Documentos de Académico
Documentos de Profesional
Documentos de Cultura
Alumnas:
13. 5 ejemplos con fonemas propios del quechua (q,h,w,y) (ver ejemplos de clase)
maqta - muchacho
qura - hierba
hamuy - venir
wiksa - estómago
yunka - selva
14. 5 ejemplos con diptongos (ai, au, ei), (ver ejemplos de clase).
marai = batan
Imai = mi cabeza
Waujei= hermano
Alalua = ¡que frio !
Mamallai = ¡madre mía!
15. 5 ejemplos con grafías reemplazadas (ver ejemplos de clase).
PANPAKUNA = llanos
WAWAKUNA = bebes
WALIKUNA = arboles
PERQAKUNA = paredes
WARAKAKUNA = hondas
17. Ejemplos con números cardinales, contar de 1 (usar los sufijos Yoq y Niyoq ) al 100
(Pachak), de 100 en 100 hasta 1000 (Waranqa), de 1100 a 1200. (Usar los sufijos Yoq y Niyoq
en medida sea necesario).
1 Huk/ 2 Iskay/ 3 Kinsa/ 4 Tawa/ 5 Pisqa/ 6 Soqta/ 7 Qanchis/ 8 Pusaq/ 9 Isqon/ 10 Chunka
200 Iskay pachak/ 300 Kinsa pachak/ 400 Tawa pachak/ 500 Pisqa pachak/ 600 Soqta pachak/
700 Qanchis pachak/ 800 Pusaq pachak / 900 Isqon pachak/1000 Waranqa
1100 Waranqa Pachak/ 1101 Waranqa pachaq hukniyoq/ 1102 Waranqa pachaq iskayniyuq/
1103 Waranqa pachaq kinsayoq / 1104 Waranqa pachaq tawayoq / 1105 Waranqa pachaq
pisqayoq / 1106 Waranqa pachaq soqtayoq / 1107 Waranqa pachaq qanchisniyoq / 1108
Waranqa pachaq pusaqniyoq / 1009 Waranqa pachaq isqonniyoq / 1110 Waranqa pachaq
Chunka/ 1111 Waranqa pachaq Chunka hukniyuq/ 1112 Waranqa pachaq Chunka iskayniyuq /
1113 Waranqa pachaq Chunka kinsayuq / 1114 Waranqa pachaq Chunka tawayu / 1115
Waranqa pachaq Chunka pichqayuq/ 1116 Waranqa pachaq Chunka suqtayuq/ 1117 Waranqa
pachaq Chunka qanchisyuq/ 1118 Waranqa pachaq Chunka pusaqniyup/ 1119 Waranqa
pachaq chunka isqunniyuq/ 1120 Waranqa pachaq Iskay chunka/ 1121 Waranqa pachaq Iskay
chunka hukniyoq/ 1122 Waranqa pachaq Iskay chunka iskayniyoq/ 1123 Waranqa pachaq Iskay
chunka kinsayoq/ 1124 Waranqa pachaq Iskay chunka tawayoq/ 1125 Waranqa pachaq Iskay
chunka pisqayoq/ 1126 Waranqa pachaq Iskay chunka soqtayoq / 1127 Waranqa pachaq Iskay
chunka qanchisniyoq/ 1128 Waranqa pachaq Iskay chunka pusaqniyoq/ 1129 Waranqa pachaq
Iskay chunka isqonniyoq / 1130 Waranqa pachaq Kinsa chunka / 1131 Waranqa pachaq Kinsa
chunka hukniyoq/ 1132 Waranqa pachaq Kinsa chunka iskayniyoq/ 1133 Waranqa pachaq
Kinsa chunka kinsayoq/ 1134 Waranqa pachaq Kinsa chunka tawayoq/ 1135 Waranqa pachaq
Kinsa chunka pisqayoq/ 1136 Waranqa pachaq Kinsa chunka soqtayoq/ 1137 Waranqa pachaq
Kinsa chunka qanchisniyoq/ 1138 Waranqa pachaq Kinsa chunka pusaqniyoq/ 1139 Waranqa
pachaq Kinsa chunka isqonniyoq/ 1140 Waranqa pachaq Tawa chunka/ 1141 Waranqa pachaq
Tawa chunka hukniyuq/ 1142 Waranqa pachaq Tawa chunka iskayniyuq/ 1143 Waranqa
pachaq Tawa chunka kinsayuq/ 1144 Waranqa pachaq Tawa chunka tawayoq/ 1145 Waranqa
pachaq Tawa chunka pisqayoq/ 1146 Waranqa pachaq Tawa chunka soqtayoq/ 1147 Waranqa
pachaq Tawa chunka qanchisniyoq/ 1148 Waranqa pachaq Tawa chunka pusaqniyoq/ 1149
Waranqa pachaq Tawa chunka isqonniyoq/ 1150 Waranqa pachaq Pisqa chunka/ 1151
Waranqa pachaq Pisqa chunka hukniyoq/ 1152 Waranqa pachaq Pisqa chunka iskayniyoq/
1153 Waranqa pachaq Pisqa chunka kinsayoq/ 1154 Waranqa pachaq Pisqa chunka tawayoq/
1155 Waranqa pachaq Pisqa chunka pisqayoq/ 1156 Waranqa pachaq Pisqa chunka soqtayoq/
1157 Waranqa pachaq Pisqa chunka qanchisniyoq/ 1158 Waranqa pachaq Pisqa chunka
pusaqniyoq/ 1159 Waranqa pachaq Pisqa chunka isqonniyoq/ 1160 Waranqa pachaq Soqta
chunka / 1161 Waranqa pachaq Soqta chunka hukniyuq/ 1162 Waranqa pachaq Soqta chunka
iskayniyoq / 1163 Waranqa pachaq Soqta chunka kinsayoq / 1164 Waranqa pachaq Soqta
chunka tawayoq / 1165 Waranqa pachaq Soqta chunka pisqayoq / 1166 Waranqa pachaq1
Soqta chunka soqtayoq / 1167 Waranqa pachaq Soqta chunka qanchisniyoq /1168 Waranqa
pachaq Soqta chunka pusaqniyoq / 1169 Waranqa pachaq Soqta chunka isqonniyoq / 1170
Waranqa pachaq Qanchis chunka/ 1171 Waranqa pachaq Qanchis chunka hukniyuq/ 1172
Waranqa pachaq Qanchis chunka iskayniyoq /1173 Waranqa pachaq Qanchis chunka kinsayoq
/1174 Waranqa pachaq Qanchis chunka tawayoq /1175 Waranqa pachaq Qanchis chunka
pisqayoq / 1176 Waranqa pachaq Qanchis chunka soqtayoq / 1177 Waranqa pachaq Qanchis
chunka qanchisniyoq / 1178 Waranqa pachaq Qanchis chunka pusaqniyoq / 1179 Waranqa
pachaq Qanchis chunka isqonniyoq/ 1180 Waranqa pachaq Pusaq chunka/ 1181 Waranqa
pachaq Pusaq chunka hukniyoq / 1182 Waranqa pachaq Pusaq chunka iskayniyoq / 1183
Waranqa pachaq Pusaq chunka kinsayoq / 1184 Waranqa pachaq Pusaq chunka tawayoq /
1185 Waranqa pachaq Pusaq chunka pisqayoq / 1186 Waranqa pachaq Pusaq chunka
soqtayoq /1187 Waranqa pachaq Pusaq chunka qanchisniyoq / 1188 Waranqa pachaq Pusaq
chunka pusaqniyoq / 1189 Waranqa pachaq Pusaq chunka isqonniyoq / 1190 Waranqa pachaq
Isqon chunka/ 1191 Waranqa pachaq Isqon chunka hukniyuq / 1192 Waranqa pachaq Isqon
chunka iskayniyoq / 1193 Waranqa pachaq Isqon chunka kinsayoq / 1194 Waranqa pachaq
Isqon chunka tawayoq / 1195 Waranqa pachaq Isqon chunka pisqayoq / 1196 Waranqa pachaq
Isqon chunka soqtayoq / 1197 Waranqa pachaq Isqon chunka qanchisniyoq / 1198 Waranqa
pachaq Isqon chunka pusaqniyoq / 1199 Waranqa pachaq Isqon chunka isqonniyoq / 1200
Waranqa iskay pachak
18. Ejemplos con números ordinales desde el Primero al Sexagésimo (ver ejemplos de clase).
1.- 9+5=14
Isqonman yapay pisqata (A nueve auméntale cinco)
Hayk'ataq lloqsin? (¿Cuánto sale?)
Chunka tawayuq (14)
3.- 7+2=9
Qanchisman yapay iskayta
Hayk'ataq lloqsin
Esqon
4.- 3+ 4 = 7
Kinsaman yapay tawata
Hayk'ataq lloqsin
Qanchis
RESTA
1.- 8-3 = 5
Pusaqman yapay kinsata
Hayk'ataq lloqsin
pisqa
2.- 7- 2= 5
Qanchisman q'echuy iskayta
Hayk'ataq lloqsin
Pisqa
3.- 4-3= 1
Tawaman q'echuy kinsata
Hayk'ataq lloqsin
Huk
4.- 8- 1= 7
Pusaqman q'echuy hukta
Hayk'ataq lloqsin
Qanchis
División
Pusaqta rakiy tawaman
Hayk'ataq lloqsin
Iskayllan
Multiplicación
20. 5 ejemplos con sustantivo primitivo y sustantivo derivado y verbo sustantivo. ver ejemplos
de clase. Ñoja Jorjani kunan tantata wakchaman punkupi Yo di hoy Pan Al pobre En la puerta
Sujeto Verbo Adjetivo C. dir. C. indir. C.circuns. Escuela Profesional de Medicina Veterinaria
waqallishu puka.
Waqallishuqa allaapa allí nunam.
Yana tsampa piqa warmikuna
Shumaq yulaq waytakuna
Rakcha hatun makikuna
Ashnukuna nunakunata haytayan
Wallpaakuna ruruta churayan
Piqaykikuna allaapa yuyaykuyan
Wamrawan mishi wayichaw pukllayan
Noqaq
23. Ejemplos de conjugación de verbos en el Presente habitual con el verbo comer, Presente
actual con gerundio ando / –iendo, con el participio ado, ido. Pasado perfecto, con el verbo
comer, Futuro simple: verbos tener).
Future simple