,
, g)v
4
5 F.
5 F.
7 F.
F.
'..
.
. ^. •
•
8
13 F.
20 F.
?
' . excidit post
..
Aelian. de nat. anini. . 25

386 DE NATURA ANLMALIUM. c. 28.29- 30- 31-
"( '.& -.
XX VIII.
De animaii
Neades ^,;^
'.
, [
;.. , ^
.,-
.',
-
,
^
^ j).lv
TcO voovou ,
|-«-
).
5
' ^ ..' 2 ,
*
",' •
tc)v
',
XXIX.
De elephaii-^
torum robo-
""^'
, '
,
'j^,^
" '
,^ ,. r ^ ,
*
r /
-
«»
',
— i~r.
.
.
.
'
,
,
' ','
-15
-
*
20
De
XXX.
piscibus
quibusdam
-
'
[]
\ t
, = ,
,
bobus a.i
' .' )
'
ctum inser- , . . , , , „ , „ ^ „ ,
vieutibu?. '/^^^'^'^ b£
", ,' -
25
XXXI.
^'^"?
-
-
"veneTiaur '^V
"
Armeniae.
',
19 F. .
, ^,
3()
c.
.
32.
' }i.£VTCi
. '-|
' ^^', , :.
;, ' ,
.
LIBER nEClMUSSEPTIMLVS. 387
5
. . ^;;, '
,
[
,
'"
^
,
,
-''',
, , 6)
-
,'
'.
'
15
7» ,
'
20 ..
•
,' -
-
, -
6)
25
,
.. *
,
,
''
*
' --
)
, ,
, .
. ' ' '
^c oxyrUyn-
, , J _
"J
• ^.jjy pjgce iii
"^Q/.arzoL mari casi>io.
-
, ,
.) 9F.
. '.
(autiimplicitcr
22
12
] .
3]. '",
25*
Gesn.
: ';^,
388 DE NATURA ANIMALIUM. c. 33- 34-
', -',;
^.
.
, - *
,
,
- , , 5
^;, ^'
,
, " -, •
,
*
-] -
.; )>.
,
,
, -
, ,
qaibusdam
^^Ladicie**
,
'- ^^^ '^^^^
3
*
,'
. '
—
,
— 20
• , . *) , •
,
-25
,
. '
XXXIV. "
,, . 3 -
,. . .
,
'
"mdL"ca-*'^"'^
.
«"8•
3 . Oudend. 24 <^. Gesn.

11 Gesn. 30 F.
"
c.
,
. -
,
35. 36. 37. LIBER DECIMUS SEPTIMUS. 389
.-
' ,- ^ xxxv.
- ,,' [
5
'--^-'^^'^^
, '- - <^reta gene-
7:6-
-
[ ,. -
*
,' ,{, - '-, 6)

15 ', . , '
-
-
' , .
vpJ^v ,
-^
, ,
leouibus
20'7
* '
*
\
b
"
.
,
, -- \
carnium ca-
mcii appe-
' •/ ,
25
.
, .,
. '
wJ
-
37^'-
,
. -^
,
. ,
, xxxvir.
"'^^',;!^*
bendiciu ac
^J
12 ' Gesn.
' * *
26 F. -.
ceptn grali
ain referen-
•^•••
390
-
, , " ,,
- '.; '; ','
:7. . -. ^' t>E NATURA AMMALIUM.
p^(.JV
•.
*
),
•',
piv
-^
c. 37-
^^ ,
6 5
"
,' -
,' '
,
' -
(7
, '^
-10
roO.
, '' ', -
.
6) -
J ' '. , '

6) :-15
"^J: :-
up ' . 7:,
, ^6)
,
',
,
- ,
.
-
-20
-
"Jv
?[
,''
,
'*
;
—
. :7 ; — -
(pj
, ,
, )
'
'.
. ,
c7:ov
'
* '-
,3()
-'^^
:
^
7rrf,nrjv
.
-
5
13
.
c
\ Schii.
--7:/.. . . 30
F.
');
'~'..
?. •
LIBER DECIMUS SEPTIMUS. 391
[, ,. -.
c. 38. 39. 40.
, ',' ,
«
. , -- ^' , Deavequa-
,
3 - <t
' . » ^,
dam maris
.
[' ,
[
, '
',
'{ , ' -,
,- ,-
. ,
, ' ' ,,- .
'
15
,' ,' *- , " dicia.
20 . .,
XL.
, '•» C ' > ' -
2,
-t: f
Deculicibus
' , '
ia regione
'^^^
-"=<»''^"•'*''
^*™
."]
* '
—
'
scorpios et
25.,
- phaiangia
' «' "
,
.
<* ~ " S, , , , - , relicta.
— '-
-
-
*
30plJ'•vov
'
,. 6) , -
1 '..
'.. Gesn. 23 F. (lelendum.
-
14
21 ^^. Schn.
Gron. \
27
addit.
P<>st Gesner.
.
392
.^
^.•.
^
,,- [^3
c. 41 — 44•
7:-
',-,
• •' . -
', ,
-. :
' /.,', ^
',
- ,
^
[.|(, " . '
XLI.
De populis
nonnuuis
animaliuin
•»_
^
/ ,
^
'
/^-,
'
'
, -. - ?.
' '
^ r \ ^ >
^
\
10
,
muititudine ^-'-
9'-*"^^
suis expui-
*•^•
, ' ^''^-'î^
, ^
, ', 15
.
,' *
-
., -20
. ' |
in
XLII.
De fnrmicie
Babyio-
nia.
,•,
\ ^
'. 6) ^
"/
, , ,
,* '
', >/'« ,
' ,25
-
, (
'
XLIII.
Ce panthe- ,^, „ '* '\ < , ^ ^,
'
ris.
XLiA'. '6)
\
',
' ' '..
*
,
30
^
et eie-
plianti
goa.
pu- —
3
7
F.
F. ;.
\
. '.] 18
Reines.
.
"
Wessel.
5
c. 4.
,
7:'
',,
'
LIBERDECfMUS SEPTIMUS.
.
'^,,
. "
.
,
.
393
'-
-
-
[.
, .'
,
'^
,
'
^.
'
,
. '"
');
,
,
[».
""
,
.
[^[ , - --
15.
' . .93
63
,
,
20"
, ,
>
,
,. ,
" '
>!' V V
•
\5/,»/
,
--
\<
-
xlv.
^"^
^=»""f
eorumque
captura.
25. " ", ^'

) 6^
[]
,
'
,. . -
,
C
-
>; -
30
.
.
. , -
6)
').
,
-
-
12
18 F.
' -.
•.-.. Gron. 19
20 ]. F.
Sclin.
-pici.
394
tc-jt: ,.
, , ,-} , ' tc MZ-r
l^t^
^6vj.r,v
NATURA AIsIMALIUM.
;jiv :;
c. 46•
De
XLVI.
pallis ct
gaiiinactis
circancrca«jj
Hebes
lis et
^^""•""""'-
.
'
.
,, '
.--
,
i
_ /
rS/Xyjz
'
'
«
CD,
()
« j/^
,
\ >
r
t
\ ~
5 , 1
,' . "',
[.
- 'JvL•Ov
.
6)
',
),
-, ,
-,
. 9;
,).7 , -
- - -.
7:15
.,
,
,
'.
3 F.
-
-.
'
ci ^^-,^^
15 --
-'
Abresch.
20
1 2.
" .
;«.
,
5
,, ,'. '3'
,
'
,
',
6)
^.
',
, crrKi-
, , 6)
, .' ,
'
,
' - *
,, 6),
,, ,
[]
'
,
", , ^.
,
!200,
, ,
^4'
>
c)v
6) 6), -
25 -('
|
,
.
-
3
5 F.
] .F.
-jovTa.
22
2^) F.
]) '.'. . Schn.
39
'.
|. .01,
EPILOGUS.
,
.
''
.
:6)
«6)'
^;, ;•,
^,
,
-,;J.,.
,.
~~
|•,
~(]
[,
•,
5''
7:,•',
-
5
wM6)v, .^
'
'.
, '. -
; /, 6)^ '
9 ', ). '
,
'
,
^
uv
-
-
.
,, ,.,
l(5ov
',
^-
15
' ,, ) ,
[']
1
, ,;
-20
, ,
, ,
' ', -
', 6)
]
,, ^^,
*
-
25
^ ' , ' ,
-
, " .
, .
,^''. v06)v
;
) (.) -
-
, ,
.
EPILOGUS. 397
, " '
-
?,,
,'
, ," *
[' -
." ,
,., --
5
' , ,
.
INDEX CAPITUM.
'.. . . . pag . 1.
LIBER PRIMUS.
I.
2
3.
:\
.
.
..
.' .. ...
...
...
2: \
',-
—
—
—
—
4.
5.
6.
.
. ^'
-.'.
—
—
.
.
—
7.
8.
9. ~.
.
.
..
!3
...
..
. . .
—
—
—
.'
10. . .
II. . . —
12. . —
13. ~. ^ —
!:.
. .
. —
3
14. .
15. ". 5. —
^.
.
16. . .
—
17. 1:. '. . .
—
,-'..\ '- iNDEX CAPITUM. 399
37.
38. :,
39•
.
TC.
.
.
..
.
.
-'.
. pag. 17.
18.
18.
1.
2.
:
.
.
LIBER SECUNDUS.
',
'.
pag. 28•
—
—
28•
.
40- 19. 3. 29•
41- :,
.
.
. 19. 4• ~•
:
''. .... —
.
42. :, 20. 29.
\
43. :,
44. "^.
- .
20.
20.
5.
')
'.
- ^^^.
-.
. — 29.
..
45. . 6. :,
46- ~.
47. ~•
48. ".
.
(Jvovo.
'..
.
20-
21.
21.
21-
7.
8. ~.
.
....
. —
—
29.
31.
49. 7•
50. :,
51• .
.
'~.
.', 22•
22. 9-
.
Tt.
:
—
—
31.
.
. 32.
- 10. ".
.. - 22. — 33.
.
.
.
.
52.
' . -. 23. .
.
11.
—
. .'.....
53. ~.- . 23. 33.
\
54.
55.
56. ^.
57•
.
. .- . ....
.
'
' ...
.
--
.
—
—
—
—
—
23.
23.
24.
24.
12. ~.
13. ~•
14. ". 7
15. ~.
16. .
?^
—
—
—
—
—
35.
35.
36.
36.
58•
59•
•
'. —
17. . —
37•
37.
'.
'•'^?
—
26. 18.
'.
•
—
.
60• :, 27. 38•
^ .
,. ^ '. \^. ' - --
37• verba \. . om. . . novus titulus :
Ibidem proximus titulus om. 38•

. .
.. •
a. 39• addit mo. m. 40.
, addit m, mo. 41• a. 45.
'.
in illo libro
.. mo. a. 47•
hoc caput ciim praecedente.
\
addit .
50.
. 48> deest ia mo.
a. 53•
; cohaeret eaim
r. 54. ver-
-
ba
. \.
~\
\. ,
cedente.
.^.\. .
'
2. '. ' a.
\.
r.
om. a.
m. mo. deest
4•
57•
titulus
\
ifppol
; cohaeret enim hoc caput
mo.
addit m. mo. 58•
cum prae-
.\•
.
' manu ad-

5• 6• verba recentiore
. ? . ..
dita
om. . , '.
a.
m.
7.
m.
r. 15.
mo.
a.
a.
9.
17•
. 12•
verba
m.
11.
om. a.
18• mo.
400 INDEX CAPITUINl.
.
19.
20.
21.
:;
.
.
22. (xoijat
^,'..
^-' --
^'.-
^.
. ——
£
" ....
s^'-
—
/.',. rag.38.
. 38.
38.
39.
4.
46. -.
47. 7.
48.
49.
-.
•
'.
[.
-\
-.
:\
-'.
. '..
. .
.
\
.
pag. 48•
—
—
—
—
48.
49•
49.
49.
'.';. — 40. /^ — 49.
.
23. :, 50. Sov
^- —
24. :,
~'. 51. ~.
-
50-
.^
40. 52. :,
—
2. . . 40. •/ :'.
.. 50
.
.
26. Tt. 41. 53. -. •
50
27. ^. "? .— 42. 54. . 51
28. .
29. -. ^^'-.
42.
42.
55. ~.
56. :,
'. -.
•
51
51
30.
31.
32.
33.
34. ".
.
::.
-•
'..
. ^.
.
' .-
42.
42.
43.
43.
57.
1.
'
.
.
'
LIBER TERTiUS•
—
— 51
52•
35.
36.
.
.
..
'
' '.
—
—
—
—
43.
44.
44.
2. ~.
3.
'
~\
.'::
£
;\
'..
. .
—
—
—
53.
53.
. . -
37. 44. 4. . 53.
. —
38.
—
44. 5.
"'.
y
.... —
\.
39. . 45. 54•
—
40.
41.
42•
43. -.
.
.
. .
-..
—
—
—
46.
46.
46.
47.
6•
7.
8. ::.
. ^. —
—
—
54
54
54.
44. :,
—
9. .
. .
—
—
54
. . ,
48• 10. . 55
'.
:'.
a.
'.
.
. . 19•
'.
a. 23•
m. '. a.
ra.
'.
27•
\ '. m. Yeiba
. 24• verba
r. 28•
.
om.
.
a.
'~. .
20•
-
om. m. mo•
. .. \
m. mo. 32• a. 33• 34•
'. '.
'. mo. 35• r. 37• a•
. 38• a. m. mo. 39•

.
.
r. 40• m. a. 42• acklit m. 43•
1. 1. tituliim m. et a. 44• verba et om. a• 45• a.
48• omissus titulus ia m. mo• cohaeret enim hoc caput cum praecedente. Ai-
?.
.
'.
. . -. . om. a. 49•
'.
addit ra. 50• a. 52• ^v
,\, : , .•
a. correctum 55• addit a. 56. mo• a. 57• ^x
a. ia marg.
'. . \
\
. '.
f).
2.
. 4. 0111.
.
'
J7W.
9.
5•.\ , sic m.
r.
a•
r.
3• r.
. .
11.
. - /,/..
'. ...
...
INTDEX CAPITUM.
pag. 00.
— •
\ |3
^
"
. .
. , -
401
.- .- .
pag. 65•
12. .
—
13. ~.
. — 56. 34• ~• 33 . 66.
15.
.
14. ~.
- .
.
.
—
—
—
57•
57•
35.
36.
~ ,^ (.
.
.
. ~
.
. .
.
.
.
—
—
—
66.
66•
.
16. -. . . 57. 37. ~. cv 66.
.
17.
18.
^
(. '
19.
.
.
....
.
' tpoirpa
. —
—
5S.
59•
38.
39.
40. ".
.
~'. . . .
'
.
—
—
—
67•
G7.
67.
\. ' '.-.
— 41.
' .
. 59.
.
. . .
. ....\
21.
;
20. ~•
, ^.~ \
. —
—
—
60.
60•
42• ~•
.
43. ' .
.
—
—
—
—
68•
68.
68.
.
22.
23. . -
—
61. 44. .
45. .
6• 4G. .
,' -- '. —
69.
69-
''.
.
. . . .
'.. —
'. /, -
24. . . . . 62. 69•
/'.'
25. ~.
'.
-.
"? '.-
— 62.
,
.
70.
26. ~.
27.
.'.
''.
.'. ' -—
....
.
— 63.
;
LIBER QUARnS.
^2-
. 63. 1.
55 -[:7
'
28. ~. '> —/)
\
29. ~.
30. ~.
31.
32•
33. ~.
.' ', ' ..
^'..
? (7
\
...
•..
.
^. . .
—
—
—
—
—
63•
64•
64.
65•
65•
3.
4.
-
:
.
..
'
,
....
.
-
—
-
—
-
73.
73.
73
74.
15- ,.. . ^.'..... .

11•
.. a.
m.
17• \
et
m. 18•
a. 14•
a. 21•
om. a. a.
mo.
,.
tamquam novi m.
25•
. ' ''.
'. a. 27. ^^. capitis titulus.
m. mo.
23•
29. .
et
mo. - a.
.
\.
addit m. 32• a. 33• m. mo.
/ ^.
30• a.
Verba
a.
- . om. Ibid. \ a. 35.

\
. ~ , .,.
[.
~'. ^.
addit m, mo.
.~ . .
m.] 38•
a. 39• mo. m. . a. ^. mo. a.
m. 41• a. m. mo. verba . . om. a.
42•
\-\ '.
''/
', m.
a.
. om.
sed in
r. 43.
correctum .
a. 44-
'. .
r.
.
46•
,
47. r.
3. verba
om, m.
'. om, a. post m. mo. ' addit. 5•
Aelian. de nat. anim. I. 2(3

402
6.
7.
'.; '.
~•
.
'.'
-..
"
,
.
•. -.
INDEX CAPITU-M.
pag. 74.
—
26•
\
27. :,
.
.
. 5.
~. -, ,
pag. 80.
—
—
81.
.
74. 28.
29- \ ?-
—
82.
82.
.~
8.
- \.
?
9.
10.
.....-
.
. '....
-
75.
75.
75.
30•
31.
32.
33•
.
.
.
.
::.
'' .'.
.
. —
—
—
—
—
83.
83.
84.
84.
' .
11. 34. . . 85.
—
12.
13.
.
. .
. . - ..
.... \
'..
\
.
—
—
75.
76•
76•
35.
36•
.
. •!> ,
—
85.
86.
14. .
"
. .' . . . . —
—
76•
37.
38.
.
.
.
—
—
—
87.
87•
.
76• 87.
'
15. 39.
16•
17.
'
.
.
.
' .
-
.
. ....
. '
—
—
77•
77
40.
41.
.
.
— 88•
'.
18. 8d.
'. - ' —
—
78 42• . \ 89•
..'. .^•^
19• . 78. 43. . 89.
'
20•
21.
•
.
.
\ —
—
78•
78•
44•
45• ~''
90•
22• ~• — 80. 90.

5'
. .
'? &
.
23. ^• > 46.
— 80. ip'j'ip(Z•^
24.
25•
...
^•?*!•
'.
"^? ~ £
t-
—
—
80.
80•
47.
48.
49.
.
. . ,
.
91.
92.
92.
92.
.
.6.
^. ' .. m. a. omissus titulus mo. ubi lioc caput cum praecedente
. \.
cohaeret. r. m.
.
8- r. 9- IQ.
. '.
... . ... • .. ..-
'. . \ \
addit om. m. mo.
,
post 12. a. 15. r.
17. a. . 18.
•
a. 20. a. 21• .
mo, 23• , verba om. .
. . .' ,. . . . r. 25. ' m. a. 26. m. a.
32 m, mo. a. 33• ~^9^ r. 40•

. a. 41. a. m. 42. . mo. m.
44• . m. mo. 45. omissiis titulus mo. ubi hoc caput cum praecedente
'.
.
continualur.
mo.
46. a. 47. m. a. !
.' . '. -
INDEX CAPITUM. 403
50.
51.
-r..
.
'. .
TO'j
. . .
.
pag. 92.
—
—
93• .'. ....
13.
\-
pag, 104.
52.
53.
54. ~.
55. ".
.
.
-
. .^.
.
.
—
93.
94.
94.
95.
14.
',
\ ;.
15.
\' '.
'
'^
. .
—
—
105.
105.
6•
57. ~.
"\
.: ^.
95.
95.
16. £->
. — 105.
~\
.\ -..... ' ... -.. —
.....
58. 95. 17. . 106.
59. 18.
. .
.
^'. . —
—
106.
.
96. 19. 106.
60. 96. 20. . . . — 107
.' --
21. . — 107.
LIBER QUiNTLS. . — 108.
1. \ 22.
23. .
'.
— 108.
.
. .
24. . . — 108•
~ . '
~. 25. . _
2.
', . '.:^v. ... . . .
—
iQp.
.......
26. 109.
-. -..
,
— — 109.
.
97. 27.
-.
.
:\ ?
.
3. 28.
~ 98. —
.
110.
— ' — 110.
4. :,
'^ 29.
.
100.
5.
!3 .
. —
—
100. 30. .
. .
.
. . — Hi.
_m
.
~. 31.
6.
\ .
100. . . .
7.
8.
9.
.
.
'
. ^....
~\ \-
—
—
—
101.
32.
33.
34..
.
.
.
^. -.
.
. .
.
.
.
.
.
— jjj.
— |.
— ijo.
— ;3.
,, '.
101. 35.
'^
''. .
. . .
- — 113.
..
.
10•
? '. 36. .
11.
12.
:\
- '.-
—
—
102.
102.
37.
38.
\
' .
.
—
—
113.
1 13.
. ,.
— 104. 39. . . — 114.
.. . >
. 52•
r.
m.
post Ininc titulum inseritur in m. titulus: \ . 53•
,. .
54• mo. 58• Hoc loco om. tituliis. m, Legitur enim hoc
' .
caput in mo. a. post caput 53.
' '.
5 . , '. .
2• oTt
.
.
8•
mo.
.
mo•
. 12.
a• 9•
m. mo. a. 4•
a.
'.
.
m.
.
6•
10• '-
. ..
mo. m. 14• '5. . 15• et r'Jpvvov. -^^.
. . ubi titulus proximi capitis om.
.
continuatur enim hoc caput
.
cum praecedcnte. 17• a. 21• a.
'.\ '.?. '.

\ \
,
22• mo. 27• additur
'.
.
m. mo.
\...
32• \ 29• verbaTou
a. 33•
a. 38•
om. m• mo.
m.
•
i'>
36•
r.
om.
a.
r. 37•
r.
*
26
404 INDEX (JAPITUM.
40.
41
;
.\
•
~t:\
CT'.
-\
'.
-^-
:•.
pag. 115.
I. - LIBER SEXTUS.
-•. £ \
;7•
'. —
—
115. -•' \ '-
. 'Jo
-,
42• . . 116- iy.
'..
--.
43• "ip^- ~''J pag. 124-
., ....-
' -^/
. . .
. . . — 116. 2•
. "^s
.
.
44• '^• ~3"J
''. — — 12•
116-
\ ...
4.
46• ~.
-
,
' :,
47• ~t?\
.
~. trjcuv
>
. .
.
—
—
116.
117.
3.
4.
5.
6.
. ...
'. ...
— /25.
— 126•
— 126•
. — '
'. .
- . — 127•
. 118•
. . 7.
48• ~. — 127•
'. •
—
49•
6z'^•J^^
"'• >,
118- 8.
9. .
.
'. . —
—
127.
127•
— 10• . -
.^^.... :,
. . 119.
\
50•
, -. —
. \ ... —
'
120. 128-
51.
52• ~£?
. — 120• II.
12.
.
. . 9po•J-
.
—
—
129.
129
. .
13. :t.
•'3-
. —
—
121. 14. -. ... ., —
—
—
129.
129-
. .
53. 121. 15. •/ 130•
54. . - :\ 2-
^' ^ —
16•
-', \
...
.
121.
5• "• — 123• '. — 131.
.. .
.
£'- .
56-
9 i•»
_
17.
_
^.
123. 132.
^.
. . .
a.
40.
m. mo. \ . 41-
.
[]
r.
'. '.
43•
- m. '.
,. .. '
. 44• verba .
.
.
', om. a. m. mo. 46•
\
0111. 771,
om. m. mo.
77.
48.
m. mo. mediis omissis.
a. r.
-.
reliquis
51.
omissis.
'.
' . ^.a.
47• verba
m. 49-
usque ad
a.
^
. . .
52•
lis quae sequuatur post — . m. mo. omissis
56• ^v .
,
a.
" '. '. . . .

"^ om. ubi om. usque ad
. 1• a. verba
'
2•
verba
a. 6.
— .. om. m.
om. u.
om. mo.
16. verba
9•
usque ad
a. 10•
om. a.
INDEX CAPITUAI. 405
18.
.
'^' . .£
~.
. . pag 132.
33. \
\
?
. pag. 13S•
-. .
. —
'
138•
19.
\ —
34.
\ ;-
. .... ——
.
20. ...
.
' . . .
—
132•
133•
35•
138•
,
21. ". 36. 138•
'. -
\ \
— —
'. . . 133• 37. 139•
22•
23. - ^.
. 55
. ... ' .
~ -' \ '. . .
£:t'.-
—
—
134•
38•
39• '.
. . . • — 139•
139•
24.
'., \ '
134•
40• \ . \—
. . .
.
'-. -,
-
41•
. '
\
, ...' —
. . 139•
25- ~\
^ '. — .
....
'
— 13•
135•
42•
^.
'-
- ——
14•
141•
.
. . .
26- '- 43•

—
^
136. 142
.
27.
~ ....- —— 136. 44•
', ' \
28.
^'
29.
'.
- —
136-
2.
\'. ... — 143•
30.
\ ?.5 .
'.. .... —
]
—
137.
137-
4.
-
...
. . ...
— 143•
'
31. 46•
—
'. 137. . . . . 143.
'^.. 2-
32• 47• — 144•
48• — 144.
. .
,. \
().
. .
— 138. 49.
\,., ' m.
— 144
, '
18. verba a. 19. r.
a. 22• verba om. a. 23•

-
.
Ibid. et
om.
.
. . , . ',
a.
-a.
et
mo. omissa quae sequuntur a

'^^.\
om. m.
/.~
24- \
[pertiuet
usque ad
'
r. usque ad
hoc vocabulum ad 23•] m•
28•
.
.
r. 29•
usque ad . om. m. 35•
addit 31• ^f;pv.
r. 38•
a. 32• verba
r.
. . . .
mo. m. Verba om. m. mo.
,
a.
41. '. 5.
m. pro usque ad
,
om. m. mo. a. 42•
^.
om.
m. mo.
- . ^.
m. verba
47• . . \\ 2.
. 2. a.
m.
—
r.
a.
om. m. mo.
43•
r.
iii
49• '
mo.
ataatum
a. 48•
et
r.
^.
44•
a.
406 INDEX CAPITLM
•. -
.- ? '.;
50. -tp\
.....
-.- 5• ~t?\
.
pag. 145. pag 154.
\
51.
52.
53.
-
<
" . "/. —
—
^;. —
—
145.
146.
147.
6•
7•
\ \
' '. ':•.
/.
., ^. —
—
155.
156.
.
147.
54.
55.
~ ... —
£'-
147•
8.
? '.[-
.
56. :•. *
— \ '.
57. ~ .
-— . 147• •
58.
'-
~\
~
'. '.^- —
.- —
148.
148. 9. .
'.
•
... . . —
—
157.
158.
..
<;
. ...
59. 149. 10•
60. :\
— 149. 11. .. . —
—
159.
160.
61.
62•
63.
~\
~?
'.
-
...
\ Jvp-
. . —
—
150•
150.
12.
13.
-.
£ '^ -
..." —
— 161.
64•
.:
iV
\ ^/ /-
— 151.
14. '.,'....- —
162.
'. - ——
,
. . . . 152. 162.
'.
65. ' 15.
152. \
\
1.
2.
3•
~
" '~
^
\
. .
...
\' . -
'
LIBER SEPTIMUS.
.
'.-.. —
'.^. —
'-
.
— 153.
153.
154•
16.
17.
18.
\
\
—
—
—
—
163.
164.
164.
164.
4.
, r.t-
\
19.
,' . \., , . ,.',

,
'.^. . . . — 154• ,
.
57•
m. mo.
'.
52•
m. mo.
m. .54.
., a.
r.
64• verba
59•
\
^.
,
r. 56.
a. 63•
. ^
m. mo.
m. mo.
om.
.,....
m. m. ".
.
2• 4- 5.
'
3• r.
m. mo. 7• a. 8•
m. mo• indice m. reliqui hnjus libri lituli

\
. . -
desuut. Adscripta ibi uota : 9•
\ r. H.
a.
\ . om. mo.
r. 10.
.
mo.
12• tilnlum
om. mo. ut etiam
19•
verba
\ ::\
in .<;eqq.
addit
.. capitibus.
a•
15•
omissis verbis
cohiteret hoc caput cum superiorc
r. 17•
in
a. r.
Idem post
. r.
..
.
'. (.:^
INDEX CAPITUM.
pag• 164.
45. ~\
.''., .
407
pag, 176.
,'.' -.
20. ~i?\ 165. 46•
21. 165. — 177•
, '
. .
22. 47• '-

- 166.
'-
.....
.
\'.. .
'
23.
... ——
\'.
,
. . —
- 166. 177-
24. -
— 167. 48• 178-
~\ -
—
.
25. . 168.
.
^'. '-
26.
LIBER OCTAVUS.
—
-
27. \
~ '. '; —- .
.
.
—
-
168.
169. 1.
—
\\ ^. ... 180.
.
'2S•
29.
30.
.-.
~\
'. —-
—
—
-
" ',. /. ——---
. .
169.
170.
170.
2.
. ....
'
-
. — 181
.'
171. vhpyi-
5.^
31. . . 3.
—
32•
33. 7.t?\
—
. . 171.
171. 4. \ —
182
34-
\ .... —-
~\ 172.
\ 183
3.
. .-
ia- 5.
^. —
.. -
172. . 183
~\ — —
36.
37. £' '. —
172.
173.
6.
7.
'. —
184
38.
. '....
\^
'-
— —
184
'
173. 8. 184
'.
39•
''.. ... . — 173•
9.
^' —
— 185
'.
—
:\
'.
.^.
40. 174. 10.
41.
, \ '-
—
11. \ - 185
42. ~ '. —
174.
186.
•\
175• 12- 187.
^-
.
43.
'. ...- — \ ^ j- 13•
44-
','.\ —
..\ .<. \ .\ ,
22• a.
.
r.
175•
176.
28•
14.
' '. '
'
'. .. .
.
.
.
.
32• titulus
187.
188.
om.
. ubi hoc caput cum praecedcnte cohaeret. 34• r. 41•
\ \
. .
om.
.a. 47•
a. Ibid. 44•
a.
a. 45• verba
reliquis omissis.
.
in . Indice
contestu
Cod. m. adscripta nota
lituli capltum omissi. 14.
: c
r.
Etiam
408
~ ; /^ .. INDEX CAPJTUM.
'.
-
^';
:
16.
~\ -
pag. 188•
— 189.
5.
6.
'
'
.
''
'!.
''-
pag. 197•
.
17.
^
198^
— 169. 7. ''
18•
'- ^/_bv.
?'.-
— \ — 198.
' -;'.'-- —
190. 8•
..
. .
19- . . — 199.
' —
191• 9.
• ... 199•
': ..
. .
20.
21.
' CT'.
—doL
' -,- 19.
10.
11. \
—
—
199.
200.
22.
9;
:
:\ -'
. —
—
191.
12.
13•
14•
.'-
—
—
—
200.
200•
'- ' '.

r/) 192• llc cuLCtav Tzibac. 200•
23. £\ 15.
—
'" .
: . 193-
.^• —
24.
~ ^"'.' . — 193• 201.
25.
...- ——
-'. 193.
16.
17•
'- ''.- .
—
—
201.
202.
•. '' '
'^ '
26. 194. 18.
—
'.
..
27•
~ ... — 194- 19•

202•
28. ?/^^
. . — 195.
\ ^'....
.
. . — 203•
' '.
?.
LIEER yOXUS.
20•
—
.
203-
—
. ... \
.
1. 196- 21.
— £ — 203-
2.
3. - 196.
22.
aur/j
'• — 204•
' - \
' '.
, 23• . .
— 204.
,,
197 24.
'.
4•
. , .
197
'.
. . — 204•
\ \ •.
ad
.
. . . , ,-
15•
3•
., . a.
25-
.
4•
16•
\
. \
.
a.
addit m.
a. 20•
et deindc
\
7• post
verba
.'
\
r.
addit
24•
usque
.
m.
~
\
'.
.
,
'
Tum
,
.
'
ibid. sequitnr
II.
?'
,
:
om. . 1>
, ,
m.
a. -\ \16.
"- .
.
c
> -
.
verba '.£'. \
m. 18-
.
.
m.
a.
om.
21•
a.
17. post
19.
m. 20.
':.
'.
additur
'/'^
'-
a.
m.
' .
INDEX capitum.
^ .
409
25-
::-
26•
-.
-;
-^
. ...;
^/; . ...
27.
:
;
;.
. . pag. 205•
—
—
—
205•
20•
41.
42•
43.
44.
'.
45. ~?^
.
r.ip\
^ "-
;
.....
'-'
5.
£
.
.
.
.
pag. 210•
—
—
—
— 211•
210•
211•
211•
28.
..
29. ~ ....
"
—
206- :\
46. :
~\
. ^-
— 212.
- ... 206. 47•
30.
31.
' ', ~,''; —
'-'' JIV '. —

206-
206•
48
49. '^
\
'.
?
—
— 212•
— 212.
212-
32.
'. —
50•
«.^.. \
^-
' 207. ,
:?-
/.^ — 213•
,5. ...
33• .
— 207• 51 — 213.
^ - ^-
. .
34- 52. — 213•
'
35.
-
'-. ...
- rfj
—
—
208. 53.
54•
.
- —
— 214.
213-
36.
37.
'. ...
' —
208-
208•
55.
56. '
^' £.^ /_
. — 214•
— 214•
- 57.
•\ '
— 5'. — 215•
38• ,3 . 209.
. ' ....
&
.
-
, 58•
. — 209• — 215•
39•
.... —
59-
.\ ' - «-
/ 210•
. .... — 216•
. : ^ '.
40.
— 210. 60- — 216-
\.
26• a. 27.
. '
(sic) m.
'
m. '- '^. m.
28.
.\
,,^ ^.
31•
'^.
32•
~\ -\
(sicet-
.'
iam .) rn. 34• ty^t-Joc
m. 35• . . m. ora. ra. additum

\
. ' \ '
... '' m. 39• tv
in . 36. om. m. post
addit m. 40•
addit
..
' m.
''. . \ additm. 45•
, , ^.' .- ,
m. 48• m.
50• usque iid £;. om. a. m. ubi \'eiba SaX. . omissa.
51. oTi ' /5 addit m. 52• om. m.
53. m. 54. . m. 55• ^- addit m.
«.
",
56• . m. 57• m.
58•
"
. \ :. . m. 59. .
/^. m. 60. r.
410 iNDEX CAPJTU.M.
:~;. :'
: '. " ~
61•
02.
-'.
;.
~ST7.-'y.
•!
h-<r iG~\
TOLC
.' '•.
.
ToO
.
^-,-
.
.
jiag.
—
216-
217-
.
16-
repc - .;.
; ...
\ :-;.
.;
\
d pag. 225.
— 225•
';. ; ...; —
63• -\ — ^-.
^^-
217- 17.
~
;';
64 5~'- 226-
-; -;. — 218. 18.
. -'. ^'.- —
66
,~' '.
•.'.
:,
?; \
;
1
- -, ';. —
—
218.
218
19.
20.
~ '
^?"J-??
21.':
.. £
-. :: - — '
—
•{?(')
. .
226.
227.
227•
'.. — 227.
-
.
..
'^' 7^^'^ ""'' '"' ^'^^'"'^' '"^^"^'
LIBER DECI.MI ^'
S.
—
- - - 228.
1.
2.
3.
-::;
-
':. —
;,
;. ——
...
- ' '^. —
j
^ 219•
219.
J20•
23.
•:
24.
25.
~£
; --.
—
—
~\ . ... —
—
it
. . 229-
229.
230.
i.
5.
--\ \
' :/.
\
—
220-
~~3 ,.
26.
27.
. ,'^ ^,/.; '-

—
230•
.
220• 231•
6. ~\ — 22J. 28.
;. ...
i-t
7.
- ;; ;' ...- — — 221.

- ^; ;. — 231.
'- .?:
— 232.
8.
- '/; <«;£;. 221.

29.
30.; -; •;;;
;
.
. — 233.
9.
-— ^/.;. 221. 31. -£?

10.
; ; 5; . ;.
. — 233.
11.
12.
13.
'; '^ - — 222.
— 222.
^';. — 223.
;
32.
33.
34.
35. .
'
;.
;. .
.
.
.
—
—
—
234.
234•
234.
-— 235.
14.
ypota;,
5;
; ....
£.
^; ''
'-
/.
ip-j-
—
—
223.
224.
36.
37.
38.
\
\ ;.
\ '; ... —
'. ...- —
-;. . .
— 235.
235.
236.
.;;;...
•{,. m.
6•
omissis. m. verba
1. \\ 5•
., , . , ,';.
''^.
|;
. 6.
usque ad
;. m. mo.
om. m. mo.
;;
.
/ a.
om.
6•
;.
a.
/.
a. 2.
mo.
rcliqiiis
8.
-
^'
a. 13•
. a.
-. '. \.' m. 15.

.\
a.
.
m• mo.
;
; ;. .
a.
m.
18-
-
m.
*.
28. Jiuac titulam ponit
',';. .
a.
; ';.
.
.
a.
mo.
r.
\ ;.
post 30.
20.
— 29.
r. 38•
r.
S'ti
16•
\
23•
^-
- INDEX CaPITUM.
. 411
.
pag. 245.
'.
39. Tiepc 7.
:\
' -
2
. . . pag. 236. 8.
4• ~\
: '. —
'. — 236.
\ ....
". — 245.
41.
42. ^ . ', —
236•
237•
9.
10. "
. ....
\
^
— 246.
43.
44.
4.
^
'".
.'.
/^.
. .
—
—
—
237•
237•
238•
11.
12.
'-
\ . ...- —
— 246.
248.
.-
.
46•
47•
..' '-' . '-

\ ^'
~
/, -
...
—
—
238•
238.
13.
14. \
...
—
—
—
249.
250.
48•
49.
50•
\
'
'. .
', . ' '
... £ —
\
'. —
239•
241.
15.
16.
17.
~\
....-—
~ ....- —
250.
251•
1•
' '-
• ?~.
~\
' ^
LiBER UNDECIMUS.
241.
18.
19.
'
'. .... —
\ '.
—
252.
253.
253.
~') . - — . . — 243• 20.

2.
3• \
" ' •- —
-
. . 244•
244•
21.
. ...
~'
.
'
. .
£-
—
—
254
255.
4•
•. ^'
' XSovicu• ... — 244.
22.
23.
.^ ....- .
-
—
— 255.
255•
, . '...
~\
- ..\ .....
5. 24.
£ — \
6• .... 245.
25. '-
— 256-
. ... [. ^.' ''.

39• alio ordine haec verba leguntur ia m. mo.
\
— 245.
a. 42. verba —
— 256-
'^'"
. .., ,. cum sequente .
,
juncta titulo. m. mo.
45• m. 47• m. mo. r. 48• a.
49• ' rn. . a. om. m. mo. a.
. m. mo. m.
10•
mo.
'. 1.
15.
mo
po.st
H.
m. 4.
additur
m.
ra. a.
14. vcrba
5• ^v
\ usque ad
a. 8•
om. m.
m. mo.
18• m. mo. a.
412 INDEX CAPITUM.
26. OTL ? '. --.-

.'- 4.
'.:?\
pag. 26•
•, pag. 256.
-
a;J,iv . . . . .
. ....-.
27•
-' \ •.\
',
--
— 256.
. :\
'. ''. \ -\
-'^ . —
,
26•
. \-
.
28.
" -,'
'^. — . 257.
6. -.
^,
.... —
29.
30.
'.
- ^
'
'.. ...
—
—
257. 7.
,
~\
:.'...>>.
-\
- ?^ -'-
\ '-^• —
266.
26 (.
— 269•
. ...' ^,-/:-'',
257. 8.
31. '. -'. 9- — 269•

^. . . — 257. 10. a-obvr-
32. '^\ — 258. ~-
'. — 259.
33.
' ^ .- '', . . . .
: " .(....-
£?
^. ' — 270-
- — 260. 11.
\ —
35.
' '. , ^- 12.
. . 270.
~ . -
. -
- ...
^'^-
— 260. 13.
'/.
?•/5.
—
—
271.
271.
36.
37.
38. -
.- .....
:\
...
.'.
...
-.,. ...,
.
.
—
—
—
261•
261•
262.
14.
15.
16.
\
\
—
—
271.
271•
, ,
—
'
~
., -
39. 262•
40• '. '/'- \ — 272.
17-
— 262- ',^ — 273•
18.
LIBER DUODECDIUS. ''^'

f
=^^' '^ ^"'"!" ,
*
,
" ^73.
1.
2.
\
'.,
\
/^
.'. —— 264.
264.
19.
'.,
20. ' . ...
.- —
—
274•
274
3.
''.
£"
.... —
21•
'. ... —
,
264. 275-
. 5.
.5 .
26•
. '-
31• post
m. .
additur
mo.
.a. 28•
a.
m. mo. a.
32• 33• 34• om. m.

30•
.
a.
36•
'. '. . m, 37• et m.
. '. . \ . .
verba om. m. mo. m.
.
1. a. 4. 5•
3
,
m. mo.
. 10.
r.
reliquis omissis. ra. a.

m.
18.
21•
m.
a.
. 13• T-r,i
r.
r.
19.
m. 16•
. .
m.
) .
. INDEX
'.
413
. -- ' .
22• Tc3v 38.
23• ~ ...
£ pag 275.
39. - pag.282.
24.
25•
' ..
\
^. ....' .5
£ '-
. .
— 275.
—
—
—
276.
276•
40.
41.
42•
\.
!
' .
\
^'
.
.
,—
—
Sa-
.
—
— 283-
— 284-
282•
282•
283•
26•
\ " £& 276• 43.
\.
.-
.
27.
28•
',,, - ,
^'.
' - '-
— 276•
44•
4•
\ . — 285•
—
, 286•
.5 . '
46.
/.. —
', ,
...
— 277 47. '- 287-
29.
30.
31.
5
^.
'
^'^
, -
—
—
277
278.
1.
'
''^.
LIBER DECIMUS TERTILS.
.
-
— 287•
. '. ...
.
,
prJpv. — 278.
32•
33•
3.
3 '
\
\ ' ,,'. \
— 279.
— 280•
2.
3• ^' 2~
&'.
\
— 288.
— 288•
—
'.
289•
5 £ '.
,.
3.
36•
\
,
.-- \'
£
— 281•
— 281.
4•
.
6.
?-
...
.
—
—
289.
290.
.'
. .
37. '
',
•
- ,
, '^
— 282• 7.
. .
',
- . . _ 290.
. .. .'
— 282. — 291•
.
et .25•
om. mo.
. '. : .
26•
m.
. \.
ubi hoc caput
.
\
31• post
cum sequ. continuatum.
[?]
m.
additur
m.
a.
a. verba
29•
m.
m. a.
usqne ad
30•
mo.
m.
.. ^ . . .
36. ^v £v
. m.
^,
£ m. 37• . verba us-
que ad om. a. 39. m. a. 41• . 43
a.
1. m. 3. et m. mo. 4- -
m. a. 7• verba usque ad om. m. a.
414
. '.\ ^ - ;,
..
CAPITUM.
\
9.
10. "
•.
\
•.
'i7:r.Qi,
:'..
-/'.'.
.?: ; ~,^•.
. . pag. 292-
— 292-
28. '•. /_~ '
pag. 306-
— 307•
. . •
:- -293- liBEU DECIMLS QLARTUS.

^
11.
^•..
\>-
— 293. ~\ ',-. ^
.'
.
'
.
12. \ >5 •.. — 294. — 308.

13.
' • '-'.-
—
2.
'.
~\
... —
^\, \-
295.
•. ^'
'
. . 309.
14.
'. i•/ •. 3.
-. \ ^. £
\ .
— —
.
i•)
'',•.
. 296.
' ?
309.
' -.
4. cStIv
-', —
16.
3'.'2.'- ''. —
—
298.
298.
5.
^'.
•.
y.ipn-rt
....'. —
'-
309.
.\ ....
310.
17.
—
6. -.
'','.^
\ -
18.
-. -.
\ '.
. it
—
299•
, .— . . . — 311.
\.
300.
. .
—
7.
\
'. £
311•
.
19. iV 301•
\ ^ .
8•
\
20.
— 302.
— 302.
'^ '.
— 312.
— 313.
'.
21.
-
\ -
. 9-
22• — 34.
- IQ.
H. ~\ ,3. — 314.
..'...
.
23.
24.
-' \
.
—
—
304.
304.
12.
13.
14.
' .
''
\ '. .
ia-Lii
.
—
—
—
315.
315.
316•
25.
26.
' '.
\ :. —
—
. .
.
— 305.
305-
306.
15.
16.
17.
'.
' £
?/:
. .
.-
—
—
317-
317.
\/' '. —
/. .
27. •/: . . 318.
. .
.. . .
\ .,
. U. m. .
'.
:.
13.
9.
m. 14.
a.
m. 15.
a. 12•
reliquis omissis. . a.
'23•
\ '. ^ mo. a.
mo.
24•
27•
om. m. a. 25• '
m.
a.
'.
, '.
. . '. .
a.
m.
, . a.
2•
a.
xrba
8. iV
•. om. m.
m.
reliquis
6• verba
omissis.
m.
m. a.
usqae ad
a.
4•
15•
om. m. -
.
INDEX CAPITU.M. 415
18.
19-
:\
, '
':\
^.
\\ '.
\
. ''
,- pag.318-
—
7.
8.
pag. 337.
—
—
338.
338.
.
^/,~"J• 319• 9. .
-
20.
' ^. . 319•
10. .
\
— 340•
'
11.
21. — 3'Jl• . . . . — 341.

22•
^.
\ "
' ^' ^ .\ '
.... . . . . — 321-
12.
13.
— 342•
23.
24.
2.
' . ' . --
£
'.
. ...-
'
.
/^^'
.
^'
.
.
—
—
—
321.
324.
14.
.\ . .
—
—
343.
343•
26.
" ', 324. 15.
' '. \ .
— 344-
. 8 ....- —
16.
.''.^,
\ —
27.
325. 17.
' .: \ .
—
344•
34•
... —
18•
. ^ 345•
\ \
'' ,.-
328. .
— 345•
28•
29.
5.'
^ '
. —
—
329.
331.
19.
20.
21. \ ] ''. — 346•
— 346•
..
'
. . . .
22• — 347•
23.
LIBEU DECIMLS QCINTLS.
5' ^' '
... — 347.
1.
... 24.
5 ,
.
'5. — 332. — 348•
,
. .
2.
' 25. iy.
3.
4.
\
'.
..^' ...- —
....
.
. —
—
333.
334.
335. \ .
2,'.
,
. — 348.
^
26.
5. ^. — 335. -
6.
', . — 349.
•. ,•.
27.
— —
22•.'.
. .
3.• . 26•
. 337-
a. 28• veibu . .
. m.
350•
a.
.
.
3• m. a. 5• m. 10•
•
IJ.
.
14-
20•
26•
.
•. • • m.
m.
m.
a.
mo.
m.
mo•
27•
a. 16•
21•
m.
r.
om. m.
17•
22•
r.
r.
416
28.
29.
''. '..
CT'.
:\
'
ol ; ol
^^ —
'^.
.
'.
.
INDEX CAPITUM
pag. 350.
351.
16.
17.
\ ' .
•.
\ -;.
\ '.', - —
'/ ; rf;
pag. 358-
359
.
. .
18-
LIBER DECD1US SEXTUS.

\
1.
2.
:\-; '. —
"' ' '. .-
,
\
- . , :-
—
. 352• 19.
20.
'.
, '.
'». ' . . —
—
—
360.
361.
3. " '
'. .-. —
. 352.
353. 21. '.
2'• '.'. —
.
362
, \ '' '.- —
opvi-oc
4.
'. ... y.r[~
—
'
363-
'
353. 22.
. ....
opvtbo?
©
5.
-. —— 1"
353•
\ 2•. ,^
36.1
\ -
23.
.
iv
'.
6.
354. -
' — ','. '.'. —
7.
. \
334.
: .'-
364•
•. -
8. 24.
^ — —
. - 355• 364•
. . . .
'.' ^ "7:
9.
... —
25-
—
'
355. 366•
10.
\
'.
11.
;./',
' \ '
'',
.
)'.
'.^;.
£
...
. — 355.
26.
27. & !&-

. —
—
366•
366•
^: .
12.
^ -^
' . ''.
^ ia-
— 356• 28.
29. \ 'J•p^'-
— 367.
-
rfi ,
— —
\ ....
13.
'..
-
—
356•
30.
£
—
368•
368•
'
\'
\ ' .
357. 31• j
... , . \ . . ...\ —
14.
—
[
357. 368. '
15. ; 32. £ ;
. . — 358. — 369.
.
\ 28•
• ,. ' '.
.
•
2•
.-
• .
'.-
'. .
r.
m.
9•
4•
r.
3•
29•
om. m.
[]•
a.
.
5•
m.
£
a. 10•
£
i't m. a.
m.
H.
a.
m.
--
a.
14•
\ '.
\ .'. '.
m.
'. . 16.
r. 12• .
om. mo. 18.
mo.
m.
-
a.
'..
30•
'. a.
om.
.
20.
.
m. 31• verba
r.
.
\
currectum
a. 23• verba
. a. .
21•
om. m.
usqne ad fiaem
a. ,32•
.
verba
oin.
22.
m. a.
usqui- ad um. m. u.
INDEX CAPITUM.
, 417
-- \. ..
33- 6•
. pag. 375-
? \ — 376.
~.
•
L• 7. . .
— 377.
\''.
pag. 369. 8.
- \'
?. — 377•
34•
~
. ....
369. 9. . .
.
35. 10.
-
-
370. ,
36• Sa — 378.
..
^'
370• 11•
37.
"
', 12. .
— 378.
— 379.
,'
'^'
. -
;
•
,
'.
'-
\'-
13.
14. \ '^ ... ——
\—
. . 379•
379-
38.
. -' ' h
370• 15•
380•
' .
, 16.
—
^ . . 371•
—
^
39. 380-
40.
41.
. .
'. h
—
-. —
371•
372.
17•
18. \
£ ^
'-
—
—
381.
382.
42• ^
\.
'', — 372.
19.
20.
21.
it
'. —
. —— -
382.
382-
383.
'-\ '-
373• 22•
— 383.
23•
1.
LIBER DECLMUS SEPTLMUS.
'^' \ \ , .- — 374. 24•

':.
.
'''.
,
'.' ... . .
'-
. _ 383.
— 384.
2.
.
.- — 374.
25.
26.
' '.^,
— 384.
— 385.
3.
4.
6.
.
. '
' ..
.
tv
.
.
—
—
—
374•
374.
375.
27.
28•
29•
^'
. .
. —
—
—
385.
386.
386.
33.
.
' . ,. . '. '.
m. om. '.•) /. 34• m.
. '. .
mo. m. mo. m. om. m.
'.
35• a. 36• 37.
''.
,.
13• ,
.. ^. . ..-
9.
m.
'. .
m. a.
m.
m.
14.
/.. m.
m.
17.
a. 38•
om. m.
.
mo.
. '^.
a.
.
15.
m.
\
10.
19.
m.
om. mo.
m.
a.
r.
m.
41•
a. 12•
20.
m. 16. -
m.
m.
m.
. \
21.
mo.
m. 23. verba
.
28. a.
Aelian. de nat. anim. . 27

INDEX CAPITUM.
418
'-
30 ~tp\
31.
. '
^. £....
. ev
£ ?^ —
—
—
386•
386•
40.
,
' \
- —
-
32. y.tpi 391•
' '. \ \
:' ' (77 -
' -
387. 41•
33. '.\
. ....\ — — 392•
.
388. 42•
''.
34• — 392•
35. :
' - — 388. 43•
\ ',...
\ -
— 392•
—
- 389. 44•
\ '•
36.
.
' '. — ^, \
— . 392•
.
...- —
389. 45•
37-
38•
,
' '-
'.
~
Tiispi
5 '-
'^' '~.
—
'-
—
389•
391.
46•
'• —
—
393•
394
395
,\ . . ' . ,
39. ^'. — 391.
\ .. -
,
m. usque ad
-. . \•
32• 33- verba a. 34•
om. ma. 35. 36• 37• hoc loco omissi tituli positi in fine Indicis post 46• —
.
37•
m. 43• . mo.
\
r.
\
41 •
r. 40.
.
m.
om. m.
a. 42• verba
\ . 44•
m.
om.
-
D
ANIMALIUM, PLANTARUM LAPIDUM, METALLORUM. ,
.
';.
. '^. - .. .. .
. --
abrotonum. IX. 33•
24• 27• Vid.
^.~
31-
V. 40. XI. 9.
'.
XIV.
16.
16.
-
.
,
.
.
vitex.
'.
. 35•
gramen. . 35•
'°^ :;. . 4•
'..
IV. 32•
.
III.
33.
33- V. 27-
. 32.
. .) ..
.
. ?. adiantum. . 35• aesalo. 51•
.
..
. .
veiiator.
(Vide
(Yide .)
lapis aetites.
?.
.
24•
XV.
35•
28•
IX. 36•
ta).
'.,
aetnaeus.
35.
spinae. . 32.
. 13.
urtica. VII. 35. XI• 37• Cpl^»"-
XVI. 32-
.
et
.
39. 40• 41. 42. 43- 46-
.
aqnila• .
•
35- 42• II•
13- IV. 26•

26• acauthu3.
et
.
vi'JAt.
32.
acanthjlis. IV. 5•
... ^. .. •
V. 29. 30• 34• 48. 50• VI. 29- 46• VII. jaculus. VI. 18. VIII. 13•
11. 16• IX• 2. 3• 10• . 37• XII. 4- locusta. III. 12• XI. 27•
21• XIII• 1. 11. XV• 1. 19• 22• XVII. . 13.
. 39• '. IX. 10- . .
.
37. gallinaceus. 30• 31• 38•
.•
.
lusciiiia.
XII. 28. Epil.

'-.
V. 33•
.
.
,^ 43•
39•
.
. 40•
III. 45- V.
V. 38•
III. 40•
.
XV.
.
.
.
IV. 16. 29•
VII. 7.
1.
V. 5• 28• 50-
28. XI• 26.
XVII. 33• 46•
20•
XIII. 25. XVII. 46.
VI. 22- 45-
37• XIV.
VH.
9•
.
,
populus. IX. 39- 47• VII. 47•
aegithalus. parus. . 58• • 32• piscator. XIII. 5.
•
.
'^.
aegithus. V. 48•
caprimulgus.
vultar. .
mergus. IV. 5• VI. 46• VII. 7•
III.
46• V. 48•
39• XVI•
Vid. .
22•
.• 36.
alcedo. halcyon.
19. VII. 17.
vulpes.
IX. 17•
. 36- -
. 36. V. 48• ^
'.
24• 42• 51• IV•
-
^.pens.
felis.
XV.
IV. 44• V. 7•30. 50• VI• 27.
haemorrhous
13- 18.
et haemorhois.ser-
26• 30. V. 24. 30. 48• VI. 46- VII. 47•
. ^.^.-.
IX. 12• XIII. 11•
17.
XIV. 26• Epil• -
VII. 47•
. .
all capra.
V. 27. 48.
I. 23. 53.
VI. 16. 42•
39. IV. 32. 46-
VII. 8• 14• 26• .
^,.
amia. XVI. 12•
,
12•
IX• 31. 48.

20- 30. 33. 34• 35•
X. 50.
XVU.
XI• 37. XVI. 16-
33- 34- , VI. 51. Vid.
agniis. IV. 15.
27 *
420 INDEX ANIMALIUM, PLANTARUM, LAPIDUM, METALLORUM.
.
^. ^.. IX. 39• . . rana pisca-
,.
Vid. XIII. 5.
-
VI. 40.
^. 8- tm.
- '. ^..
IX. 24-
. .
.
VI. 40-
amygdala. .
XÛl. 3.
32• —?
.. hirudo. 11.
.
acus marina. IX. 17. 60•
2.
-
15.
'..
.
^.
,.
IV. 36•
amphisbaena, VIII. 8•
IX. 23•
XV. 1.
.
-
.
.
III.
oc.
1. V. 48.
VU.
lingulaca. XI. 23.
buprestis.
47.
.
.
35.
25-
..
anthias. 1. 4- 28• VIII. 28- bos. II. 53. 57. 34- IV. 53- V.
\. 5. 1. 14-
^.
47.
-
3. 50. VI. 1. 10. 16.
. . ^-
8•
,
florus. V. 48• 19. XI. 4• 8. 37. 34. XIV. 16- 25.
.. . '. .-
antacaeus. XIV. 23. 26• XV. 7. 25. XVI. 33- 11. 17. 30.
. . .
. XV.
.
aranea. 21• VI. 57. VIII. 16. 4. 15• 31. 26-
Ib. XII. 20. Ib.
. '.
.
, ..
arion (cochlea).
. . 35.
. .
5•
.
.. ').
34
^'. . 27. 50.
XIV. 14. 24.
.. .
47• 19. 11.
ursus. 1.31. II. 19. .
.
- . ^.
. '- 21. rv.45. XVI. 33. 19-
.
V. 49. y^• 3• 9. 1. 3. 11. . 20.
arum
II. 19• VI. 9. ..
. .
.
33.
XVI.
XV. 14.
.. ... .. ;-
.
silvestre. VI. 3• 24. 33.
'. . 35. . 47. 4. XIV. 11. 1.
'.
, talpa.
stellio. VI.
XVII. 10-
22•
XI. 37.
11.
bos marinus.
Epilog.
. 19.
,
II. 15.
.
aspis.
61-62.
39. XVII. 5-
;5.
33. VI. 38.
. 54.
.
,
.
. 5.
54. V. 48. VI. 38. 52. VIII. 13. IX. 4.
.:. . . . -.
.24.
31. 47- XI. 32.
VL
.
XI. 32•
38.
.
22- '',
XVI.
algae.
breuthus. V. 48-
.
byblus. papyrus.
cerdo.
boccalides.
2-
. 38.
.
3-
43•
2•
.
III. 31.
,IX• 6.
astacus. IV. 9. VI. 22. VIII. 23•
aquiia stellaiis. . 39. ardea

XI. 37•
.
mustelus.
XV.
stellio.
11.
.
.
55. .
17. IX. 19.
55- IX. 65•
.
.
stellaris.
25.
:3.
XV.
V. 36.
attagen.
27.
stella marina.
'. 42• VI. 45.
IX. 22• VU.
, ..
11• 26.
rina.
mustela.
8.
XV.
IX. 4.
11.
IV. 14•
55• XI• 16-
V.
.
50- VI. 41-
muslcla raa-
5. XV.
.
-. apua.
anlopias. XIII. 17.
II. 22• 13. 14. VI.
grus.
46 VII.
. 44.
7.
. 1.
XI. 37•
U.
..
39•
25•
.
absinthium. V. 27• XV. 9• 29. 38. piscis.
. (.)
,
XV. 9.
XII. 14.
. . basiliscus. . 5• 7. . 31.
. glaucus. . 16.
.
.
V. 50. 28. noctua. . V.
,.
29. 9- 2- 48-
, raja. XVI. VH. - XV.
. .
13. ?• 37. 28.
nibus. VI. 14-
j5
rana.
XVII. 38.
II. 56. . 37- IX. 13. 15.
V. 11. .
congei•.
gryps. IV. 27-

Ib.
V. 48. XI. 37•
,-
INDEX ANIMALIUM, PLANTARUM, LAPIDUM METALLORUM. 421 ,
. .
,. .
.
vultur.
18. V. 50. VI, 46.
.
I. 45•
laurus. VI. 1. XII. 7.

35.
.
X.
42. 46.
V. 29-
22.
—
7- IV.
- .. ''. .
.
..
12. 17.
XVI.
43.
9.
. .XI. 14. 15. 26. 37.

XIII. 7. 8• 22. 24.
. .
12. 15. 18. 36.
XIV.
\.
46.
5. 6.
8.
XII. 44.
XV.
7. 29. 32-
46.
15.
Ib.
VII.
.
,
.
porcus. VIII. 27.
delphinus. . 5- 18. . 6. 8- 52.
'. . 15. 36.

rum. 27-
pulli elephanto-
IV. 9. V. 4. 5. 48.
.
15. VIU.
..
3. 11.
'.
helleborus, veratrum. . 58•
'. .
IX. 7. 59. 8. XI. 12. 22. 27- IX. 27.
6. 12. 45.
23.
.
XVI.
XIV.
18.
23. 24.
'.
XV. 2. 6. 17.
aibor electri- ,.
.
ellops.
liimbrici.
lutra.
28-
V. 46. "^.
XI. 37•
9- IX• 33•
.
fera. IV. 46. exocoetus. IX. 36•
-.
.
, '. •
,.
.
dicaems. IV. 41• upupa. . 35. 26- VI. 46- 16•
dipsas. VI. 51- XVI. 5.
dorcas. VU. 47• X.
XIV. 14-
.
23.
^.
'.
cicer. IX. 39-
rubecula. VII. 7•
. ,
' - .'.
25. 48.
draco.
XI.
.
2.
21- 26-
VI. 4. 17. 21. 22. 33. 63- VIII. 11.
16. 17.
47.
26.
V. 48.
XII. 39.
. .
hoedus. V. 30. 50-
50.
ardea. . 1.
.
35. .
VI. 2•
23-
VH,
IV. 5-
8-
, ,
XV. 21. XVI. 39. Epil. V. 35. 48. VII. 7. 5- 37. XVU. 22•
.
XIV.
.
. .
. .
12•
XI. 2•
.. V. 37. XIV• 12-

piscis. II. 50. ^-
V. 36.
vermes. XVI. 14.

erucae semen. VI. 46•
.
.,
quercus.
picus.
. 45.
. 45.
.
XV.
ephemeia.
26.
.
4.
.
.
XIV. V. 45. remora. .
.
25. 30. 36. 17-
erinaceus. III. 10. IV. 17•
VI. XIV.
. engraules. VIII. 18•
24.
33.
54•
IX. 47-
64.
XI. 37.
4.
. 25.
'. encrasicholi. VIII. 18• Vîd. XIV.

'.
4. XVI.
.
16.
.
vipera. 24. 50- 52. 24. VI. 12.
^.
. anguilla. VIII. 4. XIV. 8. XV. 9. 41. 51. IX. 15. 66. .
II.
6. 9- 49- XV. 16.
..
olea. IX. 37. — . 37. XVII. 3.
XVI. 32. '. âpera. V. 16- . 9•
24. \. 24.
46. Vm.
cervus.
.
.
.
1. 2. 6.
9.
5.
IU. 1. 17.
11. 12. 13.
IX. 20. XI.
IV. 21•
VU.
7. 25- 40.
39.
.
. dorcades. VII. 19- 47
libella. IX. 49•
'.
.
XII. 18. 46.
XVII. 10. 26. 31.
.
. 56.
helenium. IX. 21•
15. XIV.
V. 56•
-.. 5. XV. 9.
.
'. diix
mulus.
cetorum. U. 13.
II. 7. IQ. V. 8. VI. 49.
.
.
elephantus. 37. 38. II. 11. 18- ^n. 13. 42. XII. 16- XIV. 25. XVI. 37•
IV. 10. 21. 24. 31. V. 48. 49- 50. 55- 7:'Jp. XVI. 9-
VI. 1. 21. 22. 52. 56. 61.
15. 36. 37. 41. 43. 44. 45.
17. 27. 28. IX• 8• 56. 58•

.. VII. 2-
10. 15•
1.
6.
10. , .
jecorinus. IX. 38.
hesychus. XIV. 23•

magnes. X. 14.
XV. U.
.
422 INDEX ANLMALIUM, PLANTARUM, LAHDUM, METALLORUM.
XVI.
tlieh^honus. IX. 27-
.
% ..
/. .
YHI. 28-
VIII. 7.
. . 38.
.
Spia. 32.
^'.. lactuca. V. 29. II. 43• ichneumo. III. 22- IV. 44 V.
..
. tlirissa.
^ VI. 32- VI. 38.

?•
25. . 47.
.
thrya. 14. iops. . 58.
^.
thj-maUus.
th)Tinus. IX. 47.
\'.
. 22-
16. 17. 21
^.
S'JOV.
^.
. thos.
26.
thya.
47.
.
XV.
II. 11.
7•
3. 5. 6.
XII• ?8•
XVI.
^ '.,
18-
,
.XV. 7.
nepeta. IX. 26-
culaniodytes.
calamus. XIII. 8. ', .
\. 46.
'..
.. .
ibis. 1. 38. II. 35. 38• VI. 46- VII. 45. ,.
'.. callitriclium.
camelus.
callionymus.
.
.
.
7• 47•
.35.
'.
4•
.
. 55. V.
.
29. 3. 50. VI. 60. 3. XI. 36. 15.
. .
^. '. /. . -
.
accipiter.
.
42. 43. 45. V. 50•
.
34. 32. 33. 36.
.
9• 14. 24. XI. 37. 39. 4- XIV. 55.
. .
. ^,.
'. ^,. .
2. ' . '.
-
- ^.
^.
VI. 45• IX. 52.
.
—.
43• eruca. VI. 36• IX. 39.
cantliaris.
scarabaeus.
£
IX. 39•
. 1. 38• IV. 18• VI. 46•

-
,
4• 15• Epil. IV. 46-
.
.
'. .
.
,
47. IV.
iulis.
equus.
.
et
26. V. 48. 50.
44.
hippocampus. XIV. 20.
.
17. XIV.
28- 36- .
milv
18-
ns.
10. 17-
.
•
35-
1•
.
..
piscis.
aper.
squilla.
.
32.
26. XTV'. 9•
26.
.
.
27. piscis.
locusta aquatica. IX. 25.
IX.
15. 30-
6• •
•
.
38.
44•
II.
XVI.
XI. 37-
XI• 37•
3.
. 7.
44• 50.
.
. 48•
3. 6. 7• 8. 50• 53. V. 3• 11• 19.
VI. 6• 10• 19. 44.
XI. 36• 37. . 15.
VII. 12. 46.
34. 4. -,
'.. \.
'!.
. et
. 30.
13. '. --.
cancer. .3• 111.29-
^
XV.
XVII.
XV.
.
14. 24.
24. 25.
9. 17.
.,
.. .
XVI.
.
'.
34.
10. 11.
11. 16. 20. 23. 25.

45. Epil.
18. 25. 28
37
.
..
XrV.
. . .
V. 52• VII• 23. VIII. 16. IX. 6. XI. 37.
24.
9. XVI. 48. ^.
30.
cancelli.
1.
\.
.
24. 9. 2 VI. 26. 31.
. 34. XrV. 10. 14. '.. 20.

-.
. ,. .
41. III. 17. IV. S- 11 cartum. XII. 42.
\.
' .
.
.
16. 44.
..
XVI.
48. IX. 48. 54. XI. 18. 31. 36.
9.
XIV. 18. XV. 25.
XVI. 24•
. .08-
IX. 50-
..
castor. liber. VI. 34• XI• 37.
7 ,
'. .
. ,
VI. 48•
IV. 7-
hippdpoiumus.
8. IV. 7.
V. 53.
.
.
catreus.
..
catobleps.
causon. Vid.
.
23•
5.
VI. 51•
.,
VII. 19. XI. 3. 37.
, .
43. 4-
hippurus. XV. 1. miliaria. XIII. 25•
canca.
iridis rruclu.s.
III. 10. !. 10-

[. ;•,0.
. cedrus.
hinnulus.
. 46.
XVTI. 26.
.,
'.
salix. IV. 23.
toiquilla. VI. Jt).

XIV.
..
14.
ceiUris. Vid. . VI. 51•
}i «.
<. . ..
<?!,.
INDEX ANIMALIUM, PLANTARU.M
.centrites.
cerastes. I.
I. 55. IX. 11.
57. XII. 41. X"V7. 28-
.• .
, LAPIDUM
et
, METALLORUM.- 423
coriaudrum. XII. 42•
crocuta. Vli. 22•
1•
<.
<.
vulpes. 64. ^ U. 47-
.
et
. \.
alauda. . 35
.
cerciones. 30. TV• XVI.
.
3. 46. 5-
cercoroui. XV. 14. comix. . 35. . 9. V. 8• 48•
- .^. . . ..
'.. mugil. V. 48. ^ll• 19- IX. 7. VI. 7• 45. 46. ^. 7. XV. 22.
.. IX. 36. merula. \. 19. 46 24-
<(.
,
capito. I. 3. XIV. 22. 28. V. 27- 28-
. .
.
~.
..
. 12.
cepus. hortus.
V. 48. VH. 17. XU.
i^.
9. Vid. - , .^
.
oleaster.
. 14
VT. 1.
cochlea.
15-
>..
. 57.
28
45.
-;. .
-..
buccinum. IX.
cetus. . 55. . 13.
6. XI. 37. XVI. 12.
\.
IX. 49.
^.
. 41.
—. . 5.
brassica.
28.
6•
IX. 39 ^.
XI. 2•
.
.
XIV.
. . 23• 2S.
'.
XV.
,
23.
,
12.
,
6. 3
crambis. IX. 39•
cornus. XII. 43• — j5a|i8o;
..... ,, .
. 18. Ibid. . 23
fucus. . 9. V. 11. 47. '. crex. IV. 5.
~. motacilla. XII. 9. hordeum II. 25. VI. 49• 52-

citharoedus. XI. 23. . IV. V. 29-
. aries. 6- 16- 31-
.
vel ciuamomus. 29. 11. 18. XV. 15.
. 34- 21. cinna- XVI. 37. piscis. IX. 49. XV, 2.
. .
.
nuimum.
. 21• crocodilus. 33• H.
.. .
cinnabaris. IV. 46. rv. 44. V. 23• 52. VU. 47. 4- 25.
, circe. IV. 5. 58.
.
IX. 3.
XII. 15.
58• . 21.
'
24. 47- XI. 37.
.
,
circus. 35. III. 45. IV. 5. 58-
.
6. 58.
. ,
V. 48. 50 VI. 45. 46. XVI. 6•
crocus. XVII. 23.
41.
.
pica. VI. 19.
,... et hedera. . 35- ^ • 42
,
'.
cepa. . 10•
. , .). .
10. VII. 6. fabae. VIU. 18.
. turdus. 1. 35. 28. piscis. XII. 28. cyanas , caeruleus. IV. 59-
,
, .
IX. 48•
.
urtica.
.. . . '. ..
concha
VII
IU.
.
35.
20. V. 35.
13. 20-
.'Jl^'^.? 48
cycuus. olor.
VI. 9
24.
.
(Vid.
. 32•
36. XI. 1. 37-
7•
XIV.
2
V. 34
13.
.
coccus. 33. cymindis. XU. 4.
. . . .. .
cuculus.
.
30 piscis.
6• Vid
. H.
19.
cynocephalus. IV. 46• VI.
X. 30. 8.
.
. .
graculus. mouedula. . 6• III• 12. musca cauina. IV. 51
. 25
. .
IV. 30. V. 48. ^. 7.
.
37. 16-
, . . .
.
~.
cuniculus. XIII. 15
conyza.
.
corvus.
coracinus.
.
. 58.
35. 47- 48.

\
17. XIV. 23. 26.
. 26• 48.
cupressus. XII. 43.
cypeius. XII. 43.
cyprinus.
24- 27•
"^. 23•
XIV.
26
14.
. .
45. .
49. 51.
.
46.
,.
43.
7.
II. 48•
18.
5. V. 48- VI. 19-
H, '!-
45
canis.
cytisns.
V. 24. 46. 50•

. 6. 8. 37.
32
VI. 10
. 1. 7- IV. 31-
10• 22. 25. 6.'.

VII. 10. 12. 13. 19. 25. 28. 29- 38- 40.
.
.
. 5. \. . 47- -
47. VIII.
XI.
'. .
. '.
. 1. 9.
3. 5. 13. 15.
.
16. 22. 33. 35. 46.
5.27. XVI. 11.20.21.24.31.
IX. 5. 15.
.
55.
19. 20. 27. 37.
14. 24-
^.
41. 45-
XIV.
25. ^.
IX.
-.
49- XIV.
libanotis.
IX. 20.
lini radix.
9.
.
IX. 26.
18.
^.
. ^.
. .
2. 9. VI. 53- . 58.
.
. . -
-
.. ... . .
.
III. 2•
VI. 59.
IV. 19. VIU. 1. XV.
III. 2•
.
14.
XVII. 8.
lynx.
lyncurium. IV. 17.
18. VII. 47.
VII, 47.
XTV. 6.
.
.. . .. ,.
19.
III.
XVI.
1.
6.
6.
XVI. 18.
2• XI. 20.
IX. 54.
XVII. 17.
VII. 25. 4. 15.
vimen. XII. 43.
lupus. .
IX. 18•
31. 36.
V. 19. VI. 65.
. 6. 32.
VIL
IV. 3.
8. 20- 47-
12. 47.
.
6- 14. IX. 18.
.,
.
. 26. XI. 6•
.
.
.
.
.^.
' .
25. . 34.
4.
. 17. 55.
pisds. XV. U.
XIV. 21. 24.
XIV. 21.
.
28. 37.
.
XVII.
47.
31.
31. 40. 1. XV. 1. 3.
. ..
gobius. II. 50. UI. 18. XVII. 6. lycostomus. VHI. 18. Cf.
.. cicuta. III. 7.
culex. XIV.
dophias. VIII. 13.
22.
rV'.
XVn.
.
23.
40.
-
lyra.
2•
. H. Cf. .
Ib.
.
. .
.
.
lupus. .
5. .
18. V. 48. 2. XIV. .
.
maenis.
maeotae.
malva.
.
.
58•
.
58.
19.
28•
22. XVI.
lepus.
12.
II. 12. 14. 39. IV. 26- V. 24.
VI. 47. VII. 8. 19. 47. VIII. 2. IX. 10.
. .
.
.
.
30.
. .. ^. .
^. maltha. IX. 49.
(^.)
conclia
foeniculurn.
margaritifera. -
IX.
-
-
16.
.
.
XI. 9. XII. 19. XIII. 11. 12. 13. 15.24.
IV. 26. 14.
.
.
..
margarita.
. XV. 8.
.
XIII. 14. V. 27. XI. 40. 13. XV. 8.
. 45. IX. 51. XVI. 19. IV. 21.
'.
. . 42.
VII. 47• atricapilla. VI. 46.
melanurus. 1.41. . VI. 51-

-
.
,
.
VI. 46.
larus. gavia.
, '. . XV.
olcra. VI. 36•
IV. 18.
10. 23.
III. 20. IV. 5• V. 48.
.
. V. 27-
meleagrides. IV. 42.
fraxinus. VIII. 9.
.
apis. . 9.
^v
10• 58. 59.
.
patella. VI. 55• 60. 57. V. 10. 11. 12. 13. 42. 49.
.
....
'.
.. .
leo.
.
.
24. 39. 48. 50.
23. 36. 47. 48.
. 31- 36.
rV. 3. 18. 19. 21. 27. 34. 39. 45.
VI. 1.
1.
22•
1.
28.
21. 27. 31.
VII. 6• 8.
IX.
V.
1. 6.
VIH.
XV.
6.
1. 8.
XI. 37.
XVI.
11.53.
31.
37.
.
XIV. 22-
XVII.
10.
V. 42.
35.
-
. .. . . ,
30. XI. 26. 37. XII. 7. 14 XIV. 9. . 59. 60. V. 10. 11.
XVI. 10. XVII. 26. 27. 31- Epil. XV. 8. V. 42.
. -.
26• 36. 41. 45. membras. . 58.
.
XII. 7.
40.
III. 21. IV. 3.
IV. 34.
V. 50.
XII. 4.
memnonides aves. V. 1.
INDEX ANLMALIUM, PLA.NTARUM, LAPIDUiM METALLORUM 425
. merops. I. 49• V. H. . ,.
. • 6- 47•
,
^ .
XI. 30.
'./. medica herba. XII. .
.
11.
oenas. IV.
ovis. . 26• 38•
,58•
IV. 32- 46• V• 48-
,
.
papaver. I. 58• XIV• 2-i. IX. 31. 48.
21. ..
^. .
XV. 1•
. ,
malus. IX. 39• XVI. 20. XVII. 31. 32-
,^. .
. ..
.
smilax. VI. 42• Cf. XVI. 33. 4-
-.
^'..
.
.. .
,
miiiuin.
.
'.
•;.
.XL ... . . ... .. ...

47.
43•
monemeron.
47•
4".
3•
43•
. oestms.
asinus.
IX. 13•
asilus.
XI. 12. XII. 43•

XVII. 9.
10-51.
IV. 51•
32-
•
. 48- 50•
37•
. vitulus.
40.
. .
. .. • ^.-
musca.
.
3.
.
. •
mixs araneus.
.31.
7.
29. 44. 56•

10•
37-
'.
22.
51-
14• 2a
.
51.
XI. 37.
9•
26. 31•
XIV.
19.
.. •
4•
16. 34.
IV•
6•
52-
IX. 53•
25•
.
XVI• 47•
XVI• 9-
4•
XIV.
•
.
IX. XII. 16.
'. .
19. 15. 8• 1• 10.
^'-
.
..
() .
. ['•
muraena.
1?.
• myUus. XIV. 23•
. 32• 37. 50.
.. .. 48-
10•
IX. 38•
asellus marinus.
IV• 52•
•
20• ^
•
• 30•
.. 4. 8. 13.
mjTica.
formica.
XIV.
.
24•
.
. .• .
IX. 25. 40. 66. XI• 34•
Tb.
:.
32.
osyrhynchus.
opiam. JX. 32•

46- 24•
..
1. 22- 25. 43. 49•
.
.
..
.•
3. 43• 50. 47• XI. 16- 26.
42. . - . 4- origanum. III. 5- • 46• VI• 12-
. . 15•
mjTus. . •.. 47-
avis.
orcynns•
\'. 29•
. 40•
IX. 19•
..
15.
|5. mjTtus. . XVII. XI. 40.
.. .
.
35• 10.
• - 14. 22- 49-

.
mus.
8• . '.
-. .
IX•
56-
. -
3. XI. 19. 28.
4• 41-
10-
erTum. IX. 38•
47•
.
.
.
. ^—
,.
.
.26.
•
41•
^.
. . . ..
17.
.
.. .
7:'^-7:. ",
40-
'.. IX. 41.
^-..
IX. 41-
26- 7:'..
XII.
26.
5• . cotiirnis;.
orj'za.
orj-.
47.
XIII. 8.
XV.
.
8- 47-
45•
14.
28-
9• XV. 27.
25.
».
,
^,.
. sinapi. .
myops. tabanas.
.
ferula. '. '^ - 46.
XI . 43-
'. 51. 37.
XI. 37.
orphus.
.
polypus odoratus,
18.
ostreum. concha. V. 35. IX• 22.

24.
1.
. 44. IX• 45•
. . . ..
torpedo. . 36-
.
IX. 14• XI• 37• 13.
.
.
.
XII. 27. XIII. 27.
. . . . 28..
3. serpens. 1.38.45.51.52•
5• IV. 14. 33• V. 2- 8- 31•
5.7•9•
16.
.
nerites (concha). 28• 18. 51. 47. 6- 7. 8. IX. 16.
anas. V. 33- 7- XUI• 25- 21• 29. 43• 44. • 14. 29. XI. 19. 34.
, . .—. .
vespertilio. 1.37. VI. 45- XI. 37 37. XII. 32. 34.
1. 2. 37.
XVI. 22. 24- 38. 42.
Epil. XVI.
XV. 6.
gladius. IX. 40- 23- 26
^. .
42.
15-
38. XVI.
XVI. 8-
41•
426 INDEX ANLMAUUM, PLANTARUM LAPIDUM METALLORUM.
.
, ,
-^.
uorptuvtxov. XIV- 24.
pagurus. IV. 9. VI. 31. IX. ^. platanns.
pulmo marinus.
II. 37.
XIII. 27•
6. 43.
-avirrjp.
^'
panthera. VII. 47.
(7•jvo^ VII. 47.
X^• 15. ~7.<-
"-^ h-?^
-•;
11.
."^fi ^'^• I^•
herbivorum aBimal.
31.
.
:7. pappus. 30.. -oX-J::oj;. polypus. I. 07. 32. 37• IV. 9-
7:).-|7^. aconitum
-. 49.
pardalianches.
--.
X. 38. XI. 37• .
V. 44. VI. 22. 28. yil. 11. IX• 25. 45.
6. XrS'• 26-
-/.'.• pardaUs. IV. 29-

22- 50. 57.
XIII. 10.
Vn.
XIV.
'. 6.
47. Vin.
V. 40. VI. 2.
XVII. 31. 43- Epil.

XVII. 43•
6• XI• 37-
--
-??•
-..
pompuus.
61- XI• 37- XVI.

porphjTio.
II.
12.
.
15.
purpura murex. Yli. 3I. 34- IX•
. XV. 23-
XV.
42• V. 28• VII.
10.
;. . 39. •?•.; /^.
.
IX. 49.
-. 25- 20. XI. 15-
.
.
potamogiton.
XI. 24.
et -. parias. 12. —^.
-.
prasocuris (eruca). IX. 39-
46-
, ..
XVII. 19.
parnops
ciconia.
(locusta).
. 37• 23.
VI.
^
19-
.
•'.
porrum. XJI. 39•
prepon. IX. 38.
prester. . 4. '.;- VI. 51-
.
•
. --.
. V. 46. VI. 45. 20. 22. 16- prestis. IX. 49•
- -.
.. —
XI. 15• 30. Epil• ilex. . 36-
. .
'..
columba. 43. IV. 2•
XVI. 2. VH.
ovis.
«. 19. 27. . 24. IV, 32.

21- XI. 4- 29.
V. 27-
XU.
.
.
17. •.).=?.
V. 35- XV. XVI.

-, pelecanus. 20- 23- 36• 40- 7- 25• 16- 26• 32•
XVII.
-. ..
VI. 45-
piper. IX. 48- 10- -. IX.
.
.38•
.
•.•
,
•
.
1. 5.
..
>.
perdi.•^.
12. 13. 41.

5• 35•
'.,::•.. IV. 13.

(Tjprr.ip8'.c.
.
XI• 38•
XVI.
35.
V. 46. 48.
7.
^.
5.
7.
16^ 35. IV.
VII. 19.
XVII. 15-
XI. 40.
—'.
buxus.
19- 47•
VII. 19- 47.
pygargns. \1\. 19-
ignana.
. 42.
. 48-
.
..
.
- .
.
.
V. 50.
17.
.
columba.
50. XI. 27.
. 5- 15• 45•
XIV.
IV. 2.
15.
'Jpc7.
8-
pjTausies (iuiguem involans).
(insecta igae nata.) . 2•
.
.
perca.
perseus.
XIV. 24.
persea.
III. 28•
26.
. 21- XI. 40• 39•
r.-j^poL.
frumentum.
pynha. IV.
II.
5.
25- VIIl. 18- IX.
.
'.
.•.
picea. XII. 43-
ruta. . 37- IV.
.
14• VI. 12-
.
•
pelamys. XV. rhamnus. . 3•
;. pitbece. Vid.
IQ.
VI. 26• .
^. rhax. aciuus uvae.
XVII. 44.
. 36.
sitnia. Y^. 7• 26-
.-. .
VI. 53. VII. rliinoccros.
.
.
21.
39•
XVI.
47.
^.^,3 :. . .
, 10-
XV.
'.
C•
47•
14•
Xy-
. 17• X^ll•
^Jp.
27•
2.5.
Ib.
rhododaphne. V. 29•
rosa. P>\ 18.
XIV. 24.
inalum punicum. VI. 46•
XIV. 9. XV. 12.
44•
.
.
iDtybn.?.
pinna raarina.
pinii.s.
. 3•
XII. 43•
III.
VI. 4•
29• .
|3.
. rhombus. XTV. 3•
rhus.
IX. 46•
43•
,
.
XI. 37.
INDEX ANIIVIALIUM, PLANTARUM LAPIDUM
salainandra.
' II. 31- IX 28. ..

,
scops.
Ib.
XV.
, METALLORUM. 427
28. '.
smaraedi
Ib. -
,
salpe. IX. nietalla.
.. . .
7•
'..
,
.
.
sargus.
satyri.
I.
.
salpinx (tuba). Vl. 19.
.
23. 26-
.
10- 15• 21-
2-
VII. 18•
smilus. IX. 27•
talpa. XI. 37.
.
X. 11. cf. spartum. XII. 43.
.
lacertus.
IX. 3. XI. 37. XVI. 41. Epil.
, . ,
V. 47• piscis. XII. 25.
lacerta.
IV. 5- V. 42- XVII. 12.

luna. XV. 4•
I. 58. II. 23•
XIV.
spinus. IV. 60•
spongia. VII. 42• VIII. 16•
22•
strombus. turbo.
XV.
passer.
8•
.
^.
43• IV. 38. VII. 19.
31• 34•
'.
.
'.
.
.
apium. .
serphus. IV. 22• IX. 3•
•
. sepedo.
37•
XV.
XrV.
melus.
XIV.
3• '.
II. 7- IV. 37. VI .
struthioca-
10. IX. 58.
.
18. 4. 13.
sepia. . 34- V. 41. 44- XI. 37- fici. IX. 37• XVII. 31.
^. ,
.
.. sesamam. IV. 36. ficedula. XIII. 25•
.
.
seps.
.
XVI.
malum punicum.
silurus.
40.
XII. 14. 29.

VI. 46•
symphytum. IV. 47• VI. 46•
dentix.
XVI.
.
7.
46•
.
XIV. 25. -3. SUS. VI. 1. VII. 19. VIII. 1.3. XV. 3.
,. . blatta.
• . 37. V. 45- XII. 43- XVII. 10. 26.
.
,
frumeutum. V. 46•
9.
. .
psittacus.
\1. 43.
XVI.
(&.
.
vespa.
XII. 38• VII. 47• Vid.
28• 58• IV. 39• V. 11. 15. 16.
.
15•
.
1.
.
,
scarus. . 2- 4• II. 4. XII• 42- IX. 7• XV. 1. V. 15-
.
XIV.
.
.
2.
Vli. 47.
umbra. IX. 7.
sphinx. XII. 7- 38.
verticillus. VIII.
sphondylus. IX.
XVI.
13. XI. 19-
6.
15-
-. . .
.
scilla. .
VII. 47.
36•
scolopendra. VII. 35. XI• 19.

(').
leutiscus. VI. 42•
juncus. VI. 42• VII. 6.
. 33-
.
10.
.
28. XV.
. 26. IV. 22. VII. 26.
.
35.
, . .. . ..
XIII. 23.
scomber. XIV.
allium. VI. 46• .
1. tarandus. II.
•
16•
,
10. taurus. . 26- 16- 20. 39- 51.
, . . . ".
scorpio. II. 33• IV. 21• V. 14• IV. 48. V. 48. VI. 1. 9. VH. 4. 5. 46.
.
.
VI. 20. 22. 24. IX. 4.27. 14-29.49. XI. 4• 10• 11. 35. XIV. 25.
XV. -
^. , XVI.
.
26. 27. 40. 15. XVII. 26. 20.
1.
.
XIV.
^. ^. .
11. 45-
.. . .
.
".
XVI. 41-
XVI. 42•
VI.
Vllf.
20•
-
13.
XI.
XI. 11.
10•
28. XI• 10•
XII. 11.
.. .
piscis.
XIV.
XVII. 6•
catuli. VII.
vermis.
13. L•
• - V. 3.
II.
.
22•
^
12- 47•
VI. 50- 1•
V. 3.
37. '.
..
VI. 19.
lepiis. VII. 47.
pavo. XI. 18. 33. XVII. 23.

cicada.
VIII. 6.
44•
. 20.
'. '. ^.
.
•
26.
16• 38• V. 13•
6•
,. .
... ' '
. 44. phalangium. . 57. IX.
-
11. 39.
, XVI.
V. 9• Ib. cicada 27. XVII. 11.
mariua. XIII. 26- ^. XVII. 41.
^.
.
. .. . ,
\oUgo. V. 41. IX. 52- XI. 37-
(betae) XII. 42.
balaena.
XI. 37. XVI. 18.
. 52. V, 4' 48- 1• 50•
^. , . tigris. VI. 42. 47. 1.

phasianus. XIII. 18•
XV.
.
14. VII. 47-
palnmbes. 1.35. IU. 30•44.
. . tithymallus. . 58.
IV. 58. V. 46. 48. XV. 28-
.
,
'. blatta.
sagittarius. .
13-
VU.
25•
IX. 54- ,
.
phattages.
suber. XII. 43.
XVI. 6.
. .
hircus. 1. 26- 19. 26-
.
ossifraga. XII. 4.
trachurus. XIII. 27.
^.
. . IX.
pediciilus. 7• 19•
mullus. II. 41• IX. 51- 65.
,
, ..
2• 7•
XII. 42. . ..
phlomus. . 58•
•.
41.
buteo. XII. 4•
phoenix. VL 58• XII. 24.
,
. capilli.
21-
XIII.
XIV. 28-
palina.
XVII. 29.
VII. 6. . 10. 29.
XIV. 13.
XVI. 8•
, ..
3.
ranarubeta. V. 11. IX. 11.
H.
.
trochilus. III. VIII. 25•
rota.
XII•
20•
15•
XVII. 12. 15.
fucus. . 14. 30. . 41- . 3-
'.
V. 48.
turtur.
. VI. 45.
. 35. 39.
46. .. 26. .
..
44. IV. 5-
. 33.
XV. 11.
fuca.
. XIV.
XII. 28.
20-
.
.
XII.
. 33• ^.
10.
IX. 40• XVII. 18.

.
25.
56•
XV.
• 35-
28.
.
.
50- VIII. 26-
.
fucus. alga. XII. 43•
physa. vesica. XII. 13•
III. 18. IX. 49-
. troctes.
VIII. 13•
VIII. 13.
. 5•
.
XV.
plioca.
2.
III. 19. IX. 9- 50- 59•
, hyaena. . 25. . 7- VI. 14• 22•

.
'.
chalccus. faber.
. •
. 11.
., •.
clialcis. 58• 11•
XV. XIII. 27-
46• VII. 22. 15• piscis.
phoenix marinus. XII. 24•
. cliamaeleon. II. 14. IV. 33•
.. .
channa. IV. 5•
'.
liydra. IX. 23-
hydrus. IV. 57•
XVI. 8.
XII• 15•
.
'.
chaiadrius. VI. 46•
XII. 25.
hirundo. . 37. 52•
XVII.
58. .
13•
3-
,., .
liyoscyamus. IX. 32. '
III. 24. 25. V. 11. 49. VI. 19. VIII. 6.
. .
.
VI. 26.
.
. . SUS. III.
Cf.
3. V. 27. . JX. 28.

17. 34. 34. XVII. 20.
..
8.
..
III.
XVI.
16. 22. 36. 37.
24• VII. 47• . 50•
. VIII. 9. 19. 28- .
.
ct 16.
IX. 52.
VII. 47. XI. 37. XII. 46• XVII. 31.
. . '.
testudo. III. 5• IV. 5- VI. 52-
XVII. 10•
XI. 37• XII• 27. XVII. 3.
. ^..
liysUix. . 31. VII. 47.
VI. 12. VII. 16. XV. 19. XVI. 14.
XII. 26. VII. 47•
XVI. 14•
.
XIV.
, .
17•
XII. 41. IV. 28.
phagni.s. IX. 7. . 19. XVI. 17•
tiueac. . 58. chersydrus. uatrix. VIU. 7• 13•
.. .
'.
chama. XIV. 22- SaXarria. XV. 12-
anser. . 6•
XV.
.
..
12•
39-
..
.
INDEX ANEMALIUM, PLANTARUM, LAPIDUM, METALLORUM. 429
IV. 54- V. 29•

''.?• chromis. IX.
aquila aurea.
aurata. XIII. 28•
7. X. 10•
II. 39•
XVI. 12•
,.
~.
30. 50.
XIV.
IX. 10.
13.
XI.
XV. 1.
XV. 1.
37.
-. -
33.
33. 38-
VII. 47- . 25.
.
.
VII. 47.
\
.
.
.
.
Tulpauser. V. 30-
23•
VII. 47•
16• XI• 38•
.
'?.
stumus. VI. 46•
psetta. 3•
psittacus. VI. 19. XIII. 18•
,
,
'.
lutens.
chloris. lutea.
V. 48.
porcus. XI. 37• piscis.

chremes. XV.
I^
chlorion. viredo. IV. 47.
11.
30• 47•
XIV. 23• .
.
pulex. VI. 26•
orion.
tarda. II.
XVTI. 22•
28• V. 24- VI. 24•
1 D X
HOMINUM, LOCORUM ET RERUM MEMORABILIUM.
yibderitarum regio. XV. 25• Achaemenes ^ aquilae alumnus. XII. 21•

ahortus equarum. IX. 54• ubi crebri. XII. 17• Achaicus sinus.
)
I. 12..
abrotoni (|~) vvrts. IX. 33• Achilles. I. 34. 42. VII. 27-
Ahsyrtus. XIV. 25. acontias (;). VI. 18- VIII. 13.
Ahurrhas (Borrhas) fluv. XII. 30•
jihydi incolae asinum et tubam detestan-
acus marinae
XV.
(' partus. IX.
nidum construaut
60• 16. ejus spinis
tur. X. 28. oves. III. 32. halcyones. IX. 17.
Acanthaeus (^Kca.-a\h.ms) isthmus. XIII. 20• Adonis, CimTae fil. IX. 36• ejus templum.
acanthus avis (/.~). X. 32. XII. 23. adonis piscis. IX. 36.
accipiter
lini
()
VII. 9• et
pelagius. VI. 45•
Latoaae sacer, ab
Apol- Adranus heros. XI.
Aegy- Adria. XVII. 16.
20•
ptiis colitur. X. 14. per sonmia vatici- adulter a canicula proditus. VII. 25• adul-
natur. XI. 39• sacrilegum indicat. II. terii poena. III. 44•
43• accipitres nothi. II. 43• eorum ge- Aegialus. X. 6.
nera. XII. 4• peiinas mutant. Ibid. Aegium Achaiae. V. 29•
mantani. II. 43. quomodo oculis suis me- aegjpii (7:'.) mares. II. 46. odernnt
deantur. Ib. ex Aegypto demigTant ia aquilas. V. 48.
insulas. Ibid. coluntur a TenUTitis. X. Aegj}'ptii coluat animalia. XII. 5. leones.
24. Thracum aucupia jnvant, II. 42• XII. 7• accipitres. X. 14• aspides. XVII.
religio in cadaver hominis. Ib. absti- 5. eorum libri. X. 29• religio. X. 16•
nentia a potu. Ib. accipitmm piscinm mulieres. VII. 12• aeg}'ptiae caprae. III.
volatas. IX. 52• Vid. Antiochus. Pyr- 33• mures aegj^ptii. XV. 26•
rhus. Aegypti coelum temperatura. II. 38•
430 INDEX nOMINUM , LOCORUM ET RERUM MEMORABILIUM.
Aeneas nube tectus. J. 34• di vetat. V. 21• simiis territus. XVII.
Aenos uibs Thraciae. V.
, 6- 2• caneslndicos adniiratur. VIII. 1. Da-
Aeolcs. XII. 5• rium superat. VI. 25• ejus cquus Buce-
Aaschjli mors. VII. 16. phalus. VI. 44• Alexandria urbs. I. 38•
Aesculapius. ' II. 13• morborum depulsor. Alexander Pyrrhi filius. X. 34•
X. 49• muliei-i caput
IX. 33•
amputatum resti- o.lga marina
sacer paiias. \.
uoctu luceiis. XIV. 24•
12• Alia s. Halia puella a dracone compressa.
()
tuit.
. ei
Asclepiadae.
Aethiopiae aves unicornes
cornes. XVII. 10.
14•
tauri.
,
XVI.
sues quadri-
45. ele-
allii ()
XII. 39•
VI. 46•
semine sturnus uecatur.
phanti. II. H. populi cujusdam rex ca- Alpes. XIV. 20•

nis. VII. 40• Aethiopum narrationes. Alpheus fluv. V. 17• XI• 8•
II• 21• Amanua mons. V. 56•
aetites lapis (). I. 3• Amarjnceus. certamen ia ejus honorem.
Aetna nrbs. XI. 3• caues ibi Vulcauo sa- V. 1.
cri.
aetnaei
XI.
() 3•
Ainasis rex Aegypti. IX. 17. XVII. 6•

piscis castitas.
Africa nec apros, nec cervos habet. XVII. Amastria urbs Ponti. XV. 5.
I. 13.
Amarynthus, XII. 34•
10. basiliscis iniestatur. III. 31•

Agathocles. XVI. 28•
Ambraciotae leaenam venerantur. XII. 40•
amerinae ( avio;) floris vis. VJ. 46•
Aglaophon
uglaophotis
cens. XIV.
()
piclor.
24• 27•
XVII. 65•
herba noctu lu-
amicitia et odium mutuum
malium. V. 48• amicitiae religio. VI.
Amilcar ob sacrilegiura punitus. X. 50.
diversoi-iim ani-
2•
agnos{a.^lôz), vitex, ejus virtutes. IX. 26• Amisodarus Chimaerae altor. IX. 23•
et usiis ia Thesmophoriis. Ibid, cor- Amoebei coutinentia. VI. 1.

vis inservit coiitra fascinatioues. I. 35• amor accipiti-um erga femiuas. II. 43• brii-
necat atricapillam. VI. 46• torum erga homines. 11. 6• adolesceutis
agJius (). XII. 31• matrein statim in caprara. VI. 42• auseris ergaLac3'den.
agnoscit. V. 25• tempestatem praeseutit. VII. 41• erga puerum et Glaucen. V. 29•
)
VII. 8- biceps ia Aegypto et vocalis. arietis erga Glauceu. V. 29• VIII. H.
XII. 3. aspidis in puerum. IV. 54• aquilae el
pueri. '^. 29•
Ajax
alauda (,
Locrensis. XV. 24•
iascinationes
canum crga
25.VIt. 10. 28. 29. X• 41• XI• 13• del-
altores. VI.
a iiido dcpulsat gramine.

semine couficitur. VI. 46• iabula de ca.
XVI• 5.
I. 35• sinajiis phiuoruin in ]uieiOs.
puerum. VI. 63• in Aleuani.
iu puellam. VI. 17• elephanti erga
'. 15.
.
dracuuisiu
H.
do-
. ()
Albae iirbis colonia Iloma. XI. 16• minum. VII. 37• erga aUorem. VII. 41•
alcedinum pietas eiga maritos. mulierem. VII. 43• et sobolem. IX. 8•
17• 'ide Halcyon. equi iu domiiuini. VI. 44. eqiiae inpro-

Alcestis. I. 15• lem. VI. 48• glauci piscis in foelum. I.
Alcimus canis. XI. 13• 16• ovium amor mutuiis. VII. 27• porpliy-
Alcinoe Tliessala adultera. Vlli. 20• rionis iii galliiiaceiim. V. 28• tauri, equi,
Alcmaeon. I. 24• cervi erga MiLhndatem. VII. 46• vituli
Alcmena. XII. 5. marini iu spougiatorem. IV. 56•

Aleuas Thessalus a dracone amatiis. VIII. amoris natiira. II. 6• VI. 17. 29• 44• VII,
11• 43. vis. I. 50. X. 27. vis in biutis. VI.
Ale.\ander Maccdo
Dilphis dedicat. X. 40.
cornua asini Scylhici
pavone.s occi-
17. IX• 8•
ampelos () pautherae genus. X. 39•
INDEX HONilNUM, LOCORUM ET RERUM MEMORABILIUM. 431
jimphiaraus somno oppressus. XIII, 22• anser {'(-) a Rcmanis cultus. XII. 33•
amphisbaenae
23. pellis. VIII. 8•
()
Am-philochus ab ansere amatiis. V. 29•
iucessus. JX.
Glaucen I. 6- Lacyden
amans. V. 29• optimi custodes. XII. 33•
peculiaria nonnuUa de
VII. 41-
anseribus. V-29•
puerum
Anagogia , Aêneris festum.

Anaitidis cultus. XII. 23•
anas () quomodo
', 2•
aquilam declinet.
eorum
antacaeus
natiira. 26•
ova.
() XIV. 13•
piscis. XIV. 23• fjus
V. 33• tempestatis iadex. VII. 7• Antandria, VIII. 21•

Anaxagoras VÎI. 8. Antenor, Patavii conditor. XIV. 8•
Anchises. VIII. 11. Anteros. XIV. 28-

Androclis et leonis historia. VII. 48. Antigonus rex. XV. 2• Megaram obsidet.
anguillae (')
sacrae in fonte Are- XI• 14.
thusae. VIII. 4• earum capturain Ereteno. anthias (-) et ellops sacri pisces. VIH•
XIV. 8. 28- anthiaruni solertia. XII. 47•
animalia diis siint curae. XI. 31. 35. cum Antilochus. I. 42•
homiuibus comparantur. IX. 7• a noxiis Antinidchus Trojanus. XIV. 8•
ultro abstinent. II. 51. VIII. 9• bifonnia. Antiochia Pisidiae. XVI. 7•

XVI. 29- arma sua norunt. IX. 40. rui- Antiochus. XV. 2• ab equo ia pugna ul-
nas praesagiunt. XI. 19. justitiam no- tus. VI. 44• cognominatus accipiter. VII.
runt. VI. 50• famera et pestem iagruen- 45• in pugua cum Medis perit. X. 34•
tem praesentiimt. VI. 16. eorum in ho- Antipater Megareiises circumsedit. XVI.
inines amor. I. 6. II. . occultae afie- 36.
ctiones. III. 7• voces diversae. V. 1• Antiphontis oratio de pavonibus. V. 21•
divisio. XI. 37. mutua iaimicitia. IV. Aorrhatia. XYII. 40•
5. VI. 22. 45• V. 48• partes aliquas cor- Apamensis lacus siluros alens. XII. 29•
poris duplicatas habentia. XI. 40• bel- Apellis iu equo piugendo peccatum. IV.
lorum caussa. XI. 27. muta et vocalia 50• pictura hinnuli nobilitatus. Epilog.
secundum loca. III. 35• 37• 38- deos co- pag. 396, 25.
lentia. X. 49• noviluuio affecta. IX. 6. aper (za~po;)anteimpetam dentes exacuit.
mortem sine morsu inferentia. VIII. 7. V. 4• VI. 1. rausica capitur. XII. 46•
difFerentia secundum partus. II. 52. di- veneno ab Armeniis uecatur. XVII. 31•
versa indoles. VII. 19. diversa nomiua apes ('.) ex bobus nascuiitur. II. 57•
circa nutritionein. VI. 4• diversae quo- earum solertia. I. H. 59• V. 13• ani-
rundam naturae iu diversis regionibus. madvertiint in fucos. I. 9• earum geome-
V. 27• animalium coitus. IX. 63- colo- tria.V. 13• natu majorum prudeutia. I.
res in Arabia et mari rubro. X. 13• ab- 11. tempestatis praesensio. V. 13• cul-
undantia populos e sedibus suis expulit. tus reguin suorum. V. 10• respublica,
XI. 28• magnitudo ex minima origine. raores, ingenium, hostes. V. 11• officia.
IX. 58. res aliae aliis animalibus noxiae. I. 59. regis clementia. I. 60• amor erga
VI. 46• animalia fera quoque beueficiis homiues. XII. 37. aetatiim discrimen.
conciliantur. IV. 44• educatione molliun- I. 11. capiuntur a raeropibus. VIII. 6•
tur. II. 6• adhortatioue non egent ad a quibusnam animalibusinfestentur. I. 58•
fortitudinem. VI. 1. familiaribus parcunt. a cadaveribus abhorrent. V. 49. unguen-
VI. 2. tuin tetrosque odores odio habent. I. 58•
Arwo s. Hanno leone ad .<;arcinas portan- nomenclatura. V. 42• colouiarum dedu-
das utebatur. V. 39- ctio. V. 13• fugientium et errantium re-
annulus ciim lacerto iridi excaecato in vocatio. V. 13. Scythicae. II. 53• «bi
olla defossus oculis salutaris. V. 47- non sint. V. 42• mellis diHereutiae. V. 42-
432 INDEX HOMINUM LOCORUM ET RERUM MEMORABILIUM.
,
Jpicius. III. 42• 23• conchas quomodo devoret. V. 3•

III•
Jpis (^). XI• 10• ab Ocho occiditur. quoraodo fascinationes a nidis depellat.
X. 28. I• 35.
JpoUo Aeg-s-jitiorum, VII. 9• Diclj-maeus. ^rete filii magistra. III. 40•
XIII. 21• Lycogencs. X. 26• Clarius. Jrgades lluv. XYI. 42•
X. 49. Actius. XI. 8• Sminthius. XII. jirgivi caues quibusdam diebus interfi-
5. ab Hj^perboreis cultus. XI. 1. ejus faciunt, serpentibus parcunt. XII. 34•
num in Leucade. XI. 8. in Copto. VII. Argolicus clypeus. XVI. 13•
18- lucus et cervi in Curidio. XI. 7. tem- Argus canis. IV. 40. VH. 29•
plum in MjTensi Lyciae sinu. XII. 1. Ariani Indi. XVI. 16.
ApoUo piscatorem ia piscem mutat. XV. aries citharistriam amat.
Ptolemaei in amore rivalis.
() I. 6•
VIII. 11.
V• 29•
23. ejus famulus corvns. I. 47• 48• ei ac-
cipiter, X. 14. lupus, 26• cycui, XIV. ai-ietis circa aequinoctium cubitus. X.
13. diacones Epirotici sacii. XI. 2. per- 18. arietes mariui. XV. 2•
dicarius et ocypterus miuistri. XII. 4• Arion , Methymnaeus , a delphino serva-

jipollodorus tyrannus. V. 15•
Apollonopolitae crocodilos odio
X. 21.
habent.
tiis.
ariones ()
II. 6•
Ariphron Xanthippi
VI. 15. XII. 45•
genus cochlearum. X.
pater. XII. 35«
5.
Aposisares Indus. XVI. 39. Ariste (Arete) Aristippi soror. III. 40•
apuarum
ptura. II 22•
() procreatio , vita et ca- Aristippus.
ArUto
III. 40.
pater Platouis. VI. 1•
aqua lustralis sacerdotum Aegyptiorum, Aristomachus. XII. 31•

VII• 45• aqua dulcis in mari. IX. 64. 1. Aristodemus ignavus. IV.
)
,
aquae iutercutis remedium. XIV. 4. Aristophanes Byzantinus elephantum in

aquila (, Achaemeuis. XII. amore rivalem liabet. I. 38.
21. a polypo capta. VII. 11. puerum Aristoxenus. II. H.
amans. VI. 29. Gordio regnum poiteu- Armeniae pisces mortiferi. XVII. 31• in-
dit. XIII. 1• nutritores pullosque suos colae feras reneno toUuut. Ibid.
amat. II. 40• a dracone liberata gratam Arneides, dies festi apud Argivos. XII. 34•
se praestat. XVII. 37. lapide uidum cou- Arrhatas (Aorrhatia) lacus ludiae. XVII.
tra fasciuationes tuetur. I. 35• sytnphyto 40•
necatur. VI. 46. aquilae fortitudo, tem- Arsenoitae Aeg\-pti. X. 24•
perantia, \olatus. II. 26. ejus fel visum Artacaei tumulus. XIII. 20•
)
honiiuis aciiit. I. 42• pennae aliis ad- Artapatcs, Cyri minoris sceptriger. VI. 25•
mixtae corrumpunt eas. IX. 2• pullorum aruspicts clari. VIII. 5.
ingenuitatem explorat. II. 26- quoraodo Ascanius Albae longae conditor. XI. 16•
taurum sternat. II. 39. et testudinem aselli
frangat. VII. 16• a dracone timetur.
piscis natura pe-
II. culiaris.
( V. 20• VI. 30• IX• 38•
26•» cycuis \incitur. XVII. 24• aquilae asiiius ignavum aiiimal. VII. 19• ()
vocem metiiit lepus. XIII. H. quibusdam Aegyptiis odiosus. X. 28•
Arahiae animalia. X. 13. sinus Arabicus. fabula de asino et dipsade. VI. 51• asini
aquam
III.
aranei
I.
()
18.
21. VI. 57.

solertia. VI• 57. textrina.
Scytliici coriui St^gis
X.
rusii.
40• asini leri Iiidiae.
XIV. 10.
XVI.
silvestres.
coutinet.
9.
XVII. 31.
Mau-
Arcturus. XIII. 28. unicorncs ludici. IV. 52• XIV. 15• a

ardea (). X.
Diomedea Graecis amica.
5• XVII. 22• iu in- tonsis cquabus admittuntur. II. IQ. XII.
sula I. 1• tem- 16• Maiti sacrilicautur. XII. 34• asino-
pestatem praesagit. VII. 7. parentes alit. nim usus apud Saracoros. XII. 34. asi-
nae
INDEX
noa rudunt.
, III. 7•
LOCORUM ET RERUxM MEMORABILIUM.
asini caro aulopias (/,-) piscis. XIII. 17. ejus
433
phthisios remedium. XI. 35•

aspis
pti.
()
VI. 38.
, in diademate regum Aegy- auratae
sacra a viuitore forte in-
captura. Ibid.
()
captuia. XIII. 28.
,
piscis, natura et
teremta. XI. 32• amat puerum. IV. 54• Aurora, Memnonis mater, '^. 1.
morsus ejus iucurabilis. I. 54• praeser- aurum allicitur osse accipitris. X. 14•
tim si ranam comederit. IX. 15• den- auspices clari VIII. 5•
tes. IX. 4• morsus vestigia. IX. 61• auspicia es hiruudiiiibus. X. 34• ex ar-
sine dolore necat. IX. H. Libjcarum X.
venenum. UI. 33•
cim. X. 31• cicurautur ab Aeg3"ptiis. equas vis. XV. 25• laxat
deis et noctuis.
earum species sede- auster ventus foecundus.
37•
. 27• fjus in
veatxes.
XVll. 5• aspidis et ichneumonis iuimi- XII. 17.
citii,e. III. 22• VI. 38• X. 47• historia Autariatae gens Illjrrica. XVII. 41•
de circulatore aspidis morsu necato. Axius fluy. XIV. 25•
IX. 62• de aspide et agricola. XI. 32•
Assus urbs. VI• 50•
,
astacus ()
Astaharas fluv. XVII. 40•
cousuetum locum amat. Bahylonii rerum coelestium gnari. I. 22•
VIII. 23•
asterias
V. 36•
() polypum
iu
timet, VI. 22•
Aegypto cicnratiir.
Bacchus hians
Pantedidas.
Bactrii. IV. 27- 55•
iii Samo.
XV. 8-
VII. 48• Cf.
Astraeus
Astypalaea
fluv.
ius.
XV.
V.
1.
8•
halaena
ditur in
(). littiis.
V. 4•
IX. 50.
XVI. 18. egre-
asyluni animalibus Panis lucus ia Arca- Bamhyce urbs. XII. 2- Vid. Hierapolis.
senis lucus Apollini». XI. ~.
dia. XI. 6• barbac remedium. XIII. 27•
athletae Atheuis ia Prytaueo nutriti. Barcnei (Baccaei) morbo defunctos cre-
VI. 49. mant , in bello occisos vultiiribus obji-
Athos mons. XIII, 20• ciimt. X. 22•
Atlantis. XV. 2• hasiliscus ( ;3•.) serpentes iugat.
Atlas mous. VII. 2• elephautorum ad II. 7. gallinaceum timet. lU. 31. ejus
ejus pedes pascua. Ib. venenum. II. 5•
^,,
atricapilla avis
attagenae
()•
Darii coujux. XI. 27•
() Bellerophontes, \. 34•
attagenes.
VI. 46•
me-
Bathjlis Cretensis. XI. 35.
bella per auimalia concitata. XI. 27•

s.
leagrides, eaiiitnque voccs. IV. 42• Dia- beneficiorum memores ferae. 48. '.
nae carae. Ib. captae taceut. XV. 27• VIII. 3• 22. 48. .
galliaaceis infestae. . 45• Berenicae familiaris leo. V. 39•
Atticae ancillae ab Atossa expetitae. XI. Beroea urbs. XV. 1.
27• atticum mel. I. 42• Bessus et Nabarzanes Darii percussores.
aves Apolliui in Aegj'pto sacrae. '. 9• VI. 25•
Caspiae et ladicae. XVII. 33• imcun- bestiae. Wa. animalia.
gues. IV• 20• unicornes ia Aethiopia. Bibonicum promoiitorium. XV. 3«
XVII. 10• avium prognoslica. VIl. 7• Bigetia. Vid. Jicentia.
voces quaruudatn. . 19• remedia con- btiis atra rabiem giguit. VIII. 9•
tra iascinationes. I. 35• ab ludis ad Bisahia in Macedonia. XI. 40•

venationem institutae. IV. 26• Bistonicus lacus. XV. 25•
Augeas canis. X. 41• Bithyna navis. XIV. 23.
Aula Arcadiae, ubi Panis delubrum. XI. 6• bitumen () necat chiiradriura. VI. 46.
434 INDEX HOMINUM, LOCORUM ET RERUM MEMORABILIUM.
hlattae ('.. -.) hiruDdinum ovis no- callionYmus (•.'/Joc) piscis. . 4
cent.
hoccalides
I. 37•
()
Bocchoris rex. XI. 11. XII.
aves. XIII.
3•
2•
Cahi Romaui canis. VII. IQ.
calvitii remediura. XJII. 27•
Calypsus antium. XV^ 28•
Boreas Atheniensibus opitulatur.
grues juvat. III.
prodest. VII. 27• Boreae et Chionae

13• maribus gignendis
II. 27•
fi-
cameli
castitas.
()
Cambysis impietas. X.
III.
28•
aetas, castratio. JV. 55•
47• VI. 60• femora, genua,

lii. XI. 1. veretrum. X. 3• equcs teiTent c;uneli. III•
hos mariuus. I. 19- Apis. X. 28- XI. 10. 7• XI• 36• a leonibus appetimtur. XVII.
Muevis. XI• 11- Onuphis. XII. ll- bo- 36• Caspii. XVÎI. 34. velocissimi. XII.
ves apiid Neuros. V. 27• Phryges. XII. 34• camelorum certamina apud Sagaraeos.
34. Caspii. XVII. 17• ludici cursores. XII. 34.
XV. 24• Llbyci. XIV. H. Phoenicii, Campjlinus fluv. III. 4.
Leuctrici. XVI. 33- Mysiae et Scytliiae. canautanes (";). XVII. 17•
. 53. Susiani. VII. 1. Eiythraei corui- ('.) conchas vacuas habi-

bus mobilibus.
coFDua capacia.
II.
III.
20- boum Indicorum
34• proguostica. VII•
cancelli
tant.
cancri
.
() 31-
maris rubri. XVII. 1.
8• boves albi. XII. 36- leri. XVI. 31• serpeutibus iuiesti. XVI- 36. volautes.
hircis pares. XV. 24•• iu area spicis abs- VII. 30• eorum solertia• V• 52• varia.
tinent. IV. 25• iajuriam ulciscuutur. IV. VII. 24•
35. pestem , famem , alia praesentiuut. canis () Aegyptius. VI. 53. Eretricus.
VI. 16. mutili quales. XII. 19- 20• pi- XVII. 8. Carmanius. III. 2- Indicus. FV.
scibus nutriti. XVII. 30• retroversus pa- 19. VIII. 1. XV. 14. Memphiticiis. VU.
scentes. XVI. 33• apes generantes. II• 19. Molossus. III. 2- • 20. )038.
57• Vid. Chthonia. XVII. 6• Meliteosis. XVI. 6• Sicelicui.
Bospnrus. \\\. 24• XV. 8• VÎI. 25• citharistriam et puerum amans.
Braclimanes. XIII. 18. XVI. 5• 20• I. 6• lapidis a cane morsi vis. I. 38• h)"-
brassica (^) marina. XIII. 3• vermis aenae umbra canem reddit mutum. III.
brassicae. IX. 39• 7. quomodo ab hyaeua capiatur. VII. 22•

Britannicus , Claudii fil. V. 29• cur foecunda. XII. 16. ialigatus libidi-
Bubastos. XII. 29• uosior qiiam quum otiosus. IV. -iO. cae-
buccina () XVI. 12• piscis.
Bucephalas s. Bucephalus Alexandri. VI.

cus nascitur.
tur. X. 45• catulus
X. 45• ab Aegyptus coli-
,
qui primus in lu-
44. uibs ludiae Bucephala. XVI. 3• cem editur ,
patrem refert. X. 5. canes
Budiani. XVI. 33• ludici a tigribus geniti. Vill. {. famem
buprestis (^'.) pestenique ingrueiitem praesentiuut. VI.
Burrhas tluv. XII. 30.
insectiim. VI. 35•
16. impudentes . 19• laboris palien-
Busiritae. X. 28• oderunt asiaum et tu- tes. VII. 12• libidiuosi iii mulieres. VII.
bam. Ib. 19. adulterii reus canis. Ib. qiiibus se
Byzantium. VII. 32• remediis curent. V. 46• VIII• 9• homi-
num, intcr quos vivudt, indolem refe-
runt. III. 2• cauiim vita , morbi, aetas.
Cadmea vicloria. V. H• IV. 40• disciplina et memoria. VI. 10.
Caeneus. I. 25• rabies. XII. 22• caiiis rabiosi moisus.
calamodytes
CaUia.s hclluo.
(;). III. 42.
VI. 46- IX. 15. ut curetur. XIV. 20. ratiocina-
tio. VI. 59. amor eiga dominos. I. 8.
Callimachus Alhenis in porticu pictus. VII. VI. 25. 62• VII• 10. XII. 35• lides ve-
38. natoribus servata• VIII. 2• caaes Aeliiae,
INDEX HOMINmi LOCORUM ET RERUM MEMORABILIUM., 435
Vnlcano sacri , bonos a malis, XI. 13. XVI. 33• suirusioni oculorum medetur.
Adi-ano sacri furcs a probis, XI. 20• in VII. 14• capra a Crathide caprario amata.
Daulia Graecos a Barbaris distinguunt. VI. 42•
XI. 5• sacrilegum canis prodit. VII. 13• caprea (Sopxas^-VFI. 19• ejus adeps upii-
adHlterum, Vtl. 25• lucum Apollinis pam necat. VI. 46•
(-)
iii
Gurio (?) nou intrant. XI. 7• canes in tem- capriniulgus avis. III. 39• XVI.
plo Auaitidis. XII. 23• cauis Athenis 22•
cibo pnblico donatus. VII. 13. honoris Car, Jovis et Cretae filiiis. XII. 30• CO-
caussa pictus. Yl\. 38• ob Erigonen cul- res mercenarii. Ib. Jiipiter Carius. Ib.
tus. VII. 28• puniti Romae. X[I. 33• Ar- Carisci ,

(Scarisci) populus. XVI. 33•
gis certis diebns occiduntur. XII. 34• Carmanii canes et homiaes. III. 2•
dominos jn bellum ,
flammas sequuutur. VII. 40• canis Ulys- car/azorzo*

sis. VII. 29. Pyrrhi. 10-
VII. 38•
Eupolidis.
ad rogi
X.
Carmelus mons. V. 56•
20-
(), feraladica. XVI.
41• mercatorisColophouii. VII. 29- Poli,

Meutoris, Theodori. VII. 40• cauis rex
caruli aves
caseiis
()•
diviiiatio
VII• 17•
ex eo. VIII. 5•
,
apiid Aethiopes. VII. 40• caiium ad ve- Caspium pelagus. XVII. 32- caspiae ca-
natiouem iustitutio. XIII. 14• 24• prae. 34• cameli. Ib. aves, 33•
lanis
amor
iluviatilis.
in foetum.
55• ejus captura.

XIV.
I.
I.
21• mariuus.
17. varia geuera.
55. pancyuico iater-

ejus
I.
Cassandrea
cai/oru/«7«
IX. 50.
()
, urbs. V. 15•
mariuarum rugitus.
! iraitiir. XIV. 24• Catagogia, festum Veneris. IV. 2•

\:anis,
1
s. caniculae
sentiunt caprae et oryges.
culani asellus piscis timet. IX. 38•
, stellae, ortura
'. .
prae-
caui- caioblepon
catreus (),
(-)
Catunae tjTanaus Onomarchus. V. 39•
avis.
, fera.
XVII. 23•
VII. 5•
?anob/is , Meiielai guberuator. XV, 13• caiida leo se coucitat. XIII. 14.
Oanopium. Viil. Conopium. cedri fulia. VI. 46•
':antharuruni(^y.'i\'Z'xp^z) pugua de feminis. cela () a\is. XVI. 4•
I. 26• usiis ad tiucturam. IV. 46•
•ântharides
oantu et saltatione
(). IX. 39•
capiuntur pastiiiacae.
Celtae boves ct equos piscibus alunt.
25• thj'nnos
Celtici. XV.
iit
25.
capiaut. . XV.
16• equi
I. 39• Centaurus, galli nomen. XII. 37• Ceiitaiiii
('. (7)
capito
uet. I. 3• capitonis
a vivis absti-
oxyrhyuchi captura. ceniipeda
an fuenut. X\7I.
{). 9•
Yid. sco/opendra.
I. 12•
Capiio/iurn a
Cappadocia. .
Galli.s
42•
occupatum. XII. 33•
Centuarates
centris
necat. IX.
() ,
H.
Gallograecus. VI. 44•
dipsas.
ceutrites
Y\. 51•
().
afflatu
1. 55•
caprae () XVU.
Caspiae.
Aegyptiae et Scyriae.
Cephalleuides.
. Cephallenides caprae. lU. 32•
Ceramicus Atheuis. XII. 40•
33• 34•
.
VII. 8•
32. Indicae. IV. 32.
XIV. XVI.34. ton-
16. Sardiniae.
ferae Lib3'cae. cerastae ().
XVI. 2b- per eos Psylli libeiOnim
daut.
XII. 41- quomodo lae-
dentur iri Lycia. XVI. 30• caprarum suorum iugeiiuitatem exploraut. I. 57•
cornua piscatoribus utilia. XII. 43• ca- Cercioti avis , ().
XV. 14• XVI. 3•
licum usum praestautia. ^.
Ib. famem, pestem,
tia praeseutiuiit. VI. 16• tempestatis
alia
16. pelles.
mala ingnien-
pro-
Cercopes. VI. 58•
ce/-iici«ei
I. 38•
(') uiigiieutaaversantui•.
gnostica. VII. y. varia de capris. VII. 26• Ceres. X• 40• ejns iestiim (Jlithoiiia. XI. 4•
capiae respiratio. I. 53. uberaiu pectore. turtures albi ei sacri. X. 33•
28 *
certamen cornigeranim ferarura apud - cibum venduntur. XII.6. carum nomina
dos. XV. 15- avium Memnonidum. ^. X.
camelorum.
phanti.
.
'. 44•
34• rhinocerote et ele-
1.
ciconiae
44• cicada marina. XIII. 26•
pietas. III. 23•

(-) X.
ova et nidus.
16• quomodo sibi
I. 37
me-i
cervi () mare transimttunt. V. 6.

musica capiuntur. XII. 46. dextrum cornu
deautur. Y. 46. gratiam refert mulieri
Tarentiuae eique carbunculum doaat|,
occultant. . 17. serpentcs e latibulis VIII. 22• adulteram excaecat. VIII. 20l
inimicitias gerit cum TespertUione. VI
escitant. II. 9. cornu ^Hiti odore eos fu-
gant. IX. 20• capiunt. III. 6. amissis cor- 45-
nibus latent. VI. 5. in Apollinis luco tuti cicutae (-.) vis. IV. 23- homim e•
a canibus. XI. 7. in Hellesponto extra olori noxia. lU. 7• suibus Hon nocet
fines collis cujusdam non progrediuntar. I ' • 23•
VI. 13• cornua cur reuascantur. XII. 18• (^^"^• • 6•
amor cervi erga Mithridatem. VII. 46• Cimonis victoriae Olj-mpicae. .40. eju;
Cerjnea prope Ilelicen. XI. 19. equi Athenis sepulti. Ib.
Cete
f ^
(). IX.
• \ i.c\
49• mans -f A•
Indici. vi-TI.
X\ cinamomus (.':)\{\^
t- '/ •
avis. II. 34.
"^
X^TI
12. Laconici.
A. •,•,
^ 1, t•
XVH.
41. capitibus arietum aliarumque bestia-
•
6-
1•
in
_
Gange. XII. ^^*
cinclus
r
(. motacilla. ) XII. 9•
7.
,
ruin praedita.
Chaldaei. I. 22• . 18•
21-
Cinjras. IX. 36.
chama (). XV. ^'''' "' ^^^*^^"• ^" '""^• "" l^"
chamaeleon (-.') colorem mutat.

IV. 5- ejus sedes. 12.
II. circe et circus aves
circulator aspidis morsu necatus. IX.
(. ). IV.
14.
^TQ^^
quomodo
jy_ vx,
se coutra serpeiitem tuea-
circus (^ nidum rontra fasciuatiouefj
62•!
,
channa
_.
,
charadrius
j
()
/
-^j-jT
Chaones boves. XII. H.
f^T
piscis. IV.
..
,
'
()
1
\ •
s.'\
•
avis
•
t
5•
7i•,
medeturicte-
...
tuetur.
Cirrhuei ^
perdices.
1.
Cissus a Sarapide curatus. XI. 34-

35. turturi et cornici infestus.'
VI. 45. malo puiiico necatur. 46•
'. 13.
XVn.
ro.
,-
13. bitiimine necatur. VI. 46.
-().
, . , • f^ Cithaeron mons. III. 47•
charux piscis Xll. 2o.
('.)
()
. 7 . .
^, , i_-<
citharoedus r >/
piscis. XI. 23.
'-^
Charondas. 61•
1. .
i
chersj-drus (p'Jpo). "MII. 7• 13.

,'"t' , ^ . ^ >
cladarorhjnchus avis.
chimaera. IX. 23-
Chione Boreae conjux. XI.
Chii insulae draco.
chloris et chlorion aves
.(, ). 39.
±.
Clarii Apollinis
'
^'^'
^^^^^ "^" adeunt. X. 49.

templum venenata ani-
IV. 30. 47• Claudius veneiio extinctus. V. 29•

,
cA/-e77i€i (£)5«5.
f j \ • --
XV. ..
11.
Clazomeniorum agri a sue alato vastati.
XII S8
Chrysermus. XI. 35•
Chrysippus Laii deliciae. VI. 15•
Cleadas. XU. 31-
Chthonia, festum Cereris. XI. 4. Cleantlies ,

philosophus ; historia de eo.
C/iusae Aegypti. X. 27. ^^' ^^• ei"s et Zenonis amicitia. '. 45-
Chytri, festum. FV'. 43-

Clearchus peripateticus. XII. 34. tyrau-
cicada (''.) mas vocalis. XI. 26. cjns '^"^" '
^^'
victus et cantus. 1.20. calore ad cantum Cleodaeus. XII. 31•

concitatur. III. 38- mutae in Macedonia. Cleomenis filius leonem convictorem ha-
III. 35. Rheginenses et Locrenses. V. 9• buit. V. 39•
ab hirundioibus capiuntur. VIU. 6• in Cleonae. XII. 31•
'^leonymus
Xir. 31.
.,
INDEX
IV. 1.
LOCORUM ET RERUM MEMORABILIUM.
Cleandri pater. cornua boum integrornm et castratorum.
XII. 19. undenascantur.-20• Indicorum
437
lleopatrae de mortis geueribus judicium. boiim capacia. III. 34•

IX. 11. aspidis morsu occiditur. IX.61• Corsica (C}Taus). XII. 41• XV. 2•
ochlea )
'Hidemus Philippi parasitiis. IX. 7•
Hitomachi athletae coutinentia. VI.
(.
21. cochleae fugiunt ardeas et perdices.
X. 5. Ponticae. X. 6.
maris rubri. XI.
1.
Coruda
cort-ui
Ig. erucae
()
Indiae.
pestatem praesagit. MI.

,
XVI.
diviuandiperitiis. 48• Apolliui sacer.VlI.

21•
ApoUiiiis famulus.
semine necatur. VI. 46• tera-

7• imitatur voce
I. 47•
^.oeranus Parius a delphinis servatur. VIII. guttas cadenles. '^. 19- nidum adversus
3. Coeraneum promontorium. Ihid. fascinationes munit. I. 35• parentem se-
oitus hirundiniim. II. 3• camelorum. VI. nem devorat. III. 43• corvi et milvi ini-
60• aliorum aaimalium. IX. 63• micitiae. V. 48• audacia. , 51• varia
'iolingarum rex. '. 18. de eo. Ib. ejus vocem pavet lepus.
()
olorem miitantia animalia. XII. 28• XIII. H. bini circa Coptum.. VII. 18.
ôlopfionii cujusdam historia. VII. 29• Libycorum solertia. II. 48• 49• O'^ ^^~
oluber. Vid. hydrus. tello denigrantur capilli et dentes. I. 48•

•olumba s. belli canssa. Corjdalorum demus in Attica. III. 35•
II. 27• columbae lividae. XVI. 2• luteae. Cossinitus fluv. equos ellerat. XV. 25•
XV. 14- nibrae. IV. 2• pnllos terra sal- XVI. 35•
Coytha vicus.
urbibus mau- Craes piscator. XIV. 20•
suginosa alunt.
suetae. III. 15.
III.. 45•
IV. 2• aquilas, circos, accipitres timent.

in
Veneri Eryciuae sacrae. crambis

IX. 39•
() in brassica nascitur.
III. 45• eanim castitas. III. 44• familia- Cramion in Thessalia. VIII. 20•
ritas cum homiue. III. 15• columbus ia- Crassi muraena. VIII• 4•
cubitus particeps. III. 45• Crathidis caprarii historia. VT. 42• Cra-
•omitialis
•.onchae
garitiferae.
morbi remedia.
('^/)
XV.
maris rubri.
8•
III. 17. 19•
X. 20• mar- .
this
Creta ,
36•
fluvius pecora
Caris mater. XII. 30-

reddit candida.
lonopium circa Maeotidem. VI. 65• Creta lupis et serpentibiis iufesta. III. 32•
nec noctuam nec maleiiea animalia fert.

wphias ()
ontus piscatorum. XII. 43.
loptus Aegj'pti. X.
serpens. VIII. 13•
23• biai tantiim corvi
V. 2. Cretenses canes hominesque. III. 2•
Cretenses aquilae ut veaentur tauros.
ibi apparent. VII. 18• Coptitae. X. 24• II• 39• historia de juvenibus amicis Cre-
Isidi capras feras consecrant. X. 23• tensibus. IV. 1. vinum Creticum. XII. 31.
:ordi3' sedes. '^. 20• aselli cor in ventre. labyrinthus. XVI. 15.
VI. 3Q.
:oracim
23. 26•
() . pisces. 17•
Creusa
XIV. crocodilus
fit
,
maximus. IX.
()
Ascanii mater. XI. 16•
58•
e minima oiigine
ejiis magnitudo.
V. 56. "SIH. 13. XVII. 6• crocodili ova. II. 33. V. 52-
2orcyra.
loriandrum (). XV.
XII. 42• provideHtia. ". 52• mansuetudo
vinatio. VIII, 4• societas cum
et di-
trochilo.
zornix
I.
()
'orinthium mare. 9,
fascinationes a nido arcet.

35• regias litteras perferre solita. VI.
III.
XII.
11. VIII. 25-
15-
X• 47• iusidiae. V. 13•
quomodo catulorum suorum
7. tempestatem praesagit. VII. 7. corni- ingenuitatem exploret. IX. 3. sexage-
cuni monogamia. III. 9• inimicitia cum nariiis ei numeras accoramodatus. X. 21.
noctua. Ih. sepulcruni coruicis in Ae- a TentjTitis et Apolloiiopolitis occidi-
gypto. VI. 7. tur , ab aliis popiilis colitur. X. 21• 24•

438 INDEX flOMINUM, LOCORUM ET RERUM MEMORABlLIUxM.
scorpionis ex
crocodilus terrestris.
crocottae raalitia
VII. 22.
Croesus. 1. 7•
( ).
se nati ictu perit.
J. 58•
s.
XVI.
II.
6•
33• damae
Damun
().
iiiusicus. II.
Daphnidis canes. XI. 13.

Darius (Codomaiinus) post pugnatn
Issnm equae ope
VII. 19. 47•
cane defletus. VI. 25• Darius (Hystaspis)

H.
servatus. VI. 48•

ad
a
Crotoniatae astu Sybaritas vincunt. XVI.

23.
Paeonas admiratur. . 12• Siisis aedi-
ficat. I. 59• ejus coujux Atossa. XI. 27.
Ctesippus helluo. III• 42•
cuculus (). III. 30• • 11•
Oaulia regio curatemplo Miuervae. XI. 5•
()• Delphici templi praedoiiem lupus indicat.

culex
cuniculi ().
Cupido Veueris
.
XIV. 22.
coraes. XIV
Inclicus.
15.
XVII.
28• nec bruta

4•
X. 26•
delphinus () Arionis. XII. 45- cum
puero nirtritus. II. 6• in laso , Alexan-
contemnit. \l. 17.
driae , Puteolis pueros amat. VI. 15^
Curidii lucus Apollinis , ccrvorura asy-
semper movetur. XI. 22• retibus insi-
lum. XI. 7.
cyaniis
cycjius
()
() avis solitaria. IV. 59•
Apollini sacer. II. 32•
diatiir. XI. 12• XV. 6•
mitrit. V•
catulos lacte
4« X• 8• delphini amor in
foetum. I. 18. V. 6• iutellectus. XI. 12
XrV. 13. ut deum colat. XI. 1. ejus na-
gratitudo. VIII. 3• odium iu pompilum
tura. XVII. 24• ubi degat. X.36• cycni
XV. 23• velocitas. Xil. 12. peduucu-
cantus. II. 32• V. 34- X. 36• pugna cum
lum parasitum alit. IX. 7- a troctis pe-
aquila. V. 34• cicuta iiecatur. III. 7•
titur. I. 5• diio eorum genera. XM. 18
ejus ova.
Cjdnus fluv.
Cjnaegirus Atheuis
XIV.
. 13•
29•
iu porticu pictus.
ordo gregatim natautium. X.
ctorum cadavera in littoie
H•
depouunt
extin-
XII. 6.
VU. 38•
Oemucritus ingeniusissimus obscuriorum
Cynamolgi Indiae populus. XVI. 31• investigator. VI. 60• Vid. Ind. Au-
cjnocephali {.'^.'-^). IV. 46. XVII.
ingeuium , mores, victus. X. 30• eorum
8• cturum.
de/iticuin () captura. I. 46•
cynoprosopi
cjnospastus
().
docilitas. VI. 10- libido.
(voc7:co).
'.
X.
19.
25•
XTV^. 23• 27•
deus
XIII.
etiam
1.
Diagorae impietas. VI.

bruta curat,
40•
XI. 31• 35«
^.
Cynthius
cyprini () s. Cylhnius caseus.
Cyprus pastionibus optima. V. 56.

pisces. XIV. 23•
32• Diana.
trieuses.
39•
III.
templum
27• Ephesia. XII. 9•
34. Rhoccaea. 22• in I'brygia.
ejus in Icaro ,
apud Ere-
ubi cervi,
Cyrenaicae raiiae mutae. III. 35• muies
CjTenaici.
Cyrus. I. 59-
XV.
•
26. succus. V. 37•
7• a jViassagetis victus.
dorcadcs
Dicaearchia.
dicaeri ()
, lcpores et lerae. XI. 9.
II. 56• VI. 15•
avis excrementorum
. 6-
vis.
VII. 11. ejus pugua in Lydia. XI. 36• IV. 41•
Cyri minoris horti. I. 59• amor erga ninolochus comicus. . 51•
matrem. VI. 39• mortis cjns participes. Diogenes histrio. VI• 1.
VI. 25. Oiomedis socii in aves mutati. I. \. Thra
Cyrnus insula. XII. 41• CjTiienm fretum. cis cqui. '', 25• insula Diomedea.
XV. 2. I• 1.
Cyropolis Iiuliac. XVI. 3. Dione ytneus matcr. X. 1.
Cythera insula. XVII. 6• Dionysia , iestum. IV. 43.

Cyzicus. V. 1. Dionysiux tyrannus. V. 10• 15• onicu ci
ab hinindiuibiis oblatiim. X. 34•

INDEX HOMINUM LOCORUM ET KERUM MEMORABILIUM. , 439
dipsadis () fonna
iium. yi. 51. falnila de ea et asino. Ib.
, iiomina, Aeiie- I. 38• VII. 43. odoribus mulcetur.
ilores amat. XIII. 8• adipis ejus
I. 38-
utili-
disciplinarurn auctores lieroes. . 18• tas. I. 37• X• 12• arietem et suis grun-
divinatiomim varia genera. '. 5. ex nitum honet. I. 38• VIII. 28• XVI. 36•
corvo. I. 48• e dracoiiibus. XI. 2• ex igueni metuit. VII. 6• historia de ele-
accipitre. XI. 39• phanto albo. III. 46. Pori regis. VII. 37•
Domitii et Crassi dicteria. YIII. 4• corporis partes morbi potus,
dorcades
Libycae. XIV.
() 14•
Isidi sacrae. X. 23• somnus,
plex habet.
, aetas
uteri gestatio. IV. 31• cor
XIY. 6• partes ejus esui
,
,
du-
draco
amat.
()
Doris Oceaui
ill. 11.
filia.
Aliam
XIY.
puellam, YI. 17• Aleuam
s.
28-
Haliam compres-
aptae.
17.
X. 12. amat terram consuetara.
paludes.
castitas. VIII. 17.
IV. 24. lavacra. XIII. 8.
aetas.IV.31. XVII. 7•
sit. XI [. 39• liistoria de dracone et Ar- cibus et potus. XVII. 7• docilitas , mu-
cade puero. VI. 63• de Pindo. X. 48• sicae studium et obedientia. II. 11. me-
de Telepho. III. 47• draco aquilam memoria et fides. XI. 14. capti mausue-
tuit. . 26êlepiiantumstiangulat. II. 21• fiuut. VIII. 27. utrum dentes habeant
VI. 21• sacer in AegyptiaAIelite (Meteli) aa coruua. IV. 31. regem adorant.
videri non vult. XI. 17• in Epiro sacer XIII. 22• lunara crescentem venerantur.
ApuUini. XI. 2. in l"co Lavinii casti- IV. 10• senes elephautos coliint. VI• 61•
tatis puellarum explorator. XI. 16• dra- mitntores tueutur. III. 46• VII. 41• eo-
coues barbati. X. 25• X•• 26• immanes rum coutra tcla remedium. II. 18. tela
Phrjgiae.II.21• ludiae. XV. 21• XVI. 39- quomodo cxtrahaut. Ib. VII. 45. aquam
herbarum vires uoiuut. VI• 4• a>es ex turbant antequam bibant. IV. 31• gre-
aere spiritu attrahiint. II. 21• custodes garii aquani, bellici vinum bibuut. XIII. 8.
fontium. VI. 51• alteri denti parcunt. VI. 56• ludicus iu-
draco marinus. XIV. 12• siiiistra manu geuio praestat• XVI. 15. magnitudo In-
facile capitur. . 37• dracouis piscis dicorum. XIII. 8. usus iu bello. XVII. 29•
punctnra veneiiosa. vuluciibus ut medeautur Indi. XJII. 7•
dryoculaptes
dux piscium
(,).
()
II 50.
cetaceorum.
I. 45•
II. 13-
tres bellatores fert. XIII. 9• "t
fiat. XII. 44• regem Indoruni

mausue-
cuslo-
diices formicarum• Vi. 43• diiint. XIII. 22• leonibus suut formida-
biles. VII. 36• a draconibus strangulan-
tur. VI• 21• pugna cum rhinocerote.
XVII. 44• cum rivalibus. X. 1. cura de
Echatana. III. 13. XVII. 32• mbis magui- pullis. YIL 15. de moribuDdis. V. 49-
echenatae
echeneis (;.
()
ficentia. XIII. 18•
•
mures.
36- •
X^ 26.
17• Vid. re-
pugnant pro aegrotantibus. VII. 36• se-
nes , saucios aut morbo
15• religio in mortiios• V. 49• iu Solem.
afiectos curant.
mora. VII. 44• qiiomodo arbores evertant.
echini () mariQi utilitas. XIV. 4• \. 55. iluvios transeant. VII• 15• fossas
solertia• VII. 33•
deuuo coeunt. IX. 47•

echis et echidna (.
Jiartes
)
ejus di.sjectae
cûid dif-
superent. VIII. 10• 15• Indicam lingiiam
intelligunt. XI. 14•
vim aestus depellunt. IX. 56• Libyci ad
• 22• iHito limo
feraut. X 9• radices Atlautis morantur. VII. 2• Ta-

elephantiasis. XIV• 4. probanae. ^. 18- AlVorumcoutra ele-
Elepliantine Aegypti. X. 19. phatitos expeditio. VI. 56• eoriira acies.
cicp/iantus (', bellator. XIII. 9• Ib. veuatio. 1. g. fuga. 36• historia
Prucsius. 8• Taxiias. Ib. muliercm amat. de elepliaulo et fiire pabuli. VI. 52• ^''-
440 INDEX HOMINUM LOCORUM ET RERUM MEMORABILIUM.
,
ndultera muliere. XI. 15• de uxoris suao Erasistratus. V. 21.

interfectore. VIII. 17. Eretenus fluv. XIV. 8•
Eleusis. IX. 51. Eretrienses. XV. 5. canes. XVII. 8• î-
Elis. V. 17• mulos non generat. V. 8• ctimae. XII. 34.

Elymaea regio. XII. 23• Ergane dea. I. 21•
()
ellebori ()^^) I. 58• albivis. IX. 27• Eridanus lluv. XIV. 8- 29•
Emathia. X. 48• Erigones canis. VI. 25• VII. 28.
ellops (') piscis sacer. Wll. 28• erinaceus sibi melnens
engraules (^) pisces. VIII. 18• se contrahit. VI. 54. dolo vulpis supe-
Epaphus. XI.
ephemera () IQ.
Ephinltes , Eiipolidis servus. X. 41•

auimalia. II. 4•
ratur. 24. 64• potamogitone
mergi necatur. 46• ejus invidia. IV. 17•
soleitia in condendo cibo. III.
et ielle
10• ci-
Epidamnus, XIV. 1. neris utilitas. XIV. 4•
Epidaurus. XV. 9• erucae (7:) in cicere natae. IX. 39•

Epiri piscatores. XV. H. epirotici boves. quomodo iuteiimantur. VI. 36-
III. 33. XII. 11. XVI. 33. ceni. V. 46. Erydni Siciliiie. IV. 2• Veueris Eryciuae
JEIpise/iiipictus iu porticu Atheuis. VII. 38• templum. X. 50.
Epopeus. Vid. Opopeus. Erymantlius moiis. III. 27•
epops (') Indus. XVI. 5. Erythraeorum boum cornua mobilia. II. 20•
eûi ("'.} Caspici. XVII. 17. Celtici. Euadne, I. 15. ejus amor iu conjugem.
XV. 25• ludici. XIII. 9•
.
Indiae.
2• Mcdi. Ib.
XYI.
Persici.
9. aetas. XV.
XVI.
25• Libyci.
25. ieii
25• disci-
VI. 25•
Euagoras Laccdaemoniiis.
Euboea -.,.
40.
XII. 36• Euboeorum
.
plina ct memoria. '^. 10. docilitas. naiTalio. II. 8-
XVI. 23. 25. pascua. IV. 6• lava- Euclides anispex. III. 5• matliematiciis.
tione et ungueutis oblectantur. XI. 36• VI. 57.

reformidant
abhorrent a
camelum.
fossis.
in palpebiis inferioribus. IV. 50.

III. 7•
VI. 6• carent pilis

XI• 36.
Cossi-
Eucratides rcx.
Euergetes rex.
Euphrates fluv.
.XV.
IX. 29•
8•
36•
XH• 30•
niti aqua eilerantur. XV. 25• equi ho- Eunoini filius Ljcurgus. VI. 61•
minura odorem fugientes. Ib. piscibiis Eupolidis caiiis. X. 41.
vesrentes. Ib. nou majores arietibus. Euripides rcprchensns. V. 2•
XVI• 37• liistoria de eqiiisonc. IV. 8• Europa a Jove taiiro portata. VII. 4. Eu-
de equo arte indiicto ut cum matre coi- ropae ilnvii. '. 23•
ret. IV. 7• de equo exoculato per Sa- Eurypjlus. XJII. 7•
rapideni curato. XI. 31• de equi araore Eurysthenes et Procles. XII. 31«
pelulaiitiore in juvenem. VI. 44• equa Euxinus pontus. Xl^ 23• XV. 3•
ob odorem luceniac extinctae abortum exocoetus ('.;) piscis. IX• 36•

patitur. IX. 54• bippomanes devorat.
III. 17• ^18•3•118. ^. 48•
ventisse oirerunt. ]'. 6• tibiadelcctantur. farina, divinatio ex ea. VIII. 5-
XII. 44• libido IV. 11. juba dolonsa se- /aicei Roinauoinm magistratibus praelati.
datur. XI. 18. pharmacis qiiibusdam ac- X. 22•
cendilur. IX. 48. equae ab asinis ineun- fascinationum remedia. I. 35. XI• 18•
tur. II. 10. puUos alienos forte dereli- fellis aquilae virtus ad oculos. I. 42• gruis.
ctos curant. III. 8• Cimonis equae in Ce- XV. 9• ovium. XI. 29- XVII. 26-
ramico sepuliae. XII. 40• Darius
cqua in iuga servatur. VI. 48•
ab fclis (,) mas catulos necat. W. 27•
fcles excrcmenta sua occiiltant. Ib.
INDEX HOMINUM LOCORUM ET RERUM MEMORABILIUM.
,
441
femineus sexus masculo posthabitus. II. Gedrosia. XVII. 6• Gedrosii equos pisci-
26. femiua nuUa iuter scarabaeos, X. 15. bus aluiit. XV. 25•
ferrum,
fiber
fides
() allicitur lapide
ca.\i\\m.
Heracleo. X. 14.
testibns se privat. VI. 34•
VIIf.2• elephautorura. XI. 14•
Gelo a lupo servatus. XIII.
VI. 62•
geometria . V. 13• araiieomm. VI. 57•
1. ejus canis.
fistula ex rhododaphue. XII. 44• GephjrisTTius , festiim. '. 43•

fiuiius Thraciae ovium colorem mutans. Gernna regina Pygmaeorum. XV. 29•
VUI. 21.
foeniculum () serpeutibus oculo-
GermaTiicus Caesar.
Gerjunis boves. XII.
II.
11.
H.
formicae
cae.
()
rum hebetudiuem
III. 4•
depellit.
albae. IV. 5•
ingenio praestantes
IX. 16.
XVI.
Indi-
15•
Getici equi.
Gi/gamus rex ab
gladius piscis
XV. 24•
aquila servatus.
(). IX. 40.

.
'.
21•
23•
a cadaveribus abhorrent. '. 49• eaniin XV. 6• Vid. xiphias.
sedulitas. IV. 43. caveruae. Ihid. soler-
tia ia granis condendis. II. 25• duces,
glanis
Glauce
(. •,:)
Creoiitis filia. I.
piscis. XII. 14.
54• citharistiTa. I.
pabulatio , sepidtura. VI. 43• iu uovi- 6• V. 29. VIII. 11.

luuio nOQ egrediuutur.
de transactione quadam inter funnicas.
VI. 50• formicae in luco
I. 22.
Janonis Argo-
historia Glaucus
glaucus
gubius
()
a
(^'.)
Pohndo vitae redditus. V. 2•
piscis.
piscis. II.
I.
•
16•
maris rubri.
lidis. XI. 16. XVII. 6.
Forlunae templum ia Epiro. XII. 3. Gordio aquila regnnm portendit.
()
illii
fraxini fructus sues sagiuat. VJIf. 9• XIII. 1.
canibus cosendicis dolorem iufert. Ib. Gorô.

fucae (9'jy,i;) pisces colorem mutantes. graculus
III.
(s.
37•
mouedula
statem praesagit. VII.
, ;) tempe-
pnerum amat.
)
XII. 28• 7•
fucorum
fucus (;.
() furta et pnnitio.
,
planta. XIII. 3•
I. 9• I. 6. XII• 37.
IV. 30. cum Vcuetis

graculorum iu suos amor.
foedus. . 16.
fur a cane puaitus. X. 41• Thessalorum aliorumque popiilorum le-

Furiis turtures albi sacri. X. 33• gibus tuti. III. 12.
gras (;) clangore pluviam portendit.
I. 44• tempestatis nuntius. VII. 7• vitis
I lacrjTna hausta perit. VI. 46« grues e

Galatarum adversus parnopas remedium. Thracia in Africam migrant. II. \. III.
XVII. 19. 13. ordo agminis. . 13. retro volantes
Gale ia mustelam mutata. XV. H. \'eatos imininentes significaut. 14. pru-
gallws gallinaceus
rem amat. XII.
()
Galli Capitolium occupant. XII. 33•
37• victor canit, victus

pocillato-
dentJa.
pro philtro.
II. 1.
guibus tenentes.
noctu excubant saxum un-
I.
III. 13.
44•
gruis cerebrum
silet. IV. 29• tempestatem praesagit. grus (') piscis , ejus procreatio.
VII. 7• leonem VI. 22. et basilisciiin XV. 9•
tetret. VIII. 28. III. 31. Nibae muti. Gryllus pater Xenophontis. VI. 25.
XV. 20. Latonae amatus. W. 29. ja- gryphes (). IV. 27-
nnam transiens in limine caput inclinat. gjmnasium lasensium. VI. 15•
Ib. iuimicitiae inter gallos et attagenes.
W. 45. gallorum libido. IV. 16- quid

faciendum ne aufugiat. II. 30• gallina, Haemonia fons Thessaliae. VIII. H.
gallinaceo victo ,
quid faciat. V. 5• haemorrhows (;5) seqpens. XV. 13•
Ganges fluv. XII. 41. XVI. 13. 18•

13 HOMINUM, LOCORUM ET RERUM
442
halcyon (alcedo,
texat. IX.
)
17• ejus partus.
Hamaxitus Troadis. XII.

().
niduin ijuomodo
('
5.
I. 36-
hippomanes
hippopotami
in
MEMORABILIUiM.
d
pasuendo. V. 53. impietas. VII. 19•
) lU. 17. XIV. 18•
solertia
()) iuslruraentam. hippurus (,'). XV.

harjje
XIII. 22.
hasta Pelei. I.
avis. II. 47•
56.
liircus ()
perat. VII. 26•
\.
barbae confisus capris im-

ejus libido iu mulieres.
Hebes tcmplum. XVII. 46• VII. 19. quomodo acceadatur et sede-
Hebrus fluv. II. 1. tur. IX. 54.

Hecate. XV. H. hirudines 8\•.) in ore crocodili. . H.
Hector pecnuia rederatus. VI. 50• VII. 25• XII. 15• \'id. trochilus.
Helena caussa belli. XI. 22- XIV• 8. a Itirundo ('.) alba Sami. X"V7i. 20•
Tliouide amata. IX. 21. liistoria de ea et alibi. X. 34• amat homincs. I. 52•
et liaemorrhoo. XV. 13• augurium facit. X. 34• ejus adveatus et
helenium heiba (). IX. 21• discessus. I. 52• iiidastria iu uidificaudo.
Helices uxbis eversio. XI. 19• III. 24• justitia iu pasceudis pullis. III.
Heliopolis Aegypti. '. 58. Heliopolilani 25• pullorum ocidis medetur. Ib. blattas
leoues colimt. XII. 7• arcet ab ovis. I. 37• cicadas veuatur.
helluones fatnosi. III. 42• VIII. 6• eariim coitus. II. 3• Tereum ti-
Helorus
hepatus
Siciliae.
hepar bipartitum. \.
('-)
XII. 30•
27•
IX. 38. XV. 11.
piscis.
meut. Ib.
hirundo
latus.
()
IX. 52.
piscis. II. 50. ejus vo-
Heraclea urbs. XIV. 25• XV. 5. mures He- Ilomerides. XIV. 25•
racleae Pouti. 7. 40. hornines cum brutis comparati. IX. 7• "
Heracleis Tareutiua, historia de ea et de briitis amati. I. 6• maleOci. . 58• cy-
W\\. 22• noprosopi. X. 25. liomiais jejuni morsus.
ciconia.
Heracleopolitae Aegyptii. IV. 54. X. 47•
X.
II. 24. IX• 15• -salivae vis.
sauguis admi.stiis toxico. IX. ly.
. 26- IX•
Heracleotes lapis ferrum trabit. 14• 4.
/•)<; marinae,
XIII. 3•
escae piscium iaservieutes. horion () , avis.
Hortenui gûla. III. 42• pavonem primus

XVII. 22•
Hercules Heracleae a munbus colitur. . Romanornni iu coeua apposuit. '^. 21•

40• temphim ejiis. XVII. 46• coluniDae. hjaena ('.) sexum mutat. I. 25- timet
14. pardalim. . 22. ielle ibidis uecatur. ^.
Ilermionenses , feslum Cereris apud eos. 46• L'ii's vircs maleficae et magicae. VI.
XI. 4. 14. malignilas. Vli, 22• umbra ejus ca-
Hermopolis. X. 27• 29• nes obmutescuut. III. 7• coruiila. XV. 15.
Jierodes Idumaeoruin rex. VI. 17- byaena. Xlli. 27•

Herostratus. '1. 40•
Bambyce
hydri () niorsus. IV. 57• marini.
Coicyrae. VIII• 13• rana hydrura odit.

XVI.
.
llierapolis ,
prius appellata. 8.
XII. 15.
()
2.
()
hinnuli{yi'^py.') mares saepe a patribus ne- hjdra Lernaca. IX. 23•
caiitui•. . 39• tiinidi. \l\. 19• hinmihis /ij-grophoeni.v piscis. XII. 24•
XVU.
().
l'Uileniaeigraeci sermo- Hyiiienaeus. 22.
uis iiilelligeiis. XI. 25• Ilyllus, Herculis fd. 31-
Hipparchus Nicaeciisis. VII. 8• hyoscyamus quomodo evella-
Hippias sophista. VI. 10. tur, ejusque vires. IX. 32•

llippo atbeiis. VI. 40• Jiypanis fluv. ^ 43•
hippocampi (-/.-;) ventri.s vires. Jlvperborei. IV. 4• Apollinem cOlunt, XI. 1.
XIV. 20. IJyrcam caues. VII. 38• XVI 10• 31-

INDEX HOMINUM, LOCORUM ET RERUM MEMOP.ABILTUM. 443
fiystrix ()
31. Libyca. XII. 26•
aculeis pro telis utitur. i. incestus.
belhiis.
III.
YI. 42.
47• fV. 7- VIH. 6• 39• cam
Indiae
vara.
melle pluit
.
feracitas. XII. 32-
18• nec
India.
sues.
XV.
nou
III.
gignit oli-
3•
7•
XVf. 37•
Indorum
(()
jaculus
sydriis.
lasus iirbs.
. VI.
13.
15.
serpens. VI, 18. cher- studium circa equos ct elephautos. XIII.
2-5• linguam intelligunt
elepliantes. Xi. 14• Indi damuatos obji-
cervi. II. 5. et
ibis (), ejus natiira et mores. II. 38. X. cinut crocodilis. XII. 41• aiuum dece-
29. Lunae et Mercurio sacra. Ibid. vi- ptis gr}hibus colliguiit. IV. 27- regis
ctus ratio. X. 29. nidificatio. ]b. potus. Indorum regia. XIII. 8• secundae meii-
VII. 45.
iiitestinorum
meut
X.
ejus pennas.
29. coitus, iacessiis, partus,
modns. Ib.
I.
serpeutes ti-
38. Aegyptios cly-
sae. XIV. 13. bestiarum corautarum cer-
tamina.
8• XVI.
XV. 16- Indicus elephas.
XH. 44- Indici bovis cornua.
1,0•
.
steres docuit.II. 35. felle hyaenae perit. III. 34. asiai. IV. 52• lodica margarita.
VI. 46. XV. 8.
Icarius , Erigones pater. VII. 28• Indus lluvius ferariim expers. V. 3•
Icarus, insiila maris rubri^ ubi Diana no- ijiiniicitiae et amicitiaediversorum anima-
leute veiiari uon licet. XI. 9• Icarus alia. liiim. I. 32. V. 48. VI. 22. 45•
XV. 23. injuriae acceptae leo memor. Vlf. 23• bos.
ichneumo
38. et
()
Iccus Tareiitinus. VI.
crocodilo
1.
aspidi,
infestus. X.
III. 22• VI.
47• quo-
IV. 35.
inscctorum quoruudam
19. insecta necantur oleo. IV. 18.
' et soui. VI.
modocrocodiloinsidietur. VIII. 25- "tro- instrumenta piscaturae. XII. 43.

que sexu gaudet. X. 47. Latonae etLu- intvbum silvestre ('.). VI. 4•
ciiiae sacer. Ib. invidia quonindam animulium. III. 17• 19•
Ichthjophagi. XV. 8. IV. 17- X. 48•
icteri remedium. XVII. 13. lo , mater Epaplii. . 10.
Ida mons. VIII. H. Iphis ,
pater Evadnes. I. 15. VI. 25•
Idomeneus Crctensis. XV. 24, Iris dea. VII. 27.

Idumaei. VI. 27• Isclwmachits. Nl. 43•
jecur gruis piscis. XV. 9• pbysae una ciim Isidis apiid Coptitas cultns. X. 23• sJmu-
Luua crescit. XII. 13. jecoru biua rube- lacra aspide coronata. X. 31• bubulis cor-
tae. XVII. 15. iiibiis iiistnicta. X. 27. Osirim qiiaerit.
jecorinus (). IX. 38• XV. 11. Vid, 45• ei dorcades sacrae. X. 23• vultu-
hepatus. res. 22.
ignis animalia generat. ignem sala- Issedones Indiae. III. 4.

II. 2.
mandra restinguit. VI. 22. Issus pugna ibi. VI. 48•

II. 31• leo ,
,
et elephanti timeut. VII. 6• Ister fluvius maximus. XIV. 23• 25. gla-
Iliaca regio irrigua. X. 37• IUadis Miner-
vae templum et canes iu Daiilia.
ilicis () foliorurn vis
cie adstriugitur. 26•
quaedam.
.
I. 36•
Juha rex. Vlf. 23.
rnae obses. '^• 23•

IX. 58. ejus Ro-
Jlithjiae Junonis iiliae. VII. 15• X• 47• Judaei. W. 17•
()
,
lUyrici monedulas tueritur. III. 12• iulides pisces vencaati. II. 44-
immortalis ibis. X. 20• thei-muthis aspis. jumenta reformidant murem araneum. VI.
31. 22. infirmiora nascuntur luna decre-

impudeiifia muscae cl caiii.s. VII. 19. .scente. IX. 6• lempestateni praesagiunt.
Inachus patcr lus. XI. 10. VII. 8-
444 INDEX IIOMINUM , LOCORUM ET RERUM MEMORABILIUM.
Junonis Argolidis aedes Lavinii. XI. 16. Lebadicus ager. XVII. 10.
post iinptias baliieum. XIF. 30. sacer- legumlatores illustres. VI. 61.
dos muUum non attiugit. IX. 65• Ge- Lemnii monedidas amant. III. 12.
ranani in gruem mutat. XV. 29. ei vul- Lenaea , festum. IV. 43•
tures, X. 22• accipitres sacri. XII. 4• Lenaei equus a Sarapide sanatus. XI. 31'
ovis cousecratur. X. 40• leo () in Graecia. III. 21- nnu item
Jupiter patrous. III. 47• hospitalis. V. 14• iii Pelopouiieso. 27• Indicus. XVII. 26•
Polieus. XI. 33- in Creta lateus. V. 2. Maurorum. lil. 1. ejus partus , natura,
Carius , Stratius , Labrandeus. XII. 30• iugeaium et mores. IV. 34• 39• IX• 6•
amat perdices. X. 35• cauda mota se concitat. VI. 1. XIII. 14•
jusiitia etiam animalibus insita. VI. 50- ignem, VI. 22• VII. 6- XH• 7- gallina-
ceum, III. 31. Yi. 22. elephantiim, Yll.
36• leonem mariuum timet. XIV. 9• leoa-
Lahrandeus Jupiter. XII. 30• tophouo necatur. IV. 18• foliis ilicis ob-
Lacpdaejnoniorum naves ad Helicen iner- torpescit. I. 36• vestigiis '305 fal-
XI. 19• IX. 30• odoratur sagacissime. XVII.

()
sae. lit.
lacertus viridis excaecatus arte 26• iujuriae acceptae memor. VII. 23. ai
quadam visum recuperat. V. 47• disse- venationem ut canis adhibetur. XVII. 26-
ctus denuo coalescit. II. 23• Indicus• XVI. non \'eaatur cum leaena. IV. 3• gentem No-
41. piscis maris rubri. XII. 25• maeam extinxerunt leoues. 27• Vulcano
Z,acon/«' maris cete. XVII. 6• purpuraLa- sacri. XII. 7• Soli. V. 39- adipis utilitas.
conica. XV. 10• XIV. 9• Nemeaeus leo e liina decidit.
lacus aqiiae fervidae in Libya. XIV. 19. XII. 7• leonis et delphini affinitas. XV.
Lacjdes peripateticus ab ausere amatus. 17• historia de leone caedem catulorum
de leone ab Audrocle servo
VII. 41.
. ulto. III. 21•
Leo signum coeleste.

Laenillae in
laertae
Lai^rtis
()
filius.
filios scelus.
fonnicae et vespae. X. 42•

V. 54. XVI. 25.
15• curato. VII. 48•
XII. 7•
leo marimis ( «). XFV. 9•
Lajus Oedipi pater. III. 47. amoris puerilis leprarn detestantur Asiae populi. X. 16.
apud Giaccos auctor. VI. 15• lepus (), pavidus. VII. 19• utriusque
Lampas , nomen canis. XI. 13. sexus particeps. XIII. 12• mas parit. Tb,
lajyillus m capite piscium. IX. 7• lapidis de sobole ciua. XIII. H. turbat vesti-
a cane demorsi vires. I. 38• lapidis in gia circa cubile. VI. 47• ejus aetas, fe-
Ponto fluvio suffitu fngantur serpentes. cunditas, somnus. II. 12. Xllf. 13. cur-
sus mirus. 14• pedes quales. Ib. vestigia
IX. 20.
larini
larus
()
() avis.
boves. XII.
III. 20•
H.
nialo punico
aestate et hieme. XIII. 24• montani mi-
nus veloces quam campestres. 14. ejus
necatur. '. 46• de tempestate prognostica. VII. 8• XIII.

Latage urbs. XVI. 13• iii Bisaltia. '• 27• Indi Icpores ari-
( ^).
JO.
Latona prrdicibus delectatur. X. 35- bus veiiantnr rapacibus. IV. 26•
lupam convcrsa. 26• ex Hyperboreis in lcpus marinus II. 45•
Delura abit. IV. 4• ei gallus, rV. 29. ac- magni maris. XVI. 19-
cipiter, X. 14. ichneumo sacer. 47• Lerus insula. IV. 42. V. 27-
lavacrum deorum Oceanus. II. 21• Lesbus insula. II. 6- XII• 41.
laurus () , hominis post mortem in Leucadis promontorium cum templo Apol-

launiin conversio exoptatissima. XII. 7- linis Actii. XI. 8• Leucate. XIII. 19-
T,at'inium.'X.. 16. lucusibi et dracones. /i.
leaena ciir ab Ambraciotis adoretur. XII. 40

Lcuctrici boves.
libunotis () XVI. 33.
lierba. IX. 26.
INDEX HOMINUM, LOCORUM ET RERUM MEMORABILIUM. 445
Libanus mons. V. 56• eunt. III. 32• tuta a lupis pecora in liico
libidinis pecudum irritamentuni. XfV^ 18• Panis. XI. g. lupi cum tauro piigQa. V.
libido scari. I. 2• oxjThynchi. I. 12• per- 19• prognosticoa de tempestaLe. VII. 8.
dicum. III. 5. 16• polypi. VI. 28• felis ApoUini Solique sacer. X. 26• ab Aegy-
maris. 27• ptiis colitur. IX. 18. Delphis ob fur-
Lihra animalium ferax. VII. 5• tu™ detectum. XII. 40• simulacrum lupi
Libjci boves. XIV. H. XVI. 33• asini. ibidem.X. 26• Gelouem servat lupus.
XrS 10• equas ineunt tonsas. XII. 16.
• XIII. 1. oraculum de liipo agnuin fe-
mures. XV. 26• scorpii. VI. 23• aspides. reute. XII. 31• ovis a lupo laniatae vel-
III, 33• cerastes. I. 57. cycnorum gregea lera qualia. I. 38• Inpae tliebiis duode-
in mari Libyco. X. nis continuis pariunt. IV. 4•
Ligures ut thynaos capiant. XIII. 16.
Lindia Minerva. IX. 17•
36•
lupus piscis ()
iupi marini partus.
bis anno
30•
parit. X. 2•
()
I.
lini radix pavoni inservit contra fascina- luscinia libertatis laudisque stu-
tiones. XI. 18• diosa. III. 40• pullos eiudit. Ibid. ejus
Locrenses
locusta
ejus
() et Rheginenses. V. 9•
cum polypo
polj pnm timet.
inimicitiae et pugnae.
X. 38•
cantiis moresque. I.
somiiiam faciuut. Ih. colorem vocemque

mutat. XII. 28•
43• ejus canies in-
I. 32• IX• 25• Arabicae locustae (- Lusias fluv. X. 38- Lusi urbs. X. 40-
)• -^• Ijcabas, annus. X. 26•
loUginum
latus.
()
13•
IX. 52•
proboscides. V. 41• vo- Lycaon rex. X. 48•
Lyciae monstrum chimaera. IX. 23•
Lucinae ichueutno
Luculhis.
lumbricos
III.
(^)
42•
sacer. X. 47•
Ljcogenes Apollo. X. 26•

pellit abrotonum. IX.
Lyciorum per
lycoctonos () pisces divinatio. VIII. 5•
herba. IX. 18.
33• caaum contra eos remedium. VIII. 9. Ijcophos quid. X. 26•

historia de muliere lumbricis laborante. Lycopolitae tubam oderunt et asiaum.
IX. 33• X• 28.
crescentem etdecrescentem sentiunt lycospades () eqiii. XVI. 24•
crustacea et testacea. IX. 6• physa pi-
scis. XII. 13• luna
scentem venerantur elephanti. IV. 10•
piscis. XV. 4• cre- Ijcostomi
oves.
Lycurgi
I,
()
38•
pisces. VIII. 18.
leges de senibus coleudis. VI. 61•
nova luna formicae non ingrediuntur. I. VII. 15.
22• lunae defectione ibidis intestiuum Ljcus fliiv. XII. 14•

afficitur.
lupus ()
satur mansuetus
det. X.
concitato
X. 29•
collum non
tibiae
est.
26• sciUae foliis stupescit.

IV• 15.
flectit. X.
noctu vi- Ijnx
1.
sono terretur. XI. 28• Lysander Laced.

26•
36.
Ljdi piscibus
gines Lydiae
()
invidia. IV.
simu et
17•
.
alunt equos.
Dianam
I. 59.
XV.
XIV.
25• vir-
colentes. XII. 9.
6• ejus
ejus vestigii vis. I. 36• lycoctono herba Lysimachi regis XV. 2• canis, VI. 25-
tur.
in
^
calcata moritur. IX. 18. biniproficiscun-
3. capiunt asiuos. . 6. bovem
paludem delapsum quomodo extra- Macedo Lycaonis filius. X. 48•
hant. VIII. 14• ut flumen trajiciant. III. Macedonia unde appellata. X. 48• Mace-
6. praeda deficiente se imicem devorant. doues equos jiascunt piscibus, XV. 25•
VII• 20• lupi in Conopio piscatoresparte eorum in ludia colonia. XVI. 3• Macedo-
praedae accepta non laeduut. VI. 65• nicum scutum. XV. 21•
Cretam montemque Olyinpum non ad- Maeander lluvius. XII. 14•
446
(
HOMINUM, LOCORUM ET RERUM MEMORABILIUM.
maenides (-.) colorem tnutant. XII. 28- meleagridum
maeotae pisces. X. 19• iu Lero natura. V. 27•
() voces. IV. 42•
Aegyptionim. VI. 33• Melite (Meteli) Aegypti. XI. 17.

Mao-nesivru/ii et Ephesiorum bella. XI. 27• MerimoniaSusa. XIII. 18• memnoniae uves
Magnetum canes. '. 38- Menuioneiii planguut. \. 1.
punici virtus. VI. 46• miui arboris memoria animalium. VI. IQ. VIII. 3. 22•
vei-mis. IX. 39• X• 48. XI. 14.
Mandrabulus Samius. XII. 49• Memphitici caues. VII. 19•

Manlius consul. XII. 33. Menelaus. I. 26• IX• 50• cum aqnila
maris profunditas iii quantum explorata. comparatus. I. 42• ab Antenore serva-
IX. 35. Libyci olores. X. 36• rnbri ani- tus. 8• Helenam Thonidi com- '.
malia. X. 13- 20• in mari pisces aqiia mittit. IX. 21• cum Paride pugnat.
diilci aliiutm•. IX. 64• VII. 19• X. 1.
margaritae. X. 13• Iiuijae. XV. 8• rex Meiiis rex. XI. 40•

couclKiruni magantirerarum. Ib. Menoetius , Patrocli pater. II. 18•
Maria palus. . 32• inenstruorum muliebrium vis. VI. 36•
Marres, rex. VI. 7• Mentoris Eretrici caues. VII. 40•
Marti asinos immolautSaracori. XII. 34. Mercurio accipiter palumbarius carns.
martichoras ('.). IV. 21• XII. 4• ibis sacra. X• 29.

masculus sexus praestut iemiueo. mergi tempestatem praesagiunt.
XI. 26.
~N II. 26•
.
merops
(aVj-jia)
7. fellis
(')
eorura vis. VI. 46•
retro volans. 49. "pi-
Masâgetae. VII. 11. iu propatnlo coeunt. I.
VI. 60• biis iutVstus. VIII. 6• pietate siiperat
Massi/ienses quomodo thynuos capiant.

()
ciconiani. XI. 30-
XIII. 16•
Matri
XII. 4•
matres piae
deum
VI. 48• vir.

in
sacer
uatos
15.
accipiLcr
et inipiac.
mermuus.
II. 19•
merula
VI. 46.
merulae (vocem
lorem mutat. XII. 28•

et
malo punico necatar.
colorem mutat.
;3)
iialura et mores. I. 14. captura 15. co-
XU. 28•
mariiiac
Mauri ut pardales veneutur. XIII. 10• eo- Methone a Philippo obsessa. IX. 7•
rum cuni
aianritania.
Medea, Colchis.
^
leonibits
I.
5.
54•
familiaritas.
Maunisii
• 14•
III.
qiiales. Ib.
VII.
1.
15•
Methjmna
Micon
Cretae.
Metropolis urbs, XVI. 38•
XIV.
Isicou) pictor. IV. 50-

20.
XIV. 25. 31idas, Gordii liliiis. XIII. 1.
Medi homines
xuria. V. 21•
I. 14.
et equi. III. 2• eoriim lu-
vita Medica et Persica.
Blilesia
miliariae ()
laiia. yJSîL 34•
Milonis Crotoniatae robur. VI. 55•

aves. XIII. 25•
medica herba (., :). XII. 11- Miltiadis cquae victrices. XII. 40•
mediciie artis auctores. II. 18. milims (?) nidum contra fascinatio-
Megara. XVI. 36• IMegarensiiim strata- iifs muiiit. I. 35• a sacns Jovis absti-
gcma. Ib. eorum urbs ab Autigono iiet. II. 47• tjiis et corvi inimicitiac.
obsessa. XI. 14•

Megistias
mel Poiiticiim.
arusi>cx. \III. 5-
V. 42• nicllf nl*i phuMit.
V. 48.
Mimas
Minerva '.
mon.s. V. 27
VI. 57• . Ib.
XV.
melanurus
piscis.
7.
I.
()
41-
dipsas. VI. 51•
equestris.
J/inez-fae
Lindiac
XiV. 8•
Uiadis templum
dicatus thorax lineiis.
etcaues. XI. 5•
IX. 17•
Meleager , Oenei lil. IV. 42• ei ossifiaga et harpe sacrae. XII. 4.

Mithridates rex animalibus corporis cu- II. 56• qiiomodo moriaiitiir. XII. \Q.
stodiam committit. VII. 46. tempestatem VII. 8. et ruiiias prae-
Mnevis rex. XI. 10. bos sacer. H• sagiimt. \L 41• a cadaveribus ab-
mnion (), plauta. XII. 43• XIII. 3• horrent. V. 49• terrestres timidi , ma-
Molossi homines et caues. III. 2• riui piignaces. IX. 41• feles et viperas
monerneron
monoceros
()
monedula. Vid. graculus.
(). ad
XVI.
H3'paiiin. V. 43•
20•
timent. VI. 41•
solertia.
des.
eorum geuera. XV. 26•
V. 22• mures Aegyptii bipe-
XV. 26• post pluviam iiati iu-
monops (). VII. 3• vocato numiue extenniuantur, VI. 41•
TOori purpurea. XVI. 1. mortis suae prae- Caspii Teredouis. XVII. 17• Cyrenaici.
sciacapra. VII. 26. cycnus mortem pla- XV. 26• multitudine popiuos quosdam
cidissime siibit. V. 34• accipitris. II. 42• e sedibus suis expulerunt. XI. 28•
elephantorum V. 49• et ginuun iu mor- XVII. 41• adoiantiir abAmaxiti incolis.
tuos religio. II. 1. mortuis parcendum. XII. 5• eorum Heracleae abstiueutia.
V. 49• VI. 40• ferruni rodunt. V. 14•
morsus hominis homiui perniciosus.
hominis jejuni. IX. 15•
11. 24• mus araueus ()
perit. II. 37• a jumentis timetur.
in orbitara illapsus
VI. 22•
mugiles
muU
() .
motacilla. Vid. cinclus.
() timidi. VII. 19•

astutia. 42. raulus
mus marinus. IX.
Musae
muscae
Jovis
()
fil. XII. 6.
audacia.
41•
II. 29. VII. 19.

Athenis publica cibaria meruit. VI. 49•
ejus morsus. IX. 15• solis calore in vi-
VII. 13• muli Iiidici rufi velocissimi.
tam revocata. II. 29- Apolliiiis Actii
XVI. mulae cur nou paiiant. XII. 6.
9•
festo recedunt. XI. 8• Pisatides Olym-
mulier foniiosa elephantum placat. I. 38•
piorum tempore abeuat. V. 17•
ab elephanto amata. ^\1. 43• veuefica.
musicae illecebrae et diguitas. VIII. 24•
I• 29• 54• canera adulterum passa. VII. 29•
XII. 6• biruudini ob musicam parcitur.
mulieres equae ob libidineni vocatae.
1. 58• amant eam apes. V. 13. elepliaii-
IV. 11. mulierum vitiiperiuin. XVII. 24•
Olympica certaniiiia iion spectant.
Paeoniae et Aegyptiae.
mullus () ter auuo
. 12•
parit. X.
V. 17.
2•
tes. II.
pastiuaca. .
11. XII. 44•
VI. 32.
18•
paguii. VI. 31• rausica pinguescuut oves.
ddphini.
thrissa.
II. .
VII. 27• niusici quidam insignes. 11. H.

ejus voracitas. II. 41•
capitur. XII. 42• iiiitiatis sacer. IX. 51•
betariim foliis
mustela
Alcmeuae
() ore parit. IX. 65.
ubstetrix. XII. 5•
(;
serpeuteni
a Junonis Argolicae sacerdote nou at-
impugtiatura rutam gustat. IV. 14• de-
tingitur. IX. 65• cura ventribiis ne in-
fiiuctorum oculos eruit. XV. II. iabulosa
ter
muraena ()
assaudum rumpauturadhibita. X.
semel percussa torpe-
7•
noiiuidla de viribus ejusmagiuis.
XV. 11.
IX. 55•
Thebani eam veiierautur. XII. 5•
scit
plici
ejus
,
inimicitiae
iterum, ira accenditur.
dentium ordine
cum vipera coitus.
cum
iustriicta.
locusta et polypo.
I.
I.
50•
37•
IX. 40•
IX• 66-
1.
du-
32•
tempestatera praesagiuut.
7/i«sie/ui piscis et
diversi. XV. H.
mustela ( ') 'Sll..
ejus partus. II. 55•

8•
muraeua Crassi. '. 4• homo ,

qui Myconus iusula. V. 42•
serpeotis ova comederat, per murae- Mylasiortiin urbs. y>.iL 30•
nam
inuris ()
sanatur. XI. 34• riiyops
natura. V. 14. libido. XII. 10• Mjra
() s.
Lyciae. VIII. 5.
tabaiiu.s. IV. 5l. VI. 37•
et fecuuditas. XVII. 17. salis usu au- Mjrensis Lyciae siuus. XiL 1.
cta. IX. 3• jecur luiiae mutationibiis Mjridis lacus Aegypti. VI. 7•
atfectum. II, 56• e coeiio geuerautur. inyron ()piscis. XIV. 15•
448 INDEX IIOMINUM LOCORUTVI ET RERUM MEMORABILIUM.
,
Myron statuarius. Epilog. Nomaea gens. XVII. 27.

Mysi equisoues. XV. 25• nomina diversa circa uutritioncm anima-
liiim. VI. 8• ferorum foetibus tributa.
VII. 47.
âbarzanes elBessusDanum interficiunt. numerare sciunt boves Susides. VII. 1.
VI. 25. Libycae quaedam belluae. IV. 53. phoe-
Jfabis tyrannus. V. 15• Dix. VI. 58•
nassarum nsus. XII. 43• Numidae (;). VI. 10•

navis Rhodia. VI. 15• navibus quomodo numismatum lasensium typus. VI. 15•
imponatur elephas. X. 17. nutricium amat aquila. II. 40• elephas.
().
nautilus
Haxius portus Heraclea. XIV.
insula. XI. 29• XV.
IX• 34•
55• Naxii.
25• Naxus
XV. 5•
doniinos. .
VII• 41• amor bestiariimin uutricios et
28•
Heades (;) iu Samo. XVII. 2«•

Neapolis Italiac. II. 56• Oceanus deorum lavacrum. II. 21•
Nemeaeus
nepeta ()
leo e luna delapsiis. XII. 7•
Neocles pater Themistoclis.
serpeiitibus
. 27•
Ochus rex Apim occidit, asinum coli
X. 28.
bens,
adversatur. oculorum acies in aquilis. II. 26. snlliisio
ju-
.
IX. 26•
Heptunus.
sacri.
res
I.
XV.
34• equestris.
6• ei
XIV.
pompili 23-
XVII. 1. ei vota iaciunt piscato- oenas avis. IV. 58•
thynnorum. XV. 6• fabulu de Ne- Oeneus Meleagri pater. IV.

18• -
cancri
ut a capris VII. 14. a serpeutibus sanc-
tur.
Oedipus.
IX. 16.
()
III. 47•
42-
XIV.
ptuno et Neritc.
Nereus ejusque progenies. XIV.

bula de Neritc Nerei'
28-
filio. Ib.
28• ia-
Oenis
oestrus
,
()
rex. XI. 40•
Olenius. V. 29•
s. asilus. IV. 51• VI. 37•
()
,
Nero. VII. 8. olivam Iudia non ferl. XIII. 18.

Hestor , taclicae militaris auctor. X. 8• olivae germen polypos in teiram clicit.
Neuri, popidus. V. 27.

Jficaea, urbs Bithyiiiae. VII.
Nicaea, elephaatis uomcii. XI. 14. IX. 13.
8.
I. 37.
ololjgon (') , ranae maris .
Niciae canes. I. 8• olor. Aid. cycnus.
JNicocreon quadricornem ccniim Delpliis Oljmpias Alexandri mater. XII. 6• ,
consecrat. XI. 40• Olympiorum tempoie muscae et mulieres

Xiicomachi lilius , Aristoteles. II. 34• disccduut. V. 17• milvii a victimaruni
XVI. 33• carue absliuent. II. 47•
Isicomedes rex. XII. 37• Oly/npus mons Macedoniae a lupis non
J\icon (Micon) pictor, iii cqui palpcbris aditur. III. 32•
pingendis peccans. IV. 50. VII. 38. Ombitne crocodilos venerantur. X. 21•
Jîlus, oriente canis sidere, Aegyptum ir- Onibri (Ombitac) Acgypti. X. 24•
rigat. X. 45. idem qui Osiris. 46• Nili onocentaura XVII. 9•
aqua pinguefacit. XI. 10. foecuudat. Onoma/c/ius Catauac tyrauuiis, V. 39•
().
III. 33• ejus incrementum aiiimalia quae- Onuphix, taurus Aegyptiis sacer. ^\1. 11.
dam praesagiuut. V. 52• Op/iiogenae iinde iiati. XII. 39«
noctua () iiiaiispicata
ridiculis gcslibus avcs allicit. I. 29. teni-

avis. X. 37• Opopeus (Epopeus). XV. 23-
oraculum Euiystheni datum. XII. 31•
pestalem piacsagil. VII. Orchomenus lalpis abuudat. XVII. 10•
tst. V. 2• coniici iuimica
7. i»
est.
Creta iion
III. 9. Orcynus () piscis. I. 40•
INDEX HOMINUM, LOCORUM ET RERUM MEMORABILIUIM. 449
Orestes. I. 24- Padus fluv. '. 8-
orihates (ops'.jiaTT,;), pithece , hypodro- Paeonis lacus. XVII. 30-

mus
origani
VI. 12•
,
()
psylla. VT. 26•
usus. III. 5• ^ •
Paeones. VII. 3- et Paeouiae
46• ÎI. 12•
pagurus (";) musica capitiir.
miilieres.
VI. 31•
Orionis cauis. X. 45• crustani exuit. IX. 43•
Oritae eqiios piscibus aluut. XV. 25• Palatinus collis Romac. X. 22•
Oroetes decipit Polycratem. VII. H. palmeta Taprobanae. XVI. 18•
Oros ()
frugum auctor. XI. IQ.
Aeg3-ptiorum Apollo. X. 14. palumhes (».)
tiones muniunt.
niclum contra fascina-
I. 35. sibi mede.itur.
Orontes, fluv. XII. 29- V. 46• castissimae. III. 44.
orphus ()
rensibus. XII. 1.
piscis. V. 18. sacer My- Pamphylia
Panathenaea. IX.
VIII. 28•
62•
orjx (). 11. 8• pancjnicum
Aegj^tiis odiosus. (..), planta. XIV. 24•
X. 28. or3'gis quadricornes. XV. 14. Pangaeus mons. III. 21•
Osiris idem qiiiNilus. X. 46• es- ejus vul- Panis templum in Arcadia bestias debi-
neribus prognatus oxvrhyuchus. X. 46- liores coutra feras tuetur.
XI. 6.
eum qiiaerit Isis. X. 45• Pantetidas (Peutelidas^ a canibus lacera-
osmylus (). ejus morsus. V. 44• tus. XI. 19-
adrepit ad arborum ftuctu.s. IX. 45• panthera (^. -'..) pardalis. IV.
Ossa mons. 1. H. 49. odore animalia allicit. ^ 4• »t si-
oiirea Arabiaemarisquerubri. X. 13. quo- mias capiat. V. 54. VIII. g. sima. XIV.
modo a stellis mariiiis exedautur. IX. 22. 6. earum eiiutio. XIII. 10. liistoria de
0/(). tarda. XVI. 4• equoium amaus. pardale et hoedo. VI. 2. pardi Indoruni
II. 28• canem timet. V. 24• ut a vulpe XIV. 14. ampelos. X.
mansueti. 39•
decipiatur. VI. 24• Paphlagonum perdices. X. 35•
ovis () natura. VII. 27. ignavum ani- parasiti famosi. IX. 7• iuter pisces. Ib.
mal.
Vn.
bi.
VII. 19•
8• fel ei alibi
XI. 29• in regiouibus

tempestatem praesagit.
nullum, duplex ali- pardalianchum
frigidis felle
Parcis
pardalis piscis.
().
et Furiis turtures sacri.
XI. 24•
X. 33.
IV. 49•
caret. XVII. 26. ^ ere fel crescit. Ib. Pariani. V. I.
quomodo ad libidinem accendatur. parias, paruas (-;. T:apo'jas)serpeus.

IX. 48•
bicae.
III. 3•
X.
oves Abydenae. III. 32- Ara-
4• iu Cio. XVI.
IV. 32. Ponti piuguescimt ab-
32• Indicae.
ÎII. 12.
Paris. I.
Parium oppidum.
26• X. 1- \
XII. 39.
8•
sinthio. V. 27• piscibus nutritae. XV. 25. Parnassus raons. XII, 40•
hirtae pilis in Aethiopia. XVII. 10. par720j3e5(zapvo-£;)fruges iufestant. XVII.
ventis fecundae redditae. VII. 27• color 19.
varius pro aquae, quam gravidae Paros insula. V. 14.
potaiit,
diversitate. \1. 21. albae apud Bu- Parthenon, templum. . 49•
dianos nidlae. XVI. 33. ovis ob aiirum Parthi. IX. 29•
iaveutum a Samiis colitur. XII. 40. paruas (;). \. paiias.
ovis (') piscis. IX. 38. Parjsatis (]yri miiioiis maLer. VI. 39.
(-)
,
01'a serpenlis. XI. 34• ranae mariuae. passeres ubi uidiiiceut. IV. 38.
XIII. timidi. VII. 19-
oxyrhynchus
5.
(')
X. 46. maris
capito. I. 12. pastinaca
•
(), aculei ejus vis. I. 56,
Nili, sacer. Caspii. XVII. 32• 36• 50. VIII. 26- IX. 4• musica el
rubri. XI. 24• sultatione capitiir. I. 39. XVII. 18.
Aelian. de nat. anim. I. '29
.()^
450
patellae
INDEX HOMINUM, LOCORUM ET RERUM MEMORABILTUM.
8•
saxis adhaerent, VI. 55.
Putroclus. \II. 27• Eurypyli vulmis curat.

phalaenae (phalanges) apibus
58•
phalangium ()
infestae.
Zacyntlii. XVII.I
I.
XJII. 7• t^"s fuiuis. XIV. 25• certamen H. ejus tactus necat. IX. H. rliax vo-,
iu ejns liuiiorem. V. 1. Patroclea. I. 42• catum. 111.36• in ervo uascitur. IX. 39-i
pavo () pennis , non corpore formo-
V. 21• i»-
phalangia tetragnatha et scorpii popu-
XVII.
sns. III. 42. ejus osteiitatio. los e sedibus suis expulenint. 4(K[
cubitii.s, partus. V. 32• fascinationem ut Pharus iusula. IX. 21• 50• 1
amoliatur. XI. 18• Athenis osteusus. V. Phaselitae. XI. 28•

21• Alexandro Iiulia cst admirationi. phasiani (). XIII. 18•
()•
iii
V• 21• Iiidicus, '. 2• i» hortis regis. p/initages XVI. 6•
XIII. 18. liistoriade pavone et sacrilego. Phellus , Lyciae. VIII. 5•

XI. 33. Pheneus , Lacoiiiae. III. 38. IV. 5- X. 40-
pediculi ()
pecora ut pinguescant. IX. 54•
ut genereutur. IX. 19.
P/iilippus
vatiir. IX.
Methouen oppuguans oculopri-
7• oraculum ei datuni. 111,45•
pelamjdum
pelecanus
()
pediculiis delphiiii.
()
IX. 7•
captura.
ut conchis vcscatiir.
XV. 10.
/.8.
phoca ()
evomit. III.
II. \{.
s. Aitulas mariiins
19. iu littus egrcditar. IX.

. 20• pareiites alit. III. 23• coturuici 50. ibiquc parit. 9. piscatorem delormem
iuimiciis. I. 45. amat. IV. 56.
Pelei hasta. I. 56• Phociun iiihamatus. XII. 6•
Pelia.s. I. 15. certameu in ejus honorcm. phoenix avis, VI. 58.

V. 1. pkotingium , instrumeutmn musicum. VI.
Pelinnaeus mons. XVI. 39. 31•
Velvponnesus leoiies noii generat. III. 27• Phrygibus capitale bovem aratorem oc-
Velurus Siciliae. XII. 30• cidisse• XII. 34• Plirygum iiarratioiies.
perca (). XIV. 23. H. 21.
/ierf//cwm vaiVitiesetsolertia. IV. 13.
iucubitus.
ova et
X. 35. Hbido.
pulli. IV. 12. voces. III. 35. fero.s
III. 5•
III.
16. IV. 1,
16•
phjsalus
picus
()
()
phthisis curatio. XI. 35•
piscis, III. 18.
nidnm obstructnm
allectant. IV. 16- Cinliaei. IV. 13. i» Pa- reserat. I. 45.
phlagouia cor diiplex habent. X. 35• wt Pierus , mons. III. 37•
se coutra fascinatioues niuniant. I. 35• pietas cicuniarum. I. 23. X. 16• mcropum.
Jnpiter iis et Latoiia oblcctantiir. X.35• XI. 30. catulonini. IX. 1.
Pergainus Mysiae. X. 42. XIV. 25.

Perimuda iirbs. XV.
pimlalus (). Vid. spirulalus. XIII.
8- 25•
Persa helluo apud Xenophoutcm. II. H. Pindus , Lycaonis filius ; liisloria de co.
Persae ut equos ad bellura X. 48• institiiant.
XVII. 25• Persarum bellum in Graeciam. pinna

.
() praedam cum cancro parti-
XII. 35. fiiga ad Issum. 48• rex po- tur. III• 29•
strcmus. VI, 25. vita Persica. I. 14. ve- Pisaeae muscac. XI. 8•
stis. V. 21• Pcrsarum rcgis migrationes, Pisander ignavus. IV. 1•
IIT. 13. X. 6. piscationis modi. XII. 43. ''. 3. apud

Persepolis regia. I. 59. Macedonas. XV. 1. iiistrumenta. Ib. pi-
Perseus , Jovis filiiis. III. 28• ranis in Se- scatio anguillarum. XIV. 8• 25. i» aipia
ripho imprecatur silentium. 37• cicadae glacie adstricta. 29. piscatores Euboici a
eisacrae. XIII.26• perseus piscis. III.28. delphiuis adjuti. II. 8.
Plialacra , locus iii India. VIII. 15. pisces in aqua fervida viveules, fiigidac
impatieutes. XIV. 19• aqua diilci alun- Pomjê/usMa^nusinhumatus. XII. 6. Pomp.
tur iu mari. IX. 64• pariluri iu Um-ios Rufus aedilis. IX. 62•
euataut. IX. 59. per hiemem latent. 57• pompilus (-) piscis sacer, XV. 21•
eorura coitus et partus. 63• X• 2• vere terram vitat. • 15• (,vi\)\ pomphjlu-s).
coeuntes iu Poutum secedunt. '. 9• fabula de Pompilo piscatore. XV. 23•
maiisiieti. VIII. 4• XH• 30• mariui ma- Pontus alendis piscibiis aptus. IV. 9. IX•
gui , sed ignavi. IX. 38• ii terram ex- 59. mollia aut testacea raio geuerat.
euntes. V. 27• puUos timidos quomodo
XVII. 10•
serveiit. I. 16• 17. II. 55. auditu prae- Pontus fluv. IX. 20•
stantes. IX. 7• vocales. X. H. volautes. porci pisces. XIV. 23•

IX. 52• ordo iiatautiLim. IX. 53. lapil- Pori regis elephautus. 37•
() ^.
13• mortiferi iu
nigemrai iu Lusia
Armeuia.
fliivio.
.
lnni habcntes ia capite. IX. 7• Arabici. Poroselene urbs. II. 6•
X.
X. 30 38•
31.
in
porphjriun ()
42• indoles. V. 28- odiiira iu
avis , ejus mores.
moe-
-:
III.
Pheuei lacu nulli. III. 38• iu Nili ]imo chas. III. 42.
capti. X. 43• quibus herbis vescautur. potamogiton ( )
planta. VI.
XUI. 3. divinatio per pisces. VIII. 5• 46•
Hieiapolitanis sacri.X[i. 2• piscibus uu- Putnias ions. XV. 25. Potniae inBoeotia.
triti equi, boves, caprae, oves. XV. 25• Ib.
1. 35• pisciculi quumodo a vulpe Praesii s.Vrsisu. V. 3. XV. 7. XVI. 9. 10•
capiaatur.
Pisistratus. V. 10.
^. 24.
.
/-« clephanti. XIII. g.Prasianae simiae.
39. Prasioriim rex. XVI. melle
()
9.
pithece ()• VI. 26.

exstirpandis adhibita. XIII. 27.
iu Prasiis pluit. XV. 7.
pix pilis prasocuris iu porro. IX. 39.
(')
platani folioriiin vis
Plato. V. 13. VI•

Plutonis hiatus in India.
1.
quaedam.
'^.
I. 37.
16•
prepon
prester ()
Priamus Ilectorem
piscis.
dipsas.
IX. 38.
redimit.
VI.51.XViI.4.
. 50.
Podargus , canis nomen. XI. 13. Procli ct Emystheni oracuJuin datuni.
Poecile Atheais. VII. 38. XII. 31•
poephagus
Poli caues.
().
'. 40•
XVI. 11. Procne.
Prometheus.
'. 15.
.53. iabula de eo. VI. 51.

I.
pollinctura aniinalium. X. 29• prophetae templi Delphici. X. 26• io Ae-

Polycletus. XVI. 41. gvpto. XI. 10•
Polycrates ab Oroete deceptus. VII. H. Propontis. X. 6. XV. 5.
Polydamas auspex. VIII. 5• Proteus. IX. 50•
Polydamna, Thonidis coujux. IX. 21. proferbia. I. 46• . 43. V. 10• VJI. H.
Puljgnotus Thasius. VII. 38. VIII. \\. XII. 9- IQ. XVI. 5. XNIL
Poljidus, clarus auspex. VIII. 5. Glaucum H. 28•
^
in
poljpus
vitam
dit. I.
()
27.
restituit.
XIV.
2•
26• ad arborum fructus

Prjtaneum
brachia sua circumro- Psammitichos rex. XVII. 6•
Psammythi
Atheniensiiim. VI. 49•
rcgis filia a crocodilo rapta.

IX. 45• ad olivae gemiea adrepit. 1. 37• X• 21•
injecta ruta immobilis mauet. Ib. ejus psetta
libido. '. 28- ab astaco ^. 22• a lo- psittaci
()Iiulici
piscis.XIV. 3,
docilitas.XVI. 15. tria
custa timetur. IX. 25• X• 38• historia de psittacoruni geuera. XVI. 2. sacri. XIII.
polypo et aquila. \1I. H. de polypo 18.
salsamentorum praedatore. XIII. 6. po- Psvllurum ^Ptis. XVI. 27. Afri et Indi.
lypus naiita. IX. 34- 37. i"onim ciim cerastis foediis. I. 57.
29*
452 INDEX HOMINUM , LOCORUM ET RERUM MEMORABILIUM.
quomodo liberorum ingeniiitatem explo- renum doloris remedium. ^. 4•
rent. ictibus veuenatorum animaliura Rhaucus Rhauciorum urbs. XVII. 35•

.
/Z>. ,
silla. . .
medeutur. XVI. 28• eorum jumeuta pu-
37•
rhax
Rhegini
() uomen
et Locri. \. 9.
phalangii. 36•
Ptolemaeus
34• '• 15.
11. ejus elephas.
rex.
XVL 39•
4. Philadelphus III.
Glaucen amat.
IX. 58. hinnulus. XI.
. Rhenea insula mustelis infesta. V.
Rhesus Thrax. XVI. 25-
rhinocerotis et elephanti pugna. XVII. 44•
8•
25. Euergetes. XVI. 39. Philopator ele- Rhipaei montes. XI. 1• 10.
phantos immolat. VII. 44• Ptolemaeorum
fossa. XII. 29.
rhizophagi. XVII. 40-
Rhoccaea Diana. .
22-
pudor
puer ftb
et amor fortitudinis stimuli. IV.
puellae a dracoue amatae historia. VI. 17•
aquila amatus. \1. 29 a delphino.
1. Rhodia
rhododaphne.
navis. VI.
.
Rhoetienees a scolopendris
15.
44•
pulsi. XV. 26•
15. pueri et dracouis historia. . 63• rhombus (^^?)• XIV. 3•
().
pulex
pulmo
punici mali
(^) ris.
VI. 26•
marinus,
VI. 46•
. 27•
Rhyndacus fluv. U. 21-
rogus, titione de rogo canes compescnntor.
I• 38.
pupillae testudinum marinarum. IV. 28• Roma. II. 11. XI. 16• Palatinus mons.
purpura Lacaeua. XV. 10• purpurae liu- X. 22.
gua. VII. 34. queinadmodum capiatur. Romuli ex vultunbus augiiriutn. X. 22•
Ib. uno ictu interimcuda est. XVI. \. rota cetus, XIII. 20- (/;)
Puteoli Italiae. XIU. 6. ruhecula (') tempestatem praesagit.
PJ^gargi. VII. 19•
Pjgmaei. XV.
Fyramus lluv.
29•
XII. 29-
VII. 7.
rubeta
XVn.
() 12-
adspectu et potu nosia.
dno jecora habet. 15. ad-
pyrausta (,;). XII. 6• flatu necat. IX. 11.
pyrigoni (TTjpiYovo'.)• II. 2- ruinas domorum mures praesagiunt. VI. 41.
Pyrrhus rex , aquila vocatiis. VII. 45• ad urbinm auimalia qiiaedam fugiuut. XI. 19-
Argos occubuit. 41• X• 37• ejus aquila. rujtiinantium animalium ventres. V. 41•
II. 40. clephaiitus. VII. 41• pjus ele- scarns rumiuaas. II. 54.
phanti quomodo (:;)
de cane ab eo forte im ento.
Pythagoras auimalium carne
fiigati. I. 38.
. historia
10.
abstinet.
rutae vires. I. 37•
tam testudo contra viperam pugnatura

gustat. VI. 12•
IV. 14- ru-
IX. 10• P} thagorei asinum habent odio. Rutuli. XI, 16.

X. 28.
Pjthica certamina. VI. 1. Sacae. JY. 21- V. 51•
Pjthochares tibicen. XI. 28. sacerdotes Aegyptii qiianam aqua Instrali
Pytlione delphino prognati dracones. XI. 2 utantur. VII. 45• quidam a muslela et
mullo abstiuent. IX. 65.

rahies canina unde nascatur. VIII, 9• sacrilegii supplicium apud AUicnienses.
radius Solis Apiii generat. XI. 10. VII. 13•
raja () Indica quanta. XVI. 13. Sagra. XI. 10.
ranae ('.') de lij-dro metiis. XII. l.'j. Sagarenses camelorum certaraina insti-
earum gcneratjo. IX. 13. tuunt. XII. 34•
II. 56. coitus
pluviam voce portenduut. IX. 13. de sagittarius ()

(
piscis, XII. 25•
coclo lapsac. XVII. 41. mntaein CjTcne, sagittae ^cyUiMnm. IX. 15. veneuo ia-
III. 35. Jii Seripho. 37- feclae. V. 16.
rana piscatri.^ '.). IX. 24• salamandra. IX. 28• ignem rcstiuguii.
remora (£,•/•). 1. 36. II. 17. II. 31•
INDEX HOMINUM LOCORUM ET RERUM MEMORABILIUM., 453
Salamis. XII. 35• lex Salaminia circa scorpius (~() ex calore genitus.
sues. V. 45• VI. 20. eorura genera. Ib. aculeus.
salicis (?) semiuis vis. IV. 23• IX. 4• ladic;. XVI• 41• XVII. 40• co-
salivae humanae vis. VII. 26• IX- 4• piosi iuter Mediam et Susidem. XV. 26•
salpa (). IX. 7• Libyci dormientibus insidiantur. VI. 23•
saltatione pastinacae I. 39• et scopes ca- Sibritae iu Aethiopia. VIII. 13• i» Latrao
piimtur. XV. 28. cives a peregrinis distingiumt. V. 14•
saltus de promontorio Leucadio. XI. 8• populos expulerunt e patria. XVII• 40•
Sami iusulae neades. XVU. 28• ovem ve- Isidem coleutes mulieres non laedunt.
nerantur Samii. XII. 40• X. 23• tbelyplioni vis in scorpios. IX, 27.
Samothraciae dii. XV. 23• scorpii alati. XVI• 41. maris rubri
sanguinis taurini vires. XI. 35• sanguis
XVII. 6• quanti.
thjuni medetiir calvitio. XIII. 27- sa- scribae sacri Aeg}t^. XI. 10•
nies sauguinis humani admiscetur toxi- Scyrus iusula. IV. 59• caprae Scyriae.
co. IX. 15. III. 33.
Sanus , canis nomen. XI. 13. Scjthae ossibus ignera alunt. XII. 34•
Saracori asinos ad beUum adhibent. oves Scythicae. XVII. 20.
XII. 34• Seleucus Nicator. IX. 58.
Sardia7iicae vestes. IV. 46• senecta serpentis. IX. 16. senum portus
Sardinia pecoribus abundans. XVI. 34.
Sardoum fretum. XV.
sargi () de feminis certant.
2•
I. 26•
sepedon
sepia
()
ia Chio. XII. 30•
()
serpens.
ati-amento
XV.' 18•
emisso se tue-
capras amant. 23« eorum piscatio. tur. I. 34• sepiae morsus. V. 44• pro-
XIII. 2. boscis. V• 41.
Sarus i\uY. XII. 29. seps (') serpens. XVI. 40.
satyri ludici. XVI. 15• aiiimalia satyrls septenarius numerus a perdicibus in mul-
similia. 21• servatus. XVII.
tis 15.
scabiei remediiim. XIV. 4• sepulcruTTi cornicis. VI. 7• delphini. 15.
Scamander lluv. cur Xanthus appelletur. Serapis , curae morborum ab eo procu-
VIII. 21•
scarabaeus
UDguento
( ^)
I.
feraiaa cai-et.
38. VI. 46- et rosis inje-

X. 15.
XI. 31. 32. 34. 35-
ratae.
Seriphus insula , rauae ibi mutae.
Seripbii cicadam marinam quomodo tra-
III. 37•
ctis perit. IV. 18. ctent. XIII. 26.

scari (^) libido, victus, captura. serpens () custos fontis. VI. 51. e
I. 2. ruminatio. 11. 54• bilis. XIV. 2• spiiia hominis nascitur. I. 51. senectam
gregales suos captos liberant. I. 4• exuit. IX. 16. oculorum hebetudiul foe-
qua esca capiaiitur. XII. 42• niculo medetui-. Ib. aruudine tactus
Scariscus (Cariscus) fliiv. XVI. 33. torpore et afEcitur et liberatur. I. 37•
scindapsum iustrumeutum musicum. XII. homine occiso exulat. XII. 32. ab ac-
cipitre X. 14• et ab ibidibus conficitur.
()
44•
Sciratae, popidus. XVI. 22• II. 38• ibidum pennas timent. I. 38. a
scolopendrae vis• VII• 35• ccrvis capiuntur. II. 9• VIII. 6• cornu
expuleruut Rhoetienses. XV. 26• cetus. cervi fugantur• IX• 20• pennis vultu-
XIII. 23• scol. marina sputo hominis rum suffitis e cavernis eliciuntur. I. 45-
scomhri
XIV.
()
necatur. IV. 22• VIF. 26.
piscatores adjuvant.
a Troglodytis comeduntur. IX. 44• plan-
tas nonnullas IX. 26• rutae odorem
scopes
XV.
()
1.
28.
,
quomodo capiantur.
aversantur. IV. 14. famem, pestem alia-
qiic mala praesagiunt. VI.
icriorc parle crigant. VI. 18.
16. curse an-
coriim
454 INDEX HOMINUM, LOCORUM ET RERUM IVIEMORABILIUM.
coitu odor gravis. IX. 44. ova noxia. sphyraena (>•.). I. 33.
.
XI. 34. Arjîvi serpentes nou occidunt.
34. serpeutes ludici. IV. 36.
32. XVII. 2. Ardbici. X. 13- Metropo-
. spina {iy.Tt-T.). XVI. 32•
apindalus (c7T:(v6a/.c;l. XIII. 25•
Spindarus , musiciis. II. H.
lios Ei)liesiae. XVI. 38• ad Eiiphratera spinus [.) avis.IV. 60.
iudigeiias a peregriuis distinguunt. IX. Spintharus , musicus. II. H.
29. apiid Sciratas masimi. XVI. 22. spongia ('^) a bestiola quadam ex-
circa mare rubrum. XVII. 1.
Pharo. IX. 21- Cretam non
iu iii.sula
adeuiit.
citatur. VIII. 16•
squiUarum () pliires species. I. 30•
III.32• volucres. II, 3«•
Seuechorus rex. XII. 21•
Indicae. Xl\. l3•
stellae marinae
dant. IX. 22-
() ut ostrea exe-
sexagenariu.i numerus accommodatus cro-
codili natiirae. X. 21•
Sibritae scorpii. 13• . steUio
rat.
(;)
III. 17.
seuectam suam devo-
qiiomodo putrescat. IX. 19.
M.
(
Sigeum. XIII. 20. stellionem odit scorpius. 22•
Silanionis caiiis. VI. 25• Stephanepolis urbs. XII. 30.
Stratius Jupiter. XII. 30•
Silanus aruspcs. VIII. 5•
silurus glaaidi similis. XII. 14.
in Cvduo. XII. 29• quomodo capiatiir.
siromhi
stromborum
(,) . rex.
culluin.
32.
XIV. 22•
IX.
xn-;
simia ("^;)
25. Struthias
omnia imitatur. V• 26• struthio magnus (crrpojbs;
des coucoqiiit.
parasitiis.
".
7• ex minima ori-
7.
') lapi-
quomodo pardali VIII. 6• a venato-

a
ribiis capialur. XVII. 25• ut se a feli- gine fit maximus. IX. 58• «ou volat.
II. 27• ejus iacubitus cursus, defensio.
bus tutam praestet. '. ~. simiarum va-
. ".
,
IV. 37. ova. 13• quomodo ca-

ria genera. XIV. 14. XVII. 25. Prasiae.
XVI. 9. 39. historia de iniaute piatiir. ". 7. remedia ex eo. Ib.
a simia interemto. VII. 21• simia ma- Strymon lluv. XII. 14. XIV. 26-
riua piscis. XII. 27. sturnus (^ allii seraine uecatur. W. 46•
Styx luide oriatur. X. 40• ejus aqua coruu

sinapis (varrj) alaudam iiecat. \ I. 46-
singuhus remedium. IX. 31•
Sintica. IX. 20•
Sirenes. V. 13. apes. V. 42- aves. XVII. 22-
sus (,
tempestatem
).
asini Scvthici contiuetur. Ih.
fecnndum aiiimal. XII. 16-
8. famem et peitcm
Sisjpfius. W. 58 praesagit. VI. 16• fraxiui fructu sagi-
Sittace Persiae. XVI. 42. natur. Vllf. 9. quibus rebiis pioguescat.
smaragdi metalla. "N II. 18• V. 45. salamandram sine noxa IX. 28•
smilus (/.)
arbor. IX. 27. foetus etiani suos devorat. X. 16. in
Sminthius Apollo. XII. 5. ludia noii nascitur. III. 1. XVI. 37•
Socles equi sui deliciae. 44• . Atheiiienses sues iii Eleiisiuiis sacrifi-
caut. X. 16• apuc^ Aegyptios concul-
Socratis praecepta de oeconomia. \l. 43•
caut semina. //'. iu Macedouia muti.
de cvcno testimoiiium. V. .34-
35. apud Salaminios lege
..
puiiiti.
Soli sacer leo. V. 39. lupus. X. 26. Plo- II.
lemaeus elepliantos immolavit. VII. 44. V. 45. historia de suibus abactis. 19•
quadi-iconies iu Aethiopia. IQ.
orientem adorant elephanti. VII. 44.
et gallinacei. IV. 29. oryx contra eun- sus alatus Clazomeuionim agros deva-
dpm insultat. X. 28• ciir leo Solis do- stans. XII. 38• snillae caruis suavitas.
IX. 28• lac suilluin lepram eflicit.
micilium. XII. 7.
SoU Cilitiae iir])s. I. 6• X."l6. ^ .
cxor-
Solun. I. 13. .
42. lege jubet filios pa- Susa M.Miinonia. XIII. 18- a
Susa et Ecbatana. III. 13.
Darii>
rentes alere. IX. 1. nata. 59.

I.
somnium Gelouis. VI. 62. d" per somnia X. 6. Persica. XV. 26• Susides boves.
dorent homiiie^. XI. 31. per accipitrum VII. 1. , .
aiiimas. XI. 39• per leones. V. 39- Syharis , Aliae pater. XII. 39• Sybanta-
rum luxuria. VI. 10• XVI. 23-
Somnu.i hominum deornmque rex. I. 43.
lc.iis. V. 39. Uporis. XIII. 13•
Sopatcr Alexaiiilru cornua asiiii Scythici
altnlit. X. 40-
sjmp/iyton
aquilam nrcat. '. 46•
()
Syenitae pisces (piosdam coluut. X. 19•^
lierba. IV. 47.
Sophillus Soi.hoi lis pater. VII. 39•

,
Sjracwsae. V. 10•
Soras rcx Perimndae. XV. 8•
,
sjringes Aegyptiae. VI. 43•
syrniaUmum unde didiceriiit Acgyptn.
Sphingis forma. XII. 7, 38. sphingeslii-
diae. XVI. 1.3. V. 46•
INDEX HOMINUM, LOCORUM ET RERUM MEMORARILTUAi. 455
syroperdix
Syrrha ,
().
viciis Lyriae. VIII. 5•
XVI. 7• Thesander (Tbersander). XII. 31•
Thesuwphoria iniilierum Atticariun. IX. 26•
Syrtes cete maxima aliuit. XVII. 6• Tlieaprutu boves larini. XII. 11•
Tliessali amant mouedulas. III. 12. eo-
rnm ritus circa coiijiigium. XII. 34•
tahaniis ().XIV. IV. ,51. VII. 37• Thessalunice. XV. 1. 20•
Taenarus
talpae
dico.
(:)
XVII. 10.
fliiv. 29•
nullue iu agro Leba-
Thetis. \. 2•
T/wTiis rex. I. 13• Heleiiam amat. IX. 21-
thornx linteiis Miiiervae dicatus. IX. 17•
Tanagra. XIII. 21• thos
Thraces
() bomiiii auxiliatiur. I. 7•
equi. XVI.
Taprobane ius. XVI. 17• 18• 25•
tarandus {^^) colorem mutat. 11.16. thrissae (,^) ut capiantur. VI. 32•
tarda. Vid. ulis. eqiiorum amaiis.
Tarentinorum psilothia. . 27•
II. 28• Thiiriorum ihiv. Lusias. X. 38•
thymallus (3?) piscis et lierba.
taurus ()
Taulantii. XIV. 1.
cetnr. IV. 48•

elleratiis quomodo pla- thynni
(luomodo se ad pugnam
XIV.
()
22•
altero oculo vident. IX. 42•
fugiimt aestuni. ^.
3. ceduiit aulopiae.
ciini ri\ali praepuret. W. {. gestatus iii XIII. 17• ii> Poiitum iugressus et egres-
sus. IX. 42• captura iii Ponto. XV. 5•
feretro.
VII.
VII.
. 4. Mithndateni
46• tauiOrum ducilitas. 4• taiiri
Aethiopici. 45• Apis. XI. 10•
Mnevis H. Onuphis. XII. H. tauriiii
amans.
in Sicilia. 6• XIII• 16• siiibus similes.
XV. 3• eorum sanguis pilos piobibet.
XIII• 27•
Ticinus iluv. XIV. 22•
sanguinis vis. XI. 3.5• Vid. hus.
Taxilae elephantes. XHI. y. Tigris fliiv. XII. 30•
Taygetus mons. III. 27•
Teiuin iirbs. II. 6•
, Teitae. Ih.
tigrides
cicures.
()
XV. 14.
caues generant. VIII. 1.
Telchines. VI. 58• Tios urbs. XV. 5•

Telemachiis. IX. 50- Tiresias. I. 25- •
3• VIII. 5•
Telephus a matris coitu per draconem Tit/ionus. V. 1.
piohibitus. III. 47• Titus imperator. XI. 15•
tenipestates praesagiunt apes. I. H, avcs. Tomi, iirbs. XIV. 25•
VII. 7. quadrupedes et mnscae. VH. 8. torpedo (). XIV. 3• ejus vis. I. 36•
Tenedii vaccara tamquam puerperam cu- IX. 14. lemedium. V. 37.
rant. XII. 34.
Tentrritae. X. 21• vid. crocodilus.
Teredon urbs. XVI . 17.
tracliuri ()
Trachinia, IX. 27.
ciuat. XIII. 27•

cauda abortum pro-
Trapezus, urbs. V. 42•

Tereus. II. 3• Vid. hirundo.
terrae motus. XI. 19.
testacea auimaliu luiiae vicibus afficiun-
triclies
trigla
()
().
herba. XIII. 3•
Vid. muUus.
testudo ()
tur. IX. 6•^
tenena Indica. XVI. 14.
Libyca moutaua. XIV. 17• Gangetica.
trochilus() .
Tritun. XIII. 21-
avis , ejiis cum cro-
. 1 1. VIII. 25• plura

codilo familiaritas.
XII. 41• maris magui. XVI. 17• in Tro-
glodytide.
coitus
3. ejiis solertia. V. 52.
XV. 19.
ratio. remedium con-
trocta ()
ejus genera• XII. 15•
piscis. I. 5.
Troglodjtae. iX. 44• XVII. 45• viperae
tra serpeiiteni. III. 5• i» piigna cum troglodyticae. XVII. 3•
vipera. VI. 12• caput vivax. IV. 28• turdua (}iiiki)) et avis et piscis colorem ,
pupillarum splendor. IV. 28• mutant. XII. 28• avis quomodo fasci-
Thales Milesius. VJI. 42- Vid. mulus.
theljphonus (;)
Thehae Boeotiae. XV. 25•
herba. IX. 27•
turtur ()
nationes arceat. I. 35•
ganulus, XII. 10. punico
malo necatur. VI. 46. nt .se uontra ia-•
Themistocles , Neoclis fiHus, ventis sacra scinatioues muiiiat. I. 3•5• albi turtures
facere docet. VII. 27• Ccrcri Parcis et Furiis sacri. X. 33-
,
Theoclymenus aiispex. VIII. 5. eorum castilas. III. 44• iuimici. VI. 45•
TheoiCectes. VI. 10.
Theudori psaltae canis. VII. 40•
Tydeus. XVI. 25•
typhlops ()
'.
et typldine ()
Theon, nomen
thermiuhia
X• 31.
(') canis. XI. 13.
aspis immortalis.
sejpens.
Typhuii,
13•
in crocodihim mutattis. X. 21•
asimis ei gratus. 28•
Theron parasitus. IX. 7• Tyrrhena narratio. XII. 46• psilothra.
XIII. 27• tibia equos demulcet. XII. 44. voces diversorum animalium. V. 51• avium
ad venerem concitat. Ih. liijios terret. et insectornm. '. 19. animalia vocem
XI. 28• captuia aulopiae in iusulis mutautia. XII. 28• ii idiis locis vocalia
TjTrheuicis. XUI. 17- in aliis muta. III. 35. 37. 38•
upupa () parcntes colit. X. 16. ejus
vacca ( ) Phoenicia. XVI. 33.

Arabia. XII. 20- Epiro.
in
33- apud .
nidificatio. III. 26•
nes arceat. I. 35•
Urania Venus apud Aegyptios. X. 27.
quomodo fascinatio-
Teiiedios. XII. 34• apud Aeg^ptios Ye- «r/nae retentae remedium in equo. XI. 18•
neri sacra. X. 27- urinatorum cum delphinis comparatio. XII.
venatrix ^;)
avis. TIII. 24. 12• cur plantas pedum manusque nigro
venena seq)eutium quot modis pellantur.
1.54• pociila veneuis adversautja. 41•
-eueuata auimalia fugat adeps elephaa-
. ursae
catulos
()
colore tingant. XV. H.
foetus , latitatio. VI. 3•
forinat. II. 19- cura catulorum
X• 12• pellis ampliisbaeuae. et pugua cum tauio. ".
a cadaveri-
ti. I. 37•
YIIl. 8. biis abhorret. V. 49• ut necetnr. 31.

9•
'.
Vencti equi. XVI. 24- urtica (). VII. 35• IX• 48• mai-iua.
venti fecunditatis auctoies. VII. 27• ven-
tis sacrilicare Atheuis iustituit Neoclis
filius. VII. 27• venti prognosticon ex
uvue ()
XI. 37•
marinae. XUI. 3•
Vulcano iu Aetna canes XI. 3• leones sa-
apibus. V. 13• ex giuibus. III. 14. cri. XII. 7. Vulcani rincula Homerica.
Venus Er}-cina. X. 49• amat Isenten.

XIV. 28• migrat iu Libyam. R". 2• Vac-
cae ei apud Aegyptios sacrae. X. 27.
U. 30.
vulpanser (), ,
ejus ibima et in-
dules. V. 30- amor in sobolcm. X. 16•
hirundines. X. 34- tiutures. 33• solertia iu tueudis pullis. XI. 38•
ventres animalium ruminantium. V. 41•
vermis (:7) Indicus ejusque olei usus.
vulpes (,) quo dolo erinaceum su-
peret. VI. 24. 64. vespas perdat. IV. 39•
V. 3. ludorum regi in secundis meusis lepores XIII. H. pisces et otides ca-
adhibitus. XIV. 13- piat. VI. 24. glaciem ut cxploret. Ih.
vespae () ex equi cadavere ortus.
I. 28• aculeus veneuo viperae imbutus.
XIV. 26• infensa liipis. I. 36• eji's in
India veaatio per aves. YS 26• vulpes .
V. 16. ej"s morsus. IX. 15. regera ha- Caspiae. XVII. 17.
bent. V. 15. quomodo perdautur. I. 58• vulpis mariuae calliditas. IX. 12•
vespertilio (;) et cicouia hostes. vuUures () omnes suut femiuae. II. 46•
I• 37. VI. 45.
Vicentia (,-.) urbs.

vinitoris et aspidis historia. XI. 32•
\ 8.
'aia de eorum natura. Ib. uugueuto
III. 7• IV. 18• malo punico necautur. VI.
46. sacri Junoui et Isidi. X. 22• eorum
vinum uignim morbis elepbauturiim me- peuuae sulfitae serpentes eliciuut e la-
detur. XIII. ~. elephauti lecusaat tibulis. I. 45. strages praesagiiint. II. 46•
bibere. WW. 27. Barcaei iis cadavera suorura objiciuut.
viperae (''., &'.) coitus et partus. X. 22• ex vulturibus augurium. X. 22•
I. 04. XV. l(j. coitiis cum muraena.
50• I.
IX. 66. a munbus timetur. VI. 41. ori-

ganum et rutam aversatur. W. 12. saliva
homiiiis iiecatur. II. 24. viperae Tro-
Xanthippi
Xant/ius iluv.
canes.
VIII.
. 35•
21• Achillis eqiius.
glodyticae. XVII. 3. XII. 3•
visus aquilae. I. 42• lupJ• X• 26• bomiuis Xeiwphilus musicus. II. H.
acuitur fclle aqiiilae. I. 47• Xerwp/iuii puer a cane amatus. I. 6•
vites (-)
Heraclea.
marinae. XIII. 3• vitis in
I. 40• vitis lacrima grus ne-
Xerxes Atliou mmitem sciudit. XIII. 20•
ejus cameli. II. 36•
catur. 1. 46• xiphias (). Vid. gladius.
().
vitiilus mariiiiis
Uijsse.s.
uncunguiuin
IV. 20.
XIV.
() XVII.
8•
ungueiUum odoiatura aversantur

Vid. phoca.
25•
avium natura. Zacynthus. XVII. H.
scarabaei.
Zaleucus. I. 61•
Zeiio et Cleantlies. '. 45•

I. 38. VI. 46. apcs. I. 58. equi amaiit. virginea urinae in cquo retentae re-
XI. 36. medium praestat. XI. 18•
riNIS INDICIS.
457
D
SCRIPTORUM, QUOS AELIAfiUS LAUDA.VIT
.. .
. .
.- ;.
Amometus. XVII. .
.
1. AciiAEUs , tragiciis. 47. 7.
2. Aeschylides 32. 8. Amyktas. V. 14•
3. Aeschylls , ti-agicus. 17•

VII. 16. IX• 42• XII• 8• in Agame- 9• Anacreon ,
lyricus. IV. 2. VII. 39-
mnone. VII. 47. Ibid. Si- 10• Anaxippus , comicus. XIII. 4.

sypho. XII. 5. H.Antenor, ' XVII. 3•
. XVI.
.
4. Agatharchides. 27• 27• 12• Antiphon, orator.
5.
6.
Alcman,
Alexasdek,
lyricus. XII. 3.
^v 13. . '.. V. 21.

29• • 40•
'
rV^ 33• V. 27•
XVII.
.
1.
34•
Myndius. III. 23- 14•
. Apollodorus. VIII.
Vllf. 7.
12• i-* 5-
1. Achaeus Eretriensis , saepe ab Athenaeo commemoratus , Euripide antiquior

Vid, Fahr. Bibl. Gr. T. II. p. 279-
2• Aeschylidis Georgica commemorat Athenaeus XIV. p. 650. D.
4• Agathurchides Ciiidius. Excerpta ex ejus openbus dedit Photius in Bibl.
cod. CCXIII. CCL. Vid. Fahr. Bibl. Gr. T. III. p. 32. Vossius de Hist. Gr. I. 20-
p. 128• Saepe laudatur apud Aihenaeuni. Strabone XIV. p. 656• illustribus Cni-
diis aunumeratur.
o. De Alcniane conf. Fragmeata Alcmanis Lyrici collecta et recensita a -F. Th,
Welckero. Gissae. 1815• 4-
6• Alexander Myndius , auctor plurimorum operum de natura animaliuin.

Vid. lud. Auctor. in Atlien. Schweigh. Tom. IX. p. 17. et Reijf. ad Artemidor. Oni-
rocr.
7.
8.
ditionis
der Gr.
Tom.
De Amometo
I.
Aniyjitae opiis
Alexandri M.
u. R. Tora.
p. 441•
I.
~ ^ '.
vid.
1.
Voss. de
p. 141•
vel £v
Ilist.
Saepe commemoratur ap. Atlienaeuin.

Gr. p. 320•
spectabat historiara expe-
Vid, Ukert. Geogr.
10. Anaxippus. \. Suid. T. I. p. 174• novae comoediae poetis annumeratur.

Laudatur ab Athenaeo.
De Antiphonte oratore Attico, vide ILuhnkenii Opusc. T. I. p. l42•
12• ,
De Apione, quem et Appion sciibunt (vid. Albert. ad Ilesychii Epist. ad

13• ,
Eulog. not. 3•) homine rerum Graecarum pluriina citque varia scientia ut scri- ,
bit Gellius V. 14. vid. Voss. de Hist. Gr. II. 7. p. 190- s. Groddeck in Hist. Litt.
Gr. T. II. p. 42. s.
14• Hic an idem sit atque Apollodorus Atheniensis , Bibiiothecae inyth. auctor,
458
15.
.
INDEX SCRIPTORUM
ApoLLOMts Rhodics,
XV. 23-
tJ '- AELIANO LAUDATORUM.
XII. 4• iu
Ih. iu Avibus. lY. 42•

Aniphiarao. XII. 9• in
XVI. -
?
16. Apollophakes , comicus. VI. 51. 25- Aristophakes Byzaktinus ,
grammati-
17. Archelacs. . 7• *^"^• ^• 38. VII. 39• 47.
18 Archilochus poeta. XII. 9. 26- Aristoteles , Nicomachi filius. U. 34-
19. Ak.on,
,
citharoedus. XII. 45• ejus

39.49- 52- - 24. 40. 45- IV. 6. 57.
^^' ^'• ^' "' l^' 2"• 34. 43- VI. 3. 14-
lumnus iaNeptiuu.m, et epigramma. /.
,.^
20• AnisTAGORAS.
,
.
vr ^n
10.
18• Vil. 7.
'
13.
i-^ VIII. i ^ IX. 6- 7.20.
1. 9- ,
21.
, ,
Ahistus, (vuigo , ,
Aristeas) comicus.
. 39. 42• 54• 64. X. 11• 32. 36-
.
XI. 12.
.
^g -j^^j
^ ^^ ^^ ^. 35. 4o.
^^• ^l* XV. XVI. XVII.
4. 25• 28. 33. 41• 7•
22• AuisTOCLEON. s. Aristocreon. VU. 40- 15. 90•
23. Abistocles. XI, 4, 27. Aristoxeivls , musicns. II. H. VIII. 7-
24. Aristophakes, comicus. (in Avibus). 28. Artemo, opot XII. 38.
dubitat Heyne ad Fragra. Apollod. T. II. p. 455. Librum Apollodori

laudat Schol. JSicandri Ther. •. 715• et alibi.
16• De ApoUophane , veteris comoediae poeta , vide A. Meineke Quaest. Scen.

Spec. II. p. 73.
17. ylrchelaus, auctor operis inscripti, quod multa de animalibus deque
natiirae rairaculis complectebalur. Vid. Sc/iweigh. lud. iu Atlien. p. 44. Lubeck. in
Aglaopliamo T. I. p. 748• s.
18• Vide Archilochi Reliquias ed. J. Liehel. Vindob. 1818. 8.

20• jiristagoras , Aegyptiacorum scriptor , Platone juuior , commemoratur ap.
Slcphanum Bjz. non uno
T. II.
21.
p. 352. F. et
Arisdas existimatur
. in loco.
XXXVI.
Mentionem
12-
esse Phliasius.
Vid. Voss.
ejus facit Vlutarcli. de Isid. ct Osir.
Ilist. Gr. p. 332.
Vidc Annotatt. ad VI. 51. p. 146) 23

(.p. 236).
22. Aristocreon scnbeudura ceuset Sc/nieiderus. Vid. Aiinotatt. p. 274. «ap. 174,
U9• inter Stoicos commemoratur. Flut. . II. p. 1033• T^-
23• Plures fuerunt ejusdem noniiiiis scriptoi es ,

quos recensuit Jonsius iu Scr.
Hist. Phil. IV. 6• p. 250. Cf. Catal. Poet. Epigrammat. in Animadverss. ad Auth. Gr.
T. XIII. p. 861.
25. Aristophanes Byzantinus granimaticus scripsit iiitcr pliirima alia, Epi-
,
, ,
Oiiiiocr.
,
tomen Hisloriae Animalium Aristotelis, de qiia commemoravit Ilierocles iu Praef.
Ilippiatr. p. 4.
Tom. I.
Vid. Sclni. Piaef. ad Aristut.
de quo Valcken. ad Theocr. Adoii.
26. I» citanda Ilistoria

p. 443.
II. A. p. XVII.
p. 401.
Animalium Arislotelis usus sum senipcr editionc Schiieideri,

Adde
s. et libcUiim
lleiJJ'. ad Arteniid.
'-
(quae prodiit Lipsiae. 1811. quatuor voluminibus ,) comparaus simul edilionem Iin-
inan. liekkeri. Berolini. 1829. 8.
27• Plures de miisica libros edidit, ejus ingeniurn in musicis consiimtum dicit
Cicero de Fin. B. et Mal. V. 19. cuin Damonc laudatur ab eodem de Orat. III. 33•
Vid. IJialribe de Aristoxeno , aucloio G. L. Mahne. Amslelod. 1793•
stor.
morat
28. Di:
Aeiieid. IX.
Gr.
fiuid.
III. p.
50.
.
Artemonihus — plurcs cnitn hoc
335. Jonsius IV. §.9. IQ. Clazomenii libellum
de invcntore testudinis tradiderat idem
nomine clarueiuut —
,
vid. Voss. de Hi-
teste Servio ad
comme-
INDEX SCRIPTORUM AB AELIAXO LAUDATORUM. 459
,.
•,-
29•
30•
. AtTOCRATEs, comicus
Callias
XII. 9-
, de Agathocle
, ^v
Syracusano.
3• CLEAncnrs,
37. Crates ,
peripateticus. XII. 34•
36- CLiT.vr.cnus. XVII. 2- 22• 23- 25.

Pergamenus. -
XVI. 28. XVII. Q.
31• Callimachcs, poeta. IX. 27. XV. 28• 37-

31*• Callisthenes Olynthius. XVI. 30. 38. Cratim s, comicus. 7:'-•.. XII. 10•
32• Charmis, Massiliensis. V. 38- 39- Ctf.sias. •'.. . 3- IV. 21• 26•
33. Chii insulae historici. XVI. 39. 27• 46• 52• V. 3. XVI. VII. 1. 42-
34• Clea>thes Assius, pliilosophus. VI. 50• XVII. 29• ^v '. '.. XVI. 31•
.
p. 367,
.
29. De Autocrate
30• Calliae historias
13.
Voss. de Hist. Gr.
31• Callimachus scripsit librum
p• 468• ss. et
Ibid. . 444.
Coinico vid.
s.
ss. ,,.
I- H.
Meineke
de Agathocle laudat ^thenaeus et
adde Dion. Hal. Antiqq. Rora.
- p. 68•
7:\
I.
'-.
iu Qnacst. Scen.
72• ^. ; c
II.
alii.
Vide Fragm. a Bentlejo collecta
qui ex antiquionbus scriptoribus, iuprimis Ari-

p. 74.
Vid. Annot. ad
-
stotele, mirabiles de aaimaliura natura Iiistorias et fabulas cum peregrinis nomiiubus
coUegerat, nullius est auctoritatis , uisi ia re critica, ubi de lectionis veritate dubi-
tatur, aut scriptoris antiquioris uarraUo ab eo aHertur." Schkeider in Hist. litt.
Pisc. p. 233.
31*. Comes Alexandri. De vita scriptisqne cjus vide Seu-in Memoires de
PAcad. des Inscr. VIII. p. 126. Saint-Croix Exameu des Histor. d'Alex. le Gr.
ed. 2. p. 34 — 38.
32• De CAar/nziie Massiliensi medico P/zw. XXVJ. s. 5• tradit, eum etiam hiber-
nis algoribns frigida lavari persuasisse.
34• De Cleanthe uissio vid. Diog. Laert. VIT. 168• ss• ibique Menag,
35. ue Clearc/io Solensi , philosoplio peripatetico , Aristotelis discipulo , vide
Schweigh. Iiid. iu .Ithen. p. 77• s. Fabr. B. Gr. T. III. p. 481- Schneider Hist.
litt. Pisc. p. 233•
36• Clitarchus, Aeolensis, scripsit Historiam Alexaudri M. majore ingenio quam

fide; judice Quintiliano X. \. 74• Vid. St. Croix Examen des anciens historiens
d'AleNandie le Grand. ed. 2• P• 41• s. In illo opere inulta. fabulosa de India videtur
tradidisse.
Pergameuum Valesius in Emeudatt. V. 17• P- 133. eundem esse

37• Cratetem
cum Cratete Mallote, celeberrimo Aristarcbi in critica Homerica adversario,
existimat
ad Iliad. p.
1826• 8•
38•
.
eum Pergameuum dictiim suspicatus quod a Pergaiiienis civitate donatus esset. Cui
Burinunnus obloquitur.
videtur, schola similis Aristarcheae,
XXIX.
Cratinus et Eupolis.
Sed
Cratini veteris Coniici graeci

IVustia.
Vid, /iô/^V Prolegg.
Dissertatio
,
Coudita est Pergami per Cratetera Mallotcin, ut

necmiuus
quam
Fragmeuta
celebris discipulis,
. CCLXXVI.
scripsit
ss.
collegit et illustravit
C.
uude vocautur
tt Filloison ia Prolegg.
G. Lucas. Bonnatt.
M.M.Run-
ol
kel. Lipsiae. 1827. 8. Cf. inprimis Meineke Qu. Scen. I. p. 14• s.

39• De vita Ctesiae , cujus narratioues magnam vim ad universam rerum liisto-
riam habuisse, recte Judicat G. Scldegel Bibl. Ind. I. 2. p. 151• disputarit C.M.
u4.
Rettig in novo Philologiae a Seebodio edito an. 1827• Cf. Bae/ir. in Cte-
,
siae ReJiqq. Frcf. ad Moeu. 1S24 8• Lion iu Ctesiae Cnidii quae supersunt. Got-
* 30
460
.
40. DEMETnitJs
10.
Democritus,
, comicus .
JNDEX SCRIPTORUM AB AELIANO LAUDATORUM.
' , ^v } 44• DihON. XYII. 10.

45. [DiON. falsa lectio. X. 1.]
. philoso- Agrigeutinus
.
.'- '/] ."-,.
41. , 46• Empedoclf.s , ,
poeta ft
phus. V. 39. VI. 60. IX. 64• 16• 17- philosoplius. IX. 64. 7
''-.
.
19. 20. XVI. 29.
Demostratus £
,
42. , 47. Epicharmus ,
poeta ,
XV. 19. XIII. dv ,
^. XV.
43.
21.
ôg.
.
XV.
VI. 51.
4. 9.
- .
19•
47*•
..
4.
Epicp.ates
XII. 10.
51•
. comicus , £
tiugae. 1823. 8. Fabulae de animalibus a Ctesia tradit:ie unde originem ceperint,

disquisiverunt plures. Vid. Heeren. I. 1. p. 323. not. 6. Ciwier Ausichleu vmi der
Urwelt von Noggerath. 1822. Haud
,' '.
iibers. p. 56• s. liahr. 1. c. p. 58. paiica At-Iia-
iius ex Ctesia videtur duxisse , ubi auctoris iiomen noii prodit.
40• De Demetrio veteris comoediae poeta vide in Qiiaest. Sccn.
,
, , I\Ieijiek.
Specim.
42.
II. p. 72. s.
, ', Suid. . II. .

:::
508. „Iluiic post
Oppianum scn])sisse, cum silentium Athenaei^ tum verba Aeliani XV. 19. arguuut.
Praeter ordinis senatorii dignitatem et summam rei piscatoriae peritiam, dictionis etiam
venustatem maguis laudibus eliert. Dubium est, an idem sit ApamensisiJewoj/ra/ui,
quem de fluviis laudat Pseudoplutarcliiis T. II. p. 1153 i^t 1155." Schneider. in Hist.
litt. Pisc. p. 234.
.-, '
letiir
43. Vide iu Annot.
Epichiirnii antagonista,
44.
p. 236.
iion
.ad
Idem esse videtur Dinon cujus Persica Cicero laudat de Diviu. I. 23.
,
W.
coustat.
,01. qua de caussa apud Aelianum appel-
Ap.
Scripsit
SuUlam T. I.
quatuordecim
p. 532. dicitiir
et
Plutarchus atqiie Athenaeus non uno loco. Multa ex eo Aelianus conservavit in
Aâria Historia, interqne alia historiam de Aspasia et C\'io Jmiiore. „baec, pcrexiraia,
soli nuuc dpbemus
cken. in Theocr. Adon. p. 304. C.
46.
der. Hist,
Empeducles
litt.
iitiliter .scriiiia
Pisc. p. 234.
in pocmate :\
cjus conlOrmatione dispntaverat, generatim attigeiat etiani iiatuiam animalium. Sc/inei-
,
nobis autiquioium compilaiiti Sophistae Ilalo." /'a/-
ubi de muiidi geiieratione ])ailiunujue
Vid. de Vita Pbilus. Einpcdoclis Agrigenliiii ed. Frid.

Guil. Sturz. Lipsiae. 1805• 8-
47. ,,Epic/iarmi fragineuta ab Athenaeo excerpta satis multa docent, illi na-
,
, ,
liiram atiinialiiim aquatilium cgregie luissc cognitam. Iiipriniis autem liuc perliiieiit
loca e dramale''' etiam iiiscriplo, excerpta, quae non .solum iia-

turam piscium sed modiim cliain j)araiidor»m condiendonimque doceiit." Sclinei-
,
der ad Aristotel. H. A. Toni. I. p. LI. s. Etsi de physiologia et medicina ctiani pe-

cndum et brassica libros composuisse leitur, hodie taraeii iiiliil corum exlat, et qnae
<!< piscibus loca scriptores veteres ex eo laudanj, omnia excorauediis ejiissumla suiil."
Jdfîn Jn lljst. litt. Pisc. p. 235.

47^ Epicrates mcdiae comoediae poetis anmi'.Ti'"raUir. Vid. Athen. X.
INDEX SCRIPTORUM AB AELIANO LAUDATORUM. 4(51
48• Epimekides , £v z~ic•.. XII. 7- • Hf.cataeus, Abderita, de Hyperboreis.

49- Eratostheses. VII. 48• XI• 1• ^lilesius. XIII. 22• '.'•
50. Euci-iDEs ,
êometra. VI. 57• IX• 23•
51. EiDEMcs. in. 20, 2• IV. 8• 4• 53• 56• Hegemos, i•» ???'. '-'..
56. V. 7• VIII. II.
. XVII. XVII.
52• EuDOxus•
53• EcpHORiON• VII.
XVII. 28•
16•
48•' ''.• 14. 19• 57• Heraclitus• [Heraclides]
58• Hermippcs. VII. 40•
15.
—
59. Herodotus• II. 53. VI. 15• 60. Vlf. 11,
54. EuRiPiDES, tragicus. IIL 15• 17• IV• 54• X• 3• 4• XI• 10• XV. .5. 16- XVll. 21-
-. :;.
V. 2- 34. VI• 15.
.'..
44• XIV. 6• •)
VII. 39•
?.
'.•
Vn. 25• 28-
V. 42•
VII. 47•
XII.
'•"
7•
'
36•
60• Hesiodcs. VI. 50•
61• Hippias, sopliista ,
XIV.
artis
2•
VIII. 25.
mucmonicae
VII. 39• studiosus. Vi. 10•
• 422• F. Eum ante OljOip. CVIII vixisse, docet 3Ieineke in Quaest. Scen. Spec. III.
p. 48.
• 14• 4•
48• Suidas T.
' •.
I. p. 821•
:'.
~'.-; —
!;• De
[ ~•./.
Epimeuidis operibus vide Heinrichii
Cf. Pausan.
Commentatiouem : Epimeuides aus Kreta• Leipzig• IbOl• P- 130• ss. de carmiiiibus

ejus epicis JVeichertus: uber das Lebeu uiid Gedicht des Apolloiiiiis Ilhodius. Meis-
i.eii• 1821• p• 181• s.
49• Eratostheuica composuit Godofr. Beruhardy. Beroliu. 1822. 8.
«. R.
01• De Eudenio
52- r.udoxus
1 Tb. 1.
,
vel Pario vel
Caidius, auctor
Abth. p. 89• s.
'. .
Naxio 'id• Voss. de Hist. Gr.
V:d. de eo Ukert Geogr. der
p. 365•
Gi'.
53• t)e EuphorioJtis Chalcidensis Vita et Scriptis. vid. Meineke. Gedaui. 1823•
,' '. 55•
inter scriptores
Hecataeum Ahderitam
reruni
illustravit inprimis opiis
Schol. ApoU. Rhod.

ab Alexandro ISIacedone gestarura nomeii habet.
II. 675•
de Hyperboieis,
Viodor. Sic. IL 47• edani
^^- 7;
Vid. St.
Croix Examen etc. p. 556• ss. De Hecataeo Milesio qucm appellat He-
.
,
rodotus V. 36- docte disputavit Creuzerus iii Fragm. Histor. Gr. Vol. I. p. 3. ss. De
,
utroque Ukert Geogr. der Gr.
cujus
56- Is esse videtur,
iii
l•)
illo
•(] iyhiTO
poi-mate praecipue uienlio

u. R. Tom. I. 1. p. 69.
quem cominemorat Steph. Byz.

7:~•.6,
Huuc in Dardauicis Aleuain
P•
fieri debuit
,
,
'.. — '.
•;
110.
iu
-
Thessaliciuu
coinposuisse
s. I.
,
2• ]'• 26•
cum Ancbiie,
suspicatur Butt-
rnann. in Mythogr.
57. Heraclides. 'iLXll. 15. ("bi
Tarentiiiiis. De hoc
II. p.
viro
253•
, aliisijue
lihri
crebro
Jiabent
iiiter
/. el ).
se courusis vide Spreiigal Ceiti• zui
Medicus
Gesch. der Medic. I. 2•

58• Plures fuere Hermippi. \'n\. Joiis. Scr• liii-t. phil. If. 9• 3 et 4• Aeliauus
Srayrnaeum siguiGcare videtur, Periputeticum ,
qui de legislaloribus scripsit, iu quo
libro historia dc cane regaum tentute locum liabere poluit. Vide de eo Luzucuum
ia Lectt. Attic. p. 148.
.
I.
.
11•
91. ss.
/.'
61• IJe JJippia , mneruonico
Hipp.
dicitur in
iniu.
,
.
sdpbista, oniiiia iioiu.
Vlaton. Ilipp. Maj.

368• ^-
.285•.
ViJ. »'^« l'rinsterer riosopogr.
>'îd. l'/ulostr. Vit.
.
INDEX SCRIPTORUM AB AELIANO LAUDATORUM.
..
462
62. HiPPONAx, janibograj)1ui.s. . 47• 67• Istf.u. Y. 17.
68• Lacydes
G3• HirPYS, Rlirj;iniis. IX. 33• ,
peripateticus. VII. 41.
64, HojiEnus. 1. 34. 42. 43. .52- . 3- IH. 21- 69- Lasus, lyricus. VII. 47-
. 27. iV. 2• 6. 23• 40- 54- 70• LEOKinAS. XII. 42- Byzantimis. II. 6-
,
30. 4.5.
VH• .
V. 16.38• 39•4. 54• VI.
.•". 27•
•
1.
".
4•6• 7-
29.
50.
71- Lycus.
18-
XVII.
Metrodori
16.
liiiu.s.
28• IX• 11• 23•

. 1- 8• 14. 26.
.7.
72. Lycuhgus, Spartano-
.
37. 10• 11. 17.19. 3. legislator. VI. 61- VII. 15-
. .
. , .
17. XIV. 8. 25- 28. 29. XV. 24• XVI. 73- Manetho , Aegypiins. 16.
. . '-
1. 5. 24. 6. 37• 43- 74. Megasthenes. 7. XVI. 41. XVII.
.
XI.
/
10. XIV. 28• 29• XVI.
V. 16• IX• 50. XV. 28.
25. 39•
75. comicus. '
.. • XII. 10-
. .
XIV.
65• Ibycus
66. Jobas.
ckerum
62•
25.
iu
, Rhegiuus. VI. 51•
(Juba)XV.
ejiis
VII. 23-
Hipponax, Ephesius.
8.
XV. 16.
et Anaiiii Fra^meiitis.
\'iae
IX. 58.
6
^v
11. 4. '
comoediae] VII. 19• Menaiidri

IX• 7-
de ojus \ita sciiptisque doctc dispiitanleni

GoLLiiiijac. 1817- 4•
(falso habetur pro
XII. 10-
titiilo
/^W-
63. ITippjs, Rliciiiims, dc• ipio lussius de Hisl. yr. p. 378• 441• Sclineide-
^
riis in cur. sec. dabitat , uu diversiis sit nh Ilippone Rliejjiuo qucm eominemo- ,
rat Antigon. Car. c. 133• lltppius idem vocabatiir iu veteribus Athenaei edilioni-
bus I. 31. B,
65. Vid. Fahric. Ribl. Gr. T.
' . p. 124- s.
^'.-
.
66• vocatur a Plutarcho iu Vita Serto-
rii c. 9. £;. Vit. Caesar. c. 55. et ap.
Athen.
.
Ilf. p. 83. B.
de eo
Ex
67. Ister, Callimachi serviis et discipulus.
68•
Suid. ...
libri
Needham
155•
ejus
mss. .
sciiptis
iii
iaprimis celebrantiir
Prolegg. ad Geopiiii. p.
Cf. Juns. Scr. llist. phil. II. 6.
Vid. Aiiuot. p. 274• ad VII. 41.

LX.
L
s. ed. I\'ic/as.
1'.
- 174, 31.
69. Uc Laso, llerinioiiensi , vid. llarles. iu Fahr. Bibl. Gr. T. II. p. 128.
70• Tjeonidae, Byzaiitini, comaiemoratiir ap. Athen. 1. . 13. ( Vid.
Schneider Hist. Pisc. litt. p. 239- s.
71. LjOus patria Rhegiuus ,

hlstorias Siculas scripsit , e quo iiiiilla mira-
bilia cxcerpsit Antigojius Carj^tius. Lycum de insula Cyrno laudaL Jtlien. II.
p. 47. A. F.nm Ajiatharcliide.s dc mari nd)ro cum Titnaeo numiiiat tamijiiam aeipia-
lcm , aul. ])aido aiili([iiioieni. Scimaider iii ciir. sec. Addc (piae JVic/ii.svM.v congcs-
sit ad Atitl•^. Car. c. 66. p• 116•
73. Manet /, Acgyplius, rcgnaul.t; Ploleinai-o Pliiladelpbo rt-s Aegypliacas tii-
bii.s
Eodem
71US
Vide do
clc.
,
libris conscripsit.
74.
(pii
]).
75.
iii
<()
733.
Vid. Groddeck llist. Gr. lill. T. II. p. 52. s.
Mugastlienis Indica laudat Athen. IV.
dcsr.n|)ti()ne Iiidiae
ciiin
loss. de
Ns.
JVLtjnandri
llisl.
et
Gr.
cum Nearolio
appellat.
I.
Pliilcinoiiis
11. ji.
'09• ct
Rcliipiiae.
et Aristobulo
c.
p.
12.
Edidil
153•
dc India
p. 76.
D•
prarcipue
cum
s.
Aug.
et saepius
ct 6V.
Meiueke.
usiis i-sl;
aniuimeral Strabo.
Croix Exanicii
TUnius.
Jrria-
BciOliui.
1823. 8•
INDEX SCRIPTORU.M AB AELIANO LAUDATORUM. 4(33
76. Metrodorls, Byzantiuus,

iiidae. Epil.
77. MiTYi-ESAEi
''.
78. iVisASEAs, ^v
).
29.
.
cuJHsdampoematai
46•
]. (£
illius
- ).
3^3-
Leo- 20•
^. 28.
82. Nicockeon
X.
83- Nympiiis, aiictor libri
84-
XVII.
](..5.
3•
9• 49•
,
XV.
Cypnus. XI. 40•

1«.
XI. 20. XVI. 34•

- .
Colophouius.
«0.
.
79• Mnesijjacui
XIII• 4.
Neocles ,
S, comicus, ^v
medicus. XVII. 15•

b5• Osesickitis
XVII. 6•
86• Orthagoras. XVII. 6•

, Astypalaeus.
'
XVI,
'.;.
39.
81. NicASDER, poeta, V. 42. VIII. 8. IX. XVI. 35•
76• Metrodorus , ut pater ejus Leonidas ,

piscium liisturiam perscuutus est , Ae-
liano teste ; nam qui eum praeterea commemoraverit , novi neiniuem. De aliis Me-
trodoris vide Junsium I. 20- 4• Cuuier (Hist. des Poiss. Tooi. l.) ubi alios, etiam
Leouidara , coramemorat p. 25. Metrodon meutionem iion fecit.
78• Mnaseas, Patieusis, scripsit, ciijiis partes Ibrtasse libri de Asia et

de Euiopa, quae ap. Atlienaeum cummemorautiir. Vid. Ukert. Geogi•. der Gr, u. R.
I. 1. p. 148. Cf. Ebert Diss. Sic. I. p. 211• f.
79. Mnesimachus, poeta mediae comoediae. Aid. Meineke Quaest. Sceu, Spec. 111.
p. 57. s.
80. Neoclem qiii praeter Aeliaimm commemoraverit, novi ueminem. Nec Fa-
bricius Bibl. Gr. \o\. XIII. p. 343. eiim aliunde habebat cognituin.
De Nicandri vide Schneiderum iu Praef. ad The-
riaca p.
81.
Secundo horum
. XIII.
rita
qiii niediciiiae
vitaeqiie tenipore
Floruit sub Attalis ,
sliidiosus fuit,
quos natiirae studiosissiinos fuisse constat.
Nicaudium Georgica dedicasse cen-
,
sebat Thoni. Gale ia Disserl. ad Scriptor. Hist. poet. p. 46. Cf. Manso. iii Hist.
Attal. p. 422.
82• Nicocreon
tum Anaxarchum philosophum
huDC ludicem relatus propter distichou
bris
83.
XXIV.
^?'.;
, Cvpriurum tyranuus
aucloi• libri
auctore Suida .
-. II.
'
interfecit.
,
iii
iufaniis
Vid.
639. et alius de Heraclea.

ob crudelitatem
Menag. adDiogen. Laert. IX.
cervum quadricornem.
'.'
,
Vide de eo
qiia ciim alios,
'-
-
59. iu
inpriniis
li-
,
JVeichertum. iiber das Lebeii
(cf.
Ebertus in
84• NyTiipJiodorum, aiictorem Peripli et
ob queni librum
Dissei-t. Sic.
;~'.
I.
u.
p. 160.
das Gedicht des Apollou. p. 251•
s.
videtur fidsse appellatus
JVeichert. de Apollon. p. 259• not. 331•) ad Alexaudn Macedonis aetatem refert
qui
s. :
ejus
^.
ss.
'
îtheiiA.
partem Peripli
. 19•.
fuissc
non dubitat. Scriptorem uoa valde accuratum fiiisse judicat Boissonad. ad Philustr.
Heroic. p. 621. Reh'quias ex
quiim
,
85. Oriesicritus
'
^
-'
fabulosa tradidis.se videtur;
' esset.
,
qucm
ejiis
aJii
\. ^rriaji.
-:'.
opcribus collegit Ebertua
Aegiaeusem
xandri coniiles immeratur ap. Diugeri. Laert. VI. 84. ubi vid. IVIenag. £v
^, ,
, alii Astvpalaeum dicebaiit
se iu expeditione Nearclii
Exp. Alex. VI.
Strabo de eo facete
. Vid.
:
Gelli,
2. 6- qtiem
ov
..
1. c. cap.
ct'.
IX.
'. 5.
4.
'.
,
p.
iiiter
9-
-
If^Q. ss.
Ale-
dixerat,
Plnra de eo
Multa
ide ap. St. Croix Examen etc. p. 38. s.
86• Orthagoram conunemorat Pliilostr.yii. KôW. 111.53. p- 137• et5i/-a6oXVl.
p. 766.
464 INDEX SCRIPTOIlU:\I AR AELIANO LAUDATORUM.
-. XVI. 9• Poltcletus. XVI. 41•

87- Pamme.nes.
-
42•
Pythagoras, Samius. IX,
8<• PiiiLr.MOS,
89. Philo. XII. 37.
comicus. XII. 10. 97-
XVir.
. 9-
XVII.
^v - £^ 10- V. H.
90• Philochoris. XII. 35. 8•

"
90*. Philosenus.
91. Phylarchls.
-'
92. PisDARus,
II.
VI. 29•
,5; '.';•
11.
. .. ->
5•
98• SiMO.MDES
-..
ventor•
99. Soloi*.
.
.
XI. 36•
,
10.
13.
poeta.
II.
artis
42•
XVI. 24. ii
mnemonicae
.
^, 61• IX• 1.
iu-
'.
.
.
-'..'.. 39- 100• Sophocles trngi-
-
39. '•' ,
93- Plato, philosophus. . :'- 13- c cus. . 10• . 51• '» XI. 18•
;• • 1.
uomine addito. .
Sophoclis Oedipus.
•.;, sive
III. 47•
. 39•
94•
11.32.
IX. 17.
,
.25.
1•
43• 61• 64•
36. XI .
•.
14•
2- 19-47•
5.
15•
101. Sophron, poeta. XV.

102. Sostratus. V. 27. -
6-
51.
95• PoLEMO. XII. 40- 103. Spisteakcs , musicus. II. 11.
87. Pammenem ab aliis conjmemoratum reperi. Alius hujus

nomiuis illustris , Thebauus ,
qui Philippum Alacedonem , et senior Epuraiuoudam ad
prudeutiam civilem instituit. Yid. Valcken. Or. de Philip. p.. 229• 5•
88• Menandri et PJiiieinouis Reliquiae. edidit A. IVIeineke. Berolini. 1823• 8•
menta a
89• De Philone
90. Philochorus,
C. G.
, Medico Tarseusi
illustri.s
Leuzio coUecta digessit et edidit C. G.

scriptor '.
, vide Bernard. ad Nonni Epit. T.
Philochori Atlieuiensis liijronim Frag-
Sibelis. Lipsiae. 1811. 8•
. p. 333•
Piae-
missa est Lenzii Dissert• de Philochoii scriptis et vita.
91• De Fhjlarcho, historiarum scriptore , vid. Suid. T. III. p. 643• Athenieiisis
;
an Naucratites, iucertum. Athen. II. p. 58• C. Cf. Voss. de His>t. Gr. 1. c. 17• In
ma"no Historiarum opeie res inde a PjTdii expeditione iu Peloponnesuni usque ad

Ptolemaei Euergetae mortem eDarra\erat.
95. Polemo d et (7,: appellatus, multorura scriptorum au-

ctor, quos ob artiiim totiusque aiitiquitatis giaecae cognitionem amissos cotiqneri-
mur. Yid. Suid. T. III. p. 139- ^ûss. de Ilist. gr. I. c. 18• Harles. ad Fabr. B.
Gr. T. l\. p• 672.

96. De Poljcleto , Larissaeo , historiariim scriptore , cf. Voss. de II. Gr. III.
p. 405•
97. Pjthagoras , auctor operis de Mari rubro commemoratur ab Athenaeo IV.
p. 183• F. Xn^ p. 634• A. Cf. Voss. de Hist. Gr. III. p. 409• s.
98. van Goens ^^Dukerus) de Simonide Ceo. Traj. ad Rhen. 1768• 4•
99. Solonis, Atlieniensis, cariniQum quae supersunt, praemissa comtnentatione dc

Solone ed. Nic. Bachius. Bonnae• 1825• 8•
101• De Sophrone, S}Tracusano, Mirnorum scriptore, vide inprimis Valcken. ad

Theocr. Adou. p. 194. ss. Herm. ad Aristotel. Poet. p. 92• ss.
Paroem. XI. 83•

.
102• Sostrati libros —epi -Kiommemorat Alhen. \II• 303• B. 312• E.
et ^.
Schol. Jîcandri Ther. 565• 747- Cyncgetica ejnsdem laudat Jpostol.
alii. Yid. Sclmeider. Ilist. litt. Pisc• p. 244-
:\
Ebrrt. Diss. Sic.

ex libro
103.
:\
De
I.
'.
p. 139. loctim ejus
Spint/iaro, viro musicae peritissimo

Yid. Ib.
de dipsade
.
cilat Schol.
760• 764•
, vid. Annot. p. 61•
JSicandri Thei•.
ad p. 34,
v. 336.
24•
De eodem aliisque ejusdem nominis vide Jonsium I. 14- 6-
;
INDEX SCRIPTORUM AB AELTANO LAUDATORUM. 465

104. 6TESICH0RIS, poeta. . 37- V. 27- 29- IX. 27- 37- 64. X..35. XI. 40.
XII. ob- X ib. 26•
)-
105• Telephus, Pergameuiis , ciiticiis. .
X 42. llf'•TuEOPOMPLs. V. 27. XI. 40. XVII. 16.
4nc T>
- J ' ' \ ' 111• TlMAEUS, XVII. 15.
.
Theocles.
106.
^,^ „
l)
,„, ^
^' X\ --
^
112. lYRTAEis, poeta. Vll. 1.
iuptiv. 11. b• ^ .
113. Xe.nophilus, musicns. H.

107. TnEocr..Tcs, poeta, auctor .^- ,,. li.
--. XV. 19.

j^^
2. VIII. 3. XII. 10.
II. H. d
XIH. 24-
VF.
108. TnEODECTis ars mnemoiiica. YI. 10. 115. Zaleccis, legislator. VI. 61.
109. TuEOPHKASTus. m. 17.32.35. 37.38. 6. Zenothemis. XVII. 30.
104. Stesichori , Himcrensis poetae , fragraenta collegit Bloinfield. in Mus. Crit.

Cantabr. 1816. fasc. VI. Ott. Fr. Kleiue. Berolini. 1828• 8• cum quo confe-
venda, qiiae de eodem dispulavit Ifelcker in Jaliuii Auual. Phil. 1829• Vol. IX.
p. 131. ss.
105. Telephum, Philetae poetae patrcm , commemorant Scholia Cod. Marc.

iii . . 133. I^• 545. Plurima ejus scripta recenset Suid. T. III. p. 460. Vid.
Schneider. iii Annotatt. p. 364. ad X. 42. p. 237, 15• Villois. Prolegg. ad Iliad.
p. XXVIII.
106. Theoclem iiiter Pytliagoreos rccenset Jarablicli. Vit. Pyth, c. 27• "bi
lectio iucerta; iiicertius etiam , tpiem hiijiis nomiQis scriptoreiu Aeliauus signiri-
caverit.
108• De Theodecte vid. Annot. p. 212• ad p. 128, 24•

109• 2Vieop///-a6/z Eresii Opera qiiae siipersuut ed. J.G. Schneider. Lipsiae. 1818.
5 Volumina. 8•
p.
quam
p. 40.
783.
110.
s.
De Theopompi \\\.
Innumeras fabulas tradidisse
commemorasse
Non
111. Inter plures

igitiir
.semel iuculcasse credainus.

,
,
tradit
peculiare opus
qui
et Scriptis disseruit
fertur.
..
Timaei nomme appellati
In
fiiit , liistoriis
Ebert Dissert. Sicul.

iu
^.J. E. Pflugk.
Epist.
eiim
nisi
ad
I.
Cii.
Eiiudem
p. 172-
fiierunt scriptores
Pomp.
ss.
Berolini. 1827• 8.
res
6.
,
Tom.
futiles
Pfiugk.
nullus fuit
)-
VI.
plns
1. c.
illustrior historico , cujus fragmenta collegit Goellerus in docto de Syracusis libro

abi Aeliani locum commemoravit p. 303. CXXVU.
113. Vid. Annotatt. p. 61. ad p. 34, 24.
116. Zenothemis relatus iu Catalogura Stoicorum in Fahricii B. Gr, Vol. III.
p• 582• sed nomeu existimatur fictum a Luciano iu Couviv. c. 6. Fiiit alius,
quem Periplum scripsisse tradit Tzetza Chi]. VII. 144• p. 684. ex quo opeie ducta
videntur, quae ailert Schol. y/poU. Rh. II. v. 968• I*<on iino loco ad ciim rcmittit•
Plinius,
.. In Vrcipfatione. P.
C
.
. ..
1.
r i
g
8- qui. lci^c quin. V.
e
'
11
-.
d a.
XXXY. ,
. ., -.
.
1. ult.
'. . 25,.
jep.
'
In te.\tu. 5, 2G. Ih. ult. 24, 3- 6•
. p. 1. 1.
..
. . 39, . 41, 13•
.
drle ante '^1, 20. leii• 8- Scr.
^'^
..,
. 49, 3•
. , 26-
,
\. . 86- " mar^.

', ?• .
. .
. 105. in nuui^. adde 9.
:; .
. 44 , 6•
.
. . ..
'••
. ' 53, 21.

65, 21•
'.
et sic ubiijue.
.
.
scr.
101
. 46•
, 9•
.
in niarg. adcle
pust
79,
.
•
56,
poue
2•
: 14•
. 81, 4.
Gesn.
dele virgulam.
^,
. 108, 2•
,
107, 21- post
. 111,7-
:
. . 119,8•
viri;ulain.
. 12,10•
. .
II). 29.^:;^,
. 127. in . 139, 30•
. '
luarg. pro scr.
-
..
in marg. exter. pro LX. sciilje XL. P. 140 , 15• Scr. cum Vat.
'.
...
pro . '-. • .
. ' . 152, 13•
144, 1•
.
. 156, 17•
146, 25• 151, 9-
.
. 164, 30• . 165, 10• . 175, 12• scr. -.-
'
.' 1>8
. 201•
^, '
. 175, 18•
tollc \irgidam. . 194, 2.
liii. niar^. tolle verba
iilt.
',
ii'
. 178, 7•
. 198, 17. '
22; post
. 202, 19• sic di.stiiiguc:

— . 208, 19• sic distiugtie
. 211 24. '.
. 213, 3.
siihlaus.
o'pvU9t7^.^
.
.. :
.
^•„•'-'^'
uiiciiiis
.
,
. 213, 11• poue virgulam. i6. 21. .218, liu. 1.
Ad LXIV. cxcidit lemma De Uijua dulci et potabili

:
. . 228, 30-
in inari. et itenim ad LX^ .
. .
De vipera et muraena. P. 224, 15•
'.
iri marg.
et 6. . \' iiif.
. 233, 11•
Gcsn. . 231, 30.
—
. . 238, 23.
et sic ubi(pie.
. 229, 30. addc
P. 2.33, ofit-7•
. 240, distingne:
— . 241 23. post
. 1.
-
'- '. ,
. .ct post '

. '.
,
,
.
. 247, 19• distingue •/;,
delt! viigulam. :
. .
. , '/
15. pi)sl
/. 21.
'.
. 298,' 30•
delc virgidam.
. .
. 248, 30.
. 303, 2•
scr.
tolie uutam distinctionjs. . 271, 16•
. 286, scr.
. '^61, 23.
— . 297, 30• '

. ,il7, 17• '
1•
.
268,
. 285, 11. ''. scr.
. 287, 11. distiiigne: . .
. 318,
,
. .
1.
. 342, 22.
/, _ ,.
. 321. "• ^'- ]^Jo 23 lL'ge 22;. "ani piius
uon altcrimi. P. 327, 27•
. . 343, 4• . Ib.329,
scr.
•
'.
345
6. '*
,
32•
videtur delendtim,
\
. Ib. 10- ..
ad XVII. rcsiiuu> lemma De naturali tjuadam
6• :
-
.
.
.'.. .. .
,
cum ajTnulate. marg.

P. 346• 1'"• "It• i" 34M, 7• .
.
leoiiis ilelpliiiiu
. • '',
• '. .
. 349, 7. 358, 18• 365 26•
. 368, 16 372, 9- . 375,
,
14- 3', ' ^• ,
- 379, 10-
post
pone virgulain. 32• ". "It. dele verba : aiit aiit £
deienduin.
. .
384. liii. poiiull. in marg. deJcCcoVi. P. 390, 25.
tur essc di.stiiigiu-iidiim :
aulem liii. idt. dtleiida rdircctio ipiti. P. 394, 3•

marg.
lemiuate ad XLVI. pro gallis »
^, ^^. 393, 19. sic vidc-
scribe gallinis. Il>. liii. 20. ,

'
Quod iii liis conectioiiibiis iioii mullae 8iint, quae crrores a typographis com-
missos lollant, (pldiimau eiiim ex ciiris seciindis ortacj, id lccluifs solcrliac Lorenzii,
correctoris diligonlis.siiiii, <l«'bci)l.
L
DE
R 1 L U
LIBPvI ,
Aelian. de nat. anim. . . .

R
Hominem sapientem et justum esse, liberisque suis pro-

spicere, et [paientumj ilebitam cm-am gerere, sibique victum
parare , insidias declinare , et leliqua iu eo collocata naturae
doiia, non admodum forsan aliquis admiretur. Est enim ora-
tione , re pretiosissima, et ratiocinatione praeditus, eaque ])Iu- 5
rimis in rebus ipsi prodest; insuper etiam deos revereiilia et
cultu piOsequi ^.
Quod vero brutis animalibus, quainvis
non proprio arbitrio, A'irtutes quaedam a natura insitae sint,
eademque multas et adniirandas homiuum proprietatcs jjossi-
deant, id sane luagiii momeiiti est. Quibus auteni singula eo-K)
rum seorsuiu instructa sint, et quomodo brutis animalibus noii
niiiius quain houiinibus prospectuiii sit, accurate iiosse eruditae
et niultisciae mentis opus esl. Quanquain igitui' me non latet
alioiuiii etiam iii hoc genere lucubrationes exstare iamen boc ;
quoque nostiâe, quoad ejus fieii potuit, diligentiae opus a mej^

in propriuiii usum collectuni, et stj lo familiari exposituni, tlie-
saurum haud conLemneiiduin me elaborasse credidi. iji igilur
alius quispiam liaec sibi ])rofutura censeat, iis frualur; siu mi-
nus, suo paieiili ea foveiida colendaque reliiiquat; iieutiquam
enim oinnia ouinibus placent, aut studio Aidentur digna omni-20
bus omiiia. Quaaivis autein post multos, qui ante me vixe-
nint, et sapientia excellueruiit in hoc argumento versatus
,
fueriin teniporis soite laudem iion imniinutuni iri spero, si et

,
dignam accuratioie invesligatione et

ipse scienliani cognitione
eloquio exornatam in lucem protiilerim. 25
Verba uQcinis inclusa in Gillii iuterpretatione non sunt expressa.

LIBEU PRIMUS.
Insula quaetlain iiomiiie Dioiiiedea multas ardeas alit; quae, j

ut ajunt barbaris neque quippiam iiocent, neque eos adeunt:
,
siii Graecus aJveiia eo dlverterit, diviiio quodam munere ab

Diomeilefs
his avibus aditur alis explicatis tanquani niaiiibus ad prensa-
,
5 lioneiii et complexunij Graecos se pertractautes non refugieu-

tes intrepide se palpaii sustinent, et iii accumbentiuni sinus
,
advolant, velut ad meiisas hospitales invitatae. Vulgo socii «
Diomedis esse jactantur, qui una cum eo contra lliuni arma tu-
leiunt; et prinia eoruin nalura iii avium specieni iimnutala,
lO^tiam nunc se esse Graecos et Graecorum studiosos approbaiit.
Scarus cum aliis lierbis marinis, tum alga vescitur : oinni- jj^
um piscium ad veiierem inllainmatissimus est causa, : tMir caue scaris

piatur, est cupiditas iiiexplebilis iii feniinani. Ea non ignoraii-
3
les rei piscatoriae periti, lioc niudo ei insidias poiiuiil ; iit coin-
15piebeiisae feniinae siiiiimiiiii os ad teiiuein funiculum ox sjiaito
coufecUim alligent, eainquc per mare traliaiU, ubi eo-
rum sedes et cubilia esse, et in quein locuni congregeutur iio-
runt. Conficiunt etiam graAê plumbuiu Ijgura roluiaduiii, loii-
gitudine trium digitorum , quo ex clioi'dis appeiiso, trahitur
20scarus femina captiva. Aliquis eoruni nassae in piscutorio na-
vigio accouiuiodatae os late diducit, datque operani ut nassa ,
in scarum ca])tuin comertatur; eaque sensini deinitlitur, lapide

ad certam mensurain facto. Mares veio iion aliter quani lio- ,
niines ad conspectam amatani libidinis furore feruiitur cir-

, ,
25cumque eain concursaiites alius aliuni praevertere eique ap-

, ,
propinquare et contingei'e student; ut solent juvenesehellen-

ter ainantesautosculum, aut vellicationein, aut aliud quod-
,
piam furtum amatoriuin captantes. Qui deducit feminam sen-

siin et pedetentiin, insidiis collocatis, recta ad nassain cutn
30ai"ata diceres ducere amantes. Cuni proxinie ad nassaui hi ac-
cesserunt, plumbuin in inteiiorein partem ajnscatorelraductum,
et linea decidens, feniinaiu in nassani detialiit; quo simul in- ,
ilueiites mares capiiuitur , ac pocnam dant scari ejusiiiodi fu-

rentis libidinis.
35 Capilo e piscium generc est, qui iii paludibus dcgunt [et] ; jn.
continentissimus ac iii \ictu temperantissimus esse creditur. ^ gjpjjg^,-
Etenim nullam aniniantem invadit, sed cum oninibus pacem bus.
A2
4 DE NATURA ANIMALIUM. c. 4 — 6•
servarc solet. Si vero in queinpiam jacentcm iucideiut , hunc

in suum prandluni coiiAertit ; iion prius tamen euni alliiigit,
quani cauda iiioverit tuiu si immolus nianeat

: , liuuc piaedaiii
sibifacitjsi vero movealur, discedit.
De
De
ly,
authia.
scaro.
inviceui
^
Ut
opem
commilitones veri perinde pisces sibi 5
lioiiiines iidi et ,
ferunt, quos antliias venatioiiis maritiuiae periti

iiominare soleiit; sunt autcjii pelagii. Ex liis quilibet, cuiii no-
vcrit socium captuin csse, celerriine adnare fesli-
nat, ac dorsi sui iiixu ad eum inL•aerescit^ incursu impuisu-
que pro A^mbus proliibet captivum abduci. Scari [etiam] gre-10
gales suos optiiue vindicant, ac adeuiites liaeam dentibus cou-
iicereconantur, ut caplum serventj et saepe lineani conciden-
tca euui liberaveruut , neque ob id petuiit redeiHptionis prae-
niia: saepe [']] iion adsequuiitur socii liberationem, sed spe
sua frustrantur tametsi id, quod suuin erat, pi-omptissiine|5
;
praesliterunt. Jam vero in nassarn cum inciderit scarus , di-

cunt euiii posterioreiii parteni suam de nassa exsererej reliquos
vero, qui non suiit capti, circumnataiites eum morsu corripere,
et foras socium proferre. Si vero in caput cxierit, ipsoruiu
quispiam, qui foris est, caudain ei porrigitj ille, comprelieiisa')0
cauda, sequitur. Haec illi ([uidem faciuut inore L•olninulll, anii-
citiaiunon docti, sed ad eam coleiidam nati.
V. Piscis tiOcta, cujus iiaturani, noiuen et os declarant, den-

De trocta tes Labet fiequentes etconlinentes, quibus quicquid inciderit
pisce. perfringere potest. Hamo captus solus ex piscibus non se ab25
haiiio relraliit, sed inijiellit sese in fexTum, cliordam abrodere
cupiens. Piscatores contra astu utuntur, longas enim liamo-
riini ansas labricaiitur ille vero, quoiiiaiu quodain niodo va-
;
let saltu , ausas saepe transilit , ac liiiea qua agitur concisa, ad

pisciuui doniicilia reAêiLitur. Hic etiam, sui generis grege3u
coacto, delpliinos invadiL; et ii quidem, si queui segregatum
circumvenire possint, fortiter invadunt plane eiiim sciunt del-
:
pbinum suis morsibus verberari aspere solere. Itaque troctae

ei acerriiiie instantj delpliinus coiitra resilit, subsilit, alque
iiidicat, ut ex dolore lorqueatur: idcirco lcnaciter urgcnt, si-35
niulque ad saltum delpliini lollunlur. Hic eos repellere coua-
tur illi vcro niiiil remittenles Aavum lacei'ant.
j , Poslea '^
quam pro se quisque aliquain pavtein mordicus abripucrit, dis-
ceditj delpliinus veiO libentex' enatal, cuni couvhâs, ut ila
dicaiii, non invitatos cuni suo dolore excepit. 40
VI. Glaucain citL•aroedaln a caiie amatam fuisse audio; alii di-

Dc bruto- cunt, iion a cane sed ariete; alii ab aiiserc.
, Atque apud So-
ruin iii ho- los Ciiiciae civitatem puerum cui noiiien erat Xenopliuii, ca-
,
minea amo-
„jg aiiiavit ; aliuiiique adolescentein Spartae ob speciem gracu-
lus aniavit. 45
:
c. 7 — 11. LIBER PRIMUS. 5

Tlioa diciint esse aniiual L•oulini amicissimum j et si forte vii.
in iiiciclerit, revereri ac velut observanter suscipere; De thoe.
cuin vero ab alia fera ipsum iiifestari viderit, statim ei suc-
currere.
5 ISicias quispiaiu cmn de improviso in car-

ex venatoribus VIII.
bonariam fornacejii lapsus fuisset,

canes, qiii cuin eo eraiit, De canibus
lioc intuentes iion illinc discesseruntj sed prinio circa cami- iViciae.
iiuin ingemisceutes et ululantes commorabantur ; taudem prae-

lereuutes levitei" et sensim morsu vestium attrabebant ad id,
lOquod accidisset, tanquam auxiliatores doinino suo implorantes
liomiiies. Unus boc idem, suspicatus est id, quod
igitur Aideiis
acciderat secutus est caues invenitque Aiciaui iii foriiace
, et ,
deilagratuui, rei conjectura ex reliquiis facta.
Fucus, qui inler apes nascitui-, de dic iii iiiellarias cellas IX•
15abdilus juaiietj nocte vero, ciuu apes iluiujire observaveril, De luco.
eorum opera imadil, vastatque alveos. Hoc illae cum intelli-

ga^t, pluriraae quideiii earum dormiiuil, nempe defessae, pau-
cae vero excubant. Cuiii [vero] 'iderint furein, Aêrberant evim
modice et leniter , expelluntque alis , et iu exsilium piOJiciuut.
'20Iste vero nou ob id corrigitur, sua enim iiatura et piger et vo-
lax est; quibus duobus lualis praeditus exlra favos se abdit
ut vero ad pastionem apes piofectae sunt, ille rursus opus in-
vadeiis quod suuiii ost, facitj confercit se melle, et depopu-
,
lalur tliesauros dulccs apuui. Eae ex pastioiie redeuntes, cum

'Jjiii cuiu iiiciderint , iiou araplius leniter verberant, ueque tan-
quam essent in exsilium eum ejecttu'ae , sed aspere aculeis in-

vadentcs, perculiunt latronem; qui jam iion ainplius luulcta-
Uir increpationibus, sed Aoracitatis et gulae iiimiae poenas vita
persolvit. Apiarii Laec dicunt , ac milii persuadent.
30 Ex apibus quaedam sunt iuertes, non lameu monbus fuci X.

suiil: ne(]ue enim favos corrumpunt, neqiie melli insidianturj De apibus
scd ex floribus aluntiir [etiam jpsae] , el (-um aliis evolant et «uertibus.
compascuntia. Quamvis autem mcllis coniicicndi et condendi

industiia caienl, iioii tauien prorsus otiosae sunt. Earum
35ciiini quaedam aquani rcgi, et ajnbus veLulis appuilaiit iiam ;
scnioies apud regem, ad ejus st.ipalionem selectae, perinanenl.

Aliae vero Loc manere fungunlur, ut morliias ex ahêo effc-
lant; mundos enim et puros favos eis esse opoilel, [ilaque]
iijorluani apem intra alveos favoruiu csse jion paliuului•. Aliae
40vciO ex his iiocte excubaiiL, [eL fuvoiuiu subsliuclionesj non
secus ac paiâin urbeui vigiliis asservaiil.
Apuin quispiaiu aclalem ad liunc nioduiu dignoscere po- XI•

lciiL. Quae aiimiin noii exccsscrunt , nitcscuiit , oleiquc siuii- Dc aetate
litudincm et speciem goruiit. Velulne vero el adspcctu el laclu ap'"""
45boriidulac cvaduul, aLquc ex aetalc aflccta rugis pleiuie viden-

UE NATURA ANLMALIUM. c. 12 — 14•
tui•; eae taiiieu experientia et industria praecellentiores suiit,
ex longitudine nimiruin teuiporis ad niellis [conficiendi^ scien-
ct divinatio- tiaui eiudilae. Eaedcmque tanta diviiiitate praeslant, ut et
"^'
pluvias et iVigora futura praeseiitiant; et quaiido lioruin alte-
rum, vel utrumque impendere conjecturis adsequuiitur , non 5
longissime ab alveo '3proceduiit, sed circum apiaria vo-
lantes veluli foribus incubaiit. £x Ms rebus alveoruiu custo-
des futura augurati, agricolis turbulentae tempestatis adven-
tum praedicunt. I-onge autem minus fi-igoris, quam niniiae
pluviae aut iiivis, timentes suiit. Saepe vero A*ento adversaelO
volant, lapilluni pedibus poitantes, quantulus inler •olandum
comuiode geslari possit itaque iii L•ullC nioduni contra Aentu-
;
rum incursiones et afilatus aurae ne ex iliuere deducantur,

,
eiusmodi firmamentuin ac robur nlacL•inanlur.

Î^•.
Vim et iiumeii inulta geiiera piscium iioverunt Cupidinis,15
De capitone iie Los quidem, qui in suiiiiiia inaris altitudinc degunt, con-
"^^^^" teinneutis. Eteiiim capito divinum liujus noiiieu colit atque ve-
neratur; iion tamen ouinis capito, sed ille, quem a faciei acu-
mine deiiominaut qui piscium genera et differentias novemnt.
In sinu Achaico niulti quanluin audio, capiuiitur, idque va-20
,
riis niodis. Maxime ero Curuin in re A'enerea libidinis furo-

rem oaptura lestatur [hujusmodi]. Cuin ex capilonibus fcnii-
uam piscaloi" cepeiil. , alligaveritque aut longa arundiue ,
aut
fune etiam lougo , in litore pedetentim ingredieus adnatanleni
piscem et salicutem pertraliit. Per ejus Aestigia alius subse-25
quens i-etia feit, observans quam diligentissime qua et quo-
uiodo sit eveiitura piscatio. Jtaque agitur femina iiiares
,
;
',
qui lioc viderint, veluti adolescentes libidinosi foi^mosae puel-
lae jiraetereunti cupidos oculos adjicientes, iii cam ferunlur, li-
bidiiiisfuroie agilali. Ille auteiii, qui retia tenet, ea dejicit;30
et saepe quideiu pisciuiii vcneris appetitione accedenlium nia-
gnam copiam uanciscilur. Incunibil autein prioii piscatori liaec
cura, ut ieinina captiva forinosa sit et bene corpulenta, ut plu-
res ad eam accedant pulchritudinis illecebra tanquaiu esca il-
lecti. j\am si niacilenta sit, multi ea spreta discedunt; qui-35
cunque tameii boruin est vebementi amore ductus , 11011 disce-
dit, nieberclc noii forinae , sed coitus defiiderio detentus.
XIJI. Aelnaeus enim ap2)el-

Suiit cl caslitate praestantcs pisces.
De cas^tjtate lalus ,
cum uxore quadam
posteaquatii cuiu ])aii suo tanquain
Actiiaei pi- coiijunctus eaiii sortilus cst, aliam iion atlingit; neque ad40
,
scie. ildem tuendaiii tabulis ullis ei opus est nec dote; neque nia-
,
lae tractalionis poenam tiiiict, ncque Soloncni Aeretur. no-

biles leges ct respublicae graves, quibus libidinosi bomines non
parere nibil verentur!
XIV. Merulae maiinae doniicllia et sedcs sunt petrac ct caver-45
De mcrula nusa receptacula. Mares autem siiiguli cuin' multis feininis
marina. i
t. 15. 16 LIBER PRIMUS. 7
coniplexu \'enereo jungunlui', [iique caveruis, quae tanquam
cubilia iiovarum iiuptaiiim sunl, absistunt.j Quod ego geiius
matriuioiiii, luxuiiosuiu multarumque esse studiosuin, deli-
,
catoruin ad rein veneream dicerem esse barbarorum, et, iit joco

5 aliquis de re seria diserit, Medicain autPersicam vitam. Ouini-
um autem piscium est maxime zelotjpus [iii lioc genere iuas]
cum seniper alias, ium maxiiue cum ejus uxores pariunL. Li-
ceat autem niihi vocabulis uti hujusmodi in quibus forte ali- ,
quis ceu temerariiim me reprebendat, quae ipsa videtur con-

IQccssisse natura, cum reruui etiam ipsarum secundum illam
exempla extent. Cum igitur parturiendi doloribus cae tenen-
tur, domi quiescuiit; nias autein ,
tanquaiii uiariliis, foribus
'.
incubans cavet, ne extrinsecus insidiae inferantur, metu par-
Videtiu' is noiidum genitos amare, iiietuque pateriu)
15iiiotus, bis timere, et totos dies in eoinina custodia pernianet,
iiibil gustans [atque]] cura ipsxim alit.
,
Sub crepusculum ve-
spertinum [tandeiu] intermittit banc custodiendi iiecessitateni,
cibiunque exquirit, neque eo destituitur. Singulae vero coii-
jugum, quae suiit intus, sive sint in parlus doloiibus, sive
20jam eiiixae [cubeiit] algas copiose in caveniis et circum petras
piovenientes , quibus
,
68•,
repeiiuiit.
Peritus piscator, cutn insidias merulae pisci molitur, ba- ^^•

mum plumbo degravatuiii, et squillamagna iinplicatum dejicit ; De eadem.
et iuox submovet lineaiii excitans et exacuens piscem in prae-
25dajn. Squilla mota speciem quandam sui praebet ingres-
surae in caveriias memlae, quod quidein baec niaximopere odil.
Quaniobrem cuin id fieri sentit, quanto cum iiupetu potest, iu-
vadit, existimans eam bostem esse (non eniiii tum cibus curae
illi est) cumque squillam dentibus compresserit discedit, cibo ,
30jii"aestabiliore)n et antiquiorein curarn igilandi duceiis. Cuiii

porro quiddam ex aliis rebus obviis comesura est, primo tentat
et premit, deinde jacere sinit; idensque boc ideui iion pal-
pitare, et jam inortuuiu esse, comedit. Feminae vero, quaiii-
diu niarein Aident propugnantem, douii iHanent, et speciem
35tuendae familiae servaiit cum vero ille periit moerent femi-
; ,
uae, easque ex sedibus suis producit tristitia tumque capiuntur. ;
Quid ad baec poetae dicunt, Evadnen [Ipbidis filiain] et Al-

cestin [Peliae] dudum nobis gloriose lugentesV
GL"iUcus piscls pater qualis est conjuge sua nalos dili-

! XVI.
4Qgenter custodit, ne insidiis iiupetanlur nexe pernicies ulla eis dc glauco
,
inferatur. Jtaque donec laeti ac sine timore natant, tamdiu pisce.
ille custodire non iiitermittit, nunc a tergo cum eis natans,

nunc vero non a tergo , sed adnatat modo ad unum eoruin la-
tus, inodo ad alteruin. Si quis veiO ex parviilis timere coe-
45perit, ille tiniore cogiiilo, ore biante parvulum excipit; deinde,
tiniore praeteiito, quein devoraveiat , revomit qualem accepe-
ral, isque rursus nalat.
8 DE NATUEA ANIMALIUM. c. 17 — 19.
".
marina.
Canicula manna simul atque peperit, iiulla mora interpo-
De caaicalasita, suos catiilos simul cum ea uatantes liabet. Si quis
eoium timeat, ingreditur rursus per genitalia in ventrem ma-
\
XVIll.
amore
^
tris
erffa
"
ubi timor abierit is prodit tanquam i'ursus editus.
•
;
Mulieruiii
De delphiniadniiratioiiemliabet
-.
iii liberos
:
,
,
verumtamen
studium magnaiii quidem
qui e vita excesseruut superesse malres, easque, tiistitia

,
tigata, iu doloris oblivioncni veiiire.

perspicio fiiliabusl
.i•
Delpbinus autem feinina

omnium maxiuie animalium eorum , quae procreaveiit, studio
^
mi- j •
, •
5
tenetur. Ex sese gemiuos parere solet. Cum autem piscatorlO

aut trideute ejus sobolem 63-,
aut spiculo feriit ('enim-
veiO spicula ex parte superioii, ubi funis oblongus inseritur et
alligalur, perforata suiil) cuspides uncinatae defixae iii delphini
corpore eum retinent. Is quamdiu [dolens, et] iu omnes par-
tes se A'ersans , aliquod i-obur babet, piscator funem relaxat,i5
ne vi abrumpatur, ejusque culpa cum ferro delpbinus disce-
deiis ex captivitate evadat. Cum autem ex vulnere delphinum
labori succumbere, atque aliquantum de contentioue insultandi
reuiittere piscator aiiimadveitit, sensim ad iiaviai subducit,
praedaque potitiu•. Jam vero mater nec catuli sui casum per-20
cile est, ut collibuerit caedei'e

'
borrescitj iiec inetu repriuiitur, sed incredibili desiderio filium
inseqailur, et quod iilium in media caede versantem sibi de-
sereudum non existiinat, nullis terroribus ab insequGndo de-
teri'etur, atque adeo eam illio subsidio percutere fa-
[adeo prope accedit,25
itaque] una cum iilio capitui', cui sese ex periculis servare et
discedere integrum erat. Ac si adsint ei ambo catuli, intelli-
,
gatque altemm laesuni esse, atque, ut diximus, captivum ab-

duci, iulegruni alterum caudae verberatione persequitur, ac
niordicus premeiis ablegat, atque adspiratioiiem quandam oc-30
cultam uiitlit, tanquaiu tesseram ut fuga salutem adipiscatur.
,
Cujus aduionitu discedit ille, ipsa veio i'emanet doiiec capia- ,
lur , atque siuiul cum filio capto moritui•.
XIX. Bos marinus in limo gignilur el licet iiiiiiiinus mox a ;
De bovema-P^rtu, postea tamen maximus e\"adit. Parles supiiiae albicant j35

rino. dorso , iacie, ct lateribus admodum niger et inilrmus est: os
ei exiguum ; dentes inclusi in conspectum iion vciiiunt loiigi- :
'
tudine et lalitudiiie insignis est.
'5•,
fietus
lum
suarum
est.
ln cibo cuui piscibus multis
canieui buinanain praecipue appclil. Porro cum
iijfinnitatis sibi .sit conscius , sola corporis mole40
Itaque si queni forle nataiilem, aut piscationi in-
tentum viderit, aduans in altum se tollit, et incurvatus desu-
per se iiijicit, ac suo pondere depriinit, et corpore toto gra-
vis illi tecti instar superimminens, et uieiubris omnibus suis
ceu vinculis irnpediens einergere bominein et respii"are piO-45
,
hibet. Ilomo igilur spirandi facultale sibi erepta , ut rationi

;;

consentaneum est uioritui' bos vero immiiieiidi duralionis
, ; ,
mercede, prandio, quod maxime expetit, fruitur.
Caeterae aAês cautaliices os expressum liabent, ac ore va- ^,

lent ad. cantuuj, moreque lioininum lingua lor|uuutur. Cicadae ^^ cicadis
5 non ita, sed meinbranulae '•636 [circa ciiiclum] loquuii-
tur; rore vescuntur. prima luce , donec inipleautui• liomi-
num com enlu fora , silent ; Aigore solis progredieute , cantare
aggi ediuutur ; et tanquam laboriosi cantores supra caput mes-
sorum staiites ,
[aures ipsorum pastorum, viatorumque de-
, et
lOmulcere studeut.] Hoc auteiii cantandi studium, solis iiiaribus
a iiatura tiibutuin
sae verecuudae silentium
est. Cicada feinina muta est, ac uiore spou-
sibi convenii-e existimat.
Textrinam et lanificia deaiu iiominc Erganem XXI.

fama bominum celebratum est. Araueus vero ad textrinuiii De aiaQeo.
15opus sua sponte naluraque natus est. jS"ou enini textili arlifi-
, , '
cio studet, neque aJiunde fdum assumitj sed ex suo ventre
slamiiia deducit, et irretiendis levissiiiiis volucribus Aenabula
contexit, atque in retis specieiii diirundit, atque eodein ,
quein
ad.texeiidurn de ventiê suo deti-abit, succo \"eiitreni suuiii alit
20perquain sedula, ut etiaiii mulieres, quae maxiiue ad nendi arti-
ficium digitorum argutiis valent, et iilum summa arle elabora-
tum conficere praeclare sciunt, cum co nou sint coniparandae
nimirum filum tenuitate piluui vincit.
Babyloiiios et Cbaldaeos cursus siderum peritissbnos cele- XXll.

25brant bislorici, Fonnicae vero ueque coeluni siispiciunt, ne- uj. fgfmigjy
que digitis inensis dies iiumeraiê sciunl adrairabile tameii do- ;
iium a uatura iiactae sunt pi-imo eiiini mensis die intra tectuni
;
suum se continent, et e cavei-iia iiou egrcdiuiitur, sed iuinio-

lae manent.
30 Sargis piscibus sedes saxa et caveniae sunt ,

quae exigua XXIII.
intei'valla et divortia habent , ut fenestellas perineare solis De sargia.
spleiidor, earumque dislantiam luniine iniplere possit. Cum

euim luce sargi delectanlur, tum vero solis raaxime ra-
oiuiii
dios expetunt.
vsitieiiLer lu loco multi eodem habitaiit: apud
35paludes et brcvia vitani agunt vicinanique proximam conti- ,
iientcui se babere gaudent. [Ex brutis] ca])ras vebeiiientissiaie

Nainque cum caprarum proxime ct secuiidum litus pa-
auiaiit.
scentium unius aut alterius uiiibra iii mari apparuerit, proli-
nus gaudio exilientes suuimo studio adnatant, ac saltu non ad-
40™oduin ad saltandum idouei capras conlingere [frustra] affe-
ctant; sensura caprini odoris percipiunt, etsi sub iluctibus na-
tant, ilaque voluptate gestienles ad eas accedere .sludent. Quon-
iam vcro circa amorcm adeo infelices sunt, ex bis idcirco ca-
piunLur, quae taiitopcre desiderant. jNam piscator caprinam
45pe]Iem extraclam cuin cornibus iiidueas iusidias parat, sole a
:
10 NATURA ANIMALIUM. c. 24— 28-

lergo relicto; alc[ue farinain capiiiio jure niadefaclam in cam
niaris paitein spargit ac abjicit, ubi habitare solent sargi
,
(juibus tanquam phillro quodaui odoris su])radicli allectati ac-

cedunt, farina vescuntur, pellis adsiinulatae caprae conspectu
peruiulceutur. Ex his auteiii multos piscator hamo robusto ca- 5
pit, cujus linea alba non ex arundine appensa est, sed \'irga de
coniu arbore. Siiiiulac eiiim ad liamum adbaeserit [piscis],
subtrabere expeditissiine convenit ne alios conturbel. Manu
,
etiam capiaiilur, si quis spinas, quas ad tiiitionem sui cxcilanl,

a capite ad parteiii iiifenoiêm [sensim] ocando et flectendolO
declinet preniendoque cx lapidibus, in qiios ad latendurn se
,
compelluiit, extrabal.
.
Vipera sua circnui])licalu.s fcinina , cuin eacoil; islaquc
De vipera. siiie uiolestia iiiiri se patiiur. Postquaiii vero ad coeundi iineiu
pervenerunt, uxor pio roitus coiisuetudine, mala signilicatioiielo
amoris niaritum excipil; iiauj ei ad colJuiu iuLaereiis iiioisu
abscindit caput; itaque l)ic perit, illa praognans efficitur.
Non autein ova paiit, sed aniruantes partus edit, jamjam ido-
' ,
iieos ad perniciein infei-endum; in i])so enim partu malris al-

dislraliunl el laceraiit, perque disniptum venti'em erum-20
punt, ulciscentes jiatrem in hunc nioduin. Quid ad haec Ore-
stae et Alciuaeones, boiii tiagoedi?
XXV. Hyaenamvideas lioc quidem aiino marem, insequenli

si
^ De hyaena. \idebis fcminani; iiunc fejuijian], postea marem utrius-

si :
que enim sexus particeps est eundeni inarem, cui ante nu-'25
;
uxorem autem sexutn iiurnutat.

p.serat,
igitui"
ruin ,
veteres]
ducit; i[Uotannis
Caeneum
Tiresiam, non ostentationc
et
sed rebus ipsis expriiuit hoc animal.
'- [IIlos
XXVI. Pugnant de feminis, juxta ac viii de pulcliris mulieribus,

De caiitha- liiixi
rie inanuis.
pugnant cum
^
de ovibus arietes de-30
conti'a liircos, tauri contra tauros,
Turgent etiam amore in feminas canthari
procis.
marini, qui ia locis, quae noniinant, gignuntur. Quod
veio 111 axnatores suaruui coiijugum odium accrbum babcnt,
acerrinias pugiias edi videres; iiec tanien illis niore saigoruiii
pisciuiii de iiiulti,s certaiiien instituilur, sed iion alilei' ,
quam35
Mcnelaus cuiii Paritle, ])ro uiia uxore decerlant.
XXVII. Polypus cum aliis cibis pascilur (est eiiiiii edacissimus, ad
Dc poljpo. fraudenique et insidias eallidissiiiius) tum Aero sua ipse iiienibra
coniicit. jSam si veiiatio eum bracbia sua devorat, ac
deficiat,
\"entre sic saturato , inopiam venationis levat; deinde renasci-40
tur [ei], quod \Jeest, boc tanquani prornptuui prandium ad fa-
niciii restiiiguciidam coiii])aiaiite [ipsi] iiatura.
XXVIII. Equi cada'el• projectuin vespas gignit. [Xaui] ex bujus
Dc vcspie. putrescciitis medulla evolant vespae nimirum voluciis proge- ,
iiies ex cquo aniniali vdocissimo. 45

.
C.29 — 32• LIBER PRIMUS. 11
Mulieribus veneficia et canliones exerceuLibus similis est XXIX.

noctua captiosum animal. Haec enim capta suos in priinis pe noctua.
, ,
aucupes sic captionibus suis iii se elicit, ut eani velul ludi-

cruin quoddam aut amuletuin iu humeris circumgeslent. Noclu
1) quidem \"igilat, et ^,
quasi quibusdain praestigiis et illece-
bris, aves allicit, easque sibi adsidere facit. Iiiterdiu \evo alia
aucupii induclioiie utitur, et avibus illudit, [ridicule] niiiii-
rum iu aliam atque aliam speciem vullum comcrtens quibus ;
aves captae et stupefactae, maiiere apud eam perseAêrant , ma-

JOxiiiio eoiuni, in quae se format, tiiiiore perculsae.
Lupus piscis a squillis superatur; quanquain piscium, ut XXX•

jocose dicam , niaxiina orago est. Lupi igitur cuin circa pa- De lnpo
">ariuo.
ludes niaris degant, squillis quoque palustribus insidiantur.
Sunt eniui illae trium genex'uin; aliae, quales dixi, paluslres,
iâliae quae algis victitant, et tertiae saxatiles. Porro cum iis resi-
slere squillae non queuiit, una perire cum lupis inalunt. Xeque
earum astutiam narrare gravabor. Cuni igitur se captas seii-
'
quod eminet a capite, quodque
tiunt, fasligium siinile est acu-
tissirao trireinis rostro, atque iiicisui'as liabet inslar serrae uii-
20cinatae; hoc, inquam, aniinosae illae bestiolae, cum [callidej
inveiterint, leviter saltaiites prosiliiît, et tanquam saltato-
rium '83 oibeiu. Lupus vero hiat eique sunt ,
partes colli tenerae ac molles. Cum igitur squillam ex lassitu-

dine viiibus defectam comprebendit, prandium fore arbitralur.
25Squilla priiuuin in gutturis laxitate saltat, jiost aculeos in mise-
rum venatoiein dellgit huic inleiîora exulceraiilur, tumesceu-
;
liaque plurimum sanguinis mittunt; denique suffocalioue lu-

puiu interficiens inteiiicitur. ,
Ihiguium robore et dentium ad dissecandum acie coiiiiduiit XXXI.

30ursi, lupi, paldi, leones: quibus hyslriceiu miniine iiistruclumDe bystrice.
esse audio, iiec tamen a iiatura armis destituluin esse ; in lio-

stes enim, qui eum adoriantur, superiores selas inhorrescente
dorso,tauquam jacula, dextre saepius emittit; illaeque volaiit,
tanquam iiervo quopiam excussae.
35 Maluni profecto ingens et ferox niorbus iniuiicitia et odium XXXII•

insitum, siquidcni brutis animalibus ingenita sunt, iisdem quo- De inimiciti-
que sunt inexpiabilia.
/ . .
^
. X
1])
odio liabet muraeiia, polypus '* PobP'»
locustae lumiicus , muraenae locusta iniestissinia
•
i
est.
\T
iVluraena
muraenae et
• • •
logustae
enim cirrospolypi dentium robore abscindit, et postea ventrem
40pJu.s subiens eadem i])si merito macliinatur si quidem nalare
, ;
potest polypus Aêro reptanti similis cst eique si in saxoium

,
;
colorem se vertat nihil ei asluliae bae fallaces prosunt mu-

, ;
raena eiiiui solcrter fraudem ejus advcrtit. Cuiii vcro pol}'pus

locustam ceperit, eain sufTocat, et niorluae carnes exsugit. Porro
45locusta cornibus erectis iracundia furens , iratae mulieri simi-
lis inuraenam lacessit: liacc igilur aculeos, quibus liostis prae-
12 DE NATURA ANIMALIUM. c.33 — 37.
luuniLa est ,
[imprudeiis] mordicus lenet j illa vero forcipes
acutos tauquam manus praetendens utiinque cuti inL•aelel'e ,
forlissime non intermiltit; muraena indignatur, seseque liuc et

illuc versat , et acutis testis i:nplical ,
quibus confixa fatiscit et
succuiubit ; denique elTusa jacet: locusla ex lioste instituit ^
prandium.
XXXIII. Muraena piscis est pelagius. Qui cum se reti inclusum
'
'
De murae- sensit , circumquaque natat, et qua evadat, ubi rariores

na- laxioresve sunt macnlae, \e\ eliam disruptae, callidissime quae-
rit; quod si laleii] alii|ucm locum pri-JO
iiivenerit, e leti clapsa
sliuani nalaadi libertaleiii recuperat. Cbi vero una quaepiam
sic evaserit, reli([uae etiam ejusdem gcneris, si quae pariiei•
captae fuerint, eadem elapsae illam^ ceu viae ducetu, scquiintur.
XXXIV. Cum se a periLis piscaLoribus captari cognoscit sepia, suuni

De Bcpia.
•,
atrauieiituin emitlit
sit i)i
,
corumque ])Gr.sli-ingit oculos

eorum oculis, iiihil tale vident.
qiio ciicuuifutia , ab oculis piscantiuin re-15
piscalores vero
;
Aenea teuebris
Sic
cuin ,
cir-
curusopto fcfellit Acbilleui JN^cplunus, ut ait Homerus.
XXXV. Fascinaiitiuui [et praesligialorum] oculos etiam rationis ex-

Dc fasciua-])ertcs bestiae [iiatura quadam arcaiia et niirabili] caveiil. Naui20
tionis reme-palmiilji^ ut audio, fasciiiationis amuletuni laurinos raiuulos te-
'"
iiues avellunt, deiiide in nidos im])onunl. Milvi autem rha-
iniium, circi cichorium sylvestre, turtuves iridis fiuctuua, corvi
A'it,icem, upupae adiaiilam (quod et callitrichum aliqui vocaiit)
[coiiiix aristeieouaj liarpe liederam ardeolae caucrum, 2ierdi-25
,
ces arundiuis coniaui legunl; lm'di raiuo myrli, gramiuc alauda

se luetur; aquilae genlili suo lapide aetile, queni et uiulieribus
commodum esse , et abortibus adversari praedicaiit.
XXXVI. Torpedo nominis aiTeclum, lioc rtt, lorjioreiii,
piscis sui
Dc toipcdi-iii quodvis ab ea contactuni aiiiinal Iran.sfuiidit. Remoraju simi-30
nc ci alus Ji[er ex eo, quod facit, quoniain naAigia rctiiiet ac moratur,
lionniies appellaruiit. rorro cum pant balcyou , maria Iraii-
(juilla sunt, et quiescunt. Et quamvis iiiedia hyeine jia-
» lial, iiou deest tauieii ad incolume puerpciium ei Iranquillus
aer. Et eo f(uidcni teinpore dies lialcyonios celcbranius. Quod35
si casu equus lupi vcsligiuiu coiiculcet torpore comprehendi- ,
lur. Itcin si lu])i Laluin e(|ui quadrigain Irahenles calcavei-int,

sislentur, lanquam ii ciiiu (luadriga coiiglaciassent. llicis fo-
lia si pede alligciit, obtorpescit. I.upus itidem, si \'el cal-
]eo
cct \cl propius laiilum accedat ad folia scillae; quamobreni40
,
oL vulpes cubilibus luporuni ea injiciunt, nec immerito, taii-

<|iiam infensissimae illis, quaruui iiisidiis petunlur.
XXWll. Cicuuiae ovis suis periiiciem inolientes vesperliliones sa-

De rfniediiitpieiilissime vindicanl. (luin liae ilaque solo suo conlactu ova
ab aiiiiiiali-jjjj^jj
[.subvciilaiiea alquc] bLerilia cfiiciaiil, Iioc reniedio uluiilur45
C.38 — 40. LIBER PRDIUS. 13
ciconiae : platani folia in iiidos suos inierunt, ad quae accedeu-bus qaibus-
tes vespertiliones , turpore coalplcL•ellsae , peniicieiu adlerre ''^'" '*'*^''*'"
non queunt. Hiruudinibus Luc idem iiaturu largita cst: iiam

curn blattae caruiii ovis peniiciusae siiit, matres apii folia ante
piillos projiciuiit, ob idque ab illis adpullos accessus iieri iie-
quit. In pol}"2)os si quis rutam injiciat, imuiobiles uianere in
seiruouem lioiuinum venit. Serpentem si arundine coutiiigas,
a prima plaga iion sc commovet, torporeque constiicla quie-
scitj sin iteruin ac teitio plagam inilixeris, colligit ac coiifir-
'mat sese. Muraena quoqiie bacillo seniel percussa quiescit siu j
saepius fuuditiis ira iaLeiiditur.

, Piscutores diciint polypum
iu terrain progredi ad olivac germen in littore posituin. Porro
contra omniuin feraruui veuena reiuedium est eleplianti adeps,
quo si quis inungatur, licet nudus contra efiOiatissimas bestias
procedat, illaesus discedet.
Ariele coriiuto et suis gi'unnitu abborret cleplias. Sic Ro-

nianos Pyrrbi Epirotarum regis elepbaiitos in fiigam vertissCDe
dicunt, victoriamque aniplam ex eo bello retulisse. Mulieris
forma hoc aiiiuaal capitur atque bebesceas ad ejiis pulcbritu-
. elephan'
to.
diiieui remittit furorem animi sui. PiiAaleiu "6

luisse iii Aegy-
pti urbe Alexaiidila elcpliaiituni ferunt Aristopbanis Byzantini,
de quadani muliere coronas texente. Oimiia bene oleiitia amat,
unguentoiuin et ilorum odore permulcetur. Si quis fur aut
praedo ferocissimorum canium linguam compescere , eosque
'fugare voluerit
, titione e rogo bominis abrepta ad eos accedens
perterrefaciet , [ut quidam ajmit.] Hoc etiam audhu, Aestein
factaui e lana detonsae ovis ,
quam lupus laniavit molestiam
,
et pruritum excitare in corpore ejus, qui iuduerit. Si quis

vino immittat lapidem a cane demorsum, furore con%'ivarum
lexcitato^ lites et conlentiones movebit.
Scarabaei bestiolae foe-
lidae unguento odorato , siiiatereuut. Sic etiam
iiistilletur,
.
cerdones ajuiit aeri putido adsuefactos uiiguentis abborrere.
Serpentes quos^-is ibidum pennas timere Aegyptii adseruiit.
Turtures capiunt qui eorum capturae studiosi sunt, et de-

siderio non frustrantur, in buiic moduni. Saltant et canuut, turturi- ^
quampossunt sâ"issime; illi \ero tum auditu mulcentur, tunibus (pasti-
conspectu saltationis se obJectant, et propius accedunt. At naci:*).
aucupes sensim ac pedeLentim recedunt ad euni locuni , ubi
doli iii miseros strucli, nempe retia expansa jacent; in quae
'illi mox incidentes capiuutur, saltatione et cantu prius allectati.
Orcynus , cetaceus piscis , iion ignarus est eorum quac ^^•

,
sibi maxime conducant, doiium boc iiatuia, non arte adeptus. Dc orcyno.
Itaque cum L•amo transfixus fuerit, in iiiaris altitudiiieui sei-
psum impellens ac deprimens ad solum allidit, et L•alunl oris
pulsatione expellere conatur: quod si id minus fieri queat, ab
hamo exceptum vnlnus lucidentms iufert dilatatque ; atque ex-
14 DE NATURA ANIMALIUM. c. 41 — 45-
siliendo id,quod sibi molestiam exTiibet, exspuit abjicitque.
Saepe vero id uon adseculus invitus ad piscatoris praedani
,
subtraL•ilU.
XLI. Timidissimi pisciuin nielanmu suae tiiniditatis testes habent

Dc melana-piscatores ; iieque eniui capiuntur nassa , iieque ad eain acce-
0. dunt; si quando vero sagena eos circumdederis, imprudentes
coinpiebeuduntur. lidem, cuin placiduiu et quietum est mare,
ad iinam maris sedem iu petris aut algis quiescuiit, tegumen-
toque proteguiitur quocunque corpus occultari potest. Con-
,
tra, cuiii adversa tenipestas est, et pisces alios in altuui ex 1-1

cluuui impetu desceiidere vidcnt, bi fiducia impleiitur, simul
et ad littus appropinquant , [et ad peti'as adnatant] atque spu-
main super se fluctuantem, ipsosque cooperieiilem , satis esse
ad se tuendum arbitrantur. JSescio quomodo enini pernoscunt
eo die uocteve cum feiitas niaris et immanitas elTervescit,!
,
tum a piscatoribus non adiri mare. Ac cuni maris tempestatcs

sunt, ex bis vivunL cibis, quos e saxis partina eruunt, paitim
e terra evelluntj iiec tamen iiisi sordidis pascuntur, et abje-
ctis, quibus iioii facile alius piscis, uisi fame oppressus, vesce-
retur. Cum maris tranquillitas viget, iii solo sabulo pabulum^
inquirunt, biiicque pascuntur. Ceterum quo capiaiitur, ex
aliis audire poteris.
XLTT. £x avibus aquila maxinie acres et acutos oculos babet. De

De aiiiiila. quibus et Uonierus ei conscius lestimonio est, in Patroclea siini-
leni ]mic avi iiiducens Menelaum cuui requix-ei'et Anlilocbuui,i
,
quem ad Acbillein iiiiUeret uuncium, tristem quideui sed ta- ,
luen necessariuui de iiioite eius aiuici queiu a se luissuiii ad

,
,
pugnaiu noii aniplius summe desideratuiu recepit Acliilles. Cae-

teruni aquila noii soluui sibi, sed liominuiii oculis utilis Labe-
tur. IN aui iel ejus uielle exccptum Altico et bebesneiilibus illi-l
luin oculis, quam acutissiinuai efilcit.
XLIII. Luscinia avium argutissiiua, [et Iranquillo prae ceteiis ani-

Ue luscinia. '"o,] suavissima et imprimis canora voce solitaiiis in locis can-
tillat. £jus etiam canies vigiliain fovere ajuiit. Mibi vero
qui cibo 'csc•alltul• bujusmodi, boniines nec boni iiec sapientes.
\identur. Scd illius etiaiu deoruin aUiue hoiiiinum regis ut ,
Hoinero placct , ncnipe soiiini, privalio , infclix iiifelicis cibi

iiiunus iiiihi îdetur.
XLIV. Gruum tlangores plmias arcessere fama est, caruiidemque

De grue, cerebnini quippiaiii amatuiiuiii habet utile ad coiiciliaiidani ,
mulieruin graliani si luodo bene aiiiniadvcrteiuiil, qui haec

j
primi observaruiil.
XLV. Vulluiuin peiuias si quis suffierit, facile serpentes e la-
Uc vuUiire. ''bulis suis ct cavis, uL audio, ediicet. Dryocolaptes noiiien
apud Graecos sortilur ab eo ,
quad facit; naiu gibbo el eiui-
e. 46 — 50. LIBER PRIMUS. 15
nente rostro arbores perculit, et excavato in eis loco |)ulIos ,
suos tanqiiain in niduin inipoiiit, ad iiidi iiistructiuiiejn iiou le-

stucis inter se connexis egeiis, neque aeclificatiuiiculis. Si quis
lapide immisso ei fuiamen obstruxerit, ille ex liis conjectura
^ adsecutus insidias sibi paratas esse, lieibam lapidi contiariam
adfert, eainque lapidi opponit lapis velut oirensus ; et uoii fa- ,
cile ferens vim lierbae , exsilit, atque rursus suave leceptacu-

lum jîco aperitur.
Dentices nou solitarii sunt, iiec soliludinem et segregatio- XLVI.

lOnem a se invicein ferunt. Solent autem juxta aetatuni discri-De dentici
mina degere ac iiiaiiruin peradolescentes separatini a reliquis
:
bus.
natant ii quoque qui suiit conGrmatiori aelate etiam inter

,
,
,
se vilae commuiiitate conjunguntur j ila ut congruanl piover-

bio, Aequalis aequalem delectat; et praesentes praesentibus,
15tanquam iis quibuscum societas aut amicitiae conjunctio ex
consuetudiiie usuque frequenti cualescit delectantur. Ad- ,
versus piscatores autein sic macL•inantur ut, cum piscator ;
in eos cibujii demiserit, congregati et iu orbein consisLentes

inter se conspiciant, et quasi signo dato iiiter se admoncant,
20"e prope ad cibum accedant neve deuiissum cibum attingaiit.
,
Atque in liunc ordinem instructi pei-uiaiient: siii autem soliva-

gus ex alio grege accesserit, L•amul«que de\ôraverit, ac suae
solitudinis praemio accepto subtractus fuerit, confidentiores
efiiciuntur, tanquam capi iion possiiit sicque prae nimia fidu- ;
25cia iiegligentiores facti capiuutux•.
Per aeslatem corvus exarescit sili coufectus et clamore XLVII. ,
utfanjaest: cujus rei banc causaiu aflerunt, De corvo,

ultioiieiu testatur,
c[uod cum ad aquationein euni fainuluin suum Apollo niisisset,
ille, niagna segete inventa adhuc 'indi, frui volens grauis Iru-
SOmeiiti, et expectans dum maturuisset, mandatuiii domini neg-
lexit; quani ob rem siccissimo anni tempore siti ailectus suae
morae dat poenas. Hoc licet fabulae simile , ob Apollinis ta-
men reverentiaui dictuni sit.
Corvum sacrum et Apolliuis pedissequum esse diciint; id- XLVIII.

35circo diYinatiouibus praeditum fatentur, ejusque clamori dant dc
codem.
operam, qui avium sedes , et clangores et volalus ipsarum a ,
dextra et sinistra cognoseunt. Corvi ova audio nigios efficere

pilos. Qui [vero] capillilium suum [sic] adulterat, opoilet
oleum in ore compressurii habeatj nam iiisi id fiat siniul cuin ,
40pilis ei dentes iiigri redduntur, vixque elui possunt.
Merops avis contra, [ut fertur], volat atque ceterae aliae XLIX. ;
enim omnes iu anteriora oculos versus, illa vero retro caudani De merope.
versus volat. Et profecto naturam volatus adniirationc et ia-
solentia pleni ,
queru facit lioc animal, summopere miror.
45 Cum libidinis impetu plena est muraena, in aridum i)ro- L.
1(5 DE NATURA .INIMALIUM. c. 51 — 55-
Oc miirae- greditur, et spousi iniquissimi desiderio permota latibulum vi-
na. jierae naaris intratj ibique ambo inter se colligantur, alque
coitu iiiiplicantur. Vipera quoque nias, ajunt, stimulis libidinis
concitata ad mare accedit; et ut adolescens comessator cum ti-
bia fores jiulsat amicae, sic vijiera iiias sibilo edito amatam 5
e"ocat, eaque mari exit, natura dh-ersorum locoruni incolas in
cupidilatem unara et cubile idem cogente.
Li, Hommis mortui spinam inedullam puti-esceutem in serpen-

De serpen- ^6™ ajunt, exoiirique feram, et serpere aiiimal imma-
fis ortu. iiissimum ex mausuetissimo et bonorum quidem proborumquelO
:
reliquias quiescere et quietem pro praemio babere; queinadmo-

dum etiam aniniae ipsorum boiia, quae a sapienlibus celebrantur :
nialorum liouiinum spinas post e vita excessum talia mon-

stra parere. At id aut est totuiii fabulosumj aut, si adliibenda
ei fides sit, praemium meo judicio dignum suis moribus iualusl5
retiilerit, qui serpei:tis pater efficitui' mortuus.
Lij. Hiruiido significatione sua pulclierrimi temporis ostendit

Dc hiriinili-^'^^^"^-^'"• Eadem laominis studiosa est, cujus contubeiMialem
nc. se esse gaudet, [etnon vocata ad emii acceditj ac] cum ei rur-
sus bonum videtui', discedit. Ceterum liomines Homeri lege20
hospitalitatiseam tecto recipiunt, quae praecipit bospiteiu prae-
sentem esse diligendutu , discedere vero Toleutem dimitteudmn.
LIII. Peculiarem respirationis modiim, et amplius aliquid prae-

l)e capris, ter caeteras aniinantes capia liabet. Pecuarii eniiu sermones
,
et pastoritii eam auribus et naribus spirare testantur , sensu-25

que ex omnibus bifidae ungulae auinialibus acerrimo esse. Cau-
sam, quare id ilat iguoro [quantum autem
,
;
-i, jam dixi.]
Quod si capra etiam Proiiietbei opus est, quid sibi \oluerit, ut

talem iingcret, ipse scherit.
Dc mnrsu ,..
Viiierae
^
dus; quoruai
et aliarum serpentium
,.
alia propnian,
.1...mungi
morsus
alia
.
iion carent
..
percipio.
_
reme-30
Incanta-
ahpidiu
tiones etiain iiiipacluui nomuilJis venenum miligaveruiit. So-
lum aspidis ruorsum insaiiabilem omni medicina superioiem
,
esse audio. Dignum saue boc animal odio proptei' mali prae-
sentiam. At fera scelestior, et quae minus Aitaii possit, mu-35
liex' venefica; qualem fuisse Medeam et Circeii audimus: nam
aspldum ciiena morsu duntaxat laedunt, illarum autem ve-

nena el solo conlactu nccare feruntur.
LV. Canicularum tnarinarum tria sunt genera quarum maxi- ,
Dc caniriilisinae quaedam inter cete robustissima numerari possunt: ex re-40

iTiariuis. liquis duobus generibus [quae in coeno degunt et] ad cubili
,
niensuram excrescuiit , aliud galeos , aliud centrina appellari

solel; quod colore \ariuni est, reliquum
galeos nomiiiatur:
genus qui centriiias appellarit, iion errabit. Rursus varii niol-
liore pelle, et capite latiore suntj ceutrinae parvi et pelle dura45
sunt, et capile acutiore, et coloris albedine ab illis diflerunt.
Eisdein innati sunt aculei duri [et adversus omnia resisten-
,
tes] quoruiu alter capitis iii juba, [(pinna dorsi) ut ita dicam]
alter in cauda atque Aencnalum quiddam liabcjit.
, Postrema
5 duo genera j)arvaruni caiiiculaiuni in coeno et luto capiuntur.
Piscandaruin ratio haec est: Albuiii piscem illecebrain ad eas
captandas deuiittunt: ex bis si qua capiatur, ceterae onuies
lioc A'identes circa captain adsiliunt, ac eam [dum haino ex
profundo extrabitur] ad navei]i usque iusequi non cessant.
lOlnvidia quadain hoc cas facere existimares ; quasi illa quae ,
caj)ta est, sibi uni escaiu aliquaiu praedata alieunde esset: at-
que ex ipsis nonnullae iii naveui insilienles saepe sua spoiite
capiuntur,
Pastinacae mariiiae radius ab omui medicina iiiviclus ex- LVI.

ISsistit. Eteniiu priinum ut pupugit, statiin interficit; quodqui-De pastina-
dem ipsius teluiu vel rei inaritimae peritissimi jêrborrent ne- '^^ marina. :
que eniin quisquam, neque vulneratrix ipsa medicinam

aiius
facere potest, boc scilicet doao soli quondam a diis liastae Pe-
lei coucesso.
20 Cerastes serpens ferum auimal, colore albuni, geniina su- LVII.
tniliter tameii atque illius tenei-a. ^

pra frontem gerit cornua , cocbleae cornibus similia, iion si- De cerastis
Longe alia ratione in serpentibus.
ceteros Libycos boiiiines , ac erga iiuncupatos Psyllos cerastae ,
afficiuntur; illis eniin infesti sunt, cum bis foedere

devinciun-
25tur paceinque servant. Enimvero Psyllorum gens ab eis si
,
mordetur, nou modo non sentit inorsum sed eos etiam, qui ,
in id mali inciderint facillinie sanat; si priusquaiii totum ve-

,
neno corpus iiiibutum sit, ex ipsis quispiam vel arcessitus, vel

sua sponte veniens, os suum aqua colluerit, et inanus ablue-
is] ex veneno statim tum

tur.
\5,
30rit alteri, [et utraraque potionem propinaverit niorso sic enim
tum ab onini malo libera-
Libyci item bomines ajunt, Psylluui, cui sua uxor vene-
:
rit in suspicioiiem adulterii, quique ex ea susceptos liberos

adulterino sanguine natos suspicetur, experimenli causa in do-
351iuin cerastarum plenum infanleni puerum coiijicere sicque ;
injiciendo tanquam artiiicem aurum igni, ingenuitatem pue-

,
ruli experiri: cerastas protinus insultare, acerbosque fieri, in-

natum malum puero minitanles; eos ut puer attigit remolle-
scere unde Libycus ille se legitimum patrem agnoscit. Quin
,
40et aliarum serpentium, et pbalangiorum bostes Psylli baben-

tur. Haec vero si Afri comujiniscuntur , non ine sed semet- ,
ipsos fallunt.
Apibus insidiantur atque inimica suntbaec animalia; pari LVIII.

aviculae [cuni suis pullis], \êspae, birundiues, serpentes, pha- De apum ia-
451aenae. Illa quidem apes timentj apiarii vero eadem abigunteidiatoribue.
vel conyza suffita , vel papavere adliuc viridi ante alveos po-
I
Aeliani de nat. anim. I. v. l.

IS DE NATURA ANIMALIUM. c. 59-
sito Et ea ceteris quidem pi'aedictis aninialibus ad-

stratove.
versaiitiu-vesparum aulem captuz'a ejusmodi est: ante earuin
,
nidos nassam appendi opoi^tet, eique imponi parvulam mem-

brada aut exiguam maenani cum iope vel chalcide
, vespae ;
autem voracitate, quae ipsis iiinata est, allectae, atque esca 5

eas invitante, frequentes in nassam incidunt, qua circumdatae
aniplius retro volare nequeunt ; facilius auleni tolluntur, si
aqua conspergantiir, \el igne admoto crementur. Apibus etiam

insidiantur lacertae et crocodili terrestres
, quibus caedes hoc ,
modo iustruitur farinam veratro subactam aut tithymali li-10

: ,
quore vel malvae succo suffusam sjiargunt ante alvearia quam :
si isli quos dixi degustaverint pereunl. Ranarum lutaria-

,
,
,
rum sobolem facile tollit apiarius \'erbasci foliis iiucibus ,

^
in earum lacum injectis. Phalaenae iiecantur noctu, accensa
lucerna ante alvearia posita, et vasculis quae oleo repletal5
,
sunt, infra luceimam coUocatis; ad lumen enim advolaiites iu

oleuQi decidunt et pereunt sed alio niodo iion facile tollun-
, :
tur. Pari cum farinam dilutam gustaverint, ebriae factae

vertigine laboraut, et jacentes palpitant , ac capieiitibus risuiu
movent, atque sursum volare cojiantes surgere piorsus ne-20
queunt. Hiruiidinem autem prae reA"ei'entia musicae iion occi-
dunt apiarii, quamvis id ipsis ex facili esset iisdemque satis ;
est L•irundinem prohibere, ne nidum prope alveos struat. Apes

etiam oderunt quosvis foedos odores , et pariter unguenla, nec
graveolentia tolerant, neque suavis oHoris delicias amant quem-25 ;
admoduin puellae urbanae et modestae tetrum odorem coii-

temnuut, et ungueiiti suaitateln delestantur.
LIX. Seniorem Cyrum propter regiam, quam in urbe Persarum

De apum (Tersaepoli) ipse aediiicaverat , superbiisse ajunt. J)ariu» lau-
aediiicandi tae aedificationis substructione
,
quam Susis omnium seinioiieSO
ratione.
decantatam striixerat, eflerebatur. Cyro niinori ex lioi-tis,
quos pui'puratus ipse, et geminaruiu fulgore ornatus, in Lydia
sua manu cousevisset gloria niagna cum apud omiies Giaecos,
,
tuin apud Lysandrum Lacedaemonium, cum is iu Lydiam ad

euin venisset, fuit. Sed haec plus quam satis L•islorici prae-35
dicarunt; apum non item donios solertioii ratione aedificatas,
,
scripserunt cuin illi tamen in regiis aedificandis perniultos ve-

:
xarinlj apibus vero, ut nihil ininus niolesluiii, sic solertius

nihil esse potest. Priiiiuiii regum cellas eminentiore loco, nia-
giia laxitate aniplas aedificanl; easque sepiiiiento tanquam njuro40
quodam, ad majestatem regiam tuendam, circumvallant. Ac iit
aetate et conditione triplices sunt, sic Iripartito suas cellas di-
vidunt. Quaedam enim summa senectute aiFectae regiae aulae
vicinae, proximae tanquam satelliles et custodes, sunt; post
quas habitant natu minimae, et quae annum non excesserunt j45
adolescentiores vero , et aetate confirmatiori , extimae manent:
ita ut illae exacta aetate custodes regum sint; eae autein quae
c. 60. LIBER PRIMUS. 19
aetatis iirraitate robustiores existunt, taiiquam murus quispiam,
natu njinimas sepiant.
Opiiiio est, apum reges iion aculeatos esse: est rur-

uua LX.
sus altera , robore aculeorum peracutorum armatos esse ; De apibus.
eos
5 iiunquain tamen eo iieque coiitra hoiiiinem, neque contra apes
uti , [sed alio modo ipsis reAerenliam erga se incutere] ;
quon-
iam 11011 fas sit tantae iiationis iniperatorem nialuin admittere.
Reliquas auteni apes haruni reruiii periti testaiitur in conspectu
suorum iinperatorum aculeos submittere, quasifasces, veluti
lOiniperio potestateque his cedentes. Jam vero Loc utrumque in
illis regibus quispiam admirari possit sive enim aculeo , quo
:
laedant, careant , [hoc eximiuiii]; sive quo laedere possint,

non laedant; [hoc vero longe praestantius est.].
2
LIBER SECUNDUS
L Cumgrues Tbracias sedes et Thracia frigora relicturae

*^"^ fiequentes congi-egantui' ad Hebrum, et unaquaeque ea-
D "bns >
rum lapillo devorato, quem prandii et saburrae loco babeat

adversus ventorum iaipetus, migrationein aggreditur versus Ni-
luMi caloris et hiberniistic victus desiderio incensa. Cum \'ero 5
proximuni ut niigrare
est, progredi iugrediaiitui• grus
et ultra ,
aetate maxime provecta, tex^ universuin gregein circumeundo
emensa bumi lapsa moritur eamque mortuani exinde sepul-

, ;
tura reliquae adficiunt et dein recta in Aegyptuni iter faciunt,

,
atque iiumensa maria alarum remigio transniittentes, nec us-lQ

quam aijpellunt, neque interquiescunt. Aegyptios autem se-
mentem facientes offendunt et iii arvis ut ita dicam, men-
, ,
sam cibis adfluentem inveaiunt, eaque bospitali, etsi non in-

vitatae, fruuntur.
. [In montibus,] terra, marique iiasci animalia nibil mi-15

De pyrigo-rum nam materia, et nutrimentuni et uatura borum causa
j ,
nis. est. Ex igne veiO geneiatos volucres exsistere nuncupatos

Pyrigonos , et in eo ipso igne vivere et ali, bucque et illuc
volare, boc admiranduin est. Illud item adniiralionem exci-
tat, cum ex igne iiutricio egrediuntur [et frigidum coeluin20
,
attingunt], statim exeunt e vita, Quae autem causa sit, igne

ut nascantur, coiitraque aere extinguantur, aliis dicendum re-
linquo.
. Ceterae aves in coitu a maribus conscenduntur, ut ferunt 5

De coitu non item sed contrario quam reliquae misccntur.25
etliii^"u.ndines ,
visus recu-Causa cur id faciant, retrusa est atque abdita. Multi lameu
peraiione gjmit eas sic coiie, quod Tereum regem borreant, [et timeant],
irun inum.j^g
quaiido latenter iirepens, novaiii li'agoediaai elficiat. Hi-
rundinibus etiam a nalura bonum meo judicio suminum tribu-
tum est; quod etsi acu eorum oculi puncti cxcaecentur, visuni30
recipiunt. Quid igitur Tiresiam auiplius celebramus, tametsi
non bic, sed apudinferos, Honieri testimonio ,
[inter manes]
sapientissimum ?
iV. Animalia epbemera appellantur utpote nomen ex vitae

,
De mensura sorlita generantur autem in vino, et vase ajierto evo-35

animali-
;
bu8 unum laiit, Concessit ita-
et, simuJac lucem adspexerint, moriuntur.
tibue. 9^6 ^l^s natura, ut in vitam progrederentur 5 sed malis, quibus
î*'
c. 5. 6. LIBER SECUNDUS. 21
vita referta est, eos cito liberat, iiec suas calamitates sentientes,
iieque aliorum calamitatis lestes.
Ex aspidis quidem \Tilnere loiigo tempore quispiam saiius V.

vel exsectionem lueuibri, vel exustionem ignis for- De aspide
fieri possit,
5 titer patiendo, et necessariis medicamentis rualum sistendo, neet basilisco.

serpat longius. Basiliscus vero etsi magnitudine palnii sit, ta-
meu vel serpentum tnaxima iUius adspectu aion longo post in-
tervallo
, sed statim exspirationis appulsu torrescit et si ba-
, ;
culum, quem quispiam teneat, momorderit bacali dominus ,
1 Onecatur,
Delphinopum studium erga artem musicam eorundemque VI.

aniatorium afFectum, jiartini Aegyjotii, quibus adsentiuntur Le- De delphi-
sbiij partim Teitae celebrant. Arionem Metbymnaeum quidem nis.
praedicant Lesbii: iialatuaa vero pueri formosi cum delpbino

15commemorant Teitae. Leouides autem Byzantius refert, in urbe
PoiOseleiie nuncupata , se , cum Aeolida na^-igando praeterve-
beretur, delphiimiu iii illius urbis jDortu babitantem, civibus-
que hujus tanquam hospitibus suis utentem vidisse. Idemque
ait buiic delpL•inuIn ab anicula ejusque marito educaii, Aelut
SOiiliiuiiûm solitum fuisse, refertosque irritamentis cibos illi ab
,
eisdem suppeditatos. Simul vero cuni eo educabatur senionim

filius et alebant illi ambos
; et delpbinum et filium suum
, ex ;
quo comnctudelphinuspuerque mutuum inter se amorem [clam]

conciliaiamt, et decantatuin illud et Aalde celebratum nomen
25avT£(3cu9 (i. e. amor mutuus) ab utroque colebatur. Delpbi-
iius itaque urbem, quam dixi, Teluti patriam suam diligebat,
portumque lanquam domum suam amantex' incolebat; et suis
gratiam educationis persoh"ebat hoc uiodo
iiutriciis Cum ae- :
tate grandis factus esset, deque manu educantium cibum ca-

30pere iion baberet necesse, jam longius natando progrediens,
et praedas marinas observans, partim eas sibi ad prandium
babebat partiin suis educatoribus adferebat ; quod illi cum
,
scirent, boc ceu vectigal libentissitne exspectabant. [Hoc unum

erat commodum cui et alteioim accedebat:]
, Nomen simili-
35ter delphino, ut pueio, imposuerant puer autem ex illa vi-
:
vendi cum delpbino consuetudine banc collegerat fiduciam, ut

in loco quodam emineiiti stans illum appellaret, eumque ap-
pellans voce etiam deniulceret ; ac sive ille [cum alicujus na-
vis] remigatione contenderet, [sive urinaretur] in alios gre- ,
40gatim errantes Aariis assultibus gestiens, sive fame pressus ve-

naretur, ad puerum tamen tauta celeiitate redibat , ut more
na'is vehementi undarum inipetu iiupulsae ferretur, atque ap-
propinquans ad suum amasium, exsultiin luderet, nunc circum
illum adnatans, nunc illum ipsuin -elut provocans, ad certa-
l 45iiien secum amasium suum alliciebat et [qxiod magis luire-
;
,
ris lionore ei cedebat seque ei natando submittebat

, , veluti ,
;
22 IJt; NATURA ANIMALIUM. c. 7 — 9.
lubenler ab eo victus.] Haec igitur celebrabantur , et navi-

gantibus inter cetera urbis commoda spectaculuin praebebant
ac puero simul cuui parentibus lucro eraut.
Vli. In Afiica mulos vel caesos, vel sili animo deficientes, Ar-
De sibilo cbelaus ait, plerosque niortuos humi jacere projectos saepe- •^ :
baeilisci.
que uiagnam serpentiuni confluere ad eorum cadavera de-
pascenda, easque basillsci exaudito sibilo, se statim in caver-
nas et sub arena abdere; illum vero eo profectuni tranquille
prandere postea Aêro quam j^ransus sit sibilo repetito abi-
: ,
re; [serpentes vero postea cada\"era mulorum coenamque exlO

ipsis quaui loiigissime fugere et detestari].
VIII. Euboica Listoria buc peilata est, piscatores Euboicos ae-

De piscato- l^^lef•! jiortioiiem venatiis piscium ciiin delphinis communi-
nim Euboi-care: et piscationem ejusmodi esse audio. Tempore sereno
corum com- opus est, quod si acciderit, de prora navicularuni [cavas] quas-15
praedaeeu
*^''™ latemas suspeiidunt quae etsi [ardentein] ignem intra
,
delphiuis. ^^ liabeiit, sic taiuen

'
lucem liansiuillunt, ut ignis quidem ob-
].
tegatur, luiueii
Pisces s])lendorem timeiit
atque ignari quid sibi velit quod
transluceat;
,
,
[easque /ttvous
ac luiiien liaesitabunde inlueiilur
,
propius accedunt,20
ut causam taiiti sui tiinoris intelJigant: deinde perterriti, aut
ad saxum aliquod frequentes manent prae metu palpitantes,
aut ad litus inipulsi exsiliunt ; et de coelo tactis similes esse
videntiu-, facileque jam est eos tridente percutere. Delpliini
cum ignem a piscatoribus inceiidi animadvertunt , seipsos ad25
subsidium iis ferendum conipai-ant; et illi (|uidera sensiiu renii-
gant, ii vero formidine exteriores impellunt pisces, eoiumque
eilugia repririjunt, ne qua elabi queant. Ex delphinorum igi-
tur natatu, et piscatorum reiuigatione undique pressi, et quo-
damuiodo circumdati , sentiunt sibi nullum exitum patere, et30
istic permanent, ac magno numero cajiiuntur. Et delplnni,
velut repetentes comniunis laboris remunerationem sibi debi-
tam ex illa piscatione, piocedunt quibus capturae sociis bona
;
ilde et gralo aiiinio piscatores parlein debitaiii praebent, si

veliiit sibi denuo socios adpsse et non vocatos et certos. Per-35
suasuni enim liabent piscatores illi, si praedani cura delphi-
nis non conimunicaveriut , sibi hostes futuros, quos ante ha-
buerant atnicos.
IX. Mirifico quodam munere nalurae cervus serpentem vin-

De ceno- cit, iieque enim ipsuni, tametsi hostis in latebram abditus, ef-40
rum ciim fugere potest. Eteniui ille nai-ibus suis iii descensum caver-
icTpcntibus
,iae incuuibens vehenientissinie adspirat, et spiritu suo quasi
illecebra trahit, invitumque producit, ac piOclinantem foras
)iiaiidere aggreditur; idque hyeme facerc maxime solct. Si
quis etiam cervi cornu in scobem atterat, posteaque in ignem45
c 10. 11. UBER SECUNDUS. 23
fumus inde proveniens undique
conjiciat, serpentes, illius ni-
dorem minime tolerantes, fugat.
Inter ceteras animantes equus magno

elatoque animo est. X.
EnimAero magnitudo , et celeritas,cer'icisque eminentia, et Quemadmo
5 crurum facilis ilexus, et uiigularum sonitus cum ad fastuni et dum asiui
De-
et ^1"*^
'
superbiam inducunt ; turn niaxime coniata equa mollis est,
ant.
insolentia diffluens superbit, eamque ob rem ab asinis se iniri
indigne fert; maxinio gaudio conipletur, cum equo tan-
at
quam ob idque ipsum se plurimi esse arbi-
nuptiis sociatur,
lOtratiir. Cujusmodi adfectus gnari, qui sibi mulos gigni vo-
lunt, equae jubam temere et sine artificio tondent, posteaque
asinos admiltunt: ea vero tum inariti ignobilitatenij cujus prius
pudebat, patitui'. Atque ejus rei Sopliocles quoque meniiuisse
videtur.
15 elepliantonim solertia, item de venatione ipsorxim, pauca

I)e XI.
e multis, quae alii pxotulere dicta 2iobis sunt alibi. , Nuiic oe elephan-
vero de studio, quo in musicam feruntur, disserere proposui; torum obe-
deque obedientia eorum et ingenii facilitate ad eas discipli- "^.'^"''^ ^°" '
nas adsequendas , quae ad discendum difficiles sunt vel lio~ gicaestudi

20iiiini ipsi, nedum tali belluae ante adeo ferae. [Clioream enim
saltatoriam], ad numerum incedere, tibia cantantibus auscul-
tare, sonorum differentias, \e\ tarditatem, vel celeritatem hor-
tantium agnoscere edoctus eleplias, isque accuratum se
praestat, neque aberrat. Sic Aero natura non modo illum ma-
25gnitudine eximium reddidit, sed et disciplina mansuetum at-
que tractabilem. Quod si insignem illam, quam discendo obe-
diendoque praestat liaec bellua facilitatem apud remotas gen-
tes, Indos, Aetliiopes, aut Afros, describerem, forte alicui fa-
bulam texere et sujijer ejus natura famae mendacia proferre
,
30"idel"i possem; id quod bominem pliilosophum ac \eritatis ex ,
anirao studiosum neutiquam deceret. Quaniobrera niea tan-

tum spectacula, et quae Romae
gesta prius alii quoque in li-
teras retulerunt , exponam
pauca e multis , quae tamen non
,
exiguam animantiuni naturae commendalionem afferunt. Ele-

35pbanto sane ad morum mansuetudinem et facilitatem erudito
nibil mitius, nihil, ad id quod volumus , obtemperantius est.
[Sed primo ea, quae tempore etiam (cui suus debetur honor)
priore gesta sunt, referam.] Cum Tiberii Caesaris nepos, Ger-
manicus, gladiatorum spectaculuin edidit, plures jam grandes
40utriusque sexus elepbanti Roinae erant, e quibus deinde in-
digenae generati extilerunt quorum artus interea dum con-
;
firmabantur, peritus vir ad pertractandos eorum sensus ani-

mosque , mirabili quodam disciplinae genere eos erudiebat.
Primum enim eos maxima lenitudine et mollitudine, cibos ni-
45miriim illecebris et ^-arietate sua"ûm invitamentorum refer-
tos indulgens, ad disciplinam informabat, ut si quid esset
24 NATURA AMMALIUM. c. H.
agreste expelleret, ex ferilate ad niansuetudinein et quasi ad

liuiwaiiitatem quandam transforuiaiet: sicrjue eis moderabatur,
ut, feritate expulsa, disciplinis et musicae studio operani da-
reut, [tibiaruuj] tympanorumque sono niliil exterrerenlur, ilstu-
lis oblectarentur 3
pedum ingredientiuin strepitum, cantumque ^
miscellaneum ferrent ; eos praeterea exercebat ad iion foiini-
dandam L•onnnunl multiludinein ; illa vero Airilis disciplina
accedebat, iion ad giavem plagarum ictum excandescere, co-
actos niembrum aliquod [concinne et] ad saltanduni ilectere
non iracunde , cum essent maxinio robore praedili, incitari.lO
[Quis hoc non egregiae et generosae indolis argumentum di-
xerit, belluam bomims disciplinae et imperio , iion adersam
nec immorigcram se praebere?] Cum
magister elepliau-
igitvir
torvuii spectacialum ederet, ii tenipore suo specimen dederunt,
se recte institutos esse, illumque iii seipsis eiudiendis iionl5
operam perdidisse ostenderunt. Xani duodecim iiumero tbe-
atrum ingiessi composito gradu incedebant, [iii diversas ihe-
atri jârtes divisi]), ac [niolliter ingiedienles] toto corpore dif-
iluebant, niiro oniatu, nianrum slolis saltatoi'iis et iloridis in-
set, in orbeni saltabant j

'
duti, solaque magistri signilicatioiie -ocis ordinatiin instructi,20
ut ferunt, gradiebantui'j ac rursus, si is lioc praecepis-
tuui si subducsre opus esset, slatim
id faciebantj atque nunc lloies pavimentum ornabant spar-
gentes, idque parce et modeste, nunc pedibus teiram pulsan-
bant. Dauioncm igiLur, et ^,

tes conciiinain et moderatam saltationem una consensione obi-25
[et Arisloxenum, et
Xenopliilum, et PLiloxenum,] ac alios pulcherrime musica eru-
ditos , inter paucos liujus peritos existimatos fuisse, miriiicum
quideni, at nou certe incredibile, iieque a ratione alienum fuit,
cum hoiuines esseiit raliuuis participes, valuisse vi intelligendiSO
ac ratiocinaiidi. At vero aniuial rationis cxpers nuuieros et
cantum percipcre formam et oriiatutn tenere iion a sallaiidi
, ,
moderata elcgaiitia aberrare, quae didicerit repetere posse; hoc

naturae donuiu est, simulquepropiietas quaedaui adniodum siii-
gularis. Illa Aero vel ad ridicule insaiiiendum [prae adiuira-35
tione] speclatorem inducere possint, ia tliealri arcna huuiiles
spectare lectos con\'ivales [quasi stibadia] eosque vario stragulo
operibus iiicto opertos, copiosae alicujus et
textili et inagnificis
vetustae faniiliae tesliuioniuiuj laula iteiu pocula disposita , et
argeiiteas crateras , aureasque, peiuiulla aqua repletas, mcn-40
sasque inagniiicas [e et ebore jjcrquani superbas] tanto pane
et cariiibus exstiuclas, ut vel edacissimorum aiiinialium ven-
trem implere potuissent. Omiiibus ita abunde appaiatis, con-
vivae inUOiiiissi sunt elepbanti , mai'es sex virili veste induti,
totideuique feminae stola uiuliebri ornatae , decore epulis accu-4D
buere ; lum [signo peicepto] in jnensam piumuscides tanquam
)iianus [terupeianter] porrexerunt, summaque cuin moderatione
epulati sunt; neque ex ipsis quis])iain visus est vorax , neque
c. 12 — 14. LIBER SECUNDUS. 25
[vel delicatioris vel] majoris partis avidior, [ut Persa ille apud
aiu-eum illuin Xenopliontem]. Cuni esset hibendum, uiiicuique
cratera exhibebatur et hi quidein promuscidibus jiotioneni
,
haurientes modeiate bibebantj deinde circumstantes leviter et

5 festive sine conlumelia aspergebant. Multa alia ejusmodi de
, ,
natura liormii animalium solertia alque adiniranda ab aliis lite-

ris sunt mandata. Ego vero ipse elephantum in tabula literas
Latinas promuscide recte atque ordine scribentem vidi; ve-
rum tamen docentis nianus subjiciebatur ad literarum ductum
lOet figuiam euni instituens; dejectis autem et intentis oculis
erat, cum scriberet: doctos et literarum gnaros animantiuni
oculos esse dixisses.
Quaedam propria lepori a natura ingeiierata sunt. Pal-

pebris patentibus somnum capit; aiinos suos iiidicat, caver- ^** '*P*"'"™
15nas quasdam prodens : uno et eodem tempore quaedam iii utero

inchoata et iuiperfecta fert, alia j)arturit, alia modo peperit.
Omne fere cetaceum genus [praeter canes] duce ad sibi mo-

deranduni eget, illiusque oculis ducibus ad videndum utitur. De ducc ce-
.
Is autem dux est, queniadnioduin liaiuin rerum perili testan- **''". S^"^"
20tur, longus piscis colore albo, capile praeloMgo, angusta cau-
,
da. Huncne ducem unicuique cetaceo natura dederit, an ami-

cilia quadain is adductus cetutn ultro aiitegrediatur liaud ,
scio plane; sed id tamen factuin naturae \'\ [potius] arbitrarer.

Hic eiiim separatim nunquam ab illo natat , sed ante liujus ca-
25put antecedens, ipsius dux existit, ac \êluti clavus. Etenim
cuncta illi etprovidet, et praesentit, caudaeque extiêmo jirae-
monstrat singula , [et celum contingit, et nionet] tum liorribi-
lia forniidolosaque inbibet, tuin cibaria conciliat, insidiasque
a piscatoribus positas siguo quodani [suo] ostendit, atque quem
301ocum ipsum adii"e non oporteat, praesignificat, iie quando
latenti alicui allisus petrae aut infixus funditus pereat. Quod
mirum miiiimam bestiam maximo animali vitae
videri debet ,
causarn aiFerre. Videtur autem, cum bellua hujusmodi ad ni-

miam pinguitudinem perveuit amplius nec videre iiec audire ,
35posse cainium niole et videndi et audiendi

, obstiuente.
Nunquam autem cetus sine hoc duceapparet; uam si is, quo
ad necessaria ulitur, perierit, illi quoque pereunduin est.
CL•amaeleol^ animal non uno atque eodem colore [proprio] XIV.

speclari [aut cognosci] solet sed furtitn se subducit, eludensDe chamac-
;
40siniul et praestringeiis inluenlium oculos. Si enini nigro colore 1«°"*^•
eum offendas , ille in viridein se convertit , tanquam Aestem

mulans ; deinde alius apparet, album colorem induens , vel-
uti liistrio aliam personam vel vestein. Quae cum ita sint,
dixerit aliquis , naturana, etsi neininem recoquit , iieque vene-
v45ficiis instar Medeae cujusdam vel Circes immutat , etiam ve-
\ neficam esse.
'. Pompili pelagii pisces , et luaris profuiido gaudeutes vel
De pompilig oniiiium pisciuin maxime, quos auditione accepiraus, cogno-
piscibus. scendi suntj sive ipsi terram male oderunt, she Laec illo-
rum odio tenetur. Hi autem sic circum ua\"es altum secantes,
tanquam amicas, concursant, easque huc illuc saltantes sti- ^
pant. £t liomines quidem qui na\'i vehuntur
,
quantum a ,
terra absint, [(neque enim id scire ipsis necesse est)] prorsus

igiioraiit; [et ipsi etiaiii nautae a aberrai'e solent]. At
i)ouipili tanquain sagacissinii canes qui piopiiiquam praeseii-
,
,
tiuut praedam, sic teriani iion longe abesse ante multo sen-10 ,
tiunt: idcirco noii taiito amplius studio naviuin tenentur, ut

loiigius eas couiitari Aeliiit; sed quasi signo ad abeundiim sub-
lato, frequentes in altuui redeunt. Unde nautae continentem,
tametsi uon facibus eam assecuti, sed a pompilis eruditi , pro-
pinquam esse sentiunt. ^"^
^Î• Ruboreni pallorem

,
Jivorem, hoinini et
, bestiis cutem
De taraiido. mollem babentibus, et minime villosis, accidere, nibil inirum;
tarandus veio se ipsiim cuiu villis suis , et innumeras co-
lorum species cuiu suiiuno videnliuin stupore reddit. Scy-
thicuin id aniiiial est, doiso et magniludine tauro siinile ; ejus20
corium ue spiculo quidem penetrari potest , [quaiuobieui eo
Scvtbae sua sruta iiiduciiiit].
X^TI• Ecbeneis pelagius piscis, adspectu niger, longitudine cum

De remora. niediocri anguilla aequandus nomen a rebus quas agit, ba-
, ,
bet. Navis enim secundo vento et plenis velis propulsae ex-25

treinam puppim mordicus premens, tanquam indomitum atque
eiFrenatum equum freno robusto inhibens, Tiolentissime ab im-
pelu reprimit, et constrictaui tenet; frustraque \'ela media
tae '
turgent, fruslra venti spirant, quae res Aectores angit. [Nau-
rei causam intelligunt. Hinc iionien impositum pi-30
sci, quem ejus vim experti echeneida (remoraui) appellarunt.]
XYIII. Ars etdoclrina curandi [et medicamentis sanandi] vulnera

Quo rerae- apud Hoiiierum per nianus vel ad tertiam usque aetatem tra-
dioteiiscon-jjjj_^.
Patroclum Menoetii filium Achilles Pelei filius uiedi-
tiutantuT
*^'"''"" docet, Acliillem vero Chiron [Saturni filius] erudit.35
Disciplinas nimirum heroes tantuin et deorum filii exeixebant,
el radicum naturam Aaiiuin herbarum usum
, ,
pharmacorum
teniperationem, cantiones tum reprimendo
iiiflainmatioiiibus tuin
sanguiiii propitias, et alia Nonnulla etiam
[quaedam noverant.
his inferiores tcmpore heroes ac dii] invenerunt. Quibus quam4'
natura paruru egeat elephantus docet
, cum enim vel basta
;
vel sagilta iclus est, oleae florem vel oleum ipsum gustans
defixa tela expellit, atque bujusmodi ratione ad incoluuiita-
lem reslituitur.
^'^• Haec etiam propiietas iiisae adniiranda est. Nam neque45
c. 20 — 22. LIBER SECUNDNS. 27
catulum (perfectum) parit, neque quisquam mox a partu vi- Quemadmo-
dens foetutn ursam edidisse vitaleui foetmn judicaret. Simul ^"'^ ""**>
,
•. .• . -n r• f ii 11 catulos suo9 •
enim ac peperit, statim carneni illam [iiiiorinem, etj nulla vi- „
talis figurae 'estigia nullanique animalis effigiem relinenteiH,

^ amore comjjlectitur, catuluiu agnoscit suum, ac eum iii sinu
greuiioque iovet, et lingua fingit sua, el paulatim ilgurat, in

artus eJFormat , atque ut adspicienti jam catulus uisae esse vi-
deatur.
Tauris omnibus rigida et minime llexibilia exsislunt cor- XX.

jQnuaj eamque ob rem cornibus perinde armati furibunde ap-DebubusE-
petunt , atque honiines armis feriunt. Erylbraei au- rythraeis.
tem boves mobilia siiniliter cornua ut aures liabent.
Aethiopica terra [vicinum bonum et egregium babet, deo- XXI.

rum illud lavacrum ,
quod Homerus oceani noniine celebrat. pg Aethio-
|5Eadem inaximos] dracones ad triginta passuuin lotigitudineinpiae draco-
progredientes generat , et aiomen propriuin non babent, sed nibus.
duntaxat elepliantorum interfectores ipsos iioniinant et pro- ,
veniunt ad sutnniam senectuteui. Hactenus Aetliiopum ser-

mones retulisse sufficiet. Phrygum bistoria quoque iiarrat,
20diacones ad inagnitudinem jâssuum piOcedeiilcs nasci,
decejii
qui quotidie iiiedia aestate , qua hora jaiu forum honjinuta
conventu plenuui est, ex cavernis procedere soleant, et circa
amiiem Rhyndacuni nomine parte voluaiinis ad terram adni-
ti, reliquo erecto corpore, collo seiisim exteiiso, et ore biailte
25volucres sua adspiiatione tanquam amatoria illecebra ad se
attrabere autem ex lioruin spiritus ductibus detractas
; eas
[cuin ipsis alis] in illoruiu ventrem illabi et haec quideni :
illi ad occidenteui usque solem peculiariter agunt; postea au-
tem seipsos occultaiites gregibus ex pastione ad stabula re-

SO^leuntibus insidiantur, iuultaiuque perniciem inferunt, [ipsis
etiani pastoribus saepe occisis, ] atque inde prandium sibi
abunde comparant.
Apuae pisces ex sese nec procreant nec procreantur, sed

XXII,
e linioenascuntur
35valde et limosuiu
j
cum enim
coenura in mari concreverit, ^^ procrea-
et atrum eincitur, atque ex sua quadamtione apua-
voluptate , mirabili natura et genitali tepescit alque in per-
multa animalia , iiimirum apuas imniutalur [atque
tur].
,
Eae autem sic in putrido luto et soidibus , tanquam

lumbrici, generatae ad natandum maxime valent. Tmuque
40cnirabili causa quadani ad salutaria impelluntur, eo nimirum
'"™• ,
-
ubi ad tegendam vitatn jierfugia, et ad luendain propugnacula
babeant. Haec auteiii perfugia sunt scopuli magni et in subli-
me eminenles [//3
a piscatoribus dicti, boc est, petrae]
in multiplices sinus tremebundoruni iluctuuni et saxifragarum
45undarura verberatione multo tenipore excaAatae. Haec ideo
abdita eis perfiigia natura iiidicavit, iie fluclibus convelleren-
28 DE NATURA ANIMALIUM. o. 23 — 26.
tur aut perirent; debilcs eniiii sunt ad resistendum, et infir-
iiiae contia fluctuum incuisiones. JVullo cibo ad sese alendas
egent Jiamque ad vitam eis satis est iiiutuo linctu se lauibe-
;
re. Capiuntur autem verriculis subtili iilo contexlis teiiuium

starainuin, inutilibus alioquiii ob exilitatem ad aliorum piscium J
capturani.
XXIII. Si quis seu fortuito lacertum, seu coiisulto percutiat, et
De lacertis. virga medium discindat, partium neulra moritur, sed
liujus
ab altera seorsum utraque [pars diiuidiata] graditur, et duo-
bus pedibus adrepens it. Deinde si coitio ulriusque liatlO
[quod saepe contingit] duae separatae partes naturali colli-
gatione Acluti conseruntur atque ex separatis duabus paiti-
:
bus unus idemque efficilur lacertus, et tametsi loci prius af-

fecti Aêstigium cicatrix indicat , [ciixuninieat] tanieii et vitam
pristinani retinet , et ei cetera pei'smiilis est ,
qui talia nun-15
quani perpessus sit.
XXIV. Serpeiitium venenum cum pestiferum est, tum multo

Saliva ho- aspidis pestilentius contra quae nemo salutaria praesidia fa-
;
miiiis vipe- cile inveiiiat, eliamsi ad doloies leniendos atque adeo ad li-
rae peruici-^gj-ajjjuijj y]} illis ipsis sapientissimus sit. Sed in bomine quo-•^"
"^^'
que incredibiliter perniciosum inesse venenum liac ratione de-
prehenditur. Si viperae collum caute [et firmiter] contineas,
in osque illius diduclum spuas, sputum in ejus \entrem de-
lapsum tanta ei perjiicie exislit, ut pera putrescat. Itaque
L•onlinis morsus vel homini ipsi est perniciosus, nulliusque25
aninialis morsui de acerbitate concedit.
XXV. Tempore aeslivo ,

quum messis collecta est, et spicae in
De formicis. ^'^'^ trituraiitur, turmatimcongregantur formicae singulaebinae
etiain atque ternae accedentes, sedibus suis ac consuetis caver-
nis relictis, trilicum [et hordeuni] legunt, atque eadem sejuitaSO
vadunt ; aliae quidem ad colligenda grana eunt, aliae onus
portant et suimiia cuiu reverentia et inodestia sibi iiuiîcem
,
de ia cedunt, inprimis ''

expedilae ouus gerenlibus. Exi-
niiae auteiu illae in cavei'nas suas reAersae scrobibus fruinen-
tuin et liordeum condunt in abdilo loco, singula seinina in35
niedio exterebrantes: quod excidit, formicis pro prandio est,
reliquuin sterile est. Ideoque strenuae oeconoiuae et custodes
illud inacbinaiitur iie imbrium fluxu integra ista semina in
,
fruges rursus exirent [et revirescerent]

,
atque inde in cibi
;
inopiam et fainem [liyenie] iiiciderent, et labor ipsis periret.40

Haec igitur, sicut alia dona, formicis uatura [benigne] lai-
gila cst.
XXVI. Aquila fonte ad potionem nunquam eget, nec pulvex'u-

De aquilis. lentas volutationes quaerit, sed ncque siti vincitur, neque ad-
bibito cxlerius contra lassitudincin remedio utitur; aquas au-45
tein conteninens et quietcm, sublime fertur, et e longinquo
altoque aethere acutissime cernit. Aquilae alarum crepitum
siniulac draco [ferarum intrepidissimus] auribus perceperit, sta-
lim [se libenter abscondit, atque] in latebras abdit. Pullorum
autem ingeiiuitatem lioc indice expeiitur aquila ; eos ex ae-
5 tate adliuc iniiimos etimplumes solis fulgoiem intueri adver-
sum cogit ; ad solares radios oculis nictetur eum
et si quis ,
suspectum habens e nido expellit, atque deturbat: qui auteui

contra oculis immobilibus solem intuetur, citra suspicionein
est, et legitiaais adscribitur; quia coelestis iste ignis geueris
lOincornipta veraque siiie iuscriptioue ipsis adsertio est.
alis peiina frequentibus instructus est,

Strutliiocamelus XXMI.
non tamen natura ut in sublime tollatur
fert ejus sed ciir- Dg gfruthio- 5
rit citissime, el ab utroque latere alas explicat, quas veutus, camelo.
velorum inslar, expandit volare auteai nescit.;
15 ex omnibus avem equorum studiosissimam esse XXYIII.

Otidem
audio. Cujus hoc testimonium est, quod cetera animalia sive De otide si-
in pratis, sive in angustis et L•umilioribs locis pascentia asper- ê tarda.
naturj equum vero ut conspexeiit magno cum gaudio ad ,
ipsum advolans appropinquat , more lioininum equini generis

20aiiiantissimorum.
dat,
Musca, animal audacissimum si quaiido in aquam deci-
nec aquae resistere nec natare potest [ideoque submer- p^
gitur]. Si Aero illam liumore exaiiimatam extrabas, eique ci-
,
,
.
musca.
nerein inspergas, [atque in sole ponas] ad pristinam vitam re-

25vocabitur.
Gallum she dono acceptum, si in corte tua XXX.

shê eniptuin,
grege alere ac retinere Aolueris, non temere De gallis.
et in gallinaceo
ac fortuito solutum dimittes sin minus, fugitivus ad suos fa-
;
miliares [et compascales] se recipiet, etsi procul ab iis abfue-

SOrit. Quamobrem custodia eum munies, et vinculis occultio-
ribus, quam quibus apud Homei'um Vulcaiius irretitur eum ,
coercebis, quod hunc in modum efficies Mensam, super qua :
cibuni capere soles , in mediuna (cortis) siste , et gallum ter

circa ipsam circumfei^to, atque ita cum ceteris avibus dorae-
35sticis liberum dimittito ; sic enim tanquam vinctus iiusquam
discedet.
Ex animalibus tametsi salamandra non est quae ex igni XXXI.

nascuntur^ quales sunt pyrigoni contra tameii hunc ire au- ê salaman-
;
det, contraque illius flammam veniens, taiiquam adversus bo- dra.
40stem quendam, sic eam expugnare aggieditur. Cujus rei te-

stimonium opiflces, quorum opera atque artificium igne iiili-
tur, adferunt. Nam quamdiu ex ilammae splendore ignis ila-
grare, et artem fabrilem adjuvare videtur, liujusmodi animal
ipsi negligunt. Cum autem ignis evanescit, ac restinguitur,
45fi"ustraque folles flant, hoc sibi tum animal adversari prae-
30 DE ANLMALIUM. c. 32 — 37-
clare intelJigunt; quare hoc ipsum pervestigant , atque inve-
stigatuni ulciscuiitur ignis autem postea iterum succensus fa-
;
brile opus, modo ut ante erat solitus alatiu', juvare perseAerat.
XXXII. Cycnus, quem non solum poetae, sed multi eliam solutae
De cycni oratioiiis scriptores,Apollinis ministrum faciunt , quid [mu- D
cantu.
sjca \eY\ cantu possit, non Labeo quod aflirmeru veteres ta- ;
meii persuasum ^sibi habuerunt, cycnea, ut appellaiit, modu-

latioiie decantata, niox eum exspirai-e. Quod si ita est, li-
beralior in banc avem uatura, quam in bonos et bo-
nestos, fuerit, et quidem merilo : nempe his laudem ac luctumlO
a ruorte tribuunt cycni vero ipsi sese vel laude vel lu-
alii,
ctu moribuudi prosequuntur.
XXXIII. De crocodili tum adulti tam recens ab ovo exclusi ma-

De crocodi-guitudine, item de ejus lingua et maxillae motu, utram scili-
'*•
cet utri admoveat, non pauci tradunt. Hoc etiam aliqui inl5
lioc animante obseivarunt, totideui ab eo pari ova, quot etiam
diebus ovis soleat instar a\'is incubare doiiec ea excluseiit.
,
Scorpium e crocodilo mortuo nasci audio eumque caudae acu- ;
leuiii babere veneuo refertum perbibezit.
'. Eorum, quae iiunc adferentur, fides, sive merentur eam,20

De cinamo- sive uiinus, penes Indos esto, quibus auctoribus baec ad iios
mo ave - famg dimaiiavit. Quamquam
et jNicomacbi filius cinamomi
'*^*'
a"is, suavissimoaromati cognominis, memiuit , baiic Indi
illi
ad se eodem vocatum nomine cinanioruum aroma adferre ajuiit;

ubi vero, aut quomodo id proveniat, boniimim nosse neminem.25
XXXV. Aegyptii non ex aliquo L•umano invento clysteres [et al\T

De ibide se didicisse, sed Ibidem horum ad dejiciendas
dejectioiieui]
cljsteris m-
ahos usum eos docuisse praedicant [quomodo primum id ;
\eniore.
ponspicati edocti fuerint, ab alio discere poteris]. Eandetu,
cum luna crescit atque decrescit, cognoscere audio; atqueSO
etiam victum sibi diminuere vel augere juxta deae istius de-
crenientum vel incrementun], aliuude mepercepisse Honinficior.
XXXVI. £^ omnibus bestiis infestissimo ac periculosissimo aculeo
De aculco pastinaca [uiarina] praedita est cujus rei teslimonio est; si
:
pastinacae.
^^^^ arborem vireutem et florentem infixeris, non cunctan-35
^^^
ter, nec aliquanto tempore post, sed potius e vestigio exsic-

catur et si eo summam animalium cutem raseris pereiint.
; ,
XXXVII. Musaraneus, aiiimal etipsenaturae e materia opus, quomo-

De mure a- docunque aliter oberret, -ivere potest, et amicam se ei prae-
raneo. bet natura, nisi alius quispiam casus supervenerit, quo int8r-40
eat; at si iu oibitam inciderit, veluti vinculo [quodam cae-
co] lenetur, ac perit.
, Adversus morsum etiam ab eo inlli-
ctum remedio est arena ex rotarum transitu sumpta, quae
vulneri illita illico sanat.
[Haec etiani de Aegyplia ibide audivi]. Lunae sacra est; XXXVIII.
totidem scilicet diebus ova excludit, quot iila et crescit et de- iterum dc
crescitj extra Aegyptum nuiiquam progreditur. Cujus rei causa ibide.
est, quod Aegyjitus omniuni regionum, et luna eiTanlium stel-

J larum niaxiiDe humidae esse creduntur. [Ibis sponte ex Ae-
gypto non discedit; et] si quis vi atque impetu eaui ex Ae-
gyplo abducat, illa quidein ex insidialore ultioneni capit, [ir-
ritum ejusdem conatum reddeiis], mortem enim sibi inedia
consciscens, inaiie id conaiitis studium esse ostendit. Gradi-
lOtur autem tardo gradu, [et instar Yirginis]; iiec eain ocyus
quispiam ingredi videat, quam pedeteiilim. Ibides uigrae an-
gues volucres ex Arabia Aegyptios iines ingredi probibent,
pro terra sibi aiuica propugnaiites. Aliae vero ibides ex Ae-
ihiopia Nili alluvionibus serpentes Aegyptum appetentes con-
15ficiunt, iis obviam euntes. Quid alioqui prohiberet Aegy-
ptios ex adventu serpentium perire?
Genus quoddam aquilarum ab aliis clirysaeton ab aliis XXXIX. ,
stellare vocari audio raro autem apparet.

; Aristoteles ait De aquilis.
ejus geiieris aquilam '3'
bjnnulos, lepores, grues atque ,
20anseres e coliorte. Maximam aquilarum eam esse credunt,

ajuntque eani in Crela in tauros adsidue inipetuni facere, quod
hunc in modum enarrant. Quum taurus inclinato capite pa-
scitur, aquila in colliiui ipsius involaiis , rostiO ipsuni crebris
et atrocibus plagis lacerat, qui proinde tanquam oestro actus
25ii^cenditur, quaque pedes ferunt, fugere occeptat. Et quain-
diu quidem pei' plana fertur, aquila se quietam tenet, atque
illum observâns supervolat; cum auteni taurum praecipitio
proximum videt, alis in orbem actis et ob oculos ejus ex- ,
pansis, conspectuni eorum quae ante pedes sunt illi eripit,

,
,
30et, ut summa vi in illa praeceps agatur, efficit deinde istuni ;
invadens ventrem ejus disrumpit, et praeda facile ad lubi-

,
tum potitur. Alienani praedam humi stratam iion tangit, sed

suo labore partis oblectatur, neque socium sui laboris adinit-
tit; postquara Aêro exsaturata est tetrum anhelitum et pes-
,
35sime olentem spirans, reliquias piaedae inuliles aliis relinquit.

Aliae etiam ab aliis semotae nidiflcant, ne ob venationem con-
tendere , et molestia adfectae saepe invicem istam reponere
cogereiilur.
Genus aquilarum etiam in nutritores suos admirabilem XL.

40cliaritatem retinet ; cujus rei exemplum aquila Pyrrhi, De aquilae
est
quam ab omni cibo se proi-sus abslijientem mortuo douiiuo amore erga
***'
suo immortuam fuisse ferunt. Quod idem alumna viri pri- '^"'
vati fecisse dicitui•, sese iiimiium in medios rogos, cuni donii-

nus cremaretur, immisisse suiit qui dicant non viri, sed mu-
:
45lieris , alumnam fuisse. Ex omnibus animalibus maximo stu-

dio ia foetus suos existit si quem ad eos accedentem conspe-
:
xerit , eum impiinitum non dimittit , sed alis verberat , et un-
»
32 DE NATURA ANIMALIUM. c. 41 — 43v
guibus lacerat inodice poeuam ei infligens ; nam rostro iion
laniat.
XLI. Mullus marinoioim pisciuin voracissimus est, et in devo-

De mullopi-randis oimiibus sibi obviis indubie imiiiodicus. Horum non-
sce. iiulli aspiatiles Aocantui', iiomen tralientes a locis , quae mi- 5
nuta [et teiuiia] saxa babeiit^ et crebras inter baec algas, atque
ubi liinus et arena subsidit. Mullus hominum et pisciuin ca-
daveiibus vescitur et sordidissimis ac male olentibus Aâlde
,
delectatur.
XLII. Accipitres non niinus quaiii aquilae ad aucupanduui ha-lO

De accipitri- biles , de avibus longe
iieque niagnitudiiie aquilis iiiferiores,
bus. liominum habentur.
studiosissiuii [maiisuetissiuiique] Eos in
Thracia auditione accepi ad hanc rationem cxixn bominibus
per paludes societatem aucupandi coire: homines expansis
retibus quiescere, accipitres autem supervolantes exterrere aves,15
ac intra retiuiii ambituiu coinpellere Thraces si quas ceperint:
3"65 , cuin accipitiibus partiri, eosque tum ad aucu])ii socie-

tatem fidos hubeie; sin cuiu bis eariim parteiu, quas ceperint,
avium non couiiiniiiica%-eiiiit , aucupii sociis privari. Justae
magnitudinis accipiter et iutegrae aetatis cum vulpibus pu-20
gnat, et saepeuumero contra aquilas et vultures. cordi-
bus tanquani sacro quodaui iiiitiatus abstinet accipiter; idem
liominem moituuiu videiis ut ajunt, semper iu iiibmiiatum
,
teiTani iiijicit idqiie eum Solon, sicut Alhenienses, facere iion

:
iiistituit. Quod si corpus attigerit jejunus uiauet, iie(iuc si25

,
unus tantuiu aquam iii sulcum derivat, aquain gustatj quod

sane existimet illi unico bomini incotuuiodare , sua niinirum
potioiie aquain ex illius usu auferens sin jjlures homines ir- :
rigant, Aidens afiluentis aquae copiam, eam \êluti potionem

sibi ab ipsis oblatam libenter bibit. 30
XLIII. Accipitrum genus , quod nominatur cenchi-is nulla eget ,
De iisdem. potione est et alteiuin genus, nioiitanum cognominant; utrum-

;
que ardenli iii feininas aiiiore inflaniniatur inoreque ]ioinii)um ,
perdile aniantiuni ab eas sectando noii desistit. Si quo clani

feuiina abscesseiit, ex eo maximum capit dolorem, et clango-35
rein fundit, eique similis est, qui vebementi amoris oestro ad-
lligitur. Cum ex oculis laborant accipitres, [illico ad saepes
volant, et] sylvaticam lactucam evelluiit, ejusque acerbum et
acrem succum expressum suis oculis instillant, [et boc pa-
cto] saiiitati rcslituuntur. Hoc
etiam remedio, quod ab avi-40
bus noinen Iraxit, iiiedicos uli adversus dolores oculorum di-
cuntur neque hoinines discipulos aviuiii audire recusant, sed
j
id ipsuiii profitentur. Sacrilegum oliiii Delpliis cum iii euui ,
iiicuirissct accipiter, ejuscaput coiiAelleiis indicavit. Iteni no-

thi accipitres esse creduntur, si conferantur generi aquilaruui.45
Inemite vere Aegyjitii accipitres deligunt ex omiiibus duos
<•. 44 — 48• LIBER SECUNDUS. 33
ablegandos ad speculandas insulas quasdam desertas quae Li- ,
byae adjacent illi autem iibi reveiteiint, aJios \ olando prae-

;
eunt. Iiiterea Aegyptii pro peregrinatione illoruin in Libyam

festum agunt, nihil eiiim ab eis laeduntur. Cum ad eas iusu-
5 las perveuerunt, quas illi duo speculati commodiores [piae ce-
terisj sibi judicarunt hic in uiulta quiete et tranquillitate pa-
j
riuut, et excludunl, passeresque et columbas venantur, pullos-

que large alunt deindeque iiiinos ad -olandum iii Aegyptum
;
abducuiit, [ad loca ubi nutiiti fiierant] tauquam ad patx-ias ,
lOsedes.
quibus os veneni refertuni XLH^
lulides pisces saxatiles sunt ,
est ;
quemcunque piscem degustarunt,
inliabilem ad edenduniDe iulitlibuR
eificiunt. Piscatores cum squillaiu, quam niedia ex parte iu- piscibus.
lides exederant, cepissent, inopia pressi, eL reputantes captu-
15i'aiii baud vendibilem fore, postquain eam degustaverant, alvo-
rum cruciatibus et tormentis adficiebantur. lu piscatu urina-

tores et natatores etiani oiTendunt, ac re vera ut terrenae mu-
scae frequeiites eos iiivadunt, et inorsu afiliguiit; hasque repel-
lere nccesse est, aut ab eis demorsiis cruciabitur iii iis vero ;
20i'fpulsandis totus urinandi et natandi labor pei'it.
liil aliud,
gigiiitur, et saepe
''
Lepus iiiarinus comestus nioitein saepe iiifert aut, si iii- XLV.
acerrimis doloiibus lorquet.
una cumapuis capitur :
;
In coeiio enini
specie cocbleaetegnii-
^
raarino.
lepore
ne carentis cernitur.
25 Vultur bumanum cadaver XLVI.
infestat, et taiiquani in liostem
incurreiis vorat, atque hominem
vicinum observat. Per-De vulturi-
iuoili
egriiios etiam proficiscentes exercilus sequuntur prae- '168
''"*•
sensioiie quadaiu qiiippe qui iiovcriut eos ad bellum proficisci

,
et sciant, ouiiie praelium sliagem edere. Vultureni autein ma-

30rem iiunquam exslitisse ajunt, verum omiies esse feminas cu- ;
jus rei bae volucres iion ignarae, et pullorum inopiani timen-

tes, ad gignendos pullos talia macbinantur: Adversae austro
volant si vero auster non spirat, ad eurmn oris hiatii se pan-
^
:
duiit, et ventus eas foetas reddit [et post tres annos pai-iuiit].
35Vultureni quoque nidum contexere negantj aegypios vero qui ,
inter et aquilas mediisunt, et mares esse et colore ,
nigros; quoruni nidos reperiri audio. Vultures etiam ova non

excudere intellexi sed pullos paiere, qui statim a partu sunt
,
volucres; quod ipsuin etiam audivi.

40 Milvi rapinis prorsus immodici sunt, et, si necessitas ur- XLVII.
geat, frusta carnis iiiacello [eiiipta, si ea aufeiTe possint, inva- De niilvo.
deiites] rapiunt; ea vero quac Jovi sacrificata fuerint, iiun-
,
quam atlingunt. Hai'pa avis montaua impeteiis [animantium]

oculos efTodit.
45 Aeg5'ptii corvi, Nilum accolentes navigantibus quasi sup- XLVHi.
plices priiuum esse \'identui•,accipere quippiani Ilagitantes; De coms
quid eis detur nibil molesti amplius suut: sin autem "^^Sf P'".^
'''*
quod si ,
^"^'
liorum, quae postxilarint, impetraverint, coUecti in navis '
Aelian. de nat. anim. I. v. l. C

34 DE NATURA ANIMALIU.M. c. 49 — 53.
lostro insidentes funes arrodunt ac vincula conscindunt. Corvi
Libyci, quando lioniiiies sitis metu de aqua sibi prospicienles
vasa sua ea complent, eaque in tectis posila aeri permittuiit,
fjuo aqua iiicoiTupta conservetur; tujii illi rostrum, quoad
ejus possuut, in vasa immitlentes potaiit; quum \'ero aqua 5
defecit, calculos oie et uiiguibus apportant, atque iii %'as in-
jiciunt; iique ob pondus suuin iii fundum detruduntur, et
subsiduut; aqua autem compressa sursum fertur; et sic corvi
commode bibunt arcano naturae instiiictu edocti unum lo-
,
cum duo corpora capere non posse. 10

XLIX. Aristoteles ait corvos discrimen terrae, quae ferax, quae-
Itcrum dc *î^^
steiilis sit, novisse, et in feracem gregatiin [et magno nu-
eorvis. niero] feni iu sterilem autem et inioecuiulani biiios.
, PuUos
suos enutritos insectanlur, eosque ex nido suo unusquisque ex-
pellitj quaniobrem ])ulli escam quaerunt, genitoresque suos|5
iiiiuinae alunt.
^^- £x piscibus pungendo Aenenum euiittunt, iiec tamen mor-
De piscibustem inferentes, gobius, draco, et birundoj pastinaca vei'o ra-
vcueiiatis.
j|q jîHico] occidit. Leonides Byzaiitius relert, Lomincm pi-
scium naturae et diflereDtiae ignarum, quuiu e reti pastiiiacam20
surripuisset eamque infelix passerem esse opinaretur in si-
,
,
nuni conjecisse eoque ])acto, ut laleret abivisse, taiiquam si

, ,
rein pretiosam invenisset, et lucrosum sibi iti veudilionein fur-

lum fecissetj illani autein conipressan] prae doloie jinniisso ,
aculeo , L•omineu] rupisse, miserique furis viscera eHudisse ;25

cum pastinaca istum ruortuum jacuisse
et sic , uianifestum in-
dicem eoruin, quae ignarus perpetraverat.
I'f• Corvum de audacia aquilis iiibil concedere diceres, Iste
Decorviaii- eniua noii adversus pusilla aninialia dimicat, cium adversus
dacia, voce,^si,ju,jj
et tauiuiu
iii (luorum cervicibus consideiis
,
cusdeii]30 ,
percutit multorujn oculos eilodit. Pugnat etiam cuiii ae-

, et
salone, ave robusla quain si iderit cum uJpe dimicare, euin
;
adjuval, naui cum amicitiaui colit. Maxime autem cun-

ctarum avium mullos clangores , et Aarias voces fundit, nam
iiistitulus L•umanam vocem einittit ox aulcin ejus alia est lu-35 ;
dentis, alia responsa dcorum fcrat, san-

serio agentis; et si
ctam ct fatidicam voceiii fundil. Aestivo tempore alvi relaxa-
tioiie se laborare corvi iion ignoraiit atque idcirco ab humi- ,
djs aliiiientis abstinent.

• Arisloteles scribit aiiiiualium
De divereisîia veiines parerc
panibus.
:
animantiumaniuialia, quae pilis leguntur; et ex aqualilibus cetaceaj

8 quidem
alia \i\os foetus
foetus honiinesj et reliqua
, alia ova,lQ
quo-
j.y,.. quidein fislulam Iiabent,
jij^ braiicliiis vero carent, ut
delphinus, et balaena.
LIH, hi Mysia boves [onera vehunl, ct] cornibus carent. [Di-45
ncbobus 8i-cuntur auleiu eoruin gieges sine cornibus essc neutiquani
iic cornibuH. |))opier fi igus , veium ob eoriun ])eciiliarein naturani ; atque
aiguniciiluiij in promptu esl;] in Scytliia [enini bovcsj corni-
bus iiou careiit. [Ego Aero audio quendaiu iii Ijistoriam con-
tulisse, quocl apes iu Scythia frigore non ofiendanlurj et Scy-
mel iion extraneuni sed \'ernaculuni et indigenas favos
tliae , ,
ad Mysos venuin exportent.] Ne qais laiiieu aegre ferat, me

5 Herodoteis contraria scribere: [nam qui liaec retulit, rem co-
gnilioiie coiDpertam declarare, iion ea , quae ex incerta
fauia acceperat, se iiarrare testabatur.]]
'
Scarum soluiii ex mariiiis piscibus cibum ad os revocare •
andio; sicut balantia animalia quae ruminare dicuiitiu'.

, minante"
10 Catella [in mari ore parit , et] foetus ore denuo recipit,
^*
eademque via A'ivos et incolumes rursus evomit. ^^sc^"
Muris jecur iniium atque incredibilem in moduin, cre- LVi.

scente luua fibram quandain quotidie sibi progignit usque adDemurisje-
,
plenam lunam deinde, luna decrescente, fibram pariter eva- ciuore.

,
15nidam reddit, donec in unum corpus vix conspicuum evane-

scat. Iii Thebaide cum grandine pluit, mures apparere audio,
qui partim etiam nunc coenum limosuni, partim jam caro exi-
stuiit. Quum ipse a Neapoli Ilaliae urbe Aersus Dicaear-
, ,
cbiam iter facerem, raiiae per pluviam iu nie delapsae smit,

20quarum anterior pars bijiis pedibus innixa repebat, posterior
vero adhuc iiiforuiis et tanquaiu e coeiio liuinido<coalita tra-
,
liebatur.
Bubulum genus utilissimum est, et L•ominibus maxime LVII.

prodest, cum ad societatem rei rusticae, tuni ad vecturam va-De utilitate
25i'ioruni oneruni, lacte eliam bomines satiare Aalet, et aras exor- buum.
nat, ac publicos coetus exbilarat, atque solemnes epulas prae-

bet. Bos quoque mortuus les eximia est, et magni facienda;
siquidem ex istius reliquiis nascantur apes, animalia maxime
sedula et [mel,3 quod ex fructibus optimum et dulcissimum
;
30est , lioniinibus parantia.
C 2
LIBER TERTIUS.
J. Leo liomini Mauro itineris socius est, et aqiiam cle eodem

De leonibuelo"*^^ bibit. Audio eliaui leoiies Maurorum domos adire, quan-
Maurasiis. do venatione frustrati ujagiia fanic 2)remuiitur ; et si vir adsit,
leouein arcet, et vi eumveio ille abfuerit,
abigens repellit-, si
et sola uxor domi faerit relicta ea sermone pudoreui conimo- 5

,
vet idoneo illum ne iilterius procedat, inbibet, atque in or-

, ,
dinem redigit increpans, ut se contineat, iie fanie efferAêscat.

Intelligit utique linguam Maurusiam leo. Sensum autein ver-
boruni ,
quibus mulier leonem increpat liujusinodi esse ipsi ,
narrant Nunquid te pudet, leo, cuiii sis rex animaliiim, uieumJO

:
tuguriuni ingredi, et Jiiulieris opera iiidigcre ad vitam suslen-

taiidaui atque instar liominis corpore niale adfecli ad niulie-
,
bi'es manus respicere, ut mi.sericordia et conjiuisei'alione ea,

quibus indigeas, adsequaris? queui oporteret ad montana loca
contendere adversus cervos, bubalos, et reliqua animalia, quael5
leonibus lautum prandium praebent infelicis cajiicu- ; '' ,
]ae iiistai•, ab aliis victu)n quaeritare satis habes. Et niulier

quidem talia fatur. Leo auLeni aniino adiliclus pudore re-
, et
plelus, Q)lacide etj liuini oculos demittens discedit, acquo jiire
\'ictus. Quum vero equi et canes propter conimi-20
iiantiuin L•onlinunl serniuneni intelligant, ct limeaiitj uequa-
quam luirum mibi videtur, Mauros [qui simul cum leonibus
degunt atque cducantur] ab iisdem iiitelligi. Adiirmant enim
,
Mauri, se infantes suos aequali atque pari Aictus ratione, at-

que leonum catulos alerc, et uno eodemque [cubili ac] tectuj25
adeoque feras liiiguain, quam commemoravi , intelligere , nec
incredibile nec absurduin est.
,
De
II.
equia et
canibus,
De equo Libyco Libyas Lalia narrare audio
cquorum
po-graciles
velocissiiiios essc, iiullo ^
quoque nec corpulentos, et idoneos ad sustinendam30
laboris seiisu afficij
: Eos quidem
P"\'"''^™'
^'iiegligentiani dominoruiu qui nullani curani iis adL•ibeMl, iie-
:
pud quosa-
*^^^
. /».•/-
, , » •
postquam labore latigali luennt, stngue r
penncant,
• • •
lantiir mo-*^"^ >
re8 referen-i>6C \Olutabra cdiificiunt iiec nngulas purgant, [nec ju-

eis ,
tibus. bam pectunt, nec capronas implicant, neque fessos lavanlj j

sed simulatque constiLutum itcr confecerint ex equis desi-35 ,
lientes eosdcm ad pasLioiies dimiltunl. Ipsi Libyes etiam gra-

ciles suiit, et squalore sordidi Iiujuscenaodi e(|uis etiam vebun-
tur. Medi autcm luxiiriae dediti sunt atque ejuscemodi illo- ,
rum equi j quos niagniludine, specie corporis et ornatu, ac ,
cxteriore cultu atque deliciis una cum domiiiis delectari dice-40

c. 3 — 9. LIBER TERTIUS. 37
res ; sentirc videnlur inagnitudinem et pulcLiriludiiiein buam
pteinque se magnifice esse exornatosj. Eadem de canibus nunc
etiam in nientem veniunt. Cretica canis levis alqiie agilis, et
cursibus montanis adsueta est ejusceniodi etiam Cietenses se
;
5 praestaiit, et vulgo esse creduutur. Canuiu vero animosissimi

sunt Molossi, quoniain ejiLsdem rcgioiiis incoiac ejusceiiiodi sunt.
Vir autem Cariiianius et canis naluia adeo feri sunt et rigidi,
ut mansiiefieri iicqueaiit.
iS'atuiae aniuiantium Laec eliam siiigulai-ia sunt: Suem '^-
atque '
lOueque feruui, neque cicurem in liidia iiasci Ctesias refert, ^^.
Iiidicas caudas cubitum latas liabere alicubi narrat.
Formicae Indicae, quae aurum custodiunl, Cainpylinum IV.

'
^"^**"^* ^'
"!
iiunquam transeunt. Issedones vero appellanlur etDe forinicis

iluviuiu
sunt qui eaiideni rcgionem cum illis incolunt.
,
Indicia.
15 Testudo [terrena^ ciim serpentem comedit, origano vesci- ^'^•
lur , et mali imuiunis redditur quod comestum ipsam pror-

,
Origaui vis
sus inteiîriieret. Columbam auteui aviuiii maxime pudicam'^''"''^^^®"^"
m emm num et co-
• .
. . , 1 ,
atque re Aêuerea teruperantein esse audio ; nunquaiji , .
a se invicem distrabuntur, neque feniina a conjiige, iiisi casu stius.

20<5uodam, neque nias a feraiua, nisi viduus flat. Perdices vero
libidine inteinperanLes sunt ideoque, nata ova disperdunt,
,
ne pullis educaudis occupatae feuiinae rem veneream cum nja-

ribus negligant.
Lupis fluvios transnatantibus, ne vi atque impeLu flu- \'[.
25ctuuin evertantur, singulare fulciinenlum natura excogilavit, Luporum io

eosque docuit, ex iis, quae difiicilia sunt, facilliuuim exituirij fluminis
caudas invicem mordicus teuentes, contra lluctus lenduut ad-*'^*"®''^ ^*•"
Aersi , et sine ulla difficultate ac tuto transnatant.
Asiuabus rudendi voceui iiaturani negasse ajunt. Hyae- VII.

30iiiis veio caiies mutos reddere cmn umbiaiu in ipsos conje- Peculiaria
,
cerint, eadem praebuit. Suavis odor et uiiguentum vulturi- "*•"**™ "^*'
bus morteni adferuiit. Cycnis etiam cicuta letbalis est. Ca- ,,.
melum autem quaiitopere x'eformidet equus Cyrum et Croe- ,
siim expertos fuisse ajuut.

35 Pullos equarum, quos nondum plene nutritos luatres re- ^.„„,
liquerint, veluti pupillos, aliae equae uiisei'atae cum sua soboleerga alienos
j . pullos mise-
educant. ricordia.
Cornices sibi inviceiii fidelissiiuae sunt, et, postquam sibi j^
sociatae fuerunt, se luuluo 'ebelnellter aniaut; ueque eas in- De fido cor-
40verecunde aut fortuito inisceri quispiam videat. Narrant au-nicum con-
tem Jiarum rerum periti si alteiutra moriatur, alteram super-
,
)"g'<»•
stitem viduam perniauere. Audio etiam veLeres iii nuptiis posl

L•ymenaeuu cornicem invocasse, liocque concordiae signuni
qui liberoiuui qiiaereiidoium causa convcnissent, dedisse.
illii;,
4DQui avium et volatus observant, cornicein [si sola appa-

sedes
luerit^ captantibus auguria iiiauspicatam esse dicunt. Quoniam
veio coinici noctua infesta est noclu illius ovis insidias nio-
,
38 lÊ NATURA ANIMALIUM. ,;. 10 — 13•
; cuinix vero interdiu iioctuae ovis iiisidiatur iion igno-
litur ,
rans oculos ejus tunc liebetes esse.

X. Eriiiaceum terrestrem nec iiiiprudentem iiec imperitum ,
Erinacei go-parandorum in \'itae usum fructuuin iiatuia reddidit. Quan-

leriia. doquidem enim cibo qui per atinuuj duiet, indiget, iieque 5
,
quodlibet anni tenipus fruges producat, illum iii locis ubi ,
ficus exsiccaiitur se volutare ajunt, et transiixas Ccus, quae

,
non paucae spiiiis inhaeient, facile portare, easque in caverua

congestas servare, ut inde promeie queat, quum extrinsecus
fructus colligere iiou possit. 10
XI. Aninialia etiam maxime feia cuiij iis ,
quae opeiu sibi
Crocodili et ferre queunt ,
pacem ac foedus L•abenl , et ab ingeiiita sibi
trochili coii-
malitia [propter muluum commodum] CiOCodilus reniittunt.
co oa.
û^jjj hians iiatat , sanguisugae euin infestaiit et dolore adfi-
ciuutj quod seiitieus ille trochilo uiedico iiidiget. Cuiij igi-15
tur sanguisugis os ejus refeitum est ad ripam jirodiens ad- ,
vei"sus radios Trocbilus autem rostrum ia fauces

solis biat.
illius iuserens sanguisugas exlrabit idque crocodilus patieii- :
ter sustinet opem seuLiens [atque iiiuiotus luanetj et trocbi-

, ;
lus quidem prandio potitur sanguisugis, crocodilus vero opp,20

trocbili fiuitiii-, cique istam inercedem repeudit, quod ipsum
îl-
non laedat.
Monedulas eiga se beiiebcas existimanl Tbessali,
De monedu- et Letunii, iisqus ut Aictus publice jJiacberelur, civitates eo-
larum utili- j-Qm detietuin iecerunt qaoniam locuitaiuiu fiuges
^
eoruiii25
;
^'
vaslantium ova perdere , eaiûuique subolein periinere solent.
£a ratione proteclo magna ex partj locuslarum imbes niinu-
untui•, eoiumque quos commeinoraAi fiuges acstivae nianent ,
incolumes.
XIII. Grues iii Tliracia quae cuiictaruiii regioniim uiaxiinc3U
,
Degruum infi'igida et lenipestatibus obnoxia est , gignuiitur: amaut taincn

peregrmati-1'egioiiem, in qua natae sunt amant etiam se ipsae tribucii- ,
^"'
, ! tes aliquid sedibus palriis, tribuLMiles eliaiii aliquid suae sa-
luli. per aestateni quideiii ibidem nianent
xVaui inedio vero ;
autuiiiiio iii Aegypluui et Libyain ct Actbiopium liajiciuiit ;35

et [tanquam terrae circuitum -eriiit et aeris proprietatem, ,
ac tenipuiuiii diversitatexn omnes proliciscunturj quuui liye-

,
luem tepidioreiii illic traduxerint, diesque sercni et tranquilli

illucescere coeperint, iterum redeunt unde venerant. Duces
volatus, qui ejusdcm itineiis expeiicnliain babent, conslituunt,40
netnpe, ut verisiuiile est, seiiioies ad agmen claudeudum eos- ;
dem quoque dcligunt; in medio autem juniores locantui•. Ob-

servato autoin veiito secundo siljique faveiilc atque a lergo ad-
spirante illo etiatn itineris duce utenles
, qui in partem ante- ,
riorem impelJit; et tuiu quidcin iiguram triaiigularem angulis45

aculis suo volatu desigiiaiit, quo in aeieni incumbentes eum-
que iindentes facilliine iter suum conriciaiit.
, liac ratione
aeslaleni atque h} emem exiguiit grues ; bouiines iiiiran-
c. 14—16 LIBER TERTIUS. 39
tur prudentiaiu regis Persarura ad depreheiidendam coeli cotn-
uioditatcm, Susas et Ecbatana celebranles, alcjue ejusdem re-
gis ultro citroque migratioiies pervulgalas. Quando autem forte
aijuilaiu in s6 iiruentem conspiciunt, iii orbein coaclae seque
5 coiidensantes niediumque lunatuiu efficientes, comniinantur,
tanquaui in aciein adversus eain prodituracj quo flt, ut [per-
cussis alis] illa recedat; Lae aulein rostra tergis praeAolan-
tium fulcientes volalum suuin deinceps yuodammodo colligaiit,
laboreiuque sibi loleiabiiem reddunt, modo sibi im iceiu incuui-
lObeules. Quando vero iu remola regioiie quietem iiactae sunt,
uoctu reliquae quiescuut et doimiuntj tres auLem quatuor '
reliquas custodiunt, el, iie custodes sotniio oppriraantur, unico
pede inniluutur et iii allero, quem sublimem L•abcnt, lapil-
,
lum unguibus firmissime eL sunima cautione tenent ut , si ,
15quaiido souiiius ubrepserit, la[)illus cadens strepitu eas excitel.

LapilJus auteiii quem grus \"olatura pro saburra devoiat, est
,
auri iiidex euiuque

j
quando [velut ad portum adpulsa, ac]
,
iii locum quem petebat pei"\'eiiit , rursus evoiuit.

, ,
Si guberaatoi•
20iiide quo '^ alto in mari coiistitutus viderit grues XIV.
intenderantredeunl.es, intelligit ex ad-erso Grucs veu-
ventuui imniinere, et avium discipulus faclus ipse quoque na-torum iudi-
vigalionem reflectit, et navira servat. Earuni gubernandi ra- *^^*'
lioneui lioniinibus regendi respublicas doctrijiam primuiu de-

disse ferunl.
'20 Columbae iii urbibus cutu L•ominibus freqiientes liabitaut,
valde mansuelae suut, et aute illorum pedes versantur
et „„„,|,;^ j ^
,
at iu locis desertis eos aufugiunt, neque eoratu conspectuui dnmesticis
paliuntur. Fidunt eniiu niultitudini seque nibil grave per ^t feris.
,
illam passuras probe iiorunt ubi vero aucupia, retia et in-

;
3Uîdiae parantuv, non amplius absque uielu deguiit [ul de eis :
dicam, quod olim dixiL iluripides.]

Perdices quum partiii vicinae sunt, areani [quaui ocant] XVI,
e quibusdani iestucis sibi componuiit. Contextus auteiu cavus Dc «urapcr-
est, et ad incubanduui accoainiodatus eique pulverem infLUi- '•'«"««> "Je
;
.35denles molle quiddam velut cubile efficiunt, atque iu id ipsiimP" '" *"'*'
iiigrediuiitur dcin sc desupcr fruticibus occultanlcs, ut aves
:
rapaces et aucupes evitcnt, suniiua quiete incubant tum ova :
iideui loco iion coujmitlunt, verum in alium lucum quasi uii-

granles ea imporlant; liment cnim ne deprelieiidanLur, si in
-l-Ocodem loco comniorentur. Aliis igitur locis nidiiicantes, pul-
ios eliam nunc leneros avebunt et fuvciit, et suis alis tcpefa-
ciunt, pennisque taiiquain fasciolis iiivolvunl piillos vero noii ;
lavant, sed pulvere respergentes nitidos efiiciunl. Si perdix

aliquem ad nkluin acccdentem sibiquc et suis pullis insi-
,
45dias niolientem conspexcrit tuui ad pcdes aucupis prostrala

,
spem praebct sc abjectani capi posse ; et auceps quidem se

indinal versus praedaui |)erdix vero se runvolvens coinmo-
,
duni elabilur; cumque illuiii a nido averlil ac abduxit. seque

40 NATUEA ANIMALIUM. c. 17 — 19.
vanutn illius laborem elusisse seutit, magna jsnn iiducia ve-
naloi'em Inaiitein relinquens, sursum volat ; atque ab insidiis
tuta pullos appellat, qui niaternam Aocem agnoscentes eo ad-
volaiit. Cuai ex sese ova paritura est, occulte lateiis uspiam
niaritum falleie conalur, ne ejus ova frangat; quoniam is eo 5
usque libidiiiis insania flagrat, ut matrem alendis liberis ope-
ram navai'e non pennittat.
Adeo perdicum genus libidine
furit, ut cum
feminae incubiturae ipsos reliquerint, mares
animo iiiJlauimalo concupiscentcs res \'enei'eas, vebeinenter in-
ter se ira inceiidantur muluaque verberatione acerbissime af-10
,
fligantui"; Aictusque feininariim -ice veuerem patiatui', quoad

ipse quoque victor allerius eaudem flagiliosain libidinem in
victum exerceat.
XVII. Invidiam rem exsecrandam esse inquit Euripides , eaque
Deinvido a-]abox'ant etiani iionnulJa animalia. Stellio, ut Tbeopbrastusl5
mmalium g j^
^ siiBulatque sciiectutein exuerit , se convertens eam de-
,
''"ineenio™
glutiens abolet ; eadcm auteiii coinitiales morbos pellere exi-
stimatur. Cei'vuin etiam iion fugit dexlruin suum cornu ma-
giium usum bominibus praeslarc, idque ipsum ne isto quis-
piain fruerclur prae iiividia iii terra confodit atque occullat.20
,
£qua etiain non ignorat

se uiia cuiii pullo auioris Aêneficia pa-
rerej simulatque igitur pullus editus est, carunculaui in pulli
fronte innatam , quam bippomaues Aôcant devorat. Eanique ,
praestigiatorcs dicunt babere

ad insanam coilus
allicieiidi
cupidinein, atque oestrum venereum
excitandi id-25 efficieiidi et ;
circo equa hascc praesligias Lomiiiibus, qui eas ceu pracci-

puum aliquod remcdiuiii adsequi conantur, iiuidet. [Et
quidni?]
XVIII. lu mari rubro, sinu Arabico piscem gobio perfeclae ae- ,
De physalotatis iion miuorem iiasci Leonides Byzantius aitj oculis AêroSO

rubri marisatque ore carei'e citra morem piscium; branobias taiiien liabere
pisce.
(,j capitis foimam , ut coiijicere licet, etsi iigura minus expres-
sa subtus Aêro iu -enlre foniuim c(uandain sinus leviter ini-
;
pressam apparere quae sinaragdi colorem refeit, camque ocu-

,
lorum et ons loco ipsi csse idom ait. Quisquis autem bunc35
piscem gustaverit, se suo sibi malo eum piscatuni iuisse sentit.
[Vis aulcm mali ejusmodi cst:] Qui gustaverit, iutumescit,
dein ventie ejus piae tumore disrupto morilur. Verum eliam
ipse pbysalus captus poenam luit primum enim cum exlra :
aquam est, inflaLur; et si quis eum tetigcrit, magis raagisque40

intuinescit : tumque si quis eum coiiLiectarc pcrscverat, ])rac
putredine totus , tanquam aqua iiilorcule laboiaiis, perlucidus
fit: denique moriciis disrunipilin•. iSi quis aulcin euin \i\'uiii
iii mare rejiciat, more iiiilatae venlo vesicae supernalat. Phy-
saluin auteni ex lioc adfectu appellatuin fuissc idem ait. 45
^'X• Vitulum nuuiiium coagulujii suum, ne coniitiali niorbu
Dephocac laboraiites eo sanari possiiit , deAOiare audio. iiividum bercle
invidia. aiiinial est vitulus iiiariiius.
;
C.20— 22• LIBER TERTIUS. 41

Pelecani conchas in fluminibus compreheiisas deglutiunt, XX.
easque in iiHo stomaclio calefactas rursus evoiiiuiit; ct ex te- Deiielecam»
stis calore diductis ut fieri solet
, quando coctae sunt
,
carei laris. ,
nes in cibuni eruunt. Lari aves etiain, ut Euderaus scribit,

5 coclileas sublimes rapiunt, easque in altum sublatas magna '
ad saxa allidunt.
Eudemus scribit ursam in Pangaeo Thraciae monte lustrutn XXI.
leonis custodibus \"acuuni iiivasisse ejusdemque catulos, quia Historia de
,
adliuc parvuli erant nec se tueri poteranl, interemisse. Quumwrso et leo-

lOauteiu leo et leaeua alicunde ex venatu revertissent et catulo- "^•
rum caedem factam Aidissent, acerrimo, ut par erat, dolore

aftecti ursam insequebanturj haec vero metu perculsa quantura
pedibus poterat, in arborem conscendit, ibique eorum insidias
declinare contendens consedil. Cum autem isti Aidebant se
15eam ulcisci iion posse, leaena quidem custodiam non interini-
sit, sed insidias ui'sae inoliens
riam adspiciens ,
sursumque versus saiiguina-
,
ad arboris truncum consedit; leo quasi

ino])s consilii atque moerore perturbatus, instar L•olnilns ange-
'
batur, et in montibus vagans Airum arbores secantem offeDdit,
20cui tiinore perculso securis e ruanu decidit eumque leo adula- ;
bundus seseque altollens blande, quantum poterat, excepit,

et lingua faciem ejus abstersit: quamobrem homo confidei'e coe-
pit; atque leo ipsum cauda amplexatas ducebat, neque ei, ut
securim relinqueret, peruiittebat sed, ut eam tolleret, pede
,
25suo iiidicabat: et cum ejus indiciuiu homo non iutelligeret, leo

securiui ore cepit, eamque illiatque ipsuiu ad lu-
porrexit,
stx'uin suuni perduxit: idque leaena videns, ipsa quoque acce-
dens bomini indicium fecit, et cladem miserabilem respiciens,
oculos versus ursaui adtoliebat. Quod bomo considerans, leo-
30nes ab ursa injuria adfectos esse conjecit , et quautum viribus
polerat arborem exscindit eaque 6"53 fuit, ursam
3 prae-
cipitem iu terram actam dilaniarutit leones atque liominem ;
illaesuni et incoluinem iu locum , ubi prius cum ob'ium ba-

buerat, reduxit leo et materiae, quain antea caedebat, red-
,
35didit.
Aegyptiarum ferarum, aspidis et iclineumonis, pugna liu- XXII.
jusmodi est. Hic quideui non incousulte nec temere adver- De ichneu-
sus hostem in certamen descendit ; sed t^nquani vir oiuni ai- ">"«"* cu™
**"
inorum genere accinctus, in luLo se volutans, eoque adgluti- ^''' „a
4unato se obduceus, idoueuiu scutum et loricam babere vide-
tur. Quod si liituin ei noii praesto sit, aqua se lavat, et ma-
didum adhuc in profundum saljulum injiciens, ex improvisis
rebus ai'iiia ad se defeiidenduiii ingeniose coniparans, pugiiam
aggredilur; summas autem iiares suas teneras, et aspidis mor-
4Dsui quodanimodo oj^portunas, caudae suae ilexu scptus luetur
[hoc eniin facere solel]. Quod si aspis eas adsequi possit,
hosteni ititeriinil; siii miaus, iiustra dentes contra lulum exer-
ret: contra autein icbiieunu) illi ex iiiopinalo uiitevcrtens aspi-
dis fauccs couipreliendit, caiuquc strangulat. Qui veiO piius
uiorsu alteruni pracveilerit, victor existit.
XXIII. Ciconiae parciiles senio adfectos sponte sua et magtia cura
Varia dc ci- alunt ; etsi nulla lioininuin lex id illas jubeat, veruni ad lioc
conia, iiipri- jstjjg
inipcllit natuiae piaestantia. ipsae quoque suos pullos 5
mis de cjus .
. ^ ^ ,.
'
i
cuius rei ar"mneiilum hoc est: cum adulta
\ , •
,.,„, „n,„„ amaiit, indieeat iiu-

tes pietatc. tiiiwento ,
quud iiivoiucribus adhuc et tenei-is pullis in iiido
appoiiat, nec illiid forle aliuiide coii]j)arare possit , hcslernutu
cibuui evomens cos Quod
ipsuni ardeas et pelccunos fa-
iiutrit.
cere audio. Ad lioc etiam
audio cicoiiias et grues frigoiis iii-10
juriam simul eHugcie, et liiberno tenipore exacto, quuin ail se-
des suas reniigraverint cum illas tum bas iiidos suos rursus
, ,
cognoscere, sicut homiues domuuj.

ciconias [pariter ],
Alexander Myndius ait,
cum ad senectutem per\'enerinl, ad
Oceanilidas insulas proiectas ex aA'ibus iii liomiiies coiiveili,15
idque pielatis erga pareiiles praeinium adse(|ui. Fortasse el ego
exisliiiiein, [diis voleiitibus] illud gemis buminum ^ qui islic ,
degunt, jiiuin et saiicluin baberi [siquidem iii aliis sub solc re- ;
gionibus ejusiiiodi geiis vivere (non) poterat. ]\equc istud

figiuentum esse puteiu. Quid eniin boc comniinisci Alexaiidio20
j)rofuisset? Hojnineni sapientem certe non decebat iie iiiaxiiuo
quidem lucro proposilo mendaciuin veritati aiiteponcre iieduiu ;
incidere in rejirebensionciu, quae prorsus nibil lucri ipsi ad-

ferret].
XXIV. Si luti facullas sit, id liiruiido unguibus feit , nidumque25
Dc niililica- cx eo fiiigit ; siii ininus luti iacuUas ei deLur, teste Arislotele,
''""^", ''"'""" aqua atque iu pulvcicm sc abjiciens, pcnnas liito
se conspergit,
idque post eis agglutinatum rostro minutatini aufereiis
inez'git ;
propositum sibi iiidum struit. Pulcbre cliam iiitelligit quod ,
si teneros ex pennisque uudos in duris frulicibus j)ulios rc-30

,
quiescere sineret dolore ))ieinei'eiilui•; quamobreiii in oviuni

,
lcrgo considens iloccos laiiaiuni evellit, iiideque suis pullis iii-

duiu quain nioHissiuie substernit.
XXV. Acquos iiialcr biiundo pullos suos rcddit aeqiialeiii poi- ,
Depullorumtioiieiii in esca ipsis distribucnda obsei'vaiis; nequc enim unauj35

liiruiKiinis eandeiuque quae omiiibus iiutriendis sufficiat, adienc poLesl;
,
iiutriiioue. j,j,j
pusillum et pauxilluin cibi adducit. Priinum in lucem edi-
tuiu priiimni pascil deiiide ab illo secuiidum, lcrtiuin tertio
,
luco parluiii alil. sicque deinceps usque ad (|iiiiilum jtiogredi-

,
lui•; iieque CMini ])lures quinque ferre in uteio atqueparere so-40

lct. [Ipsa inteiini iion ainplius cibi ca|)il, quaiii (|uem in nido
])iacleila]),sum coiisequitur.] Hujus pulli , siiiiiliter atifue ca-
iiuin catuli, tarduin visum accipiuiit; vcruin iiialer iis berbaiii
adfert, ([ua admota visum sensiin adipiscuiitur deiii paulum ;
quiele coniiiniati ad volandum babiles c nido ad paslum evo-45

laiil. Hujus hcrbac boiiiiiics qiiai)ivis coiiipotes fieri sumnio
lupianl opere , nuiu|uain laiiicn iii h;\c paile eoruiii sludio .sa-
lislaclum cst.
— 30.
c. 26 LIBER TERTIUS.
lipupae ex avibus maxime fcraesunt, iniliifiue viclenlui•,

jivopter memoriaai eoium quae iiiter lioniiiies ])assae siint, De upuiiac
,
43
.
atque odium ieminei sexus in desertis [cl celsis rupibus] Jii- "iJo l»'»'»-
,
"^-
dum construerej et, ne liomines ad pullos suos accederent,
luti rice liumauo stercore iiidum illinunt, foetore et graA eolen-
tia aninial sibi iufensuui arcentes et repellentes. Cum iu de-
serta parietis paite iii lapidis rima Aetustate acta haec avis pe-
perisset, el parietis curator, pullis intus obserAatis, luto riiiiam
obduxisset upupa post redituiu ideIls muiutii obstructum,
,
Olierbam altulit et luto admovit quo slatim dissoluto, illa ad:
pullos suos accessit, et inde ad pastum rediit. £t cum ideni

rursus parieteui obduxisset, avis liac ipsa lierba denuo eum
ille
atque id tertio factum est,

reseraA"it ; Jtaque custos parietis,
re animad"ersa, Lerbaiu istinc aufeiebat, eamque adliibebat uoii
I5ad hujusmodi sed ad aperieiidos tliesauros nibil ad se perli-
,
neiites.
Peloponnesus leones non Idque, ut vei'isimile cst, XXVH.
gignit.
eiudita inente aniuiadAertens Homerus
Dianain istic venanteiUDf leouibus
,
caneiis, dixit, eam incessisse per Taygetuiii et EryuiaiiLbuiu, i" lOlopou-
Oblectantcm se apris et \'elocibiis cenis. "'-''•" """re-

20
Quoniam montes isti leonibus
sunima quidem cum ratioiie.
In luari rubro piscis nascitur eumque [quantum norim]
Pcrseuni accolae vocant.
carent, eosdem iiou meinorat, et
Graeci quoque illum eodreui nomine Oe Perseo.

25appellaiil, alque Aiabes perinde ul Graeci; isli enim etiam Per-niaris rubri
.
P"*ce.
seuni JuA"is iiliuni celebiant, a quo Lunc piscem iiomeii traxisse
praedicant. Is pari uiagnitudiiie est cum aiitbia niaximo ad- ;
spectu siinilis est lu])o lOstruin liabet leAitei' aduncuin, et cin-

;
gulis auro atlsitnulatis distinctum , quae a capite exoiientia per

30liansversum feruntur, et ad Aêntrem usque perlinent; frequeii-
libus et permagnis denlibus luunitus est. Omnes pisces et
corjioris robore antecellere dicitur, iieque audacia ei deest. I)e
piscalioiie cjus et captuia alibi dixi.
Piiiiia uiariiiUMi aniinal e genei'e coiicliarum est. Hiat au- XXIX•
351-eui dissidentibus ulriuique conchis et caruncularn ex se pro- De pinnae *n
,
tendit, quae escae iiistar est uiscibus adiiatantibus. Illam co- '^'*""' "^**"'
•. Ti •
/' sojtio.
.
mitatur caiicer, qui una cuin ipsa alitur 1 i

et pascitur. Lum igi- •
tur piscis adnalaverit cancer eam levi morsu admonet tum-

, ;
que pinna luagis magisque conchas aperit, et adnatanlis piscis

40caput intra eas i-ecipit cuiuprimilque et piscem ita captum iii ;
cibo consumit.
Hominis eruditi haec etiam nosse refert. Cuculus calli- XXX•
dissimus est [et ex difficillimis facillima lexere bene iiovit]. T>e cuculi
Etenim sibi conscius cst se iieque incubare ovis, neque ea ex-P*'"'" •"' ''""
45cudere posse ob frigidam corporis constitutioiiem, ut ajunt.
Cum igilur pariat, iiec nidutn conslruit nec puUos alit sed , ;
obserAat axes quando a nidis suis absint et 'agentur atque

,
,
alienani domuni ingressus parit. Nec tamen quaruinlibet aviuni

44 DE NATURA ANIMALIUM. c. 31— 36•
iiidos invadit, sed alaudae, palumbis , cliloridis, et pappi (an
curucae?); novit eiiiin illas ova suis siniilia parere. Xeque eo
divertit cum uidi earum
vero ova intus suiit, iis
vaciii sunt ; si
sua admiscet. Quando autem multa illaruiii ova adsunt, ea

cjecta jêrdit; suaque, quae ob similitudiuem dignosci nec de- 5
ova excudunt; pulli ^

prehendi possunt, relinquit. Et aves quidein, quas dixi, aliena
cucxili ad volaudum Crnii sibi gou-
scii se spurios ioetus esse, ad parenteiu evolantes acceduntj
,
xiain peniiis succresceiitibus alieni deprelienderentui• atque ,
aceriiine "erberal•entm•. Optimo aiini teiiipore soluiii apparetlO

cuculus, iiempe ab iueunte xere usque ad caiiiculae oituiu,
porro a conspectu horainum abliorret.
XXXI. Gallinaceiis leoni teirorem iucutitj eaxideuique avem ti-
De gallina- 11131 basiliscus, ut fertiir, atque ad couspectura ejus conti'enii-
ceo lconietscit, et caiieiitem audiens [coiivulsione adfectus] morituv. Quaml5
basi isro
^^^^^ ^^^^^ ignoraiites , qui per Africam [ejusniodi animalis al-
tricem] iter faciuut, nietii basilisci galluin itineris coiniteiu et
socium sibi adjunguat, qui eos a tanto iiialo liberel.

XXXII. Creta lupis et reptilibus ariimalibus infesta csL. Audiu
Peculiaria etiaiii Tbeoplirastuui dicentem, loca esse iii Olynipo Macedo-20
dc animali-iiiae moiite, quae a lupis adiri non soleut. Caprae CepbaJe-
bas uonnul-nides sex mensibus noii bibunt. Abydeiias autejii oves uul-
*'^'
las videii albas, sed uigras ouiae.«, ferunt. In boc etiam dif-
ferentia et propi'ietas quaedani aiiimaiitium est; quod ex ve-
iienatis alia morsu et deiitibus veueiiuui, alia idem icta et acu-25
leo iminittuiit.
XXXIII. ad-
Libycaiii aspideiii dicunt suo balitu oculoiiiin usutn
Dc aspidc A"ersus cervicem porrexerit] respicientibus cripere
se [cuui ;
Libyca, de-aliatn noii excaecare quidem, sed tamen celeriter iuteriicere.

que capns
-^(;(.^3 Eniioticas feruiit copiosissime malgeri, et capras Scy-30
divtTi-aniru .
^ , , . • • •
i i
regionuni.
^'^^^ ^^^ praebere uberrimuiu oninium
Aegyptias quintuplicem ;
partuiu edere, plerasque gemiiiuui. Causain bujus rci esse Ni-

liiiii ajunl, cujus aquae foecuiidissiraae suiil. Itaque pastores,
quinmnditiae pecoris studeiit, et giegis sui curam agunl, aquam
ex pecudibus, et m;ixime infoecundis inachina baurire35 ,
soleiit.
XXXIV. Ptolemaeo secundo ex India cornu allatuni feiuut ,
quod
Dccoriiuini^.ej; aiuuboras capiebat. Hic saiie bos fuit, cui tale coriiu ex-
rac magai- .
^ '
tudinis. creverit.
XXXY. Perdicum nou cadcm ubique vox est, sed varia. Albenis,40
Dc diversisaliani ultia Corjdalensiuin ])aguin degenles, aliam citra istuni
^
perdicum et pagmj^ voceiu fuiidunL.
vocibiis.
^*
Haruni vaiiarum vocum quae sint
"oniina, Tbeopbrastusêxplicat.
Euboea idem sonant et, ut ita dicatn ejusdem sunt linguae.
, ,
lii Cyrene raiiae tantum omnino niutae sunt et iii Maceduiiia45

Iii Boeotia, cique objacente
,
sues [solida uiigula] et genus quoddam cicadarum et ipsum

inutuju.
XXXVl. Pbalangii genus essc dicunl, f|uod iliax ai)])ellatiu•, [sive]
c. 37— 42• LIBER TERTIUS. 45
quod [nigruin sit , ct re \ era] siiiiilc aciuo uvae [tuin colore, De phalan-
tuni figura etiam rotimda, sive aliam ob causam, scitu difncile K'"
est]. Nascitur in Libya pedibus brevissimis, ore in medio ven-

tre, morsuque celerriiiie })erimil.
lii Seriplio ranae jiullain prorsus vocem eduiit ; si vero XXXVII.
alio transfeiantiir, acrem et asperum sonum edunt. Iji Piero Fabuladc
Thessaliae lacus est non pci-ennis, sed hienie tantum existit, ex''''^/'*
^^"'
mu
quis injiciat, si-^ "*
is.
aquis in eum coniluentibus ; iii liunc raiias si
lent , aJibi tauien vocales. Seripbii de suis raiiis gloriantur,

lOcum Perseus magiio rediret ex certaniine adversus Medusaiu, et
magno itinere peracto, ut Aerisimile est, fessus requiesceret
prope lacuin, atque
tes eum interpellasse
islic
,
somnum
et
ranas strepen-
somnuiu
atque idcirco
capere ^,
iiiterrupLsse ,
ipsuiii molestia adfecisse itaque Peiseuin a patre Jove depre-

;
15catum fuisse , ut ranas clainare prohiberet; patrem vero ejus

precationem exaudisse ac [iilio suo gratificantem] ranas illius
,
loci perpetui silentii cojideiunasse. TL•eopL•astus tamen lianc

explodens fabulam, et SeripL•iolum vauani gloiiationem ledar-
guens aquae frigiditatcm adfei't causam esse, cur liae mutae
,
20siiit.
In regionibus huniidis, et ubi aer valde pluAaus est, galli- XXXVIII.
naceos canere negat Tlieopbrastus. Lacus in Pbeneo est, qui P^culiana
nullos alit pisces. Cicadas propter frigidani corporis temperiein. ,
tum demuin, quuin sol incaluerit, canere idem ait. lis.
25 Capriinulgus animal est audacissimuni reliquas eiiiin avi- ;
culas contemnit, insidiatur autem maxinie capris, alque eaiuin De capri-

uberibus advolans lac inde exsugit iieque a pastore piOpteiêa ;mulgo.
poenam timet, etsi improbam mercedem pro satuiitate reponere
soleat: obturat eiiiin ubcr cum traxerit atqiie inde lactis ilu- ,
30xum probibet.
Multi fdium Aretes, quae Aristippi soiov fuit, a niatre edo- XL.
ctum celebrant. Aristoteles ait se vidisse pullos lusciniae, quaeoe luscinia
a matre in cautum erudiebantur. Luscinia auteiu ex 3 ibus li- pullorum
berlatis auiantissima est, ideoque si iiitegra aetate capiatur, ef^""'".'"" ™*'
35iii cavea conclusa asservetur, cibo et cantu abstiiiet, atque au-
cupem ob servituteni silentio ulciscitur. Quod cum honiines
experti fueriiit, aetate jaiii grandes captas dimittunt, et pullos
venari student.
India equos et asinos uiio cornu praeditos procreat, ut fe- XLI.
40runt. Horum e cornibus pocula coniiciuntur in quae vene- Cornuum u- ,
num niortiferum conjectum si quis biberit, insidiae illum iionnicomis vis

laedenl; horum enim utriusque cornu ad vim veneiii depelleu- '^'*"'''*^^''^"
""™'
dain valere videtur.
Porpbyrio aniinalibus excellit et forinae pulchritudine et XLII.
45nominis convenientia ac pulverulentis volutationibus gaudet, oe porphy-
,
atque in locis^ ubi columbarum lavatio esse solet, lavatur; nec rione ave.
prius taiiien se vel pulveii vel lavacris coiuinittit, quam cei tum
passuum numerum sibi sufficientem confecerit. Et propalam
.
46 DE NA.TURA ANLMALIUM. c. 43 — 46-

aegre cibum capit, ideoque se sublraliit et secreto vescitur.
Acerrima rivalitate laborat, mulieres quae sunt sine \aro,
et ,
obsezvat; quod si cum matrefamilias stuprum lieri cognoverit,

sc strangulat. \ olans noii sublime fertur. llomines autem
iuagiiam voluptatein ex eo capiunt, ideo parcc et provide ilJutn i
alunt. In magnificis splendidisque aedibus porpbyrio ludrica
delectatio est lum etiam intra claustra [templi recipilur, al-
;
que istic] sacer et solutus circumvagatur. Pavonem, ut foimo-

sus sit luxuriose taruen viventes homines niactant et come-
,
dunt; Lanc enim avem peniiae exornant, sed reliqui corporisK

iiulla dignitas est. Porphyrionem vero cibi gratia in coenis ap-
posuisse boiuineui scio neminem non Calliam, noii Ctesippuni,
;
Atbenienses; nec [Lucullum neque] Hortensiuni Piouianos

, , :
quos e uiultis [cum vaiio luxui, tum gulae in primis dedilos

lurcunes paucos niibi comniemorasse sat fuerit.
et] If
XLIII, Corvus jani aetate adfecta cum non pullos alere potest, ,
De corvose-seipsum eis cibum praestat; lii autera comedunt parenteui.

ne a puHis {jmig proA'erbium esse natum fermit: corvi inaluiii
sais comeso.
ovuin.
XLI\ £x
a'ibus castissimi celebrantur palumbes. Mas enim el2(
Palumbium femina conjugio alligati mutuo consensu sibi invicem adliae-
*^""'"fe'"""• rent et caste
, -^
iieque alienum cubile appetunt.
, Quod
31 libidinosos oculos in alios conjiciant, illos reliqui circum-
dant, et marem quidem mares discerpunt, feminas vero femi-

nae. Hujusce etiam luodi lex castitatis ad turtures pertiuet,2i
sanctaque et sincera permanet: tum etiaiu ad coliuubas albas,
praeterquam quod non utramque occidunt; nam mareiii dun-
laxat pei-imunt, feniinaiu \eiO, illius tuisericordia pennoti, im-
punitam atque inultaiu iii 'iduitate aetatem ducere permittunt.
XLV. Aristoteles iiiquit feniinis columbarum parturieiitibus iiia-3C
Oecoiumba- i'es adesse , et cultu omnique ofiicio fungi ; saepe eliaiii femi-
rum partu nam erranteiu et agautem compellere ad niduin ; cum pepe-
et
earu]ii(|ue
j.eriut ova, eas cogere, ut incubent eosdetnque : pariter cum fe-
minis puUos fovere, pariterque alere et prijnuui nutrimenttuu, ;
ne a cibis abhoneant, pareutes pullis terram salsuginosam in35

os indere quani ut gustaverint inde facillime reliquis cibis
;
,
vesci queant. Cuin rapacibus ceteris avibus foedere deAinci-

untur paceuique gerunt
,
aquilas inarinas et circos horrent
;
[inquit]. Contra accipitres quo aslu utaiitur audire opexae ,
prctiuni fueiit. Cum eas accipiter, qui [natura sua] iii altum40
et sublime fertur persequitur, eae deorsum versus elabi [et
,
volatum deprimere] conantur: cum ille in inferiori sede aeris

volat, illae contia iri sublime ferunlur, el supra accipitreni, in
sublinii iuipetum facere noii valenlem volantes [fiducia ini- ,
plenturl. 45
\ ' (ûm Iiidus quispiain elepbantorum domitor elephanti al-
tipphantn'^''"'"
^^'"!" oiTendissct, atque hunc etiani iiunc lenerum alu-
's^êt, et paulatira niansuefecisset, eoque veberetur, et bcUuaua
aibo.
c. 47. LIBER TERTIUS. 47
arnaret, et [vicissim] redainarelur i\)se , ac siuiul suain ele-
pLantus cducatioaein cum inaxiiiiis amiciliae ofllciis liuic Iiicio
conipensaret ; Indoi'Uiii lex id intelligens sibi niiLli elepluin-
,
lum poposcit. Indus , ut ainoie captus veliemenli rivalitate

,
5 flagrans, et valde doleiis , si hunc alius quam ipse esset lia-

biturus, se daturum negavit, atque eo conscenso, in loca de-
serta abiit.
',
lOlos de subliuii caedebat
Uex autem id aegre feiens, niittit qui Iiido elc-
phaiilum auferrent, alque
ergo eo
fectum dominuui ulciscebatur

eum in judicium adducerent. Cuiu
eique viin iiiiene iiiceptareiit, honio il-
atque elepbantus, eluti injuria ad-
[et haec quideiii initio].
: Ubi
auLeni percussus Indus ex eo delaberetur eleplias suuiu nu- ,
Iritium circuivit , ut solent, qui armis aliquem propugnanl,

atque ex imadentibus alios interfecit, alios in fugam verlit;
15denique proboscide alloi'em aniplexus attollit, et ad stabuluni
defert, et cum illo permaiisit, tanquaiii aiiiico fidelis ainicus,
eunique benevoleiitia prosequebatur. sceleiatos bomines,
qui inensas el sartaginiim stridores sequuntur, et praiidia quae-
ruiitj iii periculis auleiu amicos deseruiit, ainiciliae nomen
20teinere et IVustra pollueutes.
Date mihi facultatem per Jovein patrium , interrogandi XLVII.
,
tragoedos, et, ante illos fabularum scriptores, quid sibi ve-HisUnia ilc
,
lint, tantam ignorantiani filio Laii attribuendo, atque etiaiii''^nielis,ina-

'"'
Teleplio qui [infeliciter] cuni matre congressus
,
nec tameii ^^^ ,
*^' '
25coinplexu venereo junclus fuit , sed eodem lectulo cum ea

concumbeiis, idem perpetrasset, nisi diaco divino instiiictu
eos luullotiens diremiyset: siquideiu aninialibus rationis ex-
pertibus ejusmodi concubiLus ex corporis coiilaclu iialura co-
gnoscendos dedit, neque ea indiciis ullis egent, [iicque illius
30ailveiitu, a quo iu Cithaerone expositus fuit, ut Oedipus So-
pbocleus]. Cainelus igitur cum matre nunquam coit. Cum
enim pastor quispiam femiuam quoad ejus fieri poterat ex- ,
,
. ceptis geiiitalibus, obtexisset, deindeque filium matri admisis-

set bic prae coitus appetitu cum niatre imprudeiis rein lia-
;
35buit, quod ubi iiitellexisset aactorem nefandi coitus mordi-

,
cus premens, et ad lcrraiii abjecium genibus affligens, cum

summis doloribus interiecit atque seipsum praecipitem deor-
;
suni egit. [Oedipus saiie in boc eliam iniperite fecit, qui,

cum infereiida sibi manu calamitatem omiiem effugere possel,
40oculos tantum excaecare suos voluerit, et suae faiiiiliae gene-
rique dira iniprecari omnia, tanquam exliêmis hisce nialis jam
praetexilae calamitati ulluiii adferret reiuediuiii.]
LlilEK QUAHTIIS
j_
Ex a\ibus peidices suiit salacissiini, ideoque feininas suas
Dcperdicum^^^^^^"'^"*^^^^"^^^
aniaiit ,
•
et contiiuio ad rein venereain proiu
salaciiaie. sunl. Qui autem eos ad pugnam alunt, quando iu muluuni
suam singulis adstare curant, quod
certainen incitaiit, feminain
eorum atque ignaviam in certauiine 5
couinieiitum ad liinidilalem
repellendain excogitarunt. Nunquam enim perdix iii
conspectum aniatae vel Aenire audet; quin potius

conjugis
[plagis peicussus] morietur, quam ab
adversario retrocedens
iliam indecore adspicere sustineat, cui se appiObarc ciipiL.
Ideni etiain de aniasiis statueruiit Cretenses. Audio euiju C.re-lO
tenscm aiiiatoiein, tuui celera bonuiii luui bello strenuuni, ado-
lescentem iiobilein, foiJiia excellciiteni, et animo magnum, aL-
que ad optinias disciplinas bene factum, [sed aetale noiiduiii
iiiilitiae apta] in deliciis babuisse [(ulriusque iionien alibi
:
dixi)] slreiiua aulein facinora juvenem istum iu pugna edi-l^

disse Cietenses ajuiit, et tota hostili acie in ipsum iiTueiUe,
in cada'er ofFendisse, et sic fuissc subveisum peiliibent. Cuui
vero ex bostibus quidam qui proxJmus ei erat, gladium in-
,
lenlans Lergum ejus essel trajectuius; ille conversus inquit,

„Ne lu turpem el inibellem plagam iiiilii inferas sed poliusSO ;
,,pectus incuin feri, iie aiiiasius me tiuiiditatis coiidemiiet , et

,,a cadavere nieo coniponendo abslineat, ad me, ubi reui lur-
,,piter gesseriui, accedere non sustinens." Nec quideni iiiirum
esl, si quis liomo cum sit, ignaA'Us videri erubescat; perdi-
,
cem autein verecundiae esse participem , peregregiuni hoc a25

natura donuni est. Aristodenms aulei», ([ui piae liniore au-
fugil, et Cleonynms, qui clypeum abjecit, et pavidus Pisau-
der, iiec patriaui, iiec uxores, neque liberos sunt reverili.
II. In Eiyce Siciliae fesluni celebvatur, quod Erycini et Siculi
Decoliimbis oinnes Aiiagogia appellaiit. Cur autem sic appellelur , causamSO
Veiieris E-aireiuut, quod id leniporis Venei-eiu inde iji Libyam proiici-
rycinae. ^.^.j (jicmii_ IHud autem existimant, illinc conjecluram facien-
les: uiaxiuius colunibarum iu iis locis numerus esse solet,
iiulla auleiii (um apparet; dicuiit igitur Eiycini ipsas
tcuijJuris
deae ininislranles pcrogre ])iofeclas csse: iiam coluuibas Ve-35
jieri sacras esse isti eîsLinlant, et leliqui liomines sibi persua-
dent. Novcin diebus aulem elapsis, unam fonna insignem ex
pelago Libyco spectari revolantem quae non sit quemadnio- ,
dum reliquae gregales columbae, sed riibra qualem nobis Ana- ;
creon Teius caiiil csse Venereni eam [quodam loco] purpu-^^

,
:
c. 3 — 8. LIBER QUARTUS. 49
ream et auro similem appellans [imitatione nimirum Home-
qui eandein nobis auream celebralj liaiic caeterariun co-
ri, :
lumbarum greges sequxmtur; atque festum Catagogia, ex redilu

earum dictum, iterum celebrant Erycini.
5 [Lupus et lupa , ecjuus et equa, simul pascunUir;] non III.
item leo et leaena; isti enim eadem via, iiec venatum, iiecDe leone et
aquatum eunt causa autem baec est, quod uterque corporis lcaena.
:
•viribus confidat, neque alter altero opus babeat, ut ajunt jê-

ritiores.
10 Lupae partu iion facile solvuntur, sed diebus ac nocti-
bus auodenis partununt conlinuisj quaiito etiam lempore La- luporum
tonaiu ex Hyperboreis in Delum pervenisse Delii ajunt. ranu.
Inimicitias luutuas gerunt testudo et perdix item crex ^ ;

•
et ciconia cum mergo, et cum laro harj)a et ardea alaudaDe animali- :
quorun-
15acaiilli5-Iidi infensa est, turtur pTrrbae: corvus etiam et mil-"™
3 .1•
uosuii suut aiiimo
]'
1 i 1
siren de genere apum liostem babet
.
:
•
1.
circeii, circe autem et circus tuin genere tuiu natura dissident.

damiuiaiici-
^jj^
.
Cbanna piscis prae ceteris libidir.osus est. Formicas (Meru-

las) in Pbeneo Laconicae (Arcadiae) albas esse fertur.
20 Equos pratis pascuis et palustribus locis [ventosisque] de- VI.
lectari, homines equorum nutritionis periti fatentur. Unde do equi.a.
et Homerus [in ejusmodi rebus considerandis excellens , ut

mihi videlur] alicubi cecinit:
Hujus ter mille equae per palustria pascebautur.
25Gaudere autem equas adspiratione ventoruni, et austro et bo-
reae se expoiiere, nomnt earum pastoresj idque non igiiorans
idem poeta [dixit
Haruin aliqnas et ipse Boreas adamavit pascentiiim,
Unde] et Aristoteles [mutuatus est nisi fallor, quod] scribit, ,
30equas aliquando furentes recta advefsus bos \entos aiifugere.

Scytbarum regem, cujus iiomeii mihi notum silentio prae- VII.
termitto (quid enim mea refert?), equam habuisse audio, prae-Historia dc
]ui cum
ditam omni Airtute, quae ab equo [x'equiri et] praestari queat; ^'^''
matre coitu.
tum bujus quoque liabuisse pullum ceteris equis virtute prae-
SOstantem. Cum igitur equum alium non reperiret dignuni,
qui buic ipsi equae admitteretur, sed neque equam tam ge-
neroso pullo cojivenienteui ambos in eundem locuni ad coi- ,
tum coegisse^ ceteris quideni in rebus mu-

\'eruiitanien eos
tuo amore se invicem complexos fuisse, non tamen ad coi-
40tum -638. [Cum igitur baec aiiimalia conaLum Scytbae
irritum reddebant], vestibus utrumque obtexit, eaque ince-
stum stuprum admiserunt; quod quidem factum primum ut
ambo iiitellexerunt tam impium flagitiuni morte dis-solvemnt,
,
seque de praecipitio dejecerunt.

45 Equam Eudemus ait adolescentem ac arnienti praestan-
tissiraain tanquam pulcbram puellam et oninium ])uellarum equisoue e-
, ,
islius loci forinosissimam ab equisone adamatam fuissej pii- quam amaa-

,
mumque temperantem fuisse , deinde insolitum lectum ausiim te.
Aelian. de nat. anim. I. v. l. D

50 DE NATURA ANIMALIUM. 1.9—14.
fuisse invadere et cum cadem rem baberc. L bi vero equae

])ullus , et ipse formosus quod factuiu crat, vidisset, ae-
, id,
gre tulit iuatreiu a domino tam viulentei' tractari, atque iiii-
petu facto euni occidit, atquecum observasset , ubi liumare-
tur, eo profectus cadaver ruisus elTodit et nulla coii- ,
tumelia adfecit, idque jani nulluui seiisuin doluiis percipieiis

iuede laceravit.
IX. £x piscibus pluiiiui venerein uiagis veruo tempoie exarde-
iii
De pisciuini^(;mit ^ ej_ juPontum

praecipue secedunt, quod iii eo cava
tuiic
coitus 'em-gi.
^^îjjj^jjj naturae iiiuneie piscibus idonea sint; idemque a fe-lO
pore lu Foa- . _ . . 1 •11• 1 1 . i
•
i i
• •
tum seccssi-i"is bestiis [quas maie alitj liber est. boli delpiiini parvi illic et
one. infiriui erratit; polypis jaguris, astacis caret; qui saiie par-
,
vulis pisciculis peniiciosi existunt.

X. Lima nova elephantos uaturali qua-
nitescente, audio
De elephan- Jam ubi pascuntur, ramos i'e-15
et ineifabili iutelligeutia e sylva,
us uuam
gg„g (leceiptos auferrc, eusque deinde iu subliuie tollere, et suspi-
ijyjj
cere, et leviter ramos moAere, tanquaai suj)pliciuin quoddam deae
prolendeiites , ut ipsis piopilia [et benela] esse velit.
XI. Solas de bestiis equas, eliain si veiitreni ieruiit, se iniii sus-
De equariun liuere audio ; inceiidi enim eas libidine ex feminis niaxime ita-2U
:
Hbidine. que libidinosas jnuliei es equas vocari solcre ab eis, qui gravius iis
convitiuiu facere studeiit.
Xjj Perdicum foetus, iulra ovum etiam nunc circumplicatione
De perdi- testarum couiprebensi, a parentibus sui exclusionem ex ovis
um genera- iiiiiiime expectant} sed per se ipsi , taiiquatu foros pulsautes,25
tione.
y^^ elidunt, et jaru foras emiiientes se ipsos inipulsu suo im-
pelluut, o\ique eLiam iiunc tegumenlo circunivestiti cuiruiit,
alque a diuiidia lestae paite, si adhuc circa caudain adliae-
lescat, seniet excutientes liberant, et velocissiuic ad cibi in-
quisiUonem prosiliunt. -
30
Xlli. £x qui vocis coutentioiie et cantu valent,
perdicibus ,
De perdi- et liiiguae facultati coufidunt, quique pugnaces et ad certa-

•^*"".*"'""
meii liabiles sunt, se miiiime digiios creduiit, qui ad extruen-
das meiisas capiantur; unde fit, quod paiuni contra venato-
res de sua libertale depugnent, quo minus coniprehciidautur ;35
sibi praeGdeiites quod a caede studiose ad caiitus et certa-
,
niina servabuntur. lleliqui autem perdices et potissimuiu ,
qui nuncupantui• Cirrhaei sibi conscii, quod nec ad certa- ,
inina 36,
neque pulchie cantare sciunt, et si capiantai•,
futuros se prandium ]iis, qui ceperint, naturali quadam cal-40
lidiLate se csui iiieptos reddunt et cum ab otnni alia esca, ;
quae eos oblectare et ad pinguitudiiiem perducere queat, sua

spoute abstiiient, tum ut ne idouei sint ad honiinum inensas,
cupide alliis vescuntur. Quod cuui cognoiint aucupes Jiber- ,
tateiu iis spoiite iiidulgent cui vero antea tales capieiidi ia-45 ;
cultas defuit, capieiidis iis et decoquendis tempus et operam

jierdit, et illoruin cariiem insuavem experietui.
XIV. Muslela et serpeiis perniciosa animalia sunt. Cum igi-
.
e. 15— 10. LIRER QUARTUS. 51

lur mustela cum serpente i)ueiialura est, piimuin quidem
^
ru-^" mustela ' ^ coinesa
rtita
1 . 1 ,
. , . . , .
tam eoit, (leiude iiueiiti amino ad pugiiam taiiquam arinis sc coiura
tecta procedit. Causa est, rutae odoi' serpenlibus infeslus. miniieiue!

Lupus ad salietatem expletus ne mininium qiiidein deiii- XV.
5 ceps degustat; uiidique enim Jingua intu- De lupo, ipsi venter turget ,
mescit, os obstruitur; atque instar agni occurreiitibus nian- Q«nmveii

*^"""'
suetus est, nec honiini i)ecori insidias molitur etiamsi ."''."' ,
,. 1• habet, maii-
',
r« 11
per uiedium gregeni ingiediatur. PauUatim auteiu ejus lin-s„etiorc vi
gua detumeacente, ad velerem liabitum redit, atque itermn so.
lOlupus exsistit.
Gallinacei, si feniinae desiut iii corte , eum, qui recen- XVI.
tioi" advenerit, omiies incuiit. Perdices etiam cicures recentiDe galiina-
advenlu novum nonduni cicurem eodem modo ineunt. -^'-''^
et «t per-
deni suos altoies remunerantur, feros eiiim et noiidum ca-

15P*ôs, [quemadniodum et columbae facere solent] allectant. ,
Utitur veiO perdix venator illecebris quibusdam ad illicien-

dos feros; aute retia enim propositus caiitum edit eos laces-
seiiteni ad pugnam eosdenique ut ex insidiis in laqueos in-
,
serat incitanteni. Sylvestrium dux contra cantat, et suuin

20gi'egem piaecurrens obviam piocedit, cum Iioc luctaturus.
Cicur auteni per maliliam seinper insidias instruens, pedein
refert, se timere simulans: aller
tus
spe atque animo infla-
biniul et sibi jain victoriani despondens
, impetuni facit;
^ ,
sed niox captivus conipage tenetur. Quod si perdix qui ca- ,
25piiiscst, niasfuerit, ceteri giegales captivo opem ferre ei ipsi

conantur; sin femina, captivain ipsam oimies feriunt, ut quae
libidine incensa in servitutem iiiciderit. Nec vero illud prae-
tereunduin, quaiidoquidem etiam audilu dignum est. Si per-
dix allcctatrix sit feniina, ne mas iucidat, feminae, quae
30sunt extra , illum ex casu iu laqueum propiuquo servaiit,
suo cantu tanquam aniatorio retractum [iiam ubi plures et ;
sibi consuetas viderit feminas, ad illas libentius relicla alle- ,
ctatrice, accedit].
erinaceus inter aniiiialia iiivida censetur.
Terrestris Is XVII.
35statiiiiut capitur, uriiia lergus suuni conspergit, cujus vioc invidoc-
perfusum coiTunipitur et quod fulurum erat ad mulla utile, rinacei et
j
*"'"
reddit inutile. Et lynx etiam urinani suam iii tei-rani occul- '^'"''^
tat; quae ubi concreverit ac congelarit, lapis efiicitur, et ad
sculpturain idoneus est, et propter eandem ut ajunt, exor- ,
40naudo muliebri mundo accommodatus. XVIII

Leoneni ingestum lcontoplionum (animal) perimit. Inse- Dc rebus
cta oleo si quis inungat, perdiderit. Vullurum pernicies un-q"a"ani'ma-
suentum
"
Scarabaei rosis iniectis pereunt.
est. ''•»"* i»fc-
feais adnumero; iiam et viiibus et animi

Canes Indicos viv
45feiOcia piaestant, et corpore omiiium maxinio. Cetera cane In-
deni animalia contemnit, cum leone vero contendit indicusdicoejusque
canis; quem et urgenteni sustinet, et ruglcnti oblatrat, et virtutc.
mordentena reniordet ; deniqiie niulta in eum ausus , et vul-

1) 2
. . .
52 DE NATURA ANIMALIUM. c. 20. 21-
ueribus quoque vincitur tandem canis quanquam

et ipse ijitei"duin
inilictis
viiicit,
,
[ac in '63 :
leonem perdit].
Morsu quidem si apprelienderit ,
pertinacissime premitj adeo
ut si quis etiani gladio crus ei dissecuerit, [in quantocunque
doloi-e] non remittat, donec mortis supervenieiitis iiecessitas 5
eum cogat. Quae vero praeterea audivi, in alium locum
difleram.
^ _
•
[Sali L•omines et canes cibo simplici satiari solent.] Ho-
ecu lana
quaedam ilc
jjjjj-j^^ mamillae sinisti'ae adnectitui• in ceteris animalium
^.^^, ,
^
. _^
, .
^ .
animalibus. pGctoi•! iiiedio adjunctum. Ex iis quae uncungues coguo-lO ,
ininantur aves , nuUa vel bibit , vel nieiit , vel gregatim cum
aliis degit.
XXI. Apud Indos nascitur violento robore praedituni animal,
e mar 1-
^^. |^^[^^^^ lingua martichoras women est, magnitudine ma-
Indiae. ximi leonis; colore rubrum, [adeo ut cinnabarim referatJjlS
canis modo villosuni ; facie eadem pro])e quae liominis; den-
,
tiuin triplici utriiique ordine iiiucroue acutissiniorum, caninis

inajoruin; auribus hominis similibus , nisi quod hae et gran-
diores, et villosiores sunt; oculis caesiis et his nou dissimili-
bus liominis ; pedibus et unguibus eisdem , qui leonisj suin-QO
ma cauda illi scorpionis modo aculeo plusquam cubitali ar-
mata: reliquum etiam caudae utrinqae aculeis cuspidatum est:
summae vero caudae aculeus obvium letaliter pungit. Quod
si quis illum insequatur, aculeos oblique [veluti sagittas]
emittit, [idque e longinquo] et cum in anteriorem partem23
:
aculeos jaculatur, caudam intorquet; sin retroversus [Saca-

rum luore] aculeos emittit, tum extentissime caudani porrigil.
Aculei, quos jaculatLir, pedali magnitudine , et sclioeni (junci
vel funis) crassiLudiue suiitj [quibus icta omnia praeter so- ,
lum elephantum pei-eunt]. Ctesias Indos sibi afiinnasse ait,30

,
locis eniissorum aculeoi'um alios succrescere ut sit hujus pe- ,
stis perpetua successio. Humauis ut idem adfert, carnibus ,
maxime delectatur, quocirca complures liomines interJlcit,

nec duntaxat iii singulos liomines invadit, sed plures colle-
ctos vel ipse solus interimit. Reliqua ileiii aiiiinalia Aincere35
potest, [excepto leone]. Quod autem L•unlallis carnibus sese
complere ei suave sit ejus nomen ostendit. Indice eniin ideo
,
mai-tichoras appelialur , quod bestia L•ominuln voracissima sit,

ex rebus, quas agit, nomen traliens. Eadem est, qua per-
nicissinji cervi, corporis velocilate. Ejus iiullos aculeatis40
nonduiii caudis armatos venanlui', caudasquc eoruiii ad sa-
xum elidunt, atque crebris ictibus confringunt, ut aculeos
ne postea producere queant. Vocem edit proxkne acceden-
tem ad sonum tubae. Ctesias apud Persas lioc animal se '-
disse teslatur, ex India regi Persai'um inuneri missum. [Si45
igitur alicui Ctesias ad liaec designanda idoneus videatur, is
quideni, intellecla liujus ferae proprietate, scriptori Cnidio
fidem adhibeat.l
c. 22 — 27. LIBER QUARTUS. 53
Scoloj)endram niarinam riunpi ajunt, si homiuis spulo "^^^/;
madeiiat. mani vi.
Si quis trilum salicis XXIII.

seruen bestiis dederit bibere, eis
non modo quippiam non iiocet , sed etiam illas alit ; sin ho- De \i semi-
idipsum biberit , facultalein liberos gignendi ei adimit, et ^^
saligDi.
5 mo
semen geniLale pei-dit. (ûare Homerus abstrusa naturae per-
scrutatus, iiiihi, cum salices frugijperdas suis versibus dixit,
earuru \"im aduuibrate ostendisse ^'idetu^•. Sic et cicutam bo-
mosi bibeiit, ei sauguis quasi conglaciat, et eatenus con-
lOcretione spissus iit, ut inde moriatur; suilluni vero pecus,
licet eaad saturitatem se compleverit, non laeditur.
Lidi bomines elepbantos jam aetate coufirmatos facile
comprelieiidere iiequeuut neque enim id facere possunt, ne- De elephan-
j
.
que tam graudes aetate permittuntj quare ad paludes flami- tor^ni diver-
*""•* "^
lonibus proxiuias veuatores i^rofecti eoi-um catulos lantum ca- truione. ,
•
T-i 1 • • -11
Elepbauti enim iiatiu"ae proprium est, roscida loca
piunt.
et uiollia aniaie, et aquam desiderare, ubi
studet, ita ut animal jialustie iiomiiiari possit.
maxime
Cum igitui'
''
eomni catulos adhuc aetate iiifirmos et teneros inde cepe-
20i"iiiit, ciborum blanditiis et assentationibus eos ad jjarendum
informant ac iiistituuiit , blandiloqueiitiaque mansuefaciuut.
Homiximn enim iudigenarum linguam elepliaiiti intelligunt.
Bre\aler, perinde illos quasi infantes pueros alunt, partim
oinni ciu'a cultuque eos piosequentes partim disciplinas ti'a- ,
ôdeiilesj quae res efficit, ipsi ut ad obediendi facilitatem tiaus-

feraiitur.
tui",
Cuui triturac tempus est el boves in area cireamagun-
eademque manipulis i»eferta est, iie bo\es spicas come- p^ bobua
-
dant, iiares eoruui limo bubulo iUinuntj quam macbinatio-triturac ad-
30nejn valde idoneam excogitaruut. Hoc nimirum aiiimal ab Wbitis.
bujusmodi letri odoris adspersione abboiTeiis, iiibil, iie si fa-
iiie quidem acerrima premeretur, unquam edereL
Lepores et vulpes Indi hoc modo Aenantur. Canibus ad

venationem noii egent, sed captos aquilarum, coi'Vorum etin-pg venatio-
35super mih oruiii pullos alant, et ad veuatum instituunt. jNem-neper avee
^
pe leporeni luansuetum et vulpem cicurem carue appensa, rapaces et ,
coô^-
ad ciu-sviui diinittunt et uiox immiltunt 3'65 caruem eis,
;
quam appetunt, adeinplua-as. Ulae igitur, quanta possuiit ce-

leritate et impetu, vel banc vel illum consequutae , canieni
40sui laboris praemium ct escam desideratam sibi auferunl. Sic
iustitutas ad praedam aAcs deinceps in niuiitanos lepores et
yoilpes feras imuiittunt quos illae iLidem spe solilae escae
j
peisequuntur, et luox capLos douiinis adferuut, ut prodit Cte-

sias. Loco autem caiuis prius appensae visccra caplorutn eis
45iii cibuiu peruiitti ex eodem didici.
Giypbem, Indicum aniraal, audio siiuililer quadrupcdcm, £|_
vit leoueni , essej lObuslissimis item cxsisleie ungiiibus, leo-jj^ grjphi-
uuui similibus ; tuui doi'suin eju3 pcniiis indui nigris , ante- bus Indiae.
;
54 lÊ NATURA ANIMALIUM. c. 28- 29-
liorem corporis partem rubris, alas Acro candidis. Ctesias

eos ait [cervîcis peiinas coeruleas et lloridas Laberc] aqui- ,
lino ore esse et capite cujusmodi piclores iingunt j oculis au-

teni igneis, nidosque in iiiontibus facere, utque aetatis pro-
cessu grandes Jion capi, ita eoruin puUos coiiipreliendi posse. 5
Bactri auteiu Indis finitimi eos illic auri custodes esse, au-
ruinque eflodeie ajuiit, et simul eo ipso iiidos construere
quod vero auri iii teirain deciderit Indos liomines aufen'e.
,
Contra liidi eos auri (quod vero quideni siniile Aadelui•) cu-
stodes esse }iegaiit; iieque eniin giyplies auii egere, sed cuinlO
ad colligendum auruiii ]iouiiiies accesseruiit, hos de piiUis suis
iiiajorem in raodum timentes, pro eis pugnare; atque cum
aliis etiain animalibus concerlare, eaque facilliirie viiicerej
coiitra auteiii leones et elephantos non slare. Indigenae, quod
ab hujusmodi aniniulium rubore liiiieaiit, non iiitercliu, sedl5
ad coUechoiiein aiui noctu proiiciscuiilur, quod se tum lue-
lius latere arbitrentur. Locus ubi giyplies versantur, ac ubi
aurum efluditur, desertissiiuus est. Quocirca auruiu venari
studentes niille aiit bis mille anuali eo perveniunt, simulque
[ligones et] saccos adferunt, silenteiii Junam obsei"vanles. Quod20
si giypbes duplicem commoditatem adsequuiilurj quod
fallant,
et eorum A'ita ab illorum atrocitate servatur, et simul aurum
donjuni aAehunt; [ubi auro purgato ab iis qui banc artetn ,
callent, ingenles sibi pro periculis opes coniparant] sin in :
furlo depielieiKhiiilur ])eriei-unt. iJomuin autem noii nisi2D

,
tricnnii aul quadricunii inlcrvallo, ut audio, reAêilunlur.

XXVIII. Caput iiiuiiiiac tesludini abscissuiii iion coiilinuo mori-
De iestudi-tur, sed et videt; et si aiite oculos ei manus obversetur, il-
los claudit: et ])aulo etiam propius si nianuru admoveas,' nior-
ejuaqueocu- ,
det.
_ ^^ -l-i. .,..-,
Longe lateque fulgoren) ejus ocuh jaculantui•: quoruaioU
.i^
jjg
pupillae candidissimae ac splendidiisiniae cuni exsistaiit eru-

untur, ut vel auro includantur, '
monilibus imponantui-:
,
quamobrcm niulieiuin admiratione plurimi aeslimantur. Na-

scuntur autem liae testudines, ut audio, in mari rubro.
XXIX. Gallinaceum cxoriente luna quasi divino quodam spiritu35
e ga
afllatum bacchari atciue exultai"e ferunt.
, Oriens auteui sol
gallinaceo.
.
i,• , .
i .
ipsum iiunquam laJJit, tuui venementissiuie voceni contendens

semet niagis magisque cantando vincere conatur. Latoiiae iii
. amore esse ajunt, et quod ei adfuerit gemellos fclici j)artu
enitenli, et quod etiain nunc parienlibus adsit et faciles ])ar-40
tus efficiat. Matrice gallina exliiicta, is ipse incubat, et pul-
los ex ovis excludit; ac lum [(res admiralione digiia)] sileii-
tio utitur, quod saiie sibi coiiscius sit se nuiliebie inuiius ob-
ire , et parum viriliter facere. Quod si cum altero pugnans
vincatui•, idcirco aioii canit, quod ex illa mala pugna spiritus45
fracti illi vocem supprimaiit; cujus oflensionis verecuiidia con-
fiisus sese occullat. Al si ex cerlaminc YJcLoriam repoi'taril,
[superbus est, el] ccrvice erccla simul el caiitus conlenlionc
c. 30-33. LIBER QUARTUS. , 55
insolenLer effeilui• cl tiiuinpliaiili similis cst.
, Illud item in
eo niirillcuni, cum linien inliat, taiiictsi superuiii altissimum
exislit, is tainen sese inclinat; quod quideni ipsuin supevbia in-
ductus facere Aidclur, ne videlicet crista uspiani offendalur.
5 Suae nationis aves vebemeiiter moiiedulae amant; quod
quideiu eas saepe in jierniciein inducit; idque accidit hoc mo-De dolo quo
do: Cuni enim quis nionedulas \'eiialuius esl, talia macliiiia- monedulae
tur, ut, eas ubi iioverit cibaria inquirere, et in quem locuui capiuntur.
gregatim congregentur perspexerit, ibi pelves olei pellucidi
lOplenas disponat: euriosa belle avicpla eo profecta iii vasis la-
Ijro considet, et simul sese inclinaiis suam ipsius unibram de-
spicitj et quod exislimel aliain se inoiiedulam 'idee, ad eam
ipsani festinal descendere eoque ut esl delapsa, olei lenaci-
.
;
lale circunifusa, siiic laqueis, sine retil)us conslricla lenetur.
15 Elephaiito duos dicunt piOniinere exsertos, quos alii den-

tes, coinua vocaiit; siiigulis pedibus iiutnero quiiique di- pg eipphan.
alii
gitos indhisos, leviterque discretos, ex quo fit ut aiiimal sit ti natura,

niinime ad nataiidum babile ; et anteriora ciura posIerioril)usP^'^^"' *^^"
longiora liabetj huic sub aiuiis papillae existunt at proniu- ;
20scide , lanquam manu, vel etiam cominodius utilur lingua ;
etiam ei bene exigua est fel aulem non ad jecur, scd ad pe-
5
clus (iiilestinuui) silum liabere dicitur. Biennium gercre ute-

ruiu audio alii lion lam diii, sed sesquiannum tanluiii ven-
;
trem ferre ajunt. Anniculo qiiidem vitulo aequalem piilluui

25edil, qui slatim, ut natus est, ore sugit. Cum libidiuis furore
avdet, incuisu parieles eveitil, et palmas prosternit, siiuiliter
alque atque iiiipressioiie. Aquam iiilidam non

aries, fronlis vi
bibit sed postquaiu conlurbarit
, lurbida polione delectalur.
,
idcirco somiiuin erecto corpore capit, quia ei esset o])eTosuiii

30decuinbere, siniul et deiiide a cubilii exsurgere graAe. £ius ae-
talis flos cst sexagesinius arinus. Hyeniis et frigoris impaliens
est. Ad ducentesiniuin annum vilani producit.
[Pecuariaelndoruni quales sint, operae pretiiim esl infelli- XXXH.
ovibus
gere.] Oves Iiuliae el capras ad maximorum magiiiludineiu asi- ^^
35uorum audio accedere: quatuor foetus cum jilcrumque pariuiit,
"^Hj^^g
tres vero cum ininimuni nunquaiu enim ibi neque ovillum pe-
;
cus, neque caprinuui Iribus iiiinus edil. ('aiidae ovillae lon-

giludo ad pedes usquo ])erLinel; caprinan vcro in eam pvocedil
longiludinem iit lcnam [piope] conlingat.
, Idcirco eas pa-
40storcs ovibiis, quae ad ])ariendum idoneae suiit, absciiiduiil,
quod tum sic facilius incaiilur, lum ex caruin adipe olcum ex-
piimatur. Arielum quoque dissecant caudas, alque adipem cx-
traliunl, [et iteium consuunt] ; ealenusque deiiide secliu coii-
junclissime conimillilur , cicalricis ut nc lenue quideru vesli-
45giuin appareat.
Alcxander Myndius dolore cl inoleslia ribiquc ino))ia ,
a XXXHI.
ayte
(diainaeleonle ad liunc inuduni scrpcnlem afnciail: ^lordicus Q"»
... ... , , . ,1-1
f. 1 .
cnamaclcon
1
scjlicct. iUuui beiie lalam fosLucaiii eL validaiu teuenleni, aclversa
sc contra fronte couYcrsuiu contra liostem serpeiitem Aenire; serpentem
scrpentes yero, quia festucae latitudinem circumplecti [hiando] non pos-
taeatur.
^^^ clianiaeleontem dentibus configei-e non posse, itaque hunc
^
ab ipsa coniici exedique nequirej membra enini ut illius reli-

qua serpens uiordeal, iiibil tamen proficit, quod tanta nimirum ^
pellis iirniitate et robore exsistit, ut serpentis morsus prorsus
'. non sential.

Leonis cervix non multis vertebris, sed unius duntaxat ri-
Quaedam de gida ossis perpetuitate constat. Si quis leonis ossa concutiat,
iiatura leo-jgj^jg
q^ ]jjg elicitur j medullis autem carent, neque enim iistu-10
larum modo cava sunt. Kullo anni terapore a coitu abstinet,
[Foetus duos menses perilcitur.] Quinquies parit, pi-i-
ei iiitra
sunt, [et caeci similiter iit canuin catuli]

partuiu mensibus iugredi .
mo catulos quinque edit, secundo partu quatuor, deinde tres,
tum binos postreuio unum. Catuli a partu lecentes exigui
duobus Aêro postl5
Jam quod in sermonem
L•ominum veiiit, fabula est, cos vulvam dilacerare. Cum fame
tenetui',summo cuni periculo ei occui-ritur ; 2:)o.stea vero quam
cibo iujpletus est, ruansuescit, et siniul ludicris delectari fer-
j
tur. Nunquam terga vertit in fugieiido, sed sensim pedeteu-20

timque se recipit, cum freiaita conlra iutuens. Ut vero ae-
tate proccssit, ad stabula [luguria] et paslorum subterraneas
casas jnOilciscitiH', [el quidcmad montanas prae-
nierito], nain
das persequendas jam iafirmus Igiiem exborrescit.
est. £x
his quicunque corpore contractior, et bispidiore juba est,25
ignavior et imbecillior est j qui vero [procerior], piloque re-
cto et siiiiplici generosior et majori robore animi praeditus.
,
Porro leonum geiius adeo a•ide cibos belluatur, ut solida mem-

bra dcglutire feratur. Expletus xel triduo, vel quoad px'imi
cibi sensini coucocti sint , iiibil saepe edit; modica autem30
potione ulilur.
"
; Bovem licet niansuel.uni, iioii facile tamen illius, qui sibi
jy^jjjg gi.^g
stunulos admoAet, oblivio capit ; at injuriam aiiimo ac me-
ptac memo- inoria vcl longissimo continens viiidictam sumit.
intciAallo
re. Nam cum est sub jugum missus , lorisque constrictus , quo-35
dammodo similis est L•omini ju vincula conjecto, et se quie-
turu tenet; ut veiO solulus est, alias ad bubulcum versus
pede suo fcriens, aliquod illiiis menibruin contrivit alias sae- :
pe in cornua incitatus, iinpetcns illum interfcciL: cuiii tamen

iu celeros subito mansueLus exsistat, ac quiclus iu stabulutu40
ingredialurj iicque eniin ferus m
cos cxsistit, qui iiam sibi
non moveiit.
XXXM. Indoiuni rcgioncm JiisLorici perniu]t.a profcrre \Gneiia et
eporphjro
p]gjjj„g pcilubcut, c quibus partim salutaria sunt conti-a mor-
scrpcntc (!t-
*-
.^ \. '
^ ,. , . Ac.
^*^^ serpenlum partun moi-titera. Cuûsniodi est porphyi'us*•-'
i)ue vcneno ,
iudc ducio. serjicns dodraiilis magniludine, colore accedente ad purpurae

[saturalae] siniililudinem; capite vero pliisquam niveo, et la-
cle inulto candidiorc. Locis Iiidiae calidissiuiis leperitur : ei
;
c. 37 — 39• LIBER QUARTUS. 57

mordendi quod dcnliuni expers sit;
idcirco potestas est aiulla,
ergo hac ex parte eum
quasi mansuetum dicere possumus,
iion item ex ouinibus partibus; iiain ejus vomitio si quod vel
L•ominis, vel alterius animalis atligerit inembrum, totuiii com-
5 putrescat nccesse est. Idciico eum captuui a cauda ex ai'boie
suspendunt, ut illi caput ad teiram versus ])iOpendeat; tum
sub ejus os Aas subjiciunt aeneiim, in quod ex ejus ore gut-
tae reddunlur, quae primum ut decideruntj continuo concre-
scimt [et condensanlur], adspicieiiti ut amygdalinae lacbiymae
lOspeciem praebeaiit. Ab eo extincto vas i-emovelur, cujus m
locum alterum etiam vas aeneum supponitur, in quod sani-
osus liquor, aquae similitudinem speciemque gereiis ex jam ,
moilm ore serpentis defluit, siiiiiliterque bic [intra triduuin]

concrescit; borum tamen uterque colore dilfert ab altero,
151iic nigerrimus
Ex iis
illae primae guttae electri siiijiles suiit.
est,
magnitudine sesami in cibo
igitar si cui de-
tur, acerrima pi-imum coiivulsione 2)ercellitui-, deiiide ei oculi
pervertuntur cerebrum per nares expressum delabitur, sic-
,
que ille miserabiliter quidem moritur, sed tamen celeriter

'
20' qiiis sesamo niiuus ex illis sumpserit , nou continuo is
quidem moritur, ex malo autem nou evadit, sed cum mora
extinguitur. Quod si ex eo ipso iiigro , qui ex morluo jam
serpente defluit^ sesami quoque magiiitudine quis comederit,
[suppuratus] extabescit anuique intervallo consumitur ple-
,
;
25rique eormn iii biennium processerunt, paulatim iiiorientes.

Strutbio magna etsi perniulta 0a parit, noa tamen omnia XXXVII.
ad fi'ugem perducit, sed foectmda ab infoecuudis seceriiil, tan-De struthio-
ttunque frugiferis incubatj simul et ex iis pullos excludit, et''^'"^'' °^'^
sterilitate aflecta eis ipsis editis pullis alimenta praebet. Quod
30si quis eaiu iiisectetur "olando eflugere iiequit , sed duntaxat,
,
exjilicatis alis gi'essu ipso eifugere aggi'editur

,
propior facta ;
ut capialiir obvios lapides sic pedibus retro '655 tanquaui

,
fuuda jaculatur.
Conscieiitia vel suae infirmitatis , vel siii corpusculi exi-XXXVIII.
35guitatis, passei'es in ramorum cacuniinibus, modo ab iis susti-Denidispas-
serum.
iieri queaiit, nidos coutcxunt, saepeque numero ea macbina-
tione sibi factas a venatoribus insidias declinant ; cum eo '-
pter rami tenuitatem adscendere non queunt.
Vnlpes in exsuperaiitiam tuui frau- XXXIX,
tum maliliae,
infinitae
40dis progreditur. Cum vesparuni domum A'espis i-efertam Ande- Quomodo
^'•=-
rit ipsa quidein a caAêriia sese avertit et aculeoruin vulnera ^ "'P*'*
•,
vitat
,
j
• ••!.•, 1 1
lu eam vero iiiimitlit caudam Aâldc liirsutam et proli-
,
,
• sparum • . ,
-
j^^ denoDu-
xaiu, eaque Yespas concutit, quae ad pilorimi densitaleui acce- ictur.
dunt cum iis autem referta sit cauda, eam vel ad arboreiu,
:
45vel ad pai'ieteiii, ad maceriemve allidit itaque multa caudae ;
attritioue liis exlinctis, in leliquas invadit, pcriiideque eas ut

priores iiiterimit quando aulem animadvertit [sibi oninia tula
:
fore] seque ab aculeis liberam csse [nullo jam murmure lui•-

,
58 ^^ NA.TURA. ANIMALIUM. c. 40 — 42•
banda] , iiullos jam metuens aculeos , os in A'esparuni domuin
immitteiis, vorat.
XL- Canis calva nulla ossea cominissura coiistal, sed ossis per-
De natura petuilate contiiietur. Cum se plurimuni currendo cxercuit,
'^*"**'
iiiulto eilusioieiii ad res 'enereas exsisleie feruiit. Cuinque uiul- 5
luin aelale processit, ei deiiles hebesLunl iiiqrique reddunlur. ,
Tanla iiarium exsistil sagacilafe, ut iiuiHjuani [loslam] caiiinam

carnein, iiedumcliam A'arielale coiidimeiiloruinfallacissima leni-
peratam Tribus nec jiluribus nioibis laborare solet, an-
gustet.
gina , cum L•omo interea sexceutis nioibis sillO
rabie, podagra ;
opportunus. Quodcunque autem a rabioso cane movsum fue-

ril, periinitur. Postquain podagia leiietur, perraro ex ea con-
alescit. Ad deciniuin quai luiii aniiunj viLa ei pioducitur. Nam
(juae de Ai'go Clyssis traduiiliir, liomeri ilgmeiiluin videiilur.
XLI. ParvulaiUiu (|uaiundaiii aviuui Iiidicarum nalio in excel-15
De avicula sis et praeruplis inonlibus nidiiicat, quaruiii inagniludo acc(>dil
qiiadam Iii
ad oAum perdicuiii, saiidaracae colore est. Indi sua lingua di-
".'*^*^*'"*^"*
caeiuui solent iioniinare Graeci, sicut audio, dicaeuin. :Eius
lis()ue cjus .... . ,. . .' .. ' . . .
,.ipj.j.me„fjj;
slercus si quis iniln uiagniludine sunipserit Jii potioiiem disso-
luLum, ad ves])erau) inuiielur.
fcl
lein et [^
doloris expers, quem
luollemj
])oetae [']
Mois somiio
noiiiinare soJentj
siiavi siinilis csl,20
arlus dissolven-
lalis eniin a
doloi-e libera, alque iis qui niori studeiil, ideo suavissiuia esl.
Quauiobi'ein summopere Indi id adscqui studenl, ipsuiu eiiiin
iiialoruin ublivioiieiu existiniant induccre. Quud quideiu ab25
Indorum rege muneri missuin rex Persarura omnibus rebus
aiiLefert, et adserval, insanabilium nialorum reinedium, si quae
iiecessitas obêniat; Jieque apud Peisas quisquam alius quani
rex id Labet, et regis inaler. Coiifeiauius igitur cuni lioclii-
dico Aegyptium illud pbarniacuiu utruiii ulri sit praefercn-30 ,
duin: Aegy[)tiuin ulique uno tanluiu eodemque die lacliry-

iiias avcere et coinj)oscere poterat ; Iiulicuiii aelerna obli-
vioiie delet iiiala : illud inulier dona1)al; lioc largitur avis,
vel polius per lianc ininistram ualura, iil gravissiiiiis viiicu-
hoininein occulle absolvat. [Quare feliciores taiifum Jn-35
'
lis
dos id possidere ajunt, ul quandocuiique eis libueril, liujus ,
coiporis caicere Jiberaii quoanl.]

XLII. Allagenae avis nieminit etiam Ari.sto))]iaiiGS comicus iii suis
l)e auagcnc Avil)us. Loquilui' liacc iioiiieii suuin, (jua potesl \oce, ct dc-
ci melcagn-j.^j^^l^ inolcagridcs vocant facere aiiinl; seciuc40
dc avibus. ., ,
jMoleagro (Jenci
Idciii
r\ • •^
lilio
, (luas
gciierc cojijunctas cxprcsse lcsiaii.
.
,
. \.^
rerl
•
(iiiiii f;d)ula, qiiaccuii(|uc Melcagro juveni sanguiiie junctae

craiil , (iiin [propler illius casum] laclirymis ct inlolcrabili
luclu jcipsas coiiiicercnl, iiec ullam admilterenl consolalio-
ncm cas; diis miserlis, in liasce axes imilalas esse: atque in45
,
liis avibus siniulacra ((uacdain ct reliquias vcLcris casus supcr-

cssc• uiidc cliamiiuiii cantcnl Mckvigruiii
, ct parilcr ilii so co- ,
gualas leslcntur. QiiaiiiobiPui quicuiiquc deos, praecipue veio

; ;
c. 43-46. LIBER gUARTUS. 59

Dianaui veneraiitur , liis avibus in cibo religiose abslinenlj
[cujus rei causa cum aliunde, tuiii a Leri insulae liabilaLoiibus
petenda esl].
[Haec etiain de forinicis audivi.] Tanta sedulitale ad opus xlih.
5 se [idque abscjue ulla excusalione, et praetexlu, quooe formica-
coiiferuiit,
uti solent ignavi] ul iie noctes quidem in suo opere cessenl, rum seduli-
,
inodo sit pleiia luna, iiec qucmadmodum boniines , iner- ^'"^•

"6,
tiae fugaeque laboraiidi excusaliones ])raeteiidunt. Quid enim
inertiutu dierum multiludiaem couimemoreui, iiecesse est? In-
lOdicta sunt Dionysia, Lenaea [Cbytri, Gepbj^-ismi] alia Spar- ,
;
tam sunt Iranslata alia Thebis recepta quin singulis ctiam

j
;
urbibus, milie dierum inertissimae segiiitiac iion apud barba-

ros soluiii, sed etiam apud Graecos indictae sunt.
Animanlium naturam iiou omniiio intractabilem esse sed XLIV. ,
15vel niaxinis feras beneficiorum quibus afficiuiitur, ineminisseQ"'"' ^^[^^ ,
lestaiitur iii
.
Aeg}])to leJes
. 1 • 1
icliueuiuones, ciOcodili, accipitres.
TT • -1 quoquc be-
,
upiicioruni
Capiunlureniiii illae blaiiditiis ciborum, et ita cicuralae deiii- s.i,ii meino-
ceps luansuetissiiuae penuaneiit iiec iiiiquam luali aliquid in ;
res.
illos , quoruin beneficia senserint, moliunlur, postquani semel

20naturae ipsai'um feritas reniollita fuerit. At homo ratione et
prudeutia praedilum auicial, et vei-ecundiae ruboiisque com-
])us, iiou dubitat veteris amicitiae jus \Molare quem amabat ,
odisse , et credita sibi arcaua in perniciem ejus, qui credi-

derat, utcunque levein ob causam efFulire.
25 Quod de leciie Eudeaius dicit, adiniratione dignuiii cst: XLV.
hoc ipsiun ejusmodi Juveni veiiationi dedito, [quiqueHistoria de
est.
'*^"°^ "'*"
cuQi animalibus maxime feris una vivere poterat] cicu.ralos '
[ab aetate teuera contubernales coiiAdctoresque] fuisse, canem

nimirum ursani et leonem
, eosque primum et pacem iiiter :
30se servasse et amicitiam lecle coluisse,

, [refert Eudemus].
Deiiide cuni canis aliquaiido et ursa inter se colluderenl, et
]udici'is luorsiunculis conilictarentur ursam repente ad feros ,
mores revertisse, et canem simul iinasisse et entreui nii- ,
sero unguibus indiginssime distraxisse, [eumque diJacerasse]

35cujus atrocitatem facli leonem indignatum [et canis tanquam ,
socii desiderio niotuin et] perfidiae ursinae odio (quod foe- .
dus iJla fregisset, et amicitiain institutain inflam- '^55)

uiatum, justa et merita iracundia contra ursam et exarsisse,
et ab ea pares poenas quibus illa prius canem affecissct, [re- ,
40petiisse. Ita nou soluin ut Homerus cauit, ,
Profuit iaterdum prolein siiperesse parentis

Vindictae
sed quemvis amicum ulloreu] rclinqui , lucium vidcliii": (|uod
vel iii bestiis jam dictis natura monstravil ; et tale quid oliain
45de Zenone et Clantbe fertur.]
Nascuntur i:i Iiidia aniinalia inagiiiludinc qua caiitliari,
11 • 1 •
'i-i • • • j Dccautharis
pcdibus lon"issiniis kkiu
• 1
I
colore rubro ciniiahan nroximo ,
,
, .
_, .
1 -1 • • tiiicturac
mollia. ha in arboribus, quae succino iiianaiit, gigiiunlur, adhibitis.
50 DE NATURA ANIMALIUM. u. 47—52•
et earundem fructibus aluntur. Indi liis captis expressisque

puniceas '568 [exteriores interioresquej tingunt , et quic-
quid aliud eodem colore iniicere libuerit. Hujusmodi vestis
etiain Persarum regi mittitur. Mirantur euim eam Persae, et
suis pretioque antepoiiunt, auctore 5
-eriiaculis pulcliritudine
Ctesia: iiaui vel Sardianis iloiidior ac splen-
celebiubus illis
Uc îoce- j-j-^j,
gg^ jjj^ eodem Indiae tractu, ubi cantliari jam dicli,
cynocepbali etiam nascuntur, quibus a facie et coqjoins spe-
cie nomen inditum j nam caput caninum , cetera fere L•uxuaua
babeut, et vestili pellibus ierarum iiigi-ediuntiu\ Justi sunt,10
Lominum iiemiiii molesti aut injurii non sermone, sed ulu- ;
latu sonant, ludoi-uxu tameii linguam intelligunt. Venatione

animaliiiui feroruDi vhunt, quae, ut suut celerrimi, facile
consecuti iiiterimuut, et fiustatiin dmsa iiou ad ignem, sed
ad solem assaut Capras etiam, et oves alunt; ut ex lactel5
potu fruautur, siculi ex feris cibo. Horum inter animantes
ratiouis expertes nou temere mentioiiem feci arliculato eiiiin ;
discretoque et liuiuaiio serinone nou uluntur.

XLVII. Lutea nulla alia re quani herba sympliyto iiuncupata,
,
chlonde
coiistruit , eosque
ita vocatur; mas autem
'
De lutea e. qâe radix magna difficultate et reperitur el eflOdilur, iiidos20
et lana substeriiit.
^,
Et femina quideiu
A"itae muuerum scieiis est, si-
mul et aptus ad quidvis discenduni, ideoque et laboris iu

discendo [cuui captus fuent, patiens]. Hieiue libere 1»5
uon conspiciturj aestivo autem solslitio apparet; et oriente25
Arcturo sidere eo unde buc "611631 reverlilur.
XLVHI. Taurus animo iiicilatus eo impetu cornibus appetit, ea
Qua ratione impotentis aniini eflTenatione fertui", iiibil ut euui, iieque bu-
taurus fu- l)ulcus, neque luetus ullus reprimere queatj atqui eum qui-
rens piacari
jg^ ipsuiu liomo sistit atque ab impelu continet, si dexLroSO
geiiu suo fascia deligato ad eum accesserit.
XLIX. Pantberae digiti in anterioribus pedibus quiui, iii posLe-
De uatura i-ioribus quaterui. Femina viribus mari praestat. Quod si
P*"*'^*^'^^'^• iinprudens berbam Aenenatani, quam pardaliancbuin [acoiii-
tum] vocaut, degustarit, remedium boniinis exciemeiiLuni35
sibi aliuiide comparal atque incolumis evadit.
,
L. Pilis equi gena iiifeiiore careut; proj)terea Apelli Eplie-

Dc equorom sio lioc in equi pictura iieglectum reprcL•ellsionem attulisse
ciliis.
ferunt. non Apelli hoc accidisse, sed Nicoui ajuut, cuin
Alii
scieiilissime celeras cqui partes piuxisscl, Loc unum ubie-40
clum fuisse.
LI. Asiluiu maxiniae rnuscae simileiii cssc feruiit robustuin ,
De asilo ct ct beiie compacluui , liabere quoque aculeiun validum ex ore

tabano.
a])peiisum, sonumque bojiibi instar cdere. Tabauum aulem
sijuiiem videri muscae caninae, boaibumque asilo iuajorcui45
edere , aculeum xcto miiiorem possidere.
Lii. Sylvcstres asinos equis niagniLudiiic iiou inferiores apud
l)c fcris ln- Iiidos iiasci accepi; cosquc reliquo corpore albos, capitc veio
:
c. 53. LIBER QUARTUS. 61

purpureo , oculisque cyancis esse ; cornuque iii froiite gerere tliac asinis
sesquicubiti longitudine, cujus inferius album, superius au- corumque
tem puniceum, niedium vero pJane ingrum sit. -Lx Insce
variegatis cornibus iiiclos bibere audio, nec tamen omnes, sed
5 potentiores , cuni per interstitia auro ea circumfuderiiit , et
veluti ai-millis quibusdam pulcrum simulacri bracbium exor-
naAerint. £x boc cornu bibenteiif ab insanabilibus luorbis
tutum fiei-i, laeque eum ipsuju convulsioiiibus corripi, neque
sacro niorbo teiitari, iieque venenis ullis iiecari feiuntj quin-
lOetiam si quid prius pestilens biberit, lum id evomere, tum-
que ad sanitateai redire. Cum autem ceteri asini, quibus-
cuiique in lerris sint, tam domestici, quam sylvestiês, tuin
cetera solipeda animalia , talos non babeant , neque fel in
jecore ,
[ut ferlur] : asinos Indicos cornigeros Ctesias inquit,
15talis primiim , iisque nigris ,
praeditos esse , eosdenique si quis
confregerit, interiora quoque nigra deprebeusurum esse; ue-
que felle eos carere; neque modo corpoi-is -velocitate longe
multumque ceteros asiiios superare, sed et velocitate eadein
multo equis et elepbanlis praestare. Cuni autem iii viaiii se
20dederunt, tardius prinio ingrediuiitur deinde paulatini lan- ;
tum confirmantur ad contendendum itei', eos quidem [juxta

poetae dictuui] ut adsequi nemo possit. Postea autem quam
feminae pepererunt, patres circuiu pullos a pai-tu receiites
summa custodia versantur; eorumque commorationes locis In-
25diae desertissimis sunt. Cum a venatoribus Indis invadun-
tur, pullos suos adbuc [teneros et] aetate infirmos a tergo
suo pascentes habent, ipsi vero pro eis propugnant, et con-
tra equites audent Aênire, eosque cornibus ferire. Tanto sa-
ne hi robore exsistunt iiibil eis ut obsistere queat, quiu sta-
,
30tini vel concedat, vel [si non cesseiut frangatur, aut aliter
atteratur, et evadat inutile, et] perdatur. Equorum etiam
incursu latera discerpunt ac lacerant ut viscera eiTundanlur; ,
ex quo fit , ut ad eos equites appropinquare valde metuant

appropinqxiatio enim capitalem ipsis pariter et equis niulctam
35miserabiliter infert. Pergraviter calcibus pugnant. Eoruui
morsus eatenus acerbiores exsistunt, ut quicquid compx-ehen-
derint funditus diripiant.
, Ex liis qui sunt confirmata aeta-
te, \'ivos non ceperis, [at jacuJis et sagiltis periniuntur; at-
que lioc pacto depiaedati eorum cornua Iiidi , ut dixi , exor-
40nant]. Carnes eorujai , quod amarissimae sint, haudquaquam
esculentae.
Rationis expertia animalia iialurae dono numerorum ra- lIIT,
tionemteiiere, [etsi eam non edocta], Eudemus affirmat; quodOc animall-
quidcm ipsuni Libycorum aninialium teslimonio, quormn iiomen l*"^ nume-
"^^ P"''
45non explicavit, comîrobat. Quae auteni dicit, haecsaiit: Quod. !
ceperint in undecim partes dividere, et decem quidem edere, un-

deciniam autem cuicunque tandem relinqueix : cur veio eam taa-
quam decumani i'elinquant, consideratione dignum est. Miruni
)
/
(32 DE NATURA ANIMALIUM. c. 54— 9•
igitur videri debet bruta animalia sua sponle nullo docenlc
numerandi scieiitiam percipere
j et uiiitateiu, biiiarium, ac re-
liquos deinceps numeros suo ingenio scire; hominem autein la-
tionis participeui, nou nisi velienjenti cura, assiduo studio,
ac nbnnunquaui ne multa quidem verberatione numerorum vim ^
cognitioneiuque coinpreiieiideie posse.
LIV. Quod AegAptii de ajpide dicunt id libenter sapienliae
-
,
De aspide studiosi audiunt in quadam Aegyptiorum praefectura, ab Her-

:
pucrum a-
^^j^ fJovis iiliol dpnoiJiiiiata forniosum puerum ffut
,
]3liilormosi esse possuntjj anserum custodem ab aspide miii-iu ,
licc adamatum fuisse quod puerum doriuieiitein aliquando prae-

:
nioimerit de insidiis slruclis ab allera fera, quae ei juncta erat,

rivalitate [ut ita dicamj
,
aliqiia conlra pueruin piopter cou-
,
jugem aspidein; illasque dum maritiis ejus nioliebatur pue- ,
}uui exporreclum aspidi fidein adhibuisse ct iiisidias declinasse.l3

Equo seiinonem Homerus tribuit; aspidi natura ,
quam nullac
luoraiUur leges , ut ait Euripides.
LV. Cum caiuelos quinquaginta annos vi\"ere perccpi tum ,
Dc camelo- Bactrianos ad centesimum annum tum mares, ut pugnaciores :
rum aetate gj^j.

^ Bactris populis casliari ita petulantia excisa, inaionSO :
,
„g robore esse: camelis etiaui feminis vulvas ferro aduri ut par- ;
tibus illis, quae ad furoiem libidinis incilaiit, adustis, ad bel-

lum aptiores exsistant.
LVI. Vitulum marinxxm Eudemus ait in L•omincm spougias pi-
De phocae scari solitum amore ilagrasse; eoque, ubi subten-anea pelra25
amorc erga
i^j.^j extra uiare proiiressum
» cum spongiatore
^ »
rem babuisse.
hominem. .. \ . , . .
,
(ûod autem, cum is spongiatorum maxune deioriius esset, m-
lulo forniosissinius Aiderctur, iiiliil foi'sitaii mirum videri dcbetj
cuin saepenumero bonnncs in mulieres turpissimas pulcbrio- ,
ribus negleclis , amorc iiiilaimiientur. . 30

LVII. Ab Lydro percussum statim odorem teterrimum reddere
De hydri nairat Aristoteles ; ex eoque quod tam male oleat, nemiiicin ei
morsus
«""«- appiopinquaie posse. Ideni quoqiie ait eundem percussuui cuni
oblivioiic circuinfuiidi , ejusque oculis multani caliginem olTun-
dij tiim rabiem et suiiimuiu tremoiem eidem exoriri teilioque35 ,
die perire.
LVm. Oenas avem significat, noii, ut quidaiii putant, viteui.

Dc oenade Ilaiic Aiibtoteles paluinbo majoreui coluniba niinorem facit. ,
'^^'^•
Hiiic in Sparta etiani, ul audio, ocnadolbcrac (iuidani vocantur.
[Poiio circe avis nomeii fucrit, a circo tum geiieic, lum uatura40
diHercntis.]
LIX. Avis, cui cyauus nomen est, natura siia ab hominum con-
Oc cyano sueludiiie abborret, urbanas comniorationes [et doiiios] odio
***• persequitur, locorum etiaui agrestiuiu ubi liomines versari so-
lcant iiisolens est; eis vero locis , iu quibus est ab boininibus45
soliludo, et niontium jugis , et praccipitiis delectatur. Non
loiUinentem , noii insulas boniinuiii fre(|uciitia babitabilcs ,
in
c. 60. LIBER QUARTUS. t)3
aniore liahet ; Scyro ,

et si qua csl ejuMnodi alia sterilis cL ah
hoiiiinibus inops, delectatur.
Spiiii aves in posteruin loiigissiine piOvidciites hominibus lx
ad roruiu fiiluraruin coiijecluraiu sapiciilioies .ûiit. Etenim Oe spino
5 liycinein futuiam praesentiuut, ct niveiu praenoscunt, et luulta avc.
cautioiie observaut, iie iis oppriinantur; ila<iue earum acerbi-

tates uielueiites, tanquam ad asyla, sic ad loca iiciiioribus (Ve-
quentia confugiunt.
:
LIBER QUINTUS.
I. Terram Parianorum et vicinam Cyziciim aves adspectu ni-

De a%nbu9 gras iiicolere feiuiit,
ad Menino-gjijjjigg pgg^
. iu
': cjuae iigura corporis et foriiia accipitribus
eae usu carniuin cuni se abstinent, tuui
omni victus ratione se continent eis enini ad cibuiii semina
:
pugiianti- satis suiit. Cuiu autumuus esse coepit, Iliuni giêgatim advo- D
bus. lant. Eas autem idcirco Memnonidas vocant, quod recla ad
Memnouis sepulcL•rum proilciscanlur. Id enim vel etiam nunc
a Troadis iiicolis in lionorem Memiionis [Aurorae lilii] coudi-
tum ibi fuisse atque Meiijnoiiis quidem cadaver ex
dicitur ;
caede a malre [iu subliine raptuiu, et] iii Susa illa ^lemnonialO
tantopere decautata exportatuni fuisse, ut L•umatioue afficere-
tur ,eque dignitate illius exsequiarum jusla ci persolvereutui'
illud vero cenotapbium esse. Aves igitur Meinnonis gentiles
quotannis eo 2)rolicisci, ibique primum in contrarias partes dis-
ti'abi, deinde pugnani committere, eamque summa contentiouel5
tanidiu pugnare, dum ex bis media pars pereat, allera vero
victrix redeat, []unde discesseral]. Quomodo autem et iiiide
nec uiilii libet, aieque eliam \-
liaec accidaut, pbilosopbari ,
cuus suin ad scrutaiida nalurae abslrusa atque abdila. lloc

quidem funebre certamen ab bisce avibus quotannis ad hono-20
randum Meiiinoneni, Aurorae et Tilboni filium, peragi dixeriin ;
Graeci vero semel duntaxat tali boiiore Peliam, Amarynceuui,

Patroclum et Acbillem Memnonis bostem dignati sunt.
IJ. In Creta iiocluam ajunt omnino non nasci, ac si extrin-
Quod Cretasecus iui])oitelur mori. Jtaque videtur Euripidcs temere fe-25
neque iio- cisse lianc avem a Polyido isani, atque ex ea conjecisse Glau-
ctuas nc1"e^,^JJJ
Uefuiictum Miiiois filium se reperturuui. Audio practer-
noKiaa leras /^ • • i
alat. ^*^ Cretenses jactare, Creticae terrae conccssuin lioc iiiunus a

Jove , nempe in ea et nutrito et occultato, ut ab omni inale-
fica et noxia fera libera sit, ita ut nec ijjsa ullam piOducat,30
iiec aliunde invectam alat, et hujus niuncris re ipsa de-
clarari [cuin iiullum iu ea maleiicum animal rejjeriatur] ; quod
si quis, ut lianc Jovis gratiam cxperiatm', venenatum animal
quudpiam foiis adsumit, id priuium ut lianc teiTam altigit,
statim perit. Itaque circulaLoies qui venantur in Africa Cre-35
,
tae proxima serpentes, talia macliinaiilur Ad nioveiidani lio- :
niinum adiiiiratiuiiem serpentes varias mansuefactas circuuige-

staiiL, el simul ipsis terrae Africae quajiluru satis sit ad ea-
riiin usum comportaiit; quod ipsum provident, ne scrpentes
l)ereaiit; ob eamquc causam cum ad hanc insulam pervenc-40
,
c. 3. LIBER QUINTUS. 65
runt, non prius feras bestias exponunt, quam terraru peregri-
nani, quam secum portaut, llt, ut mul-
titudinem iujperitam congregent, atque stupidani detiiieant et

tametsi eae quidem sese iucitaiit,
5 neque ex domestico et veniaculo pulvere exceduiit, itaque iu-
columes manentj siu in externum et hosticurii solum egredian-
:
iion loco tauien se

ex quo
, ;
tur, e vita quoque exeunt, uec immerito. jNam si Jovis nu-

tus iieque in Thetidem iiec iii alium quenquam
,
fuit aut fu- ,
turus est irritus unquam multo miiiime iu terram ei uutriciam

j
lOvânus aut iriitus fuerit.

Indus ilu\ius besliaium feraruiii expeis est solum in eo :
^•
nasci vermem ajunt, specieaique eoruui, qui ex ligno gignun- De iugenti
i""'!'*™ ^»
tur et aluutur , gerere ad seutem cubitorum longitudinem et
:
eo amplius procedere; ejus crassitudiuem decem annos iiatiis venne.

15puer utroque bracL•io vix coinplecti queat. Ei in supeiiori oris
sede uuus deiis inest, in inieriori alter, ambo quadrangali,
cubiti fere loiigitudiuem babentj tani validi, ut lapidem \el ,
quodcunque auLmal iis conipuerit, [sive cicur sive ferum], fa-

cillime conterat. [iiterdiu ima iii sede lluiuinis versatur, coe-
20iio gaudens [et latitans] ; noctu \evo ad terrain procedit, et in
quodcunque iuciderit, equ.um, vel bovem, vel asiiium, con-
iicit atque iu suas sedes l_l'aL•it
, et in iluiuen abstrusus mem-
,
bra omnia excepto venlTe, exedit. De die etiain si fame pre-

,
mitui' sive cauielus sive bos iu ripa bibit [clam subrepens]

,
,
25violentissimo impetu summa labra mordicus comprebeudit et ,
robusto ti-actu iii aquam abreptuui edit. Ejus pellis duoium

digitorum crassitudine est. Ejusmodi aulem uiacbinatione ca-
pitur: Hamum robustum ad ferream caLeiiani alligant, [ad-
juncto etiani fiuie ex albo latoque liiio laiiis autem et ba- ;
SOiuum et fuuem invohuiitl, ne a verme praemordeatur [ lum] ;
agnum aut boedum ad illecebram bamo aliigunt, deinde in

fluvdum demittuut. Trigiiita ,
singuli ciam jacvilo amentato,
et ense acciiicli, ad funeru adstant ; adsunt et e corno sudes
bene robustae, si percutere sit necessej deinde cum illece-
35bras deAoraît hamo captuin traliunt
, et abstractum inter- ,
llciunt , et trigiiita dies appensuui ad solem sinuiit atque ex ,
eo in fictilia vasa crassmn oleum stillat. Siiiguli verraes quin-

que olei sextarios reddunt quod quideui ipsuiu regi Indo-
,
rum apportant [vasis obsignatis ; ueque enim alii culquam

40^'el gultam possidere licet.
illius Corpus reliquum inulile.]
Hujus ea est vis olei , ut sine ullo igne ejus iiifusa heinina
queiucunque lignorum acervum comburat ; ac si vel bominem
velis \el aliud animal exurere ,
priinum iit lioc infuderis, fun-
ditus statiin deQagraverit. Eodem ipso Indorum regem ajunt
45capere liostiuin urbeis, iieqiie ai-ietes, testudines, aliaque bel-
lica tornieiita ad eas capiendas opus essc nani cuin uctilia vasa ;
unius lieminac ca])acia eo impleta ct obstructa iii portas ja- , ,
culatur, vasa quidem ad portas allisa ruiupuntur ; at oleiun

Aelian. de nat. anim. I. v.l.
;
66 DE NATURA ANIMALIUM. c. 4 — 9.
Jelapsum ignem circunifundit, ut restingui non possit, et flam-

mn
insaturabilis comburit homines pugnantes paritei' cuiu ar-
mis. [Restinguitur autem multa inulili congerie qualis per ,
terram et -icos converritur, in eum iniecta.j Haec Ctesias

Cnidius [narrat]. 5
^^ Balaena (Phocaeiia) delpbino siuiilis, etiam lac habet co- ;
De balaena. Iqj.q jjqj^ gg|. nigro sed cyaneo saturatissimo non brancliiis,
, ;
sed fistula (sic eniin Imjus respirandi viam appellant) spiritum

ducit; sedes et conimoratio liuic est Pontus, et circa eum ma-
re, 11 ec extra liaec loca evagaii solet. 10
Si ejus belli, quod cuiii niare conimittit, gallina victoriam
reportet, ejus colluin Aoluptate iiiflatur, [et paleas demittit],
%ictrice
miiius tameii quaiii gallinacei ; tuin majore spiritu impletur, et
longo tibiarum ti'actu graditur.
V^• [JrbsTbraciae, cui noinen est Aenos, pi-aeclarum dat testi-15
De delphino jjjQjj^mj^ delpbini amoris, quem erga suam iialionem habet.
^^"^ forte eveiiisset delpbinus ut Tuliiere accepto , iion mor-

Thraciae ,
capto. tifero quidem sed lali, ut adhuc , posset, caperetur

reliqui non comprebeiisi, id ipsuiii ut seiiseruiit, niaxiiiiis
saltibus ad portum gregatim profecti mali quidquam piscato-20
ribus inferre studebant. Solent autem [ut par est] cuiii ,
,
catulis suis una iiatare. Piscatores igitur pertiniescentes ca-

ptivuin deserueruiit. Itaque delpbini natu majores, tanquam
queiidam ex sociis affinitate vel genere sibi proximis, perge-
bant illum coinitari, et niagno studio sublevare cum vel bo-25 ;
iiiines ipsi cuiii iiitiiiiis et necessariis infelicibus suis studiuiii

et curaiii perraro comiiiunicare soliti siiit.
Î'• Cuin
feles siiiiiani in Aegypto, [ut refert Eudenius] , in-
De simia et
seqijej.g,-,^^, ^ j^^gp autem omni iiervoruiii contentione in fu-
gani se impellens recta conscendisset in arborein, atque illaeSO
ad eaiidcm arborem adscendisseiit (ad corticem enim adbae-
rescentes sursuiii reptare sciunt) baec sane ut sola a pluri- ,
bus circumventa, ex aiboris Irunco ad ramorum cacumina

se vertens diu iiiultumqiie ab iis extreiiiis pe])eiidit illae \e- ;
ro, quod eo accedeie iion quireut, ad aliain se erteruiil35

venalionein. Haec autem ipsa studiose et diligenler se ex pe-
riculo servavit ; iiec cuipiain alii quaiii sibimet ipsi , salutis
,
jiraeiiiium debuit.
. . Arisloteles auctor est terram circa Astypalaeam sernen-
Aniinaliuni .•, . ••
•
î i• i, ,
juoruniiara tibus adversariam esse, et similitei- Rbeiieain niustelis. Lor-40

aiiquaf '"an^
'"^ ^" arcem Albeniensiuiii iiuiiquam conscenderit. [MuJi in
tipaihiac. Eleo agro non gignuntur, iiisi meiiliatur Herodotus.]
^^• Rheginis et Locris ad alteroruiii agros acccdere , et agri-
e cica
•]
is
Unegiueuiii
colaliuiieiii exercere liberuni est. Cicadae tamen cum uiium iis
.
,
•, t .
bu8 et Lo- sentmnt iiaiii Locreiises in Kbegino agro silent,45

iion ;
crensibus. Kbegiiiaeque Locris mutae sunt. Hujusce sileiitii [vicissilu-

dinis] iiec ipse causam, iieque quisquaiii alius iiisi ad dis- ,
serendum sit lemerc audax, inlelligit sola [Rhegini et Lo- :

,
c. 10• 11• LIBER QUINTUS. 67
crisj, iiatura '. FIuau igitur etsi inter Rhegiuos et Lo-
cros medii ripae non dimidio jugeris spatio distant, tamen neu-
trae transvolant cicadae. Iii Cephalenia iluvius est ,
qui inter
cicadarum slerililatem et copiaui luedius intcrlluit.
5 Apes regem suuui, uiiteiu et maiisuetum, iiulloque spiculo ^-
arniatum, cum is defugiendo ipsas reliquit, arcessunt, et j-e- ê apnm cr-
''tgem
gno profugum insei|uuntiir. Ipsum autem sagacissime odoran-
tur: ac nimiriiin ex ejus odore depreliensum de fuga in legnuin
reducunt, sua sponte ainantes et venerantes ipsius naturauj.
lOAtbenienses autem de civitate Pisistratum expulerunt, Diony-
siuiii Syiaciisaiii regno ejecerunt, aliique alios qui tyranni ,
eraiit et leges viulabant, iiec jegnandi arteui

, quae huinaiii- ,
tas et civium ^'atrocinium est, exercere poteraut.

Apuiii regi curae est ut alveare lioc modo expoliatur.
, XI.
15Alias aquari, alias iutus favos lingere alias ad jiastionesDe rcge a-
,
proficisci jubet. Mutalionem operarum, et -icissitudinem mu-P'"" earum-

iierum faciuiit proA'ecta -ero aetate [pi"obe] ad id delectae sunt,
;
ut domo se teneant. Piex ipse sutis babet illa curare, quae ante
dixi , et leges sancire, perijide ut sumnii principes, quos pbi-
SOlosopbi vel politicos , vel regios nominare solent ceteraui , ;
quietem agit, et ab opere injuiunis est. Quod si niigratio ma-

gis conducat, tum rex pergit eiuigrai-e; ac si ab aetate firnius
sit. aguien ducit reliquac cjus ductu sequuul.urj siii aetate
,
aflectus sit, celeris apibus [ipsum portautibus] vebitur. Signo

25dato, somnum capiunt. Cum tempus est ad quietem profi-
ciscendi, una quaepiaiu a rege jubetur soiiiiii significationem
dare quae dicto audiens siuiul ut iliud denunciaAêrit
;
reli- ,
quae statiui cubitum se recipiunt, [autea strepeutesj. Quoad

rex vivit tanidiu alveare pace fruitui* oruiiique oidinum per-
, ,
30turbalioiie caret; et fuci quideui suis cellis libenter se conti-

iient; ac seniores seorsum liabitant, natu iiiiiiores itein seor-
suni , rex separatim a reli([uis babitat, soboles quoque apum
et
separatim ; [cibus etiam et] excrementa iu Jocum separatum
congeruntur. Rege extincto, oinnia perturbantur , et fundi-
35tus pervertuntur fuci in apiiin cellis pariunt, atque ita mi-
;
scentur omnia ut exaraen omiiiiio deterius liabeat; deiiique

,
rege destitutae pereunt. Puie et munde vivunt apes; nullius

animalis carnes edunt; neque tamen ad Lanc cautionem Pylba-
gorae aduionitio iis opus est satis babent iloribus \'esci.
; Et
40cuiii maxiuie frugales ac temperantes sint libidiiiem et deli- ,
cias odio persequuutur cujus rei testiraonio est, quod un-

;
guento delibutuni inseclantur et tanquam lio.slem qiii iiefa-

,
,
rium quippiam admiserit, exagitant; a couiplexu vencieo recen-

tem cogiioscunt, atque illum sicut boslem insc(|uunlur. For-
quoque sunt, neque ab aniinaliuin iillu lefagiunl, [ne-
45l.issiiiiae
que timiditate cedunl, quo minus aggredianlui]. Cum iis qui
sibi molesti non interveniunt quique nec nialitiose nec dolose
,
exameii adeunt, pacem sei^vant, foedereque dcvinciuntur; coii-

E 2
g§ DE NATURA ANIMALIUM. c, 12 — 15•
Ira veiO inexpiabile belluin cuin vexantibus gerunt, ct quicun-
tjue inel ipsanim populatur, iiiter liostes ducuiit. Vespas acer-
rinie verbei'ant. Eas aliquando eqiium juxta alvearia Arislo-
leles affii-niat foi-tissime invasisse et interemisse. Alque inter
se etiain nonnunquam coiitcnduiit, el potentiores \4ncunt debi- 5
liore?. Eas capiuut lubetae, et raiiae lutariae, meropes, lii-
rundines, et saepe etiaui vesjiae. Ex his aiiimalibus quod-
cuuque apesAicerit, Cadineam, [ut ita dicam] reportat \ i-
' ,
ctoriam percussus enim et aculeis coiupunctus, misere dis-

;
,
cedit victor; non enim animi robore minus quani aculeis ar-10
matae suzit. Sed neque provideiitia sunt expei'tes quod vel ,
ex liac Aristotelis narratione liquet: Apes (inquit) aliquando

ad exameu alienuui profectas niel inde populari coepisse
,
et ;
quanquam quae id confecerant apes, suo privarentur labore,

tamen immotas proi'sus se continuisse, et futurum injuriae eveii-15
tmu patieiiter expectasse postquam vero pluiiinas praedonuin
:
apiaiuus, qui supervenerat, interfecerat, eae, quae iiitus erant,

cuiu jam se pugnae et hostibus pares fore confiderent, progres-
sae ulcisci illas et depopulationis poeuas ab eis exigcre iion
,
iiiiquas coeperuiit. 20
XII. Hoc quidem ipsum apum sedulitalis testimonio est ,
quod
De sedulita-ab occasu Vergiliarum ad vernum aequinoctium in locis frigi-
to apum.
dissiiiiis iioii se ab alveis cominovent sed tepoiis desiderio et
,
frigovis fuga intus maiient: reliquo anni teinpore segnitiam et

otium odio habentes diligentissime operantur; iiec quispiam25
,
eo anni tempore videat apeni otiari pi-aeterquam si frigore,
Dc
. inembra torpeiit.
Geoinetriam, figui-arum pulcbiitudinem atque elegantes
ar- earum structuras sine arte ,sine regulis, siue circino, neuipe
,
,
te, cnloiuis,
^gj^y^g^jgg-j^gg Cgui'as sexaiigulas et sex laterum et aequaliuiiijO
,
et miisicae
aiiguloruiu apes conficiunt. Cum autem ex sobole alveus api-
amnre. bus reduudat tanquam maxiiuae uibes liominum multitudine
,
redundantes, sic illae colonias deducunt. Ingrueiitis pluviae

et venlomm adventum piaesentiunt. Quod si ventus eis prae-
ter opinioneui ingruerit, videbis singulas siunmis pedibus la-JJ
pillum ferre , niunimentuiii ne abripi aut everti possint.
Id, quod divinus Plato de cicadis tradit, atque earum caii-
tus et musicae studio , de clioro apum etiam quis dixerit ; cum
eniiu et cbeiTant, tum apiai'ii soiiiuu quendam ca-
novumet hannonicnm edunt: eaeque tanquam a Sirene re-40
trahuntur, e1, ad sedes suas revertuntur.
X\\, lu Paro insula Aiisloteles ait mures feiTum, ut e fodinis
l)e inuribus eruitur , exederej ct Amyntas in Babyloiiica Teredone luures
lerrum gu- eodeiii cibo uti ait. InCariae Laluio dicuntur esse Scorpii, <(ui
*•. inJigeiias mortifera percussione iiitenmant, externos leni-^^
ter uiordeant ;
quod quidem beueficium ipsos Jovi Hospitali de-
bere conjeceritn.
XV. Sub regnum et potestatem vespae etiani subjiciuntur,
;
c. 16 — 20. LIBER QUINTUS. 69

tamen sicut L•omines tyrainiide teiwntur cujus rei testimonio De rcge ve- :
quod siue spiculo sunt earum pi'incipes cjuaiiquam du- sparain.

est, ,
plo luajore corpox"e iiiter ceteras inansueli tamen suut et qui , ,
iicque volentes neque iuviti molestiam exL•ibere possiiitj [re-

,
5 Jiquae vero impeiata eormu exsequuntur, el in opere versan-

lur.] Qiiis igitur noii oderit iii Sicilia uionysios , in lleraclea
Clearchum , Apollodorum Casaudiinoriun praedoneni , et Na-
bin Lacedaeiiioniorum peniicieiii siquidem hi gladioruiu con- :
lidentia regnarunt ; reges vero vespariuu sine aculeo inaiisue-

lOludine nituntur?
Acaleatae vespae lioc etiaui facere dicumur; In
quam nioiluam perspexerint involaiites veneno aculeuin im-Quod homi
,
'63, ,
buuntj unde inibi L•olmne.s discipliiiam non eam quidem bo-nes sagittas ,
naui , veueno iiiiiciendi sagittas bausisse videulur.. Cujus in veneno tiu-

150dyss€a Homeinis meminit bis verbis: ^"^
•^ f...^*'
T>i - • spis ilidice-
Jfhanriaca morUleras c[iiaereiis ex aere sagattas . .
Ut liueret.
Et profecto ut Hercules, [si fides adhibenda sifc iis, quae de eo

nanantur,] Hydrae veneno jacula tinxit; sic vespae vipeiiua
20acerbitale acuieos inficiunt.
Musca etiam a nobis celebrauda nec silentio praetereunda
est, etquidem merito opus eiiim iiaturae^tiam ipsa esl. Mu-
; Qm^j mug.
scae Pisatides eo teaipore, quo 01)fnipia festum celebratur, vel- cae tempore
uti iuducias cum incolis simul ct pei'egrinis, [ut ita dicanijjli^lorum a-
^'
95paciscuntur Mirum inter lot sacrificia et saiiiiuinis iiassim iluen- ^\""' •'.
^. .
-11 1 11
piao rcliu-
tis copiam, et carnes suspeiisas, ulas abesse velle, ac spontc quaui.
ultra AJplieum flumen discedere. Eaeque a mulieribus imiui-
liiiis ne liiluni dilTerre \"identui', [nisi quod ipsae mulieribus
coiitinentiores se exliibeantj ; istas eiiim abigit certaminis , at-
30qiie eo tempore pudicitiae lex, muscae vero spoule a sacris
abstineiit, et duiii sacriiicia peraguiitur^ ac certauiiiia celebraii-
tur, spanle discedunt. At soluto jam festo reverluntur , tan-
quam decrelo aliquo exsules revocatae: itaque ciun miilieribus
in Elidem et niuscae ledeunt.
35 Orplium pisceni maiiiium si, postquam cepeHs , disseces, XVIll.
statim non moiatur , sed motum non paruui diu retinet. Hi- De orplio
p«sce.
beriio tenipore in speluiicis latilare solet , cL ad conLinenteiu
libentei• couiinoiatur.
ire, cl siinul euiii a ironte idco ado-
Contra tauruui lupus XiX.
40i'ii'i audet, quod cL coniua extiincscal, ct eoruin roburue lupi pu-
mucronatuin decliuare studeal. Quamobrcm primum ^
vclut re- gnacumtau-
•, ro. •
cta via contra tauiiim pugnalLnus esset, ])rae sc gerii niinas,

' et tanquam eum invasurus illius oculis sesc crebro inculcat
deinde [cuni laurus in ipsum iiTuit], se relorquens in dorsum
45insilit, et vero acerrime ad cjus periiiciem incumbit atque ,
iiaturae astutia suani infirinilalein compcnsaiis ipsuin cxpugnat.

Aselluai niannum coi" in vcnlre habere liis in rebus pe- XX.
ritissimi Iradunt. Oc asello
70 DE NATUHA ANIMALIUM. t. 21 — 23•
XXI Non modo pavo se non ignorat ex avibus formosissiinum
PaTonis «ie-esse, verum etiaiu ubi foi'uiae ipsius sita
sit ])ulcL•litud prae-
scjriiuio. claie tenet, atque ea elatus supeibus est, et cerviculam jaclat, I
ct ex pennis, quae ci iioii mediocre ornamentuni adfeiunt, ma-

ximos spiritus suiuil, his et spectatoribus iiietum iiijicit, et ^
aestivo tempoie iiativmn et uou arcessituui habet tegmentum.
Quod si quem veliL exterrere, [caudae] pennas primum expli-
catj deinde ad injiciendura terrorem his, veluti aiiiiis suis

miles quispiam, concrepat. Capite etiam elalo superbe iiutat,
velul triplici crista ornataiu, quatiens galeam. Cuin refrige-10
ratio ei necessaria est, tuni passis peniiis, et in aiiterioreui
pailem ex sese coi'pus suum opacans caloiis vim fran-
reflexis,
git et propulsat. Si retro atque a tergo ventus ilat alas pau- ,
latim pandit; si Aêntus iiiterspirans auras et moUes et suaves

ei adflat, uude is refrigeratui•. Quod si laudatur, lauquaml5
formosus puer, aut mulier pulcbra qua corpoiis paite ex-
,
celluerit illam ostentat

, sic is ipse peiiuas ornale et ordine
;
erigit, ut vel ilorido prato, vel pulcherriiuae picturae coloruin

varietate distiiictae siniilis esse videalur, atque adinoduiu dif-
ficile sit pictoribus proprietatem iiaturae iiiiitari. £t quaiilo2U
sui osteutandi studio teneatur abuiide denionstratj duiii spe-
,
ctatorem conspectu suo expleri facile patitur; et quaquaAer-
sus obvertitur, pennaruin speciem mulLifonnem studiosc osteii-
dens , et Medorum ornatusque Per.saium superantein
suaiu stolam ambitiosc variatos, oslentaus. £x barbaiis ad25
Graecos exportatus esse dicitui•. Piinium auLein longo tein-
poris intervallo rarus, deiiide sludiosis cleganliae ct pulcbri-
tudinis pretio speclalus fuit Albeiiis ubi [singulis uiensiuin
,
caleudis] et \4ros et inulieres admiltentes ad liujusinodi spe-

ctaculum ex eo quaestuju fecerunt; atque ut in oratione con-30
Ira Erasistratuiii AlltipL•on inquit, marem ct feminam luille
dracbuiis aestiniarunt. [Ut iiutrianlur, cella duplici opus est,
et custodibus et curatoribus.] Horlensius bomo llouianus, ,
coenaui primus llomae auguralem cum pavoiie dedit. Ale-

xander Macedo ejusmodi aves apud Iiidos videns, earum ad-35
miratione comiuolus, iu eos qui lias occiderent gravein poe- ,
nam constituit.
XXII. Cum nuires in aquatile vas dclapsi adsceiidcre noii queuiil,
De muyuni
û|.^jjg inter se caudas niordiciis leneiitcs sese atlrabunt, se-
cunduia quideni ])rimus, terliuin secundus. Sic eniin eos40
mutuain opem sibi inviccin ferre sapicntissiuia iiatui'a docuit.
XXIII. ^d banc raliuneai de Nilo aquam baurientibus crocodili
D«ci.iro.liii,,j5jjj3g
instruuiit. Per virgulta, nuibus sunt tecti, et in-
tuciitur, et .subler ca ipsa natantj eL sic operti aquatores,
qui cum urnis aut aliis yasis advenerinl, confestim ex vir-45
gultoi-um latebris eruiiipentes , el ad ripam prosilieiites, aggre-
diuiilur; eosque violoiilu laptu inleicoplos dcvoiant. De 111.1-
. 24 — 28. LIBER QUINTUS. 71
litia atque iiinata astulia crocodilorum liaec quidem imnc a
nie dicta sunt.
Lepus et vulpes canum metu exL•Qrescnt
[canes] eliam XXIV. ,
latrotu [apnim] leonem in se con- De otide.

e fruticetis excitaut, et
5 vex-tuut cervos itein insequuiitur 3'5 autem iiulla caneiu ti-
rescit.
;
met, [[sed cuin eo jjacem colit.]

piopter corporis sui gravitatem
Eam enim
noii facile allevant;
Lnam otidem excipio quae
et
:
tarditatem
poiiderosa corporis XHole conslrictam alae
idcircoque demisso atque humili volatu
, canein -
,
lOiititur, quia pondere deprimitur;^ ex quo fit, ut nonuunquam

a canibus capiatur. Itaqiie, coiiscientia suae L•umililatis per-
culsa, simalac canes latrautes audiverit, iii dumeta aut pa-
ludes excursione se luipeliit, quibus et protegatur, et ab in-
stanti periculo facillime servetur.
15 Sero admoduiii suos parentes lioino cognoscere incipitj XXV.
cum tameii patrem, complecti matrem, airidere De
intueri in agoit.
domesticis doceatiu'. Agai vero circum matres statim saltu

concursant, et doinesticum ab alieno interjioscunt iieque id j
a pastoribus discere ipsis opu* est.
20 Simia actuosum ad oninia iniitanda habile, XXVI.

aiiiiual , et
omne quod corpore doceatur, praeclare discit, et De simiae
agitur, si
idipsum actioiie repraesentat. JSâm si saltare doceatur sal- ôlertia. ,
tationem adsequituij si ad tibiam canere, cauit, Ego auri-

gae munus obire vidi habenas iiimirum vel adducendi vel
, ,
25remittendi , et flagello siiuul uteiidi. Brevi, si quis ad alia

quaepiaiu instituat, noa fallit doceutemj adeo variuni iiatura
auiinal est et mulliplex, ut ad omiiem actionem sese
sae.
Hae animalium naturae pecaliares quoque sunt ac diver-
Jn Bisaltia duplex jecur lepores Tbeopompus ait habeie. peculiaria
30J^leiêagrides iii Lero nullam avium rapaciuui laedeie Ister pro- quaedam de
^-.
.
dit. Boves apud Neuros cornua in humeris babere Aristote- «nimahbue
les auctor est. Sues in Aethiopia coruuLas esse refeit Aga-
tbarchides. Merulas iii Cyllene oinnes catididas esse iiairal
Sostratus. Oves in Ponto auiarissimi absiiilhii pabulo pin-
35gu.escere, et capras iu Mimaiite iialas sex mensibus polu abs-
linere; et ad maie solum liianti ore respicere atque inde ,
spirantes auras excipere, Alexauder Myiidius Lradit. Capias

lUyricas solipedes esse, iiou bisulcas audio. Pisces in Ba- ,
bylonia, iluvio relicto, iii aridis locis fxequenter pasci ait [di-
40vinus] Theopbrastus.
Porpbyiio praeleiquani quod et rivalis [maxime] cst, XXVHI.
,
et obtrectator, ca saiie etiani naturae iiidule praedilus est, Ue purphy-

ut eorum quibuscum usu conjunctus est, amantissiuius *^'""'* "^*
dicatur. Euin i[)suni et gallum iu eodeni veisatos douiicilio ,,^^^,,, a-
45percepi , easdeiiique ambulatioiies et aequalia spatia coiificere moru.
solitos , eisdemque vesci cibis , coinmunilcr pulverulentis uli
volutalioiiibus , niirificumque ex bis rebus araorem inter se
mutuo coutraxisse. At eiiim cuui ulnubque dominus , festo
72 UE NATURA ANIMALIUM. c. 29 — 33•
XXIX.
AnseruiD er-
ga homincs
quodam
£gj,j
die
ferens
anser aiuavit.
,
cum
sibi inedia
Boclalibus
galluin occidissct, porpbyrio con\ ictore privatus
nou mortem
,
lu Aegio Achajae urbe praestaiitem forma pueruin, ge-

,
,
nere Oleuium , nonnne Amphilocbum , sicut Theophrastus re-

Nam cum iu Aegiensi custodia is puer
.
ut epvilare sacriilcium faceret,
, solitiidinem
cum perfugis Oleniorum teneretui', ei anser dona adfei"ebat.

Porro nihil inirum in Chio Glauceii citbaristiiam bomines, cum !
ea esset pulcbritudiiie exiinia , adamasse siquidem ab aricle ;
coTumque et anseie etiam eandem audio ainataiu fuisse. Anseres , Taii-i'

solertia. rum montem transmitlentes aquilaruni uietu singuli moi-di-
, ,
cus lapidem tenent, ut ne claiigoiem fuiulantj tanquam enim

sileiilii frenos sibi injicientes [monteni] traiisvolant , atque sic,
suppressa omni clangoris signiflcatioiie, persaepe aquilas fallunt.

Quod autem iiatura calidissimi suiit, idcirco lavationum cupi-1."
dissimi exsistunt ; etenim iiatai'e gaudent
queiiiadinodumci- : et
bariis summe bimiidis [berbis, et lactucis, aliisque] quibus
interius refrigereiitui' , delectantur ; sic nec lauri foliis ne si ,
quidem fame pereant, vescuntur; iiec rhododapbnen sua sponte,

iiec adbibita xi edunt: praeclare enim intelligunt, si quid2(
,
tale comedei-int, se vita privatum iri. Contra bomiiies, alii in

cibo, alii iii potu, [veneni] insidiis juitent. Nam innumcri
partim venenata ])olione peiieruiit, ut Alexander, parliin cibo,
ut Claudius et Britannicus ejus filius, [et alii complures] yc-
neno [vel sponte vel per insidias suinpto] cum semel ejus vi de-2i
cubuissent non suirexeruut.
,
XXX. Recte vulpanseri iiomen inductum est, quod ex [peculia-

e ^ T^"-
Cum enim anse-
sere. . -11
|'i]}iis etl in"eniLis naturae suae lebus trabit.
1 1 111•
ns speciem liabet, tum probe cum vulpe calJida improbitate
, •
comparari potest atque etianisi corpore quain anser inferiorSC

;
sit, aniiiii laineii robore superior, et ad invadenduni praeslan-

tior habetur. Tuelur igilur se et conti'a aquilam et feleiu, alia-
que, quae ei adversantur animalia.
XXXI. Haec eliam serpcnli peculiaria suiit; cor juxta gultur,
Quaedaniilc fei a^j inlestina lesliculos ad caudam Labet
, loiiga aulem 0^35 j
scrpcii 1
uu.
^|. jjjoUia paiit, ct iu dentibus geril.
XXXII. Id quoque pavonis [de quo supra diximus] proprium et
Do pavonc. iiQ^JQjig digiium est, quod tres annos natus incipit ex scse pa-
rere, et varios colores fuiidere ; o\ds autcm non continciilcr,
sed duorum dieruni intervallo iiicubat; idem interdum irrila el40
XXXIII.
vana, queiiiadmodum celeiae avcs
Priiiiuiii ul anas peperit (parit auteiii
,
\ jiarit.
iii terra extra aquam,

De aiiate. prope aut slagiiuui , aiit paludciii , aliuinve aquosuin locuni)
statiin ejus loclus, recondita quadam nalu)a et propria, jiorunt
sc volalu in sublimc feiri iioii posse, iiec etiaui in terra coiu-45
morari; quocirca a parlu staLiin nalaliles ad aquani adsiliunl,
rieque lanicn nataic disccie nece;:se habeut scd laii(|uani tcni- ,
poiis loiigiuquiLalc oiuditac 5a])iciJlcr cl incj'guiitur cl cincrgunl

Nam cum aquila, quam aiiatariam appellant, in iiatanleni ana-
tem iiTuit, tanquam eam raptura se iiilru aquaui submersio- ,
ne abdit, atque iufra aquain natando ex alio loco extra aquam

euiinet. Quod si aquila illuc quoque iiicumLat et inslet ea ,
^ iterum deinergitur atque tauidiu sursuiu deorsum coniuieat,

,
^
dum aquila fuerit subiuersione suHocata, aut discesseril in aliam
praedam; tum enim anas metu liberata , ad svunmam aquam
elata rursus natat.
Hominibus cycnus longe praestat iiovit enini quaiido uior- XXXIV. ;
lOtem sitobituius, et, ut eam adpropinquantem placale ferat, De cjcun

*"*''
a natura donum consecutus est; iu inorte enim*^^"'"'
,,
nullum
1-11•
acerbi doloris sensurn iiiesse credit.
TT
Homines autem
• • murtuin \a
caute.
quod nesciunt, id et exliorrent, et smnmum maliim existimant.
Al oloii tanta aiiiuii est ti'anquillitas iii extremo itae spiiitu,
15ut sibi tanquam uaeniain canat. Talem etiam BelleiOphoiitem
heroico et excelso anitno mortem subire paratum Euri])ides ce-
lebrat apud quem bisce Aerbis ille seipsiun alloquitur:
,
Pius iuisti semper in deos , tuis
Non defidsti amicis uuquam , non opem

20 Negasti esternis :
et reliqua, ut sequuntiu•. Canit igilur cycnus funebre sibi cai—

iiieu, quo sive suas ipse laudes, she Deoium bymuos decan-
tat, ad mortem se praeparat. Quod autem prae laetitia po-
tius quam tristitia canat, Socrates quoque attestatur, Dolo-
25rem enim et molcstiain auimo versaiis nunquam cantui vacat.
Neque vero ad morteiu inodo veimm etiam ad pugiiani fortis
est 5 nec tauquani sane moderatus et
pi'ior lacessit,
,
prudeiis, "
lacessenti vero et insidianti de animi robore iiiliil concedit.
Ceterae quidem aves cum eo pacem liabent, et quasi loedereDe cjcni et
30devinciuutur ab aquila \cvo saene liostiliter apiielitur fut -^'*"'.'*.*

,
c \ • micitus.
iiunquum tamen viiicitur, scd1 eaui provucaulem
stoteles reiert)
auimi iion solum robore, sed jure etiam optiruo Aincit.
Ardea ostrea niaxitne appetit, eaque, ut pelecani conchas, XXXV.
ctum senserit, testas

culi percoctis alitur.
' ^
,
clausa deratJ et iu gutturis sinu, quem iugluviem Aocant, Quoniodo
35tamdiu coudit, douec vi caloris deliiscant; quod ciim iam fa-" "^^*^
Avis noniine asterias cicuratur iiiAegypto,

. tur ostreis.
pulpas
'
..
retiiiet, iisque vi Aeiitri-
el
.
ealenus hu-
.
^^^^'•
manam vocem intelligit , ul si quis ei coimcium faciens ap- ^^ astena
40pellaverit servam , ii-ascatui'; et si pigram vocaverit, succeu-
seat atque indiguetur, tanquam ignobilitate et segnitic sibi per
iiTisionem objecta.
Si quis liquorem Cyrenaicum teneat, et torpedincni ap- XXXMI-
preliendat, nihil ab ea patielur. Di-aconem mariiium si uia- ^*^ torpe-
45nu dextra allraliere coneris, nou sequilux, sed violente reiii- ^„/^,^^1.
titur; siuistram veio si injicias cedit et capitur.
, no.
Charmidem Massiliensem audio dicenteui , non modo mu-XXXVUI.
sicae perstudiosam esse lusciuiaui, vcruni gloriae etiam cupi- De lusciaia.
: , , :
dam. Cum enim iii deserta solitudine sibi tantum canit , tum,
siiiiplicem caiituin et uiinime elaboratum edit; cum autcm ca-
ptiva tenetur, et uon caret auditoiibus , canlum variat, euuj-
que molliter iiiflectit. Quod et Huiiierus insinuasse inibi vi-
detur liis versibus 3
Ut cum Paudarei proles , chloreis aedou
Principio veris meditatur carmina secum,
Vernanti.sque lateiis frondes sedet arboris inter
Multiplici et variaas suaves de gutture voces
Fuudit. 10
[]Ia his non multisunam] sed iroXvhiWnka
[id est,
scribuiit nonnulli, et interpretantur vocem varie imitantem•
ut aSf contra , quae ad nullarn prorsus iinitationem sit
cuTiipofiita.^
XXXIX. Ug aniinalibus soIoju leonem nasci oculis apertis Demo-15
^*"* ciilus ait, tanquam statim a i)artu iracundiuji et streiiuuan
ouis natura. ,. •, i•. ^^ ai•• i i -^
alujuid medilaiiteju. Aln observarunt eiuu, ciuii donnit, cau-
.
dain inovere, ut osteudat iiiiniriuu se non oinnino dormiic [et

soniiio undi(jua(jûe viiici] ut cetera animalia. Quod ipsum
Aegyplii se obseivasse gloriantur, dicenles, leoneui a soinno20
iiivictuin esse, iiempe qui seinper vigilet. Idcirco liunc soli
eos consecrare audio; quod sol laboriosissiiiius ad nullaui tem-
poris puuctu)}! versari intermittens circum oi'bejn terrae ab ,
instiluto cui-su Jiunqua»! conquiescit: cui x-ei Hoinenini te-

sleiii adferuiit, cuni solem inquit operum et laboruui i-equie-25
tem iiiillain babere. Cum
autem insidias bubus molitur, suo
robore prudenter utitur; nam uoctu pioflciscens ad stabula
[quod et Hoinerus iioviL:
Ut(£iie leo veuieus perterret nocte profunda] :
lortitudine sua omiies quidejii exteiret, sed unum abreptuni30

vorat. Ut vero exsatuiatus posteruju quidem reliquias
est, iii
scrvai'e cupit ; sed pudoi• certe eum probibet in custodia le-

liquiai'uin perjiiaiierc, tauquaiii ab inopia cibi faineni iiieluen-
teiu.Itaque niax.iine hians giavi spirila suo afilat, leterri-
maiii adspiialioiiein exlialans sicque ejusiiiodi adspiralioiii le-3S,•
;
trae cuslodia permissa discedit. Cctera aulein aniiiialia ciun

eo acceduiil el scnliLiiit cujus illac reli<[uiae siiit, iioii alliii-
gere audeiiL, iiielueiitia videri praedari, et dcripere ali(|uid de
rege suo voluisse. Quod si ei feliciler ceciderit veiiatus, il-
luni relicli primi cibi capit oblivio, L•ulcque ut evanescen-40
tem et exoletum at si ex venatu uibil
ads|)er)ialus leliiiquit ;
acciderit pi'aedac, ad piiinum lanquain ])enariam cellam re-

greditur. Cum su})ia quaju feiTe (jueat cibo se coniplevil,
aul (|uiele ct iiiedia se cxhaurit; aut siiiiiajii naclus vorat, il-
liiisque adesis cariiibus veiitrem moLlituin cxtenuat. Jani poiTo4D
juslus csL leo, et virum [ipsuin, pxior] qui se lacessiveiil, ul-
ciscendi moduin lenet. Nam [si quis invasurus accedat, ill»
se opponit] caudain vibians ct per lateia contorquens sc
,
ipsmn incitat , tanquam stiiniilis Qdniotis exacuens. £t eum
qui se appetiverit, sed ab iclu aberiaverit ut j)aiiter ulci-
,
scatur, exteiret quidein, et nou laedit. priiiia aetate citui

faclus, cuiu luansueti^simus est, tuin veio ejus occursatio fa-
5 cillima et jucuuda , lusionibus delectatui•, et quidvis , modo
id siio altoii ijraluin esse sentiat, libenter sustinet. Aiuio,
leouem, quo ad vectioues sarcinaruui uteba-
Carlhagiiiensis ,
tiu•, Uiiaque cum Berenice mansuefactus leo •i'ebat,

habuit.
[tanquain unus ex coniptoribus], linguaque ejus faciein leiii-
lOter abstergebat, ac complaaaiis rugas demulcebat cuiu eaque ;
iii luensa con^dvebat, bumaniter et apte coinedens. Onoiiiar-

chus Catanae lyranuus [et Cleomenis illius] etiaiii leones lia-
bueruut convictores.
Admirabilexn quatidain et nobis occultain odoris sua\a- ^L.
"
"^*
15tatem pantbeiam babere aiunt, ipsa autem praerogativam suam ''"?",
•^
1 - 1• suavi ouore
novit et una cuin pantliera uorunt etiain alia aniniaha, quae pfaedam al
;
capiuntur boc modo ctjjii bonim, quae ad: opus sunl, ijcientc.
eget pantbera sese \el iii loca fruticibus densis consita, vel
,
foliis vestita, ita occultat, ut inveiitu difficilis, tanluiii respi-

20ret. Tum liiimuli, dorcades caprae sylvestres atque alia , ,
ejusmodi animalia qtiadaiu sua\'is odoris illecebra allrabuti-

tur, et proxbue acceduiitj iJla autem de latebra exsilit et
praeda potitur,
quos
Aiiiinaliuin ruininantiuiii tres ventres esse audio
25iiomiuant reticuluin [sive \"ittam], oinasuiu
et aboiuasiun^ [quod post reticuluin est.]
XLI.
piureticuluui] De rumiuau-
Pono sepiae el lo-""™ ^*^"'"-
[ ,
ligines binas, quibus pascuntur, pronmscides [(ut ita îppel- V ^ ^^j^ ^.^,
leiji propter figuraui eariun simul et usimi)] praeteudunt. ligiuis pru-

,
His veluti ancboris, cum tem2:)esta3 et fluctus mare agitant, boscide.

oOpelraiiun piOniiiientiis finnissime adbaerentes, ad\'ei'sus oiiiiieiii
concussioiiejii ac fluctuatiunem tutae exsistunt. £t mrsus
cum tranquillitas redierit, iis solutis libere natant nou inu- ,
tili bac scientia, qua se coiitra biemejii et pericula muniunt^
instnictae.
35 apum nomenclaturas cognoscere libeat, candide XLIi.
Si cui
iinperliar, quae audivi. Earuni igitur quaedam duces appel- Deapumno-
lautiu•, quaedain sireaes aliae operariae aliae figulae.
, Ni- '"'"'•'"s•,
cander ait cepbeiias fiaictuni adferre. In Cappadocia iiiel si-

ne fa'is apes couiicere ferunt, idque ut uleuiii })erinde cras-
40sum esse. In Trapezunle Pontica ex buxo mel fieri accepi,
hocque esse odoratu grave, et sanos deinentes reddere, at coiii-
itiali morbo correptos ad sanitatem restitueie. Itemque in
Media mel ex arboribus stillare et, ut ait Euripides iii Bat- ;
chis, in Citbaerone dulces ex rainis guttas manare. in Tbra-

45cia [quoque] ex plantis mel fieii dicitur. Iii Mycono non
gignilur apis, quinetiam importata moritur.
Aristoteles ait besliolain apud Ilypaniiu lluvjuui ,
unuui XLIII.
7(3 DB NATURA ANIMALIUM. c. 44 — 47.
De moneme- Jiem Aiventem , sub lucem matutinam iiasci, post aulein ad
0. solis occasum extingui.
XLIV. Venenatus sepiae niorsus est, dentes autein ipsius validi
De scpiae, latent. Morsu osmylus quoque et polypus laeduiit: et liic
osuijii ci
qLudem
^
-iolentius quam sepia mordel, veneni vero iniuus ^
polypi mor-
.ibus.
enuttit.
XLA'. Apriuii , priusquaui in aliquem in-adit exserlos denles ,
Dc apris. exacuere ferunt. Cui rei testmionio est Hoinerus ciiui ait: ,
Album acuens deiitem. Atque etiaui intelligo suilluni pecus

sese iii luto volutans ac tui'bidam aquam bibeiis, deleclaii cU^
pinguescere ; iteni cibis ,
qui Aêliementer inllciit et expleaut,
nec 11011 quiete et suili teiiebroso gaudere. Eaque videtnr
etiaiiiHomeriis insiuuare Prijno, quod in locis coenosis vo- :
lutaii gaudeaL ubi Sues liuTnicubas cognouiiuat,

, Deiiide,
quod aqua tuvbida pinguescat: 15
Nigram potat acjûam, quae poixos reddit obesos.
Tertio quod tenebras auiet
,
:
Ad borcam spcctaute cava sub riipe cubabant.

Quarto, quod aliuientuiu llaLuosuin eis conveniat, ubi Glan-
dibiis ectfi die/cibuA- pa.sci aiL. Idem poeta iion ignorans suem20
conspeclu feminae atlenuari et iiumiuui caniibus, separalijii
utruinque sexuiu cubare canit. Iii Salauiiue si sus segeleiu
herbescenlem fuerit depastus, ejus deiitcs lege Salaiuiiieiisium

exterunlurj [atque baiic esse ajunl apud Honieruiii Siiein
frugivoruin.'\ Sunt qui aliler sentiant et suis viridem depa-25
stae segcteiii deiiles reddi inilriiiiores dicanl.
XLVI. Caiiibus L•ebaln natura osteiidil, qua suis \ailnenbus me-
Dc remcdiis deantur. lideiu si lumbricis vexentur, segelem beibescentem
a natura a-
jgpasti eos exceinunt. Cuiii auteiu alterutruin ventreiii ex-
Laurire babent uecesse, L•erbaIn dicuiilur quaiulaju coinesse,30
jgjjjpyg,j.jj
i
tii. cujus vi pailiui eInendo j)artim dejiciciida aho, quicquid ,
in cis redundal, cjiciunt. Uiide Acgyptios cliam synuaisinum,

quo \'entrem expurgaiit didicisse feiunl. Pcrdices quo({ue
,
ajunt, et cicoiiias, et ])aluuibos, origaiium lieibaui 'ulJlCl•ibus,

si quae acceperint [uiaiisam] iujpuncre el sanari
,
iicc uIlis3D ,
huinanis indigere remediis.

XLVII. Non bic antiquoiiiui lcstiuioiiio mibi eiit opiis (|uac ;
Historia dc'P^'^
vidi explicabo. , Cuui vir quispiam laceiluin ex illis,
lactrio viri qui [colorc suiit adiiioduiii Airides, el] celeiis iiiajoies, coiii-
<l'• ])roliendi.sset,alque aereo slvlo excaecaAJssel, euiidciiiquc in40
(ictilcin ollam recenlcm ulriuque ealeiuis exiguis iuramiuibus
pcrlusain, ut ncque spiraie fera prohiberelui', iiequc lainen
exituni haberct, iiijecisset, et siiiiul leriain lOscidam, et ber-
bain, cujus iiomcn iioii explicavit, imposuisset, siraulque fer- }
'
reuin anuulum, cui inesset gagales lapis, iii quo lacertus scal-45
plus crat ; deniquc ullaui siguis iinpressam iii lerra
defodit , et siiigulis (|iiolidic delelis, ubi uono sigiio sublato
ollain reclusisacl, lacciluiii \idi, ocuIujluu usu rccu])cialo cla-
e. 48• 49. LIBER QUINTUS. 77
rius quam ante excaecatioiiem cernere. [Ilimc igitur in pri-
stinuui ipsius locuin Jimisimus], aiinulum auleni \ir ille ocu-
lis salutareiu esse praedicabal.
Id summam milii turpitudinem Iiabere videtur, li07iii- XL^ III.
5 nes ,
quod animalia ainicitiam inter se colant , iieque iiiodo Amoins et
^ ^ r- . • 1 • • oAw inter a-
ea, quae \_\\\ pascunlur, etj sunt ejusuein speciei, "êruni ^j^^jjj^ ^^_
etiam quae nibil sese genere altinguiit. Cum enim capris empla.
oves amicitia coniunctae sunt, cum turture amicitia colimibae
intercedit^ palunibcs item et perdices bene inter se sentiunt,
lOalcedo et carulus, [ut dudum novimus], mutuo inter se amore
teneutur, cornix et aideola mutuam inter se amicitiam colunt,
gavia cum monedula amoris conjunctionem babet, et cum
barpa mihiis. Conti'a cornices et noctuae Qierpetuo et] iii-
expiabili bello, ut ita dicam, dissident; bostes sunt milvus
15et corvus itemque pyralis et turtur [breiitbus et larus ac
, ,
;
rursus cbloreus cum turture dissidetj ^mltures et aquilae, [cy-

cnij et dracoiies hosles inter se suiit; leoiies tauros et buba-
lidas infestant draco inter se infcnsissiixii sunt,
; elepbas et
aspidi inimicus icbneumon, ac aegitbus asiiio nam ob bujus ;
20nidentis vocem aegitbi ova franguntur, et pulli abortivi ex-
,
ciduut ; quamobiem ayis baec suam ulciscens sobolem, asino-
rum ulcera im-adit et arrodit. Vulpes circum odit, taurus
studiosus
et equuin antbus.
25mugilibus, muraenas
Hoc etiam non praetenbit bomo
rerum naturae, delpbinum adversari balaenae, lupum
coiigiis, et alia denique aliis.
Ursi posteaquam venatores , qui nou humi uiodo se ster- XLIX.

nunt, sed et os ad terram adjiciunt, et spiritum contiiient, odo- De animali-
rati fueiiiit, tanquam niortuos relinquuut ejusmodi enim ani- ^*"* l"i*^ * j '
maliuui genus existimatur inortuos abborrere. Mures eliam ai,i,urrent

SOoderunt eos, qui in suis sedibus et cavernis moriuntur ilem- ;
que birundines et apes suas gregales extinctas ejiciunt foi'-

, ;
micis etiam natura tribulum est, ut sui generis defunctas ex

cavernis eiferant, quo luundius babitent. jSam boc brutis quo-
qiie insevit natura ut geutiles et cognatas animaiites extinctas
,
SSûox e conspectu amoveant. [Aelbiopuni vero] sermouibus,

[lepore et] Graecanico fastu careutibus peiâgatuin est ele- ,
,
pbantum cuni alterum perspexei-it inortuuin non praeterire, Elephanto-

, ,
quin bumum promuscide baustam veluti sancta et uiyslica qua-'""• pietas.

dam ceremouia injiciat propter comruunein naturam luorLuo
,
40parentans , ne piaculum committat iiam lioc qxiidcm ipsum ;
non facere exsecrabile ducit. Sufiicit autem ei et ramuin m-

,
jicere, quo facto abit, communem ouinium finem non adspei-

natus. Tum etiam ad nos is sermo permana\Tt, elepbanlos cura
ex vulnere, sive id iii bello, sive iii venalione accepcriiit, \\\-
45ciiii sunt ad morieiidum], aut obviain herbam, aut jjioxiujum
pedibus pulverem allevantes, in coeluin suspicere, euiii(|iic pul-
verem lierbainve jacere, ct siiuul voce sua lamenlaii, el inise-
78 DE NATURA ANIMALIUM. t•» — 53,
rabiliter supplicare, tanquam Deos ob ca, quae injuste et in-
digne sustinent , obtestantes.
L. Has etiamaniiiialiuiii ])roprietales cognoscere datur. Aves
animali- cicures et domesticas audacter contemnere equos, asinos, bo-
iim coiiii- yes
^
[et camelos] ac si cum mansuefactis elepbantis alun- "5
;
cniac pa-jy
jj^j^ modo eos iion timere, veruni per eos insos iucedere
VKieinus gallmaceos etiam an

;
dorsa eoruiu involare tanta
ipsis audacia est atque iiducia : metum autem et timorem in-
gentem his injicit niustela praeterieiis, et qui vocem vel luu-
gienliuiu velrudentium praeclare contemnunt hujus clamo-10 ,
reni vebementer honent; anseres item et canes et strutbio-

camelos nihili faciunt, conlra accipitrem niulto minorem for-
luidant. Gallorum cautus leones exlerret, basiliscos exanimatj
euiideii] praeterea ueque felis neque milAus sustinet. Clan- ,
gorem quideui aut at[uilaium aut Aultuiuni facile colunibael5

speniunt, non iLem circi et iiiarinae aquilae. Caelerum agnus
et hoedus et quivis pullus, mox ut iu lucem editus est, ad
niaternas mammas illico se applicat, et sugeiidis uberibus im-
plelur; [id quod uiater facile et traiiquilla patitur, et nia-
netj Fidipeda omnia, ut lupae, canes leaeiiae pantberae,20 ,
,
catulis suis papillas sujnno situ praebent.

LI. Quemadmodum liomines 'ariis linguis loquuntur, sic ani-
De diversiisrualibiis ratioiiis expertibus natura comparavit ul diversum ,
ainma uim
vocibus.
,mij^[y„j ^^ Aariuui soiieut. Ut isitur ex bominibus aliter *-'
Scytba, alitex' Indus Joquilur, alilcr Graecus, [lloinanus, Ae-25

tbiops, Saca]; ita etiam animalia [alia aliter cognatum sibi , ,
linguae sonum et strepitum fundunt] alia enim rugiunt alia ; ,
niugiunt alia hinniunt, quaedam iiidiint

, quaedam [balant, ,
vel ululant, baubanlur, aut] lalrant, frenduntve alia clan- ,
guiit aul slrident alia suaviter canlaiit, sunt quae balbuli-30

,
aiit; et sexceiita naturae doiia, alia aliis aniinaiitibus propria,

exsislunt.
LII. \n utraque Nili ripa aspides latibulis se teguiit. Et lan-
De quani aedes suas boiDines, sic hoc llumeu omiii alio tempore
asimli-
bu8 alusqiie
j^p^j^jg et suaviter accoliint; cuni autem iii agros
-^
Nilus per35
'
circa , .. '^
j-i . .
dcgeniibus i'estalem redundaturus est tuin tnginta circiler a.iile diebus,

,
fcris. [aqLiaruni copia et etesiis Aentis iiDpulsae promotaeque] loii-

gius a fluvio in loca eminentiora uiia cum foelibus suis de-
niigrant quod quidein muiius a natura acceperunt tanti ut
: ,
lluininis tamque opcrosi acccssionem non iiiodo40

,
quotaniiis
iiuii ignorent, sed ab cjus cliain danino cavere sciaiit. Te-
sludiiies etiam et caiicri et crocodili in loca Nilo inaccessa
id lcmpons ova transferuiit unde ii , qui ova eorum oiFen-
;
duiil, quantuni et quatenus Nili , rura irngaturi , incremen-

luiii sit futurum, facile colligunt. ^^
LIll. F]u\'iatiles equi, segetum ut maturitas ve-
Nili aluniiii ,
f)e hippnpo nit, et llavent spicae, non eas continuo depasci ingrediuntur,
lamo, sed pxtrinsecus coiijecturis adsequuntur, (|uanluin ad se ex-
c. 54. • LIBER QUINTUS. 70
plendos satis sit; post talem consitlerationem pnscere in agruin
ingi-ediunlur, et inter pascendiini retiO versus Nilum cediint.
Hoc enim ipsum eo pacto lnacL•inantur ut agricolas, quos ,
ante se, non a tergo adfuturos expectaiit, longius videre, et

5 in IVilum facilius se recipere possint.
Iii Mauritania paidalis cum robore et vinbus praestet, LTV.
non taineii iis simias aggreditur ; causa ( st ,
quoniam siniiae Quo dolo
pantterae
non se opjônunt ei, sed in fugam se confereutes iu arbores al-
tas adscendunt, et illius imiJetimi declinantes illic consident. '
^^^^
lOVeruntainen pardalis banc rationem simia dolosioi" insi-

ad
dias molitur, et dolos uectit. Ubi enim siiiiiaruni multiludo
manet, eo profecta ad terram se sub arbore abjicit et in ,
solo supina jacet ac ventre inflato cruribus i-esolutis ocu-

, , ,
lis clausis, ab anbelando continent,

et spiritu conipresso, sese
15denique inortua videtur. Illae vei'o bostem ex alto despi-
cientes morttiam suspicantur, et facilliiue credunt id quod
vebeiuenter optant nondum tamen descendere audent, at ex-
;
periinenti causa unam ex ipsis, quam audacioiem putant, ad

exaiiiinandiun pardalis affectiiin jiraemittunt. Haec quidem
20non oinnino sed tiinide et pedeten-
sibi praefideiis descendit,
tim primo decurrit, post nietu repressa reverlitui" ; tum vero
iteruui descendit, et cuni proxime ad pardaliin accessit, re-
greditur rursus txun terlio descendit, et illius oculos specu-
;
lalur, spiritmn ducat necne periclitatur.

et Illa autem im-
25motam se fortissime praestaiis paulatim buic auimos addit.
Et jam , cmn haiic permanere constanter sine dauino circuin
illam sublimiores ex superiori loco siniiae speculantur, fidu-
ciam et spiritum colligentes ex ai-lDoribus frequentissimae de-
currunt, et circuui eam concursantes saltant siinul et supra ;
30ipsam gradientes insultaiit , et in illius contumeliam saltatio-

uem siiiiiis con\'eiiienteni saltantes multifariam ei illudunt, et
gaudium, quod de bac ipsa tanquam iiiortua conceperunt, te-
stantur. Illa autem omnia sustinens, siuiul ac illas insultando
et illudendo defatigatas esse intelligit, ex inopinato exsiliens
35eas partim unguibus lacerat, partim dentibus distrabit, at-
que opimum ct adipalc ex hostibus prandium sibi abunde
comparat. Egregie sane, patienter et fortiter omnia sustinet
ac tolerat pardalis, dissiraulat et se coiitinet, donec oppor-
tune boste!» tam contumeliosos ulcisci possit: nec tali eget
40horlatione , quali seipsuni Ulysses animabat Pectore diirutu :
forti. [Is quidem imjiatiens coiatumelianun , quibus ancillae

euin affjciebant, pariiin abfuit, quin ante tempus seipsum
proderet.]
Cum ab Indis hominibus arborem elephanli radicitus ex- LV.
0•'
45taL•ere coguntur, non prius eam extirpandana aggrediunlur, ^'fP''•'*"-
quam quatefecerint ac tremefecerint arborem ; sic peiiclitan-

tes , evertine possit, an omnino invictaiii ab inipetu sit se
praestatura.
gO DE NATURA ANIMALIUM. c. 56•
LYj la Aiiiano, Libaiio, et Cai'inelo, [altissimis] Syriae nion-

Decenis libus, cervi nascuiitur; qui cnm in C}"])iaun transmittere vo-
Syriae. lunt , gi-egatim ad litora perveniunt ibique laindiu secundos
,
ventos praesLolaiilvu', duin per placatissmiaiu quietem belle si-

bi flare sensenut ; tmn fidenti aniiuo sese trajicere mare in- 5
•^ressi etordine natant; et iii antecedentiiiui tergo subsequen-
lcs capita repoiiunt ac iiimirmn dux idcirco retrocedit, quia
;
11011 babet ubi iiitatur, et post ouines clunibus proxiini an-

tegredieiitis nitens ex labore quieti sese dat, siniul et extre-
muiii agiiien ducit. In C)"pi'um ideo traiisnant, quod pastio-10
miiti, quae illic aniplissiiiiae esse dicuutur, desiderio tenen-
tur. £t profecto adeo fcracem Cj^prii regioneiii se iiicolere
lestantur, de agroruui ut boiiitate Aegypliis uon concedant.
Eodeiii iiiodo Epirotici cervi in Corcyraiii quae coutra Epi-
,
runi est, mare trauseunt. l^

LIBER SEXTUS
Hoinines , ut boni ;ic fortes viii sint, hortatione cgent, j
et suasionis uiatione pleiia, quae addatpg ferarum

et inettun tollat , et
aiiiiiios
; aLbletae qiudein ad sladia liortandi sunt, milites ad fortitudine.
arina. Robore non item extrinsecus adsuiuplo bestiae egentj
5 at ex sese potius vires incitant et semet confiriiiant. Aper
quidem pugnaliirus ad ]apides [laeves ac politos] dentes exa-
cuit: quod Homerus etiaiii non ignoravit. Leo, ne quid igna-
ve faciat [et torpescat] ilagellans semetipsuiii cauda excitat,
[Homero ilideui teste]]. Elepbanli autem ad certamen ut in-
lOcendanlur, promuscide sese verberant; iieque ad lioc ipsum
cujusquam egent praeceptis, [non eo qui accinat
sedere, iion licet trahere moram : neque Tyrtaei versibus ut
: ]
,
aniinentur , opus habent]. Taurus gregis dux, cuni al) al-

tero fueiit duce supeialus, se in quendaiu locuin ab aliis se-
iDgregat, et semetipsum non alieno impulsu, sed sua sponte
exercet , atque oiniii contentioue cornibus calcibus ungui-
, , ,
bus cei'tat; cornua quidein in arbores inlligit, pedibus pul-

'^ spargit, cetei'isque exercitaLionibus sese acconimodat, et
a vaccis se continet sicque a venere abstinct, et libidini suae
:
20moderatiir quemadmodiun Iccus palaestrita Tareutinus, quem

;
Plato toto cerlaminuni teinpore oinnis coitus experteni per-

inansisse affirmat. Sec Iccuiii ratione praeditum, atque Olyin-
pioium [et Pythioiiun] cupiduni , simul et gloriae sensu af-
fectiuii, lîl•il adinoduiii iniruin videri debet, emendate et
25suinma corporis castiijionia vixisse; nam ei praeinia proposita
videbanliir illustria, pinus IstL•mica, lauras Pythica , olea-
ster Olynipicus ; ttun vero spcrabat se, quoad viveret, circum-
spicieudiuii esse, et cum e vita excessisset, inagnajn laudem
ex ea re ade])tuniin. Aiuocbeuiii quoque cilliaroeduin accepi
30îxorem duxisse [formosissiiiiamj omni taDieii teinpore , quo,
in certaininibus versaretiir, ab ea se abstinuisse. Diogenes,

tragoediariun actor, universmn omnino veneris usiini abjecit.
Clitomachus pancratiastes canes si quando complexu vene-
,
,
reo junctos perspiceret, oculos ab eoniin conspcctu averte-

35bat j et si quod in conA-ivio \'erbxuri lascivxim [ct libidino-
sum] audisset, a conses.sxi ex.surgens discedebat. Atqui lio-
mines ralione valentes baec vel ad quae.stxiiii, xel ad gloiiam
fecisse, non magnaju adinirationcin lial)et at lauro suiuii ad- ;
versariuin Aanccnti quae })raeconia Plato labonam Jefe- , ,
40runtur? aut quae decernuiitur praemia'^

Aelian. de nat. anim. I. v. l.
32 DE NATURA ANIMALIUM. c. 2— -
Ratione carenlia ab his, quibusciun consuetudo eis quo-
Historia de lidiana iiitercessit, magiia amicitiae religione adducta absli-
paiithera, uere , et parcere saepe solent. Pardaliiu enini audio , cuin
contuberna-
^^^^ ^ par%Tila cuin lioniinibus venator veisari adsuefecisset
lisuo haedo
parccnte ^^ r ^ .
uiansueiecisset eainque sane tanquaau aiiiasiam adaina- -»

,
\ •
ret, et inagna cura aieret, ob eainque rein hoeduni huic edcn-

dum objecisset viyciitem, eani simul et alere et oblectare ci-
bo [recenti ab ipsaque laniando] volens, laniare illuiu recu-
sasse. Cum enim priiiio die is ad pastuui objectus fuisset, ab
eo ipso edendo se sustinuisse quia piopter cibi expletioiiemlO
,
iiiedia uti iiecesse baberet secundo iterum die Loedo ei al-

;
lato, ab eo siiniliter, quoniam adliuc fame non premei-elur,

se continuisse tertio die, quamvis esuriret quidem, et solita
;
voce cibum requireret, iioii lioedum tameu suum contuber-

iialem attingere voluisse, sed, illo relicto, alterum sumpsisse.15
Homines autetn suos iion modo iiitiinos et pernecessarios pro-
duut, sed saepe elidm fiatres el paicates.
111. Quod vusa primo carnein informeiu paiiat, deinde lin-
De urso per gua coiifoi'met, aute dixi; jam quod uondum uarravi dicam,
leiiiem a- j-gj.
y^jjg opportune]. Hiberno tenipore paiit, et, cuni pe-20
nam frigoris vim reforinidat eL ve-
'
perit, latibulis se tegit; ,
ris adventum inauet: iiec ante tres menses exactos catulos iti
lucem educit. Cuui autein se babitu corporis opinio sentit,
lioc euim ipsuui inorbi loco ducit, i. e. latihnhnn,
expetil. Uiide dicituv (^wXiol^ ajjeclu.s, quo [tempore] Iatendi25

tenetui'. In aiitruin nou recto motu sui corporis, sed supi-
110 ingreditur, et dui'si sui tractu repit, veiiatoribus ut ^-
gia sua obliteret. Ibique postquam est ingressa, se quieti
dans, liabituin corporis exteiiuat per quadraginta dies e qui- j
bus quidein quatuordeciiu , Aristotele teste imiiiobilis inanet,30,
reliquis aliis movetur cibo inteiea per totos quadraginta

j
dies abstiiieiis, tantum solo lingendo dextero pede se susten-

tatj eique intestinuiu eatenus adducitur, ut propemudiuu co-
liacicat. Quod quidcju ipsum ea seiitiens, [cum eîessa sit],
arou liei-bam agrestem edit cujus iiatura ventosa iiitestiiium35
,
diducit et dilatat, eidemque facultatem receptandi cibi ad-

fert. Cuiii auteju cibio sese rursus iuipleverit, forinicas edens
facile exinanitur. [I)e ursarum evâcuatione iiaturali, atque
explelioue Jiaclenus a me dictum est] neque eacdeui ,
, to-
inines] medicis , nec libris indigeiit. 40
iV•. Cuin pouia dracones comesuii suiit, sylvestris iiilybi suc-
De draco- ^•^J^^^^ idciicu cxsorbeiil, (luod
^
hacc illis nc inilalione im-
,
nuin soler- . ,. „ ., , i ^ • •
tia
pleaiUur, luagnum adjuiiieiiLum adfert. Cuni vero hoinini aut
levae cuipiani iiisidias factuii sunl, morliferas radices et lier-
bas eduntj id quod Homerum quoque iiou laluitj iiieniinil45
enim draconis, qui ante suiun Jalibuluin inuiiorando seque
vululando, noxias lierbas vorarit.
^• ^" lalebras c\ coiidensa fruticum aiiiissis cornibus, sesc
,
: ; ;
.•. 6—10. LTBER SEXTUS. 83

r.ervi abduiitj boc diligentius ab hostibus sibi caventes, quod De cer\i9
jam inopes cumrobore, tum ab armis *"'""''"* ^"

a cornibus
..,
se iiuclos existiment.
.• ./•
a pristino
C.avere etiani aicuiuur, ne quaiido in
inissis lattii-
.[,, ^
ji 1•
tenera et recentia cornua solis radius incumbens, priusquam
5 obducantur [et callus innascatur] camem putrefaciat.
Equi cuin ad praelia itur ad fossas tergiveisantuv, et
, , ^-.
foveas babeiit suspectas, iiec facile ingredi aut transilire sus- ^^. j^
"
tineiit, et a palis terrae inilxis abborrent. Quod Horaerus

etiam bisce carminibus adseruit
jQ Sic Hcctor passim socios hortatur , et orat,
Ut superent fosoara sed nou est nlliis equornm

;
Ausus se magnae primus committere fossae

Hiuuitus edunt stantes iii margiue tantum
At qui trausiliat , uoq est , aut ingrediatur.
J5 Ad nuncupatum lacum Myiidis

oppidum est, cornicis sepulcbruni ostenditur cujusoe comicis
diloiiuii
in Aegypto , ubi croco-
;
_
causam Aegyptii eam adferuiit Quod eoruin rex, Marres no-ap"'i ^cgy-
:
imiie cornicem valde cicureiii babuerit quae postquam au-P^'"'* »'^pu'

,
;
disset,quo perfereuda esset epistola, mox quo volatus diri-

20g€ndus, et quaenam regio transeunda, et ubi terraruni re-
([uiescenduin esset, cognoverit; eoque regis literas ocvus, quam
quivis nuiicius perfene solita sit
,
eam mortuam et sepul- ;
cbri bonore et cippi a rege aiTeclam ajunt.

Nutricalioties et cuiae quas alendis iiistituendisque bru- VIII.
25tis bomines iuipendunt, propriis nomitiibus appellantur. EstDe luitritio-

*"""^'''
eiiiin quaedam disciplina equorum qua pullos Fequisones gt'"^ ,
bippocomij instituunt, est et sua canum educatio, est ars ,^^^

elepbantos curandi, et cicuiandi leoues, et nutriendi aves, et
aliae quaedani.
30 Lrsa [bac calliditate poUct:] Si insequentibus urgetur, IX.

eatenus suos, quoad potest, catulos propellitj cum auleiiiDe ursi so-
eos jara intelligit lassitudine deficeie, et ut colnpreL•edantu •^""»•
viciiios esse, tum alterum

dorso, alterum ore gestans, iu ar-
borem ascenditeoru«i auteiu alter unguibus ad dorsum ur-
;
35sae adbaercocit, alter dentibus ejusdem relinetur. Ubi vei-o

ex fame laborans tauium invadit, non [onini robore, nec
recta et] aperto Muite pugnaiii coiniuillil•, sed obliquo irape-
tu cervicem appetens depriiiiit, ac moidet. Hic quidem op-

pressus mugit, et denique succurubit illa autem devorando ;
^.Qexpletur.
Animalia discipliiiae idonea baec csse percepi. Regnan- ,
tibus Ptolemaeis cynocepbalos Aegyptii literas, et saltare, etne cjnoce-
tibiam inflare, [et pulsare citharam] docebant. Tum vero phaloruin
•'"ciUtate,
unusquispiam CYiiocepbalorujn slipem, rdoinini nomine , sic
4Dscile, tanquain circulator, qui stipeni i)etilj exigebat; et id

^^y^^^^g
quod dabatui- in inarsupiuni, quod ferebat appensum con- ,
gerebat. Sybaiilas saltationein equos docuisse jampridem per-

vagatum est. Elepbantorum ad di.scipliiias docilitatem aiite
F 2
;
g4 DE NATURA ANIMALIUM. c. 11 — 14•
dixi. Dominorum usui canes sei^vire , el res domesticas liis,

nui eos inslituerint, plane sciunt adniinistrare ; et pauperi sa-
lis ad fainulatum est unum possidere canem. [Itno canes pau-
perum perpetui ceu servi suntj ut Arabum Troglodytae, Li-
byuin Nomades , et Aetliiopiun quicunque circa paludes vi- 5
vunt, vesci piscibus adsueti.]
solis Probe autem animalia
quae agunt [aut patiuntur] , memoriam tenent; nec
eoruni,
ad memoriam Simonidis arte nec Hippiae, nec Tbeodectis,
,
nec alterius cuiuspiain de menioria praeceptionibus egent.

Nam vacca eo proficisci et mugitu doloreiii testari novit, ubiiO
ab ejus uberibus ad macellutu itulus abstractus fuerit. Boum
sub jugum mittendorum alii se laetos vultu osteuduiit, [alii
pedem referunt]. Equus autem cuiii [annulorum] crepitum et
freni strepitum audivit, et cetera ut frontis ac pectoris orna-
menta vidit, tum fremit, et exsultans ungularum supplosionel5
obstrepit, et ex eoruru conspectu adflatu quasi furoris ad itei'
incenditur ; voce etiaui equisonis excitatur, et aures erigit, et
naribus inilatis celercm festiiiationeni anbelat, quodam in-
credibili cursus studio ad currendi luenioriam rediens.
XI. rSecunduui vias cerAa pareie solet, quod quidem ipsuni20
De cervis sapienter facei-e videtur; nain insidias a feris quibus se im-
jnsta vias beciUiorem esse novit, tiniet; bomines vero celeiitatis iidu-
panentibus.
^^^ contemnit, nec dubitat effugere posse. Postea autem quam
se opimo corporis babitu aflectam sentit, non amplius jiixta
vias partum edit, quod jani se minus accommodatam ad cur-25
rendum intelligit; at enim vel in saltibus , \el convallibus
parit.]
XII. Terrena testudo cum
origanuni comederit, viperam cou-
Dc testudi- temnit. facultatem iiou adsequatur, comesa
Quod si ejus
"^• 1'Uta contra L•ostem armatur. Jam si utriusque facultate ca-30
i-uei*it, a serpente conficitur.
XIII. Cervus, ut audio, ad \dveiidiuu praescntibus contentus

De ceno- cst nec plura desiderat, imo vero L•omillibus temperantius
,
rumcouti- niulto et ventri moderalur. Najn in Hellesponto collis est,

ubi cervi, quoruiu allera diffissa est auris, sic pascuntur, il-35
lius extra Jiuea iit nunf|iinin progrediaiitur , licc alias pastio-
nes desiderent, iiec prata alia bonilate praestantiora concu-

piscaut ; at satis habenl onmi auni teiiipore praeseiitibus frui.
Quid ad haec bomines quos saiie usque ad mortem iie qui-
;
deni expleverint opes ,

quantas lapideum limen jaculatoris40
intus continet?
XIV. Hyaena, ut Aristoteles tradit, laeva in nianu vim so-
Dearcanis porifeiam habet, et solo tactu somnum conciliandi. Saepe-
byaeuae vi- jiuniero igitur iii stabula ingressa , curn dormieutem aliquem
ribu8.
deprebeiiderit, et pedetentini ad illum progiessa fuerit, sopo-45
rifeiam , ut ita dicam, maniim ejus naribus admovet; sicque
eas opprimit, bic ut sine sensu esse v-ideaturj ac tantum ter-
rafc suffodit ,
quantum sit ad eum ipsiun obruendum satis
c. 15. LIBER SEXTUS. 85
gultur vero et supinum et nudum relinquit, lu quod incuiii-
beiis somiio oppiessuni suiTocat, posteaque in latibuluiii abs-
Irahit. Jam cum lunae oibis plenus est, retro posito lunae
fuJgure, suam canibus umbram injicit, quos statim inutos
5 reddil, et tanquain veneiicio cjuodani eorum sensus perstrin^
giLj deiiide et elingucs abducit, et optalis fiuitur.
Celebris ille jani olim delpL•ini in laso amor, quo for- XV.
uiosum adolescentem prosecutus est, non est silentio rnibi Historia de
"^'
praetereundus. "ymuasiuin mari iruminet
lasensium i"itui• oj
••
"^
;
11• ga puerum . .
"
lUillic ephebi post cursus et palaestras mare mgressi antiqui- amore. ,
lus recepto rnore, se lavabant. Et cuiii aliquando iiatationi

iiidulgerent, unum ex illis fonna praestaiitem delpMuus qui-
dain vebeuientissinae aiuare occoepit ad queiu cum adnasset
:
initio 11011 iiiediocrem ei metum incussit: sed aucta paula-
'
,
15tiiu familiaritate , ita pueruiii sibi conciliavit, ut plane ami-

cum et beiievolum baberet. Itaque lusitare inter se coepe-
runt, et nataiido certare: est quaiido puer iiisidens
illi, ceu sessor equo, supeibus veliebatur. Atque boc specta-
culum tum laseiises, luni peiegiini adiinrabantur. Pergebat
20 suo* auiores 'ebells delpbinus, et in inare tantum pro-
cedebat, quantum libcbat puero ; deinde revertebatux, et
prope litus eum ubi inviccm digressi, liic domum
restituebat•,
suaiii, ille iii Solebat autem apparere del-
i>€lagus redibat.
pbiiius eo ipso tempore , quo dimittebatur gymnasiuni. Eo,
25<iuem exspectaA-erat viso puer gaudebat cuni delpbino de-
,
,
;
lectabatur, et colludendo ac suae pulcbriludine forniae in

admiratione erat, ut qui iion bominibus inodo, sed etiani ra-
tione carentibus aniiiialibus formosus \ideretur, At invidia
redaniantem illum nou multo post sustulit. Niraium eniin
SOexercit-atus et fessus aliquando puer, cuiii toto ventre in ve-
clorein delpbinuiii temere se injecisset, non animad-
suum
verteiis aculealam spiiiam dorsi erectaiu esse atque horren-
tem, ejus acuminibus umbilicuni suuin exulceravit; ex eoque
facluiii est ut et veiiae quaedain abiuuipeieiitur et pennul-
, ,
35tus saiiguis efflueiet, ibique puer extremuui sjiiritiim eiTuii-

deret. Id delpbinus partiiu ex pondere seutiens (iion eniin
jam ut consueverat tam levis et expeditus insidebat, nenipc
qui spiritibus sese non sublevaret) partiin sanguine iuibutum
iiiare ccrnens, id quod res crat ut iiitcllexit, amasio suo su-
40peisles vivere iioluit. Quaniobreni luulto robore, quemad-
nioduui [Rhodia navis] plenis vclis propulsa sic simul cuiii
defuuclo in litus se ejecit j amboquc, bic jaiii niortuus ille ,
aiiimi defectionc exspiraiis , bumi strati jacueruut. Laius,

bone Eunpides, iion tale facinus propter Cbi-ysippuin coiisci-
45vit, quamvis, sicut tu ipse ais, et fama docet Graecorum ,
priinus pueros amare coeperit. laseiises cives, ut illoi-um ve-

hementem aniorem cum lioiioris gloria coinpcnsarent sepul- ,
cbri inoiuimeiituiii coiimuiiie ainboiuin, et forniosi \meri et del-

86 l>l•, ÂTURA AM.MALIU-M. c. 16—19•
pliiui aiuatoiis , coiislitueruiit , et staluain i[uac forma exiniia

puerum iu delpliini dorso sedenlem haberet, excitaruiit at- i
•jue etiam iiumisuiala ex argeiito atque aeie fecerunt, et eo-

ram iinaginibus signaveruiit, ad dcnionstraiidmu utiiusque
miserabilem casum ; ac nimirum tantuiu faciiius inemoriac tia- 5
diderunt, ut l)ei aiuicuin lionorarent. lu urbe Alexandi-ia Pto-
lemaeo secuudo ii-giiaiite , simili amore delpliinum flagrasse
audio, [item Puteolis Italiae]; quae si Heiodotus iiox^sset,
[non] niinus, sicut iuibi idetul•, quaiu ea, quae de Arionc
MetbjTiinaeu dicuntur, miratus fuisset. JO
XVI. Canes, boves, sues, caprae, serpeutes et besliae aliae
De praesen- cuiu iuipendeiiteui pestem [et fauieiu] ac terrae luoluui, tum ,
bioue ani-
gjjgjjj coeli salubiiLatcm et frueuui ferLilitalein praesentiunt:
,
neque tanietsi ratione careut, quae aut saluteui, aut perniciein

adferre potest, ab eoruni quae dixi, iiilelligentia aberrant.l5 ,
XVn. In Idumaea, seu Judaea cuiii Herodcs reruiii potirelur, ,
Histona de exidjja inagiiitudiiie draconi perpulcbram admoduiu adole-

pne aa
'^-sceiitem feminam in amore fuisse indigenae praedicant ad ;
conc amata. • •
i
quam iJie quiJem ventitaret, et saiuul cuni ea amauter dor-
•
i •
i
luiiet. Haec ''

etiam si amator quoad poterat, leniler20
, ,
et mansuete ad ipsam adreperet ejus tameu metu perterrita ,
sese subduxit et ut ex atiiicae absentia emn amoris oblivio

,
caperet, menstruuin spatium abfuit. At ei sane quum abseu-

tis desiderium augebatur indiesque amatorius adiectus eate- ,
iius ingravescebat, ut noctes et dies ad eum locum, ubi cuin25

adolescentula ersari solitus erat, frequens accederetj cuuivcio
eain, quam amabat, iion iiiveniret, tanquam amator, cui auior
optatis iion respoiidet, acerrimo dolore afllictabatur. Postea
autem quam puclla revertisset, confestim eam adi%-it, ac valde
amatorie, taiiquam sprelus, ob eamque rera iratus scilicet, re-30
liquum peradolesceiitis coipus circuuiplicaiis, ejus crura parce
et iiiuUiterveiberabat. Non ergo expeitia rationis aniiualia
[Cupido] ille Jovis ipsius deoruuique aliorum doiniiius iiegli-
git, sed ex bis et aliis quemadiuodum et erga ea affectus sit,
et singula curet, ostenditur. 35
XVIII. Cuin voracis.simi serjjentes sinl, et longum et exiguiuu
De^crpcnti-stolnacL•um se habere noriiit, [ut Aristoteles ait] , scse liumo
"* *' j*''""excitant, celsosque et erectos constituunt extrema cauda ni- ,
teutes , ut iii ah um procliviur delabalur cibus cuuique pe- ;
dibus careant, scrpunl •6556.

Eoium quidani sirailiter40
uLque jacula seiuelipsos jaculantur, ex eoque quod agunt iio-
men trabuiit ; iiam jaculi uoininanlur.
XIX. Avium, quae canlu valent, iiulla latet: at scimus biruii-
;,.,..'"™ * dines , merulas nationem et picas loquaces esse,
el cicadaruni
aiiiinaiium ^^ bombis stiepeie locuslas, et parnojiem sono tuinuto obstre-45
ôcibus. pere, ueque silere tiOxalideni nec non vocales alcedines et ,
lisitliicos [tum eliaiii iiitcr a(|uaLilia ololygoua luiiiiiiie sile-

:
lej iieiu aviuni alias ilebili ct iiiulicbri, alias acii et coiitenta

c. 20—23• LIBER SEXTUS. 87
voce uti ; alias migrantes de ramo iii ramuin tanquam ex ,
priore domo iu aliam, [prae nimio voluptatis seiisu] occiue-

re ; tanquam festos dies agere, et vi-
alias in pratis cantantes
lam, ut dicam, iloridam ct mollem degeutes, veris adven-
i(a
5 tum canoris oiuinibus el laetis acclamationibus excipere, [De
cycnis, et cui Deorum serviant, supra dixi.] Pica cum alias
voces, tum maxime humanain imitatur. [Iniitalione vero istae
peculiares sunt :] llorus equi liinnitum, salpinx tubae sonitiun,
et torquilla obliquam tibiam repi"aesenlat, i)nbrium guttas coi'-
lOvus efilngere conatur.
Mares scorpii infestissimi liabeiitux•, femiiiae multo remis- XX.
siores, non enini tantum virus acerbitatis liabent. Eorum no-De scorpio-
veni esse genera accepi, album, rufmii, fumosum, nigruiii, vi-""™ natura
lide ^ ventricosum, aliud cancri simile queni infestissimum ^ ^^
15oinniuin llainnieuin appeilant, aliud etiam ferunt alatuni esse
et duplici aculeo armatum aliud quod sej)lein lialjeat inter-
,
nodia. Noii ova scorpii, sed foetus animantes pariunt. Siuit

qui eos iion coitu, sed niinio coeli calore tantuin procreari
asserant. Ictus ab eis inflictus quo pacto afficiat, vel interi-
20iiiat, aliuiide petenduni.
Apud liidos sicut audio graves inler se gerunt inimi- XXI.
,
,
citias draco et elephantus. Quare dracones, liaud inscii im- Quomodo

^^, .,.
peritique ex arboribus eleijhantos ramos decerpere in pastus
^
\ -,
'^'*''**"•'^ *'
suos solere, in has ipsas arbores primo serjûntj postea eam :' jg„t
lephaiitos
.
^
25sui coi'poris partem dimidiaii], quae ad caudam pertinet, ar-
boiûm frondibus ciicumtegunt alteraiii partem anteriorem ,
funiculi instar appensaiii dimittunt. Eo cura accesslt elephan-

tus ad arboris surculos carpendos, draco in bujus ipsius ocu-
los insiliens effodit deinde anteriore parte collum ejus con-
;
30stringeiis ,
[posteriore flagellans] , inusitato et uovo quodam
laqueo strangulat.
Gallinaceum ac ignem leo , pardalim hyaena, stellionem XXJI.
scorpius hostiliter odit et eo adinolo torpore afficitur.
, l)ra-De animali-
coiiem elephantus perborrescit. Omiie jumentum murem ara-•!"• antipa-
35'i6um reforuiidat. Astacus polypum extimescit. Caiiem de
tecto propellere et dejicere non possis, periculi eiiim magni-
tudine veretui•.
Quos vero dolos eliani scorpiis nalura videtux' dedisse, XXIII.
illis sunt peculiares. Eteiiim Libyci, ab eorum multitudine De scorpio-
°"°' .^*'"""
40fnetuentes, ad vitandos ipsos omnia njacbiiiamenta moliuntur :
soccos ferunt in lectis, cuiii longe a pariete remotis, tum in

excelsum collocatis, tum fulcrorum pedibus in hydi-ias aquae
plenas impositis, sublimes somnum capiunt; qua machinatio-
iiis niolitione facta, sese quieto et lulo somiio usuros arbiti'an-
45tur• Atqui scorpius, si quid unde semetipsum in tecto sus-

pendat nanciscatur, ibi fortissiine forcipibus inbaerescit, si-
mul et demittit aculeum secundus igilur ex tecto descendens
;
pcr priinum serpil, atque suis itidein forcipibus ad illius acu-

38 Ut^ IsATuRA ANIMALIUM. t. 24• 20-
Jcuiu adLaerestit , et suLlimem siuit suuiu aculeuui , itciu a

secundo teuetur teilius, a terlio quartus, quiutus siuiilcm or-
(liiieai coiiservat , deinccps per piLinoa
iLeint|ue cetcri ojiiiics
(iecuiTunt. Postremus dumiientcm per superiorea re-
feiit, ct
cuiTit, similiter ab illo secundus, luin ab uUiino tcilius, 5
ieliqui(|ue sese subducuiit quod velut sane catojiam solvcii-
,
tes iiiter se omnes subtraxerunt.

XXIV. Vulpes, fraudulentum animal, iiisidias Loc pacto iii eri-
Qua artc naceos terrenos molitur, ut cuui eos lectos, quod a iiiursu
\u pes tri-^-^p-g
inipetum spinis proliibeut, exj)Uguare iiou queat, ipsoslO
ilas niJcicu-
^^^^'^'^ cautioue oi-is leniter [et cautej piiuium subveitens,
losqiie capi- supiiios constituat deinde eos qui antea eraut furuiidabiies,
;
at, glaciem- faeile Liiiiet , et

exedat. lu Ponto sic otidas Tenatur, ut et
quc eipo-gggg
avcrteus, et [caput] in terram abjiciens tanquam avis
tollum, sic caudam exteiidat; eae aulem Lac insidiarum in-15
cedunt• illa '

structioue seduciae ad illaiu, tanquam ad suaiu grciâleiu, ac-
se vcrtens nullo iiegotio capiat. Tuni
secuiidum fluviorum rijoas gradiens pai%'nlos ])isciculos callide
"€
exceptat: iiam caudain in aquam dejicit, in quam ii iiinantes
dcnsis pilis irretiuntur alque iuij)Iicantur quod quidem i])sum20 :
alpes sentiens caudam ex aqua removet, et repeiiLe sc iii ari-

dum subducens eam excutit: pisciculi excidunt, alc[ue ab ca
devorantur. Tliiaces, quando coiiglaciaiites lluvii periculose
Lranseuntur , -ulpis iiidicio et periclitatione pcrcipiiint iiam ;
si glaciera rcsistentem et lliL•il cedentem trausmisent ejtu25 ,
vestigia ildenter per.sequuntur. Vulpes auteja, iium iransiri

fluvius possit, experitur Loc pacto ad glaciem aureni admo-
:
vet , ac si iluxum subLus non rcsoiiaie , iieque strepitum in

fuiido sentit glaciei se lanquam solidae credit ac transmit-
,
litj siii aliter, nequaquaui transit. 30

Xa>\ Ijdiidis fdiuiii jioetae ita decanlaut,
.
ut eoruui vocibus tliea-
xcmp a a-j^^.^
personeiit lieroiiiam illam laudaiitiuin quod lonoe uiul-
uicacanibus*^^""!^^ alias mulieres castimoiiia superasset , et propriae
,
-
praesiiti. lae coujugem suum antetulisset. Verum bestiae quoque noii
niinus pio quodam et iniialo amore ilagrant. Erigonae certe35
caiiis suae dominac sepulLura adfectae iuimoi-tuus est. LUe
vero Silaiiiojiis iion a .sepulcbro doniini sui, ncc \i, nec ul-
lis blandimentis abscessit. Dario, qui jiostremus legiiavil apud
Persas, in ea pugna ,
quaiii eoiitra Alcxaiidrum f.uscepit et
«oiuiuisit, cum a Bcsso multis ulneribus confossus esset, et40
jaceret stratus, oiunibus inortuuui relinquentibus, canis ab eo
educatus soliis jjerniansit fidelis, eumque, tametsi non aniplius
suiun altoreni, bicut laiuen adbuc viveutem servavil. Ita Xe-
^
nojdiou [ille Giylli lllius] cum Cyro juniore scribil, [ilorido
quidcm sernione, solos] lucnsae ipsius parlicipes45
et jibalerafo
Loclo] cum eo reuiansisse, ac siiiiul iiileriisse^ et sceptrige-
ram cjus euiiucbuiii, Arta])aten iioniiiic, super eo exlincto sc
occidisse, \ilain dciiKC};s bincCvro iiiiiiime vitalcm sibi fulu-
c. 20 — 31• LIBER SEXTUS. 89
.
rain adspenialum. Lysimaclii etiaiu legis canis, cuiii se ser-
varc (juiret, nou invilus eadcm qua suus moite dominus de-
fuiigi
quibusdam oiibatcs vocatur, ab aliis liypodro- XXVI.
Pilliece a
5 uius, aut psylla [pulex] ; aaiinai csL pilosum, et in arboiibus ®^.
''
iiascilur. [Ventcr ei leviter incisus est ut sectio uotata fllo ,
videri possit.] Morsum ab eo periculosissiuiuin Ireinoi- et ve-

liemens dolor cordis seguuntur: obstruitur etiam uiina, et
alius mealus fit [qui quoque exitum non Iiabet].
,
Adversus
lOliacc reiiiediuni est cancer iluviatilis coniestus.
Quemadinodum ex felibus nias est libidinosissiunis, sic XXVII.
aniantissima cataiorum femina quae venei-cani idcirco uiaris Q"^^|'*""*'^
;
^ . , . ^ .. . - . . fclibus.
consuelLidiiiein relugit, quod is calidissimuin ignisque simile
semeii emiltat, geiiitale ut femiiiae coiiiburat. Ejusce quidem
15rei xuas uon igiiaius communes catulos suos interimit; liaec
autem , liovorum caluloruni desidei'io permola , ejus libidini
iiiorem geiit. Quod autein ab onini tetro odoi-e felcs abhov-
vere dicaiiUir, eo excreineiila t;ua, prius fossa facta, occultaiit,
et teiTam superingerunl
piscibus libidinosissiiimm polypum ealcnus ilagi-atvti XXVlll.
20 -E-^
vcneris cupiditate incendi ieiuiit, dum eL oniiiibus

...iu-
coiiioris^'',•!'''/^''''
UlUIUC
viiibus exhaustis debilitatus , et ad natanduin et cibaiia
quiienda laiitopere infirmus factus fiieiit, ut postea aliis prae-
da cfficiatur. Cum enim pavvuli pisciculi, tum cancelli et
!25cancri ipsum cxedunt et conficiunt; quauiobi-em eum iion
aiiiplius anno \"ivcre dicuiit, feuiinaiiique etiam propter cre-
bros jiarlus ocyus consumi.
Pueium aviuiii studiosissimum, Pliylarclius inemoiiae pro- XXJX•
**'^'"'"'^ '^
dJdil, aciuilae pulluin, quem dono accenissel, vario et niulti-
SOplici cibo aluisse, et studiose diligenlei-que curasse. ^'" eum jjj^jjjjjjj^y
ipsuni iiuntanquam rem ludicrain alcbat; scd tanquam vel

amores suos et clelicias, vel natu ininorem geniianum fialrea],
sic sanc is aquilaui nuigna cuju cura el diligeiitia tuebalur.
Cum auteiu progressu aetatis in niuLuain inter se amicitiani
35vebeiiiciiLei• cxai-cjisscnl, atque accidistieL cx niurbo ut puer la-
boraiet, luin ei aquila adsiduitalc oificii adsidebal: cum eniin
is quietem caperct, ipsa quo(|Uc quieti se dabal, cuin vigila-
ret, eadem adsislcbat, cuiu iiuJi ederet, ipsa paiiter cibum noii
admittcbat: postca -ero quaiii e AUta excessissel, atque effci-
40i'etur ad monunientum sepulcliri, eum prosecuta estj postque
ubi cremaretur, iu medios rogos se immisiL
A.seJlus piscis, ut cetcris quidein partibus inlerioribus iion XXX.
adinodum cum aliis dilTeit, sic certe sua proprio (|Uudain nioro '^'=''^'^""l'>-
jiihil nou solitarium aiuat, nctjuc se cum aliis sociari gaudet.

45Cor piscium solus iii veiiLie habel, cl in cerebro lajjillos [deii-
tibus] uiolaribus siuiiles. Et alii quidein pisces lcjiipeslalibus
perfrigidis occultantur, bic auteni exoitu caiiiculac latel.
Paguios musicac illecebiac inacliinalioiic piscalores ca- XXXI.
90 IJE NATURA ANIMALIUM. c. 32 — 38-
l)e iiaguris piuiit. His eiiiiu in latibula abdilis illa moduluri inci- ,
musica ca- pjmjt inslrumeiito, [(juod pholingiuin noniinant] quod. cuiii ;
'*
*'
audiverint paguii, statim tanquam aniatorio quodani ad exe-
unduni non niodo inducuntui• e latebra veruin etiam volu- ,
j)tate allecti estia mare egrediuiilui• : lii cjuidem retro ad ti- 5

biam canentes cedunt, ilJi aulein sequeules in arido cojnpre-
Lendmitur.
XXXII. Qui Maream lacum accolunt, tlirissas ilJinc cantu et pul-
De thnssa- g{]jug testaium cuiicrepantium consonanlibus piscantur. £t-
rum •'''P "
gj^jjj^ eae , tanquaiii sallatrices, saltantes iii piscatoria ad selO
couipreliendendas explicala instrumeiita incidunl atque cuiu ,
et lusione Aegyptii
sallatione spJeiididaiu praedam conse-
quuntur.
XXXIII. Aegyptios sua propi'ia quadam iiiagica ratione accepi cuiii
vi avlbusêt de coelo '68 deducere, tum serpeiites primum incantare, de-15
*'^''Pif.'}V''"^ inde ex latibulis facillinie extraliere.

XXXIV Fibei• in utraque sede vivit iiam die quidem iii iluviis;
De castoris al>ditus aetatem agit, nocte iii lerra vagatur casu et fortuito ;
solertia. objectis vescilur. Quod aulem causain, ab insequeiilibus ve-

natoribus cur lam cuijids petatur iiou ignorat, idciico iiior-20
dicus premens usque incumbit ad. clideiidos testes, quoad eos
absciderit, et sic illos eis objecerit, tanquaiii lioiuo summa
prudentia in latrones incurrens, quaecumque porlat, ad se re-
dimendum exponit. Quod si po.stea quam exsectus et ex pe-
riculo servatus fueiit ab iiiseclaatibus ilerum urgeatur, hic2b
,
sese erigens , atque, quainobrem iiisequi ulteiius pergere non

debeant causani ostcndens, ad revertendiun, quod jaiu ea paile
quam expetuiit careat Aenatores inducitj [nam carnes ejus
,
non admodum illi curanl]. Persacpe etiainnuiii testiculis prae-

ditus, cum se a veiialorum cons])ectu loiigissime cursu remo-30
A'êrit, eam parlem desideratam ita aslule coiuprimit et occul-
lat, ut insectatores fallat, taiiquam iis careat, quae occultavit.

XXXV. Si bupreslideni bestiolam bubuluni pecus devoravcrit, laii-
Debupresti-^Qpg^.e inflatur, ut et lunipalur, et iiou multo post efilet Jia-
•1«• r. +
Iilum extremum.
ti;
Oo
XXXVI. Erucae olera et exedunl et celeriter conficiunt. Eis mu-
De erucis. \[^ gi per iiiedia olera atubulaverit, ex mensibus laboians,
^
peijiiciem alTert.
XXXVir. Jnimicissimus bubus est oestrus et iiiyops. Ille par cst
Dcoestro et,„aîîjj,ag
uiuscae, aculeo firmo et uiagno armatus, sonum au-40
•nyopc•
^pjjj |)ojjj]ji iustar et asperum edit. Myops vero iiiuscae ca-
niiiae siinilis, aculeum niiiiorem quam oesti-us habel, sed ma-
gis sunorus esl.
XXXVIll. Nullus, qui ab aspide morsus luit, ex malo incolumis
Dc abpidc
evasisse niemoratur. Hinc Aegyptiorum reges in diadeii]ate45
quaedam. . .,
. ^, .^• •
vanegatas aspides gereic antellexi , per Jiguram istius aniina-

lis invictuin iiiiperii robur occulle signiiicanles. Eariun quae-
dam ad longiludiiiem ciiiiiique cubilorujn acceduntj noniiul-
:
c. 39 — 41. LIBER SEXTUS. 91
lae rutilo pluniiiac iiigro

,
cinereoAe colore coiispiciunlur.
,
Ullia c|uadiautem liorae, quos inomorderint, vhere noii que-

uiit; eos suflocatio, convulsio, et siiigiiltus, ut ajunt, infestaiit.
IcL•neuulonelll auteiii aspidis ova disperdere audio, ct laiiquam
^ catalis suis futui-aui liostilem peruicieiii suuiuiovcre. Celerum
aspideni Libycain vel adspiiatione sola excaecare quidain ajunt.
tet?
Nojine vim iiatuiae tuiii alibi, tuui bic etiam mii'ari opor-
Hinnulos mares pleiOsque paties occiduut, iie iiumero Capreoli cur
aucti inatres postea ineant; id quod \el iiitei' briilas aiiiman- hiinmlos
""^*"
.
lOtes magnuiii scelus et piaculum est. At Cyro ct Parysatidi, "^*'^^*
Persae, decorum boc facinus et justmn Aidebatur ille eniiii ;
mati'em iiicesto amore auiabat, et baec in fdium siiuili amore

ardebat. Talis brulorum natura est; at Lomiiies ut leiiiei'a-
ria et eflfreni libidine oninia concupiscunt, ita cupiditatibus
15suis iiusquam moderautur^ aut abstineiit.
liisula in Poiilo, quac ab Hercule noinen traxit, celebra- ^'^•
Quantumcunque niurium '""" "*

tur. illic est , Herculem religiose ^
colit ; et quidquid deo dedicatuin est, [taiiquam id ei sacrum Hcrculem

giatuijique esse intelligeus et credeiis] non altingit. Ilaque coleutibus.
20cuiii vitis (quac ibi dco frondescil, et soli eideui ad religio-

nem consecrata est, cujusque racemos dei administri ad sa-
cra servant) uxae adsecutae f uei-int luaturitatem ; tum de in-
sula mures discedunl, ut ne, si remanerent, pei' iinpruden-
tiam eas contingant, quas tangi fas non sitj post vero, ubi
25id tempus praeterierit
aiini ad domesticam sedern revertun-
,
tui•. Atque baec quideni Pouticorum inurium est probilas.

Contia Hippon, Diagoras, lleioslralus, reliquique deorum ho-
stes, quomodo vel a racemis, \el aliis rebus consecratis ma-
nus abstiimissent ;
qui ue ab ea quidem insania suam assensio-
30nem suslinuerint quo minus et iiomiiia deorum
,
et opera quo-
moducunque tollere conati fuerint?
Priiuum ut in Aegypto
pluit, perparvulis guttis iiiures iia- -^^ *
sci solent, longe laleque totis arvis vaijantes inaxijiia cala-

tiui /""" "* .
*^
^. ° ^ °
. .
rr- •" Aegypto.. .
milate ex spicarum circumiOsione et succisione segetcs afJi-

35ciunt, et luanipuloiuin aceivos vastantes magnum Aegypliis
negotium exbibentj eoque Cl, ut ii iiisidias eis conentur nm-
scipulis tendere et sepiuientis aut muris repellere et fossis
,
arcere. Sed mures ut niininie ad muscipulas accedunt, [in

quibus ignem accendunt], sic cum sinl ad saliendum apti et ,
40fossas transiliunt [et muros etiam laeves et iiicrustatos le-

,
ptando superant]. Aegyptii autem de spe et coiiatu depulsi

omni macbinatione insidiarum tanquaoi paium efiicaci reli-
cta, se ad suppliciter deprecandaui a diis calaniitaieiu veitunt
mures vero di\dnae iiae metu in montein quenjpiaiu, acici in-
45structione ordinem quadiaugulum conservautes, discedunl; ho-
rxini omniiuu natu niiiiiiui primo in ordine ronsistuntj ma-
ximi vero extremum agmen ducuut, et eos qui lassitudine de-
ficiunt urgent ac seipsos sequi cogunt; quod si ex itiiicic
,
:
92 ^"• NATURA ANIMALlUiVI. c. 42. 43•
iiatu laboranles subsistanl, omiies quoquc consequeii-

niiiiinii
tes,ul esl in inore belli iiisliluloque positum, insistuut et in-

tcrquicscunt ; siinulque se ut piinii niuvere coeperuut , ccteri
coiitinuo oniiies couscqTiuulur. Hoc ideni, qiii Pontuni inco-
luiit, mures illic agerc dicunt. £x oinni autein donio, cujus 5
riiinae iuipendeantqua priiuum dalur, [oinnes] celcriter cle-
,
migrarc creduntur. [Quin etiain iiiurium proprietas liaec est]

cum occm fclis auL ij)erae sibiluiii exaiidiverunt, e cavo suo
inusculus alios alio transrerunt.
XLII, [Historiam Italicam facLi, quod ima cum urbe Sybari in-lQ
Historia «lcclaiuit, quaeque ad aures nieas îervenit , referre nou ab re
capra a «a- ^^,•|^ Adolescens, iioinine Crathis, cuiiis opera in tuendi ca-
'
prano ama- .
-! .
^
,
> }.. t^
ta prmi pccons munere versabatur, cum cupiditate libidinjs ila-
graret, iii eaiii ainoris capiiui coiisueiudiiiem cecidit, ul si
quaiido venereis rebus uti babeiOl iiecesse, cum oinniuni ca-15
pvaium formosissiina Yeuereo coiiiplexu jungerelur, eanique iii
ainasiae numero locoque ducebat, doiui etiaiii a capiae
desidei'io abboirei)tia adfercbat , liedeiâm ininiruin [et lenti-
sci pulclieiTiiiias frondcs, eL smilacein] et juncuni saepe eden-
da eidem objiciebat, os illi reddens ad osculationeui suaveo-20
leiilius sed et molles, et teiieras, ut taiiquain sponsa niollius
;
doriuirct, lierbas substernebat. Quod quideni ipsum ut liir-

cus gregis dux perspexit , rivalitate laborare, atque interea
suuni occultare auiinuin coepit, quoad aliquando taudem eum
suiniiuin capere deprehendisset ; tuui eiiini oinnibus ievocatis25
viribus, facto in euin impetu, cerebruni diminuit. Cuin au--
tetii ejusmodi factum ad indigenas permanasset, non modo ei
luinuluiu non obscurutii excitarunt, sed ex eo etiam iluvium
Cratliiin iiominarunt. Infanlein autern puerum ex ejus cum
capra coiisuetudine susceptum, caprina habentem crura, et fa-30
ciein huiuauam, iu dcos repusituni, deoruinque lionore afie-
clum fuisse, et sylvauuiii [queiidam napaeuiiiquc] deuin esse,
iti serjiionem liominuni veiiit. Aninialia igitui' etiam rivali-
tate laborare hircus docet.
Aegyptias fossas bistorici, et CrcLicos labyrinUios iidem35
,,
'.. '
." ac poetai-um natio celebranl; \'eruin fossionum, nuas formicae
1)«• liiriuica- 1. .•
•
r i
niiu cavcr- eibciuut , varia diverticula
-i
, llexiones, aiiiraclus nonduni sci-

iiiH ctoeco-unl. Enimvero eae luirabili sapicnlia subterraiieas aedifica-
iioiuia.
liuiu-ulas toiUiosissinie consliuunt, iit \el difiicilem adituni,
vel omiihio iiivium aniiiialibus iiisidias sibi iiiolientibus effi-40
ciaut. 'icrrani veio, qiiaiii elFodiuiil , supcr cavernae os ag-
gerunt, ct tanquain muros quosdaiii ct propugnacula coiistru-
unt, ne cx coelo aqua pluvia deilueiis ipsas alluvione vel
omnes, vel quamplurimas pcrdat. Tutermedia item sepinienta
cavernas alias ab aliis secei^nentia solertissime mac]iinantur,4o
at{|ue
iii
ut in splciididis L•olninun^ aedibus Jieri solct, domuiii
oa
,
suam liiplici rogione foniiaquc

lutuiii
ribuiil
aiidrouciii,
alteiuiTi cnim
iii quo
(
iiiarcs
:
[cl juiictae eis fcininae

c. 44 — 46. LIBER SEXTUS. 93
aedificant; alterura gynaeceuu] nuncupalum
habitent], ubi ,
feminae pariant, nioliuiiturj tertium graiioiuui acervis clesti-

nant cum tameii ab scL•ou]acbo et Socrate [laudabilis] rei
:
,
oeconomicae perilis nibil lale didicei-int.

, Cum autem tan-
5 quain ad pabulandum proilciscuntur, nalu grandiores siiniliter
eas atque exercitus duces ducunt ut ad segetes peivenerunt,
;
adolescentiores sub stipula stant, duces \eiO adscendunt, et

spicas abscissas inferioribus dejiciunt bae vero circuiustan- ;
tes aristas distrabunt, siniul et utriculis grana iiiclusa expli-

lOcaiit; atque ita iieque tritura egentes, neque ad ventilandum
operis, neque Aeiitis ad purganda a sordibus grana, ex fru-
mentis, quae horuines exarant [seruntque], cibos sibi confici-
unt. Illud etiam auditum babeo prudenter factmn , eas bu-
matione mortuas aliqua necessitudine sibi coDJunctas adficere,
15et iii granorum folliculis conderej ut honiines in uiiiis pa-
rentes suos, amicos.
equus
Si accui-ate et Jiberaliter tractetur cum benevo- XLIV. ,
lentia ergaeum, qui sibi benefecit, cumque aniicitia acceptiun Esempla a-

beneficium compensat. Jam quod longe lateque pervagatum™""* *''.
20est, qualis in Alexandrum Buceplialus
mibi jucunditatis ad naiTandum babere videtur. Antiocbi
*'
fuerit, propterea ' g^^j^ ^^^^jj

ti.
item equum praetereo, qui, ut dominiun suuin ulcisceretur,

Gallo nomine Centoarati, qui Aiitiocbum in pugna interfece-
rat, iiecem intulit. Socles formae pulcbritudiiie cgregius Athe-
25niensis, quem mibi peruiulti ignorare videntur equuin emit ,
pulcbrum, aliis equis sagaciorem, et tam vebementi iii se aniore

incensum ut cum accedere sentiret duminuui [vel cum pal-
,
paretur] [binnitu aut freniitu] suuni testaretur gaudium ; et

,
cuui asceudere pararet, se ad conscensum praestaret obe-

ille
SOdientem j cum aiite oculos consisteret, ille suaviter et aniato-

rie in eum iiituebatur. Quae oirmia eatenus aniatoria et ju-
cunda Aasa sunt, quoad petulantiam in adolescentem altentaie
'38 est, siniul et fania turpitudinis de ambobus dissipata
exstitit; tum eam infamiam Socles sibi conflari non passus,
35ut in aniatorem llagitiosum et petulaiitem odio inceiisus, equum
vendidit. Is non ferens ab adamato suo se distractum abes-
se, acerrirua inedia sibi conscivit morteni,
Altagenes et gallinacei inter se inimici graviter sunt. XLV.
Inimicitiae intercedunt cornici cum circo. Mutuo utei^que inDemutaiea-
40altenim odio pelagius accipiter et corvus flagrant. Cum tur- ^'"™ '^^^'
. -^ ••
ture corvus et circus insitas inimicitias gerunt, eti utrumque
• •
. • • rundam ini-
îcijjjg
^
"vicissini turtur odit. Cicouia et vespertilio inter se bostes
sunt. Pelecanum quoque et coturniceni invicem infensos esse
audio.
45 Sympbyto interimitur aquila, ibis felle byaenae, allii se- XLVI.
mine sturnus cbaradrius bitumine, berinaceus potaniogitone, ^^, ^*'^'^^ '"
,
eideni fel mergi intolerabile est. Circus, larus, lurtur, meru- quji,ugda„
la, et \Tilturum uatio comesto malo punico trito pereunt. mortiferie.
94 ^ NATURA ANIMALIUM. c.47 — 50.
[Ceclri foliis calamody tes] , amerinae flore alricapilla. corvus
erucae semine occiditur. Ungueiituin scarabaeuni, ferae ca-
prae acleps iiiJupam interficit. Coinix -ero si inciderit in
comesae a lupo reliquias carnis moritur. Alaudam sinapis se-
men, et giuem Jiausta '5 lacliryina coiiilcit. 5
XLMI.
i)e leporis
solertia.
caie.
I)e lepore mihi haec iu nientem lioc loco veniunt cxpli-
eum sane jJiius sub solitum ciibile subh'e, quain
niodo ingredieiis, modo egrediens, sua conturbarit
gacitate liomines astule decipiens.

ut
ne ea sLiueiitibus sibi iiisidias appareant, naturali quadam sa-
10
,
XLYIII. Equa mater optima summa caritate et fide puUum suum
De equaruin aiiiat. Cujus saiie inodi amoiis Darius aetate inferior iiou im-
erga i»iliu8 pei.Jtus^ equas a paitu receutes relictis doiiii puUis ad pugnas
"'"'^'^"
dacebat. Pulli vero sic alieno lacte a matribus orbi queni-
admoduni lioinines paienlibus amissis aluntui•. Dai'ius cuinl5 ,
inclinata jaui acie in eo praeJio quod ad Issuin coininiserat,

,
Persariun res premi coepissent, cuniquc victus fuga salutem

adipisci necesse haberet, in equain adscendit; quae, quod re-
Jictimemoriain piilli recordaretiir, quaato maxiiiio potuit stu-
dio et celeritate eiun ipsuin praedicatur ex periculis eripuisse.20
XLIX. Atheniensis mulus jam vetiilus, quanivis immunilale ve-
Historia cluraruui donatus esset, ut Aristoteles ait, non laboruin tamen,
de mulo vc- qxxi per adfectam aetatem obiri queunt, studio exsolutus esse
tuln Aiheiu-
yQ|^j{ Nam cum Minervae templum Athenieiises aediilcaient,
is nulla re onustus, sua sponte cuni adolescentibus iimlis,25
tanquam ad iterfacienduin socius et hox'tator, ibat. £t queiu-
admoduin quispiain senex artifex per exactam aetatein qui-
,
deui jani opere diiiiissus venuntamen experientia et senili

,
doctrina juvenes ad laborem exacuens sic is ultro citro(|iie

;
(Oinmeans ad opus juniores incitabat. Quod quideni ipbUiiiSO

ut Atheiiiensis populus intellexit, per praeconein deelarari jus-
sit, ut ne a frumenlo aut liordeo piObiberetur j sed et cx-
plcri et satiaii pernntteretui-, et pretiuin ex aerario peterelur,
laiiquam iii Prytaneo sportula illi decreta, sicut athletae jara
*^•^
aelate coiifecto.
L. Cleaiilhem Assiuiu baec de forniica liistoria coegit et in-
Hisforia .le vitum et forlissiiiie contradicentejii animalia concedere ratio-
Cleanthe et jiis nou experlia esse. Naiii euju aliquando otiosa sessioue
de iormicie.
lYygj^jp,,^^ ferunt fonnicas, quae coniplures ad ejus pedes es-
sent, auiino coepisse vacuo et soluto contem[)lan alteras iii-40 ;
niirum vidisse alicundc morluam in alienaruin doiiiiciliuiu et

suarum mininie conlubernaliiun portantes in formicariae ca-
veinae faucibus consistere; alque inde continuo alteras iJer-
spexisse i)iodiic, et cuiii exteniis velut quiddam contrabeiites
iteruin eL saepius ultro citrocjue coiiimeare dcnique lunibri-*^
;
cuiii, taiiquam redemplionis pretiuiii ,

atlulissej eumque alte-
vas accepisse, et siinul quaiii feneiit ))iorliiain diuii.sissej al-
fpras cum gaudio ct libenter , siniiliLcv al(|ii(• vcl fiaticiii vel
c. 51— 53. LIBER SEXTUS. 95
filiuiu, recepissc. Quicl ad. baec dicet HesiotlusV qui scripsit
Joveiii natuias distinxisse , ut
Pisces atque ferae, tum pennataeque cohortes,
Mutua siut sibi praeda, agitant quia jiire siue ullo :
5 Ast homini dedit esse aeqiii justique teuacem.
Atqui non liaec dicet Priamus, siquidein is ipse liomo ab lio-

iiiine,et L•eroe, et ex Jovis stix"pc oiiundo, ipse quoque Jovis
progenies, multa Hectoreiu pecuiiia ledeniit.
Dipsas, cujus yiin et naturam ejus nomen nobis declarat, LI.
lOinfeiior niagnitudine quaiu vipera, sed tamen iiiDe dipsadis
quidem est
occidendo quaui celerrinie superior. Ejus enini morsu -"**"/^^'"""
cussi, etsi adsiduam potioneiii liauriunt, ad sitiin taraen exar-
descunt, et ad bibendum eatenus inilainmantur, quoad celer-
rime rumpuntui•. £ani Soslratus cuni albam esse ait, tum
15duas in cauda lineas nigras habere. Et sicut audio, quidam
presterein vocant, alii caiisoiieui. Nascuntur autem praecipue
in Africa et Avabia. Turbam veio alioruiii uominuin etiain
buic ferae adfuiidunt; melamirus enini a quibusdam, ab aliis
ainuiobates dicitur; quod si centrida noniinari audiveris, ean-
20deni a me appellai-i putes. Sed iabulaiu quoque, quam de pabula dc
bac serpente aiidivi, iie ejus videar igiiarus, attexam. Pro-dipsadeeta-
metbeum ignem a Vulcano furatum ajunt, quamobrem indi- ^""'•
gnatuin Joveni furti iiidicibus dedisse reinedium senectuti pro-

bibendae efficax Jioc illos qui acceperant asino imposuisse
;
25audio, et cum ille sic oneiatus aestivo teinpore incederet, siti

laborantein ferunt ad fuiitem venisse bibeiidi gi'atia sed a ,
serpente fonlis custode repulsum itaque asinurn sitis impa-

;
tienteni id, quod gestabat, pbarmacum ut admitteretur obtu-

lisse bibit igitur asinus, et una cum remedio adversus se-
;
30iiectam quaiii dipsas deinceps exuit, sitiin quoque suani in

,
illam traiisfudit. Caeterum hujus fabulae auctor non ego suni,

sed ante me Sopbocles tragicus, et Dinolocbus advei'sarius
Epicbarmi, et Ibycus ilbcgiiius, et Aristeas, et Apollopbanes,
poetae comici.
35 Si elepbanti sapienter factum idque auditu digiium prae- LII.
terirem, me quis ignoraiitem forte praeteriisse putet; quara- De elephan-
obrem dicetur. Cum is qui hoideum huic admetiendi pro- '" /'"""'"'*
,
curationem babebat, bordei partem subtraxisset illiusque iii j•

a te , •
locum lapidibus suppositis, ipsi debitani tamen mensuram cuniu-

401iite servasset, ut dominum utriusque, si quando vidisset, fal-
lereh; elepbantus videns hunc qui ipsum debilo fraudabat,
,
polentam coquere, ])iimum promuscide sabulum collegit, de-

inde in ollaiii infudit, sicque solerler injuriis iiijurias sibi il-
latas ultus est.
45 Alii quidem canes feras tum investigare tuni eliarn ca- Lllf.
,
pere probe iioruiit; at vero Aegyplii fugacissimi suiil. JVauiDe canibus

cuui animalia, quae iii Nilo degunt, tiineant, illuc sitis qui- Aegjptiii*.
dem ad bibendum eos altrabit, at metus quiete ipsos ad sa-
96 DE NATURA ANniALIUM. c. 54—58•
lietalem bibere Ideoque non bibunt se inclinan-

iion siuit.
tes , iie quae sub aqua sunt , eniergat, atque ila
cjua e feris ,
eos abrijnat; sed pi-aeter ripam cursitant liuguaque laiiibunt,

|)otum, ut ita dicam lapientes, vel liercle furaiites.
Ijy Multa, quae callide terrenus lierinaceus facit, jam alibi
Cuni eniui
Dc erinacei <-lixi
solertia. is -8
iiuiic novani ejus veleraloriam explicabo.
;
est ut capiatur, contortissiine seipsum coiicludit, et

tautopere contaL•it, ut compreliendi non queat, siiuul et ani-
mam conlinet, spiiatvmique coiupriniit, et ab onini molu coii-
quiesceus moi-tui speciem prae se fert. 10
LV. Patellas non saiie a saxis avellas, ne Milonis quidein di-
De patellis, gitis qui Punicum malum cuui apprebendisset , arcte adeo
,
coiupriuiebat, ut uoii adversarioium quisquaiii posset exlor-

quere £as auteiu quicumque de saxo, ad quod ad-
e inaiiu.
baesexint, abstrabere aggreditur, luagna quidem Aoluptale exJ5
eai-uin coulpreL•ensione afficitur, et sperat se 2)iaeda potiturum
esse; -erumtameu illaium conipos iiei'i nequit taiidem ali- :
quando ferro abrasae abscinduntur a saxo.

LVI. Libyci homiiies belJum noii modo iinitimis [joraedae, aut]
De Libj co- guQg propagandi fines studio iiiferuiit, sed curn elephantis
rnin contraj^
320
Loruui dentibus adseiiueiidis suscipiunt. Haiic vero cau-
elepuaiitos i • •
expediiioni- sam cur jielantur elepJiaiiti praenoscentes ex sese qui dente ,
bus. altero mutili sunt, ante celeros reliquos iu prima acie con-
stituunt ad priniuni bostium iuipetuin excipienduin reliqui,
, ;
qui in subsidiis manent, dentiuui [amboruui] i-oborc integri25

auxilium fessis feruut. [Mulilos auLciu eam lorte ob causam
primo loco esse volunt, ut venatoribus ostendaiit non ujagnum
adeo praemiuxii, et vix dignum periculo, cui se exponunt,
ipsis exspectandum.] f)enlium aulcm alLcro, quein aculuni
ad propuLsandas injunas servant tanquam annis utuului• ;30 ,
altero [taiiquam ligone] radices elTodiunt, et arbores exstir-

pant.
^^^^-
Non modo
lexendi solertiani aranei praeclare tenent, ac
De
ut Miiier\'a, lanificii illa praeses et solertissiuia dea,
=»""•^0- siiiiiiitei•
riiin geome- . . .^ ^ '
. .
"i^ . . j
tria. tereti inanuxmi ministeno et tenui valent; sed et natura eliamOu

sunt ad geometriam eruditi iiaiii ot cenlrura servantj circu-
:
luinquc ex eo procedentem et circuuifcreutiam exacte confi-,
ciunlj neque mterim Euclide egent. Ad inediuiri auteui ccn-

tri sedciites insidias praedae suae tciidunt. >«'cquc modo [ut
quod videlur eloquar] tcxendi raliuiicin norunt, scd eliam40
sarciendi artificiu exceJlunt; naiii si ex eoruni quippiain so-
lerli opere ruperis, statiui a ruptura resarciunt, integiamque
praeslant.
LMII. arte numeruni
Pboeiiices alites absque ulla calciilandi
Dephoeiuce -j^
^j^ aiinoriun, veluti sapienlissimae uaturae disci-45
taiidi artiB P^^^") coiiiputare nomiit; ncque vel digitis, vel alia re atl ,
pcrita. lianc cognitionem opus liabent. [Cujus auteni rei gratia huuc
nuineniiii cos tenere opoileat, vulgaluin esl.] Atqui ex ipsis
c. 59. 60• LIBER SEXTUS. 97
Aegyptiis, qui spatium quingenlorum amiorum confectum in-
telligat ,
[aul: iiullus est, aut forte imus, vel quam] paucissi-
mi , nam iiiter lios quoque nou facile

iique ex sacerdotibus
;
conveiiit, dunique inter se contendunt, et alius sacram hanc

5 avem non nunc, sed in posterum advenlui-am ait, alius jam
adveiiisse plioenix illis frustra altercantibus
;
, diA initus de- ,
monstrat tenipus, et adest. Itaque saceixlotes sacriflcare ne-

cesse est, ac simul fateri se [quod totos dies disceptationibus
exigunt] avibus esse iuiperitiores. Noiine, hercle, haec scire
lOsapientia est: ubi sit Aegyptus sita, et ubi iii ea Heliopolis,
ad quain advolare ipsis fato constitutuni est; et ubinam pa-
ter sit deponendus, et quibus in thecis? Haec si iion ad-
miranda sunt, negotiane forensia, et iiiilitaria, atque alia ad
mutuas insidias coiwparata, solertia appellanda erunt? [Mibi
15quidem non videturj aemulatores Sisyphoruni [Telcbinuinj
et Cercopura, cuin illis Tero niibi serino est, qui baec pro-
bant et rimantur [uon cuni honiinibus, qui hujusmodi ma-
:
lis artibus initiati et infecti noii sunt].
Ratiociiiationem et dialecticam et lioc potius sumenduni j^j-j^•
206^80 quam dixerimus naturamne canibue

illud, si aiiinialia sciant, uierito
esse uiagistram quani alia nulla vincere potest.
,
Milii sane dialectica
quispiam cum dialecticae iioii ignarus tum venandi studio quodammo-
,
"'ent'-
deditus liujuscemodi dicebat. Venatica quae aderat canicula, "
ajebat ille, cum leporis, qui nusquani videbatur, vestigiis iu-
25sisteret cumque ea perscrutans pervenisset ad fossam, dubi-
;
tabat utrum dextrum aii laevnin iter ad iiisequendum lepo-

rem susciperet ut vero primum sibi visa est tanquaiu dis-
; ,
serendi perita, satis rem perpeiidisse, e vestigio fossam recta

iter faciens transilivit. Is autem qui eam cum rationem dis-
30serendi, tum venandi artem profitebatur, sic colligens supra
dicta demonstrare conabatur: Arguta canis, inquiebat ille,
primum secuiii considerate reputabal vel hac, vel istac, vel ,
illac, lepus in fugam se conjecit: deinde ratiocinabalur, noii

profecto hac, nec istac; ergo illac fugit. Neque fallacibus
35conclusiunculis mibi errare videbatur; nam non perceptis ci
tra fossam [ad bcc vel illud latus] "esligiis relinquebatui", ,
leporem fossam transilivisse: recte igitur canis fossani transi-

vit, ea enim invesligatrix diligens erat, et sagacissiine odora-
batur.
40 Massagetae, xxt Herodotus inquit, suspcnsa ad plaustrum LX.

pharetra, cutn uxoribus in aperto et piOjiatulo loco concum-De camelo-
bunt; et coiicubitum licet omnes adspiciant, praeclaie con- '"""° *"".'"
teniniuit.At conlra nunquam cameli coeuut palaiu: quod
quidein ipsuiu factine verecundia, aii adinirabili iiatuiae mu-
45nere faciant, Democrito, aliisque, [qui \el obsciirissimarum
rerum causas ingenio se posse conseqiii confidunt] disputan-
dum relinquo. Cum autem iiitei' eos conjunctionis appetituni
Aelian. rfe nat. anim. I. v. 1. G
93 DE NATURA ANlMALiUM. t. 61—63
pastor exoriri seiitit, aliquo concedit et tanquam sponso de-
cedit ingredienti tlialamum cum spoiisa.
LXf. Ex omiiibus legibus L•^lmanissimam judico, qua Lycur-
De elephan-gus praecipit , natu grandibus miuores cum vel de sedibus,
torum erga yel Je via, decedere debere tum vero eisdem reverentia ad- 5
;
geniores rc-
^.g^,^y^j. agtateju quaiu ut adsequantur fnon obstantibus fatisl
omnes expetunt , assurgere oportere. [Sed quomodo iste ]e-
gislator Eunomi filius cum naturae legibus certare et conferri
poterit ?] Elepbantorum [quidem] genus lioc idein solo na-
turae ductu, sine Lycurgi, aut bolonis, aut Zaleuci, Charon-10
daeve praeceptione, sanctissime observant; senioribus iiimi-
rum juiiiores de cibo cedunt, et senio debiles summa obser-
'atltiacoluiit, et a periculis servant, atque in fossain dela-
psos injectis fruticani fascibus sursum trabunt quibus tan- ,
quam scalis senectute graves adscendentes liberantur. £le-15

pbas parincida nunquam fuit ; uunquam iu boc generc pater
filiiim Haec foite nonnullis bominuui coiifingi
exhaeiedavit.
videbuntur,
qui ut ipsi raulta iigmenta et fabulas couamiiii-
scuiitur, ita ex suo etiam alios metiuntur ingenio uos xero ;
omni studio veritatem aifectamus. 20

LXII. Amantes dominorum esse canes, cum illa, quae ante dixi,
Historia de argumento sunt tum sane illud ipsuiii, quod adtexam. Ge-
;
cane Gelo-
Jqj^ Syracusanus cum arctissirae donniret se fubiiine ictutu ,
cogitabat. Hoc, quod ei 'idebatur, insomnium erat; et quaiu-

quam dormiebat, iiiter somnium tanien contentissima AOce25
clamabat. Canis igitur ,
quem ipse alebat, siinulatque altoris
auiici sui Tocem audisset, tanquam quodpiam Geloni pericu-
lum crearetur , insidiaeque pararentur, et in lecttim maxirao
impetu prosiluit , et circum dominum conversans , vehemen-
tissiuie latrabat,velut insidiatorem ulcisci cupiens. GelonSO
cuiii metu, tuiu canis clamore, somno, quamvis arctissiiiio te-
neretur, solutus est.
LXin. Draconis catulus cum infante Arcade, et ipse in Arcadia
Historia de nalus simul educaturj deinde etiam cum progressu aelalis
,
oêsccn e
^^ ^^^• jam adolesceiis, et draco jam grandior esset, iiiutuuui35
servato. servabant amorem. Adolescentis vero necessarii cum ferani ,
vidissent tam bievi terapore ut magnitudine praegraiidcm,

,
ita aspectu imuianem evasisse, doruiieiitem aliquando cuin puero

eodem in lecto in locum quam remotissiiiiuin deportaruiit,
eoque illic relicto , cum puero redierunt. Mansit igitur iii40
silvis diaco
[nascentibus ilJic berbis et
,
venenis vescens, et]
solitariani urbanis domiciliis et habitationibus praefe-
vitaai
rens. Postquam vero adjecto teuipore et puer juventuteui; et
draco aetateiu perfectam attigit, idem hic Arcas juvenis, cuni
per desei'tam sui amaiitis regionem aliquando iter faceret, in45
latrones incurrens stricto gladio appelitus fuit; et percussus
quidem, quod doleret, sive quia opem imploraret, auxi-
liutn, ut par erat, exclamavit. Draco autem bestia et ad au-
c. 64. 65. LIBER SEXTUS. 99
dienduin aceiriina, et ad videndum acutissinia, posfquain pue-
rum, quicuiu educatus fuerat, exaudivit, edito sibilo, tanquam
irae suae denuncialioiic, formidinuui terrorem illis iiijecit, cu-
jus metu trepidantes scelerati alii alio dispergu)ilur, ((uosdain
deprehensos acerbissmia morte affecit deinde ut Aeteiis amici
:
vulnera purgavit, et per loca illa, in quibus serpcntes erant,

ipsmn est coinilatus, postea ad eum locuin reverlit quo ex- ,
posilus fuerat neque tanien ei ex eo iratior fachis est, quod

;
in solitudines abjectus fuisset, neque ut pei'A"eisi houiiiies an-

lOtiquuiii amicum iii periculo deseruit.
Vulpes est aniinal improbum, qiiaiuobreni callidam poe- LXIV.
tae solent cosnoininare ; sed erinaceus terrestris quoque im- Q"" dolo
, . vulnes eri-
probus est. Is ut primum adventare vulpein viderit, ia or- ^j^^g^^ ;^_
bem contractus jacet ; vulpcs vero nullum ore apprehendendi cumveniat.
15[|aut mordendij locuni inveniens, in ejus os urinam reddit;
itaque suffocatur eiinaceus, simul spiritu ei ob contractionem
intercluso, simul et lotio influente.[Sic iiuprobuni illum dolo
circumveniens vulpes cajjit. Alio etiain modo capitur supra
exposito.]
20 Secundum Maeotidis paludis locmn, [Conopiuui nuncupa- LXV.
tutn] lupi, quos non canibus differre dicas, cuni pisca- I^"P^'"""' ^^
a doinesticis
toribus sludiose Aersantur. Quod si inaritiiiiae praedae par- Maeotim
tem fuerint adsecuti, cum iis et pacem habent, et tanquamcumpiscato-
ioedere devinciuntur ; sin nihil consequuiitur, eorum retia la- "bus com-
25cerant, et dislrahuiit, et pro eo, quod uihil dederunt, daninum '"^'""°'•
relribuuTit.
G2
LiBER SEPTIMUS
I. Boves Susianos iiumeraiidi scientiae L•aud imperitos esse

Dc bobus intellexi. Alque id minijiie fabulosum esse testatur nai-ratio,
Susiams.
quê ait, singulas earum Susis regi quotidie centuni cados iu
L•ortos sicciores et minus riguos liaurire. Quem quideiu la-
borem, 5 e quod sit eis certus et constitutus, sive etiam quia 5
diu multumque in eo se exercuei-int ,
promptissime obeuntj
nullam enini eainim ad opus rcmollescere videres. Ad alte-
rum vero supra quam diximus cadiun exbauriendum nec ver-
beiibus cogere, nec blanditiis inducere posses, ut ait Ctesias.
II. Sub pedibus Atlantis montis (queni et poetae et historicilO
De elephan- celebraiit) pascua sunt praestantissima , et naaximae sylvae,
''^* "'"'^*
ilantem
montem.
•+*
^'eaeque perquam densae et opacae.
• -^ ^.
Ad bas elephantos iain
seniores et aetate graves pervenire a]untj natura eos tanquam
in coloniam ducente, ubi veluti in portu quodam exoptalo reli-
quum suae vitae tranquillius exigant. Scaturit eis etiam fonsl5
dulcis et purae aquae copiosus, ipsique sacri babentur, ac li-
beri dimittuntur et tanquam Sylvanis Napaeisque in eo tra-
;
ctu diis cuiâe sint , nullus illic barbarorum venando eis in-
sidiatur. De iisdem baec quoque fama increbuit: Rex qui-
dam ex indigenis propter dentium sive cornuum formam et20
iBagnitudinem , ut re tam pretiosa potiretur, occidere voluit
(baec enim in his belluis arma propter longi teniporis aevum
praegrandia suiit:) bac igitur cupiditate incensus lectos \e-
natores trecentos in sacrum bunc gregeui imuiisit, iique ar-
mati ad Iocuqi quam celerrime quidem accesserunt sed omnes25
;
repentina peste prosti-ati perierunt, uno tantum excejito, qui

reversus miserabilem casuin regi exposuit. Atque hinc, quam
cari diis sint elephantes, compertum est.
. Paeonicum animal ,
quod monopem Paeones nominant,
De monope piloso tauro magnitudine simile, cuni ab iusequentibus uige-30
Paeonico. tyj.^ T^vae
vexatione acre et igneum reddit slercus quod qui
;
•
deni ijjsum si in veiiatorum quempiam inciderit, mortem adfert.

IV. JE natura etiam tauri est, cum ex feritate ad mansuetudi-
Deboumdo-iiem traduclus est, ut ad pareiidum facilis sit. Quippe ad fe-

cilitate.
i-etrum porlanduui sub jugum missus, quielus nianet, sive velis35
eum procumbenteui corpore toto quiescere, u\e in anteriorum
crurum poplites se deiniltere, licet iiiterim cervice puerum pu-
ellamve gestet. [Quiii et dorso mulierem vebit , -eluti Euro-
pam Jupiter: et corpore toto iuterduni sublimi posticis cruribus
:
LIBER SEPTIMUS. 101

leviter iusistit.] Equidem ipse vidi, qui supra iiitiil se coaimo-
ventes tamos saltareiit.
Ciun multiplices et Aarias Africa procreat beslias tum , V.
catoblepontem sic iiuncupalum parere existimalur. Is tauroDe fera Li-
"^**"'
5 siinilis spectatui', ]iiaffis tameii truGulentus , terribilisque ad-**^*^*'
Ai. j 1• 1• • j bleps appel-
sunti supercihaj oculi noii pennde
..
spectu. Aila densaei et
lajg
quidem magni ut bubuli subjiciiintur, [sed niagis exigiii et}
saiiguine suffusi noudirecte, sed ad terram versus intuelurj
;
[unde et noiiien sortitus est]. Aeitice iucipiens juba e(|ui-

lOnae similis pei• ejus frontem promiilitur et faciem occupans ,
formidabiliorem euni reddit. Mortiferas depascitur herbas

ac simul ut taui'iiio adspeclu conspexit, statim liorret, et jii-
bain erigit ea autem iu cxcelsiun cxcitata, atque apertis la-
5
bris, per gutliu- quiddam vehementer grave et virosuni emit-

J5tit, ut aer supra caput obducalur et iiiiiciatiir aiiimalia au- ;
leni appropiiKjuantia, quae hoc coelum hauriant, graviter af-

iligaiitur, et vocis iisuin amittant iu letalesque convxilsioiies ,
incidant: quod et liomini accidei-e dicunt. Hanc sui iioxiam

viin fera baec iii se agnoscit et aliae auimantes jioruiit, eo-
;
20que ab ea quam longissime refiigiunt.

Qui eiiandi eiephautas scientiam leiieiit iiobis testaii- ,
^^•
tur, lios iusectatione veiiatorum pressos ciun robore inimen- ''^ ,

^'^P''*""
so , tum impetu elirenato atque piaecipiti et queni sustinere ,

^^^^^
possit nemo sic quideni per maximas arbores
, tanquaaii per ,
25segete8 excurrere easque tanquain spicanmi calamos

, ubi ,
cursum ramorum pi-oceritas eis retardat ,

pei'fringere ; et alibi
ipsos arboribus huiuiliores esse , alibi proceriores emmere j
omnique iieivorum contentione cun-ere, et viaiu insequenti-

bus praecidere nec ininim locorum enim consiietudinem
; ,
30tenent. Cum autem se ex insectatorum suorum conspectu

eripuerint, eosque maximis processibus itineris longe et re-
ti-o positos senserint, tujn ex fuga recipiunt animum siuiul,
et tanquam pei'iculo liberati insistunt: ibique dum metus so-
ex immenso labore requiescunt, liis inter-
licitudiiie expulsa,
35ea ad cibi cogitationem iuemona excitatur; juncos et hede-
ras per arbores erraticis iinplicationibus serpentes depascun-
tui•, atque palinarum tenera cacumina, et aliarum plantarum
adolescentiores suiculos. Quod si riirsus iiisectatores ad eos

propius adsint, bi etiaiu iterum sese iu fugam iinpcllunt;
40ciunque ab his iiiultaiu viam absunt, sese ex fuga colligen-
tes denuo requietem curai-um ex itineris labore habent. In-
sequentes autem, praecipitante jam sole, [ad cubilia se rece-
pturi] sylvam incendunl, et viam ipsis obstruunt; qnod ipsum
sentientes elejibanti se sustinent a progrediendo. Igneiii eiiim
45hi 11011minus quam leones extiniescunt.
Aiistoteleni dicere audio quod grues ex mari ,
iii uicdi- VII.
terraiiea volantes , leinpestatis atroces miiias intelligenti signi- ^^^^* ^'
ficant•, eaedem silentio et quiete volaiites serenitatein [etti-an- "™P^*'*

102 NATURA ANIMALIUM. .. ^
tum iignifl-quilliLrtteui] proniittuiit; quod si turbulente clamant, el or-
caiiones ab jjiue luibalo volanl , acerbam teuapestatem deiiunciant. Hoc
a*i us a-
£^gQj souans [in matutinoj ardea praesignificare
crepusculo
existimalur, ut jdein Aristoteles ob.servavit)eademque ad mare
recta proiiciscejis pluvuam portendit. Si iioctua pluvio tem-
pore sit gariula, sei'enum et tranquilluni coelum praenun-
ciatj contra sereno canens tempestatem ostendil. Corvus ex-
citato et Aolubili sono crocitaus, et alariim plausu se concu-
liens tempestales piaeiuonsti'at.
, Kursus si corvus cornix, , ,
graculus, crepusculo Aespertino Aocales sint, tempestatis ad-10

ventuiu piaedicunL. Monedulae luodo iu sublime, '^18
mudo deorsuiii versus, [et voce refereiiLes accipitrem, eodeiii
Aristolele teste] frigus el pluviam luonstrant. Cornix, si ab
altiore voce [ter emissa] lenius deinceps sonet, bonam coeli
temperiem postridie fuluram promittit. Cum autem aves al-15
bae frequentes conveuiuiit, multam terupestatem demousliant.
Anates et inergi alarum gestu exultantes vehementem ventum
praedicuut. Aves ex luari in mediterranea cum irapetu
lantes tempestatem testanlur. Rubecula avis stabula circum-
-
iens , et babitata loca lustrans ex adventu tempestatis se20
,
fugere declarat. Gallinacei ceteraeque doinesticae aves ala-

ruui percussione conciepantes et cucurientes et submissa
, ,
voce obstrepentes, tempestatem iiunciant. Aves lavatione uten-

tes \'enti procellas et luibines significant.
tempestas , aliae iu
commeent, sereuitaLein poilicentur.
citroque inter se25
alias volent
Circa stagna et
rum ripas congregaiites se aês tempestatem iinpendere iion
ignoraiit.
,
Contra mariiiae et palustres iu terrani proficiscea-

et ultro
Quod si,
-
cum est
ies pluiiinam teuipestatem praenunciant. Terrestres vero si

modo silentes siiit, ad humidiora loca contendentes , sereni-30
tatein denunciaut.
VIII. Aegyptios dicere audio orygem. caniculae exortum pri-
DeorygeSi-iijuni c ugiiosceie et slerjiuLaiuento testari. Libyci axitem suiun
gnificante
deque
-,.'...'
'" "c"™*'"capriiium ijecus
P^"^'^^^ praeseiitire , jactilant.

aliis
siiniliter
>.am ut extra caprile
eiusdem steJlae exortum praescire
\,
proces-oD
et
o-
animalibus seiit, coiicitato cursu ad paslionem accedit; deinde pabulo

coeli etatum expletum se ad stabula sua coiivertit, eoque iutucus })asci-
*"^' P^^'*^'"^'"; "t se feslinet cogere, expectajis. Hipparchus
'''Ûbus"^"
tempore liieioiiis tyraniii iu iheatro sedens, segestro iiidulus,
quod screivo teinpore futuraoi teuipestaleui praesensisset, spe-40
ctantes obslupefecit ; eumque Hiero adiniiatus , Bithyniae Ni-
caeensibus gralulatus est, quod Hippax-chuin civem babereiit.
Sic el Anaxagorain in penula Olyinpia spettantein, subseculo
imbre, omnis Graecoruin niultitudo celebravit, et divino quo-
dain aniini sensu praedilum esse jactavil. Quod vero ingruente45
pluvia bos in dextruin Jatus sese inclinat, idenique, cum se-
lenilas redit , in sinistrum decumbil latus [nemo est, qui ,
adiiiirctui•]. Praeleroa [liaco ctiain ud adiniratioiiem inoven-

c. 9. 10. LIBER SEPTIMUS. 103
dani idonea audha] si bos iimgit, el tenâni olfacit, pluvia
impendetj idem si supra quam consuevit, pabiilo vescitur,
,
teinpestatem futuraiii osteudit. Oves fodientes terram pedibus

videiitur teiupestatem significare, [quae eliani coitu earundem
5 ^jraenunciatur]. Caprae dormientes frequeiites eadem )-
strant. Sues iii arvis apparentes pluviain praesignificant. Agni
et bocdi lascivientes, et inter se saltantes, serenos dies pro-
millunt. Mustelae et mures stridentes Aebementem praesa-
giunl tempestatem. desertis locis ad babitata refugientes
lOlupi byemis acerbitatem se horrere ostendunt. Leoiiis ad fru-
gifera et fructuosa loca profectio siccitatem praenunciat. Ju-
ineata exsultantia [et] supra consuetudinem [boantiaj bumi-
diorcni tempestateinpraesciuntj banc eandem, si ungulis pul-
\'er?ni spargunt, deiiunciant. [Lepores multi iisdein iu locis
15con£pecli bonam aeris temperieiu significaut.] Honiines Aêro
pei- omnia infeiiores sunt, nec prius tenipestatis inutationem,
quam ubi jam contigerit, noscunt.
\)e accipitribus baec quoque audivi. Apollinis in Aegy- IX.
pto sacerdoles hieracoboscos quosdam vocari ajunt, et hos ac- Deaccipi-
OQcipitiuni dei nutricios et curatores esse. Porro cum omrie *'""°' ^P"•^
aviuni genus buic deo dicatiiiu est, tuni quaedam etiam sa- Ji.i
crae illic victu accurato alunlur, ita ut a consecralis deo
inuneribus iiibil difterre videantur. Hariini igitur aviiini nu-
iricii singularum nidos ostendunt ignaris, iii quibus eas pa-
25iei"e ajunt, jiam in sacro loco aluntur [prae caeteris vero;
accipitres slbi curae esse falentur, quos boc modo nutriunt].

Nuper natis avium captarura cerebella objiciunt, teneris nem-
pe cibum tenerum jam adultis vero carnes, pulpas, et fibras,
;
quae scilicet aves rapaces solido et firmo nutriraeiito roborare

30possunt5 mediis vero aetate inter utrosque corda objiciuntur,
quoruni etiam reliquiae videntui\ Pulcbre autem norunt ac-
cipitres pro sua quisque aetate conveiiientem sibi cibutn, nec
aliuin altigerint. Accedunt et coturnicum et aliarum avium
certo anni terapoic gieges ex quibus sacri isti accipitres
,
35prandium babent.
Firaiissimae benevolentiae, quam canes erga altores suos X•
a-
babent, illud certemagnam liabet declarationem. Roniae belloExerapla
quodam civili cum
necatus essct, hujus viii^.j^^^ domi-
Calvus Pvomanus
caput ex hostibus nemo abscindere potei-at, cujii tamen suin- „55, guig
40nja contentione sexcenti certarent, et facinus islud consci- praestiti.
scere pulcbrum ducereiit ,
piiusquain caneni, quem is aluis-
set, interfecissent , ei adsistentern, et ])enevolentiani erga il-
lum ipsuin fidelissinie servantem•, et qui pro hero buini stra-

to ,
jauique exliiicLo, sic propugnabat, tan(|uam vir coinmili-
45to , contubernalis bonus, ct ad cxtiemuin amicitiae obsci-
et
vans. Jani fortiter et praeclare faclum, quod non vir sed ,
piOlecto canis, cum boiiitale eximia , lum robore animi se-

ptus fccit, discere operae preliuni est. Pyrrlius Epirota, cum
104 NATURA AMMALIU.M. c. H.
iter faceret foiluilo iiicidit in caueiu , cadaveri domini sui

,
adslanlem, et illud i])suui cutu suimiia diligentia custodien-

tem, iie quis post luortem violaret. h auLeai jam Iriduujii
ferens inediain diligeiiLi custodia assiduus illud scrvubat. Hoc
simulaUjue Pyrrhus intellexisset, liuiic quidem miseratus se- 5
pultura aluci jussit; cani pleiiuui cibuiii ad se amanduin
allicienleiu dedit, pauialiinque alluiu aliectaiis abduxit, att]a.e
adeo attraxit. Sed haec quideui liacteniis. Longe auteiii post,
cum exercitum lustravet Pyrrhus militesque reccnseret et , ,
vero canis adesset, is non mansuctus solum, verum celeialO

quam tacitus eral. Ut vero in receusioiie militum intei-fecto-
res domiui aiiimadvertisset tum noti se continuit, quiu va-
,
sto latratu iii eos mumpereL atque uiiguibus laiiiaret simul ,
et se ad Pyrrhum coiivertens quoad poterat, teateni iii lianc ,
rem cilabat, quod liomicidas teuex-et. Quod factuin leliinonilD

liabuit Pyl•rL•us, eique iii suspiciouem et circuiiistantibus hi
AenerunL. Itaque quaeblione adhibita , ea quorum aciusa- ,
rejitur, coniessi sunt. lianc auteui iiarralioneuj fabulosam esse

existimabuiit, qui Jovis sodalitii , alque ainiciliae praesidis
sauctioiie spieta
duiit. [E-go
aiuicos suos
, cuui lum niortuos pro-20
Acro piubavs illos iion possmii, qui naluram ac-
, ^,
cusant, quae si aiiiinaniibus brutis beiievoleiiLiae et amuris
vim iiisevit, inulto magis eadeui ornavit L•ollliues ralione pi-ae-
ditos ; illi vero naturae luunus negligunt, iiec eo utunlur.J
Quid iiunr cauimeiuorem reliqua faciiiora quac cjiitra anii-25 ,
cos spe liJali lucri admitlant quot iiisidias faciant, quas j)io-
,
dilioiies iiioliatiLurj ut profecto vehciuenter doleam bomini- ,
bus fidelioreni et aiuaiitiorem canem inveniriV

^'• [Haec etiaiu de poh-po auditioiie accepi.] Cum in sa-
epo ,\po(le^mjj
jjyjj adjiiodum e iuari eminens polypus aliciuando adre-30
aqujlae vi- , i• ^ • • • •
ibique explicatis brachus fUiuiua cum vo-

i i
ctore.
pciis adsceiidisset ,
luplate, quia fiigida tenipestas esset, a U^poie solis cale-

sceret, neque saue se in saxi coloreui -ertisset, quod quideni
ipsum cuiu ad declinandas tum ad inoliendas piscibus insi-
,
dias facere solet aquila aci'is et acuta in 'idendo praedam,35

,
iion quidem futuram bonam paratum sibi jfullisque suis

sibi ,
j)raudiuiii aiULiiodesignaiis, quanto potuit iiiaxiino alaruju

iijipetu 111 polypum iiisiluit. Ceterum piscis bic circumpli- ,
cantibus aquilaui et pertiiiaciter adbaeresceiilibui cirris, in

piOfuMdujij deLraxit quae quidem lu-40
liostt.iii capilalis.siiuaiii ,
,
pus hiatis (ut esl in pro\ erbioj inaiii praiidii spe illusa deinde
in mari inortua fluitabat. Sed aves innnmera ejuscemodi
peii)etiuntur at plura liomiiies.
, Sic Cambysis iilius Cyrus
alter apud Massagetas ab Herodoto decaulatos eL Polycia-
, ,
tes ad iliiipieiiduiii auium inagno sludio ct diligeiitia ad Oroe-45

tcm provectus; [eliain ipsc allcr,
Qui alii niuia iabricuii^ , sibi ipsi mala fabiicatur. |
Al bestiae ea pericula igiioraiil, liumines vero non caveut, quin

c. 12. 13. LIBER SEPTL\IUS. 105
eliam scientes et prudentes in liaec ipsa iucuiTunt. Ad quicl
vobis profuei'e lingiia oratio praeceptores et castigatio
,
,
,
Cyve et Polycrates? Alios oinilto. Quid cnim surdos et slo-

lidos el utilissimis consiliis juvai'em ?
5 Non elate ampleque nunc sentiant Paeoniae mulieres ; Xlf.
illaque praeclara lucinora facientes magnos sibi spiritus su- Historia de
mant; quod uno teiupore paitiui capite urnani aquae pleiiain *^^"*'' "i""""
cervicem erieentes, ut ipsis ineredientibus iiiiuiota

ferant, ita , .,
urna permanens niilla inclinatione propendeat; partim iii-

,
lOiantein puerum suo appensuiii lactent; simul et bra-

e sijiu
cliio iii uiariti eqiiuiii ad aquam ducaiit, si-
liabenam inserto
mul ct maiiibus liiium neant. Darius quideni jiiagna adaii-
ratione adfectus est, cum ei [jus diceuti] Paeones quidam ju-
A'eiies sororem ipsoiuiii eo, quo dixi, modo exornatain ad-
,
15diixissent, ut ex ejus conspectu Davius sub juguni suum iuit-

tere Paeoniam aggrederetui-, studio adductus tam operosae
uationis. Sed quot Paeonibus praestantior est natura? Canis
veiitrem ferens leporem venabalur quem captiuu ad domiuiun ,
atlulit, praedam ei cedcns j et mox abiens catulos pe-

20peril; quos aluit postea.
,
Quod si Aegj^ptii eo inagnilicentius
sentiant,
quod eoruin uxores a partu slatim e lecto surguut
ad obeuiida doiuestica muuia aiite dictae caiiis factum au- ;
dieules reiiiittaiit spiritus inilatos , aniinique tmnorem coui-

priiuant.
25 De mulo laborioso simul et de cibo publice ei ab Athe- Xlli.
,
iiiensibiisdecreto, quod adfecta aetate opus spoiite subibat, Historia dc

cuiii Arisloteles meiiiinit, tum vero nos opportuno loco su- cane
siacn-
,
"'
pra meminimus quod vero canis similiter Atlienis fecit id ''^"
;
,
quoque nou alieuuin ab instituto declarare. Sacrilegus pri-

30mum, observato teuipoi'e intempesto , qiio dorinientes arctis-
sunus somiius couiplecteretur de multa nocte intra Aescula- ,
pii leuipluin ingressus est deinde iit perinulla donaria ex ;
aede suriipuisset se latere arbitrabatur. , At excubitor canis

ad teinpli custodiani iutus advigilans, aeditimis qui iioctu ,
35ad sacias aedes vigilias agebaiit multo vigilanlior, expilato- ,
rem direptoremque inseqiiebalur quam maxiine poterat com- ,
niissuin saciilegium boriibili fremilu suo praedicans. Fui*

prirauin [et socii] liujus sceleiis saxis lapidatiuue facta, ca-
iiein appetebant deinde ubi is latrare noii desisteret
; illuiu ,
40demulcere coiiabalur, panes et offas, canum illecebras ob- ,
jiciens: [naoi haec quoque provide, ut ipse putabat, secuin

attuleiat]. Veiuiii custos incorniptus canis, vel fur cum
evasissct iii duinuiii abi liabilabat, vel cuni inde exiret, se
,
illi iuiplacabiicm inexpiabileiiKjue praebens, fureiu latraie iioa

45desinebat •, tandemque iiitelleclurn est, uiide canis esset, ac
siinul aiiiiiiadversuin ,
quae uriiamenta deesseiit. Itaqiie ex
hac caius vociferalione is esse, qiii talc iiirtuui fccisset, iii
Atlieniensiim suspicionein adductus estj aLquc ut lormenlis

;
106 lÊ NATURA ANLMALIUM. c. l4. 15.
in eum quaeshissenttotam rem cognoTerunt. , Denique ex

lege Lic capite damnatus extremuin
dedit supplicium ; cani
vero cibus publice praebitus et publicae curae ut fidus cu- , ,
stos, babitus est, nempe qui aeditiinoruiu iiulli iuferior vi-

gilantia fuisset. ^
XIV. Caliginem oculorum , quam sulFusionem medici vocant,
De capris
capriiiuiii pecus probe curare scitj et ab ipsa remedium ejus-
deiii boiuiiies quoque ujutuali dicuntur, idque L•ujuslnodi est.
,
medentibas. Cum conlurbatum oculuin seiitit eum ad rubi spinam et ad- ,
movet, et reserandum permiltit haec ut pupugit, pituita sta-10 ;
tim eAûcatur; nullaque pupillae laesione facta, videndi usum

recuperat neque sane hominum sapientia ad faciendam sibi
:
medicinam eget.
XV. Cum flumen trajiciendum est, eleplianti natu minores aquam
De elephan-ingressi iiataiido Irajiciunt; qui vero confirniata aetate jaml5
tnrum circa
g^.jjjj jgg suiit , si jjromuscides supra
fluctibus obteguiilur
,..-'
,
pu 08 *""®
senioresque
gfmjjjjj ^[^y^]^JJ^
-l '.
teiieros vero pullos deutibus fsive coriiubusl
.
maties ferunt. Juiiiores saue laborcs et pencula pnini sus-

cura.
cipiunt; et iiiaioribus aetate de cibo ac potionc coiicedunt,
observaulia eosdein prosequentes [et duin senectutem vene-20 ;
rantui", Lycurgi legibus non indigeiit]]. Nunquani enim ne-

que ex senectute infirinum , neque euui qui moibo teneatur, ,
sui gregales deserunt sed et iidissimi ei pernianent, ejusque

,
cum celeris in rebus student iucolumitati, tum vero cuoi in-

sectatione uigentur pro eo propugnant et \ailnerai'i se po-25
,
tius defendendo quaiii eum deserere volunt, licet fugere eis

integrum sit. Pullos suos adhuc a pai'tu recentes iiunquam
deserunt matres at sane in illis a periculo tuendis constan-
;
tissime permanent, priusque animam amittunt, si urgeant ve-

natores, quam suos pullos deserant. Ego vero puer novi ve-30
tulam, Laenillam noiiiine , quae ab omnibus digito nionstra-
balur, et de qua fabala narrabatur talis: senioi'es mihi refe-
rebant istam scivum veliementer amanteni cum eo concu-
,
buisse et suoruin flagiliorum maculis liberos suos adfecisse

,
hi enim ex ordine senafoiuo ei-aiit, et jain inde a palre at-35

que uiajoribus stirpem geiieris patritii trabebant. Itaque pu-
dore et dolore iinpulsi matrem cum leniter submonuissent,
,
et clam facinoris turpiludinem osteiidissent baec libidine fla- ;
grans, simul et ex ea tantum efferata, ut liberis propriis amo-

rem suum anteferret, filiorum iiomina apud principem qui40 ,
tunc regnabat, delulit ab eis insidias ipsi factas dicens. Is

,
autein suspiciosus, et timidus, et calumiiiis aures facile pa-

tefaccre solitus, quae degeneris aiiinii indicia sunt mulieri ,
ildeni adbibuit. Ita factuin est, ul iilii qui nefarium faci- ,
nus iiullum admisissent, necarentur; niater vero baiic ex de-45

latione mcrcedem adsequeretur, ut cum servo licentius stu-
prum faceic ))osset. Quid igitur, [o patrii dii, Diana Lu-
fina , al(|uc Ililbyae Jiiiioiiis iiliac , aut Medeam Colchidein,
c. 16 — 20. LIBER SEPTIMUS. 107
aut Procnen Atthidem] liic commemorem uecesse est cuiu ,
memoiiae nostrae exempla immanitalis proferre queamus?

Terreuas testudines, a se conjprehensas, ex alto dejicien-
tes aquilae ad saxa allidunt et ita ex coutritis earum testis Hieioria de
,
.
5 extractam carnexn exedunt. Sic Eleusinius Aeschylus , ti'agi- morte Ae-
cus poeta , de vita migrasse dicitur. Cum enim is in saxo schyli.
pedens ex consuetudine iustitutoque suo et pliilosopharetui•
,
nimiruui et scriberet, ejus caput a pilis nuduin aquila saxum

esse arbiti'ata, testudinein quam iii sublime extuleiat ia
,
,
lOidipsiim dejecit, et siue aberratione icliuii dirigens virimi in-

terfecit.
[Carulus et alcedo aves simul Aivere et compasci solent. XVII.
Porro] carulos jam seuectute adfectos alcedines eorum uxoresDe akedo-
medio dorso gestantes circuiiiferunt. Mulieres contra maritos """^ "^'^^
15aetate provectos coutemnunt, et adolesceutibus adjiciunt ocu- ^^
'
los ;tuin etiam mariti in feniiuas adolescentes Aeneris insania

ferLuatur, et vetulas aspeniautui•, a ratione remotius bestiis
ipsis Aiventes.
Qui circa Coplum liabitaiit, binos tantum corvos ia eo
20tractu videri ajuiit. £x ilomanis etiam, qui loca ibidem moii- De conis in
t;opto.
.
taua custodiunt piopter luetalla suiaragdi, totidem illic bujus
generis alites degere ajuut. £st et delubnxm ApoUinis eo iii
cui corvos sacros esse perbibent.
,
loco ,
Hanc etiam viin et naturani quomndam animaliuni iion XIX.

25alienum est explanaie. Ovis et asinus sunt igiiaAi.
existiinaiitur biiuiuli, capreae, daniae et
res, quos Graeci poetae [a
pellaut
pavendoj
tum ex volucribus passeres; ex aquatilibus mugiles.
;
Libidiuosi vero cyuocepbali et birci, quos vel curu mulieri-

ap- ingenio.?
TimidiOe diverso
cargi item lepo- diversorum
,
30bus rem babere nounuiii ajunt: [et boc admirari Pindarus

-idetiu]. Canes etiam cum inulieribus veneris consuetudinem
babere deprebensi sunt. JSam Romae mulier adulterii accu-
sata a marito fuisse dicitur adulter in judicio canis esse
:
'-
praedicabatiu'.
35giiies deperiisse, eisque
tes illi in
•
Audivi equideni cynocepbalos aliquando
iiUulisse, [majori quam adolescen-
Menandri Paniiycbidum fabula libidine incitatos].
Est perdix iuteuiperaus
et et iii adulteria pionus
, itaque ;
clam ad foeminas, et miniuio cum screpitu accedere fertur. ,
Porro inter canes cibi iiulla est societas, ut persaepe de osse

40iDter se sic lacerent et distrabant, quemadmodum de Helena
Paris et Meuelaus. Solos vero Mempbiticos canes in medium
audilioiie accepi rapinas proponere et ujia cum aliis corue-
,
dexe. Porcus sane iniquum iiijustuxnque est animal, et ne ca-

daveribus quidem sui generis abslinet ut neque piscium ple- ;
45rique. linpiissiumm \ero dixerim bippopotaniuni, qui patrem

quoque suuju exest et coniicit. Impudentia sunt aniraalia,
ueque facile repelJi queunt, muscae et canes.
Lupi ferocissiini sunt eosque se iiiviceiii devoraie, et ad
; ^^-
;
108 '^^^ NATURA ANLMALIUM. c. 21 — 23•

De seliunc modiim inutuas sibi insidias moliri, ferunt [Aegyptii].
lupis
iuviccm
cerantibus.
la- ^- ia orbem circuinaguntur, deinde excuiTuntj et cum,
^^ vertigine currendi et caligine, eoi-uiii aliquis lapsus fuerit,
in eum L•umi stratuiu ceteri orunes facto itnpetu, ipsum la-

niant et de\'orant. Hoc quideni facere solent , cum venatio- 5
iiis facultale destituuiitur. Ita enini prae fame oiunia nugas
putant, queuiadnioduin scelerati lioiiiines nibil uou prae pe-
cunia praeclare conteiununt.
XXI. Cum caeteris in rebus omnium bestiaruin siiuia maxinie
Historia de maligna est, tum maligiiior ia iis, iii quibus bominem iinitarilO
sunia.
conatur. Cum enim nutricem ex eminenti loco perspexisset
pueruui infantem in pelvi lavare et fascias prinium solvere, ,
dciiule a balneo iisdein deiiuo iiivolvere, atque quo reliquis-

set loco pueruin obseiA asset, simul et circa eum ipsum a eu-
sLodibus maguaui iutrospexisset solitudiiiein feuestella , quaclD ,
tum paleret in domuiu iiitravit ad pueruiii queiii, similiter

, ;
ut factilari a nutrice viderat , ex lecto sublatum integuuicii-

nudavit, et aquam succensis carbonibus calescentem iii
tis
iniserum infantem iiitudit, atque interfecit.
XXII. Maligna sane aniinalia sunt byaena et corocottas. U} -20
De hyaenaeaena iioctu ad stabula adit et voineiites imilatur. Canes, qui
et crocottae
^^ j^gj.• jj^- acccdxuit veluti ad hominein; quos illa coireptos
^
ma igiu a .
^,^^.^^|- Ceteruiii coiOCottae malignitas, quam audivi, haec est.
In sylvis abscondita secantiuni Jigna et o])erariorum sernio-
nes audit, et noinina quibus se invicem appellaiit, addiscitj25
,
lum ea imitatui', et eloquitur tanquain burnana voce [(nisi

fabulosum sit, quod fertur)] appellatque nominatim aliqueiii,
cujus iiomen audivit, [isque vocatus accedit] corocotta vero ;
recedit, et denuo vocat sequltur ille Aoceni et appropiuquat

;
abductum vero tandem a sociis et solitariuiri rapit ac devo-30

lat fera.
XXIII. Eum, a quo iiijuriam acccpcrit leo, probe no\4t ulciscij
Deleoncin-et quamvis ex eo ipso non statiin ultionem ceperit,
juriasipsiil- Atcerte et postea retinet simultatem, douec perfecerit,
latas ulto. c * •
"i^.
Suo in pectore. OD
Huic rei testinionio Juba Maurus estpater illius, qui Ro- ,
niam mi.ssus est obses. Is cum aliquando expeditioneni per

desertam regioneni faceret adversus gentes quae ab sc defe- ,
cissent e suo comitatu quispiam

,
ciim praestanti Jiobilitate, ,
tum egrcgia pulclnituduie adolescens , rci venatoriae pentus,4{)

leonein casu anijnadversum sugitta appetens,
secundum viani
non ab ictu directo aberravit quin ei vulnus non tamen ,
,
morteni, intulit. [Et cutn expeditio acceleraietur, tum] lco,

vulncie excepto, slatim se subduxit; turn ille, qui vulnus ei
iiiilixisset una cum ceteris discessit. Anno vertente exactu,45
,
Juba i-ebus, ad qua.s cuni exercitu profeclus fuisset, praeclaie

geslis, eadem via regre.s.-,us est ad cuiin locum ubi leo vul- ,
Jius exccpeiat. Is sane, cLsi inaxima hoiiiiiiuni inullitudo eral,

. 24. 2• LIBER SEPTIMUS. 109
[istuc accedens] ab invadendis tamen ccteris suuna inipetuin
susleiitaAdt : duntaxal qui se anno aute laesisset, cor-
illuai ,
xnpuit, et furorem acerbissimum queni tamdiu, quaiu dixi,

,
servasset, in illum i])sum adole.scentem, queni ab aliis inler-

5 nosset, eiFudit, atque eiini dilaceravit, uec illum quispiain ab
liac calaiuitate Aindicaie est ausus sed gravissinia {êt "alde
;
horrenda] leonis ira perterrefacti urgente eliam itineris ra-

,
tione, oniiies praeterierunt.

Cancrorum genera diversa esse audio. Sunt enim qui- XXIV.
lOdam saxatiles : alii in limo, algis aut arena gignuntur ;
quam- De caucro-
obreui et foiiuis et cognomiiiibus diiFeiunt. Sunt , qui eui•-'"'" S""*"'

sores, quod longe lateque agentur, nierito appellantur. Ple-
rumque enini circum littora errant , ubi et nati sunt ; luodo
longius proficiscuntur, [noii aliter quain peregrinationum stu-
l5diosi L•ominesJ. Gausa eis erroris est cupiditas in loca saxo-
sa, vel coenosa saepe, perAêniendi, dum amplius aliquid cibi
perquirunt. Ceterum in Bospboro Tbracio, cum vehementes
aquarum fliictus a Ponto deferantur, cancri adversus eosdem
iiitunturj circa promontoria vero iluctuiun vis major est sci-
20liiêt, ut omnino repulsi a'ersique cancri inipetum sequi
ita
undarum cogerentur. Hoc praescientes cancri, ubi jam prope
ad promontorium appuleriut, singuli in siuuoso aliquo loco
se tenent, siuiul et reliquos exspectant; demum in euudem
locum congregati, adi'epentes per praecipites crepidines in sic-
)5cum adscendunt, et fluctuum \îm, qua parte violentior erat,
evadunt, iter pedibus coniicientes cuin autein hanc violen- ;
tiaiu pedibus praetergressi sunt, rursus jêr crepidines in luare

recurrunt. [Parcunt autem eis piscatores, cura declinandi
coiumuuis pericali gi atia sponte iii terrani exeunt neque bo- ;
iOtnines cum sint, ipso etiaiii maris impetu saeviores ipsis vi-
deri volunt.]
Quemadmodum adulteris obtrectet et invideat porpbyrio,
non modo moderatissimum, ali- Historia de
aiiimal etiam prudentissiiuum,
,
bi, si bona metnoria sum, me dixisse inemini. Jam vero ca-caneetmoe-
J5mculam Siculam adulteris adversari atque infestissimam fuisse '''*'•
aiiditione accepi.Curn enim adultera mulier conjugem suxim

peregre redire audisset, illum, qui cum ea stupri consuetudi-
iiem Laberet, in latebras bene penitus ut ipsa putabat , oc- ,
cultavit. Verum ex servis non lautissimi modo

etsi sed et ,
lOJanitores pecunia coiTupti cum dominam ad occultationem

,
adulterii juvabant, tum adultero confidentiam ad inferendum

stuprum adferebant tantuin tamen huic mulieri haec astutia
;
abfuit ad praecavenduui ut certe cauicula partim locum i)-

,
lum, quo adulter abdebatur, allatraret, partim pedibus fores

^553•8 receptatrices eousque convellere adoriretur, do-
mino ut non mediocris terror injiceretiu• ex eoque suspica- ,
retur ibi malum aliquod latere. Quare fores elTregit, adulte-

runi comprehendit qui eo animo cinctus gladio nocteni ex-
;
110 UE NATURA ANIMALIU-M. c. 26 — 28•
pectabat, ut domiuum domus mulierem, quani
.
inteiilceret, et
ante dixi, uxoreiu duceret.
Capiaiuin solertia etiam baec est salivam humaiiam per- :
De salivae niciosam esse [ceteris animantibusl probe noruut, atque ab

uominia vi, ,• . , ,
- " ^
capraeque
^^ ^ caveiit ; cjueinadmodum nos quoque conamur, quae
solertia. liomini, si gustaverit, sunt perniciosa, efiugere. Verumtamen
saepe imprudens sibi noxia bomo baurit: ut non item capras
saliva liominis latet: quae et marinas scolopendras intcrficere
valet. Praenovit etiam capra cum proxiinuin ut jugiilc-
tur; quod ' iiide constat, quoniam non amplius cibum at-lQ
est,
tiiigit. £adem
indignura jûtans se in extreiiio o\^lli pecoris
agiiiine incedere,gregem quidem praecurrens antegreditur at ;
ipsam liircus [tum] barbae fiducia, [tum naturae quodam in-

stinctu ,
gcnus masculum feraiiieo pi-aeferens] antecedit.
XXMI. Ovcs prae omnibus

anijnalibus obedientes et ad pai-en-15
Deovibus. duiii a natura edoctae sunt. Obteniperant enim et pastori et
canibus, et capras in via sequuntur. Eaedem mutuo inter se
amore Aehementi devinciuutur, ejusque gratia niinus de lupo-
rum
insidiis pericliiantur neque euiiu quaevis seorsuiu ober-
;
rat neque gregem temere uUa deseruerit, sicut caprae. Ce-20

,
teium Arabes L•ol'U[n apud se pecorum greges musica magis,

quam pascuis jiinguescere ajunt. Salsis delectantur, quod sa-
lis sapor potuni eis sua\"iorem reddat. Hoc etiam non igiio-
rant oves, boream et austruru non minus quam qui eas in- ,
eunt arietes, earum foecunditatem promovere et insuper sci-25 ;
unt boream ad masculae sobolis generationeui, austruiii femi-

neae efficacem esse quaiuobrem vel ad hunc, \"el ad illuin,
;
pro alterutiius desiderio sexus, quac initur ovis, sese obver-

tit. Achilles quideui, nt aiiiicus ejus Patroclus rogo iiuposi-
tus creiiiaretur. supplicatione opus babebat, unde Iris, [o boiieSO
Honiere] ventos ei rogatos advocat, quibus ille adflantibus sa-
tanquam mercedem promittit.
crificium Quiu et Xeoclis fi-
Athenienses ventis sacrificare edocuit.
lius At oves facile, et
absque ullis ceremoniis, ventos suoriim ministros conceptuuxii
sua sponte et non appellatos et pi-omptos babent, ad quos35
.Fabula de
Icano tt de
periti pastores eas
.
„ - .
,
J
dirigunt:
lemiiieae prolis imnierus augeatui-, ovibus arietes admittunt.
Cum Icarium occidissent populares eoruin, qui primi vino

gpoto teinulentia et somno capti sunt, nescientes, vinum mor-_
'^
r i i i. .df
'•^"^ "*^" inferie, sed tenmlentum soporeni, [morbo laboraiunl*^
cunj enim auster
'
ilat, tunc ut
Krigones ca-
iic. Atticae incolae] Baccho, [ut milii videtur] prijiiuin suae vi-
lis cultorein, [eumque senio gravem] ulciscente. Itaque, coii-
sulto Pythii oraculo, responsvun tulerunt, si salvi esse cupi-
ant, oportere ipsos sacra facere lcario, et Erigonae ejus filiae,
et cani ejusdeiu, quem fama celebrat ex eo, quod piae nimia^-
in heram benevolentia a luorte ejus superesse noluerit. [Eu-
npides certe jocari inihi videtur his versibus :
;
1.29 — 32. LIBER SEPTIMUS. 111

Si res herilis cedat infeliciter,
Aegre feriint hoc et doleut servi boni.
Quis enim servum mihi pioptei• doniinuin iiioituum nomina-
5
bit,
'
cum id canis servus lacere sustinucrit?]
Caiium benevoleiitiae propi-ium iii altores suos illud de

Colopbonio testatur. Is ad mercatuni [Teon] proiiciscens, Historia
uti cpiaedam ibi enieiet (nam ejus in meicaturis laciendis \'er- cane.
.
de
sabatur industria) pecuniam, servum, et caiiem secum acce-

pit. Ac quidem servus, qui eam ipsaiii pecuiiiani ferebat, cum
lOviae aliquantum processisseiil, ad dejiciendain alvuni ex in-
stituto itiiiei'e divertit, quein secutus est canis. Servus igitur
marsupium bumi reposuit, idemque iterum e terratoUere ob-
litus discessit at veio cauis ibi remansit marsupio incubans.
:
Deiiide siiiiul ut [Teon] lierus et sei^vus advenissent, re in-

15fecta, curn iiummos ad. ejiiendum iion baberent, reverterunt
atque eadem \'ia retio iter legeiites ad locum perveueiunt,
ubi servus inarsupiuui reliquerat, atque canem marsupio in-
cubantem, prae faine vix spirantein ofFendunt; qui vix dum
beruoi et conservum suum viderat cum a marsupio se re-
,
20moYens , uno et eodem lempore et custodia et vita excessit.

Arguni igitur canem, divine Homere, [iion tuum ] esse
figmentuiii [neque poeticas nugas] exisliuianduin estj sic[uidem
ea, qiiae retuli, [Teio] eveuerunt.
CanciOrum genus volantium nomine colore aliis albius XXX.

25spectatur, et in luto nascitui\ Cum incessit eis tirnor, bumo De cancri»
''atis.
se excitant [ad volatum] et perparvis alis sublevantur, qui-
bus quideui gradientes uti niinime iiecesse babent. Cuui au-
teiu injectus eis est metus , nonnibil in his subsidii, non ta-
menadmodum firmi babeut enimvero compiebenduntur, quod
j
30sursum altius sublevari nou queunt. Quidaui eos coinedunt,

et iscbiadicis doloribus remedio esse ferunt.
conchis quidem inopes et nudi cancelli nascuntur, de- X5CXI.

inde eas tanquam optima domicilia ad babitandum deligunt. ^^*'*"*^^'''*•
Cum enim vacuas oiTenderunt concbulas purpurae aut stiOiii-
351*1, intra eas ingrediuntur [et quamdiu quidem eos tegunt,
j
delectantur babitaculo ] si \ero creverint carne in altei'am

;
,
domum transmigi-ant. Neque modo iu supradictoruiu concbas

immigrant, sed et in perniultas alias, si vacuae sunt.
Strombi regem babent, cui se faciles ad obtemperanduni
40praebent. Rex iion luodo magnitudine praestat sed longe ^*' ^'"'""''"^
etiam pulcbritudine caeteris omnibus antecellit. Quod si com *^"'''"'"i"^
,
.
modum ei ddeatul demergi, boc quidem ipsum primus facit;
sin emergere idem incipit, itemque si commigi-anduin sit, ipse
primus tentat, caeteri subsequuntur. Quicunque bunc regeni
45ceperit, bene rem geret, [omniaque ei commode cadent; sed
is etiam qui alium capientem viderit, alacrior discedit, veluti
re prospera fruiturus]. In urbe Byzantio dracbma Altica ei

\12 DE XATURA ANIMALIUM. c 33 — 37•
qui liunc comprebeuderit, praemium proponitur, [a singulis
iu piscatione sociis conferenduni].
XXXIII. Fluctus et tempestas ad terram ecliinos devolvens e mari
De ecbino fuiiditus iii aiiduui expellit, et violeiiter allidit. Hi ejus pe-
mariuo. liculi metuentes cum sentiuiit uiai'e inliorrescere et vento- 5
, ,
ruin acerbitate procellas cieri, suis spinis lapillos ad geslaii-

duin faciles tollunt; ut librameiitum ac firmamentum habeant,
ue procellariim iucursus, ac suae ejectionis periculuui, a ijuo
sibi timent, subeaut.
XXXIV. Purpura Aebementer gulosa est, et longam babet liiiguam,10
Deparpuraeeaque [peiietrat quaecunque potest, et] attrabit quae come-
captura.
^j
jj. .
ea([em etiaiii capitur. Capiendi autem modus ejusmodi
esl: Parva nassa denso contextu exiguis maculis, coiitexi- ,
tur: iiilus iii niedia nassa strombus piscis, illecebra, ap-
peiidiLur ad eaiu allicieiulam. Purpura igitur majureni iu nio-15

duiu linguam distendere conteiulens eo pertinere, et sLrorn-
buin ipsum adseqai conatur et ne ab esca, quain Jigurit, ab- ;
erret, omnem eaui necesse babet exererej itaque, ipsa cxerta,

sugit escam quoad plenituditie intujuescenlem itemiu exlra-
,
bere non possit ; unde iit, ut eam piscator liguritione irreti-20

tam coiiiprebendat.
XXXV. Scolopendra raarina teiTestri perquani siinilis est ;
quam
De scolo-
pi4ijiuni ut bomo contigerit, statim pruritu raordetur, et si-
pen ra e ^^^.^. .^^^^^ |g^ ^^^ ^j^ urtica teriestri pungitur, doloris sensu
adficitur. [Jrticae pruritum moAênt , et uredinem concitant;25
sed nou tain acrem, quam centipeda. Post aequinoctium ui-
ticai-um genus esculentius est.
XXXVI. Cum a yenatoribus elephanti tanquam milites iu bollo, ,
De elephan- fixnduntur et fugaiitur, non alii ab aliis separatim, sed oinnes

tonim in fu-
cominuniler, in fugam se daiil, ac simul iiitei• se30
gjjjj^^^ et
ga or iiic.
^)j.gy^gj,|-gg gregales suos adbaerescunt.
^^j^ Horutn autem c|ui
jain sunt firmala et integra aetate, reliquos sic circumcludunt,
tanquam pugnacissimi propugnatores totum agnien ciicuiiiinu-
niunt; qui \ero longius sunt actate provecti, atque matres
sub se quaeque suos pullos ita occultantes, penaro hi pai-35
vuli ut videantur, medium obtineiit locum. Quod si hos ipsos
frequeutes coactos leones etiam perspiciant, [vcl omnes recta,
vel] alii alio, tanquani binnuli, ab elepliantis sibi tinientes
sese in fugain conjiciunt, et antea forniidabiles boruni adspe-
ctatione inetu percelluulur. iVunquain vero elepbas insequon-40
tibus se opponit, iiisi aut pulloruin suorum, aut aegrotautium
causa ; tum vero iuexpugnabilis est.
XXXVII. Poro Indorum rege in praelio, quod cum Alexandro com-

Dc elephaii-niisit, \-ulnerato, elepbantus, quo vehebatur, etsi mullis eliam
to lOri re-jpgg tamen iii corpore Pori tela45
vuliieiibus adfectus, defixa
leniter et caute proinuscide exlrabere non prius destilit, quam
dominuni iutellexisset ex redundanti sanguinis profusioiie de-
bilitari et eAanescere. ftaque leniter el sensim se deuiisit,
5 : :
c. 38 — 40• LIBER SEPTIMUS. 113

[ac ita flexis genibus inausit] iit ne ex alto decideiis Pori
corpus gxavi casu affligeretur.
Cum Hyrcanis et Magnesiis canes quasi societatem bel
loriun gereiulorum inire solebant, liisque maximo ad bella in-De canibus.
-.
5 ferenda adjumento eraut. Jii pugna etiam ad Maratbonem
coinmissa Atlieniensis quispiam sibi comiiiilitonem cauem ad-
duxit, et uteique iu Poecile depictus est, [nec catiis contein-
ptui babitus est, sed pro periculo hoc praemiuin consecutus
est, ut inter Cyiiaegiruni, JEpizelurn et Calliinachum specta-
.
,
lOretui-. Picturae bujus Nicoii, vel, ut alii putaiit, Polygnotus

Thasius aiictor fuitj.
Qui cervae feminae cornua deesse ajuiit, illi contrariae
sententiae adsertores non vereiitur: Sophocleiu quidem di- De cervis
centeni, icminie cor-
Cornuta ab altis cerva collibus venit, "" '*'

1
Ad pascim prata
et rursuij:
Sublime tollens cornuum
Graditur suorum spicula.
20Haec Sopbili illius in fabula ,
quam Aleadas inscripsit. £t
Euripides in Iphigenia :
Objiciam Achivis ceivara insignera cornibus,

Quam pro tua falsi mactabunt filia.
Idem in fabula, cui litulus Temenidae, cervam cornutam Her-

25culi propositum certaminis praemiuni ait, liis verbis:
Accessit ad cervam aiireis comibus iiisigiiitam,
Dum subit iugeus certameu montibus in asperis,

Et quaerit illam pascuis,
Nemoribus, et pratis.
SOIteni Thebaims ille poeta in epinicio quodam carniine :
Eu-
rj-sthei cogebat necessitas a patre profecta
Aiiricoruein cervam ferninam adductu-
rum.
35Denique Auacreon de cerva canit
Ut hinnulum
Tenellum, lactentem,
Qui in sylva corniita
Derelictus a raatre
40 Peribat.
Illi vero, qui lectioiiem adulterant, ct Xf (>ofOOa , id est,

cornuta^ eQOsaaa, id est, aniabilis^ lepoiiunlj ab Aristophaiie
Byzaiitio egregie redarguuntui•.
Hoc saiie admirabilis canum aiuoris exsuperantiam de- xl
45clarat. Cum
Polus, cujus duin viveret munus erat tragoe- Eempl• a-
dias agere, animain egisset, ct pro niore cremaretur, cajiis ejus mnris ca-
alumnus iii medios i«nes insiliens una cmn altore suo exu- ""'" f^^**
stus est.
,
Kogo
^

.
I. v.
,,
l.
.
etiam eodeni , lu quein Mentor iiiipositus fu-

dominos. . .
114 DE NATURA ANIMALIU.M. c. 41 — 43•
isset, canes ejus [Eretiici] voluntariain inoitcm sibi conscive-
riint. Ut vero Thcodoruin psalteii sui piopiiiqui in sepul-
chium iinposuissent, ejus Meliteujis catellus, ultro seipsum iii
cadavcris thecani iiiiiciens, pariter cuui doniiuo sepultus est.
De caiie Ae- Natioiiem Aetliioj)mu esse audivi , (j[uae caiieni habet regein 5
t lopum rc-
g^^jjj ^ et illius etiaiii arbitrio paret; si suo quodani mocJo
ganiiit vel inurmuiat, euin iraLum esse iioiunt si latrat, ;
iram agnoscunt. [Hoc si cui teslimonio suflicieiis videalur

,
Herniippus testein sibi narralionis adducens Aristocleoneni

,
credatj mihi vero noii lateiis puklire in lucnioriain veiiit.] 10

XLI. Lacydeii ptTipateticuni , altorem suuui , anscr tantopeie
Dcauscrcet ^jjjjyjj^ ut et cuin ipso siiiiul auibularet, et cum illc sederel,
" " ^'^ fiuoque ab ambulando quiesceret, nec ipsum unquaiii relin-
hoinin
mantibns. queiet. Eum igitur Lacydes mortuuui iioii ininus aiubiliose,
quam aut ilJium aut fratreiii, sepulturae honoie aflecit. [(]uinl5
Pyrrlius, Epirolarum rex, ad Argos occubuissct iii co con- ,
fliclu elephaalus iuit, qui doinitoreni suuiii taiitopeic amavit,

ut non prius, quanivis moderator jam excidisset, cuirere onii-
serit, quam suuai nulriciuju ex lioslibus et seivasset, et in-
tra fines amicos leportasset.] 20
XLII. Malitiose facluiu inuli Tbales Milesius maiiifcsto depre-
Historia ilc
lieusum iiigeiiiose adinodum ultus est. Cum enim ille sale
jjp
oiiuslus iluvium aliquando transinitteret , forte evenit, ut et
caderet, et sarciiia everteretur, sal autem aqiia periusiis li-
quefieret. ex eo, quod jam ab onere solulus esset, iuagiiain25
is
laetiliam cepit; et simul ut, quaiitum iiiLer laboreiu cL oliutn

interesset, cognovissel, in reliquuiii lciiipus forlunaiu sibi jam
uiagistrain slatuens, qiiaui priuio labein et casuin iiivilus ie-
. cisset,deiiide prudens et sciens adiniltebat. [Non poterat au-
leiuagaso alia, quani per lluviutn, via iter facere.j Hoc igi-3U
tur Thales ubi inlellexisset, sapieiitia ulciscendam illius nia-
litiam arbilratus pro salc euui spoiigiis et laiia oiieraii praece-
pit. Mulus instiuctarma sibi iiisidiaium ignarus cx consuelo
inoxê cecidit. Ciiin autem a([iia lepletuiii oiuis essc gravius
sensisset, alque astuLiaai iii dctiijiiPuLuin sibi versaiii percc-35
pisset, ex eo tenipore sine inoleslia lluinina traiKsieiis ab oiiini
laj)su libias susliiiebat, et saleai ab eo inconiuiodo ialcgruai
coaservabat.
^'^'"• ia Aatiocbia Syriae uibe aiidio cicurcai elephanlaai fii-
l)e elcphaii-
jggg ]m,n.fjue
.
^^^^^^ ^j pasLioaes iret, aiuliereai corollas vea-ii)
to miiliercm i .
'
' .
"Caieia (|uani saavissaae adspexissc

. , .• .
et quaai libeiuissuae la ,
'
• • .
amaiiu-
illius coaspecLu al(|uc bajus facicia pioniuscidc
ac((uicAisi5e ,
tcrsissc ; ex suo ariiiicio illeccbras aaialo-

auiliereai vicissiai
lias, coiollas videlicet (juas anni teiapus perniittebat aecle-
,
ve, eleplianlo oblulissej et quolidie illuai quideai accipere,45

hanc vero largiri coasuevisse. Postca auteai quaai jaulier ex-
cessit e vita, elepbaalus nec pristinae coasueludiais conipos,
nec quani uiaarel aiaplius aiulierein videiis laa((uaai naiaa.s, ,
c. 44 — 47. LIBEK SEPTIMUS. 115
qui amasiam amisisset, elierabatur et, qui ante mansuetus ;
fuerat, feritatem induebat, instai' hominum qui tristitia ac ,
moerore vehementer laborantes ineiitis imputes fiunt.

Exoiieiitem solem elepbanli adorant, jivomuscides tan- , *".
5 quaui uiauus, adversus solis radios allevantes, unde etiain deo Historia dc
cari sunt cujus rei Pbilopator Ptolemaeus testis est nobis
;
plfphanto-
locuples. lii bello, quod cum Antiocho gessit, Aictoria peiies'^"'!!^''^"^*^**^
illuui fuit ; cumque soli sacra faceret, proque victoria ei gra-

tias persolveret, tura qiiod ad reliqua niagnifica sacriiicavit,
.
lOtum vero etiam quatuor eiepbautos uiaxima inagiiitudine, exi-
stiuiaus se iilo sacriiicio deum religiose colere primum im-
Deinde cum in somiiiis minis dei perculsus
ob iiiusitatam et alienain liostiain religionis nietu perniotus,
pro immolalis ex aere quatuor elepbantes in boiioreui solis
,
,
fuisset,
loexcitavit, lioc ut supplici iacto liunc sibi placatum efficeret.

£rgo deos elepbanti adoraiit bomiiies autem num dii exsi-; ,
stant, el, si siiit, iium bumanarum rerum curam gerant, du-

bitant.
Sacerdotes iii Aegypto non quavis aqua se lustrant, [ncc XLV.
20utcunqLie ubvia] sed. ex qua ibidein bibisse credant. Norunt Dc ibidia
eniin uptinie banc a\'em nur.quani gustare aquam sordidam, "'"•
[aut ullis iiifectam Aêneui.s, ut quani divinandi arte quoque
praeditanj, veluti aveui sacram, existiment]. Caeterum ex ele- De clcphan-
pbantis audio eos, qui integri nec vulnerati sunt, vulnerato- lorum chi-
""&'3•
25i'uui spicula et jacula leniter extrahere, veluti chirurgiae pe-
ritos, [et lianc aitem edoctos]. [Priscis auimalia, vel quae CogTiomina
ratione carent, adeo curae faeiunt, ut] Pyrrho Epirotae gra-^''' animali-
tuiii [fuerit] Aquilae cognomen; Antioclio autem, ut fertui•,
Accipitiis. Haec licet argumeiito diversa, a iiobis conjunctiin
30dicta suiit, boininibus studio;;is cognitu non indigna.
Milbridates Ponticus, cum somnuui caperet, sui corporis XL^ I.
custodiain noii modo armis et satellitibus commiltebat sedD•^ Mitlin- ,
magis etiam tauro, equo, ct cervo, quos inansuefactos custo-

des habebat. Hi enim ad custodiam ejus dormientis advigi-
35lantes , si quis accederet illius sehsuiu ex ipsa respiratione
,
mox percipiebant atque ille mugitu, alter hinuitu, alius sua

;
40
propria voce, euin
versa, plerique etiam geuiiiia
',
dicuntur, et
.... 1
tberaruui similiter xei
•^1,
e soinno excitabaiit.
Teiieri feraruui aniinantiiun foetus
<, ., '
sortiiintur.
Aristopbane Byzanlio
vel
I
' "
nomina
Naiu lcoiiuin
teste. Pan-
iiavcueruiit di-
11.•'
sed aliqui
-- XLVII.
nomini-
'"'^' '«";'"'*
aninialiiirii
^^^^.^ ^^^^^^
genus a paiilberi.-. diversuni faciunt. Porro thoum et lantur.
,
tigriduui foetus non alio quam nomine vocari so-
lent; iteni formicanim ,Lyncis etiani soboli
et panllieruni.
'^' .:
4511011 aliud indittuu nonieii puto iiam in Lasi Dithpainbis ;
lyncis soboles appollatur. At simiarujn ul

ita dicunlur. ijubaliduiii auteiii et ory-
gum, canum vcro et luporum vocari idem Ansto-

n 2
11(3
nliaiies
el niagniludine
aitj
lÊ
at ex lupis eliam
provecta eadeni bcslia
?
NATURA ANIMALIUM.
dicunUiv aelate vero
[soli-
j
t. 4».
,^
jaiii
larius lupus] dici solet. Leporuin foelura sunt ex /.^ ;
iis adultuin poetae etiaai
cedaeuionii vero /.^,

[paviduni] nuncuparunt, La-
Vulpis foelus dicun- f)
lur ipsa quideiu mater,

;
cta. ApiOiouii iôrcellos

et
/.
la AOcitant; uiide el sus
di-
-
lent.
Hipponacti ( ognominatur; est et sus quidaui
[solitarius]. Caprcas autein 'âonas
Ilistricum et liujusmodi
el vocare so-
leraruin
, ^•.
proles dican-10
tur cujus nomiuis inentio fit in Peliadibus Euripidis, et Ae
' §'
j
scliyli Agamemnonc ac Dictyulcis. Quae auteiii uLero adliuc
-
contincntur, quo iiomine appellant illa avium, ser-
:
' /?
peiituui et crocodiloruui ;
quidam yeio et
vocant, iuter quos et TL•essali sunt. Aviculas recens natasl5
•?, -
et et gallinaceos pullou aliqui
appellantj itein [pulliiin annolinum] cogiio-
/?
minaiit, ut vinuni aiinotinum.
quoque aviuni pullos similiter;
dicere, et aliarum
Achaeus vero, tragoediarum auctor, liirundinis pullum
Licebit et et
20
dixit.
XLVni. Memoriae vim, quae beneficium agnoscat, aniinalibus in-
Historia tle esse siiie ulla arte et doctrina quani quidain ostentatores se
,
leone et.\n-e;^(,Qgitasse etiam arguuieiito sunt.

gloriaiitur, illa Cum a se-
""^*^"
natore llomano servus, cui aiomen Androcles erat, aufugissct,25
quia facinus quodpiam nefarium (id quale fiierit ignort))
admisisset, et in AfricaiJi venisset , relicLis urbibus [quarum ,
silum ex astris (quod ajunt) coiijiciebat] iii deseiiissimain pro-

cessit regionein; ibique, cum [ eliementij ardoie solis torre-
retur speluncam [lubenter] subiens ab aestu requiescebat :30
,
haec autem speluuca leonis erat cubile. Poslea autem quam

ex venatu leo suihiiio ciuu dolore, quo laborat ex pede traiis-
fixo stipite ad sunuiium praeaculo, revertisset, atque iii juve-
nem incidisset, ipsiuii leniter adspexit, ac blaudiri coepit, pe-
deni poiTexit et, quoad poLerat, sibi slipilcui exliabi iOga-35
,
bat. Ille primo, elsi mors ceila ei instaret, ab eo pertiinuil;

deinde postquain maiisuetam AidisseL Ijelluam, eamque ex pedc
laborare cognovisset, tum id quod pedeui \exaret, eAêllit, tuui
vero illam dolore liberavit. Qua curatione leo dcleclatus, il-
lum bospitaliter et arnice tiactando et quae venarelui• cun]40 ,
illo communicando, pracujiiuii salulis peisolvit. Is quidein

iucocLis, ut leoniun mos fert, pascebatur; ille veiO assis '^-
scebatur coiumunique nieiisa secuiiduni suam uterque viven-
;
di ralionem ulebanlur. Itaque lotuiu trieniiium lioc niodo An-

drocles vixit et cum tandem corpus ei omnino incoinptaiii45
;
»
illolumque prurigine niinia vexaretur, a leone discedens se
fortunae commisit. Cumque [ errantera ] eum compx'eheiidis-
sent, et cujusnam esset intellexissent, vinclum Roniani
c. 48. LIBER SEPTIMUS. 117
ad domiiium niiserunt. Huuc dominus tum de his, quae ad-
misisset, facinoiibus reum facit ; factumqiie
ut is sic ca-
est,
pile damnaretur, ut distraliendus bestiis daretur. Tum vero
illc Libycus leo forte captus fuit, et in tlieatruiu iiiimissus;
5 simul et eo utpote periturus conjectus est juvenis, leonis ali-
qiiaiido Laspes eL convictor. Is piimum quidcm belluam iion
recognoYitj leo conlra staLim hoininem agnoviL, siuiviterque
blanditus est, et lotius corporis inclinatione ad pcdcs Jiomi-
iiis se abjecit. Andiocles taudeni suuni hospiteni lecognovit,
lOet leonein tanquaia pei-egre vcnientem [auiicuin] aiuplexatur.
[Quamobrem cuiii ai-tis magicae peritus videretur Androcles,
,
imruissa est ia ipsum etiam] pai-dalis ; [quae] ciini iuvadere

euin aggrederetiir, leo, [coininuiiis luensae memor], illuni, qui
videljcet ei aliquando saluLeiu attiilisset, ab bujus laniatu ser-
15vavit, illanique laceravit. Speclalores, ut par eiât, incredibili
lenebantur admiratioJie ; qui autem spectacula praebebat, Au-
drocleni accersivit, ab eoque totam leni cognovit. Inde pi'i-
luo iiunor in mulliludincm eiiluxit, deiiide, re cognita po- ,
pulus claniavit, liomini ipsi et leoni esse largiendam liberta-

20leiu. [Constat igitur brutis quoque non deesse memoviam.
His raodo cominenioiatis similis est bistoria de leone iii Sa-
1110 iu teinplo Baccbi ciini liiatu cognouiinato quam si qiiis ,
scitu dignaiii cNJstiinel, ex Eiatosllienc, Eupliorione, aliisquc,

(|ui candcin i-cl"erunl, iiossc poteril.]
LIBEK OCTAVUS
Ex IiiJicaruui rerum Cancs

scripfis ista eliaui doceuiur :
De cauibue
^^"""''^ multu gcuerosissiuias ad iiivesligaiula feraruin
, tuiii
liidicie ex vesligia praestanlissimas tuui vero ad cursum velocissimas,

,
liirridu nain loca feiis abundautia , Aenationis ])eriti, pevduclas ut pri-

""• iniuu ad arboreui aUigarunt, aleamque ut vulgo dicitur, je- 5 ,
cerunt, disceduiit. lii has autem ligies iiicurrentes, venalio-
nis inopia ex fajue laborantes, lacerant si aulem libidine in- ;
ilammati et cibo lepleli siiit, cuui canibus tOniple:\U veiieieo

juiignnturj iiamque ilJi quoque cuni sunt exsalurali, ad ve-
iiercm proui sunl. Ex liac ligriJis cousuetudine cum canetO
[iion canis sed] tigris
, [ut ferunt] procreatur; [et ex hoc et
,
cane feiiiina etiaumum tigiis; qui deinceps ex hoc el caiie

concipitur, malii bimilis cst,] et seujinis iii delenus degeuera-
lione, cauis nascitur. [Xeque Loc negaverit Aristoleles.] li
canes tigi-ide patre uati, ut vel cervi vel apri venatuni piae-15
... ,
clare spernunt, sic leoiies invadeie, et sui generis nobilitatem
-^tnrta •, f ,
.
,,
'
^ . . ' .
raiic indico
^ teslari gauuent. rioruiu igilur cauuni viilutis specimen
Indi Alexandro Pbilippi iilio exbibucrunt, boc modo Priuio :
cei-Auiu emiseiuiit, at canis se quieluui teiiuit j deiiide apruni,

at idetn imiiiotus jjerniaiisit ; tuui vero ursum , at ursus euin20
iiibil excitavit; ad exlremuui leouecu proluleruiit, quem ut \-
dit, vehemenlioj tanquaui veruni adversarium
i ira exarsit, el
conspicatus, siae uiora inlrepidus invaait, atque acriter com-
prebensum tenens illius fauces pvcmebat, et suffocabat. Tum
Indus, qui boc spectaculuiii legi praebebat, quique probe scie-25
bat ejus rubur aiiiaii et con.staiiliaii] priuium buic caudam ,
absciudi jusiiil; al caiiis sibi caudaiu facile absciiidi palieba-

tur. Deiiide ctiaui crus unum suilVingi imperavit; is vero ae-
que ut a princii)io urgebal, et periiide iiibil leinillehat, quasi
alienum crus ct ad se iiibil pertinens suirringerelur post, al-3(j :
terum uiule quoque is de moisu tiibil remisit tum terlium

, :
incidi praecepit is similiter ut aiite leoneru conblnclum te-

,
iiuit: tuin etiaiu quarlum crus abscindi jussit, is nibilo mi•

nus leonem jnordicns tenere ])erscvcravil. Dcnique etsi ca-
put a reliquo corpore abscissum erat, illius tamen dciites ex35
illa leonis pail?, in quain priiuujii defixi fuissent, pendebant;
et quamvis is qui eos iii initio deiixisset, jam moituus es-
,
set pjus tamen ipsius etiani nuiic ex leotie appcnsuiu caput

,
sublinie ferebatur. Hic Alexander non mediocvi dolore adfi-

nebalur, a caiie obstuj)cfactus. quod is, qui tale viiiutis cx-40
c. 2. 3. LIBER OCTAVUS. lj|9
paimeiiluni dedissel, c vila, quain ex robore aninii [couLia ,
(jua/ii liiiiidi cedeie maluisset.

solciil] Quare liidus Aîdens
Alexaiidiuin ex Jiujus casu doloieni iion iiiediocrein cepisse,
quatuor caiies Luic siniilliinos illi doiiavil: illc vero laelus
^ eos iuuiieieaccepil, Jndum((uc, quidcdisscl, tanto prctio, quanlo
\nr essel, reinuncralus est. Itaque ]joium qiialuor doiio na-
clam Alexaiidruin doloiis, quem ex primo suscepissel, oblivio
cepl.
Ouinis canis veiialicus ex eo quod ccpeiiL feiani, iiou H•
,
lOuiediocri voluplale afficitur; et taiiquam praeniio, si doiniiius De cambus

ci
•..,•
periijltaL, sic ca capta uliliu•
ij•.
veio uoii coiiccdal, be- :
•
si
iii veuaticis.
sLiaiii \ivam serval, quoad vciialor advenlaiil, dc tulaque ca-
pluia pio siio arbitialu slatuerit. Quod si vel apro

vol Icj)ori iiicideril, uon alliiigil quidein; iiec ciiini alieiiis se
lDlal)uril)us idsciibJl, iiec quac ad se iion pertincanl sibi ad- ,
siiDicic (ligiatur. iix quo adpavel inagnaiiiuiilaiis natura euni

iioii ex])ertcu csse quippe qui iion carncs quaerat, sed vi-
;
cloiiain auicl. Nec jain aliejiuni ost explicare, quid usu ve-
iiaiidi perilus taiiis agaL, diiin venatur: Loiigo vinculo alli-
'iOgalus aiilecedit, ei silenlio odoiaLiir siinul et quauidiu nulla ,
ei praeda occurri, [jiec in ullam incidil] aiile vciiatoicni prae-

currit, ut cx ads]<ii;Lu coiijeceris, irislioj•, cL pei-gens ullejius
\renalorem inipigie ot iOililer allrabit el, allicil. Si vcro fortc
vesligia depiebeiuieiMt , el besliaiii alicubi olfeceril, isLic sislil
'25pedein ; el domino ai se jiiopius accedcnti ,

quod veiialioiiis
piovenlus piope sil, , ejusque pe-
giudio perfusus blandilur
dcs osculalur; ac siiiiui ad inslilntani venatioiicui iiicuDibcic
pciseveiat , cl pedeleiiliiii usquc co procodil, dum ad cubile
pcrvciieril, iiec ulLra piug.editur. Quo aiiiiiiadverso, veiialov
3()p]opria veiialoiuin signiiica'.ioiic piacdaiu adesse
lia
iiis,
fciunl, deiiuncialj hi aulini letia ciicumjiciinil.
iiilGlligeiis voce opus css? ad excitandam fcram , lalial,
liis,
' qiii re-

ca-
ul o\ iuga iii casses iiicidens caquc capla,

".ompiebeudaluj-;
canis Aicloriae suae pacana coiitiiiil, el biclabuiidiis exsullal,
3511011 aliler quaiii iiiililes, (|ui bosLts viccrinl. llacc ciica apios
cl. cervos aguiit caiies.
(
Ad rcfeieiidam gialiani dclpljiiu liuiiiiiiibiis juslioro.s siuil,
uin laiiicn lege 1'cisaiiiin
iniiiimc leneaiilur.
r<• 1 '1 .
,
C.oeranus iioinine, iialione Parius, ddpbi-

4O110S (piusdam ad liyzanlium caplos a piocaLunl)Us aigciilo ''^' ^^,^„,,„5
m.
(luam laudibus lollil Xciiuplioii, Historia dt-
cratidin rc-
I .
«
dcmit, el libeius diniisit; pio cjuo baiic graliam follegit, ut
iiavi! quiiiquagiiila veinoruui (sicul in huiniuiicin boininuin
vciiil)Mdcsiis vecloribus plena, in qua cl. ipse vchcbalur, iti
fVcli) iiiaris siibinci'sa
l*arii cl vccloinbus naufragio peidilis,
,
45illuiii ipsuiii dclJ)l•ii ex Loc pcriculo scivannt, bencficio,

quo priiis ipsos adlcccral, vi(cin ci rcponcnlcs: quod quideni
ipsuin, pvomoiiloriuiii luniiiiio Cucraiiiuni , (| ipsiiiu fixpo-
sueiuiii , j
ubi oi spclunca iii saxo visiliii, |
lai ilc osloiidit
120 IJE NATURA ANIMALIUM. c. 4—5•
Itaque postea Coeranuui mortuum secunduin inare illud co-

gnatione ei jDroxinii sepidtura adfecerunt; quod quidem ipsum
ut delphini senserunt, frequentes tanquain ad justa funeri
persolvenda ad litus con\"enerunt et quoad pyra arderet, ,
cto rogo , discesseruiit. !

tamdiu sicut, amicis ildi amici ])eniianserunt deinde, exstin- 5
, item certe liomines
sed potius
vivos colunt, et eos quidem divites et fortuiiatos contra \eco
;
mortuos, vel aliquo iniortunio pressos aversantur, ne gi'a-

tiam pro beneflcio, quo adfecti fuerunt, persohant.
IV. Pisces quoque cicures et mansueli evadunt, et apjêllatilO
Dc piscibus iutelligunt , et e manu largieutium cibos capiunt ut aiguilla :
cicuri us
ucque mu- ....
ggjjpg in Aretliusa. Muraeiiajii etiam Crassi Ilomani celibrant;
, .
raena Cras-I^'^^ sic inauriDus et gemmis distiiicto monin, tanqiTam

sane
. .
si. exiinia formae pulchritudine puella, omabatur, et appellan-

tis vocein Ci'assi agnoscebat, utque ad eum adiialooat; cuiii-15
que quippiam ei pon-igebat [edendum] promptf et parato ,
aiiiino accipiebat. Hanc ille niorluam, [ut audiij, flevit at-

que hoiiore sepultuiae adfecit. £t cum aIiqu?tido Domitius
in liuiic dixissct: Stulte Crasse, uiuraenam fleristi mortuaiu j
ad haec respondeiis Crassus Equidem iiiqiit , de bestiae20

, ,
morte Uexi lu vero iiuUuui iie ex tribus ûidem uxoiibus,

;
De crocodi- quas ad sepulturam dedisti, luctum percepi^ti. De crocodilis

lis cicuri- quideni haiic audifiouem ex Aegyptiis iccepi, sacros esse
"* maiisuetos, et a uiinisLiis se faciie cout'eclaii sustiiiere, et
sibi frusta esculenta iu deiites insita eitraheulibus paluluin25
os praebcre. anliquiores et pi.-cslantiores di"iIlalione
pollere Aegyplii ferunt idque Ptoleiiaei [(quotus autem is
,
fuerit, ipsos inteirogate)] tesiiiiionio comprobantj qui cum ex

crocodilis piaestanlissimum appella.êt , euui iion exaudituin
fuisse ajunt, el cuin cibaiia ei conedenda objecisset, i-ejecis-30
se: inde saceidoLes collegisse , e\ Ptolemaeo idcirco crocodi-
lum, quod cuni viciumn ad mirieiiduni praeiiosceret, cibiim
capere iioluissc.
V. Audio ([uosdam [auspiciis] divinare, et avibus adsiden-
De «livina-
^q^ ^ cariiin Aolatu.s et sedei•• explorare; et in hac arte celcbres35
'""^
'"''^''.'"praedicanlai• Tiiesias , Polfdanias, ct Polyidus,
J ac Tlieoclv-
J
sccs apuu . ..
>
Lycios. nienus, multique alii. Viscerum vero situs et naturam prae-

clai'e intellexerunt [Silatjus JMegistias et Euclides, et prae-
, ,
ter eos quaniplures]. Audivi eliani dicenles qiiod quidam ,
per farinas, et cribra, ac caseos valicinanlur. Veiuiu eliam40

intellexi in vico quodain Lyciae, aioiniiie Syrrha, inter Myra
et Phellon, quosdam valiciuari piscibus adsideiites, et scire,
quid velil pisciuiii evocatoiuni acccssu.s et recessus; et quid
ostendant, si noii paiuerinl; et ciuii inulti advenerint, quid
signiiicent. Atque ejus divinalionis periti sciunt, quid, cum45
.salit piscis , demonstret quid cuui niortuus fluitat quid ci-
; ,
buin sumens quid etiam recusans praesignificet.

• ,
Nullo iiegotio a lupis asiiii coinpxebejiduutLii• et facile

,
,
c. 7— 10- LIBER OCTAVUS. 121
e vita tolluntur, a ineropibus apes , ab hirundinibus cicadac, l>e auimali
a cer\is serpcntes ;
])aidalis odoi'e cum alia plei'aque aniina- ''"'* t^^cilc
lia , liim vero luaximc simias allectas capil.

.
,
Mcgaslhenem audio diceutem in mari Indico quendam
5 pisciculum nasci, eumque, quoad vivit, in profando qiiidemDe auimali-
natantem non apparere, niortuum vero ad summam aquaui bus sine
;"'*''
lluitare ;
qui euui coiitigerit, aiiimi defectu laborare, et deiiide "'"P"
obiie mortem. Iii iibro De veneiiatis animalibus Apollodorus
ait, eum qui cliersydruiu etsi morsus non fuc-

lOrit, omnino mori^ quodquiddam oniniao
solus ejus taclus
labilicuiu liabere dicatur: tuin qui curare et quoquo raodoei,
remediuiu adferre morienti teiitaverit, ex solo ejus, qui con-

culcavit, contactu pustulas iii niaiiibus exoriri. Aristoxenus
quodam loco dicit. viruiu qui serpentem quaiidam manibus
,
,
IDiuterfecisset, iiullo morsii ab ea afFectum, ex solo tactu vitam

ainisisse : illiusque vesteiii ,
quam eo teuipore, cum serpentem
iiiteriinebat, gestaret , noii ita inulto post puti'uisse.
Nicauder ampL•isbaeuae pellem inquit bacillo circumje- VIII.
ctaiii omnes serpentes pcllere, et reliquas etiam auimautes De amphis-
baeua.
20quae uon morsu, sed ictu \"enenato interimunt.
Cum redundantia canis '63,
L•erbaln iii niaceriis na- IX.
scentem iiovit qua comesa , omue id
,
quo adiligilur , cum Q"» rationc ,
pituita et bile evomit, et alvo [pariter] pluriniuin [siccioris] *^'*"*^® '^*'"

cxcrementi reddit, et ipse sibi sine ullius medici opera salu- j^ morbi«
2otem adfert. Quiu et atiae bilis copiam excernit, quae re-
tenta rabicm fiicit, [peiiculosura canibus luorbuui]. Lumbri-
cis vexati frunienti arisLas devorant, ut Aristoteles ait. Si
vulnus acceperiiit, cum vulnerum obligatioiiibus tum pLar-
niacorum teinperationibus multain salutem diceiites, lingua
SObuic uiedicinani faciunt, qua vulneratam parleni [lingunt, el
pristinae] intcgritati restituuiit. Hoc quoque non igiiorat ca-
iiis, fraxini fructum, quo saginantur sues, dolorem coxendi-
cis sibi inferre; et licet videat suillum pecus lioc fructu ceu
dulci a\'idissime ingurgitaii, eo tamen abstiuet, [ac sibiniet
35impcrat]. Homines contra illecebins ciboriun ,
quae vel no-
leiites iiivitant, iniinoderate abutantur.
Insidiae elepbantos iion facile lateiit. Naui cuin ad fo- X.
veam, quam coiitra ipsos suflOdcre 'eatol•es solent, proxinii Dc clcphau
accesserunt, seu iiaturali quadam intelligentia, seu retrusa et*"^"'"'"P*''
40abdita praesensione et scientia reruni futurarum, a piOgre-
jjî^jjg
diendo ultenus se sustinent; ac quam inox, itiiiere conveiso, dentia.
iii \"ei)atores invadunt, A'iquc et impressioue sese in uiedios ,
insidiatores incitaiit, simul et eos evertere conantur, fuga ut

salulem contia insidias superiores facti adipiscantur. Id igi-
45lur teinporis cum atrox piigiia, tum vero vel huuiiuum, vel
elcphautorum caedes ilt. liujus pugnac ratio talis est: ho-
,
mines quidem eniinus hastas ct jacula intorquentcs ac colli-

niantes, ictu diiecto cos feriuiit; conlra eJeplianti, ex liomi-
122 NATURA ANirvIALIUiM. c. H. 12-
i)il)us si quein cccidissc auiiiiaclverlcniil, slatim violeiiler il-

luiii et corripiunl ad teirani a se abjectum proleiunt ct
, cL
conculcaiil; situul cL coniibus tanidiu prolligaiil , cjiioad ini-
serabili et referla aceniinis doloril)iis uiorLe euin adiercriiit.
Cum aulem liujusceuiodi aniuialia iiivadunt, tanquaiii vela ex ^
auiiiii iiicitatione aures paiidunt jiiuic inagiiarum struthio-
iiuiii, quae, vel duiii fugiuiit, vel duni iiivadunt, cxplicatis
alis ferunlur; iteiiique p)Onmscidibu.s sub cornua coiiliaolis,
quemadmoduni rostia iiaviuiii pleiiis velis propulsa sic ele- ,
pliauli elieineiiti iinprcssioiie irrueiiles, inullos niorlalcs fiiii-10

dilus evertunl; boanles velienienter et acule iiislai' lubae
ct
clainores vastissiiiios eduiit. Hunii porro proslratoruni cl ,
genibus contrilorum el ossiuni oblrilomm, tanlus csl sLie-

,
j)ilus, ut vel ilJiiic Joiigissime exaudialur; ncc noii sacpc di-

sis oculis, Jiaribus distractis, frontc disiupla, facieique fonnaJ5
ainissa , iion \e\ a jnoxijiiis cognalioiie sibi noscuiilui•. Jaiii
cx iis noiinulli ad Jiuiic moduiii inopinalo sei-vaiilur: quam-

vis enini saiie \'enaloiein bellua ciirsus celerilate coinpicbcii-
dcriL; prae Lainen -ebeiiienli imjietu, liuiic transcurrens, gc-
iiibus terram [uaecipiLibus aclis, coruua aut iii radi<eiii,2()
iii
[iVuleluiUAê] aut iu quippiam aliud lale conipingil, ex qiio

jelinelur, ac vix duin se relraxit, cmii
salutejii fuga est coriseculus.
elapsus jaui
In bac igitur pugiia oloplianli
sicpc vincunl, sacpe iteni, Aâviis terroribus iiijccli.s, AJiicun-
'
liii•. Tubarum eiiiin clangor iiigeiiteiii sliepiluiii ei/iLit, i])si-!25
que lioinines clypeos liastis contuiidenlcs
iii leiTa igneiii incendeiiles,
luin |)ailiiii
parLiui in sublime lollcnLes, ac

, '
lanquaui fiinda eum contorquenles, ignitosque lorres jaculaii-
les, alque etiaui loiigas faces iii feiaium oculos iiiagiia \\
quassantes, eis liaec omuia aegre iiiluenlibus tiinorcni adre-30
jiiiil, unde adeo iinjiclIuiiLur exteireiilui(|ue, ul iiiteiiluin iii
luAeam quain aiile declinabatil, dclrmlaiilur.

XI.
,
Hcgenion iii Dardaiiicis carminibu.s cuiii alia dc •;

Historia «lcThos.salo coiiscriliil, luin ejus aniore caj)luiii liiissc diatunciii.
Alcua ct ]i;,;,(
vaiii
lciii.
Alevac
dixerim.
coiiia
Et iii Ossa
noniine Haenioiiium
, ut ilngit llcgemon
,
,
bovcs
illc,
,aurca , quaiu cgo ila-3f)
ad Tliessalicum
pasccbal. [ut in Ida nlim
,
-
Ancbiscs]. /vd liuiic adainaluin diaco ingciiLis inagiiiliidini.s
scn.siniadiepcro solebat, ejusquc coinain dcosculuii cl liii- ,
gua rariciii laiiil)Oiulo deLoi"gcrc cl varia de vcnalii suo iiiu-40

,
nera adlcno. Quod .si Glaucac cilbarislriae anutrc iiuciisus

ct Plulcinaci IMiiladclplii rivalis, aries ct in laso uibc piic- ,
lUin dcl|diiiius aiiunil; quid vctal djaconom amorc iii foniia

jiracslanlcm j)aslorem ilagrassc, cl ciiiii oculos acres al((ue
ariilos liabcret , botuini exiiniae pukliritiidinis judiccm 8-4.
sc? iialuva igiliu• besliariiin csl , iKtii modo sui gcnciis.
scd cliam aliciii auimalia, modo lorniosa, amaic.
^" Parias, scu l*aiuas (sic cniiu vull Apullodorus) igiuo
c. 13— 15. LIBER OCTAVUS. 123
colore est, aceiMimo oculovuni seusu et largo ore ; niliil inoi- Dc ucrpentc
Aescu- 1"'"'*'" """

undc
...
deiido iiocel, sed mitis est•
lapio ipsiun consecraiiint
X .
et e]us ministruin esse praeuica- ,

. •
L•ulnanissiluo deoruin
• iiosio.
runt [qui anle uos haec investigarunl].

lii Aetbiopia scorpios Sibritas, quos ila iiiiiiiiuin iiidi- ^ ,
genae soleut iiominare, lacertis audio expleii, et aspiiliLus, ^^ ^cornio-

et verticillis, [blattisque] omnique serpenlium genere; et eo- nibus, hy-
rum exciementa calcantes exulcerari. Iii Corcyra \"ero pro- ilris,t>phlo-
j"*"
creanlur bydrae serpente.s, quae se retrovcrsus ad inscqucu- P"''"" ^''
lOtes retorquent, et spiritum uialum anliolaiiLes ab impchi suos

insectatoies reprimunt, ab seque aveitunt. Typblopa (Cae-
ciliam) quam etiaiii typblinen nominant et copbiam niu-
,
, ,
raenae caput babere siuiile in sernionem bominum Aeiiit tuni ;
perparvulis oculis esse, unde et alteruin ex bis duobus iio-

15niiinbus traxit; copbiae vero iiomen idcirco habet, quod be-
beles eideui auica sint; adeo item dura est pelle, \'ix ut lan-
dem secari queat. Porro jaculus ajunt, idem c-st cbeisydro ,
serpcns ,
qui uiullo leinpore omni animan- iii sicco degit, et
tium generi insidias molitiir. Hujus solerlia in faciendis in-
20sidiis ejusmodi est, ut secunduin \\as [pubbcas] abdite lateat,
persaepe etiam repens in arborem adscendat ibique sese con- ,
torte concludens et iii orbeni coarctans

, caputque in spiraui ,
occultans, ut praetereuntes tacitus ex occulto perspexerit, in

id ipsum quod praeleiît, sive fuerit bestia, sive homo, se
,
25jaculetur. Nain sallu \-alet, et, si opus sit, viginli cubito-

i'uin spatiuui Iransilire potest, protinusque ad ea, quae saltu
appelit, inbaercscit.
qui iti piOfundam paludem delapsus sit inci-
Si bovi, xjv, .
extiinsecus euui terrefaciunt et peiturbant , ne- oe luporum

derint lupi ,
30que Iransnare et in lerram adscendere pernaittuut; sed diu i» ijobiis ca-

et buc illuc versantem,' suf- '^^'*
so-
mulluinque se conlorqtientem ,
f ^ ,p ^ .
'
.. , , . . lertia.
locari cogunt. robore piunmum valet iii
luin qui ex iis
aquaiu prosiliens adnatat, et bovem cauda mordicus aiTeptum

extrabit. Lupum autein pnmum secundus simililer cauda ap-
35prebensum trabit, secunduin tertius, bunc quartus et ita ,
deinceps ad postremuin usque, qui extra aquam esl. Et boc

niodo extractum bovem cpulantur. Quod si vitulus bo\ns ali-
cubi aberrarit, iiisidiantes lupi eum invadanl, et naribus coi-
ipptuni trabunt leiiilitur autem ille atque ita summis utrin-
; ,
40qiie •iribus ceilatur, dum bi attrabendo vincere, ille relu-

ctando effugere conatur. Tandpm vero lupi lantojiere reni-
tenteui subilo romittunl, uiule fit, ut prae niuno in conti'a-
riuui nisu -ilulus everlatur; qut^m iiiox invadentes lupi, vcii-
tre laniato , voraiil.
45 Cum fossaiii Iransilire nou queunl, de bJs unus,
elepbanli XV.
[qui iiiagnitudine praeslat] iii haiic sese detnittit, et trans- Dc cle;ihaii
,
versus fossae stans pailim Aacuitatem occup^t, i)arlim pon- •""" per
,
lis se vicanum praestal , cctcn supra liunc gradienlcs fjan.s- ^.^^^^

124 l^f' NATURA ANIMALIUAI. c. 16. 17-
mittuiit , ct evadunt; simul et eum , cjui poutis loco erat,

Loc inodo ex fossa conservant. Superiore enim ex loco quis-
j>iam porrigit pcdem, quem is, qui infra est, piomuscidc cir-
cumplicat; reliqiii autem "•§1 fasces et ligna celcriler
dejiciuut, quae ille consccndens, et ad pedeni deinissuui for- 5
liter cauteque inliaereiis facile suljliahitur. Apud Indos Ira-
ctus esL, cui noraeu Pbalacra (Calvus) cujus iioiiiinis ratio
est, quod qui berbam in eo nascentem gustaverit, et pilos
,
et cornua auiittit. Itaque elepliauli, uisi cogaiitur, non ac-

cedunt ad locutn illuui; imo prope cutn accesserint,10
quidquid noxii fugientes, perinde atque Lomines prudeiitis-
'
siiui ,
pedem referuiit.
XVI. Spongiam dirigil
pusilla bestia iioii specie quidem can- ,
Dc spoiifria
^,y^J^ magis araueo similisj neque enim inaiiima, nec san-
gp^j
sque "^-
^^î^^j^ expers spongia est, sed partus maris aiiimaiis saxisl5
innascitur, quGmadinodum et alia quaedam auiuialia. Habet
et ipsa suum quendani motuiii; aiiinialculo ad se '•36
sensu adficieiidam, atque illud admouendam, quod sit ani-
iiiata, eget. Naui, j)ropter quaudain raritateui ingenitam et
mollitudineni obtusaui, iion ipsa sese commovet; sed cuinOO
quippiaui iu sua foramina iucideiit, ab ea bestiola, quam
dixi araneo similem, exciLata, id coniprebendit et exedit.
Cum aiileiu ad evellendam eain c saxis hoiiio accedil, ab eo-
dem auimali convictore siio stiinulata inliorrescit, ct coiitor-
([uens se arctissime contraliilj quac causa hercule est, CU1O5
piscatoii plurimuui negotii facessatur.
XVil. De elephaiitis [quidcm seorsuin dixi , quae vero iiunc
De elephan- dicain , ejusiiiodi sunl. Per vitae suae teinpus a libidiiie sc
'•""">•=**"- conLinent; el] quoniodo pudiciliam colaut explicaie convc- ,
ii!~que
j^jj^ ]Voii ciiim uL Jibidinosi iiG(|ue uL lascivi cum iemina30
, ,
itiiibus. coeuiil; sed taiiquani genens successioue careiites libens pro-

creandjs daiit operam ne slirps sua deilcerct.
, Neque sanc
plusquam semel iii vila coeunt, el eo duutaxat lemporc, cuni
se iniii feminac paliiiiilur; ut auLeni eoium quisque uxoi-em
iniplcvciut non cain aiiiplius atliiigil. Aperle
, ac -35
lam iii aliorain conspeclu non cocunl, scd sccedeiites aul ,
sese iii aiboies densas cL iVequentcin sylvani occullaiU aiil ,
iii coiicavum locum el piOfuiuluiu, ad oceiilLuidos cos ido-

iieuni, se al)c!unl. Itacc dc elcj)baiiloruiJi lciiiperanlia dc j
(|uoiuni cliam juslil,i;i , cL fortiludiiic , alibi dicluiu csl suj)ra.40

Jam qucmadinoduiii scclcralos delcstciiLur si cui cst otiuni, ,
allendat animuin ad ea quae conscquuiilui. Ciim vir qui-

,
dam, cicuiis elejibanti juodcrator, conjugem aelale provectain,

sed saiie divilem , liabei'ct, aiuorc altcrius captus, eaiuque
uxorein ducerc. studcns ,
priorem slrangulavit , ac prope ab45
clepbaiiti piaesopi lionio praecijiiti consilio dcfodit , el alte-
rani in inatvinioniiuii duxit. Elo])baiiLn.s auteni, siiaptc na-
lura a malis abhuneus , novam uxorem eo pcrduxit, ubi
f. 18 — 21- LIBER OCTAA'US. 125
humata altera jacebat cl cadavcre coniibus rcfosso et deuu-
,
dato quae dicerc nequibat, ipso opere niuiieri ostcndere co-

,
iiabatur, eam edocens quibus essct nioiibus praedilus is,

,
cui ipsa nupserat.

Engraules pisces, quos
encrasicbolos, alii alio no-
alii XVIII.
ruine lycostoiuos parvuli pisciculi suiit, iiaturaDeencrauli-
appellaiit,
foecuudi, et specie albissimi. £t quod a piscibus, qui gre- '^"^•
gatim natant, exedi et confici jiietuanl, idcirco ad insidias,

quibus suut opporluni vilandas , eatenus confertis turmis
,
lOdensi naiant, et eoium quisque ad Aicinutu proxiuium ad-

haeiescitj ut ne scapbae quideiu incurreiites eos dissocieiit,
nec si quis remo aut couto dispergcre conetur, eorum socie-
taleui diiimere possit. ita vero iuter se restricte et pertina-
citer quasi contexli coiitrabuntui' ut tanquaiii ex acervo fru-
,
Ijmentorum aut fabarum, si quis in eos immiserit manum,

accipere queat: non taiiieii sine \i abstrahuntur, quin per-
saepe distrabuntur, ut et eoruui alleram partem abruptani
capias, et alteraiu relinquas et iii plerisque caudam retineas,
:
iu aliis iion adsequaris; ex aliis caput repoi'tes et alteram ,
20partem in iuari reliquam facias. Eorum coiiterta et continens

natatio appellatur, quorum unus quinquaginta pisca-
torias iiaACs saepe iniplet [ut lestatur rei piscatoriae peritus].
Porculatoris Aocem suillum pecus sic agnoscit ut etiamsi XIX. ,
ab eo procul seductum fuerit, appellantem intelligat; cui qui-Historia dc

25dem lei testimonio est id , quod proxime sequittu\ Cum ma- «"'•'"* ^
1
•, - 1 praeilonibus
• . •
iis praedoues ad ijaTueuam terram piraticam naAem appu-

,
abactis
lissent, ex bara perruultos sues furto abactos iiiiposuerunt iu
iiavim ct iunibus
, quibus religata erat
,
solutis ad navi- , ,
gandum iiicubueruiit. bubulci, praesenlibus piratis silen- ,
SOtiuni tenebaiit, quoad ex portu latrones se eripuissent, [et a

terra tautum abessent bpatii, quauto adliuc claiuantis
audiri poteratj tum coiisueta voce suai"!! claraantes, eos re-
j
tro "»8 ad se revocabaut. Porci prkumii ut sublatum

clamorem exaudierunt, statiui se iji alterum na-is latus com-
35pellentes eani everterunt. Ita malefici piratae naufragio mox
fuuditus peiierunt, sues ad suos enatarunt.
Ciconia rivali invidia laborare fertur. iSam cuui iu Cra- XX.
none Tbessaliae formosa mulier, cui iioraen esset Alcinoe a Historia dc ,
coniuge pereiire profecto domi i-elicta stupri consueLudinem moecha pcr

,
, ciconiampu-
ipsum ciconia rj
•
1 1 1 •
4rUcum servo quodam 1

.^
uabuisset; hoc quidem Ldo- ^^^^

mesticaj intelligens non tulit sed lierum ulta fuit
, atque ,
inapetu in mulierem facto, eam oculis pi'a4t. Porphyrionis

quidem zelotypiae atque canis, iii superioribus menlio a me
facta est, nnnc vero cicouiae siruile.s adfectus erga nuptias
45adulterio laborantes.
Pro differentia potiis colorem mutant oves juxta naturam XXJ.
fluvioriuii auni autem teuipus
; quo id ipsis usu Aenit est, De aquis n-
,
,
cum ineuntur. Itaque ex albis commutantur in nigras, con- ^'"^ '^"^"'

126
rcm mutau- Iraque ex nigris
libus. Antaiidriae ainnein accidujit,
^^1-
iii
,
albas cunvertuntui
ANIMALIUM.
tum ad
. Haec auteni cum ad
Tliraciae iluviuni,
c. 22
cu-
— 24.
jua noiiien Tlirace.s accolae tibi dicent; tuui ad TiOJam

Scainander ex acjua bua potautei oves falvas efiicit; unde fa-
ctum est, ut liuic, qui iiiitio Scauiaudex• noininaretur, deinde Z.
aliud nomen adventitius color Xaiilbuin imposuerit.

XXII. Gratiam accepti beneficii memoria ipsae etiam bestiae re-
Historia ile linent. Tarentiiia inulier, nominc Heiacleis , et caeteiis iii
ciconia et
muliere - j.gjjug laude di"na fuit,
^^ niarito coiisevvavit
ab oiiiiii sLupro inte"rain castam-
. °
quippe quae ut viventem
et
.
^
eumlU
.
,.
rentina ^l•^^ ;
sUidiose et diligenter coluisset sic posteaquain e vita ex- ,
cessisset urbanas commoratioues , et domuiii , in qua uior-

,
tuuoi vidisset marituui, adeo odit, ut pi-ae nioerore iu sepul-

chra liabitatuin se conferret; tristis itaque ad lumulum de-
fuiicti coujugis accessit, et istic commorata fuit, se fidam ca-15
stainque sepulto cuujugi exbibens. iiaec vero femina, cuin
aestivo anni tempore, e ciconiarum pullis suum \Olatum ex-
perienlibus uiius et luaxime tenera aetate et alarum debili-
,
tate dtlap.sus alteiuui crus fregisset ejusmodi casum intuita, ,
se, cognito morbo misericoidem pullo praebuit; nam eumOQ

,
attolleiis vulnus blaiide cauteque obligavit, et iuedicamentis

saiiavit, eique cibum et 2)olura praebuit, atque jam ad vola-
tuiJi coiifirmatuni e uianibus dimisit. Hic admirabili quadam
et naturali intelligentia iioii ignorans se conservatae vitae prae-
inium mulieri debere, avolavit; dein anno post cum ad ver-25
uuin soleni forte apricaiitem eatn quae sibi beiiigiie fecerat, ,
perspexisset , a qua saiiatus fuerat, deiuisso utque bumili vo-

latu proxime ad ipsam profecta iii ejus sinuin lapideiu evo- ,
uiuil; deiiide, [ut ralioni cousentaneum est], iii tecto subse-

dit. Cujus facti admiratione commota Heracleis dubilabat,30
quid isluc esset. Cuiii igilur lapidein iiitus alicubi deposuis-
sct, nocte insequeuti somno solufa emii fulgere, et ladiatam
douiuin tanqiiam iniinissis facibus ex eo splendeie perspexit,
[taiitus fulgor ex Japidis massa exibat et gigiiebatur, eratque
valde pretiosus] ubi Acro ciconiam coinprebendisset, et a'u1-35
;
iieris cicalricem percepisset, banc agiiovit eaiu esse, quain

miseratione comniota sanaAnsset.
XXill. Si queni astacuin coinpreliendens, euui longissime cxpoi•-
De asiaco. laveris , relicto ibi sigiio unde ipsuiu cepisti, eodem euni
,
ipsum , uiule coiiiprebensus fuerit, arrepsisse reperies; si, in-40

niodo ita ex iiiari cxpoitaveiis
qiiaiii , et deinde sic prope ,
doposucris, ul. iii marc adrepere quoat.

XXIV. Merulis affiiiis genere est venatiix (a-yotus), natura \olii~
Dc avcqiia -^.j.jg^ colore alro , liiigiia canora. Venatrix autem merito ap-
am ciiiora
jj^l^ '
caiitus enim ac modulationis iliecebris alias tenevas45
cl rapaci. •,• r . • • •
i
voliicres advolantes ad se allicit. Cujus ingeiiitae sibi iacul-
talis liaec 3-5 noii igiiara eo naturac muneie ad se volu- ,
ptatc et cibo explendain uti videtur naiii sui canlus audi- ;

c. 25 — 2S. LIBER OCTAVUS. 127
lionc oblcclalur, et aucupio ct vciiatioiie pioxiiue v.d se ac-
cedentiuin aviculariiiii cxsaluratur. QuolI si (jiiando qiiisquam
baiic captain cuucliiserit iii caveam, non amplius caulus slu-
dio lcnelur, verum eliaii) seivilute a Aenaloie poeiias si-
^ leiilio suiiiens,
Quo
muta peruianel atque
beneficio trocbili crocodilos pioniereaulur,
eliiiguis.
rudines eorum faucibus eximunt, ut Heiodotiis iii suis dc Ae- oe tiochili

dum lii- .
gypto seniionibus tiadit, jam superius retuli ubi quae oinissa c•"" crdco- ;
familia-
sunt, iii praesentia addam, [quo ea iu aliuruiii noliliam qô_
lOque pcrveuiantj. Trotliilus avis est palustiis, et ciica JIu-
luiiuuu ripas vagatui•, ubi escis qiiibusquo obviis iVuilur, eL
a crocodilo [quoque, ut dixi] alilur; qiiaiuobrem et gratus
illi est, ejusque doiinientis curaiu suscipit, pxoque ipso vi-
gilat. Jaceiili eniin illi ac stertenli iiisidialur icbneuuiou et ,
15saepe jugulo apprelienso strangulat quo conspecto, trocbilus ;
clainat, et crocodiJuin, cui nasum ferit excitat, ef adversus ,
hostem instigat. [Uaec quidein trocliili natura est, Laud scio

aii laudauda, cuni voracissimae iioxiaeque belluae tain pro-
20
vidain curain geral.]
Pastinaca iiiaiiiia cuiii iiatandi est cupiditate adfecta, uii-
tare potest; cuin rursus volaiidi studio tenctar, sursuin Aêr- De pastina-
sus sublimis volat. Aculeum autem, clijus etiam aute nieii- cac acuko.
.
tioJicm ieci, mortiferuni habet. Quod JgiLur niodo lio-
tniiics., sed etiam aniuialia alia [pungere et lioc pacto ccle- ,
25i"itei• iiiterficere] queat, neutiquam miiuinest; quod nia

xinie adiniranduni videlur, boc est: Si ad maximain aiboieiii,
et vegelain et sunime virentem, aculeiun aduioveas et dc-il-
,
gas, iioii niulto post amittit folia, qiiue postquam [iii Leirani]]
deiluxeiuiil , toliis triiiicus [exsiccalur, cl] siiuilis est aibori-
30bus solis ardoribiis exsiccatis aestate, cviui est maxiiua sic-
cilas.
£lepL•allli partus in caput procedit ael luceiii, partus vero XXVIf.
magnitudo est instar iiitegrae aelalis et justae ii]agnitiidinisi>io"'>iillii ile
elcphaiitis.
porci. [iyiatiem unam foelus plures sequi ajunt.] Nec vero,
35si quis bos a parlu leceiites couligeiit, iiialies indigiiaului-,
[sed id peimiltuiil]. Plane eniiu noscunt, iioa aninio ([uidem
laedeiidi, [vel iiiala adliciciidij scd ad ludicraui deleclatioiiem
et blaiiditias eos (uiitiectaii essequc lioiiiinis iiaturain ea ex-
celsitatc 'aniuii , suo ut partui adliuc tantillu noccre iiullet. .
40Postea auteiii quani iii foveam inciderunt, capti in veiialio-

ne, aniinadverlentes exitus loctmi nuJlum eis relictum esse,
cum cos pristini aniini, tum libertatis capit oblivio ; lum vero
facile cibos a largieulibus sunmtit; tunj, si (|uis aquam prae-
beat, Jibenter bibuiit, atque vinum iii [)iuiuuscidcs ciru.sum
45i>ine recusalioiie adii)ittunt.
Ellopeui saciuin piscein a poeta vocari existiinant. Eum XXVIIf.
1"^'^'^''"'
raro reperiii iaiua feitj in inari auteiii panipliylio capilur, '^'^
sed iieque taineji inde iiisi admodum raro. Quod si capialur,

128 DE NATURA ANIMALIUM. c. 28-
coronis ob secundam piscatioiiein sese non inodo piscatores

oruaul, sed et piscatoria navigia sertis rediniiunt, et plausu
ct tibiaruiii sono jiraedani testantes ad terram applicant. Alii
propterea non liunc, sed antliiam sacrum existimant ; quia
locuui, queni antliias incolit, et belluaruin expers, [et urina- 5
toriblis lutus] est, et cuin piscibus pacem servat, cujus fidu-
cia pisces couiirinati ibidem pariunt. Naturae causain pcni-
lus retrusain et abditam, non ineum cst explicare, nou magis
quani exponere causas , cur galliiiaceum leo et basiliscus ti-
meant, cur suillum pecus elephantus borreal; in quibus ex-10
quirendis etsi qui multo abuiidant otio ,
pluvimum temporis
consuinant non lamcii optalum adsequuntur.
,
LliiER NONUS.
Leo cum aetate provectus et jam gravis faclus fiierit, tuni I.
ad venanduui iuCritius aut in specubus aut memorosis tra- ^^ leonum

,
^"*^"'
ctibus libenter i-equiescit; neque lutn vel cum iiiilrmissiniisf'"*
animalibus, aelalis suae innimitati diffidens, versari fidenter etafe.
5 audet, cotisiderans seiiectain et corporis sui imbeciUitatem.

Ex hoc vero procreali et robustae et vigentis aetatis fiducia
iiitentes longe procedunt ad "euandum, ac patrem jaiu senem
secum adducuut, euni iujpelleutesj deinde in media via, quain
ingressi fuerint illum reliiiquentes toto anijiio ipsi in prae-
,
lOdae curam incumbuut, ac tantundem praedae conseculi, quan-

tum vel sibi genitori satis ad prandiuui sit, generoso quo-
dam et contentissimo rugilu edito parentem suum secuni ,
,
ut con\'hium ineat, tanquaiu convictores ad prandiuni con-

-iYam, invitant. Seiiex tuui sensim et pedetejitini re-
loptans, eo accedens priuio fdios amplexatur, deinde lingua
,
eis suaviter, velut lioiuiu laudaiis felicem %"eiiatiouem blan- ,
ditur; post et pi'andio dat operam, et cum Lis epulatur.

Tamelsi Solou qui lege saiicivit iiliis ])arentes alendos esse,
.
humanis legibus iiiliil

liaec eos facere noii jussitj sed iiatura
OQ^gens , boc officii munus docuit.
ipsa immobilis lex,
Nou uiodo pracscnteui et viventem reginam aviuui aqui- If•
lam ceterae Aolucres exliinescunt, atque ejus cons])ectui]] ex-^^ aquilae

P'^"""'•
horrent sed et peniiae ejusdem
, si quis eas cuiii aliaium ,
peniiis conimiscuerit, incorruptae atque integraemanent, aliae

25veiO illarum comniercium iiou ferentes putrescunl.
Mures alioqui foccunda sunt aniuialia , multosque uno fll•
partu foelus eduiil; tuni vero si salem gustaie iis contingat, '^'^ muiuim
multo plurcs quam solent, enituntur. Crocodili cum ex sese
pepererunt, hoc expeiimeiito legitiinum a spurio intex-noscunt, oe crccodi-
30ut si quid catulus, siiiuil atque exchisus est, rapuerit, in re- lis proli.*
liquum lempus in ciocodiliiii gejieris iiiuiiero locoque a pa-*|'^«^"'&enu-
rentibus ducatur
-,,,-,
[ct ab iisdem ametui-1
,
7
sin ignavus fuerit,
et tardus ad coniprehenoendam alicuude aut muscam , [aut
''**''™_^''"
:
'ploraiUibus.
lumbricum aliamve brstiolam]] aut lacertulam, cum parens

, ,
3Dtanquam a se degcneraiitein nihilque ad se pertincntem la-

,
cerat. Atque videJitur ad solis radios aqiiilae suorum inge-

nuitatem experientes, sicut crocodili foetus suos iion teme-
rario adfcctu sed ratione amare.
,
Aspidis deutes, quos inerito letifeios dixeiis, lenuissimis IV.
40quibusdana veluti tuuicis aut uiciiibranis indui ct vestiri aii- ^^ iispiilie
Aelian. de nat. anim. I. v. L I

130 ^^ NATURA ANIMALIUM. c. 5 — «.
dentibus , dio ; et cum aspis alifjuein inordicus invadit , membranulis
dequc scor- liujjxorem veneiiosum efluudi tum illas rursus ad pristinum
,
pioius acu-
2qj.ujjj redire et uniri. Item in scorpii aculeo meatum queu-
dam sinuosum esse ajunt adeo tenuein ut isu non perci- ,
piaturj -enenum gigni continerique, quod cum ille fe- 5

iii eo
rit, mox per aculeum enianat; foramen autem, quo venenum
exit, oculoruiu acieui quoque fugere. Addunt vini aculei ejus

relundi liominis sputo, ita ut obtorpescat, et ad iiiiligendmn i
ictuui reddatur impotens. I
V. Canis etsi jiermultos ex sese parit catulos, hortuu tamenlO

De catulis. e numero pnmus prodiens iii lucem patrem refert , oninino-
que simililudiuem speciemque illius geritj ceteii ut casus tu-
iiascuntiu-.
lei'it, Quod sludio et providentia uaturae fieri vi-
detur ruatri scilicet anteferentis patrem.
,
VI. Testa clustae opertorum lioc etiam proprium est, utl5

De testaceis decrescente luna inaniora et exiliora fieri soleant: quod qui-
etde jumen- j^g^ ipsum declaraiit testacei generis purpurae , buccinae,
8
unam
|^spljondylij] et his affines; itemque crustacei generis paguii,
tem beutien-locustae, astaci, cancri et id genus. Itemque iinbecilliora

tibus. infirmioraque decresceiite luna jumexita nasci dicunturj eaui-20
que ob causam L•arun rerum prudentes in hac mensis parte
genita , quod niinus jnaestabilia sint consulunt non alenda ,
esse. Ceterum iu iiovilunio animaaites audio vel voce ipsis

iialurali aliquid soiiare, vel cadere leonem tantuin Aiistote-;
les excipit, cui iieutrum borum coiitiiigat. 25

VII. Seiisu audiendi acerrimo esse lupum chromin , salpaui, ,
De pisciuni uûgiiejii Aristoteles ait.

^ Lupum praeterea audio praeclare
\" "^^^lli§î^> se iii capite possidere lapidem biberno tenipore
ill
in eju9 ca- P6^'i^'iS^'i^™> sibique infeitissimumj itaque illo ipso anni tem-
pite. pore euni lapideui calefacere, baudquaquam insciuui contra30
lapidis frigus rcuiedium esse ipsum tepefacere. Similem etiam
lapidem chrouiin, pagrum, imibraui liaberej eaiidenique vi-
De parasitis tandi frigoiis quam lupum, sequi rationem intellexi. Sunt
,
inter pisces;. et {^ piscium qui

geiiere parasiti: ut pediculus a]^pellatus ,
ex iis , quae delpbinus ceperit [(suijeifluis nimii um et inter-35

cidentibus)] -ictitat, itaque ex ejus praeda , tanquam ex lo-
cupieli meiisa, refertus pinguescit; eo iiimiruni delpliinus tan-
topere delcctalur, ut cum ipso libenter, quae conipreliende-
rit, cotuumnicet. [Theron quidein] parasitus apud Menan-
drum sibi ipsi placet, quod liomines naribus trahens, iis ute-40
batur, tanquaui piaesepi. Huic similis fuit Strulbias. Est et
ille Philippi celebiis parasitus noniine [Clisophus] qui in
,
Pliilippi graliajn, iu obsidione Metbonae oculo prhati altero,

ipse etiam alteruii] de suis oculuiii dcJigare voluit. Atqui in-
ter pediculum el delpliinum benevolentiain amicitiae ego po-45
tius et faiiiiliaritati adscripsenm ; cum adulationem, ut et alia
niala liouiines tanluni calleant, biuta igiiurent.
,
VIII. Elcphantoruin vehemeiitis amoris adfectuui erga sobolem

'
c. 9— 13. LIRER NONUS. 131

haec etiam dcclarant. Horuni venatores scrobcs fodiunt, in De ekphaii
quas cuiJi liaec aninialia iucidunt , ex his partini capiunlur, **"'""' •^'"S''
-j
.
parliin occiduiitur.
u r . j •
rlLSjus vero lossae iaciendae quae sit ra-

pulloH !im(»- i• •
-t-
.:
tio, [quae figura , quae allitudo, quique itilroilus] aliunde

5 scietis nunc pergo explicare, quam iii gciiere elephantorum
;
inatres caros pullos suos liabeaiit. Cuni enini in foveani pul-

lum suum incidisse mater perspexisset, ne niinimam quidein
moraaj interposuit nec ejus cui'suni ulla ad pulluin coiise-
,
quendura segnitia tardaAît, quin veL•ementi doloie adfecla,

lOquanlo niaxinie posset iucitato incursu, in delapsum pullum
praeceps ageretur, amboque eodera casu morte occuiiibeient;
cuni liic quidem iiiatenio pondere pressus contererelur illa ;
vero praecipitata caput diUVingeret. Risii igitur digni sunt,

qui, utiuui natujalis sit anior parentum iii lilios dubitant.
15 Vituli marini pniimiii iii aiido foetus suos paiiunt, deinde
iu luceni editos paulafini cuin iu L•undiora loca subducunt, De vitulis
_
ut mare degustent tuni in aridum natalem locum reducunt;inanins co-
,
et quam niox educunt

'"''
inde rursuiu in uiare dcducunt et'"""•"^ , :
cuin id saepe feceruut aptos tandeni ad nataiuliiiii efficiunt.

,
20Facile autein ad Aitain in iimri degendam adsuescutit, par-

tim doctrina instituti pailini nalura ad niorcs el sedes ma-
,
ternas amandas inipulsi.

Aquila Anoleutum et avarum animal raplii vivit, et car- ,
nes appetit; nain lepores liinnulos, anseres ex cohorte, etoe victu a-
,
25alia pleraque rapit. llua tanlum ex aquilaniin genere, quae qiiilannn.

JoAas appellaluj•, carnes iion attingit; scd ad AJclum ei Lerba
salis est et qiiainvis Pytliagoram Saaiium non audivit
j nul- ,
lam tamen animanteni edit.

PL•a]algiuln vel solo contactu, et sinc iiiagno dolore, ut XI.
SOaudio interimit.
, Aspidis quoque inorsuni leriissimuin esse Oe nior.su
'
Cleopatra expei'ta est, cuin adventanie Augiislo quaenain ^ '^''".'^."
,
,
sine acerbo doloris sensu mnis esset, in convivio de ciixum-

stantibus exquirens, eaiu quae gladio inieiretui-, doloribus re-
ferlam esse ex iis qui aliquod vulnus accepissent, reperic-
,
35balj acerbam autem ex venenis e.L laboiiosain coiivulsionem ;
eiiim facere, et stoinacbo et cordi dolorem iiiurere [eain ve-
/^
;
ro quae aspidis morsu adfciretur lenein et ut juxla Ho-

,
, , ,
merum dicam , , imbecillem, , esse. Sed vel solo

tactu interdum interiiiiit, et adilatu quoque , ut eL ceiitiitcs,
40et rubeta].
Vulpein terrenam anijiial fiaudulenluin esse existiiiias, at
mariiiae Aulpis niaclnnalioiips al(|ue solerliain ad declinaiidas Dc vnlpia
insidias etiaiu audi. Piimipio ciiiin ad baiiiuin omiiino nou '»'""« so
'^'''^"'•
accedit: aut si hunc devoiarit, slatim se lanquani vesteui in-
45veitens, inLeiiora sua educil, ct ad liunc iuodum ierruni ex-
pellit.
Ut hominuni illeccbrae quaedaiu ainoris csse dicuntui', Xlil.
sic ranae amatorium quiddam in -oce usurpant; etenim quem-De raiianim
12
;
:
132 ^^ NATURA ANOlALIini. c. 14—17•
coitQ voci-
bueque.
adinoduni lionio anians lascivam cantiunculam cantitare so-
let, sic suae cujusdam emissione 8,
quam ololyginem
cant , coitus significalioneiii mas feminae dat. Cuin eam au-
-
tem allexerit, anibo noctem, quod in aqua non queant coii'e,
expectantj interdiu vero in terra venereo complexu implicari 5
horrent at iioctu in uiagna securitate veneri dant operaiu.
,
Cum vocalios quiddam quam sint solitae sonant pluviae

,
,
,
adventum denunciaiit.
XIV. Si quis toipedinem attigerit , manum tangeiitis adfectu,
De torpedi- quem noiuen ejus declarat, toi-pore affici , etiamnum puei* alO
"^- iiiatre frequenter audivi.
Praeterea a viris peritis accepi, il-
lum, qui rete, in quo fuerit capta, attigerit [omniiio] pas- ,
surum torporem. Item si quis eam 4vam in vas irajiosuerit,

et mai-inam aquam iiifuderit, siquidem gravida fuerit, pariet
suo tempore; eaiii deiiide aquam, si ex vase in liominis autl5
manum aut pedem iiifuderit membra haec iiou dubitanter
,
oblorpescunt.
XV. jVon eandem viiii ad plagas et morsus semper habent
De diversa auimalia; sed saepe propter causas quasdam moi'sus acerbitas
diversis
inteiiditur. Nam, gustala vipera vespa longe niorsu infe-20
,
tempon a
giîQj, g^^ Musca item,' cum eiusmodi quippiam
u I attigerit, acrio-
morsus ani- J
• . •
malium î. ^^^ morsus iniert, et dolorein luajoretn lacit. Aspidis inor-
sus, si ranam comederit, insanabilis omnino fit. Canis si in-
columis momordeiit, ulnus quidem infert et dolorem inurit
sin rabiosus plagam perniciein molitur primo enim25
inilixerit, :
aquae metum injicit; et si quis etiam satis bene et niediocii-

ter se liabere videatur rursus tameu repetente malo, dolet
,
veliementer, et latrat, denique nioritui-.
deret, tenuisset, in rabiem acta periit.

Cum quam
rabidus canis lacerasset, sarcinatrix mordicus, ut eani exten-
,
Jejuiii L•ominis mor-30
sus aceibior atque ad sanandum difficilior.
est, Scytliae di-
cuntur Scytliico, quo sagittas oblinunt, L•mnanaul saniem,
[innantem scilicet sanguini, et ab eo sepai-atam] adiuiscere
cujus rei testis locuples est TL•eopllrastus.
XVI. Ineunte vere, cum senectutem serpens exuerit, turu etiam35
De remcdiie JQ(,^^^QJ,^J^-^ caliginem , et] visus L•ebetudine)ll tanquam ocu- ,
a eerpen
j .^ senectutem abiicit: foeniculo enim oculos acuens et
,
biiifi. mcans , eo morbo liberatur hieme vero caecutit, latilans iii

:
occulto et lenebris. Praestrictum igitur frigore serpentium vi-

suin calefaciens foeniculum purgal, atque acutiorem efficit. 40
XVII. Alcyoues se gravidas sentientes nidum ad excipiendos
De nido al-puUos machinantur , ad quem non lutum ei opus est, non
cyonis.
tectuiu, ct domus , ut Lirundini: quae cum liospes' noti vo-
cata adventat, tum matutino temiiore cantu molesta inipor-
tuno suavissimum somnum interrumpit. At [neque corpore45
tautuni] alcyones [iii aperto ac libcro marij ad iiidi structu-
ram lcgendis contexendisque acus spinis incuiiibunt, sed in-
eflabili etiam vi ingenii [solerliaequej ijroiiositum perficiuiit.
c. 18 — 21. LIBER NONUS. 133
* Spinas enim paitiin rectas partim obliquas, uL mulieres ad ,
textrinam eruditae subtegmini staiueii intertexunt; et rotun-

dum paulatim, iioii oinnino tamen, sed oblongum et siuuo-
siiiii, instar iiassae cujusdani efficiunt. Perfectuui in niare
,
5 deferunt, ubi iluitaiis ab iiicursanlibus undis earum opus pro-

batur luni partes
j rûas aqua incidens o.stenclit non firmas
,
esse, resarciant. [Cetera, quae recte connexa junctaque sunt,]

neque si peicutias saxo rumpi, neque ferro discindi possunt,
[iion magis quaiii lineus ille tborax, quem Miiiervae Lindiae
lOconsecrasse Amasis dicitur.J Os vero nidi noii plane conspi-
cuum , et aliis omnibus inaccessuni solam illam suscipere ,
potestj neque per id ipsum quicquani ex mari intro iniluit,

[adeo subtiliter constructuin est]. Ibidem uudis circumlata
alcyon, ut ferunt, pullos iiutrit.
15 Proxime Niluiii nascilur, quae nou sine causa XVIII.
herba
^{.6
iiibus iiioxitur.
ajipellalur quod eam lupus calcaus convulsio- ^*^ ''^'^''^ '^"
,
Piopterea Aegyptioruin illi qui hoc animal ,
veneraiitur , iii terras suas ejusmodi heibain importari pro-

hibent
20 quae gallinacei generis ales iu vinuin illaj^sa el suf-
Si XIX.
focata nullum ex ea vitiuni vino coutrabitur, iieque De gallina
fuerit,
aliquid mali in domo exoritur; in aquam vero delapsa, tum^'^ stelhone
ipsaiu reddit foetidam tum aerem putido replet odoi'e. At '*f"
stellio sive iu aqua sive iii vino sufiOcetur , nibil officit.
,
2501euni vero si in id illabatar et in eo exstinguatur, gravi

, ,
odore inficit; et qui de.illo gustarit, pediculis scalebit.

Cer\ani cornu suffimeuto serpentes fugari manifestum est.
Est noiniiie Pontus, in Sintica et Paeonica regio- De lapide
et fluvius,
.
ut Aristoteles ait, in quo lapis invcnitur, cujus suffituqiodani, cu-
ne ,
'
30serpentes pelluntur, atque bujusmodi viin lapidis prodit: si ^"^ *"
quis aqua perfudeiit iucendio conilagrat; siii ardenlem ila- fugantur.
,
bello incendere velis restinguitur , j atque ejus suffimentum

odorem bituniine tetriorem emittit. His autem de ipso pio-
ditis etiam INicandei" consenlit.
35 Pharus iusula
oliin (ut testantur Aegyptii) inultis diver- XXI.
sisque serpentibus plena erat. Et cuin Thonis Aegyptioi'uni Historia de
rex custodiendain accepisset Helenam Jovis iiliam a Menelao^•^'^""'
[per superiora Africae] circa AegypUim et Aelbiopiam ober- 1\|^^^^ ^ ^^^
raute, [inque ejus amoiem incidissel] et vijn illi inferre co-ro insulafu,
40naretur•, fama est illam metu pevculsam uxori Thonidis Po- ga.
lydamuae i'ein omnem apeiaiisse Polydamnain vero et metiien- :
tem ne piOpter foiaiain sibi allquando praefenetur Helena,

et siinul niiseianteiii, in Pharum eaiu exposuisse, et doiiavisse
heibain seipeiilibus illic abuiidanlibus adversaiiam; cujus sen-
45su.s, uL ferunt, quain primuin perceplus est a serpentibus,
illi passini in teiTam se abdideiunt; Helena ycio lierbam plan-
lavit, qiiae cum compielieiidisset, suo tempore senien serpeii-
tibus inimicuni protulit, el lieleniuiu, ut L•arum renam ])eriti
asserunt appellata est , et iii Pharo provenit.

,
XXII. Stellae tnarinae [moUi] crusta iiitectae, et ostreis tam

De Ftella- crudeliter iuimicae suiit, ul haec ipsa exedant et conficiaiit.
nim manna'
rum ^plg,.
Ilatio iiisiuiaruin ,
quas eis moliuntur, ejusmodi est: Lum te- J
tia. stacea suas patefaciunt concbas, cum vel refiigeratione egent,
vel ut aliquid perlitieiis ad Aictum incidat; eae uno de suis
sive cruiibus sive radiis, inti'a lestas ostrei hiantes insito, eas
claudi prohibentes carne explentur. [£t de stellarum quidem
boc dictuiu iiobis sit.j
iiiariiiarum proprietate 10
XXIII. Hvdiain Lernaeaii], Herculis certameii decantent poe- ,
*'^'"f 'tae, veterum fabularum auctoiês, qiiorum e numero est

et
Hecataeus bistoricus. Cbimaerae naturam tiicipitis canat Ho-
inerus quod inoiistruni Ljcioium rex Amisodaius
5
varium ,
et invictiim ad perniciem uaultorum aluisse dicitur.

, Hasl5
profecto fabulis adnumerandas duxeriiu. Ampbisbaena autem
serpeii.s duo babet capita, alterum iu anteriori parte, alteruui
in posteriorij cuui enim aliquo necesse habet progredi, cau-
dae loco alteruui ponit, alteio pro capiLe utitur; lum rursus
si ei retro sit opus cedere, capitibus contra quam prius20
ulitur.
XXIV. genere rauaruiu quaedam piscatrix appellatur, noiuen
Ue raaa piex lebus quas molitur trabens, Haec anle oculos quasdam
scatrice. pisciculorutu ca])iendoruin illecebias habet, loiigulos niminini
pilos ,
[sive ajjpendices quasdam quoruiu extreuia asperis25
,
globulis praepilaiitur]. Hos sibi coiiscia a iiatura compara-

tos esse daiidae aiisae ad illiciendos iu escam pisces, sese iii
,
tuibidissbua et leferta limo loca abdit, alque illic ibidem si-

lenlio delitescens porrigit pilos et praetendit. Parvuli igitur
pisciculi ad eos adiiatant, et extremum quod praepilalumSO ,
est, escam esse putantj ca Aero in absti'usis insidiis uianens,

ubi illos propius accessisse perceperit, pilos ad se subducit
(subducuiilui•
culi
enim occultis et abditis quibusdajii pisci-
auLeju, qui belluatione et liguritioiie allecli proxiuie ac-
)
cesseriiit , coinjjrelieiiduntur, et ei esca fiunt. 35
XXY. Locusla ideo inbuicitias cioin polypo graves babet, quod
Dc locusia bic, cuui illius brachia circuuiplexus fuerit, aculeis, quos in
ejusquecuin Jorso iiisitos babet, contcmptis, illain ipsain ciicuinjjlicans
poiP" e
su{focat; cujus sane rei baud inscia locusta a polypo refugit.
Locusla auteiii [natare solet, etj cuui iiullius rei inetu adil-40
cilur, tuiu ant.eversus progreditur, obliquati.s iii Jalera cor-
iiibus, ut iie aqua contra nalationeiii \eniens reprimat coruua,
et iiide ullra progredi piubibeatui• siii fugit et retrocedit, j
tum penitus demittit sua conma , idque ideo ut lanquam ,
leuiis na\ igajis et piOpellens sese navigii instar, inultuui pro-45

veliatur. Quod si locuslae iiiter se pugnaiit , eicctis corni-
bus, veluli arietes, iii.surgenles fiOiiles coiistiunt. I)e pugna
vcro iuter locustaiii eL inuraciiuUi in superioiibus cgi.
c. 26 — 33. LIBER NONUS. 135
Seipeutes valide abigit iiepeta irrigiiis gaudens locis et XXVI.
agnos. In Atbeniensiuin tliesnioplioriis Alticae mulieres agni De herbis
foliis cubilia substernunt quae et serpentibus sit infesta et serpentes
;
,
simul existimetur ab appetitione \eneris probibere, unde no-

5 inen tiaxisse \idetur. Herbam eliam libanotida nuncupatam
serpentei extiaiescuiit.
Tbelypbonum
lierbain Tbeopbrastus iiarrat, si eam scor- XXVII.
pii dorso unponas, liunc statim perire. Idenique adfert euii- Dethelypho-
dem ad iiitegritateiii aleludinis restilui si euni candido el- "'^^.'^^''^^' ,
lOleboro conspergas; atque equideni tbelypbonum probo non ,
item elleboruin; quod sane bomines diligam, at scorpios ode-

rim. Callimacbus etiam caiiit in terra Tracbinia arborem no-
mine smilum iiasci, ad quaiii appropinquantia , et eam niodo
contingentia reptilia pereant.
15 Suis carnem 53"3
inter ceteras praestare velus per- XXVIII.
suasio est. fHoc quidem expeiientia non obscure constatl,^*^ smbuse
si quando sus salamandram comedeiit, ipsuin extra pericu-
Imii esse ; eos autem , qui suis illius carnibus vescantur,
perire.
20 Eupbi'ates, qiii inter Partlios el Syros inteiniedius lluit, XXIX.
qua i)i re longe ceteris iluminibus praestet alias dicani; jam De serpenti-
iiunc de eo ipsoquod Partbi et li non ignoiant,
,
quod-**"^^"? "
que ab sermone non abborret

lioc iustituto agaiii. Ad pri- ,
nios ortus bujus ilumiiiis quaedain serpeiites nascuntur, bo-

25iuinibus exteinis, non item iiidigenis, inimicissimae; atque
usque eo infestae , ut eos advenieiites morle mulctent.
Cuiii ingreditur, nec recta iter facit, nec simplex XXX.

leo
ponlt vesligiuui, sed varium imprimit et niultiplex inodo enimDeleoni8iIl- ;
cessu.
progreditur, niodo regreditur; tum rursus procedit idemque ,
SOvicissini retro commeat

ac rursus pergit, et sic viam oblite-
;
rat , ut iie veiiatores ejus vesligia sequi, et lustruni, ubi cum

suis babitat, facile reperire possint
catulis id quod divino :
munere propriura naturae leonun] donatuni est.

Bonus et peritus pastor, ut oves et capras ainat sic XXXI. ,
35odit singultum. Is quidem et bomini frequens est, et pecori De herba

ex repletione accidit. Itaque coiitrariam liuic adfeclui ber-^"'P^'^"'''^'
, ' . -. -.
^ -. -. ,.. cadum con-
bam
Ejus "circa stabiiJa pastores seruiit
tiim salutarein esse ferunt.

nialum amolieiiteiii.
(Alysson.)
,
expeiti boniinibus quoque eandein adversus singul-

Iioc traria.
40 Hyoscyamum et. opon (succum papaveris) collecluri cir- XXXI'-

cunifodiunt fita ut coiiinioveaiit luxeiitciuel radices, nonsuis"^
tamen
1 •
11
ipsi manibus cvellunt; sed volucrem aliquam captam
i 11^1• . joscy-
vel eniptam altero crure alligant herbae, quani illa deinde ir-
requieto iiiotu suo evellit. Utraque autem utilis est ad re-
45iiiedia lioniinibus. Nisi autem aliquis ita cxtraxeiit frustra ,
babet, [quod se bene et adversus ilcuin ibesauri instar acce-

pisse putat].
Abrotoni remedia cum alia , lum ad expurgandum pul- XXX'"•
13b UE KATUUA ANIMALIU-M. c. 34. 35-
!)c abioiduinioneni, el faclleiii i'eddendaui spiratioueni, non est liujus loci

xiribus. cxplicarc. Idem adversatur lumbrico, noxio aniniali, eumque
interiuiit : qui araplius auctus etiam fera noininatui', et iuna-
scitur interaneis, et inter hominis niorbos nuineratur, eosque
gravissiinos et ope iiiortali incurabiles 5 ad quod persuaden-
Historia de dum
[vel Hippvs] Kbeginus scriptor idoneus fuerit. Mulier
mnlierclum-qâeJyij,^ iiiquit ille, ex lumbrico laborans cuin de ejus cu- ,
. , .
"
ratione peritissimi etiain inedici desperassent, Epidaurum pro-
raute. fecta, ab hoc uialo ut liberaretur, supplicabat. Et cum
Dii.s,
deus [Aesculapius] abesset sacerdotes eam eo in loco ,ubilO ,
Deus inederi siipplicibus solebat, quiescere priiuuin jusseruiitj

et dum niulier quiesceret, illi quidem subministraiites deo ea,
quae sanationem adlatura videbantur, fecerunt tunc, capite ;
ejus resecto unus eorum maiiu iminissa in ventrem

, , lum- ,
bricuiii feram sane incêntein, exemit

, cajjut vero in suuinl5 ;
locum et pristinam lianiioniatn reponere conantes, id praestare

non possunt. Interim Deus reveititur, illisque increpatis,
quod rem sujjra artem et bumanaiii aggressi fuissent, ipse
\'i caput suo covpon, et mulierein re-
diviiia et iueflabili et
stituit. Tanluni, rex et auiantissiiue iiiter onines Deos bii-20
niani gcncris Aesculapi, lua sapienlia poUet, cui ego, si abro-
tonuin comparare ausiiii insaniain: , auteni hoc benell-
centiae tuae et uiirificae medendi artis testiinouium pvaedica-
re, facultatis abrotoni herbae occasione iiivitataSj qaam siuiili-
ter tuuiii esse luuniis 11011 est dubilandum. 25
XXXrV. Nautilus e genere polyporuiii concha una praeditus est.
De nautili
j^ Qmj^ ex ima iiiaris sede ad summam aquaui eiFertur, inver-
tit coiicbani deorsum \'êrsus ut iie hausta aqua rursus de-
,
mergatur ubi vero ad suiiiniuiii aequoris pei'veiiit

; et uiare ,
ab ad"esa tenipestate conquiescit, supinaiu concbam veitit.30

Hac eniiii taiiquani scapba na\Tgatione fertur et duo bracbia ;
in utrumque lalus demissa seiisim atque inoderate iiioveiis re-

migat doraesticiuiique et iialivaiii naem propellit: quod si
,
veiitus ilat, brachia, quae tanquani renios prius longe lateque

porrigebat, gubertiaciila coiistituit: at quae ceterorum bra-35
chiorum iiiedia est inenibraiiula pertenuis, ea passa et iiitenla
pro velo utitur, et boc pacto sine nietu na4gat. Siu quip-
piam a -aleiilioribus beliuis metuit, se demergeiis concbaiii
aqua complet, et siniul ex poiidere in iJiOfuiuluin delabeus
sese occultat, atque ita boslein eflugit; post ubi a bclluis in-40
columis cvasit de imo maris gurgite se extolleiis ruisus jier
,
summum mare navigat: unde nomeji babet.

XXXV. Ad passus trecentos boniinibus ajunt exploiatam esse ina-
De maris lis altitudinein iiec ultra. Aii in profutiditatc reliqua
imiilo i>ico-g|.
inferiore pisces
,
adbue aut belluae tantuni degaut ; vel -45

lium ex sed] daeniones taiiluin marini
bis aiiimalibus , [et ,
fluidae lei-uin iialurac dominus] iiicolaiit; iieque alius dixit,

jiequc ego id siire salago.
c. 36 — -tl• LI«ER KONUS. 137
et siniul
Piscis aspectu ilavus,
iii iis
mina minime ignota sunt; alii eiiin adoiiin

exocoetum quod exlia iiiare ia arido cubct.
e geiiere mugiliiin,
solct. Ejus sane duo in ^
saxa incolere,
iioininant,
Cuni eniiii
no- Dc
alii
est
XXXVl.
*'^'^
°
adonide
'"l"•^*"-''
P'*'^'^•
,
5 trancjuilla et temperata tempestas, is tuin in siccuin undaium

impetu pervectus ad saxa sese exponit, ibidemque libeiiter et
cjuiete altum soinnuin capit.
nialibus pacem se babere
quare si eavutn quaepiam comparuent
,
Cum aliis autem oumibtis ani-
aves vero marinas perhorret:
sese versat, et tam-
lOdiu [iiaLurali etj saltatorio quodani tripudio saltat duni de
,
saxo iu iindain desilieiis salutem adeptus fuerit. Cuni autem

niare et terram amicam babeat, ipsum idcirco adonin quein- ,
admoduiu inea ferl appellarunt, qui liujuscemodi

opinio , ii
nomen ei imposuerunt, quod Adonidis^ qui Cinyrae regis

15filius fuit, vitam inspexerunt quem duabus in amore deabus ,
fuisse, alteri marinae, alteri terrestri, fabulantur.

Unius plantae ramus saepe innascitur et succrescit alie- XXXVIf.
iiae arbori. Causam cui' id fiat, TL•eophl'astus abstrusas re- '*^ frondi-
,
ruui natui'as perscrutatus ailert: aves eiiiin arboruin fi'uctum j^^ jjj.jj^j.jjj^g
20comedeiites posteaque iii arboribus considentes, excreiuenta succrescen-
,
egerere semenque iii caveruas [et iissuras ligni] delapsuin

, tibus.
pluvia irrigatum enasci et pullulare itaque in oliva ilcuiii, :
iii aliisque alias ingenerari deprebendes.
In latebris abditae latent maius incolae o\"es et bepati, XXX^ .

25et a ^piscaloiibus prepontes nomiiiari solent. i quideni quan-
^^ piscibus
> ^ iionuullis m
-^
. .
, ,
quara iiatura maximi "ldealtur, tauieu ad natandum segiies
j^jjl^^jj^ ^^^^
sunt; noii eniiu a suis latibulis longe aberrant; sed ciicuin jitia.
ea semper Aolutautur iniinuioiibus vero piicibus adnantibus

;
insidias faciuiit. Asellus quoque iiiter eos numerari potest,

30qui omiiium uiaxiiue exortum caiiiculae extimescit.
CaiiUiaiides ut prodit Aristoteles inter [tritici] segetes, XXXIX,
, ,
inque populis aiboribus et fids pxOcreantur. In cicere iia- De bestiolis

scuntur erucae, iu ervo phalangia quaedam in porro pi'aso- '"'""". ® "* :
curis dicta. £st et suus brassicae vermis qui [ex sede, iii gpgu(ij,yg ,
«J^^qua commoralur] crambis noniiiiatur. [Item malo est, qui

saepe Imjus aiboris fructum perdit iu iis tamen quae ad :
,
generationem adbuc validae sunt necduin eiToetae iidein , ,
vermes ad frucliilcanduni contulerint id quo niodo fiat, alius :
explicet.]
40 In qua parte insitain vim Labeat, praeclare novit quod- XL.
que aniinal cujus, [et] cum iiisidias facit, [et cuni se defeii- De armiH a-
;
»i»mahum.
dit] iJducia iiititur: Sic gladius piscis pinna (mandibula), tan-
quani gladio , unde iiuinen traxit, utitur. Pastinaca aculeo
se tuetur. Muraena dentibus eo coinmodius se defeiidit ,
quod
45eoruin praedita sil duplici ordine.
Incolae doinotuni inures cuin ad cetera omnia timidi et XLI•
muribus
imbecilli liabenlur, stiepitum extiiuescunt et niustelae stri-^^ ,
dentis vocem perlioneiit. Tiinidi etiam agrcstes. Sed dome- ^!^,.;„;^ ^,,
J38 DE NATURA ANIMALIUM. ^.42 — 46•
sticis audaciores sunt ruarinij qui etsi non magno sunt cor-
pore, inexpugnabili tamen sunt audacia praediti quippe qui j
ad propugnandum duplici confidunt armaturae praedurae ni- ,
miruiii pelli, et denlium robori. Pugnant autem cum graii-

dioribus piscibus et rei piscatoriae peritissimis L•ominibus.
XLII. Teniporum commulatioiiem thynni sentiunt , solstitia prae-
De thynno- dai-e noscunt , iiihilque iis ad lianc rem coelestiuin reiuiii
'^"'"b
«
peritisopus est. t bi enim eos bieuiis initiuin depreheiiderit,
ibi libenter commorantur , et quiete ad vernum aequinoctium
permanent: ut Aristoteles tradidit. Eosdem altero lantumlO
oculo videre conseiitit Aescliylus, cum inquit,
Siuistrum oculum tliynni more applicans,
Pontum Liigredientes ad dextrum latus , uiide acrius vident,

terrain habent ; egredieiites \cto ad contrariuiii litus se ac-
commodant, et terrain secundum eum oculiun ,
quo clariusl5
vident, liabentes natant, [atque ita suae incoluinitati prospi-
ciunt].
XLIII. Paguris crusta rumpitur, et seneclutem quemadmodum
De pag""8.sei-pens , sic integuuieuto se ipsi exuunt. Id cum priinvuu
,
a carne abscedere sentiunt , tuiu buc et illuc tanquam oestro20

incitati feruntur plenioiem victum inquirer.tes, ut tumoris
,
accessione et corporis mole iiiflati, involucrum suum ruinpere

possint ex quo ubi elapsae sunt
; atque se explicaverunt, ,
in sabulo jacent, mortuoruin similitudinem specieiiique gereii-

tes. nascenle autem peJle, etiaiiinuju molli et tenera, ma-25
I)e
ximo Deinde postquam ex dissolutione se

afficiuntur timore.
paulatim collegerunt , et quodaininodo revixerunt, priiuuni
sane gustaiit sabulum.
bus suis difiidenles
Tauidiu auteni timidi sunt, et
quoad tegumenlo circumvestiantur; id
,
-
siQiul ut coeplum fuerit conglutiiiaii et solidescere, continuoSO
tegmini tanquam armaturae confidentes adsuiit animis et omit- ,
tunt timorem.
XLIY. Troglodylae nalio liomiuum iu subterraiieis degit 03''-
De serpenti-
j^jg atque inde lioc }iomen sibi 'endica"it. Timentur autem
^
Tro ôdv- "^ serpentibus quoiiiani eos in cibo coiisumere soleiit.

,
Cuin35
tas. inter se coeunt serpentes, odorem exlialant gravissimuiii.
XLV. Polypos et osmylos in siccum egressos aeslivo tenipore
De polypis
^^ agro iiiari icino el arboribus frugiferis fructus subri-
,
!,mj
j^jgj-,j_pg [(scandunt enim per truncos et ramis se implicant)]
1 .
,
saepe agricolae et deprelieiidunt et pro direptis fructibus40

,
poenas ex coinprehensis siununtj pro commisso enim ab eis
•
iurlo fructuuin doininis ipsos ad epulas adferunt.
XLVI. Fusanei (gregalcs) pisces marini sapientes sunt ad dili-
De piscibiis
penitusque cofincscendam leiiii)orum mutationem nam
„g,^l^gj, ;
quibusdam ,^,.'.
r
•"^'"'^ Jiieme ad vitaiidaiii Ingoruni
.• A-
vini ex iiatalione con-4D
ercKatiin
natantibufl. quiescunt et corisistentes ipsa comnioratione et quiete acqua-
,
bilitcr et fraterne sese tepefaciunt postea verno tenipore in- ;

c. 47 — 53. UBER NuNUS. 139
grediuntur loiigiora itincra facere, iieque niotlo obviis sed ,
iis eliaui quus iiuiuisieiint et investigarinl, cibis pascunlur.

,
Ecliinos inariuos Aiventes obductos tcsla atque aculeis XLVU.

communitos si quis coiilriAerit, et alia separaliui ab aliis fia- De cchinis
sta iu mare abjecerit, Laec tanieu coitio)iem iteruai inter sc marims.
faciant ac connecluutur, et affinem partem recognoscunt, et
applicata cohaerescunt, et admiranda quadam atque peculiari
natuxae '
rursus integraiitur.
Ex animalibus sibi quo 2)lus prolis nascatur, baruni re- „,.
lOrum curalores ct pastorcs ovium capraniui et equaruin ge- Quomodo ,
nilalia lemj)ore coitus, repletis niulto sale et ritro manibus, pastores pe-
perfricantj uiide iis vebenientior coitus ajjpelitio exoritur. Aliicudes adco-
ea pipere et melle, alii nitro perunguiit et urticae fructu; itum irn-
suut etiam qui smyrnio et nitro eadem illinant. Ex ea saiie
15fricatione foeminae ct libidinosiores evadunt, et mares sus-
lineiit.
Ad lilora et iinniaie profunda loca
et breAia ex cetaceo XLTX.
genere iiulluin appropinquat sed in alto et profuiido Tersa-Dc cetisma-
,
siiiJs•
tur. Exiaiia autein inagiiitudine exislinianlur leo , libella,
maltba bellua inexpugnabilis ai-ies
20pai'dalis, pliysalus, pi'istes, :
vel adspectu infestissimus et periculosissimus; procul

ipso
eniju licet compareat, maiis procellas el teiiipeslales ciet et
agilat: byaeiia etiam tum adspectu, lum re ipsa infelix est ,
navigaiitibus. Porro de canu)ii differeiitia [et robore] supe-

25nus dixi.
Castorides marinae ad lilora et saxa eminenlia iilulatuin L.
divilalis pleniua eduiit, et giavissime rugiunt; earum soiiituin De castori-
quicunque audierit, quin paulo post excedat e '^^ manna,

iion efiugiet,
•. -j, 1 ,•1 • 'le balaenis
•
1
-ita. Jialaena ad suleiii se calelncit.

eliam e uiari egressa
1
, , .
30PIiocae CJica vesperam magis exeunt, aJiquando lamen ctiani

iueridie, et extra iiiare soninum capiuiit. Hoc et ITomc-rus
jioveial ,
qui iii Odyssea Menelaum inducit ]ioc earum cubile
Telemacbo et Pisistiato narranteni, cum de iis quae in Plia- ,
ro acciderant, et maiino daeinone Proleo ejusque -alicinio

35verba faceret.
I)e mullo [lloiL•il] supra dixi, hic aliud addani. Eleu- LI.
sine saciis initiali huic pisci lioiiores babent, [cujus rei du-Demullo pi-
plex ratio adfeilur] ; vel quod is ler anno parit, xe] quia ^*^^•
iiiorlifejum houiini Jeporeni comedit. [Sed de eodem pisce

40forle eliam denuo diceinus.]
Loligines, accipilres inaiini liirundo jêlagia cum quip- LII. , ,
piam metuunt px inaii cxilire dicuntur; ac loligines quidem De piscibne

,
piiinis suis longissimo eL subliiui Iractu giegatim more avium vnlantibus.

eiTeiTri birundines
; huniilius volant; accipitres denique
45pimlo supra suininaiu aquain iiiaris lolli solent, ut ad judi-
caiidum sit difficile
Vagaiilui• pisces alqiie
,
naloiilno
enant,
, aii '.
alii quideii) frequenles, si- LIII.
iiiilitei' alquc grcges jiecoium , vel oidiiies milituin turmalim Devaria pi
140 DE NATURA ANIMALIUM. c. 54— 57-
scium nata-euntiuni , vel acies longior (juain altior a fronle nmiiiuiii ad
,
tione. lergum porrecta; alii , orcliiiibus a fronte ad tergum sigilla-
lim explicatis, cum ornatu proiiciscuntui• alii inainpulorum ;
simililudinem speciemque gerunt; iioiinulli yelut decuriati;

alii instructis ab uuo cornu ad alterum ordinibus iiatantj 5
sunt, qui in caveriiis se tenent, ibidemque aevuin agitant.
LIV. Rei pastoritiae pcritos audio cuni ad pinguitudiiiem \o-,
Varia dc rc imjj_ aiiimalia peiducere, euinua eis adiniere ad coilum vero :
pecu
pi-oclivioies liircos cuin eflicere sludent, Loiuiu iiaies el iiien-
.
tum odorato unguento pcruiigcre; contraque eosdem mediislO ,
caudis lino alligatis, a vehementi coitus appetitione reprimere.

Aristoteles autem dicit, abortum equam lacere si paulo \e- ,
liemeritius fumantis funiculi odorem extincLae luceniae seu-

serit. Ut iie canes douicslici aufugiant, audio hac maclnna-
lioiie ac soleitia retineri: eorum caudara priinum arundine,15
quae butyro sit oblila, dinietiuntur deinde hanc eis ad lam- ,
beiiduai coiiceduiitj eo ilt, ut postea tanquam ligati periua-

iieaiit.
^^• Peculiaris liaec etiamiii cane natura est, quod uoa al-
e reme n*"
j.j^j^jj^ iHuui qui caudam mustelae secuui Labens ad eum ac-20
,
bus et asiuo *^^"^*-• oportet autein iiiustelaiu, cujus captae absciderit cau-
adhibitis. daiii , dimitti viAain. Asinuiii auteui negant rudere, lapide
ab ejus cauda suspenso.
Aestivo teinjjore, cum calor a sole intendilur et aestus ,
j
„ ,
'
De clephan-
in"ravescit
f^
tum eleplianti ad calorem frangeiiduiu inter se25
,
r i i i •
1 1
tisuonuuUa. crasso perfunduntur coeiio, quo vim caloris depellant; et haec

refrigcratio ipsis gratior est vel unibrosis speluncis , ar-
boribus, quae rainoium frequentia eos opacarc possent. li-
deni sagacissime odorantur, et acerrimis sensibus existunt.
Nam cum ex Lis partiiii antcgrcdientes pailiui subsequeiites,30 ,
ordinuliin eunt, liovuin priiuus iiaiiuni sugacitate lieibain ante

pedes suos positaiu seiilieus humaiiis A'esligiis esse transitain,
eam evellit, et ei, qui a tergo proxiinus est, odorandam tra-
dit ; is rursus alteri , qui euiu sequitur ac deinceps per ;
oninium quasi iiianus sagaciter contrectatur, quoad ad illum35

ipsum, qui extremuni agnieii ducit, pei'ventu;i] fuerit; is simul-
ac oliecerit, barrilum AasLuiu edens quasi siguuiii ad fiigam
dat. Hi tuuc
iii convalles profundas aut iii loca concava
,
et palustria, vel, si minus id concedatur, in neniorosa caui-

pestria ab eo loco iter a\êrtunt; pioi-susque se tolos aver-40
,
tunt ab liis locis quacunque frequentes hoiniues iter facerc

,
solent, quod ab liominibus ut animalibus sibi iiifestissiinis,

,
finicaiif. Cum autem cos celera pabula defeceiint, radices

cirodiuiil, qiiibus pascuiitur; [alii interiin Lerbas aut fiondcs
quaeruiil]; ex liis jjriiuus qui aliquid rcpereril, rcgreditLir,45
,
ut et suos gregales advocet, et iii ])racdae coiiiinuuiuiieiu dc-

ducat.
LVII. ilicine acenijna, undaruni vcntoruni-
cuiii iiiare luaxiina
c. 58 — 61. LIBER NONUS. 141
que tempestate furit tum a giato et familiaii ipsis aequoreDc
, piscibus
pisces abliorrcntes fundum petunt. Itaque ex ipsis sunt quiP*^'' ,

h'«n>»;ni
ax'enas pinuis exaggerent, et his lecti se ipsi tepefaciant; alii

intra saxoruin angustias recepti , ibi in protectione a frigore
libenter quiescaiit ; alii in pelagi caveinus abditi atque abs-
trusi, summam niaris inhoiTentein neque enim iu
vitant ,
iiiari imo tam ajunt furentes et inilatas ,

quam
iu suiniiio tem-
pestates cieri et agilari. Iiieunle veie, cuiu coelum serenuni
est, et dies laeti illucent , et herbae prata coiivesliuut ,
plan-
lOtae virere iiicipiuiit ; tum pisces, luaris trauquillitatem et tem-
jjeriem sentientes , ad exlimum ac sumiiium mare elTeruntur,
vagosque et taiiquain peregre re-
et saltatorios aguiit niotus,
deuntes, prope a coiitineiiti uatant.
Haeo tria ex minimis evadunt iiiaxiuia aiiimalia ex aqua- LVIII. ;
15tilibus crocodilus, ex %Olucnbus inagna stiutliio ex quadru- De elephan- ,
pedibus elepbautus. Juba rex elephantum Libycum sciibit t**'""'" '""

^•
patri suo iuii>se, qui multa secula vixisset, iiempe qui et per S'*^^' *
manus traditus fuisset usque ab liujus alta stirpe. Et Ptole-
20tas aetates ^,
maeo Philadelplio Aethiopem elephantuin fuisse, qui ad niul-
ex liominum coiisuetudine simul et in-
stitutione mansuetissiiuum. Idem celebrat Indicum elephan-
tum Seleuci cognoniine JNicanoris , qui usque ad Antiochorum
,
imperium vixerit.
Pisces , qui in mari degere solent prope fluvium aliquein LIX.
25aut lacum, cum vicini ad pariendum fuerint, e uiari in il- De piscibus
los subeunt, aquaiu scilicet a ventis et fluctibus quietatn cu- marims in
pide auiplexantes.
L
Traiuiuillitas
i enim 1probe aifecta est ad ^tus"^^causa
'^""
_
excipieiidos piscium partus , eosque damni expertes conser- gecedenti-

vandos cuiii alias tuin quod nibil aut jjaruui periculi in his
: , bus.
30aquis rHetueiiduai sit a belluis. Hanc enini libertateiu et im-

ruunilatem fluinina et ]acus babere solent: atque ideo Euxi-
nus pontus plurimis piscibus abuiidat, quod non soliLus sit
belluas procreare: sicubi autem vitulos marinos (phocaenas)
profert, et delpliinos, ininime grandes evadunt; a ceteris qui-
35dem omnibus belluis maleficis pisces ibidem tuti sunt.
Marinae acus, quae pertenues sunt, et iniaime tortuosum LX.
et sinuosum uteruin foetuumque capacem habent, idcirco ca-De acu ma-
tulorum suorum non sustinentes incrementum disrunipuiitur ; "''^•
iion igitur pariunt catulos, sed expellunt atque ejiciuiit.

40 Morsuuni vestigia tam perparum ajqiarentia aspis iinpri- LXI.
mit, ut indicia vix acri oculoriun acie deprebendanlur. Cur De morsu
aspidis.
vero siiit taui obscura ignotaque , causani banc esse audio :
Ipsius venenum ad transinittendum est peracutain, mirabili-

que celeritate ad iiitima transitionem facit. Cuin eniin baec
45ipsa uiorsuni eiFecit veiienum nou eminet circa superficiem j
,
sed sub cuteni subiens iiitra meatus bene penitus subit, at-
que sic ad intima delabitur, ut iiihil exlet atque emineat.
Quare ab Oclavianis Cleopatiae mors uoii facile oculis com-
142 DE NATURA AMMALIUM. c. 62— 65•
prelieiisa est; nisi tandem sero admoduni ex duobus punctis
difficilibus ad videndum animadversis
morlis obscura signill- ,
catio depreL•elIsa estj cor- et insupei- estigia asjjidis ipsius

poris tractus iis, qui hujusinodi animalium motioiiis discrimi-
ua tenent, iuauifesta appaiucrunt.
LXII. Cuin Pompejus ilufus Romae munus obiret
aedilitium
Histona de quinquatiiis [vel Panatbenaicis] ut solet Romano foro fieri,
iii
ouodam jg.
ciiculator permultis
, aliisqui ,
eandem quam is ipse artem
pidis morsufiictitaient, adstanlibus, ad suaui ipsius ostentandam sapien-
iiiteremto. tiauj siinulque ex arlificio suo specmien danduiu , aspidemlO
,
ad brachiuui admovit et ex iinpi'esso morsu inalum exsuxit. ,
Cuui postea uon aquain quani sibi exsorbuis- ,

333'•,
set quod ea esset subdaeta (ex iiisidiis niiiiiium vas fuerat
,
eversuiu) veneno non exhausto neque absterso, secundo post

die siiie doloris seusu sensim et pedetentim pernicie veneiiil5 ,
illapsa, poslquam ejus os et gingivae exlabuissent, vita pri-

vatus est.
LXIII, Vigente verno tempore, et efflorescente terra libidinis ,
De piscium .,j.[i(jj.g besliae tenenae, aquatiies, et volatiles ilagrant. £x

*"' ""
''i',' "piiicibus alii fiequentia ova atque alia ex aliis ncxa, arenis20
,
altcrunt; alii interea cum natant, infiiiilateni quandam ovo- '
rum expelluiit atque ejiciunt, quorum non pauca a lergo nan-

tes exsorbent. Mares quidem antecedunt, et semeii spargunt j
feminae vero sequentes insaturabiliter hiantes atque immiiien-
tes explentur, [neque aliter intei" se coeuntj. Jam quod pi-25
scium quidain sic cum feiiiiiiis veisantur, laiiquaiii cum uxo-
ribus, easque custodiuiit quod eliaiii ex pisciuuj genere ali- ,
qui rivalitate laborant atque obtrcctalione aiilea dixi. ,
LXI\ .
Aristoteles , et ante liuuc Deniocrilus et teitius Thco- ,
Quod pisces
pjjj.gg^jjg dicit , iiou aqua salsa, sed dulci fiquae intra saJsam30
dulci tantum .• . \i • •
i ^ ri •
aqua uutri-
^°^^ "^*^^'')j pisces ,
qui mare incomnt, ali. Jdcmque, quodi
untui•. piOpemodum incredibile 'idetur, ex ipsis operibus conlirniare
volens Aiistotelcs ,
potabilcm iii oinni iiiari aquani esse , id
experiinento docet : niun si quis coiicavuiu [inqiiit] e cera
33 teiiui opere iinxerit, atque iii inare dcmiserit iiiaiie, ali-35
cunde appensum, ut iteriuu educere queat, die ac iiocte una
dulciculo et potabili humore completur. Empedodes Agri-
genlinus aliquam etiam ait dulceui noii omnibus notam iii , ,
mari aquam esse qua pisces nutriantur, causamque affert,

,
cur iii salso dulcis sit, quam ex ejus scriplis cognosces. 40

Musteluin ^piscem aiiiiit nunquain rCereris et Proseriniiael
. .
Ciir iiiitiati
!
.... ^ ^ '
.
.'-
,
-"
noneiimi, quoiuain oie pant mundum

,
amusttio et
^^*"'^'''^ luiLiatos edere : ,
raullci absti- tibuin esse. Quidaui iion i])suin ore purere lOiuiit, sed insi-
neaiit. diaiuia liiiiore pcrculsum, ut occuUct calulos suos devorare; ,
deinde cuin uiliil amplius ab insidiis timet, vivos evoniere.45

Itemque mullum nuiiquam attingunt nec [iidem] sacerdotes,
ncc feiiiina Argolicae Junonis .sacerdos cujus lei causas quo- j
dam loco ante mc dixisse incjuiiii.

c. 66• LIBER NONUS. 143
[Quomodo Yipera mas baec mari egre- LXVI.
et uiuraeiia coeant,
diens , illa supra Jiie exposuisse, Dc viperae
ex aliquo prorepens latibulo ,
memini: nuuc quod supercst diceiiduni.] Cuiu piOxiniuin est, "'"^^'^"^^ '^'
. 1
•
. congressu.
ut Aipera coniplexu venereo ]ungatai• cum muraena eiienum ,
» vouiitione ejicit atque expellit, ut blandus decorusque spon-

sus Aîdeaturj postea edito sibilo tanquam , quodani }"660
ante iiuptias misso hponsam appellat atque ubi mutuam \e~
, ;
regreditur; ille
Oiiiebticam sedem
'
neris libidinem inter se expleverunt
,
haec quidem ad niare
exsorpto veneno et recollecto
reveititur.
,
ad do- ,
LIBER DECIMUS.
I. Elepliantuiu raro amare feruut ;

quoniam, ut aute diclum
Historia tle est , a libidiiie tcrnperans sit. Audivi sane elepliaiitorum ad-
elephanti fecluiii amatoriuju adiuiralione digiiuui ;
quemque audivi, hicce
zeojpia.
^^j. .
yjj.u^m veiiandi elepliantos liaud imperiLum, [Alexandrum
iioinine, ut auctor est Dioii] cum
ab imperatore Uomano cuiu
potestate iu Mauritaiiiam ad "el]anduul elejjhantos ablegatiis
esset, ex elephantino genere adolescentem formosam, [ut ele-
pL•anti foruiosi esse possunt] Aidisse coeuuteni cuui elephatito
siiniliter et adolescente et pulcliro; alteruui vero senioi'em,
quia Lujus sive amator sive maritus esset, ut se spretum -1
dit, ignominiae loco hoc tulisse: quare acri aiiinio incitatum
iinpetum fecisse ut niL•il propius factum fuerit
, quaiii ut ,
iios inquit, onines perderet

, sicque incurrisse iii illum for-
;
iiiosum rivalem suum pugnamque edidisse tanquaiu eum,

,
,
qui de aiuica sibi erepta doloribus acerrimis premilur adeo-1 :
que infestis animis utrumque cum altero pugiiam commisisse,

ut ex impelu cornibus anibo mulilarentur neutrum vero vi- j
cisse, quod tnultis jaculis eos '368 distiaxerint, jam eniui

cornibus iuutilos taiiquain inuliles capore iion diguabantur.
Hic igitur amatorum eleplianlorum pugnae [aequis seiupei2
utrinque viribus decertatae] finis est ini])osilus. At Paridem
apud Homerum trahit Meiielaus, et loro sub galea constrictum
laiitum non suffucabat, 3(1
Et saue '556 et praeclaram laudem

, sibi comparasset
Atrei filius , nisi et loruiii fuisset ruptuni et islum tuipiteri^; ,
atque ignaviler diinicaiiLeni Jovis et Oioiies iilia eripuisset, a

qua liberatus ille luux cuni adultera concubuit.
II.
De temporeverum alii
coiuis pi- 2([
scium.
'
uno eodemque tcnipore pisces ad coiluiii juoni suiit;
tempoie se ad veiieiem ruinpunt, alii aestivo
coitum inipelluntur, alii autunmo amoris llanima confla-.
graiit, coiiiplures liieme venereum couiplexuiii expetunt. Plu-
rime iit seniel peperere, deinde tolo anno a pariendo couquie-
scunt; lupuni autem unius aniii spatio binos partus edere
audio niullum vero ter singulis annis ventrem ferre, ejus
,
nonuiie [cp-io Graeci eum -^/.

iioininant] sigiiificari ajunt..
IH. lieiudolus 3cribit caincluin in ]ioslcnoribus gerere qua-
De camelix. tuor femora et totidem genua, et
,
erelruin iiiler postcriora
oura caudam versus spectare.
IV. Praeditas esse oves Arabiac caudis insolitis, si cum aliis
Dc caudis compareiitur Herodolus scribit.
, llaiuin auteni duo geiiera,
c. 5 — 10• LIBER DECIMUS. 145
ponit unuin dicit caudas longissimas habere, ut diinetientiovium Ara-
;
noa tiibus bi'eviores sint cubilis; quae si tiabantur, oinnino *""*'•
ad terram atleruntur, et exulceiaiitur: at pastuies ad fabri-

leiii aitein instituti plostella fabricantur , quibus iinpositae
5 caudae sustinenliir, quo fit, ut a vulneratiune defendanlur.
Alteruni geiius dicit caudas latas babere, easque ad cubitalem
latitudinein extendi.
Perdices el ardeas bostes suos cocbleae agiioscanl, et fuga V.
cavent
sibi itaque ubi aves illae pascuntur
; nusquam re- Dc cochloa ,
lOptantes \idens cocMeas. At qui e cocblearum geaere ario- ''''"» soler-

iies vocantur, naturali quadam callidiLate jam dictas a'es de-
cipiuiit et eludunt. Egressi enim e testis suis absque nietu
pascuntiu-j aves vero ad testas vaciias frustia advolantj et
cum inanes 'ideliut, tauquam inutiles abjiciunt, et se reci-
15piunt alio 3 redeuiit illi, ad suaiu quisque domum, et cibo
jam satur^ et dolo suo incolumis.
Persarum regem coliae Pontici, [seu lacerti] imitantur; VI.
agentem L•ibernos vero Ecbatanis etenim Dc colits
aestivos dies Susis , :
ad iiuiicupatam Propontidem utpote calidam regioneni, hie- ""*^'"»-

,
20niîit5 aestivum autem tempus ad Aegialuui agitaiit, propter

molles auras quas boc mai-e eis adilat.
,
Coquos peritiores audio ne mullorum veuLros inter as- VII.

,
sanduin rumpantur, ora eorum deosculari solefe; atque ita l>c mullis.
illos pernianere integiOS ajunt.
25 Delpbinus feniiiia, simililer atque nmlier, mamjnas babet, VIII.•
siimil et iiberrimo lacte catulos suos laclat. Ex aetatmn ra- De agmiue

gregatim natant; etenim perparviili etiamnum "^^P"""•-
tione dispositi
ex aetate iniirmi iii primo ordiae locaiilur: lios natantes pro-
xinii sequunlur qui sunt coufirinata aetate,
,
iSâin delpliinus
30cum caluloiTim suoruin amantissiiniim auiinal est, tum de iis

vebenienter metuit ; et custodiae causa tanquani in militari
cuueo alii in prima acie, alii secunda, alii tertia constituun-
tur. Natu miniuii ante praenatant post vero hos feminae ,
sequunlur, deinde inares extremum agmen ducentes filioruni

35et iixorum natationem iiispiciunt atque observant. Quid ad
hos estor , boiie Houiere ? quem ais ad itistruendas acies
i: principum suae aetatis praestantissimuiu fuisse.
Echin ab ecbidna sexu non natura, nonnuUi diiTeiTe , IX.
aiunt, illuni mareni esse, banc feminam} alii etiam iiaturaDciliscrimi
40diiFerre existimaiit. Et sunt quidem, qui dicant, convulsione"*^. '"^" *^'
illum adfici, quem ecbis percusserit; non iteni, quem ecliidna. ,;^„^
Alii dicunt bujus albuin moi\suin esse, iilius lividum. Cum
niorsuni inflixit echis iiiquit Js icaiider, duorum dentium ve-
,
stigia apparent cum ecbidiia, pluiium.

;
45 Cum ênatio elepbaatorum feliciter processeint, quidnam X•

ad eos mitigandos postquam capti fuerint, moliautur, -*^''"™'"''' Z'"
nere operae pretium est. Pi-imo in sylvam nou ita longo in- ^^ ^*".!
tervallo ab ea fossa, ubi compiebeiisi fuerint, distantem sic aut.
Aelian. de nat. anim. I. v. l. K.
146 DE XATURA ANIMaLIUM. c. 11 — 13.
eos stricte consliictos funibus traliunt, ut ne pertnittant qui-

dein nexe hi praecurrant , neve rursus letrabantur deinde
, ;
certo et dinienso spatio boxum queinque ad maxiinam aibo-

rem alligantes, ita ut neu in anteriorein partem insilire, iieu
rursus admodum in posteriox-em resilire, nec inferre injuriam, 5
lobur frangunt postea

;
6
queant, victus tenuitate et fame boruin iiumodicas vires et
quani eorum domitores iram et
duiitiam animi tauidiu paulatim molliverunt, quoad prislinae
inexpugnabilis feritatis eos ceperit oblivio de manu cibuni
,
aumendum dant. Hi necessitate pressi, cuin non malilioselO

jaiii, tum oculis mansuetioribus, quam essent solili, [et
tanquam se lassos coniitentes] iiiluentur. Horum auleui, qui
suut aetate robuustissimi, vinculis ruptis, cum dentiuin robore,
tum vero promuscide arbores revellunt, aut cum iinpetu ir-
ruentes frangunt, \'ixque sero aduiodum partini fame, parlimJ5
ciboruui illecebris parlim stimulis inansuefiunt.
,
Duiii vero
cicurantur, paiiibus niaximis, bordeo, caricis, uvis passis, ce-
pis , alliis, et melle copiose, iteiu junco, pabiia bederarum
,
fascibus, [et aliis, quibus adiueti fuerint gaudentque escu- ,
lentis] eos pascunt. 2C

XI. Qui ouines pisces silentii condemnant, eos mutos affir-
Dc piscibus mautes ii iu eoruin natura indocli suiit
, et rudes nain ex ;
\ocalibas.
^^ nonnulli, editis sibilis, strident et grunniunt. Lyra eniiii,
cbromis, et aper, Aristotele teste, grunniunl; faber sibilat;
coccyx sitnililer atque '5
ei gentilis, unde nomeu traxit,2;
voceoi euiittit.
XII. Iii elepbauto tametsi maxima corporis moles esse vide- 1
De elephan- ^ gx eo tameu iiibil esculentum est, nisi promuscis et la-

tid 'P^
P''''- bra et cornuuin medulla. Eius aiiimalis adeps contra vene- 3^
tibusque e-
"^*** valet
,
} nam si
.
quis eo
.
.'
inuiigatur , ejusve
m
smrimento
n.
ex-3i
sui aptis.
. pietur, haec ab illo aufugiunt longissime.

Arabiorum animalium Aarius color et fonna multiplex
De Arabicisomneiu picturaui longe luultumque superat neque ruodo
;
amma "* jjiafTQa aiiimalia

et generosa, sed etiain ignobilia, ut locuslae
*'.,'...,.,?
1
colorum * .
„
splendore ^^ serpentes, quae aurei coloris simililudmeui specienique ge-3
iiisignibus: runt ; tum pisces etiam magis vario insigiies et ornati colore
de ostreis etadmirabiles sunt spectatu; tum mai-is rubri ad Arabiain per-
margantis
tj,j£iit,is ostrea buius splendoris exnertia baudquaquam sunt,
imo vero ilammeis iUustrata zonis, ea ut dicei-es varu colo-
ris mixlura ad iridis similitudiiicin accedere, adeo lineis per-4
petuo ductu aeque inter se distanlibus distinguuiitur alque
describuntur. Iiisano bominutn vel pretio vel sennone ccle-
bris est atque illustris niargarita, et simul mulierum admii'a-
tionem habet ; maris [rubri] foetura etiam haec est , et ad 45
partutn deduci ajunt, cum in apertas conchas fulgura adful-^
sez-int. Bona tenipestate et traiiquillo niari conchae, bujus
genitrices , capiuntur; quas postquam piscatores comjneben-
dcrunt, ab illis niargaritam animorum libidinosoiuni illece-
,
;
c. 14. 15. LIBER DECIMUS. 147

bram , eximuiil. Iii maxiiua conclia parvam iiiveiiire est,
contra iii parva inagiiaii); aiia inanis est; alia i.ou plus quam
unam liabet; aliae imiltos uniones possident, ut sint, qui di-
cant una conclia vigiiiti procreatos fuisse. [Iiiliaeret is
iii
5 carni paxilli instar.]

,
Qiiod si quis ante Jegitiinuin jniriendi
tenipus coucbas aperuerit, carnein quidem reperiet, bujus au-
tein paJniaiii piscationis adsequetur. [Ijapillo similis est
niargarita indurato et] buiiioris ne minimuiu quidem iii se
,
coiitiiiet. Jam vero qui vendunt, aut eniuiit, eaium pulcbri-

lOtudinein et pretiuin ex caiulore et inagnitudine aestimant; et
saiie banc arteiii factitaiites plurimi ex eis locupletati fuerunt.
Noii etiam illiid ine fLigit, avulsis bis lapidihus, quasi redem-
ptioiiis praeiuio persoluto, concbas libeias dimilti, iteruinque
uiiiones rcnasci. Quod si priusquam inargarita eximitui', bu-
15JUS altrix bestia iijonatur, uiia cum carne putresceie et per-
ire dicitur. Suajite natuia rotundus et laevis est, probeque
circumscriplus. Si queni ex eis velis aCTabre aliter quam ,
natus est, [circumscribere vel] expolire, is aT-tificium prodit

nou eiiiin cedit; sed asper et se fraudibus atque insidiis
,
20ad speciem indicat altentaii.

Accipitrem Apollini consecrant Aegyptii et Oron sua ,
XIV.
lingua deain bunc appellaiit, bas vero aves mirificas, quas Deaccipi-
cum Apolline couvenieiitiani babeie ajunt; quod de avibus 'fc.
soli accipitres seniper iiullo negotio adversos solis radios in-

25tuentur neque intentis oculis svirsum versus iter suscipere
,
gravantur iiec divina ilamma oirenduiitur.

, [Contra etiani
quam ceterae aves supino iiiterduin volatu feiTi accipitres
quidani observaruntj quo quidem coiporis gestu coeluin in-
tuentur, ac reruni inspectorem oimiiuin libere intrepideque
30adspectant.] lideni ipsi serpentibus et venenatis besliis, in- ,
imicissiini sunt; nec enim ipsis serpens aut scorpius, uilavc

alia tuala bestia , lalere potest. Nullas fruges , nec ulla se-
mina, exeduiitj sed carnes vorant, et sanguinem exsorbent,
iisdenique suos aluiit puUos, et ad libidinem suiit iiiilariima-
35tissimi. Os tibiae illoruin si ad aurum admoveatur, sic ipsum
illecebra quadam mirabili ad se allicit; quemadmodum Hera-
cleotem lapidein sua vi praedicant quasi praestigiis ferrum
ad se attrabere. Hujus alitis vitam Aegyplii dicunt ad aii-
nos usque septingentos pertingere, quibus ego non facile cre-
40diderim; ea autem, quae audivi, refero. Homerus accipitrem
Apollini et Latonae gratum esse insinuare videtur, ubi de
Apolline canit:
Ille per Idaeos montes descenclerc pergit,
Accipitri similis celeiu, [solitoqne palumbos
Aei Infestare.]
suo genere scarabaeorum nalio feininei sexus quod sit

tii X^'•
expers ideo in fimi pilani semen emitlit; quam octo et vi- ^^ scara-
,
ginti dierum spatio et volutat, et concalefacit, deinde sequenti

2
148 tÊ NATURA ANIMALIUM. ^. 16—18•
i.\
die foetum Aegyptiormn porro bellatores scara-

producil.
baeuiu in annulis iiisculptum Labere solebant, ex eo aduin-
brante nimiruni legislalore solos oninino niares pro patiia ,
bellum iêrere oportere, quod sane scarabaeus caret feiuina,

XVI. Suillum pecus tautopere explendo abdomini deditum est, i
Desuibus a-^^ jjg piopriis quidem suis foetibus parcat, iieque ab Imiiiaiio l£l
'!'•' "^^"0 coriJore absliiieat. Quae causa est, cur L•ujusmodi animal iit ve
habitis. impurmn et voracissimuui apud Aegyptios iu summo odio lia- '
beatur. Coiitra auLeiu iiiitiores bestiae, iiaturae et misericoi-

dis et piae participes, praecipuo quodam honore a prudenLi-t(
bus solitae sunt adfici. Ciconias quidem Aegyptii ve-
nei'antur, quia senectute adfectos parentes alunt [atque lio-
norant]. lidemque ipsi idcirco vulpauseribus et upupis lio-
norem liabent, quia illi quidein pullos suos amant. Hae au-
lem adversus parentes piae sunt. Manethonem porro Aegy-lf
ptiuiu, summa sapientia vii-um, accepi dicere, eum, qui suillo js
lactc \'escatur, vililiginibus et lepra oppletuui iri; quos qui-

dera niorbos Asiaiii ouines pessime odeiunt. Aegyptii vero,
quibus persuasissimuin est sues soli ct lunae iniiiiicissimos
esse semel tantimi in anno
, cum lunae festos dies agilant,20 ,
alias vero nunquam nec buic ipsi nec cuipiam alii deoruiu
, ,
sues saci'ificant quia eos detestabiles ducunt.

: Tum Atlie-
nienses iii mysteriis jure optiiiio sues immolant propter per-
nicieui, quaui segetibus uioliunturj iiaui ex spicis saepe illas,
quae iiondum ad luaturitateiu perAenerunt, vastant, alias 1-25
diunt. Eudoxus Aêio inquit Aegyplios ab iis imuiolaiidis
idco absLinerej qnod posteaquam sementem feceruiit, eoium
greges ad proterendam et conculcaudaui fruruenlorum sationein
atque depelleiidam in altiorem terram et humidiorem indu-
cere soleant, ut Lac quasi occasione terra obducatur, nec ab30
avibus seuaiiia consumantur.
XVII. Abstiacti elepL•anli a sedibus consuetis, quamvis -incu- |i
Dc elephaii- lis primuiu et fame , deinde variis cibariorutn blaiidimentis j
toraminter-ijjaijsuelacti sint, tanta tauien naluralis soli illecebi-a tenen-

ram natalem .,, • . .,,. /^ oz
ut ejus memona illis
.
..
^j,
tur, evanesccre nequeat. Cûaie cuihJd
^
Lorum plerique gaissiulo moerore suscepto conficiuntur, tuin
vero quidam ex his uberrime fleutes taiitam laclir}Tiiarujn vim
profundunt ut oculoruiii sensibus capiantur.
, Iii iiaves au-
lein imniiLluntur ponle ulrinque rauiis frondescentibus ad-

,
uuibralo, ad fallenda Imjusceinodi aniiiialia lioc eniin ipsum40 ;
ciuii vident se per terram, quia cis liaec inare Aîdendi fa-
,
cultatein adimant, etiam nunc iter facere arbitraiitur. [Sunt

autem loca maris brevia et vadosa circa unde
litus regionis,
eissolvendum est ita ut per pontem, : quo diximus modo
obumbratuiii, belluas iu iiaves oiierarias aliquatenus distanlcs45
traduci opus siL.J
XVIII. Aries sex hibernos jneiises, ut audio, in lacvum latus ja-
l)c anetc. ceiis quieleui ca])it [ct somno fruilur],
contraquc ab aequi- :
c. 19 — 22. LIBER DECIMUS. 149
iioclio veruo in dexlrum iucumbens somiiuin capit. Ad
utnimque igitur aequinocliuiu ipsaiii aries inulat cubandi ra-
lioneni.
Aegyplii
vero cur Iiujusmotli

veneratioiieni liabet,
Syenitae
et
,
sacros
Elepliaiilincm sic iiunciii)alam incolentes maeoLas
pisciuiii
.
niagnam
pisces
genus
pagros
liaiic
religioneiii
atque
duciint,
Causa
])isccs.
apud eos populos
possideat ex eo ,
&
Xl^•
^^cphagro
ct
piscibus.
profecta est; quod adveiitantem praecurrentes futu- JNiluiu Jii
!i-am aquam praenunciant, et niirifica quadam vi ejus acces-

psiouein praeseiitientes cx sua antecessione suspensas Aegyptio-
rum mentes oplima spe recreant. Idcirco etiam eo honore
illos adiiciunt, quia ajuiit eos iiulluiu sui geucris piscem com-
I
edere.
In mari rubro aliae eliaiu conchae nascuntur quae le- ,
XX•
>stas sed roncavas et sectuiis distinctas liabent;
noii laeves, ^*•^ couchis
'"^"^ ""
iteiii labia sunt acula, quae cuiii coeunt, inter se sic allerno
"^
incursu conjuuguntur, ut ianquam duarum serraruin coeun-

liuin dciites intei' se convenire.
videaiitui• Uiide fil, ut si
piscaloris qiiaDicunque parteni
iiatantis cliaiiisi sub eaiii os ,
isubest luordicus apprebcndcrinl

, aiiipuleiit, [el situiliter si ,
aiiiculi locum conaprebeuderint; iieque id iniruni cum tanta ;
sit inarginum acies].

CiOcodilorum colenles Ombilae, Aegypti populus, sic hos XXI.
veiicraiilur quemadinoduin nos dcos Olympios coliiiius. Dc diveirso
,
arum
crocodilis suos liberos rapi, [qiiod saepe contigil] gaudent; " ,
'
et malres niiserorum infaiitum ex eo magnam laelitiani volu- ,,olitarum

ptaleuiqne capiunt et siuiul magniiice et aiiiple de se seu- erga croco-
,
Liur.t, quae niiniruin deo cibaiia jiepereriiit. Contra Apollo- affe- •1''<'S'
-
"•
nojioliLac, pars Tentyrilarum, sagenis captos a pcrscis [(quae <=
arbores indigenae sunl)] subiimcs suspendunlj alqiie eos

nuiii flebilitei• gementes peruiullis 'ebeibus adfliguiil, deinde
iis coucisis vescuntur. Sexagiiila dies [(ut iiarrant Aegy-
plii)] A^cnti"em feruiit , el ova totidem ex sese pariuiit, toti-
Acinque dies baec foveiil. Sexagiiita vertebras iu spina lia-
bciit, qiiam totidem neivis alligalam esse feruiil. Curatio
lailus ab eisdem sexagiiila dicbus peragiLurj aiinos vivunl
ipxaginla, totideui dentes possidcnl, tolidcm quotainiis dies
ine uUo cibo iii lalibulis quiescunt. Cuiii OinbiLis vero fa-
iiiliariler di-gunt crocudili, iisqiic vocantibus parenl, et nutiiun-
ur in lacubus ab Ondjilis idciico faclis iidejiique ipsis ho-
.tiaiuiii capita (a qiiibiis gxistandis Ombilae abstiuent)
loiuia objiciiinl, vero circuni ca sallaut.
ci"ocodili
olitae veio ejusmodi bcsliam oderuiil
icm ojus tormain iiidui.ssc
[uod Psanuiiylbi icgis
alii
quod dicaiil Typbo-
noii ol) cam iaiisaj)i, sed
;
juslissinii vivi, filiam croiOdilus ra-

,
,
;
- come-
)ueviL, cjus cladis recordatione eliaui posleros uiiiversain co-

iiin iialioiicin odisse.
VartMLi, gens Hespcria cx alifjuo iiiurbu niortuos = ut XXIi-
,
150 ^^ NATURA AM.MAl.lLM. v. '23. Z-l•
Oe hoiiore niuliebriler et igiiaviler defunctos, ad iiuUuKlam nioilis igiiu-

xilturibus iuiniain igni cremant; eos ',
qui iii bello iiiorte occubue-
runt, ut viros buncs et fortes et exlmia virlule omalos, ,
vulturibus deA'ôraudos objiciunt, quod eas aves sacras existi-

ment. Roinulus iii Palatino colle cuin a duodecim \ulluvi-
bus visis o])liina auguria consecutiis esset, ad rei menioriam
piincipes lioinauos lotideiu minislros, cjuot a\es perspexisset,
'irgis anlecedere jussit. Ejusiuodi volucres Juiioni sacras
Aegyptii ducunt ; alque earuin pennis Isidis caput ct Aesti- ,
buloruin fastigia urnant. Sed de liac alite pluia etiain ali-

bi dixi.
XXIII. In Copto, Aegyplia uibe^ et magna coiiilciendoruiu aJio-
Dc foptita-j-mjj sacroruin religione Isim Aegyplii colunt, et veiO eodem
""" .'^ '^°"
cultu Lauc ipsam venerantur, quo aut coiijuges , aut Jiberi,
[aut fi-atres] a lugentibus afficiuular. Lbi Jsis hanc religio-
nem possidet, ibi acerrimi ad jiestilerum Aulnus inferendum
scoi-pii maximiversaiiLur, qui ut percusseruiit, statim inter-
iiciunt; ad quoruin vitationein omne caulionis genus Aegy-
ptii adbibent, sexcentaque inachinamenta moliuntui': verum-
taiucn lugentes ad Isidis ianum mulieres, hu:ni cubantes, pe-
dibus incedentes nudis et tantutn non calcantes scorpios,
,
illaesae incoluaiesque permaiienl, Porro iidein Coptitae ca

pras fcras feuiinas consecranl, et religiose colunt, easdemque
Isidi in amore et deliciis esse existimantj uiares autem iju-
inulant.
XXIV. Crocodilus [(ut haec etiam reliquie supra de eodem di-
Decrocodiloctis^ quae insuper audivi, addain)] natura tiuiidus, improbus
'"* '^"
"^
",ijali[iosus, lallax cum ad rapinas faciendas, tum ad com-
tu, ab ahis ,'..,. ,
•'
^
. . . ' . .
„dio ljal,iio parandas insidias acerniiuis et proniptissimus exislit

, om- ;
jiem stiepilum perborrescit, huinanaiu voceiii conlen

tioreui extime.scit, alque eos, a quibus paulo coniidentius in
vaditur, reformidat. Tentyritae igitur sic nuncupati Aegy ,
ptii qua ex parte coinprebensibilis atque expugnabiJis sil

,
,
iiitelligunt maxime autem vulneratur oculos, [vel axillas

:
vel etiam ictus contra vero tergum et cauda al

;
omni ictu invicta ideo existunt, quod tecla sint et quas ,
ariiiata corlicis squainmarumque robore, teslis -alidis aut coii

cbis hautl dissiiniliuui. li igitur, quos modo dixi, eo
comprehendere soliti , tani sludiose iis ipsis iiiiinico infenso
que anitno sunt, ut illic fluvius a crocodilis tanlopere con
quiescat et liber ut fidenter ibidem nalatio, [et inter na
sit,
tandum lusus] , exerceri

jiossit. Non item ia Onibilis, ve
Coptitis, vel Arsenoitis tutum est aut podes lavare, aut aquar
haui"ire; sed neque in ripis inainbulare, nisi summa cautioiK
liberum Accipitres Tentyritae saiiclissiuie colunt; con
est.
tra eos Coplitae ut crocodiloruni hostes, odio adducti saej;
,
in criicem agunt. Porro bi ob simiiitudinem quam cui ,
aqua crocodilis esse adfirmant, bos divino bonore adliciunl

c. 25— 27• LIBER DECIMUS. 151
alii autem accipitruui geiius adorant, propter coniparationeni,
quain cum igue iis esse adiirmanlj alque Jmjus rei testimo-
jiium adferunt, quod sinnliter atque ignis lii \eloces et vio-
lenti sint, luni eliam aquam simul cum igne existere iioii
5 posse ajunt, [atque Jiaec Aegyptii lugenles narrant].
UlLra Oasin Aegypti solitudo maxima ad septem dieruiu XXV.
iter exlenditur. Eam quani Cynoprosopi ho- De cyno-
excipit regio,
inines incolunt, in via Aetliiopiam versus. Vn'unt illi ca- prosopis.
prearum et bubalidum Aênatu. Adspeclus eis niger, caput
lOet dentes canis ; quod animal cum referant, non absurda eo-
rum hoc in loco existimanda est nienlio. Nain et sermonis
usu carent, et acul.o quodani stridore sonant, baibam infra
supraque os gerunt draconum quadam similitudine manus ,
eoruui validis et acutissimis iinguibus ariiiantur, corpusque

15omne liirsutiuii est itislar canum. Suut autem pernicissimi,
[el aquas regionis uoruut , atque eam ob causam difficiles
capluj.
Lupi collum in eas breitatis angustias compressum est, XXVI.
ut contorqueri retroque A'ersari noii queat; et si relro \eYit De lupoe-
ditus est visu, quippe etiam iioctu
eripilur.
poris appellalur,
25perceptani habet. £t
cum
,
'iOaspicere, totum se retorqueat, iiecesse esl. Acutissimo. prae-J"*'li^^'**-
vel luiia ipsa sileiite, P"
videt; et tanieisi oiunibus tenebrae oiFunduntur, iion liuic ta-
men lux Hinc
lucein
'6
tempus, cum jam tunc cernens lupus se in viain dat,
is
Homerus milii -ocare videtur id

,
"leni ra-
sive dilucidum^ id
solus naturae niunere oculis
-
lem-
\•.,sive crepiiscuhtm: Jam porro lycabanta idcir-

co annum quod erga lupum sol amorem
iiominari existimant,
liabeat. Tum
eo Apollinem delectari ajunt, quia hie ex La-
30tona in lupae speciem sirailitudinemque conversa editus in
liiceni, et susceplus fuisse feratur; cujus sarie rei Honierus
cum Apollineuj iiominat Lycogenem; eamque ob
nieiuinit,
rem Jupi siinulaciuui in Delpliico templo ad designandum
parlum Latonae, ex aere excitaluin esse audivi. Alii non id
35propterea ibidem positum esse dicunt: sed donaria ex teniplo
cum expilata direptaque fuissent, eademque a sacrilegis de-
fossa, lu])Us indicavit, cura iiitra templum ingressus proplie-
larum quempiam , sacram illius vesleui mordicus compreben-
dens, ti'axit ad locuin usque, in quem donaria occultata fuis-
40sent; deinde anterioiibus pedibus eum ipsuin locum eiFodit.
In Aegypti vico, Cliusis nuncupato, non magno qiiidem, XXVII.
sed certe elegaiili, qui in Hermopolitanam praetecturam cen- De bobu§fe-
selur, Venerem coluiit, quam Ui-auiani appellant. Atque vac- )•»9 Veue-
cam etiam ideo veneranlur, quia affinitatein et conAênientiam " "^*".
45cum dea ipsa liabere existimelur. Etenim liujuscemodi be-
stia taiitopere ad Venerem incitata est, [et appetit eam ma- ,
gis quam mas Q ut cum maris mugitum audit, coitus appe-

titu veliementissimo commoveatur et rxardescat alque adeo, ;
152 JJE NATURA ANIMALIUM. c. 28. 29.
sicut liaiuiii reiuin experientes confirmant, taurum a tri-

ginta sladiis ipso uiugitu amatoriam significationeni, quasi tes-
seram Veneris dantem, exaudiat. Itemque Isiin bubulis cor-
nibus Aegyptii et ilnguiit et piuguut.
xxviri. Biisiritae, Abydus [A.egyptia] et Lycopolis idcirco tu- 3
Dcodio,quobae sonituin deLestaiitur, quod ab asino rudente ejus clangor
..!^^î'!"^l'"<3issimilitudineiii
II os et ory
non liabet. Et siinul eis, qui Seraindis re-
gas perse- ligionem obsei'vant, odio est asiiius; cujus rei iion ignarus
quuntur. Oclius Perses Apim quidem iiiterfccil, asinum autem et con-
secravit, et coli jussit, Aegyplios ut summo dolore adficeret.lO
Sed is sane tanli sceleris sacro boA"i persolvit poenas, iiec
injustas, neque ininus graves, quain Cambyses dedisset, qui
primus cjusuiodi sacrilegium coimuiserat. Et xevo etiam, quos
modo conimemoravi Serapidis colentes , ex eo oiygem male
oderunt, quod ad solis exortum conversus sicut Aegyptiil5 ,
ferunt, alvuiu dejiciat. Et Pytliagorei de animalibus solum

asinuru adferuut ad L•armoniam non factum esse, proinde ab-
surdam bestiam nullo sensu ad lyi-ae sonuni adfici. [Insu-
per vero quidam TApboiii gratum fuisse dicunt hoc juuien-
tum. £t L•anc quoque odii quod suslinet causaui accedere20
,
,
putant, quod cuiii popuH piaedicti omiies ioccundas aninian-

tes colant, asiiius ixiiniine foecundus nullo in lionore merito
sit: cerLe] geininos asinain ex sese peperisse, non facile quen-
quam meininisse ferurit.
XXIX. ibidis etiam vim Aegyptiorum libris accepij eaui25
Illaiii
De ibide
nimiruiii cuui in pennas , quae sub pectus existunt colluni
, ,
iioiiualla,
et caput abdiderit cordis liguram expriinere.
, [Quod vero
animalibus omnibus quae liomini et fructibus sunt perni-
,
ciosa , "68 jam supra commemoravi.

infeslissimae sint liae ,
Eandem Aegyptii ferunt ore coire, et parere ilidein.] DicuntSO

praeterea , quod mibi non facile pei'suadent, eos, qui prae-
parandis ut inveterentur (vel ad reservaiiduin condiantur)
bestiaruiu cadaveribLis pi-aesuiit, ibidis intestinum sex et no-
naginta cubitoruin esse adilnnare ipsain autcm in luiiae de-
;
fectione conniverc [donec aucto rursus splendore fulgeat.35

,
Cruribus ad cul)iLi spatiuiii distenlis eam incedere ajunt etj :
Mei^curio sermonis pai"enti idcirco in amoreesse, quod orationis

speciem siniilitudiiicmque gerat: namque pennae in ejus alis
nigrae ciun tacito adhuc et nondum eniisso sermoiie compa-
rari queuntj prolatae vero oralioni quae jam auditur, inli-40,
morum sensuum enuncialrici [et inlerpieti] candidae possuiit

conferri. Dixi cliani cain loiigissimae vitae, ut refert Apion,
alque in cam leiii Heniiopolis sacerdoles testes citat, qui im-
mortalenj ipsi ibiu osLendcriiit sed lioc et Apioii procul a
;
vero abesse judicat , et ego siniiliter ab omni ratione abL•ol•-45

rere exisliino , [etiamsi ille secus judicassel]. Est aulem ca-
lidissima iialura, ulpule quae et plurima et pessima serpcii- ,
Lcs ncnipe et scorpios dcvoral; at({uc ex liis parlim facilc cf

c. 30 — 33• LIBER DECIMUS. 153
calore, quo permullo abundat, exterit et coucoquit , partim
nullo negotio excrementa excernit atque expellit. Aegritu-
dine ])erraro adficitur. In quidlibet vel sordidissiinuui quani-
vis iiiimitlit roslruiii, ut quippiam illic inquirat ; ex inquisi-
'
tione tamen cibi, cuin se quicli tradit, cubile lavat el purgat.

In palniis ad evitaiidas ieles iiidificat non eniiu facile iii ;
palma, ob eminentem ct cultellatum trunci coi"ticem eae saepe

repulsae et , sursum
correpere possunt.
rejectae
De illa veniunt in luenteui ex-
cynoceplialis mibi etiani XXX.
Oplicare. Si esculenta lestaceis involucris circumveslita repe- De cynoce-
phalis.
riaut , cujusmodi sunt amygdala glaudes , nuces , fraugere ,
et nucleos eximere soleiit

dem esculenta esse extiuia rejici ojiortere.
,
;
Viiii item
potione uti non reciisant atque etiam carnibus vel elixis vel
:
^
praeclare intelligentes intima qui--
oassis exsaturantur, et Lis quidem suaviter apparatis magna de-

lectatione adficiuntur ; contra ex non accurate elixis valde
offenduntur. Veste iiiduti, parcunt ei ; [et alia, quae supra
exposui, faciunt]]. Quod si eorum catulos etiamnum pcrpar-
vulos ad iuulieris ubera admo eas , tanquam pueruli lac ex-
3sugunt.
Aspidis geiius thermuthiii Aegyptii nomiiiant, quani sa- XXXI.
cram esse ajmit, et suinuia religione coluntj itaque ea Isidis De aspide,
simulacra, tanquam regio quodam diademate, coronant. Ean- *^"' thermu-
, .
.•*.-,. . ihia uomea.
dem 111 perniciein liomitiuiii iiatain esse enimvero
iiegantj
')comminiscuTitur eani probis parcere , contra vero impiis ne-
cem adferre. [Quod si ita est, justitiam universi dixeris hanc
feram ut quae acrimonia intellectus bonuiii a malo
L•onol•are,
discernat, et tanquam illius miuistra ac index iii malos ani-
iiiadvertat.]] Adduiit alii Isideni sceleratissimis liominuiii eam
)ininiittere. Haiic quoque solani in lioc genere iinraortalem
esse Aegyptii referunt, qui aspidum genus in scdecim spe-
cies dividunt. In sacris igitur aedibus ad uuumquemque an-
guluni subterranea sacella exaediiicaiit, ubi tliermulbin col-
locant , et bubulum adipem edendum intervallis quibusdam
ei objiciunt.
Ad notioneiii avium periti spinum avem dicunt ex XXXU.
spinis, ubi vivit, riomen traxisse. Haec cuiii noii sit a ]Mu- De acautho
sis aversa, splendide canora est. Quod si, sicut Aristoteles ^^*^•
ait, spini et aegitliali [aegitbi] sanguinem iii eodem vase per-

iuisceas , et siniul temperes iiou coire iiec coinniisceri pos-
,
suiit. Spiiium sacrum esse ajunt geniis, qui praesuiit liomi-

iiibus itinera ingredieiitibus.
Turtui'em avem esse castam, cxtcrniquc ct alieni con- XXXIII.
jugii uiiiiime aAidam, sed cuni sua tautuin iiiisceri, quacum Dcturture
societatem pi-iiiium inieiit conjuge superius dixi. Ceterum *^'*^•
,
audio ab iis, qui liujusuiodi reiuin cognilionciii sciiilanlur,

luiLuics cliaui albas raro apparere, casdcinquc cuni Vc-
iieri cl Ccrcrl tuni vcro Paicii; ct FurUH, sacia.s csse.
,
154 DE NATURA AISIMALIUM. c. 34— 39.
XXXIV. Apparent aliquando sicut dicit Alexander Myiidius, al- ,
De hirundi-bae liirundines. Ceterum in Alexandin lllii Pyrrlii taberna-

iiibiisfutura (^.qIq nidificans hiruudo rerum actioiieui, quam susciperet, pa-
prac>a?ieii-
j,|j^^ laudabileiii non feliciter eventurani esse sicnificavit. £t
tlbUi. •
» • 1 1 • 1 • • •
item AnliocJio altera nidum iii ejus tentono construcns, quae 5

ei niale casura esseiit, pronuncia\"it conlra eniui 3Iedos pro- ;
feclus, uon reveitit ad Syros, sed de praecipitio se dejecit;

quippe qui rem iiiinime laudabilem quoque aggressus esset.
Dionysio primum arcem relinqueiiti hirundines, quae in ea iii-
dificarant, [siinul avolantes] reditum praemonslraiunt. Ili-JO
ruiulinuui genus diis peiiatibus, et Veiieri, quae ipsa quoque
c iiuinero penatium est caium esse dicilur. ,
XXXV. Perdices ad incubaiidum loca fruticibus et aliter densa ;
Depcrdicum quaeiunt iibi ova occultant, ut rorem

, iiubrem et oninem , ,
partu up
-^jj gj^
cique corcic. ..
nisi nialer
liumiditatem
..,.averlant.
denuo concalelaciat in-
slatiui mcubitu suo ea
Nam si forte
,„..
Imuiectentur.l^
,
ioecunda redduntur. Parit autem uno tenipore ad quindeciin

ova. Paphlagoiiiae perdicum cor gemiiium reperiri Theoplirastus
alicubi prodidit. JoAeni et Latonain liac ave deleclari alii
ctiam relerunt. 2(
XXXVI. I)e cygnis supra eliain dicluiii est eL quae illic omissa ,
De cjcni sunt, iiunc adjicieiitur. Iii niaii Africo Aristoteles ait olo-
cantu tt se-
j.^^j^j „j.p„pjjj interduin a)ii)arere et cantuin, tanquam ex clioro :
quodam consonanti suaveiu quidetn at lugabreui et velut

, , ,
ad misericordiam inclinantem, a praeteriiavigantibus exaudiri;2

et ab illa modiilatione nonnullos A'isos exlinclos. Foiites,
lacus, paludes, aliave loca aquis redundantia iiicolere solent,
'. ubi earum reruiu periti duciint eos musicas rationes exercere.
Accedenti ad seriam actionein huinini occurrentem iio-
De noctuaectuam inauspicatain significationem dare ajuiit. Cui quidem3
praesagio. j.^j
testiiiionio fiiit P^nrlius Epirotaruui rex in cujus [iioctu ,
rectaj Argos proilciscenlis hasta, quam erectam [insidens equoj

feiêbat, haec avis se ]13',
[neque ab ea discessit, in-
fausluiii ei satellitiuiii ])raestans] nam Argos ingressus valde ;
iiigloria atque igiiobili inorte occubuit. Quarc niihi HomerusC

quoque praeclare iiitellexisse Aidetur, aveiii lianc niali auspi-
cii esse , cum Diomedi, ad castra Troianoruiii exploranda jiro-
liciscenti, Minervaiii facit ausj)icato niitleiileui aideam e llu-

inine egressaiii , non aulem iiocLuara ,
quanivis gi-atain sibi
avem. [Quod auteiu Iliaca regio sit irngua ,
vel Homerus/
fuerit idoneus testis, ubi pugnam ad iuuios llii urbis de-
scribit.]
XXXVIII. Tam velienientpj• cxliinescit, ut si quan-
polypum locusfa
I>c polypo, do uno et eodem
anibo compreheiidatitur, liaec conlinuol
reli
locusta et
,^^,-^^^- jjj Tliuriis iliiviiis r.usias anpellalur, qui taiiielsi,
fliimine Lu- , •
i i i • .
.
j,ia
perlucidos Jiquores uabet , nigernmos pisces lanieii piOcieat,
XXXIX. Paiilhei-ae geiius quoddam aitipelon [hoc est viteni] [eo-
l)(! pniiiliera dfiii (uni frutice vinilero nominej vocari ajunt peculiaris ,
ampelos.
c. 40 — 44. LIBER DECIMUS. 155
praeter ceteras iialurae, absque cauda viJelicet] et mulien-
,
,
bus solo conspectu morbi inopinati causam aflerens.

In Scvtliia asini cornibus praediti uascuiitur, quorutn ^L.
cornua Arcadiae ilmuinis Stygis aquam continenlj quae trans-^^*^"p""°
5 miltit -asa omnia etiamsi sint ex ferro fabrefacta. Haec cor- ^^„,^^0^«-
,
nua a Sojâtro apportata fuisse ajunt Alexandro Macedoni, bus, deque

et illum adjniratum iiiisisse Delplios ut dedicarentur Pythio Stygis aqua.
cum Lac inscriptione:

Hoc tibi Alexander Macedo mirabile coruu
10 Dedicat , Paean , ex asino Sc}thico,
Illaeiuin qiiod aquam Stygis est pote claudere solum,
In^Tctique alias vincere \iin laticis.
PoiTO Stygis aquam Ceres prope emisisse dicitur,

cujus rei causa alibi nobis exposita est.
15 Eupolidi poetae comico Augeas Eleusinius munere dona- XLI.
\dt cauem, non modo genere Molossuin , sed etiam forma prae- De Eupoli-
stantem qxiem eodeui nouiine Eupolis, quo Augeas erat, ap- ^^^ '^*°^•
j
pellavit. Canis jam nomine Augeas ciiiii longa consuetudine, ,
tum vero ciborum illecebris adlectus et blaiiditiis, diligebat

20dominum. Cum [jiivenis] igitur conservus ejxis liuiiiine Epbial-
tes dramata quaedam Eupolidis surriperet, non latuit cani
furax servTis, qui acerrimo itnpetu crudelique incunnt in liunc
direptorem mordicusque compreL•endels iiiterfecit. Post au-
,
teiu aliquanto iii Aegina Eupolis excessit e vita , ibique ejus

25eorpus ad sepulturam datum fuit; canis vero luorti illias in-
geuiisceiis non tanlum ululatu primum illius excessuin e "-
,
la ]uxit, sed deinde nioerore inediaque extabuit et iii odium ,
vilae adductus ex altoris sui morte extinctus est. Ex eo lo-

cus liic ad hujus casus luenioriain conservandam canis lu- ,
30ctus appellalur. "
35
Mortiferuni genus quoddam formicaruin esse dicitur, quae
pellarunt.
oriundus.
ait
Maxiujis ae.statis caloribus cimi in

Xilus redundat
XLII.
Laertac nuucupanlur; ecdemque nomine vespas quasdam ap- De laertis.
Haec Telepbus Criticus
agros XLIII.
atque explicati laevisque marini aequoris De piscibus
.
speciem similitudinemque geril, tuiu AegAplii ibi piscantur, '° ^''"''^'^••

ubi antea arationes essent, et navibus ad fluvii accessioneiii
accointuodatis navigant. Postea vero quam Nilus redit ad se,
,
-
ex Mysio Pergamo
40atque ad pristinam modi ralionem a natura sibi attributam,

a parentis iluvii decessu deserti
])isces [et aqua desliluti^ in ,
brevibus liiiiosis ad praedam agricolis relinquunlur atque liaec :
piscium Aegjptiis (ut ila dicam) ceu jnessis quaedain est.

Cicadarum gcnus raultiplex a peritis liarum rerum et co- XLH .
45gnitum et noininalum est. Unum appellatur ex colore Cine- Decicada-

., , '. rum noiuini-
nou .
,.
reum ajteruni : Jleiiibrax quodj quideinj
nonien nescio cur j^^^
huic gencji imposituin sit aliud

,
Argiitiim
: aliud [•^^ ,
rerropcn [aliud Arhetam (^calen^)] aliucl Acanlhiam (»pi-

,
156 DE NATURA ANIMALIUM. c. 45— 48-
iiosam) nuncupant. Tot cicadarum genera me audissc nie-
miiii cui pluia cognita fuerint , explicet.
:
XL\. Haec etiam de iiatura canum accepi: catulos iiasci cae-

Decanis cos , a partuque niaterno tredecim primis diebus ila oculis
liariii et
pud Aeg^y-
^*'
jjjfg(.t(js
cet noctu,] reliquo vero

esse ,
' "- ^
etiam luna diebus fpei• aiinuiiil iion lu- 5
iquot J
tempore visu acutissimus aniiijaliuin
_
_
ptios cultu.
caiiis esl. Euni ipsuni Aegyptii venerantur, ex eoqxic regio-
iiem cjuampiaiu vocitarunt cur id faciaiit, dupliceiu causaiii :
adferunt: Alteram, quod cum Isis usquequaque Osirim quae-

reret, canes praecurrentes, partim una cuin ipsa puenun in-10
vestigare conaiêiitur, pai'tiin feras i'eprimerent : Alteraua, quod
cum stella canis (quem Orionis fuisse fania celebratum esl)
exoiitiir , tum cum inso pariter INilus sese atloUcns irrigaliu-
iieiu in teiTam Aegyplum inveliil, iii agrosque rcdu)ulat. Quaia-
obiein caiieiii , ut fertilis aquae conciiiatoreni, Aegyptii vene-15
raulur.
^^^•- Oxyiy ncLus , Nili alumnus, ex rostro et fornia ejus no-
De oxyrln II- jjjgj^ trabit, ab eo etiam praefeclura iii Ae-
[ut ajiparet , et
gypto, ubi idem piscis colitur, appellatur]. Hamo veiu ca-
ptULu pjsceni nulluui comederiiit L•omies illi, metuentes ne2>>
quando is piscis apud eos sacer et venerandiis eodeui fuerit
L•amo tiajectas. Atque cum pisces retibus coinprehenduntur,
diligenter etiam atque eliam perscrutantur, au foite impru-
dens in ea piscis ille inciderit; nialiint euim iiibil piscium
capere, quam, hoc reteuto uiaxiiiiuui pisciuui nuiiieriuii ad-25 ,
sequi. Euni accolae dicunt ex Osiridis vulneribus esse pro-

gnatum , Osirin autem seiiliunt eundein cum Kilo essc.
XLYII.
Dc iclnicu
moiif
et ipse quoqiie
;
-
Icbneunioiii utriusque sexus participi a natura tributum
est, ut et suo seniine graAaditateiii et pailuiu aliis adleral,
ferat, et ex sese ])ariat. Qui auteui30
eoriim A'icti fuerint post cei'tameii deterion goiieri accensen-
,
tur nam victores viclos subiguiit, cl semine iiiipleut eo cla- :
dis praemio adilciunlur, ut et partus dolores suiFeraiit ct cx ,
patribus qui jam ante faissent, niatres reddaiiluv.

,
Cuui ho-
luini infestissiniis bestiis, aspide ct crocodilo, iniiniciLias >ge-3f)
runt; [de praeJio aiitem coriun supcrius dixi]. Lalouac el i-u-
cinae saci'i esse existimantiir el ajmd Aegyplios llciacleopoli- :
las \'Ciierationem ct religionem possidere leruiitur.

XLNIli. Lycaoni Emalliine rcgi iiliiis fuit, noiiiine iMaccdo ex ,
Histnria ilcqiio poslea anlifjuo iiomine obsolelo, nominala regio csl.40

,
ilrucoiiect
Tîaeedonis autem lilius, Pindus noniiiic, cuni roborc aiiinii
alqiic virtulis indole pi'aeditus fuit, tum forina etiain oxrcl-
loiis ; celpii '^ cx lAcaone libcri iiaLi, iin|)iu1)o aiiiiuo ad-
iccti ,corpoie minus strcnui ciant.
ct lii igiliir cum Pindo
cl virlulem cl ceteras illius dolcs invidcrcnl, non inodo cxiin4;)

<ip|)rcsscriiiil vcrum c|.iain poenas lauli iiialeiieii pondciitcs
,
soipsos ruiidilus pcrdidcrunl. Piiidii.> ciiim sciilieiis a fiali i
l>ns inîdijs sil)i |)ai-ari , icijiio quod a julic accojicrat , i cli

:
. 4. LIBER DECIMUS. 157

cto, cuni robustus esset, et aJ venandi sliulium propensus,
nou soluin quidem vertit, sed cerle illic ibideui aevum in
Aêiiando agilavit. Cuui aliquaudo igitur liinnulos insequere-
lur, et summa virium contenlione equuui incilassct, ab eis,
5 qui secum Tenabantur, se longissime abduxit; liinnuli veiu
altissiinani cavernaui subeuntes ex insectantis conspectu se
eripuerunl, atque ex periculo se servarunt: is ex equo de-
siliens cum bunc ad proximam arborem alligasset cuiuqiie
, ,
ut diligeutissime potuit, latebram illain maiiibus perscrutans

lOliinniilos exquireret sibi deiiunciantem vocem exaudivit, ne
,
Jiinnulos tangeret ; quare ubi diu iiiultuniqiie circuraspexisset,

nec quidquaiu videret, -oceui ut ex majore quadam causa
redditam extimuii;, et siuiul iu equum adscendens ex eo lo-
co discessit. PosleiO auteiu die ad eundeui lociuai revertitj
eo tamen, quo illi se abdidissent, ingvediLur, vocis me-
luoria, quaui auribus accepeiat, deterritus. Cum igitur du-
bitaret quinam pridie se ab inscctauda praeda 3'6556, ac,
ut par erat, circumspectaret montauos pastores, aiit \'enato-
res , aut aliquod tuguriuui ; interea ei iimsitata luagniLudine
iOdraco apparet, ex magna parte corporis adrepens, collumque
et caput paululum attolleiis, et ad se velut inteudeiis 5 collum
autem cum capite ei"at ea proccritate , ut vel cum proceiis-
simo L•omine exaequari potuisset. Veiuin ut ejus conspectu
Pindum exterruerit, certe iioii in fugam iiupulit; at eniui is
25sese ex maximo terrore colligens , sapienter bestiam mitigavit
nani ex avibus, quas iuiinolarat, ei cibuiu edeiidiim objecit,
et tanquani liospitalem luensam et redeuiptiouis suae praemiam
apposuit. Is sane velut donis delinitus et illecebris, ut ita
dicain praestrictus , ex eo loco excessit.
,
Hoc ita jucundum
JOPiiido fuit, ut ea, quae vel ex venationibus uiontanis ,
ex aucupio capere posset, draconi tanquam bonus et gra-

tus adeptae salutis mercedem adferret. êque Aero sine fru-
ctu bas ei donaticnes ex praeda constiLuit, iiaui fortuua ei
subinde prosperior adspirabat ortmium enim , quae venarelur,
;
losecunda venatione fungebatur, sive terrena sive volucria per-

sequeretur. Quare gloiia magna apud omnes erat, quod con-
tra feras congrederetur , et eas expedite caperet. Jam vero
ea erat proceritate ut corporis mole perterrefaceret tum e-
, ;
ro firma coi^jioris constitutione tam pulcbro etiam oris liabi-

:
OLu, ut femiiias ad se amandxim Aêliementer inilammaret j et

sane coelibes omnes quasi farentes atque baccbantes, ad ejus ,
venaliones proiiciscerentur ; et nupUis alligatae , a maritoiuni

custodiis adserratae mallent cuni illo degere , quain iii nu-
,
memm deariun referri plerique etiam viri eum , quod ipsius

:
5virtus et forma admirationem omnium excitaret, diligcbant:

soli fratres infenso at(|ue inimico aniaiu in illum erant.
obrem euin ipsujii aliquando solum
grediunlur, atque iii
Quani-
ex insidiis ad- '3
propinqui iluminis angustias coiupulsum,
: , ,
f58 lÊ NATURA ANIMALIUM. c. 49. 00-
a auxilioque deslitiiluin , striclis gladiis appelunt, atque adeo

ti-ucidant. Hunc exclauiantem cuin draco ipsius auiicus exau-
dissct (etenim est aiiiiiial sensu audiendi cuin acerrimo, tum
A'ideiidi acutissimo) suo ex cubili prodiit , et siiuul impios
circuiuplicaus sulTocavit; et vcru caesuiii summa diligeiitia 3
taindiu custodire noii destitit, cognatione defuncto ju- dum
veni proxinii desideiio ejus permoti, ad illum hunii jaceri-
,
tem venissent at propius facti etsi juslo iii luctu et cqualore

: ,
esseiit, accedere taiueii et sepultura justisque exequiarain in-

,
terfectum custodis melu adficere proliibebaiitur. Tunihicre-10

condita quadam ac uiirabili natura inlelligens se illos ai'cere,
de praesidio stationeque cada"eris [tranquille] discessit, quo
commodius nulla interpellatione supremam gratiam a propin-
quis adsequeretur. Magnifice igitur et splendide honore se-
pulturae urnatus fuit atque etiain ilu\'ius factae caedi pro-15
,
xiinus ex iiiortuu nomeu traxit. Bestiis igitur peculiare est,

eis, a quibus beneficium acceperint, graliain referre; [qxiod
et alibi supra, et bic non sperneiida bistoria suiiius tet-tati].
XLIX. Jovis et Latonae filium incolae Clari, et Graeci oiuues,
De tcmplo pecuHariter colunt. Est locus in Claro deo sacer ve-'20 ,
" '"'^
Clarii.
nenatis aniiDaliuin ouinino infensus et itiAaus, Apollinis sci-
• .
» i i
iicet voluntate queui salutis auctoreni, et AescuJapii iiioibo-
j
runi depulsoris parentem si noxiae hoinini ferae tnetuaiit,

,
nibil iinruiii. f is qiiae dico, Nicander etiaiu cotiseiitit

,
liis ,
versibus '25
In Clario luco non laedit scorpius ictu
Vipera nou morsu sed neque dira phalanx , :
Qua sibi fraxinea delegit Phoebus opacum

Reptilibusque procul, fronde comante locum.
L. Audivi qui dicerent in Eryce, ubi celebeniimuii30 scilicet

l)e
Veneris E-
rjciuae.
^
templo illud Veiieiis teniphuii esi
naluram, quae illic
(cujus supra inentionem feci,
sunt, coliuiibarum exponeieni) auii
ai-gentique viiu iiiagnaiii esse et moiiiJia et annulos prctio- ,
etiain
sissimos atque bunc thesaurum deae inelu lutum intactiun-

;
([ue permanere et cum deam ipsam, tum res illas iti ejus35
5
aede pretiosas inagno semper in L•onore ac veneralione mul-

,
tis relro teiiiporibus fuisse. Ceteruin Auiilcaretn Afruin fama

est, cum hoc teniplo spoliato, conllatuni iiide auriun et ar-
geiilum mililibus dislribuisset gravissimis postea poenis ad- ,
I
fectum denique suspensuui esse

, [ac siiniliter omnes ei hu-40 ;
jus sceleiis et sacriiegii patrandi participes violentas diras- ,
que raortes sustiiiuisse] patria quoque ejus, cujus antea sta-

;
tiis felix bealasque iiiter paucas civitatcs videbatur, postea

quam sacra haec pecunia in eam iiu'êcta esset, iti servitutem
redacta est. Haec qiianquam iuajestaleni quandaiu prae se45
feiunt nibil taineii ad propositmn Jiostiuiu faciunt, de quo
,
nuiic dicetur. Singulis per totum amuiin diebus tuin inco-

lae, liini peregrini sacriiicant. Ara inaxima sub dio cst,
, ]
;
c. 50. LIBER DECI.MUS. 159

quae cuui nmlta subiude saciilkia recipiat, die tolo usque
ad noctem accenditur. [Illucescente veio jam aurora] iion
[amplius] prunain iioii ciiierem, noii ullos titiones ostendit
,
sed rore est plena , et recentibus lierbis, quae subiiide sin-

gulis noctibus in ea renascuntur. Porro victiinae de peco-
riun gregibus sua spoiiLe accedunt, et ad araiii adstant. I)u-
cit autem illas priiuum deae vis, deinde Aoluntas sacriilcan-
tis. JNâui si ovem sacriiicaie libuerit eii libi ovis ad aram
,
adstat, et guttui-iiiuui ad sacrificandi usuin si capram, si hoe-

;
lOdum, siiniliter. Quod si copiosioret 'accaln aut

fueris ,
etiam plures ferire volueris, neque pastorcs, iiimio ejus pre-

tio iiidicato, tibi niolesti eruut yendendo, neque tu ipsis li-
citando. Inluetiir eniin dea contractiis justitiam, quaiu si
servaris, [et jiisluiu solveris pretium] propiliain eam expe-
lOxieris; at si iniiioris, quaui par est, emcre volueris, frustra
a de deponetur pecuiiia viclima enim recedet, nec erit, quod
;
sacriiices. [Hoc igitur Erycinis aninialibus piOpriurn iis, quae

supra dixi, hic addiderim.]
LiBER UNDECIMUS
I. Tlypcrboreoruin genteiii , et Apollinis apud cos Lonores,

De cycnis noii jiiodo poclas, scd alii etiam scriplorcs celebrantj ct iii-
Apollinein j^^, alios Uecataeus, iioii Milesius ille, ;ied Abderila. Js cuui
canlii colen-
.. ^
,
ct
,.
alia quacdaui, iiec
i
pauca
•
iiec vilia,
r ^
relerat, ([uae iii prae-
senlia recitari niliil attiiiet; ea in aliud teiupus dilleienliir, f)
t[uo et narrare jucundius, et aliis fuisan audire sit
coniniodius: quae vero praeseiitis sunt instituli, ea nunc so-
lum exjjonam. Apolliai igitui' sacri sunt Boreae et Cliionis
filii, ties nuiiiero fratres, sex cubitoruiii proceritate. Hi cuiii
solenne sacriilcium stato et praeiinito teuipore peragunt, in-10
juunera cycnorum examiua e Rliipaeis [ut ipsi appellautj
iiionLibus advolant ; qui ubi teinplum volaudo circuuivecli
fuerint et veluti lustrarint , iii scptum templi descendunt,
,
quod et spatio amplissiuiuui est, et specie pulclierrimum. Cuin

auteiu cantores vernaculo musicae genere deum celebrant, ciId
simul citbaristae suaAassiuiam uielodiam cantantium cboro ad-
sonaiit: cycni etiam ipsis concinue accinunt, nec usquaiu ab-
sona aut inepla -oce aberrant; sed taiiquam incitaiiieiitiiui
ct auspicium cantus a cliorodidascalo editum secuti, perilis-
sitnis carminum sacrorum decaiitatoribus coucinunt. Hyuino20
jam perfccto ['15
illc] cliorus, [ut ila dicam] recedit,
,
postquaui solilo sibi dei celebraiidi niuuere cst defunctus, [ac

divinos bonores per totum audivit dieni simulque et ipse ,
cantaAit, et oblectavit alios].

ib Epirotae etiain tum
ipsi, tum joeregrini quolquot atisu)itj25
De «iracnm-
^pq]|j^jJ sacriiicant ununi quotannis cliein fesliim iii ejus
, et
""
'".'
lionorein i)erciuam maeniiice acitaiit. Lucus apud eos deo sa-
cer est, et muro
septus, inti-a queni dracones suut, deo grati.
Huc 'igo sacerdos nuda accedit sola et victum di"aconibus ,
j)orrigit. £os Epirolae a Pjtlioue Delpbico prognatos ajuiit.30

Quod si îrgielil accedeiitem illi placide adspexerint, et ali-
raenta proujpte susceponut, aiiuuiu fertileiu et salubrein si-
gnificare ci'eduntLirj sin et lerribiles erga illam fuerint, ct
porrecta cibaria non acccperint, contrai'ium auni futurum sta-
tuin alii diA'înanl, alii suspicantur. 3j
III• in Aetna Siciliae sacra est Vulcaui aedcs et circa eaiu ,
no canibus ^
U-nipliim
Vulcani Ae-
,^^^
1
'idscrvatur.
-.11
arbores sacrae; ibidem ignis perijeluus et inexlinctus
Oit
Sunt et canes iii leinplo lucoque sacri, qui iiio-
,
tnac custn- destc ac dcccnlcr iu leinpluiii et lucum accedenles blaiulc ct

ilieiiiibusi. adulaiitcs excipiunt et lanquain faiuiliaribu.s , illis se bciii-40
, ,
c. 4 — 9. LIBER UNDECIMUS. 161
gnos ostenduntj at si quis sceleratus aut manibus impurus
adeat, illuiii et mordent et laniant; illos vero, qui libidine
aliqua turpi sc contaminarint, fugaut solum et persequuntur.
Cererem Hermionenses colimt, et splendida ei magni- jy_
5 ficaque sacra faciuut: [feslum id appellaiil]. Au- oe festo Cc-
dio sane maximos boA'es a muliere, Cereris sacerdote, ad reris apud
aram e grege se abduci atque mactari permittere. Haec au- Hermio
teni testimonio coniprobat Aiislocles, qui canit:
foecunda Ceres , Siculas -eneranda per oras,
10 Cecropiosque agros ! lioc ego praecipue
Mii-or, in Hermione quod raaguo robore taurum,
Quemque viri posseut vix domuisse decem,
grege deductum sola aure adducit ad aram
Saucta tibi mulier; qui puer nt sequitur.
[^ Haec tua vis , Geres, est; tu nobis esto beiiigna,
Per teque Hei-mione laeta beata fuat.
In Daunia regione celebre est iliadis Minervae teniplunij V.

ejus loci canes Graecis adveiitanlibus adulari barbaios alla- De , canibae
Dauniae,
Irare, praedicant.
20 Iii Arcadia locus est, Aula noiniue, et in eo dclubi-um VI.
Panis. Ad id quaecuuque aiiiinantes confugerint, dous YelutiDePanis sa-
cello lupis
supplices miseratus suscipit, et incolumem earum vitani tue-
tur. Itaque lupi etiam, si quae animalia eo usque forte fue- ^^^
rint persequuti, intrare non audent, et solo loci, iu quem
25i!lae confugerunt adspectu teriiti recedunt.
, [Ita eliani ani-
malibus istius loci peculiaris est salutis causa.]
lu Curidio (Curio) iiiagna cervorum copia est, de qui-
bus capiendis mulli venatoies spcm sibi faciunt inanem. Hi^^
cum iii lucum , qui ingens illic Apollini sacer est, confuge- ^.^^^
»^'^^^•
^^^^^^^
30•', latrant qiiidem canes sed propius accedere iion au- ,
dent cer\T vei"o quieti, et sui ciistodiam deo curac futiiram

;
ineifabili quadam nalurae vi certo persuasi, pascuis .sirie me-

tu libere fruuutuv.
Muscas iu Olyiiipia tenipore festo sua sponte discedeve, VIII.
35et [ut ita dicam] una cum nnilieribus in xilteriorein AlpL•eiDemu.scsin
- ripain ti'ajicere supra meniuravi.,
Cetcruin in Lcucade^*^'**"
jaiii
'^'"'''''
[hisula] est excelsum, in quo templum Apolli-

promontorium
nis, quem Actiuui venerantes cognominant, conslructuui est.
Cuin igitur tenapus festum instat, iii qiio saltationeiu l)eo per-
40agunt, bovem muscis iinmolaiit: cujus illae sanguine satu-
ratae recedunt, munere ad id faciendum persuasae.
Pisaeae vero muscae quod iion mercede sed I)ei reverentia
,
,
molae quod ab eis requiritur faciant, laude milii digniores

,
,
videiilur.
insula [maris rubri] cst, iii qua templum Dia-
Icarus I^•
45
caprarum sylvestrium dorcadumque optiniae liabitu- ê tfnipi*•
iiae,
... ,.
et
dinis et leporum quoque inagims nuinerus est.
••
Lk illis si
liianae
;^^^,^^
.• •
,^,^^,^^
iii
quis veuari aliquas desideret [venia a dea impetrata non ,

,
Aelian. de nat. anitn. I. v. l. L

Itj2 DE NATURA ANIMALIUM. c. 10•
fnistrabitur, scd capiet, captisque gaudebit; at si non pctie-

rit,praeler id quod] fruslra venabitur ,
poenas etiam luet,
quarum alii ineminerunt.
X. Cum cyciios Ripbaeos, quod Jovis et Latoiiae illio apud
De Apidc Hypeiborcos quotidie studiose inserviant supra commemo-
,
tauro.
jaiiui ^ taiirine piOprietatcs Aegyptiis sacri praelermittam?
Atqui hoc si facercm, tum boc quod suscepi munus scriben-
di , lum ipsa iiataia, quae buncce bovem uiortalibus et pro-
creat et donat, incusaie nie posseiit. Exponaui igitur, ut
par cst, hanc quoque tbeologiam iion oscitanter. Apis apudlO
Aegyptios efficacissimus deus creditur ex \'acca autciii, quae ;
fulgure adilata conceperit, nascitur. Epaphuni Graeci vo-

cant, atque bujus generis antiquam stirpem repetentes lo ,
Argivain Inacbi iiliam illius matrem fuisse testantur. Sed

bunc serinonem Aegyptii ut inendaccm rejiciunt, tempoi-isI5
longinquitatem testeui citanles. Epa])buin enim inultis post
seculis extitisse feiunt priniuin veio Apiiii pennultis aniio-
,
runi myriadibus aiite illum ad homines accessisse. Insignes

ejus notas Herodotus atque Arislagoras explicant; quibus Ae-
gyptii iion adsenliuntur, novem enim et viginti eas buic sa-OQ
cro bovi aptas et consentaneas esse dicunt. Qaaenam sint,
tum queinadmodum per corpus sparsae, tum ut ipsis quasi
lloribus insignitus sit, aliundc intelligendum cujusnani au- ;
tem ex sideribus naturaiu unuinquodque insigne per notas de-

sigiiet Aeg}"^)!!! satis superque declaraiit.
, Etenini ^Nili ad-25
scensum uiiuui insigne sigiiificare ajunt, aliud mundi, aliud
[quo tenebras aiile] lucem [fuisse iusiimalur] aliud lunaris ,
figurae , aliaque iiisignia aliaruui reruni sigiiiiicationes esse,

haud profecto piofanis et divinae histoviae ignaris intellectu
facilia. Cum autem fama emanavit, Acgyptiomm deurn ex-30
ortuiu esse, ex sacris scribis quidam, qui documentum filio
a patre liaditum insignium notaruin indicium, accurate cal-
,
letit, eo , vacca partuni ex sese ediderit, acce-

ubi diviiia
dant atque ibidem doDium ad orieiitem solem, [ex vetuslis-
;
siiiio Mercuiii praescriplo] ubi conmiode alaiit quatuor ineii-35
ses, quibus ipsum lacte nutriri opoiLet, excitant. Postea au-

tein quam ibi nutrilus est exoriente llO'â luna scribae sa-
, ,
cri et prophetae eodein proficiscuntur et simul naveiu liuic :
sacrani [quotaniiis] instruunt eaque ipsum MeDipbini trans- ,
portant, ubi sedes liuic sunt et coiniiioratioiies suaves [et loca40

ad AOluptatcm coinparata] cuiricula puh'craliones exerci- ,
,
talioiies, et vacoaruiii forinac piaesLaiilia iiisigiiiuin aedes, tan-

quam tbalami quos ingreditur, quurn qiuuu amat super-
, iii
veniie appclit iteiuquc cst puteus et foiis aquae potabilis

:
;
tiam ejusmodi huic semper conducore ininistri et sacerdotcs45

ajunt; iioii item ex Nili potione, ne propter dulcedinem in
imrnensam niolein piiiguescat. Jani vero quas pompas quae ,
.sacriiicia Aegyptii cunilcianL, cuiii iiovae [ainnis] alluvioiiis

,
e. 11. LIBER UNDECIMUS. 163

adveiituin , tum Dci exorlutn
celebrantes quas ctiani salla- ,
tiones [tum qune convivia agiteiit] qiios conventus

agaiit,
habeant tum queiuadmoduui oiiuies urbes et vici iinmorta-
,
liter gaudeant, loiigum esset exjilicare. Is auLein ex cujus ,
5 aiOieiito baec divina be.slia exorta fuerit, beatus et liabclur

[et est] summamque Aegyptioriun admirationem liabet. Is
bos jiraeseiisione valet nec sane vel puellas, vel aniculas ad
:
tripodem sessitantes habet, neque sacra potione iiiiplet; sed

pueri divino adilatu coucitali extra ludentes, atque inter se
lOad iiiimerum saltantes, consulcntibus futura praedicuut, [quae
vel iis, quae apud Sagram contigerunt, Aêriora babeaiitur].
Apiii sane Aegyplii etiam Oro coiiiparant, queiii frugmn pro-
ventus et totius aiini fertilitatis piaecipuuin esse auctoreui
exislinjaiit. Hinc est quod de niultifario ejus colore dissc-
lorunt, fructuum varietatcm boc symbolo iimuentes. Extal et
propbcticus quidam serino iioii passim iiotus , Aegypliorum ,
regein [Menin (al. Miievin) noinine] [cuiii inquireret quodnam

potissimuin animal esset coleiiduin] ceteris oinnibus taiiruni
praetulise, quod illum omnium esse forjiKjsissiniuin judicaret,
20[Homcri quidein bac iii re, ut fexunt, vesLigia seculus. Sic
eiiim iu Iliade Hoinerus canlt:
Taurus iu armeuto praecellit ut omnibiis unus
Dux grcgis et princcps.
Cetera, quae Aegyplii aniiualium naturae scriplores de bac

25aniinante fabulantur, rcruin \'erilale perversa, repetere milii
non libel].
Nunc age jam transi inquit poeta, non quidcin ad Du-
, XI.
rium lllum equum, et in eo coiiditos milites decantaiiduin ;De Mncvidi
»*<"''"•
sed [nostri ut sermoiiis iiislilutum ])oslulat] ad Mnevim bovem, *"''
30queni soli sacruin Aegyplii faciuiit, ut Apin Juiuie. iideiii
hunc quoque suo quodain insigiii, quo geimiiius et verus et
soli acceptus dignoscalur, esse ajunt conspicuuin : quod, qui
desiderat, aliunde petat: sed nec ipse dissiamlabo, quem ac-
cepi Aeg}^tioruin sermoucui super bujus tauri piocreatione,
35utruin piocieatio ejus, ita ut par est, excellat, necne. Boc-
cboris Aegyptiorum rex, [nescio qiioinodo falsam banc glo- j{„ggj,„j.i..
riam eL fictitiam fauiam adeptus jusLus in judiciis et; causis

, (;.-< faci
decerneiidis exisliinabatur , ct aiiiino erga deiiin )noderato ac "»-

probe composito cum ingeiiio prorsus contrario esset
,
nani ;
40ut aliud nibil dicamj adversus Mneviii, ut injuiius ac nio-

leslus Aegyptiis esset, [baec est molitus]. Tauiuin feiuin
[ei] adversarium adduxit, qui Mnevidcm inugientem A'icissim
piimuiu cdito inugitu. excepit; deiii iinpelu in sacruin illuin
lauruin irrucns abeiTavit et coniibus iii ]jerseac caudiccjii de-
45iixi.s iiibacsit tuni Mncvis cuiii pci" laLera .saucialiim itiler-
:
emil. liuius facti et pudoro tluclus esl Ijuc(;1ioi is, et iii

odiuiu Acgy])tioruin incuiiit. [Quod si quis paruin nobis
benignus me iis, quae rilu nalurac liuiit, reliclis ad iabulas
L2
154 DE NATURA ANIMALIUM. c. 12 — 14.
diveiiisse putat , fallitur. Reiero enim ea , quae et nostro
tenipore circa laos tauiOS fieii solent, et facta suiit olim, quae-
que ipsos uarrantes auJivi Aegyplios, ejus quidem auctorita-
tis viros ,
quos inenliri \"oluisse minime credas.]
XII Quam veL•ementi
delpbini musicae ainore teneantur, quam- 5
l)e delphi- que adinirabili ad vocis cantum studio concitentur, senuone
nnrum so- gt literis luultoium longe lateque pervagatum est; quam item
lertia.
liominum amantes siiit, cuiii alii plerique scripserunt, tum
iios ante explicavimus : nunc de inteUectu eorum dicere non
alienum Simul euiui ut iii i'etia delpliiiius incidit, sta-10
est.
liui priiuo quidem quiete et libere manet, neque omnino fu-

gere meminit sed et epulatur et alios secaiu captos depasci-
; ,
tur, et tauquaiu ad coiivivium vocatus iis exsaturatur dein- :
de cum se extralii atque ad litus appropinquare intelligit,

dentibus laceralo reti, servitute liberatui\ Jam quandolD
piscatores,
co Irajecermt, euni ex
posteaquam 03 e
delpbini nares boloscboeno juii-
potestale idcirco dimittaat, ut boc
si
signo, si iterum capiatur, det indicia se antea captuiu et ser-

'3 fuisse is velut indiciuui et notam pristinae captiAîta-
;
iion amplius ad sageiiam appropinquat. Si del-20

tis veritus,
jjbiiius quispiain compiebensus in piscatoriam
)iaA'ini [ut nar- ,
rat Aristoteles]subtrabatur alii tum perruulti na"iculara

, ,
banc circumnataiites tamdiu se ibi crebris saltibus versant,

,
et tanquam piscatoribus jîo bujus salute supplicantes pro-

volvunt, duui piscatores captm misericordia ducti, eisque25
ita suppliciter quasi petentibus cedentes comprebensiim di- ,
mittant.
XIII. Dapbnidis Syracusaui bubulci celebri illa calaniitate a ,
De canibos nympba quadani adfecti, canes quiaque ab ipso iiutritos, Sa-

Daphnidis. j^mu Podargum, Lampadem Alcimuiu, et Tbeontem cmn30 ,
^ ,
miserabilem domini casum "idis3ent, propter illum mori vo-

luissse ajuiit, luctu prius et ululatu plurimo eum prosequutos.
XIV. Varia et multiplicia de elephantoruni natara ante dixi:
Historia de nuuc quam niemoria sint bona, quamque diligenter pi-aece-
elcphanto, ptum officii adversus praecipientes teueant, quamque simul35
j eorum, qui quippiam eis committunt, vel expectationem ^
fidem uou fallaiit, explicandum est. Cuui Anligonus Mega-
rensem uxbeiu obsideret, feinina siniul [elepbas îcaca iio- ,
mine] cum uno de elephantis bellatoribus \ersabatur. Et

cum illius qui elepbantum aleret uxor infanlein puei'um40
,
,
[ante mensem] peperisset, euiidem [Nicaeae] elcpbanto lin- ,
gua utens Indica quam eleplianti iiitelligunt, commeiidavit.

,
Is autem pueruluiu diligebat et custodiebat, ex eoque proxi-

me adjaceiitc niagnani voluptatem capiebat; cum 2:)loraret, ocu-
los tum avertebat, tum vero ab eo doiiiiiente muscas abige-45
bat, Qironiuscide] \"entilans arundinis ranium ex illis qui ,
pro pabulo ei objiciebantur; ouinem vero cibum, nisi puer

adesset rejiciebat.
, Nutrix igitur necesse babebat poslea- ,
c. 15. 16. LIBER UNDEaMUS. 105
quam eiun lacto complevisset, elephanlo curatori apponcrej
vel oinniiio elepL•anlus non pavum iracundia incitabalur, ac
iionnunquaui ita, ut ctiatn niali aliquid minaii et nioliri vi-
derelur. Saepe etiam cum vagiret infaus, cuiias, iii quibus
^jaceret, movebat; sicque eidem ipsi ex Loc inoLu oblectameiita
" et solatia , sicut iiutrix, adferre studebat.
Zelotypiam vehementem diversorum animaliuin ,
porpby- XV.
rionis caiiis et ciconiae diximus suis locis ; nunc
, ex- Historia de
poneiidimi videtur ekplianli odium iu qui cum alienis elephantis

eos,
\ -1
lOuxoribiis slupruni
. <
iaciant.
• 1 AT 1 adultcrii ul-
JNam cuui uxoreni sui domitons toyj|,„g
• ••. •
et altoris stupi'ari manifesto deprebeiidisset , amboSj ct euui

qui stuprum inferebat, ct eaiii quacum id faciebat, coniibus
tz'ansijgcns interfecit, ac in stragulis constupratis et lecto adul-
terato jacentes reliquitj ut cuiu primuni suus rector veuis-
15set, et inanifeslo nefarium facinus et se Liijus viiulicem co- ,
gnosceret. Hoc quidem factuin ab Iiidia liuc ad iios maiiavit.

At Romae aliud simile evenisse audio [sub oplinio imperatore
Tito] praeterquain quod adduiit, ibi elepliantuin non iitriim-
:
qii<? iiiodo occidisse, sed et sLragula vesle cos texisse, et nu-
OQtritio adveiiienti stragula rejecisse , et letexisse , et proxime

inter se jacentes demonstrasse ; ita ille tum facile injuriam Jl-
latam sibi fuisse intellexit, tuiu eliam luaxiine facinus ei li-
quebat, ubi cornuj qiio ipsos coiiiixissetj cruentum per-
spexit.
25 Est et peculiaris dracouum divinatio. Nam et iu Lavi- XVI.
nio , oppido Latinorum (quod a Lavinia Latini filia uo)neiiDc diacoue
accepit , quo tempore Latinus , Aeneae adversus Rutulos au- Lanuvino.
xiliatus, eos devicit, et Aeucas Trojanus Ancliisae filius ci-
vitatc praedicta potitus estj quae quideni Romae veluti avia
SOnuiuiiiari posset , ex liac enijn profeclus Ascanius Aeiieae et
Creusae TiOJaiiae filius Albam condidit , cujus colonia est Ro-
nia) celeriun in Lavinio sacer est lucus niagnus et opacus,
juxlaque ipsum aedes Junoiiis Argolidis. In luco auteiii la-
tibuluin est ampluni ac profundum dracoiiis cubile. In bunc ,
351ucuin sanctae virgines diebus ingrediuntur, quae ma-

stalis
zani gestant inambus oculos fasciis devinctae ; eas recta ad
,
lalibulum divinus quidani spiritus deducit, sensimque ac pe-

detentim progrediuntur sine offensione, ac si detectis oculis
viderent. Quod si virgines fuerint, cibos tanquain puros et
40deo gratae aniiuanti convenientes adinittit draco ; sin minus,
noii attingit corruplas esse intelligeiis et divinans.
, Formi-
cae vero hanc mazam a vitiala relictam ininutatim confra-
ctani ([uo facilius leraiit
, c luco expoitant, cxpurgaiidi gi-atia
,
loci. Hoc cuni fit ab iiidigenis aniiuadvertitur et quae iii-

, ,
45gressae fuei"aiil iiidicanlur, examinanturque et cujus pudici- ;
tiam esse violataiu coiistiterit pocna legibus (Onsfiluta ple- ,
ctitur. [Dracoues igitur iion expertcs esse valicinalionis hot-
inodo demonstrarini.]
166 DE NATURA ANIMALIUM. c, 17— 19-
. Non tenieiO canit Homerus :
Hiutoria dti
Terribiles dii , cum apparent mauifesti.
iiracoiiu f
a- Nam
diaco sacer ac venerandus divinius in se aliquid ha-
ct
rro, qiieiKi^gt
quodque praestet isnorari. Nenipc in Melite Aeffvptia ,
Mdcrc nclas ,. , , .- . . •
f„it draco divinis liononbus adlicitur lu tuiin quadaiu; adsuut ei D

sacerdotes et ujiiiistri mensa et crater poniintur crateri quo-
, ;
tidie immittutit libuni ex farina subacta melicrato, et rece-

duntj postiidie veio rcversi crateiem inveniunt vacuum. £t
cuui aliquando iiiaxiiims nalu summo videndi draconis desi-
derio teneretur, solus ingi-essus, et libo pi-oposito, recessitjlO
etmox dracone niensa consceiisa e])ulaiite, ille subito magno
cum strej)itu fores quas pro more clauserat aperuit. Dra-
,
,
co indignatus abiit: at ills, viso quem Aôluerat, suo quidem

malo, mente caplus ct suum confessus crimen, mox obmu- ,
tuitj el paulo post coilapsus iiiteriit. 15

XVIII, Haec etiaui aaiinalibiis peculiaria sunl. Pavo fascini vel-
Quaf.iam de uti
iiaturale amuletum lini radicem iiiqiiirit, et sub alarum
altera reti"usain gestat. i»etentam in equo unnam laxari a]unt,
tt staliin copiosc reddi, sedarique doloroin , si virgo zona,
qua ainicitur, soluta faciem ejus feriat. £quae in veiierem20
furor iiimius Aristotele auctore sedabitur facile, juba cervi-
, ,
cis ejus detonsa sic eiiiin veluti pudore dacta [furoiêin, luo-
;
tunique libidiiiis et] coiicitationem nimiam prae verecundia

,
remittet. [Quod ipsuni etiain Sopliocles iniiuit iu faliula, cui

litulus Tyjo ,
quae ita loqultui'; 25
Liictum capilliis arguit tousus gravem.
jubam soleiit
Lascivientis sic eqiuie
Fluxam cumaiitem toudere a cervicibus
Equisones. Haec inde moesta iu foutibus
Et amnibus contemplatur se pristiuo 30
Jubae decore spoliatam
Adeo movere possit ut
, qiioque
Ad condolendum miseratos vicem ipsius.]
,
'
luget , dolet
XIX. Domuiii ruiluraiii qui in ea suiit inures et mustelae ctiam

,
,
De imiribus pvacsentiunt et maturc excedunt.

, Hoc et in llelice conli-35
ur 18 t'l'-nisse
"^
aiunt.
*
Nana cum Heliceiises in loiies advenas impii fuis-
ces ruiiiani , _• • •
1 1
pragj„„j^,„. sent, eosque ad araiii inactasseiit, [juxta xloinencuin ilmdj,

tibiiH. Prodigia iis dii ostenderunt ; quiiique enim diebus priusquain
jjessum iret Helice, omnes in ea inures, luustelae scrjieiiLes, ,
[scolopendrae] verticilli, et alia liujusinodi animalia inagnis40 ,
copiis exibant pcr viaiu, quae diicil Coriam. Haec Helicen-

ses cum iieri viderent, adinirabaiilur iiccjug tamei) de rci ;
causa facei'e conjccturaiu poteranl. Proxima autem ab illo-

luni animalium egressa iiocte lerrac luotu coiicussa civitas
subsedit, et inundaiilibus aquis abolila estj et paritcr cuui45
iiibe Laccdaeinoniorum naves deceni quae tum fortc ad poi•- ,
tuin appuleraiit, eadou maris cxuiidatioiie j)ericruril. Est

(|uando aniinalium eliaiii ad capiciidau) ab lioiiiiiiibu.s ijupiis
;
c. 20—23. LIBER UNDECIMUS. 167

ultiouem iiiinisteiio justilia utitur: arguuieiitu est Pantedidas
Laccdaenionius, qui cuiii artiOces Dionysii proiicisceiiles Cy-
lliera per Spai-tam transire proliibuisset, postea in epliororum
curia sedens a canibus laceralus est.
5 In Sicilia Adraiius est civitas , ut ait Nyiiipliodurus, et XX•
iu ea Adrani daeinoiiis vernaculi templutn quod omninoin-^® canibus
,
siaiie
^ ac splendiduni
^
esse ait. Sed quae de -i
lioc deo refert ."
templo A-
, .
. . .
cetera, quamque sit clarus, et in supplices prompte facilisdraniherois.

ac propilius, alias dicam; nunc aliud explicabo. Canes ei
lOsacri suul, qui et ipsi colunt eum atquc insei'viunt, Molos-
sis canibus tum foima tuui Jiiagiiitudiiie superiores , numero
I
iion paucioies quaiii uiille. Hi inleidiu blande et adiilanles
I
lum peregiinos, luni iiidigenas, qui leiuplum lucuuique in-
I
grediuntur, excipiunt. ^Socte vcro jaui ebrios et titubantes,
15lanquain viae duces et comites, egregie deducunt, ad suam
usque domum quenique anteccdentcs. Celemin contunieliosos,
ut par est, puniunt insiliunt enim et vestcs eorum Jacerant,
; ,
et eatenus castigant: eos vero, qui furari praedarive moliun-

lur, cnidelissime dilaniant.
In rubro mari cochlea niarina tum specie pulcherriina, XXI•
10
lum luaxima nascitur. Testa ei purpurea, et in eius medio^^ cochlea
i- /1 maria rnbri.
unra coloiuai -arietale cti -eluti
•
1 1 1 . 1
sive Aoluta
I.
spira , , iloribus
iiativis dislincta serlum diceres summo artificio et ornatu
;
contexLuiu, e floribus multijiigis, viridibus, aureis, rubicun-

5disj per aequa digestis intervalla.
Delphinuin perpetuo motu praeditum esse femnt adeo XXII. ,
quidein ut motus iinis ei terrainus vitae sit. Cain enim so-De perpctuo
miio indiget ex alto ad sunimani aquam elalus, ut tolus '-
'''''''^'"'™°'
,
deatur doi'mit; neque enim insoiiinis est [aiit dei illius cx-
, ,
Opers]. Quaiido autem doruiit, iii profundum tamdiu depel-

litur quoad iinam sedcm maris contingat; ad quam postquani
,
funditus delapsus est, iii solum impulsus e somno excitatur,

et rursuru emergit deinde iteruui in somnutn actus, [et a
:
deo ilJo A'ictus] fundurn petit, et simili iiiipulsu excilatus,

,
5rursus natat supcr aquani et boc ipsuin saepefacit, eamque :
ob causani inter quietem et actionem niedius nuiiquam omniiio

a niolu quiescit.
in mari rubro piscis procreatur, cujus corjius ila figu- XXIII.
ratuni est, ut siniilitudinem lingulacae ejus latitudo gerere Citharoedi
Qferalur. Ejus squarnae tangenti non valde asperae sunt ; sub- P**"^'.*
.
aureo est colore; tiun lineis a summo capitis verlice ad ex-

treinam caudam nigiis sic distinguitur ut eas citliarae fidi- ,
culas conlentas esse dicas, undc is cilbaroedus appellalur;

os ei pessum it et subsidet, idemque )iigernnmm est cingu- ,
jloque croceo (;ircuniligatur veilex varietale distinguilur, ful-;
gore aureo el nigns quibusdain lineis; pimias aiueas babcl

,
cauda vcio uigra cst praelcr cxljcma, quae candidissinio co-

,
lore adsperguiitur. Alii ilciii [citbaroedi] picli iiasci dicun-

;

tur, toto corpore purpurei, certis intervallis aureolas lineas
possideutes ; eorum Aero caput cingulis violaceis illustratui•,
uno ante oculos ad brancliias pertinente , altero secundum
oculos usque ad mediuiu caput exciUTente , alio autem tan-
quam monili sic coUum circumplicante. 5
XXiy. Pardalis jDiscis ut ii, qui ipsuni viderunt, dicunt, in
,
Depardali ujari rubro iiasciturj coloris et maculis oi"biculatis similis

pisce et o- (_ moiiLaiiae pardali. Oxj-rynclius, quem idem juare alit,
nyr jnc 0-
Qj,g gg^ praclungo oculis auri iiistar fulgenlibus, palpebris
,
albisj ejus dorso puncta pallore insignita sunt, pinnae prio-10

res ei iiigrae exsistunt eae quae suiit in dorso albae
, '^
cauda forma oblonga et colore viridis est, quain mediam au-
reola linea intersecat.
XXy. Ptoleinaeo secundo, quem
Philadelpbum cognoiinnaut,ct
Ue clcphan-puiiij^g elepbanti dono datus
qui sermoiii Graecanico iu-15
est ,
^^*^" nutiitus loquentes iiitelligebat; ciiin ante Aisuiii et audilum

boc animal solam Indorum linguam elepbanti inlelligere cre-
derentur.
XXVI. Sexus inasculus etiam inter bruta videlui' a natura prae-
Sexus ma- ferri. Siquidem draco mas insigiiis est crista et barba bir-20 ,
scu us a te-g^^^g
gallinaceus et ipse cristatus, paleas insuper
''-. .• \'eluti bar-
ro praeslau- ; •!:
jjyj. bam gentj cervus cornutus, leo jubatus, cicada mas cano-
rus est.
XXVII. Graecis ct Trojanis belli causam Heleiia [ut ajunt], de- ,
De causis dit. Darii iixor [Atossa] quod ancillas Atticas et lonicas25

,
bcllorum habere desideraret, Persis ad belluin Graecis inferendum ar-

sacpe exi-
auinentum dedit. Tabella contra Megareiises
]nonosita cau-
sam altulit Graecis diuturni belli. alque Epbesios Magnetes
locusta ad bellum excita"it, atque iiiilammavit. Coluniba
Cbaouas et Iltyi-icos iu bellum commisit. Thebaui in Ae-3(
gypto propter canem contra Piomanos pugnasse dicuntur.
XXVIII. P3'tL•ocllarcn libiciiiem fama est coucitato et vebemeuti
Iles exiguae
tilîae lupoiuin iiiipeluni cobibuisse.
soiio Muriuin mullitudo
iiiagnarum
riTiim cau-
]\i(,rrai.ei3ges scJibus pei)ulit
^ Pbaselitas vespae
r fugarunt Rboe-
, ,
'
'
.
i
jao. tienses scolopendrae. 3i

XXIX. Oves in Poiito sine felle uasci ajuntj in Naxo in-
Ovcs felle sula eliani duplici.
^„.^^' Merops avis hoc nomiiie ciconiis etiam juslior est quod ,
'
„„ ^ parentes iion senectute denium adfectos alit: sed ut primum

i»o meropc * .
^ . ' .
ave. inajoi-es alaruai peiiuae ci nalac iucriiit id facit. Itaque iii-4l ,
- XXXI.
tex' aves iustissbna el piissima omiiiuiii habotur.
Oclihis pcr
Hoc pcculiare boniiui quoquc aiiiiiialibus conligit; quod
dcjj^s curae .siiit, ueque [vel contcmiianLur ab cis, vel] ncgli-
^"!••^^!'• Nam ut ralioiie carcanl , suo lanien intellcctu, et
Sarapiiicni convenieiiLe eis sapienlia non deslituunlur. Quomodo autciii4

,
restiuuue. a diis amentur, dicam si non niiilta e niultis, tantuin tanien,

,
quanliun saLis fore videbitui•. Vir quidam Lcnaeus nojjiine, ,
equuni possidebat ct fonjia spociosuii] , cl ciirsu cclcniiiiuin,

c. 32. LIBER UNDECIMUS. 169
et animo intrepidum ; tjuique iu spectaculis cursuni, [ad quem
institutus erat,] egregie decurreLat , et in bello fortitudinem
tolerantiamque cuni alias declarabat
suaiii tutn persequendo ,
si opus esset, retrocedendo tempestive. Propter liaec

tuin
5 igitur oniiiia conimendabilis equus doraiimiii suum inter ce-
teros equites quam celeberriinuju reddebat. Hic equus adeo
exiuiius ictu quodam dextro oculo laesus , eoque caplus est.
Et cuin Lenaeus spem suam omnem propter liunc equi casuiii
vacillare videiêt [nam laevo ejus oculo, soli adbuc iiitegroj
lOscutuiii equestrc et alia (arma) tenebras offundebanl] Serapi-
dis templuiii adit,adducto secmii [ceu Yictima quadain equo];
et pro eodeiii deuni precatur, ceu fratre aut filio; et ut sup-
plicem iiisontem misereatur oratj liujus eniin calainitatis cau-
sam ab liominum quoruiulain sive facto nefario
ISlioniiiiis dicto,
cebat,
esse profectam.
vel caedem
vel saciilegium
sive mali
blasiibeiuiam com-
,
Equus
,
^
'
,
quonain pacto, di-
uiitteret? suam quoque innocentiam ut qui neinini uii-

Pei' ,
quam iujurius fuisset, deum obtestabatur; et propterea, ut

commililonis ac amici sui oculum restitueret rogabat. Tuni ,
20deus utcunque magnus non neglexit neque contempsit bru- ,
tum mutunique animal et pariter ipsius et supplicanlis mi-

;
sertus reincdium dictat

, jubetque oculum equi noii quidcni
:
perfundi liquido ullo remedio sed fonjentis per meridiem iu,
ambilu lenipli calefieri. His peractis, eqiii oculus redinte-

25gratus est et Lenaeus quidem deo sacrificia
; quibus gratcs ,
et praeniia recuperatae Aaletudinis equi deo persolvei'et, per-

egit. Equus vero saltabat^ cl Liiiniebat circa i.eiuplum jam- :
que graiidior et formosior debatur, seque veluti ostentans

ad aiam usque noii sine ambitione accurrebat deiiique circa
30gradus se Yolutans deo sei'vaton, [quo posset modo ,] gratias
se agere prae se ferebat.
Vinitor dum scrobem fodit,
festam hominibus, [quae forte illic lalebat]

[
et geiicrosam] vi- XXXII.
tem plantaturus, ligonis ictu aspideni sacx'am et uiiiiime iu-Historia du
imprudens uie- ^'"''••''f P'^''
35diam dissecuit. Deinde cum terram dimoveret, posterioi'em
-^''^'^•;'"
,
;
ejus partem, quae caudam contmet, in arena jacenteiu re- liberato.

peiit anterioreui vero , quae a ventre ad ccrvicejii tendit,
;
adhuc reptantem et ex dissectione cruenlam. Quamobrem

obstupefactiis et uientis impos totus ad insaiiiani eaniqiie
, ,
40veL•emellteul redactus est. Et cuni interdiu non apud se, nec

rationis coinpos erat, tum iioctu etiam deliraiis c lecto ex-
siliebat, et aspidem se pcrseqni dictitabat, et veluli niorsu
laesus tcrribili clamore vocifcrabatur, et auxiliuiu iuiplora-
bat, et intereiuptae ab ipso aspidis simulacrum se videre
45ijebat, idque frendens et miuans, et aliquando inorsu se ini-
petituui ejulatu quidem dolere se arguebat. Cuin autem jam
aliquandiu durasset morbus cognati cjus sujipliceni ipsum
,
in acdem Serapidis ducunl, dcumque, ut spcclium illud aspi-

1 70 DE NATURA ANIMALIUM. c. 33. 34•
dis amoliri et cobibere digiielui•, orant. Misertus ille, vi-

ruiii cuiat. Quemadmoclum inulta iiou jnanserit aspis, di-
ctum ,quidem sufficienter jn-orsus.
et
XXXIII. Aegyptiorum rex cum Indicuui pavonem maxinium pul-
*'''^''"''*
.clierriuiuinque doiio accenisset, ereganis ceteiis 5 noluit cum
pavonc Jovi
enm alere ,
^ , .
vel cibi gratia
. u
itaquc, \'el
r ••
laiuihae oblectamenti
\ ;
sacro
Jovi urbis custodi
, euui consecravit, dignuin L•oc deo inu-
,
uus bujusmodi alitem judicans. Hujus deinde capiendae de-

siderio ventri ac Juxui deditus juvenis quidam locuples, ut
splendide epularelur captus est solebat eiiiin semper in-lO
, ;
dulgere gulae , et "338 quaerebat dapes, eLiam cuin peri-

culo quavis occasione, quovis pretio, lucrum exislimans
,
oiniiia, quibus suani delectaret iinpiObitatem , et saliaret

iiigluvieiD. ex
Mercedeiii igitur hujus sacrilegii ainplam uni
iiiinistris dei insuper aliam prouiittit.
largitur, Is verolS
et
spe vaiia inductus eum accessit ad locuiii, ubi niorari alileai
iiorat, et capere javeni adfereiulain aggressus estj sed iioii
apparuil pavo, et loco ilJius aspis visa est, erecta, et advej•-
sus ipsum irata. Quaie territus retroccssitj cum vero gu-
losus ille urgeret et instigaret, niinister ad pavoneni venit;20
qui uiox ambabus alis in aereui elevalus, iieque iii sacra
aliqxia arboi'e consedit, neque iii alio sublimi et excelso lo-
co scd iii niedio quodam inler templum [et ijisos] uude in-
,
tiepide illos adspectans prae se ferie boc videbatur, se illo-

ruiu insidiis supei-ioreiii esse nequc capi ab eis posse. Ita-25 ,
(|ije re infecta luxuiiosus ille pecuiiiam expensain i'epelit.

jNegat ille se reddituruni, quod quai)tuin iii se esset, iiibil
nou iecisset rem vero sacram deo auferre nequiret. Hinc,
,
ut verisimile est, ortarn contentioncm et clamores niulti au-

diveruiit; et taiidem suniuius quoquo sacerdos superveiiieiis30
litis iu aede causaui sciscitatur. lUi se inviceiii accusant: et
juveiiis ille dives miiiis, conviciis et uialedictis adfeclus dis-
cedit, et alterius cujusdani avis osse deglutito , magno cuin
dolore e vita naigravit, niinistruiu vero iuipiubuui illiiin, ut-
jJoLe sacrileguui, civilatis piinceps punivit. Avis ab eo tem-35

Y>ore ueque ', neque iiiortua , visa est; sed, cuin annis
centuiii, ut feruiit , vixisset, evanuit.
.
jjuc gt illud perliiiet. Vir quidam, Cissus iiomiiie, Se-
Deviro, qoi^,^ -jj^ cultui dediLissiiiius pelitus iiisidiis iiiulieiis quam
comesisscr- '-,
1"'^^^^
i•,
deinde uxoreui duxerat, cuui ova serperitis4u
anialaiii ,
,
-,
,
.•//->
iientia o\is
ii ssarapido devuiasset dolore angebalur ct uiiseie affligebalur
, ita ut a ,
servatusest.iuuite paiuin abesse viderelur. llogatus autciu ab eo deus

muraeiiam Aavaiu praecepit cmendain, et manuni \ivaiio [seu
vasi , iii quo servaretur] , iiiimiUendaiu. Paret ille et ma- ,
num iminitlit; cui uiuraena moidicus inbaeret, et cum avel-45

Icrelur, morbuni juveuis illius in sc allraxit simul. Sic uiu-
racnae hujus, divinae Serapidis curalionis niiiiistxac, ad nos
quoque fania peiveiiit.
:
c. 35 — 39. LIBER UNDECIMUS. 171

Idem liic deus imperante Nerono, Clirysermum qui XXXV.
,
,
revomebat sanguineni, et contabcscebat, cpolo lauri saiiguinc, Alia cxem-

curavit. Haec eo proposito milii refcrutitur, ut sigiiificen) ^^^ "'"^ *
aninialia lam giata
essc dus, ut et ab iis serveiitur, et ipsa ^^^j^ ^^^^
quoque eoruin Aoluntate servent.
alios Idem Lic deus Ba- tac.
tliyliu Cretensem tabe periclitantem ab lioc gravissimo iiialoj

asininae cariiis imperalo esu, restituit ; [atque accidit, ut res
eveiierit ei juxta nomen animalis, dixerat enim deus ovTjai•
lOde
(pogov (salutarem) futiirain ]ianc cui'ationcin
ad
illis
[De
Aêctionem
Iiaec dicla suiliciunt].
aniinaliuin
curulein
natura
aptiores
equos lavatione et iiiictioiie
equestris peiitos affii-jnaie audio
haec
,
quoque feiunlur.]
esse cieduivtur.
et niedelaii].
Vii"os
Equae
Et
rei
.
Dc equis.
gaudere. Solitos quidein iinguentis liniri equos Simoiiides iii

5iambis testalur. Persae post Cyiu jjuguam in Lydia camelos
simul cuin equis aluiit, equorum metum ex camelis coiivictu
conantes expellere.
Cartilaginea Aôcantur, quae squamis carent ut inurae- xxxyjf^ ;
iia, conger, torpedo, pastinaca, bos luustellus; delpliiniis oe divcrsis ,
!0[vero] et balaena [cete suiit] ct liaec quidein de aqualilibiis animalium

:
Bola vivipai-a. MoUia appellaiitm' ex aquatilibus ossiuin ex- genenbiis.

perlia; ut polypus, sepia, loligo, urlica: quae etiam sanguinc
et visceribus carent. CrusLis tenuibus lecta astaci, squillao, ;
cancri, paguri: haec seiieclutem exuunt. Siliceis teslis oper-

l^ta; concliae, niurices , buccinae., slroinbi , ecbiiii, locustae.
I
i)enlibus serratis praedita esse dlcuiitur ,
quae dentes terctps
et aculos liabent; ut lupus canis leo , , ,
pantbcra liacc ea- :
deiii sunt caniiAora. Llriiique deiitati, homo equiis asi- , ,
nus j adipem etiaui babent. Dentes coiitinuos liabent bos,

capra.
, Dentes exertos habenL, quae extra dentcs eini-
neiites ostenduut aper. talpa; nam elepbaiiti, potius quaii]
,
dentes, cornua appellanda sunt. liisecta ut Acspae apes : ,
haec etiam pulmonibus carere dicuntur. Ambigentia equus :
fluAaatilis, lulra, castor crocodilus. Cortice teguntur la-

,
5cerlus salamandra testudo, crocodilus, sei'pens baec etiain

, , :
seneclutein exuuiit, praeter crocodilum ct testudiiieiii. [Soli-

peda equus
: asiuus.] Bisulca
, bos cer\Tis, capra, ovis, : ,
sus. Multifida: ut homo canis. Planipeda et latis ungui-

,
bus praedita cycnus, anser.

: Cuteis alis pracdita vespertilio.
OUacitiatis unguibus sunt quibus incurA iiin est rostruni
,
iit •,
accipitres, aquilae. [Aliorum anixnalium iiaturam alibi dixi.]

Vulpanser pullos suos veheruenler ainal, eandemque ope- XXXVIII.
ram quam peidix, iii eis tucndis ponit. Nam anle suos l>c vulpan-
,
^"'^•
foelus spse provolvens, aucupi spem sui capiendi piaebet lii ;
jveiO interea elabuntui-; quibus fuga elapsis is sese alis al- ,
levans discedit.
Accipiter, quoad vivit, ab Aegyptiis caru3 deo esse fcr- XXXIX.
lur; tuii) post excessiiu] c viLa, [cuiu corpuie exulus esl aninia Dcuccipitrc.
:
172 ^^ NATURA ANIMALIUM. c. 40-
et spiiitus] futura ostendere, ct somnia imiuittcrc. JHidem Ae-

gyptii tei'ais aliquando pedibus accipiti-em a])ud se visum
ajunt, et noiiuullis persuadeut.
^^• Perdices in Paplilagonia , ut scribit Theophrastus , cor
^*'" """"^
'"geminuju L•abent. lu Bisaltia lepores Tlieopompus ait singu-
quasilamha-los duplex liabeie jccur. Apion, nisi nugatur, alicubi cer-
bcniibus du- vis qualuor esse renes prodidit. Et, cum Oeiiis Mejiidis illius
plices. reguaret [iii Aegypto] ,
gruem bicipitem esse \'isani et fera-,
citatcm regionis secutam ideui auctor cst itein sub alio rege
, ;
quadricipitem avem et alluvioue Nili secuta copiosiore quamlC

,
alias unquam, fructuuni et segeturu admirabilem fertilitatem

extitisse. Quadiicorneni cervuni Nicoci'eon Cj^prius liabuit,
et Delphis consecraA-it [[cuiii Lac inscriptione
Quatuor iusignem quod cervum cornibus altis
Kicocreou cepit, munus, Apollo tunm est].
,
Oves etiam tum quadricornes , tum fuerunt iu teni-

tricornes ,
plo 5o\is custodis iirbis [in Aegypto]. Ego etiani quiiique

pedes bovis miratus suiu, queni A'idi sacruiii eideui deo iii
magiia iivbe Alexandria in luco dei
, ubi consitae perseac
,
egregiain uinbram et spectaculum praebebant. Ibidein vitu-2<

lus [colore cereo] pedein ab liuraero dependcntem ferebat,
absolutuin quidem illuni sed ad gressuin iiiutilem.
, Haec etsi
consuctain naturae ralioiicm noii omiiino sequi videantur;
ea tamen, ut vel ipse Aadi, vel faina accepi, referre libuit.
LIBEIl DUODECIMUS
In Myrensi Lyciae sinu [fons] est [el] Apollinis lenipluni, I.
ad cujus sacerdoteiu vitulinas caiunculas [ex oblatis sacrifi- ^^ sacris

Jrensiuin
ciis] djspergeuteni orpln giegatim adnatant, et taiitiuam sane '
convnae ad epulas invilati carnes comedunt. Et ini-

5 molantes ex eo niagna voluptate adficiuntur, quod pisces sua
sacrificatione pascantui'; quod quideni ipsum res suas bene
et feliciter casuras esse signillcare sibi persuadeiit, idcirco-
que propitium deum
dicunt, cujus voluiitate cibis
esse sibi
pisces expleantur. Quod si caudis carnes iii terram ejiciaut,
lOtanquani sordidas a se detestantes exiude sibi iram dei por- ,
tendi arbitrantur. Itemque liujuscemodi piscium genus sacer-

dotis A'ocem et agnoscit, et si ad eos a quibus appellatur, ,
accesserit , sic incredibilein ipsis laetiLiam adfert ; at, si con-

tra fecerit , uiagnum dolorem eisdem inurit.
15 Ad Bambycen olim sic appellatam, nunc vero Hierapo- H.
lim a Seleuco nuucupatam pisces et sacri liabentur, et con- i*f piscibus
,
"^""^"
fertis turmis natant. Duces itetu habent qui cibos ei obie- ,
ctos prinji degustantj maximeque ex omnibus piscibus ami-

citiam inter se servant, perpetuaque pace devinciuntur sive 5
20quod dea hunc animorum consensum eis adflat, sive quod

objectis escis cum abunde expleantur, necesse non habent
se inA"iceni iuvadciê et Aorare.
Aeg5'ptii ferunt (quod mihi quideni iion persuaserint) quo m,
tempore [decantatus ille] Bocclioi-is regnavit, agniim pedibus De agni
25octonis et cauda gemina esse iiatuiu ac eundem fuisse bici- ;
monstro.
pitem, et qiiadiicornem, et liumano sermone locutiuu. Ve-

iiiaiii merentur poetae, ut Homerus, qui Xanllio equo ser-
monem attribuit [et imitatus illum bac in re Alcman cuin
;
,
id post tanttun auctorem qui priinus id fingere fuit ausus,

,
30Homerum fecerit, non est accusandus. Aegyptiis vero talia

jactantibus quis credat? Volui tamen haec de agno , licet fa-
bulosa, iion praeterire].
De accipilribus audire memini solere eos, antequam Ni- IV. ,
lus inundet, et agros operiat, ex pennis illas, quae jam con- Oe accipi-
''''^•
35senuerint, dimittere, ut rami fruticum jam arida folia; el
alias novellas et elegantes produccre similiter iit arbores co- ,
mam. Suut auteiu accipitrum geiiera plura quod ct Aristo- ,
plianes insinuare videtur, cuni inquit:

Atijui misimus
40 Ter tnille accipitres , sagittarios equites.
174 DF. NATURA A?iIMALlUM. c. 5. 6•
Jamquc quilibet procedit uuguibus amentatis

Cencluis , buteo , vultur , cymindis , aquila.
DisLributi sunt autem

consecrati variis diis perdicarius et
et :
ocypteros Apolliiiis minister est, ut fcruntj ossilraga et barpe

sacrae sunt Miiieivaej palurubario Mercuriimi delectari ajunt;
Junoiii dedicatur tanysipteros , Diaiiae buteo, Matri deura
meniinus, alii denique aliis diis. Genei'a autem accipitrum
jieruiulta suut.
^• Aegyptii quod diversa animalium genera iii deos referant,
^*' colant, multiplex risus eos consequitur.
'V"!''^''^ct diversiiriode AtlO
jj^'jjjgjij jjjj
Tbebani, natione quidein Graeci, risu obruendi qui iiiuste- ,
uorc habita. laiii [ut audio]

,
religiose venerentur
, et dicant [Herculis ,
haiic nutricem fuissej vel non fuisse quidem uutriceui , sed]

cum Herculem Alcmena parturiret , et parere non posset, hanc
praeteicurrenteui partus vincula dissolAnsse ; eoque esse facLum,15
in liicein iit Heicules exiret, et jamjam natus replaret; [cui
De ApoUincdeinde Juno decaiitatos illos dracoiies immisitj. Poiro inures
Smiiitlno.
Qdyi-mjt ii, qui Troadis llamaxilum incolunt; iiude Aj)ulli-
iiein ,
qui apud eos niaxinia religione cst Suiintbiuni appel- ,
laiit. jMuiem euiin Smiiilbum Aeoles et Trojani iiomiuant,20

sicut AeschyJus in Sisypho testatur, cum ait :
Sed cst agrcstis [maximusque] sminthus.

Tuui vero in aede Suiiiithii cicuies aluntur niurcs, eisque
victus publice piaebetui-; atque ubidegant, mu-
iiifra altare,
rcs albi latibuia habeiit; apud tripodem ApoUiiiis muris 25
eiligies. Ceteruiu de L•ujus religioiiis origine haiic accepi fa-
bellaiii Permulta uiuriuni uiillia cum Aeoluni et Trojanorum
:
segetes atque iuimaturas succidissent, eis, qui

in\asissent,
semeuleiu fecisseiit, messem infructuosam reddidis.sent; cuui-
que Delpliicus deus de hac re consultus essct, lespoudisse -.30
oportcre sacniicare Sniiutliio Apollini eos, quibus datuin essct :
oraculum, responsuui seculos ab hoc iiiuiiuni iuipeLu libcra-

tos fuisse et frumenluin eis ad solitas messes jieivenissc. Huc
,
etiam addiint: Cretenses ad coloiiiam doniu iiiissos [pioptei•

calaniilateiii quae ipsis acciderat] Pythium rogasse
,
queni-35 ,
piain sibi locuiu ad babitanduni adposituui osLeiideret; illuin

oraculum edidisse ubi terra geuiti belluui eis infenent ibi
, ,
Cuiisidcndum, atque urbcm excitaudain esse ita eos profeclos :
ad Hauiaxituni castra posuisse, ut illic quiescerciit inurium j
vero iiiiiueiisain vim erupisse, et clyj)eoruui loia derosisse ct40 ,
arcuuin iiervos exedisse; px quo coiijectuiaiii duxerLiiit iilos

essc terrigciias, proinde ad arnioiuiii etiain iMO[)iajii redaclos
liunc locuiu iiicoluisse, atquc SuiiiUhio Apolliiii lenipluiii ex-
citasse. [A^d lianc tlieologiam imuiuin nos meiilio proriiovit,
ot baec quoque obiter cogiiuvisse detriinento nobis noii fucnt.]4D
^'• l)clj)hiiii eliam mortuoruin niemoiiani uoii abjiciuiit, et
DclpLiiio
gQj,^ quibuscum consucludinem vivis liabuorant, cxlinctos
rum circa
quoque Jioii dcscnint. Ilaquc sui gcneris cadavera .siibeiintcs,
c. 7. LIBER DUODECIMUS. 175
ad continentem elata^ liominibus sepelieiida traduiit, [Aiisto- defunctoj
tele testejpost vero scquitur magna delpliinorum multitudo,

;
'^"''*-
tanquam iii exlinctos honorem cuiiferentiuin , aut certe eos

ab aliarum belluaruin ne abrepli devorentur defen-
iiiipetu
5 deiiliuiu. Itaque Loiniiies jusli, et lei inusicae iiitelJigentes,
revereiitia studii in deJpliiiiorum )nusicaiii adducli huinalione
eos adJiciunt; illi ,
qui a iMusis ipsisque Gratiis (quod
ajunt) alieni sunt, At truci Lo-
cos iiihumatos rclinquunt.
ruiii aiiimo veniam concedatis oporlet: quando-
, delpliiiii,
lOquidem vel ipsi Alhenienses Phocionem probum virum iiiliu-
matum projeceruiit: tiim Olympias quae filium Jovis pepe- ,
risset, iit ipsa gluriabatui•, et insepulta ja-

ille proiitebatur,
cuit: cognounue]] Magnus cuni lot
Pompejas [item Uomanus , ,
tantasque res praeclaias gessisset, ac suminis vicloriis pailis,

loter triuiuphasset, et interfectoris sui patreiu servasset, et in
reguum restituisset Acgyptii non modo interfecerunt sed
, ,
capite truncatum, piOJectum ad litus reliqueiunt j qiieinad-

modum erga sepullurae ofiicium saepe negligunt. [Vidi
ego quoque, qui connexas cicadas in cibuin venderent. Omni-
20vorum enini istud animal iieque vobis delpliini parcit, ,
,
sed vos sale inveterare et devorare audet; neque cicadis etiaiii

parcit, iiec aniinadveitit se rein pcrpetrare Musis Jovis iilia- ,
bus invisam.]
,
Leonibus in Aegypto religiosus culius non modo tribui- ^.

25tur sed etiam ex iis urbs nomen trabit; quoruin sanc
,
De leonum
ac iiaturaiu exponere iiou alienum videtur. Teiiipla habent .*^' ^^^'
... ^ ptios cultu. .
sibi consecrala, et sedes ad commoianduni amplas; tum eis

,
bubulae carnes quotidie piaebentur, quas distractas atque ab

ossibus [et fibris]] iiudas dura exedunt, Aegj^tii iis accinunt
30Aegyplia 6.
Caiitionis arguiiienlum est, ne ex adspicien-
tibus quenquain fascinent, eauique, ut ita dicam auiuleli vi- ,
ce usurpare videntur. A^êque '6

eorum niodo permulti apud
ipsos consecrantur, veruin etiam sedes eis dedicatae e regio-
ne coiitrarios adversosque adspectus habent; quarum feiiestrae,
35tani quae ad solis exoiluin pertiiieiit, tain eliain quae ad oc-
casum spectant, a])ertae suavioreui viveiidi rationem eis^ et
jucundius habitaiidi doiuiciliuni efficiunt. Tum eis etiam sunt
exeicitatiouuni loca ad tuendam %'aletudinem, tuin ])iOpiii-
qiiae palaestrac. [Exliibclur autem cuique, quocuin cerleL,
iOadversaiius ei A'ltulus aliquis beiie babitus ,
quem cuni cer-
tando piOstnnerit (quod quidein tardius facit, utjDote otio et
exeicitii venandique pcimria scgiiioi) inde satiatur ct ad ,
suum redit stabulum.] Eos idco Vulcano Aegyptii coiisecra-

runt, quod sint natura vebementer ignita; atque adeo exle-
t5iiorem igiieiu ob copiam interioiis aegenime intuentur, ct
fugiunt. Tuni idcirco solis doiiiicilium leonem consliluuiit,
quod igneus sit simul et solem, cum est aeslivo leiiipoie
;
calidissinius ac fervidissinius , accedere ad ^6) coeleslcm

: : :
176 DE NATURA ANIMALIUM. c. 8• 9•
dicuut. li quidein, qui uiagnaiu Heliopolim incolunt, in clei

veslibulis eos di\anae cujusdaiu sortis ut Aegyplii dicunt, ,
jiarticipes aluut. Nam iis , quibus propitius est deus , so-

inniorum significationibus secunduin quietem, futura non so-
luin ostendunt sed etiam a perjuris non longo intervallo at- 5
;
que adeo e vestigio, deo eis justam iracundiam adflante, poe-

nas illorum fraudi debitas repetunt. Empedocles iiiquit, si
post excessuiii e vita bomo de seinetipso iii bestiae alicujus
iiaturam deniigraie debeat multo praestanlissimam conver- ,
sionem esse, quae

in leonem ex liomine
si in planlanilO
iit ;
commutari optimam esse demigi'ationein iu lauruui. []Ver-

,
sus quidcm ipsius lii suut

Utqiie ieras iiiter praestat leo montivagus trux,
Sic uliis fraticum laetissima laurea cunctis.]
Quod si sapientiae Aegjptionim , qui animantes eliam earum-15

que paites ad naturam referuut, ratio babenda estj illi atti-i-
buuut igni liujus animalis auteriora, aquae vero posteriora.
Spliingeni quoque Aegyptii qui sculpturam excercent et The- ,
banae fabulae duplici iiatuia [egregiej adornantes biformcm ,
nobis coiiaiitui• lepraesentare, ipsam ex corpore virginis el20

leonis compositaui celebrantes. Quod et Eui-ipides insinuat,
cuiii inquit :
Caudam revolvens sub leoniiios pcdes

Sedebat.
Porro Nemeaeum leonem e luna decidisse ajuiit. LTndc et Epi-25
iiienides suis carminibus cecinit
iii
Kam genus e luua nostrum coelestis origo , est,
Terribili quae me quondam concussa rigore

Iii Nemeani sylvam, Junoiii scilicet almae
Ut gratum faceret , dejecit.
3Q
Sed liaec in fabellas i-ejicienda; nos propriam leoimm et
supra et in praesentia satis explicavimus.
Yfll. Pyrausla animal est, quod ignis fulgore gaudetj et ad
uc pyraustalucernas adAolat cuin flamma maxime vigct, atque inde se
,
iiisecto.
aliquid adepturum putat: magno autem impetu in eani illa-3f
psus comburitur. Meminit vero ejus etiam Acachylus Ira-
goediarurn scriptor caneus , :
Magnopere iiuprudentem metuo pyraustae necem.

IX. Cinclus olucre animal est, posteiiore sui paite debile,
Dccinclo a-ideo [suapte natura et] per se dicunt non possc nidum coii-4C
\ e sive mo
slruere sed iii alienis jiareiê; eanique ob rem pauperes ru-
,
lacilla.
slicoruni proAerbio cinclos appellari solere. liaec eliam sem-
per ('audaui iiiuvel ut apud Archilocliuni cerulus. jMenlio-
,
iiein hujus avis Ai'istopbanes eliaiu in Aiiiphiarao iacit, liis

versibus 4;
Et lumbis cevcto tuis , ccn debilis illa 4:
Cinclus parte senex : hoc incantatio quaedam

Creditnr esse potens.
: ; : ;
c. 10—12. LIBER DUODECIMUS. 177

Idem in Senectute lurdu cinclobaten rhythmum dixit. EtAu-
tocrates in Tynipaiiistis
Ludeie ut solent blandae
Virgines sono quondam
5 Tibiae delectatae,
Jactare palmas, comas,
Vibrare leviter pedes,
Ephesiae Dianae in festo
Motitare lascive
jQ Sursum deorsum lumbo3

Cincli more salientis,
Mures ,
qui non ex insidiis , sed siia sponte moriuntur, X.
defluentibus menibris , e \'\ paulatini excedunt ; unde pro- Paroemiae
fectum id quod est in proAerbio , Juxta muris interitum. : ^^ muribus
,
15cujus Menandei' meminit in Tbaide. [Quin et turture loqua-

cwrem, liominem dicebant siquidem turtur et ore semper gar-
:
rula est et postica etiam parte plurimum, ut ferunt, obstre-

,
pit. Et hauc c[uidem paroeiiaiam idem poeta usurpat iii Mo-

nili, et Demetrius Sicilia fabula iiirtiire.s 2?odice etiam loqui
20ait.] Porro iiiures flagrauti libidine dicuut esse, testeuique
Cratinum adferuut diceiitem in Fugitivis :
Age nunc tibi de sereno adversus mollitiem muris fulgtirabo

Xeuophoutis.
Et femmam quidem iiiurera majore rabie flagrare di-
25cunt5 et rursus Epicratem citant in draiuate quod inscribi- ,
tur Chorus:
Postremo subiit laena detestabilis,
[Per Phersephattam] ,
per Dianam dejerans,
Esse hanc puellam, virginemque, et iutegram
» Pullus ut indomitus : at cavus erat murium.
[Volmt autem extreme libidinosam dicere cavum totum mu-
rinum eam appellando. Et L•ilenlo
Mus albus, illam si quis (at fari pudet)
Clamavit adeo laena mox turpissima
Q^ Latere nusquam liciiit.]
Colunt et nigrum taurum Aegyptii, qiiem Onupliia vo- XI.

citaiit. Loci nomen, ubi nutxitur, ipsireferant; fego propter aspe- De Onuphi
ritatem omitto]. [Pili iu eo, contra quam aliis, Aertuntur atque tauro. ;
lioc ei propnum est.] Inter bo-es magnitudine excellit ita ,
40ut cliaoiias etiaui , quos Thesproti et Epirotae larinos nuncu-

pant, et e Ger^-onis bobus prognatos dicunt , exsupei'et. Pa-
scitur autem medica herba.
Non modo aquatilium bestiarutn , sed etiam terrenarum,
omniuni delpliinus \'elocissijmus , et ad saliendum praeslantis-Dedelphino.
,
45siinus est. Navem enim, sicut Aristoteles ait transilit, et ,
causani conatur adferre ejusmodi quemadmodum uriiiatores :
animam continent, sic ille primo spiiitum coniprimit; deinde

corpus, sicut sagittam nervo expulsam , jaculaturj nam spi-
Aelian. de nat. anim. I. v. l.
;
178 DE NATURA ANIMALIUM. c. 13—17•
ritus iutus corupressus ,

[ut ait] , et illum et urinatores com-
pellit ac jaculatur.
XIII. Phvsa Aegyptius piscis admirabili natura praeditus est.
De phj sa pi- ^ .^j^j euiu notioneiu habere feniut, cjuando luna augeatur et
diminuatui• ejusque jecui" cum luna pariter decrescere, pa- 5
;
nlerque lecrescere; coiporisque babitu modo esse opimo, modo

gracili el teiiui.
XIV• Glanis piscis, incola Maeandri et Lyci Asianoi-um flumi-
De glanide speciem siluri similitudinemque
^y^jjj et Euiopaei Stryuionis
^ ,
P'*•^^•
gerit. £x piscibus suoniin foetuum amantissiraus est: namlO
siinul ut femina peperit, cura quidem illa de partu suo li-
beratur, veluti puerpera; at vero adsiduum se praestans mas
custodem ad coiiservalionem ejus , quam procrea-it, sobolis,
eam luelur, et iusidiantes pisces onines arcet. Potest quidem
et bamum devorare, Aristotele teste. 15
^^' Hydrum valde et metuit et odit rana ,
quamobrem multo
De ranis et ^^j^jjjQj.g
i]Ju,n vicissiiu terrere ac perturbare conatur. Cete-
• ^1.\ ^.ruiii ci-ocodili malieiium iniienium, bominem quoque et alias
trnchilo. animaiites ut capiat uieditatur insidias; itaque

, via, qua m
novit ad iluvios desceiisuui esse vel aquandi gratia, [vel po-20 ,
tandi equuui, cameluunê,] \el certe ingrediendi navinj, aquam

noctu, quam pletiis buccis bauserit, efiuudit, idque saepius,
iit locuin reddat lubricum, ut facilius [quodcunque iii eo
collapsuui fuerit] animal praedetur labentia enixn sustiuere ;
se uequeuut et mox ab illo insiliente

, ut jacent, coriipiun-25 ,
tur ac devoiantur. [Addaiu et aliud nonnibil de bac fera.]

Cuiii non pauca siiit trochilQi-um genera, et nomina (quae
"
sane quidem ,
quoiiiani auditu dura sunt et aspera ,
praetereo)
haudquaquam sane cuiu iis omnibus foedere devincitur cro-
codilusj sed cum solo nuiicupato cladaror^ncbo societateui30
atque amicitiam colit, nuUa euim bic oifeusione birudines ei
legere potest.
XVI. Cur sus el caiiis sint multiparae Democritus causarn ad- ,
De causa quod multas vulvas

fgj.^ et loca semini concipiendo apta
,
^
foecundita-
^j^^^j^^ babeaiit; ea ouinia semeu iioii uno iiiitu cxplet; sed35
tis quorun- . .... .
r • •
dam auinia- itêi'^"^ ct saepius ea animalia meuntur, ut coitus

Irequeiitia
lium;deinu-seiiiinis receptacula inipleantur. Mulas idem non pareie ait
lii, asiiio ei
jjgc eiiim similes aliis vulvas animalibus babere sed fonna ,
diversas uec genilali semini reeipiendo idoneas mulas euim

"^*'"'
, ;
noa naturae opus esse, sed bumanae solertiae audaciaeque,40

ul ita dicam, adulteriniuu inventum et furtuiu. Videri au-
leni sibi ait, asiiiuiu \i equae illata fortuito gravidam red- ,
didisse, ac bomine.s postea bujus violentiae discipulos factos

iii consuetudinena procreaiidi baec juinenta adduxisse. Liby-
coruni asini inaximi noii equas comatas superveniunt, sed45
duutaxat tonsas; nec enim has comae ornamento superbien-
tes, barum rervun perili ajunt ejusmodi maritos pali.
,
^VII. Jn auslralibus foetus ulero tnagis excidere Democritus ait,

—2
^
c. 18 LIBER DUODECIMUS. 179
quam iii septenlrionalibus: idque ratioiii consenlaneum est. De tempore.
Quia fcreiitibus corpora austio laxenlur ct dissol- 1"" alO'"'»*
vautur idcirco receptaculo dilatato et longe lateqiie dilFuso,
;
jg^jj
et male compacto, partiis errare et vagari, eosdemque cale-

5 factos huc et illuc dilabi et difihiere, ac jam locis disclusis
et remissis facilius excideie : contia si tcmpestas sil frigida,
etseptentriones venti spiient locoruin adstriclioue foetus con-

,
tralii et coniprimi ut de locis dinioveri ac depelli iioii queaiit,

,
nec sane dissolulione et laxilate quasi tenipestate quati; prae-

lOserliin cumab perlurbaliuiie conqiiiescaiit, et iiruiissima sede
distriiigaiitur ila ut facilo ad paiieiidi tempus durare possint.
,
Quaiiiobrem frigida constitutione, iiiquit Abdeiita, foetus uia-

nent, calore vero ut pluriuium excidunt; lioc eiiim superante,
15
fieri posse negat,
tus eam
nas per
dicit;
quin uervi et artus laxentur et fatiscant.
Causam cervis cur cornua renascuutur, idem Democii-
Yeutrem iis calidissiniuin esse
universuni corpus pertiiiejites esse rarissiuias; et os, rum corni-
; et eorum ve- De
.
ccrvo-
quod cerebrum amplectilur, membranae instar tenuissimum ''"^"
et perraruin esse indeque ad sumnium capitis Aerticem cras-

,
20sissimas venas exoriii ilaque iieri, ut uutrimeiituin, et cibi

j
pars utilior celeriter a nativo calore digeratur ex eo autem

, :
quod pinguius est, extrinsecus ipsis circumfundi ait; quod ,
solidius, per venas iii caput retorqueri et reflecti ac inde ,
cornua permulto liumore iirigata eiiasci. Hic influxus cum

25t."oi^tiiienter iiat quod ex eo coaluerit, promovetui• et Irudi-
,
lur foras, et subinde succrescit aliud alque aliud; quicqiiid

igitur ejus extra corpus ciiiinet durcscit ab aere euin ipsum
,
consolidante, et in corncani duritalem confirinantc id autem, ;
quod etiam iiuiic intra culeiii subest, molle et tenerum est.

SOQuocirca recens cornu subnascens et intrinsecus premens,
,
vetus tanquain alienum expeilit, dum veluti parturieiis tur-

get, et in lucem eiiiergere gliscit, luorae interioris impaliens.
Et L•unr quideni receiiter concrescens ad depelleiidum anti-
quuna infirmus est, at durescens priora extiudere potest. Ita-
35^1^6 vetera cornua jileraque inteino robore expelluntur; non-
nulla aiborum raniis circumplicata et feram ad cursum in- ,
citatam vi impedienlia, abrumpiinfur et sic vcteiibus elisis, ;
recentia ad eruuipenduni parata iiaturae muiiere proferunlur.

Bubulo pecori castrato t)einocntus ait torluosa gracilia, XIX. ,
40longa nasci cornua ; contra testibus pvaedito enasci secunduin ra- De cormbns
dicem crassa, recta, minusquc prolixa eosdemque laliori, quam i" *^""^
;
^'''"
alteros, fronte esse. Nam liic ibideiu ctiiu multae Aênae sunt, ^^*' '^ ^.
ab iis ossa dilatantui'; siiniil et cornuuin eruptio, quoniain

crassior exsistat, froiitis latitiidinein promovet: castiatis vero,
45quod sedes coiuuum et iniliuni enascendi perparvum habeat
circulum minus [ut ait] Iiaec pars dilatatur.
,
,
,
Porro mutili boves, foraminulentam, [ut neinocritus vo- XX•

catj cranii partem, et poris seu meatibus plenain non lia- De taiiris ,
2
180 DE NATURA ANIMALIUM. c. 21— 25•
cornucarcu-bent ; sed os universum solidum , quod cum adfluxum liu-
tibus. niozuiu 11011 adinittat ut cornibus iiudi ac mutili siiit, in
,
causa est. Veiiae etiam circa idein os cuiii perteuues et iu-

finiiae sint, minus aiimenti continent. Sed cervix quoque uiu-
tiloruni boum necessario siccior est ; cum iii ea sinillitei' gra- 5
ciliores L•abeantur venae, et idciixo miiius validac. Ceterum
Arabiois vaccis egregia iiascuatur cornua ; cjuod ad ea scili-
cet [iiiquit ille] huiiior copiosus , uiide geiierosa illa geriniiia
iiuliiuutui• , coniluat. Ex iisdem quae cornibus carenl, os
liumorem capere solilum solidius liabenl. , et hauelquaquamlO
L•u^lc ipsum sibi liumorem recipere idoneuiii. In suuiina igi-
tur, iiicrementi causa coriiibus exsistit inilueiilia, quam saiie
plurimae et dassissimae venae bumore ,
quanluiii feiTe pos-
suiit, gravidatae iiifuiulunt.
XXI. -Est pro-15
el anior et beuignilas erga liomiiies aniinalibus
Historia de pria. [Nani aquila oliiii Sed operae pre-
infaiitem servavit.]
aquila pueri tium est liistoiiaiu iiitegram explicare aiiiplum seiitentiae no- ,
projecti s.er-
g^^,^g testiiiioiiiuiii fuluraiii. Saccboiae Babyloniorum regis
\'3tTICIS.
nascituruiii e filia uepotem, et regnum avo adeiiipturimi,
Cbaldaei praedixerunt. Hoc ille uietuens, [ut aliquid jocoOQ
dicam, Acrisius erga iiliam suam redditur] arctissima [oiiim] ;
custodia eain adser'ari jussit. At filia (iiaiii Babyloiiii regis

sapientiaiu superabat fatuui) ex obscuro L•olllille foetu con-
cepto peperit. Natum auteni ex ea infantem custodes regis
metu ex arce chitatis, ubi illia iiiclusa erat, praecipitarunt.25
Aquila vcro acutissimis oculis infautein dejici videiis prius- ,
quain tenae allideretur volaiido subieiis eum dorso excepit,

,
et iii liorlum quendaiii dejiorlatuiii leniter deposiiit. Ille au-

teiii, qui borti curaui agebat pulcro puerulo coiispeclo, eum
,
[dilexit, atque] educavit; ideuique Gilgaiinis appellatus Ba-30

bylouiorum rex fuit. Hoc si cui fabula videtui-, [iiie quoque
11011 approbaie illi fatebor. Audio tanien] Acbaeiiieneii Per-
saiu quoque, a quo nobilis Persaruni prosapia descendit, aqui-
lae aluiiiiiuiii fuisse.
„ ,.' Iii Crela uiaiiae Roccaeae teiupluiii est, circa quod cuiii35
"^^) coiTipiuutur caiies •ebelllellter ex ea ]aboi'aiit: adeo
De
.
canura Cre-
tensium.
,
quidem, ut ex proiiiontorio in uiare se praecipites deiit.

In Elyniaea regioue Adonidis templum est, et iu eo iiian-
leoiubus sueli leoiies,
-jmaeae.
qui boiniiies teiiipluui iiigrcdientes, tanquaui sa-
j^^^Qg^ adulaiido excipiunt. £os si ad cibuui advoces, tan-40
quam invitali coiivivae acceduut et quicquid porrexeris, post- ;
quaiu acccpeiint luodeste et dcceiilcr abeunt.

,
XXI\. Pisceiii iu niari rubro uasci ferunt, cui noinen bygros

Dephoeiiice|^ljQC g^j^^ buiiiidus
vel aquaticus] plioenix is nigris lineis, quas ;
''^*"'^'
coeruleae variant niaculae , distingiiitur. 45
_ ^^\: Ejusdeiu maris lacertus est cujus maguitudo ei, qui na-,
scitur apuu. nos aequalis est; sed virgatus spectatur, lineis

,
nonnulii•^
inaris rubri. "''"'lum auveolis ciicuindaluv a brancliiis ad caudaiii j)erti-
c. 26 — 30. LIBER DUODECIMUS. 181
nentibus, quas meJia argeiitea clistinguitj ore csl Iiianti, ma-
xilla iiiferior euiinet iu superiorciu virides oculos babet, quos ;
aui-eo palpebrae ainbiunt.

fulgore Ejus iteiu niaris foetiuâ
5
'
est cbaiax nunciipatus piscis
iii
reus color
tergo auiicolores
,
is piniias habet et iitiinque et
similiter
eodem mari procreatur. ecbini speciem

,
;
iuferiores partes jmrjiuieis cingulis illu-

ejasdem cauda auii colorem
inedios ociilos pulcbre adumbrat.
gciit,
Sagittarius
et siniilitudiuem
purpu-
in
ha-
bens; ac firniis et longis armalur aculeis.
10 Hystrices Libycae eos, a quibus aLtinguiilur, acerbe pun- XXVI.
gunt, et aciilei eariun uon leves dolores iuferuntj quinetiauiDe hystrice
Libyca.
si uaortuae siut, aculeoi-um puncturas uoxias esse ajunt.
Est eliatu iii mari rubro siiiiia, iioii piscis quidem liaec, XXVII.
sed bestia cartilaginea, velut squainarum expers, non inagua. De simia
15Coloi'e est ierrestri similis, tuni facie speciem similitudiuem- °**"* ' "•
que ejusdem gerit. jSon pisceo tegmine reliquuiii corpus, sed
iilinsmodi cii-cumvestitur, cujusiuodi tcstudinis in\olucrum
est. Eadeui, similiter atque terrestris re- , le^Tter sima est;
liquimi corpiis iustar ut dicas aveni
torpediuis latuui est ,
20e»se ii^l^s explicantem et cuin nalal, volare \-idetiu•.

; In boc
vero a terrestii diflert quod varie distinguitur ; et rufa est
,
cervice, iit biaucbiis quoque. Os uon iu sujmua facie

[oblongum] ei prominet [sed bac etiam parte modice sima
,
terrestrem repraesentat sibi cognataui].

•)5 I-uscinia colorem et vocein per aestatem iii aliaiii spe- XXMH•
cieiii iuiQiutatj ueque euim sic cantum variat, distinguit, in-^ auimah-
flectit, acuit, quemadmodum verno tempore. Menila aestate vnccmque
quidem canit: at bieme strepit, et iuconditaui TOGein edit ; mutantibus.
et ,
quasi "55 iiiutatione facta , ex nigiO colore iii rufain
3Qconvertitui'. Turdus vero biemG conspicitur [magis] murino
colore , aestate varietute circa colluui coloris distingiiilur. Et
vero pisces ex alio colore iii alium mulabiles sunt, ut tardi,
merulae , fucae , maenides. Lupi item cervarii , ut Aristote-
les refei t , aestivo teinpore a pilis nudi , hiberno contra liixti
35efiiciuiitui•.
In Bubasto Aegyptia stagnum est, quod cicures permul- XXIX.
eosque piscium niansuetissimos alit quibus fru-Dcsiluro pi-
tos siluros, ;
^'^*'^
sta panis objiciuut, ad quae certatiiu ii adsilientes pascuii-
tuv. lidem etiam in fluminibus piOcreaiitur, ut in Cydiio
40Ciliciae iluvio: sed ii quidem idcirco minuti proveniunt, quod
ejus confluens iiitidissiiuus et frigidus sit ; quo non ipsi de-
lectantur , sed turbido potius ac plane limoso eoque pin- , ,
guescunt. Pyx-amus quidem atque Sarus Ciliciae fluvii eos , ,
louge pleuiores ferunt tuni Orontes Syroruin fluvius eos pro-

;
45gignit; Ptolemaeoi'Uin itcm lluvius, et Apamionse slagnum,

maxiuios gcneraut.
Permultis quidem locis mansucfacti pisces, et se appel- ^^^^
lantibus obtemperantes, et cibos objectos libenter excipientes, cicuribas.
182 DE NATURA AXLMALR-M. c. 31. 32•
aluntui•: ut in Epiroticae, oliin nuncupatae Steplianepoleos,

templo Fortunae [in AUvariis (siAe canalibus) utrinqiie juxla
,
adscensuni] ; atque in Eloro Siciliae, oliiu Syracusiorum pro-

pugnaculo. In templo etiam Jovis Labrandei fons iiitidus
mansuetos pisces liabet, monilibus et aureolis inauribus or- 5
natos quod quidem lemplum septuaginta stadia ab urbe My-
;
lasioriun distat. Ex Imjas Jovis statua gladius est appensus,

et colitui" deus Carii [Stratiique] cognomiiie quod Cares pri- ;
lui stipendia meruerunt, et pecunia militarunt, loris clypeos

appeiiderunt cii.stas
, galeis accommodarunt. Cai'es autemlO
sunt appellati a Caie Jovis et Cretae illio at Jupiter Labran-
'^
;
deus norainatus est, quod multo et itnpetuoso imbre pluisset.

Iii Cbio ad portuin iiuncupaluin [senum] cicurum
magnus est pisciuin iiuiiienis, quos Cbii ad solatium sene-
ctutis exacta aetute adfectis alunt. Inter Eupbratem et Ti-15
gridem regione media fons inteiesse praedicatur, cujus aqua
usque ad iinam sedeni jierlucida est, et aquam linipidissimam
emittit, unde iluvius eiiianat BaiThas, ubi piscium mansue-
toniin greges exsultantes errantj praedicaut autem incolae fa-
bulam quaudam sacram, nempe Junonem, celebratis cum '20
nuptiis, in hac aqua se abluisse, quod et Syri ajunt unde ,
locus etiauinuiu suaveni odorem spiret, qui in viciiiuni etiam

aerem ciixumquaque distribuilur.
XXXI. Animaliuni viiu ct naturaiu nosse ne dii quidein adsper-
Histona denantm._ Siquidem Eurysthenein et Proclpm [Aristodemi, Ari-25
^^'^"^^^^^^ filios, cui paLer fuit Cleodaeus, Hyllus avus, proavus
orum Aristo-
iiKiiiii. Hercules ,] audio cuiii in matrimonium femiiias ducere con-
,
stilutum L•aberent, profectos ad Delpbicum oraculmn deum

consuluisse qiiocum Graecorum Barbarorumve adfinitate de-
,
vincti pulcbre pt pvudenter nupHis alligali -iderentur: iis30

deuiii respondissc, ut eadom Aia, qua Aeiiissent, in Lacedae-
moniana revei-terentur ubicumque porro terrarum suniine fe-
;
ruin anitnal ferens iuiti.ssiiuuui eis cccurreret inde ducendas ,
uxores csse sic enim feliciter ipsis et prospere processuruui

,
esse. Ciii oraculo obtemperantes, cum iii Cleonaeorum i-egio-35

nem venissent lupus agnum , quem ex aliquo
, ipsis occurrit
grege diripuerat,
portans; ex eo illi coiijeceruut Apollinern
de iis aiiimalibus oraculo significationem dedisse proinde ,
ipsos Thesaiidri lilii Cleonymi, probi -iri, filias uxores du-

xisse. Ergo si pvobc dii tenent, quodiiam aniinal sit nian-40
suetissiniuin, quudqui^ iiumanitale cHeratissimuin neque nobis ;
iiegligenduui natiuas eorum nosse.

XXXII. Kes multas et \-arias producit Iiulia quarum aliae feli- ;
Descrpcuti- cGm sane illam, et admirandam esse parentein testantur aliae ;
bus Iiidicie.
j.o„tj.a [neque sunt expctendae] neque dignae quae lau-45
ulli ,
dentur, vel desiderciitur. [Scd de aliis, quae vel usum ali-

quem sui adferunt vel ad luxum ct ostentationein faciual,
,
pavtini jam dixi partim dicturus sum postea

,
favenlibus ,
. 33. 34. LIBER DUODECIMUS. 183
diis;] in praesentia de serpentibus tantum regionis illiiis verba
facere statui. ilJa niultas variasque
llas educat, [quarum
species omnes persequi \elle infinituin foret]. Non solum
autem liominibus veruiu etiain aliis aniinantibus perniciosa
,
5 suut. Eadeiuque regio herbas defeudentes a venenatorum

morsuum pernicie producit, ad quaruin usum et scientiam
tantopeie periti suut iiidigeiiae, ut quodnana medicamentum
cuique serpentium adversetur, probe teneantj siuiul et ne
acerriiiia veneiii celerriiue per corpus manet, iieve id ipsum
lOconficiat, praesens sibi uiutuo ierunt auxilium, quod neces-
sariuni regio ipsa abunde subniinistrat. Jam porro serpen-
tem, qui liominem interfecent, Indi permultis in hanc rem
testibus Libycis, et Aegyptiis Thebarum iucolis utentes di- ,
cunt, idcirco subterianeam latebram ingredi nequire qaia ,
iSterra suis ipsa sedibus eaui non amplius recipiat, et quasi

gi'emio suo in exiliuiii ejiciat atque liiiic poslea errare, va-
3
gari, et pluribus jactatani miseriis, aeslivo et hiberno sub dio

aerumnosum omne aetatis tempus degere ncque amplius a ,
coujugibus adiri iieqiie ab iis quos ex se procreaveril, pa-

,
,
20i'entem agnosci. Pocna igitur homicidii ipsis rationis exper-

tibus a natura inilicta est, dei providentia, prout ipse com-
meuioravi dictum est vero, ut iride discat prudens.
j
Anseres ad custodiam praeferendi sunt canibus, quod XXXIll.

Romanorum periclitatione constat; quo tempore aceiTiiiie a De anserum
^'Silantia.
25Gallis impugnati sunt, qui eis repulsis jani iu urbem in\ase-
rant, jamque universam occupabant. Capitolio tantum exce-
pto ,
quod superare nou facile poteraiit. Hujus igitur loca,
quae insidiantes admissura et luinus tata 'idebaltu^', custo-
dibus couiinittebant.Consulatum geiebat tum temporis M. Man-
SOHus consul, et commissum
sibi Capituliuui custodiebat. Hic
est, qui filium propter fortiludineiu et retn bene gestam co-
ronavitj sed, quod extra ordinis sui locum progressus esset,
morte affecit. Postquam Galli collem sibi undequaque
iuaccessum anitnadverterunt, intempesta nocte per insidias
35adoriri somno profundiore detentos statueruut; coiiscensuros
autem se sperabant per illam partem quae tanquam natura ,
satis quod inde insidialuros

munila custodibu.s erat "acua ,
Gallos Romani miniine Atqui ex eo etiam loco

credidisseut.
collis [cum Jovis aede
turpiter] occupatus fuisset, nisi forte
40adfuissent anseres canes enim ad cibum eis objectum silebaut,
;
anseruiTi vero proprium est, ad esculenta, quae eis objiciun-

tur uon quiescere, sed exclainare suo igitur clangore Man-
, ;
lium et custodes excitarunt. Quamobreni nunc ctiani canes

apud Roinanos poenas liiunt quotannis ad veteris perfidiae ,
45ineinoriam anseri vero cei-tis diebus suus deccrnitur bonor,

;
et magna cum pompa in foro incedit.

Haec etiam non a cogiiitione scientiaque animaliuin ab- XXXIV.
borrent. Scythae ligni inopia, quae diis immolant, eorum Dc divcreo-
184 Di^ NATURA ANIMALIUM. c. 35 — 38-
rum anima- ossibiis succensis coquunt. Apud Phiyges, si quis aratorem
lium apud jjoveui occideiit, morte mulctatur. Sagareiises quotannis summa
diversos po-
observantia ei celebrant camelorum
pulos usu.
a(i%'ersus
tameu,
j\Iinei'vam
1
ad cursum enim aptissimi et
. ...
apud eos
....
"155 ,
cei-
procreantui'. Saracori asinis neque ad ferenda onera utun- 5
,
tur , neque ad molas sed bellatores habent
, et quemadmo- ;
duin equis Graeci iiisidenles sic asinis bi bellica pericula

,
sustiueut. Quod si quis asinorum apud eos corpulentior esse

illuiii Marti sacHficant. Clearclius Peripateticus di-
cit solos de Peloponnensibus Argivos serpentem non interi-lO
mere; et si caiiis iu foium iiigrediatur certis quibusdam die-
bus, quos illi [sacros agunt, et] Arneidas \''ocaut, eum in-
teriicere. In Tbessalia vero is, qui uxoi-em ducturus est, pro
jiuptiis sacriiicans, equum bellatorem iuducit frenaturu et ,
omnibus aniiis iiistructum; deinde postquam sacrificium per-lj

actum sit, [el pactuiii cuui virgine feceril] equum iixori ba-
beiiis ducenduni tiadit. Jaui porro id quam significationem
habeat Thessalis explicandum relinquo.
, Teuedii olim prae-
stantissimam gravidam vaccam Baccbo alebaut et cum pe- , ,
perit, tanquam saue puerperae inser\nunt vitulum autem re-20 j
ceutein uatiim cotbuiiiis induti immolant sed qui euui se- ;
cnri percussit, dicis gratia lapidibus petitur atque iu mare ,
fiigit. Eretrieuses Amaiyntliiae Dianae pecudes ruutilas im-

molant.
XXXV. PraeLei' ea, quae supra dixi Xanlliippi, [cui pater fuit25
,
De canibus Ariplirus] caues doiniui peratudiosos fuisse audio. £o enim

an ippi.
^Quipore, cum iiigenti bello Persarum iu Graeciam exarde-
scente Atlieuieiises oraculi' jussu
, relicta patria , iu classem
,
demigrarunt tum liujusce quem modo nominavi, canes una
.
;
,
cuui domiuo Lransmitteiite ipsi ex Attica iii Salamina uatando30

trajeceiunt. Haec referunt Aristoteles et Pbilocliorus.
Confluentem candidi coloris efficientem Crathis lluvius
De aqua gixiittit, jSam ovilluiii et bubulum pecus, et omiiis grex
fjiiiitliupes sicut Theopbrastus ait ex eo bibens de iiigro
/3
, ,
de bobus
Euboicis. rufove albus iit. Boves quoque in Eiiboea fcie omues albi35
. nascunlur, quare et
tae Euboeam coguominant.
Philo dicit eum
De gallo etadminislraret
frraculo.
fuisse.
a gallinaceo
,
[albis bobus gaudentem] poe-
qui Nicomedi BilLyniae regi pocula

,
[CentauiO iiomiuc] adaniatuin

,
Tuni graculo formosus puer iii amore fuit; tuiii eliain40

apes amatorio adfectu ilagrare audio quauivis earuiii pluri- ,
mae a lilndiue sint alienae.

XXXVIII, Spbingeui ,
quicunque vel piclurae yel plaslicac operatn
De 8ue ala- dant, fingere alatani solent. Cetenini apud Clazomenios suem
***'
alatuiu exortuiu fuisse audio, qui Clazomenios agros vastaret;45
quod quidem ipsum in [libro I)e] Clazoiiieniorum finibus Ar-
temon conru-jnavit unde illic locus decantatus Sus alatu-î
,
nominalur. Id quod si cuipiam fabula videatur, non probi-

.
c. 39 — 43. LIBER DUODECIMUS. 185

beo : ego , cjuod de aiiimali dictum ab aliis non iguorabam,
noa iiivitiis retiili.
Haliae Sybaridis iiliae cum in Pbrygia lucuni Diaiiae XXXIX. ,
' ingressa esset, draco quidam sacei• conspectu praegraudis ap- ^^*^P °^" .
'
5 paruit, et cum ea comt; iinde Ophiogenae dicti priaiam sni'"™""^"'

generis origincm trabunt.
Liipuiu Delpbi colunt, Satuii ovem venerantur, leaenam XL.
Ainpraciotae causas autem quamobrem hujusmodi bestias ^^. """"'^
; ,
di\"i]ii cuHus bonore prosequantur, non alieuum est explicare. nonnuiug

lODelpbis auruui saci'uni furto direptum, Parnasso defos-
et in habito.
suru , sicut dicit Polemon , investigavit lupus ; Saniiis item
aurutu furto sublatum o\is '^; quare 3Iaiidrabolui Sa-
mius Junoni oA"em consecravit, [ut Aristoteles tradit]. Am-
praciotae leaenam, quod lyrannum ipsoruui PL•ayluul dilace-
lOrasset , idcirco ut suae libei-tatis A"iiidicem summa religione
colunt. Miltiades equas ter Olympiae victrices, sepulturae
lionore iu Ceraiiiico aiFecit. Evagoras Lacou itidem Olym-
pionicas equos ad sepulturam magniiice dedit.
Ganges Indiae fluvius, initiuin ducens a foutibus , cum XLI.
20p6i' se iluit , et iiondum ad alios admistus est , altitudine est ê Gange
\aginli passuum , latitiidine -ero octoginta stadiorum: cum ^^^^^1^;^;^^^^
vero jam alii in eum influxerint, altus sexagenos passus pro- et crocodilis
fluit, autem et diffuiiditur in quadringeiita stadia.

dilatatui' in eo.
Insulas Lesbo Cylno"e niajores efficit; et cete procreat, quo-

25ruiri adeps unguentorum iisum praestat. In eo etiam testu-
dines nascuntur, quarum testa non minori magnitudinc sit,
quain dolium capax ^ginti anipborarum. Idem crocodilorum
genera duo educat quorum alteri nihil noceut, alteri inexo- ;
rabili atque immisericordi in quidlibet voragine carnnOri sunt;

30ia eoruiii siuumo rostro quiddam, similitei' ut iu cerastis (ser-
pentibus) emiiiet. His administris ad uialeiicos puiiiendos Indi
utuntur ; naiu eosdem crimiiiuni gravissimoriun damnalos illis
objiciuut , neque carniiice egeiit.
periti, ut auctor est Leoiiides, scaris
Piscationis niarinae XLII.
35Gscani deaiittunt conaadiuai et cartoa, sic eaiai facile et nullo ^*^'^^''.'"
negotio capiuatur scarus eniai liis coadiaieiitis, ceu praesti- ^^,-^^^ ^^^^
5
giis quibusdaai allicitur. At betarum foliis mulli capiua-

, bitis.
tur; aaaa boc olere gaiidet bic piscis, [eoque facile iaescatus
capitui]
Piscatioais aiodi quatuor traduatui'; eaiai vel reti, XLHI.
40 fit
vel coato
-4^^
, quae retibus utitur, ^^ iliversis
vel iiassa
piscandi
, ' baaio. £a ,
praecipue T. *
dilare piscatoi'es potest *
proptex' 4
copiosaai capturam, „,„^-3^
4-
qua pisces paritcr pluriaii ut occupatis bosliam castris ca- ,
ptivi , iaeoruai potestateai Aeaiuat. Supelleclileai re- ^'

45quîi'it variaai ; ut suat fuaes, £la alba et nigra, cyperus, su-
ber ,
pluiabuai picea , lora , [rbus] lapis , byblus sive pa-
,
,
pyrus, coraua , iiavis sex rcaioruai, axis, scytalides (sive ba-

cilli ttretes,) coltaaa , tyaipaauai, ferrum , ligaa pix. laci- ,
iSQ ]3E ANIMALIUM. c. 44.
(lunt auleiu iu ea diversa geucra piscium,

eorum i^reges. Quae vero per coiituin piscalio
el ' fit,
uiullique
iiiter ce-
tei'as streiiuissima csf, pL piscatore opus babet lObustissimo.
Ad eain requirunlur pejlica recta oleagina et fuiies e spai'to ,
coutexti, el laedae vel iaces de pinu perquaia resinosa, item 5

uavis parva , et reniiiies assidui validique biachiis. At iias-
sai'uni usus prae celeris iiisidiosus atque dolosBs, iiigenuos
,
homines mininie decere videtur. Adhibenlur holoschoeni juii-

corum generis 11011 iiiadidi , viiiien , lapis [qui facile nianibus
tiacteturj alga inaiina , fuiies , conia cupressi, subev, ligiia,10
li
esca, et iiavis parva. Porro ea ,

quae liaiuis fit piscalio , ut
callidissima est, ita liberis honiinibus inprimis decora. Opu»
aulem habet pilis cquinis, albis , nigris , rufis , et ad cjnum
coloreiu A'ergeiitibus , ceteris qui tingunlur iiiserunt alboi vel
puipui-sos , inipiobantj aproruin etiam selislS
reliquos omiies ,
rigidis utuntur; seu iilis, et aere inulto pluuibo-

et linis ,
que, et e sparto funiculis et peniiis, praecipue albis aut

,
nigris et variis. Suiit ex piscatoribus, qui eliaru laiiis utan-

tur puniceis \el puipiireis et suberibiis et ligiiis; fenOqiie,
, ,
et aliis iêbus indigeant, et inter illas aruiidiinbus reclis pro-20

cerisque, iiec madidis, holoschoeiiis vero madefactis et fe- ,
rula rasa et virga de covno arbore, et caprae cornibus, et

,
corio. Alii eniui pisces aliis istoruui capiuiitur, [ut jaui supra
explicatum est].
XLIV. Duae hae narrationes, quaruin xina Iiidica est, altera Li-25
De elcphaii- ijYca generatim ulique iiiter se diflerunt; illa auteni quae
^"-| ^ ,
ti8 '•^'*
suae peculiaria esse utraque perliibet L•aec sunt. Si ,
quisque Ll- °. ^ ^ ^„
Jndicus elepliantiis robore aetalis conhnnatus capiatur, ex le-
r . .
bycis.
ritale aegre traducilur ad maiisuetudineui et quod desiderio ,
libertatis teiiealiir, idoo caedes iiiolilur; ac si viiiculis deviu-30

ciatur et constiingatui•, inagis iiicilatiir animo neque ullam ,
servitutem perpctiLur. At eniin Indi variis et multiplicibus

cibariorum illecebris ventrem implere euinque deliniic stu- ,
denl ille taiuen nihil de acerbitate sua remittens

; nibilque ,
ab iis blaiiditiis mitescens, iis praeclare conlemptis peigit35 ,
iisderii infcstus esse. Quid igitur ii coinminiscuntur et ma-

(.hinaiitur? Instrumeiilo quodam musico quod scindapsum ,
vocant, AOiiiaculaiu caiiLiunculaiii ei cauunt; is niiimuin at-

lendil, auiemque atl audienduiu erigit, et suavitate illius de-
inulcetur, aninii iiicitatio coiiipriniitur ac paulatirn iii obje-4C ,
ctuiiicibuni respicit; et quauivis omnibus exsolvitur,

tameii caritu deviclus iion aniplius ad pristinos mores a man-
•>ueludine cibo libenler veluti conviva
deficit, [et '].
Tibiae canlu alteram narrationeni audire oportet) us-
[nam et
que eo capiuntur Libycae equae ut liujus blandiiiientis ad4 ,
liomines niaiisuescant ac mitigentur, et insuUare ac laedere

desinant•, et quocunque eas cantiuncularuni blanditiac invi-
tuvprint, eo pastorein consequuntur cum ille insistit, hae ;
: ;; ; :
r. 4. LIBER DUODECIMUS. 187
eliam a piOgrediendo se saslineiil•, ac si cantum cuntenliorem

ad tibiani canat, ex eo laiita Aoluptale adficiuntur, ut la-
cbrytiKis leiiere non possiiit. Haruin igitur pastores ex rho-
dodaplines aiboris ramo excavato pastoritiani iistuhim confi-
'
ciunt, cujiis sonoro inilatu aruientuin ante/iiedienles deniul-
rent. Euiipides dicit, pastores hynienaeos ad tibiam cautaii-
les ad venercin equas iiu-itave, atqiie etiani equos ad ineuii-
das fcmiiias inceiidere. Ad bunc igitur iiioduni equiiiae nii-
ptiae initianlur ut nuptiale carmcn tibiae praecinat.
,
Delpbinorum geiius quantopere canlu et tibiis delectetur, XL > •
*'
iuculentum Arionis Melhymnaei bistoiia iiobis testimonium^'^'•'.^""
.• . ™ • • rionis nyin-
iuent ;
quam et slatua ejus subscx-iptum Ppi- „o
iii laenaro, et celebrati.
gramma repraesentaiit, hoc \-idelicet distichon
Hijc vectus Cyclei proles evasit Ariou
5 Es maris insidiis , dis ducibus , Siculi.
Celeruij] byninus
,
Arion gratum jSeptuno declarare,
quo se
ct simul delpbinoruin in luusicain studium lestari voluil, tan-
quam et illis iiieixedem pro se servato el superslite exsoivens,
ab eo conditus ejusmodi est;
Neptune deum maxime,
Qui rex maris profuudi
Tridente clariis aureo
Complecteris uudique terram :
Te [brancliiis et piunis
5 Insigne] piscium geaus

Mutae coluut natautes
Prae ceteris te pandi
Circumnatant delphiues,
Canes uiariui , et [errant
{) Juxta , levesque] saliunt

[Quandoque et instar jaculi
Vibrant seipsos emiuus
Pernicitate mira,
Cervice rigidi recta;]
,- Oblectat hosce musica ;
Aitiant eos Nereides

Suum pecus puellac,
Quas Amphitrite peperit.
Vos me vagantem Siciilo
() In aequore ad Taeiiariiim
Litus tulistis equitem,
Vectumque dorsis vestris
Vester chorus me placide,
Non pervium mortalibus,
.'> Longe saluin lateque
Sulcans iiatando ediixit
In quod viri me naiitar"
;
1S8 I5E NATUEA ANIMALIUM. c. 46. 47-
Dejcccrant e navi
Curva , marina ,
perfidi.
[Ergo etiam alia quae praedixmius et niusicae studiuin in
'
,
,
d.elpL•inis lautlari convcuit.]

XLVI. seruione pervagatuin est
apros et cervos
De masica apud eos , cum retibus et canibus, ut sane usus ferre
fens capi- gQjgt qaod qui-
txim multo uiaxime musicae adjumento capi
endis adhi- ,'.
"^^^ ipsum queiiiadmodum
,,
nat, ]am dicam.
r-•
.
Circum-
•
;
bita.
iectis retibus, et ceteris instiuiuentis idoneis ad faciendas be-
stiis insidias collocatis, liomo tibia canendi bene peritus, quoadlQ
ejus fieri potest, omuem cantus contcutionem reinittit et re-

laxat , et quidlibet ad canenduiu suave praeclare usurpat
et sensim pedetentimque progrediente illo in montium ver- ,
tices et convalles, et densa frutetis loca, atque, ut bre-s-i ex-

plicem, in omnia lustra ferarum et cubilia tibiae cantus in-15
ilait. Ac niniirum primo in eorum aures influentis soni in-
solenlia ipsos exterret; deiude cum impotenti -olu])tate au-
res tenentur, tum nullo negotio comprelienduntur caiitus- ,
que suavitate pernmlsi ct delinili iu eorum , quae procreave-

rint , et domesticarum sedium obli%-ionem veniunt etiamsi20 ;
ferae bestiae non a locis, ubi versari adsueverunt aberrare ,
soleiit. Sic igitur Tyrrlienae bestiae paulatim tanqiiam sua-

dae illecebra ducmitur, et quasi cantu pi'aestriclae iu laqueos
sese inserunt quibus illaqueatae comprelienduutiu'.
,
XLVII. Antliiae ciuu suiit capti, miserabile praebent spectacu-25

De anthiis lujii inortemque suam lugere et quodammodo supplicare vi-
,
pjscibus eo-
j^gj^|.y^^, sicut homines, qui iu latrones iimuisei-icordes et cae-
^
" dis avidos incurrerunt. Xonnulli auteiii eorum , dum aufu-

'vtura
gere nituntui', ac retibus insultaiites insidias transilii'e co-
jiantur, trucidantur ferro ;
qui vero mortem e-adullt, iu ter-3C
ram anteliac eis iniQncam exsiliunt, atque ibideni mortem
obire maluut, quam gladio perire.
LiBER DECIMUS TERTIUS.
Gordio filium suum Midani regem fore aquilam praesi- I.
gnificasse audio , cum ea supra Lujus capiit araiitis primo Historia »le
volasset,' deinde totiun diem in sessitaie non prius de- *i"i*'*^*
. . . \ ° 1• Gorilio alla
. • • ;
shtjsset, quam is, vespei'a accedente, arationem dimisisset. jg i„po ct

3 Lupus iteni maxima uiagnitudine cum in ludum invasisset, Gelonc,
et de manibus Geloiiis Syracusani pueri tabellam rapuisset,
Gelon de sede surgens, non quidera feram tiuiore perterrebat,
sed acerriuio tabellae suae desiderio eam iiisequebatur. Postea
autem quam bic extra tabcrnain ludi liteiarii fuisset, baec
tOquidem repenlina ruina corruens jjueros una cum praeceptore
confecit et oppressit ac Gelon solus divinae providenliae
,
mujiere sodalibus suis superfuit; quod ipsum, non eum a lu-

po occisum, sed potius servatum faisse, magiiam profecto
admirationem babet. Non igitui" ratioxiis exjêrtia deus iiegli-
I5git, imo vero cara habet, ciiiu per illa Gordio regiium prae-
sigiiificarit Gelonem vero ex impendeiite periculo servaverit.
.
Ergo bestiae etiam in amore sunt dmiio uuniiiii.

Sargos Caies lioc niodo capiunt. Cum auster placide et 11.
mollibus auris spirat, et undae tranquillae leni ad litus mui'- De piscatio-

^"go-
)Oiiiure ofFendunt, tum piscator non iudigens anxndine, juni- "«^
peri alicujus "egetissinae virgani accipit, et extremitati ejus
lineam alligat, hamoque [lycoslomuni] neque recentem neque
plene salsuin, ac in mare demittit; in piscatorii autem navi-
gii puppe sedens , iusidias in mare demissas leviter movet,
)5simulque ei quiete inservit puer, qui probe tenens ut sensim
pedetentimque navis impellenda sit, ad terram versus renii-
gat. Tum sargi permulti exsultantes ex suis lalibulis prosi-
liuiit, et ad hamum congregantur piscis enim iainpridem ;
occisus , et ad capiendum divulsus , eos velnti iilecebra alle-

JOctat: cumque propius a teiTa sunt, cibi a\'iditate irretiti fa-
cile comprebenduntur.
Pisces alii alia loca amant et incolunt alii inter saxa IH•
;
morantur, in arenis alii, quidam inter lierbas Sunt enim^*^^^""^Pf"

in mari etiam lierbae, ut brya et vites, et uvae dictae, et
, j^g
I5fuci vel algae; est et brassica quaedam
mariiia, [sunt innia,]
et triclies. Ex bisaliam degustant
pisces alii familiarem ,
sibi , et cui sit adsuetus quisque nec aliam attigerit. ;
De rei piscatoriae bene peritis audire potes ex piscibus .y ,
quendam esse iiomine callionyinum. Huic Aristoteles ait in jj^ calliony-

Odextra jecoris fibra copiosum fel situni esse, jecur autena ad mo pisce.
: , :
190 NATURA ANIMALIUM. c. 5• 6-
laevuiu latus collocatum esse. Cui quideiii rei tesliiiioiiiu est

Meiiander in Messenia inquieiis
Facio te habere fel callioujTno copiosius.
Aiiaxippus item in Epidicazomeno

Me si moveas et sicut callionjTni
,
Fervere eificias omne fel

[Nihil a xiphia caue me ditferre videbis.]
Suiit qui eura dicant edulem , alii plerique negaiit. [Poetae

quidein ubi comdvia et epulas describunt, non facile ejus
uieminerunt cura alioqui pleiosque
, quorum usus est, suislC ,
versibus iioii)inaiunt: ut Epicliarmus in Nuptiis Junonis , et

Terra Maiique, el iiisuper Musis ; et Mnesimachus in Islhmio-
nice.]
V, aiiimatos partus edit , sed similiter ut 3"5 ex sese

De ranama-i'ana mariua ovum paril: cujus quidetn foetus \êl a partujf
rina. receiites capile praediti sunt tuui magno tuui aspero ; eam-
que ob rem cum quippiam metuunt, ipsa intra se recipere
minime rursus subeuntes exuice-
est idonea, iiam illaui etiam
laiit; et similiter vivos in lucein proferiet, exeuiido laede-
si
leiit. \on ergo vivos parit, iiec foetibus bona perfugia prae-2(
8tat. Hujus ovujJi iion naturae speciem similitudineui-
qiie proprie gerit , cum sit squamosum , asperuin et ad ta-
clum i-esistens et duiuim.
YI longinquilate polypi adeo magni evadunt, ut
Teniporis
Historia de admagnitudiiiem accedant, cetaceique gciieris iiumeruraSio
celi
[lolypo sal-obtiueant. PuLeolis oppido lialiae audituiii est pol3'pum, cum
sameiitoium
g(£ itiusitatam corpoiis molein excievisset spieto et negle- ,
**
cto maritimo victu, iii coutinenlein processisse, et terrena
quaedam depraedalum esse et cum per subterraneuui spe- ;
cum , Putcolaiias sordes iu inare traiisiniltentcin , uataiido in3l

inaritiiiiaiii domum adscendisset , ubi laercatorum [ex iberial
res salsamentaque in magnis \-asis essent, bracLiorum circum-
plexione Aasa priino stricte coiiiprirnentem conlregisse, dein-
de salsameiita depopulatum fuissc. Mercatores vero ingres-
sos, ubi dolia disi'upla inspexissent, et permagimm earum3^,
leruin, quas iiavi advexisseiit iiumeruoi exhauslum depre- ^
,
liendisseiU, slupuisse; ac iiiiiiiruin cum ab iiisidiis fores in-

tcgras tecta ab oiuni irru])tione intacta, parietes iion per-
,
fossos intuercnlur, quisiiani populalor fuissct iiulla conje- ,
ctura adsequi potuissej at eiiirn cum reliquias coiiditorurn4t

pisciuni [a iioii vocato conviva relictas] aniiuadverteient, eos
constituisse ex domesticis audacissimum armatum intus in
insidiis poiiendum esse. Polypuni Aero noctu ad adsuetas
epulas adiepciitein leveilisse et tanquani albleta adveisarium
;
.striclissiine corrcptum suiTocat, sic flagellis vasa cii'cuiupli-4

caiitem [facillime] perfregisse [pracdonem ut ita dicam, po- ,
lypum]. £uni porro, qui in.sidias moliretur, etiaiiisi lunae

fulgore domus illustrai-elur, omiiiaque conspicua essent, non
c. 7. 8- LIBER DECIMUS TERTIUS. 191
taiuen, quoniam solus esset, bestiac tantae metu perlerrituni,
liaiic aggressmu fuisse, rem ex-
sed niane mercatoiibus tutaiii
plicasse ; ijuod quidem ipsum ii audieiites ei iidem iion La-

bebant. Deinde tum negociatores ob tantum acceptuni detri-
mentum ,
periculi niemoria deposita, coiisenserunt simul in-
gredi , et congredi cum hoste; tuui alii inusitati et incredi-
bilis spectaculi studio sua sponte sese auxiliatores una in do-
mo concluserunt.
illa Postea vero quam sub vesperam iti
solitd dolia fur invasisset, ex eis paitiin cloacam obstruebaiit,
lOpailim armis tecti iii L•osêln irruputes dolabris et cultris acu-
tissimis ejus brachia abscindebaut cunique quemadiuodum ;
,
vinitores et pulatores arborum robustissimos ramos secant,

sic ii jpsius inembia circuracidissent tandem vix non parvo ,
labore eMin ipsuui confeceruut et quod quideni adniiratio- ; ,
15nem habet, in terra j)iscem inercatores fuerunt expiscati, hu-

jusque belluae propriam veteraloriam nobis ostenderunt.
^'^^•
Eomni, quos ceperint Indi, elepliantoiâin vulneiibus ad
hunc iiiodum medicinam adferunt. Aqua primuiu tepida liaec^'' "^""^^**
perfundunt, [ut Euiypyli Patroclus apud praestantissinium ajjiibjtis.
J
iOHouaerum deiiide bulyro iiiigunt;] postea
j si profundiora ,
fuerint, inflamiuatioiiem leiiiunt, suillam carnem recenti san-

guine suo iuadentem et calidam adbuc admoventes. Oculo-
rum vero iuorbos sanaiit, bubulum lac tepefactum iis infun-
dentes quo bi remedio oculos aperiuiit, et magno cutn vo-
;
'
i5luptatis seiisu, sicut bomines, medicinae agnoscunt; [tam-
diu vero uluiitur ac repetunt lioc remedium, donec lippitudo
cessetj. Ceteris quibus adfliguiilur, morbis vinum nigrum
,
medetur quod si liac ujedicina ex uiorbo non liberaiitur, iu-

;
sanabiles sunt.
JO Elepbantus quidem gregaiius adsuefactus aquae utitur po-

ei vero, qui iii bello certat
tioiie ; vini, iion qiiideiu ex vi- Ue clephaiir
,
.
tibus confecti sed ex oj-yza \&\ calamis factitii usus indul-*''"^"" I"*'"
,
getur. Simul et flores eis dantui', atque in prata ad legen- an,(,re

dos flores , quia suavitatem odorum amplexenlur, [et man-
!5suetiures evadant] aguntui-j ipso enim odoratu ilores inter-
nosceutes colligtint , atque etiarn hos lectos ia calathuni in-
ferunt, quein eorum rector sustiiiet. Postquam liunc flori-
bus compleA-erint, taiiquam vindemia facta lavatione siniili- ,
ter atque L•oInines lauti delectantui-. Ut vero ea usi rever-

Oteriut, flores suos expetunt; quod si rector adferre tardave-
rit barritum edunt
, neqiie prius cibuin sumunt , quaiii eis ,
quispiam, quos coUegerint ilores attulent; eos allalos de

,
quasillo tollentes sui praesepis labra ornant , banc niiuirum

cibo suavitatem ex his bene olentibus, ut ita dicam, excogi-
Dtantes stabulum etiam, ubi diversantur, floribus permultis
:
sternimt, [ut suavius doruiiant]. Ceterum ludici elepbaiiti

novem cubitorum altitudine, latitudine veio quinque, baben-
192 DE NATURA AKIMAXIUM. c. 9 — 11•
tur ; maxiuii illic ,
qui Prasii appellaiitm• ; his uiagiiiiudinc
proximi existimantur Taxilae mincupati.
I^• Indicuiii equuni exsultanteiu, et immoderatius excuiTen-
De equorum
j^gjj^ et liaLenis addiictis coercere
coiitinere, non est cuius- ,
Indicoruin • i i i
• •
c •
ilisciiilina
"^^^ ^^" liominuin , qui a prima aetate ad rerum equestnum a
>
ct de ele- scientiam instituti sint. Hi freno ipsos sustinere , regere , et

phantis bel- jjjoderari adsueverunt; et quanquaiu iiullis lupatis, sive fre-
atonbus.
^^^^ aculeatis, os et palaLuin ipsonim urgeantj cogunt tamen
eos , utcuuque enVenes
equinae tractatiouis beiie periti in
,
gyrum circumagi, Veruutameii ad hunc gy-10

[ut ipse vidi].
rum agenduin atque ad coniiciendum oiLem manuum ro-
, ,
bore opus est, et sumnia rei equestris scieutia. Qui Lujus

discipliiiae sunl experientissimi el callidissimi agitatores, cur~
ruiu etiani sive quadrigas versare iu orbem plaiie iiorunt,
cujus certamen noii est conteninendum currus vero duosl5 ;
milites pugnantes fert. [Ceterum uiilitaris elejiliantus tliora-

cio ut vocaiit , aut etiam nudo dorso suo , tres bellatores
,
fert alteium dextra , alterum sinistra pugnantem , tertiuiii

,
retro versus ; ac simul quartum securim manibus tcnenlcin,

sicque illa belluani dirigentein taMquaai uavem clavo iiavi-20 ,
cularium reique nauticae perituni.]]

,
X. Pardales cum Mauri Aeiiaiitur, [ut A'ivas capiant,] ejus-

De panthe-modi insidias collocant, iit intra aedificatiunculau}, lapidibos
rarum apud q^jjyj primo struxerint, putrescentis jam carnis fruslum ex
Mauros
^«^'longiore funiculo appeudant ; deinde e ATigis et aruiKlinibus25
jaiiuam rara structura iniponant, per eas iit foelidae carnis
odor emaiiet, et longe lateque vagetur. Hunc inclusum foe-
torem ferae bestiae sentiunt, nam quodaiuniodo tetris odori-
bus delectantur ; eum igilur percipiunt, sive ia desertis iiion-
tibus , sive in Aalle profunda, [si\e alio tractu syh'cstii fiie-30
rint ] et [quae piiinum liuuc odorem Jiausei^t] cibi deside-
:
rio incitata, quauto potest iiupetu, ad dilectas dapes festinat

et salit tanquam quadam amatoria illecebra atlracta et in-
, ;
cidit in januani, [eamque subverlit] et infelici esca coiistri-

cta tenetur. [Nam cum funiculo praedicto contextus est la-35
queus, perquam callide, qui, duiii esca movetui", compre-
liendit gulosam fei'ani; quae subito misere] illaqueata poenas
dat liguritioiiis , ct liclluationis irapoitunae.
XI. Lepores interdum a vuJpibus iion lantum cursu, sed etiam
Qua ratioue magis arte, coinpiebcnduntui' cai)liose enim circumvenire40 ;
vuipe8iiile-g|.
injucere vulpes probe novit. Cum igitur iioclu in lepo-
''nkiidie u-
^^^ vestigium inciderit, et feram olfecerit, tacite et siiie stre-
'
tautur. pitu ingredicns, spirilum compriniit, eumque iii ipso cubili
deprehendens, tanquam de iiisidiis, securuiii animi et insperan-
tem capere aggreditur. At eniin lepus iion dissoluto et igna-45
viter remisso animo somnum capit ct simulac primum vul- ;
pein adventantem sensu compiehenderit, de cubili exsilil,

properans fugam capere, et cursum ad sunimam celeiitatem
facit; vulpes item vestigiis euui inseqiiens ingreditur currere.
Venim longam \iaui ubi hic coufecerit, ut qui jaui longin-
quo abscessu contra \"ulpem superior factus sit, sub diiraeta
aliaA'e fruteta deusiora subiens ex longo cursu, libenli ani-
,
5 mo se quietidat; at vulpes e Aestigio insequens ei iion con-

cedit ex fuga ut consistat et laboris requietem Labeat, sed
, ,
ad alteruui cursum ex quiete eum cxcitat et agitat. Postea

vero qiiam incitato cursii is iion miiiorem Aiaui quani prius
exegerit, rursus Aeliemeiiter quietem cupit capere illa vero j
lOcito adAeiitans, et frutetum concutiens, leporem somnuin ca-

pere iiou sinit. Itaque is iteruui excurrit, et illa non tar-
tlius insequilur. Cum autein continenter ex alio alius cur-
sus Luuc vigiliis diii raultumque fatigatum exceperit, cur-
rendo fessus et laboribus succuaibit, et longius procedere
lodesislit; ipsa vero consecuta eum ipsum non sane cursu, sed
lougiiiquitate temporis^ et captiosa investigatione comprelien-
dit. [Haec de leporis cursu alibi alio festinans dicenda dis-
tuleram; iiunc aliud etiam de lioc animali oj^portune addam,
ut ne ab instituto discedam.] Foetus suos cum iu plures lo-
20cos lepus dispergit, lioc pacto arbitratur a rapinis tuliores
esse; nam summo amore ilagrat, neque a venaticis
in eos
modo erum etiaui
insidiis de illis timet, incuisio-
nes perlioiTescit: nec minus quidem avium iinpetus extime-
scit iiupiimis vero corA-orum et aquilarum vocem meluitj
,
25cum his eniin avibus nulla pace conjungitur, sed sese abs-
tiudit iu dumeta, in aliave fx-uteta aut cespides
, , aut cum
necessitate urgetur, m qiiodvis aliud latibulum se occultat.
bene perito, et cetera quam bo-
])e viro rei \'enatoriae xjj
no, mendaciis alieno, sermoiiem accepi, [cui iidem lia- De lepore
et a
30beo , ideoque dicetur]. Dixit igitur mares lepores parere, et mare, an
uno eodemque tempore tum alios implere, tum ex sese pare- P"'*'•
re, tum nutrii-e, quippe qui sint utriusque sexus participes.
Idemque testabatur aliqiiando duos, aliquando Ires parei-e.
Huc etiam addebat, marem semiraortuum captujii fuisse, ipsum
35autem Aentrem intumuisse, utpote praegnantem, atque in dis-
secti utero malricem et tres lepusculos repertos fuisse eos :
primum extractos immobiles fuisse, [et veluti ofFas quasdam
que colligentes]
40"^'6re coepisse ,
'^
carnis sine motu jacuissej j deinde a sole intepescentes, [se-
et] suspexisse
et
,
eorum quendam postea
confestini etiam linguam por-
[se mo-
rexisse, et cibi desiderio os aperiiisse ; lac igitur iis adinotam,

et paulatim alitos fuisse, [Serisimile est, ad osteiitanduiu paren-
tem. Non possum equidem miJii, ut liuic iiarrationi iiou cre-
dam ,
persuadere ;
quod
sermo ab omni meadacio
viri illius
45et ostentatione alienus fueritj.
Rationem tum A'entorum tuin temporum lepus plane scit, XIH.
[aninial callidius quani blandius]. Hieine apricis locis cubi- Dc leporis
lia idcirco steriiit, quod apricationem Tehemeiitem appetit, '^'''"'' ""'
Aelian. de nat. anim. I. v. l. 2s
•J94 ^^ NATURA ANMALIinVI. c. 14.
cturni^que frigus iii moduni declinat

hostileiu aestate vero alsioris sedis
;
eju8 cursi- sludio captus ad aquiloaem cubitat. Temporum comiuuta-

''"*
tiones nares ei indicaiU. Non oculos claudit cum somnum ,
capit , solus aiiimalium nec somno ejus palpebrae cedunt] ;

,
imo vero cum reliqua raeinbra somnum acciphmt, inlerea

tamen oculi videiit. [Dico auteui ea, quae a
loriae peritis iiitellexi.]
rei vena-
iii paslionibus
8
tum noctuniis tum
longinquis pabuluui iiiquirit, sive quod foi-te peregniii cibi
desideiio tenetur, sive etiajn, quautuui equidem intelligo ut ,
se exeixeat et peduin celeritatem [eliam noctu duin abstinetlO

,
soiruio] firmet. Viam retroversus pertinenteui cupide ample-

xatiu', et consuetam sedeiu omnibus locis anteferlj eoque uon
parum saepe capitur, quud adsuetum cubile relinqueie
possit.
)
^^^• Lepus, quem
canes et equi insectantur. si campestris sit,l^
De cursi Q*
leporum . ...-
quain montanus,
celgriore et cuucitatiore cursu,
moutanorumît, propter corpons exiguitatem et tenuitatem
conti-
cum enun
.
et campe- gi'acili habitu sit ipsum levitate et celeritate praestare vero

,
strium. proximuin est. Primum igitur ex teira exsiliens saltu fertur,

et per dumeta aliave densiora virgulta et rigua loca expeditus20
perlabiturj tum vero sicubi berbae sint altae et frequentes,
ex eis facile sese explicat atque elabitur. Ac quod leoni cau-
dam ad excitaiidas [et instigandas eoruui] vires tnagno adju-
mento esse dicunt; sic lepori aures roboris quasi vexilla et ,
ciu-sus incitamenta praestaut. Fugiens enim ad tergum eas25

retorquet stimulis etiam utitur, ne a cuiTendo qmescat et
;
retardetur. Jaiu porro cursiiin nec unuin nec recta tenet, sed
huc illuc se versat, et de recto ciirsu deflectit, ut perturbet
ac decipiat caues. Ad id quidem diverliculum, quo vult iter
convertere, de auribus alterutram inflectit, eaque quasi mo-30
deratiice cursum dirigit. êque vero iinprovide omnes sua-
rum vix'ium nervulos prodigit, sed impetuui insequentis ob-
servat: qui si ad insequendum tardus et segnis sit, iion omneni
suam celeritatem profuudit sed duntaxat canes antegredi ina-
;
turans sese a currendo reprimit, ne ex incitato cursu vmbus35

deficiat. Penitus eniin cognoscit se cursu praeslare et ob- ,
servat tempus, quo cursu defatigare non habet necesse. Quod

si peduui celeritate canis ad conficienduiii iter pollct, tum
omnibus revocatis yiribus lepus, quanto uiaximo potest cursu,
fertur. Cuni autem longe muJtumque canibus ante\êrteiit.40
et longo sane ijitervallo venatoi'es atque equos reliquerit, tum
in aliquem tximulum adscendit, et in posteriores pedes sese
erigeiis tanquam ex specula
, et insectantiuxu certamen pro-
,
spicit, et, quantxun equidem existimo, eos ul debiliores ridet.

£t ita hoc veluti lucro confidentior, veluti pacem ti"anquilli-45
tatemque adejjlus, jucunde quietem captus dormit. jMoiitimu
incolae uon tam veloces, quam qui in plantie versaiitur, nisi
quando sub subjectos habent tractus iri plantieni ex-
plicatos quo ex niontibus decurrant; iiiule fll, ut tametsi
,
montes incolant, tamen in canipis se exerceant, unde saepe

campani lioniines eos excilant atque insequuntur. Cum ailtem
proximi suiit ut capiaiitur, a campestri xicL paruiii dcclinaii-
5 tes in altiores locos et inontaiios se convertunt, in suas ni-
mirum sedes festinantes , idcircoque evadunt, et insperalani
^
salutem adsequuiilur; quod canibus et equis montiuin ilinera
infesta atque inimica pedes obterunt et debilitant ; sed eo aver-
bius canes vexantur quod carneos pedes saxis ininime resi-
,
lOstentes, nec queniadmodum equi ungulas habent; coiitra le-

pus pilis pedes Labet, et duritatis et asperilatis
patientes. Jam ex leporibus qui in crebris duinelovum fre-
,
quentia locis commorantur luboris inevtia segnes ad cursuin

,
velocitate non valent, ex pedum tarditate ad fugieiidutn la-

15borantes; iiain hujnscemodi opimo liabilu et cessatione tor-
pentes, cursui non adsueti sunt, et ad proficiscenduin longis-
sime a suis frutetis inliabiles. Jpsorum ratio 'êllandorum ta-
lis est : fi ulicevS perparvulos et niinime continenti
Priinuin per
crebritate densos permeant; densiores vero, qui subiri non
20possunt; transiliuntj at ubi fruticetum aliiid ex alio nexum
latissiuie contiiiuatur, ibi hoc ipsum crebro facere coacti cum
sint, coi'poris gravitatc ad saltum paruiu valeutes, saiie quam
cito laborant et succuinbunt.
, Canes vero ab eis ipsis pri-
mutn aberrant, quod proptpr minutaium arbuscularum fre-
25qiientiani eos noii vident, quare et ipsi per IVutices saliunt
odoris sensu illecli ; deinde tandeni aliquando visos insequun-
tur , de contcntione currendi nil remittentes: illi autein ipsi
ex continuatione salieiidi ad capiendam fugam longiorenl re-
uiollescunt , et viribus defecti comprebeiiduntur. Porro ut
30facile sursum versus cuisu feruntiir lepores quia posteriora ,
ci'Ui'a longiora babent; sic sane deorsum versus aegre ideo

decurrunt, quia anteriora cum si)it breviora, eos afilictent.
,
Aliud est etiam genus leporum natura perparvum nec XV. ,
taraen augetur unquam, cui cuniculus nomen est quod qui-De cuniculis :
35dem ipsum iiovatum a me non est, sed [[berico utor] quod Iliencis.
a principio Hispani ei imposuerunt, [apud quos nascitur et
abundat]. Color ei quam ceteris nigrioi: et caudain ceteris
breviorem habet, cetera feliquis leporibus coiisiniilis est;
praeterquani quod magiiitudo capitis quippiam diiTert, quia
40exilius sit, et ininima carne praeditam ac bre\4us reliqui cor-
poris respectu. [Reperitui' et in cervi corde ossiculum, cujus
di
usum referant alii.]
Thynnorum piscationem itali et Siculi cctiain appellaie XVI.
solent lum loca
: quo magna retia reponere
,
soliti sunt , ce- De instru-
45terumque instrumentum quo captavi assuevorunt cctotlieria™*"'''*'l"*^
,
,
.1 thyiinis ca-
. -,•
eo nominant quod magiios thynnos in nunieruui reliquo- /^^jj^ ^j

rum cetaceorum
atque
,
omnes Ligures
referre
,
^. Celtas audio, et Massilieiises,
inaximis et fiimissiinis bainis ex ferro
hibcntur.
2
^^^^-
19(3
<;oufectis
pi*aeter ea
5 DE KATURA ANIMALIUM.
comprebendere solere.
quae alias reluli, hic addiderini.
Haec de thynnis,
Qui circum insulas Tyrrhenicas nuncupatas piscium ca-

c. 17. 18•
f P'*nturae operam dant, cetaceiun quempiam piscem aulopiam ap-

pellaut, cujus naturam explicare uon alienuna est. Aulopiaiu 5
uiaximi tliynni superant at robore aulopias cum illis colla-
,
lus priuias fert. QuauiAis enim tliynnorum iiatio fortissima

est , adversai-ii tameu aulopiae piOmpte repugnautis ne jiri-
muni quidem impetum sustiuet
cedit, xiude resolutus mox vincitui'.
sed sanguine ei refrigerato
Aulopias
;
[cunilO
omiii coiiatu ei resistitj perdiu pugnam toleratj ac niuiirum
,
coiitra piscatores quoque decertat, et saepissime Adctoriam re-
portat, sese premens, et capite deorsum iiutans, idque in pro-
iunduui impelleiis ore enim ac cersice Aalida, [velutique su-
;
perbiente et robore] pluiimum Aalet.

, Cum est captus, exi-15
inia foruia spectaturj oculis est patulis, rotuiidis, inaguis,
cujusmodi Homems
bubulos canit; [maxillae nou solum lo-
bustae , ut dixi , sunt sed etiam pulcbritudiuem ei couci-
,
liant] dorso est caeiiileo

; [coloris satuiati] j veiitre est can-
,
dido a capite ad caudam pertiuens aurea quaedam liuea in20

;
orbem desinit. Jani quam iiisidiosis captionibus compreben-

datur, niibi, sicut auditione accepi, expoiiere lubet. Piscatores
loca, ubi doniesticas sedes et couimoratioiies arbilranlur au-
lopias teuere, ex speculatione praecipiunt et praesumuutj
deinde postquaui permagiium piscium coraciiiorum numei"uui25
[retibus] ceperunt, et navem suam ancboris lirmaveruiit, sti-e-
pituni quendam more vesparum faciunt, et coracinos ad illi-
ciendos eos praeteuduut. Ubi yero ii strcpituni exaudierunt,
et esculentam illecebi-aiu auimadverteimit, alii aliuude eo ire
perguiit, et gregalim circum iiaviru piscatoriam errant atque30 ;
eatenus et plausu et cibi abundantia ad piscatorcs niansuescuut,

sive meo judicio escae cupidilate capti , 5" quemadmodum
piscatores iuquiunt suo permulto robore nitentes ut iiou ab
, ,
hominiLtu contactu refugiaut. Jsomiulli ex eis cicures suut,

quos sarie piscatores ut beneficos ab aliis iuternoscuiit , foe-35
dereque cuna iis de^'incuntur, pacemque servant. Hos tan-
quaui duces sectaiitur alii peregriui aulopiac, quos, ut ita di-
cam, advenas piscatores et capiiuit et occidunt ita a man- ;
suetiorum quos columbis allectatiicibus contulerim captura

,
,
se abstineul, quasi foedus quoddam cum iis saiicitum baben-40

les. Is"ec ero piscalor beiie peritus quantalibet iiiopia pre-,
matur, mansuetiuii aulopiam prudens ct sciens coinpreben-

dit; quinimo si eum iîsuui forte cepeiil, uon mediocri dolore
afficitur. Capitur aut bamo tiausCxus, aul luortifero vulnere
ictus. [Videnius etiaiu aucupes nullas aAes, quae alias per in-45
sidias alleclant, occidere, ut eas \el veiidanl, xel edaut. Sed
el aliis modis bi pisces capiuulur.]
XVni. lu regiis aedibus Indiae; ubi regum niaxinms illic regna
c. 19. LIBER DECIMUS TERTIUS. 197
5
bAr
teneutium aetatem deiît, cum alia permulta et niagnam lio-De psittacis
minuni adiniratioueiii, et nullam coniparationem habent, nxii-al»*queavi-
c j i •
uscuin sane nec Mejmionia busa, totaque eorum suinptuosi-

tas conferri possuut, neque Ecbatanoruru magnificentia (etenini
illa Persici fastus vanitas, cum
bus Indicis.
compareiitur,
.
si iis icleri pos-

sint) tum poiro in lioitis iJaA-ones et pliasiaiii mansueti alun-
tur, et plaiitae quideni sumiiia regiorum procuratorum cura
elaboratae sunt. EiiimveiO uinbiOsa suiit iiemora, et pastio-
nes arboribus consiLae et rami sapienti quadam frondatorum
,
iOcolligalione couferti et contextij et [quod praecipue ad coeli

illius conimendationem arbores semper Aarentes nulla
facit]]
seiiectute folia amittiiiit, ex eisque partim sunt indigenae, par-

tim ex aliis locis Indiae luagno studio iraportatae, quae re-
gionem ornant ;olivam tamen terra Tndia non gignit, neque
15iiliiî"de ijiiportatam fert. Sunt itcm aliae aves ab iiexii libe-
rae, nullaque ser\dtutis conditione adstrictae, quae sua sponte
eo ventitantes nidos construuntj ibi etiara psittaci aluntur,
etsursum deorsum ultro citroque cii'cum regem versantur.
, ,
Nec psittacuni idcii-co Iiidormn quisquam, etsi eorum magna

OQillic niultitiido sit , edit; quia eos sacros putent, et Bracli-
manes quideni ex avibus plurimi hunc aestiiuent. Quod qui-
deui ipsum iioii abs re se facere profitentur, quod solus psit-
pressione, et
25que etiam in
'
tacus L•umana]n verborum appellationeni explanata oris ex-
iis
conformatione, imitando consequatur.
hoitis perbella stagna sunt manu facta, ubi
At-
niaxima magnitudine pisces cicures degunt; nec eos quisquam

alius piscatur, quam regis liberi, qui nonduin ex pueris ex-
cesserej ii eniiu in aqua tranquilla, et non periculosa, lu-
dentes et captant pisces et vero na\ igare discuut.
,
30 Iii niari lonio ad Leucaten et Actium , Epirotica pro- XIX.

niontoria, capitoues confertis turmis frequeiites natant. ^^ •'^'*""''
"!*"^
Ipsorum captura quae ad hanc rationem fit
,
mirifica est. "^j ,
Piscatores bini, obserAato tempore, cum luna silet, navem

coenati conscendunt, et a terra solventes, modo niai'e a tem-
35pestate conquiescat, silentio et nioderate remigant; simul et
eoruin alteruter sensim ac leniter remo navem imjêllit; alter
in cubitum recubans suam naA'is partem usque eo deprimit,
quoad ejus labium proxinie ad aquam accesseiit. Capitones,
lioinimque speciem siinilitudinemque gerentes niugiles sive ,
40quod ex nocte laetitiam et voluptateni percipiunt, sive etiam

quia tranquillitate maris delectaiitur, latebras suas et caver-
nas relinquentes sic ad suiiimam aqiiam efferuntur, ut ex
,
aqua sunMno rostro emineant et natare usque eo pergant,

,
donec ad litus propius accesserint. Quod quidem ipsuni pi-

4D3catores postquam perspexei-unt sedata remigalione et pede-
,
tentim accessu ad pisces facto iiavigant; ubi vcro ex navi-

,
culae piscatoriae molione fluctus cieri ac agitari coepti sunt,

a terra statim pisces refugiunt, et frequentes in partem na-
198 DE NATURA A^"IMALIU.M. c. 20- 21
\is deox"su)n vergentem siue relibus iiinatant, et sub potesta-

tem piscantium caduiit.
XX. Cete immensa corpons mole exaggerata iu aUitudine ma-
De cetip, j-ig Aersaulur, et fuhninibus quandoque feriunlur. Inter hu-
.""^"'juscemodi belluas [et quidem rarioies] ,
numeranlur, quae 5 ,
rotae appellantu)•. Hae gregalini iiatant, et maxime piOpe

Athon Thi-aciae mouteui ad dextrani iii siiiibus e regione ,
Sigei Troadis promontorii , juxla diclutn Artacaei tumuluiii,

et
et Acantliaeum istliiiiuni , ubi et Xerxis scissura illa , qua
montem Athoii discidit, spectatui". £as quidem fortes esselO
iiegaut. Cervices earuni appareut
, et. adeo longis sunt liir-
sutae spinis ut hae cxtra uiare saepe eiDineaiit.

, Cum remi-
gationis strepituiu peiccpere, tum circuuiversantur et circuin-
volvuntur, ut quani altissime sese in profuiiduui detrudantj
rursusque ex imo gurgite ad suinuiuin volutantes sese ac re-J^
volveulcs i-eiiieant.
XXI. Etsi noii adinoduiii explicatam ralionem ad deinonstTau-
Historia de (Jajj^ tritoiiuin foniiaiii piscatores adlerre posse dicuiitui•, luagiia
fritone
-^^,,]^,! fama est iii seniione hominuau sane multoriun , cete
nagraeo. ,
•
i • •
i
•
nn
quaedain a capite ad inedium corpoiis liuinanain speciem si-iU
iiiililudineniqiiG gervîitia iii mari iiasci. ueniostx'alus iu libris,
quos de piscuta coiisciipsit iiiveteratum tiitonein ia oppido ,
Tanagra spectatum fuisse dicit, cetera quidem fictis et pictis

similem ejus vero capat
;
quod vetustate obscuratum esset ,
et evanuisset, uou
coiiiprebendi et percipi-i^
facilc iulelligeiitia
potuisse sed cuin soliim altigissem
;
inquit, squamae aspe- ,
rac et piaedurae dilabebantur. Cuiu vcio quispiam senatorii

ordinis ex iis qui sortiLo Acliajam adininistiant, et aiinuum
,
magibtratum geruiit, ojus naturain exquirere expeiiiique vel-

let ,
jjauliim quiddain de corio detraxit , atqiie in succensumSO
igneiu idque aiubustuin iu circumstantium nares te-
injecit,
ternmuin odorem irnuiisit neque vero inquit terrenumne ; , ,
an mariiium esset aiiimal, conjectura assequi poteramus. Sed

male ci haec curiositas cessit. Paulo post eiiim dieiu extre-
muin clausit, cuiu [c parva iiaAicula] exiguum et aiigustuin35
fretiiui trajicieiis in niare incidisset; quod ei accidisse Tana-
graei propter impietatis ciiinen adversus
inteiprctabantiu•
Tritoncm coiijectura inde sumpta
,
quod defuncli cadaAer e ,
mari rejcctum sanie stillasset ejusdeui odoris, qualeni adu-

stuin ab ipso tritonis corium emiserat. Ceterum unde liic40
tritoii abenarit, et quomodo hunc iti locum ejectus sit, Ta-
nagvaoi et Dcrnostiatus dicant. Ego ut tritones esse credam,
dei veracissimi testis revertMitia moveor ; is est [Di-
dyinacus] apad nuUum sanac Jiientis homiaem fide dignus,
qui tritoneni mariuaiii pecudem cogiiominat [ubi cecinit: 45 ,
Diim vocale maris monstruni natat aequore tritou ,
JSeptuni pecus . in lunes lorle incidit cxtra

Demissos navim].
.
c. 22 — 25. LIBER DECIMUS TERTIUS, 199

Ergo si omniscius iile trionas esse piOiiunciat , nos de illis
dubitare non oportet.

Elephaiitus Indorum regcm ad foriun euntem primus XXII.
adorat , [id quidem facere edoctus nec Loc officium vel re- De elephan- ,
5 cusat, vel oblivisciturl. Huic adest rector, qui illuin hiiius »« Indicis
. .
„.-'..
, , 1 regum cu- . . •
mstituti coiiimonelacit , jpsique niemonam clisciplinae ialcis, gtojibup,

qua illum moderatur pulsu, et voce quadam 'ernacula re-
,
novat, cujus iiatura quadaiu ineflabili et peculiaii eleplianti

intelligentes suiit tum etiam motus quosdam bellicos edit,
;
lOvelut ostendens, quod hanc etiam disciplinam servat. Viginti

quatuor eleplianti huic i'egi permanent custodes alternis vigi-
liis alii aliis iii stationem succedentes, taiiquam ceteiT cu-
,
stodes ; et sapientia quadam Indica ad *igiliarum discipliiiam

erudiuntur, ne inter custodias souinum capiant. [Hecataeus
loquidem Milesius Ainiihiaraum Oiclis iilium scribit soiuno op-
piessum neglexisse custodiam et tantum non ea passum es- ,
se, quae dicit.] At elepbauti ad A'igilias agendas praestan-

tissimi excubitores et a somno iavictissimi , et secundxxin
,
L•omines fidissimi illic sunt.

20 Scolopendrae viuiet uaturam, quanto equideni maximo XXIII.
potui studk» cuin luultuni ac diu perscnatatus essem, quen- De scolopen-
,
dam maximum ceturu inarinum hanc quoque esse audiA-i, quam^* marina
de mari tempestatibus in litus expulsam, nemo foret tam au- ™
dax quin adspicere liorreret. li veio
,
qui res maritimas ,
25percalleiit eas inquiunt spectari toto capite eminentes e ma-

,
ri; et narium pilos magna excelsitate apparere; et ejus cau-

dam, siniiliter atquc locustae, latam perspici reliquxuii etiam ;
corpus aliquando in superficie aequoris spectari idque con- ,
ferri posse cum triremi juslae magnitudinis atque permultis ;
30pedibus utrinque ordine tanquam e scalmis appensis [ut ita ,
dicam,] remigare. Addunt liarujii reram periti, ac fide di-

giii , ipsos etiam iluctus , ea «ataiite leAîter subsonare.
Xenopbon de canibus haec
ait Per montes eos agitari XXIV. :
oportere, per arva rariusj tramites eiiiiii cultorum locoinim De canum

35eis negotium exbibere, et in eiTorem inducere. Multo sane^''"**'.*^''')^
"^
idem praestare ait, per aspera caues agitari, robustioribus ^ ^

enim fieri pedibus et ad cursum praestajitiores corpora exer-
, ,
centes itemque leporis vestigia multuin hiemis tempore pro-

:
cedere, propter longiores noctes; coiitra airtem aestate. [At-

40que expraedictis apparet, quid significet (conti-a).]
Cixca equos et elepbantos, quod eoruin in arniis ac bel- XXV.
6/
lis usus sit, Indi perquam studiosi sunt. Itaque regi suo De cura ele-
foeni mauipulos adferunt, quos in praesepia injiciunt; et se-p*•*"''^ .*''"
mina vel fruges, quae recentia alque integra oslentant: quod ':"["^ *""?''
45si talia fuerint laudaiitur a rege; siu miiius, acerbe tuni dis praesti-
,
elepbantorutii curatores tum equisones ab eo castigantur. Sed

, u.
ne alias quidem utcunque miiiinias anitnantes contemnit; et
cuni dono ei offeruiitur, adiiiittit libcntcr. Siquidcm Indi
200 DE NATURA AKIMALIUM. c. 26 — 28-
animal nullum, sivc cicur sive ferum aspernanlur. Quam- ,
obrem qui in aliqua dignitate sunt, muuera fei-unt

subditi,
grues, anseres, gallinas , aiiates turtures, altagenas perdi- ,
,
ces, [et pindalos (aves attagcnutn similes) et piaedictis mi-

nores quasdaui ut boccalides] ficedulas, [et uiiliaiias].
, Has ^
ajjertas ostenduut, ut interior earum piiiguitudo appareat.
Adferunt et cervos obesos, et bubalides ^ et capreas et ory- ,
ges , et asinos unicornes (quorum supra ineiitionem feci) de-

iiique piscium genera dh'ei"sa.
XXVI. Est etiam cicadaiuin genus marinuni. Harum maximalO
De cicada parvo carabo similis est coinua vero iion similiter atque illa
,
raanua.
^jj^gj^j, ^
y^Q^. aculeos babet [adspectu etiam iiigrior est
;
et, ,
cum captus est, stridorem qaendaiii edere videtur ] pinnae ;
ipsius exiguae sub oculis eiiascuntur terreiiarum alis siiui-,
les. Hominum plerique ab ea comedenda idcirco abstinent,15

quod sacram cxistimeiit. Seripliios auiem, cum inortuam ce-
perinl, eam sepelii'c audio et vivaai in retia delapsam iion
;
retinere, sed mari reddere mortuas Aero etiam deflent, ajuiit-

;
que eas Perseo Jovis filio , in deliciis esse.

,
XXVII. Si piscis byacnae iiixncupati, eodeni quo teiTestiis nomi-20

Peculiaria ne, piiiiiam dextrain ad hominem somiio consopitum admo-
nonnulla <le ygas , saiie quain eum i])suiu perturbabis eteiiiin formidolosa j
pisci us.
gegm^ Juiji quieteni spectra et simulacra 'idebit acerbaque ,
iiisomiiia perpetielur. posteaquam tracliuri caudam

Iteni , si
abscideris ipsuuique in mare libenim remiseris

, eam equae25 ,
ventreni ferenti appendas, noii multo certe post abortum pa-

riet. Jam vero siquis, qui nonduuiexcesserit ex extreiiia pueri-
tia, tbyinii sanguine illinatur, non piibescet. Hoc idem tor-
pedo et iiiarinus puliiio nani in aceto putiêfactae
efficiunt;
eoruui caviies , et mento adspei'sae, fugain pilomini facere di-30
cuntui'. Quid ad liaec Tarentini et Tyrrheui sophistae et
mangoncs ariol'UUJ nialoium, qui ])icis usu psilollirimi osten-
deruut ut j)ro vii'is redderent mulieres ?

,
XXVin. Aurata omnium piocium timidissima est. Xani sub Ai'-

De chryso- ctuii lempus, cuiu inaiis accessus et recessus ixiaxime fiunt,35
phrye pisce. gj. ^q allius exaggei'ata areiia ad litus relinquitur, ut naves
saepe ex omnibus aqxiis nudae in terra remaneant; tum pi-

scatorcs, postquajii pupulormii arborum ramos frondibus con-
vestitos, paxilloiuui modo iii umcronein acutos, in areuam
defixere, disceduuL; ])ost aulcm rursus accedens niare secuiu40
imbellem auratarum multiludinem attrahit, quae ubi aestus
recipiocavit et recessit, iii exigua aqua concavis locis retenta
reliiiquuntuv, et vero ramorum metu quiescuntj adeo enim
ramos Acnto agitatos exlioneiit, ut ne loco quidem se coxn-
movere audeant. Quaiiiobicm primo cuique magnum meti-45
culosorurn ])isciuni iniineiuin capere et ferire licet neque ;
niodo ab usu piscandi in,sl,iucli, sed etiani totius piscationis

rudes , atque adeo pueii et feniinac capere jjossunt.
LIBER DECIMUS QUARTuS.
iii mari loiiio }U'ope Epidamuum , ubi et Taulantii ha- I.
bitant, insula est quae Minervae appellatur, earuque pisca- De scombris

,
"cunbns.
tores incolunt ;et istic lacus est, ubi scombiOrum, qui ad pisca-
torum cousuetudinem assueveruiit et maiisuefacti sunt , gre-
,
5 ges aluntur. lis cibaria objiciunt piscatores cuiii quibus ,
iidem foedere et pace deviiiciuutur et captura liberi sunt,

atque eateiius aetate procedunt, ut
;
ibidem ad suin-
niam senectutem. ]Vec sane ignaviter victitant, neque in suos
'3
altores ingiâti sunt j at eiiini de piscatoribus pastuin cuni ma-
lOne acceperint piscationem luox capessunt iit se nutricanti-
,
,
bus piaemium pro iiulrimento persolvaiit. Quare ex portu

solventes ad feiOs scombros gentiles suos natave conteudunt,
ac, simul ut ad eos perveuerunt, cum ipsis ita contiuuo tan-
quam cuui aliqua turina aut pbalange suorum popularium er-
loraiit; et iiimirum cuui ejusdem geneiis ct naturae siiit, non
inter se fugiunt, sed siinul natawt post autem cicures cir-
;
cuni fcros concursantes iii orbem cousistuut et suoruiu cor-

,
poram obstiûctione eos fuga exituque intercludentes suo- ,
rum nutritiorum, iit jiro iis quibus explcti cibis fuerint, il-
20]os reinunerentur,advenlum acerrime tamdiu exspeclant, dum
piscatores eo captorum permultas caedes effecerint.
profecti
Cicures vero matui'e properantes ad portum regrediunlur, at-
que ibidem intra cavernas abditi a piscatovibus coenarn ex-
spectant; quam quideua ipsi eis largiuntur, si ipsos ad pi-
25scatuni adjutores atqiie amicos iidos liabere velint. Haec au-
tem quolidie ac diligeater iicri ajunt.
Scaruui, cujus biiis per totum corpus diffusa est, si U.
coiiiedendum dederis lioiiiiui jecore aegrotanli , et arquato "e scaro.
morbo laboranti , ad sanitatem redibit , ut perili piscatores

50docent.
Capiuntur pisces etiain sine iiassis, haniis et retibus, HI• ,
hoc niodo. Sinus inaris nmlti desiuunt in paludes quasdam, P^ piscatu

quae quidem vadosae suiiL. Ad baec loca perili piscatores, ^^^^^
cum [aer serenus est et] tempestates conquicscunt multos
, ,
}^L•omines adducunt, eosque jubent iuambulare et arenam ea- ,
tenus proterere, et couculcare, quoad ex 'eL•einellti pedum

impressione bene alta vestigia faciaiit quae si pcrraaneant, nec
;
ipsa concidens arena confundat, neque a ventorum pertur-

batioue aqua coiicitetur, iion longo intervallo eo ingressi in
;
202 DC NATURA ANIMALIUM, c. 4 — 6-

vestigiis iuipressis plaiios pisces consopitos ,
[psettas] rhoin-
bos ,
iiusseres , torpetlines, et alios ejusmodi capiunt.
' • [l)e ecL•ino uiaiino et supra dixi, et uunc denuo dicaiu,
eecinoc
J.^2g insui)cr accepi.l Ad stomaclium hebescentem iion pa-
terreetri. lum proiicit echiiuis maniius etenmi \el omnium ciboram
,
fastidio laboraiitem in pristinae Aaletudinis statuin restituitj

atque ad vesicam qaeuuidmodum haiuni rerum bene perili
,
afnniiant, exonerandain utilis est et si corpus scabie infe- ;
ctum eo perungal.ur, ad sanitatem redit; itenj sor-

des cuiu testis ci'eniatas extergit. Cinis terreni lierinacii cre-lt
'
mali ad picem admistus, et locis a pilo iiudis illitus, pilum,
ut sic joco dicaui a suis sedibus fugitivum leducit
, in vini ;
autem potione suiiiptus remedium ad dolores reiiLun adhibe-

tur, et aqua iiitercute laboiântes sanat, ut antea dixi ejus- ;
demque jecore ad assuni soleni exsiccato elepbauliasi labo-jf

rantes saiiantui•.
V. Ex elepbantino geiicre coinua ferainae niajus pretium
De comibus qâm maiis bujusceniodi reruiu scientia instructi et
babere,
((lentibus)e-
.^gj-^^j^, gj; illa iios docent nimirum iii Mauiilania, ciuem- ;
lephanto- ^ , ,
'
. .
r»/ , .
rjjjj, jgfog. admodum quotannis cervis, sic decimo quoque anno cornua^t ,
sis. elephantis excidere solere. Itaque bi in genua incumbeutes ^
usque adeo cornua impellunt et defigunt iu terram expositam

in planiciem [et riguam] quam alteri praeferunt, quoad illa ,
ipsa occultaverint quibus se exonerare tantopere cupiunt;

,
deinde locuiu, in quem abstruserunt et reposuerunt ejusmodiQ;

thesauruui pedibus exaequant et coiiiplanant. Terra autem,
,
quod post paulum herbam jiroferens abdito-

sit feracissiina ,
,
rum cornuuai adspectuiu viatoribus adimit. Eorum vero per-

vestigatores qui sane ad illorum insidias et astus prudenles
,
sunt in euin locum

, in queui cornua defossa suspicantiir,3(
,
utribus capriuis aquam deportanl deiii alios alio ex utribus ;
repletis dispertiunt atque ibidem coiiiuiorantur, et alius qui-

deui dormiens, alius potans, alius inter pocula cantiunculam
caiiens suos amorcs iiieditatur: et si quis formosuiii juveneni
istic vcnationis couiitcm de amore interpellet,,3.
praesentem et
baud minim videturj sunt eiiiin Maurusii pulcbri el
niibi
proceri, adspectuque virili, et rei venatoriae studiosi, iidem-
que, quamvis aetate provecta multos juvenes in amorem sui ,
concitant. Quod si coriiua sint alicubi prope defossa ,

qua-
dam uiirabili illecebra ex utribus sic aquaiii eliciuut, ut vasa4<
exsiccent et exiiianiant.Ji auteui, qui coriiua exquirunt, sta-
tim sine canibus sagacissime praedam odorati locum illuui bi-

dentibus et ligonibus perfodiunt, et optatum consequuntur
si veiO utres permanseiint pleni eos inde transfereutes alio ,
se conferunt. ^•
VI. Duplici tum corde tum sensu animi elepbantus esse di-
Dc duplici citui', et alteiO quidem ira incendi altero mitigari et leiiiri, ,
clcphauii
Mauroruin seimonibus pervagatuui est. lidem de lynce tradunt,
c. 7. 8. LIBER DECIMUS QUARTUS. 203
magis esse simam quain pardalim et summis hirsutam auri- corde, et de
,
culis feraui hanc tuax.iuie saltu -alere, et a J retineudum, quod bncibus.

;
corripuerit, pertinacissiuie alidissiuiam esse. [Videtur et £u-
iji
I
Cur autem
quaerendum.]
ticis
'
ripides hujus tanquam informis besliae meminisse, ciiin ait;
Accedit ille vel humeris aprum fereus,
Lyncemve deformem malamque bestiam.
(diificultei• parienteru)
De magiia strutliione taec etiam quis

i)ventre a sordibus expui'gato lapides iuYeniuntur
eaiii
dixerit.
dicat, a ci'i-
iu ejus
quos L•aecDe
yn.
struthio-
,
posteaquam devora\at, in omaso prope reticuluni diu adser- '^^'"' *^j"^

[
vatos concoquit ; sane ad efficieudaui oculorum medicinam

ii "! ° .^ ^
-11• 1 1• 1 • pieudi ratio-
saiutares suut; atque illius adeps et nervi auxiliuui et salu- ne
tem nervis hominum adferuut. £adem in cursu deiicieiis las-
)situdine coiuprelienditur ab equitibus; eteniui in orbem currit
\'erum equites interiore et breviore orbe circumacti
exterius,
currendo tandem defeseaui adsequantur. Ad hunc etiam mo-
dum capitur Pedibus saue nidum ex sabulo arcbilectans ia
:
solo humilem construit, cujus mediam cavuiii est, labra am-

3bientia alte exaggerat, ac tanquaui iuuro circuinmunit, ne per
labra deilueus aqua 1"
iu nidum iiifluat, et pullos etiam-
Amplius quideiii octoginta ova ex sese
uimi teneros alluat.
parit iiou tameii uuo eodemque lenipore ex
, pullos ex- 45
cludit, sed ex liis partiiu iam in luceui proferuutur partim ,
5iiitra ova iuformantur ,

partiui etiaui foveiitur. Cum autem
''
ipsaru sic incubaiitem vir hujus veiiationis bene peritus aiii-
madverterit, peracuta bastilia mucronibus e ferro smsum ere-
ctis et respleiideulibus circa iiiduni deiigit; et aiicubi prope
, in occulto latens ex insidiis rei eve)itum avide expectat. Stru-
Othio '6 pullos suos amans, el eoruui coiiiortii
quam maxime avida a pastu ac iiimiruiu pi'ius-
, ;
quaui in iiiduiu iutiOeat, buc iliuc versans ocuIus ciicuinspe-

ctat, quod inetuat iie quis ipsain speculelur; deinde arden-
tissimo pullorum sludio vicLa, [et tauquain oestro percita], etsi
ofeiTum splendescit, ita tainen alis, tanquani velis expansis, con-
tinuo cursu [et cum stridore] fertur et intra nidtuii se re- ,
cipit et miserriiiie quidem

, iiam cuspidato ferio implicata et
;
tranafixa moritur. Venator vero id animadvertens, siiiiul cum
[0
•
matre pullos capit.
In Italiae occidentem versus regiouibus civitas est
sus a Giaecis
^ i
Pa- VIII.
tavium nomine, quam ab Aiitenore Troiano conditain ferutit, cum Quomodo

i-1 .j•- auKuillae ia
10 palna capto iii naric terram Aênisset superstes, et diniis-„'^.^
eo quod Meiielaum et Llysseiu propter Hele-teno capjgn-
,
naiu legatione fungente» ipse servasset, quos Aiilimaclius occi- tur.

-x
^^^
,
lodendos suaserat,
IÂmplis muueribus Paridis corruptus et auro,
ut canit Homerus]. Xon procul hac urbe Pata\ao distat alia,

nomine Bitetia ,
quain iluvius Eretenus alluit, et terram non
204 DE NATURA ANLMALIUM. c. 9. 10.
modicaui praeterlapsus tandein iu Eridaiium influit. Ceteriun

iii Ereteno anguillae ujaximae et omiiium pinguissimae na-
scuntur; capiuntuique hoc modo Piscator ad sinuosum lo-
:
cum, ubi latius conflueus dilatatur, vel in saxo ex aqua 1
euiinente, vel in aibore radicitus ventorum lurbinibus ex-5

stirpata, et jani putrescenti [et ad ignem inulili], sedeus per-
piiiguis intestini ovilli recentis ti'ia aut quatuor cubita pateu-
tis alteium caput in aquam dejicit, quod aquae vorticibus
agitatum "olutatU; idemque illius alterum extremimi maui-
bus tenet, in quod quideni ipsum arundinis frustum perindelO
longuni, atque gladii capulus, iiiserluiu est.
anguillas esca latet, [gaudeiit eHim boc intestino]
Xeque '
diu
et conti-
;
nuo earum priina quaeque fame stiinulata liiante ore atque

, ,
immiuenti bamatos ac uncinatos dentes suos in id ipsum iu-

testinuiu defigit, atque boc idem crebra insultalione detralierelo
conatur. At piscator auguillam intelligens ex fluctuatione in-
testino inbaerescere arundiuem ad fiuam alligatum est in-
, ,
leslinuai, ori suo admovet, et quoad potest inteslinum Aehe-

meiiter inflat ,
quod quidein ipsuni defluente bomiuis adspi-
ratione et inipletur et intuiuescit; et venlus iu anguillam il-20
lapsus illiiis [raput et fauces ilatu opplet atque anlielitum
,
eatenus obstruit, ut ea iion queat neque respirare, neque in-

testiiio iufixos deutes detrahere quare suffocatuv [et a '-
bus -^ adversariis calamo
; ,
spiritu, et intestiiio capta] sub-

, |
trahitur. [Hoc cum quotidie fiat inultae a multis capiuu-25
,
tur. Has autem istorum piscium proprietates etiam referre

mibi visum fuit.]
IX. Mariuuiu leonein locustae ferme similcm csse scio prae- ;
De leone
terquam quod corpore tenuior et gracilior apparet, et ex
marino.
aliqua crustarum suarum parte caeruleus , [item quod igna-30
vus est] et forcipes illius maximae caiiciOrum forcipibus fi-
;
gura siiiiiles siint. piscatoribus bene peritis membranas

quasdain liabere dicitur appensas ex testis et colligatas siib ,
quas subjectae siiit molles carunculae et tenerae quae leo-

,
nis adeps appellentur. is ad boc ipsutn, ajunt, boiniues ad-35
juvat, ut squalidam et iiifuscatain iaciem ad nitoi'eai addu-

cat; et cum rosaceo iu uiiguentuni coiiformatus foimae pul-
cbritudinem conciliat, et venustum splendorem emtei'e facit.
Id etiam auditionc accepi ,lenenum leonem sumiiie timere
mariui adspcctum, absurdum scilicet ac formidabilem sed ne-40 ;
que odorem ejus ferre. [Quantopere gallinaceus quidem ab

podem timeatur, supra dixi.] Illuin ipsum leonem terrestrem
dicuiit marini contritaruni cnistariim pulveiem ex aqua bi-
bentein a ventris moibo liberatuin iri. [Haec de marini leo-
nis natura peculiari mibi dicta suiito.] 45
X. Mauinisii asini cursu celen'imi, primum ut se in viam
De a>'iuii dederunt velocissimi sunt
, ut -ento quodam aut avis alis
,
.Maurita::i '
fciri videantur at cito delassaulur, et ipsoruai pedes fati-
;
c. 11 — 13. LIBER DECIMUS QUARTUS. 205
scunt, ac spiritus deficit, [atque velocitalis siiae obUA iscuntur] eorumque
ênatione.
tarditateque constricti insistuut acenimas jjrofuiidunt la- , et
chrymas, non tantopere meo judicio ob futuram niorteni,
, ,
quam ob pediiui infiriwitatem. Quare [ab equis desilieiites]

Maiiritani [illorum collo fuiiein injiciunl, ct sic] alligatos ad
suum quisque equum
et equos et asinos
tiahunt, lanquam
Libycos corporibus esse exiguis,
'. [Ceterum
ciirsii ''
pernicissiiuos superius dixi.]
,
Libycoruiu boum , [qui feri solutique erranl] niultitudo XI.

lOinnumera est, et taiita celeritas, ul unuin insequentes veiia- De ''obus Li-
toi"es interdum fallanlur; quod iiirairum iii alios feiOs inci- ""^.
dant, et ille inlenin sub duinela sallusve siibiens se subdu-
cat; alii autem similes exoriantur et venatoriim oculos fal- ,
lant. Horum quempiam si quis ingrediatur insequi, ipse prius

I5cuni equo defatigabitur. Fessum quidem aliquein tandeiu ce-
perisj [qui vero cursum prinnim instiluunt, eos defatigato
jam equo , iion assequeris]. Quamvis vero multi quotannis
capiantur et mactentur; sobolis tamen eoruni successio per-
foecunda est. Cum vitulis eliam tauri oberrant, et vaccae
20una, aliae foetae, aliae foetus expeites. Quod si quis vitu-
lum adbuc tenerum ceperit, et iion statini occiderit, ex eo
duplici conimodo afficietur j nani cum A-itulo simul mati'eni
comprelieiidit [si ea fecerit
,
quae hic referre opportunuiii
,
est] Postquam venator vituluiu fune alligaAit, ab eo secedit:

:
}5illa filii desiderio iuflauimata lauquam asilo stimulala furit,

,
et cupiens dissoluta reste eum abducere, coriiua impingit, ut

vinculum laxet et distraliatj at enim alteriitro coriau fu- m
complicatioiiem inserto , una cuin vitulo constricta tene-
iiis
tur , sobolem suani iioii libeians, et ipsa insuper vinculo in-

lOdissolubili se implicans. Hujus vcnator cum jecur extraxit,
et ubera turgentia lacte excidit, el pellem exeinit, carnes
devorandas relinquit a\abus et feris j vitulum vero integrum
domum fert, qui et in cibo suavissimus est, [et lacli den-
saudo coagulum praebet].
(5 Marinus draco aliis piscibus reliquo corpoie similis est, XIL
caput vero et oculoium magnitudo teireni draconis speciemDc dracone
similitudinenique gerunt magni enini suiit et venusti ma- "•a"""•
, :
xillae etiam siiiiililudinem quandam babent cum terrestribus ;

et ejus pellis non jirocul abesse a terreiii draconis pelle pal-
•Opanti videtur, squamaium scilicet asperitate; quin et iiifestis
ac venenatis armatur aculeis , tactu noxiis.
hoc quoque non
[inter cetera aniinalium naturae propria XIII.
Indorum rex secundis mensis et bellariis non iis- De secundis
omiserim.]
dem delectatur quibus Graeci, qui palmarum pumilarum fru- ""'"^'^ '"^K'''
*"^""'"
.5ctus expetunt; at ille vermem quendam in planta iiascentein "
secundis mensis igne tostuin adhibet, suavissimuiu quideiu

illum, ut Indi ajunt, [et eorum , qui gustaverunt, iionimlli
asseiunt, quibus ego iidem L•abuel•iil]]. Eidem trageniatum
20(3 DE NATURA ANIMALIUM. c. 14—16•
loco suiil, olorum, strutliionum , et anserum ova. Ex his

ut ipse cetera iion reprehendo, ita displicet niibi, quod
Indi cycnorum, quippe Apollini sacrarum et caiiorarum avium
suboli insidiaiilur , eorumque ova perdunt, ut fama fert.
XIV. De Libycis doicadibus et cemadibus animus est mihi nunc '
De dorcadi-jicere. Doicades quanquam velocitale sunt mirabili tamen ,
'"^'cursu iuferiores sunt equis Libycis. Capiuntur et retibus.
^
[Venlre sunt albo, qui color eis ad laparas usque adscendit 5]
ad ventrein ulrimque latera nigris vittis distinguimtur,
reliqui corporis color nifus aut llavus est et pedes quideml ;
eis loiigi sunt, oculi iiigri, cornibus caput ornatur, et lon-

git>simas aures babent. Porro }<
a poetis etiam nuncu-
pata turbinis instar, celerrime fertur; pilis est rufis et per-
,
quam hirsuta cauda vero albicat ; ejus ocuJi c^âneo colore

,
tincti videntur, ac aures densissimis pilis refertae [cornual ;
antrorsum speciosa tendunt, quibus venatores iiivadit, siiiiul

ad iis metum incutiendum, et nocendum idonea]. Neque
modo in terra pedum celerilatem ostendit sed etiam cum in ;
fluvii confluentem inciderit, bisulcis pedum, [ut ita dicam],

remigaiis ungulis lluctus perrumpit et vero in lacubus nata-2 :
re gaudet, unde sibi paslum comparat, semperque viridia

thrya et cyperum dcpascitur; [unde et venter ei initio veris
evacuatur, postquam jam suos foetus enutrivit].
XV. Piscem esse accepi nomine niyron unde nomen duxerit, 5
De myrone ]jaud equideni scio. £um ipsum esse dicunt marinum ser-2;
*"**'^"
pentem. Si illius utercunque oculus erulus tanquani amule-
tum gestetur oculum improbe adfectum ex lippitudine sicca
,
curabit; et simul biiic alteimn renasci loco eruti ajunt. Opor-

autem vivuni dimiltere, vel frustra illius oculum geris
tet
amulelum. 3i
XVI. Cajjrae ferae in sumniis Libycorum montium verlicibus
De feris ca- commorantes ad boum magnitudinem acceduiit. Ipsarum fe-
pris ijae.
^^j.^^ pectus , cervix et maxillae deiisissimis pilis diffluunt:
froiisrotunda protuberat, tibiis brevibus oculis ravis sunt: ,
cornibus post primum exortum a se invicem aversis, et ab-3£

errantibus et ad latcra incurvis
, non enim sirailiter atque
:
aliarum capraruni montanarum recta existunt, sed eatenus

retorquentur transversa, ut ad armos pertingant, adeo sunt
procera.
transiliunt.
^
£x capris longe maxima ad saliendum habilitate
sunt; nam ex summis montium cacuminibus, [quae pastorales4(
poetae aj^pellare solent] ,
Et tametsi saepe earum quaepiam dum ex uno

vertice iii alleiuni saltare contcndit, ob nimiam intervallo-
facile in aliud cacumen
runi distantiam per praerupta saxa praeceps agitur, nihil ta-

men laeditur; sic est adversus saxorum duritiein menibrorum4f
resistenli firmitate, ut nec cornua frangat, nec caput dimi-
nuat est enim durities ipsorum ingens
; , et ipsarum aemula
rupium. lu summis monlibus plurimas, solertia quadani ca-
c. 17. 18. LIBER DECniUS QUARTUS. 207
ptaiidi caprarii genei-is, nimirum vel jaculis, vel retibus, vel
laqueis , a doctrina instructi compreliendunt.
arlis
Jaiii in aequorihus quilibet \el tardus
pateiiliiun cainporuni
pedibus eas quod ibidem iion Aaleiit ad iuiîciidum, capere
,
5 queat. Earum pelles et cornua aliquot conimuditates babent:

iiam in frigidis tempestatibus ad viui Irigorum atque
excipiendani pastoribus et fabris niateriariis, pelles njirifice
,
prosunt; cornua ad bauriendam de praeteriluentium rivoriiin

confluentibus aut e Ibnlibus, potionem [acstho temporej ad
,
lOdepellendain sitiin non niinori usui liabejitur, quam caJices

etiam anipli tanta enim capacitate sunt, ut ex calore anbe-
;
latiouem, aestumque oiiinein extinguaiit. Ab bomine expolien-

di bene perito cornu iiitrinsecus polituni tres uiensuras iacile
capere potest. XYII
15 Sunt et testudliies in Lybia, eaoque montanae, jêt ad-Oe testudi-
^"
spectu crispissiruae] quariim testa barbitis est accommodata. '" "cis/
Cum equa peperit, carunculam una cum pul]o enatam, XYIJI.
alii in fronte insilam esse alii ad lunibos, , alii ad genitaliaDehippoma-
adbaerescere ajunt; quain sane bippoinanes nuncujiatam equa "^ ejusque

20continuo de-olat. id aulein iit naturae quadani benignitate ""*"**•
inisericordi in equinam stirpem ne si, ut ferunt, id ipsum
;
usque ad extremum vitae diein pullus seniper insitum in se

perseveraret babere, insaiia Aêiieris cupidine, tam tnas quam
ioemina accenderetur. £t forsan Equestris sive Neptuni sive
25Minervae niunus boc fueiit, ad conservandam equini generis
successionem, iie libidinis rabie funditus periret. Quod qui-
dein ipsum penitus cognituiu pastoies habent, ac si quando
ad moliendas alicui aniatorias insidias egeant, ut ipsum ad
cupidineui -eneris inflainiiient, diJigenter obserAant, quando
30Pqua Aêntrem ferens pariat, atque statim a partu pullium (?)
a pullo abscindunt, et in equae ungulara iiijiciuiit (nam in
haiic solum abditum et conditum optime servatur) simul et
puUum , quod ipsum postea non lactaiet mater illo insigni
et propria benevolentiae nota carentein, exorienti soli iiunio-
35lant5 iiam ideo pullum mater vebementer amare ingreditur,
quod illam devorant carunculam. Jam quicunque per insi-
dias cariiem illam gustaverit, insana libidine constrictus tene-
tur ardet et vociferatur; atque eiFrenatus ad ainores etiani
,
turpissimos et quantumvis deformem annosamque mulierein,

,
40cupiditatis adjicit oculos, ac morbum testans obviis omnibus,

quemadmodum conilagret ainoris flamma, exponit ; tuin ex eo
illius corpus ac veneris insania animus
difiluit et extabescit ,
exagitatur. Equam
Olynipiae ex aere excitatara esse accepi,
ad cujus conspectum equi libidinose adbinniant, ac amoris
45fiirore incitaticum ea gestiant A*enereo complexu implicari,
quod abstrusa quadam artificis machinatione bippomanes re-
conditum intra aeream statuam equos alliciat neque eniiii ;
esse tam diligentem fabricam, ut ex ea equi eatenus falli ef

208 DE NATURA ANIMALIuM, c. 19. 20-
induci possint, ut tanlopere ad illius coiispeclum in venerem

stimulaii deberent. [Quod sive veruui sive falsmii est, ita
ut accepi , liteius mandavi.]
XIX. Iii Africa fervciilis aquae lacus esse dicitui', iu quo pi-
De lacu fer- sces et vivere et natare, et ad objectum cibuui adsilire ajunt; 5
ventis a-
^^ ^j j^ ^^^ frigidam
"^
eos inieceiit,
' '
auditionc accepi ipsos
•'•'
quae, pisces . .
-^
alente.
inteiire.
XX. iêi piscatoriae bene periti homiues dicunt, L•ippocampi
De \iribu9 ventreui in viiio decoctum si quis dederit cuipiam bibere, eum
veutris hip- [^multo aliter ct insolentius quaiu ex aliis venenis adiicijJlO
pocampi.
p^.jjjjQ g-^ gj, potione acerrimo singultu laborai-e , deinde tus-
sire, et sicca quidem lussi velieuieiiter lorqueri, niliil interim

excreare sed et superiorem ei ventrein intumescei-e, et cali-
;
das fluxiones in summuni caput eiTeiTi, et vero per nares

rursus teiiues et aquosas defluere, ac pisculentum oduienaJ5
reddere; simul et oculos ejus sanguine suffusos igneo colore
ilagrantes videxi, et eorundem oculoium genas inflari, ct vo-
mendi quideni cupiditate ardere, veruni nihil emiltere feruut.
Quod si iiatura etiam evicerit, id lamen niortis esse signuu],
et lioininein inox iu obliA ionein et deiiientiain incunere sin20 :
in veiitreni iiiferiorein delapsum fuerit, iiiliil horum jaui iieri,

omnino tamen hominem e A'ita excedere. Ex moi'te
qui evadunt, mente capti aquam suuimo studio persequuntur j
lianc enim ipsain idcirco expetunt aspicere , tuni stillaiitem

audire, quod sane eis aegritudiiiis levatiouem adferat, et soni-25
num Itaque ad perennes fluvios, aut ad litora, aut
conciliet.
juges fontes, aut lacus commoraliones eis gralae sunt et ju-
cundaej cuui tamen nou maguojieie desidereut bibei'e, sed
natare, et pedes aqua niadefacere [et abluere uiauus], eis,
pluiimum jucunditalis adfci^t. Suiit, qui iioii liaec mala di-30

caiit liujus bestiac veiitrem crcaie sed liippocampuin algam
;
peramaram ex qua it.a adilciatur, depasci. Veruntamen so-

,
lertia veterani piscatoris, et ad res iiiaritimas bene prudeiitis,

salutaris eliam reperlus est liippocampus 5 is et Crelensis erat,
et iilios adolescenles piscatores etiaiii habebat. Accidit au-35
tcm, ut hic jjiscator Iiippocampos simul cum aliis piscibus
caperet, et adolescentes a rabida canicula mordei'entur [uiius j
ex eis deinde etiam ceteri

piiniuin , dum fratri adesse et ,
opem ferrc conanlurj. Cuui vero eoruin ia Metbymna Cre-

tica [queui vicum esse ajiinl] ad lilus jaceiitiuiii vicein do-40
leiites spectatores iiiteriiciendam caiiiculam censerent, el ilJius
jecur medicauieiituin ad rabiem, edendum juvenibus dandum
esse; alii consulereiit a J)iaiia Ilboccaea salutem petendam
esse senex piscator eos de consiliis , quae adfeiTent lauda-
: ,
tos dimisit, et bippocaniporum diJigenter exenteratorum, ven-45

triculo et intestiiiis abjecLis, alios assos eis comedendos deditj
alios cuui aceto et nielle eoque cataplasmate nior-
contrivil,
sus ulcera obligavit; atque filiorum adolescentium , [excitato
c. 21 — 23. LIBER DECIMUS QU^VRTUS. 209
iiiipsis per hippocanipos aquae desiderio], rabiem vicit, eos-
que ad incolvmiitatem quam•is sero restituit.
De canibus marinis nou pauca in praecedentibus attuli. XXI.
Flu^âtiles caniculae (Lutrafi) specie refermit terrestresDe utilitate
55, n-i •
-iii
et caudam quoque hirsuLani habeiit. Saiiguis eaiiim" "^^"*^ '^'*"
•.• 1• viatili capi-
•
ex posca iJlitus intuniescentes Jiomiimm neivos luitigare di- ,

"^
citur. Ex pelle calcei fiunt commodi, et ipsi utiles jieivis,

ut ajuut.
lOliae procreat;
Piscem 31,is
sic iiuncupatuiii,
ad cubiti uiagnitudiuem accedit, et lupi et '*^
Ticinus Ita- XXII.
^'|>^'"^1'''
P'*''^•
mugilis mediatn speciem similitudineiuque gerit. £jus capti
odor dignam adruirationem habet noii eniin ut ceteri pisces ;
pisculeiitum quendam mittit odorem, existimes vero te ejus

geutilem hcrbam recentem ex terra lectam uianibus tenere.
15Tanta saiie odoris suavitate fragrat, ut qui eum ipsuoi non
videt, gralissimani apibus L•erbam, unde nomen duxit, intus
latere jjutet. Retibus facillime capitur; non itein L•amatis
escaruni illecebris noii adipe suis, \jion serpboj, iion cL•ama,
:
non nou denique strombi collo sed

alterius piscis intestino , ;
20solo culice, improba sane bcstiola et noctes diesque lioraini ,
[tam morsu tum strepitu suo] molesta , quod bac sola dele-
ctetur esca comprebenditur.,
Initium Europaeorum fluiiiinuni uiaximi Istri, ad septen- XXIII.

triones veutos sub Alpium radices subjectum contra solis ex-^^ '**'"•' P•-
25ortiim, a non magno foiite nascitur, [abi geus rei equestris *". "*i"®
I
perita liabitat] deinde simul pei'multi, tauquara stipantes iii-
;
j
digenarum fluviorum i-egem exoriuiitur, et eoium coniluens
continuatus et perennis est, quoruai singulorum nomina eo-
riiiidem accolae sciuntj ii postquam in Istrum coufluxerunt,
I
JOprimogenio nomine appellari desisteiites Europae iluiiiinum

regi de suo nomine decedunt, atque ex eo nuininati simul in
Euxinuui defluunt. In hoc flumine permulti et diversi pi-
sces nascuiitur, coracini, mulli, antacei, et nigri colore cy-
prini, item porci, hesychi albi, percae , et gladii, qui
i5nientissimuQi nomen habeut: cum eiiim oinni i-eliquo corporeDe gladio s.
^-
teneri suat, et tactu mites; tuni deutes eoium nec admudum*'?^'*!''-'^•
ciuî , neque immanes spectantuij iieque sic liorret spina in
dorso, quemadmoduni delphiiioiuin nec in cauda sed quod , :
magnam vel audientium vel idelltium adiniratioaeaa moveat,

Osub ipsis naribus qua respirant et aqua ad brancbias eis
,
,
influit ac refluit , in mucronetn rostrujii procedit , et ia re-

ctum porngitur, sensimque et lenitex• in longitudinem et cras-
situdinem augetur; et dum ad cetaceam magniludinem piscis
excrescit, iilius etiain mucro tandem vel trireinis rostro com-
Sparari potest. A'eque modo cum cibi inopia urgetur, mucro-
uati rostri incuisu pisces interficit atque exest; sed etiam ma-
xima cete propellit et vilciscitur, nou quidem armis ex feiTo
confectis, sed iiatura comparatis ; ut ii, qui magnitudine pro-
Aelian, de nat. anim. I. v. l.
.
210 DE NATURA ANIMALIUM. c. 24- 25-
cesserunt, contra iiavem, mucronem in eam defigentes, ve-

iiireaudeaut. Quidaiu gloriantur se spectaAasse navem Bi-
thynicain in litus extractam, ut carina ejus jam vetustate fa-
tiscens resarciretur, atque in ea gladii caput adfixum inspe-
xisse cujus cum in navem mucronem suuni defixisset, et 5
,
nullis viribus ipsum retrahei'e qûivisset, corpus quidem reli-

quurn a cervice avulsum fuerit, rostrum vero iufixtuii, ut a
priiicipio inbaeserat reruanserit. Capitur iu mari et Istro,
,
nam et salsa et dulci aqua delectatur.

XXI V.
e a gae
mannae
nere quo-
dam
ge- j
Caiiiculae et alia maris alumna aniuialia
gjgjj^ natura insevit
^^ litoia
noctu fluctibus
lucente.
,
gese insinuaiit';
se recipiuiit
.
refugiunt enim pelagus, et

.
quibus auda-10
[cum suinmus pei" aestatem calor visetl'
,
,
'-
promontoria subeuiit, et angustis profundisque fretis

quae iii eo sunt
et ' ^. . .
praecipitia natant, et exposita

,
^ .
pascua, [eo tempoie] iiegligunt. NasciUii• autem genus quod-15

dam algae (seu fuci) iu petris profundis quae magniludine ,
myricam, fructu papaver refert. Fructus reliquo anni tem-

pore occlusus, solidusque, et ostrei instar durus est; dehi-
scit autem ab aestivo solstitio ut calices lOsarum. Exterior ,
pars fructus , iiempe crusta quaedam sive merabrana testaeQO ,
vel osliei inodo dura, et visu quam maxiine flava, interio-

rem qui color caeraleus substantia mollis et tanquaui ve-
,
, ,
sicae inflatae pellucida -alli modo ambit ac munit et ex , ;
hac [interiore parte]] noxium stillat venenum. Einittit auteni

noctu igneum queiidam et veliiti scintillantem splendorem ;25 ,
et, oriente jam Sirio , veneni veheuientia crescit. Quamob-

reui piscatorum iiatio oinnis, quae pancynicum hanc stirpem
appellat, a Canis ortu venenum lioc gigni arbitrantur. Porro
caiies inarini ad igiieum istaiii iii liac marina niyrica iloris
splendorem tanquam inoiniiali alicujus lucri spe allecti, ve-30
,
ueuo partiiu adspersi, partim devorato, et brauchiis etiam

hausto, extincti fluitant. Lude his in rebus exercitati homi-
nes venenum secundarium ex piscium istoruin tum ore, tum
pai'tibus ceteris colligunt; idque ulile est
, quemadmoduni ,
etiam terrestiis aglaophotis, quani etiani cynospaslum appel-35

larunt: [quare autem haec lierba ita dicta sit, si exponere
meiuineriai ex sequentibus iiitelligetis].
,
X^XV. Mysi, non ii qui Telephi Pergainum incolunt, sed infe-

^''îes qui ad Poulum quique vicinorum Scytharum incur-
rum ad , ,
|
istrumpi- siones propulsant, et suis viribus praedictam regionem de-40

scatioue. fenduntj ea prope Hcracleam est, et [cirea Naxium flumeiij
piope Tomin civitatem eodetn in loco Medeam, [Aeetae fi- ;
liam] iinpium illud adversus Absyrtum fratrem facinus per-

,
petrasse, [nefarium sane Colcbidis veneficae inter alia crimeii,

incolae Mysi Giaecis comineniorant], hi iiiquain piscandi45 : ,
,
Jationem observant Imjusmodi. Istrianus natione piscator ad

Istri ripain bouni par impellil, non ad arandiun [iis opus ha-
bensj. Nam queiiiadiiioduuj ut in sermonein hominum ve- ,
nit nulla bovi communitas cum delphino intercedit; sic pi-

,
c. 26. LIBER DECniuS QUARTUS. 211
scatoris niaiiibus unde amicitia cuni aralru? Qiiod si e(|Uo-
runi par adsit, iisdetn utitur; et [juguui ipse Imineiis gerens]
istic accedit ubi coniniodiuii sibi et sedcni el piscatioueni
,
foi"e arbitratur; atque ad i ipain juinentis pabuluiii apponit,

5 unde iiiterea baec compleiidu•, dimi ipse fiiuis beiie firnii, et
ad trabeiiduin idoiiei, alteriuii caput ad iiiediuMi jiijûm alli-
gat ;ex alteio capite baiiium appciidit [validisniinuin illum
acutissiujumquej quem assu tauri pulinone iiistiuctum ad il-
liciendum L•ll•ianulll silurum [suavissiinain ei e.scaiii] dejicit:
10postf[iiain ex linea, ad i|Uf.m bamus alligatus cst quanUini ,
satis sit plumbi, ad inudeiaiuluin tractum appeiidit. Ubi si-

lurus bubulae escae scnsiiin percepit staliiii oscam appetens,
,
[eaque quae desideial)at, abuiule nactusl

,
iiicaute lo-
tis faucibus devoratj et [iiiniia gulae aviditate] transfixus [im-
15pi'Lidens] , diini ex eo eAadere cupit, omnibus viribus funem

exagitat. Quod quidein ipsuiii animadverleiis piscator, cum
sunmio gaudio quam mox a sessione exsurgit, et boves equos-
' admotis slimulis incitat, tanquam arator iam ex piscatoi'e
factus (ut qui iu fabulis subito personam raiitant) ac jumen-
20tis cuin cetaceo bene robusto luctatio est.
pisce Nam bic
istii alumtius omni viriuin conteiitione iii altitudinem se de-
priiuit, illa contra funeni leLiabunt; piscis igitur vincitur ex
ainboium tiactu atqiie in ripani jugo extrabitur.
, Diceret
sane aliquis Hoineri studiosus mulos hcc pacto iii Patrocli
25funeie, quod poeta celebrat , quernos advexisse truncos. XXVJ.
£st etiam in Istio sinus adrnodum profundus et latus, etDepidcatio
spatioso ambitu niari siniilis esse videtiir; profundissimum ne in sinu
, . . Istriperhie-
autem esse ex eo denionstratur quod oiieranae naA'es iiiare
,
,
mem.
. .
transiiiiltentes ad usum accolentium laciim circumnavigant.

30ltaque teinpestatibus cuiii is quatitur, quemadiiioiuin inare
inborrescit. Sunt etiam iri eo insulae et recessiis qiiidam ri-
parum iu quos refugere licet; et crepidines et colles longe
,
eminentes, quibus, cum aestus reciprocatur, iluctus vebemen-

les refringuntur atque eodeni vclut in anguslias compulsi, in
;
35wiai'e ledundaiites aguntur. Hoc ipsum ineunte bieme fieri

solet; tum enini buuc augescentem boreas iuippllit ct conci-
tat, hic adeo duiain glacieiii dcfert, ut baec vecluras om-
neis susliiieatj contra aceiriiiius boreas flans huic resistit, et
undas suas magno motu, [et, ut ita dicain, desiderio in mare
40exonerare festinantem noa sinit, et. repulsum cedcre cogit]].
Sic fit, ut glacies iii allitudiiiem depiiinatur ut bene peni- ,
tus congeletur aqua ejusve coiiiluens viis occultis infi'a de-

,
labalur; glacies vcro cauipus esse videatur, ac per eam ho-

inines accolac vel equis insidcnles, vel jugata jumenta agen-
45tes ,tunc itcr faclant. I)e viilpe, quomodo iinproba et do-
losa haec bestia hujus Tbracii glacieiu [ejusque
firinitatem] exploret, supra dixi. Porro Istri glacies etiam
navem oneraiiam, intev navigaoduiii ei adnasceiis, et in ipso
02
212 DE NATURA ANIMAXIUM. c. 21•
conflueute versantem taHtopere circumligat, ut nec passa vela

opus sint, [uec proreta spectet antrorsum] nec gubernator
navis gubernacula regatj omnia enim et instriunenta et iia-
v-isipsa glacie consliicta tenenlur, nec saue naxis esse vide-
turj non enim amplius iluctibus verberalur; sed in niagna 5
plauicie tumuli, aut [herclej cujusdam speculae [vel promon-
torii]similitudinem specienique gerit. Tuin vectores et nau-
tae exsiliuiit in ilumine excurrentes , plaustrisque oneiâ su-
pra glaciem trans'ebunt [douec i-ursus, exacta bieme, et flu-
;
miiie ad piistinum reverso fluendi impetuni, ipsum jam IstrumlO

calcantes boves oneia navibus reddant quae interim in loco
;
maiient cessantque, donec soluta fuent glacies

, et mirabile ,
gelu adstringenlis vinculuiii laxatuui]. Eo tempore piscato-

res glaciem iii orbem ligonibus perfodientes ,
[ubicunque li-
bueritj ,
ut vel putei vel maximi dolii oslj
putejiui excavant,
esse videatur. Permulti veiO pisces lucis desiderio ex glacie,
tanquam ex teclo incuuibente , effugere cupientes in apertiun
os innatant , eodetuque frequentes congregantur , ut inter se
trudant ; ubi ut in stricta scrobe cum permulti alii pisces
facile capiunlur, tum plurimi cyprini , et coraciui, et percae;20
et xipliiae, qui iiecduin confimnata aetate, iiec mucronato ro-
stro exsistunt; et antacaei, et ii quidem teneri, nam qui ae-
tate processerunt, ad maximi tbunni magnitudinem accedunt.
Is sane pinguissimo est abdomine, ut ejus ventrem lactantis
scropbae suos foetus ubera dicas sicque aspero corio tegitur,25
;
ut eo perpoliantur bastae; ab illius capitis medio [a medulla

(cerebro) ipsiusj ad caudam mollis et stricta membrana per-
tinet, quaui ad assum solem exsiccatam flagellum ad conci-
tanda jumenta efficere possis, [nihil eniin fere a corio dif-
fert]. Cuni est justa inagnitudine , iiuriquam ad cavuni seu30
puteum glaciei pervenit sed aut sub saxa subjicitur, aut in
;
imam harenam ad vitandum frigus abditur. iiam id teuipo-

ris cum gelidum est ilamen et perfrigida tempestas , nullis
,
nec herbis , nec piscibus vesci uecesse babet lantum inertia

;
laboris gaudet, et alitur ex pingui suo succo et quemaduio-35

:
dum polypi , cum pi-aeda destituuntur bracbia sua circum-

,
rodunt; sic is suam pinguitudinem exedens vivit. Ineunte

rursus vere, jamque libei-e fluente Istro, odit ignaviam, ita-
que sese ex latibulis ad sumniain aquam incitans, aquae spu-
ma abundante expletur. Ubi magno murmure i'apidus fertur,40
ibi a piscatoribus ad bunc moduin insidias ei molientibus fa-
cile capitur, ut hanius cum linea in spumani demissus sub
alborem occultetur, et ferri splendor minime perspicuus sitj
is turn ore hiaiite atque imminente liguriens insidiosam escain
devorat, ex eoque perit, unde prius alebatur. 45

XXVir. Cynospastus herba alio nomine aglaophotis dicitur (re-
Dc cynoepa-cortiaiûs enim fidem liberare volo) haec per diem inter cete-
ohotide
^*^'' ^^^'^'^^^
j ^ quibus ue niiiiimum quidem differt, delitescit,
"l
hcrba. ^^^' "^^^ modo agnoscitur j nocte vero stellae inslar lucens,
c. 28. LIBER DECIMUS QUARTUS. 213
et igneo splendore coruscans facile in conspectum venit.
,
Itaque signo ad radices ejiis defixo discedunt, absque eo ne-

que colorem ejus interdiu neque speciem cognituri. Nocte
,
jaiu exacta adventant, et lierbam ex signo agnoscuntj evel-

5 lere vero aut circumfodere tantum , cavent piimum enim,
, :
qui ejus nalurae imperitus eam attigit, periisse ferunt. Ca-

iiem igitur [juvenem] adducunt diei spalio fainelicum, et fu-
iiiculum yalidum arctissime ad inferiorem liei-bae stipitem
vinctum caiii etiam alligant et carnes assas niultas ei obji-
,
lOciunt, [quam longissime interim possunt recedentes]: canis

nidore motus, impetu ad carnes fertur, et herbam radicitus
eruitj cujus radices si sol videi-it, canis mox exspirat, ex
secretis quibusdani ceremoniis utpote in ipsorum gratiam ,
extinctus, sepelitur. Tiuu demuni herbam contingere et se-

15cum domuin ferre audent. Usiis ejus ad inulta celebratur:
et inter cetera, ad comilialem morbutn remedium ex ea lio-
mini commendant; item ad oculoruin
iii eos bumore iiimio, videndi facultatem adimit.
Coclilea luariua uiagnitudine exigua

quod, delato
formae pulcliritu- XXVIII.

,
,
20diiie eximia spectatur; eo maris, ubi sordium 'acuitas est, De IMerite

et tranquillitas viget et in saxis tum tectis mari, tum emi- *'"^'*^^* **
, »
e *)rta
nentibus iuodice, [quae clioeradas vocant], nascitur. Haec "^"
nerites appellatur, et duplex super ea narratur fabula, quas,
ut accepi referam ,iiam iii longo opeie modice ad fabulas
;
25deilectex'e tum animi recreandi, tura condiendi edulcandique

,
sermonis gratia, nibil prohibet. Nei-eo [daemoni] marino,

[quem 'eracenl et minime fallacem esse bactenus oiiines prae-
dicant] Doris Oceani filia, ut canit Hesiodus, filias peperit
quinquaginla [quarum Homerus quoque in Megaris poemate
,
30meminit] post tot

: filias etiam filiura unicum ei natum
esse, [non illi quidem auctores sunt, sed vulgus piscatoruin

praedicat] cui nomen fuerit Nerites, liominum siniul atque
deorum formosissimo quocum Venus etiam in niari se oble-
:
ctarit, magiio illuui amore prosecuta. Cum vero jam tein-

35pus fatale advenisset, et Vcnerem diis coelestibus jussu pa-
audio eam de mari exeuntein Neriten
tris inscribi oporteret,
quoque, delicias suas, secuni abducere voluisse; illum vero
recusasse quod inter parentes ac sorores vivere quam eoelo
, ,
potiri raallet. Et, cum alas etiam, [quandocunque libuisset,

40ad volandum sibi] producere posset lioc quoque iuunus a ,
Venere [ui falloi] acceptum adspernatus neglexit.

,
, Quam-
obrem indignata Jovis filia illum in cochleam ejusdem nomi-
nis convertit; comitem vero et ininistnim illius loco Cupidi-
nera , ipsum quoque juveuem et formosum , sibi delegit : et
45alis, quas Nerites habuerat, eundem. induit. Altera vero fa-
bula Neptunum ait amasse Neriteu et pariter ab eodem re- ,
damaturn esse, unde nomen et celebritas Anterotis [h. e. amo-

ris mului] intei• lioniines exorta sint. Et liunc Neptuni ama-
sium tum alias familiariter cum ipso '^ solitum esse au-
214 DE NATURA ANIMaLIU.M. c. 29-
dio , tuni cununi ejus et eqiios, si quando pei' aequora \e

lieretur, quam pi-oxinie semper secuLuin, marinis bestiis omni-
bus sua celeritale supeiatis : nani pisces cetacei , delphini,
tritoues etiaui, aliique e penetralibus maris excitali, circum-
silieiido currum, et tiipudiando (quod eos faceiê Homerus D
etiam iii omnes mox fessi desistebant, et re-
Iliade testis est)
linquebaiilur a tergo; puer vero proxime eum comitabatur
seniper lluctibus eliam ei ob reverentiam Neptuni se sub-
,
miltenlibus et locuin aquarum divorlio cedenle mari

, quod ;
Neptuijus voluisset tam praeslantis fonnae puerum tum ce-10 ,
teris iii rebus excelleie tum corpoiis liabitu et A'iribus prae

,
cunctis florerc. Soleiii igitui^, inquit labula, pueri celei'itale

commotum succensuisse, et iii coclileam corpus ejus vertisse.
Quam vero ob causam sol iratus hoc fecerit igiioro nec
, ,
expiiiiiit fubula ; verisiaiile est, si quid coiijicere licet in le-l^

bus obscuiis , Los deos fuisse rivales: et soUiii aegre lulissc,
quod lain foiinosus puer in niari degeret, queui ipse digiiio-
rcm inler sidera, quam inler belluas iiiaris, nunierari judicarel.
Hic fabulam utramque lliiieriiu. Prccor autcni deos mihi pio-
pitios csse, et quae narravi in iijelioreni paitem accipeie cfJO j
si quid peccaluin est, id onme fabulis A'ulgi adscribex-e.

XXIX. \^\){ insigiiis Eiidanus el parum nobilis Taiiarus coitio-
l)e piscatu
in Eridano.
^^^^^^ faciuut ibi peculiaria hei-cle piscandi genera accolae
\..,
,
^
exercent; qiiae ex iSlilYlenaei cu]usilain vm, P*-
. ,
etiam
. . , . .
[^ , . .
-
], carminibus didici, non indigna referri. Hiberno quidem25
tempore, duin glacies adslringit aquam sationi operam dant; ,
feitileiii eiiim regioiiem colunt. Deiiide, ineuiile vei'e, non-

duui coniluenle iiigoiibus conglaciare desiiienle, qui anlea
agricolae essent, facli, sinuosuiu locum de-
nunc piscatores
ligunt; quem peracutis
securibus cii'cumcidutit ut iigurae30 ,
rotuiidilate quiddaiu lacui vel paluili simile efficiant: non ta-

men glacieiii prope ripain secaiit, scd in suo statu consislere
sinunLj alque locuin a glacie iiudaluni circunidant aniplo xev-
liculo ,
quod [fune valido ambitur. rete] piscatores Tum
[aliique] iii ac niniirum pei'niulli,35
ripa consistentes trabunt;
etiam piscatoriae artis impeiuti, piscium captionem aniiiii oble-
claiidi causa spectant. Cuni autem ii, qui adducunt, prope
ripam vencrunt lum piscalorcs alii cxtrinsecus glaciem ripae
,
continentcm frangunt; dctinetui- eiiim rete in lacu, queiu di-

xiinus, et prumoveri ultra iioii potest. Ita igitur circuinci-^Q
dunl. glaciei]), uL pars ejus in inedio iain libera ab.solulaque,
ct insulae lluilaiitis iiisiar, cui insistunt, qui rele tiabiiiit,
ab reti j)iscibus pleno ,
duiii ti.iiiilur, A'crsus vipam ngatur ac
iiiipellatur. Hoc quideiii illo iii loco piscaiuli geuus , usila-
tis pisca(ionibus aliis longc dissimile, bujusmodi est. 1^645
piscatoribus vero illis Ilonieiice dixeriiii eos dui)liceni fru- ,
clurn percipere , alloiuDi ex leira alterum ex ilunune, ut ,
iidcin et iiaulac et agiicolae censeiidi sinl.

LIBER DECIMUS QUINTUS.
Hujuscemodi Macedonicam piscandi rationem auditione

accepi. In fluvio nomine Astraeo qui intei' Beroeam el De
,
,
peculiari
quadam pi-
Tliessaloniceu inediiis iluit, distincti -ariis coloiibus pisces
gcandii rati-
gignuntui-j quorum nomen ab incolis 3Jacedonibus melius in-
one iu Ma-
5 terroges. Hi autem indigenis uiuscis iii fluvio Aolitantibus cedonia.
pastum sibi coniparant, quae nec simile de specie quicquain
aliaruin ruuscarum babent, iiec ad apum similitudiiiem acce-
dunt, nec vespanim, [nec denique antliedonuui crabronum] ,
speciem geruiit; L•alUIu tauien aliquaui cujusque propriam

1 Oparticulam referunt. Nam in audacia quiddaui siinile cetera-
rum iuuscai'iun liabent, tum magnitudine anthedoni siruiles
smit, tum vesparum
colorem reddunt, et similiter quidem
bombo strepunt. Eas bippuios appellant indige-
atque apes
uae. Ad suuamam autem aquam versaiites sui gratia alimenti
15pisciuui iialioneui iion latent. Ut ex his igitur quispiaiu ea-
rum aliquam per sumtua apparentem conspexit, silentio sub
aquas subit metuens iie praedam aquae agitatione loco mo-
,
veat: et proxime ad illius uuabram accedens, quemadmodum

vel de grege ovem lupus vel anserem ex coborte aquila ra-
,
20pit; sic is ore hianti atque immineiiti eam devorat [et mox ,
sub aquae superficiern deuuo niergitur]. Quod quidein ipsum

etsi piscatores baudquaquam ignorant , non iis taiuen ruuscis
ad inescandos pisces utunlur simul enim ac L•ominis manu
;
continguntur, et ualivum colorem perdunt, et pennae eva-

25nescunt, et inepti ad cscam piscium ouinino reddunlur. Quae
caiLsa est, cur earum odio inceiisi ipsas a se detesteiitur.
Verutntamen qui piscandi scientiam cognitionemque praeelare
tenent, captiosa quadam madiinatione atque solertia ejusmodi
pisces circumveniunt. Purpurascente eniiii lana hauium cir-
SOcuiavestiunt, et ad eandem lanam gallinacei pennas duas e
bai'ba seu paleis , cerei coloris specieni siuiilitudinenKjue ge-
rentes ,
quaternum cubilorum esl arundo, et
acconiruodant ;
ejusdem longitudinis linea. Has ergo abstnisas insidias in

flumen demittunt; pisces vero colore illecti cupide 2)ergunt
35contra veniie, ac nimiruin lautum cibum se habituros ex
pulchro adspectu arbitrantes ore liiantcs Lamalis escis con-
,
fiuguntur , iisdenique acerbis captivi fruunlur.

Marini arieles, quoruin quidem noinen apud multos per- II.
De ariete
vagatum est, sed non tamen liistoria omnino explicata, nisi inarino.
216 DE NATURA ANIMALIUM, c. 3,
quateiius a pictoribus et fictoribus ostendilur, circa Corsi-

cuin et Sardoum freluiu liibeniant, atque ex summa aqua
eniinentes spectanlur , et inaximi delphini circujn eos natant.
Mas aries alba vitla rediuiitam liabet, ut vel banc
Lysimacbi vel Antigoni , vel alterius cujiispiam regum Ma- 5
,
cedoniae diadeuia dicas. Aiues vero femina quemadmodum ,
barbae appendiculas gallinacei quasdam possident, sic ipsa

cirros ex iiiio collo peudenles babet. Neque modo eoniiu
uterque cadavera cibum sibi facit, sed et -iva coipora cor-
ripit. In iiatando magiios lluctus faciens tempestate, quamlO
ex sua agitatione ciet, iiaves funditus everlit; ac eos qui ,
secuiidum mai'e vcrsantur, rapit. Qui Corsicam iucolunt,

dicunt virum qui cx leiupcstate iiaufragiuin fecisset, iiatandi
,
bene peritura ubi pennultuni maiis natando transmisisscl,

,
circa Corsicam crepidiiiem quandain adsecutum adscendisse,15

ibique constitisse, tanquani periculo jam omni exemptum at-
que securuin post vero quam aries [faiuelicus] eum oculis
;
coniprebciidisset [convolutuni agitatuiiiquej posteiiore sui

,
paite plurimum maie coiicitasse; deiiide ab inlumescente aeslu

sursuiii elatum, instar procellae et tuibiiiis, bominem corri-20
puisse. Haec de ariete civca Corsicaiu. Ceterum oceani ac-
colae fabulantur [veteres] Allantidis reges qui genus ad ,
!Neptunum referunt, in capitibus suis arietuin maritun tae-

iiias geslasse iinperii insigne
, et reginas similiter cirro^ fe-
;
minarum arietani. Tanto naiium robore praedita est liujus-25

modi bcllua ut permullum aera respiralioiie ad se atti'ahat,
,
eaque adspiratione marinos vitulos ad lianc rationem com-

prebcndat: Cum arietem illi iioverunt vicinum esse ad mo-
liendas ipsis insidias in terram celerrime enatantes in specus
,
saxoruni conduntui"; is cognita fiiga insequitur, et contra30

antruni slaus ex coi-poris odore praedam intus esse percipit,
et narium illecebra quadam acri inter se et Aitulos aerem in-
termedium attrabit: hi tanquam ^
sagittain xel spiculum,
,
sic sane [spirationis] illiiis appulsum declinant ct refugiunt;

landem tanien violeutiasimo anbelitus ductu iuviti et tan-35 ,
quam loris quibusdam aut funibus constricti, ex latebra ex-

trabuiitiir, [et strideiit] et ab ariete devorantur. £x earurn
Tiaribus enatos pilos baium rexûm periti magnos usus adferre
testaiitur.
^^^•
Ad promontoriuni Bubonicum innumeri tbynnoruni gre-40
yuno-
jjyg
„gg
rum agmini- '^ ^^
vei-santur. Eorum inaxiQii, similiter ut sues, solitarii
sunt, ct scparatim natant
.
alu, more luporum, bini pabu-

;
i•• i ••.
lanliir alii gregatim, qucmadmodum caprae, iu latis pastio-
;
nibus pascantui•. Exoricnte canicula, et ingravescente aesthO

calore, in Euxinum nalare conlenduiit; et mariiiis lluclibus45
e fervide radiato sole calcscenlibus, inter se velut conserti
conlexlique coiifertis tunnis natant, et corporum conjunctione
umbra quodammodo perfruuntur.
c. 4. . LIBER DECIMUS QRINTUS. 217
Demostratus vir rei piscatoriae peritissiraiis , simul et IV.
disertus, pisceiu quendam esse affirmat specie perpulchrum, De selenc

'?'*'*•
et appellavi lunam, exigua inagnitudine, lata figiira; idemque
ait, cyanei coloris speciem siinilitudinenique gerere, et in dor-
5 so pinnas Labere luolles ac lenes; easdeuique in natando ex-
plicare, et ad similitudinem lunae semicirculum efficere atque :
haec quideui Cyprii piscaloies referunt. Demoslratus vero

addit, cum
plena luna tum iniplei'i hunc piscem lutn
est , ,
si ex his illmn appenderis

arbores iinplere, decrescentc ; '€
lOluna exsiccari atque interire, ac si ad plantas admoveris, eas
marcescere et evaiiescere itera si jam plena A'el crescente lu-
:
no in id aquae, quod in perfossis puteis repeiitur, quis liunc

piscem injecerit , aquam jugem et perennem fore; sin extre-
nia [aut decrescente] luna aquam exarescere quod si hunc , :
l3euiidem in fonteiii scaturientem conjeceris, quomodo dixi de

puteo, is ad rationem luuae vel evanescet vel implebitur.
Quemadmodum in Propontidem ibynni innatant et ena- ^•
ynno-
tant, supra scripsi: jam porro qui Heracleam, Tion, Ama- ^
striam, Ponlicas urbes incolunt, plane sciunt, quo anni tem- ;„ ponto.
20pore ejusmodi pisces eo accedant. Quare turn [ad mare se
conferunt] habentque pei-multa contra eos instruinenta parata,
naves retia speculam in excelsum excitatam quam in lilo-
, ,
,
ris eminenti loco, et circtunspectuin facilem babenti, defiguntj

cujus coniiciendi rationera moleslum mihi non eiit explicare,
25[iiec tibi audire injucundum]. Tigna biua procerissima abie-
gna excitaiit ititercepta et juncta intei' se , trabibus latis et
crebris immissis, ascensum speculatori praestanti-
et faciiein
bus: singulae iiaves utrinque sex remos ac juvenes expedite
reniigaiites habent: retia bene longa sunt, [non admodum le-
30via, et quac magis deprimantur plumbo quam sursum attol-
quille ilantibus ,
'
lantur suberibus; copiosi autem istorum piscium greges in ea
feruntur]. Itaque
coelo
sole illucente
laeto
,
et quasi ridente,
'
,
placide et tran-
conqiiiescente
a tempestatibus iuari , jam propinquare tbynnos simul ut ex
35speciila prudenter et acute speculatoi• prospexit piscatoribus
;
,
unde veniant , denunciat. Si juxta litora tendere oportet re-

tia , significat boc siii vero in iiiteriori niari, sicut dux
exercitus [vel cboro praefectusj , lioc ipsum signo dato edo-

,
cet; [itaque sacpe totum gregem capit

40po
tes in
, iiec desiderio frustralui].
et nou aberrat a sco-
tbyniioruin cobor-
qui ex specula acerrima ocu-
altum sese incitaverint,
Cum
is
' ,
lorum acie borum actiones observat, contenta voce exclamat

recta ad altum reniigationem contendendam, illucque inse-
quendos esse. Hi porro alligato ad alterum tiguum , quod ,
45speculam sustinet, perlongo retium fune. naves ordine remis

propellmit, [ita ut invicem non separentur] (nani et rete in
singulas distributum est iiaves) et prima navis ubi suam retis ,
partem ejecit discedit hoc idem facit deinceps secimda et

, ; ,
218 NATURA ANIMALILJM. c. 6 — 8-
terlia , et quaita; qui quiiitam leinis iiiipellunt, interim se-

parant, ut luox ejecluii Aadeaiilur; reliqui vero
xare debent
retis
deinde alii alio reniigant, et
:
partem Irahit, postea quiescunt.

'nunquam
quisque
Thynni vero circumval-
se
la-
lati per ignaiauJ el tiiniditatem ]ioii se loco movent, [ita- 5

«jue conferti coJiijjrelieiiduntur] , et reiniges, tanquam civitate
aliqua in poLestaiem redacta,
ret ,
populuui capiunl.
Eielrienses, tuni
lU3 el alii
'
,
refeiunt. Ejus
lotum piscium ut poela dice-
[Norunl haec auiici Graeci lum
,
hac piscalione insignes ul Herodo-

auleiii reliqua audietis ab
,
,
,
aliis.] 10
VI.
Piscatores
\iinorum
Sicilia etiain
[Non
,
in
ut luilji videtui" (cum Sophron sua is
j.y^ piscatoris meminerit) imo et alibi quoque piscaluui eo-
Ponto taiituiu capiuntur ibyiini,
'- sed iu
curNeptuiio -"^
-1 t ^ ': /-> • .
preces faci-^"^'" ^^^^ couslat.J Liim autem iani ciicumretiti tenentur,

ant. Neptuno maloium depulsori omnes omnino vota faciunt. [Cu-15
jus rei causaiii daui niecum studiose inquiro iiivenio illos ,
boc daemone inaris doiiiiiio opus babere, ne vel gladius pi-

scis, vel delpbiniis Jiuic tbynnorum aginini captivo accedat.]
,
Nain strenuus aliquis gladius, lacerato reti tliynnorum

siiepe ,
gregi irretito ad se exuenduui cx laqueis facultatein deditj20

delpbinus etiam, ad moliendas retibus insidias aceriiiuus, den-
tibus ea coiificere Jiovit.
VII. In India Praslorum regione, liquido melle
, et iiiaxiuie iii
De vore pluit ,
quod aiundinum comas, de-
in herbas , ac paluslrium
me ito in
(.{(}„^ iniiificas ])astiones ovillo el bubulo pecori praeslatj25
quod quidem ipsum a pastoribus eo ubi dulcis plus roris ,
de coelo delapsum est agitur; et sic illis pastionibus tanquani,
epulis jucuiide pastoresque vicissim suavi epiilo

recipitur,
couipensalj ex pecoi'e illi nani lac exprimunt, 83'85
nec ei, sicut Graeci iaciunt, niel miscere babent necesse. 30
^ ^^'• Iiidica [iijargarita, de Erytbraea enim supra dixi, hoc
I)c inargan-
jjjj^(]q capiluv.l Urbs esl noiiiiiie Peiimuda cui eo teiiipore, ,
tis ludicis *
cum m
Bactris Eucratides regnaret Soras ex geiieris regn
.. .
,
.
stirpe uatus imperavit. Hanc quideni ipsam Iclilbyopbagi iii-

coleiites margaritas, retibus [iiiorbein circa litus amplissiumm35
extensis] compiebeiiduiit. Margariliferae concbae magnoruru
sliOmborum simiiiludiuem gerentes gregatiiu nataiit; et quem-
adinodum apum examiua reges, sic eac habent, tum coloris
pulcbritudiiie luiii magnitudine praestantcs.
, Sumina autein
contenlione uriiialores ideo cerlant ad capienduiii gregis du-40
ceui quod eo capto cunctum giegem rectione orbalum nec
;
loco se mo\entem
elal)i potest
assequuntur; quamdiu
sapieiiter eas regit et coiiserAât.
,
lex fugiendo
,
Jam porro ca-

' ,
plas iii pai'vulis doliis sale condiunt, ubi cum contabuerit

caro et deiluxerit, unio solus reliiiquilur. Optimus Indicus45
cl iii luari Rubro procrealus exisliniatur. Idem in occiduo
oceano ubi Insula Jiiilaniiia cst nascitur; sed is niagis fui-
, ,
\\ culoi-is est luimisque spleiididus. Jiiba in Bosporo etiani

,
freto iiasci scribit, qui et Britannicis iiiferiores sint, et cuni
Indicis ac Eivtbraeis iiullo modo comparandi. Indicus ler-
renus dicitur naturam liabere non propriam scd foetura esse ,
crystalli, iiou gelu concrescentis , sed fossitii.
5 ue gruibus Aolucribus jam prius iiie verba fecisse probe IX.

~5 sed gruem quoqiie pisceiu mariii uiu Coniitljiaci pelagiDe , grue pi-
alumnum, esse audivi. Declinabat autein ea pais Corinlbiaci *''*•
maris, qua grus piscis captus est, Atlicara versus juxta la- ,
tus istbuii quod Atbcnas respicit. Procedebat liic piscis qd

,
lOquindeciui justae mensurae pedum longitudinein crassitudine ;
anguillatn non tamen maximam [ut audio] aequabat. £jus

,
,
et caput et os alitis gruis sjêcietu siinilitudineiiique gerit,

squamae (piimae?) peniiis gentilis avis ei similes sunt. Na-
tat autem non coiivolulo iu spiras corpore, ut alii piaces
15[anguillarum instar angusti et oblongi] taiito 'êO robore sa-
liendi est, ut tanquaui einissuiii a contento nervo lelum fe-
ratur. In sermonem Epidauiioruiu lioc aninial ex nuUo
pisce generaii sed dam Aolucres grues Tbracium frigus, [et
:
reliqunni ad occidenten] fugiunt, [obvio Aentoj tiuu feminas

20ad coituni exardesceiiles tum maics libidiae confla-
,
graiites, inlei• se coiuplexu jungi cupere; feminas

vero suspensum coitum sustiiiere noii posse; idcircoque [nia-
resl seiucii [temere] emittere, quod \Oti compotes fieri iion
possuut ac si supra terram volent id ipsum ad nibilum re-
: ,
25cidere [et perire] siii supra mare id delapsuni laiiquam tbe-

; ,
sauruin per mauus traditum sic a inari bunc foetutu adser- ,
varianimantemque efiici , iieque velut iii alviim stei'ilem il-

,
lapsuin perire. [Haec £pidaiu'ii. Sed et] Deinostratus [vii'

genere mibi ignotus] cujus ante mentionem feci llunc, in- ,
iOquit, piscem vidi et niagnopere coiisideravi, ,cumque ul .
oslendere possem exsiccare vellem, atque coquis ipsum

aliis .
secantibus viscera iiispicei'em, tum ex utiOque latere spinas

exortas rursum inferius inter se suis extremis coire, et simi-
liter atque tabulas legum triangulas esse; luni ejus jecur in
J5longitudinem procedere adspexi, et jecori subjeclum fel lon-
gum instar nianticae aut bulgae, ut faba recens -idel•etur
, :
ubi xevo priiuuin jccur et fel exempta fuissent, aiubo statini

intumuisse•, iit jecuv instai' liepatis maximi piscis videretur,
fel vero lapideiii super quem forte positum fuerat, liquefe-
,
Ocisse. [Hic et Epidauriorum et Deuiostrati sermones finierim.]

Ralionem piscatidi pelamydcs, baud sane pervulgatam, .
non a seria consideiatione alienuni est explicare. Decemju-De captura
venes ad summum aetatis A'igorem ilorescenles expeditamP^^*™> **"'"

, ,
na\'em et celercm conscendunt; et siinulalquc se cibo exple-

5verint, pariter coiitinuo aequalilerque in utruuique na'is la-
tus distributi remigare contendunt alque buc illuc errant. ,
Eorum unus aliquis ad puppim sedcns, arnialas haiuis liiieas

[binas, quibus et aliae adnectuulur] ad utratuque iiavis par-
220 DE NATURA ANIiLVLIUM. c. U. 12-
tem demittit ; tum ad singulos liamos escam ex jiurpura La-

caena confectam [et lana imOlutam] tum lari pennam ad ha-
mum quemque alligat, ut ab occurrente aqua sensim et le-
viter agitetur. Pelaiiiydes autem escae sic iustructae illece-
bra delinitae iu bamos innatant; et cum ex iis aliqua ligu- 5
ritione apprime stimulata os in escani impegerit, tuni reliquae
consequentes Lamis configuntur, ut liami ob multitudiiiem uno
eodemque tempore transfixorura jiiscium Aexentur. Juvenes
vero remigare desistentes, de transtris surgunt ad subtrabendas
lineas multitudine piscium onustas: quos posteaquam in 3610
subdiixerunt, secundissima piscatio ex permagno piscium iiuniero
aperte ostenditui'.
XI• Mustelam terrestrem aliquaiido [mulierem fuisse] audivi,
De musfela eodemque nouiinel Aocalam, fquo imnc a Graecis quadrupes vo-
terrestri et '"
, -
, ^ :'
caturgalej incantationum r
acAenehcioruinpentam,
•j-
immoQicepro-15
•
•
DariDa
tervam, et incesta libidine laborantera nec illud me latet, quod ;
ab Hecate irata in banc ferani conversa dicitur. Sed baec dea

milii benigna sit, ego L•ujusodi fabulas aliis relinquo. Hanc
bestiam iusidiosissimam esse constat, iiique defunctos bomines in-
Aadere, et, nisi arceatur, eoruni oculos diripere et exsoibere.20
Testiculos ejiis inulieri sive dolo , siAe sponte, appensos omnes
conceptus, et fecunditatis vim, abolere dicunt. Ejusdem '53,
nescio quo modo praeparata, harum rerum aii;iflcibus cognito,
immissa vino, amicitiam dirimunt, et benevolentiam
et insidiose
gis et
lant,
',
prius coalitam dissolvunt, ut quidam ajunt. [Venim haec ma-25
quibus Martem suum inimicitiae principem co-
cedamus.] £stetpai'vuspiscis, mustela nomine, qui nullam
'
cum mustelo dicto pisce communitalem habet. Hic enim cartila-

giiieus est, et pelagius, ct rnagnitudine praestans, siirnil et cani- ,
culae piscis speciem siniilitudinemque gerit mustelam di-30" :
ceres esse hepatuui ; nam piscis est pai'vus, et oculis conniventi-

bus, pu2)illae oculorum ad cyaneum colorem accedunt; ejusbar-
ba quam Lepati major est, etminor quam cbremetis; algas depa-
scitur, et saxatilis est, atque similiter ut terrena oninium ca- .,
daverum, in quae inciirrit, oculos exest et conficit, [ut audio].35i

[Qui Epiruni incoluntl piscatores quidam veneficiis dedili ad
eadem hac marina jiiustela utuntur, ad quae alii terrena. Por-
ro cum plerique pisces carnivori sint, homines urinatores, qui
inaris iiiteriora scrutantur, mainuim voias et pedum vestigia
denigraiit, ut parliuni istarutn splendor obscuretur; hae enim4(r
prae ceteris huHiani corporis partibus in aqua resplendere, et
pisces ad se allicere solent.
XII.
Cbamae marinae et vaviae et inultiplices sunt aliae asperae, :
De chamis
aliae laeves quaedani digitorum compressu confringuntur aliae ^
;
;
vel saxo aegre coiiteruntur; et bae quidem iiigerrimae sunt, non-4-

Tiullae argentei coloris similitudinem gerere videntur, illae utro~
que colore mixto insignes. Ac queniadmodum earum est
et multiplex genus sic multas et diversas sedes habent quae-
'3
, ;
dam enim in litoribus dispersae jaceiit iu arena, vel in linio
quiescunt, iioniiuUae sub algam subjiciuntur, aliae in limo
commoi-antur , aliae saxis tanquam mordicus adbaerent. Ae-
stivo tempore, cum incipit niessis, in Istrico mari gregatim
5 supei-natant, [et leviter fei"uutur: cuni aiite id tenipus sua
sibi mole graves eilei-rinon possent]. Euri, [boreae] et au-
slri idcirco fugientes sunt quod eos ventos ferre non possint.
,
Coiitra ex tranquillo uiari uiirilica voluptate adficiuiitur, et

favouii mollibus auius adflari gaudeiit ; eamque ob reni in
10latebi'as abditae, [et suis conniventes testis] cuni a tenipesta-
tibus mare senliunt conquiescere, et favonium flare, tum re-
lictis sedibus , ad suinmam maris aquam natant et apertis te- ,
eminent
stis et tanquaui vel sponsae e tbalamis prodeunt,
,
vel lOsae ad solis radios exporrectae ex iiivolucris [seu caly-

15cibus suis] erumpunt; [quiescentes igitur ventum expectant
placidum ac secundunij qui si contigerit] alteram concbam
substernentes , alteram erigentes hac pro velo , illa pro navi
,
ad naviganduin utuntur ut si eas procul videas [sic per tran-

,
quillum mare natantes] classem naviura existimes. Quod si

20navem ad se accedere senliunt , aut belluae impetum , aiit
valentioris piscis natationera metu percussae , contractis uno
,
impetu frequentes delabuntur et occultantur.

testis,
Haemorrbous e genere viperarum in saxorum cavernis XIII.
domesticam sedeni babet ;
pedem unum tuin longus est , tum De haemor•
J5a capite in tenuitatem ejus corporis babitus pi-oceditj colore
'''**"'
"P^"•
est partiin flammeo , partim nigro ; ejus caput tanquam cor-
nibus quibusdam inboiTescit. Lente serpit, et ventris squa-
mis terrara premens, tortuosa via progrediturj gradiendo etiam
leniter subslrepit, unde ejus segnities [et infiimitas] ostendi-
lOtur. Primum ut momordit, statim punctus cyanei coloris
exoriturj percussus stomacbi doloi-ibus affligiturj ventei' co-
piose fluit et exbauritur; et priiua statini nocte sanguis per
nares, fauces, et aures, cum biliosa saiiie emittitur; vesica
quoque sanguineam uiinam reddit ; cicatrices vero , si quae
5sint in percussi corpore, etiatn si consenuerunt, tamen re-
crudescunt et rumpuntur. At si haemorrhois femina morsum
alicui inflixerit, sanguis etiam pei' summos ungues emanat,
et gingivae quoque veneno inficiuntur, et sangxiis ab eis fluit
copiosus , et eliduntur dentes. Iii lianc feratn incidisse ajunt De Canobo
,, )Canobiun Menelai gubernatorem in Aegypto, Thonide regnante ; et Helena.

et Helenam , cum itn veneni intellexisset serpentis spinam ,
confregisse, et pharmacum exemisse ; in qucni vero usum hoc

eximere et reservare voluerit, ignoro.
Adferunt regi suo Indi [animantes diversas, ut] tigrides XIV.
cicures , pardos mansuetos, oryges quadricornes item boumDe aDimali- :
genera duo , quorum alii ad cursoim velocissimi sunt , alii ''"^ "^^ *'*'
°°**
perquam feri [et ex bis bubus (eonun caudis) etiam inusca-
:
"'j^tjg
ria faciunt, qui corpore omnino iiigri sunt, caudas vero egre-
:
'
222 ^ NATURA ANIMALIUM. c. 15—1«.
gic albas habent.] Columbas quoque luteas adferunt. quas

unquam mansuefieri aut cicurari negant ; et aAês, quas cer-
ciones nominant; et canes generosos, de quibus supra dixi
eL simias albas , et aiias iiigerrimas ; rufas eiiim taiiquani iii- ,
liiiuiii libidiiiosas et iiicontiiientes erga mulieres noii ferunt 5 ,
iii civitates j et si lOrte iii eis lepeiiantur, tanquam adulleros

exosi occiduiit.
XV. Magnus Indorum rex quotannis uno die ceitauieii no!i
De cornige-ijjodo proponit, [ut alibi dixi] sed etiam besliis
L•omillibus
ris animali- .• •. -i
coiiiuiis; quae sane iiuer se cornibus appelente.<, nurubihlU
,
•••/. ,,
jj
ludos. natura quadam eatenus stienue decertant, quoad adversarium

iunditus Anceriiit; sicque omni iiervoi'um coutentiune, queiii-
adinodum atliletae, ut aiit iiiaxiuio adiitiantur praeniio aut ,
glonam capiant certauiinis luculenlam niLuiilur. Ralionit; ,
quiueai expertes sunt [luctatores isli] taiui tcri, arietes man-J5

sucti, [et qui Yocantur ^]
ct asiiii uiio arinati coniu, de-
nique byaenae; quod aniinal capi-eis miiius esse ajunt, sed
cervis anijiiosius niulto [et cornibus ferociensj postreiiii iii :
certamen veiiiunt elepLanti, qui inter se vulnerant, et alter

saepc alteruiu \incit atque adeo interimit, saepe etiaiii uler-i20
que vulneribus confectus simul decumbit.
XVI• Viperae catulos Theopliiastus scribit parentis uteruui uoii
De vipera- exedere, atque conficere; neque saiie, ut quiddam ludens di-
"^""^ ^" " cani, foribus effiactis, obstructum exitum perrumpere ; at eniiu
icmiiiaeuterum aiigusliis coinpulsuin non ainplius reniti posse,25
[ut Homerice dicaui] sed disiumpi. Cujus seiitentia ila rem
liabere milii ad veritatem plane peisuadet; siquidein et mari-
nae acus, quia tenues sunt, et haudquaquani sinuosaui et ca-
pacem alvuin babeant, idcirco siiuiliter a suis foetibus adli-
ciuntur, ut jam ante sci-ipsi. Interiui vero HeiOdotiiiu iOgo,30
ne mihi succcnseat, si ea ,
quae super viperaruin partu ipse
adfert , ego fabulosa ceuseam.
XVII. Naturalis quaedam communitas et occulla aflliiitas leoiii
De affiinta-gst cuni dclphino non ex ea parte solum quod uterque im-
; ,
e qua ara
^^^^.^^ ^ j||g qui Jem terreiiis bestiis , hic vero aequoreis 5 sed3f
(Itlphini. etiaiu quod senectute ambo tabescuiit ; et cuni sunt aegi-oti, j
illi terrestris simia inedelur , liuic marina qiioque reme-

siinia
dio est. Simiam enim iii uiari quoque esse alias dixi quae
,
similiter huic, ut illi terrena ,

medicinam uioibi adfert.
XVIII. [Intcr feras, quae propter ingentem illaruiii numerum de-4'
4f
Desepedone g(,j.i]jj nequeuiit] sepedon est perniciosus serpeiis: queii] tutu
,
berpea e.
jjgm.g haeiiiorrhoo cognatum, luin colore siniilein esse, Mi-
caiicler cccinit: sed celeiior esse videtur, et quoiiiain per gy-
ros et flexioiies gradilur, parva apparet; quod quidem causa
est, quamobrem iiispcclantes nesciant de ejus inagniludine ju-4| 45i
dicarc. Vulnus, quod infert, accrbilatis pluiiiuuiii liabet, et

bene petiitus iiilrat, et putiefacit; qua ex vi iiomen traxit..
lnexpiabili celeritate ipsius Aenenuin in universum coi-pus
L•. 19 — 22. LIBER DECIMUS QUINTUS. 223
transitioiieni facit ; capillus eiiini laiulitiis iiileiit, tum siipei-
ciliorvuii et palpebrarum pili defluunt, uculi uilusi tenebris
obscuranlur; [et corpori uiaculae, tanquaiii atlusta a sole cutc,
superveniunl.]
5 Teirestiis tesluilo aiiimal est libidinosissiimiin sed nias; XIX. ,
femina eniin iioii nisi invita coit. [Cujus rei causaiu inqui-De te§tudi.
rit] Demostratus, [seiiator Romanus iiec idco tanieii hac in uum terre-
,
re fide digiiior, iiisi j)aiiter rei etiaui pi.scaloiiae exquisitam**^"""*^"''"•

notitiam sibi coinparasset, et quaecuiu[ue coynovit, dictione
lOetiam veiiusla oinassel coudidit autcni iii
j iallor, et alia ,
quaedani, et arguniento giaviore ingenii dociiinaeque suae

specimen edidit aduiirabile. Hic inquam] sciibit, [si quid ,
aliud in causa sit, cur femiiia uiaris coituui avciselur, iion

satis sibi exploralum esse; Ijaiic vero suaiii esse conjccturani] :
15Feuiiiiajn duin coit, humi stratani, ail, siipiiiain jacere;

,
deinde, expleto coitu, piopler testae iuagniludineni [et cor- ,
poris in terram iiisum] cuni se couAeitere iioii queat, escani

,
paratam a niaiito reliiiqui cuui aliis aiiiujalibus, tum aqui-

lae; unde fit, ut mares eas ad coiluiu ideo illicere non pos-
20sint quod feminae magna moderalione Jibidiiies contineant,
,
et salutem voluptati anteponant. At enim inaies mirabili

quadaiu iiatura illecebrani amatoriarn, et oninis inelus obli-
vionem adferenteiu, fenjiiiis injiciuril; neque lamen bujusce-
niodi illecebrae siint caiitiuiiculae, quales Jieotrilus ])astori-
25tiae lusionis compositor migalur; sed occulta berba, cujus
neque ille nomen se scire dicit, neque aliuin cognoscere con-
fitetui". Itaque mares eam ore contiiieiites ad libidinem fe-
minas alliciunt, et [jam illi amoi-em dissiiuulant: feiuiuae ve-
ro,] quae hactenus fugiebaiit, riunc exardehcunt ad coitiim,
30et securae de se iiullo auiplius liinore adfaiuntur.
Nicas locus esl vicinus Thessalonicae civitati xMacedoniae, XX.
iii quo gallinacei funiiliari sibi cantu destituuritur, atque omni-Dc gallina-
no uiuti sunt. Inde proiluxit piOverbiuni de re inipossibili, '^^*® >ibae. ,
quo dicitur, Tiinc illud Jiabebitis , ciiTtiNibus tiicurlverit.

33 Alexander [dutn [iidiae Joca alia oppuguat aut \astat, XXJ.
alia eliam capit], cum alia pleraque animalia inveiiit, tum^*' dracoac
""*="•
draconem, queni quia sacrum in antro quodam Indi existi-
,
niarent, et siunma religione colerent, idciico sumuiis preci-

bus Alexandruiu obsecraiunt, iieillum ipsuni invaderet quod j
I 40ûiJ^"i ipsum ille annuit. At enim diaco cum piaetereunlis

exercitus slrepitum sensit (quod sit animal tum audiendi tum
videndi acerriino sensu praeditum) iiiaxiino sibilo et ingenli
afflatu edito, onines exterruit et perturbavit. SeplTiaginla cu-
bita longus esse dicebatur; non lamen eis totus apparuit, sed
45illius soluni caput ex antro eininuit oculi vero ejus ad lua- ;
gni [et rotundij clypei Macedonici magniludineiii accessisse

dicuntur.
Coruicibus studium est irritaz-e aquilasj bae vero illas XXII.
224 DE NATLRA ANIMALIUM. c. 23- 24•
De aquila ct praeclare contemnunt et deorsuin ferri sinuntj ipsae sursum

,
curuice. subvolantes 36^616^11 locum [celeri alarum remigio] secant:

quod quidem ipsum nou cornicum tiniore ajuut (quisnam hoc
dicat, qui plaiie sciat aquilarum vim?) sed propria quadarn
animi magnitudine earuiu infra se volautium lapsus facile pa- 5
tiuntur.
XXIII. non modo Neptuno, sed eliam
Ponipilvira piscein dicunt
Fabula de (Jus \n Samotliracia sacrum et carum esse. Ob eamque cau-
Pompiio es
g^jj^ piscatorem olimnomine, sicut dicitur, Epopeum (Opo- ,
Discem mu- P^*^'") ^'^ Icaro insula iiatum cui Clius erat quod aliquandolO
, ,
taio. cum nihil aliud piscium praeter pompilos cepisset, eosdem

cum filio protinus huic pisci meritas poeuas per-
comedisset ,
soU"isse ; facto in ejus piscatoriam im-

eteniiu cetacea bellua ,
petu , ipsum [in conspectu filii] devoravit. Pouipilum hoslili

odio delpbinos persequi ajunt, ueque eos tamen hoc iiupunel5
facere ; cum enim buuc gustaverunt discruciantui" et couvel- ,
luutur continuo et quod furore inflammati consistere uon

;
queunt, idcirco in lilora expelluntui atque fluctu ejecti a ,
cornicibus maiitiiiiis gaviisque exeduiitur et conilciuiUur. Apol-

lonius Rbodius sive Xaucratites
, dicit bunc aliquando bo-20 ,
mineoi fuisse poititorein et cuui puellae, inquit, Apollo auioie

:
teneretur, quacuui etiain couiplexu veuereo jungi couaretur,

liaec effugiens Miletum Aeuit et Pompilum quendam preci-
,
bus obsecravit ut se Irajiceiet is quidem paruit ; at vero

, :
Apollo sese ostendens lianc quidem rapuit, navem autem iji25

lapidem Poinpilum in piscem convertit.
,
XXIV. In bubulo pecore, quod incitato cursu \"alet, curam Indi

Debobusln-ponuiit; et simul de eorum elocitate lex et perinulti prin-
dicis curfu cipes decertaiit, iieque turpe ducunt pro bujusceruodi aniuia-
'*"*"'
lium genere auro argentove spousionem facere^ adjunguut au-30
tem ipsos bigis et fortunae aleam super
tur.
, periclitan-
Equi igitur iu medio jugati currunt, at boves utrinque
'3
loris annexi donec ad ruetam quae a carceribus sladiis ab-
,
,
est triginta, perveiitum sit. Aequales sane ac pares boves

equis ciUTunt, neque \'elocitate alteros ab alteris internoscas.35
Quod si quaiido rex de suis bobus cum quopiam sponsionem
fecerit, in taiUum contentionis studium procedit, ut is ipse
in cumi sequatur atque aurigam iucitet.
, Ls saiie quidem
equos stimulis cruentat, a bubus inanus abstinet, siqui-
dem ii iiuUis admotis stimulls incilato cursu [sponte] ferua-40 1
tlir. Ac uimirum tam ambitiosa est bubuli certaniinis con-

teutio ut non divites modo et domiiii magno pretio deposito
,
inter secertent; sed etiam spectatores ut apud Homerum ,
Idomeneus [Cretensis] et Ajax [Locrus] , inter se certautes ,
repraesentantur. Suut item apud Indos alii boves, maximo-45

rum bircorum magnitudine ii quoque per se conjugati velo-
;
cissiiue cuxi-unt, iiec miuus strenue quam Getici equi cursum

couficiunt.
c. 25 — 27. LIBER DECIMUS QUINTuS. 225
Equos eiFerari et tanquam rabie inflanimari ferunt, bi- XXV,
bentes ex Cossinito llumine TJiraciae, qui defluit in Abderi- Varia de
equis.
tarum regionem, et in Bistonicum stagnum influit; ubi Dio-
medis Tbracis, qui immaues illos equos habebat, quos Her-
5 cules expugnavit, regia olim fuit. Ex eodein niorbo laborare
dicuiit equos bibentes de fonle Potnio is est in loco [quem ;
,
Potnias vocant] , iioii longe ab urbe Thebis. Item Oritas et

Gedrosios fama est tauquam foenum pisces equis edendos
,
objicere. Celtas quoque audio boves et equos piscibus alere.

10[Apud eosdem ajunt equos odore liomiiium oiFensos ad mei'i-
dianas Europae regioiies perfugere, praesertim austro flante.]
Nonnulli quoque testantur Macedones et Lydos piscibus equos
suos pascere, quin et oves Ljrdiae et Macedonicae ex eisdem
pinguescere dicuntiu•. Apud Mysos cum equinum geiius coit,
'15quidam velut L•ynlenaeum quendam nupliis praecinunt: uiide
cantus 8336pennulsae equae inox gravidae fiunt et for- ,
mae pulcbritudine eximios pullos ex sese pariuut. Istud ye-

ro etiaui audivi, equos aetate adfectos pullos cum ceteris iii
rebus debiles tum pedibus infirmos procreare solere.
, Quod ,
20ad aetatem et vitam equoruni mares ajunt ad annos triginta

,
quinque vivere.
In secunda mansione eoruni qui a Persicis Susis iu Me- XXVf.
,
diam proCciscuntui', perniagna scorpiorum multitudo nasciDe scorpio-

diciturj idcirco Persarum rex^ quum eo suscepit iter, triduo ""™ ^" ''^'^"
25aute omnibus imj)erat ut eos veiientur et ei, qui ""»08/^^;^^ jj^^j™ ,
confecerit donat muiiera: nisi enim lioc fit, locus transiri tudine.
,
non potest iiam subter omnem lapidem et cespitem abditus

j
scorpius manet. Rboetienses ajunt a scolopendris pulsos esse,

cum infinita earum
vis in illos ingruisset. Iu Cyi'ene diversa
30tum colore, tum forma, murium genera nasci traduntj ac
quosdam ipsoruni, quemadmodum mustelae, ita lata facie esse ;
alios ecbini speciem similitudinemque gereiites acutas spinas

liabere, quos indigenae ecbeuatas appellant. In Aegypto au-De muribus;
dio bipedes mures maxima iuagnitudiue esse, et prioribus pe- l>ipedibus.
J5dibus tanquam manibus uti; [eos enini breviores esse postc-
rioribus.] Hos videre memini, Libyci sunt; i-ecti duobus pe-
dibus nitentes gradiuntui- cum autem ab insequentibus ur-
,
gentur, saliunt. Haec Theophrastus prodit.

Attagenes aves ferunt ex Lydia in Aegj^tum traiisporta- XXVII.
'^^ ''"ê^''^
[Otas , et in sylvam demissas, priiiio coturnicis vocem edidisse ;
post cum fluvio [non] ex ripis suis excedente coelum pesti-

lens factum esset, quo multi passim mortales perienint, ejus-
? ,
modi aves ron intermisisse longe clarius et articulatius
quemvis explanatissimae linguae puermn loqui, et dicere,
^Tols id est, Ter mala malis. Idemque
,
]
quam
ajunt eas captas nou solum non mansuescere, sed neque id-
circo amplius pristinam vocem edere quia arctior custodia ;
ipsis silentium infert. Quod si in libertatem volandi dimit-

Aelian. de nat. anim. I. v. l. ,
226 DE NATURA ANIMALIUM. c. 28• 29
tantur , et iii suas sedes perA eniant rursuni vocales fieri, pa- ,
riterque cum libertate voceiu lecipere.

XXVin. Scopes aves (quaruin Honieius in Odyssea mentionem fa-
De scopc cit , cum earum inullas ciicum Calypsus auti"um vei'sari scri-
^^^ saltatione etiaiu compreliendi dicunl viri saltandi petiti; 5
bit)
quae, si adL•ibenda illis fides sit, appellatur. Nain
quod avibus jucuudissimum sit quosdam ridicule imitari
iis
et illudere, ex eo profectum est id est, ,
effiiigere, et iioii aberiare ab eis iniitandis, quos ludicra ad-

simulatione imitantur. Miiior est liaec avis quam noctua;10
plumbei coloris [saturati] similitudinem ejus pennae gei'ual,
et albicantibus maculis distinguuntur ; a superciliis secundum
utraque terupora duae plumae exsistunt.
/?;
Calliinacbus duo
?
genera ponit,
sit , alteriun
per sigma sed
et
mutum.
legi oportere
,
los adversus Hoineri de hac ave sentenliaiu

?
quorum alterum vocale
Aiustoteles
[et peccare il-
qui sigiua prae-
lixerint;] et aliis quidein anni tetnporibus nou comeduntur,
dicit apud Homerum nonl5
,
;
autuinuo vero uno alteiove die capti comedi possuiit. Diffe-
XXiX,
Fabiiia
eraiia
maeorum
rcpiiia.
'
<ic
runt autem scopes a perennibus illis corpulentia , et tiirturi20
el
audio
^
palimibis similes suut.
Pygniaeorum gentis propriuin et peculiare regnum esse
,et cuni masculum geiius regium aliquando defecisset,
iyguiaeis, supra
ficeretur,
.
inde aniiuo
niaxime vero Juuoneuj
, Geranam uomiiie. ipsis iinperitasse; quae, cum a
,
,'',.. •
quam deceret, diviius prope iuononbus ad-25
inflata ipsas etiam deas
Minervam, Diaiiain, et
contemnebat
Venerem, ne
j
-
tantilluin quidetn cum forma sua coaiparandas esse dictitabat.

[At buuc suae morbum iiou impune tulit; nani]
jactautiae
a Junone ex homine in avem adspectu turpem protinus30
irata
conversa quae nuuc gei'anos (grus) iiominatur, et Pyg-
est,
niaeis infesta est «aiu ob causam quod illi, immodicis liono-,
ribus ei delntis ad insaniam el exiLium eain adeeerint.

,
:
LlBEFv DECIMUS SEXTUS
Purpurarius piscator, si postquam purjiuram noii in ho- '•
minum cibum, secl ad tingendas laiias comprelienderit, inex-^^P".'''"""^f

haustuiu [consLajilem et genxiinum] velit fieri colorem, et jatione
,
periecte tinttuiii, uuo saxi ictu purpurain iina cuin testa in-
5 terimit. Quod si leviox' plaga inferatur, et etiam lumc spi-
rans reliuquatur atque iterum lapide pei-cutiatur, ad tinctu-
,
ram fit inutilis j nam ex eo dolore tincturam amittit, [sive

illa per ejus corpus dispersa inibibatur aliter effluat.] ,
Quod quidem ipsuni jnaeclare Homeruni intellexisse dicuntj

lOidcircoque uno ietu celeiiter niorieutes purpurea morte affici
ait, pervulgatum suis veisibus illud canens
Purpurea illum mors , violentaqne Parca peremit.
Apad Indos ititelligo psittacos aves nasci, quorum su- [i.
pra etiam meiitio a nobis facta quae aiite prae-Denonnuiiis

est ; ea vero ,
15termisi, nunc commode addaiii. Tria eorum genera esse au- '"'''^" '''^''-
dio: lii omnes verba quae didicerint, tanquam pueri, red-

,
"^'
dunt, et sermonis imitalione Lumani loquaces eadullt. At

in sylvis aibus proprium edunt sonum nullmn vero arti- ;
culatum et significanlem exprimiiat indocti adliuc [et non- ,
20dum loquaces.] Suiit et pavones in india maximi ouiniuni,

et palumbi quidam parvi (quibus a livido colore apud Grae-
cos factum est nomen) virides peiinas babentes ut is primo ;
adsjiectu ,
qui sit rudis in scientia avium ,
psittaciim , non
palumbum dicatj eainim labra et crui'a colore (rubro) Grae-
25cis perdicibus sunt similia. i\ ascuntur el gallinacei maximi
;
nec rubram babent cristam, ut nostri, sed ita \'ariani et ilo-

ridam, quemadmodum coronam ex floiibus contextain pen- ;
nas posteriores non inflexas liabent, neque in orbem vevolu-

tas, sed latas quas cum non erigunt, ut pa"ones tvahunt,
uOeoriim pennae [partini auri, parlim coeiulei vel] smaragdi co-
lorem gerunt.
Nascitur iu ladia etiam alia avis ad sturni niagnitudi- in.
nem accedeiis , variis coloribus picta quae et huuianam vo- De cercione
,
ceui effingit, et psittacis vocalior, et majore est docilitate ac ^*^*^ *'"'"^"•

35ingenio; nou tauien ab bominibus ali libeuttr sustinet, sed
libertatis [aliarumque aviuni, cuui quibus una pasci consue-
vit] desiderio famem polius qiiaiii servitutem deliciis cibo-
,
rum refertam, amplectitur. Urbiuui, qiias Alexaiider PJiilippi

illius in India excitavit, et Macedonibus iiicolendas dedit, ul
40Bucephalorum [et adjaccntis agri] et CATopolis aliaiuiiK)vit

P2
; :
228 ^^ NATURA ANIMALIUM. c. 4 — 7.
De
lY.
que cinclus
cela avc tj.iplo

.
iucolae, ideo cercionem appellant,
Celam avem praetei"ea in India nasci accepi, magnitudiue

majorem otide ore pennagno, et longis cruribus, [in-
,
quod similiter caudam at-
luuica.
g|^yje etiam maxima perae similitudinem habeute] absonum 5
,
quiddaai sonare, ejusque summas alas pallidas, ceteras vero

peiinas ciuericias esse.
V. Indicam upupam duplo inajoreiu nostra et adspectu for- ,
De upupa mosiorem esse audio. [Et quemadinodum Homerus regum

" "'^',*^."*' Graecoruui decus et oblectamentum esse scribit frenum, etlO
que oriffiue. . . •
reliquum ornatimi equi; ita| Indorum rex amores et clelicias

suas upupam liabet, aianibus illam gestat, [ea se oblectat]
et iialivain ejus venustatem frequeuter summa adiniratione
iutuens magnam
inde laetitiam oluptateiiique capit. Brach-
manes vero fabulam liujusmodi de ea naiTant: Regi Iiidorum,15
inquiunt olim filius fuit minimus natu quem fratres ceteri
,
,
majores cum plaiie iiuprobi et iniqui essent, propter aeta-

,
tem contempseruiit; cum vero parentes quoque jain senectute

graves contumeliose ab eis tractarentur ut improbitatem eo- ,
ruin declinarent, assumpto filio luinimo discedunt ac fugiuiit.20 ,
Et illi quideui niagnis laboiibus in itiuere cousumpti moriuu-

tur; defunctos vero filius ininime neglexit, sed in capite suo,
quod euse dissecuerat, sepelivit. Insigni liac ejus pietate mo-
tus solomnia lustrans pueruin in avem formosam admodum,
et vita loiigaevam , coiiAei-titj crista iu capitis vertice erecta,25
veluti rei gestae, cum fugeret , monumento. Talia quaedam
de alauda etiam fabulantur Atheiiienses ut iii Avibus , Ai'i-
stoplianis coniici poetae apparet ita scribentis
Indoctus uimiruin uatus es , et minime curiosus , ueque Aeso-
pum trivisti
30
Qui dicit alaiidam avem omnium primam fuisse,
Ante terram natam : et deiude patrem ejus morbo interiisse,
Cum terra hactenus esset nulla; ilium autem ad quintam diem
insepultum jacuisse, hanc vero consilii expertem
Prae rei difficultate patrem suum in capite coutumulasse. Q^
Hanc de upupa Indomin fabulara cum audivissent Graeci,
ad aliam avem ab eis translatain verisimile est. Ante multa
quidem secula Brachmaues ab epope Iiido L•omie adliuc, , et
aelate piiero hanc in parentes pietateiii declaratam ajunt.
,
VI. lii liidia quae crocodili terreni speciem40

nascitur bestia ,
De phatta- simililudiiiemque gerit magnitudine est 3Ielitensis catellij pel-

;
lis adeo aspero deiisOque coitice munitur, ut [detracta] lirnae

'.'^'
-*j"
usuni jn-aebeal, et vel aes dissecet ac ferruin exedat et con-

ficiat: eaiii indi Phattagen vocant.
^ll- Syroj)prdix circa Antiocliiain Pisidiae nascitur, et lapi-45
De gyroper-jjgg perdice miiior est, et iiiger, excepto rostro,
coujcdit^
quod rufum sjjeclatur; non inansue.scit [neque cicuratur, ut
alius pcidixj , sed semper perseveral ferus esse ; ejus carnes
;
:
c. 8— 11. LIBER DECIMUS SEXTUS. 229

et densiores sunt quam ceteroium , et suaviorem cibi usuni
praestant.
Indicum mare L•ydros gignit marinos caudis latis lacus VIII. ,
etiam hydi-os maxiuios producunt ; celeiûm luarini isti ser- De hj dris

5 pentes aspeium potius serratis dentibus quam venenosum os^•• serpenti- ,
•
,
bu§ mariiii&
videntur habere. i„ji^;,
In India equoruni feroruni et asinorum siniiliter greges jx_
sunt; et asinos equae facillime admittunt, [et coitu eorumoe ferismu-
delectantur] et rufos mulos pariunt ad currendum praestau- Hs indicis.
,
lOtissiuios, [sed contrectationis impatientes] quos compedibus

captos ad Pi'asiorum regem adducunt. Ex iis qui bimi com-
prehenduntur domari possunt, contra vetidi ab immanibus
et carnivoris feris nihil diiTerunt.
lu Prasiis Iiidicis simiarum genus esse ferunt L•uInanis X.
15sensibus, et magnitudiue Hyrcanorum canum; tum earum co- De simiis
mam etsi natui-aletn , artificio tamen bomini veritatis imperito quibusdam
elaboratam videri; tum barbaui ipsarxim speciem satyricae si-
militudiaemque gerere caudamque leoninae similem spectari ;
,
reliquo corpore albas capite et extrema cauda ilavas esse

,
20neque vero quod -ivendi ratione et genere ipso sylvestres

sint (avibus enim agi'estibus pascuntur) propterea feras esse;
iiuo natura cicures et moderatas. Ad suburbium Latages, In-
dicae urbis, frequentes proficiscuntur, qmbus coctam oryzam
rex comedendam objicit, ac quotidie cibaria eis projiciuntur
25expletae ad sylvestres sedes decenter redire, neque obvium
quicquam laedere dicuntur.
Indicum animal poepliagus, duplo quain equus major, î-
poepha-
spississiraam caudam et nigerrimam habet; humani pili sub-'''^
tilitatem ejus setae \'incunt, quas permagni idcirco Indicae
^^^
SOmulieres aestimant quod eis ipsis crines suos pulcheiTime
,
implicent et devinciaiit. Ad bina cubita singulae ipsius setae

longitudine procedunt, et ex una radice circitei" triginta si-
mul fimbriamin instar exoinuutur. Oimiium animalium ti-
midissimus est; nam si a quopiam animaliuni videatui', seque
35couspectura sentiat e vestigio , quanta potest maxima celeri-
,
tate sese in fugam properat conjicere

, in quam niajori ani- ;
mi alacritate, quam velocitate se impellit. Ac si, cum inse-

quentibus equitibus et canibus ad cursum proraptissimis ur-
getur, intelligat se captiiiu iiij piius occultata cauda [in ali-
40quo fruteto] frontem ebvertens stat, et 'enatores exspectal,
ex timore coUigeus se et quadani fiducia nitens neque enim
, ;
jam cauda abdita, se ullius pretii putat amplius visum iri,

,
quod praeclare scit in ea pulchritudinem suam sitam esse.

Verum [tali imaginatione se deludit nam] quispiam veneiiato
;
45telo illum ferit, et ab occiso caudam praemium praedae ab-

scindit et pelle ; quae utilis est ex toto corpore detracta,
,
,
cadaver abjicit quod ejusmodi carnium usum nuUum bidi

;
habent.
230 DE NaTURA ANIMALIUM. c. 12 — 15-
\[[. Cele iu niari Indico quintupla ad elepliantuni vel uiaxi-

Dc niagiiitu- uiuiii maguitudine degunt; iiam uiia etiam costa ceti ad vi-
diue ceto- ginti cubita accedit, uiaxillam habet quindecim cubitorum,
rum a la-
rpjjjâfj, ^([ utramque brancliiaml septem cubitos loueam.
° Pur-
rumque bcl- '' .
-^ .
, . -• ^ . . ., ,
luarum in-
P^^^"'^^ etiam et buccmae liujus uians taiilae sunt, ut faciJe D
(liae. congium capiant j quemadnioduni et echinorum testae sne
crustae. Sunt et pisces uiagiiiludine imuiensa^ praesertiiii lu-
pi , amiae et auratae. Fertur autem quo tcinpore iluvii au- ,
geutur, et majore jaiii proQueiiles iiupetu in agros exiindant,

lios pisces etiam siinul abreptos iiiuadationeui sequi, et perlO
agros in [pauca et] tenui aqua [fei"ri et] oberrare poslqiiam ;
vero irubres, ex quibus augentui' fluvii, cessarint, et conlluen-

tes ad suos redierinl alveos in liumilibus plaiiis, palustri-
,
,
bus alque ubi no\'alia sic dicta siiius efficere solent, pisces
,
[vel octo cubitoruiii] relicli, quippe qui non iii piOfuudol5

maris, sed in superJicie feruntui", [et vilam utcunque susti-
iieutes] ab''agricolis capiuntur.
XUI. [Indicis piscibus liaec etiaui peculiaria suiit.] Noii mi-
De rajis et nores Aigolico clypeo rajae gignuiilur in luuia itemque squil- ,
i^qui In-]^g
18
locusUs ujajores liidicae sunt. Harum quae ex mari ve-20
iiiunt iu Gaugeni forcipcs uiaxiinas et tangentibus asperas
,
habent; quae vero ex niari Rubro in iiidum excidunt, laeves

audio babere spiiias, sed obloiigos et implicatos ab eis de-
pendentes cirros et forcipibus carei'e.
,
XIV. Testudo Indica iluviatilis etiam maxinia est et testam25 ,
De testudi- liabet nou luinorein scaplia justae niagnitudinis; decem enim

nc II ica.
At illic quoque lerrenae testu-
iegu.jjiinum mcdiiunos capit.
diiies gignuntur, magnitudiiie maximaruiii glebaruiu, quae in
altis arationibus lerrae noii difficilis excitantur, bene peiiitus
intiante aratro et sulcuiu facilJinie prosciiulenle
, et glebas30 ,
in excelsum excitante. Ejusmodi tcstudiuuni gcnus ajunt te-

stas exuere ac sane easdem ab agricolis sic ligonibus absti'a-
;
lii queuiadiiioduiii vcrmes ex

,
plantisj eaedeinque
non amarae, ut marinae sunt; sed et suaves et piugues ha-
beutur earum carnes. 35
XV. Nalurali quodam iiigenio et pnideatia valent cliam apud.
De Indico- jios aniuialia noii totidcni tanaeii quot sunt in India.
, lllic
["™ *"""*" eiiim ejusmodi smit, elcphantus, psittacus, sphinges et nun-
tia, praeci- c^P^^^ satvri [sed et Iiidica formica eliam solers.]

;
Nostra-
puc de for-tes formicae cavcinas et lalibula quaedam eirodiuiit,40
quideiii
•"'«'•"•
sub terra babitantes [ct veluti in fodiiiis metallicis cuuicu-
,
lisque erueiidis sese excrcent] at Indicae domunculas com- ;
niodas in excelsis locis construunt, non in devexis et plaiiis,

qui facile inundari queaiit. I>i cis aiubitus , et, ut ita dicam,
fossas Aegyplias, vel Crelicos lab)'rinllios ineiFabili sapien-45 ,
tia eiTodientcs doiuesticas sedes conslituunt, non rectas qui-

dem et pervias , aut in quas quippiaiii iniluere possit, sed
sinuosis foraininibus obliquas; in quarum superficie fora-
c. 16. 17. LIBER DECIMUS SEXTUS, 231
men uiium reliiiqunt, per quod quidem ipsuui iiigrediantur
ipsae, et semiiia ,
quac colligimt, in suos lliesauros inferaut.
lii excelsis quidein ut fluminum
locis latibula iiiachinantur,
cluAies et iiiuiidationes Itaque liac sua industria
eifugiant.
5 veluti in speculis liabitare possunt aut eliain insulis, cura
,
scilicet adjuncta colliculis illis hiuiiiliora loca circumquaque

stagnant. Ipsorum -^
aggeres quanquam congesti, tautuin
abest alluente aqua ut solvanlur, ut confirmentur magis;
primum enim ex rnatutino rore [admixto pulveri] lunica qua-
J0<i3Ui vestiuntui', ut ita dicam, lenui, sed validaj deinde parte
inferioii de fluvialili coeno cortex muscosus adnascens agge-
rem adstringit. Sed de forinicis ludicis etiam iterum dicanj,
haec in piaesentia dicta sufGciant.
Apud Arianos Indos hiatus Plutoiiis est, iii cujus pro- XVI.
et liominibus De
15fuudo occultae cavernae, et viae abscoiiditae antro
,
i»<>n»8in
incognitae ac profundae, et iu immensum spatium porrectae j
quemadmodum autem sint iu tantam altitudinem depressae,
neque Indi explicant, neque id ego cognoscere admodum la-
boro. Atuplius triginta millia diversorum animalium oviuni, ,
20caprarum, boum, et equorum, eo agunt Indi; ac quisquis

vel somnio, [vel voce divina, aut ostento] perculsus fuerit,
malive auspicii avera inspexerit, is pro facultatibus suis se
suamque salutem rediuiens, dejici curat animal. Ista autem
nec consti'icta vinculis [iiec alio modo adacta] sed sua sponte
,
25viam conficiunt, tanquam secretis illecebris quibusdam alle-

cta ;
postea vero quam ad baralhri fauces accesserunt, non
\
invita desiliunt, iieque sane postquam in liiatum immensum
et caecum incidenint, amplius liominibus comparent. Boum
tamen mugitus, balatus hiniiilus equoruni et capra-
, ,
30rum vox supra exaudiuntur ac si qiiis [superne incesserit,

j
et] aures illius faucibus admoverit, diutissinie ejusmodi vo-

ces audietj iieque eniui saiie promiscuus ille sonus cessat re-
sonare quod eo quotidie ad salutem suam redimendani prae-
,
cipites bestias agunt Ariani. Anne vero solae recentes deje-

35ctae exaudiantur an etiam ex primis quaedam
, baud equi- ,
dem [exaudiuntur vero

scio ; £t hoc singulare animaliuni,
quae illic sunt, dictum quoque est niibi].
Iii nuncupato mari niagno insulam esse maximam, no- XVII.
miue Taprobanam, pervagatum cst, eandemque longissimam at- /^^ msula
40que excelsam longiludine septem milliuni stadiorum latitu- jeque^tesiu-
; ,
dine vero quiuque millium urbes autem non habere

; sed dinibus ma ,
quinquaginta et seplingentos vicos ; donios in quibus incolae ris magai.

,
degunt e ligno factas esse

, aut arundinibus. , Maximae te-
studines in eo mavi procx-eaiitui-, quarmii superficies integitim
4Dtectuin praestare potest; nani singulae testae ad quindecim
cubitoniin magnitudiiiGm procedunt, ut sub eis iiou pauci
habitare queant; ac nimirum vebementissinios solis ardores
defendant, et prolixaiu uuibram efilciant; sicque ad perfex'en-
032 NATURA AISIMALIUM. c. 18- 19.
dos iinl)ros resistunt, ut iiielius quam ullae tegulae pluvia-

rum vim repellant; [nec aliter illisa eis aqua coeleslis pei'-
slrepit, quam si iii tegulas illaberetur.] ZSeque vero sic eas
Labitatores ,
quemadiuodum tegulas fractas, sarciie liabciit ne- ,
cessej iiam totum tectum ex solida testa constat, ut sufiosso ^
.
oeep
saxo et
videatur.
an-^gj^^
jjj
cavenioso
jjiagjii
el uativum tectum efficienti, siiiiilis esse
,
maris insula Taprobane palmeta iu quincuii-

plantautur quemadmodum iii elaboratis lior-
sic iiiirifice ,
insulac. tis a ])eritis artiiicibus opacantes arboies seruutur. iteniqiiei"

permultoium et âlde grandium elepbantormn pastiones in
ea insula vigent. Ac niuiirum hi iusulani elephanti aninii
robore, et ingeiiii iiidole , et corporis inagniludine, eis, qui
in contiiieiiti degunt, praestantiores omnino existimantur. Hos
juagnis iiavibus (nani et S5lvas insula Jiabet) iii contiaenteuil^
t]'ansportantes Calingaruiu regi Aciidunt. Insulae quidcm ma-
gnitudo ea est, ut niediterranei ejus incolae iiiare iucognitum
liabeaut; [et taiiquain iu continciiti viventes mare quod eos ,
circurnciiigit atque aiubit , solum audidone accipiant.] iMa-

ritimi auteu] elepliautormn venationis ignari sint, nisi faina-''^
eandeui cogiiorint omne igitur studiuui atque operain ad pi-
;
Dc mariuis sciuxn et cetorum capluram couferunt. Id mare maguum eam

circuui eau- insulaiii ambiens iinuiensam multitudinem pisciutn et ceto-
,
eraiasulamj,^^^
procreare ferunt; et eorum quaedam liabere capita leo-
i
bclluis. - ,. ^ .
X jO!i •
nuiii, pantheiarum et anctum alioiuuKjue aninialium; et, quod-fcJ

niagnam adiiiiiationem liabet, satyroiuni speciem simililudi-
iienique cele iioiinulla geruiit. Alia exsistuiit muliebri facie,
eisque pro criuibus spinae dependent. Addunt et alia repe-
riri absurda, quoruin geiiera tam monstrosa exacte explicari
iie a peritissimis quideiu pictoribus possent; caudae eis ob-J^J
longae et involulae, pro pedibus forfices aut pijinae,
eodein mari belluas in utiaque sede audio
Ac in
et iioctu
segetes et lierbas depasci [instax' gvegalium et seininibus vi-
'» ,
concutere, et exciissas
easdeiuque crepusculo matutino
in mare redire abdique jiiersas.
,
-
ctitanlium auimaliuni] quodqiie palaiaiuin fructu jain inaturo
gaudeaut, idciico eas arbores aiuplcxu suo [molli flexi]ique]0^'
inipetu palmulas coiiiedei'e j
cum jam incipit dilucescere,
,
Tiiin etlam multas balaenas

ibidem esse ajunl, quae tliynnis insidicntur, nec exeaiit in
terram. Tmn duo del])liinoruin geuera illic nasci alterum40
:
ferum dentibus serratis et inexpiabili iiiimauitate piscatoii-

,
bus infcstum; alteruin natura mansuetuin, circum L•omines

nalarc et nicre catelli blaiidiri
, et se contrectari sustinere,,
atquc obicclum cibuin libentei' sumere.

XIX. Magni inaris lepus (nam alteruiu, qui in alio mari nasci-45
De lcpore lui• anle dixi) ex omni parte ad lerreni similitudinem acce-
,
maris indi-tijt
praetcr pilos. Nam lerrestris pili et molles sunt , et ad
lactum haudquaqiiam resisteiiles; coiilra illius spinosi et ere-
c. 20. 21. LiBER DECLMUS SEXTLfS. 233
cti,
iiatare
et qui
, uoa
coiiligerit,
in piOfmidum
laeditiir. Hunc
tlemergi dicuiit;
iii suninja ^
celcri aulem
maris
et
concilata iiatatione iiti; et eo diiricilliuiuai ad capien-
dum esse, quod jiecjue iu rete incidit, iieque ad lincae escam
j accedit. Cuiii aegritudine afficitur, ita ut nalare nequeat, et
in litus ejicialurj quisquis uiaiui eum tetigoiit, iiisi medicina
adhibetui'j perit; ac si liunc bacillo tetigeiit, hoc ideni peri-
culum ei procrealur , quod basilisci contactus aiTert. Radj-
cem ad ideui maie (in insula quadam] nasci ferunt, baiidqua-
lOquain in ulgus ignotaiii, qiiae aniini defeclioiiibus illius, qui
sic adfectus fuerit, medetiii•; ea eiiim auimo deficieutis nari-
bus admota, facit ut is reviviscal, et recreetur. Sin uegligi-
tiu', tam sane robusta pernicie bic lepus praeditus est, ut ad
mortem usque L•omii morbus procedat.
15 Montes esse dicunt in intimis regionibus Indiae, inacces- •^^•
animai-
sos boaiinibus et feris refeitos
,
'
ubi > quae
1
apud
1
iios bestiae,^ ,
'
bas inteno- ,
.
domesticae sunt, leras ajunt esse, utoves, canes, capras, bo- ijs indiae.
"ves et per se et sua sponte ei-rare
, ab omui cura pastoritia ,
exsolutas. Eariim quidem ferarum iiiultitudiiiem innumeram,

!Oet Hstoiici et Iiidorum sapientes testantur, inter quos Brach-
ujanes etiaui iiumei"audi, qui boc idem sentiunt. In iis uiii-De cartazo-
coniem, quejii vocaiit cartazouon, numerant, eumqiie magui- "o•
tudiiiead coniirmatae aetatis equiim accedere dicimt, jubaque

praeditum et pilis fulvis esse, pedum bouitate ct totius cor-
5poris celeritate excellere, atque siiuiliter ixt elephaiitos pedi-
bus inarticiilatis esse, apri caudam liabere; inter supercilia
coruu unum, ideuique nigrum exsistere iion laeve quidem, ,
sed Tersuras quasdam iiaturales liabeus, atquc iii acutissimmn

mucrouem desiueus, omiiium iiiaxinie animalium absonam vo-
Ocem et contentam niittere et ad alias quidem bestias ad se,
accedentcs mansuescere cum siiis Aero gregalibus pugnare.

,
]N'eque nioJo mares inter se iiatiirali quadam contentione dis-

sidere, sed contra etiam feuiiuas certare, pugnamque usque ad
mortem victi ingravescere aiarn et [reliqui corporis] niaximo
;
5i'obore praeditus est, et cornu inprimis inexpugnabili armatur.

Desertissinias regioues persequituz" , simul et solitarius eiTat.
Coitus temjDore ad feminaiu suani maiisuete adsuescit, et pari-
ter pascuntur; cum hoc tenipiis transierit, et ventrem femina
ferre coeperit, rursus eileratur, et sohis Aagatur. Ad Prasi-
Ooriuu legeui illius pullos etiamnuin teiieros ajunt deportari,
eosdemque festis et pauegyiicis diebiis ad pugnani comniitli
ad robiir osteudeiidum jiani integrae aetatis ct perfectae uul-
;
luiu unquain quisquam niemiuit captuni fuisse.

Fiuitimos indiae montes transniilteuti ad intimum latus XXI. ,
Sdensissimas convallcs -ideri ajunt et Covudain lociim nomi-Deteraqua ,
uari; ubi bestiae Sat\rorum simililudinem foniiamque aeren- ^*™ '"^.'^?'

. . . j.
', eatyrissiini -I
tes, et toto covpure liirsutae ver.saiitui• atque equina caucla , ,,•
praedilae dicuntur. Eae cuni non a venatoribus agitautiir, in

234 lÊ NATURA ANLMALIUM. c. 22—24•
opacis et spissis sylvis solent ex fiOiidibus et fructibus vhe-
re ; cum autcm Aouantium strepituui sentiunt et caniuu la-
,
ti'atus exautliunl, iii iiioutium \"ei'tices incredibili celeritate re-

curruut: nam per moiites iler coiificere assuetae sunt. Con-
tra cos qui se insequaiilur pugnant, de summis montibus saxa 5
devolventes, [quoriuii iinpetu saepe multi depreliensi pereunt.
Itaque difficillime capiunLur 5 ^t] ex iis nonniillae, sed aeger-
rime taiideiu aut aegi-otaiites nimirum, aut gravidae compre-
,
liendunLur; illae quidein proptex' niorbuui liae A"ero ob gra- ,
viditateiii. [CapLae autcm ad Prasios deferuntui'.] 10

^^ Sunt et Sciratae gens iiltra Indiam, simi naribus [sive ,
tibura^^^^d
^''^ iiati, sive ita tencx-is infantibus infracto iiaso]. Apud lios
Sciratae. serpeiites uiaximi iiascuntur; quoi'um alii greges pecoruni ra-

piunt et vorant; alii sanguineiu tautuni exsugunt, [quemad-
iiiodmn (lac) avcs caprimulgi a Graecis dictae, quarum 3UO|5
loco mentio a nobis facta est].
XXIII. Docilitatem equo peculiarem esse istud etiam argumento
Dc Syban- gg^ Sybaritas in Italia luxuriae iiiunum addictos fuisse, et
''"""'
^**"""' reliquarum rerum studiuui iiegligentes igiiorasse et vitam in ,
otio et sumptiioso luxu transegisse audio. Sed referre singula20

piOlixum forel., islud \eyo uiium supremum eorum luxum te-
statui'. Equi eis iiistiluti erant, ut inter epulas ad tibiarum
nuiueros saltarent, Quod cura scirent Crotoniatae, et bellum \
adversus eos gererent, tubam et oiunem veliementiorem et ad- i
. . . .
j
hortatorium ad arma sonum silerc jusseruut: tibiam vero et25*

tibicines secum in acie adductos, cum jam intra sagittae ictum J
ab hoste abesseut, numeros saltalioni aptos canere praecepe- j
runt; quibus auditis, Sybai-ilarum equi, saltatiouis domeslicae J
memoria, [tanquaiii iu mediis versaiênLur conviviis] excussis \
sessoribus, saltare et Iripudiare coeperunt, et confuso Sybari-30

tarum ordine, sti"agis et cladis causa suis fuerunt doniinis.
XXIV. De equis illis, quos lycospades iiominant, supra eliam di-
Dc cqiiis ly- 3j^j g^ nunc, quae insuper audivi, addam.
. [Rostrum liabent,
cospa I u8.
ijj.gyg^ bene conipactum, et simum. Quin et] Graecorum bo-
niinuin cuiii sLudiosi esse dicuiitui', tum de hujusceniodi lio-35
miiiuin genere niirificaui notioneiu habere, ut naturali quodam
sensu ad eos aiuandus afficiautur; iieque enim [accedenlibus,
et] palpantibus, [aut cava manu applaudentibus] se oiTendun- ^
lur, neque resiliunt; sed, tanquani constricti teiierentur, to-

luiii diem cum iis traducunt atque somnum prope eosdem40
,
capiunl. Sin ad ipsos barbarus accedit, queinadmodum ex ve-

stigiis sagaciter odoiantes canes feras percipiunt, sic euin equi
illi cognoscunt, et clamorem toUunt , et lanquam sane ferani
bestiaiu exliincscenles dant se in fugam. Jam porro iis ad ,
quos adsueverunt cl ])abulum objicienlibus miriiice oblectan-45

,
tur, inaxime vero aurigis formosi Aideii studeut: quod qui-

dem ipsum cum nalant, ostendunt; luni enim in aquaiii
,
[lacus maris aut fonlis] bene peiiitus procedunt, ut et ni-

, ,
; ; :
c. -^5. 26• LIDER DECIMUS SEXTLS. 235
lidum os ciTiciaul. ct ne sorcliauiu quippiam cxpiaesepi, aut

de via, illiliuu defonnet nitorein. Quin et odorati uugueuti
suavitatem, sicul puella in aiuoie et deliciis habere existi-
,
matur hoc genus quanqiiam Homerus equos onmes natura

;
unguentis delectari leslaiur , cuui canit:

Auripa cgrcgio privati , saepius illis
Qui solitus liquido fuerat permndere olivo

Cervicem atque jubas ablulis flumiue puro.
Quin et Siiuoiiides, canens ex diversis bestiis natas et confor-
3uiatas esse nudieres , nonnullis earum ornatus et unguentoriun
studium ex equoruin iialura inuatum esse scribit his versibus
At delicatus muller qiiam genuit equus,
Labore abhorret et operibus sers ilibus
Nec attigisse vcllet aut cribrum aiit molam, ,
Non es.purgare et verrere scopis domum,

Non jiixta fiiruum, ne trahat fuliginis
Qaidquam, sedere; sponte non sna virum,
Coacta sed amat; corpus in die snutn
Bis terve lavat , et imgitur ,

pectit comas,
Alitque , et ornat se superba floribus.
Talis qnidem uior praebet se spectaculum
Aliis jucundum, sed viro nocet suo
Nisi ille fuerit aut rex , aut vir praepotcus,
Hujasmodi iixor oblectare quem queat.
I
[Haec etiaiu cquoruiii Eos ad aens soiu- XXV.
propi-ia sunt]
tum adsuefaciunt Persae
et strepitiim iie armoruni in belio De equorum ,
fremitum, et gladioruin ad clypeos resonantium crepitum ex- ''P"'^;''^'^'^®

timescant; armataque cadaverum simulacbra fpaleis farta] eis •*"?""••
subjiciuut, ut caesorum calcationetu iu bello ferre consuescant,
Oet iie rertim terribilium metu affecti ad reui militarem [cam ,
; iiecessitas postulat], iuutiles siiit. Xon latuit vero Homerum

I neque hoc, ut ipse ostendit. [Quod igituv occisus sit Rbe-
sus Thrax, et cum eo socii, audi%-iinus iu Iliade a pueris^
quae vero audivimus, baec sunt]: Diomedes quidem Tbraces
fojugulat; Uljsscs vero interfectos pedibus sublrahit, ne in ca-
davera iacurrentes Tbraces equi [qui nupcr adveneraut], for- ,
I luidine perleiTerentur alque ad liaec ipsa insueti, ut per for-

,
! midolosa quaedam ingredientes praecipiti eiTreiiatione efFer- ,
lentur. £qui autcm artein quain didiceiuiit, iiuiiquam obli-,
.Ovioui dant; adeo ad discenduui dociles suiit res utiles quas-

i
\"is. [lidcm quomodo, et quantopere lioniines ament, iii prae-
cedentibus explicavi.]
In regionibus pcrfngidis cum nive et hieme vehementi XXVI. ,
aiini teuipus infestum est, fellis expers est ovillum pecus De o\ibu8 ;
tointra enini ovilia compulsuin novo pabulo non utitur dein- ^^'^^. caren- ;
dp ineunte \ere, cuin ad pastioncs proficiscitur

, felle iai- ,
'
plelur. Hoc autem Scylliicis ovibus usu maxime evenire so-
lere ajuiit.
:
236 DE ^"ATURA ANDLy.ILM. c. 27 — 30-

XXVn. Agalliarcliides dicit in Africa nationem esse Psyllos nun- ,
De Psjilig. cupatam et nihil quidem quoad -ivendi ratioiiem a reliquis

;
hominibus difFen"e, Ycrunlameii cum aliis nationibus peregri-

num eorum corpus comparalum admiiatioiiem liabere: non
eniin venenatas beslias, [quae \e\ ictu vel morsu venenum 5
relinquunt] quippiam nocere posse; neque aut serpentis
eis
niorsu, aut pL•alangirum mortiferis -v-ulneribus, ut ceteros
homineSj afficij neque scorpiorum aculeis laedi solere. Cum
eniiii venenatuui quiddam ad eos acccsserit, et -el eorum
corpus attigeiit, \el nliquem odorem exbauserit, -eluti so-10

poriferam bibisset potionem, [stupoi'e adfectum ac sensu pri-
vatuiu] sopitui'j et tamdiu debilitatui', quoad ab eo Psyllus
recesserit. Porro natos sibi jnfantes quomodo gennaui an ,
spurii sint, experiantur, serpentibus admotis, ut auri puri-

tatem igiie exploraut aurifabri, supra iiarraAd. 15
XXMII. Callias liljro decimo l•istoiae, quam coiiscripsit De Sy-
p* "^
i'acusaiio Agatliocle , cerastas inquit pestiferum inorsum infli-
gere solere, et bestias ratione cai-entes , et L•olrlines interfi-
cere ; nisi natioue Psyllus ad curaudum acces-
Libycus vir , ,
serit. Hic sane sive evocatus, sive fortuito adveuerit, et20

plagam adhuc tolerabiliter dolentein viderit, solam salivam
ictui morsuiA'e inspuens dolorem mitigat et perstringit. Sin
percussum olleuderit aegerrime dolentem , intra dentes permul-
taiu aquam liaurit, et os suum primo ex ea colluit, post ve-
ro eam in poculum injectam îilnerato exsorbendam txadit.-t^
Quod nudo
siA"eiieni acerbitas acrius in\âlescit, liic aegrotaiidi
nudus accumbit, et proprio suo corpore morbi vim frangit, et
malo L•lnineln liberat. Hoc autem ita se habere idoneus testis
etiam Xicander Coloplionius fuerit, cujus versus adscribam:
Audivi Libycos Psyllos ,
quos aspera Sj-rtis 3C'
Serpentumqne ferax patria alit populos,
Non ictu inilictiiin diro , morsuve veuenum
Laedere; quiu laesis fene et opem reliquis,
Non vi radicum, proprio sed corpore juncto
Et quae sequuntur.
XXIX. Empedocles pbjsicus De animalium proprietate scribens,
De animah .j^^j^^j, g^j. ^-^^^^^.^ quaedam bigenera iu unum scilicet corpus
,
'
jm^ natura duplici coalita. Ea autem quae caiiit, liaec sunt
,
:
Midta genus duples refemnt animalia membris,

Pectore \el capite , aut alio ; sic ut -x-ideatui 4C
Ante viri retroque bovis fonna, aut -ice versa:
In pecore hnmanac qnoudam estigia formae
Insiint, et pecoris humano in corpore contra.
XXX. capras scribit in Lycia tonden,
Callisthenes Olyuthius
De capris ut ubique locoruiii oves enim densissimo et prolixissi-43
j siint
^*"'"'
liirsutae pilo, ut ab iis cincinni [et capillorum quasi ca-
nrcoli. iinplcxi ab eis] dependere videantur; ex eisdeinque
naviuni fabii rudentes coiitexunt.
c. 31 — 34• LIBER DECIMUS SEXTUS. 237
Iii quos Cnidius Ctesias De icbus Indicis conscri- XXXI.
libris ,
psit, gentejii ait caues permultos, inagnitudine De Cyna-

Cynamolgorum
^°'
H\-i-canis cauibus pares alere soleie.
, Quaaiobrem vero sit ™° *^'*
. • 1 /^
Cum
rumque ca-
liaec iiatio taiu caiiuui studiosa, causam Hiem adlert. nibus.
ab aeslivo solstitio ad luediam liiemein tanquain apum exa-
,
njiiia, [aut coacitata vespaium vis] sic armenta nuineiO aiu-

,
pliora boum ferorum eos coniibus eL•elllentel• ijicitata appe-

tantj lii iion aliter haec• relundere Aaleutes caiies quos lua- ,
gna cura alueniiit, iu ipsos iujmiltunt, qui facile boves de-

Obellant et interimunt. Deinde aute coininemoiali lioiuines,
quas esculentas carnes existiinant, sibi auferuut reliquas ca- ;
nibus iuipertiunt, libentei'que communicant [tanquam pro

,
accepto beneficio grati]. Keliquo anni tempore , cum non

amplius eo boves accedunt, ad venandas alias feras secum
5ducunt. Idciicoque Cynaniolgi appellanlur, quod a canibus
lac exprimuut unilctra tum vero sic id ipsum quemadmo-
;
dum nos vel ovillum vel caprinujii, bibunt.

Aescbylides in libiis De re rustica iu Cio insiila prodit
,
agricolas singulos oves possidere paucas, eo quod solura per- De oîbus in

Oquam macrurn sit, et pascua non liabeat; itaque eos ovibus Cio.
.
cjiiisuui, folia fici et olcae decidua objicere, et paleas legu-
minam varioruiu quibus illae in pabulo acquiescant. Sed
,
spinas etiam quasdam ab eis seri ait, e quibus quod emanarit

lac coagulari, et in opliinuin caseum comerti, quem Cytli-
Ouivuu nomiaaiit; ejusque taleiilum veniie di-aclmiis (centum)
et nonaginta. Addit et agiios liujus insulae egregios haberi,
et majore quara ceteros prelio vendi.
Pboenicuin libri testantur indigenas vaccas ea esse ma- XXXIII,
gnitudine, ut vel procerissimi pastores, cum nmlgent, stare, De boLus di-
Oaut etiam in scabellum adscendere babeant necesse ubera ut versarum ,
possint pertingere. In Lybia Iiidis finitima relroversus pa- "^^"""""•

sceiitium bouin esse armcnLa audilione accepij cujus.rei causa
est , quod [uon rite collocata a iiaturaj ante oculos cornua
liabent, et quae aule pedes sunt, \'idere non queant; ex quo
afit, ut ingressionem ad caudam retorquentes herbam depascan-
tur. Aristoteles ait Leuctricorum boum coruua atque aures

ex una stirpe cognata et simul contexta esse. Idem auctor De caprls
est, in loco quodam Libyae caprarum ubera a pectore depen- Libycis.
dere et apud Budianos [Carisci accolas] albam oveiu nuJlam

;
Qaasci, sed nigvas omnes esse.

Sardiiiiaui pecudutii optimam esse parentem Xyniphodo- XXXIV.
rus scribit, caprasque procreare, quarum pellibus pro vesli- De capris
mentis indigenae utanlur; tamque mirifica naturae vi esse, ut Sardiuiac.
liiberno teiupore calefaciant, aestivo refrigerent; simulque in
3US ipsis pellibus cubiti niagnitudine pilos innasci: atque ei,
qui iis indutus fuerit, si comnjodum videatur, cum est frigida
tempestas, pilos ad corpus converlit, ut ab iis calescal; ciim
autem est aestas, invertit, ne calore vexelur.
'
238 DE NATURA ANIMALIUM. c. 35 — 39

XXXV. ^^1' silentio praeterireui Ortliagoram? Is in libris, quos
De capris coiiscnpsit l)e rebus Indicis, inquit iu Coytlia, vico sic nun-
piscibus uu-cupato ab indigeiiis, pisces aridos capris [in stabulis] come-
tntip.
dendos objici.
XXXVI. Elephantum a suillo timere pecore jam dixi: nunc expli- t
De suibus care placet, quod ad .Megaram accidit. Cuni ab Antipatro
et e ep »"-
jîggareiises circuuisedcrentur, aceirimetjue Macedones incum-
berent, primo in sues pice liquida oblitos inceiidium Megarei
excitarunt, deiiide sic incensos in liostes immiserunl. li ita-
que fiuore inflamnjati, cum in elepbantoruin agmina iacurre-lC
runt, tum clamaiites, neiiipe igni flngrantes, quasi quibusdam
furiis elephaiitos incaLaiunt, et graviter peiluibarunt. Itaque
nullum iieque ordiiiem teiiebant neque amplius quaunTS a ,
,
primo aetalis lenipore domiti fuisseut, maiisuefacti eiant; sive

quod sua quadam iiatura a suibus abL•oeaut, sive eliani quialD
horum absonum vocis acuuieii peiliorreant. Cujus rei noii
ignari educatores generis elepliantini una cum suibiis puUos
alunt ex consuetudine eos ut minus L•orreant.
,
XXXVIF. Apud Indos Psyllos (nam sunt etiam alteri Afiici) arieti-
Dc animali- tus non majurcs equi gigiiuntur; itemque oves, quae «)agiii-20
biis apud
tudiiie agnos iiou supeiaiil asini quoque tales nascuntur, et *
;
""'
*^^
siniililer muli, boves, et qiiod illic cunque bcstiaruua, perpar-
vuluni est. Porro apud indus nulliun sueiu, neque ieruin ne-
que cicureui, nasci ajuntj et suilli gencris usuju Iiidos dete-
slari, et tantopere ab eo vesctndo, quain ab hurnaiiis cai'nibiis25
abhorrere.
XXXVIII. Ad quae juxta Ephesiam Metropoliin est, ajuiit
paludeii],
De
tibuH
eerpen-
et can-
0"63 plenam maxhiiaiuni, quae magnum
esse serpentium
gpgj,]jjjj^^jg yly^^ liabent in iuordendo. Hae tanielsi ex caverna
g'".
.^ prodeunles usque ad piOximam paludein serpunt; iiataiido ta-30 I
men trajicere, ut in oppo.sitain ripajii exeant, canciOruni, q\u

eas exteiisis forcipibus cornprelieiisas interiiciunt uieUi iion ,
audent. Conquiescunt igitur, atque a traiismittendo se susli-

nent , cancroriuii cu.stodias fonnidantcs, et poeiiaruia mctuui
exhorrescentes: ac nisi mirabili naturae dono paludis npas35 1
cancri incolcrent, et tuta illic omnia praestarent ; duduni pe-

serpentium morsibus incolac periissent.
stiferis I
XXXIX. AstypaJaeus duos in India scribit dracoiies

Onesicritus
De dracoui-fuisse, [quos Apoaisares Irulus nutriverit] alteruni sex et qua-
biis ct astpi-
jj.ggii^jg^ alteiuin octoginla cubitovum eosdemque Alexaiidruni,40 ;
j
ibus
'^'^'[-rpijiiippi fjiiuij]] aidenter videvc expetivisse. Regiiante Phil-
saruni regi- •- i J^ J • »• • •
i i i
adelpuo, duos item ex Aetbiopia dracones in Alexandnam de-
i
nimm.
portatos fuisse vivos Aeg)'ptiorum libri testantur, allerum ma-
gnitudine quatuordecini , alterum Iredecini cubitorum. £vei-
temporibus ties etiam advectos fuisse, iinuin
getis regis •,45
alterum septem cubitorum, tertium magua cura in Aesculapii
ternplo nutritum fuisse ajunt Aegyptii. Atque etiam aspides
quatuor cubitorum niagnitudiiie nasci iideui referunt. [Hae(
f
c. 40-42. LIBER DECIMUS SEXTUS. 039
super L•oum animalium peculiari nalura, et iiicrenienti eoruni
magnitudine, adferre volui.] Jani qui cie Cliiuruni rebus lii-
storiam conscripserunt ad quandaiii iii ea iiisula Peliunaei
,
montis vallem, proceris arboribus iVequentein atque opacam,

5 inaxima niagnitudine draconem iiiquiunt piOcreatum fiiisse,
cujus sibilum Chii veliementer perhoiTescereiit. Magnitudi-
neiu aiitem cum nulli neque agiicolae, iieque pastores, acce-
deiido propius considerare auderent, sed ex solo sibilo ingen-
tem quandam et foiuiiidulosain ferain bestiaiu esse suspicaien-
lOtur, moles ejus tandem inirabili quadain atque inacliiiiatioiie
solertia cognita fuit. Vento enim arbo- Yehejiieutissiiiio vallis
res concussae, et vioienter collisi rami igiiem conceperunt, et
simul inde ingens incciidiuiu excitatum locum oinnein com-
preheiidit, leiamque circumdedit quae ciim intercepta elabi ;
15uon posset, ardore ilamniae conflagravit. Itaque nudato loco,

omnia conspicua facta fuere et vero C'hii luelii liberati cuui
;
spectatuui '6566,
inusitata njagnitudiiie ossa , et immane
caput offenderunt; ut ex iis, qualis quaiitusve ivus ille fuis-
set , conjici posset.
20 genere serpentuin ex eo niagnaui adiiiiratiouem ex-
Seps e XL.
citat, quod colorem iu eomm, quae
contingit, similitudinem De serpente
immutat. Ejus imi quatuoi• dentes [cavi suiit, et] tuniculis ^^P* ^''"'**''•
quibusdam occultantur; ex iis venenum emittens, celeriter pu-
trefacit , et iiiterimit.
25 Megasthenes iii Iiidia scorpios dicil [alatos] eosderaque XLl.
maxiinos piOcreari, et similiter aculeis atque EuiOpaeos pun- De alatieLi-
gere; et ibidem serpentes gigni volucres, non die sed noctu''**^**''"'P"''
infestas, quae urinam quoque reddant, cujus contactii aniniii-
bu/Îtem do
lium partes illico putrescant. Haec Megasthenes. Ceterum lacertis.
Polycletus maxiraos ait lacertos in eadein regione, tum valde
vario colore nascij ut pe]lis iloridis quibusdam picturis nia-
xime distincta, et ad tactutn inollis, et tencra sit. In Arabia
quidem lacertos iiasci, et ad duorum cubitoruin magnitudinem
accedere , sciibit Aristoteles.
35 Pammenes in eo opere, quod De feris venenatis scripsit, XLII.
alatos ti'adit scorpios in AegyjJto iiasci, dupliti aculeo arma-lterum dea-
*'"''•"'
tos : et id quidem ipsiini ait se non auditione accepisse, sed J^•^'^
ex sese banc L•istorianl proiiteri : itera bicipitcs serpentes bi-

'*' e„ribus
nis pedibus ad caudani praeditas esse. Ctesias Cnidius
iOrefert in fluinine, cui nomen Argades, quod ad Persicam Sit-
tacen est, serpeiites abunde gigni capite albas reliquo cor- , ,
pore nigras; quatuor cubitoruni longitudinein habeie, et qu^

morsu percusserint interimei-e interdiu eas liaudquaquam
; -
deri solere sub aqua natantes
, noctu vero vel aquaiitibus,
;
n4 i5vel lintea lavantibus [quod non pauci faciunt, vel propter

lij
aquae deficientis iiecessitatem, vel quod inipediti negotiis iii-
^ terdiu vestes non abluerint] perniciein infeirc.
I.
De maris
In §36
uiaris rubri Alexander dicit se serpenles
vidisse longitudine quadraginta cubitorum, et crassitudine pro
ru-
briaerpenti-rata lougitudiiiis poilioiie item genus cancroiuin, quorum te-
:
bus et can-gj-ae
ciiCLimierenlia undique pedis mensurain implebatj et clie-
lae maximae piOininebant; iieiniuem vero iis insidiaii, quia 5
Xcptuno, [et deo coiisecranlur, ut quasi do-
sacri IiabcnLur
naria siut ejus ab omni noxa et onmibus iusidiis tuta].
^^• Clitarchus ait ciica Indiain serpentem sedecim cubitorum
De serpenti- gjgjj•
Atque eliam aliud serpentium genus non speciem si-
'
militudinemque aliorum gerere, sed niagnitudine niulto infe-10
riores esse et tanquani pigmentis distinctos, sic versicolores
,
spectari ; vittas eniin a capite ad caudam pertinentes habere,

alias aerei, alias argentei, nonnullas lubri, alias aurei co-
lorisj eosdemque morsu celerriaie iatenmere posse 5 idem
refert. 15
III• Nympliis libro De Troglo-
Ptoleiiiaeis iiono ait viperas in
De ^yj^jjg ^ si cum aiiis conferanlur, ingenti nasci magnitudine,
cubila quiiidecim quandoque; porro testudinutn tegmenta
bu9 inTro-^'^
glodjtide. reperiii tanta, ut singula senos niedimnos Alticos capiant.
IV. Pnmuui ut nioisu prester e geiiere serpenlium affecit,20
, ,
De terpenfe statim igiiavos et immobiles reddit paulo post menti oblivio ;
prestere. gt tenebrae oUunduiitur

ut neque notionem habeant morsus,
,
neque respirare, neque meiere queaiitj simul et peixussos a

pilis jam nudalos sulFocatio sequitur, cuni convulsionibus, et
morte acerTitnis doloribus referta. 25
V. PL•ylarcL•us libro duodecimo in vulgus edidit, aspides ab
De viperis Aegyptiis vehementer coli easdeinque ex eo cultu prorsus
;
Aegjpticis
2iiansuescere ciboque cicures ileri; neque simul cum pueris
,
'
infantibus viventes eis quippiam noceiê, et vero appellatas ex
cavis prodiie, atque ad appellantem accedere digitoruui au-30 ;
tem ciepitu vocanlur. Aegvptii iii aspidum iiationem liospi-

talissimi prinium enim ut pransi sunt, statim tcmperatas vi-
:
no et melle farinas in mensam, in qua pransi sunt, exponunt;

postea crepitu digitorum eas tanquam convivas ad prandiura
vocant: illae vero velut ad condictam coenam invitatae, aliae35
aliunde prorepentes accedunt, et tnensam circumstant j ac
,
reliqiia omni spira liumi rclicta, caput allevantes circumlam-

bunt, scnsimque alque moderate [farina] explentur, [eamque
consuinuut]. Cum autem Aegyptii de nocte liabent necesse
surgerc, ne ipsas in tcncbris conculcent, itenim percussioue40
c. 6 — 8. LIBER DECIMUS SEPTIMUS. 241
(ligitorum utuntui•, eis , ut de via decedant, signum dantes;
illaesane souitus discrimen [et cur jjat] intelligentes confestim
se subducuiit, ct in lalibula abstiudantui'j itatjue is, fjui de
lecto surgit poslea in nullas ipsaiuui incurrit.
,
5 In taiitaiu saepe magnitudinein excrescit crocodilus, ut VI.
Psanimiticbi Aegvpliorum rcgis tempoie viginti quiuque cubi- ^^ '""'"*''-

" "^
. 1- V r i •
« -1 bus iiuimii!- 1
toiuin uicaiit visuin luisse; regiiaiite Ainaside, ijaljiiuruin ,. . .
quatuor supia sex et 'igillti cubita. Iii Laconico uiari accepi magnituili-
iugentia cete nasci, eanique ob causam criticoxum quidaiu
tOmerum dicunt Lacedaemoneni
nie.
cetosani appellasse. Cii'ca

-
Cy-
insulam cete praedicant Jiiajori granditate generaii, eo-
'.bera
rumque nervos accommodatos esse ad conficiendas non solum
psalteiioruui et miisicoruin alioruin organorum fidiculasj sed
ad bellica eliain inslruineMta ex bis confectae cliordae censeii-
lotur optiniae. Ceteruni iti rubro Jiiari, jiiaeter jam dictos, gi-
giiuntur eliam scorpii et gobii, partiin duum, partim triuni cu-
bitoruni. Amometus in quadain Libyca uibe dicit sacerdotes
ex lacu quodam cantionuin illecebris praestrictos crocodilos
sedecim cubilorum educere. Tbeocles libro quarto in Syrti
203it cete piocreaii triretuibus majora. Circa Gedrosiaui Iq- ,
diae regiunem noii ignobilem Onesicritus atque Ortbagoras

,
scripseiunt, cete longitudine dimidiali stadii, et latitudine pro

rata longitudinis poitione nasci, taiitoque robore septa esse,
ut saepe cum iistulis respirariiit , tantopere iii subliine inari-
25nos lluctus jactent, ut baec iinperitis maximae maiis tempe-
states ac tuibines esse Aideantur.
Aristoteles libro octavo De animalibus ait, elepbaiitos no- "^W.
vem hordei medimnos jNlacedonicos [ad suinmuai] coniedereDe elephan-
Qquae tamen quantitas peiiculosa est) et insuper polentae *"* ^'c'"•
30<iuinos , aut
des ac turiones]. Metretas
cas quatuordecim bibere possunt
,
etiam septenos si dederis, el simul arborum fron-
inquit idem, Lacedaemoni-
et rursus ad ejusdcni diei ,
vesperam octo. Duceiitos autem aniios vivunt, noiiiiulli etiam

trecenlos. Clarae aquae potio elepbaiito (camelo) iniiiiicissi-
3Dina est, tuibulenLain et sordidam suavissimani ducit: ac si
ad flumen aut ad lacum accesseiit, non piius, quain coenum
pedibus perturbarit et pulcbritudineni aquae diffuriiiarit, ad
,
hauriendam aquam se iiiclinal. Sine potione vel octo dies fert.

Terrestre quoddam aiiinial PyLbagoras scribit Jn libro De
iOniari rubro circa idem mare piocieari et cepum (b. e. Jior- De aiiiuiali
,
.
tum) apjiosite idcirco nominari quod tanquain bortus yariis ^'""''*'" '"'^"
,
"•
coluribus distinguatur et cuiu aetate est confirmala pari ma-''"*" ^"'^^
;
,
gnitudine esl cum Eretrieiisibus canibus. Jain porro liujus

coloruin vaiietatem sicut ille scribit, animus iiobis est ex-
,
t5plicai'e. Ejus caput et dor.sum, et spina, ad caudain usque

,
prorsus valde igneo colore sunt, tum auiei quidam pili dis-
seminati spcctantui• facies alba ad geiias usque, inde ad col-
;
luin auxO siniiles viltae pcrlineiitj colli inferiores paii.es us-

Aelian. de nat. anim. l. v.l.
Q
242 ^"^ NATURA ANIMALIUM. c. 9 — 11•
que ad pectus ct anteiiores pedes omniiio albi coloris suril;
,
manimae duae manuin iniplentes coeruleo colore -isuntur,

venter candidus, pedes posteriores iiigii sunt; rostri foniiam
si cynoceplialo coniparaveris , non aberrabis a vero.
IX. [Animal quoddam] onocenlauram [vocant, eamque] quis- 5
|)e onocen- quis vidit, non iiicredibile ducet, quod fama pervagatum est,
taiiro.
Centauroi-uui nationes fuisse neque fictores atque pictores in
,
eorum "descriptione mendaces fuisse [sed eos quoque a tem- ;
pore productos et geiniiia di^ ersae iiaturae corpora in unum

,
coaluisse non negabit]

, Vêiuni sive revera fuerint, sivelO
ouiiii cera ilexibilior, et ad fingenduin liabilior, fama illos finxent,
[tanquam dimidiato hotniiiis et altero equi coiporibus permixtis,
et una conciliatis anima] praelereo. l)e onocentaura quideui
nunc est aQiuius explicare, quae auditioiie et fama ac-
cepi :Eam ipsam scilicet homini ore siinilem essej et pilisl5
prolixis faciem ejus ambiri; collum et pectus liumanam spe-
ciem siuiilitudinemque geiere; luauimas quoque turgidas in
peclore; bumeros, brachia [cubitos nianusque, ac pectus ,
usque ad lumbum] liuinaiumi iiguram habere; dorsum, latera,

ventreni postcriores pedes asininis pevsimiles efse
,
, et quein-20 ,
admodum asinum cinereo colore esse at iruum ventrem (ad ,
latera) leviler exalbescere duplicem usuni ei manus praesta-

:
re ; nam celeritate ubi sit opus eae praecurrunt antc poste-,
riores pedes ex quo fiL, ut ceteroruin quadrupedum cursu

,
non superetur ac nirsus ubi babet necesse vel cibuin capere,25

;
vel quicquam tollere , [ponere, appreliendere, aut constriii-

gere] qui antea pedes essent, maiius efiiciuntur, lumque non
graditur , sed sedet. Animal est gravi anirai acerbitate ; iiaiii
si capiatur, non ferens servituteni, libertatis desiderio ab otnni

cibo abboiTet et fame sibi niortem consciscit.
, Haec de ono-30
centaura Pythagoraiu narrare testatur Crates ex Mysio Per-
gatno.
X. Boeotiae terrae solum talpis caret** agro Lebadico; ac
Peculiaria si importentur aliunde [non fodiunt sed] moriuntur ad , :
^
,
""""""^ ''''eius vicinam vero Orchonieiiura permultae piocreantur.

35
Alnca iiulli sunl neque apn, neque cervi. In roiito neque
moUia neque testacea nisi raro et jierpauca gignuntur. Uiii-
, ,
corues aves in Aethiopia nasci et sues quadricornes item- , ,
que ovilluni pecus a laiia quidem inops, pilis

cameloium L•irsutum auctor est Dinon. , 40
Xi. In Zacjnllio pbalangiorum tnoi'su percussis, bene periti
l)e phalan-barum reruin lioniines dicuiit, non ea modo accidere, quac
piie Zac}n-j,]j]3J i(,^jg ^gy solent; sed eadem ipsa etiani omnia
acerbiora fieri. Primum eiiim ut quis morsus sit, totum ejus
corpus obtorpescere, et treniore affici, et frigidissimum esse,45
et vomitum cum convulsione subsequi [et membrum genitale ,
eis intendi; dolent et auribus vebemeiiter, et ex utriusque

pcdis vola. His auteiii jiaitibus, quas dixi. se dolere ostcn-
dunt, adniotis ad eas nianibus]]. Jam porro quod audienti-
bus niagnum terrorem injicit, et \idenlibus majorem adrni-
rationeni inovet, expoiiam: Cuui ab eorum morsu quidain in-
tegri atque intacti balncas, quaruiii lavalione plialangio vul-
J nerati fuissent usi, subiissent, aut [liercle] pedes abluissent,
[ut saepe iieri solet, vel forluito vel ex inimicorum insidiis]
,
omnibus doloribus, quibus toiquentur morsi, adfecti fuerunt.

Rubetaruiu genus esse audio cujus non modo potus est , j^yj
perniciosus, sed illius etiam adspectus adspicienlibus iiifestis-Dc rubeta.
lOsimus exsislit. Naiii si quis ex iis qui malas artes ingeniose ,
factitare sciunt eam piiiuo

, dcinde ejus sangui- ,
nem sive ad viiium, sive ad aliam jôtionem, [quam homi-

nes veneilci idoneaui exisliiiiarinlj aduiistuin cuipiam per in-
sidias bibendum dederit; is sane sine mora perit. Ejus vero
15adspectus hanc iuiprobitatein habet, ut eam adversam si quis
acriter intueatur, et illa conti'a impxObo obtutu suo respiciat,
ac suani adspirationem [sibi faniiliai'em sed] huniano corpori ,
bostilem, anhelans eniiltat, pallore inficiat, unde aliquis [rei

ignarus , vel primuin supei-veniens] lioniinem ex colore aegro-
20tum esse conjiceretj qui taiiien ad dies non niultos durat,
deinde evaiiescit.
Charadrii avis hoc beneficium est, minime bercle con-
temnendumj nam si quis iclericus eum aceri-ime intueatur, De chara-
.
ille contra oculis fixis[tanquam vicissim ei succensens], re-
,
25spiciat; ejusinodi mutuus adspectus liominem morbo, quem

dixi , liberat.
[Eudoxus ait, non liabeo, alios XIV.
cui ego bac in re fidem
non prohibeo , cum
Herculis coluinnas superasset
se aves De niagnis ,
quasdaiu in slagnis seu lacubus vidisse, bubus majores. Hoc I"'''"'**''!'"

30etsi niihi, ut dixi, iion verisimile estj quod audivi, tamen
omittere nolui.]
Aristoteles scribit perdicem feminam, si coiitra marem XV.
steterit, aura ab eo flante, mirabili quadam naturae vi con-De perdici-
•'"'"''^
cipere. Septem diebus perdix iiidum contexit, septein con-^"*
3Dsuinit in pariendo, septenis deinde pullos iiutricatur. Timaeus,
Heraclides et Neocles medicus rubetas dicunt duo jecora ba-
berej quoruin altermn occidat, alterum illi adversans salu-
tera adferat.
Theopompus Venetos inquit Adriain accolentes, cum [ara- XVI.
40tio'"s tertiae et] sementis faciendae tenipus adest , monedulis De monedu-
placentas quasdam , sive mazas, ex farina cum oleo [et melle]
''^ '^P"'' ''^*''
teinperala niuneri mittere; qui quidem idciixo pi-oponunt, ut

velut placamenta monedulis sint, et induciae cum iis pactae,
ne Cereris fructuin lerrae couimissuiu refodiant, aut sublegant.
45Lycus cuiu baec vera esse fatetur, luin eosdem addit loros
etiam rubros eis proponere et his propositis discedere mo-
, ;
nedularuni vero greges extra fines manere ac iiimirum duos :
aut tres tanquatn legatos cx urbibus ab iis mitti solere, ex-

, ,
Q2
;
244 DE NATURA ANIMALIUM. c. 17. 18-
ploraturos hospitum multitudinem qui ut ;

eam perspexerunt,
revertuutur, et iiivitant [eo modo, quo quidem vocare, lii
illi intelligere solentj. £ae auteni invitatae gregatim [instar ,
iiubium] accedunt, ac si oiFas objectas comederint, se cum

,
iis pacem et foedus liabere Veiieli intelligunt; sin conlem- 5

pserint, et tanquam vilia non dignentur comedere , indigenae
sibi per&uasum habeut illorum contemptum fainem niinari.
Nam veiuti homines muneribus incorrupti sic illae nihil ex ,
objectis escis gustantes in aiationes involant, et maximam sa-

torum partem acerbissime praedantur, aniuio irato effodienteslO
et investigantes.
XVII. Aniyntas in Mansionibus, quas sic inscripsit, in terra

Dc animali- Caspia tradit bouui et equorum greges esse innumerabiles
j
uui quoruii-
g^^ cerlis temporibus infiiiilam murium multiludinem accedere.
dam apud . .^. .
-i .j-
^]u.sque rei testimoniumadlert, mquiens in pereiinibus lluvnslt»
.
Caspios
rauUUudine. rapide praecipitantibus intrepide eos iiinatare, et caudas iu-
tei' se mordicus tenentcs lioc iirniameiito uti , eoque ceu va-
lidissimo vinculo iluvios transmittere. Cu:ii autem iii aratio-
nes transieriiit, segetes succiduut, adscenden-
et iti ai^bores
tes fructiis edunt et [quos vorare iiequeuiit]
;
,
ramos fran-20 ,
gunt. Quibus Caspii ubi resistere non queunt, hoc inodo in-
festas eorum incursiones moliuntur ulcisci ut habenlibus uu- ,
cinatos uiigues avibus iion quicquam iioceantj quae quidem

ipsae taiilis gregibus, ut nubes esse videantm" eo advolan- ,
tes mures corripiunt, et suo proprio quodam naturae muncve25

a Caspiis faiiiem depellunt. Porro vuipium Caspiarum ea est
multitudo, ut non modo agrestia stabula adeant, sed ui'bes
quoque ac domos ingicdiantur; iiibil tamen hercle nocentes,
iieque rapientes, sed ila cicures Caspils tanquam caniculae
adulantur. Mures autein Caspiis infesti neque magnitudineSO
inferioi'es ,
quam Aegyptii ichneumones , iteniquc feri sunt et
acerbi, et robore dentiuin non
ferrum dissecare ac de-
alitcr
vorare possunt, quaiii iiiures iii Teredone Babyloiiiae quo- ;
rum pelles molles institores ad Persas vehunt, quibus vestes

consuuiitur, et corpus oplitne fovetur [bosque suo sern]one35 ;
canaulanas ajipGllant.] [Hoc etiam in niuribus adiniratione

dignum est: si mus pi'aegnans capta dissecetur, et exiinatur
foetus, in eo quoquc dissecto foetus reperietur alter.]
XVIII. [De pastinacae marinae natura hoc etiam cognovi.] Pa-

De paatina-stinacam nataiileni piscator intuitus in piscatoria navicula sal-40
ca. tat, et dicteria aut convilia aliqua jactat et insuper tibia, ;
[si norit], quam lanquam illecpbram fert, canere incipit: liaec

cx ea re inagnain volu})lalein capit (eleniii], sicut ferunt, tum
aures bal)ent nmsicae tum sallationis oculos inlelligentes) at-
,
que hac peimulsione illecta sensim ad sumniain aquam natat.45

Inleica vero duui hic cantu et sallatione illecebras egregie
,
inacniiiatur, alter quispiain sporta iiujnudentem subducit

:
c. 19 — 23. LIBER DECniUS SEPTIMUS. 245

[itaque praeter omnem spem, duni -oluptate tota muJcetur,
et uihil uietuit , capitur.]
Eudoxus ait Galatas, qui ad orienlem solem pertinent, XIX.
ejusmodi facere, quae si cui credibilia videntur, iidem ad- De locustie
5 hibeat; sin minus, rejiciat. Cum locustariun grcges, ut iiu-^P"'^ ^*'*-
bes esse videantur, in Galatiae agros iiivolantes fruges infe- ****
staut, tum Galalae qiiibusdam precibus et obsecrationibus

utuntur, simul et sacra conficiunt, quibus aves quasdam izn-
plorantj eae autem illorum precibua obsequentes fi-equeiites
lOveniunt, et locustas perdunt. Ac si quis e Galatis eaiuin
aliquam comprelienderit, lioc supplicium in eum ex legibus
illius genlis constitutum est, ut morte mulctetur. Ac si huic,
qui eas ceperit ignotum fuerit aves tantopere oflenduntui•,
, ,
ut iterum invocatae propter irapunitatem illius non ipso-

, ,
iJrum precalionibus obteinperent.
oculos
Arisloteles
si
iii Saiiio
quis pupugerit, statim
ait albam iiasci hirundineui cujus
quidem excaecatur postveroDe
, .hirundi-
visum ^*'
recipit ; et , sicut ille dicit , sic acute quemadmodum ^^^^^
^"^'
a principio videt,
20 Cinnamomum aveni auditione accepi ex plantae cogno- xxi.
minis surculis e paludibus collectis, [iis in locis , ubi He-Decinnamo-
,
rodotus et alii scribunt] nidos construere, ac inter se con- ™° *^^•

texere. Qui ejusmodi igitui" ramulos ainbiunt, sagittas gra-
ves^ robusto et contentissimo nervo expulsas magno inipetu ,
'^^contra ramos, quibus nititur nidus, mittuntj itaque rum-

puntur, et festucae dcciduiat, [quae vulgo cinnamomi nomi-
ne celebrantur.]
Clitarcbum etiam audiaraus. Hic in India scribit volu- XXII.
crem amatorio adfectu flagrantem, nomine orionem, [si beiie De orione,
oOmemini] nasci. Eam magnitudine parem ardeae e&se dicit,*^* Indica.
rubris sjmiliter cruribus , oculis [aliter quam illae] coeruleis j
sic a musica instructam, ut cantilena sua suavissimum by-
menaeum qui maxime iiiter homines celebratui•, referat, et
,
dulcedine aures Sirenum instar permulceat.

3d Avem indicaiii Catreum nuncupatani cum eximia fornjae XXIII. ,
pulcliritudine Clitarcbus ait tum pavonis uiagnitudine esse, '^f '^*^^"*'

,
tum peiinarum ejus extremitates smaragdi sinailitudinem §6- ."'"'''J^jj^jg'

rere. Quod si quid aliud intueatur, ejus oculi nescias quo
colare sint; sin te adspiciat, cinnabarin te Aadere in ejixs
40oculis diceres [excepta pupilla cui color melinus et] acies
,
, ,
acuta quod in aliorum oculis albuni in illis pallidum est

: ,
capitis plumae caerulescentes guttis quibusdam croceis spar-

sis distinctae sunt pedibus coloi' sandaracae
: vox canora, :
sicut lusciniae, et acuta. Indi saiie suas delicias etiam ex

45avibus babent et earum adspectu oculos pascunt. Sunt in-
,
ler ceteras quaedaiu uiidiquaque purpureae , et purissimae

flamniae adsimiles; quae gregatim tantopere volant, ut nubes
esse videantur. [Sunt et alia avium genera varia quarutn ,
246 ^^ NATURA ANLMALIUM. c. 24 — 27-
species non satis describi potest] cantandi suavitale et oris
expressione tanta, ut coinparatio nulla repeiiatur, nisi Sire-
nes quasdam eas dixeris. [Nam has quoque virgines alatas,
et pedibus aves fuisse, poelarum fabulae caiiuut, et piclores
ostendunt.] 5
XXIV. Cycnis sedes et commorationes sunt in lacubus , paludi-
teciculs. bus, stagnis, et perennibus iluviis quorurn confluens mode-
,
rate et sedate fertur. Suaple natura pacati sunt, ad sene-

ctutemque perveniunt non sibi graAêm. Robore, quo magno
praedili sunt, confidentiores exsistuiit, non ut injuiiam ipsilO
inferant pi'iores, sed ut lacessiti eain projmlsentj itaque fa-
cile aquilas etiani pro\ocati vijicunt. [De pugna aulein su-
pra dixi.J
XXV. Clitarcbus tradit in India esse simiaruin genera colore
Desimiisln- varia, et luagnitudine praestantia oriri tanLamque earum inl5:
icis et
•Jiiomoilo ...
montiijus multitudinem esse ' ut Alexandruin fPbilippi
cdpiantur ^^gnis copiis septum eae Irequentes
,
^
filiuml
perterrelecennt, quod
j
'-
.
arbilraretur se collectum et sibi insidiaiiteju exercitum videre.

Nani cum Alexandro se ostenderunt casu, excelso et recto
corpoie erant. Non capiuntur retibus, neque sagacium ca-20
iiuin venandi soleitia, sed cuin sit aniiiial saltationis aviduni,
si salLantem viderit, saltare cupit; [et tibia canere medita-
tur, si vim et numeros inUandi adsequi possit.] Si ilem
quempiam viderit calceos indueuteui, imitatur; et si quein
viderit oculos rubrica pingentem hoc idern facere studet.25
,
Itaque pro his ex pluiiibo factos graves calceos proponunt,

et laqueos subjiciuiit, ut pes quidem inseri possit, sed inte-
vinculo retineatur. Iteinque \ isco decipiuiitur. [Spe-
liiii iiriiio
culo etiam Iiidus veiiatur in siiiiiaiuui conspecLa utitur cu- j
jus luco discedeiis aliud relLiiquit, et laqueuin subtus additSO

validum. Simia Aero accedens et fixo oblulu in speculum
,
inteiita imitatione bominis visco ex speculo palpebris adbae-

,
rente ita occaecatur ut facillime capiatur, itaque caecutiens

,
facilliine capitur, ut quae fuga sibi consulere jam nequeat.]

Haec et alia de simiis tum Indicis , tum noii Indicis , iiobis35
commeuioiala , digiia profecto ingenii liberalis cognitione vi-
deiilur.
XXVr. Leoncs in Iiidia nasci luaximos, ne tenuissinia quidcm
Dc iLonibus inibi dubilatio estj tena eiiiin India iiiater optinia alioruiii
" "^"''
aninialium iii caiisa est. Hi ei'ga obvios imnianissimi dicua-40
tur; eoiuni colla nigi-a sunt, et pilis horrida, et adspeclu
fonnidolosa. Si capiantur, niansuescunt quidem modo ne ,
maxiini siiit luni ero acloo adsuefiunL loru, ut facile simi-

:
liter atque caiies ad veiumdos bintiulos cervos , apros tau- , ,
ros , ct asiiios sylvcstrcs duci queant sagacissime enim, sic-45

:
ut audio odoraiilur.
,
XXVII. j,j Africa gens fuit, ut feilur, Nomea [id cst, pastora-
epo|iiio
ij^j dicla , et regionem soitita pascuis abundantem, et fortu-
uatain sed tandem cuin leones plurimi et niaxiini et audacia Libyac ico-
;
iiivicti supeiveiiissent, penilus e»t extincta , ila ul nihil ejus n"™ inva
*""'"
reliquuin sit factum. fLeones enim coiifertim advenientes ex- *'*'"*'
punnan nequeuiit.J
5 Eupborion in Commeiitariis scriptuin reliquit, Samum XXVIII.
cuni oliiii desertissiiuaui fuisse , tum iii ea bestias feras [et De animali
iiifestas obviis] jiiaxiiua uiagiiitudiiie , noniine Neades fuisse, •"'* TMeades
quaium voce tena discederet; iiidecjue profecluni esse
sola ^PP*'"'"'^•
id piOverbium, quod vulgo Samii dicuiit: Magis clamat

XOquarn Neades. Idemque adfert caium ossa maxiiiia vel sua
aetate extilisse.
Indorum regem liostibus
centuin uiille ele])hantoruni anleceduntj luui vero aliorum De elephaa
iiiaximoruin et foilissinioruin ler niille subsequuntur
bellum inferenleni bellatoruin
ad ho- t<""um ro- ,

.
''"'"^•
15stiles luuios ipso incujsu eveitendos iiislitutoiuni cuui rex ,
jubet, eveituiit [auteni pectoiuui suoium vi et iinpelu]. Hoc

se audivisse Ctesias scribit. Ideinque Babylone se vidisse di-
cit paliiias ab his eodem inodo iiupelu violentissinio exslir-
palas; idque facere soleiit, cum domitor illud jusserit.
20 Zenolbeniis scribit iii Paeoiiide palude quosdam pisces XXX.
proci-eari, quibus adl)uc palpitaiilibus si eos bubulo pecori Oe piacibus ,
edendos objicias, expletur non iiiinus libentei•, quam ceteri'"'''"^ '"*"'

boves foeno; coulra ab eorundeiu inoituoium usu, sicut idem ""|,^;'^"^^' *^
ait, taatopere abborret, ut iioii atlingat.
25 i" Anneiiia excelsum saxuiii auditione accepi perinultara XXXI.

aquam emittere , atque sub ipsuin subjici fontciu undiquaque l>e piscibue
quadraluui ties passus profuiiduiu, siiiiiulaque eius latera sta- êuenatis
j•• 1 •• ^ ^ ^ ' . - . Armeuiae.
, .
dii diimaium occupare; et simul cum aqua pisces fi'equentes

excidei'e, cubiti magnitudine tuiu majores, tum non juulto
,
30'iii"oi'es; et ex iis partim delabi semiuiovtuos partiiu adliuc ,
palpitantes eniovi. £t pervagatum est eos colore esse iiiger-

limos nec adspeclu insuaves.
, Vei-umlamen si quid eoium
vel L•onl vel fera bestia gustarit, slatim inon. Propterea
vero Armenios quod illo7'uni regio ferarum niultiludine re-
,
SSdundet, primuni eos collectos ad solis radios exsiccave deinde ;
ne hausta pisciuiu adspiralione gravi et pestileiili, [aut ex-

citato itide pulvere hauslo] pereant, ore et naribus obtura-
tishoc piscium genus contundere, et in farinaiii ledigerei
lum ad ficus admistam in ea loca, quae uiaxime abundant
40feris , Bestiae primum ut eas attigeruiit
disseniinare. slatiui ,
moriuntur atque sic apri dorcades , ccrvi ursi asini syl-

; , , ,
vestres, feraeque caprae nccanturj nam ejusniodi animalia

ficuuni et farinaruui aA'idissitna sunt: [periaiuntui' autem boc
modo, quod nimium abundent.] Jain veio alio modo tollunt
451eones, pardales, lupos, [quippe qui carnivori sunt]. Nain
in domeslicarum ovium ct caprainm discisso latere, [quate-
nus inanus inseri qiieat] earuiii carnibus fariiiaiu infaiciunt,
,
et [infelicein hercle] escam praediclis feris objiciunl ; cuiu

;
248 DE NATURA ANI.MALIUM. c. 32 — 36•

enitu ejusmodi quippiam pardalis , leo , lupus gustarint , con-
tinuo moriuntur. [Est autem cuin omnis Armenia mater et
nutrix ferarum tum praecipue canipestris circa fluviiim.j
,
XXXII. I" Caspia regione audio iiigentem lacum esse, et ia eo

Deoxjrhyn-maximos pisces iiasci, qui oxyrynchi vocantur, videlicet a 5
cho pisce. rostri forma eosque ad niagniludinem octo cubitorum excre-
;
scere. Eos Caspii captos sale spargunt, et ex illis salsamenta

conficiunt, eosdeuique exsiccatos caiiielis [dossuariis] Ecbataiia
veliunt. Idem adipe detracto farinas ex iis conliciunt, et ,
liujusmodi salsamenta quidem vendunt, oleo vero pinguissi-10

mo et non graveoleiiti ungunlur. Atque etiam exeuipta ex
iis -iscera excoquunt, uiide ad permultos usus accommoda-
tum fit glutinum: naiii uoii modo ad quaecunque applicalum
fuerit, adhaerescit, visu perlucidum; sed et iirmissime reti-
net, ut et decem diebus madefactum non taiuen dissolvatur,15
neque remittat itaque etiam artifices
; qui circa ebur labo- ,
rant, eo utuntur opera conficiunt pulcbeiTiiua.

, et
XXXIII. Fama quaedam in serinonem bominum apud Ca-
De avibmi spios a\'ein procreari magnitudiiie maximi gallinacei , versico-
quibusilam
j^^.g yarielate iluientem atque auditione accepi eam supinain20
;
aspiis et
^î^j.^ gj- g^]^ colluiii exteiisis cruribus se veluti sublevare
^
tum catelli vocem uiitlere iieque iii sublime sed circum ter-
, ,
ram idcirco Aolaie, quod in aUuiii non queat sese attollere.

Est et altera avis Caspia vel ])otius Indica (nani iii India
,
etiam nasci dicitux) auseris magnitudine lato quidem sed te-25 :
nuicapite, ci'uribus parvis (longis?) est: \ario colore distin-

guitur; nani cjus dorsutn purpureuin est, venter niaxime coc-
cineus, caput et culis (col]um?) exalbescunt caprinain : '^
mittit.
XXXrV. Caspiae caprae et albissiinae sunt, et cornibus mutilae,30

Dc capnset[corpore parvae ac siiiiae. Caiijeli quoque Caspiis abundant,
lainelis Ca-quoium luaximi] ad equorum maximorum accedunt inagnitu-
"8• dinem. Eorum adco sunt niolles cum Milesiis lanis ut

villi ,
niollitudine comparan
possint; ex iisque sacerdotes et Caspio-
'.
De apibue
ruui ditissimi praecipuique vesles conficiant.
Antenor iii Libris reruiii Creticarum iii Rhauciorum ur-
bem ait diviiio quodam inipulsu apuiii quae vocanlur Clial-
35
,
qiiibuedam
cQJês (aeieae) exameu accessisse et defixis aculeis obvios
, ,
Cretae. . .
vebementer vexasse : illos earum impetum non sustinentes e

patria inigrasse, [et in aliuinibique con-40
pervenisse locuiii ,
didisse quod similiter patriae amore Rbaucum in

oppidum ,
ipsa Creta nominaruut; ut quamvis patria \d fatali essent de-

pulsi, nomen tamen illius rctiiierent. Ait autem Antenor in
Ida monte Ci'etae etiamnum haruiu apum paucas quasdam
esse reliquias, quae similiter, ut illae, obvios acriter puu-45
gant].
XXXVl. Cameli carnes a leonibus comedi solere testimoiiio est
De leonibiie Herodotu8 cum iii Xerxis camclos , qui commeatum porta-
:
;
c. 37. 38. LIBER DECIMUSSEPTIMUS. 249

rent, dicit leones invasisse, et ex animalibus nulla ne- cameios ap-
aliis ,
que jumenta , ueque homines [At niilii Herodotus retentibue.

attigisse.
"13
paucaruiii iii iiatura rcruu] pcrilus \adetur, qui leones Thra-
cios miratur iii cibo uiiam alteri praeposuisse
5 nani camelos quantopeie appetaiit, Arabes sciuiit et quicim- ,
que regionem leonuni siinul el cameloi-um parcjitein atque

nutriceiii babitant. Jtacjue non admiior, si leo \i quadam
naturali et occulta cameli carnera expetit, et in hoc animal
etiam nuiiquam prius visura sui satiandi causa inuit. Ap-
lOpelitus enini naturalis eos etiani cum jnimuin "ident, ut
,
suavissimum inde sibi fulurum parent aliuientum incitat.J ,
Decein et sex Iriturantes, et in luaximis solis ardo-

ribus siti pressi utiuin ex suis, ut aquam de proxiuio hau-Historia de
,
riret fonte miserunt. Is abiens messoriam falcein manu te- aquila et

,
15nebat, et in situlaiu gestabat; ubi vero ad fontem "essore.

venit, offendit aquilam quam strictissiiue cauteque serpente
circuiri2)licatam jamiamque suffocandana. In eain enim aquila
,
involaverat, iion compos neque insidias evadere,

neque pullis, juxta Homeiicutn illud, epulas adferre poterat;
20sed spiris illius, [ceu laqueis] circumventa Aicina erat ad
pereunduiJi, [iion perdendutn]. Agricola, quod iion igno-
raret, \el quod auditiojie accepisset, aquilam Jovis iiunciam
et iniuislram esse, et quod nosset feram [et impiObam] bestiam
esse serpentem
2êSngeTe
vertisset, atque hausta
,
noii poterat, exsolvit.

'
falce eam dissecuit; et vinculis aquilain, unde
Cumque
tetnperatum omiiibus mi-
aqua
nistrasset; ii quidem avidissime [copioseque in prandio] bi-
bere ingrediuntur is autem qui aquam bausisset, jam post
;
bis obiter gestis re-
illos bibituius erat; nam hactenus pocillator, non conipotor

30erat. Ad labra igitui' poculum cum admovisset, servata ab
eo aquila circum locum illum etiam nunc [felici ejus foiluna]
versans, [ut banc mercedeiu obtentae salulis persolveret], sic
in poculum involavit, ut potio effunderetur. Ille quia sitie-
bat, indignatus ait: Hanccine tu gratiam, (nam avem reco-
J5giioscebat) tuo conservatori refers? [Hoccine decet?] Quis
porro studium suum in alLerum conferet ob Jovis gratiarum
praesidis atque inspectoris reverentiam? Cum haec eloquere-
tur sitiens et se ad alios converteret, videt ex venenata po-
,
tione palpitantes extremum spixntuin efilare. Serpens enim,

Out conjicere licebat, suo veneno fontem imbuerat. Itaque
redeinptionis praemium ei, qui se conseiâsset aquila cutn ,
pari salute conipensavit. Crates Pergameuus tradit Stesicbo-
.
nim etiam in quodarn poemate, baudquaquam perAulgato, bu-
jus rei mentionein facere, gx-avem sane illum nieo judicio et
Santiquum testem citans.
In maris Caspii insulis cum alias aves peculiares nasci
ferunt tum maxime unam ea vi et natuia adfectam ut nia- De ave qua-
, ,
guiludiiie quidem anseribus eam similem esse dicant, imo vero cat>pii.
250 ^^ NATURA ANIMALIU.M. c. 39 — 43-
egregiuin aiiserem superetj pedes liabeal grui persimiles j
dorso sit vehementer rubiu colloalbu, et Jis- , veiilre 'iricli,

seiiiinatis maculis croceis distincto, iiou luinus ijuam duo cu-
bila loiigo; capite itcui Loiiui et loiigo, lostro nigroj ct vo-
cem raiiis similem jniltat.
XXXIX. In Prasiana Iiidoiuin regioiie Megasthenes simias scribit

Dc i-iiiiiis
maximis canibus iioii iiifeiiures esse jnagniludiiie j
quinque
Iiidicis.
cubitoruin caudain liaberc; luin ex caiuiii frontc comas pro-
pendere, easdemque barbatn promittcre luni facie alba esse, ;
corpore vero nigro ; iieque iiialilia ceteris siiuiis ingeiiila, sedlO

mansuetiidiiie et L•uululilale inibulas esse.
XI^• Indica regio est ciica Aslaboiani iluvium, ubi Rliizo-

Deculicibus |j^_• Jiabitaiil. culicuin nubes quaedam
lllic ,
^
orieiite Sirio ,
Indiae, de- f ?, ., ' , ..

. ..
'
.
ternbiles, luagna vi occupare aerem visae , subilo supciveiilu

,
gp^ j
onibus et civitatein quaiidam infestarunt. Ciica lacum eliaiii AribaLanl5

phalaiigiis. (qui et ipse iu india est prope iluviuin jani diclum) feros
istos culices abuiidare ajurit, ubi locus desertus et est, et
aj)pellatur. Euin accolae circumquaque negant ab
et fjiiiliini
iiiilio [et perj)eluo] babitatoribus caruisse sed scorpiorum ;
copias iiifestas supervenisse , et niniiuin plialangiovuin exsti-20

tisse proventutii illoruin quae Tetiagnalba iioininant. Hanc ,
bestiolarum diritateiu ex corrupta acjua pluAiageuerataiu ajuiil j

et incolas primuin liujus mali iinpetuin aliquandiu niagna
patientia tolerasse scd cuin illud iain inexpugnabile esset,
;
[et passini onuiis aetalis L•omiles iiilerirent, tandeni consilii25 ;
inopia cum iiulla ratione adversus taiitani luein tueri se

,
posseiit, deserla regione, grataiii prius et optimam] patriam

reliquerunt sulitaiiam.
XLI. [)e patriis sedibus quosdam Italiae populos incursio mu-

De popuhs j,j^„j agrestiuui rperniciosal expulil, at(|ue in fugam compu-30
'^
noniiullis ,. "r^ • •
taiiquam summa sicci- ,

. .
per aiiima- ^'*^j quod ,

saiie sic
.
segeles et plaiilas,
lia ex sedi- tas aut teterriniuin frigus, aliave intempesliva tempesfas va-
,
j
bu88uispul-staient, [noii modo sciuiiiibus ct supcriicie arrosis, sedj ra-

*" dicibus quoque succisis. Et [aves] cum Mcdicain regionem
invasissent, perditis et vastatis frugibus iiicolas ad eu]igra-35{ ,
tioiiem adcgerunt. Aulanalas Iiidoruni genlcni pluriniae ra-

iiae et iinperfectae de coelo lapsae iii alium locum demigrare .
coegeruiiL. Et quaiidam nationem Libycam, [cujus et supra j
meniini] , leones de patria terra depulerunt.
XLII. în Babyloniorum lerra fonnicae (fonnicaleoncs) iiascun-4C

De forinicie
^jj^j quarum
^.
geuitale nieiiibrum leLro aversuiu est, contrario
°
Babylonici8. ... , , '
quam iu ahis modo.J
Caria et Lvcia non est iracunda neque sallu

Do pauthc-
rie.
,,Pantliera
admodum
in
valet;
, r
[corpus ci
-1,
oblongunij et
,
quanquam ij-i•
baslin-
bus et lanceis \-tiliieretur, resistit tamen , nec facile conce-
dit ferro, [juxta illud Homeri:
Quae , quamvis ferro fuerit transHxa , repugnat].
Rhinocerotis figuram nimis frivoluui esset (lescribere, quuiii XLIV.

•pemiulti ex Graecis ct Roiiiaiiis, qui illum viderunt, ejus De rhinoce-
formam plane sciaiit; at euim vim illius et naLuiaiu actionuiii''"'''^ •^'^- *"'
non alienuiii est exponere.

^
Quod iu sumnia iiare cornu °"e- ^ '""' ^*""
. . gua. .
rit, cu]us inucro acutus exsistit, ex eo iiomen traxitj neque

ipsum illud de robore concedit ferro. Quod quidem ipsuni,
Ocum est conti-a elephantmu pugnaturus saxis exacuit et li- ,
mat: cetera iion ei paria cum elephanto, uipote qui proce-

rissiujus est, et forlissimus cornu igitur ciispidato elepbanti
;
crura subiens alvum discerpil, et laceiat; isque, eDuso san-

guine, decumbit. Pugna auteni eoruin est de pastionibus,
^multosque elepbantos ita periisse evenit. At si alvum noii
praeoccuparit rliinoceiOs, sed inter hunc coiiatum ab elepbanto
praevenialur, illius [pi-omuscide apprebensus atlraliitur, ac
retinetur, et] dentibus [ceu securibus] conscinditur. Tametsi
enim ejus pellis ea exsistat firmitate, ut aegre jaculo pene-
Olraii queatj tamen tam violentus est elepbaiiti iuipetus, ut
eam ti'ajiciat.
Tauri Aetbiopici, qui carnivori nominantur, animalium XLV.

feiOcissimi sunt; et si cum Graecorum bobus conferantui-, De taaris
duplaiii babent rHagnitudinem, ac velocitate corporis excel- Aethiopicis
ôrumquc
Dlunt : tum ruiJs pilis Aestiuntur, tum caesiis suiit oculis, id-
que magis quara leones. £t alias quemadniodum aures, sic
cornua niobilia babent; at in pugna ea ita exseruiit, ut,
postquain prae ira erecta sunt, ilecti nequeaiit. £jus etiam
tergora laiito roboie sunt, ut nullis neque spiculis, neque
3telis penetiari possint; inhorrescens eniin taurus cutis rigore
ferrum elidit. In equorum et boum armenta, et pecorum
greges , et feras omneis invaduut. Itaque pastores, ad lueii-
duiu suum pecus occultas foveas in niagnam altitudinem de-
pressas macbinantes moliuntur eis insidias.
, Hi cum incide-
Jrunt, atroci animi excandescentia suiFocantur. Judicatur au-
tem apud Troglodytas jure praebtantissiniuin boc animal; ut
quod viribus pi'aeditum sit leonis, velocitate equi, robore
tauri, et ferro sit impenetrabile.
Mnaseas [in libro De Europa] scribit esse templum quod- xlA'[.

)dani Herculis et uxoris ejus, quam ceu Junonis filiam poetae De gallinie
celebrant. In hujus templi coiisepto cicuies aves miiltas nu- et gaiiina-
"^^'^
triri ait nemne «allos et sallinas. Compascuntur autem, et
,
"^'^'*
gregatim pro sui genens sexu degunt et sumptu aluntur ,

^,^^^1^ ^^ ^^^
publico quos diximus consecrati.
,
Gallinae iii aede Hebes,
, bes nutritis.
igallinacei iii Herculis pascunlur. Fluit autem in medio ri-
vus perennis et limpidae aquae. Gallinaruiii igitur iiulla ad
252 ^^ NATURA ANIMALIUM. c. 46•
Herculis templum accedit ; at suo tempore mares stimulali li-

bidine trausvolant, et postquani impleverint feminas,
ad deuin suutii et suas redeunt sedes lustrati purgatique in-
,
terfluente rivo
,
quo sexus uterque dispescitur. Natis igitur,
ut consentaneum est, ovis gallinae incubant, pullosque ex-
cludunt; ac niares genitoribus , feminae iiovellae matxibus ac-
cedunt et aluntur.
EPILOGUS AUCTORIS.
Dixi hactenus, quantumcunque studio, cura, labore, in-

genio, et aemulatione quadani bonestorum ct eruditormn ho-
minuin , qui ante mc hoc arguinentum certatim exco-
luerunt, diligentiam superandi, indagare ac iinenire potui;
3 et ne quid eoruui quae adseculus erani , omitterem operam
,
,
dedi: iiam sapientiae aiiior, quo nihil iiigenio honiinis libe-

ralis cognatuiii aut laiuiliare magis est, onuii pigritia excussa,
aniaiantium etiam biutarum niutarumque contemplatiouem ne
aut contemtierem, aut iiegligerein, ine excitavit. Non equidem
Oignoro bomines tum aAaros et pecuiiiaeniancipatos, tujn ambitio-
sos et gloriae potentiaeque cupidos omnes, boc uiibi vitio daturos,
quodin bujusmodi rebus tenipus et otiuiiimeum occupare '-
rini cum ad niulto inajora adspiiare, [gravitateni auctoritatein-
;
que apud bominum vulgus mibi coiiiparare] acinlerpotentesin

5aulisprincipuniAiros censeri, deiiique inagnasdivitiasniibi con-
quirere licuisset. Ego vero ingenium ulpis naturam ac vim ,
lacerti, scarabaei, serpentis, et leonis, quid agatpaiilbera, quae

pietas commendet ciconiam, quam suaviler arguteque suos ine-
ditetur et edatcantus luscinia, quani ingeniosussitelepbas, iteiu
•Opiscium genera, et gruum inigralioiies, et diacoiiuin naturas, et
reliqua ,
quae boc volumine comprebensa observavi indagare ,
nialui; copiosis ellocupletibus bominumadnumerari, et ex illo-

nim ordine censeri, non libet. Quod si de nuniero boniinuni na-
turaestudiosorum, interquos etpoetaesunt erudili, et pbilosophi
lerum iiaturalium experienlia clari,
[5ingeniosi, et alii scriptores
etiam ipse unus esse cupio, et enitor; multo sane bonestiore
loco, et dignitate majori, quam pro illorum judicio futu- ,
rum ine confido. Ita eiiim sentio , utvel uiiam alicujus egre-
giae disciplinae poitiunculam potius, quam celebeirimas di-
JOtissimorum quorunivis opes atque possessiones, mibi accedere
optarim. Haec de sludiis meis et anirni instituto bactenus.
Jam porro reprebensuin hoc iri a iionnulJis non dubito quod ,
non de singulis animaliurn quae dici polerant, oinnia ununi

,
in locutn collecta conjunxerim neque separatiui singuloruni

,
cproprietates in ununi locuni congesscrim sed mixta iiana-

;
tione 'aria8 variorum aninialiutn proprietates

enarraveriuj,
de multis etiaui per singulas parles disserens ; [ita ul alicubi
ab hoc vel illo animante digressus, rursus alibi ad idem re-
dierim , et alia quaedam super ejus natura attulerini.] His
Qx-espondeo, priaiuin ine bominem esse meae spontis , nec ab
,
254 EPILOGUS AUCTORIS.
alieno arbitrio aut Deinde, voluisse ine

consilio pendere..
varietate aigumenli lectorem taedium quod ex allicere , et ,
eai-undem aut similium rerum nanatione oboritur evitaie; ,
attjue ideo e diversis anmianlibus per iiiter\alla digestis vel-

uti iloribus hoc volumen ceu sertum quoddaiu aut corollam h ,
elegantein et niulticolorem coiicinnanduui mihi coiitexendum- ,
que proposuisse. Quod si venationis studiosi L•omines, vel

una quapiam fera deprelieusa sibi gratulantur et lucruin , ,
cxistimant: niulto magis tantae animalium multitudinis iion

ve.stigia invenisse, iiou corpora ccpisse; sed facultates iliaSjlt
quibus natuia eas dignala est, iinestigasse rem longe pul- ,
cherriiiiaiii et piaeclaraiu esse dixeiim. Nibil huc feceiint

Cepbali, et qui alii feraruni iii monlibus
Hippolyti , aut si
'6363 egregie exercueruiil. Nibil rei piscatoriae etiai

peritissimi ut MetiOdorus Byzantius
, aut iilius ejus Leoni ,
des, aut Demoslratus aut alii piscatores, quales profeclo non

,
pauci fueioint. Nihil exiniii pictores, etsi quidam illoiuin

ruagnam sibi sua arle gloriam pepererunt; nam arlificiosa
equi pictura Aglaopbontem nobilitavit, et Apelleni hiiinulus,.
Mvronem statuarium Aacca ceu bucula ex aere factjijf'
et alios alia opera. Nam si unus aliquis non uiiius, iiou

paucoruin, sed majons, quae iiatura produxit, partis amma-
lium mores foimain ingeiiium, industriani, justitiam tein-
, , ,
-^
perantiain, foilitudinem adfcctuiii et amorcm innalum erga
,
6UOS, ac pietatcm Aeluti venaiido indagandoque depreliende-

,
rit; maxima medius fidius adiuiralione dignus fuerit. Hir

vero res ipsa et instituluiii seriiioiii.s ine aduionet, ut aeg
feiam et indolescatn brutoiuru aiiimalium pictateiii Cuiniuei
daii iu L•ominibus vero taxari pietateiu (iinpietateu]).
, Si
hac de re in praesentia iion dicani jjluraj boc tanlum [ ,
par est, nionebo lectoiem] cujus ab initio quoque Jiuj ,
scripli mentionem feci , iioii raereii me reprehensionem

eadeni fere, quae ouiiies vel plerique, scripsenm nova enin» :
aniinalia creare non polui; eorum Aero, quae natura produ

xit, permulta inilii cognita esse describendo ostendi. irite
cetera auteiii jieculiaria quaedam, aliis liactenus in cadein bi-
sloria versatis indicta, protuli j et cuiii in aliis, tum in his

quoque, veritatem uie luaximi facere declaravi. Cetenim de
diligentia mea et cura styli hoc est elocutionc comiiosi-
, , , ,
lioiie, et vocabulonim totiusque dictionis proprietate ac ho

iiestale, judicium penes illos esto, quos judices ac ceiisores
iJiiniiue iiuquos naclus fuero.
F I X I S.
u

Historia Animalium Aelian

Cargado por

Información del documento

Derechos de autor

Formatos disponibles

Compartir este documento

Compartir o incrustar documentos

Opciones para compartir

¿Le pareció útil este documento?

¿Este contenido es inapropiado?

Copyright:

Formatos disponibles

Historia Animalium Aelian

Cargado por

Copyright:

Formatos disponibles

'

VERBA AD FIDEM LIBRORUM IVIANUSCRIPTORUM

ADJF.CTI SUXT I.HDICES

VERBA AD FIDEM LIBRORUM MANUSCRIPTORUM

INTF.XTAE SUNT CURAE SECUNDAE POSTUMAE J. G.SCHNlilDERI

ADJECTI INDICES ET INTERPRETATIO

FRID. CHRiST. YALENTTNO ROSTfO

OB EXIMIA DE BONIS LITTERIS MERITA

AMICIS OPTIMIS ET INTEGERKIMIS

HOC SENECTUTIS SUAE OPUS

in declki jain senectutis via eoUocaUis , non diutius

benter arripui, iit immenioris ingraff<fue aniiiii snspi-

cioneni nie reniovereni, eademcjue opera meuni erga

bat, jucundissinia fiiit niutuae hujus, quae me phi-

datio. Ac Tu quidem ^ FraNCISCE PaSSOVI, minime

nis litleris nai>ares operam, quantopere Te non mini/s

ingenn elegantiain dilexerirn ; post illa temporaautem

quid contra ad^^ersi accidisset dohieriw, probe nosli.

Tuam , //// TlIlERSCIII, amicitiarn propitia mihi

cujiis jiietnoriiini utenpie n&strujn, pin, ul par ^st, ani-

mutua \8 nmicilia dexin.ril et sinit in i/incre sohl :

fieri^ ut sohnn ioluptas ex jucundis rebus perce-

qiii in nns concitabanlitr, incremen-

omnibus litteraruin praesidiis affluens, artlsque orna-

mentis jam ium egregie instructa et instruenda, relin-

deniifue onniiuni jneoruni consiUorini) ratio, tristitiaTn^

Tnnta enini virtute, lanla prudenlia, constantin deni-

que el perseverantia reni aggressus vian^qne inslltutaju

tis et remotis , laetissimae segetes tantquani ex agro

industriae — verum haec felicitas quantuni bonielhuic

bonariiin lUtcraruni ainor , qui Te excitatus in stii-

Jam adTe, amicissinie VvOSJl , mea se conver-

ingenii Tiii sohrtiaw , suhtile de litteris rebus-

consulendo molestiis fuerim ; aut si Tii , qua es crga

alios in diversissimis negotiis recurrentes \ideharn,

inaxiinas Tihi gratins ago , agentqae alii , (jiii erro-

res Tiieos Te nionUore aliquanium imminulos esse re-

Finem scribe.ndi facturus Vos , Viri clarissimi,

uf, diim opiimis artihus per vicirn saepenuniero mole~

tiie, (piod facilis, pergite (iniare. Scribebarn Gothae.

Aiino hujus saeculi duodeviceslnio Juannes GoU-

bal, nunquam non acriter iiitentuni. Per illos dles quum

liqultale sermo esset, forle etlani Aebaiil nienliuue facta,

cujiis de AnimaliLim Natura et PiOprietate farragineni iii

Epislollo, anno hujus saecuH quarlo adSchneldeiuni scrl-

plo *), corrigere et illustrare conatus erani, senex laborlosls-

ei quae ipse post Eplslulain a me edilani ad Aeriani illud

opiis coUecta habercm, lecliones praesertlni e codlce Mo-

quos cuni aliorum conjecturis observationibusque iioniuil-

lis de obscuris Aeliaiii loclsimiversaqueejusoratloiie niar-

gini editionis Heilbronneiisis, qua uti solebam, et duobus

huiic apparatum meimi iion displlcere intelligerem, obtiili,

ut par erat, viro mihl aniiclssimo quaecunque bujus geiie-

rls in meos usus paraveram, potestate simul data, ut qiiae

Conditlone accepta Schnelderus domuni reversus operi

qui iisqiie ad illud tenipiis seiieclutis oniis sine molestia

pertnlerat, subito coepit Inngiiescerc, et quod in illa ae-

lule ejus recuperanda desperareiit. Nec vaniis timor fuit.

vir doctissinius, „gravls annls et nieritis, boiioribusetiani,

„quibus nnnquam ullra modum delectatus erat, saliatus,

laboriosissimi seuis opere cogitare, praesertim quum nieus

1 ) Usus sum verbis Francisci Passovii , viri clarissimi ,

quallscunque ad illud apparatus, quem quatiior annis

ante a me secum auferendum acccperat, adhuc penes oiini