Documentos de Académico
Documentos de Profesional
Documentos de Cultura
Tecnicas de Lectura Rapida
Tecnicas de Lectura Rapida
por Eduardo Rh
http://www.comprension-lectora.lecturaveloz.com.mx
III. SOLUCIONES
c)a% o te%emos ci%co o seis aHos co% t7c%icas apropia as para esa e a ? pero ice m;s tar e -)e po rBamos estar apro0ec=a% o m)c=o me.or "as esarro""a me%ta"? a)me%ta "a ca%ti a e i%!ormaci$% ( crece% "as e" m)% o co% e" e.7rcito m;s capaci a es -)e %)estro cerebro 0a a -)irie% o co% "os aHos. Se %)estra capaci a e#i+e%cias? pero %)estra !orma po eroso mo%ta os e% tricic"os.
s)ma "as =oras -)e e% )% Ba "e e icas a "a "ect)ra ( escribe a" !i%a" )% res)me% e "o -)e eso te e.$. Saca "a proporci$% ( ap"Bca"a a to os "os Bas e t) 0i a pro )cti0a. C)a% o 0eas e" res)"ta o? probab"eme%te te po%+as a ""orar. I)i>;s a""B e%co%trar;s "a ca)sa e m)c=os e t)s ob.eti0os %o "o+ra os. Pero %o te preoc)pes. Si -)ieres "eer me.or? =a( m)c=as !ormas e
"o+rar"o. Precisame%te e eso se trata este "ibro. A%a"i>aremos "a prob"em;tica e "a "ect)ra? e#po% remos i eas para -)e %)estros %iHos ( a o"esce%tes esarro""e% e" =;bito e "a b)e%a "ect)ra? ( o!receremos !$rm)"as ( t7c%icas m)( co%cretas para -)e tJ? como .o0e% o a )"to? te co%0iertas e% )% "ector e!icie%te. A=ora (a sabes -)e se p)e e me.orar. Est; e% ti apro0ec=ar "a oport)%i a .
re+istros a mi%istrati0os. E" co%tro" e "a pro )cci$% a+rBco"a? e "os =abita%tes? e "os so" a os? e "as armas ( e "os imp)estos ""e+$ a ser e ta" comp"e.i a -)e empe>aro% a %ecesitar soportes m;s co%!iab"es. : !)e asB? se+J% -)ie%es "a sostie%e%? -)e s)r+i$ "a escrit)ra. Pero (o me resisto a aceptar"a. Atrib)ir"e e" ori+e% e "as "etras K%o a "as e cambioL a "os co%ta ores? serBa como esc)brir )% Ba -)e Mar" 2ar# !)e e" crea or e "a poesBa. : -)e co%ste -)e %o te%+o %a a e% co%tra e "os co%ta ores? pero pre!iero pe%sar -)e "a escrit)ra s)r+e por "a %ecesi a -)e tie%e e" =ombre e trasce% er. To o a-)e" -)e escribe prete% e? a)%-)e "o %ie+)e? traspasar "as barreras e" espacio ( e" tiempo. E" car;cter e om%iprese%cia ( escritor. A=ora bie%? esta teorBa e "a trasce% e%cia "e a a "a "ect)ra )%a %)e0a ime%si$%. C)a% o a=ora tomes )% "ibro e%tre t)s ma%os? pie%sa -)e estas 0ie% o "a obra e a"+)ie% -)e p)so traba.o e i%+e%io para ar"e a co%ocer a" m)% o s)s i eas? ( -)e por "o ta%to tratar; e mostrar a tra07s e e""as "o me.or e sB. Po r;s %o estar e ac)er o co% "o -)e escriba? pero a%tes -)e %a a p)e es estar se+)ro e -)e "o =abr; =ec=o a co%cie%cia? c)i a% o s) "e%+)a.e? ( -)e? probab"eme%te? e% "a so"a !orma e or+a%i>ar s)s i eas %os est7 e.a% o a"+o positi0o. Es por eso -)e %ecesitamos "eer. Por-)e s$"o asB po remos acce er a a-)e""as me%tes -)e tie%e% a"+o -)e e%seHar%os ( -)e? a em;s? est;% isp)estas a =acer"o. Como miembros e )%a especie? es %)estra respo%sabi"i a tomar "as e#perie%cias e %)estros a%tecesores ( e%ri-)ecer"as? e eter%i a para s) obra es e" premio -)e m)e0e a to o
pero =o( e% Ba? e""o s$"o se "o+ra "e(e% o. No te o"0i es e a-)e""a se%te%cia -)e %os ict$ "a %at)ra"e>a e% %)estros orB+e%es? ( -)e aJ% si+)e 0i+e%teA 4-)ie% %o "ea co% e!icie%cia? esaparecer;5.
a em;s? o!rece otras m)c=as 0e%ta.as -)e "a co"oca% como )%a e "as pri%cipa"es =erramie%tas -)e tie%e e" =ombre mo er%o para esarro""ar s) i%te"ectoA I.b.1. Permite espacios e re!"e#i$% La escrit)ra es e" proceso !Bsico e i%te"ect)a" por me io e" c)a" co%0ertimos a %)estras i eas e% sBmbo"os. La "ect)ra !)%cio%a e% se%ti o i%0erso? es ecir? i%terpreta "os sBmbo"os para tra%s!ormar"os e% i eas. Esto %os ""e0a a co%c")ir -)e "a "ectoescrit)ra es )%a !orma e com)%icaci$% i% irecta? (a -)e %o se ""e0a a cabo esta% o e" emisor ( e" receptor !re%te a !re%te? si%o a tra07s a.e%os a ambos? como so% "os c$ i+os impresos ( e" pape". E#iste% otras !ormas e com)%icaci$% i% irecta? pero s$"o "a "ect)ra %os o!rece "a posibi"i a ? como receptores e "a i%!ormaci$%? e impo%er e" ritmo. S$"o c)a% o "eemos po emos ete%er%os e% e" mome%to -)e "o -)eramos si% -)e por e""o per amos "a i"aci$% e" co%te%i o. Es m;s? "a t7c%ica e" 4res)me% co%cept)a"5? -)e est) iaremos m;s a e"a%te? e% "a c)a" e#ter%amos e% %)estra propias pa"abras "a percepci$% prese%ta? %os permite me%sa.e co% ma(or se+)ri a . 9I)7 s)ce e? por e.emp"o? c)a% o 0emos )%a pe"Bc)"a o esc)c=amos a"+J% isc)rso< E% estos casos es e" emisor? es e "a e#posici$% ( ecir? a-)e" -)e "os e"abora? -)ie% impo%e e" ritmo i!Bci"me%te? a me%os -)e estemos e ca a i ea e% e" mome%to e% -)e 7sta se ese%mascarar "as $r e%es s)b"imi%a"es ( asimi"ar ca a e me ios
e%tre%a os para e""o? po remos a%a"i>ar ca a prop)esta e% e" mome%to e% -)e 7sta s)r.a. S$"o =asta e" !i%a" po remos =acer )% a%;"isis? pero (a para ese e%to%ces =abremos o"0i a o m)c=os e "os eta""es. Las i eas? a" %o ser ra>o%a as? o se pier e%? o pasa% a !ormar parte e "a 4obesi a me%ta"5? -)e e#p"icaremos m;s a e"a%te. Pero e% a"+)%os casos p)e e ser m;s pe"i+roso aJ%. Po rBa% b)r"ar %)estras e!e%sas psico"$+icas (
como "o =arBa "a +rasa e% tor%o a "a ci%t)ra? obstr)(e% o e" !").o co% icio%es propicias para se0eros prob"emas psico"$+icos. Probab"eme%te "a "ect)ra %o sea "a J%ica !orma
=aci7% o"a "e%ta ( es+asta% o rec)rsos !isio"$+icos i% ebi ame%te? crea% o "as e ma%te%er )% b)e%
esta o me%ta"? pero sB es "a m;s comp"eta? ( tambi7% "a m;s accesib"e. I.b.*. Estim)"a "a ima+i%aci$% Las pa"abras so% )% e#ce"e%te me io para e#presar i eas? pero %o para tra%smitir emocio%es o se%sacio%es. E" 0ocab"oA amor? por e.emp"o? tie%e )% si+%i!ica o m)( partic)"ar para ca a i% i0i )o. U% escritor po rBa e icar"e "a obra e to a s) 0i a a tratar? ( m)c=as 0eces si% co%se+)ir"o? e e#p"icar s) !orma e se%tir"a. E#iste% ta%tos 4amores5? 4o ios5? 4a"e+rBas5 ( 4triste>as5? 4a>)"es5? 4sa"a os5? 4!rBos5 ( 4aromas e a>a=ar5 como "ectores. 9C$mo escribir !ie"me%te? e%to%ces? esos se%timie%tos o se%sacio%es co% pa"abras<
( crea% o ambie%tes
pe"Bc)"a basa a e% )% "ibro -)e (a "e($? co% se+)ri a se se%tir; ecepcio%a o. : es -)e e% esa ci%ta 7" estar; 0ie% o "a !orma e% -)e e" irector i%terpret$ "a obra? -)e por s)p)esto ser; m)( isti%ta a "a s)(a. A" "eer? se combi%a% "as i eas =)biera% s)r+i o ima+i%aci$%. I.b.,. E%ri-)ece %)estro "e%+)a.e No se apre% e a =ab"ar o(e% o? se apre% e a =ab"ar "e(e% o. Por-)e e% "as p";ticas coti ia%as se esc)i a m)c=o e" i ioma. No se or+a%i>a% "as i eas a%tes e =ab"ar? se )ti"i>a )% %Jmero m)( re )ci o e pa"abras ( %a ie se preoc)pa si repite "a misma i%%)merab"es 0eces? o si "as )sa i% ebi ame%te? o si i%0e%ta a"+)%a %)e0a por %o saber e#presar a"+J% co%cepto. To o se so")cio%a co% )%? a 0eces imp"BcitoA 4pero tJ me e%te% iste? 9%o es asB<5? esc) ;% ose e% "a i ea e -)e "o importa%te es e" !o% o ( %o "a !orma. Pero %o esto( e ac)er o. Eso po rBa !)%cio%ar e%tre )% %Jmero m)( re )ci o e perso%as? -)e i%c")so po rBa% e" escritor co% %)estros propios se%timie%tos? "o+ra% o asB estab"ecer re"acio%es e%tre e#perie%cias -)e .am;s e otra !orma. Dic=o e% otras pa"abras? "eer e#cita "a
p)e a% ser0ir%os para or e%ar "as %)estras. S$"o "e(e% o po remos e%ri-)ecer e e#presar %)estras !ormas e pe%sar e perso%as. T) m)% o ser; ta% amp"io? o ta%
m)c=os casos? ( a)%-)e sea por pe-)eHos i%sta%tes? po remos tocar "a "iberta . Ta" 0e> a"+J% Ba? a"+J% "ibro? %os permita esc)brir e" 0er a ero .)e+o e %)estra 0i a.
"ectores? ( %o "o "o+ra%? e""os so% respo%sab"es e" prob"ema. : si %o "es importa e" -)e "es +)ste "eer o %o? co% m;s ra>$% aJ%? e""os so% respo%sab"es prob"ema. E" =ec=o e -)e e% e" =o+ar a %a ie "e i%terese -)e e" %iHo "ea po r;
acti0i a m)( meritoria e% re"aci$% a" tema -)e a-)B tratamos? ( 0a% =acia e""os? %o s$"o mis isc)"pas por c)a"-)ier come%tario -)e sie%ta% e% co%tra s)(a? si%o? a em;s? to o mi a"ie%to para -)e si+a% por ese cami%o ( -)e amp"Be% ca a 0e> m;s s) ;rea e i%!")e%cia. Pero por es+racia? to os e""os represe%ta% )%a pe-)eHa mi%orBa ( se pier e% e% )% )%i0erso e e!icie%cias emasia o +ra% e. Se+)iremos +e%era"i>a% o? p)es? ( como ice e" ic=oA 4A -)ie% "e -)e e e" saco? -)e se "o po%+a5. II.a.1. La primaria La primaria es )%a e "as etapas m;s importa%tes e% esarro""o e )cati0o e c)a"-)ier perso%a. : "o es por-)e a esa e a e" %iHo atra0iesa por "os aHos e ma(or percepci$%? ( es e% s) tra%sc)rso c)a% o !ormar; "os =;bitos -)e re+ir;% s) co% )cta por e" resto e s) 0i a. U%a b)e%a primaria po r; s)p"ir "as e!icie%cias e )%a e )caci$% s)perior pobre? pero )%a b)e%a )%i0ersi a .am;s po r; reso"0er "os prob"emas ca)sa os por )%a e )caci$% b;sica e!icie%te. : sB? )ste es a i0i%aro%? es e% "a primaria e% o% e se ori+i%a% "os prob"emas e "ect)ra. : %o por-)e "as t7c%icas -)e "es e%seHa% a "os %iHos para -)e apre% a% a "eer est7% e-)i0oca as. No? "o es por-)e e" sistema e )cati0o? a tra07s e to os "os e"eme%tos -)e "o co%!orma%? se empeHa co%sta%teme%te e% tra%smitir"es? )ra%te to os "os aHos -)e "os tie%e% a s) car+o? "a i ea e -)e e" est) io es ab)rri o? e -)e ebe reemp"a>ar a" .)e+o ( -)e ser0ir; para ma%te%er sobre e""os )%a perma%e%te ame%a>a e casti+o. Se e.a% ""e0ar por e" triste para i+ma e -)e 4se 0a a "a esc)e"a a s)!rir5? ( "o =ace% co% ta%ta 4e!icie%cia5
a")m%o? -)e !i%a"me%te es "a ra>$% e ser e to o sistema e )cati0o. E%seHar? se+J% esta i ea? es emitir atos? apre% er es recibir"os ( saber es recor ar"os. Es e%to%ces -)e "a memoria empie>a a .)+ar )% pape" prepo% era%te. U% b)e% a")m%o %o ser; e" m;s creati0o? o e" -)e me.or ra>o%e? o e" e ma(or i%iciati0a o "i era>+o? si%o e" -)e te%+a ma(or capaci a m;s "as cosas. Recor ar 0i0e%cias? esc)brimie%tos o e" res)"ta o e a"+)%a e#perie%cia creati0a es m)( se%ci""oQ esa es "a !orma %at)ra" ebemos =acer"o co% e apre% er. Pero c)a% o atos -)e m)c=as 0eces so% a.e%os a %)estro ")+ar o e rete%ci$%. : eso comp"ica aJ%
7poca? e i%c")so a %)estra !orma e 0i a? co% "a J%ica Pmoti0aci$%P e )% cero pis;% o%os "os ta"o%es? "a "abor %ecesitar; e accio%es m)( e%7r+icas? ( )%a e e""as ser; e" traba.o !or>a o e% "a casa. Est) iar a is+)sto s$"o sir0e para "os e#;me%es. S) e!ecto es pasa.ero ( a" Ba si+)ie%te se =abr; o"0i a o. No =a( peor e%emi+o e "a memoria -)e e" esi%ter7s o e" mie o. TJ? por e.emp"o? si (o te pre+)%tara "a !ec=a e#acta e %acimie%to e" a"+J% perso%a.e =ist$rico e t) paBs? 9me "o po rBas ecir e memoria< :o te co%!ieso -)e %o. So% pocos "os atos co%cretos -)e %orma"me%te recor amos e %)estra primaria. 6a> tJ )% rec)e%to e "os co%ocimie%tos -)e te =a(a% -)e a o e
esta os o pro0i%cias? ( e a"+)%os paBses? co% se+)ri a a"+)%o rec)er as? co% se+)ri a
maestro. Pero "a e )caci$% primaria ebe represe%tar m)c=o m;s -)e eso. Es cierto -)e apre% imos a "eer ( a escribir? ( ta" 0e> a"+o e aritm7tica? ( -)e esas so% cosas importa%tes? pero 9so% esos "os J%icos ob.eti0os -)e ebe% perse+)irse e% ese perio o< 9I)e pasa co% "as ma%i!estacio%es !Bsicas? o artBsticas< 9I)7 s)ce e co% e" traba.o e% e-)ipo ( e" "i era>+o? "a i%0esti+aci$%? "a creati0i a ? e" or e% ( "a iscip"i%a< P)es %a a. Est;% to os ta% oc)pa os P icta% o c;te raP -)e se o"0i a% e esos aspectos? ta" 0e> "os m;s importa%tes e% "a !ormaci$% e )% i% i0i )o. Si %)estros iseHa ores e sistemas e )cati0os se iera% c)e%ta e -)e "a esc)e"a es )% ")+ar para esarro""ar =abi"i a es ( para !ome%tar e" +)sto por esc)brir ( crear? "a asiste%cia a c"ases se co%si erarBa )% premio? m;s -)e )% casti+o como se toma e% m)c=os "a os? ( e" apro0ec=amie%to serBa m)c=o ma(or. CPero es importa%te -)e "os %iHos traba.e% e% "a casa? -)e se =a+a% respo%sab"es C ir;% m)c=os. To o tie%e s) mome%to. E" crecimie%to es )% proceso e% e" -)e e" or e% %o p)e e a"terarse. Ca a e a tie%e )%a !)%ci$% J%ica e% e" esarro""o ( ebe respetarse. I%c")so "os meca%ismos e apre% i>a.e 0arBa% e )%a etapa a otra? ( e% "a %iHe> 7stos se basa% e% e" .)e+o. E%seHa m;s "a a"+)%a i0ersi$% -)e e" ab)rrimie%to. E" traba.o e% "a casa po rBa =acerse co% +)sto si !ormara parte e i%;mica e%trete%i a. E" .)e+o? +)ia o por s)p)esto? es m)c=o m;s pro0ec=oso -)e e" traba.o !or>a o. : e% c)a%to a "a respo%sabi"i a ? 7sta ebe s)r+ir por co%0icci$%? %o por ob"i+aci$%. S$"o c)a% o e%te% emos "a importa%cia e %)estras ecisio%es e% e )% !i% a"+J% proceso -)e co%si eramos !)% ame%ta" para e" "o+ro etermi%a o? es -)e co%0ertimos a "a co%cie%cia e% +)Ba
e %)estros actos.
irectame%te re"acio%a as co% 4traba.os !or>a os5? ab)rrimie%to ( presi$%? "a asociaci$% se estab"ece co% %at)ra"i a A )% "ibro si+%i!ica e#perie%cias %e+ati0as. La a"ter%ati0a es )% espacio e )cati0o e% e" -)e se respete e" erec=o )%i0ersa" e "os %iHos a .)+ar ( e% e" -)e "os "ibros sea% parte e "a i0ersi$%. II.a.1.c. Los pro+ramas e est) ios A" =ab"ar e% co%tra e "a i+)a" a ? )%o corre e" ries+o e -)e "o cata"o+)e% como )% e%te reaccio%ario? pero? cr7a%me? est; m)( "e.os e ser 0er a . Esto( co%scie%te e" pe"i+ro? pero serBa imposib"e tratar e" tema e "os pro+ramas e est) ios o!icia"es si% =acer"e !re%te. Si me re!iero a esi+)a" a es? .am;s 7stas te% r;% -)e 0er co% "os eberes o erec=os ci) a a%os? si%o? m;s bie%? co% aspectos t7c%icos e "a e )caci$%. No e#iste% os %iHos i+)a"es? a)%-)e "as a)tori a es e )cati0as i%sista% e% "o co%trario. Prete% e% impo%er )% mismo pro+rama para to o e" paBs? mati>;% o"o a 0eces co% pe-)eHas co%si eracio%es re+io%a"es? ( se sie%ta% a esperar res)"ta os positi0os. Prob"ema m)( +ra0e como 0er;%. No 0o( a a%a"i>ar a=ora "as co%sec)e%cias pe a+$+icas e seme.a%te error? a)%-)e ar+)me%tos %o me !a"ta%. Trata% o e circ)%scribirme estrictame%te a %)estro tema ce%tra"? s$"o tocar7 a-)e""o -)e te%+a i%.ere%cia e% e" prob"ema e "a "ect)ra. :a %o =ab"emos e os %iHos -)e 0i0e% e% p)%tos op)estos e )% paBs. 6ab"emos e os %iHos -)e 0i0e% e% barrios o co"o%ias e )%a misma ci) a ? o
prete% a% +e%era"i>ar? se+)ir;% sie% o ac)er o a" tema -)e se trate. Si "as estrate+ias pe a+$+icas
a aptar s)s ob.eti0os a "as caracterBsticas e ca a ")+ar? e i%c")so? e ca a %iHo? estaremos sometie% o a to os e""os a presio%es -)e? si% ) a? "os a"e.ar;% e" re% imie%to $ptimo ( re!or>ar;% "a i ea preco%cebi a ( +e%era"i>a a e -)e a "a esc)e"a 0amos a s)!rir. La re"aci$% esc)e"aR"ibro 0)e"0e a s)r+ir ( "a "ect)ra es re"e+a a )%a 0e> m;s a "a cate+orBa e "as acti0i a es i% eseab"es. Ta" 0e> pie%se% -)e e" co%cepto e )cati0o -)e e.o e%tre0er e% "as crBticas -)e =a+o so% pro )cto ""e0ar por a"+J% tipo prete% o (a =a% e a"+)%a !iebre i ea"ista o -)e simp"eme%te me e.o e a!;% estr)cti0o? pero e% %i%+)%o e "os casos es asB.
Oam;s me atre0erBa a =acer rec"amo a"+)%o si %o s)piera -)e "os cambios -)e a o b)e%os res)"ta os e% otros paBses? ( -)e e% e""os =a% basa o s) espe+)e tec%o"$+ico? socia" ( eco%$mico. :o %o te%+o -)e ir ta% "e.os para comprobar"o. 2is =i.as? .$0e%es bri""a%tes? est) iaro% e% )% sistema e% e" -)e .am;s e% "a etapa correspo% ie%te a %)estra primaria "es p)siero% )%a ca"i!icaci$% %)m7rica? a)%-)e sB se "es ""e0aba i% i0i )a"me%te )% co%tro" eta""a o e s)s a0a%ces ( i!ic)"ta es? materia por Ba e e materia. : si te%Ba% -)e =acer a"+o e% "a casa era por-)e e""as "o -)erBa%? %o por-)e est)0iera% ob"i+a as. Rec)er o s) a%+)stia por per erse a"+J% c)e%tos? obras e teatro ( ci%e? ( co% e#c)rsio%es !)era e "a ci) a c"ases. Acti0i a es creati0as? .)e+os ( traba.o se me>c"aba% co% "ect)ra
para %o
per er e" co%tacto co% "a %at)ra"e>a. Los pro+ramas e est) io era% estab"eci os por "os propios maestros a" i%icio amista co% 0arios e ca a perio o esco"ar ( re0isa os sema%a"me%te para e0a")ar s) e!icie%cia. A "a !ec=a ma%te%emos )%a +ra% e "os maestros -)e "as t)0iero% a s) car+o? ( se+)imos apreci;% o"os ta%to por s) 0a"or perso%a" como c)"t)ra". : %o "es 0o( a =ab"ar e "os "o+ros e mis =i.as por-)e ta" 0e> "o co%si ere% )%a opi%i$% m)( parcia"? pero
recreos? s) tiempo "e perte%ece a" maestro por comp"eto. Pero si bie% "os pa res %o p)e e% competir por e" %Jmero p)e e% =acer"o e% c)a%to a "a ca"i a te% r; m;s peso -)e +esto ie> e "as mismas. U%a or e% e =oras? sB e "a mam;
reprobatorias? ""ama as e ate%ci$% o? i%c")so? +ritos. La re"aci$% a!ecti0a e" %iHo =acia s)s pa res? ( =acia e" ambie%te mismo e" =o+ar? ser; )% !actor ecisi$%. Si "e etermi%a%te e% e" mome%to e% -)e eba tomar )% a% a esco+er e%tre "os maestros ( "os pa res? e" %iHo optar;
siempre por estos J"timos. Si t)0i7ramos por )% "a o )%a esc)e"a primaria preoc)pa a por "a "ect)ra ( por e" otro )% =o+ar e% o% e %o "es i%terese? es e% este J"timo e% o% e to o e" es!)er>o e "a primera serBa estr)i o. Veremos a=ora "os isti%tos aspectos e esa i%!")e%cia %e+ati0a (? posteriorme%te? c)a% o =ab"emos e "as so")cio%es? a%a"i>aremos "as !ormas e apro0ec=ar e" po er e" =o+ar e% !a0or e "a "ect)ra. II.b.1. E" e.emp"o e "os a )"tos A" %acer? so% "os i%sti%tos "os -)e %os +)iar;% e% %)estras primeras accio%es. U%o e e""os ser; e" -)e %os permitir;? poco a poco? ir co%si+)ie% o )% ")+ar Apre% emos "os patro%es e co% )cta e "os miembros e %)estra especie 0ie% o "o -)e =ace% "os em;s? para posteriorme%te i%te%tar repetir"o. Es )% ebe% aceptarse ciertos ese%0o"0er%os e% %)estro me io proceso %at)ra" (? por cierto? m)( e!ecti0o? a)%-)e ries+os. AsB como %os sir0e para apre% er a e%tro e "a socie a -)e %os ro eaA "a imitaci$%.
ambie%te? tambi7% %os sir0e para a -)irir =;bitos? -)e %o e% pocos casos =a% ""e0a o a ese +r)po socia" a" co"apso. E" %iHo "os se+)ir; aJ% sabie% o -)e e" m)% o e#terior po rBa %o aceptar"os. Tomar; como cost)mbre to o a-)e""o -)e "os a )"tos =a+a% e% !orma reitera a !re%te a e""os. AsB? 0er;% te"e0isi$%? ormir;%? =ab"ar;%? +ritar;% ( comer;%? pero si %a ie "ee? e""os tampoco "o =ar;%.
armas propias para sacar"es e" m;#imo pro0ec=o? "as c)a"es a%a"i>aremos a
ar+)me%tar s)s
apro0ec=a% para i!)% ir c)"t)ra. Es cierto? pero s) proporci$% es ta% pe-)eHa ( se a e% ")+ares ta% "e.a%os -)e para %osotros tie%e poca re"e0a%cia. E% to o caso po rBamos co%testar -)e ca a paBs tie%e "a te"e0isi$% -)e se merece. Pero? 9por -)7 pro0oca a icci$%< 9Por -)7 "e c)esta ta%to a "a +e%te apa+ar e" aparato receptor< Ta" 0e> por-)e "os )eHos e "as seHa"es =a% compre% i o P emasia oP bie% e" arma -)e tie%e% e%tre s)s ma%os. Apre% iero% -)e crear %ecesi a es e%tre e" pJb"ico era m)( !;ci"? ( -)e ")e+o satis!acer"as "o era aJ% m;s. Primero? %os ice% "o to%tos -)e somos si %o %os 0estimos e cierta ma%era ( si %o =acemos o ecimos otras cosas? ( ")e+o? -)e si compramos "o -)e e""os %os 4s)+iere%5? e.aremos e ser"o. E%tra% a" s)bco%scie%te? .)e+a% )% rato co% %)estros se%timie%tos? a"e.;% o%os e "a rea"i a ? ( se retira% e% e" mome%to preciso para !orta"ecer "a mera coi%ci e%cia. Pero se "e p)e e 0e%cer. E% primera i%sta%cia "a ")c=a e%tre "os "ibros ( "a te"e0isi$% po rBa parecer esi+)a"? pero e" i%+e%io ( "a !)er>a e 0o")%ta p)e e% me.orar "as posibi"i a es So")cio%es. II.c.&. La ra io La ra io? a to as ")ces? es me%os Ppe"i+rosaP -)e "a te"e0isi$%? pero s) i%oce%cia %o es tota". Si bie% %o tra%smite im;+e%es? e" =ec=o e estar emitie% o seHa"es si% %ecesi a e prestar"e ate%ci$% irecta "a co%0ierte e% e" me io i ea" para ecir? !rases o te#tos -)e esco% i os e% istracci$%? b)r"a% %)estras tra%smitir me%sa.es s)b"imi%a"es? es e +a%ar. De e""o =ab"aremos e% e" capBt)"o e epe% e%cia. C)a"-)ier pareci o co% "as ro+as? es
e!e%sas psico"$+icas a"mace%;% ose como ciertas? aJ% si% =aber si o Esc)c=amos ra io mie%tras =acemos e.ercicio? o mie%tras cami%amos o corremos. Tambi7% c)a% o ma%e.amos? coci%amos? comemos? ormimos?
aparato receptor? po rBa% ser e m)c=a )ti"i a . Pero e "o -)e sB esto( e% co%tra es e" e#ceso. E#istie% o "a "iterat)ra? e% co%traparte? pasar emasia o tiempo ba.o "a i%!")e%cia e "a te"e0isi$% o e "a ra io? "o co%si ero )%a br)ta" p7r i a e tiempo. II.c.'. Los .)e+os e 0i eo
boto%es si% to% %i so%? co% "a me%te per i a e% sec)e%cias 0is)a"es ( so%oras care%tes e to o 0a"or 7tico e i%te"ect)a". De "a te"e0isi$% po rBamos rescatar a"+)%os pro+ramas c)"t)ra"es? cie%tB!icos o e e%trete%imie%to i%te"i+e%te? e i%c")so ciertas pe"Bc)"as -)e po rBa% co%si erarse artBsticas. De "a ra io? sec)e%cias e b)e%a mJsica? ( tambi7% e m)c=a )ti"i a para s) esarro""ar pa%e"es e isc)si$% sobre temas socia"es e +ra% ri-)e>a para e" o(e%te. Ambos me ios? )ti"i>a os co% mo eraci$% p)e e% res)"tar pJb"ico. E#iste% tambi7% .)e+os e comp)ta ora -)e a() a% a
=abi"i a es? como "a memoria ( "a co%ce%traci$%? ( otros a impartir co%ocimie%tos? -)e i%c")so co%si erarBa importa%te se )ti"i>ara e% "as esc)e"as. No esto( e% co%tra e "os a0a%ces e "a tec%o"o+Ba? pero sB e "os ""ama os .)e+os e 0i eo? e%ti7% ase Ni%te% o ( simi"ares? a "os -)e co%si ero e%emi+os pJb"icos? %o s$"o e "a "ect)ra? si%o? a em;s? e" esarro""o e "a i%te"i+e%cia misma. II. . LA SOCIEDAD Para %)estro a%;"isis? co%si eraremos socie a a" me io -)e ro ea a )%a perso%a? i%c")(e% o a s) !ami"ia? maestros? amista es? compaHeros ( a to a "a i%!ormaci$% -)e e%tre e% co%tacto co% e""a si% importar s) !)e%te. A pesar e -)e (a re0isamos i% i0i )a"me%te 0arios e esos e"eme%tos? a=ora "os co%si eraremos como parte e )% e%te om%iprese%te -)e abarcar; por comp"eto "a 0i a e esa perso%a. Esta socie a ? "a e ca a )%o e %osotros? -)e co% 0i a propia %os es e %)estro e%casi""a e% "os "Bmites? m)c=as 0eces i%e#p)+%ab"es? -)e
%acimie%to !i.a para %osotros? e.ercer; s) ma% ato ictatoria" i%!")(e% o e% ca a ecisi$% -)e tomemos? premi;% o%os si "a se+)imos ( a )"amos? ( casti+a% o %)estros i%te%tos e rebe" Ba. De%tro e )%a socie a -)e %o "ee? =acer"o si+%i!icar; a!ro%tar e" ries+o a ser isti%to? co% to o "o -)e e""o imp"ica? ( m)c=os %o estar;% isp)estos a
preoc)paci$% e% "a act)a"i a ? ( si% 7" "a "ect)ra siempre ser; )%a acti0i a
e psic$"o+o. 1astaba
""e+ar co% )%a 0a+a i ea e a"+J% tema o a)tor? o ar "i+eras m)estras e a"+J%
c)e%tas? es e" -)e i%icio "a ca e%a? cobra )% ci%co por cie%to o me%os. Por s)p)esto -)e e% estos %Jmeros =a( e#cepcio%es. Las 4s)perestre""as5 e "a "iterat)ra tie%e% tratos? por "o +e%era"? m)( 0e%ta.osos? pero aJ% asB siempre ser; "a "ibrerBa "a -)e se ""e0e "a ta.a a ma(or. : %o =ab"emos e "os p"a>os para pa+ar. U% a)tor me ia%ame%te co%oci o po r; empe>ar a recibir s)s re+a"Bas seis meses esp)7s e -)e s) obra se p)so a "a 0e%ta? "o -)e si+%i!ica? co%si era% o s) e"aboraci$% ( e ici$%? aHo? o aHo ( me io? esp)7s e empe>ar a escribir"a. Pero si triste es e" trato -)e "as "ibrerBas "e +e%erar a% a e itoria"es? a)tores (? pri%cipa"me%te? a" pJb"ico? m;s "o es s) ca%ti a . Da o -)e s) ob.eti0o es e" e i%ero? e" merca o es )% !actor 0ita" para s) e#iste%cia? ( e% co%sec)e%cia? e" %Jmero e estab"ecimie%tos e ica os a "a comercia"i>aci$% e "ibros ser; )%a m)estra c"ara e "as %ecesi a es e "ect)ra e ese ")+ar. II. .*. 9: $% e est;% "as bib"iotecas< No e#iste e"eme%to -)e e#=iba co% ta%ta c"ari a "a pobre a!ici$% a "a "ect)ra? -)e "a escase> e bib"iotecas. Por-)e este tipo e estab"ecimie%tos serBa% )% e#ce"e%te pa"iati0o a" prob"ema e" precio e "os "ibros ( e" ma%e.o e!icie%te e "as "ibrerBas. Si (o %o p) iera comprar )% "ibro? irBa a )%a bib"ioteca ( "o pe irBa
p) iera represe%tar "a !a"ta e rec)rsos eco%$micos e "os =abita%tes e )% ")+ar para comprar "ibros? "a "ect)ra. esi%ter7s tota" e% "a
siempre -)e ar; "a ) a si )% reco%ocimie%to m;s pro!)% o e "a sit)aci$% "os =)biera po i o e0itar. Es e%to%ces? )%a 0e> s)r+e "a !)er>a co%0e%cimie%to e 0o")%ta . Si para etermi%a o e" p"a% a se+)ir? -)e esc)brir e" prob"ema ( para p"a%tear
so")cio%es 0iab"es se %ecesit$ e "a si%ceri a ? para e.ec)tar"as ser; e" pro!)% o e -)e estaremos toma% o e" cami%o correcto e" !actor etermi%a%te para =acer"o co% 7#ito. Las "imitacio%es materia"es po r;% ser )% obst;c)"o? pero e" e%t)siasmo ( "a co%sta%cia ser;% siempre s)!icie%tes para s)perar"o. Por "o ta%to? para atacar e" prob"ema primer ")+ar? a rea"i>ar )% pro!)% o e#ame% reco%ocer %)estra parte )re to a "a 0i a. Las me i as -)e e#po% remos a co%ti%)aci$% estar;% orie%ta as a %iHos ( a o"esce%tes? ( "as co%si eraremos pre0e%ti0as. Si "o+ramos espertar e% e""os e" i%ter7s por "a "ect)ra? estaremos pre0i%ie% o "a ma(orBa e "os prob"emas -)e p) iera% prese%t;rse"es m;s a e"a%te. Las correcti0as? -)e e#po% remos esp)7s? si bie% e#po% r;% e"eme%tos -)e p) iera% )ti"i>arse e% e a es tempra%as? est;% co%si era as pri%cipa"me%te para apo(ar a" .o0e% ( a" a )"to a apro0ec=ar me.or e" tiempo -)e "e e ica a "a "ect)ra m;s -)e a i%creme%tar s) +)sto por e""a. Es m)( i!Bci" mo i!icar )% =;bito esp)7s e "a a o"esce%cia? pero aJ% ( c)a% o? por es+racia? %o e#ista e" p"acer? "a %ecesi a es )r+e%te? ( "as s)+ere%cias ir;% e%cami%a as e% ese se%ti o. e "a "ect)ra? ispo%+;mo%os? e% e co%cie%cia? -)e %os permita
III.a. SOLCIONES PREVENTIVAS Este tipo e so")cio%es est;% orie%ta as =acia a-)e""os +r)pos e e a es sobre "os c)a"es? como pa res o t)tores? po amos i%!")ir? (a sea co% %)estra acci$% irecta o actit) ? para !ormar e% e""os e" =;bito oport)%i a e "a "ect)ra ( bri% ar"es "a e esarro""ar sa%ame%te s) i%te"ecto ( espBrit). Las =e i0i i o e%
tresA "os sistemas e )cati0os? e" =o+ar ( "os me ios e"ectr$%icos e com)%icaci$% ( e%trete%imie%to. III.a.1. Los sistemas e )cati0os E% este p)%to po rBa propo%er )%a ")c=a !ro%ta" co% "as a)tori a es para re%o0ar? o ta" 0e> eberBa ecir? re0o")cio%ar "as i eas -)e s)ste%ta% "os act)a"es sistemas e )cati0os e %)estros paBses? pero %o -)iero caer e% te%tacio%es i ea"istas. Si tJ crees te%er "os e"eme%tos? "a !)er>a perso%a" (? sobre to o? "a pacie%cia %ecesaria para empre% er seme.a%te cr)>a a? p)es a e"a%te ( c)e%ta co%mi+o e% "o -)e est)0iera a mi a"ca%ce. Pero to o a-)e"? -)e como (o? =a esta o !re%te a to a esa b)rocracia? sabr; -)e "a ma+%it) e =ombres? ")c=a e s)per=ombres e ta" empresa %ecesitarBa? m;s -)e isp)estos a +ra% es sacri!icios por ""e0ar"a a
b)e% !i%. Pre!iero apo(arme e% me i as pr;cticas para asB co%0ertir"a e% )%a e c)erpo a c)erpo? e% "a -)e to os? si% importar "os po eres -)e 1ie%? p)es e% e" caso e "os sistemas e )cati0os? %)estro ob.eti0o ser; "a e%ti a !Bsica -)e "a represe%ta? asB como to os "os e"eme%tos -)e "a i%te+ra%? e%ti7% ase esc)e"a o co"e+io? primaria? sec)% aria o preparatoria? ( %)estro primer +ra% reto ser; =ab"ar. E% a"+)%os paBses "a socie a e pa res e !ami"ia es )%a !i+)ra ob"i+a a por "a "e( ( po rBa co%si erarse como e" ca%a" a ec)a o para e#presar i%-)iet) es? a)%-)e e% "a ma(orBa e "os casos so% a+r)pacio%es -)e .)sti!ica% s) e#iste%cia? %o 0i+i"a% o e" %i0e" aca 7mico e "a e%ti a ? -)e serBa s) !)%ci$% pri%cipa"? si%o or+a%i>a% o e0e%tos socia"es? ( s)s iri+e%tes "o te%+amos? po amos participar co% %)estro es!)er>o.
!i+)ra %o e#istiera e% t) paBs? -)e arBa% os cami%osA "os maestros ( e" irector. Pero a%tes e =ab"ar co% c)a"-)iera e e""os? ebemos s)perar e" mie o a%cestra" a "a represa"ia. Si t) eres maestro ta" 0e> te e%o.es co%mi+o por s)+erir -)e tJ o t)s co"e+as p) iera% ser capaces e es-)itarse co% "os %iHos por a"+J% rec"amo e "os pa res? pero a%tes e -)e eso s)ce a co%s)"ta e% t) memoria? ( por -)7 %o e% t) co%cie%cia? ( 0er;s por a""B -)e e#iste a"+J% caso. : si asB %o !)era? eber;s a mitir -)e es )%a preoc)paci$% siempre "ate%te e% "os pa res. Ta%tos aHos e 0er a" maestro? ( (a %o i+amos a" irector? como )%a a)tori a a -)ie% %o se "e isc)te? %os ""e0a? aJ% e a )"tos? a parar%os !re%te a e""os co% m)c=os pre.)icios. E" 49( -)i7% so( (o para e.ar e" rec"amo para 4maHa%a5. Pero ese se%timie%to ebe ser reemp"a>a o por otro -)e tie%e "a 0irt) e co"ocar a ca a -)ie% e% e" ")+ar -)e "e correspo% eA (o pa+o por )% ser0icio? (a sea a tra07s e "os imp)estos? e% e" caso e "as i%stit)cio%es pJb"icas? o e "as me%s)a"i a es irectas? e% e" e "as partic)"ares? ( te%+o to o e" erec=o e e#i+ir -)e se me bri% e correctame%te? ebie% o i%!ormarme -)7 0a% a =acer co% %)estros =i.os? por -)7 ( c$mo? ( a em;s? respo% er a to as "as pre+)%tas -)e e% tor%o a e""o p) iera% s)r+ir. Por s)p)esto %o esto( propo%ie% o )% e%!re%tamie%to a+resi0o? pero sB -)e cambiemos esa actit) co"oca como c$mp"ices e" prob"ema? e% otra e permitir; pe"ear e" "a o e "a so")ci$%. E%to%ces? 0eamos a=ora e -)7 0amos a =ab"ar? primero? co% "a irecci$%A C 6istoria" aca 7mico ;rte"os. e "os maestros. TBt)"os? act)a"i>acio%es ( pasi0a -)e %os ecisi$% ( e%er+Ba? -)e %os ecir"e a S) Emi%e%cia -)e est; e-)i0oca o<5 s)r+e i%sta%t;%eame%te ( casi siempre %os 0emos 4ob"i+a os5 a
c);"es so% "os ob.eti0os a "o+rar co% %)estros =i.os. 9C$mo? e otra !orma? po remos saber si est;% c)mp"ie% o co% s) traba.o< C 9I)7 est;% =acie% o para e%ri-)ecer "a bib"ioteca e "a esc)e"a< C9Est;% 0er a erame%te comprometi os co% e" me.oramie%to e" %i0e" c)"t)ra" e "a com)%i a e )cati0a? a")m%os? pa res ( maestros? e "a -)e so% respo%sab"es< Si es asB? 9-)7 =a% =ec=o ( -)7 pie%sa% =acer a" respecto< C Se+)ri a !Bsica. Este p)%to %o tie%e re"aci$% irecta co% "a "ect)ra pero %o por e""o e.a e ser importa%te. R)tas ( sim)"acros e e0ac)aci$%? e#ti%tores? perso%a" co% co%ocimie%tos !orma"es? %o empBricos? e primeros a)#i"ios? boti-)i%es? etc. Esto( se+)ro -)e este es )%o e "os p)%tos m;s esc)i a os e% ca a )%o e %)estros -)eri os paBses. Por es+racia 0i0imos pe%sa% o -)e "os ma"es "e e =aber toma o to o esto co%
oc)rre% a" 0eci%o ( %o a %osotros. C);%tas 0i as ( "esio%es perma%e%tes se =)biera% e0ita o especie serie a . Ta" 0e> pie%ses -)e so( e#a+era o? pero (o "o 0eo como )%a e se+)roA es pre!erib"e te%er"o ( %o %ecesitar"o? -)e %ecesitar"o ( %o te%er"o. A=ora co% e" maestroA C 9I)7 ta%to "e +)sta "a "ect)ra ( c);"es so% s)s a!icio%es< Rec)er e% -)e e""os pasa% )%a +ra% parte e" Ba co% %)estros =i.os ( -)e s) actit) =acia "a c)"t)ra? e% +e%era"? ( "a "ect)ra? e% partic)"ar? i%!")ir; positi0a o %e+ati0ame%te? tar e o tempra%o e% e""os. C 9Est;% e""os co%scie%tes %iHos< C Si "a resp)esta a "a pre+)%ta a%terior es positi0a? e%to%ces? 9-)7 est;% =acie% o e""os e% !a0or e "o+rar )% ambie%te !a0orab"e =acia "a e "a importa%cia e "a "ect)ra para "os
te% remos -)e a!ro%tar "as comp"icacio%es -)e se+)rame%te se prese%tar;%< No p)e o esco% erte e" =ec=o e -)e %o ser; )%a "abor !;ci". Los irectores ( "os maestros est;% m)( acost)mbra os a e !ami"ia. F9I)7 p)e e% saber e#ami%ar a s)s a")m%os? pero %o "es +)sta ser e#ami%a os? ( m)c=o me%os c)estio%a os? por "os pa res e""os cata"o+)e como )%a 0er a era p"a+a. C 9Estamos e% co% icio%es co%se+)imos? po rBa e cambiar a %)estros =i.os a co%si erar e esc)e"a< esta Las resp)estas a to as "as pre+)%tas a%teriores? si es -)e "as ""e0ar%os seriame%te posibi"i a . 9Estaremos isp)estos a =acer sacri!icios eco%$micos por e e )caci$%<G? pe%sar;% a"+)%os? ( %o !a"tar; -)ie% %os
-)e p) iera parecer m)( tri""a o? ser; !)% ame%ta" si "o+ramos )%a resp)esta positi0a =a(amos =ec=o. Si e!ecti0ame%te "es 0a% a tarea? eberemos estar e% co% icio%es
tiempo "ibre -)e "o+re reco%-)istarse? para "o c)a" e" %Jmero e =oras -)e pasaremos co% e""os te% r; -)e ser m)c=o ma(or. A em;s? esta %)e0a isposici$% e" tiempo %os permitir; e0a")ar perso%a"me%te "os a0a%ces e "os %iHos e% c)a%to a s) ma )re> i%te"ect)a"? ( co% e""o re"e+ar "as ca"i!icacio%es %)m7ricas a )% se+)% o p"a%o. No se ima+i%a% e" peso -)e "es -)itar;% e e%cima a s)s =i.os c)a% o e""os se e%tere% "ibreta. So")cio%ar prob"emas c)a% o %o to os "os !actores irectos epe% e% e %osotros p)e e ser )%a e#perie%cia !r)stra%te si %o se e%cara co% ecisi$%. Si estamos co%0e%ci os e -)e "a "ect)ra es )% =;bito -)e re )% ar; e% be%e!icios para e" esarro""o e %)estros =i.os ( e -)e "a esc)e"a es )%o e "os e"eme%tos primor ia"es e% s) co%so"i aci$%? to o es!)er>o estar; bie% .)sti!ica o. Si por otro "a o %o creemos -)e e" sacri!icio 0a"+a "a pe%a? seamos co=ere%tes co% %)estra pasi0i a ( %o %os -)e.emos. III.a.&. E" =o+ar A-)B sB te%emos to os "os e"eme%tos e% %)estras ma%os ( 0eremos c$mo? co% me i as ( actit) es !;ci"es e emostrar? po remos co%trarrestar "as e!icie%cias e -)e )ste es "os estar;% toma% o e% c)e%ta por s) ese%0o"0imie%to como perso%as m;s -)e por !rBos %Jmeros e% )%a
misterio. No ser; raro -)e "e +)ste% "os c)e%tos e terror ( -)e is!r)te m)c=Bsimo co%t;% ose"os a s)s ami+os. A esta e a eber; empe>ar a "eer por s) c)e%ta? pero %o "o presio%es. De.a -)e a+arre s)
=acia "a ma )re> ser; me%os co%!"icti0a. Esta es "a etapa e% "a -)e "os "ibros p)e e% co%0ertirse e% 0er a eros ami+os. N)estra "abor como pa res ser; acerc;rse"os ( promo0er )%a re"aci$% cerca%a. Otras me i as so% e car;cter +e%era" -)e ser;% e )ti"i a si% importar e" +r)po e e a es a" -)e perte%e>ca t) =i.oA C Lee ( -)e e""os te 0ea% "eer. Dem)estra siempre )%a actit) positi0a =acia "a "ect)ra. 6;b"a"e e "os mara0i""osos "ibros -)e "eBas a s) e a ? e "as =istorias e "os escritores? asiste co% e""os a !erias e "ibros? etc. C 6a> -)e "os "ibros siempre est7% a s) ma%o? accesib"es? -)e !orme% parte e s) ambie%te iario. E% ")+ar e +o"osi%as o .)+)etes si% se%ti o? sorpr7% e"os )% Ba re+a";% o"e )% "ibro apropia o para s)
s)b"imi%a"es se prete% a%
ab)rri o ( repetiti0o e "as prop)estas ( resa"tar "a i%me%sa ri-)e>a e i eas -)e e% comparaci$% "e o!rece )% b)e% "ibro. 6a> tJ mismo este e.ercicio ( te sorpre% er;% "os res)"ta os. E% c)a%to a "os .)e+os e"ectr$%icos tipo Ni%te% o? (a e#ter%7 mi opi%i$%. A-)B sB ebo ser ta.a%te. Si cometiste e" error e comprar"e )%o? "a s)+ere%cia es m)( simp"eA +);r a"o e% s) empa-)e ori+i%a" ( arrJmba"o e% e" ")+ar m;s a"e.a o e" paso e t)s %iHos. A"+)%a 0e> 1or+es se re!iri$ a "a te"e0isi$% como 4"a ca.a para i iotas5. :o %o esto( comp"etame%te e ac)er o (a -)e se trata e )% me io e com)%icaci$%. SerBa %ecio e mi parte i+%orar s) )ti"i a si se emp"eara co% e" s)!icie%te criterio. Pero e% e" caso e estos .)e+os? creo -)e esa e!i%ici$% sB e%ca.a a "a per!ecci$%. Si -)ieres -)e t) =i.o se e%trete%+a co% "a comp)ta ora? e#iste% e#ce"e%tes .)e+os para e.ercitar s) i%+e%io? memoria? co%ce%traci$% ( em;s =abi"i a es me%ta"es. : m;s aJ%? I%ter%et? co% "a ebi a s)per0isi$%? o!rece )%a +ama m)( amp"ia e opcio%es para "eer. Uti"B>a"as. Si7%tate )%a tar e a b)scar ECbooUs? o "ibros e"ectr$%icos? o p;+i%as co% c)e%tos o poesBa para %iHos? ( +);r a"as e%tre t)s !a0oritas para mostr;rse"as m;s tar e a t) =i.o? o imprBme"as e% ese mome%to. Creo -)e 7sta p)e e ser )%a b)e%a a"ter%ati0a a" precio e#cesi0o co% e" -)e se 0e% e% e% "as "ibrerBas. III.b. 2EDIDAS CORRECTIVAS 1ie%? p)es ""e+amos a" mome%to e% -)e somos perso%as a )"tas? a" me%os !Bsicame%te? ( %os e%co%tramos co% "a %ecesi a por +o>ar e "o -)e =acemos? ( c)a"-)ier e "eer. Si a" =acer"o is!r)tamos e" mome%to? !e"ici a es? por-)e e" "o+ro e "a e#ce"e%cia empie>a e!icie%cia t7c%ica? si e#istiera? se arre+"a co% !aci"i a . Pero? si por e" co%trario? "eer es para %osotros )% casti+o? ";stima? por-)e i!Bci"me%te po remos cambiar esa percepci$%. Si e .$0e%es %o "o+ramos esc)brir e" p"acer -)e e#iste e% "a "ect)ra? me%os "o =aremos a=ora.
poco a poco 0a cerra% o s)s poros a %)e0as e#perie%cias. Si %)%ca apre% imos a a"ime%tar"a ( a c)i ar"a? a=ora? "o -)e a"+)%a 0e> !)e moti0o e or+)""o por s) !irme>a ( te#t)ra? s) aspecto rB+i o ( acarto%a o %os i% )cir; a esco% er"a. Nos a 0er+Se%>a ""orar ( reBmos por compromiso? sB%tomas %er0iosos est;% ca(e% o e% )% irre0ersib"e proceso se%sibi"i a ? mi estima o "ector? e" p"acer %o es posib"e. Veremos a co%ti%)aci$% a"+)%as i eas ( s)+ere%cias para -)e? i% epe% ie%teme%te e t)s se%timie%tos =acia "a "ect)ra? p)e as apro0ec=ar me.or e" tiempo -)e a e""a "e e icas. III.b.1. Ob.eti0os ( acercamie%to A%tes -)e %a a? ebes e!i%ir para -)7 0as a "eer? es ecir? c)a" es e" ob.eti0o -)e persi+)es a" e icar"e )% is!r)tar etermi%a o tiempo a i%terpretar "o -)e ice )% te#to. 9Leer;s para e" mome%to? para i%!ormarte o para asimi"ar "os e -)e s)s ce%tros e e#ti%ci$%. : si%
atos ( co%ceptos e "a obra< E% ca a caso e#iste% co%si eracio%es especia"es -)e eber;s tomar e% c)e%ta. III.b.1.a. La "ect)ra e p"acer Si bie% c)a% o "eemos por e" +)sto e =acer"o e" !actor -)e m;s resa"ta es "a isposici$% e tiempo? este =ec=o %o si+%i!ica -)e estemos isp)estos a esper iciar"o. AJ% e% "a "iterat)ra =abr; obras b)e%as ( ma"as? )%as -)e %os +)ste% ( otras -)e %os ab)rra%. Es por e""o -)e a%tes ob"i+a "a pro )cti0i a . C)a% o tomamos )% "ibro te%emos etermi%ar -)7 probabi"i a es tie%e s)!icie%te para 0ie%e e% "a co%tratapa. E% "a ma(orBa etermi%ar si 0a"e "a pe%a os e"eme%tos -)e %os permitir;% e "os casos esta i%!ormaci$% ser; e icar"e e" tiempo -)e re-)iera s) e +)star%osA e" a)tor ( e" res)me% -)e e empe>ar )% "ibro e" p"acer %os te% remos -)e se"eccio%ar"o co% c)i a o. AJ% e% "a bJs-)e a
"ect)ra. Pero e% e" resto %o basta. E%ca% i"a os por "a porta a? ta" 0e>? o
primeros capBt)"os ( a0a%>amos espera%>a os e% -)e pro%to ""e+ar; "a parte e i%ter7s? e i%c")so ""e+amos a" !i%a"? pero %)%ca "a e%co%tramos. 2)c=as 0eces "eemos 4!or>a os5 por "a !ama e" escritor o por e" 7#ito e" tBt)"o? ( %os c)esta a mitir -)e %o "o e%te% emos o -)e %o compartimos e" +)sto e "os em;s. Si este !)era e" caso? %o pier as e" tiempoA "ee )%o o os capBt)"os ( si %o c)mp"e% co% t)s e#pectati0as? sea -)ie% !)era e" a)tor o "a obra? cierra e" "ibro ( re+r7sa"o a s) ")+ar. No esperes m;s. No se trata e =acer )% a%;"isis "iterario para eci ir si co%ti%Jas o %o. Rec)er a -)e tJ? como "ector? tambi7% tie%es t)s erec=osA #os derechos imprescripti$les del lector 1. E" erec=o a %o "eer. &. E" erec=o a sa"tar%os "as p;+i%as. '. E" erec=o a %o termi%ar )% "ibro. *. E" erec=o a re"eer. ,. E" erec=o a "eer c)a"-)ier cosa. /. E" erec=o a" bo0arismo Ke%!erme a e tra%smisi$% te#t)a"L. V. E" erec=o a "eer e% c)a"-)ier sitio. W. E" erec=o a =o.ear. X. E" erec=o a "eer e% 0o> a"ta. 1D. E" erec=o a ca""ar%os. Nota.C E#traB o e" "ibro 4Como )%a %o0e"a5 e Da%ie" Pe%%ac? 1XX'? E itoria"
ANAGRA2A? ( -)e te recomie% o amp"iame%te. Po r;s e%co%trar a"+)%os capBt)"os e% "os ap7% ices e este "ibro e"ectr$%ico. E.7rce"os? %o te e.es ""e0ar por "a mo a. Rec)er a -)e "o -)e est; e%
rec)rsos cerebra"es? -)e e esta !orma po r;% oc)parse e% otras c)estio%es. Si e a"+)%a i%!ormaci$%? rec)rrimos a esa "ista me%ta" i eas ( )%a 0e> "oca"i>a a rec)rrimos a "a !)e%te e% "a -)e se +e%er$. Por "o ta%to? e% estos casos ser;% m)( importa%tes "os e"eme%tos -)e %os permita% obte%er resJme%es "o m;s r;pi a ( ob.eti0ame%te posib"e. La "ect)ra i%!ormati0a est; "i+a a a os tipos e te#tosA "os impresos por "os me ios e com)%icaci$%? "";me%se iarios? peri$ icos? re0istas? iccio%arios? ma%)a"es e re!ere%cia? etc.? ( "os -)e escribe% +e%te como %osotros e% cartas? prop)estas? i%!ormes? correos e"ectr$%icos ( em;s. La i!ere%cia es m)( +ra% e. E% e" primer caso? "a i%!ormaci$% 0ie%e c"asi!ica a ( or e%a a? ( est; estr)ct)ra a toma% o e% c)e%ta "a trasce% e%cia e ca a )%a e s)s partes. E% e" otro? es ecir? e% a-)e""os e% -)e "os te#tos 0a% iri+i os e perso%a a perso%a? 7stos %o s$"o carece% e to o or e% tem;tico? si%o -)e? a em;s? e% "a ma(orBa e "os casos? %o c)e%ta% co% "as co%si eracio%es b;sicas orto+ra!Ba ( re acci$%. Para apro0ec=ar e" tiempo -)e "e partie% o e traba.os impresos e% recome% acio%es so% se%ci""asA e icamos a "a "ect)ra i%!ormati0a p)b"icacio%es pro!esio%a"es? "as e si%ta#is? sem;%tica?
%ecesitaremos otra estrate+ia. Da o "o ma" -)e? e% t7rmi%os +e%era"es? escribe "a +e%te? "a J%ica !orma e e%terar%os e s) co%te%i o ser; "eer"o e% s) tota"i a co% to o e" ete%imie%to posib"e. Rec)er a -)e )%a cosa es "o -)e -)eramos escribir? otra "o -)e escribimos ( otra "o -)e %os e%tie% e%. S$"o c)a% o coi%ci a% "as tres =abremos "o+ra o "a com)%icaci$% correcta. Po rBamos recome% ar "as t7c%icas e "ect)ra r;pi a para estos casos? pero para e""o serBa %ecesario -)e? a" me%os? "as pa"abras se emp"eara% e% s) se%ti o correcto ( -)e est7% escritas toma% o e% c)e%ta "as re+"as orto+r;!icas? "o -)e i!Bci"me%te s)ce e. III.b.1.c. Lect)ra para e" a%;"isis ( asimi"aci$%. C)a% o "eemos para apre% er e" eta""e e )% te#to? e" !actor -)e etermi%ar; e" apro0ec=amie%to capaci a e" tiempo ser; "a co%ce%traci$%. : esto %o es m;s -)e "a etermi%a o e circ)%scribir %)estro pe%samie%to a )% tema e.a%
ais";% o%os e i%ter!ere%cias ta%to e#ter%as como i%ter%as. La co%ce%traci$% es )% proceso simi"ar a" s)eHo. N)estros se%ti os %o caracterBsticas e i%te%si a e emitir seHa"es a" -)e reJ%a% ciertas ormirse cerebro? si% embar+o? 7ste respo% er; s$"o a a-)e""as
pro!)% ame%te aJ% ( c)a% o e% e" ambie%te =a(a r)i o? para otros i%soportab"e? pero espertar; si s) beb7 tose o se -)e.a emitie% o so%i os imperceptib"es para "os em;s. La co%ce%traci$% %o epe% e e "os estBm)"os e#ter%os o i%ter%os -)e
percepci$%. Es por e""o -)e )ra%te perio os pro"o%+a os e co%ce%traci$%? "os r)i os o "os mo0imie%tos a"re e or %)estro %o %os a!ecta%? ( a" termi%ar se%timos "a cabe>a ca"ie%te ( p)e e 0erse e%ro.eci a. Pero e" prob"ema es -)e %o siempre %os apasio%amos o? i%c")so? i%teresamos por "o -)e te%emos -)e est) iar. Es m;s? po rBamos ecir -)e so% pocas "as 0eces e% -)e eso s)ce e? "o c)a" %os ""e0a a =acer%os )%a pre+)%ta trasce% e%ta"A C 9Po emos asimi"ar )% te#to si% %ecesi a No? e co%ce%trar%os<
i%!ormaci$% -)e estamos "e(e% o co% e#perie%cias pre0ias? %o te% remos "os e"eme%tos b;sicos para e%co%trar"a c)a% o "a %ecesitemos. Es como si arro.;ramos to%e"a as e "ibros a )%a bo e+a si% or e% o co%tro" a"+)%o. La $% e empe>ar a i%!ormaci$% estarBa a""B a"mace%a a pero %o sabrBamos por
b)scar"a. Eso es "o -)e =acemos c)a% o "eemos si% co%ce%trar%os. C E%to%ces? 9-)e =acemos c)a% o %o e#ista )%a moti0aci$% %at)ra" =acia e" tema -)e ebemos est) iar< 9I)7 po emos =acer para co%ce%trar%os<
tie%es ) a? i%0estB+a"o. Co% se+)ri a te ser0ir; m;s tar e. &. Siempre -)e "eas? te% )% pro!esi$% te "o e#i+e? o pa"abras %)e0as. '. Po% e% pr;ctica "as pa"abras -)e 0a(as apre% ie% o. S$"o asB %o se te 0a% a o"0i ar. *. FB.ate como meta co%ocer e" si+%i!ica o e? a" me%os? )%a pa"abra por Ba. U% 0ocab)"ario amp"io %o s$"o te permitir; compre% er me.or ( m;s r;pi o "o -)e "eas si%o -)e? a em;s? te ser0ir; para e#presar t)s i eas e )%a ma%era m;s c"ara ( precisa. III.b.'. Lect)ra si"e%ciosa La e%seHa%>a e "a "ect)ra e% "a e )caci$% primaria ce%tra s) estrate+ia e% "a 0o>? es ecir? e% esc)c=ar a" a")m%o para saber si "o est; =acie% o correctame%te o %o. 1ie% 0isto? tie%e se%ti o? sobre to o e% "os primeros aHos e% "os -)e "a s)per0isi$% e "os ma(ores es ta% importa%te. E" prob"ema es -)e e% "os aHos s)bsec)e%tes si+)e% i%sistie% o e% -)e se "ea e% 0o> a"ta. Por s)p)esto -)e es importa%te saber si est;% ;% o"e "a e%to%aci$% a ec)a a? si est;% respeta% o "a iccio%ario a "a ma%o? (a sea t7c%ico? si t) e e" i ioma e% +e%era". Esto a+i"i>ar; e" apre% i>a.e
0;"i o si "a "ect)ra se e.erciera J%ica ( e#c")si0ame%te e% pJb"ico ( %o a %i0e" perso%a". Act)a"me%te "os m)c=ac=os e%cara% "a "ect)ra %o como )% e.ercicio i%te"ect)a" si%o como )% isc)rso =acia sB mismos? ( e% e""o est;% s)!rie% o )% 0icio -)e pro0oca -)e "ea% =asta c)atro 0eces m;s "e%to e c$mo "o =arBa% si "o =iciera% me%ta"me%te. Ese tBpico m)rm)""o -)e se esc)c=a e% )%a bib"ioteca? e% o% e e" si"e%cio ebiera ser abso")to? se ebe a to as a-)e""as perso%as -)e "ee% =ab"a% o. Pero? a parte e "a 0e"oci a ? 9c);" serBa e" prob"ema< 9I)7 tie%e e ma"o "eer espacio< 1)e%o? (o irBa -)e m)c=o. E" e!ecto e "eer co% "e%tit) %o es so"ame%te -)e %os 0amos a tar ar m;s e% termi%ar )% te#to? si%o -)e? a em;s? "a compre%si$% e" mismo ser; m)c=o m;s pobre. C)a%to m;s "e%to "eamos m;s !;ci" ser; per er "a i"aci$% e "as i eas. La percepci$% e -)e para compre% er me.or ebemos ismi%)ir "a 0e"oci a es comp"etame%te !a"sa. La 0e"oci a sB tie%e m)c=o -)e 0er co% "a compre%si$%? por "o -)e? si -)ieres me.orar e% este se%ti o? =a> )% es!)er>o por %o repetir "as pa"abras -)e "eas e% t) me%te? ( m)c=o me%os co% t) boca. A" pri%cipio te costar; )% poco? pero c)a% o "o "o+res =abr;s a o )% paso m)( importa%te =acia "a pro )cti0i a e% "a "ect)ra. III.b.*. Lect)ra 0e"o>? r;pi a ( compre%si0a. Estas t7c%icas? tambi7% co%oci as como "ect)ra i%;mica? !)ero% esarro""a as a me ia os e "os aHos ,DYs e% "os Esta os U%i os? ( parte% e "a i ea e -)e %)estra me%te p)e e i%terpretar c)a"-)ier eta""e e "o -)e "a 0ista abarca e% ca a mo0imie%to oc)"ar? ;% o%os "a capaci a s)p)esto? i%creme%ta "a 0e"oci a pa"abra? +ra% es espacios e asimi"ar b"o-)es comp"etos e
pa"abras ca a 0e> -)e %)estros o.os se m)e0a% sobre )% te#to. Esto? por e "ect)ra? pero a em;s? me.ora "a compre%si$%. Los proce imie%tos tra icio%a"es e "ect)ra e.a%? e%tre pa"abra ( e tiempo ocioso -)e %)estra me%te )ti"i>a para es0iarse =acia e" primer estBm)"o e#terior o preoc)paci$% i%terior. Co% "as
a"+)%os e.ercicios -)e te permitir;% a+ra% ar"o a" tamaHo -)e t) eci as. E% "a primera "ecci$% 0as a empe>ar co% b"o-)es e %Jmero ( "etras. Fi.a t) 0ista e% e" asterisco -)e aparece arriba e ca a )%o e e""os ( trata e 0is)a"i>ar "as tres "etras )bica as? ca a )%a? a "a i>-)ier a? a" ce%tro ( a "a
ra ica e% "a sec)e%cia e "ect)ra. C)a% o "eemos por co")m%a? ca a b"o-)e es )% "B%ea -)e iremos "e(e% o )%o a )%o e arriba =acia aba.o. A" termi%ar "a primera co%ti%)amos co% "a si+)ie%te a ma%o erec=a ( proce emos e "a misma !orma? ( asB s)cesi0ame%te =asta termi%ar e" te#to. E.emp"oA [[[1[[[ [[[,[[[
Este apo o %o tie%e "a ma"icia -)e "as R +e%tes ima+i%a%? ( 0a )ste a saber s) R [[[[['[[[[[ [[[[[*[[[[[
ori+e%A Como to os "os %iHos pobres? R (o %o t)0e .)+)etes costosos %i R [[[[[,[[[[[ i0ersio%es pres)mi as. R Compre% i os a=ora "os pri%cipios b;sicos e "a "ect)ra i%;mica? po r;s pasar a" AP@NDICE IA LECCIONES para po%er"os e% pr;ctica. III.b.*. . Pre+)%tas m;s !rec)e%tes sobre "a "ect)ra i%;mica Pre+)%ta.C 9No es pre!erib"e "eer co% "e%tit) para e%te% er me.or<
esper icia% o +ra% es capaci a es e %)estra me%te. La "ect)ra i%;mica %o es )%a !orma e "eer m;s r;pi o? si%o e "eer me.or. Pre+)%ta.C 9No se pier e e" +oce por "a "ect)ra "e(e% o ta% r;pi o< Resp)esta.C E% primer ")+ar ebemos e%te% er a "a "ect)ra i%;mica como a )% a)tom$0i". AJ% ( c)a% o 7ste p) iera te%er "a pote%cia para ir a &&D Mm. por =ora? i!Bci"me%te se %os oc)rrirBa ""e+ar a ese "Bmite e%tro e "a ci) a . 6abr; ")+ares o% e po remos ir r;pi o ( otros e% "os -)e eberemos ir espacio. AsB? co%ocie% o "as t7c%icas e "a "ect)ra i%;mica? "a 0e"oci a se p)e e re+)"ar e ac)er o a" te#to -)e )%o te%+a e%!re%te. E% a"+)%os casos so% "as pa"abras? ( s) re"aci$% co% e" ar+)me%to? "as -)e "e a% re"e0a%cia a )%a obra? como por e s) co%te%i o? e.emp"o "a poesBa? ) otros e% "os -)e? por "a comp"e.i a "e
%ecesite% e a%;"isis m;s pa)sa os. Pero? 9-)7 porce%ta.e e" tiempo tota" -)e e icamos a "a "ect)ra represe%ta% estos casos< E% t7rmi%os +e%era"es? a iaria asB "o e#i.a? "a ma(or parte e "o -)e "eemos me%os -)e %)estra acti0i a
tie%e como ob.eti0o pri%cipa" a -)irir i%!ormaci$%? es ecir? percibir ( asimi"ar "as i eas -)e otros prete% e% tra%smitir%os? ( es a-)B o% e "a 0e"oci a a -)iere s) importa%cia. A" mome%to e abrir )% "ibro eberemos pre+)%tar%os -)7 es "o i%;mica %o es m;s -)e )%a importa%te e% 7"A s)s pa"abras o s)s i eas? ( a""B tomar )%a ecisi$%. S$"o -)ie% %o te%+a opcio%es %o po r; =acer"o. La "ect)ra =erramie%ta. Depe% er; e ti c$mo )sar"a.
Pre+)%ta.C Si (o "eo a +)sto co% "as t7c%icas tra icio%a"es e pa"abra por pa"abra? 9para -)7 eberBa apre% er "as e "ect)ra i%;mica< Resp)esta.C Si po emos cami%ar? 9para -)7 se i%0e%taro% "os a)tom$0i"es< Si po emos s)mar? 9para -)7 e#iste% "as ca"c)"a oras< Si po emos =acer ma%)a"me%te ca a )%a e s)s !)%cio%es? 9para -)7 )ti"i>amos "as comp)ta oras< La 0i a mo er%as? %os +)ste o %o? e#i+e e!icie%cia e? i%sisto? e eso se trata "a "ect)ra i%;mica. Po emos se+)ir "e(e% o como c)a% o te%Bamos ci%co aHos ( %a ie po r; rec"amar%os a"+o? pero? si "a 0i a est; comp)esta e tiempo? 9%o te arBa ";stima esper iciar"o< IV. DESPEDIDA 1ie%? p)es =e co%c")i o. Lo -)e =e e#p)esto a-)B es mi percepci$% e "a "ect)ra e% %)estro m)% o? a !i%a"es e" si+"o 0ei%te. To o "o -)e =as 0isto =a si o e" pro )cto e m)c=os aHos e traba.o. Debo co%!esarte -)e c)a% o "o 0i termi%a o ( res)mi o e% estas pocas p;+i%as me io triste>a. 9Ser; ta% poco "o -)e apre% B e% to o ese tiempo< No "o s7. Depe% er; e ti "a resp)esta. Lo -)e me co%s)e"a? !)era e to a ) a? es "a certe>a e )% es!)er>o =o%esto por aportar a"+o positi0o a %)estra socie a ? ( e" =ec=o irre!)tab"e permitBrme"o. E )ar o R=$ e -)e? i% epe% ie%teme%te e "os res)"ta os? e% s) esarro""o =e 0i0i o )%a e#traor i%aria e#perie%cia. Gracias por
p)simos e% a"arma por s) 0i a. Co% "a e#citaci$% e% -)e a-)e""os =ombres se e%co%traba%? %os parecBa -)e s$"o )%a cas)a"i a po Ba =acer -)e 0o"0i7semos a 0er"e 0i0o. Corrimos sobre c)bierta. E" ca"or era ta" -)e "a brea -)e )%Ba "a .)%t)ra e "os tab"o%es come%>aba a b)rb).ear? erriti7% oseQ e" %a)seab)% o =e or e a-)e" sitio me po%Ba 0er a erame%te ma"o? ( si a"+)%a 0e> =ombre a"+)%o absorbi$ por e" o"!ato "o +7rme%es e mi" e%!erme a es i%!ecciosas? ese !)i (o? si% ) a? e% a-)e" abomi%ab"e !o% ea ero. Los seis saba% i.as estaba% se%ta os e% proa? re!)%!)Ha% o? a "a sombra e )%a 0e"a. 6acia "a p"a(a? po Bamos i0isar
Toma %ota e" res)"ta o !i%a". Te ser0ir; para e0a")ar t)s a0a%ces. Ca a )%o e "os e.ercicios e "as tres "eccio%es -)e 0eremos a co%ti%)aci$%
eber; practicarse %o me%os e ci%co mi%)tos co%sec)ti0os? esca%sa% o )%o a%tes e pasar a" si+)ie%te. E% tota" %o eber;% e#ce erse "os trei%ta mi%)tos e traba.o por sesi$%. Como recome% aci$% +e%era"? co"oca e" "ibro e !orma ta" -)e t) mira a se iri.a =acia aba.o ( a )%a ista%cia e t)s o.os -)e te permita e%!ocar c$mo ame%te ca a b"o-)e. Esto ismi%)ir; "as posibi"i a es e ca%sa%cio 0is)a".
i.o e" irector co% )%a p")ma so%risa !or>a a =acie% o -)e )% +ra% es!)er>o por se%tir a co%te%er s) ira Ce" emp"ea o esta o e c)e%ta e -)e "e %)estro pri%cipa" ob.eti0o es c"ie%te estaba ma" i%!orma o s)ma o? ( )ste -)iere -)e -)e co% to a ca"ma "e i.o pero como )ste sabe? %o "as comp)ta oras so% ta% =)ma%as como %osotros (? como ta"? p)e e% saber "o e-)i0ocarse. Le 0o( a ecir recome% amos )%ir to os "as %)estras para -)e %o sea 6i>o )%a pa)sa? se ( se !)e apo(a% o s)s ma%os sobre e" escritorio e i%ici$ "o -)e a sistema !i%a%ciero e" m)% o E.ercicio 'A Compre%si$% +"oba" e% co")m%as
E% este e.ercicio se po% r; e% pr;ctica "as t7c%icas compre% er )% te#to prese%ta o e% !orma
FRASES? NO LEAS LAS PALA1RAS. 6a>"o "o m;s r;pi o -)e p)e as. Si %o e%te% iste e" te#to? repBte"o )% poco m;s espacio.
i.o e" irector co% )%a p")ma so%risa !or>a a =acie% o -)e )% +ra% es!)er>o por se%tir a co%te%er s) ira Ce" emp"ea o esta o e c)e%ta e -)e "e %)estro pri%cipa" ob.eti0o es c"ie%te estaba ma" i%!orma o s)ma o? ( )ste -)iere -)e -)e co% to a ca"ma "e i.o pero como )ste sabe? %o "as comp)ta oras so% ta% =)ma%as como %osotros (? como ta"? p)e e% saber "o e-)i0ocarse. Le 0o( a ecir recome% amos )%ir to os "as %)estras para -)e %o sea 6i>o )%a pa)sa? se ( se !)e apo(a% o s)s ma%os sobre e" escritorio e i%ici$ "o -)e a sistema !i%a%ciero e" m)% o
E.ercicio 'A Compre%si$% +"oba" e% p;+i%a comp"eta E% este e.ercicio po% remos e% pr;ctica "a "ect)ra 0e"o> para asimi"ar te#tos escritos e% p;+i%a comp"eta comoA "ibros? ma%)a"es? oc)me%tos? etc. Como eber;s a() a =emos i0i i o ca a "B%ea e% os? separ;% o"a co% ia+o%a"es? ( arriba e ca a parte co"ocamos )% %Jmero -)e se re!iere a "a sec)e%cia -)e se+)ir.
A i$s. 6ermosa pa"abra c)a% o es )%o e" -)e "a ice. / A i$s. 2)% os %)e0os? aires %)e0os? s)eHos %)e0osA [[[['[[[[ [[[[*[[[[
"iberta . A i$s. FC$mo es posib"e %o recor ar"aG / :o? -)e e% mis aHos mo>os "a repetBa ca a maHa%aQ (o? -)e [[[[,[[[[ [[[[/[[[[
i+%or7 amista es ( amorBos? ri-)e>as ( %osta"+ias / s$"o por me%cio%ar"aQ (o? -)e e% "os cami%os te%Ba mi casa? [[[[V[[[[ [[[[W[[[[
mi re!)+io? mi paraBso? mi campo e bata""a? mi ra>$% e serQ / (o? -)e siempre t)0e a" m)% o por patriaQ sB? (o? [[[[X[[[[ [[[[1D[[[[
e" mismo (o? s)mer+i o a=ora e%tre estas c)atro mo%taHas? / i+%ora o por to os? empapa o e o ios? c)rti o [[[[11[[[[ e rabiasQ sB? (o Fe erico? F9c$mo p) e o"0i ar"a<G ...
pero e#iste% 0arias re+"as m)( importa%tes -)e ap"ica% sea c)a" !)ere e" casoA 1. Empie>a co% te#tos se%ci""os e% c)a%to a tema ( esti"o? para a)me%tar comp"e.i a poco a poco. &. No te ete%+as aJ% ( c)a% o %o =)bieras e%te% i o e" b"o-)e. Si por e""o e" te#to per i$ s) se%ti o? repite "a "ect)ra e% s) tota"i a . Rec)er a -)e est;s apre% ie% o. No es e" mome%to e preoc)parte por "a 0e"oci a to a0Ba. '. 2a%t7% )% mismo ritmo e "ect)ra. T)s o.os eber;% mo0erse e b"o-)e e% b"o-)e e% perio os e tiempo simi"ares. Si se%tiste %o =aber e%te% i o e" te#to e% s) tota"i a ? ismi%J(e"o? pero si %o? a)m7%ta"o. La J%ica ma%era e a0a%>ar es !or>a% o a t) me%te. Trata siempre e ma%te%erte e% e" "Bmite e t) 0e"oci a ( t) compre%si$%. *. Practica to o "o -)e p)e as. Trata e ap"icar estas t7c%icas e% c)a"-)ier te#to -)e ""e+)e a t)s ma%os. S$"o asB "o+rar;s "a 0e"oci a asimi"aci$% -)e est7s b)sca% o. Lect)ra por co")m%a Toma )% peri$ ico ( esco+e )% artBc)"o c)a"-)iera. Co% )% ";pi> tra>a )%a "B%ea te%)e -)e i0i a a ca a co")m%a por "a mita . Empie>a a "eer si% -)itar t) 0ista e esa "B%ea. Ca a re%+"$% ebe ser co%si era o como )% b"o-)e? por "o ta%to? mo0ie% o t)s o.os e arriba =acia aba.o? rBtmicame%te? )%o por )%o? po r;s "eer to o e" te#to si% prob"emas e% pocos se+)% os. Co% "a pr;ctica? por s)p)esto? %o =ar; !a"ta ib).ar esa "B%ea? (a -)e t) me%te =abr; apre% i o a estab"ecer e" .)sto me io a" mome%to mismo e 0is)a"i>ar "a co")m%a. e "ect)ra ( e" %i0e" e e
ib).os -)e (o era capa> e =acer. E" e "a boa cerra a. 2e -)e 7 mara0i""a o c)a% o oB -)e e" caba""erito me respo% i$A CFNoG FNoG No -)iero )% e"e!a%te e%tro e )%a boa. U%a boa es m)( pe"i+rosa ( )% e"e!a%te es m)( +ra% e. E% mi casa to o es pe-)eHo. :o %ecesito )%a o0e.a. DibJ.ame )%a o0e.a. Dib).7 %)e0ame%te. @" mir$ ate%tame%te? esp)7sA CNo? 7sa (a est; m)( e%!erma? 6a> otra. Vo"0B a ib).ar. 2i ami+o so%ri$ +e%ti"me%te? co% i% )"+e%cia. C2ira bie%... No es )%a o0e.a? es )% car%ero. Tie%e c)er%os. . . Re=Bce otra 0e> mi ib).o. Pero "o rec=a>$ como "os a%terioresA C@sta es m)( 0ie.a. I)iero )%a o0e.a -)e 0i0a m)c=o tiempo. Impacie%te (a? por-)e te%Ba %ecesi a +arabate7 este ib).oA : "e "ar+)7A C@sta es "a ca.a. La o0e.a -)e tJ -)ieres est; a e%tro. e come%>ar a esmo%tar mi motor?
Pero -)e 7 m)( sorpre% i o a" 0er i")mi%arse e" rostro e mi .o0e% .)e>A CFE#actame%te como "a -)erBaG 9Crees -)e "e =a+a !a"ta m)c=a =ierba a esta o0e.a< C9Por -)7< CPor-)e e% mi casa to o es pe-)eHo... CSe+)rame%te a"ca%>ar;. Te =e re+a"a o )%a o0e.a pe-)eHita. I%c"i%$ "a cabe>a sobre e" ib).oA CNo ta% pe-)eHa como 7sa... FmiraG se =a ormi o... : !)e asB como co%ocB a" pe-)eHo prB%cipe. NN FIN DE FRAG2ENTO NN Toma e" tiempo !i%a"A [[[[[[[ Tra )ce "a i!ere%cia e%tre e" tiempo i%icia" ( !i%a" a se+)% os ( )ti"B>a"a e% "a
si+)ie%te !$rm)"aA &X/ # /D CCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCC No. e se+)% os \ 1DD ] Pa"abras por 2i%)to KP.P.2L