Está en la página 1de 3

CAPÍTULOÊVIIIÊElÊimpulsoÊyÊsuÊfrenoÊ1983Ê- 1990

miércoles,Ê27ÊdeÊseptiembreÊdeÊ2023 17:17

1983 ELECCIONES --- 2 PARTIDOS


• RaúlÊAlfonsínÊ--- RenovaciónÊdeÊlaÊUCR,ÊestáÊdecididoÊaÊjuzgarÊaÊlaÊdictadura.ÊGanóÊconÊelÊ52%ÊdeÊlosÊ
votosÊ
• ÍtaloÊLuderÊ----- CandidatoÊfríoÊyÊsinÊcarisma,ÊPeronismoÊ
• 10ÊdeÊdiciembre--- AlfonsínÊasumeÊlaÊpresidenciaÊ
• SeÊconvocóÊunaÊconcentraciónÊenÊlaÊPlazaÊdeÊMayo
• QueríaÊconstruirÊunÊestadoÊdeÊderecho,ÊparaÊelloÊlosÊpoderesÊcorporativosÊdebíanÊsometerse.ÊConsolidarÊ
lasÊreglasÊparaÊzanjarÊlosÊconflictosÊdeÊmaneraÊpacíficaÊyÊordenada
• IdentidadÊpolíticaÊfundadaÊenÊvaloresÊéticos.ÊFundamental;ÊeliminarÊelÊautoritarismoÊ
• ElÊgobiernoÊatribuyóÊunaÊgranÊimportanciaÊsimbólicaÊyÊrealÊaÊlaÊpolíticaÊculturalÊeducativaÊaÊremoverÊelÊ
autoritarismoÊqueÊsosteníaÊaÊlasÊinstituciones
• LibertadÊdeÊexpresiónÊyÊopinión,ÊdesarrollóÊunÊprogramaÊdeÊalfabetizaciónÊmasiva
• EnÊlasÊuniversidadesÊhuboÊcambiosÊsignificativosÊ,ÊlosÊjóvenesÊteníanÊelÊdeseoÊdeÊingresarÊaÊellasÊÊÊ
• MarcoÊeconómico:ÊeliminarÊelÊautoritarismoÊyÊrepresentarÊlaÊvoluntadÊciudadana.
• IncorporaciónÊdeÊlosÊintelectualesÊaÊlaÊpolítica.
• AprobaciónÊdeÊlaÊleyÊdeÊdivorcio.ÊOposiciónÊdeÊlaÊiglesia.ÊLaÊiglesiaÊcrecienteÊhostilidadÊhaciaÊelÊ
gobierno:ÊporÊsuÊescasaÊinjerenciaÊenÊlaÊeducación,ÊlaÊsanciónÊdeÊlaÊleyÊdeÊdivorcioÊyÊelÊlaicoÊdiscurso.
• ElÊgobiernoÊargentinoÊmantuvoÊunaÊbuenaÊrelaciónÊconÊEEUU.
• ÉpocaÊdeÊmuchoÊrockÊnacionalÊ- SodaÊstereoÊporÊejemplo
• AlfonsínÊseÊencontrabaÊconÊunÊpaísÊdestruido,ÊconÊunaÊdeudaÊexternaÊimpagable
• ElÊperonismoÊestabaÊdeÊoposición,ÊsobreÊtodoÊelÊsectorÊsindical,ÊtambiénÊhabíaÊamenazaÊmilitarÊ
(escenarioÊconflictivo)

LA CORPORACIÓN MILITAR Y LA SINDICAL


• ProblemasÊdeÊlasÊ2ÊgrandesÊcorporaciones--- laÊsindicalÊyÊlaÊmilitar
• LaÊsociedadÊyaÊseÊestabanÊenterandoÊdeÊmaneraÊabrumadoraÊlasÊatrocidadesÊdeÊlaÊrepresiónÊdelÊgobiernoÊ(puestasÊ
enÊevidenciaÊporÊdenunciasÊjudicialesÊyÊmediosÊdeÊcomunicación)
• SeÊcreóÊlaÊCONADEPÊ(ComisiónÊnacionalÊsobreÊlaÊdesapariciónÊdeÊpersonas).ÊSuÊtrabajoÊeraÊinvestigarÊlasÊ
violacionesÊdeÊlosÊderechosÊhumanosÊprovocadosÊporÊlaÊdictadura
• LaÊderrotaÊdeÊlasÊMalvinas,ÊlasÊdivisionesÊdeÊlaÊfuerzaÊyÊelÊfracasoÊpolíticoÊdebilitabaÊlaÊinstituciónÊmilitarÊperoÊnoÊ
habíaÊsidoÊexpulsadoÊdelÊpoder
• AlfonsínÊ,ÊunoÊdeÊlosÊdefensoresÊdeÊlosÊderechosÊhumanos,ÊproponíaÊalgunasÊdistinciones---- separarÊaÊlosÊculpablesÊ
delÊjuzgamientoÊaÊlaÊinstituciónÊ(elÊestado)
• SeÊjuzgaÊaÊlasÊjuntasÊmilitaresÊyÊaÊlasÊcúpulasÊguerrilleras
• DéficitÊfiscalÊnoÊbajaÊyÊlaÊinflaciónÊcrece
• SeÊprocedióÊaÊreformarÊelÊcódigoÊdeÊjusticiaÊmilitarÊ--- enjuiciamientoÊdeÊlasÊ3ÊprimerasÊjuntasÊmilitares
• 1984Ê--- protestaÊelÊ"Madrigazo",ÊenÊelÊpuertoÊdeÊMadrid.ÊElÊgobiernoÊprovincialÊnacionalÊautorizanÊaÊlosÊbuquesÊdeÊ
guerraÊEstadoÊUnidenseÊaÊreaprovisionarseÊÊenÊelÊpuerto,ÊperoÊhuboÊmultitudÊdeÊmarchasÊenÊprotestaÊyaÊqueÊEEUUÊ
apoyóÊaÊGranÊBretañaÊenÊlaÊguerraÊdeÊlasÊMalvinas
• 1985Ê-- juicioÊpúblicoÊhaciaÊlosÊexcomandantesÊ,ÊduróÊhastaÊfinÊdeÊaño.ÊRevelaronÊlasÊatrocidadesÊdeÊlaÊrepresión,ÊseÊ
reconocióÊelÊfalloÊdeÊlaÊcámaraÊpenalÊyÊseÊcondenóÊaÊlosÊexcomandantesÊ
• 1986- Mundial,ÊrevanchaÊcontraÊGranÊBretaña
• LosÊmilitaresÊseÊhabíanÊquedadoÊsometidosÊaÊlaÊleyÊcivilÊperoÊnoÊclausurabaÊelÊproblema
• SanciónÊdeÊlaÊleyesÊdeÊpuntoÊfinalÊ(poníaÊunÊlímiteÊtemporalÊdeÊdosÊmesesÊaÊlas
CitacionesÊjudiciales)ÊnoÊseÊquisoÊaprobarÊyÊdeÊobedienciaÊdebida.Ê
• LaÊleyÊpuntoÊfinalÊestableceÊqueÊlasÊcausasÊseÊdebenÊapurarÊenÊcasoÊdeÊqueÊelÊplazoÊdeÊ2ÊmesesÊnoÊseÊencuentrenÊ
pruebasÊparaÊprocesarÊlosÊdemásÊmilitares,ÊlaÊacciónÊmilitarÊseÊprescribeÊ
• La Ley de Obediencia Debida dictadaÊenÊ1987ÊduranteÊelÊgobiernoÊdeÊAlfonsín,ÊqueÊestablecióÊqueÊÊnoÊadmitíaÊ
pruebaÊenÊcontrario,ÊaunqueÊsíÊhabilitabaÊunÊrecursoÊdeÊapelaciónÊaÊlaÊCorteÊSupremaÊrespectoÊaÊlosÊalcancesÊdeÊlaÊ
ley)- deÊqueÊlosÊdelitosÊcometidosÊporÊlosÊmiembrosÊdeÊlas FuerzasÊArmadasÊcuyoÊgradoÊestuvieraÊporÊdebajoÊ
de Coronel (enÊtantoÊyÊenÊcuantoÊnoÊseÊhubiesenÊapropiadoÊdeÊmenoresÊoÊdeÊinmueblesÊdeÊdesaparecidos),ÊduranteÊ
el terrorismoÊdeÊestado yÊlaÊdictadura noÊeran punibles,ÊporÊhaberÊactuadoÊenÊvirtudÊdeÊlaÊdenominadaÊ«obedienciaÊ
debida»Ê(conceptoÊmilitarÊsegúnÊelÊcualÊlosÊsubordinadosÊseÊlimitanÊaÊobedecerÊlasÊórdenesÊemanadasÊdeÊsusÊ
superiores)
• LaÊsociedadÊnoÊlaÊapoyóÊningunaÊdeÊestasÊ2Êleyes
• InformeÊCONADEP--- DesapariciónÊdeÊ8970ÊpersonasÊyÊelÊsecuestroÊdeÊ145ÊniñosÊ(aunqueÊseÊespeculaÊqueÊfueÊmásÊ
queÊeso)
• SemanaÊsantaÊ1987--- grupoÊdeÊoficialesÊ(encabezadoÊporÊelÊtenienteÊcoronelÊAldoÊRico)ÊexigíanÊunaÊsoluciónÊ
políticaÊyÊunaÊreconsideraciónÊdeÊlaÊconductaÊdelÊejército.ÊReclamabanÊalÊgobiernoÊqueÊsolucionaraÊelÊproblemaÊdeÊ
oficialesÊ
• TodosÊlosÊpartidosÊpolíticosÊyÊorganizaciónÊdeÊlaÊsociedadÊ(patronales,Êsindicales,ÊculturalesÊyÊciviles),ÊmanifestaronÊ
aÊfavorÊdelÊordenÊinstitucionalÊ
• SeÊmovilizóÊlaÊsociedad,ÊllenóÊlasÊplazasÊdelÊpaís.Ê4ÊdíasÊdeÊprotestas,ÊhuboÊmuchasÊnegociaciones.ÊAtaqueÊdirectoÊaÊ
laÊinstituciónÊaunqueÊnoÊlograronÊqueÊlosÊmilitaresÊseÊdoblegaranÊanteÊlaÊsociedad.
• LeyÊdeÊnormalizaciónÊinstitucionalÊdeÊlosÊsindicatosÊ(LEYÊMUCCI)Ê--- VotoÊsecreto,ÊdirectoÊyÊobligatorioÊÊlaÊ
representaciónÊdeÊlasÊminorías,ÊlaÊlimitaciónÊdeÊlaÊreelección.ÊAprobadaÊenÊMarzoÊdeÊ1984ÊporÊlaÊcámaraÊdeÊ
diputadosÊperoÊfueÊrechazadaÊluegoÊporÊlosÊsindicatos.ÊAntonioÊMucci,ÊlaÊCGTÊseÊunificaÊparaÊresistirÊesteÊproyecto,Ê
peroÊSaúlÊUbaldiniÊ(líderÊsindical)ÊencabezaÊunaÊmovilizaciónÊalÊfrenteÊdelÊcongresoÊyÊseÊrechazaÊestaÊley,ÊAntonioÊ
MucciÊdebíaÊrenunciarÊdespuésÊqueÊlaÊleyÊfueÊrechazada.
• 1984-1988ÊLaÊCGTÊorganizóÊ13ÊparosÊgeneralesÊcontraÊelÊgobierno,ÊfueÊintenso,ÊseÊapoyóÊenÊlasÊtensionesÊsociales
• LosÊsindicalistasÊintegraronÊaÊsectoresÊnoÊsindicalizadosÊcomoÊlosÊjubilados,ÊtambiénÊestablecieronÊalianzasÊconÊ
empresarios,ÊlaÊiglesiaÊyÊgruposÊdeÊizquierdaÊ
• 1987Ê--- victoriaÊdelÊperonismoÊenÊseptiembre.ÊLosÊsindicalistasÊabandonaronÊelÊgobierno,ÊperoÊelÊpoderÊdeÊlaÊ
corporativaÊsindicalÊquedabaÊreconstruido

PLAN AUSTRAL, LA INFLACIÓN Y LA CRISIS DEL ESTADO


• DéficitÊfiscalÊyÊdeudaÊexternaÊeraÊlaÊparteÊmásÊvisibleÊdelÊproblema.ÊLaÊdeudaÊsiguióÊcreciendoÊporÊlaÊ
elevaciónÊdeÊlosÊintereses
• EconomíaÊmuyÊvulnerableÊyÊestancada,ÊenÊloÊexterno
• ElÊestadoÊteníaÊpocoÊcréditoÊexternoÊdesdeÊ1981,ÊyÊelÊinternoÊescaseabaÊporqueÊtodoÊelÊmundoÊtransformabaÊ
susÊahorrosÊenÊdólares
• ElÊgobiernoÊsoloÊpodíaÊemitirÊmásÊdinero,ÊloÊcualÊcausabaÊmásÊinflación
• MinistroÊdeÊeconomíaÊ--- BernardoÊGrispun,ÊsuÊpolíticaÊeconómicaÊeraÊlaÊmejoraÊenÊlaÊrenumeraciónÊdeÊlosÊ
trabajadores,ÊcréditosÊágilesÊaÊlosÊempresariosÊmediosÊ(activaciónÊdelÊmercadoÊinterno),ÊcontrolÊestatalÊdelÊ
créditoÊ(mercadoÊdeÊcambiosÊyÊprecios).
• MuereÊelÊpesoÊyÊnaceÊelÊaustral,ÊsuÊobjetivoÊeraÊcontrolarÊlaÊinflación
• CajaÊPAN--- planÊalimentario,ÊproveyóÊnecesidadesÊmínimasÊaÊlosÊsectoresÊmásÊpobres
• 1985--- hiperinflaciónÊ
• EnÊjunioÊdeÊ1985 JuanÊVital SourrouilleÊ(nuevoÊministroÊdeÊeconomía)ÊanunciaÊenÊconferenciaÊdeÊprensaÊelÊ
programaÊdeÊReformaÊEconómica,ÊconocidoÊcomoÊPlanÊAustral.ÊElÊplanÊimplicabaÊunaÊpolíticaÊdeÊshockÊdeÊ
corteÊheterodoxoÊparaÊfrenarÊlaÊinflación
• SeÊcongelaronÊsalarios,Êtarifas,ÊtasasÊdeÊinterésÊseÊregularon.ÊLosÊsalariosÊdeÊlosÊempleadosÊestatalesÊfueronÊ
congeladosÊmásÊestrictamenteÊqueÊlosÊdelÊsectorÊprivado
• 2daÊetapaÊplanÊaustral;ÊreformarÊelÊestado,ÊÊimpulsarÊlaÊreconversiónÊindustrial,ÊestimularÊlasÊ
exportaciones,ÊreducciónÊdelÊdéficitÊfiscalÊmedianteÊ1)ÊaumentoÊdeÊlasÊretenciones,Ê2)ÊaumentoÊdeÊtarifasÊyÊ
3)Ê“ahorroÊforzoso”ÊimpositivoÊdeÊlosÊcontribuyentesÊdeÊmayoresÊingresos
• PeroÊlaÊinflaciónÊsigueÊcreciendo
• 1987--- LiberalizaÊlaÊeconomía,ÊseÊdaÊmayorÊfuerzaÊaÊlasÊexportaciones
• SectorÊagropecuario--- presionaÊporÊunÊtipoÊdeÊcambioÊmásÊfavorableÊyÊunaÊreducciónÊdeÊlosÊimpuestos
• SeÊintentóÊreactivarÊlaÊinversiónÊextranjera,ÊsobreÊtodoÊenÊelÊáreaÊpetrolera
• ProductosÊruralesÊalÊbordeÊdeÊlaÊruinaÊporÊlaÊeliminaciónÊdeÊunaÊfuerteÊdeÊingresosÊ
• AÊfinesÊdeÊ1987ÊelÊPlanÊAustralÊdioÊmuestrasÊdeÊagotamiento.ÊElÊaustralÊcomenzóÊaÊdesvalorizarseÊ
fuertementeÊconÊrespectoÊalÊdólarÊenÊelÊmercadoÊdeÊcambio.
• NoÊacompañaronÊotrasÊreformasÊcomoÊlaÊprivatizaciónÊdeÊlasÊempresasÊpúblicas,ÊafectabanÊaÊlosÊsubsidiosÊ
• 1987-- luegoÊdeÊlaÊderrotaÊelectoralÊelÊgobiernoÊseÊdebilitó
• 1987ÊAbrilÊSemanaÊsanta-- PrimerÊalzamientoÊcarapintada,ÊbajoÊlaÊconducciónÊdeÊAldoÊRicoÊ(4Ê
levantamientosÊ).ÊÊÊDuranteÊlosÊcuatroÊdíasÊqueÊduróÊlaÊcrisis,ÊlasÊFuerzasÊArmadasÊmostraronÊqueÊnoÊ
estabanÊdispuestasÊaÊobedecerÊórdenesÊdelÊgobiernoÊconstitucionalÊparaÊreprimirÊaÊlosÊmilitaresÊ
sublevados.Ê
• LaÊreacciónÊdeÊlaÊsociedadÊfueÊmasivaÊ:SeÊmovilizaron,ÊllenaronÊlasÊplazasÊdelÊpaísÊyÊseÊmantuvoÊenÊvigiliaÊ
losÊ4ÊdíasÊqueÊduróÊelÊepisodio.
losÊ4ÊdíasÊqueÊduróÊelÊepisodio.
• surgióÊunÊperonismoÊrenovador,ÊalÊmandoÊdeÊMenem,ÊseÊproponíaÊadecuarÊal
peronismoÊalÊnuevoÊcontextoÊdemocrático.ÊCuandoÊseÊprodujoÊlaÊsemanaÊsanta,ÊelÊperonismo
RenovadorÊmanifestaronÊunaÊsolidaridadÊconÊlaÊinstitucionalidadÊdemocrática.
• RadicalismoÊenÊcrisisÊenÊ1989-- elecciones-- MenemÊtriunfa
• CarlosÊMenem-- candidatoÊperonistaÊ,ÊperfilÊdesarrollista.ÊPrometeÊ"salariazo",ÊenÊjulioÊdeÊ1989ÊyaÊasumeÊlaÊ
presidenciaÊ

LA APELACIÓN A LA CIVILIDAD
• LosÊgrandesÊapoyosÊdelÊgobiernoÊseÊencontrabanÊenÊelÊradicalismoÊ(UCR),ÊtradicionalmenteÊelÊgranÊpartidoÊdeÊ
laÊcivilidad,ÊseÊrepresentabanÊmúltiplesÊinteresesÊ
• DesdeÊ1983ÊAlfonsínÊestablecióÊfuerteÊliderazgo
• LaÊjuntaÊCoordinadoraÊNacional--- LaÊ"coordinadora",ÊsurgióÊenÊ1968.ÊConfluenciaÊdeÊtradicionalesÊ
sindicalistasÊyÊantiimperialistas.ÊDisciplinaÊpartidariaÊyÊfeÊenÊlaÊmovilizaciónÊdeÊmasas.Ê
• ElÊpactoÊentreÊAlfonsínÊyÊlaÊcivilidadÊseÊsellóÊenÊlaÊcampañaÊelectoral,ÊenÊlosÊactosÊmasivosÊyÊenÊlaÊfeÊcomúnÊaÊlaÊ
democracia.ÊAlfonsínÊapelóÊaÊlaÊmovilizaciónÊparaÊresolverÊsituacionesÊdifícilesÊyÊtrabajóÊenÊlaÊeducaciónÊdeÊlaÊ
civilidadÊcomoÊactorÊpolíticoÊmaduroÊyÊconsciente.
• PropusoÊgrandesÊtemasÊyÊgrandesÊmetas: LuchaÊcontraÊelÊautoritarismoÊyÊdemocratizaciónÊ(discursosÊsobreÊ
pactoÊdemocrático,Êconcertación,ÊparticipaciónÊyÊmodernización)
• AperturaÊyÊdesregulaciónÊenÊunÊcontextoÊdeÊdemocracia,ÊequidadÊyÊlaÊéticaÊdeÊlaÊsolidaridad.Ê(seÊmanifestaronÊ
enÊreformasÊdelÊEstado:ÊtrasladoÊdeÊlaÊCapitalÊalÊSur,ÊreformaÊconstitucionalÊ→ noÊconcretadas)Ê
• ElÊperonismoÊrenovadorÊ(Cafiero,ÊGrosso,ÊdeÊlaÊSota,ÊMenem):ÊSeÊproponíaÊadecuarÊelÊperonismoÊalÊnuevoÊ
contextoÊdemocrático,ÊinsertarseÊenÊelÊdiscursoÊdeÊlaÊcivilidad,ÊyÊagregarleÊlasÊdemandasÊtradicionalesÊdelÊ
peronismo,ÊcompitiendoÊyÊacompañandoÊalÊgobierno.ÊConÊlosÊacontecimientosÊdeÊSemanaÊSantaÊseÊ
manifestaronÊsolidariosÊconÊlaÊinstitucionalidadÊdeÊlaÊdemocracia.

FIN DE LA ILUSIÓN
• ConÊlosÊepisodiosÊdeÊSemanaÊSantaÊdeÊ1987ÊconcluyóÊlaÊilusiónÊdelÊpoderÊilimitadoÊdeÊlaÊdemocraciaÊalÊnoÊ
poderÊdoblegarÊunÊpoderÊtensado.ÊConÊelÊdeterioroÊdeÊeconómicoÊyÊlaÊinflaciónÊcreciente,ÊelÊradicalismoÊperdióÊ
laÊmayoríaÊdeÊlaÊCámaraÊdeÊDiputadosÊyÊcontrolÊsobreÊgobernaciones.
• laÊhiperinflaciónÊtuvoÊsusÊprimerosÊefectosÊasaltosÊyÊsaqueosÊaÊsupermercados.
• ElÊgobiernoÊperdióÊexclusividadÊdeÊliderazgoÊsobreÊlaÊcivilidadÊyÊapoyoÊlegislativo;ÊcuestionabanÊsuÊ
legitimidadÊyÊcapacidadÊparaÊgobernar,ÊlaÊoposiciónÊseÊestabaÊorganizandoÊfuertemente,ÊyÊlaÊcrisisÊeconómicaÊ
aguda,ÊeraÊinsostenibleÊseguirÊgobernando.ÊEnÊelÊpropioÊpartidoÊhuboÊdisconformidad.
• LaÊcuestiónÊmilitarÊnoÊcerradaÊenÊabrilÊdeÊ1987ÊtuvoÊdosÊepisodios.
• GobernadorÊdeÊlaÊRioja-- CarlosÊMenem-- demostróÊcapacidadÊyÊobtuvoÊmuchoÊapoyoÊheterogéneoÊ
• Menem:ÊcapacidadÊdeÊreunirÊenÊtornoÊsuyoÊtodosÊlosÊsegmentosÊdelÊperonismo,ÊdesdeÊdirigentesÊsindicalesÊ
hastaÊantiguosÊmilitaresÊdeÊextremaÊderechaÊoÊlaÊextremaÊizquierdaÊdeÊlosÊ70,ÊjuntoÊconÊcaudillosÊoÊdirigentesÊ
localesÊdesplazados.
• EleccionesÊmayoÊ1989:ÊElÊPartidoÊJusticialistaÊtuvoÊunÊrotundoÊtriunfo.ÊPrimeraÊsucesiónÊconstitucionalÊdesdeÊ
1928.

También podría gustarte