Está en la página 1de 3

11/6/23, 11:54 chiretas de marisco: O Rei d'as Aus

Más

chiretas de marisco
Ya fa años que soñaba con fer chiretas de marisco, güei be d'aber-ne por astí, pero seguro que no sapen tan buenas como yo me pensaba de nino

2 mar 2014

O Rei d'as Aus

De intrés
Consello d'a Fabla Aragonesa
Libro de as Matas y os Animals.
Casa Aflor

As más bistas
Ercos, bucardos e
pardas
Reipetit zelluto. Iste pobrón se cubilló en a escuela de Samianigo un tres de marzo de fredo e turbios. Se puede parar cuenta d'o chicote que ye mirando os
míos didos

Trencapiedras

Os zaguers días de febrero hemos bisto o sol campar por o cobalto d’as montañas, sin boiras, augua u nieu. Han sito tres u cuatro
chornatas en as que o mon quereba rebiscolar y tirar-se o ibierno d’enzima. En as marguins d’as selbas florexeban as primeras
cuculetas, os paxaricos piulaban por toz os cantos: pinchans, cardenals, chinchiperas, reipetiz, chordas, gribas, charros gabachos,
os aparaters gais e os picaguazers... Os más bonicos que bide fue una parella cruzetas amán de Monrepós, el royisco, ella Onsos en o cande
berdenca. Bolaba la uno ta un árbol, bolaba la otra, baxaba o royet a beber ta un charco d’a pista, baxaba a berdeta dezaga e
s’acochaba a abrebar-se tamién, se’n fue la uno, por a mesma endrechera marchó la otra. Ye curioso beyer-les as puntas d’o bieco
cruzatas, como malfarchatas, dica que paras cuenta cómo ubren as escamas d’as pinochas de pin con a mesma fazilidá de qui
mincha pipas.

Más arriba, en o puerto Biescas bide os primers guardafuens de l’año, eban salito d’o suyo cubillato terreño ibernal pa capuzar-se
Archivo del blog
en as chelatas auguas de febrero. Mientres os mirábanos acochatos a o canto d’o barranquet sintiemos escachilar en o zielo, luen,
alto. Terzenals de grudas marchaban en formazión enta o norte sobrebolando os Perineus, de cabo cuan bel empentón d’aire y ►  2023 (3)
nieu bufaba dende a güega e las feba tornar ta o sur de Tendennera, allora puyaban chirando por as corriens termicas, chilo ba ►  2022 (1)
chilo biene ta refer as ringleras en uve y asinas poder pasar ta Franzia por enzima d’os turbios. Alteras, cada begata més alteras,
►  2020 (1)
como en a falordia que me contón creigo que en Yosa, a l’otro costau de Semolustré, o bonico cantón de selba en o que yéranos.
►  2019 (1)
Me charraban que un día as aus quison eslexir rei. Dimpués de discutir dezidión que ganarba l’au que bolase més altera. Asinas ►  2017 (2)
pues, se metión a bolar todas, u cuasi todas, l’alica crabitera asperaba en una pinganeta que as demás aus esbolastriasen cara
►  2016 (5)
t’alto. Yera tranquila, parata pa fer a suya demostrazión de fuerza pues teneba claro que denguna le’n poderba tirar o tetulo; cuan
le petó blincó e fue puyando, primero pasó a fresanas e codornizes, luego papirrois e cardelinas, ziquilins, butres e cluxigüesos, as ►  2015 (13)
argüellosas grudas y as falzetas, y encara puyó más y más dica que no columbraba cuasi ni as peñas en as que teneba o suyo
▼  2014 (12)
niedo. Más güeca que un cobano boca abaxo tornó ta ra bal fendo zerclos señorials y entremeyas firmes e temerarias capuzatas
►  diciembre (1)
en l’aire en as que baxaba de sopetón doszientos u treszientos metros como si se fuese a estampar pa, en un inte, tornar a tornar
en chiros, mientres as demás aus dende arbols e peñas reteneban l’aliento. A la fin s’aturó en a suya pinganeta, con o bieco una ►  noviembre (1)
mica debantau, a capeza una mica de bislai e catando a os demás por denzima d’os güembros, s’eba ganau o puesto de rei... pero ►  octubre (1)
una bolisneta parda baxaba a bonico dende os altos; toz se la mirón sin saber qué yera dica que se quedó en un buxaco, en meyo
►  septiembre (1)
d’a lana berda ubierta en metá d’a selba. Yera un paxaret chicorrón chicorrón. Cuan prenzipió o concurso s’eba coflau en a lomera
de l’alica crabitera, eba puyato con ella e, cuan plegó ta ro más alto blincó d’o suyo amagatón, puyó una miqueta más e baxó chino ►  agosto (2)
chano ta ro buxo. ►  julio (1)

Se fizo silenzio, no tartiba ni zarrapita, l’alica crabitera eba baxato a suya capeza e cataba fito fito a o paxaret, os güellos patalers o ►  junio (1)

bieco ubierto, as alas cayitas. O paxaret reclamó a corona pues eba benzito con estuzia. Dende ixe día lo clamón o Rei Petit, e por ►  abril (1)
ixo tiene en a suya capeza una corona dorata.
▼  marzo (2)
A culebra moñuda
Ye de dar que no se l’ocurrió más arrimar-se ta l’alica... Ye iste un cuento biello, lo podemos trobar ya en Aristoteles e Plinio y
dende allora dica güei por tot o folclore d’Europa. De ista istoria le bienen buena parti d’os nombres populars a o reipetit decá e O Rei d'as Aus
dillá.

chiretademarisco.blogspot.com/2014/03/reipetit-zelluto.html 1/3
11/6/23, 11:54 chiretas de marisco: O Rei d'as Aus
►  febrero (1)
Por Semolustré campaban bel par de reipetiz, chunto con os pinchans e as chinchiperas, entre pins, fabos, cardoneras e buxos.
Más adebán pasón de un costau ta l’otro d’o camín otros dos reis, en iste caso reis d’as barzas, pardos, chicorrons, pero con a ►  2013 (14)
coda bien repinchata ta que paremos cuenta d’a suya nobleza. En a falordia debandita ye normal trafucar o reipetit con o rei d’as ►  2012 (26)
barzas, tamién en muitos d’os suyos nombres comuns, tanto entre istas espezies (reipetit – Regulus regulus -, reipetit zelluto –
►  2010 (2)
Regulus ignicapillus - e rei d’as barzas – Troglodytes troglodytes) como con as mosquetas d’o chenero Phylloscopus, bien chicotas
ellas. ►  2009 (1)

O rei d’as barzas ye tan chiquinín que asobén lo claman mosqueta u


caracol. En o Piamonte entre otros muitos nombres lo conoxen como rè A mía lista de blogs
dij büssun, rei d’as matas, encara que as metaforas más comuns en as Invertebrados de Huesca
luengas romanicas sigan as de "castaña", "güello de gua", "zorz" u Boloria (Clossiana) dia (Perlad
onomatopeyas d’o suyo canto, más carraña que canto; uno d’os suyos violeta) - El Run (16/04/2023) +
(Wikipedia Nymphalidae) Carp
nombres oczitans ye ranganeto, roñón, por isto mesmo.
"Boloria (Clossiana) dia" del
banco taxonómico de
Alexis ARETTE (2003/2010), en o suyo libro sobre os nombres gascons biodiversidad virtual Taxoficha
d’animals cuenta un caso curioso: “Por esperienzia, puedo dezir que o la que se...
Hace 1 mes
rei d’as barzas ye a desesperazión d’os cazataires: a suya olor ye tan
fuerte que chira a os cans de  cualsiquier otra presa qu’engalzen: Fa Casa Aflor
falta sacar a os enzenegatos cans d’as matas dende as que o paxaret Encuestas de lecsico bexetal e
parixe fer-se-ne a mofla d’ellos”. Será... O caso ye que os más chicotes Salas Altas (Semontano
Sobrarbe) - Vidaller Tricas, Ra
paxaricos han nombre de rei, ta Jean Servier (GALTIER, 2006), iste feito (2000) "Encuestas de lecsico
endica a deseparazión d’o poder sagrato d’o poder temporal en o quefer bexetal en Salas Altas
d’a funzión reyal, mientres que Galtier siñala que si o reipetit se podeba amagar en a capeza de l’alica (asinas en o cuento que el (Semontano Sobrarbe)", en
*Homenaje a Rafael Andolz*,
reculle) ye porque bi ha por enzima de l’alica un espazio buedo ta fer-nos beyer que a perfezión asoluta no ye de iste mundo e ni
Uesca, Instituto de Est...
sisquiera puede tener-la o rei. Yo prefiero beyer-lo como un trasunto d’o dito aragonés “nos que somos tanto como bos, pero Hace 5 meses
chuntos más que bos”.
La clica del Zinca-Zinqueta
Es lacuercos - Otra semana m
Por o demás, a primabera como yera de dar no ye benita, a ixos pocos días de sol de cabo febrero han seguito nieus, plebias,
y otro estreno: «Es lacuercos»
fredos e turbios. Ha sito como una fiesta de carnabal en a que miramos de clamar a o sol ta que nos dé a bida, ta que nos caliente la escuela de San Juan de Pla
l’alma. Carnabal rematau, os paxaricos son otra begata més quedos, os guardafuens se tornan a amagar, as grudas no se sienten Acompañamos el cuento con l
e o rei d’as barzas tasamén sale d’o cado asperando millors oraches. Yo tampó campo guaire... noticia de que el proyecto de
«Cuentos de...
Hace 2 años
ARETTE, Alexis (2003/2010). Nos bêtes d'Aquitaine dans la langue l'histoire et le legendaire gascons. Editions des regionalismes. Cressé.

GALTIER, Charles (2006) Les oiseaux de Provence dans le savoir populaire. Editions Librairie Contemporaine. Montfaucon. L'ARAGONÉS EN A
ESCUELA. BARUCAS
CONZIETERAS SIN REBLA
Publicado por Rafel Vidaller Tricas en 20:55 FALORDIETAS
*O LUPO
DOLENTO E L
RAPOSOS* E
No hay comentarios: selva, toz os
animals sapeb
que lo lupo yera l’amimal más
zereño. Totas as espezies li fe

Publicar un comentario causo, porque si s’encar...


Hace 3 años

Literatura en Aragonés
Escribe tu comentario LO RURAL HA
MUERTO, VIV
LO RURAL Ot
puñetero libro
sobre la
despoblación -
Entrada más reciente Inicio Entrada antigua RURAL HA MUERTO, VIVA LO
RURAL Otro puñetero libro sob
la despoblación Podéis compra
Suscribirse a: Enviar comentarios (Atom) on line en:
https://www.verdeteruel.es/tien
producto/4107/lo...
Hace 3 años

Esmemoriáus...
Mil gracias
forestales -
Amig@s tod@
través de este
breve post qui
haceros partíc
de la gran acogida que está
teniendo mi último libro entre la
gentes de ...
Hace 3 años

Rimas Curtas
Premio Arnal
Cavero 2018 -
escritor Chesú
Aranda Guerre
cuya infancia
transcurrió en
valles de Ansó y Echo, ha gan
el premio literario en aragonés
convocado por el ...
Hace 4 años

chiretademarisco.blogspot.com/2014/03/reipetit-zelluto.html 2/3
11/6/23, 11:54 chiretas de marisco: O Rei d'as Aus

PIRINEOS, MONTAÑAS Y
HOMBRES
BLOG CERRADO
TEMPORALMEN
TE - Estimad@s
amig@s. Ya hace
días que me lo
estaba
planteando. Lo que comenzó
siendo una forma de pasar el rato
en largas tardes de asueto se ha
convertido,...
Hace 7 años

Mal de Lenguas. Idiomas en


pequeñas dosis
En casa del
herrero cuchillo
de palo - *En casa
del herrero,
cuchillo de palo*
*Variaciones*: En
casa del herrero, cuchara de palo
En casa del herrero, cuchillo
mangorrero ...
Hace 7 años

imaginas
El cielo sigue
siendo azul... - Y
màs con el
contraste del
blanco, verde y
gris.
Hace 8 años

CHUNTA ALTOGALLIGO
Pirenarium: huída
hacia adelante y
expolio de
recursos
municipales - El
viernes 24 de
agosto de 2012 los grupos
municipales del ayuntamiento de
Sabiñánigo, salvo CHA, votaron a
favor de iniciar el proceso por
medio del c...
Hace 10 años

Seguidores
Seguidores (23) Siguiente

Seguir

Código de barras
IBSN: Internet Blog Serial Number
028-01-019-63

Tema Filigrana. Con la tecnología de Blogger.

chiretademarisco.blogspot.com/2014/03/reipetit-zelluto.html 3/3

También podría gustarte