Está en la página 1de 358

Aragua avañe´e guarani ñe´ëryru

Diccionario del idioma Guarani moderno

Guarani - Español - English


Un medio eficaz para aprender el idioma
Guaraní , consolidar vocabularios científicos
técnicos, de las ciencias humanas y solventar
una base para un futuro promisorio.

Vypety kua´apo ñe´ëryru


Diccionario técnico básico

Ary 2009
Derechos intelectuales reservados

-1-
Aragua avañe´e guarani ñe´ëryru
Diccionario del idioma Guarani moderno

Guarani - Español - English


Un medio eficaz para aprender el idioma
Guaraní , consolidar vocabularios científicos
técnicos, de las ciencias humanas y solventar
una base para un futuro promisorio.

Vypety kua´apo ñe´ëryru


Diccionario técnico básico

Ary 2009

Ary 2 Ary 2009

-2-
Aragua avañe´ë Guarani ñe´ëryru
Autor
Oscar Mauricio Cañete
E-Mail: oacanete@hotmail.com

ISBN 978-99953-2-216-8
Reservados todos los derechos
Legalmente protegido por los derechos de propiedad
intelectual
Año 2009

Asunción - Paraguay

-3-
Kuave´ë

Ñe´ënguéra iñambue mante rei, upéva oiko peteï hendaicha iteraryru


kua´asäme, oje´e haicha.
Upévare ñe´ëryru opaichagua ñe´ë rehegua ndopái araka´eve:
imbareteverei ha oñeha´ä amoirü umi ñe´ë, kua´arypota,
kua´andygyta ha yvyporagua kua´atyta rehegua, omboguapy
mba´era´anga pyahu ha oñangareko umi e´ipagua ávaguisÿita ,
ikatúva oreko hekove pukukue jave.
Péicha, ojeguereko va´erä ñangareko ha´etéva umi ñe´ëryru Avañe´ë
rehegua ojehaíva ohóvo orekógui mba´eguasu ñande mba´e teetéva.
Umi andygyta omongu´e ha ombojoaju va´erä pe Avañe´ëgua
andygyta atyrä omba´apo hagua peteï “japoräme” oñeha´äva omoï
poräve (omoporä) pe ñe´eryru ha ha´éva agäguaiteicha ñane retäme
guarä.
Umi ryryisü mbyruta ojeguerekóva ko´aga ikatu omoambue umi
ojejapóva. Pe ñe´eryrugui oikova´erä peteï “ngasytagua ñengandy vype ”,
ikatu häguaicha oiñesambyhy porä umi mbo´epy orekóva upeicharö
ndahasÿi ojehecha jevy hagua mbo´epykuéra, ha ikatu avei oñe mbojoja
ha ojehecha ojoavyha tembiapokuéra upéva ojejapo va´erä katuete
poteï jasykue jave ára ha ára.
Upeicha ikatu oñenohë térä oñemyatyrö ambue andygyta omoporä
va´ekue.
Aga guive pe aragua Avañe´e oreko va´erä ñe´e ohechaukáva pe äiete
pa´ü ha kuagÿry oikóva yvy apu´akuépe.
Tekotevë ojetypeka agaite voi andygyta kuérare ha ä ñe´ë oñemoporä
rire oñemoï poteï jasykue jave ryryisü togue reheguape. Upéicha
ojeguerekota momarandu agaitegua tembiaporägui. Ha oñepytyvöta
tenonderä gotyo Avañe´ëme.
Ko tembiaporä michïmi ha´e peteï ñemoambue ñepyrü ojehechäva ñe´ë
rehegua ha ikatu oje´e oñepyrüma hague.

Apohára

-4-
Presentación

Las lenguas se modifican de continuo, y lo hacen de manera


especial en su componente léxico. Es por esto que los diccionarios
de cualquier idioma nunca están terminados: tienen una fuerza viva
que se esfuerza en acompañar la evolución de los vocabularios
técnicos, científicos y de las ciencias humanas, registrando nuevas
formas y atendiendo a las mutaciones de significado que pudiera
tener a lo largo de su existencia.

En este aspecto se debe tener especial atención a los diccionarios


del idioma Guaraní que se van publicando por tener un valor de
importancia nacional. Las Academias deben activar e integrar la
Asociación de Academias de la Lengua Guaraní para trabajar en un
plan, tratando de mejorar y actualizar un diccionario para el país.

Los medios electrónicos del que hoy se tienen hacen posible un


modo diferente de actuación. El Diccionario debe convertirse en una
base informática de datos, lo que deja expectante un mejor control
de su contenido, proporciona mayor facilidad de revisión y, sobre
todo, hace compatibles diferentes fases del trabajo que debería
realizarse con periodicidad semestral en sucesivas ediciones, en
donde se realicen las supresiones y enmiendas que las distintas
Academias hayan aprobado.

A partir de ahora el Guaraní Moderno deberá contar con palabras


que expresen todo el ámbito natural y tecnológico que está
sucediendo en el planeta. Deberán ser estudiadas inmediatamente
por las Academias y estas vocablos luego de ser aprobadas deben
ser incorporadas cada 6 meses a la página electrónica del idioma.
De esta forma se podrá contar con una información actualizada de
los trabajos académicos y se facilitará el conocimiento de la
evolución del Guaraní.

Este pequeño trabajo es el inicio de un cambio que se avizora con


respecto al idioma y podría decirse que ya ha empezado.

El autor.

-5-
Presentation

Languages are changed continuously, and do so in his lexicon


component. That is why dictionaries of any language are never
finished: they have a living force that strives to support the
development of technical vocabulary, science and social sciences
and experiencing new forms in response to mutations that might
have meant to throughout its existence.
In this regard it should be special attention to Guarani language
dictionaries to be published by having a value of national
importance. Academies should activate and integrate the
Association of the Guarani language to work on a plan, trying to
improve and update a dictionary for the country.
Electronic media that now make it possible to have a different
mode of action. The Dictionary should become a basis of data
leaving expectant better control of their content, provides greater
ease of revision and, above all, it supported various phases of work
that should be a biannual basis in successive editions, where
deletions are made and the various amendments that have passed
academies.
From now on Modern Guarani must have words to express all the
natural and technological development is happening on the planet.
Should be studied immediately by the academies and then be
approved to be built every 6 months at the website of the language.
This will have an update on the academic work and facilitating
understanding of the evolution of the Guarani.
This small work is the beginning of a change that looms over the
language and could say that has already begun.

The author

-6-
Dedicatoria

En memoria de mi madre Ana Romaniuk

-7-
SY´ÏTA – SYICHË – JERENGA, ñemba
LINEAS-VÉRTICE-CURVA, etc. LINES – VERTEX – CURVE, ETC.

sy´i linea line

ryho sy´i línea recta straight line

sy´i syi linea horizontal horizontal line

sy´i sü´ä linea vertical vertical line

ñeka´e punto point


.
syichë vértice vertex

kësyi oblícua/o oblique

syho recto right

ryho recta straight

jerenga curva curve

ndupa ondulada ndupa

täteï mixta täteï

horägy trayectoria trajectory

pe´anga plano plane

ñeka´e punto en común point in


. . common
itësame
ñekata´e multipunto multipoint
……..
jerengo arco arc

jerety círculo circle

api´e elipse ellipse

akuachëporu escuadra squad

apea superficie surface

apijereasype paraboloide paraboloide

esÿi valencia valency

gyry segmento segment

-8-
Apeanga ha ta´angata
formas y figuras - forms and figures

jeretymbe circunferencia circumference

kuachëkoi cuadrado/a square

pykuachë triángulo triangle

ähochë rectángulo rectángle

pykuachëju pirámide pyramid

pykuachë triángulo rectángulo triangle-rectangle


ähochë
pykuachë triángulo esférico spherical triangle
rectángulo rectangle
kyusÿi
ähochë
pykuachë triángulo invertido inverted triangle
pyhova
jerety círculo circle

poteïchë exágono hexagon

poteïsugÿndy paralelepipedo parallelepiped

köpey prisma prism

poïchë pentágono pentagon

kyu esfera sphere

syä matriz matrix

syrynga diagrama diagram

S = {S1, S2, S3, ...} ty conjunto set


yvyvyrape túnel tunnel

-9-
Ryryisü koÿä kua´asäta
componentes electrónicos pasivos

passive electronic components

ñe´esupo altavoz speaker

povi cable cable

rÿikö condensador condenser

saräpo conmutador conmutador

sorä fusible fuse

rÿiñuapo inductor inductor

tyha interruptor switch

pyöäse potenciómetro potentiometer

tyä relé relay

ko resistor resistor

rovarÿipo transductor transducer

rovaryï transformador transformer

kuegy resistor variable varistor

chapo visualizador display

- 10 -
Ryryisu oikoa kua ´asäta
componentes electrónicos activos

active electronic components

kosa transistor transistor

hoko triodo para corriente triode for


alterna alternating
current triac
koimyiÿ biestable bistable

rÿinduko diodo de disparo diode


bidireccional alternative
rÿu (rÿrÿu)
current (diac)
nduko diodo diode

zener nduko diodo zener zener diode

äpy memoria memory

sarekochi´ï microcontrolador microcontroller

rongapochi´ï microprocesador microprocessor

äseko pila pile


battery

pyöpyreko tiristor thyristor

ëkuo rokë puerta lógica logic gate

- 11 -
tembiporuta
herramientas
tools

chëa pala blade

koiräipy pinza tweezer

koiräitï alicate plier

kytïgua koiräipy pinza de corte cutting forceps

taëakä clavo nail

taëka barreta bar

tarä martillo hammer

taräsu mazo deck

pyhakoi tenaza pincer

jopytä prensa Printing machine

kytïndi cincel chisel

mbokuapo taladro drill

haingu serrucho saw

hupihamyi montacarga forklift

hupipo elevador elevator

räipihyi guinche winch

räipo pulidor polisher

- 12 -
Joajujasÿita laja ñyryiva
tipos de conexiones eléctricas
types of electric connections

tapety joapy
circuito serie
series circuit

K1 K2

tapety jovakoi
circuito paralelo
parallel circuit

P2 K2

P1 K1

12 S 0S

- 13 -
tapety tä´osa
circuito mixto
mixed circuit

K1
K1

P1

S P5 K5 P3 K3 K2
K15 K2

P4
K4

- 14 -
Porürä, nguetymyi, mbapomyindyta
equipos, aparatos, maquinarias
equipments , apparatus, machineries

änge
motor
motor

yndyhygua änge
motor diesel
diesel engine

ngoië
celular
cellular

vytaë
avión
aircraft

jopytäpo
compactador
compactor

ta´angapo
televisor
TV

ängetensÿi
motoniveladora
bulldozer

ängeÿ
turbina
turbina

chïrecha
microscopio
microscope

mbaruhyi
camión (carga)
truck (load)

- 15 -
Ryryisü ha ñyrÿiva ñe´esäta
términos eléctricos y electrónicos
electrics and electronics terms

sü´ÿ , voltio,volt

pyö, potencia, power

äse, energia, electric power

hasagasÿi , transmisión, broadcast

ngasy, dato, data

hasapo, convertidor, converter

heserysÿi ,conducción, driving

hu´äpo, limitador, limiter

itësa sëgua, emisor común, common emitter

jajuha, acople, coupling

jararÿi,tomacorriente, outlet

jasarÿi,inducción, induction

jaÿrÿi,semiconductor, semiconductor

jersey, valencia, valency

jeropy,recepción, reception

jevypo, inversor, inverter

joajukatu,conectividad, connectivity

yraryï, piroeléctrico, pyroelectric

vykatu kuäsÿ imbe vki, disco digital versátil dvd, digital versatile disc

vï , histéresis, hysteresis

vekupe, flyback, flyback

tytyindy, luz intermitente, intermittent Light

typarändy, electrodo,electrode

tyha,interruptor, switcher

tg rusundy, TV laser, laser tv

- 16 -
tiakäpy, unipolar,unipolar

teÿre, neutro, neutral

tëry, cátodo, cathode

terandu, gigahertz, gigahertz

teikosaja, transitor de unión unipolar, unipolar junction transitor

teiha rongagua mbyte, unidad central de proceso cpu, central processing unit cpu

teiakäpy, monopolar, monopolar

tapetysyi, circuito lineal, linear circuit

tapetyso,cortocircuito, short circuit

tapety kua´andykatuva, circuito programable, programmable circuit

tanduvä, multifrecuencia, multifrequency

sysyipo, oscilador, oscillator

akyïrü, antena, antenna

ambiasäi,propagar, spread

amboty´o,descodificar, decode

ambotypo,codificar, encode

andupo,sensor, sensor

arasareko,temporizador, timer

ärÿisÿi, ionización, ionization

äseko, pila, battery

äsepyö , potenciómetro, potentiometer

avandy kua´arape, familia lógica, logic family

bytendu, media onda, half wave

charäsÿi ñyryiva , excitación eléctrica, electrical excitation

chïho, atenuador, attenuator

jo´asyryï,sobrecorriente,overcurrent

ñyhogua syrÿi,corriente de fuga,leakage current

- 17 -
ÿhai ä´ñota
elementos químicos
chemicals elements

nombre del Ÿhai


elemento ä´ñotagua
químico símbolo tera ranga

yvytereÿ ye
Actinio Ac
itanti ia
Aluminio Al
avapo ao
Americio Am
Pa`ÿvy pÿ
Antimonio Sb
ngäsy ns
Argón Ar
itaésa ie
Arsénico As
täsy ts
Ástato At
Vy`ü vü
Azufre S
väsë vä
Bario Ba
vehü vh
Berilio Be
vetiÿ ve
Berkelio Bk
ykäse vä
Bismuto Bi
angësa ag
Bohrio Bh
tëita të
Boro B
syitä si
Bromo Br
hovytï hv
Cadmio Cd
nguesy ne
Calcio Ca
äpi ä
Californio Cf
itëpÿï Ip
Carbono C
yvyÿ vy
Cerio Ce
nimbuy nu
Cesio Cs
uvy ju
Cloro Cl
ymbi mi
Cobalto Co
itaëpytä ip
Cobre Cu
rekope re
Cromo Cr

- 18 -
äka äa
Curio Cm
sërä`ÿ sr
Darmstadio Ds
kase ks
Disprosio Dy
Mbu`ü mu
Dubnio Db
tanhy th
Einstenio Es
Se`e se
Erbio Er
Y`âke ya
Escandio Sc
kerä ke
Estaño Sn
taërä të
Estroncio Sr
ruisy ri
Europio Eu
timbu tb
Fermio Fm
uhy uh
Fluor F
Ngy`e Ny
Fósforo P
myegy Me
Francio Fr
taësy Ts
Gadolinio Gd
chandu Cn
Galio Ga
byku bk
Germanio Ge
santy St
Hafnio Hf
amy Am
Hassio Hs
jevo Jv
Helio He

Hidrógeno H ÿnsavy ÿv

Itaë Is
Hierro Fe
enguvy Eg
Holmio Ho
avaetä Vt
Indio In
janga Jg
Iodo I
vymoi Vm
Iridio Ir
kary Kr
Iterbio Yb
ngä Ag
Itrio Y

Kryptón Kr vyráe Vr

Lantano La yvytataë yt

Lawrencio Lr puenga pg

Litio Li yngu yg

- 19 -
Lutecio Lu joyse jg

Magnesio Mg yvÿ yt
Manganeso Mn ngaranä na

Meitnerio Mt myü mü
Mendelevio Md haësi hë

Mercurio Hg pytyÿ pÿ
Molibdeno Mo kyryë kr

Neodimio Nd sangue sg

Neón Ne ytundy yn

Neptunio Np aguë au

Niobio Nb ëreä ëä

Níquel Ni ënsy ji

Nitrógeno N ÿngÿruha ÿn

Nobelio No kaÿgu kg

Oro Au itaju ij

Osmio Os amë aë

Oxígeno O äkove äv

Paladio Pd jesy js

Plata Ag angy ay

Platino Pt itanti tt

Plomo Pb hyingu hg

Plutonio Pu pysÿ pä

Polonio Po taenga ta

Potasio K vysy vs
Praseodimio Pr tepy tp

Promecio Pm unge ug
Protactinio Pa chare cr

Radio Ra tande te

Radón Rn vysu vu

Renio Re saëti së

Rodio Rh chirin cr

Rubidio Rb amaesa as

Rutenio Ru guesÿi gÿ
Rutherfordio Rf jeypo jo

- 20 -
Samario Sm terä tä

Seaborgio Sg unguy uy

Selenio Se Seÿ se

Sílice Si Kui`e ke

Sodio Na uky uk

Talio Tl jämba jb

Tantalio Ta reamby Rb

Tecnecio Tc chie ci

Teluro Te mandy md

Terbio Tb taevy tv

Titanio Ti tartu tu

Torio Th ansu as

Tulio Tm iñapera iñ

Ununbio Uub tanguaso tg


Ununhexio Uuh pyesÿ pÿ

Ununio Uuu pyei pi


Ununoctio Uuo pyngyhy py
Ununpentio Uup pyvuy pv
Ununquadio Uuq pyhyo Po
Ununseptio Uus pyryña Pñ

Ununtrio Uut pysio Po

Uranio U gasu gu

Vanadio V jaeri ji
Wolframio W vangue Ve

Xenón Xe Ndy`y Ny

Zinc Zn jaetae Je

Zirconio Zr byny by

- 21 -
Ava ñe´e guarani España ñe´e Inglés ñe´e

(än) äsai nduvägua conector de rf rf connector


joajupo
(kuatia)hai escrito/a written / a
kuatiasuhai ley escrita written law
suhai hai derecho escrito written right
haiñe´e hai nota escrita written note
mbosusÿigua hai escrito de ampliación written expansion
555 tapety ndiveipa circuito integrado 555 ic 555
a caer,caida fall, falling
ä átomo atom
äjoja compensar compensate
ä´ï suma/ar sum
pasytagua ä´ï suma de decimales amount of decimal
tai´üsytagua ä´ï suma de polinomios sum of polynomials
ñekaragy ä´ï suma algebraica algebraic sum
ä´ï papapyta sumar números add numbers
äsygua atómico/a atomic
äsygua heterä estructura atómica atomic structure
äsygua kua´anga teoría atómica atomic theory
äsygua akaësa dimensión atómica atomic scale
äsygua muangy modelo atómico atomic model
äsygua papapy número atómico atomic number
äsygua gauru masa atómica atomic mass
äsygua kapu arma atómica atomic weapon
äsygua chïmbu bomba atómica atomic bomb
äsygua ndypynda corteza atómica atomic crust
äsygua aku calor atómico atomic heat
äsygua äse energía atómica atomic energy
äsygua äsekapu explosión atómica atomic explosion
äsygua gauru masa atómica atomic mass
äsygua papapy número atómico atomic number
äsygua hyi peso atómico atomic weight
äsygua äseko pila atómica atomic pile
äsygua kañynda refugio atómico atomic refuge
ä´ïpo sumador adder
koiäño ä´ïpo sumador binario binary adder
suäpo ä´ïpo amplificador sumador amp adder
ä´ïpo ha vysëpota sumadores y restadores adders and subtracter
ä´ïpo tapety circuito sumador adder circuit
anguja ratón mouse
a´nda colocar place
umi pymyita a´nda colocar los muebles arrange the furniture
pe pyndate a´nda colocar la escalera put the ladder
taëjoajuta a´nda colocar cadenas put chains

- 22 -
ä´ño

teï ökë a´nda colocar una puerta placing a door


ä´ño elemento Element
ÿhai ä´ño elemento químico chemical element
ä´ñotagua vyrape arangue tabla periódica de los periodic table of elements
elementos
ryryisügua ä´ño elemento de electrónica electronic component
mbapogua ä´ño elemento de trabajo work item
posupe ä´ño elemento en bloque block element
syïpe ä´ño elemento en línea on line element
jeguagy ä´ño elemento decorativo embellishment
äño ndysu elemento reflector reflector element
ä´ñogua elemental elemental
ä´ñogua mbapomyi máquina elemental elementary machine
ä´ñogua ngue´ä partícula elemental elementary particle
ä´ñogua süichä nivel elemental elementary level
ä´ñogua reko´ä vida elemental basic life
ä´ñogua ÿhai química elemental elementary chemistry
ä´ñogua reteko física elemental elementary physics
ä´ñogua arapykua´a ingeniería elemental elementary engineering
ä´ñoja isótopo isotope
ä´o inhibir inhibit
ä´opo inhibidor inhibitor
ächauka expresar to express
ächaukapa expresado expressed
ächaukava expresada expressed
aete viga beam
vytugua aete viga de aire beam air
rë´ä aete viga maestra first beam
aeteta papapypo contar las vigas count beams
agäty ganar win
ymbe agäty ganar la orilla winning edge
pe pirona agäty ganar el pan earn bread
tupanoi agäty ganar la gracia win grace
agätysÿi ganancia gain
agätysÿi ha rekösëta ganancias y pérdidas gains and losses
agätysÿi memby hijo de ganancia son gain
eiko agätysÿipe andar de ganancia walk with gain
agua tratar treat
äguagy ecológico/a ecologic/al
äguandy naturaleza nature
yvyporagua äguandy naturaleza humana human nature
äguandy mano naturaleza muerta dead nature
äguandyjevyrehe contra naturaleza against nature
äguasy ecología ecology
äguasÿi naturalmente naturally
aguë neptunio neptunium
ägyvy coaxial coaxial
ägyvy povi cable coaxial coaxial cable

- 23 -
äho

koiägua poi ägyvy fibra híbrida coaxial coaxial hybrid fiber


ägyvy jerente rotor coaxial coaxial rotor
joajupo ägyvy conector coaxial coaxial connector
äho alcance reach
äho mbyry fuera de alcance out of reach
äho mbyky a mi alcance to my reach
me´e äho dar alcance give scope
ähochë rectángulo rectangle
pykuachë ähochë triángulo rectángulo triangle-rectangle
pykuachë kyusÿi ähochë triángulo esférico rectángulo spherical triangle rectangle
ai avería failure
ai su avería gruesa,grave average, serious
aiagua suhai derecho de avería breakdown of law
ai sï avería simple simple fault
äiete natural natural
äiete ngy color natural natural color
äiete karuÿ ayuno natural natural fasting
äiete küñe´e lengua natural natural language
äiete ra´y hijo natural natural child
äiete ndy luz natural daylight
äiete y agua natural natural water
aimbe filo edge
vytugua aimbe filo del viento edge of the wind
koi´äimbegua kapu arma de doble filo double-edged sword
aimbehore al filo de… andalusia edge ...
aimbesë navaja jacknife
ndyvasy aimbesë navaja barbera cut-throat
kavarasy aimbesë navaja cabritera kid´s jacknife
rendyva´ogua aimbesë navaja de afeitar razor
aimbesëgua karu comer de navaja eating knife
aimygua cercano/a close
aimyi adyacencia adjacency
aimyisa rasar ground level
aimyisÿi aproximación approximation
aimyja proximidad proximity
aimyva próxima next
arape aimyiva ocasión próxima next time
aimyisÿi próximamente soon
aingo péndulo pendulum
jaraÿsäsÿigua aingo péndulo de compensación compensation pendulum
aingo ñyryiva péndulo eléctrico electric pendulum
sakäpu´aty aingo péndulo sidéreo sidéreo pendulum
airö desafiar to defy
airöka desafío challenge
aïusyikuatia papel de lija sandpaper
aiÿ virgen virgin
aiÿ syindy aceite virgen virgin oil

- 24 -
äja

kavaraity aiÿ cera virgen virgin wax


vurajayvy aiÿ cepa virgen virgin strain
eira aiÿ miel virgen virgin honey
äja simultáneo/a simultaneous
äja rovaposÿi traducción simultánea simultaneous translation
äja jarapasÿi posesión simultánea simultaneous possession
aja durante during
pe horä aja durante ese trayecto during this trip
pe pyte´u aja durante el consumo during the consumption
ndygua hasa aja durante el pasaje de luz during the passage of light
pe charäsÿi aja durante la exposición during exposure
ajurapo´i embudo funnel
pirokagua ajurapo´i cuello de botella bottleneck
ajurapoígua yvoty flor del embudo funnel´s flower
ajurapoígua kuatiasu ley del embudo law of the funnel
äka curio curium
akächasy ideal ideal
porangue akächasy belleza ideal ideal beauty
akäechi casquillo bush
akaësa dimensión dimension
akaësasÿi dimensional dimensional
akaësasÿi esäkua´a análisis dimensional dimensional analysis
akaësasÿiapy tridimensional tridimensional
akaësasÿiapy anga imagen tridimensional three-dimensional image
akäesha idea idea
akäeshaja idea fija fixed idea
vyjeretagua akäesha ideas universales universal ideas
araka´egua akäesha remota idea remote idea
akäeshaguaÿ no tener ni idea not have any idea
akähoja capucha hood
akäjevy considerar to consider
akämyi pensar think
akämyivai pensar mal think ill
akämyiÿre sin pensar without thinking
ndakämyija ni pensarlo or think
akända cabecera header
syïgua akända cabecera de línea header line
hasategua akända cabecera de puente header bridge
akähatä cabezudo fuunie
akändagua pohänohara médico de cabecera family doctor
akändota capital capital
akändy razón reason
saëkasä akändy razón aritmética arithmetical ratio
ngaëkagy akändy razón geométrica geometric ratio
ägua akändy razón natural natural reason
avatygua akändy razón social name
eväpesery akändy razón trigonométrica trigonometric ratio
akänga concepto Concept

- 25 -
akä

apoakänga formar concepto training concept


akangu casquete cap
akäpy akangu casquete polar polar cap
kyusÿi akangu casquete esférico spherical cap
pe akanguÿre a casquete quitado to cap off
akängua cabezal head
akäoka cúpula dome
akäpe remache rivet
metepu´andu akäpe remache semitubular semitubular rivet
koisë akäpe remache bifurcado bifurcated rivet
pyndapa akäpe remache escalonado rivet staggered
pepa akäpe remache macizo solid rivet
akäpepo remachador/a riveter
akäpepo ñohova remachadora automática automatic riveter
pu´akungu akäpepo remachadora neumática pneumatic riveter
pogua akäpepo remachadora manual manual riveter
äkäpo planear plan
akäporä inteligente intelligent
akäporä akäpuä desarrollo inteligente intelligent development
sungape akäporä tarjeta inteligente smartcard
haianga akäporä diseño inteligente intelligent design
akäporä tapety circuito inteligente intelligent circuit
akäpuä desarrollo development
akäpuägua akäpy polo de desarrollo development
japondygua akäpuä desarrollo industrial industrial development
apoño akäpuä desarrollo sostenible sustainable development
avandy-hepygy akäpuä desarrollo socio-económico socio-economic development
akäpy polo pole
vunö akäpy polo norte north pole
suvä akäpy polo sur south pole
vünogua akäpy polo boreal pole lights
akäpuägua akäpy polo de desarrollo development pole
akäpyrusu polo positivo positive pole
akäpysyi polo negativo negative pole
akäpyñuasagy polo magnético magnetic pole
äkapypo invertir to invert
äkapysÿi inversión investment
raugÿ äkapysÿi inversión meteorológica investment weather
äkapysÿigua typa fondo de inversión investment fund
äkapysÿitagua äporä plan de inversiones investments plan
äkapypa invertido/a inverted
äkapypa nduty espectro invertido inverted spectrum
akäpykoi dipolo dipole
akäpyndu polaridad polarity
äkapypa invertido/a inverted
äkapypo invertir invest
akäpypo polarizar polarize

- 26 -
akä

akäpyrü fundamento basis


akäpyrüi fundamental fundamental
akäpyrüi suhaita derechos fundamentales fundamental rights
akäpyrüi kuatiasu ley fundamental basic law
akäpyrüita piedra fundamental cornerstone
jorahagy akäpyrüi armónico fundamental fundamental harmonic
akäpyrüina fundamentalmente essentially
akäpysÿi polarización polarization
akapysÿiño autopolarización selfpolarization
äkapysÿipo inversionista investor
akäpytü cerebro brain
ryryisü akäpytü cerebro electrónico electronic brain
akäpytüjejohei lavar el cerebro brainwash
akäpytütagua ñyho fuga de cerebros brain drain
akärekogy psicoterapia psychotherapy
akärekondy psicología psychology
akäsu juicio trial
vyjeregua akäsu juicio universal universal view
jovaingue akäsu juicio contencioso trial litigation
tupägua akäsu juicio de dios view of god
akäsupaha juicio final doomsday
akäsujurugua juicio oral trial
äko trastorno disorder
äko ha´eñogy trastorno específico specific disorder
äkopo trastornar upset
äkove oxígeno oxygen
aku calor heat
akuä amperio amp
akuäsu miliamperio milliamps
akuä´ï microamperio microamps
akua´agua de velocidad speed
akuachë ángulo angle
akuachëmboty ángulo agudo acute angle
koiakuachëpu´ä ángulo complementario complementary angle
koiakuachëpe ángulo suplementario supplementary angle
japindagua akuachë ángulo de tiro angle shot
aravogua akuachë ángulo horario hour angle
akuachëpe ángulo plano plane angle
akuachësyho ángulo recto right angle
akuachëite ángulo convexo convex corner
akuachëhogua ángulo correspondiente angle corresponding
akuachëjovai ángulo opuesto opposite angle
akuakësyi ángulo oblícuo oblique angle
akuachënduka ángulo alterno externo alternate external angle
akuachëndupy ángulo alterno interno alternate internal angle
akuachëpa ángulo completo (360 º) full-angle (360 degrees)
akuachëpe´a ángulo obtuso obtuse angle
akuachëpe´avy ángulo cóncavo concave angle
akuachësÿi ángulo negativo negative angle
akuachëÿ ángulo nulo zero angle

- 27 -
akuachë

akuachëyke ángulo consecutivo consecutive angle


akuachëykepe ángulo adyacente adjacent angle
täteï akuachë ángulo mixto joint angle
akuachëgua angular angular
akuachëgua tuicha gran angular wide
sapea akuachëgua apertura angular opening angle
akuachëgua mbyry distancia angular angular distance
akuachëgua ita piedra angular cornerstone
puemyi akuachëgua velocidad angular angular velocity
akuachëkatu angulable angulable
akuachëporu escuadra squad
akuachëporu ñara escuadra falsa squad false
yvysakogua akuachëporu escuadra de agrimensor squad surveyor
akuachëporuguaka fuera de escuadra square off
akuachëporugua ruvicha jefe de escuadra squad leader
akuachëporuitepe a escuadra viva lively square
akuachëporupe a escuadra square
akuändy amperaje amperage
akuarü´ä punta tip
yatägua akuarü´ä punta del iceberg tip of the iceberg
itarasïgua akuarü´ä punta de diamante point diamond
akuarü´ägua jetï buril de punta chisel edge
akuarü´ägua haï´u sierra de punta mountain peak
akuäsëy amperímetro ammeter
äkuasy intelecto intellect
äkuasygua intelectual intellectual
akuasyi perpendicular perpendicular
äkupe detrás behind
akusëpo radiador radiator
akyïrü antena antenna
sungygua akyïrü antena de cuadro antenna box
pojojapo akyïrü antena equilibrada balanced antenna
asäihasapa akyïrü antena transmisora transmitting antenna
sungygua pojajopa akyïrü antena de cuadro equilibrada balanced antenna box
joropo akyïrü antena receptora receiving antenna
oichësusy akyïrü antena rómbica rhombic antenna
asäihasapo-joropo akyïrü antena transmisora receptora transmitting antenna
receiving
pu´akyïgy tera apepu´asy reflector parabólico o parabolic reflector or
ndysu cilíndrico cylindrical
kesuapeangaicha ndysu reflector con forma de queso reflector shaped cheese
raperahasÿigua akyïrü antena de orientación guidance´s antenna
akäpykoi karëva dipolo doblado folded dipole
apepu´asy rahapendu guiaondas cilíndrica cylindrical wave guide
ähochëgua rahapendu guiaondas rectangular rectangular wave guide
pu´akyïrü antena parabólica parabolically antenna
kuasägua akyïrü antena de ranura slot antenna

- 28 -
ambiasäi

itaëkarugua akyïrü antena de ferrita ferrite antenna


akyïrüré contraantena against antenna
akyïrü rotaÿ antena directriz directive antenna
amaesa rubidio rubidium
ambiasäi propagar spread
ambiasäisÿi propagación spreading
ämboe instruir instruct
ämboesÿi instrucción instruction
rämbu ämboesÿi instrucción militar military instruction
teigua ämboesÿi instrucción primaria primary instruction
avagua ämboesÿi instrucción pública public instruction
japoräsu (abr. jasu) macroinstrucción macroinstruction
(abrev.macro)
amboty código code
rahygua amboty código postal postcode
rÿivu amboty código fuente
mbytembe amboty código intermedio intermediate code
su´agua amboty código penal penal code
amboty´o descodificar decode
amboty´o ha puangako descodificar y grabar decode and record
ngueñe´e amboty´o descodificar clave decryption key
amboty´orä kua´andy programa para descodificar program to decode
angata amboty´o descodificar imágenes decode images
amboty´opo decodificador decoder
koiäño amboty´opo decodificador binario binary decoder
ñemugua amboty´opo decodificador comercial commercial decoder
tdgua amboty´opo decodificador de tv tv decoder
särekägua amboty´opo decodificador satelital satellite decoder
amboty´osÿi decodificación decoding
amboty´osÿi ha haiñe´e decodificación y lectura decoding and reading
td povigua amboty´osÿi decodificación de cable tv cable tv decoding
angaguigua amboty´osÿi decodificación de la imagen image decoding
ñe´etagua amboty´osÿi decodificación de palabras decoding words
ambotychi´ï microcódigo microcode
ambotychi´ïgua haiñe´e lectura de microcódigo reading microcode
ambotychi´ïgua oï´ÿ ausencia de microcódigo no microcode
ambotychi´ïgua ndugapo emulador de microcódigo microcode emulator
ambotychi´ïgua äpy memoria de microcódigo microcode memory
ambotypa codificado/a encrypted
ambotypa td tv codificado scrambled tv
td ambotypagua mepo servicio de tv codificado scrambled tv service
ambotypa angacha reflejo codificado reflecting encrypted
ambotypa sarekombyry control remoto codificado encrypted remote control

- 29 -
ambotypo

ryruta ambotypa codificado de envases coded packaging


kuagÿ ambotypa tecnología codificada encryption technology
ambotypo codificar encode
pe rahaho ambotypo codificar el correo encrypt email
ambotypoÿre sin codificar uncoded
ambotypo umi codificar las comunicaciones encrypt mobile
kua´andusÿimyita móviles communications
kuaukata ambotypo codificar mensajes encrypt messages
ambotypo jerembava codificador rotatorio rotary encoder
ambotypo jerembavarä accesorio para codificador accessory rotary encoder
tajoäi rotatorio
pïchïpogua ambotypo codificador rotatorio incremental rotary encoder
jerembava incremental
añote ambotypo jerembava codificador rotatorio absoluto absolute rotary encoder
karëkatugua ambotypo codificador rotatorio flexible flexible rotary encoder
jerembava
ambotysÿi codificación coding
ngatagua ambotysÿi codificación de caracteres character encoding
ñengandy ambotysÿi codificación informática informatics coding
ambotysÿigua äsërekota reglas de codificación coding rules
ngasytagua ambotysÿi codificación de datos data encryption
ambue oúva siripe en otra señal another signal
pundyigua ambue oúva en otra señal de alarma in another sign of alarm
siripe
ambue oúva siripe tera en otra señal o impulso another signal or pulse
ndusë
ambue oúva suvyö siripe en otra señal cuadrada in another sign square
ambue oúva tytyi siripe en otra señal intermitente otherwise intermittent signal
ambueä superar overcome
ambueäva supera exceeds
ambueve otra vez again
ambyte arbitrar arbitrate
ambytesÿi arbitraje arbitration
ambytesÿigua apohai contrato de arbitraje contract arbitration
jyämbysë ambytesÿi arbitraje institucional institutional arbitration
suhaigua ambytesÿi arbitraje de derecho arbitration law
amb/momb arb/mediación arbitration/mediation
tetägua ambytesÿi arbitraje nacional national arbitration
täkagua ambytesÿi arbitraje internacional international arbitration
amë osmio osmium
ämo´ä eclipse eclipse
jasy ämo´ä eclipse lunar lunar eclipse
kuarahy ämo´ä eclipse solar solar eclipse
pytüngysygua ämo´ä eclipse penumbral penumbral eclipse
pengue ämo´ä eclipse parcial partial eclipse
opasu ämo´ä eclipse total total eclipse

- 30 -
anda
amy hassio hassio
ämyipo reactivo/a reagent
än bio bio
anda cascada waterfall
ndupÿrü andape reacción en cascada cascade reaction
andapasÿi establecimiento establishment
ysupiguagui andapasÿi establecimiento de la marea establishment of the tide
eikendagua andapasÿi establecimiento de puerto establishment of port
andasÿi colocación placement
andasÿigua epyïta tasas de colocación placement rates
rongapochi´ïgui andasÿi colocación del placement of the
microprocesador microprocessor
pu´andu mbovytusÿigua colocación de tubos de placement of ventilation tubes
andasÿi ventilación
pyndatagua andasÿi colocación de pisos placement of floors
andukatu susceptible
andupo sensor sensor
ñomyirä andupo sensor para automoción sensor for automotive
vytuytagua andupo sensor de caudal de aire airflow sensor
syryïgua andupo sensor de corriente current sensor
japoikosagua andupo sensor de efecto hall hall effect sensor
ñakygua andupo sensor de humedad humidity sensor
angypyitangygua sensor de posición de estado position sensor solid state
oïhasÿigua andupo sólido
jopyta ha mbarepogua sensor de presión y fuerza force and pressure sensor
andupo
araroykugua andupo sensor de temperatura temperature sensor
tyaisygua andupo sensor de turbidez turbidity sensor
ñuasagy andupo sensor magnético magnetic sensor
karembasÿigua andupo sensor de deformación strain sensor
haisygua andupo sensor de acidez acid sensor
ndygua andupo sensor de luz light sensor
pugua andupo sensor de sonido sound sensor
jasegua andupo sensor de contacto touch sensor
kuäsÿangagua andupo sensor de imagen digital digital image sensor
aimyjagua andupo sensor de proximidad proximity sensor
änduvygua ultravioleta ultraviolet
ändy fermión fermion
ändy/ändygy biología/biológico biology / biological
ngoigua ändy biología celular cell biology
ngyagua ändy biología molecular molecular biology
sakäpu´ändy astrobiología astrobiology
akäpuägua ändy biología del desarrollo developmental biology
ararovaho ändy biología evolutiva evolutionary biology
ändy ñengasÿiva biología computacional computational biology
vysÿ ändy biología sintética synthetic biology
pirakututy ändy biología pesquera fisheries biology

- 31 -
anga

ändyguigua kua´ä filosofía de la biología philosophy of biology


än bio bio
anga imagen image
pembasÿi anga imagen accidental accidental picture
avagua anga imagen pública public image
ñetegua anga imagen real real image
chakä anga imagen virtual virtual image
angagua actual, presente, ahora(de) current, present, now (of)
tupambiapo angagua gracia actual current grace
ärapevai angagua pecado actual current sin
angagua jipi siempre presente always present
arayma ha angagua historia y presente history and present
angagua chaty perspectiva presente this perspective
oka´äme angagua presente en el área in this area
angagueko decidir decide
teïrandurä angagueko decidir una cuestión decide a question
angaguekosÿi decisión decision
angalaja moda fashion
angalajaime estar de moda in fashion
angalajagua rasa pasar de moda passing fashion
angalajagua ara día de moda fashion days
angalajagua rända tienda de modas fashion boutique
angamyipa animada/o animated
angamyipa dibujo animado cartoon
tera angamyipava nombre animado animated name
angamyipa ta´angahaigua película de dibujos animados animated film
angasyi
angamyipo animar animate
angangü cine film
pysyrygua angangü cine continuado film continued
avapogua angangü cine de autor auteur cinema
ñe´eÿ angangü cine mudo silent film
pukatu angangü cine sonoro talkies
angangügua de cine film
angarërï película movie
angarue escultor sculptor
angasäpe espejo mirror
angasÿi ilustración illustration
angasyry corriente (moda) current (fashion)
änge motor engine
jeresa änge motor asíncrono asynchronous motor
pÿrüpugua änge motor de arranque starter
äsekapugua änge motor de explosión engine explosion
ndupÿrügua änge motor de reacción jet
yndyhygua änge motor diesel diesel engine
imbekagua änge motor fuera de borda outboard motor
ängeÿ änge motor turbo turbo engine
jerete änge motor sincro sync engine

- 32 -
angësa

angësa bohrio bohrio


ängetensÿi motoniveladora bulldozer
ängeÿ turbina turbine
ytïmbogua ängeÿ turbina de vapor steam turbine
myigua ängeÿ turbina de acción turbine action
ndupÿrügua ängeÿ turbina de reacción reaction turbine
ägy ängeÿ turbina axial axial turbine
satirigua ängeÿ turbina radial radial turbine
täteï ängeÿ turbina mixta turbine mixed
ängeÿkarupa turboalimentado turbocharged
ängo cresta crest
ängogua de cresta peak
ängogua epy valor de cresta peak value
ango fusil rifle
anguekue tamaño size
änguy desear wish
änguy´ÿ no deseada unwanted
änguykatuÿ indeseable undesirable
angy plata silver
angygua menda boda de plata silver wedding
angygua kuatia papel de plata silver paper
angygua araroÿty edad de plata silver age
teïangyicha como una plata as a silver
ándagua angy plata nativa native silver
angyjevy reproducir reproduce
angyjevysÿi reproducción reproduction
angyjevyva reproducida reproduced
angypo producir/productor produce / producer
angypova producido produced
angypyi estado state
angasu angypyi estado civil marital status
añote angypyi estado absoluto absolute state
angypyi mbuatyva estado asociado associated state
itësa angypyi estado común common state
pundyigua angypyi estado de alarma alarm status
echagua angypyi estado de ánimo mood
papahaigua angypyi estado de cuenta state of mind
ñairögua angypyi estado de guerra state of war
angyï práctica practice
kua´anga ha angyï teoría y práctica theory and practice
moï angyïme poner en práctica implement
ijuata angyï práctica clínica clinical practice
rä´ämygy angyï práctica deportiva sport practice
angyïsy prácticamente practically
angyïsy säïpova prácticamente confirmado practically confirmed
angyïsy guehova prácticamente extinguido almost extinct
angyïsy ikekava prácticamente descartado virtually ruled out

- 33 -
añapo
angyïsy pe prácticamente plana almost flat
angyvypo reproductor player
änsegy biométrico biometric
ansu torio thorium
añapo tridente trident
añete si,cierto if true
añetegua original original
añetegua tupambiapo gracia original original grace
añetegua jojarüngy justicia original original justice
añetegua ärapevai pecado original original sin
añetesÿi realmente really
añetetegua real real amount
tyrëta añetetegua cantidad real actual
añetetegua apohai contrato real actual contract
suhai añetetegua derecho real right
mbytesa añetetegua foco real real focus
rangä añetetegua imagen real real image
añetetegua ngue parte real real part
rÿihyi añetetegua carga real real load
rusuë añetetegua cemento real cement real
syinreko añetetegua escala real real scale
añote absoluto/a absolute
añote puÿndy silencio absoluto absolute silence
takuajaÿsy añote alcohol absoluto absolute alcohol
añote mbi brillo absoluto absolute brightness
puandi añote cero absoluto absolute zero
jarapo´a añote dominio absoluto freehold
angypyi añote estado absoluto absolute state
añote epy valor absoluto absolute value
äñovyke sustrato substrate
ñe´esy äñovyke sustrato lingüístico substrate language
änÿhai äñovyke sustrato bioquímico biochemical substrate
äñovyke (äguagy) sustrato (ecológico) substrate (ecological)
ÿhai äñovyke sustrato químico chemical substrate
vypety äñovyke sustrato básico basic substrate
äñypo solapar overlap
äñysÿi solapamiento overlapment
aoku capote (ropa c/manga) capote (clothing)
ka´aguygua aoku capote de monte cape mount
kavaju´agua aoku capote de montar cape mount
aokume´e dar capote give cape
aononde delantal apron
äpa entero/a whole
papapy äpa número entero integer
äpa togue hoja entera whole leaf
äpa ngue parte entera integer part
äpa vytu viento entero wind whole
äpaite enteramente entirely

- 34 -
apea
apea superficie surface
apepu´asy apea superficie cilíndrica cylindrical surface
jerenga apea superficie curva curved surface
ndugua apea superficie de onda surface wave
jeretypekagua apea superficie de revolución surface of revolution
apea pe superficie plana flat surface
äsërekopa apea superficie reglada regulated area
apeanga forma shape
apeangagua de forma so
apeangagua japoivä defecto de forma defect of form
apeangape en forma fit
avangÿ apeanga forma personal personally
ñe´egua apeanga forma de hablar so to speak
apeangarova reforma reform
apeasy´ÿ informal informal
apeasÿi superficial superficial
apeasÿikañy fuga superficial drain surface
apeka exterior (de algo) outside (of something)
apeka pire cuero exterior leather exterior
apeka epyundu deuda exterior external debt
sakanda apeka espacio exterior outer space
apeka japogÿ obra exterior work outside
yvy´a apeka planeta exterior outside world
pesyita apeka polígono exterior polygon outer
apenorÿ áspero/a rough
apenorÿ ñe´e voz áspera rough voice
pukuahai apenorÿ estilo áspero rough style
äpenorÿ espíritu áspero rough spirit
ämbi apenorÿ genio áspero genius rough
apepu´a cilindro cylinder
apepu´asyho cilindro recto straight cylinder
pu´agua apepu´a cilindro circular circular cylinder
apepu´a mbyte cilindro central central cylinder
jopÿpo apepu´a cilindro compresor cylinder compressor
aperehe en superficie in surface
apevevui flotante floating
kangueyke apevevui costilla flotante floating rib
apevevui epyundu deuda flotante floating debt
yko apevevui dique flotante floating dock
javyö apevevui torpedo flotante floating torpedo
äpi californio californium
api´e elipse ellipse
apijereasype paraboloide paraboloide
moisüsÿi aplicación application
apo labor work
apogua oga casa de labor home work
apojapo hacer labor to work
apoanga formar train

- 35 -
apohai

apoangasÿi formación training


apohai contrato contract
jasyme´egua apohai contrato de alquiler rental contract
jogua-me´egua apohai contrato de compra-venta sales contract
koiykegua apohai contrato bilateral bilateral contract
kyävygua apohai contrato de comodato comodato ´s contract
me´ejarasÿigua apohai contrato de arrendamiento lease contract
me´esÿi apohai contrato consensual consensual contract
moïngatugua apohai contrato de depósito deposit contract
noheme´egua apohai contrato de descuento discount contract
ñeyrügua apohai contrato de fianza contract of guarantee
ojerovajovagua apohai contrato conmutativo commutative contract
ome´esÿigua apohai contrato de locación lease contract
reisÿigua apohai contrato de donación grant contract
pyme´enguegua apohai contrato de corretaje brokerage contract
rovasÿigua apohai contrato de cambio contract change
rymbandygua apohai contrato de aparcería sharecropping contract
teiykegua apohai contrato unilateral unilateral contract
apondy actividad/es activity / es
apondygua kyu esfera de actividad field
aporäëkuo proposicional propositional
äporähai planificar to plan
äporähaisÿi planificación planning
aporangapo simulador simulator
vevegua aporangapo simulador de vuelo flight simulator
kengogua aporangapo simulador de auto car simulator
tapetytagua aporangapo simulador de circuitos circuits simulator
rä´ägua aporangapo simulador de juego game simulator
aporäñe´e propuesta proposal
aposÿi tratamiento treatment
kua´asasÿiguigua aposÿi tratamiento de la información information processing
haitagua aposÿi tratamiento de textos word processing
aposÿime´e dar tratamiento treat
apota tratar to treat
y apota tratar agua treat water
te´äta je apota tratar los aceros treat steels
apotava tratada treated
äpoti libre (sin culpa) free
apova elaborado developed
pukuahai apova estilo elaborado style developed
iäë apova discurso elaborado prepared speech
apovui fácil easy
apovuime´e facilidad facility
ñe´egua apovuime´e facilidad de palabra ease of speech
apovuitame´e dar facilidades provide facilities
apovuive más fácil easier

- 36 -
äpy

apovuive rape camino más fácil easier way


apvuive mbyru medio más fácil easiest
apoÿ violar to infringe
apuami pequeño/a small
taï apuami letra pequeña small setter (fine)
akuty apuami caloría pequeña small calorie
sangape apuami pequeña pantalla small screen
ryenyheapuami pequeñoburgués petty
apuamipe en pequeño small
äpy memoria memory
äpy je kongatu conservar la memoria to remember
äpy apo hacer memoria make memory
äpy ñemohousä refrescar la memoria refresh your memory
jeä äpy memoria ram ram
äpy chakä memoria virtual virtual memory
äpy memoria rom (memoria de read only memory rom
solo lectura) (read-only memory)
apy cúbico cubic
py apy pie cúbico cubic foot
yvypy apy raíz cubica cube root
jukypy nitro cúbica nitro cubic
apy py pie cúbico cubic foot
apy pygua jevy´ä conversión de pie cúbico conversion cubic foot
apy py aravo´irehe pie cúbico por segundo cubic foot per second
apyäsa norma standard
apyko poste post
apymyi inmueble property
äpyö mente mind
äpyre orígen origin
apytepe entre between
äpyüme en memoria in memory
ärä sustancia substance
kungy ärä sustancia gris gray substance
ärä morötï sustancia blanca white substance
ava äräÿva hombre sin sustancia man without substance
araguevi atraso backlog
ärägy orgánico organic
araho jornada day
araite oportunidad opportunity
araitepe oportuno appropriate
araja instante instant
teï teï arajape a cada instante every moment
arajaitepe al instante instantly
arajata rehe por instantes by moments
arajave en el tiempo in time
arajevy periódico/ca periodic
arajevy poravosÿi clasificación periódica periodic classification
yjave arajevy cometa periódico periodic comet

- 37 -
arambygua

jasyrera jasygua arajevy mes lunar periódico lunar month periodic


arajevy nduhosÿi ondulación periódica regular waves
arajevy rekoty sistema periódico periodic system
arajevy vyrape tabla periódica periodic table
arajevyÿ aperiódico
araky infancia childhood
arakysy infantil child
arambapo jornalero journeyman
arambygua temporal temporary
arambygua jeasa capear el temporal weather the storm
arambyguavy baja temporal time low
arambygua posu poder temporal temporal power
arambyte meridiano meridian
arambyte pe plano meridiano meridian plane
arambyte vuatesy meridiano superior meridian higher
arambyte jerety círculo meridiano meridian circle
arambyte ndy luz meridiana crystal light
arambyte vuate altura meridiana meridian height
arambyte säkäsÿi claridad meridiana meridian clear
arambyte sungahy cuadrante meridiano meridian quadrant
arambyte syï línea meridiana meridian line
teïha arambyte primer meridiano prime meridian
arambyte vyva meridiano inferior meridian lower
arambytepe a la meridiana the meridian
arandy tiempo time
arandy mbyte medio tiempo half time
arandy añote tiempo absoluto absolute time
me´eje arandy tiempo compartido timeshare
ty´äkoi arandy tiempo compuesto time compound
kua´andyvy arandy tiempo geológico geologic time
äpyÿsy arandy tiempo inmemorial immemorial time
jeserova arandy tiempo relativo
sakäpu´aty arandy tiempo sidéreo sidéreo time
arandy sï tiempo simple standard time
añetegua arandy tiempo verdadero real time
kagua arandy fuera de tiempo out of time
arandy agäty ganar tiempo gain time
arandyapo hacer tiempo make time
arandy mbyte tiempo medio
aranga presente present
arangue periodo period
aranonde futuro future
aranonde reko vida futura future life
aranonde joja futuro perfecto future perfect
aranonde joja sï futuro perfecto simple future perfect simple
ñe´emyigua aranonde joja futuro perfecto de verbos future perfect verb
syiho aranonde joja futuro perfecto contínuo future perfect continuous
aranonde jojaÿ futuro imperfecto future imperfect

- 38 -
arapy
arantuguare antiguo old
ärapendy esquema scheme
ärapendype en esquema outline
äranpendyta joka romper los esquemas break schemes
arapy clásico/a classical
aratujagua arapy antigüedad clásica classical antiquity
arapy küñe´e lengua clásica classical language
arapykua´a ingeniería engineering
goyndy arapykua´a ingeniería genética genetic engineering
angasu arapykua´a ingeniería civil civil engineering
ñyryiva arapykua´a ingeniería eléctrica electrical engineering
ryryisü arapykua´a ingeniería electrónica electronic engineering
temyiryï arapykua´a ing. electromecánica electromechanical engineer
japondygua arapykua´a ingeniería industrial industrial engineering
hasagarysÿipe arapykua´a ing. en tecomunicaciones engineering in
telecommunications
ñengandype arapykua´a ing. en informática in computer engineering
bytegua arapykua´a ingeniería nuclear nuclear engineering
ararepy sueldo salary
ararovaho evolucionar evolve
ararovahosÿi evolución evolution
ändy ararovahosÿi evolución biológica biological evolution
yvyporagua ararovahosÿi evolución humana human evolution
taguahosÿi ararovahosÿi evolución diversificante diversify evolution
jovaisagua ararovahosÿi evolución de intercambio evolution of exchange
ararovahosÿi jasava evolución inducida changes induced
sy´i ararovahosÿi evolución lineal linear evolution
ararovahosÿi räkäva evolución ramificada branching evolution
araroyku temperatura temperature
añote araroyku temperatura absoluta absolute temperature
koveä araroyku temperatura ambiente room temperature
araroyku ngyve temperatura crítica critical temperature
iararoyku tener temperatura take temperature
araroykugua syinreko escala de temperaturas temperature scale
araroykugua rainde grado de temperatura degree of temperature
araroyku´a sobretemperatura overtemperature
ararü´ä edad edad avanzada (viejo) age (old)
ararü´äsÿi envejecimiento aging
arasa transcurrir elapse
arata arasa transcurrir de los días during those days
aragua arasa diario transcurrir daily pass
rekoguigua arasa transcurrir de la vida elapse of life
aragui arasa transcurrir del tiempo over time
arasanky temporaria temporary
arasareko temporizador timer
arasareko roykugua temporizador térmico heat timer
ngupu´a arasareko temporizador neumático pneumatic timer
jeresaÿ änge arasareko temporizador de motor synchronous motor timer
síncrono
ryryisü arasareko temporizador electrónico electronic timer

- 39 -
arayma

ñuasagy arasareko temporizador magnético magnetic timer


joajujasÿipe arasareko temporizador a la conexión timer to the connection
joajujasÿi´ope arasareko temporizador a la timer to disconnect
desconexión
arasarekojevysÿi retemporización re-timing
arasarekopo temporizar temporize
araso lapso lapse
arandygua araso lapso de tiempo lapse of time
ärasy mérito merit
tupagua ärasy mérito de dios merit of god
ärasygua de mérito of merit
ärasyapo hacer mérito do merit
araveove más tarde later
aravopapaha cuenta horas account hours
arayma historia history
araymagy histórica historic
arësy agencia agency
iätesy arësy agencia ejecutiva executive agency
saöëgua arësy agencia de turismo travel agency
apotygua arësy agencia empresarial business agency
kua´asatasÿigua arësy agencia de informaciones information agency
arësygua apohai contrato de agencia agency contract
aripo influir to influence
ariposÿi influencia influence
ariposÿigua bareteasa tráfico de influencia traffic of influence
ariposÿigua nda zona de influencia hinterland
jarame´e arrendar lease
arundy anular annul
ämo´ä arundy eclipse anular annular eclipse
randu arundy anular consulta annular consultation
arundy tata fuego anular annulare fire
teï ñe´epo arundy anular una orden cancel an order
ärÿigua ionizante ionizing
ärÿigua nduäku radiación ionizante ionizing radiation
ärÿipo ionizar to ionise
ärÿisÿi ionización ionization
ärÿisÿigua äse energía de ionización ionization energy
ärÿisÿimbouve preionización preionization
äsä batuta baton
äsä hembra (pieza) female (piece)
asagua permeable permeable
asäiapo radio radio
asäiapo mau radio pirata pirate radio
asäiapo syime radio en línea online radio
asäiapo nimbotyrehe radio por internet internet radio
aitepe asäiapo radio en vivo live radio

- 40 -
äse

äsaïhai telegrama telegram


äsaïhaipy teletexto teletext
äsaïndy telemático telematic
äsaïronga teleproceso tv process
asapa interrumpir interrup
asapasÿi interrupción interruption
asapo difundir to spread
äsapo difusor diffuser
asasesÿi transfieren, transferencia transfer
äsegua asasesÿi transferencia de energía energy transfer
äsasÿi difusión spreading
äse energía energy
äsygua äse energía atómica atomic energy
äsemyi energía cinética kinetic energy
bytegua äse energía nuclear nuclear power
pyösÿi äse energía potencial potential energy
mbisësÿi äse energía radiante radiant energy
äsyigua poä cuanto de energía as of enegy

äse jerembipava energía radiada radiated energy


asë perder lose
äse ñyryiva energía eléctrica electric energy
äse ñyryivagua mbapy empleo de energía eléctrica use of electricity
äse ñyryivagua rahaka suministro de energía power supply
eléctrica
äse ñyryivagua angyposÿi producción de energía electricity production
eléctrica
äse ñyryivagua ñepyrupopy generación de energía power generation
eléctrica
äseä bioenergía bioenergy
äsegua ngatusÿi almacenamiento de energía energy storage
äseko pila battery
äsygua äseko pila atómica atomic pile
jevykatu äseko pila reversible reversible cell
teinda äseko pila primaria primary battery
koinda äseko pila secundaria secondary battery
apepu´asÿi äseko pila cilíndrica cylindrical battery
puägua äseko pila de botón button cell
jukysy äseko pila salina salt pile
chiärö äseko pila alcalina alkaline battery
yngugua äseko pila de litio lithium battery
ënsy - hovytïgua äseko pila de níquel-cadmio nickel-cadmium battery
rÿi´äkatu äseko pila recargable rechargeable battery
asëpa perdido/a missed
äsepyö potenciómetro potentiometer
suasü´ÿ äsepyö potenciómetro microvoltio potentiometer microvolts

- 41 -
äserä

tapéate äsepyö potenciómetro termopar thermocouple potentiometer


haisÿi äsepyö potenciómetro impreso potentiometer form
nduetepa äsepyö potenciómetro bobinado potentiometer winding
porekogua äsepyö potenciómetro de mando potentiometer knob
jopyjagua äsepyö potenciómetro de ajuste adjustment potentiometer
sy´i äsepyö potenciómetro lineal linear potentiometer
sarärysÿi äsepyö potenciómetro logarítmico logarithmic potentiometer
rengota äsepyö potenciómetro multivuelta multireturn potentiometer
jerembava äsepyö potenciómetro rotatorio rotary potentiometer
syrysyigua äsepyö potenciómetro deslizante slide potentiometer
tasë äsepyö potenciómetro múltiple multiple potentiometer
kuäsÿ äsepyö potenciómetro digital digital potentiometer
äserä parámetro parameter
äsera diámetro diameter
äserä joguahaÿ diámetro aparente apparent diameter
syijava äserä diámetro conjugado conjugate diameter
äserägua syï línea del diámetro diameter line
äserasa diafonía crosstalk
äsëreko regla rule
rundyäsërekota las cuatro reglas the four rules
papambytegua äsëreko regla de aligación rule of alloy
moirügua äsëreko regla de compañía company rule
äsërekohapy regla de tres rule of three
ryïja äsëreko regla magnética magnetic rule
äsërekope en regla in order
äsete característica characteristic
äsey metro meter
kuachëkoi äsey metro cuadrado square meter
äsey apy metro cúbico cubic meter
päseyvy decímetro decimeter
säseyvy centímetro centimeter
säyvy milímetro millimeter
suäseyvy micrómetro micrometer
porunäseyvy nanómetro nanometer
pa¨äseyvy ängströms ängströms
paköiäseyvy picómetro picometer
papoäseyvy fémtómetro femtómeter
papoapyäseyvy attómetro attómeter
köipatëiäseyvy zeptómetro zeptómeter
köiparunäseyvy yoctómetro yoctómeter
päsey decámetro decameter
säsey hectómetro hectometer
suäsey kilómetro kilometer
pasuäsey miriámetro myriameter
sua´äsey megámetro megámeter

- 42 -
asy

sasuäsey gigámetro gigámeter


paköiäsey terámetro terámeter
papoäsey petámetro petámeter
papoapyäsey exámetro exámeter
köipatëiäsey zettámetro zettámeter
köiparunäsey yottámetro yottámeter
äseyry telemetría telemetry
asu izquierda left side
sugua zurdo left-handed
poasu mano izquierda left hand
asutape a izquierdas to left sides
asy melódica/o melodic
puasy música melódica melodic music
äsy carácter character
jaöpa äsy carácter adquirido acquired character
sängoava äsy carácter heredado inherited character
haija äsy imprimir carácter print character
porenögua äsy carácter sexual sexual character
asy cómodo comfortable
karai asy don cómodo comfortable gift
äsÿ hadrón hadron
äsypy crítico/a critical
nguetymyi äsypy aparato crítico critical apparatus
äsypy ara día crítico critical day
jopyta äsypy presión crítica critical pressure
ñeka´e äsypy punto crítico critical point
araroyku äsypy temperatura crítica critical temperature
äsy opción option
äsy myita´ari opción sobre acciones option on actions
äsygua opcional optional
äsyi´ä cuántico/a quantum
atäekupu´a cabillón cabillón
atäku barra bar
atäkuja barra fija fixed bar
pojojagua atäku barra de equilibrio balance beam
nguejoguaÿ ätakuta barra asimétrica asymmetric bar
köijovai ätakuta barras paralela parallel bar
ätakutagua mbytÿ cabo de barra end of bar
ätakutagua amboty código de barra code of bar
atäkua´a validar validate
atämbekua pivote pivot
ati vínculo link
aty grupo group
mbapogua aty grupo de trabajo working group
ryïpondy aty grupo electrógeno electricity-generating group
oikosÿi aty grupo funcional functional group
je´egua aty grupo nominal nominal group
purorygua aty grupo musical band
ruvygua aty grupo sanguíneo blood group

- 43 -
atyasu

atyäho progresivo/a progressive


atyäho ndu onda progresiva progressive wave
atyäho tïmbu pólvora progresiva progressive powder
atyasu supergrupo supergroup
atygy entidad entity
atygygua äräguy cosa de entidad entity thing
atykepa integrada integrated
atykesÿi integración integration
atypa colectivo collective
yärö atypa conflicto colectivo collective dispute
atypa rera nombre colectivo collective name
jeasahai atypa convenio colectivo collective agreement
atypa aglomerado agglomerated
atypata ko resistores aglomerados resistors agglomerates
atypo agrupar,colector (electrón) group, collector (electron)
atypu´a conjunto set
atypu´ata ndiveÿta conjunto disjunto disjoint set
atypu´andi conjunto vacío empty set
atypu´ape en conjunto together
atypu´avy subconjunto subset
atyrä asociación association
tekoverahagua atyrä asociación de conducta association of conduct
akäeshatagua atyrä asociación de ideas association of ideas
aryvo atyrä asociación vegetal vegetable association
atyränga hardware hardware
ta´ansÿi atyränga hardware gráfico graphics hardware
ñembi atyränga hardaware libre hardaware free
atyränga pe´apa hardaware abierto hardaware open
vypety atyrängagua subcategorías de hardware subcategories of basic
poravöndavyta básico hardware
atysÿi agrupación grouping
atypysÿi colección collection
haitagua atypysÿi colección de escritos collection of writings
yngaëvatagua atypysÿi colección de medallas collection of medals
yënytagua atypysÿi colección de mapas collection of maps
atyva agrupado/a grouped
avaetä indio indian
avagë rizo curly
avagua público/a public
avagua guataha vía pública public way
avagua mepo servicio público public service
avagua repykue precio público public price
avagua myi acción pública public action
avagua ykepytyvö asistencia pública public assistance
avagua mbaëyru carro público public car
avagua roga casa pública public house
avagua o´a causa pública public cause

- 44 -
avanga

avagua mbyräty corporación pública public corporation


avagua vaëgy crédito público public credit
avagua haikuesu documento público public document
avagua apoty empresa pública public company
ava´ägua humano/a human
avandy kua´arape familia lógica logic family
tapety ndiveipatagua familia lógica de circuitos family of logic integrated
avandy kua´arape integrados circuits
avandy kua´arape kuäsÿ familia lógica digital digital logic family
avandy kua´arape familia lógica programable programmable logic family
kua´adykatuva
avandyta kua´arape familias lógicas avanzadas advanced logic families
nondevaitereigua
avanga persona person
avanga reteko persona física fisic person
avanga suhai persona jurídica legal person
avanga ndojeaihuia persona no grata non grata person
avatygua avanga persona social social person
avanga chörë persona torpe clumsy person
avanga teïha primera persona first person
avangagui avangape de persona a persona from person to person
avanga taihu acepción de persona person's meaning
avangagua pyame´esÿi aceptación de persona acceptance of person
avanga pyame´epo aceptor de persona acceptor person
avangarehe por su persona aceptor of person
avangÿ personal personal
avangÿ ñenga av computador personal personal computer pc
avapo americio americium
avapokue artificial artificial
avapokue särekä satélite artificial artificial satellite
avapokue imborëÿ seda artificial artificial silk
avapokue rÿsö riñon artificial artificial kidney
avapokue pÿtüsësÿi respiración artificial artificial respiration
avapokue äpy memoria artificial artificial memory
avapokue ndy luz artificial artificial light
avapokue kua´aty inteligencia artificial artificial intelligence
avapokue pysyrysÿi inseminación artificial artificial insemination
avapokue itakaru imán artificial artificial magnet
yvyvagaja avapokue horizonte artificial artificial horizon
avapokueta rata fuego artificiales fireworks
avapokue jiraposÿi fecundación artificial artificial fertilization
avapokue kyvängy bálsamo artificial artificial balsam
avapokue yvakarësÿi articulación artificial artificial articulation
avapymbi democracia democracy
avarepy finanza finance
avasareko capataz foreman
avandy población population
avatyndy jerehu radio de población population radio

- 45 -
avaty

avatyndy suru densidad de población population density


avatyndy tüñua casco de población town population
aipogua avatyndy población de riesgo risk population
avatyndy oikoa población activa active population
avaty sociedad society
angasu avaty sociedad civil civil society
mbapoatype avaty sociedad en comandita limited partnership
myititarehe mbapoatype sociedad comanditaria por partnership limited by shares
avaty acciones
mendagua avaty sociedad conyugal marital
pytÿvönda avaty sociedad cooperativa cooperative society
avaty porä buena sociedad good society
avatygua apohai contrato de sociedad contract society
avatygua rä´ä juego de sociedad game company
avatygua comunitaria/o communitary
ypykue avatygua acervo comunitario communitary array
japoï avatygua comisión comunitaria communitary commission
avatypua comunidad community
jehembapo avatypua comunidad autónoma autonomous community
avatypuagua de comunidad of community
ave mayúscula capital letter
ävegua jopytä prensa de ajos press of garlic
averesÿi rozamiento friction
ävy fotón photon
roëkapa ävygua trazado fotónico photonic track
nohekasÿi ävygua emisión fotónica photon emission
ävytagua typekasÿi dispersión de fotones scattering of photons
ävytagua gueviandu reflexión de fotones photon reflection
ävytagua ngatusÿi almacenamiento fotónico photonic storage
ävytagua yvyangandy mapeado de fotones photon mapping
avy incidir to affect
ävyho decaer to decline
avyäsÿi aberración aberration
ngygua avyäsÿi aberración cromática chromatic aberration
kyusÿilajagua avyäsÿi aberración de esfericidad spherical aberration
avyke macho male
ävypo degradar degrade
ävyposÿi degradación degradation
avysÿi incidencia incident
avysÿigua akuachë ángulo de incidencia angle of incidence
avysÿiguagui rÿitiri rayo de la incidencia beam incidence
äÿ inerte inert
äÿ gauru masa inerte inert mass
vype äÿgua chambu dinamita de base inerte dynamite based inert
äysy vitamina vitamin
barupo proyector projector
boÿke bolsillo pocket

- 46 -
byku

boÿkegua de bolsillo of pocket


boÿkeñehaï´ÿ rascarse el bolsillo scratching your pocket
boÿkegua ndypo encendedor de bolsillo pocket lighter
boÿkegua ngapu pistola de bolsillo pocket pistol
boÿkegua ñyke pañuelo de bolsillo handkerchief pocket
kua´añy boÿke bolsillo secreto secret pocket
ñuavygua boÿke bolsillo de parche pocket patch
byku germanio germanium
byny zirconio zirconium
byte núcleo,media nucleus,middle
äsygua byte núcleo atómico atomic nucleus
tavandygua byte núcleo urbano village
ngoiäty byte núcleo proteíco core protein
ngoi byte núcleo celular cell nucleus
ngoichi´ï micronúcleo micronucleus
itateï byte núcleo monolítico monolithic kernel
koiägua byte núcleo híbrido hybrid kernel
hyäbyte exonúcleo exonúcleus
yägua byte núcleo standard core standard
chïriäi byte núcleo vesicular vesicular nucleus
itaëkarugua byte núcleo de ferrita ferrite core
vyrandy byte núcleo forestal core forest
ähochëgua byte núcleo rectangular rectangular core
ñukaaguygua byte núcleo rural rural town
ndymbi byte núcleo luminoso bright nucleus
yÿagua byte núcleo galáctico galactic nucleus
itaëñuasagy byte núcleo ferromagnético ferromagnetic core
saëkasä byte media aritmética arithmetic average
ngaëkagy byte media geométrica geometric mean
jorahapa byte media armónica harmonic mean
kuachëkoipy byte media cuadrática mean square
bytendu media onda half wave
byvera vidrio glass
itësa byvera vidrio común common glass
rahaha byvera vidrio conductor glass driver
kuarahymo´agua byvera vidrio protector contra el sol glass protecter
chïsa byvera vidrio dieléctrico dielectric glass
ndojaiha byvera vidrio aislante insulating glass
sakombotygua byvera vidrio de seguridad safety glass
rykugua byvera vidrio soluble soluble glass
byvera hyingupe vidrio al plomo lead glass
tëitakuirätögua byvera vidrio de borosilicato borosilicate glass
vytupopa byvera vidrio soplado glassblowing
pysopa byvera vidrio tensionado stretched glass
byvera esa vidrio óptico optical glass
ta´andusy byvera vidrio fotosensible photosensitive glass
byveragua poi fibra de vidrio fiberglass

- 47 -
cha

cavarapy pata de cabra goat-footed


cha visualizar display
chaipo probar to prove
chaipogua apoukasÿi obligación de probar obligation to try
rykue chaipo probar la sopa to prove(try) the soup
chai aprobar approve
chaipy ojeada interior look inside
chakä virtual virtual
chakä anga imagen virtual virtual image
mbytesa chakä foco virtual virtual focus
ñete´ä chakä realidad virtual virtual reality
mbapomyi chakä máquina virtual virtual machine
jeregua chakä entorno virtual virtual environment
yvÿo chakä biblioteca virtual virtual library
heteräpy chakä infraestructura virtual virtual infrastructure
ïranda chakä oficina virtual virtual office
ngao chakä museo virtual virtual museum
kua´andy chakä programa virtual virtual program
chakäsÿi virtualmente virtually
chakatu visible visible
chakatu nduty espectro visible visible spectrum
yvaga chakatu cielo visible visible sky
chakatu anga imagen visible visible image
sakändy chakatu astronomía visible astronomy visible
chakatu ndy luz visible visible light
chakatu rete cuerpo visible visible body
apeanga chakatu forma visible visible form
chakatuapo hacer visible make visible
chakoty laboratorio laboratory
chakotygua de laboratorio of laboratory
ñe´etagua chakoty laboratorio de idiomas language laboratory
asysÿigua chakoty laboratorio clínico clinical laboratory
hyisarekogua chakoty laboratorio de metrología metrology laboratory
ÿhai chakoty laboratorio químico chemical laboratory
ändygua chakoty laboratorio de biologia biology laboratory
ymyikogua chakoty laboratorio de hidraúlica hydraulic laboratory
purusÿigua chakoty laboratorio de usabilidad usability lab
chakoty kua´andygua laboratorio científico scientific laboratory
chalaja modo mode
jyvakarësÿigua chalaja modo de articulación mode of articulation
ko chalajagua a modo de as
chalajagua syinreko escala del modo as scale
chandu galio gallium
changy denota denotes
chañetesÿi significativo significant
chapo visualizador visualize
chapÿi prueba test
chapÿitagua rendö banco de pruebas test bench

- 48 -
charä

chapÿigua retehyi carga de la prueba burden of proof


chapÿimoï poner a prueba to test
chapÿipe a prueba on test
chapÿirusu prueba positiva positive test
ratagua chapÿi prueba de fuego fire test
chapÿi ngatuha bateria de test battery test
tekogua chapÿi test de personalidad personality test
kua´ambigua chapÿi test de inteligencia intelligence test
ärekohai chapÿi test psicotécnico psychological test
myimbagua chapÿi test de motricidad test drive
charä excitar excite
chärägua rovakatugua ko resistor variable de cursor cursor variable resistor
charäsÿi exposición exposure
vyjeregua charäsÿi exposición universal universal exhibition
apondygua charäsÿi exposición profesional occupational exposure
chakä charäsÿi exposición virtual virtual exhibition
jurugua charäsÿi exposición oral oral exposure
ro´yhape charäsÿi exposición al frío exposure to cold
charäsÿi ñyryiva excitación eléctrica electrical excitation
vyügui charäsÿi ñyryiva excitación eléctrica del gas electrical excitation of gas
jasere charäsÿi ñyryiva excitación eléctrica por excited by electrical contact
contacto
charäsÿi ñyryiva jopyta excitación eléctrica a presión excitation power at
vovyporehe reducida reduced pressure
charäsÿi ñyryivaguigua fuerza de la exitación strength of the electrical
mbarepo eléctrica excitation
charäu zapato shoe
charäupo zapatero cobbler
chare protactinio protactinio
charoma vacuno veal
chasugua panorámica/o panoramic
chasugua anga imagen panorámica panoramic image
ta´angarÿi chasugua fotografía panorámica panoramic photography
chasugua techa visión panorámica panoramic overview
chasugua sa vista panorámica panoramic view
chaty perspectiva perspective
iñange chaty perspectiva caballera perspective
sy´i chaty perspectiva lineal linear perspective
chatype en perspectiva in perspective
ñagäsegy chaty perspectiva isométrica isometric perspective
rämbu chaty perspectiva militar military perspective
sykygy chaty perspectiva cónica conic perspective
chaukaguÿ muestreo sampling
chaukaguÿgua kua´aryta técnicas de muestreo sampling techniques
ikaturundegy chaukaguÿ muestreo probabilístico probabilistic sampling
chaukaguÿ perï´ava muestreo estratificado stratified sampling
chaukaguÿ rekotyva muestreo sistemático systematic sampling

- 49 -
chaukagy

chaukaguÿ äpatavarehe muestreo por conglomerados cluster sampling


ikaturundegy´ÿva muestreo no probabilístico non-probability sampling
chaukaguÿ
japosÿi chaukaguÿ muestreo intencional intencional sampling
täteï chaukaguÿ muestreo mixto joint sampling
chaukagy indicativo indicative
chaukandu ilustrar illustrate
chaukape tablero board
papahagua chaukape tablero contador meter dash
itaëakä chaukape clavo tablero nail board
chaukape ñyryiva tablero eléctrico electrical panel
me´enguesÿigua chaukape tablero de distribución distribution board
sarekogua chaukape tablero de control control panel
chaukape pepa tablero macizo solid board
täteï chaukape tablero mixto joint board
kyögua chaukape tablero de ajedrez chessboard
pepoiva chaukape tablero alistonado bared board
haraigua chaukape tablero de juego board game
chaukapo indicador indicator
angyposÿigua chaukapo indicador de producción indicator of production
koveägua chaukapo indicador ambiental environmental indicator
chaukapo reteko indicador físico physical indicators
iriäsägua chaukapo indicador de calidad quality indicator
hepygy chaukapo indicador económico economic indicator
avarepygua chaukapo indicador financiero financial indicator
avañare chaukapo indicador político political indicator
chaukarä muestra sample
chaukarä´apo hacer muestra to show
chaukarägua jagua perro de muestra dog shows
chaukarägua atyme´e feria de muestra fair sample
chaukarägua puä botón de muestra button displays
opagyme chaukarä muestra en general generally shows
papasygy chaukarä muestra estadística statistical sample
sakanda chaukarägy espacio muestral sample space
ändy chaukarä muestra biológica biological sample
chaurä exponer display
chauräjo´a sobrexcitación over excitation
chauräpa excitadora excitatory
chauräpa okë puerta excitadora gate drive
chauräpa rapengue etapa excitadora step drive
chauräpa kyïrü antena excitadora antenna drive exciter
chauräpo excitador exciter
asäihasapo chauräpo transmisor excitador transmitter exciter
chauräpo tapety circuito excitador driver circuit
sy´i chauräpo excitador lineal linear driver
saräsÿipe chauräpo excitador en conmutación driver switching

- 50 -
chaÿpo

ta´asägua chauräpo excitador de video video driver


pomyiryï chauräpo excitador electrodinámico electro exciter
suÿhogua chauräpo excitador de tensión exciter voltage
muandypagua chauräpo excitador de encendido power driver
sahagua chauräpo excitador de bus bus driver
ininduepo chauräpo devanador excitador winding exciter
ndy´y chauräpo excitador de xenón exciter xenon
tytysÿitagua chauräpo excitador de vibraciones vibration exciter
ryryisü chauräpo excitador electrónico electronic driver
chauräsÿi excitación excitation
chauräva expuesto exposed
chaÿpo detectar to etect
chaÿposÿi detección detection
japovägua chaÿposÿi detección de defecto defect detection
chaÿposÿi raha detección síncrona synchronous detection
rahaÿ chaÿposÿi detección asíncrona asynchronous detection
jehapytagua chaÿposÿi detección de incendios fire detection
ñeka´egua chaÿposÿi detección de punto detection point
sÿigua chaÿposÿi detección de línea line detection
vyügua chaÿposÿi detección de gas gas detection
pÿrüpÿrü chaÿposÿi detección precóz early detection
myisÿigua chaÿposÿi detección de movimiento motion detection
chëa plegar fold
engueteï chëa plegar una pieza fold one piece
kuatiachëa plegar papel folding paper
ao jechëa plegar la ropa folding clothes
särÿpe chëa plegar chapa folded sheet
kuäsÿ byte chëa plegar media digital fold digital media
chëapesy plegadiza/o folded up
chëava plegado/a folded
chendo oval oval
chendogua ovalado oval/ed
cherö delta delta
ysy cherö delta fluvial fluvial delta
chï micra/o/mini micron/mini
chi´ivea mínimo least
chi´íveaicha como mínimo at least
chi´ivea ikatuhapeve lo más mínimo the least
apome´epy chi´ivea salario mínimo minimum wage
mepota chi´ivea servicios mínimos minimum service
chi´iveagua ku´yäse termómetro de mínima minimum thermometer
ayngue chi´ivea acto mínimo minimum act
rusuvea ha chi´ïvea máxima y mínima maximum and minimum
kepasÿi chi´ïvea mínima invasión minimally invasive
rekösë hendugygua pérdida auditiva mínima minimal hearing loss
chi´ïvea
kytïhanogua chi´ïvea cirugía mínima minimal surgery
chia crujir crack

- 51 -
chifi

chiävy equipaje luggage


chïë tecnecio technetium
chifi silbar whistle
chifi teï purahei silbar una canción whistling a song
chifiva silbido hiss
chifiva che nambipe silbido de oído whistling heard
chïho atenuador/a attenuator
joapy chïho atenuador serie attenuator series
jovakoipe chïho atenuador en paralelo attenuator in parallel
esa chïho atenuador óptico optical attenuator
pyndatepe chïho atenuador en escalera attenuator ladder
rovakatugua chïho atenuador variable variable attenuator
pugua chïho atenuador de sonido sound attenuation
ndygua chïho atenuador de luz dimmer light
pyögua chïho atenuador de potencia power attenuator
chïho jevy atenuador inverso reverse attenuator
chïhoja atenuador fijo fixed attenuator
josogua chího atenuador de impacto impact attenuator
pundugua chïho atenuador de audio audio attenuator
chindo umbral threshold
okëgygua chindo umbral del pórtico threshold gate
ndukuagua chindo umbral auditivo hearing threshold
kua´andygua chindo umbral científico scientific threshold
chindogua hai texto de umbral text threshold
chïndu microonda microwave
chïndu rakua horno de microonda microwave oven
kuäsÿ chïndu microonda digital digital microwave
haijaporä chïndu receta microond microwave recipe
chïndu ndu señal de microonda microwave signal
chïndugua mbichyha cocinar de microonda microwave cooking
chïngue corpúsculo corpuscle
ä´ñogua chïngue corpúsculo elemental elementary corpuscle
chiömi fonógrafo phonograph
chiömigua apepu´a cilindro de fonógrafo cylinder phonograph
arantuguare chiömi fonógrafo antiguo old phonograph
chiömi añeteteva fonógrafo original original phonograph
ñe´esupo chiömi altavoz fonógrafo speaker phonograph
chïpeü esponja sponge
chipü plaga plague
chipügy plaguicida pesticide
chïrecha microscopio microscope
ryryisügua chïrecha microscopio electrónico electron microscope
kuarahygua chïrecha microscopio solar solar microscope
esagua chïrecha microscopio óptico optical microscope
chïrecha sï microscopio simple simple microscope
ty´äkoi chïrecha microscopio compuesto compound microscope
ndy ändugua chïrecha microscopio de luz ultravioleta ultraviolet light

- 52 -
chïrirÿi

ndyvysÿigua chïrecha microscopio de fluorescencia microscope


fluorescence
itarangasy chïrecha microscopio petrográfico petrographic microscope
chïrecha ñupÿtupe microscopio en campo field microscope
oscuro
mbivändungagua chïrecha microscopio de contraste de phase contrast microscope
fase
ndyakäpypogua chïresa microscopio de luz polarizada microscope
polarized light
mbytesarehegua chïresa microscopio confocal confocal microscope
hasagasÿigua ryryisü microscopio electrónico de transmission electronic
chïrecha transmisión microscope
typeipagua ryryisü microscopio electrónico de scanning electron microscope
chïrecha barrido
ärÿitagua ñúme chïrecha microscopio de iones en field ion microscope
campo
jaesa typeipagua chïrecha microscopio de sonda de scanning probe microscope
barrido
yvyvyrape japoikogua microscopio de efecto túnel tunneling microscope
chïrecha
äsy mbarepogua chïrecha microscopio de fuerza atomic force microscope
atómica
chakä chïresa microscopio virtual virtual microscope
pavaräregua chïresa microscopio de antimateria antimatter microscope
kuäsÿ chïrecha microscopio digital digital microscope
chïrirÿi chicharra eléct. electric horse mackerel
chirin rodio rhodium
chïrïpo zumbador buzzer
jopyraryï chïrïpo zumbador piezoeléctrico piezo buzzer
chïrïpo vui zumbador ligero light buzzer
pugyjopyra chïrïpo zumbador piezo acústico piezo buzzer sound
japegua chïrïpo zumbador de superficie buzzer surface
japegua soso chïrïpo zumbador de superficie intermittent surface buzzer
intermitente
kuakekatu chïrïpo zumbador empotrable buzzer recessed
chïrïpo soso zumbador intermitente intermittent buzzer
rÿikarugy chïrïpo zumbador electromagnético electromagnetic buzzer
sysyipo moimbytepa chïrïpo zumbador con oscilador buzzer oscillator with built-in
incorporado
chïrïpo ñyryiva zumbador eléctrico inalambrico electric buzzer
itaënimboÿva inalambrico
syirö räviögua chïrïpo zumbador de tono contínuo continuous tone buzzer
chïrü virus virus
hesetemyigua chïrü virus de acción directa direct action virus
oikopygua chïrü virus residente resident virus
kuatiandatagua chïrü virus de archivos virus files

- 53 -
chirÿ

rekoty pongägygua chïrü virus de sistema operativo virus system


sugua chïrü virus de macro macro virus
guenda pÿrüpugua chïrü virus de sector de arranque boot sector viruses
vyäköndygua chïrü virus bacteriano bacterial virus
aryvotagua chïrü virus de vegetales plant virus
kanguevagua chïrü virus de vertebrado vertebrate viruses
kangueÿvagua chïrü virus de invertebrado invertebrate virus
chïrügua viral viral
chïrürë antivirus antivirus
chirÿ viscoso viscous
chirÿ crítico/a critical
chirÿ nguetymyi aparato crítico critical apparatus
ara chirÿ día crítico critical day
aramboty chirÿ edad crítica critical age
haikuasÿi chirÿ edición crítica critical edition
jopyta chirÿ presión crítica critical pressure
ñeka´e chirÿ punto crítico critical point
araroyku chirÿ temperatura crítica critical temperature
chïsa dieléctrico dielectric
akäpy chïsa dieléctrico polar polar dielectric
akäpyÿva chïsa dieléctrico no polar non-polar dielectric
chïsa he´e dieléctrico dulce sweet dielectric
akäpysÿi pytajavagua dieléctrico de polarización permanent dielectric
chïsa permanente polarization
heserä rahandivesÿigua dieléctrico de behavior dielectric
chïsa comportamiento especial
heseguagy chïsa dieléctrico isotrópico isotropic dielectric
jupytypagua chïsa dieléctrico homogéneo homogeneous dielectric
sy´i chïsa dieléctrico lineal linear dielectric
syryho chïsa constante dieléctrica dielectric constant
yvytugua chïsa dieléctrico de aire air dielectric
chïsÿi minoritario minority
küñe´e chïsÿi lengua minoritaria minority language
ñembiatysy chïsÿi partidocracia minoritaria minority democracy party

ha´ämbytesÿi chïsÿi participación minoritaria minority participation


chaukaokasÿi chïsÿi manifestación minoritaria minority manifestation
kuandy chïsÿi cultura minoritaria minority culture
ñe´eä chïsÿi opinión minoritaria minority opinion
hai´andu chïsÿi informe minoritario minority report
chïsÿi aty grupo minoritario minority group
avandy chïsÿi socio minoritario minority partner
posu chïsÿi bloque minoritario minority bloc
atysy chïsÿi partido minoritario minority party
po´äsy chïsÿi patrocinio minoritario sponsored minority

- 54 -
chive

iarä chïsÿi candidato minoritario minority candidate


rä´ämy chïsÿi deporte minoritario minority sport
iñarysy chïsÿi interés minoritario minority interest
avamyi chïsÿi accionista minoritario minority shareholder
chïvaiete pequeñísimo tiny
chive menos less
rusu chive menos positivo less positive
syi chive menos negativo less negative
chive rusugui menos que más unless more
chivepo reductor reducer
änge chivepo moto-reductor moto-reducer
puemyigua chivepo reductor de velocidad speed reducer
ñaregua chivepo reductor de grasa fat reducer
ägyvy chivepo reductor coaxial coaxial reducer
rundyvei chivepo reductor helicoidal helical gear
pu´api chivepo reductor cónico conical reducer
aingogua chivepo reductor pendular pendular reducer
jere- jerese chivepo reductor eje-eje gear-shaft axis
jovakoi chivepo reductor paralelo parallel reducer
taimpogua chivepo reductor de engranaje gear reducer
sü´ÿhygua chivepo reductor de voltaje voltage reducer
poropoko chivepo masaje reductor massage reducer
anguekuegua chivepo reductor de tamaño size reducer
chombe trancar to stop
chomerö glomérulo glomerulus
chomerondy glomerular glomerular
chuandasÿi habitación room
churupo perturbar disrupt
mokua´amyi configurar configure
nimbo mokua´amyi configurar red configure network
teïporürä mokua´amyi configurar un equipo configure a computer
togue mokua´amyi configurar página page setup
eikenda mokua´amyi configurar puerto set port
pumbyry jemokua´amyi configurar el teléfono set the phone
rapepo mokua´amyi configurar router configure router
kua´andy mokua´amyi configurar programa setup program
rahaho mokua´amyi configurar correo configure email
ratakitï mokua´amyi configurar cortafuego configure firewall
myirü mokua´amyi configurar móvil mobile set
ñuanga mokua´amyi configurar paquete setup package
jepysosÿi mokua´amyi configurar extensión set extension
ngasu mokua´amyi configurar logo logo set
crookesgua pu´anduta tubos de crookes crookes tubes
die con entrada entry
sëho disparo (impulso, etc…) shot (pulse, etc ...)
ë cociente quotient
ngapagy ë cociente matemático math quotient
kuasy ë cociente intelectual intelectual quotient

- 55 -
e´a

rysÿgua ë cociente electoral electoral quotient


pasy ë cociente decimal quotient decimal
e´a recalcar stress
e´ägy gramática grammar
e´ägysy gramatical arammar
e´ipa significado meaning
eanga imaginaria imaginary
tyrëta eanga cantidad imaginaria imaginary numbers
eanga sakanda espacio imaginario imaginary space
eanga papapy número imaginario imaginary number
eanga ngue parte imaginaria imaginary part
ei magia magic
eikeä acceso access
kuarahy eikeä acceso del sol access from the sun
eikeägua suhai derecho de acceso right of access
eikeägua ñeka´e punto de acceso access point
eikeägua sareko control de acceso access control
y´upe eikeä acceso a agua potable access to safe water
eikeägua chapÿita pruebas de acceso entrance exam
eikeägua okëgy portal de acceso entrante portal
eikeä ñembi acceso libre free access
eikeäva accesado accessed
toguepe eikeäva página accesado accessed page
myiño apeangape eikeäva accesado en forma remota accessed from remote
syisy´ï eikeäva accesado contínuamente continued access
eikenda puerto port
jupigua eikenda puerto de arribada port of arrival
ra´ägy eikenda puerto deportivo sports port
repymbi eikenda puerto franco freeport
eikenda ñembi puerto libre free port
eikenda jara tomar puerto take port
eikendagua akäryta capitán de puerto port captain
ngasytagua eikenda puerto de datos data port
nimbogua eikenda puerto de red network port
jovakoi eikenda puerto paralelo parallel port
joapygua eikenda puerto serial serial port
ñengandype eikenda puerto en informática computer port
ety eikenda puerto blog port blog
joajusÿigua eikenda puerto de conexión connection port
haijapogua eikenda puerto de impresora printer port
eikepysÿi introducción introduction
eikepysÿigua ñoiterei privilegio de introducción privilage introduction
küñe´endyme eikepysÿi introducción al lenguaje introduction to language
ñengandype eikepysÿi introducción a la informática introduction to computers
sakändype eikepysÿi introducción a la astronomía introduction to astronomy

- 56 -
eikery

opagy eikepysÿi introducción general general introduction


pu´atygy eikepysÿi introducción sinfónica symphonic introduction
joguandagy eikepysÿi introducción al marketing introduction to marketing
eikery acceder to access
eikery nimbotyrehe acceder por internet internet access
mbokova ndasype eikery acceder a sitio bloqueado access blocked site
ngasytape eikery acceder a datos access data
mbapope eikery acceder al trabajo access to work
kua´asasÿipe eikery acceder a la información access to information
einda alojamiento
purukoi einda alojamiento compartido shared hosting
mbapondy einda alojamiento profesional professional hosting
apu´aty einda apt alojamiento web web hosting
temimbo´etarä einda alojamiento para alumnos accommodation for
students
reietegua einda alojamiento gratuito free accommodation
angatagua einda alojamiento de imágenes image hosting
me´ejevypo einda alojamiento revendedor reseller hosting
ambyrygy einda alojamiento turístico tourist accommodation
eindagua japorä plan de alojamiento hosting plan
eisuvyö cubo cube
eisuvyöre anticubo anticubo
eisuvyöresu hipercubo hypercube
eisy eisuvyö cubo mágico magic cube
pagusu eisuvyö cubo gigante giant bucket
ytygua eisuvyö cubo de basura dustbin
eisy mágica magic
eja renuncia resignation
ejevy réplica reply
ejevygua suhai derecho de réplica right of reply
añetete ejevy réplica original original reply
arahatagua ejevy réplica de relojes reply watches
ejevyre contraréplica contrareply
mymba ejevy réplica animal reply animal
ekä definir define
yvynonde ekä definir frontera define border
aranonde ekä definir el futuro define the future
ykyö ekä definir postura define position
ekäpo define/definidor define / definer
opagy ekäpo definidor general general definer
tavañusy ekäpo definidor provincial provincial definer
tajyguegua ekápo definidor de músculo muscle definer
ä´ño ekäpo elemento definidor defining element
ñosy ekäpo definidor independiente defining independent
ekäsÿi definición definition
ekäsÿi vuate alta definición high definition

- 57 -
ëkuo

japomante ekäsÿi definición práctica working definition


je´egua ekäsÿi definición nominal nominal definition
esäkua´agy ekäsÿi definición analítica analytical definition
vysÿ ekäsÿi definición sintética synthetic definition
ëkuo lógico/a logic/al
rusugy ëkuo positivismo lógico logical positivism
ëkuo rokë puerta lógica logic gate
apt ëkuo web lógico web software
angypyi ëkuo estado lógico logical state
pongäpo ëkuo operador lógico logical operator
jereko ëkuo marco lógico logframe
ëkuo jokoha soporte lógico software
ägua ëkuo lógica natural natural logic
embi´a salva saves
jepopetetagua embi´a salva de aplausos round of applause
äpa embi´a salva entera saves entire
embi´a toÿsä salva fría saves cold
embi´agua karai señor de salva mr rescue
emyiÿ aestable aestable
sysyipo emyiÿ oscilador aestable aestable oscillator
tamyryipo emyiÿ multivibrador aestable aestable multivibrator
kua´amysÿi emyiÿ configuración aestable aestable configuration
emyiÿ tapety circuito aestable aestable circuit
emyiÿ chalaja modo aestable mode aestable
oikohosÿi emyiÿ funcionamiento aestable aestable functioning
pongäsyi emyiÿ operación aestable operation aestable
emyiÿ mbapo trabajo aestable work aestable
endusÿi expresión expression
endusÿigua ämbi libertad de expresión freedom of expression
retegua endusÿi expresión corporal body expression
ta´angy endusÿi expresión gráfica graphic expression
kuäsÿ endusÿi expresión digital digital expression
endybuatypo compilador compiler
endybuatypo joaväpa compilador cruzado cross compiler
jo´apepondie endybuatypo compilador con montador compiler with assembler
endybuatypoño autocompilador autocompiler
endybuatypohesyi metacompilador metacompiler
endybuatypo´o descompilador decompiler
engue sección section
pu´api engue sección cónica conic section
ietesy engue sección política political section
engue saÿyu sección amarilla yellow section
kuñanda engue sección femenina women's
avarai engue sección masculino male section
vaporekosÿi engue sección sindical association section
enguvy holmio holmium
ënsy níquel nickel
py´ÿ ënsy níquel puro pure nickel

- 58 -
epy

ënsygua je´aku aleación de níquel nickel alloy


ënsytaë ferroníquel ferronickel
eñosÿi solamente only
epy valor asset
haeteño epy valor absoluto absolute value
moi´ä epy valor agregado value added
epy joapyva valor añadido value added
papahaipe epy valor en cuenta declared values
epata epyta valores declarados declared values
rovagy epy valor facial face value
je´egua epy valor nominal nominal value
mbua´eÿ epy valor normal normal value
pomoipa epy valor recibido value received
jeserova epy valor relativo relative value
epytagua avuö cartera de valores securities portfolio
äërë epy título valor securities
epygua kua´anga teoría del valor theory of value
epyndie con valor with value
hepygy epy valor económico economic value
epytagua boko bolsa de valores stock market
ava´ägua epy valor humano human value
epy japyrÿ factor valor factor value
ñeka´etape epy valor en puntos point value
epy asë perder valor lose value
apoño epy valor sostenible sustainable value
rovakatugua epy valor variable variable value
epyï tasa rate
mbapygua epyï tasa de empleo employment rate
mbapy´ogua epyï tasa de desempleo unemployment rate
reñoigua epyï tasa de natalidad birth rate
iñarysygua epyï tasa de interés interest rate
rogagy epyï tasa inmobiliaria real estate rates
kua´arapendy epyï tasa logística sustainment rate
jo´ajevygua epyï tasa de recargo rate surcharge
epyïtagua laja tipos de tasas types of fees
rovasÿigua epyï tasa de cambio exchange rate
ekäsÿigua epyï tasa de definición rate definition
kakua´asÿigua epyï tasa de crecimiento growth rate
epyjara cobrar charge
epyre vale ok
ñetegua epyre vale real real worth
ijaytytagua epyre vale de alimentos worth of food
erä cumple meets
ëreä niobio niobium
ëgua postre dessert
eräpo cumplir meet
opavandi eräpo cumplir con todos comply with all
eräpohaguere por cumplir to meet

- 59 -
ëreko

teï me´ëä eräpo cumplir un deber perform a duty


teï ñe´epo eräpo cumplir una orden comply with a direction
aravo eräpo cumplir horario meet schedule
teï tembiapo eräpo cumplir un encargo meet schedule
teï potaha eräpo cumplir un deseo perform a task
ëreko cálculo calculation
saëkasägy ëreko cálculo aritmético calculation
numeracy
ñekarägy ëreko cálculo algebraico algebraic calculation
ndajoheguigua ëreko cálculo diferencial differential calculus
ñÿpapagy ëreko cálculo infinitesimal infinitesimal calculation
kepya ëreko cálculo integral integral calculus
aporäëkuo ëreko cálculo proposicional propositional calculus
ñangarekogua ëreko cálculo prudencial prudential calculation
ërekogua togue hoja de cálculo spreadsheet
äsÿogua ëreko cálculo mental mental calculation
yvuagua ëreko cálculo renal kidney stone
ndivehogua ëreko cálculo relacional relational calculation
arapasÿi ëreko cálculo de vencimiento calculation of maturity
iñarysytagua ëreko cálculo de interés interest calculation
ërekogua japory método de cálculo calculation method
me´erepygua ëreko cálculo de precio price calculation
ërekogua sungy cuadro de cálculo box calculation
moï´äsÿigua ëreko cálculo de instalación calculation setup
aragua ëreko cálculo de tiempo calculation time
heterägua ëreko cálculo de estructura structure calculation
pÿhogy ëreko cálculo actuarial actuarial
spreadsheet
ërekogua toguerandu planilla de cálculo spreadsheet
erendyë identificar identify
pe hepyetegua erendyë identificar lo valioso identify the value
o´a erendyë identificar causa identify cause
ñany erendyë identificar planta identify plant
erendyëpo identificador identifier
kua´aruü erendyëpo software identificador id software
kuäsÿ erendyëpo identificador digital digital id
ñugua erendyëpo identificador de campo identifier field
ñehenoigua erendyëpo identificador de llamada caller id
ngytagua erendyëpo identificador de colores color id
erendyëpo amboty código identificador identifier code
ëry azúcar sugar
esa óptico/a optical
akuachë esa ángulo óptico optical angle
suru esa densidad óptica optical density
imbe esa disco óptico optical disk
poi esa fibra óptica optical fiber
saho esa lector óptico optical reader

- 60 -
esa´anga

rapejy esa nervio óptico optic nerve


esa pykuachëju pirámide óptica optic pyramid
esape plano óptico optical plane
rÿitiri esa rayo óptico optical beam
vuy esa tálamo óptico optic thalamus
mbysa esa telégrafo óptico optical telegraph
jokoha esa soporte óptico optical media
ngujachï esa mini mouse óptico mini optical mouse
rekoty esa sistema óptico optical system
haianga esa diseño óptico optical design
vyndu esa arte óptico optical art
japoiko esa efecto óptico optical effect
pÿrüpo esa generador óptico optical generator
esa rendö banco óptico optical bench
väräsy esa material óptico optical material
haiha esa lápiz óptico optical pen
kua´apo esa técnico óptico optical technician
sua esa zoom óptico optical zoom
esa´anga holograma/holografía hologram / holography
esa´angagua ta´asä video holográfico holographic video
esa´angagua anga imagen holográfica holographic image
chïndutagua esa´anga holografía de microondas microwave holography
esa´angagua ta´anga figura holográfica figure holographic
myimba esa´anga holografía dinámica dynamic holography
esäkua análisis analysis
syesagy esäkua análisis clínico clinical analysis
teko´ägy esäkua análisis cualitativo qualitative analysis
ta¨ägy esäkua análisis cuantitativo quantitative analysis
akaësasÿi esäkua análisis dimensional dimensional analysis
ndutygua esäkua análisis espectral spectral analysis
japyrÿgua esäkua análisis factorial factorial analysis
kuäsÿgua esäkua análisis digital digital analysis
avarepygua esäkua análisis financiero financial analysis
tuvygua esäkua análisis de sangre blood analysis
rekotygua esäkua análisis de sistema system analysis
ietesÿi esäkua análisis político political analysis
ñe´esy esäkua análisis literario literary analysis
hepygy esäkua análisis económico economic analysis
nimbotagua esäkua análisis de redes network analysis
ra´ägua esäkua análisis de juego game analysis
kua´apo esäkua análisis técnico technical analysis
akäpyrüi esäkua análisis fundamental fundamental analysis
bokondygua esäkua análisis bursátil stock analysis
rekogua esäkua análisis de conducta analysis of behavior
esareko controlar to control
hyi esareko controlar peso weight control
puemyi esareko controlar la velocidad speed control

- 61 -
esarekokatu

jehapy esareko controlar incendio fire control


mbapo esareko controlar el trabajo work control
pe nduho esareko controlar el pulso pulse control
eikeä esareko controlar acceso access control
esarekokatu controlable controllable
eikeä esarekokatu acceso controlable controlled access
ñokärä esarekokatu robot controlable controllable robot
esarekokatu japyrÿ factor controlable controllable factor
esarekokatu rätyndo problema controlable controllable problem
esarekokatu ngatukosÿ retención controlable retention controllable
kakuasy esarekokatu inflación controlable controllable inflation
esarekokatuÿ incontrolada/o uncontrolled
havë´usÿi esarekokatuÿ corrosión incontrolada uncontrolled corrosion
esarekokatuÿ jehapy quema incontrolada uncontrolled burning
jasesÿi esarekokatuÿ liberación incontrolada uncontrolled release
esarekokatuÿ pysombisÿi expansión incontrolada uncontrolled extending
ñaky esarekokatuÿ humedad incontrolada uncontrolled humidity
esarekokatuÿ vyrakytï tala incontrolada uncontrolled logging
esarekokatuÿ japomante práctica incontrolada uncontrolled practice
mbaretevai esarekokatuÿ violencia incontrolada uncontrolled violence
kua´asasÿi esarekokatuÿ información incontrolada uncontrolled information
retäsëkasÿi esarekokatuÿ inmigración incontrolada uncontrolled immigration
ñoijeheguasÿi esarekokatuÿ proliferación incontrolada uncontrolled proliferation
pirakutu esarekokatuÿ pesca incontrolada uncontrolled fishing
esÿi valencia valency
ÿhai esÿi valencia química valency chemistry
äsygua esÿi valencia atómica atomic valence
esÿigua papapy número de valencia number of valence
esÿigua ndypyta electrones de valencia valence electrons
ä´ñotagua esÿi valencia de los elementos valence of the elements
esÿigua haipe banda de valencia valence band
etepe a punto, en punto to point, in point
eypo rutherfordio rutherfordio
gäse milla mile
yvyguai gäse milla terrestre terrestrial mile
ÿrusugua gäse milla marina o náutica marine or nautical miles
gäseapy cuarto de milla quarter mile
gasu uranio uranium
gasugua rano´osÿi enriquecimiento de uranio uranium enrichment
gasu rano´ova uranio enriquecido enriched uranium
gasu piruja uranio empobrecido depleted uranium
gasü capitel capital
nguekoi gasü capitel compuesto capital consisting
ipyte gasü capitel corintio corinthian capital
jaü gasü capitel dórico doric capital

- 62 -
gauru

je´ë gasü capitél jónico ionic capital


itaky gasü capitel toscano tuscan capital
gauru masa mass
äsygua gauru masa atómica atomic mass
irataegua gauru masa coral mass coral
satïgua gauru masa del claro mass of clear
tuvygua gauru masa de la sangre mass of blood
pytügua gauru masa de oscuro mass of dark
ndytygua gauru masa gravitatoria gravitational mass
ngyagua gauru masa molecular molecular mass
gaurume´e dar masa give mass
gaurume en masa in mass
gaurupemoï poner a masa making dough
gaurugua nduty espectro de masa mass spectrum
gaurugua ndutyäse espectrómetro de masas mass spectrometer
vyÿgua gauru masa inercial inertial mass
raesugy gauru masa convencional conventional mass
gaurugua japovä defecto de masa mass defect
rävy gauru masa molar molar mass
goy gen gene
goyndy genética genetics
arapykua´a goyndy ingeniería genética genetic engineering
kua´asasÿi goyndy información genética genetic information
goyndy endusÿi expresión genética gene expression
sëy goyndy deriva genética genetic drift
goyndy amboty código genético genetic code
ngyagua goyndy genética molecular molecular genetics
mendiaragua goyndy genética mendeliana mendelian genetics
yvypora goyndy genética humana human genetics
avatatygua goyndy genética de poblaciones population genetics
ararovagy goyndy genética evolutiva evolutionary genetics
pohänoharagua goyndy genética médica medical genetics
mbuasosÿi goyndy alteración genética genetic alteration
rovaje goyndy modificación genética genetic modification
guagÿ análoga analogous
guagÿ siri señal análoga analog signal
guagÿ heterä estructura análoga similar structure
papahai guagÿ cuenta análoga analogous account
ta´angary guagÿ televisión análoga analog television
kuäsÿ/guagÿ hasapo convertidor digital/análoga digital / analogue converter
puakua guagÿ cámara análoga analog camera
ta´angarÿi guagÿ fotografía análoga analog photography
aravo guagÿ hora análoga similar hours
tapety guagÿ circuito análogo analogue circuit
guaha criba screening
ryryipo guaha criba vibradora vibrating screen
pepuapugua guaha criba de tambor drum sieve

- 63 -
guara

potïñoho guaha criba autolimpiante self-screening


myiÿ guaha criba estática static screen
jeregÿ guaha criba rotativa rotary screen
guahevea importante important
guara avalancha avalanche
ytäigua guara avalancha de nieve snow avalanche
guaragua aipo riesgo de avalancha risk of avalanche
koinda guara avalancha secundaria secondary avalanche
guaragua kosa transitor de avalancha transistor avalanche
guara süichä nivel avalancha flood level
teinda guara avalancha primaria primary avalanche
guarame nduko diodo en avalancha diode in avalanche
guaragua ara tiempo de avalancha avalanche time
kundagy guara avalancha térmica thermal avalanche
guarame ngoviaposÿi multiplicación en avalancha multiplication in avalanche
guaragua japoiko efecto de avalancha avalanche effect
guarare jeka ruptura por avalancha by avalanche breakdown
guaragua ta´anduko fotodiodo de avalancha avalanche photodiode
guara rusu avalancha positiva positive avalanche
heserysÿi guararehe conducción por avalancha driving avalanche
hoäsakosÿi guararehe interrupción por avalancha interrupted by avalanche
mboharajeä guararehe disrupción por avalancha disruption by flood
kosagui atypo colector del transistor collector transistor
guare respuesto replacement
pengarä guare respuesto para monitor response monitor
puakuarä guare respuesto para cámara camera response
apojovaisa guare intercambio respuesto exchange replacement
guaregua ngatuha bateria de respuesto battery replacement
guasusÿi ensanchamiento widening
ägua guasusÿi ensanchamiento natural natural broadening
ndutygua guasusÿi ensanchamiento de espectro widening spectrum
pu´andugua guasusÿi ensanchamiento de tubo flare pipe
kanguegua guasusÿi ensanchamiento óseo bony enlargement
guata marcha march
guatajevy marcha atrás back march
guata pua´epe a toda marcha full speed
guata tu´u marcha forzada forced march
guata jara tomar la marcha make progress
guata je´akoi doblar la marcha bending motion
emboguatapÿrü poner en marcha start
guatagua ñe´epo orden de marcha order of march
retesugua guata marcha atlética athletic running
mbua´eÿ guata marcha normal normal running
añete guata marcha real real progress

- 64 -
guata/ñe´e

tovaiava guata marcha opositora opposition march


guata/ñe´e transm-receptor-portátil transm-receptor-portable
guataha via route
guataha pesu via ancha broad route
jovaingue guataha via contenciosa legal action
ygua guataha via de agua water leak
kua´andusÿigua guataha via de comunicación route of communication
itaëgua guataha vía férrea ferreous route
guataha nda´i vía estrecha narrow rail
guvösÿi guataha vía gubernativa governmental route
guataha rykue vía húmeda humid route
guataha mano vía muerta siding
avagua guataha vía pública public route
guataha pue vía rápida rapid route
upeguapa guataha vía reservada reserved route
guatahakä vía seca dry route
guataharehe por vía for route
jurugua guataha vía oral oral route
ryho guataha vía recta straight route
guatahagua vial road
guataho recorrer travel go
tape guatahorä camino por recorrer route to travel
rapehü guatahorä ruta para recorrer route to cross
vypuandy guataho recorrer el mundo travel the world
guatahopa recorrida/o traveled
yvyrangy guatahopa recorrido geográfico geographical tour
aptrehe guatahopa recorrido por la web tour of the web
vytunda guatahopa recorrido aéreo air travel
guatahy excursión excursion
äkäpo guatahy planear excursión trip planning
guatahygua rahape guía de excursión tour guide
jepytaty guatahy excursión organizada organized excursions
guatahyapo hacer una excursión do an excursion
guatahyi soporta supports
pundu guatahyi soporta audio support audio
kohyi pe rÿihyi soporta la carga supports the load
kuatiandaja guatahyi soporta archivo adjunto to support attached file
guatahyipo soportar to support
guatahyipo araroykupe soportar la temperatura to support the temperature
añapy guatahyipo soportar amenaza to support threat
rÿihyi pe kohyipo soportar la carga to support the load
ryryisü haikuesusÿi soportar documentación support electronic
guatahyipo electrónica documentation
ryryisü mbaykoha soportar dispositivo electronic support
guatahyipo electrónico
aku guatahyipo soportar calor withstand heat
guatapo marchar march
guatapogua aravo hora de marchar time marching

- 65 -
guatï

apouka guataporä obligar a marchar forced to march


tava´ari guatapo marchar sobre la ciudad marching on the city
guatï resorte spring
rahatyrygua guatï resorte de tracción spring traction
jopysÿigua guatï resorte de compresión compression spring
pokasÿigua guatï resorte de torsión torsion spring
pu´api guatï resorte cónico conical spring
hojere guatï resorte espiral spiral spring
sangape guatï resorte laminar laminar spring
kuachëkoi guatï resorte cuadrado spring square
mbopegua guatï resorte de flexión bending spring
guatï ñuareko guarda resorte guard spring
gue apagar (abreviado) off (short)
e moisä mbogue apagar el ordenador turn off the computer
yndie gue apagar con agua water turn off
gue ha ndy apagar y encender turn off and turn on
teï jehapy gue apagar un incendio extinguish a fire
ta´angapo gue apagar el televisor turn off the tv
guenda sector sector
kyusÿi guenda sector esférico spherical sector
teinda guenda sector primario primary sector
koinda guenda sector secundario secondary sector
avagua guenda sector público public sector
mepota guenda sector servicios services sector
hapygua guenda sector terciario tertiary sector
japondygua guenda sector industrial industrial sector
yikogua guenda sector naval naval sector
kokuery guenda sector agropecuario agricultural sector
sagua guenda sector visual visual sector
avatygua guenda sector social social sector
avaitegua guenda sector privado private sector
ñugua guenda sector rural rural sector
äreko guenda sector salud health sector
kuandygua guenda sector cultural culture sector
kuagÿry guenda sector tecnológico technology sector
guepa apagón blackout
ñyryiva guepa apagón eléctrico power blackout
syäregua guepa apagón global total blackout
guepa guasu gran apagón major blackout
jachagy guepa apagón analógico analogue switch-off
guepava apagado/a shutdown
tïsu guepava cal apagada slaked lime
ndivurata guepava volcán apagado extinct volcano
pueho guepava apagado rápido fast shutdown
rekotygui ñembogue apagado del sistema system shutdown
rätyndota guepavagua problemas de apagado shutdown problems
ndypo/guepava encendido/apagado on / off
rusueteÿ guepava apagado incorrecto off wrong
guepavaño apagado automático automatic shutoff

- 66 -
guesy

guepavagua ara tiempo de apagado shutdown time


guepavagua puä botón de apagado shutdown button
pueri guepava apagado ultrarápido ultrafast shutdown
sapuaitegua guepava apagado momentáneo off momentary
guepa ha pÿrüjevy apagado y reinicio shutdown and restart
guepava japoiko efecto apagado off effect
guepavagua hoÿke secuencia de apagado shutdown sequence
jachagy guepava apagado analógico analog shutdown
guepavaño autoapagado auto-off
änge guepava motor apagado engine off
guesy calcio calcium
ijaytytame guesy calcio en los alimentos calcium in foods
karusäme guesy calcio en la dieta calcium in the diet
guesygui japoikota efectos del calcio effects of calcium
guesygua vuta fuentes de calcio sources of calcium
guesÿï rutenio ruthenium
gueve lento/a slow
puakua gueva cámara lenta slow chamber(camera)
itatï gueva caliza lenta limestone slow
uhe gueve manjar lento delicacy slow
teÿry gueve neutrón lento slow neutron
pyasa gueve paso lento slowly
kypyivy´ü gueva pólvora lenta powder slow
rata gueva fuego lento slow fire
mano gueva muerte lenta slow death
hasandyty gueva tránsito lento slow transit
oikohosÿi gueva funcionamiento lento running slow
kakua´asÿi gueva crecimiento lento slow growth
gueveterei bastante lento slow enough
pymyi gueva paso lento slow step
myisÿi gueva movimiento lento slow movement
gueve jevy lento retorno slow return
kenga gueva sueño lento slow dream
syrynda gueva carril lento slow rail
kua´aryty gueve conocimiento lento slow knowledge
guevehosy lentamente slowly
guevi retraso-retroceso delay - setback
äsÿogua guevi retraso mental mental delay
kuñamba´asy guevi retraso menstrual menstrual delay
mbo´egua guevi retraso escolar school delay
ä´änge guevi retraso psicomotor psychomotor delay
kuagÿry guevi retraso tecnológico technological delay
kakua´asÿiguigua guevi retraso del crecimiento delay of the growth
vytunda guevi retraso aéreo air delay
puahu guevi nuevo retraso eew delay
avapy´ary guevi retroceso democrático democratic setback
guevigua jeagy algoritmo de retroceso algorithm of setback
akäräpu´a ha guevi progreso y retroceso progress and setback

- 67 -
gueviandu

kuandygua guevi retroceso cultural cultural setback


yvyratyta guevi retroceso de bosques setback of forests
hepygy guevi retroceso económico economic setback
angagua guevi retroceso actual current setback
koveägua guevi retroceso ambiental environmental setback
guevirë anti retroceso anti setback
gueviandu reflexión reflection
sagua gueviandu reflexión óptica optical reflection
ndyguigua gueviandu reflexión de la luz reflection of the light
rangasäicha gueviandu reflexión especular reflection to speculate
ietesÿi gueviandu reflexión política political reflection
puguigua gueviandu reflexión del sonido reflection of the sound
retekope gueviandu reflexión en física physical reflection
guevihogua adversa/o adverse
guevihogua ndupÿrü reacción adversa adverse reaction
guevihogua poravosÿi selección adversa adverse selection
guevihogua apearoyku clima adverso adverse climate
guevihogua yvyranga geografía adversa adverse geography
guevihogua ngue parte adversa adverse part
guevihogua tyängue racha adversa adverse squall
guevinda retorno return
guevinda po´i retorno angosto narrow return
rekösä guevinda retorno previsto foreseen return
syryhangugua guevinda retorno de carro return of car
pongäsyi guevinda operación retorno return operation
ñeka´e guevindaÿa punto sin retorno point without return
guevingarusÿi realimentación feedback
akäporä guevingarusÿi realimentación inteligente intelligent feedback
guevingarusÿiguigua ronga proceso de la realimentación process of the feedback
guevingarusÿi syi realimentación negativa negative feedback
guevingarusÿi rusu realimentación positiva positive feedback
py´agy guevingarusÿi realimentación digestiva digestive feedback
guevingarusÿigua suäpo amplificador de amplifier of feedback
realimentación
jueväre guevingarusÿi realimentación por relevancia feedback for relevancy
nondepuaë guevingarusÿi realimentación precóz early feedback
jurugua guevingarusÿi realimentación oral oral feedback
guevingarusÿigua andyty síndrome de realimentación syndrome of feedback
guevingarusÿigua nimbo red de realimentación network(net) of feedback
guevingarusüiguigua teoría de la realimentación the feedback theory
kua´anga
guevingarusÿigua agätysÿi ganancia de realimentación profit of feedback
guevingarusÿigua rekoty sistema de realimentación system of feedback

- 68 -
guevipava

sy´igysÿi guevingarusÿire linealización por feedback linearing


realimentación
guevingarusÿiño realimentación automática automatic feedback
guevingarusÿiguigua sareko control de la realimentación control of the feedback
ngasytagua guevingarusÿi realimentación de datos feedback of information
guevipava retrasada delayed
äsyögua guevipava retrasada mental mentally retarded
rÿihyi guevipava carga retrasada delayed loading
potypÿrü guevipava floración retrasada delayed flowering
aravo guevipava hora retrasada hours delayed
juhusÿi guevipava detección retrasada delayed detection
ñe´ehai guevipava carta retrasada letter delayed
sënda guevipava salida retrasada delayed exit
pyrasasÿi guevipava gratificación retrasada delayed gratification
ñandusÿi guevipava sensibilidad retrasada sensitivity delayed
pehyi guevipava sueño retrasada delayed sleep
guevipo regresar-retrasar back-delay
pe myiho guevipo retrasar el viaje trip delay
repyme´e guevipo retrasar la paga delaying payment
mbo´epytape guevipo retrasar en los estudios delay in studies
akäpu´ä guevipo retrasar el desarrollo delay the development
araraha guevipo retrasar el reloj back the clock
poihosÿi guevipo retrasar el lanzamiento delay the launch
kakua´asÿi guevipo retrasar el crecimiento slow growth
jehononde guevipo retrasar el avance slow progress
pomoi guevipo retrasar la entrega delay delivery
kenda guevipo retrasar la entrada delay the entry
arangue guevipo retrasar el periodo delay period
rasame´e guevipo retrasar negociación negotiation delay
ararü´äsÿi guevipo retrasar el envejecimiento delay aging
araroÿty guevipo retrasar la edad delaying the age
teï kuatiañe´e guevipo regresar un libro return a book
pokoÿ guevipo regresar intacto return intact
myiho/guevipo avanzar/regresar forward / back
posupe guevipo regresar al poder return to power
guevipo potaitepe a punto de regresar about to return
kuatiandape guevipo regresar a archivo return to archive
guevisÿi regresión regression
gui de, desde of, from
poguatagui de gestionar from
manage
angarërïgui de película of movie
moinguesÿigui de inyección of injection
mepogui de servicio of service
apegui desde ya from already

- 69 -
guioiko

ÿjaposÿiguigua desde la creación since the creation


reñosÿigugua desde el nacimiento from birth
vyguigua desde abajo from below
teïhastegui desde un puente from a bridge
angagui desde ahora from now
guioiko dependiente dependent
guioikogÿ dependencia dependence
guioikondy parasitismo parasitism
guÿägua guioiko dependiente intestinal dependent intestinal
guioiko chïrü virus dependiente dependent virus
vyäköndygua guioiko dependiente bacteriano dependent bacterial
guioikondygua ko cnk resistor dependiente de la luz light dependent resistor ldr
ldr
guioikosü´ÿgui ko resistor dependiente del voltage dependent resistor
voltaje
gy´ä leptón lepton
gÿäsÿi balístico ballistic
gÿäsÿikosa transistor balístico ballistic transistor
japory gÿäsÿi método balístico ballistic method
kua´anga gÿäsÿi teoría balística ballistic theory
kyö gÿäsÿi balística forense forensic ballistics
gÿäsÿimyisÿi movimiento balístico ballistic movement
gÿäsÿimyi acción balística ballistic action
gÿäsÿigua kuatiapo manual de balística manual ballistics
jovaisasÿi gÿäsÿi comparación balística ballistic comparison
sambyposÿi gÿäsÿi entrenamiento balístico ballistic training
pakua´a gÿäsÿi pericia balística ballistics expertise
gÿäsýi kapu arma balística gun ballistics
gÿäsÿigua pavaräme en materia de balística on ballistics
gÿäsÿi aingo péndulo balístico ballistic pendulum
hyepygua gÿäsÿi balística interior interior ballistics
gÿäsÿi nguepi proyectil balístico ballistic missile
gÿäsÿi chapÿi prueba balística ballistic test
ñugua gÿäsÿi balística de campo ballistics field
pakuapo gÿäsÿi perito en balística ballistics expert
gÿäsýi ha pakua´a balística y pericia ballistics and skill
gÿäsÿi horägy trayectoria balística ballistic trajectory
raesugy gÿäsýi balística convencional conventional ballistic
gÿäsÿi kapu mbua´eÿ arma balística normal gun ballistics normal
jasarÿigua gÿäsÿikapu arma balística de inducción gun ballistics induction
aisuÿva gÿäsÿitaguakapu armas balísticas prohibidas ballistic weapons banned
kyäranda gÿäsÿi cohete balístico ballistic rocket
gyry segmento segment
repyme´endagua gyry segmento de mercado market segment
kyusÿi gyry segmento esférico spherical segment
ryhogua gyry segmento de recta line segment
gyry muaëpo construir segmento segment construction

- 70 -
ha`yä

sÿi ha gyryta lineas y segmentos lines and segments


koveägua gyry segmento ambiental environmental segment
jerengo gyry segmento curvo curved segment
syho gyry segmento recto straight segment
teïgyrype joajuva conectado a un segmento connected to a segment
ruvyndugua gyry segmento venoso venous segment
gyry rë´ä segmento maestro master segment
sakandasÿi gyry segmento espacial space segment
purorygua gyry segmento musical musical segment
pÿrügua gyry segmento inicial initial segment
tapykuegua gyry segmento posterior later segment
ha`yä triple triple
mbujape ha´yä estrella triple triple star
ha´yä popo triple salto triple jump
ñeka´e ha´yä punto triple triple point
jukesÿi ha´yä vacuna triple triple vaccine
yvynonde ha´yä triple frontera triple frontier
ha´ä jugar play
ha´ä mbarete jugar fuerte play hard
ha´ä potï jugar limpio play fair
ha´á ky´a jugar sucio play dirty
teïñe´ehai ha´ä jugar una carta play a card
syipe ha´ä jugar en linea play online
sungy ra´ä jugar el ajedréz play chess
ha´ä ha ñembo´euka jugar y aprender play and learn
poy ha´ä jugar al póker play poker
ha´äho ir,concurrir go, come
eravosÿipe ha´äho concurrir a elección go to election
ha´ähosÿi concurrente concurrent
tyrëta ha´ähosÿi cantidad concurrente amount concurrent
ñengasÿi ha´ähosÿi computación concurrente concurrent computing
kua´andysÿi ha´ähosÿi programación concurrente concurrent programming
ha´ähosÿi mbapo trabajo concurrente concurrent work
ha´ähosÿihai texto concurrente concurrent text
haianga ha´ähosÿi diseño concurrente concurrent design
arapykua´a ha´ähosÿi ingeniería concurrente concurrent engineering
ha´ähosÿi mbarepo fuerza concurrente concurrent force
ha´ähosÿi rekoty sistema concurrente concurrent system
akapu´ä ha´ähosÿi desarrollo concurrente concurrent development
rahareko ha´ähosÿi terapia concurrente concurrent therapy
ha´ämbyte participar participate
teïatygua ha´ämbyte participar de una reunión part of a reunion
pumbyryrpi ha´ämbyte participar por teléfono participate by telephone
jera¨äme ha´ämbyte participar en concurso participate in contest
ha´äpa aprobado approved
opagy ha´äpa aprobado general general approved

- 71 -
ha´ärenda

pengue ha´äpa aprobado parcial partial approved


asugy ha´ápa reglamento aprobado regulations approved
ha´äpahai texto aprobado approved text
jembe´u ha´äpa caso aprobado approved case
räporä ha´äpa proyecto aprobado project approved
sugyguare ha´äpa aprobado por mayoría approved by a majority
ha´ärenda admisión admission
ha´ärendagua suhai derecho de admisión right of admission
pytaja ha´ärenda admisión permanente permanent admission
ha´ärendagua ronga proceso de admisión admission process
ha´ärendagua ïranda oficina de admisión admissions office
ha´ärendagua atypo colector de admisión collector of admission
ha´ärendagua chapÿi prueba de admisión admission test
ha´ärendaÿ sin admisión without admission
ha´ärendagua sareko control de admisión admission control
ha´ärendagua mepo servicio de admisión admission service
ha´ärendagua angalagy modalidad de admisión mode of admission
ha´ärendagua jureteë solicitud de admisión application for admission
ha´ärendagua ñoteï unidad de admisión unit admission
ha´eñogua específico/a specific
ha´eñogua aku calor específico specific heat
retembuai ha´eñogua enfermedad específica specific disease
ha´eñogua hyi peso específico specific weight
ha´eñogua mbogua filtro específico specific filter
ha´eñogua pyte consumo específico specific consumption
ha´eñogua ichene antígeno específico specific antigen
ha´eñogua chïö test específico specific test
ha´eñogua ñanduvai trastorno específico specific disorder
ha´eñogua asy dolor específico specific pain
ha´eñogua avame´ehyi impuesto específico specific tax
ha´eñogua kua´andy programa específico specific program
ha´eñogua jehu evento específico specific event
ha´eñogy tembiasosy temario específico special features
ha´eñogua väräsy material específico specific material
ha´eñogua rakusýi calentamiento específico specific heat
ha´eñogua kua´aruü software específico specific software
ha´eñohai especificacion specification
kua´ary ha´eñohai especificacion técnica technical specification
apyäsa ha ha´eñohaita normas y especificaciones standards and
specifications
oikosÿi ha´eñohai especificación funcional functional specification
ndyryngagua ha´eñohai especificación de hardware specification of hardware
jara´ägua ha´eñohai especificación de enlace specification link
ha´eñohai reteko especificación física physical specification
ha´eñohaitagua vyrape tabla de especificaciones table specifications
ha´eñohaitagua küñe´endy lenguajes de especificaciones specification languages

- 72 -
haeñopo

ñengagua ha´eñohaita especificaciones de la specifications of the computer


computadora
rekotygua ha´eñohaita especificación del sistema system specification
temyi ha´eñohai especificación mecánica mechanical specification
haianga ha ha´eñohaita diseño y especificaciones design and specifications
muangygua ha´eñohai especificación del modelo model specification
rovasÿipe jara ha´eñohaita especificaciones sujetas a specifications subject to
cambio change
mbaykohaguigua especificaciones del device specifications
ha´eñohaita dispositivo
japongaguigua ha´eñohaita especificaciones del formato format specifications
haeñopo aislador insulator
haeñopo sÿingue cinta aisladora insulator tape
chïndugua haeñopo aislador de microonda microwave isolator
imbegua haeñopo aislador de disco disc insulator
haeñopo ñyryiva aislador eléctrico electrical insulator
väräsy haeñopo material aislador insulator material
tavÿagy haeñopo aislador polimérico polymer insulator
poikuchïgua haeñopo aislador de varilla insulator rod
syivygua haeñopo aislador de porcelana porcelain insulator
rÿindugy haeñopo aislador galvánico galvanic isolator
pu´api haeñopo aislador cónico conical insulator
raÿisy haeñopo aislador espiga pin insulator
haeñopo vykaigua aislador cerámico ceramic insulator
japondygua haeñopo aislador industrial industrial insulator
haeñopo oikoa aislador activo active isolator
tesagua haeñopo aislador óptico optical isolator
hu´üsÿ haeñopo aislador plástico plastic insulator
oikoÿä haeñopo aislador pasivo passive isolator
pundugua haeñopo aislador de audio audio isolator
mbytembe haeñopo aislador intermedio intermediate insulator
ngatuhagua haeñopo aislador de bateria battery isolator
yvygua haeñopo aislador de tierra ground isolator
povynda haeñopo aislador carrete spool insulator
gaurugua haeñopo aislador de masa mass insulator
retemyi haeñopo mecanismo aislador isolating mechanism
nduvägua haeñopo aislador de frecuencia frequency isolator
ëkatupo haeñopo aislador retractable retractable isolator
myirü haeñopo aislador móvil insulator mobile
pörugua haeñopo aislador stándard standard insulator
syryïgua haeñopo aislador de corriente current isolator
ta´asägua haeñopo aislador de video video insulator
haeñosÿi aislamiento isolation
ha´eñosÿi roykugua aislamiento térmico thermal insulation

- 73 -
haeñote

ha´eñosÿi pugy aislamiento acústico acustic insulation


ha´eñosÿigua kuatiapo manual de aislamiento manual isolation
ha´eñosÿigua retemyi mecanismo de aislamiento isolation mechanism
ha´eñosÿigua süichä nivel de aislamiento isolation level
ha´eñosÿigua väräsy material de aislamiento insulation material
arambygua ha´eñosÿi aislamiento temporal temporary isolation
ha´eñosÿi ñyryiva aislamiento eléctrico electrical insulation
avatygua ha´eñosÿi aislamiento social social isolation
asyrogagua ha´eñosÿi aislamiento hospitalario hospitable isolation
sü´ÿhyvuategua ha´eñosÿi aislamiento de alto voltaje high voltage isolation
nondesÿire ha´eñosÿi aislamiento por proyección insulation projection
ha´eñosÿigua särekopo medidor de aislamiento insulation meter
ha´eñosÿigua moï´äsÿi instalación de aislamiento installation of insulation
ävatygy ha´eñosÿi aislamiento psicológico psychological isolation
ëkuo ha´eñosÿi aislamiento lógico logical isolation
ha´eñosÿigua chapÿi prueba de aislamiento isolation test
ryryipogua ha´eñosÿi aislamiento vibratorio vibrating insulation
nyheÿ ha´eñosÿi aislamiento deficiente poor insulation
tekomyi ha´eñosÿi aislamiento voluntario volunteer isolation
ha´eñosÿigua suäpo amplificador de aislamiento isolation amplifier
haeñote absoluta/o absolute
puÿndy haeñote silencio absoluto absolute silence
haeñote tesarai olvido absoluto absolute oblivion
ararayku haeñote temperatura absoluta absolute temperature
porambi haeñote licencia absoluta absolute license
haeñote takuajaÿsy alcohol absoluto absolute alcohol
haeñote mbi brillo absoluto absolute brightness
haeñote puandy absoluto mundial absolute global
muaëposÿi haeñote construcción absoluta absolute construction
jarapo´a haeñote dominio absoluto absolute domain
angypyi haeñote estado absoluto absolute state
guvösy haeñote gobierno absoluto absolute government
sugygua haeñote mayoría absoluta absolute majority
haeñote mbarete poder absoluto absolute power
pytasÿigua haeñote presunción absoluta absolute presumption
haeñote ara tiempo absoluto absolute time
haeñote epy valor absoluto absolute value
haeñote suko veto absoluto absolute veto
pe haeñoteva lo absoluto absolutely
typagy haeñote absoluto hermetismo absolute silence
haeñote hü negro absoluto absolute black
haeñote rusu´a máximo absoluto absolute maximum
haeñote mimbipava lujo absoluto absolute luxury
haeñovasÿi unicamente only

- 74 -
hai

haësi mendelevio mendelevium


haeve el cual which
hai texto text
vype hai texto base text base
haigua rongapo procesador de texto word processor
haigua rongasÿi procesamiento de texto word processing
haigua aposÿi tratamiento de texto treatment of text
haigua kuatiañe´e libro de texto textbook
haigua haíkua´apo editor de texto text editor
haigua kuauka mensaje de texto text message
haigua ngueporavo análisis de texto text analysis
angasÿi hai texto ilustrado illustrated text
ñe´esy hai texto literario literary text
kua´aÿhai texto inédito unpublished text
suhaigy hai texto jurídico legal text
charägy hai texto expositivo expository text
ngavahai texto completo full text
haiño solo texto text only
ymagy hai texto histórico historical text
haimbouve pre-texto pre-text
suhai hipertexto hypertext
jembeu hai versión texto text version
ryryisühai texto electrónico electronic text
hai´ö borrar delete
hai´ögua ngu goma de borrar eraser
hai´ö teïhaindy borrar un registro deleting a record
kuatianda hai´ö borrar archivo delete file
togue hai´ö borrar página delete page
etyta hai´ö borrar blogs delete blogs
ta´asä hai´ö borrar video deleting video
ta´anga hai´ö borrar foto delete photo
ngasyta hai´ö borrar datos deleting data
papahai hai´ö borrar cuenta delete account
kua´asasÿi hai´ö borrar información delete information
puangakojevy imbe hai´ö borrar disco regrabable erase rewritable disc
arambytagua hai´ö borrar temporales delete temporary
potï/hai´ö puä botón limpiar/borrar clear button / delete
hai´ökatu borrable erasable
hai´ökatuño autoborrable auto erasable
hai´ökatu yngy tinta borrable erasable ink
kuati´a hai´ökatu papel borrable erasable paper
hai´ökatu ipihai bolígrafo borrable erasable pen
hai´ökatu chaukape tablero borrable erasable board
hai´ökatu moaisupo marcador borrable erasable marker
hai´ökatu puangakosÿi grabación borrable erasable recording
hai´ökatu terachipo rotulador borrable erasable pen
hai´ökatu äpy memoria borrable erasable memory
imbe hai´ökatu disco borrable erasable disc
hai´ökatu haipehü pizarra borrable eraseble slate

- 75 -
hai´opa

tesagua jokoha hai´ökatu soporte óptico borrable erasable optical


hai´ökatu ngasygua imbe disco de datos borrable erasable disk data
hai´ökatu kangu cartulina borrable erasable paper
hai´ökatu haipy escritura borrable erasable writing
hai´opa borrado deleted
kuatiandagua hai´opa borrado de archivo deleted file
haindygua hai´opa borrado de registro deleting records
puangakojevy irgua hai´opa borrado de cd regrabable erasing rewritable cd
haindy hai´opa archivo borrado file deletion
rekokä hai¨opa borrado seguro secure deletion
ñugua hai¨opa borrado de campo erase field
hai´opapue borrado rápido quick erase
hai´opaño borrado automático auto deletion
chikigua hai´opa borrado de un clip erasing a clip
perïpenda hai¨opa fichero borrado deleted file
hyepymöisÿi ha hai´opa inserción y borrado insertion and deletion
shyrätagua hai´opa borrado de celdas deletion of cells
r- rahahogua hai´opa borrado de e-mail deleting e-mail
kua´andygua hai´opa borrado de programa erasing program
hai´opagua äsy opciones de borrado delete options
hai´opa ha haikuasÿi borrado y edición erasing and editing
pi´ïtagua hai´opa borrado de cookies deleting cookies
andape hai´opa borrado en cascada delete cascade
hai´opagua kyanguasë comando de borrado delete command
vyrapetagua hai´opa borrado de tablas deleting tables
haï´u sierra saw
ñuapyha haï´u sierra abrazadera saw clamp
pogua haï´u sierra de mano hand saws
hu´ägua haï´u sierra de punta saw of top
koikygua haï´u sierra de trasdós saw trasdós
haï´uvygua ava habitante de la sierra inhabitants of the sierra
haï´ugua täita dientes de sierra sawtooth
haï´ugua yvyra madera de sierra wood saw
haï´uñyryiva sierra eléctrica chainsaw
täitapoigua haï´u sierra de dientes fino fine tooth saw
sasagua haï´u sierra de calar saw set
pu´agua haï´u sierra circular circular saw
jyvasatirigua haï´u sierra de brazo radial radial arm saw
sÿinguegua haï´u sierra de cinta band saw
pu´akungu haï´u sierra neumática pneumatic saw
mbuasogykytïgua haï´u sierra de corte alternativo saw cutting alternative
rahapuru haï´u sierra portátil portable saw
haï´ukoi´ä sierra doble saw double
yvyraty haï´uvy sierra boscosa forest saw
chaügua haï´u sierra de incisión incisión saw
haí´ugua jerengo arco de sierra bow saw
haï´ugua rambe hoja de sierra saw blade

- 76 -
haianga

haï´ugua sangape lámina de sierra cutting blade


kytïgua haï´u sierra de corte saw cutting
haianga diseñar/diseño design
ta´ansÿi haianga diseño gráfico graphic design
tavagÿ haianga diseño urbanístico urban design
japondygua haianga diseño industrial industrial design
angalajatagua haianga diseño de modas fashion design
vusëgua haianga diseño emergente emergent design
aptguegua haianga diseño de página page layout
hyepytagua haianga diseño de interiores interior design
muaëgy haianga diseño arquitectónico architectural design
rogagy haianga diseño inmobiliario design real estate
haianga ipekava diseño estilizado stylish design
kuäsÿ haianga diseño digital digital design
haiangagua ety blog de diseño blog design
muaëposÿi ha haianga construcción y diseño construction and design
vypety haianga diseño básico basic design
haiangagua mbo´ehao escuela de diseño design school
vyngagua haianga diseño de producto product design
haíkua´agua haianga diseño editorial editorial design
apondygua apt haianga diseño web profesional professional web design
haianga ha tavandysy diseño y urbanismo design and urban planning
haianga poräimi diseño elegante elegant design
itambitagua haianga diseño de joyas jewelry design
haiangatagua mbyte centro de diseños design center
säkäsä haianga diseño interactivo interactive design
ndychiü haianga diseño flash flash design
avisäsy haianga diseño publicitario advertising design
haiangagua ñembo´esy curso de diseño course design
akäporä haianga diseño inteligente intelligent design
haiangagua repyme´enda mercado de diseño market design
ngasu haianga diseñar logo logo design
pevyä haianga diseñar cartel poster design
kyävasa haianga diseñar formulario design form
teïpyvy haianga diseñar una plantilla a design template
ta´asära´ä haianga diseñar videojuego video game design
ërana haianga diseñar portada home design
haianga ao diseñar ropa clothing design
oga haianga diseñar casa home design
aptgue haianga diseñar página web website design
pueve haianga diseñar más rápido designing faster
sungape haianga diseñar tarjeta card design
mbyryporekogua haianga diseñar mando a distancia remote design
teïräporä haianga diseñar un proyecto design a project
haiangaina diseñando designing
ñeka´ëmbondie haiangaina diseñando con retícula designing with grid
haiangaina aranonde diseñando el futuro designing the future

- 77 -
haiangapo

haiangaina aptta diseñando webs designing websites


haiangaina chaukarä diseñando muestra design shows
teïjake haianga diseñando un plugin designing a plugin
hendyta haianga diseñando sabores designing flavors
ngaky haianga diseñando banner banner designing
teïänge haianga diseñando un motor designing a motor
itambita haianga diseñando joyas designing jewelry
avaukata haianga diseñando exhibiciones designing exhibits
haiangapo diseñador designer
apt haiangapo diseñador web web designer
ta´ansÿi haiangapo diseñador gráfico graphic designer
hyepyndatagua haiangapo diseñador de interiores interior designer
japondygua haiangapo diseñador industrial industrial designer
angalajagua haiangapo diseñador de moda fashion designer
pymyitagua haiangapo diseñador de muebles furniture designer
kua´andypo haiangapo diseñador programador designer developer
tavÿ haiangapo diseñador multimedia multimedia designer
vykaigua haiangapo diseñador cerámico ceramic designer
mbiapo atp haiangapo diseñador web freelance freelance web designer
ñengandy haiangapo diseñador informático computer designer
ryryisü haiangapo diseñador electrónico electronic designer
haígua haiangapo diseñador textual contact designer
haiguagy haiangapo diseñador ortográfico/a designer spelling
ortográfico/a
haihyepy registrar register
haihyepy teïjarapo´a registrar un dominio register a domain
tera haihyepy registrar nombre register name
moaisu haihyepy registrar marca register mark
jase haihyepy registrar contacto register contact
ekäsÿi haihyepy registrar definición record definition
haihyepy pjy registrar dll register dll
teïjure´ë haihyepy registrar un cliente register customer
teïpytÿvömepo haihyepy registrar un servidor registering a server
kua´aruü haihyepy registrar software register software
kua´andy haihyepy registrar programa program registration
epytajara ha repymeta registrar cobros y gastos record receipts and
haihyepy expenditures
rahahosy haihyepy registrar correspondencia correspondence register
haihyepypo registrador recorder
pytüpytäse haihyepypo barómetro registrador barometer recorder
haihyepypo meguä caja registradora cash register
jarapo´agua haihyepypo registrador de dominio domain register
ngasytagua haihyepypo registrador de datos data recorder
chakä haihyepypo registrador virtual virtual recorder
pundugua haihyepypo registrador de audio audio recorder
sangapegua haihyepypo registrador de pantalla screen recorder
juhu´ëtagua haihyepypo registrador de localizaciones locations register

- 78 -
haija

araroykugua haihyepypo registrador de temperatura temperature recorder


ñakygua haihyepypo registrador de humedad humidity recorder
jepyme´egua haihyepypo registrador mercantil business register
hü´äpagua haihyepypo registrador final final registration
opagy haihyepypo registrador general general registration
puäsegy haihyepypo registrador sonométrico sound recorder
haija imprimir print
kuatianda haija imprimir archivo print file
japonga haija formato imprimir print format
teïgue haija imprimir una página print page
kopypa haija imprimir contenido print content
haijarä jevy ´ä versión para imprimir printable version
ngypo ha haija colorear e imprimir paint and print
pirapireta haija imprimir billetes print banknotes
pevyäta haija imprimir carteles print posters
tiapita haija imprimir cheques print checks
kuatihotarä haija imprimir boletos print tickets
sÿiä haija imprimir online print online
kuati´añe´e haija imprimir carta print letter
jandy haija imprimir tarea print job
angaguatogue haija imprimir página actual print current page
kopypa haija imprimir contenido print content
haijarä rövëtä ventana para imprimir print window
ñe´ejovai haija imprimir entrevista print interview
ngu´ä haija imprimir etiqueta label printer
ri /vki haija imprimir cd/dvd printable cd / dvd
haiñe´e haija imprimir nota print note
haikuesu haija imprimir documento print document
peasyita haija imprimir carátula print cover
sakovape haija imprimir a medida print as
haija´a sobreimpresión overdelivery
haija´a ha jo´asÿi sobreimpresión y montaje overdelivery and assembly

ngytagua haija´a sobreimpresión de colores overdelivery color


teïhai haija´a sobreimpresión de un texto a text overlay
haija´agua yäko barniz de sobreimpresión overprint varnish
apeasÿi haija´a sobreimpresión superficial overdelivery superficial
haipygua haija´a sobreimpresión de escritura overdelivery writing
haijapo impresor/a printer
rusundy haijapo impresora láser laser printer
jaryä haijapo impresor offset offset printing
mbapomyipo haijapo maquinista impresor printer driver
jandagygua haijapo impresor tipográfico typographic printing

- 79 -
haijo´o

retemyi haijapo mecanismo impresor printer mechanism


siegua haijapo impresor de serifrafía serigraphy printer
petigua haijapo impresor de ticket ticket printer
väjagy haijapo impresor flexográfico flexographic printing
kuäsÿ haijapo impresor digital digital printing
ngyopo haijapo calculadora impresor printing calculator
kuangahaiva haijapo impresor por huecograbado gravure printing
haijapo/moijapo impresor/aplicador printer / applicator
syägua haijapo impresora matricial matrix printer
yngy sëguaragua haijapo impresora chorro de tinta inkjet printer
kyävasaguahogua haijapo impresora de formulario continuous form
contínuo
taoikoho haijapo impresora multifunción multifunction printer
ta´angarÿigua haijapo impresora fotográfica photo printer
me´eje haijapo compartir impresora printer sharing
haijapo ha tajo´äita impresoras y accesorios printers and accessories
yngy ryrügygua haijapo impresora a cartucho de tinta printer ink cartridge
jutagua haijapo impresora de agujas printer needles
sungapetagua haijapo impresora de tarjetas card printer
atäku ambotygua haijapo impresora de código de barra barcode printers
rahapuru haijapo impresora portátil portable printer
unguetagua haijpo impresora de recibos receipt printer
yngymoinguesÿigua haijapo impresora de inyección de inkjet printer
tinta
japondygua haijapo impresora industrial industrial printer
morötï/húgua haijapo impresora blanco y negro black and white printer
sungape hu´üsÿgua haijapo impresora de tarjetas plastic card printer
plásticas
haijo´o grabar (relieve) record (relief)
haijo´ovuate alto relieve high relief
haijo´ovy bajo relieve bas relief
haijo´ombyru medio relieve half relief
haijo´opaite todo relieve all relief
moï haijo´ogui poner de relieve highlight
haijoä compilar compile
rÿivu amboty haijoä compilar código fuente compile source code
teïkua´andy haijoä compilar un programa compile a program
moï´ä ha haijoä compilar e instalar compile and install
teïbyte puahu haijoä compilar un nuevo núcleo compile a new kernel
pyvöpome haijoä compilar en el server compile on the server
ngapagyta mbamyita haijoä compilar funciones compile math functions
matemáticas
teï tëavo haijoä compilar un módulo compile a module

- 80 -
haiku

puä haijoärá botón para compilar button to compile


moijasÿita haijoä compilar aplicaciones compile applications
haijoä´o descompilar decompile
kua´andy haijoä´o descompilar programa decompile program
teïmoijasÿi haijoä´o descompilar una aplicación decompile an application
teïkuatianda haijoä´o descompilar un archivo decompile a file
haiku cláusula clause
pyame´esÿigua haiku cláusula de compromiso endeavor clause
koingue haiku cláusula compuesta clause consisting
su´agua haiku cláusula penal penalty clause
ndyryaivagua haiku cláusula resolutoria termination clause
haiku sï cláusula simple simple clause
mbo´ogy haiku cláusula suspensiva suspensive clause
avaitesÿigua haiku cláusula de privacidad privacy policy
mog (mo´ogua) haiku cláusula from from clause
shïvë haiku cláusula mariposa clause butterfly
puruvaigy haiku cláusula abusiva improper clause
rusueteÿ haiku cláusula incorrecta incorrect clause
äsyigua haiku cláusula de paz peace clause
sëkagua haiku cláusula de escape escape clause
ÿä´osÿigua haiku cláusula de rescisión clause of rescission
hü´äsÿigua haiku cláusula de limitación clause of limitation
mbimoïsÿigua haiku cláusula de exención clause of exemption
reko´äsugua haiku cláusula de póliza policy clause
haíkua´a editar edit
ta´angata haíkua´a editar foto edit photo
haíkua´a purahei editar musica edit music
ta´asä haíkua´a editar video edit video
anga haíkua´a editar imagen edit image
sÿiä haíkua´a editar online online edit
vyrape haíkua´a editar tabla edit table
pyvy haíkua´a editar plantilla edit template
kuatianda haíkua´a editar archivo edit file
haikuesu haíkua´a editar documento edit document
haíkua´a hai editar texto edit text
haiñe´eky haíkua´a editar comentario edit comment
sarä haíkua´a editar perfil edit profile
haiñe´e haíkua´a editar nota edit note
haíkua´apo editor editor
rovamoïsÿi haíkua´apo editor responsable text editor
haigua haíkua´apo editor de texto editor image
angagua haíkua´apo editor de imágen song editor
puraheigua haíkua´apo editor de canto editor of singing
pugua haíkua´apo editor de música music publisher
ta´angagua haíkua´apo editor de fotos photo editor
ta´angarÿigua haíkua´apo editor de fotografía editor of photography
ta´asägua haíkua´apo editor de video video editor
reietegua haíkua´apo editor gratuito free editor

- 81 -
haíkuasÿi

jojajojatagua haíkua´apo editor de ecuaciones equation editor


apondygua haíkua´apo editor profesional professional editor
jarandagua haíkua´apo editor de menú menu editor
haíkuasÿi edición edition
ngyve haikuasÿi edición crítica critical edition
retätagy haikuasÿi edición diplomática diplomatic edition
hai¨esugy haikuasÿi edición paleográfica paleographic edition
haikuasÿi mau edición pirata pirate edition
ijauvö haikuasÿi edición príncipe prince edition
koiha haikuasÿi segunda edición second edition
boÿkegua haikuasÿi edición de bolsillo pocket edition
mimbipavagua haikuasÿi edición de lujo deluxe edition
ryryisü haikuasÿi edición electrónica electronic publishing
mba´eño haikuasÿi edición personal personal edition
haisÿi haikuasÿi edición impresa print edition
ta´asägua haikuasÿi edición de video video editing
haikuasÿime kuagÿta tecnologías en la edición technologies in publishing
apt haikuasÿi edición web web edition
mbouvegua haikuasÿi edición anterior revious edition
rëtägua haikuasÿi edición nacional national edition
reitegua haikuasÿi edición gratuita free edition
kuäsÿ haikuasÿi edición digital digital publishing
haikuasÿi hü´äva edición limitada limited edition
haikuasÿi kua´ary edición técnica technical editing
arapuahupava haikuasÿi edición actualizada updated edition
rekogy haikuasÿi edición temática topic editing
haikuasÿi paha última edición latest edition
haimbyky abreviar abbreviate
haimbyky ñe´e abreviar palabra short term
perapehü haimbyky abreviar la ruta shorten the route
mbo´epy haimbyky abreviar estudio short study
perahareko haimbyky abreviar la terapia shorten therapy
teïarayma haimbyky abreviar una historia to abridge a history
ñe´erangueta haimbyky abreviar noticias short news
randu haimbyky abreviar consulta shorten consultation
teïeikenda haimbyky abreviar una entrada a short entry
ronga haimbyky abreviar proceso shortening process
arangue haimbyky abreviar plazo short term
kuauka haimbyky abreviar mensaje short message
haimbykysÿi abreviación abbreviation
mbapojarava haimbykysÿi abreviación empleada abbreviation used
haimbykysÿigua japory método de abreviación shorthand method
kuaukatagua haimbykysÿi abreviación de mensajes short messages
ñe´etagua haimbykysÿi abrevación de palabras abbreviation words
haime´e aval guarantee
haindy registro registration
angasu haindy registro civil civil registration
mba´avaguigua haindy registro de la propiedad property registration

- 82 -
haingapo

mba´ava kuadysÿiguigua registro de la propiedad industrial property


haindy industrial
haindytaguigua jara toma de los registros making records
rekotygui haindy registro del sistema system log
rongapogui haindy registro del procesador registration processor
rëtägua haindy registro nacional national register
jepyme´egua haindy registro mercantil trade register
ngasyta vypegua haindy registro de base de datos registration database
jarapo´agua haindy registro de dominio domain registration
haikuesutagua haindy registro de documentos registration of documents
opagy haindy registro general general register
rëtäkapugua haindy registro nacional de armas national register of arms
haingapo sellador sealant
haeñogua haingapo sellador aislante insulating sealant
kysygua haingapo sellador de silicon silicone sealant
vype haingapo sellador base based sealant
mbyaipysugua haingapo sellador de concreto concrete sealer
ñyhotagua haingapo sellador de fugas leak sealer
jejopyrätagua haingapo sellador de juntas sealant joints
yvyragua haingapo sellador madera wood sealer
yvyrarä haingapo sellador para madera sealer for wood
taïgua haingapo sellador dental dental sealant
ngyÿ haingapo sellador incoloro colorless sealant
mbytehopa haingapo sellador concentrado concentrated sealer
jekahogua haingapo sellador de fisura fissure sealant
kytïhanondygua haingapo sellador quirúrgico surgical sealant
pi´ägua haingapo sellador de techo roof sealant
paisy haingapo sellador acrílico acrylic sealant
tavÿagy haingapo sellador polimérico polymer sealant
japo haingapo sellador fijador fixative sealant
nandipe haingapo sellador al vacío vacuum sealer
petaëgua haingapo sellador de llanta tire sealant
ypyhügua haingapo sellador de asfalto asphalt sealer
roykuguahoño haingapo sellador térmico automático automatic heat sealer
haingu serrucho saw
vyjeregua haingu serrucho universal universal handsaw
apondygua haingu serrucho profesional saw professional
kanguevygua haingu serrucho de costilla saw rib
räkäkytïgua haingu serrucho de poda pruning saw
haingu temyí serrucho mecánico mechanical saw
chëakatu haingu serrucho plegable folding saw
karëkatugua haingu serrucho flexible flexible saw
haingugua rambe hoja de serrucho sheet saw
hainguräïgua haimbe´e afilar diente de serrucho sharpen the saw tooth

- 83 -
haingue

jerengo haingu serrucho curvo curved saw


haingue articulo article
teïve haingue artículo adicional additional item
repyme´endygua haingue artículo de comercio article of commerce
typagua haingue artículo de fondo special feature
kotëvëpÿrügua haingue artículo de primera necesidad essential items
atyteïgy haingue artículo genérico article generic
mbouvegua haingue artículo anterior previous article
sakombotygua haingue artículo de seguridad safety article
kuarangagy haingue artículo periodístico newspaper article
haiñy criptografia cryptography
nguejoguaÿ haiñy criptografía asimétrica asymmetric cryptography
kua´angagy haiñy criptografía teórica theoretical cryptography
arapy haiñy criptografía clásica classical cryptography
ungugua haiñy criptografía cuántica quantum cryptography
haipe banda band
nduvägua haipe banda de frecuencia frequency band
jerehosÿigua haipe banda de rodamiento banda tread
pugua haipe banda de sonido soundtrack
ryïja haipe banda magnética magnétic band
haipe puva banda sonora soundtrack
haipegua pysu ancho de banda bandwidth
haipe pysu banda ancha broadband
purorygua haipe banda musical musical band
haipe puva banda sonora soundtrack
ñairögua haipe banda de guerra gang war
ryryisü haipe banda electrónica electronic band
tavaugua haipe banda ciudadana citizens band
ykegua haipe banda lateral sideband
äsaiporeigua haipe banda de radioaficionado radio band
avarekogua haipe banda tradicional tradicional band
heserä haipe banda especial special band
ykeguaño haipe banda lateral única single sideband
haipepu cue cue
haipesa pasabanda pass band
haipesa mbogua filtro pasabanda pass filter
heserä haipesa pasabanda especial special pass
hasagasÿira haipesa pasabanda para transmisión pass transmission
mbogua filtro
haipesa pysu pasabanda ancha wide pass
haipesavy pasabanda baja low-pass
koiäña haipesa siri pasabanda binaria pass binary
haipesa tapety circuito pasabanda pass circuit
haipy escritura writing
ngauka haipy sagrada escritura holy writ
ÿjapogy haipy escritura creativa creative writing
avagua haipy escritura pública public writing

- 84 -
hairova

moñehaipy lectoescritura lecto notarizes


kua´andygy haipy escritura científica scientific writing
arabytegua haipy escritura medieval medieval writing
ñepytÿvögy haipy escritura colaborativa collaborative writing
ndasy´i haipy escritura no lineal nonlinear writing
angañehai haipy escritura jeroglífica hieroglyphic writing
gÿgua haipy escritura gótica gothic writing
bytekehai haipy escritura cuneiforme cuneiform writing
taitygy haipy escritura alfabética alphabetic writing
avarekosuguagy haipy escritura autobiográfica autobiography writing
ma haipy escritura maya maya writing
yïa haipy escritura china chinese writing
aptta haipy escritura webs websites writing
piëgua haipy escritura ibérica iberian script
ryryisü haipy escritura electrónica electronic writing
äkegy haipy escritura persuasiva persuasive writing
vÿtyrö haipy escritura egipcia egyptian writing
hairova traducir translate
syipe hairova traducir en línea translate online
hai hairova traducir texto translate text
hairovague traducir página translate page
ñohosÿi hairova traducir automáticamente automatic translation
hairova apt a traducir webs translate website
hairtova rei traducir gratis translate free
hairova ñe´e traducir palabra word translation
hairova haikuesu traducir documento document translation
teïjepysosÿi hairova traducir una extensión translate an extension
kua´aruü hairova traducir software translation software
hairova ñe´eta traducir idiomas translate language
kopypa hairova traducir contenido translate content
ñe´eapua hairova traducir frase translate words
hairova teïpurahei traducir una canción translate a song
hairovapa traducido translated
hairovapavai mal traducido poorly translated
kuäsÿ sakombotyrehe traducido por seguridad translated by digital
hairovapa digital security
ñoho apeangagua hairivapa traducido de forma automatically translated
automática
hai hairovapava texto traducido translated text
haikuesu hairovapava documento traducido document translated
hairovapo traductor translator
hairovapo rei traductor gratis free translator
syipe hairovapo traductor en línea online translator
haigua hairovapo traductor de texto text translator
aptguegua hairovapo traductor de página web website translator
ñoho hairovapo traductor automático automatic translator
gugua hairovapo traductor de google google translate
küñe´eta hairovapo traductor de idiomas language translator

- 85 -
haisu

chakä hairovapo traductor virtual virtual translator


haisu fallo failure
haisuñeme´e dar el fallo to failure
mbohaisu´a echar el fallo throw failure
repyme´endagua haisu fallo de mercado market failure
äsy haisu fallo crítico critical failure
ruvyvögua haisu fallo cardíaco heart failure
haiangagua haisu fallo de diseño design flaw
suhaisÿigua haisu fallo judicial court ruling
haisutagua chapÿi prueba de fallos tries failures
pÿtüsëgy haisu fallo respiratorio respiratory failure
haisuvai fallo grave seriously fail
sakombotygua haisu fallo de seguridad security breach
jojarügui haisu fallo del tribunal court ruling
haisupo prohibir to prohibit
sëka haisupo prohibir salida to prohibit the exit
jepuru haisupo prohibir el uso to prohibit the use
pyte haisupo prohibir el consumo to prohibit the consumption
räirö haisupo prohibir la guerra to prohibit the war
kenda haisupo prohibir la entrada to prohibit the entry
haisuposÿi prohibición prohibition
haisuposÿigua sirita señales de prohibición prohibition signs
haisuposÿigua apyäsagy normativa de prohibición legislation banning
ÿhaikaputagua haisuposÿi prohibición de armas prohibition of chemical
químicas weapons
pitagua haisuposÿi prohibición de fumar smoking ban
haisuposÿigua pevyä cartel de prohibición poster ban
puandygua haisuposÿi prohibición mundial global ban
ygara´a haisuposÿi prohibición a bordo ban on board
vevetagua haisuposÿi prohibición de vuelos flight ban
haisÿi redacción editorial
hakavöësa transmultiplexor transmultiplexor
koisyryhagua hakavöësa transmultiplexor de 2 canales 2 channel transmultiplexor
hakute´e caloria calorie
ngyo hakuty caloría gramo gram calorie
hakutyechï caloría pequeña small calorie
hakutygua vyrape tabla de caloría calorie table
pasuhakuty kilocaloría kilocalorie
hakuty puandy caloría cero zero calories
hakuty ñembi caloría libre calorie free
hakutygua laja tipo de caloría type of calorie
hakuty hapyva caloría quemada burnt calorie
teïve hakuty caloría adicional extra calories
hakuty pasuhyrehe caloría por kilo calories per kilo
ngyome hakuty caloría en gramo in gram calorie
aragua hakuty caloría diaria daily calories
karutagua hakuty caloría de los alimentos calorie of food
hakutybyte media caloría half calorie

- 86 -
hapyko

hapyko triodo triode


pyögua hapyko triodo de potencia power triode
nandigua hapyko triodo de vacio triode vacuum
hapyko synga válvula triodo triode valve
hapyko puando lámpara triodo triode lamp
vyügua hapyko triodo de gas gas triode
hapymyigua trivalente trivalent
hapynda terciaria/o tertiary
arango hapynda era terciaria tertiary time
hapynda heterä estructura terciaria tertiary structure
apondy hapynda actividad terciaria tertiary activity
hapynda mbo´esÿi educación terciaria tertiary education
jerovyasy hapynda religión terciaria religion tertiary
mbo´ety hapynda carrera terciaria tertiary career
angyposÿi hapynda producción terciaria tertiary production
japondy hapynda industria terciaria tertiary industry
yvykyko hapynda parcela terciaria tertiary plot
hapynda mbo´ehao escuela terciaria tertiary school
hapynda apoty empresa terciaria tertiary company
hepyraity hapynda economía terciaria service economy
rekonguesÿi hapynda prevención terciaria tertiary prevention
hapyndu trifásico/a three phase
hapyndu rekoty sistema trifásico three-phase system
hapyndu tapety circuito trifásico three-phase circuit
rÿindu hapyndu corriente alterna trifásica three-phase alternating
current
hapyndu rovaryï transformador trifásico three-phase transformer
hapyndu änge motor trifásico three-phase motor
jasarÿi hapyndu inducción trifásica three-phase induction
hapyndupyö potencia trifásico three-phase power
hapyndu ryipo generador trifásico three-phase generator
ñuahapo hapyndu protector trifásico three-phase protector
pÿrüpo hapyndu arranque trifásico three-phase startup
teindugy hapyndupe monofásico a trifásico single-phase to three-phase
nguejoguaÿ hapyndu rekoty sistema trifásico asimétrico asymmetrical three-phase
system
hapypo quemador burner
vyügua hapypo quemador de gas gas burner
röpygua hapypo quemador de latón brass burner
ñaregua hapypo quemador de grasa fat burner
imbegua hapypo quemador de disco disc burner
ykegua hapypo quemador lateral side burner
syindygua hapypo quemador de aceite oil burner
hapyrä combustible fuel
bytegua hapyrä combustible nuclear nuclear fuel
rë´ä hapyrä combustible fósil fossil fuel
täengui hapyrä combustible mineral mineral fuel
vytaësÿigua hapyrä combustible de aviación aviation fuel
hapyrägua shyräta celdas de combustible fuel cells

- 87 -
hapÿsä

äsygua hapyrä combustible atómico nuclear fuel


hapyrägua ñongatu ahorro de combustible saving fuel
tangy hapyrä combustible sólido solid fuel
hapyrätagua äseko pila de combustible fuel cell
ÿnsavygua hapyrä combustible de hidrógeno hydrogen fuel
hapyrägua ngoita células de combustible fuel cells
koviakatu hapyrä combustible renovable renewable fuel
japondygua hapyrä combustible industrial industrial fuel
mbuasogy hapyrä combustible alternativo alternative fuel
hapyrágua pyteha bomba de combustible fuel pump
hapyrágua mbogua filtro de combustible fuel filter
hapÿsä trenza braid
koi´ä hapÿsä trenza doble double braid
hasarapetagua hapÿsä trenza de pases braid passes
iñyndyi hapÿsä trenza hippie hippie braid
hasagarysÿi telecomunicación telecommunications
hasagarysÿigua arapykua´a ingeniería de telecommunications
telecomunicación engineering
hasagarysÿigua nimbota redes de telecomunicación telecommunication
networks
hasagarysÿigua rekoty sistema de telecomunicación telecommunications
system
hasagarysÿi ha ñengandy telecomunicación e telecommunications and
informática informatics
hasagarysÿigua porürä equipo de telecomunicación telecommunications
equipment
hasagarysÿigua heteräpy infraestructura de telecommunications
telecomunicación infrastructure
sakajeresÿi hasagarysÿi telecomunicación orbital telecommunications orbital
puandygua hasagarysÿi telecomunicación mundial global telecommunication
hasagasÿi transmisión transmission
myigua hasagasÿi transmisión de movimiento transmission of motion
hasagasÿigua peho correa de transmisión transmission belt
hasagasÿigua vyrä´akä árbol de transmisión tree of transmission
pyögua hasagasÿi transmisión de potencia power transmission
ñyryiva hasagasÿi transmisión eléctrica electric transmission
hasagasÿigua mbyru medio de transmisión transmission medium
aitepe hasagasÿi transmisión en vivo live broadcast
hasagasÿigua sareko control de transmisión transmission control
äse ñyryivagua hasagasÿi transmisión de energía electric power
eléctrica transmission
ngasytagua hasagasÿi transmisión de datos data transmission
hasagarysÿigua särekä satélite de telecomunicación satellite
telecommunications
heseteme hasagasÿi transmisión en directo live broadcast

- 88 -
hasa-guata

sagua hasagasÿi transmisión óptica optical transmission


hasa-guata paso step
süichäÿme hasa-guata paso a desnivel step-ramp
süichäme hasa-guata paso a nivel level crossing
kupe guata-guata paso atrás step back
hasa mbyky paso corto short step
tehyigua hasa paso de carga step load
ryguasuhasa paso de gallina pass from hen
ju´aigua hasa paso de garganta step throat
angapesegy hasa paso geométrico geometric step
hasavai paso grave seriously step
guata puku paso largo long step
ykegua guata paso lateral sidestep
hasa ñembi paso libre free passage
guatavui paso ligero light step
itësagua guata paso ordinario regular step
gueve guata paso lento show step
hasaha pasador/a pin
mbytevägua hasaha pasador descentrado slide off pin
taëgua hasaha pasador de metal metal pin
hataÿ hasaha pasador flojo pin thin
jarasÿigua hasaha pasador de sujeción clamping pin
hasahai foja sheet
mepogua hasahai foja de servicio sheet of service
puandi hasahai foja cero sheet zero
hasahanda pasarela gateway
angalajagua hasahanda pasarela de moda fashion gateway
hasahese atravesar to cross
teïkyango hasahese atravesar una calle cross a street
teïaravë hasahese atravesar una crisis through a crisis
hasahese teïarasyvai atravesar un mal momento through a bad time
hasahese teïyvyrapengue atravesar un madero through a tree
hasaho transferir transfer
ngasy hasaho transferir datos transfer data
jarapo´a hasaho transferir dominio domain transfer
angarërï hasaho transferir película transfer film
pyö hasaho transferir potencia power transfer
anga hasaho transferir imagen image transfer
pu hasaho transferir sonido sound transfer
hasaho secuencia sequence
hasaho pe plano secuencia plane sequence
hasaho ndota secuencia principal main sequence
hasahogua ngueporavo análisis de secuencia sequence analysis
goyndy hasaho secuencia genética genetic sequence
hasahosÿi transferencia transfer
mbarepogua hasahosÿi transferencia de fuerza transfer of force
vaëgygua hasahosÿi transferencia de crédito transfer credit
akugua hasahosÿi trasnferencia de calor shift heat

- 89 -
hasajo´a

jarapo´agua hasahosÿi transferencia de dominio domain transfer


hasajo´a transversal transversal
jereja hasajo´a compás transversal transverse compass
hasajo´a sÿi línea transversal transversal line
angapese hasajo´a geometría transversal transverse geometry
hasajo´akytï corte transversal transverse cut
hasajo´apa trama plot
povygy hasajo´apa trama textil textile fabric
rekoguigua hasajo´apa trama de la vida plot of the life
piügua hasajo´apa trama estándar standard plot
sirykä ha hasajo´apa trama y textura fabric and texture
hasajo´avy subtrama subplot
hasako pestillo latch
mbotagua hasako pestillo de golpe latch strike
hasakogua pokä´ä tirador de pestillo pull latch
hasakogua ñeÿsämboty cerradura de pestillo latch lock
hasako ñyryiva pestillo eléctrico electric lastch
hasambiñokatuva transreflectivo transreflective
penga hasambiñokatuva monitor transreflectivo transreflective monitor
sangape hasambiñokatuva pantalla transreflectivo transreflective screen
hasambiñokatuva japory método transreflectivo transreflective method
hasambiñokatuva sayngo panel transreflectivo transreflective panel
hasambiñokatuvakosagua pantalla de transistor transreflective transistor
sangape transreflectivo screen
hasanda cruce junction
tapetagua hasanda cruce de caminos crossroads
povitagua hasanda cruce de cables crossing wires
goyndy hasanda cruce genético genetic crossing
syi ñyryivagua hasanda cruce de líneas eléctricas power lines crossing
hasangue transitorio/a transitional
rahavy hasangue régimen transitorio transitional arrangements
hasanguehyi carga transitoria load transien
angypyi hasangue estado transitorio transient state
hasangue ngueporavo análisis transitorio transient analysis
hasapo convertidor converter
hyi ha pysokuetagua convertidor de pesos y weights and measures
hasapo medidas converter
ngasugutagua hasapo convertidor de divisas currency converter
ongetagua hasapo convertidor de monedas convertor of coins
ta´asägua hasapo convertidor de video video converter
nduvägua hasapo convertidor de frecuencia frequency converter
hasarovasÿi transición transition
hasarovasÿigua taëta metales de transición transition metals
avatysarekogy hasarovasÿi transición demográfica demographic transition
äsegy hasarovasÿi transición energética energy transition

- 90 -
hasate

hasarovasÿigua ngoita células de transición transitional cell


hasarovasÿigua yvype terreno de transición ground for the transition
hasate puente bridge
hasate tapety circuito puente bridge circuit
kua´andy hasate programa puente bridge program
nimbogua hasate puente de red network bridge
vytunda hasate puente aéreo airlift
hasateiva alternado alternate
jere´anga hasaiteva codo alternado alternating elbow
tapety hasaiteva circuito alternado circuit switched
sapipisÿi hasaiteva parpadeo alternado flashing alternately
hasandyty hasaiteva tránsito alternado alternative transit
hasy difícil difficult
jandy hasy tarea difícil difficult task
rape hasy camino difícil difficult way
ovajyäposÿi hasy negociación difícil difficult negotiation
ndaposÿi hasy difícil situación difficult situation
hasysa dificultad difficulty
eï hasysape estar en dificultad be in trouble
hasysagua rainde grado de dificultad degree of difficulty
ñembo´eukasygua hasysa dificultad de aprendizaje difficulty
learning
pytusëgy hasysa dificultad respiratoria breathlessness
hatäita rígido rigid
hatäita imbe disco rígido hard drive
tangy hatäita sólido rígido rigid bodies
aravogua hatäita horario rígido rigid schedule
hatäita rete cuerpo rígido rigid body
hatäita povi cable rígido stiff wire
hatäkue dureza hardness
yguigua hatäkue dureza del agua water hardness
py¨agua hatäkue dureza de vientre hard belly
apeasÿi hatäkue dureza superficial surface hardness
itaëgy hatäkue dureza metálica metal hardness
hatambava endurecido hardened
mbyaipysu hatambava concreto endurecido hardened concrete
te´ä hatambava acero endurecido hardened steel
vytägua hatambava endurecido de tela hardened material
ngurä hatambava caucho endurecido hard rubber
hatäpo endurecedor hardener
taëgygua hatäpo endurecedor metálico metal hardener
hu´üsÿ yrarÿgua hatäpo endurecedor de resina plastic resin hardener
plástica
pÿsäpetagua hatäpo endurecedor de uñas nail hardener
sëäpe hatäpo endurecedor en aerosol hardener aerosol
hataÿ flojo/a loose
pu´ajopyke hataÿ tornillo flojo screw loose
sä hataÿ cuerda floja tightrope

- 91 -
hataÿpa

imborëÿ hataÿ seda floja loose silk


juru hataÿ boca floja mouth slack
hataÿpa aflojado loosened
hü´äpape hataÿpa aflojado al final loose end
ku´api hataÿpa cinto aflojado loose belt
hataÿsÿi flojamente loosely
oikoina hataÿsÿi funcionando flojamente running loose
ki´ände hataÿsÿi rásguelo flojamente tear loose
hataÿsÿi kytï cortar flojamente cut loose
hataÿsÿi reja dejar flojamente let loose
hataÿve más suelto more loose
akärague hataÿve pelo más suelto more loose hair
hävë`ä óxido oxide
hävë`äkoi dióxido dioxide
havë´u corroer corrode
itaëpÿtäguasunga havë´u corroer placa de cobre corrode copper plate
povi havëú corroer cable corrode cable
hoÿsape havë´u corroer en frío corrode cold
itanti havë´u corroer aluminio corrode aluminum
havë´usÿi corrosión corrosion
ÿhairyi havë´usÿi corrosión electroquímica electrochemical corrosion
havë´usÿire ko resistencia a la corrosión corrosion resistance
havë´usÿirë anticorrosión anticorrosion
havë´usÿigua ä´opota inhibidores de corrosión corrosion inhibitors
havy ida y vuelta roundtrip
havygua de ida y vuelta of going and return
havygua tapeta caminos de ida y vuelta two-way street
havygua myiho viaje de ida y vuelta round trip
havygua veve vuelo de ida y vuelta round trip fly
hecharä ejemplo example
ogagua hecharä ejemplo casero homely example
hecharäme´e dar ejemplo lead by example
hecharäicha por ejemplo for example
hecharäÿre sin ejemplo no example
heguigua propia own
heguigua ngesÿi fracción propia fraction itself
jasagÿ heguigua inductancia propia own inductance
heguiguamyi movimiento propio own movement
ypakyta heguigua bienes propios property
hejahosÿi habilitación empowerment
poivigua hejahosÿi habilitación de bandera enabling flag
rëtägua hejahosÿi habilitación nacional national empowerment
hejahosÿigua rekoty sistema de habilitación system enabling
heserä hejahosÿi habilitación especial special training
heka búsqueda search
hekandasÿi localización location
hesete hekandasÿi localización directa location directly
kua´aru´ügua hekandasÿi localización de software software localization

- 92 -
henda

hekandasÿiño localización automática automatic location


hekandasÿigua rekoty sistema de localización tracking system
henda orden order
nguekoi henda orden compuesto composite order
guatagua henda orden de marcha order of march
moïsy henda orden establecido established order
ägua henda orden natural natural order
hendagua adecuado/a adequate
hendajava adecuada adapted
apyäsa hendajava norma adecuada appropriate standard
apovyësÿi hendajava preparación adecuada adequate preparation
ao hendajava ropa adecuada adequate clothing
pyapü´äsÿi hendajava estimulación adecuada adequate stimulation
hendamoï situar place
myichä hendamoï situar el cursor place the cursor
tetäambueta hendamoï situar países locate countries
rendata hendamoï situar lugares locate places
roäsäta hendamoï situar objetos locate objects
hendapo ubicador locator
apt hendapo situador web web putter
arambygua hendapo situador temporal temporary putter
syipe hendapo situador online on line putter
nimbotagua hendapo situador de redes networks putter
hendupo escuchador listener
savaekue hendupo testigo escuchador witness listener
jehugua hendupo escuchador de evento event listener
hepygy económica economic
hepyraityndy economía economy
hepyvya bajo costo low cost
hesaha precaver caution
ipöräve hesaha es mejor precaver caution is best
epyreve hesaha vale más precaver worth more caution
hesahagua japory método de precaver guard method
aranonde hesaha precaver el futuro forestall future
hesehasakatuva transmisivo transmissive
mombytesä enfoque transmisivo transmissive approach
hesehasakatuva
purupo hesehasakatuva instrumento transmisivo instrument transmissive
japoiko hesehasakatuva efecto transmisivo indeed transmissive
muangy hesehasakatuva modelo transmisivo transmissive model
heserä ko resistor especial special resistor
ndaietesÿigua heserä ko resistor especial de precisión special precision resistor
heserä ko jokohandie resistor especial con soporte resistor with special support
heserä ko ñuapava resistor especial cubierto special resistor covered
heserä tuyutïgua ko resistor de cerámica especial special ceramic resistor
heserysÿi conducción driving

- 93 -
hesete

akugua heserysÿi conducción de calor heat conduction


heseresÿigua rekoty sistema de conducción system of conduction
heserysÿigua puemyi velocidad de conducción speed driving
heserysÿi ñyryiva conducción eléctrica electrical conduction
hesete directa/o direct
hesete guataha via directa direct way
hesete usäsÿi refrigeración directa direct cooling
td heseteme tv en directo live tv
hesete joajujasÿi conexión directa direct connection
heseteÿgua indirecto/a indirect
heseteÿguamyi acción indirecta indirect action
heseteÿguasyi linea indirecta indirect line
heseteÿgua rÿitiri rayo indirecto indirect lightning
heseteÿgua myisÿi movimiento indirecto indirect movement
hetatygua masiva mass
heteguapa especificado specified
javy heteguapaÿva error no especificado unspecified error
ngate heteguapa rango especificado specified range
heteguapaÿva no especificado unspecified
porürä äsaipoñyryiva equipo radioeléctrico specified radio equipment
heteguapa especificado
hëtündy olfato smell
heÿva implícito/a implicit
oikoho heÿva función implícita implicit function
sëykeva heÿva derivada implícita embedded derivative
ngasyta heÿva datos implícita implicit informations
vevekatugy heÿva volatilidad implícita implied volatility
hikuï ecuador equator
hikuïgua ecuatorial equatorial
ho´ysäpo refrigerante coolant
ysyi ho´ysäpo líquido refrigerante coolant liquid
pu´andu ho´ysäpo tubo refirgerante coolant tube
ängerä ho´ysäpo refrigerante para motor engine coolant
vyüta ho´ysäpo gas refrigerante cooling gas
hoha sentido sense
pojojaguigua hoha sentido del equilibrio sense of balance
kua´arahagua hoha sentido de orientación sense of direction
poteï hoha sexto sentido sixth sense
itësa hoha sentido común common sense
hojoja equidad equity
honda nave ship
honge sirve serves
opa honge todo sirve all serves
mara honge para qué sirve what it does
hosÿi continuación continuation
hovai opuesto opposite
akuachëtajovai syichërehe ángulos opuestos por el opposite angles of the
vértice vertex

- 94 -
hoynge

teï papapy hovai opuesto de un número opposite number


akapy hovai polo opuesto opposite pole
joi hovai par opuesto opposite pair
hovytï cadmio cadmium
hoynge servir serve
hoynge tupape servir a dios serve to god
jehoynge servirse use
pe tembi´u hoynge servir la comida serving food
viäso hoynge servir vino serve wine
hoÿsäsÿi enfriamiento cooling
hoÿsäsÿiguigua kuatiasu ley del enfriamiento law of cooling
syäregua hoÿsäsÿi enfriamiento global global cooling
hoÿsäsÿigua ra´amyi ejercicio de enfriamiento performance of cooling
hoÿsäsÿi äsÿigyrehe enfriamiento por atomización spray cooling
hu´äkua punzón punch
itaëgy sangaperä hu´äkua punzón para lámina metálica sheet metal punch
jopytägua hu´äkua punzón de prensa punch press
purukuerehe debido al uso due to the use
yndyäntagua purukue debido al uso de due to the use of biofuels
biocombustibles
heguiÿgua purukue debido al uso inapropiado due to inappropriate use
hü´äkuä pico peak
suÿho hü´äkuä tensión pico peak tension
yvytysupa hü´äkuä pico montañoso mountain peak
vyragua hü´äkuä pico de ave bird peak
ymagy hü´äkuä pico histórico historic peak
hu´äkuagua epy valor de punta point value
hü´anda meta finísh line
hu´äpo limitador limiter
hu´äpo syi limitador negativo negative limiter
koi´ä hu´äpo limitador doble dual limiter
akäpypo hu´äpo limitador polarizado limiting polarization
pu´ätäguigua hu´äpo limitador del volúmen volume limiter
hu´üsÿ plástico/a plastic
ijayty hu´üsÿ alimento plástico plastic food
kytïhano hu´üsÿ cirugía plástica plastic surgery
hu´üsÿgua pirápire dinero de plástico plastic money
hu´üsÿguigua japondy industria del plástico plastics industry
hüape espátula spatula
syändy hüapepe óleo a espátula spatula to oil
ÿndypogua hüape espátula de pintor palette knife painter
mbojará hüape espátula para pegar spatula to paste

yvyragua hüape espátula de madera wooden spatula


hüasë terminal terminal
ñengagua hüasë terminal de computadora computer terminal
avasy hüasë paciente terminal terminal patient

- 95 -
hupipo

pyvöpo hüasë terminal servidor terminal server


ÿrusugy hüasë terminal marítimo marine terminal
hupi´äjevykatu recargable rechargeable
hupihamyi montacarga forklift
ymyigy hupihamyi montacarga hidraúlico hydraulic hoist
hupihamyi puruva montacarga usado used forklift
kotykorä hupihamyi montacarga para contenedor container forklift
hupihamyivui montacarga ligera light forklift
hupipo elevador elevator
ymyigy hupipo elevador hidraúlico hydraulic elevator
temyí hupipo elevador mecánico elevator mechanic
hupipo ñyryiva elevador eléctrico electric hoist
ngupu´a hupipo elevador neumático pneumatic lift
huÿsyi suave smooth
ämbi huÿsyi espíritu suave gentle spirit
uhe huÿsyi manjar suave soft delicacy
küñe´e huÿsyi voz suave soft voice
tupa huÿsyi cama suave soft bed
hyepyina incluyendo including
hyepyina ta´asä incluyendo video including video
hyepyina ta´ansÿi chalaja incluyendo modo gráfico including graphical
hyepyina pemempo incluyendo el servicio including service
hyepyina umi okapepava inclyendo a los excluidos including the excluded
hyepymoi implante implant
hyepype en la cual in which
hyesu colon colon
hyijo´apo sobrecargar overload
kuatianda hyijo´apo sobrecargar archivos overloading files
hyijo´apo pe moisä sobrecargar el ordenador overloading the computer
hyijo´apo pe japota sobrecargar la gestión overload management
hyijo´apo umi jararÿita sobrecargar los overload electrical outlets
tomacorrientes
hyingu plomo lead
hyingu morötï plomo blanco white lead
hyingu rë´ë plomo dulce lead sweet
hyingugua juky sal de plomo lead salt
hyingugua këpey vitriolo de plomo lead vitriol
hyirekosä báscula weighbridge
hyndapo reacondicionador reconditioner
keväsy hyndapo shampoo reacondicionador shampoo reconditioner
no´oatyta hyndapo reacondicionador de baterías reconditioner battery
mberapo hyndapo reacondicionador reconditioner rinse
abrillantador
ägua hyndapo reacondicionador natural reconditioner natural
iagä mitosis mitosis

- 96 -
iäpy

iäpy mango handle


ichägue insecto insect
ijaytygy alimenticio nourishing
ijaytyha alimentario food
ije perilla knob
taguerova ha ijeta barbas y perillas barbs and knobs
ijegua syindy aceite de perilla knob oil
hendypagua ije perilla de encendido knob ignition
pytehogua ije perilla de succión knob suction
ijeregua periférico peripheral
rapejygua rekoty ijeregua sistema nervioso periférico peripheral nervous system
sëndagua ijeregua periférico de salida peripheral output
ijeregua mañanda visor periférico peripheral display
ijeregua ha tajoäita periférico y accesorios peripherals and
accessories
kendagua ijeretagua periféricos de entrada peripheral input
së/kegua ijeretagua periféricos de entrada/salida peripheral input / output
ijoja perfecto perfect
papapy ijoja número perfecto perfect number
angypyi ijoja perfecto estado perfect condition
ijoja ngy color perfecto perfect color
ñeka´e ijoja punto perfecto perfect spot
ijojaÿ imperfecto imperfect
mbiä ijojaÿ crimen imperfecto imperfect crime
papapy ijojaÿ número imperfecto imperfect number
angarërï ijojaÿ película imperfecta imperfect film
ijojaÿ akäpu´ä desarrollo imperfecto imperfect development
ijuata clínica clinical
imbe plato dish
aragua imbe plato del día day's dish
imbe mbarete plato fuerte strong plate
ymbi´u imbe plato sopero soup plate
imbe jejapi tiro al plato clay pigeon shooting
indu peligro danger
indugua peligrosa dangerous
ingue item item
sëhaiva ingue item publicado item published
teïha ingue primer item first item
ndota ingue item principal main item
teï ingue momÿï remover un item remove an item
ingy ícono icon
inke invadir to invade
teï yvype kepa invadir un terreno invade a field
avaitesÿi kepa invadir la privacidad invade the privacy
teï tetä kepa invadir un país invade a country
ryrandy kepa invadir reserva invade reserve
iñapera tulio thulium
iriäsä calidad quality
iriäsä porä buena calidad good quality

- 97 -
itaë

iriäsä vai mala calidad poor quality


tekogua iriäsä calidad de vida quality of life
pe iriäsäme en calidad de as
itachi dovela voussoir
itaë hierro iron
itaë ryku hierro fundido cast iron
kungy itaë ryku hierro fundido gris gray cast iron
itaë rykugua jahuha bañera de hierro fundido cast iron bathtub
itaë rykugua taëty herrajes de hierro fundido cast iron fittings
itaë ryku ha itaëmbotava hierro fundido y forjado cast iron and wrought
sweet iron
itaë´ë hierro dulce sweet iron
itaëgyaö cortina metálica metal curtain
itaëgyaöñoho cortina metálica automática automatic metal curtain
itantigua itaëgyaö cortina metálica de aluminio aluminum metal curtain
pogua itaëgyaö cortina metálica manual manual metal curtain
te´ägua itaëgyaö cortina metálica de acero metal steel curtain
itaëgyape superf. metálica metal surface
ngapo itañegyapendie sello con superficie metálica seal with metal surface
ojarapo itaëgyape superficie metálica adhesiva adhesive metal surface
itaëgyapegua ha´eñosÿi aislamiento de superficie insulation metal surface
metálica
itaëgyape pesyi superficie metálica cubierta metal surface covered
itaëjoaju soldadura welding
aëño itaëjoaju soldadura autógena autogenous welding
taëgua itaëjoaju soldadura de metal weld metal
jerengogua itaëjoaju soldadura de arco arc welding
itaëjoaju ñyryiva soldadura eléctrica electric welding
itaëkaruja ferromagnetico ferromagnetic
väräsy itaëkaruja material ferromagnético ferromagnetic material
itaëkaruja byte núcleo ferromagnético ferromagnetic core
itaëkaruja renda orden ferromagnético ferromagnetic order
mbivä itaékarauja contraste ferromagnético ferromagnetic contrast
itaëpÿï carbón de piedra stone coal
itaëpÿïgua syëky mina de carbón de piedra stone coal mine
itaëpÿïgua mba´apoä explotación de carbón de exploitation of coal
piedra
itaëpÿïgua nohekasÿi extracción de carbón de extraction of coal
piedra
itaëpÿïgua chaukarä muestra de carbón de piedra stone shows coal

- 98 -
ite

itaëpytä cobre copper


itaésa arsénico arsenic
itaërahagy ferrocarril railroad
itaju oro gold
itambeve collar necklace
sajojaguagui itambeve collar del ciclo collar cycle
jaguarä itambeve collar para perro dog collar
itanti platino platinum
itanti ñandusy platino sensible platinum-sensitive
itantigua syä matriz de platino platinum matrix
itantigua pu´ajopyke tornillo de platino screw platinum
itantigua hü negro de platino platinum black
itavesï cuarzo quartz
húyvy itavesï cuarzo ahumado smoky quartz
veräsijogua itavesï cuarzo hialino hyaline quartz
itavesïgua verasatï cristal de cuarzo quartz crystal
itavesï yvotynguy cuarzo rosa rose quartz
ite solo/a only/alone
itëpÿï carbono carbon
itësa rehe por lo común usually
itësa sëgua emisor común common emitter
itësa sëgua tapety circuito de emisor común common emitter circuit
itësa sëgua suäpo amplificador de emisor common emitter amplifier
común
itësa sëgua jo`asÿi montaje en emisor común mounting common emitter
itësa së rÿivype emisor común a tierra common emitter grounded
ive minúscula small letter
ja´ä constituye constitute
ja´ä teï rätyndo constituye un problema is a problem
pe küñe´e o rätyndo el lenguaje constituye language is
me´etysy oje rätyndo consorcio se constituye consortium is
establishing
oje rätyndo teï atyrä se constituye una asociación is establishing an association
ja´okatu compatible compatible
ja´osÿi compartimiento compartment
ja´omegua compartimiento compartment (valise,
(valija,maleta) suitcase)
ja´osÿigua andyty síndrome de compartimiento compartment syndrome
ja´osÿi mbyte compartimiento central central compartment
ja´osÿi añetete compartimiento original original compartment
ja´osÿi sï compartimiento simple single compartment
jachagy analógico/a analog
jachagy siri señal analógica analog signal
jachagy ha kuäsÿ analógico y digital analog and digital
akänderesy jachagy razonamiento analógico analogical reasoning
jachagygui kuäsyipe del analógico al digital analogue to digital

- 99 -
jaëku

ryryisu kua´asä jachagy componente electrónico analog electronic component


analógico
hojoja ta´angary televisión analógica analogue television
puakuata´asä videocámara analógica analog camcorder
jaeri vanadio vanadium
jaetae zinc zinc
jaëku mástil mast
yvykova jaëku mástil anclado mast anchored
jaëkuja mástil fijo fixed mast
koi´ä jaëku mástil doble double mast
ijaerïva jaëku mástil escalopado mast scallops
jagapy captura/r to/capture
jagua inherente inherent
jagua guapyndape inherente a su cargo inherent in his office
jagua rusukue capacidad inherente inherent capability
ypynga jagua condición inherente inherent condition
nymbysÿi jagua complejidad inherente inherent complexity
jaho justo just
jaho´asë toldo awning
vyrysygua jaho´asë toldo de lona canvas awning
hu´üsÿgua jaho´asë toldo de plástico plastic awning
jaho´asë jeavygy toldo retráctil retractable awning
jereäpe jaho´asë toldo abanico awning range
jaikoÿ irregular irregular
moïngatu jaikoÿ depósito irregular irregular deposit
pymyi jaikoÿ mercancía irregular irregular goods
jaikoÿ yvoty flor irregular irregular flower
oikohosÿi jaikoÿ funcionamiento irregular irregular functioning
jaikoÿ moïngatugua apohai contrato de depósito irregular irregular deposit contract
jaivykesÿi inclinación inclination
sakäjeresÿi jaivykesÿi inclinación orbital orbital inclination
tesaguigua jaivykesÿi inclinación del ojo inclination of the eye
jaivykesÿigua akuachë ángulo de inclinación inclination angle
jerengaguigua jaivykesÿi inclinación de la curva slope of the curve
jaju acoplo coupling
koi arasygua jaju acoplo de dos momentos coupling two moments
jajugua övai coeficiente de acoplo coupling coefficient
parärägua jaju acoplo de ruido coupling noise
nimbotagua jaju acoplo de redes coupling networks
jajugua tapety circuito de acoplo coupling circuit
jaju´o desacoplo disconnect
jaju´ogua ryinga capacitor de desacoplo decoupling capacitor
jaju´ogua nimbota redes de desacoplo decoupling networks
jaju´ogua övai coeficiente de desacoplo decoupling coefficient
jaju´ogua rÿikö condensador de desacoplo decoupling condenser
jaju´ogua tapety circuito de desacoplo decoupling circuit

- 100 -
jake

jajuha acople coupling


jajuha pue acople rápido quick coupling
apy ñeka´egua jajuha acople de tres puntos three-point coupling
jajuha ñuasagy acople magnético magnetic coupling
koi´ä jajuha doble acople double coupling
jajuho acople contínuo continuous coupling
jajuho tyrymyta apytepe acople contínuo entre coupling between continuous
fenotipos phenotypes
rÿivype jajuho acople contínuo a masa coupling to continuous mass
ñuasagy jajuho acople contínuo magnético continuous magnetic coupling
syryrÿigua jajuho acople contínuo de flujo coupling continuous flow
jajuhova acoplado coupled
joapyme jajuhova acoplado en serie coupled in series
jajuhova rekoty sistema acoplado coupled system
jajuhova ha syrymbumete acoplado y semirremolque coupled and semi-trailer
ta´angäsë jajuhova fotómetro acoplado photometer coupled
jake contíguo/gua contiguous
andapasÿi jake establecimiento contíguo establishment contiguous
jekakue jake fragmento contíguo fragment adjacent
guyopo jake edificio contíguo building
contiguous
posu jake bloque contíguo contiguous blocks
jämba talio thallium
jandy tarea task
sÿipe jandyta tareas en línea work online
aragua jandy tarea diaria daily work
apovui jandy tarea fácil easy work
mopotïgua jandy tarea de limpieza task of cleaning
janga iodo iodo
japava fijado/a fixed
hepykue japava precio fijado fixed price
itpÿï japava carbono fijado carbon fixed
japavai mal fijado bad set
hu´üsÿgua japava fijado de plástico plastic set
japo fijador fixative
kengy japo gel fijador fixative gel
ta´angagy japo fijador fotográfico photographic fixer
japo haingapo fijador sellador fixative sealant
sëäpe japo fijador en aerosol fixative spray
japo´o deshacer undo
oime´areigua japo´o deshacer de alguien break someone
timbegua japo´o deshacer de la mesa undo the table
teï vakakue japo´o deshacer una res undo a res
pemyi japo´o deshacer la acción undo the action
japohosÿi procedimiento procedure
ñe´ejevygy japohosÿi procedimiento contradictorio contradictory procedure

- 101 -
japondy

japohosÿigua kuatiapo manual de procedimiento procedures manual


kuatiärahasÿigy japohosÿi procedimiento administrativo administrative procedure
ñengandy japohosÿi procedimiento informático computerized procedure
japomante rutina routine
japomante´a caer en la rutina fall into the routine
aragua japomante rutina diaria daily routine
japomantegui kañy escapar de la rutina escape from the routine
japomantegua mbapo trabajo de rutina routine work
japondy industria industry
japondyhyi industria pesada heavy industry
ryryisü japondy industria electrónica electronics industry
ñemitÿgua japondy industria agrícola agricultural industry
saguapu japondy industria audiovisual audiovisual industry
japondygua industrial industrial
japondygua pyteko absorbente industrial industrial absorbent
japondygua nymby complejo industrial industrial complex
akäpy japondygua polo industrial industrial pole
japondygua nda zona industrial industrial area
japondygua mba´avaguigua registro de la propiedad industrial property
haindy industrial
japopyre hecho made
suhaigy japopyre hecho jurídico legal fact
chaipa japopyre hecho probado proven fact
japopyregui de hecho of fact
ao japopyre ropa hecha clothes made
japorä indicación indication
jundagua japorä indicación de procedencia indication of source
yvyrangagy japorä indicación geográfica geographic indication
japorägua techamby criterio de indicación criterion for the indication
poha´ndagy japorä indicación farmaceútica pharmaceutical indication
pohanohaguigua japorä indicación del médico indication of the doctor
japorëkatu ejecutable executable
kuatianda japorëkatu archivo ejecutable executable file
japonga japorëkatu formato ejecutable executable form
japorëkatuño auto ejecutable executable form
kua´andy japorëkatu programa ejecutable executable program
japota gestión management
me´engytagua japota gestión de negocios business management
japotagua sareko control de gestión management control
avatygua japota gestión social social management
apotysÿi japota gestión empresarial business management
jara tomar take
hesasÿita jara tomar precauciones take precautions
ngareko jara tomar cuidado take care
pysokue jara tomar medida take action

- 102 -
jaranda

mbyry jara tomar distancia take away


jara´äpo enlazador linker
jenohetagua jara´äpo enlazador de descargas linker downloads
akäeshatagua jara´ápo enlazador de ideas linker of ideas
kua´andy jara´äpo programa enlazador linker program
pomyi jara´äpo enlazador dinámico dynamic linker
jarakatusÿi aceptancia acceptance
jarakatusÿigua akuachë ángulo de aceptancia acceptance angle
jarakatusÿi ndiveipa aceptancia integrada integrated acceptance
ngaëkagy jarakatusÿi aceptancia geométrica geometric acceptance
jarakatusÿigua mbogua filtro de aceptancia acceptance filter
jaranda menú menu
jarandagua atäku barra de menú menubar
ha´eñogua jaranda menú específico specific menu
jaranda ÿ´apo crear menú create menu
aryvo jaranda menú vegetariano vegetarian menu
jaranduva percibida perceived
iriäsä jaranduva calidad percibida quality perceived
anga jaranduva imagen percibida image perceived
sakomboty jaranduva seguridad percibida security perceived
py´asÿi jaranduva satisfacción percibida satisfaction perceived
jarapo´a dominio domain
jarapo´agua kua´asasÿi información de dominio domain information
jarapo´agua haindy registro de dominios domain registration
nimbotygua jarapo´ata dominios de internet internet domains
jarapo´ata rei dominios gratis free domains
jararäi mandril mandril
jojakatuño jararäi mandril autoajustable selfadjustable mandril
piügua jararái mandril estándar standard mandril
raesugy jararäi mandril convencional convencional mandril
pe´urä jararäi mandril para torno mandril for turn
jararÿi tomacorriente outlet
koiakäpy jararÿi tomacorriente bipolar bipolar outlet
hupi´äjo´a jararÿi tomacorriente sobrecargado overloaded outlet
koi´ä jararÿi tomacorriente doble double outlet
jararÿigua ñuahapo protector de tomacorriente outlet protector
jaraÿsä compensar compensate
keimba jaraÿsä compensar dilatación compensate for expansion
agätysÿi ha rekösëta compensar pérdidas y offsetting gains and losses
jaraÿsä ganancias
jaraÿsä hyi compensar peso compensate for weight
embesë jaraÿsä compensar exceso offset excess
jasa eventual possible
jasa kovaiñy dolo eventual eventual dolo
jasa apohai contrato eventual eventual contract
gueho jasa eventual recesión eventual recession
sëpe jasa eventual evacuación eventual evacuation

- 103 -
jasepo

jasarÿgy inductivo inductive


jasarÿgy japory método inductivo inductive method
jasarÿgy ronga proceso inductivo inductive process
jasarÿgy akänderesy razonamiento inductivo inductive reasoning
jasarÿgy ñandupo sensor inductivo inductive sensor
jasarÿi inducción (eléctrica) induction (electric)
ryïja jasarÿi inducción magnética magnetic induction
myiÿrÿi jasarÿi inducción electroestática electrostatic induction
jasarÿi ryïnduä inducción electromagnética electromagnetic induction
johegui jasarÿi inducción mutua mutual induction
jasepo contactar to contact
jasepo ndasy apt contactar sitio web contact website
jara´äta jasepo contactar enlaces contact links
jasepo rahaho contactar correo contact email
togue jasepo contactar página contact page
javasÿi simultáneamente simultaneously
javasÿi pe´a abrir simultáneamente open simultaneously
akämyi javasÿi pensar simultáneamente simultaneously thinking
javasÿi cha visualizar simultáneamente display simultaneously
oikoho javasÿi funciona simultáneamente simultaneously
operating
javygy erróneo/a wrong
äsa jevygy conciencia errónea erroneous conscience
jere javygy giro erróneo wrong turn
teransagy javygy diagnóstico erróneo misdiagnosis
amboty javygy código erróneo wrong diagnosis
jaÿrÿi semiconductor semiconductor
jaÿrÿiguigua kua´anga teoría del semiconductor theory of semiconductor
jaÿrÿiguigua mba´avata propiedades del properties of semiconductor
semiconductor
jaÿrÿiguigua ngasy-togue hoja de datos del semiconductor data sheet
semiconductor
jaÿrÿitagua japondy industria de semiconductores semiconductor industry
je´ári a si misma/o itself
je porandu je´ári preguntarse a sí mismo ask himself
ejechauka je´ári juzgarse a sí mismo judged themselves
eñepytÿvö je´ári ayudarse a sí mismo help themselves
reje´e je´ári decirse a sí misma said to herself
je´asägua combinatorio combinatory
je´asäsÿi combinación combination
sy´i je´asäsÿi combinación lineal linear combination
je´asäsÿi joja combinación perfecta perfect combination
ijaytytagua je´asäsÿi combinación de alimentos combination of foods
iasi je´asäsÿi combinación letal lethal combination
jeä juÿröeike´agua äpy memoria de acceso aleatoria random access memory
ram

- 104 -
jeatypo
jeä imbe disco ram ramdisk
jeäso bucle loop
mevagua jeäso bucle de abonado subscriber loop
jembae jeäso bucle recursivo recursive loop
kuäsÿ jeäso bucle digital digital loop
syrysegua jeäso bucle de flujo loop flow
jeatypo concierto concert
jehe´apo entreverador streaky
piandogua jehe´apo entreverador de barajas stream of cards
väjojapagua jehe´apo entreverador de balanceado stream of balanced
pomyi jehe´apo entreverador dinámico dynamic streaky
temyí jehe´apo entreverador mecánico mechanical streaky
jeheka búsqueda search
jeheka nondeva búsqueda avanzada advanced search
opagy jeheka búsqueda general general search
jehekagua mbaykoha dispositivo de búsqueda the search
jehekagua änge motor de búsqueda search engine
jehembapo autónoma/o autonomous
avatypua jehembapo comunidad autónoma autonomous region
tava jehembapo ciudad autónoma autonomous city
jehembapo kua´andy universidad autónoma autonomous university
jehembapo tapete circuito autónomo autonomous circuit
jehoju ritmo rhythm
ruvyvögua jehoju ritmo cardiaco heart rate
purorygua jehoju ritmo musical musical rhythm
moainga pejehoju marcar el ritmo set the pace
jehojuguigua hoha sentido del ritmo sense of rhythm
jehu evento event
jehugua kotyndo sala de evento chamber event
rä´ägy jehu evento deportivo sporting event
papasygy jehu evento estadístico statistical event
kuatygy jehu evento académico academic event
jejapopyre fabricado/hecho manufactured / done
te´ä ári jejapopyre fabricado a base de acero made of steel
kuagÿ jejapopyrendie fabricado con tecnología manufactured with technology
paraguaype jejapopyre fabricado en paraguay manufactured in paraguay
taëndie jejapopyre fabricado con metal metal manufactured
jejavy diferencia difference
ndungagua jejavy diferencia de fase phase difference
akugua jejavy diferencia de calor heat difference
pyösÿigua jejavy diferencia de potencial potential difference
teï atypu´aguigua jejavy diferencia de un conjunto difference fron a set
jejavyre por error by mistake
kembyn jejavyre inrrumpen por error burst into by mistake
sä´o jejavyre cancela por error cancel by error
ngatupo jejavyre almacenar por error store by error
rovajovapo jejavyre conmutar por error to exchange by mistake
jejopyrä junta board

- 105 -
jeka
haingagua jejopyrä junta de sellado join for sealed
itaëgy-hoje jejopyrä junta espirometálica espirometálica board
apepyva jejopyrä junta enchaquetada jacketed join
ängegua jejopyrä junta de motor motor board
jeka ruptura rupture
sängotagua jeka ruptura de lazos breaking ties
suÿhogua jeka ruptura de tensión breakdown voltage
urunguegua jeka ruptura de menisco rupture of meniscus
jekagua ñu campo de ruptura break camp
jekaho fisura fissure
tevigua jekaho fisura anal anal fissure
imbegua jekaho fisura discal discal fissure
kanguegua jekaho fisura de hueso cleft bone
jekaho vaí fisura grave serious rift
jekakatu rompible breakable
veräsi jekakatu vidrio rompible breakable glass
heterä jekakatu estructura rompible breakable structure
säko jekakatu perno rompible breakable bolt
verasatï jejakatu cristal rompible breakable crystal
jekakue fragmento fragment
mbapogua jekakue fragmento de trabajo piece of work
hyÿ jekakue fragmento insípido tasteless fragment
heguigua jekakue fragmento propio itself fragment
pÿtäku jekakue fragmento incandescente incandescent fragment
jekapa roto broken
jekasyry grieta crack
jekasyry tuchaiterei grieta inmensa huge crack
jerasö pe jekasyry grieta en la pared crack in the wall
üsätäme jekasyry grieta en el hielo crack in the ice
jekasyry ……tuichava grieta del tamaño de crack of the size of
hekavyho rastreo tracking
jeko depender depend
jeko avare depender de otro dependent on another
yvyngÿgui jeko depender del petróleo dependent on oil
teï ávagui jeko depender de una mutación depend on a mutation
avatagui jeko depender de los hombres dependent on men
jembeaso referencia reference
jembeasogua akuachë ángulo de referencia angle reference
jembeasogua ñeka´e punto de referencia benchmark
jembeaso pue referencia rápida quick reference
jembeaso kua´ary referencia técnica technical reference
jembeasogua kuatiapo manual de referencia reference manual
jembeasogua jereko marco de referencia frame of reference
jembeasogua rahape guía de referencia reference guide
jembeasogua japogÿ obra de referencia reference work
jembeasogua pogua manual de referencia manual of reference
jenohe descarga download
pue jenohe descarga rápida fast download

- 106 -
jepo

jenohegua mbyte centro de descarga download center


kua´andytagua jenohe descarga de programas download software
jenohegua vyreta detalles de descarga download details
jepo salto jump
vuategua jepo salto de altura jump of height
jepo vuate salto alto high jump
pe tapetype jepo salto en el circuito jump in the circuit
rÿihyitagua jepo salto de cargas hopping charges
jepyso halar/estirar pull / stretch
jepyso hätä halar con fuerza pulling with force
jepysogua retemyi mecanismo de halar pull mechanism
jepysoina halando pulling
jeposoina teï mbaruhyi halando un camión pulling a truck
kapupy jeposoina halando el gatillo pulling the trigger
sä jeposoina halando la cuerda pulling the rope
sÿihoite jeposoina halando en la misma pulling in the same direction
dirección
jepysosÿi extensión extension
kua´andynda jepysosÿi extensión universitaria degree extension
jepysosÿitepape en toda la extensión over the entire length
kuatiandagua jepysosÿi extensión de archivo file extension
ÿ´apoina teï jepysosÿi creando una extensión creating an extension
jepytagy organismo organism
jepytaso estirarse,esforzarse stretch, strive
jepytasogua apeanga forma de estirarse way stretch
ejepytaso ne mbapope esforzarse en el trabajo strive to work
rusuesÿi jepytaso estirarse correctamente stretch correctly
retepoirä jepytaso estirarse para relajar stretch to relax
jepytaty organizar to organize
oga jepytaty organizar la casa organizing home
mbapo jepytaty organizar el trabajo organize the work
hü´äporandie je`ytaso organizar con éxito to organize successfully
teï apoty jepytaty organizar una empresa organize a company
jerahasy aguante endurance
jerahasygua nda zona de aguante zone of endurance
porenögua jerahasy aguante sexual sexual stamina
jerahasyindie con aguante with endurance
i jerahasy tiene aguante have stamina
jere´anga codo elbow
itësa jere´anga codo común conmon elbow
angapesegy jere´anga codo geométrico geometry hand
jere´anga rusuve codo mayor increased elbow
bytegua jere´anga codo mediano medium elbow
jereä corona crown
itaëgua jereä corona de hierro iron crown
hütïgy jereä corona olímpica olympic crown
kuarahygua jereä corona solar solar crown
japoiko jereä efecto corona solar crown
jereanga acodar layering

- 107 -
jereangava

jereanga teï yvyrapy acodar una planta layering a plant


te´ä jereanga acodar acero layering steel
rekaha jereanga acodar buscador layering finder
yvyra´ita jereanga acodar listones layering strips
jereangava acodado angled
koha jereangava freno acodado kinked brake
atäkupe jereangava acodado en la barra kinked at the bar
jereangavarire tras acodado after angled
verasatï jereangava cristal acodado layered crystal
jereapua arrollar to wind
jereapua teï ava arrollar una persona overwhelm a person
jereapua povi arrollar cable coiling cable
saovype jereapua arrollar en encuesta roll in poll
jereapua jopy´ýre arrollar sin apretar roll lightly
jereapuapo enrrollador roller
jereapuasÿi arrollamiento winding
nduetegua jereapuasÿi arrollamiento de bobina coil winding
joaväpa jereapuasÿi arrollamiento cruzado winding cross
teinda jereapuasÿi arrollamiento primario primary winding
koinda jereapuasÿi arrollamiento secundario secondary winding
jerebyte rota/r rotate
angata jerebyte rotar imágenes rotate images
ngyta jerebyte rotar colores rotating colors
jerebyte roäsäta rotar objetos rotate objects
sangape jerebyte rotar pantalla rotate screen
jeregÿ rotativo/a rotary
änge jeregÿ motor rotativo rotary engine
tyha jeregÿ interruptor rotativo rotary switch
pu´ajopyke jeregÿ tornillo rotativo rotary screw
pepuapu jeregÿ tambor rotativo rotary drum
jerehosÿi rodamiento bearing
jerehosÿigua haipe banda de rodamiento bearing band
jerehosÿi mbayrugua rodamiento vehicular raffic bearing
ägy jerehosÿi rodamiento axial axial bearing
jerehosÿigua ñandy´ÿsÿi lubricación de rodamientos lubrication of bearings
jereity volcar dump
jereity teï kengo volcar un auto to overturn a car
pe jojanga jereity volcar la balanza overturn the balance
teï vype ngasyta jereity volcar una base de datos dump database
ta´asä jereity volcar el video dump the video
jereitypa volcado overturned
äpygua jereitypa volcado de memoria memory dump
sangapegua jereitypa volcado de pantalla screen dump
ta´asäme jereitypa volcado a video to dump video
ngasytagua jereitypa volcado de datos data dump
jereja compás compass
koiäño jereja compás binario binary compass

- 108 -
jerekava

sungahygua jereja compás de cuadrante dial compass


jereja jerengo compás curvo curved compass
rarögua jereja compás de espera waiting compass
jerekava engoznada hinged
sareko jerekava control engoznada hinged control
oké jerekava puerta engoznada hinged door
iteku jerekava columna engoznada hinged column
mbotype jerekava tapa engoznada hinged lid
jereke leva cam
jerekegua yvyko ancla de leva anchor cam
jerekegua vyrä´akä árbol de levas camshaft
jerekegua ngue pieza de leva piece cam
jereke temyi leva mecánica mechanical cam
jerekoi bisagra hinge
jerekoigua jerese eje de bisagra hinge axis
jerekoigua jopytä prensa de bisagra press of hinge
jerekoi pe bisagra plana flat hinge
jerekoigua jyva brazo de bisagra hinged arm
jereku radio radio
myigua jereku radio de acción radius of action
avatygua jereku radio de población radio population
rahasyï jereku radio vector radius vector
tÿrÿsötaguigua jereku radio de los signos radius of the signs
jerekugäsy radiométrica radiometric
ngasysÿi jerekugäsy datación radiométrica radiometric dating
jerekugäsy jojaposÿi calibración radiométrica radiometric calibration
myarösÿi jerekugäsy corrección radiométrica radiometric correction
arandagye jerekygäsy cronología radiométrica radiometric chronology
jerembava rotatorio/a rotary
pyteha jerembava bomba rotatoria rotary pump
anga jerembava imagen rotatoria rotating image
togue jerembava hoja rotatoria rotating blade
sangape jerembava pantalla rotatoria rotary screen
jerembisÿi sinusoidal sine
jerembisÿi ndu onda sinusoidal sine wave
jerembisÿi myi movimiento sinusoidal sine moving
jerembisÿi apeanga forma sinusoidal sine form
charäsÿi jerembisÿi excitación sinusoidal sine excitation
jerembyte arremolinar/remolino to whirl/whirlpool
togueta jerembyte arremolinar hojas leaves swirls
yta jerembyte arremolinar aguas water swirls
avañe´ehota jerembyte arremolinar rumores rumor swirls
mandu´aymatagua arremolinar recuerdos swirls memories
jerembyte
jerembyte basculante tilt
okë jerembyte puerta basculante tilt door
timbe jerembyte mesa basculante tilt table
jerembyte meguä caja basculante tipping body

- 109 -
jerendu

mbotype jerembyte tapa basculante cap tilt


jerembytesÿi arremolinamiento swirling
jerembytesÿi ägyvy arremolinamiento coaxial coaxial swirling
ygua jerembytesÿi arremolinamiento de agua water swirling
kyusyho jerembetesÿi arremolinamiento esferoidal spheroidal whirl
vytuguigua jerembetesÿi arremolinamiento del aire air swirling
jerendu esquina corner
vuategua jerendu esquina superior top
jerendu jere girar la esquina turn the corner
jerendu indusy esquina peligrosa dangerous corner
jerendugua jepi saque de esquina corner kick
jerendy halo halo
jerenga curva curve
jeringa sÿi línea curva curved line
teï jerengagua rainde grado de una curva degree of a curve
apea jerenga superficie curva curved surface
süichägua jeringa curva de nivel curve level
jerengo arco arc
jerengo ñyryiva arco eléctrico electrical arc
teï jerengogua puando lámpara de un arco an arc lamp

teï jerengogua kambi seno de un arco an arc sine


sü´ÿgy jerengo arco voltaíco arc lamp
jerengo curvo curved
jerengo jereja compás curvo curved bar
angasäpe jerengo espejo curvo curved mirror
penga jerengo monitor curvo curved monitor
veräsi jerengo vidrio curvo curved glass
jerengo nyhye arco complementario complementary arc
jerengo nyhye pe´a arco complementario abierto complementary open arc
jerengosä gamella wsh-tub
jerenda esquinero corner
apyko jerenda poste esquinero corner post
jerengo jerenda esquinero curvo curved corner
pymyi jerenda mueble esquinero corner cabinet
apykajyva jerenda sillón esquinero corner chair
jerengu polea pulley
jerengu jeasäpava polea combinada pulley combination
jerenguja polea fija fixed pulley
myikatu jerengu polea movible movable pulley
jerengu myi polea móvil mobile pulley
jerengu´a cabrestante winch
jerengu´a ñyryiva cabrestante eléctrico electric winch
pogua jerengu´a cabrestante manual manual winch

- 110 -
jerente

jerengu´agua retemyi mecanismo del cabrestante winch mechanism


jeregu´agui pepuapu tambor del cabrestante winch drum
jerengu´aguiño servo del cabrestante winch servo
jerente rotor rotor
teï dyve jerente rotor de un helicóptero rotor of a helicopter
jerenteyepy rotor interno internal rotor
chëa jerente rotor pala rotor blade
gerente ndota rotor principal main rotor
jerenty ballestilla ballestilla
sakägy jerenty ballestilla astronómica astronomical
sakorá jerenty ballestilla para medir ballestilla to measure
angajasÿigua jerenty ballestilla de estampación ballestilla stamping
jerengogua jerenty ballestilla de arco ballestilla arc
jereñua envoltura envelope
chïrügy jereñua envoltura vírica viral envelope
kuatia jereñuarä papel para envoltura wrapping paper
jereñua niasärä envoltura para regalo gift wrap
ndypytagua jereñua envoltura de electrones electron shell
jerepua´o desarrollar develop
kyätö jerepua´o desarrollar patente develop patent
porysy jerepua´o desarrollar medicamento develop drug
heterä jerepua´o desarrollar estructura develop structure
moijatasÿi jerepua´o desarrollar aplicaciones develop applications
jerere alrededor around
vypuandy jerere alrededor del mundo around the world
ara koigui jerere alrededor del día 2 about 2 days
ma´eaina jerere mirando alrededor looking around
jasyguigua jerere alrededor de la luna about the moon
jeresä lóbulo lobe
akäpytügui jeresä lóbulo del cerebro lobe of the brain
tendogui jeresä lóbulo del pulmón lobe of the lung
kyögui jeresä lóbulo del hígado lobe of the liver
nambiguigua jeresä lóbulo de la oreja lobe of the ear
jerese eje axis
sagua jerese eje óptica optical axis
joguategua jerese eje de simetría axis of symmetry
yvyape´arigua jerese eje terrestre earth axis
kua´agy jerese eje teórico teorical axis
jereseike eje de entrada input shaft
jereseike ha së eje de entrada y salida input and output shaft
jereseikesü´ägua eje de entrada vertical vertical axis input
jereseikegua tayteta estrías de eje de entrada striae axis input
mbochegui jereseikegua eje de entrada del encoder shaft encoder input
jeresevy contraeje against axis
jeresevygui mbuaho falla del contraeje against axis failure
jeresevygua taimpo engranaje de contraeje against axis gear

- 111 -
jeresÿ

teinda jeresevy contraeje primario primary against axis


jeresevygua pu´ako cojinete de contraeje against axis bearing
jeresÿ valencia valency
ä´ñotagua jeresÿ valencia de los elementos valency of the elements
jeresÿgua ndypyta electrones de valencia electrons of valency
ÿhai jeresÿ valencia química chemical valency
ryryisü jeresÿ valencia electrónica electronic valency
jeresÿiva giratoria rotating
okë jeresÿiva puerta giratoria revolving door
sangape jeresÿiva pantalla giratoria swivel screen
kyïrü jeresÿiva antena giratoria rotating antenna
kuvate jeresÿiva torre giratoria rotating tower
jerete rodear surround
ñe´e jerete rodear la palabra surrounding the word
teï jeretyndie jerete rodear con un círculo surround with a circle
pe oka´ä jerese rodear el área surround the area
jerete teï yvytysu rodear una montaña mountains surrounding
jerety circulo circle
ñengandy jerety círculo informático computer circle
kuarahy jerety círculo solar solar circle
akäpy jerety círculo polar arctic circle
umbyvai jerety círculo vicioso vicious circle
jerety jevy círculo reverso back circle
jeretymbe circunferencia circumference
jeretymbeguigua mbyte centro de la circunferencia center of the
circumference
jeretymbegua ra´amyi ejercicio de circunferencia circumferences exercise
jeretymbeguigua kiärä fórmula de la circunferencia formula for the
circumference
jeretymbeguigua jojajoja ecuación de la circunferencia equation of the
circumferences
jerevy giro opuesto opposite spin
hohape jerevy giro opuesto al sentido spin opposite to the
direction
jerevytesÿime jerevy giro opuesto a la rotación spin opposite to the
rotation
jerevytagua undyve hélices de giros opuestos propellers of opposite
drafts
jerevytandie ndypy electrones con giros electrons with opposite
opuestos spins
jereÿa estator stator
syrÿipogua jereÿa estator de alternador alternator stator
jereÿaguigua mbyte centro del estator center of the stator
jerente ha jereÿa rotor y estator stator and rotor
jereÿagui syryï corriente del estator stator current
jeropy recepción (elect.) reception
ngasytagua jeropy recepción de datos receiving data
jeropygua rekoty sistema de recepción reception system

- 112 -
jery

chakä jeropy recepción virtual virtual reception


ryryisü jeropy recepción electrónica electronic reception
jery giro draft
rahygua jery giro postal money order
jery rusu giro positivo positive draft
äsaïgy jery giro telegráfico wire transfer
hendaÿgua jery giro inadecuado improper turn
jeserova relativo/a relative
jeserova myi movimiento relativo relative motion
jeserova pichï incremento relativo relative increase
jeserova epy valor relativo relative value
saranda jeserova ärätame protocolo relativo a protocol on substances
sustancias
ara jeserova tiempo relativo relative time
epy jeserova valor relativo relative value
sugygua jeserova mayoría relativa relative majority
avaty jeserova población relativa relative population
jesy paladio palladium
jetï buril chisel
huäkuagua jetï buril de punta chisel edge
ta´angahai jetïpe grabado al buril burin engraving
pe´u jetï buril torno chisel around
jetígua johopo adaptador de buril chisel adapter
jevo helio helium
raharekojevo helioterapia heliotherapy
nguvu jevondie globo con helio helium balloon
jevogua y´vysÿi dilución de helio helium dilution
mbaipy jevondie mezcla con helio mixture with helium
jevy otra vez again
teï ha jevy una y otra vez again and again
jevy myipe otra vez en acción again in action
okë jevy otra vez la puerta the door again
guevi jevy regresar otra vez back again
jevy ´ä conversión conversion
jevy´ägua koty cuarto de conversión fourth conversion
jevy´ägua vyrapeta tablas de conversión conversion tables
ñoteitagua jevy´ä conversión de unidades conversion of units
ngasugutagua jevy´ä conversión de divisas currency conversion
jevy´äjevysÿi reconversión restructuring
ongegygua jevy´äjevysÿi reconversión monetaria currency conversion
japondygua jevy´äjevysÿi reconversión industrial industrial conversion
angypogy jevy´äjevysÿi reconversión productiva productive conversion
pua´egua jevy´äjevysÿi reconversión urgente urgent conversion
jevyjara restaurar restore
jevyjere reverso/a reverse
norova ha jevyjere anverso y reverso front and back
jevyjerehe guata marcha en reversa running in reverse
kua´arapendy jevyjere logístisca reversa reverse logistics
jevyjeremyi acción reversa reverse action

- 113 -
jevyjey

jevyjey regresar return


teï ñe´ehai jevyjey regresar un libro return a book
myiho/jevyjey avanzar/regresar to advance / return
rekome jevyjey regresar a la vida return to life
ymaguarepe jevyjey regresar al pasado return to the past
jevyko antiretorno antireturn
synga jevyko válvula antiretorno antireturn valve
hyepygua jevyko antiretorno interno internal antireturn
jevyko mbaykoha dispositivo antiretorno antireturn device
ä´ño jevyko elemento antiretorno antireturn element
jevykue inverso/a inverse
oikoho jevykue función inversa inverse function
suÿho jevykue tensión inversa reverse voltage
ä´ño jevykue elemento inverso inverse element
jevykue japoiko efecto inverso inverse effect
jevykupe retroceso setback
avapy´agy jevykupe retroceso democrático democratic retreat
syäregua jevykupe retroceso global overall decline
jevykupe vai grave retroceso serious setback
jevykuope ha ävyposÿi retroceso y degradación decline and degradation
jevynda retorno return
jevyndaÿre sin retorno no return
äporä jevynda plan retorno return plan
arapaÿgua jevynda eterno retorno eternal return
jevynda pongäsyi operación retorno return operation
jevypaÿ no invertida/o non-inverted
kenda jevypaÿ entrada no invertida non-inverted input
kua´amysÿi jevypaÿ configuración no invertida non-inverted configurati
okësu jevypaÿ compuerta no invertida non-inverted gate
huäsë jevypaÿ terminal no invertida non-inverted terminal
jevypo repetir repeat
jevypo teï tembiaso repetir un tema repeating a theme
ñembo´esy jevypo repetir el curso repeat the course
myita jevypo repetir acciones repeating actions
pe sharätä jevypo repetir la estrategia repeat strategy
jevypo inversor inverter
ndungagua jevypo inversor de fase phase inverter
suÿhogua jevypo inversor de tensión voltage inverter
tapety jevypo circuito inversor inverter circuit
ss sn jevypo inversor dc ac dc ac inverter
jerety jevypo círculo repetidor circle repeater
nimbotygua jevypo repetidor de internet internet repeater
jevypo itaënimboÿva repetidor inalámbrico wireless repeater
ta´angarygua jevypo repetidor de televisión tv repeater
jevypoho repetitiva/vo repetitive
kua´asasÿi jevypoho información repetitiva repetitive information
vyrape jevypoho tabla repetitiva repeating table

- 114 -
jevypu

hasysÿi jevypoho infección repetitiva repeated infection


heterä jevypoho estructura repetitiva repetitive structure
jevypu eco echo
tandy jevypu eco múltiple multiple echo
kuäsÿ jevypu eco digital digital echo
jevypu puva sonido eco sound echo
jevypoho jevypu eco repetitivo repetitive echo
jevypujaesa ecosonda echosounder
jevyreoso repertorio repertoire
jara´ägua jevyreoso repertorio de enlace repertoire link
ñengandyva jevyreoso repertorio informatizado coded repertoire
asyvygy jevyreoso repertorio homeopático homeopathic repertory
avarapygy jevyreoso repertorio biográfico repertory
biographical
jevyry reflexiva/vo reflexive
ndiveho jevyry relación reflexiva reflexive relationship
jevyry japomante práctica reflexiva reflective practice
kua´ambi jevyry inteligencia reflexiva reflective intelligence
jevyry haianga diseño reflexivo thoughtful design
jeypo rutherfordio rutherfordio
jeÿ postiza plate
tera jeÿ nombre postizo name plate
tague jeÿ pelo postizo false hair
taï jeÿ diente postizo false tooth
tuvä jeÿ bigote postizo false mustache
jipi usual usual
sakua´asÿi jipi interpretación usual usual interpretation
jipi ñe´e idioma usual usual language
atymoko jipi ingesta usual usual intake
jundasÿi jipi procedimiento usual usual procedure
jipisÿi usualmente usually
jipisÿi ndapÿhotañoi usualmente no actuán solos usually do not act alone
jipisÿi mbokuahotandie usualmente con usually with perforations
perforaciones
jipisÿi ojogua usualmente compra usually buy
jipisÿi oñe´erandu usualmente se expreza usually is expressed
jo`asÿi montaje assembly
ta´angagy jo´asÿi montaje fotográfico photomontage
jo´asÿigua taëjoaju cadena de montaje assembly line
ryryisü jo´asÿi montaje electrónico electronic assembly
teï aegua jo´asÿi montaje de un pc assembling a pc
jo´ahyi sobrecarga overload
haiñe´egua jo´ahyi sobrecarga informativa information overload
jo´ahyi ñyryiva sobrecarga eléctrica electrical overload
suÿhogua jo´ahyi sobrecarga de tensión voltage overload
pyögua jo´ahyi sobrecarga de potencia power overload
jo´akoi superpuesto superimposed
jo´akoi hai texto superpuesto overlay text
jara´ägua jo´akoi enlace superpuesto overlay link

- 115 -
jo´ape

jaranda jo´akoi menú superpuesto overlay menu


ta´asä jo´akoi video superpuesto video overlay
jo´ape montar ride
jo´ape teï tapety montar un circuito mounting a circuit
anga jo´ape montar imagen mount image
jo´ape teï apoty montar una empresa mount a company
jo´ape teï moisä montar un ordenador assemble a computer
jo´apo montador assembler
jo´äpy cargo charge
jo´arakupo sobrecalentar overheat
jo´arakupoiterei sobrecalentar demasiado overheat too
jo´arakupo pe moï´äsÿi sobrecalentar la instalación overheat installing
kohata jo´arakupo sobrecalentar los frenos overheat the brakes
y jo´arakupo sobrecalentar el agua overheat the water
jo´arakusÿi sobrecalentamiento overheating
syäre jo´arakusÿi sobrecalentamiento global global overheating
ymyigy rekotyme sobrecalentamiento en overheating in hydraulic
jo´arakusÿi sistemas hidraúlicos systems
teï aegua jo´arakusÿi sobrecalentamiento de un pc overheating of a pc
jo´arakusÿime py´amirï temor al sobrecalentamiento fear of overheating
jo´arakuva sobrecalentado/a overheated
ytimbo jo´arakuva vapor sobrecalentado superheated steam
änge jo´arakuva motor sobrecalentado engine overheated
y jo´arakuva agua sobrecalentada water overheated
moainga jo´arakuva marca sobrecalentado mark overheated
jo´asë exceso excess
hyigua jo´asë exceso de peso overweight
jo´asëre por exceso excess
akugua jo´asë exceso de calor excess heat
ei´u jo´asëme beber en exceso drinking excessively
jo´asëho exceder exceed
hyigua jo´asëho exceder de peso overweight
ani jo´asëho hü´äitetarehe no exceder límites not exceed limits
pe apyäsa jo´asëho exceder la norma exceed the standard
pysu haipegua jo´asëho exceder ancho de banda exceed bandwidth
jo´asyryï sobrecorriente overcurrent
jo´asyrryïgua tyä relé de sobrecorriente overcurrent relay
jo´asyrryïgua mbaykoha dispositivo de sobrecorriente overcurrent device
jo´asyryïgua ñuasÿi protección de sobrecorriente overcurrent protection
jo´asyrryï ny sobrecorriente instantáneo instantaneous overcurrent
jo´aty montón pile

- 116 -
jo´oho

yvygua jo´aty montón de tierra heap of land


jo´atytape a montones to heaps
ytygua jo´aty montón de basura garbage heap
ñe´ehaitagua jo´aty montón de libros pile of books
jo´oho surcar ride
yvyture jo´oho surcar el viento ride the wind
ÿrusure jo´oho surcar el mar cross the sea
yvagare jo´oho surcar el cielo ride the sky
tapetare jo´oho surcar caminos cross roads
jo´ohopo surcador furrower
ryho pepogua jo´ohopo surcador de ala recta straight wing crosser
jo´ohopo mbaykoha dispositivo surcador crosser device
rapehotagua jo´ohopo surcador de rutas route crosser
pehyingagua jo´ohopo surcador de sueño sleep crosser
joa´o separar separate
mbaipyta joa´o separar mezclas separating mixtures
ky´anguta joa´o separar residuos separate waste
joa´o teï vype ngasygua separar una base de datos a separate database
joa´o rusaporä separar para reciclar separated for recycling
joa´opo separador divider
joa´opo posu poder separador power divider
pasy joa´opo separador decimal decimal separator
syindytagua joa´opo separador de aceites oil separator
toguegua joa´opo separador de página separator page
joa´osÿi separación separation
joa´osÿi ha koisingue separación y divorcio separation and divorce
mbaretetagua joa´osÿi separación de poderes separation of powers
joa´osÿigua kua´aryta técnicas de separación separation techniques
joa´osÿigua äporä plan de separación disengagement plan
joa´ova separado separated
ñe´ejovai joa´ovare entrevista por separado interviewed separately
täño tera joa´ova mixto o separado joint or separate
ñondive tera joa´ova junto o separado together or separately
virume´e joa´ovare pagar por separado paid separately
joajopyty apiñadura congestion
akächatagua joajopyty apiñadura de ideas congestion of ideas
rämbusÿitagua joajopyty apiñadura de militantes militants' congestion
ñe´ehaitagua joajopyty apiñadura de libros congestion of books
arësytagua joajopyty apiñadura de agencias congestion of agencies
joajuina conectando connecting
joajuina peñeka´eta conectando los puntos connecting points
kuandyta joajuina conectando culturas connecting cultures
joajuina teï pytÿvömepo conectando a un servidor connecting to a server
nimbope joajuina conectando a la red connecting to the network
joajuja conectar connect
aepe joajuja conectar el pc connect the pc
joajuja teï tapety conectar un circuito connecting a circuit

- 117 -
joajuja´o

joajuja teï ngoië conectar un celular connect a cell


joajuja teï myirü conectar un móvil connecting a mobile
joajuja´o desconectar disconnect
vytÿta joajuja´o desconectar zócalos disconnect sockets
sungape ta´asägua desconectar tarjeta de video off video card
joajuja´o
rÿivu joajuja´o desconectar fuente off source
puä joajuja´orä botón para desconectar button to disconnect
joajujava conectado/a connected
ae joajujava pc conectado pc connected
joajujava moisäpe conectado al ordenador connected to the computer
ñogysygua joajujava individualismo conectado individualism connected
mbaykoha joajujava dispositivo conectado connected device
joajujava/ joajujaÿva conectado/desconectado connected / disconnected
joajujandiveipava conectados entre si connected
joajukatu conectividad connectivity
joajukatugua jokoha soporte de conectividad connectivity support
nimbotagua joajukatu conectividad de redes network connectivity
myihova joajukatu conectividad avanzada advanced connectivity
nimbotype joajukatu conectividad a internet internet connectivity
joajukoi acoplar coupling
rovëtäta joajukoi acoplar ventanas windows dock
joajukoi teï togue acoplar una página attach a page
angata joajukoi acoplar imágenes attach images
typa joajukoi acoplar fondo dock fund
joajukoi´o desacoplar uncoupling
teï moijasÿi joajukoi´o desacoplar una aplicación decouple application
joajukoi´o teï ae desacoplar un pc decouple a pc
joajukoi´o parärä desacoplar ruido noise decoupling
joajukoi´o teï porürä desacoplar un equipo undock a computer
joajukoisÿ acoplamiento coupling
ñuasagy joajukoisÿ acoplamiento magnético magnetic coupling
joajukoisÿ karëkatugua acoplamiento flexible flexible coupling
rÿihyire joajukoisÿ acoplamiento por carga charge-coupled
temyí joajukoisÿ acoplamiento mecánico mechanical coupling
joajunda unión union
chïräteko joajunda unión aduanera customs union
europagua joajunda unión europea european union
latinagua joajunda unión latina latin union
mbaykohatasgua joajunda unión de dispositivos union device
joajupo conector connector
joajupo ñyryiva conector eléctrico electrical connector
joajupo joaväpa conector cruzado cross connector
äsä joajupo conector hembra jack

- 118 -
joajusa
saha joajupo conector bus connector bus
joajuräi cremallera zip
mbotyha tera joajuräi cierre o cremallera closure or zipper
joajuräi pe´a cremallera abierta open zipper
joajuräigua retemyi mecanismo de cremallera zipper mechanism
rahandagua joajuräi cremallera de dirección steering rack
joajusa empalme splice
joajusa ñyryiva empalme eléctrico electrical junction
rapehusugua joajusa empalme carretero road junction
temyí joajusa empalme mecánico mechanical splice
piëtügua joajusa empalme de exones splicing of exons
joajusakoi empalmar to splice
koi syryseva joajusakoi empalmar dos conductores two-conductor splice
pu´andutyta joajusakoi empalmar tuberías join pipes
povita joajusakoi empalmar cables splicing cables
kÿtï ha joajusakoi cortar y empalmar cut and splice
joajusÿi conexión connection
ñeka´e ñekame joajusÿi conexión punto a punto point to point connection
joajusÿigua puemyi velocidad de conexión connection speed
joajusÿigua rätyndota problemas de conexión connection problems
nimbogua joajusÿi conexión de red networking
joakoisÿi superposición overlap
ungugua joakoisÿi superposición cuántica quantum superposition
ndutagua joakosÿi superposición de ondas superposition of waves
nduätagua joakoisÿi superposición de pulsos overlapping pulses
heterätagua joakoisÿi superposición de estructuras overlapping structures
joano´o acumular accumulate
tärätä joano´o acumular provisiones accumulate supplies
taë joano´o acumular metal accumulate metal
tyrëta joano´o acumular cantidades accumulate quantities
ngasyta joano´o acumular datos accumulate data
joano´ogy acumulativo cumulative
japory joano´ogy método acumulativo cumulative method
papaha joano´ogy contador acumlativo counter acumlativo
iñarysy joano´ogy interés acumulativo cumulative interest
japoiko joano´ogy efecto acumulativo cumulative effect
joano´osÿi acumulación accumulation
rusukuegua joano´osÿi acumulación de capacidad accumulation ability
kua´arytygua joano´osÿi acumulación de conocimiento accumulation of knowledge
vyütagua joano´osÿi acumulación de gases accumulation of gases
tareika joano´osÿi acumulación excesiva excessive accumulation
joapa armado armed
jyva joapa brazo armado armed arm

- 119 -
joapo

ava joapa hombre armado gunman


yärö joapa conflicto armado armed conflict
itaruzuë joapava hormigón armado reinforced concrete
joapo armar to arm
teï porürä joapo armar un equipo assemble a team
tapety re joaporä circuito para armar circuit to build
muangy joaporä modelo para armar model to build
teï ñenga joapo armar una computadora assemble a computer
joapo´o desarmador screwdriver
piügua joapo´o desarmador estándar standard screwdriver
joapo´o pe desarmador plano flat screwdriver
täesa joapo´o desarmador dieléctrico screwdriver dielectric
tïäsegua joapo´o desarmador de vehículo vehicle screwdriver
joapo´onda desarmadero disarm zone
asureÿgua joapo´onda desarmadero ilegal illegal disarm zone
joapo´ondagua haindy registro de desarmaderos disarm zone register
ñyvy joapo´onda desarmadero clandestino clandestine disarm zone
taëtagua joapo´onda desarmadero de metales metal disarm zone
joapy serie series
tapety joapy circuito serie series circuit
ngapagy joapy serie matemática mathematical series
td joapype tv en serie tv series
kota joapype resistencias en serie resistors in series
joapyva añadido added
epy joapyva valor añadido value added
puahu joapyva nuevo añadido new addition
pogua joapyva añadido manual manual added
joapyva toguepe añadido a la página added to page
joapyve añadir add
jara´ä joapyve añadir enlace add link
teï togue jara´ä añadir una página add a page
apt ndasy joapyve añadir sitio web add website
moijasÿita joapyve añadir aplicaciones add applications
joasäko traba
ambue joasäkove otra traba más most other workers
poyngesÿigua joasäko traba de ejecución executing work
joasäkü trabalengua twister
itaëgy joasäko traba metálica metal working
joasapo conmutador switch
joasasa joasapo conmutador interconectado interconnect switch
joasapogua jo`asÿi montaje de conmutador switch assembly
povigua joasapo conmutador de cable switch cable
joasapo ñyryiva conmutador eléctrico electric switch
joasapo pa conmutador final end switch
ñanigua joasapo pa conmutador final de carrera switch limit switch

- 120 -
joasasa

joasapo pagua sirisÿi señalización de conmutador switch signaling final


final
nimbogua joasapo pa conmutador final de la red end of the switch network
ndunguegy joasapo pa conmutador final inductivo final inductive switch
joasasa intercalador interposer
kua´adykatuva joasasa intercalador programable programmable interposer
ñe´etagua joasasa intercalador de palabras words interposer
pyitagua joasasa intercalador de bits bits interposer
koi´ä joasasa intercalador híbrido hybrid interposer
joasajuja interconectar interconnect
kuagÿ joasajuja interconectar tecnología interconnect technology
joasajuja rapepota interconectar routers interconnect routers
ñengatame joasajuja interconectar a interconnect to computers
computadoras
joasajuja togue interconectar hojas interconnect pages
joaväpa cruzado/a crossover
joaväpa rendy fuego cruzado crossfire
joaväpa ñe´eta palabras cruzadas crosswords
joaväpa ra´ä juego cruzado crossover game
joajupo joaväpa conector cruzado cross connector
joavy diferencia difference
ndungagua joavy diferencia de fase phase difference
joavyre akändy razón por diferencia reason for difference
pyösÿigua joavy diferencia de potencial potential difference
kua´arape joavy diferencia lógica logical gap
joavypo diferenciar differentiate
ngasyta joavypo diferenciar datos differentiate data
ndyryaita sangapegua diferenciar resoluciones de differentiate display
joavypo pantalla resolutions
syangota joavypo diferenciar especies differentiate species
yhopota joavypo diferenciar navegadores differentiate browsers
joembyry longitud length
joembyrygua ñeka´e punto de longitud longitude point
joembyrygua po salto de longitud long jump
joembyrygua ñoteita unidades de longitud units of length
joembyrygua pysokueta medidas de longitud measures of length
joguahaÿ aparente apparent
äserä joguahaÿ diámetro aparente apparent diameter
sugua joguahaÿ magnitud aparente apparent magnitude
hoha joguahaÿ sentido aparente apparent effect
mbihasÿi joguahaÿ disipación aparente apparent dissipation
joguakoi equivaler to be equivalent
o joguakoiaërä debe equivaler must equal
joguakoi teï suÿhome equivaler a una tensión equivalent to a voltage
joguakoi ambue raindeme equivaler a otro grado amount to another level

- 121 -
joguakosÿi

joguakoi pe poravöndame equivaler a la categoría equivalent to the category


joguakosÿi equivalencia equivalence
joguakosÿitagua vyrape tabla de equivalencias table of equivalences
pysokuetagua joguakosÿi equivalencias de medidas equivalence of measures
rÿivy ha äse pyterpi equivalencia entre masa y equivalence between
joguakosÿi energía mass and energy
joguakosÿigua ndiveho relación de equivalencia equivalence relation
joguate simetría symmetry
joguategua pe´anga plano de simetría plane of symmetry
joguategua jerese eje de simetría axis of symmetry
joguategua mbyte centro de simetría center of symmetry
ägy joguate simetría axial axial symmetry
joguaÿa distinta different
avaru joguaÿa raza distinta different race
ñe´eä joguaÿa opinión distinta different view
ñete´ä joguaÿa realidad distinta different reality
kuandy joguaÿa cultura distinta different cult
joguaÿgua distinto different
tei joguaÿgua algo distinto something different
tyäkuä joguaÿgua olor distinto distinct odor
ndasy joguaÿgua sitio distinto different site
ndy joguaÿgua color distinto different color
jogy dispar unlike
apeanga jogy forma dispar unevenly form
mboty jogy cierre dispar unevenly close
po´a jogy suerte dispar disparity
kua´asasÿi jogy información dispar unevenly information
jogysÿi disparidad disparito lucky
iñangaratagua jogysÿi disparidad de cultos disparity of cult
tesakoigua jogysÿi disparidad binocular binoculars disparity
kuaygÿ jogysÿi disparidad tecnológica technology gap
techambygua jogysÿi disparidad de criterio disparity of opinion
joheguaho correspondiente corresponding
akuachëta joheguaho ángulos correspondientes corresponding angles
joheguaho renda lugar correspondiente corresponding place
joheguaho jara´äta enlaces correspondientes corresponding links
joheguaho kenda entrada correspondiente corresponding entry
johegui mutua/o mutual
ndunguesÿi johegui inducción mutua mutual induction
ndueteryï johegui inductancia mutua mutual inductance
johegui jere giro mutuo mutual spin
johegui jeko apoyo mutuo mutual support
joheguiho mutuamente mutually
poräsata joheguiho mutuamente beneficiosas mutually beneficial

- 122 -
joho

joheguiho monga acusar mutuamente accuse each other


jaraÿ joheguiho sorprender mutuamente to surprise mutually
seräkatu joheguiho mutuamente inteligible mutually intelligible
joheguigua asimilable assimilable
joheguiho corresponder correspond
joho adaptar adapt
joho anga adaptar imagen image adapt
ety joho adaptar blog adapt blog
porüräta joho adaptar equipos adapting equipment
pe jyöty joho adaptar el teclado adjust the keyboard
johopogy adaptativo/va adaptive
mbogua johopogy filtro adaptativo adaptive filter
sareko johopogy control adaptativo adaptive control
rekoty johopogy sistema adaptativo adaptive system
johopogy ronga proceso adaptativo adaptive process
johopa adaptador/a adapter
kyïrügua johopa adaptador de antena antenna adapter
ndusyjojagua johopa adaptador de impedancia impedance adapter
itaënimboÿvagua johopo adaptador de red inalámbrica wireless network adapter
tayrovy johopo adaptador bluetooth bluetooth adapter
johosÿi adaptación adaptation
ändygy johosÿi adaptación biológica biological adaptation
ararovaho johosÿi adaptación evolutiva evolutionary adaptation
mbyrume johosÿi adaptación al medio adaptation to the environment
aragy rovasÿipe johosÿi adaptación al cambio adaptation to climate change
climático
johosÿisë desadaptación mismatch
johosÿisëgua andyty síndrome de desadaptación mismatch syndrome
avatygua johosÿisë desadaptación social social mismatch
aravogua johosÿisë desadaptación horaria time mismatch
üsÿ johosÿisë desadaptación aguda acute mismatch
joi par pair
mbarepotagua joi par de fuerzas pair of forces
papapy joi número par pair number
änge joi par motor motor pair
roäsätagua joi par de objetos pair of objects
joikosÿi regulación regulation
suÿhogua joikosÿi regulación de tensión voltage regulation
äsegua joikosÿi regulación de energía regulation of energy
ngoisajojaguigua joikosÿi regulación del ciclo celular regulation of cell cycle
joikosÿi ha sareko regulación y control regulation and control
joikureko termopar thermocouple
joikureko ha´e teï termopar es un dispositivo thermocouple is a device
mbaykoha

- 123 -
Joja

joikureko joajupota conectores termopar thermocouple connectors


joikorekogui jojandosÿi calibración del termopar thermocouple calibration
joikureko jaesa sonda termopar thermocouple probe
joiÿ impar odd
joiÿ papapy número impar odd number
oikoho joiÿ función impar odd function
ñehai joiÿ cifra impar odd figure
joiÿ ro´y año impar odd years
joja parejo even
mbegue ha joja lento y parejo slow and even
aty joja grupo parejo matched group
atä ha joja duro y parejo hard and even
äporä joja plan parejo plan in hand
jojahapa compensadora compensatory
jojahapa puakua cámara compensadora compensating chamber
peposë jojahapa aleta compensadora compensatory fin
synga jojahapa válvula compensadora compensating valve
jojajoja jojahapa ecuación compensadora compensatory equation
jojahapo compensador compensator
sü´ÿhygua jojahapo compensador de voltaje voltage compensating
hapyndu jojahapo compensador trifásico phase compensator
rÿivygua jojahapo compensador de masa mass compensating
pumbyrygy jojahapo compensador telefónico phone compensator
jojahapo nondehorehe compensador por adelanto compensator for
advancement
hapyndu jojahapo compensador trifásico phase compensator
pyögua jojahapo compensador de potencia power compensator
jojaho regulador regulator
vyügui jojaho regulador del gas gas regulator
rÿindugua jojaho regulador de corriente alterna ac regulator
puehogua jojaho regulador de intensidad intensity regulatory
rÿikarugy jojaho regulador electromagnético electromagnetic regulator
jojajoja ecuación equation
jojajoja jopava ecuación determinada equation given
sy´i jojajoja ecuación lineal linear equation
jojajojatagua rekoty sistema de ecuaciones system of equations
jojajoja ndajoheguigua ecuación diferencial differential equation
jojakatu ajustable ajustable
tüñua jojakatu casco ajustable helmet adjustable
guapyha jojakatu asiento ajustable adjustable seat
sayngo jojakatu panel ajustable adjustable panel
haipe jojakatu banda ajustable adjustable band
jojako resistor ajustable adjustable band
jojakoguigua ranga símbolo del resistor ajustable prompt adjustable resistor

jojakondie tapety circuito con resistor ajustable circuit with adjustable resistor

- 124 -
Jojando

jojakochi´ï micro-resistor ajustable micro-adjustable resistor


jojako teï/ hapyndugy resistor ajustable resistor adjustable mono /
mono/trifásico three phase
jojamysÿi regulación regulation
jojamysÿi ha ra´äjovai regulación y competencia regulation and competition
rahygua jojamysÿi regulación postal postal regulation
jojamysÿigua japoï comisión de regulación regulatory commission
avarepygua jojamysÿi regulación financiera financial regulation
jojando calibrador calibrator
tesagua jojando calibrador óptico optical caliper
kuäsÿ jojando calibrador digital digital caliper
rusukueñyryivagua jojando calibrador de capacidad gauge electrical power
eléctrica
ryryisü jojando calibrador electrónico electronic
calibration
jojandosÿi calibración calibration
ku´yäsetagua jojandosÿi calibración de termómetros calibration of thermometers
purupogua jojandosÿi calibración de instrumento instrument calibration
pengagui jojandosÿi calibración del monitor monitor calibration
jojandosÿi ñyryiva calibración eléctrica electrical calibration
jojandu sintonía tuning
ängetagua jojandu sintonía de motores tuning engine
epyta jojandupe permanecer en sintonía stay tuned
rysÿgua jojandu sintonía electoral electoral tune
jojandugua räviöta tonos de sintonía tuning tone
jojandupo sintonizador tuner
äsaipogua jojandupo sintonizador de radio radio tuner
nohekasÿitagua jojandupo sintonizador de emisiones tuner emissions
td gua jojandupo sintonizador de tv tv tuner
chapÿigua jojandupo sintonizador de prueba tuner test
jojandusÿirerï sintonización fina fine tuning
jojandusÿirërï pypetarehe sintonización fina por pasos fine tuning step
tapetyta jojandusÿirërïrä circuitos para sintonización circuits for fine tuning
fina
jojandusÿirërïgua kuatiapo manual de sintonización fina fine tuning manual
jojandusÿirërïgua pungyso sintetizador de sintonización synthesizer fine tuning
fina
jojanga balanza balance
ñemugua jojanga balanza comercial trade balance
me´evytagua jojanga balanza de pagos balance of payments
jojanga´á caer la balanza balance falls
jojanga moykeva inclinar la balanza tilt the balance
jojapa reguladora regulatory

- 125 -
jojapava

rÿivu jojapa fuente reguladora regulatory source


jojapa vype base reguladora regulatory base
kuatiasu jojapa ley reguladora regulatory law
kua´aty jojangapo ciencia reguladora regulatory science
jojapava homogénea homogeneous
jojahaposÿi compensación compensation
jojahaposÿigua jejopyrä junta de compensación compensation board
jojahaposÿigua aingo péndulo de compensación compensation pendulum
jojahaposÿigua ara tiempo de compensación time compensation
jojahaposÿigua meguä caja de compensación cash compensation
jojapy ajustar adjust
aravo ha ara jojapy ajustar hora y fecha adjust time and date
nimbasÿi jojapy ajustar la saturación adjust the saturation
teï hai jojapy ajustar un texto align text
jo´ape ha jojapy montar y ajustar assemble and adjust
jojapy´o desajustar mismatch
sarangu jojapy´o desajustar malla mismatch mesh
mohataÿ tera jojapy´o aflojar o desajustar loosening or misalignment
jojapy´o pe mbapomyindy desajustar la maquinaria mismatch machinery
teï pu´ajopy jojapy´o desajustar una tuerca mismatch nut
jojapy´ova desajustada mismatched
hu´äryho jojapy´ova punteria desajustada marksmanship mismatched
kuatiasu jojapy´ova ley desajustada mismatched law
sangape jojapy´ova pantalla desajustada mismatched screen
aravo jojapy´ova hora desajustada mismatche hour
jojapyha ajustador adjuster
temyí –jojapyha ajustador-mecánico mechanic fitter
rekokägua jojapyha ajustador de seguro insurance adjuster
jo´apepo jojapyha montador ajustador mechanic fitter
haigua jojapyha ajustador de texto text wrapping
syäpo jojapyha matricero ajustador matriz holder
jojapyhasyry ajustador del carril adjuster lane
jojapyhasyrygui säko perno del ajustador del carril adjuster bolt lane
jojasÿi igualación equalization
jojasÿigua japory método de igualación matching method
jojajojatagua jojasÿi igualación de ecuaciones matching equations
hyitagua jojasÿi igualación de pesos matching weights
jojasÿigua rekoty sistema de igualación equalization system
jokoha sujetador holder
roykugua jokoha sujetador térmico termal holder
povigua jokoha sujetador de cable cable holder
timbigua jokoha sujetador de cebolla onion holder
ra´ägy jokoha sujetador deportivo sports holder
jokoho ladear tipping
jokoho pe akä ladear la cabeza cock head

- 126 -
Jokopy

ani jokoho araÿete no ladear nunca no cock ever


pe ju´ape jokoho ladear la montura tipping the saddle
jokoho yvuateuto ladear hacia arriba cock up
jokondupa amortiguado/a damped
jokondupa sysyipo oscilador amortiguado damped oscillator
jorahagy myi jokundupa movimiento armónico damped harmonic motion
amortiguado
jokondupa ngatujo´agua cilindros de almacenaje damped storage cylinders
apepu´ata amortiguado
jokondupa joso impacto amortiguado impact shock
jokopy contener/contiene contain / contains
pe asy jokopy contener el dolor contain pain
chïrüta jokopy contener virus contain virus
teï kua´anga jokopy contener una teoría contain a theory
pe a jokopy contener la caída contain the fall
jokorä soporte support
pytÿvö ha kua´apo jokorä ayuda y soporte técnico help and support
jokorä ha ko soporte y resistencia support and resistance
ra´ärä jokorä soporte para juegos support for games
purühotarä jokorä soporte a usuarios user support
jokoru diafragma diaphragm
vysÿ jokoru diafragma iris iris diaphragm
peanopygua jokoru diafragma intrauterino intrauterine septum
jokorugui oikoho función del diafragma function of the diaphragm
jokoru ha tendota diafragma y pulmones diaphragm and lungs
jokosÿi sujeción subjection
jokosÿigua tajo´äita accesorios de sujeción subjection accessories
jokosÿigua ngyta útiles de sujeción useful subjection
jokosÿigua tembiporu herramienta de sujeción subjection tool
jokosÿigua akuachëporu escuadra de sujeción subjection bracket
jolaja analogía analogy
jolajagua hecharäta ejemplos de analogía examples of analogy
jolaja`a tarapa tratado sobre analogía treatise on analogy
syiguigua jolaja analogía de la línea analogy of the line
kua´ä jolaja analogía filosófica philosophical analogy
jondu suspensión suspension
ÿhai jondu suspensión química chemistry suspension
süichäñoho jondu suspensión autonivelante suspension self
isyigua jondu suspensión coloidal colloidal suspension
pyarëtagua jondu suspensión de garantías suspension of guarantees
jopa determinar determine
jopa pe aipo determinar el riesgo determine the risk
jopa ara ha aravo determinar día y hora determine days and hours
jopa pe taraunsy determinar la eficacia determine the
effectiveness
jopa pe epy determinar el valor determine the value
jopava determinada/o determined
jojajoja jopava ecuación determinada determined problem

- 127 -
jopyäse

rätyndo jopava problema determinado determined problem


pu jopava sonido determinado determined sound
jopavambouve pre- determinado pre-determined
jopyäse manómetro manometer
ndajoheguigua jopyäse manómetro diferencial differential manometer
jopytagua jopyäse manómetro de presión pressure gauge
kuäsÿ jopyäse manómetro digital digital manometer
japondygua jopyäse manómetro industrial industrial pressure
jopyho presionar/presione to press/ press
puä jopyho presionar el botón pressing the button
jopyhogua rusukue capacidad de presionar ability to press
me´erepygua jopyho presionar por venta pushing for sale
jopyho teï jyö presione una tecla press a key
jopyja ajuste adjustment
jopyjagua ñe´ehai carta de ajuste adjustment letter
papakatuva jopyja ajuste contable accounting adjustment
jopyjatagua mbyte centro de ajustes adjustment
center settings
jerengatandie jopyja ajuste con curvas fit curves
jopyjagua korÿi resistor (eléct.) de ajuste resistor (eléct.) adjustment
jopyagua korÿigua epy valor del resistor de ajuste adjustment
resistor value
rovakatu jopyjagua ko resistor de ajuste variable adjustment variable resistor
ykusy jopyjagua korÿi resistor de ajuste termal thermal resistor adjustment
jopyjagua korÿipuandipe resistor de ajuste a cero zero adjustment
jopyjagua sÿingue cinta de ajuste belt adjustment
jopyjagua sÿingue ykegua cinta de ajuste lateral tape lateral adjustment
jopyjagua sÿingue ño cinta de ajuste automática automatic belt adjustment
jopyjagua sÿingue mbyte cinta de ajuste central central belt adjustment
koi´äjopyjagua sÿingue doble cinta de ajuste double belt adjustment
jopyke´o destornillador screwdriver
jopyke´o ñyryiva destornillador eléctrico electric screwdriver
ndaietesÿigua jopyke´o destornillador de precisión precision screwdriver
mbujapegua jopyke´o destornillador de estrella star screwdriver
jopyke´ope destornillador plano screwdriver flathead
jopÿpo compresor compressor
apepu´a jopypo cilindro compresor cylinder compressor
vytugua jopypo compresor de aire air compressor
mbotytö jopypo compresor hermético hermetic compressor
kuatiandagua jopypo compresor de archivo file compressor
jopyraryï piezoeléctrico/a piezoelectrical
jopyraryïrÿi piezoelectricidad piezoelectricity
ñe´esupo jopyraryï altavoz piezoeléctrico piezoelectric speaker
mba´ava jopyraryï propiedad piezoeléctrica piezoelectric property
japoiko jopyraryï efecto piezoeléctrico piezoelectric effect

- 128 -
jopytä

jopysÿi comprensión understanding


jopysÿi saho comprensión lectora reading comprehension
haitagua jopysÿi comprensión de textos understanding of texts
hendugygua jopysÿi comprensión auditiva listening understanding
ägua mbyrugua jopysÿi comprensión de medio understanding of the natural
natural environment
jopytä prensa press
jopytä saÿju prensa amarilla yellow press
jopytägua jerengu rueda de prensa press conference
jopytägua ñe´eaty conferencia de prensa press conference
jopytä ñembi prensa libre free press
jopyta presión pressure
raesÿgua jopyta presión arterial blood pressure
jopyta pytürygy presión atmosférica atmospheric pressure
tiungy jopyta presión osmótica osmotic pressure
jopytagua a caida de presión pressure drop
jopytañepÿrü presión inicial initial pressure
jopytäpo compactador compactor
jopytäpotyi vibrocompactador vibrocompactor
taingu´agua jopytäpo compactador de rodillo roller compactor
ngupu´a jopytäpo compactador neumático pneumatic compactor
ky´angutagua jopytäpo compactador de residuos waste compactor
joraha armonía harmony
jorahagua vyrape tabla de armonía table of harmony
purorygua joraha armonía musical musical harmony
ägua joraha armonía espiritual spiritual harmony
joraha ha pojoja armonía y equilibrio harmony and balance
jorahagy armónico/a harmonic
akändy jorahagy razón armónica harmonic reason
ngejoja jorahagy proporción armónica harmonic proportion
pusëgykoi jorahagy armónica diatónica diatonic harmonica
ndukë jorahagy distorsión armónica harmonic distortion
joropaipo radiorreceptor radio
nn gua joropaipo radiorreceptor de fm fm radio
joropaipo ndiveipa radiorreceptor integrado integrated radio
joropaipo ky´ä radiorreceptor típico typical radio
chasugua joropaipo radiorreceptor panorámico panoramic radio
joropo receptor receptor
opagy joropo receptor general general receiver
ngoië joropo receptor celular cell receptor
së ha joropo emisor y receptor transmitter and receiver
joropo ñyryiva receptor eléctrico electrical receiver
joso impacto impact
koveägua joso impacto ambiental environmental impact
avatygua joso impacto social social impact
aragua joso impacto diario daily impact
josogua japyrÿ factor de impacto impact factor

- 129 -
jovaisa

jovaigua opuesta/o opposite


akuachëta jovaigua ángulos opuestos opposite angles
koi´ä jovaigua doble opuesto dual opposite
akäpy jovaigua polo opuesto opposite pole
jovaigua sapyë sexo opuesto opposite sex
jovaihasasÿi combinacional combinatorial
jovaihasasÿi tapety circuito combinacional combinational circuit
jovaihasasÿi rekoty sistema combinacional combinatorial system
jovaihasasÿi haianga diseño combinacional combinatorial design
jovaisa cruzado crossover
jovaisakatu intercambiable interchangeable
jovaisapo intercambiador exchanger
akugua jovaisapo intercambiador de calor heat exchanger
jovaisapo pu´andu tubo intercambiador tube exchanger
syi´ägy jovaisapo intercambiador iónico ion exchanger
itaësungatagua jovaisapo intercambiador de placas exchanger plates
jovaisasÿi comparación comparison
hepykuetagua jovaisasÿi comparación de precios price comparison
ñe´esy jovaisasÿi comparación literaria literature comparison
haikuasÿitagua jovaisasÿi comparación de ediciones compare editions
täkagua jovaisasÿi comparación internacional international comparison
jovaisu tándem tandem
äsäipogua jovaisu tándem de radio radio tandem
avisäsy jovaisu tándem publicitario advertising tamdem
jovaiva recíproco/a reciprocal
rahahosy jovaiva correspondencia recíproca mutual correspondence
oikoho jovaiva función recíproca reciprocal function
ykepytyvö jovaiva asistencia recíproca mutual assistance
syryrÿi jovaiva flujo recíproco mutual flux
jovaivaho recíprocamente reciprocally
jovaivea ambas/os both
jovaivea ngue ambas partes both sides
jovaivea rembey ambas márgenes both margins
jovaivea tova ambas caras both faces
apovyësÿi jovaivea ambas preparaciones both preparations
jovaivi paridad parity
jovaivigua pyi bit de paridad parity bit
nohemoigua jovaivi paridad cambiaria exchange parity
teï oikohogua jovaivi paridad de una función parity function
ongegygua jovaivi paridad monetaria currency parity
jovakoi paralelo parallel
eikenda jovakoi puerto paralelo parallel port
pe´u jovakoi torno paralelo about mechanical
vypuandyta jovakoi mundos paralelos parallel worlds

- 130 -
joivy

sakanda jovakoi espacio paralelo parallel space


jovy ocasionar cause
rätyndo jovy ocasionar problema cause problems
pysangy jovy ocasionar obstáculo create barriers
pemba jovy ocasionar accidente accident cause
jetäÿvyta jovy ocasionar trauma cause trauma
joivy diferir differ
tembiasome joivy diferir en temas differ on issues
epysyryta joivy diferir aranceles fees vary
me´evy joivy diferir pago defer payment
kuauka joivy diferir mensaje difer message
jovyry púrpura purple
jovyry ngy color púrpura color purple
koandukatu jovyry púrpura palpable palpable purpura
joyse lutecio lutetium
joyvy diferente different
ngarusÿi joyvy alimentación diferente different food
ndasy joyvy sitio diferente different site
guatahopa joyvy recorrido diferente different route
teapu joyvy universo diferente different universe
ju nexo link
ju´uÿ solenoide solenoid
ju´uÿ ha piku´ä solenoide y toroide solenoid and toroid
teï ju´uÿgua ñuasagy ñu campo magnético de un magnetic field of a solenoid
solenoide
ju´uÿgua synga válvula de solenoide solenoid valve
ängegui ju´uÿ solenoide del motor solenoid engine
jugy séptico septic
juhupo detector detector
angypyigua juhupo detector de estado state detector
ngue´ägua juhupo detector de partícula particle detector
japugua juhupo detector de mentira lie detector
taëgua juhupo detector de metal metal detector
juja giro spin
ndypygui juja giro del electrón electron spin
jukaru brújula compass
ryïja jukaru brújula magnética magnetic compass
imbeje jukaru brújula giroscópica gyro compass
hyepygua jukaru brújula interior internal compass
jukesÿi inyección injection
hu´üsÿgua jukesÿi inyección de plástico plastic injection
hasy´ÿ jukesÿi inyección sin dolor painless injection
pirevy jukesÿi inyección subcutánea subcutaneous injection
piäsygua jukesÿi inyección hormonal hormone injection
junda proceder proceed
saigy junda proceder hermenéutico hermeneutical approach
mbaéicha e junda como prodecer as proceed
jundagua chalaja modo de proceder how to proceed
junda pirimyindie proceder con astucia proceed with cunning

- 131 -
jungo

jundasÿi procedimiento procedure


jundasÿigua kuatiapo manual de procedimiento procedures manual
junadasÿi japohosÿi procedimiento administrativo administrative procedure
apovygua jundasÿi procedimiento de oficio procedural motion
ñengandy jundasÿi procedimiento informático computerized procedure
jungo coherente coherent
jungo ndy luz coherente coherent light
rovaposÿi jungo traducción coherente coherent translation
jungo ha´e ser coherente be consistent
akäpuä jungo desarrollo coherente coherent development
jungoÿ incoherente incoherent
hü´ë jungoÿ resultado incoherente inconsistent results
kua´arape jungoÿ lógica incoherente inconsistent logic
puka jungoÿ humor incoherente incoherent humour
my´ä jungoÿ gente incoherente incoherent people
jupi aumento increase
jupi sÿi aumento contínuo continuous increase
hyigua jupi aumento de peso weight gain
puandygua jupi aumento mundial global increase
syrymyihogua jupi aumento de tráfico increased traffic
jure´ë cliente customer
jure´ëporehe a pedido del cliente to customer ask
mepo jure´ëme servicio al cliente customer service
jure´ëme tesasÿi atención al cliente customer attention
jure´ëgui py´asÿi satisfacción del cliente customer satisfaction
jurepo peticionar petition
jurese recomendar recommend
teï togue jurese recomendar una página recommend a page
teï haingue jurese recomendar un artículo recommend an article
jurese pe apt recomendar la web recommend web
teï ndasy jurese recomendar un sitio recommend a site
juresÿi petición request
pyrüypygua juresÿi petición de principio beg the question
ñogysy juresÿi petición individual individual demand
pogua juresÿi petición de mano handheld request
apeasy juresÿi petición formal formal request
juru ´i boquilla nozzle
ymuasäirä juru´i boquilla para riego nozzle irrigation
pysokueme juru´i boquilla a medida nozzle to measure
purupogua juru´i boquilla de instrumento instrument nozzle
boko juru´indie bolso con boquilla bag with nozzle
jurunga abocardado waisted
mbojojapo vytugua jurunga abocardado de aire waisted air conditioning
acondicionado
pu´andutagua jurunga abocardado de tubos waisted tubes
syä jurungarä matríz para abocardado matrix waisted

- 132 -
jurutyha

jurungagua rekoty sistema de abocardado system waisted


jurutyha mordaza gag
jurutyha japo hacer mordaza to gag
jurutyha´ÿre sin mordaza without jaws
jurutyha ha syöpë mordaza y censura gagging and censorship
kuatiasu jurutyha ley mordaza gag law
joka aina pe jurutyha rompiendo la mordaza breaking the jaw
jusä enhebrar to thread
ju jusä enhebrar aguja needle threading
teï ininjagua mbapomyi enhebrar una máquina de threading a sewing machine
jusä coser
poi jusä enhebrar hilo threading thread
araraharehe jusä enhebrar contrarreloj against time threading
jusä´o desenhebrar unthreading
e jusä´o umi poita desenhebrar los hilos unthreading threads
pe hai e jusä ´o desenhebra el texto unthreading text
mandu´aymatagua ejusä´o desenhebrar recuerdos unthreading memories
e jusä ó pe ju desenhebrar la aguja unthreading needle
jusï pin pin
sungapegua jusï pin de tarjeta pin card
jusï nduko diodo pin pin diode
amboty jusï código pin pin code
huäsë jusï terminal pin pin terminal
jutïnda almohaza scratch
rukapypa jutïnda almohaza importada imported scratch
ndaietesÿigua jutïnda almohaza de precisión precision scratch
jutïnda hojereme almohaza en espiral spiral scratch
hu´üsÿ jutïnda almohaza plástico plastic scratch
juvö poliéster polyester
juÿrö aleatoria/o random
rovakatugua jyÿrö variable aleatoria random variable
apohai juÿrö contrato aleatorio random contract
juÿrö eikeä acceso aleatorio random access
chaukarä juÿrö muestra aleatoria random sample
juÿrö chaukaguÿ muestreo aleatorio random sampling
papapyta juÿrö números aleatorio random number
jy´ä protón proton
äpü´apa jy´ä protón animado animated proton
jy´ägua rÿihyi carga del protón proton charge
jy´ägua kua´anga teoría del protón theory of proton
jy´ägua pasarambisÿi desintegración del protón proton decay
jya abono fertilizer
jyä geología geology
jyägy geológica geological
jyangu java (lenguaje) java (language)
jyangugua kua´aruü software de java java software
jyangu kua´andysÿi programación java java programming

- 133 -
jyho

jyangu kuagÿ tecnología java java technology


jyangugua kuatiapo manual de java java manual
jyho teclar typing
jyö tecla key
jakäpa jyö teclas adosadas townhouses key
myigua jyö tecla de acción action key
rovajepo jyö tecla modificadora modifier key
ave jyö tecla mayúscula shift key
jyöho tecleo typing
jyöho pueve tecleo más rápido faster typing
jyöhogua yvasÿi tentación del tecleo typing temptation
jagapy ha jyöho captura y tecleo capture and typing
jyöhoño kua´andy programa auto-tecleo tuto- typing program
jyöpy teclear to type
jyöpy pe taï teclear la letra typing the letter
mbo´eina a jyöpyhaguä aprendiendo a teclear learn typing
ngueñe´eta jyöpy teclear claves key type
jyho tera jyöpy teclar o teclear key or type
jyöty teclado keyboard
sangapeme jyöty teclado en pantalla onscreen keyboard
pürukatuta jyöty teclados disponibles keyboards available
rusundy jyöty teclado láser laser keyboard
jyötygui mbamyita funciones del teclado keypad functions
jypyru interesante interesting
i jypyruiterei muy interesante very interesting
i jypyryveva más interesante more interesting
äräguyta jypyru cosas interesantes interesting things
tembiasota jypyru temas interesantes interesting themes
jyvajeko posabrazo arm rests
apyka jyvajekondie silla con posabrazo chair with arm rests
jyvajeko mbyte posabrazo central arm rests
jyvajeko mbua´eÿ posabrazo normal normal arm rests
pygua jyvajeko posabrazo de pie foot arm rests
jyvatä brazo rígido rigid arm
jyvatägui joembyry longitud del brazo rígido length of rigid arm
jyvatägui koiräipyta pinzas de brazo rígido rigid arm clamps
pokopo jyvatändie manipulador con brazo rígido manipulator with arm rigid
jyvatä jyvarëmyipava brazo rígido a brazo rigid arm to articulated arm
articulado
ka fuera out
ñuasaigua ka fuera de cobertura outside cover
kuatiasugua ka fuera de ley outside law
sy´igua ka fuera de línea offline
rapehügua ka fuera de ruta off-route
kaengy formón chisel
syry akuarü´ägua kaengy formón de punta corriente chisel tip flow
kaengy iäpy hu´üsÿ formón mango plástico chisel handle plastic

- 134 -
kagua

itaëgua kaengy formón de hierro iron chisel


kaengy togue puku formón hoja larga long chisel blade
kagua externo/a extrinseco/a external / extrinsic
kagua akuachë angulo externo external angle
kagua pu´araha conducto externo external angle
kagua rekaha buscador externo external searcher
kagua ame´esÿi financiamiento externo external funding
kagua jaÿrÿi semiconductor extrínsico extrinsic semiconductor
kagua mbuyturäpo motivador extrínsico motivational extrinsic
kagua epy valor extrínsico extrinsic value
kagua japory método extrínsico extrinsic method
kaipogua inflamable flammable
kaipogua ytimbo vapor inflamable flammable vapor
kaipogua yndy combustible inflamable flammable fuel
kaipogua ha äsekagua inflamable y explosivo flammable and explosive
kaipogua väräsy material inflamable flammable material
kaipu combustión combustion
kaipugua puakua cámara de combustión combustion chamber
kaipupygua änge motor de combustión interna internal combustion engine
kaipugua ronga proceso de combustión combustion process
kaipu ngapa combustión completa complete combustion
kaivi filamento filament
kakua´ä incremento increase
supä´ägua kakua´ä incremento porcentual percentage increase
chïrütagua kakua´ä incremento de virus increased virus
mbapogua kakua´ä incremento de trabajo extra work
araroykugua kakua´ä incremento de temperatura temperature rise
kakua´äpo incrementar to increase
me´eta kakua´äpo incrementar ventas to increase sales
pe syrymyiho kakua´äpo incrementar el tráfico to increase traffic
pe meango kakua´äpo incrementar el presupuesto to increase the budget
suÿho kakua´äpo incrementar la tensión to increase tension
kakuakue crecida rise,flood
ysysugui kakuakue crecida del río river flood
ysyryndagui kakuakue crecida de cauces flood channels
akäraguegui kakuakue crecida del cabello grown hair
supägygui kakuakue crecida del porcentaje rising percentage
kakuapy fluctuar fluctuate
repyme´endame kakuapy fluctuar en el mercado fluctuate in the market
pyapu´ä kakuapy fluctuar el ansia fluctuate anxiety
pe haipepe kakuapy fluctuar en la banda fluctuate in the band
araguasy kakuapa fluctuar diariamente fluctuate daily
kakuapysÿi fluctuación fluctuation
nduvägy kakuapysÿi fluctuación cíclica cyclical fluctuation
jaiko kakuapyÿi fluctuación regular regular fluctuation
repytagua kakuapysÿi fluctuación de precios price fluctuation

- 135 -
kakuasÿi

jerengaguigua kakuapysÿi fluctuación de la curva fluctuation of the curve


kakuasÿi creciente growing
rundyha kakuasÿi cuarto creciente fourth growing
kakuasÿigua yta aguas de creciente rising waters
kakuasÿi ñoty cultivo creciente crop growing
kakuasÿi tera kakuasÿivy creciente o decreciente increasing or decreasing
kambi seno breast
nondegua kambi seno frontal frontal sinus
kuñagua kambi seno femenino female breast
teï jerengogua kambi seno de un arco within an arc
syho kambi seno recto straight sinus
kambindusy onda senoidal sine wave
mbaipyÿä kambindusy onda senoidal pura pure sine wave
kambindusy mbaipyva onda senoidal impura impure sine wave
kambindusygua pÿrüpo generador de onda senoidal sine wave generator
kambindusypytepe desfase entre ondas gap between sine waves
ndungasë senoidales
kanda escena scene
kangu cartulina cardboard
kangu taepava cartulina metalizada metallized paper
kangutagua togue hojas de cartulinas cardboard sheets
kangugua meguä caja de cartulina cardboard box
chëapesy kangu cartulina plegadiza paper folding
poipa kangu cartulina hilado paper yarn
kanguegy gelatina gelatin
kanguegy kä gelatina seca dry gelatin
kanguegygua ëräta postres de gelatina gelatin desserts
kanguegygua tapechita chips de gelatina gelatin chips
yvagua kanguegy gelatina de fruta fruit jelly
kañy´ä extinción extinction
syangotagua kañy´ä extinción de especies species extinction
mymbata kañy´äme animales en extinción endangered animals
kañy´ägua indu peligro de extinción endangered
kañy´äguagui o´ata causas de la extinción causes of extinction
käpu´a bola ball
apegygua käpu´a bola de lomo ball back
eisy käpu´a bola mágica magic ball
ytäigua käpu´a bola de nieve snowball
verasatïgua käpu´a bola de cristal crystal ball
kapujyva culata butt
apepu´atagua kapujyva culata de cilindros cylinder heads
änge kapujyvagua ndija junta de culata de motor of engine cylinder head
gasket
kapujyvare pÿsë tiro por la culata backfired
angogua kapujyva culata de fusil rifle butt
kapupy gatillo trigger
kapupygua itachi dovela del gatillo voussoir trigger

- 136 -
kapupÿrü

apovui kapupy gatillo fácil easily trigger


kapupy jopy aprietar el gatillo pulls the trigger
syië kapupy gatillo derecho right trigger
kapupÿrü ignición ignition
kapupÿrügua ñeka´e punto de ignición flashpoint
kapupÿrügua rekoty sistema de ignición ignition system
kapupÿrügua vynga producto de ignición ignition products
kapupÿrügua nguete bobina de ignición ignition coil
kapureko calibre (arma) caliber,size (weapon)
chakä kapureko calibre virtual virtual caliber
poguasugua kapureko de grueso calibre high caliber
vyjeregua kapureko calibre universal universal caliber
kapureko apuami pequeño calibre small caliber
karäpava doblado/a folding
tyraÿva te´ägua karápava doblado de acero inoxidable folding stainless steel
karäpavagua ronga proceso de doblado folding process
ta´asä karäpava video doblada dubbed video
españa ñe´ëme karäpava doblada al castellano dubbed into castilian
karäsÿi flexión flexion
karëäsey flexómetro flexómeter
kuä´ä äpygua karëäsey flexómetro con memoria flexómeter digital storage
digital
puatengy karëasey flexómetro ultrasónico ultrasonic
flexómeter
apondygua karëäsey flexómetro profesional professional
flexómeter
puapuru karéäsey flexómetro práctico practical flexómeter
karëkatu povi cable flexible flexible cable
karëkatugua povi sareko control de cable flexible flexible cable
control
ägyvy karëkatugua povi cable flexible coaxial flexible coaxial cable
karëkatugua povi haeñova cable flexible aislado insulated flexible cable
jupytypagua karëkatugua cable flexible homogéneo homogeneous cable
povi flexible
karëkatugua flexible flexible
aravogua karëkatugua horario flexible flexitime
kua´andy karëkatugua programa flexible flexible program
mbo´endy karëkatugua enseñanza flexible flexible learning
hu´üsÿ karëkatugua plástico flexible flexible plastic
karunda comedor,comedero dining room
kary iterbio ytterbium
kase disprosio dysprosium
kasë salida externo/a external output
kasë jevy´ärehe conversión por salida externa external output conversion
moisägui kasë salida externa del ordenador external output of the
computer

- 137 -
Kasÿi

pundugua kasë salida externa de audio external audio output


ytimbotagua kasë salida externa de vapores external output vapor
kasÿi externamente externally
kua´andu kasÿi comunicar externamente externally
communicate
ñepypo kasÿi generar externamente externally generated
puangako kasÿi grabar externamente externally recorded
moainga kasÿi marcar externamente externally mark
katupo intentar try
kupe´ä ngasy katupo intentar recuperar datos retrieving data
mboko´o katupo intentar desbloquear try to unlock
katupo techa intentar ver attempt to see
epyjara katupo intentar cobrar attempt charge
katupojevy reintentar retry
apotasy katupojevy reintentar el tratamiento retry processing
moï´ä katupojevy reintentar instalar retry install
joajujasÿi katupojevy reintentar conexión retry connection
ngyopo katupojevy reintentar calcular retry calculate
katusÿi posiblemente possibly
katuva probable likely
ara katuva fecha probable likely date
teapu katuva universo probable probable universe
o´a katuva causa probable probable cause
katuva tera retekosy posible o probable? possible or likely?
katuvasÿi probablemente probably
katuvasÿi na probablemente no probably not
katuvasÿieterei muy probablemente very probably
katuvasÿi ndaikua´ai probablemente no sé probable dont now
katuvasÿi sakandasÿi tyano probablemente chatarra probably space junk
espacial
kavötasë multiplexor multiplexor
kavötasë änge motor multiplexor multiplexor motor
jovakoi eikendagua multiplexor de puerto paralelo parallel multiplexor port
kavötasë
4 eikendatagua kavötasë multiplexor de 4 entradas multiplexer 4 inputs
jachagy kavötasë multiplexor analógico analog multiplexer
kavype sendero trail
kaÿgu nobelio nobelio
ke´äpo integrar integrate
ke´äpo myiÿ angata integrar imágenes estáticas embed static images

ke´ápo kua´asasÿi integrar información integrate information


ke´äpo nde papahai integrar tu cuenta integrate your account
rekotyta ke´äpo integrar sistemas integrate systems
ke´äposÿi integración integration
ke´äposÿigua ronga proceso de integración integration process

- 138 -
keäkatu

mitäsy ke´äposÿi integración juvenil youth integration


ngapagy ke´äposÿi integración matemática mathematical integration
avatygua ke´äposÿi integración social social integration
keäkatu accesible accessible
keäkatu vuate altura accesible accessible height
nimbo keäkatu red accesible accessible network
saöë keäkatu turismo accesible accessible tourism
keäkatu mimbipava lujo accesible accessible luxury
këäpo captador collector
yraryï këäpo captador piroeléctrico pyroelectric sensor
ñuasagy këäpo captador magnético magnetic sensor
okygua këäpo captador de lluvia rain sensor
kuarahygua këäpo captador solar solar collector
keäsÿikatu accesibilidad accessibility
nimbome keäsÿikatu accesibilidad en la red accessibility on the web
jereguame keäsÿikatu accesibilidad en el entorno accessibility in the
environment
keäsÿikatugua porahata pautas de accesibilidad accessibility guidelines
kua´asasÿime keäsÿikatu accesibilidad a la información accessibility to information
kechëpa plegado folding
kechëpa ñakyngyme plegado en húmedo wet folding
särÿpegua kechëpa plegado de chapa bending plate
hai kechëpa texto plegado text folding
kechëpagua mbapomyita máquinas de plegado bending machines
keho declinar decline
keho pÿrü empieza a declinar begins to decline
ykyö keho declinar postura declining position
iaräsÿi keho declinar candidatura declined nomination
ietesyguigua keho declinar de la política decline of political
kehosÿi declinación declination
ryïja kehosÿi declinación magnética magnetic declination
kehosÿigua jerety círculo de declinación circle of declination
kehosÿi gue declinación parcial partial declination
rovamoïsÿisygua kehosÿi declinación de responsability declination
responsabilidad
këja captar capture
këja teï parärä captar un ruido capture a noise
rahakëta këja captar clientes attract customers
äkapysÿita këja captar inversiones attract investment
ndypyta këja captar electrones electron capture
kekua´ava admisible admissible
kekua´ava syryïgua vyrape tabla de corriente admisible allowable flow chart
rembey kekua´ava margen admisible allowable margin
mbytepysÿi kekua´ava concentración admisible allowable concentration
mboty kekua´ava cierre admisible allowable closure
këmba incidente incident
këmba ño auto incidente self incident

- 139 -
Këmbasÿi

sakombotygua këmba incidente de seguridad security incident


yikogua këmba incidente naval naval incident
apogua këmba incidente laboral work incident
këmbasÿi incidencia incidence
këmbasÿi joano´ova incidencia acumulada cumulative incidence
koveägua këmbasÿi incidencia ambiental environmental impact
ietesy këmbasÿi incidencia política political incidence
teösagua këmbasÿi incidencia tributaria tax incidence
kembogua infiltrar infiltrate
kembogua joaväpa infiltrar cruzado infiltrate crossed
gueveho kembogua infiltrar lentamente infiltrate slowly
mbarepota kembogua infiltrar fuerzas infiltrate forces
kua´aryta kemboguarä técnicas para infiltrar techniques to infiltrate
kemboguasÿi infiltración infiltration
kemboguasÿigua rusukue capacidad de infiltración infiltration capacity
kemboguasÿi ha vysyi infiltración y humedad del infiltration and soil moisture
ñakygua suelo
kemboguasÿigua jerengata curvas de infiltración infiltration curves
kemboguasÿigua y agua de infiltración water infiltration
kenda entrada entry
kendagua mbaykoha dispositivo de entrada input device
kendagua kosu barrera de entrada entry barrier
kenda ñembi entrada libre free entry
kendagua togue página de entrada entry page
kendasuvea entrada máxima maximum input
kengy gel gel
kenko acojinar to cushion
kenko pe tüñua acojinar el casco to cushion the helmet
mbotata kenko acojinar golpes to cushion stroke
jokoha kenkoÿva soporte sin acojinar support without cushion
kenko pe guapyha acojinar el asiento to cushion the seat
kënkova acojinado cushioned
apepu´a kënkova cilindro acojinado cushioned cylinder
guapyha kënkova asiento acojinado cushioned seat
mbindu kënkova auricular acojinado cushioned electronic headset
jekoha kënkova respaldo acojinado cushioned support
kënky cojín cushion
jeregua kënky cojín giratorio swivel seat cushion
vytugua kënky cojín de aire air cushion
nguygua kënky cojín de hule rubber cushion
kënky piregua cojín en piel leather cushion
kepa englobar encompass
rërï kepa englobar película cover film
nimbota kepa englobar redes networks encompass
esäkua´a kepa englobar análisis include analysis
teï ngue kepa englobar una parte cover part
këpe´a picaporte latch

- 140 -
kepova

këpe´a ñuasagy picaporte magnético magnetic latch


pundyi këpe´arä alarma para el picaporte alarm for the handle door
këpe´a okërä picaporte para puerta door latch
jerety këpe´a picaporte oval oval handle
kepova invasivo/a invasive
rekoty kepova sistema invasivo invasive system
japohosÿi kepova procedimiento imvasivo invasive procedure
retemyi kepova mecanismo invasivo invasive mechanism
kepovaivea menos invasivo less invasive
ke´epy ingreso income
kepy introducir hay otro to introduce
kepy teï japondy introducir una industria enter industry
pe ñe´epoÿ kepy introducir el desorden introduce disorder
kepy rovasÿi apuamita introducir pequeños cambios introduce minor changes
amboty kepy introducir código enter code
kepya integral integral
ëreko kepya cálculo integral integral calculus
rë´i kepya harina integral whole flour
pirona kepya pan integral integral bread
ngue kepya parte integral integral part
kepypa introducido/a introduced
hai kepypa texto introducido text entered
syango kepypa especie introducida introduced species
japondy kepypa industria introducida industry entered
ä´ño kepypa elemento introducido element introduced
kepysy cavidad cavity
kerä estaño tin
kerägua kuatia papel de estaño role of tin
kerä kïangava e estaño repujado embossed tin
kerägua itaëjoaju soldadura de estaño soldering tin
kerägua täpysy carretel de estaño tin drum
kerama tarraja coil maker
kerama ñyryiva tarraja eléctrica electric coil maker
kerama rahapuru tarraja portátil portable coil maker
pu´andurä kerama tarraja para tubo coil maker for tube
pogua kerama tarraja manual manual coil maker
kësyi oblícuo/a oblique
kësyi yke lado oblícuo oblique side
köpey kësyi prisma oblícuo oblique prism
kua´ary kësyi técnica oblícua technical oblique
jerese kësyi eje oblícuo oblique axis
kïanga repujar to emboss
kïangava repujado embossing
kiape gubia gouge
kiape rusu gubia positiva positive gouge
kiape jerengame gubia en curva curved gouge
kiape ryho gubia recta straight gouge
kiape pe gubia plana flat gouge

- 141 -
kije

kiävu tímpano eardrum


kije trepanar to trepan
kytïpa kijerä cortadora para trepanar cutter to trepan
kijegua jovakoi pe´u torno paralelo de trepanar paralell turn to trepan
pe ngue kije trepanar la pieza to trepan a piece
täita kije trepanar dientes to trepan teeth
kijepa trepanado trepaned
arantuguare kijepa trepanado antiguo old trepaned
akäkangue kijepa cráneo trepanado trepaned skull
itatagua kijepa trepanado de piedras trepaned stones
kijepagui arapykua´a ingeniería del trepanado engineering of climbing
kirïpo silenciar to silence
saho kirïpo silenciar el lector silencing the reader
kirïpo pe sareko pu´ätägui silenciar el control del mute the volume control
volumen
kirïpo pe ñenra silenciar el micrófono mute the microphone
rÿivu kirïpo silenciar fuente mute source
kirïposÿi silenciamiento silencing
goygy kirïposÿi silenciamiento génico gene silencing
pukatu kirïposÿi silenciamiento sonoro mute sound
kirïposÿi akäporä silenciamiento inteligente smart squelch
joropotarä kirïposÿi silenciamiento para squelch receiver
receptores
kirïrï silencio silence
kirïsÿigua silencioso silent
kítïgua de corte cutting
kitïgua poanda taller de corte cutting workshop
kitïgua rovasÿi cambio de corte change cutting
kitïgua syindy aceite de corte cutting oil
kitïgua tembiporu herramienta de corte cutting tool
ko resistor resistor
korÿi resistencia eléctrica electrical resistor
ägy ko resistor axial axial resistor
kogui amboty ngy código color del resistor resistor color code
kota jovakoipe resistores en paralelo resistors in parallel
kota joapyme resistores serie series resistors
ko reko tener resistencia have resistance
ko reko tatape tener resistencia al fuego have fire resistance
reteko ko reko tener resistencia física have physical strength
ñanirä ko reko tener resistencia para correr have resistance to race
ndyärä ko reko tener resistencia a have resistance to antibiotics
antibióticos
koahohata ambos sentidos both directions
köäpy memoria temporal buffer
ngasytagua köäpy memoria temporal de datos buffer data

- 142 -
kocha

köäpygua rekoty sistema de memoria temporal system memory


köäpyguigua mbyäsÿi solución de la memoria the buffer solution
temporal
köäpyguigua nimbasÿi saturación de la memoria saturation of the buffer
temporal
kocha dual dual
kochasy dualidad duality
kogy rÿihyi carga resistiva resistive load
tapete kogy rÿihyindie circuito con carga resistiva circuit with resistive load
kogy rÿihyi jasava carga resistiva inductiva resistive load inductive
syrÿi teï kogy rÿihyipe corriente en una carga current in a resistive load
resistiva
kogy rÿihyi py´ÿ carga resistiva pura pure resistive load
kogÿsÿi ohmica ohmic
kogÿsÿi ko resistencia óhmica ohmic resistance
kogÿsÿi pysokue medida óhmica ohmic measure
kogÿsÿi rÿihyi carga óhmica ohmic load
kogÿsÿi nda zona óhmica ohmic area
koha freno brake
imbegua koha freno de disco disc brake
temyí koha freno mecánico mechanical brake
pogua koha freno de mano handbrake
pepuapugua koha freno de tambor brake drum
konda vivienda, local housing, local
akäpuä konda desarrollo local local development
suÿho konda tensión local local tension
ñemugua konda local comercial local shop
oka´ä konda área local local area
koho/a portador/a bearer
kohapandu onda portadora carrier wave
rÿihyigua koho portador de carga charge carrier
äsegua koho portador de energía energy carrier
kyäranda koho cohete portador carrier rocket
koi´ä doble double
koi´ä jerasö doble pared double wall
koi´ä asa sesión doble double session
koi´ä sangape pantalla doble dual screen
koi´ä byte doble núcleo dual core
koi´a híbrido hybrid
muangyta koi´a modelos híbridos hybrid models
kuarahygua sayngo koi´a panel solar híbrido hybrid solar panel
koi´a änge motor híbrido hybrid engine
koi´a tapechi chip híbrido hybrid chip
koiä diatómica diatomic
koiakäpy bipolar bipolar
äko koiakäpy transtorno bipolar bipolar disorder
koiakäpy tapetyta circuitos bipolares bipolar circuits

- 143 -
Koiäña

posugua koiakäpy kosa transistor bipolar de poder power bipolar transistor


koiakäpy kosata transistores bipolares bipolar transistors
koiäña binaria binary
koiäño jereja compás binario binary compass
koiäña papapy numeración binaria binary numbers
koiäña rekoty sistema binario binary system
apeanga koiäña forma binaria binary form
koiäño binario binary
koiaty converger converge
koiaty kakuasÿindie converger con la inflación converge with the inflation
kuagÿta koiaty converger tecnologías converging technologies
teïchapasy koiaty converger uniformemente converge uniformly
akändyta koiatyrä razones para converger reasons to converge
koiatysÿi convergencia convergence
aratagua koiatysÿi convergencia de tiempos convergence times
kuaygÿ koiatysÿi convergencia tecnológica technological convergence
atysytagua koiatysÿi convergencia de partidos convergence of parties
mbamyitagua koiatysÿi convergencia de funciones convergence function
koigasÿi intermodulación intermodulation
kosatagua koigasÿi intermodulación de intermodulation transistors
transistores
koigasÿi mygy intermodulación pasiva passive intermodulation
koigasÿigua ndukë distorsión de intermodulación intermodulation distortion
koigasÿi tesytame intermodulación en vactores intermodulation in vactores
koigy compuesta/o (químico) composite (chemical)
koigy väräsy material compuesto composite material
papapy koigy número compuesto composite number
koigy apygua äsëreko regla de tres compuesta rule consists of three
oikoho koigy función compuesta composite function
koiho parejo/a even
atäï ha koiho firme y parejo firm and
koiho pyso jalar parejo pull hand
koiho mbarepo fuerza pareja force couple
virume´e koiho pago parejo pay even
koihoÿ desparejo uneven
süichä koihoÿ nivel desparejo uneven level
nondeho koihoÿ avance desparejo uneven progress
koihoÿ ayngue acto desparejo uneven act
kakua´asÿi koihoÿ crecimiento desparejo uneven growth

- 144 -
koijapo

koijapa balanceada/o balanced


karusä koijapa dieta balanceada balanced diet
sÿi koijapa línea balanceada balanced line
porürä koijapa equipo balanceado balanced team
ijayty koijapa alimento balanceado balanced feed
koijapo emparejar match
koijapo mba´eño papahai emparejar cuenta personal match personal account
pyta koijapo emparejar pasos matching steps
pu´ätä koijapo emparejar volumen matching volume
koijapo pe ngy emparejar el color match the color
koijeasäsÿi recombinación recombination
goyndy koijeasäsÿi recombinación genética genetic recombination
kaÿ koijeasäsÿi recombinación extrínseca extrinsic recombination
jojasy koijeasäsÿi recombinación homóloga homologous recombination
ÿnsavygui koijeasäsÿi recombinación del hidrógeno recombination of hydrogen
koijoa duplex duplex
koijoa konda vivienda duplex duplex housing
te´ä koijoa acero dúplex duplex steel
koijoa heterä estructura dúplex duplex structure
koijoa rekoty sistema duplex duplex system
koikohosÿi interfuncionamiento internetworking
nimbotapyterpi koikohosÿi interfuncionamiento entre interworking between
redes setworks
mepotagua koikohosÿi interfuncionamiento de service interworking
servicios
puandygua koikohosÿi interfuncionamiento mundial global interworking
koikohosÿi huäsëtandie interfuncionamiento con los interworking with the
terminales terminals
koikosa transistor bipolar bipolar transistor
koijagua kosa transistor de unión bipolar junction bipolar transistor
pyögua koikosa transistor bipolar de potencia power bipolar transistor
koikosa syisyme transistor bipolar en contínua bipolar transistor in
continuous
koikosaokëño kkoñ transistor bipolar de puerta insulated gate bipolar
aislada igbt transistor
koimyiÿ biestable bistable
tamyryipo koimyiÿ multibrador biestable bistable
vypety koimyiÿ biestable básico basic bistable
tyä koimyiÿ relé biestable bistable relay
hyirekosä koimyiÿ báscula biestable bascule bistable
koiäña binaria binary

- 145 -
koinda

koiäña jereja compás binaria binary compass


koiäña papappysÿi numeración binaria binary numbers
koiäña rekoty sistema binaria binary system
koiäña apeanga forma binaria binary form
koiäño binario binary
koiäño jereja compás binario binary compass
amboty koiäño código binario binary code
koiäño küñe´endy lenguaje binario binary language
koiäño moasapo conversor binario binary converter
koinda secundario/a secondary
koinda guenda sector secundario secondary sector
koinda po papel secundario secondary role
mbo´esÿi koinda educación secundaria secondary education
koinda japoiko efecto secundario side effect
koinda japoiko sarovea efecto secundarios más most common side effect
frecuentes
koinda japoiko ha´eñogua efecto secundario específico specific side effects
karusäguigua koinda efecto secundario de la dieta side effect of diet
japoiko
koinda nguenda sector secundario secondary sector
apondy koinda nguendape actividad en el sector activity in the secondary
secundario sector
koinda nguenda tera sector secundario o industrial secondary sector
japondygua secondary
koinda nguenda sector secundario en el secondary sector in the world
vypuandype mundo
koinda nguenda ndiveipa sector secundario integrado secondary sector integrated
koinda ndy luz secundaria secondary light
koinda ndygua rÿivu fuente de luz secundaria secondary light source
änguykatuÿ koinda ndy luz secundaria indeseable undesirable secondary light
koinda ndy tera luz secundaria o de relleno secondary or light padding
nyhenguegua
koinda ndygya jerendyta halos de luz secundaria secondary beam
koindasÿi secundariamente secondarily
koindasÿi opagyva secundariamente secondarily generalized
generalizada
koindasÿi rötïme secundariamente en blanco secondarily blank
koindasÿi akäpu´agy secundariamente progresiva secondary progressive
ararovahosÿi koindasÿi evolucionan evolved secondarily
secundariamente
koindasÿi pengue secundariamente parcial partial secondarily
koingavy inferface inferface
iagä koingavy interface mitosis interface mitosis
pundugua koingavy interface de audio audio interface

- 146 -
Koingue

koingavygua ñuanga paquete de interface packet interface


koingavygua ä´ñota elementos de interface interface elements
koingue compuesta/o (objetos,,..) composite
y koingue agua compuesta composited water
rete koingue cuerpo compuesto composed body
papapy koingue número compuesto composite number
iteku koingue columna compuesta composite column
koingy bicolor bicolor
koiñe´e interactiva/o interactive
koiñe´e kuauka mensaje interactivo interactive message
yvyanga koiñe´e mapa interactivo interactive map
koiñe´e rä´ä juego interactivo interactive game
koiñe´e chïö test interactivo interactive test
koiñe´esÿi interacción interaction
koiñe´esÿi ha arandy interacción y tiempo interaction and time
ändy koiñe´esÿi interacción biológica biological interaction
avatygua koiñe´esÿi interacción social social interaction
avagua koiñe´esÿi interacción humana human interaction
koiñoju interfaz interface
purühogua koiñuju interfaz de usuario user interface
ta´angy koiñoju interfaz gráfica graphic interface
hekagua koiñoju interfaz de búsqueda search interface
pokondugy koiñoju interfaz táctil touch interface
kua´apogua koiñoju interfaz de aptitud interface fitness
koipo duplicar duplicate
koipo roäsä duplicar objetos duplicate objects
ñeÿsäta koipo duplicar llaves duplicate keys
vyrapeta koipo duplicar tablas duplicating tables
pe pu´ätä koipo duplicar el volúmen doubling the volume
koiräipy pinza clamp
chakotygua koiräipy pinza de laboratorio laboratory clamp
akuagua koiräipy pinza de punta clip tip
kytïgua koiräipy pinza de corte cutting forceps
ygarako koiräipy pinza anclaje anchor clamp
koiräitï alicate pliers
kytïgua koiräitï alicate de corte cutting pliers
koiräipyta ha koiräitï pinzas y alicates tweezers and pliers
koiräitï temyí alicate mecánico mechanical pliers
huäsëtarä koiräitï alicate para terminales pliers for terminals
koirapengue dos etapas two stages
koirapenguegua rovaesepo transmisor de 2 etapas 2-stage transmitter
koirapenguegua amboty código de dos etapas two-stage code
ngueñe´eta koirapengue dos etapas claves two key stages
araymagyta koirapengue dos etapas históricas two historical stages
koirova viceversa vice versa
koïsë bifurcar bifurcate

- 147 -
köisi

koïsë teï sënda bifurcar una salida bifurcate output


umi hohata koïsë bifurcar los sentidos bifurcate the senses
povita koïsë bifurcar cables bifurcate cables
koïsë nimboty joajujasÿi bifurcar conexión internet bifurcate internet connection
koïsësÿi bifurcación bifurcation
sÿi rekotytame koïsësÿi bifurcación en sistemas bifurcation in continuous
contínuos systems
küñe´egua koïsësÿi bifurcación de lengua bifurcation of language
mbyrutagua koïsësÿi bifurcación de medios bifurcation media
koïsësÿigua süichä nivel de bifurcación level of bifurcation
köisi grampa staple
jasÿigua köisi grampa de fijación staple of fixation
köitaë köisi grampa bimetal bimetal staple
köisirë akäpe grampa por remache staple for clinch
koisÿihogyoto bidireccional bidirectional
koisÿihogyoto hai texto bidireccional bidirectional text
koisÿihogyoto ñenra micrófono bidireccional bi-directional microphone
koisÿihogyoto joajukatu conectividad bidireccional bidirectional connectivity
koisÿihogyoto särekä satélite bidireccional two-way satellite
koi tapetykuape entre dos circuitos between two circuits
koiykegua bilateral bilateral
koiykegua apohai contrato bilateral bilateral contract
joguategua koiykegua simetría bilateral bilateral symmetry
koiykegua ndiveho relación bilateral bilateral relationship
koiykegua aty reunión bilateral bilateral meeting
komyisÿi accionamiento operation
ñyryiho komyisÿi accionamiento eléctrico electrical operation
komyisÿigua porüräta equipos de accionamiento operation equipment
japondygua komyisÿi accionamiento industrial industrial operation
komyisÿigua kuagÿ tecnología de accionamiento operation technology
kondu amortiguar to muffle
pe parärä kondu amortiguar el ruido to muffle the noise
kondurä raësa colchón para amortiguar mattress to muffle
japoikota kondu amortiguar efectos to muffle effects
kondu pe soroë koveägua amortiguar el daño ambiental to muffle the environmental
hurt(damage)
kondunda amortiguamiento damping
kodundagua nda zona de amortiguamiento buffer zone
kodunda ha nduvysÿi amortiguamiento y damping and resonance
resonancia
kodundagua mbaykoha dispositivo de damping device
amortiguamiento
java kodunda amortiguamiento viscoso viscous damping
kondupo amortiguador shock

- 148 -
kondusÿi

kondupo ru´upa amortiguador gastado spent shock


ymyigy kondupo amortiguador hidráulico hydraulic damper
myipyögua mp kondupo amortiguador de ph absorber of ph
kondupo añetete amortiguador original original shock
kondusÿi amortiguación buffer
kondusÿigua retemyi mecanismo de amortiguación damping mechanism
kondusÿi ha jondu suspensión y amortiguación suspension and damping
kondusÿigua rekoty sistema de amortiguación damping system
kupegua kondusÿi amortiguación trasera back buffer
kongatu conservar keep
koveämbyru kongatu conservar el medio ambiente preserve the environment
ngasyta kongatu conservar datos retain data
ijaytyta kongatu conservar alimentos preserve food
hoÿsäme kongatu conservar en frío keep cold
kongatuina conservando conserving
kongatuina pe ymaguare conservando el pasado preserving the past
kongatuina pe yvy´a conservando el planeta conserving the planet
kongatuina kua´asasÿi conservando información retain information
kongatuina teïve japonga conservando formato retaining additional format
adicional
kongatupa conservado conserved
kongatupa takuajaÿsyme conservado en alcohol preserved in alcohol
pörävë kongatupa mejor conservado best preserved
kongatuypa bien conservado well preserved
ijojasÿi kongatupa perfectamente conservado perfectly preserved
kongatusÿi conservación conservation
kongatusÿigua ñogu iniciativa privada de private conservation
pyrünondegy conservación
añetetegua kongatusÿi conservación real real conservation
äguandyguigua kongatusÿi conservación de la nature conservation
naturaleza
kongatusÿigua kuatiasu ley de conservación conservation law
köpey prisma prism
siü köpey prisma cenit zenith prism
roäsängy köpey prisma objetivo objective prism
angapese köpey geometría prisma prism geometry
teï köpeygua pu´ätä volumen de un prisma volume of a prism
kopo supresor suppressor
hü´äkuägua kopo supresor de pico peak suppressor
sü´ÿhyjo´agua kopo supresor de sobrevoltaje overvoltage suppressor
jerengogua kopo supresor de arco arc suppressor

- 149 -
kopypa

hasanguetagua kopo supresor de transitorios transient suppressor


kopui brochal two-wood fixed
teï kopuigua jekaho fisuración de un brochal cracking a two-wood fixed
jokoharä kopui brochal para soporte two-wood fixed for support
yvyragua kopui brochal de madera two-wood fixed
mbytembe kopui brochal intermedio two-wood fixed intermediate
kopypa contenido/a content
kopypatagua vyrape tabla de contenidos table of contents
nduäkugy kopypa contenido radiactivo radioactive contents
kopypa rei contenido gratis free content
vy kyra kopypa bajo contenido graso low fat
contain
kopyta contienen contain
kopyta itanti contienen aluminio aluminum-containing
kopyta vyäköndyta ve contienen más bacterias contain more bacteria
kopyta syngota contienen proteínas contain proteins
kopy täita contienen letras letters containing
koresÿi oposición opposition
sakägy koresÿi oposición astronómica astronomical opposition
koinda koresÿi oposición secundaria opposition secondary
samysÿime koresÿi oposición al pensamiento opposition to thought
ietesy koresÿi oposición política political opposition
körörö roncar snore
körörö´o silenciador silencer
sëkagua körörö´o silenciador de escape muffler
pugy körörö´o silenciador acústico acoustic silencer
körörö´o tapety circuito silenciador squelch circuit
imbe atägua körörö´o silenciador de disco duro hdd silencer
korÿi resistencia eléctrica electrical resistance
korÿigua ñotei unidad de resistencia unit of electrical resistance
eléctrica
väräsytagua korÿi resistencia eléctrica de electrical resistance of
materiales materials
ijesesÿita korÿi resistencias eléctricas equivalent electrical resistors
equivalentes
korÿigua chakoty laboratorio de resistencia lab electrical resistance
eléctrica
korÿigy resistivo resistive
korÿigy kua´anguepo analizador resisitivo resistive analyzer
mboja´opo korÿigy divisor resistivo resistive divider
ä´ño korÿigy py´ÿ elemento resistivo puro pure resistive element
korÿigy mbuakusÿi calentamiento resistivo resistive heating
korÿiko resistividad resistivity

- 150 -
korÿindu

korÿiko ñyryiva resistividad eléctrica electrical resistivity


korÿiko ha rÿisyijevy resistividad y conductancia electrical resistivity and
eléctrica conductivity
teï rahahagua korÿiko resistividad de un conductor resistivity of a conductor
korÿikogua sarekopo controlador de resistividad resistivity controller
korÿikovy baja resistividad low resistivity
korÿikovygua väräsy material de baja resistividad material of low resistivity
korÿikovygua nda zona de baja resistividad low resistivity zone
korÿikovygua perïta capas de baja resistividad layers of low resistivity
korÿindu rectificador rectifier
ngapandugua korÿindu rectificador de onda completa full wave rectifier
korÿindu hasate rectificador puente rectifier bridge
korÿindu tapety circuito rectificador rectifier circuit
tein / hapyndugy korÿindu rectificador mono/trifásico rectifier single / three phase
koryru barril barrel
yvyngÿgua koryru barril de petróleo barrel of oil
chöpÿtägua koryru barril de cerveza barrel of beer
koryrugui repykue precio del barril price per barrel
koryru typa´ÿ barril sin fondo bottomless barrel
kosa transistor transistor
akäshasÿikosa transistor ideal ideal transistor
hu´ajakosa transistor de punta de point contact transistor
contacto
kuiräÿkosa transistor de silicio amorfo amorphous silicon transistor
ñuroäsakosa ihjñrk transistor de efecto de campo transistor mosfet
mosfet field effect
ñuroäsakosa ihj transistor de efecto de campo field effect transistor mos
mos
ñuroäsakosa ñrk transistor de efecto de campo field effect transistor fet
fet
ñuroäsakosajagua ñrkj transistor de efecto de campo field effect transistor junction
de unión jfet
ñuroäsakosazuño ñrkzñ transistor de efecto de campo transistor insulated gate of igfet
de compuerta aislada igfet
pesÿkosa transistor planar planar transistor
puemÿikosa pmk transistor de alta movilidad high-mobility transistor hemt
hemt
pyökakosa transistor externo de potencia external power transistor
pyökosa transistor de potencia power transistor
pyövykosa transistor de baja potencia low-power transistor

- 151 -
Kosu

sirinduchikosa transistor de pequeña señal transistor small-signal


sü´äkosa transistor vertical vertical transistor
ta´angakosa fototransistor phototransistor
taheteräkoikosa thk transistor bipolar de bipolar transistor
hetereoestructura hbt hetereoestructure hbt
teijakosa transistor uniunión uniunión transistor
unguguakosa transistor cuántico quantum transistor
vypesaguakosa transistor de base permeable permeable base transistor
ykekosa transistor lateral lateral transistor
kosu barrera barrier
pugui kosu barrera del sonido sound barrier
sakombotygua kosu barrera de seguridad security barrier
ytimbogua kosu barrera de vapor vapor barrier
jokopygua kosu barrera de defensa defense barrier
kosÿi resultante resulting
kosÿi mbarepo fuerza resultante resultant force
teï rahasyïgua kosÿi resultante de un vector resulting from a vector
rykusÿiguigua kosÿi resultante de la fusión resulting from fusión
retekome kosÿi resultante en física resulting in physical
kotatype entre resistores between resistors
kotendysÿi necesariamente necessarily
kotëndyva necesario/a necessary
ha´e jaho ha kotëndyva es justo y necesario is fair and necessary
na kotëndyiva no es necesario is not necessary
vynga kotëndyva producto necesario product required
kotëndysÿi ndusë impulso necesario necessary impetus
kotevëme´eva suministrada/o supplied
vyü kotevëme´eva gas suministrado gas supplied
aposÿi kotevëme´eva tratamiento suministrado treatment provided
tuichakue kotevëme´eva volumen suministrado volume delivered
aku kotevëme´eva calor suministrado heat supplied
kotevëÿre sin necesidad without necessity
nguetymyigua kotevëÿre sin necesidad de aparatos without apparatus need

atäkua´agua kotevëÿre sin necesidad de validar without validate


need
pe mbovuejygua kotevëÿre sin necesidad de bajarlo without download
need
kytïhanogua kotevëÿre sin necesidad de cirugia without surgery
need
koveägua ambiental environmental
koveägua joso impacto ambiental environmental impact
koveägua arapykua´a ingenieria ambiental environmental engineering
koveägua nimbo red ambiental environmental network
koveägua japota gestión ambiental environmental management
koviaho renovar renew

- 152 -
Koy

pe ngy roviaho renovar el color renew the color


pe anga koviaho renovar la imágen renew image
o koviaho guarä ingyta iconos para renovar icons to renew
jarapo´a koviaho renovar dominio renew domain
koviakatu renovable renewable
äse koviakatu energía renovable renewable energy
pury´ä koviakatu recurso renovable renewable resource
äseä koviakatu bioenergía renovable renewable bioenergy
pyhosÿi koviakatu rendimiento renovable rolling performance
koy cabina cabin
pumbyrygy koy cabina telefónica phone cabin
vytunda koy cabina aérea cabin air
sakombotygua koy cabina de seguridad safety cabinet
chakä koy cabina virtual virtual cockpit
koÿ inmune immune
koÿ rekoty sistema inmune immune system
me´evy koÿ respuesta inmune immune response
chïrürëme koÿ inmune a antivirus immune to virus
reko´ä koÿ vida inmune immune life
koÿä kua ´asä componente pasivo passive component
ryryisü koÿä kua´asä componente electrónico passive electronic
pasivo components
nduvävuateme koÿä componente pasivo en alta passive component in high
kua´asä frecuencia frequency
vygua koÿä kua´asä componente pasivo básico basic passive components
andupoguagui koÿä componente pasivo del passive component of the
kua´asä sensor sensor
koÿä pasivo/a passive
koÿä syrÿi corriente pasiva passive current
ä´ño koÿä elemento pasivo passive element
oikoa ha koÿä activo y pasivo assets and liabilities
tatätï koÿä humo pasivo passive smoke
koynga varactor o varicap varactor or varicap
koÿsÿi inmunidad immunity
retätagy koÿsÿi inmunidad diplomática diplomatic immunity
koÿsÿi ñosy inmunidad innata innate immunity
ngoigua koÿsÿi inmunidad celular cellular immunity
chïrügua koÿsÿi inmunidad viral viral immunity
ku´yäse termómetro thermometer
asysÿigua ku´yäsë termómetro clínico clinical thermometer
ndajoheguigua ku´yäsë termómetro diferencial differential thermometer
jasegua ku´yäsë termómetro de contacto contact thermometer
kuäsÿ ku¨yäsë termómetro digital digital thermometer
kua ´asä componente component
ryryisü kua´asä componente electrónico electronic component
ñosy kua´asä componente independiente independent component

- 153 -
Kuä´ä

ndota kua´asä componente principal principal component


kua´aruü kua´asä componente software software component
kua ´asä oikoa componente activo active component
nimbotygua kua´asä oikoa componente activo de internet
internet active component
väräsyguagui kua´asä componente activo del active component of the
oikoa material material
kua´asä oikoaguigua reacción del componente reaction of the active
ndupÿrü activo component
yndyguigua kua´asä oikoa componente activo del active component of fuel
combustible
kua´äpi pinchadura punctures
ngupu´agua kua´äpi pinchadura de rueda wheel punctures
nimbotygua kua´äpi pinchadura de internet internet punctures
puandungÿgua kua´äpi pinchadura de oleoducto pipeline punctures
pumbyrytagua kua´äpi pinchadura de teléfonos phones punctures
kuä´ä dígito digit
kuä´ä papapy número dígito digit number
sapokopo kuä´ä dígito verificador digit verifier
sarekogua kuä´ä dígito de control check digit
koi´ä kuä´ä doble dígito double digit
kua´achaukasÿi identificación identification
kua´achaukasÿigua modelo de identificación identification model
muangy
purühogui kua´achaukasÿi identificación del usuario user identification
tymba kua´achaukasÿi identificación animal animal identification
syangotagua identificación de especies species identification
kua´achaukasÿi
kua´andykatuva programable programmable
ñomyigua kua´andykatuva autómata programable programmable automaton
mombaypo despertador programable programmable alarm clock
kua´andykatuva
pevyä ñyrÿiva cartel electrónico programmable electronic sign
kua´andykatuva programable
mbyryme kua´andykatuva programable a distancia remote programmable
kua´agua cognitiva,o cognitive
kua´agy teórico/a theoretical
kua´akue corolario corollary
angapeseme kua´akue corolario en geometría corollary in geometry
ngytagua kua´akue corolario de colores corollary of colors
muangygui kua´akue corolario del modelo corollary of the model
aravëguigua kua´akue corolario de la crisis corollary of the crisis
kua´ambi inteligencia intelligence
avapokue kua´ambi inteligencia artificial artificial intelligence
kua´ambigua mepo servicio de inteligencia intelligence service
kua´ambigua chïö test de inteligencia intelligence test

- 154 -
Kua´ame´e

vatyndy kua´ambi inteligencia colectiva collective intelligence


kua´ame´e explicar explain
kua´ame´e ñe´endie explicar con palabras explain in words
kua´ame´e pe tynda explicar la clase explain the class
kua´ame´e tera chaurä explicar o exponer explain or describe
peajygua sï kua´ame´e explicar de manera simple explain simple

kua´amepa referido/a referral


kua´amepa moisäme referido a ordenadores related to computers
kua´amepa asy dolor referido referred pain
kua´amepa oikoa referido activo referred to active
sakandame kua´amepa referido al espacio referring to space
ändyguame kua´amepa referido a biología related to biology
kua´amepo referir refer
kyävasa kua´ameporä formulario para referir form to refer
vuta kua´amepo referir fuentes referral sources
kua´amepo ko ndasy referir este sitio refer this site
kua´amepogua apeangata formas de referir ways of referring
kua´amesÿi explicación explanation
kua´amesÿi ha ñe´eanga explicación y descripción explanation and description
pua´egua kua´amesÿi explicación urgente urgent explanation
mepogui kua´amesÿi explicación del servicio explanation of the service
juhupo tapetygui explicación del circuito explanation of the detector
kua´amesÿi detector circuit
kuä´ämoi digitalizar digitize
angata kuä´ämoi digitalizar imágenes scan images
haikuesuta kuä´ámoi digitalizar documentos scan documents
hai kuä´ämoi digitalizar texto scanning text
jaseÿre kuä´ämoi digitalizar sin contacto non-contact scanning
kua´amysÿi configuración configuration
ryryisü kua´amysÿi configuración electrónica electronic configuration
kua´amysÿigua kuatianda archivo de configuración configuration file
pongäpogui kua´amysÿi configuración del operador operator settings
nimbogua kua´amysÿi configuración de red network setup
heserägy kua´amysÿi configuración especializada specialized settings
pogua kua´amysÿi configuración manual manual configuration
raugÿ kua´amysÿi configuración meteorológica weather settings
rekotygua kua´amysÿi configuración de sistema system configuration
sy´i kua´amysÿi configuración lineal linear configuration
sarätagua kua´amysÿi configuración de perfiles profiles configuration
akapysÿiño kua´amysÿi configuración auto configuration auto-
polarización polarization
itaënimboÿva kua´amysÿi configuración inalámbrica wireless setup
pytÿvömepogui kua´amysÿi configuración del servidor server configuration

- 155 -
Kua´anda

ykehogua kua´amysÿi configuración en bypass configuration in bypass


kua´arapegua kua´amysÿi configuración lógica logic configuration
sangapegua kua´amysÿi configuración de pantalla display settings
ndurügua kua´amysÿi configuración de reactor reactor configuration
itarasÿigua kua´amysÿi configuración de mosaico setting tile configuration
kua´anda campus campus
kua´andagua ërana portada de campus home campus
chakä kua´anda campus virtual virtual campus
kua´andynda kua´anda campus universitario campus
jojarüngygua kua´anda campus de justicia justice campus
kua´andu comunicar communicate
ngasyta kua´andu comunicar datos communicate data
kua´andy kua´andurä programa para comunicar program to communicate
kua´asa ha kua´andu informar y comunicar inform and communicate
kua´andugua apoukasÿi obligación de comunicar obligation to communicate
kua´andusÿi comunicación communication
kua´andusÿiguigua teoría de la comunicación communication theory
kua´anga
kua´andusÿigua chïö test de comunicación communication test
kua´andusÿigua ronga proceso de comunicación communication process
egua kua´andusÿi comunicación verbal verbal communication
kua´anduty fuente de comunicación source of communication
kua´anduty amboty código fuente de source code of
comunicación communication
kua´anduty puahugua fuente de comunicación source(fountain) of
innovadora communication
hote kua´andutygua yvu fuente de comunicación source of upward
ascendente communication
apotygua kua´anduty fuente de comunicación source(fountain) of
empresarial managerial communication
kua´andy programa program
vuejy kua´andy rei descargar programa gratis download free
kua´andygua moï´äsÿi instalación de programa installation program
angypyigua kua´andy programa de estado state program
puahupo kua´andy programa innovador innovative program
kua´andyanga programa de tv tv program
vytupegua kua´andyanga programa de tv al aire tv program to air
kua´andyanga puangako grabar programas de tv record tv programs
kua´andyanga puahuta nuevos programas de tv new tv shows
kua´andyangagua emisión de programa de tv broadcast tv
nohekasÿi
kua´andygy científico scientific
kuaranga kua´andygy periodismo científico science journalism

- 156 -
Kua´andyhai

kua´andygy mbapo trabajo científico scientific work


kua´andygy mbo´enda estudio científico scientific study
kua´aruü kua´andygy software científico scientific software
kua´andyhai programa escrito writen program
teï kua´andyhai ñepypo generar un programa escrito generate a written program
teï kua´andyhai haijoä compilar un programa escrito compile a written program
teï kua´andyhaigua ejecución de un programa execution of a written
poyngesÿi escrito program
kua´andyhaigua ambue programa escrito en otro program written in another
ñe´ëme lenguaje language
kua´andymbouvepa preprogramado preprogrammed
ymuasäi ñoho automático preprogramado automatic preprogrammed
kua´andymbouvepa riego
kua´andymbouvepa ha preprogramado y controlado pre-programmed and
sarekova controlled
jekavyho rastreo preprogramado
kua´andymbouvepa preprogrammed scan
imbeatä disco duro preprogramado preprogrammed hard drive
kua´andymbouvepa
kua´andysañoite ksñ lee solo memoria rom rom read only memory
kua´andysÿichi´ï microprogramación microprogramming
pe kua´andysÿichi´ïme introducción a la microprogramming
mbokesÿi microprogramación introduction
kua´andysÿichi´ïgua práctica de practice of microprogramming
japomante microprogramación
kua´andysÿichi´ïgua räporä proyecto de microprogramming project
microprogramación
kua´andysÿichi´ï microprogramación en micro-computers
moisätame ordenadores
kua´anga teoria theory
ararovahosÿiguigua teoría de la evolución theory of evolution
kua´anga
papapytagua kua´anga teoría de números number theory
mbuatyndaguigua kua´anga teoría de la organización organization theory
kua´andygy kua´anga teoría científica scientific theory
kua´angagy teórica theoretical
reteko kua´angagy física teórica theoretical physics
rahape kua´angagy guia teórica theoretical guide
ÿhai kua´angagy química teórica theoretical chemistry
tynda kua´angagy clase teórica theoretical lecture
kua´angasÿi teóricamente theoretically
kua´angasÿi ñe´eina teóricamente hablando theoretically speaking
kua´angasÿi katuva teóricamente posible theoretically possible
akächasy kua´angasÿi teóricamente ideal theoretically ideal
katupota kua´angasÿi teóricamente eficaces theoretically efficient
kua´angue analizar analyze

- 157 -
Kua´anonde

pe imbe kua´angue analizar el disco analyze the disk


pe sakanda kua´angue analizar el espacio analyze the space
pe kenga kua´angue analizar el sueño dream analysis
räporäta kua´angue analizar proyectos analyzing projects
kua´anguepo analizador analyzer
haigua kua´anguepo analizador de texto text analyzer
nimbotagua kua´anguepo analizador de redes network analyzer
ndutygua kua´anguepo analizador de espectro spectrum analyzer
vytunetagua kua´anguepo analizador de gases gas analyzer
kua´anonde advertencia warning
kua´anonde asuregua advertencia legal legal disclaimer
josogua kua´anonde advertencia de impacto impact warning
kua´anondegua sirita señales de advertencia warning signs
puandygua kua´anonde advertencia mundial global warning
kua´aparÿi electrotécnica electrotechnics
kua´aparÿi japondy industria electrotécnica electrotechnical industry
kua´aparÿigua ñembo´esy curso de electrotécnica electrotechnical course
kua´aparÿi särambasÿi división electrotécnica electrical division
japondygua kua´aparÿi electrotécnica industrial electrotechnics industrial
kua´apo aptitud aptitude
reteko kua´apo aptitud física fisical aptitude
papapygy kua´apo aptitud numérica numerical aptitude
py´arësygua kua´apo aptitud emocional emotional aptitude
kua´apogua chapÿita puebas de aptitud proof of competency
kuä´äpo digitalizador digitizer
angagua kuä´äpo digitalizador de imagen image digitizer
karëkatu kuä´äpo digitalizador flexible flexible digitizer
pugua kuä´äpo digitalizador de sonido sound digitizer
kuä´äpo kua´apo técnico digitalizador technical digitally
kua´aporäpo investigar investigate
kua´aporäpo mbo´esÿime investigar en educación research in education
rätyndota kua´aporäpo investigar problemas investigate problems
ngoita ári kua´aporäpo investigar sobre células investigate cell
pe sakanda kua´aporäpo investigar el espacio investigate the space
kua´aporäposÿi investigación research
kuaygÿ kua´aporäposÿi investigación tecnológica technological research
kua´andygy investigación científica scientific research
kua´aporäposÿi
kua´aporäposÿigua ronga proceso de investigación research process
ngapagyme investigación en matemática research in mathematics
kua´aporäposÿi
kuä´apy pulgada cúbica cubic inch
sakandagua kuä´apy pulgada cúbica de espacio cubic inch of space
säseyvyme kuä´apy pulgada cúbica en centímetros cubic inch in centimeters

- 158 -
Kua´araha

itajugua kuä´apy pulgada cúbica de oro cubic inch of gold


ygua kuä ´apy pulgada cúbica de agua cubic inch of water
kua´araha orientar guide
pe akäpuä kua´araha orientar el desarrollo guide development
pe japota kua´araha orientar la gestión management guide
teï kyïrü kua´araha orientar una antena guide antenna
teï hikuïgua kua´araha orientar una ecuatorial guide an equatorial
kua´arahapa orientado/a oriented
akäpuä kua´rahapa desarrollo orientado oriented development
kua´andysÿi kua´rahapa programación orientada oriented programming
kua´aruü kua´rahapa software orientado por objeto object-oriented software
roäsärehe
apondyguatame orientado a profesionales aimed at professionals
kua´rahapa
kua´arahasÿi orientación guidance
kua´arahasÿiguigua hoha sentido de la orientación sense of direction
mbo´egygua kua´arahasÿi orientación educativa educational guidance
apondygua kua´arahasÿi orientación profesional vocational guidance
mbo´ehaogua kua´arahasÿi orientación escolar school guidance
kua´arape lógica/o logical
äiete kua´arape lógica natural natural logic
ngapagy kua´arape lógica matemática mathematical logic
kua´arape tapety circuito lógico logical circuit
apeasy kua´arape lógica formal formal logic
kua´arape okë puerta lógica logic gate
ä´ñogua kua´arape okë puerta lógica elemental elementary logic gate
esarekopaÿä kua´arape puerta lógica no controlada logic gate not controlled
okë
kua´arape okë gua erendyë identificación de puerta lógica identification of logic gate
ryïja kua´arape okë puerta lógica magnética magnetic logic gate
kua´aruü software software
kua´aruügua poravosÿi clasificación de software classification of software
mbo´egy kua´aruü software educativo educational software
rekotygua kua´aruü software de sistema system software
sakombotygua kua´aruü software de seguridad security software
kua´ary técnica technical
japondygua kua´ary técnica industrial industrial technical
sakätundagua kua´ary técnica aeroespacial aerospace technology
vuatesy kua´ary técnica superior higher technical
kua´aty ha kua´ary ciencia y técnica science and technology
kua´arypo técnico technical
kua´arypo jokoha soporte técnico technical support
ta´angahai kua´arypo dibujo técnico technical drawing
esäkua´a kua´arypo análisis técnico technical analysis
povygy kua´arypo técnico textil textile technician
kua´aryty conocimiento knowledge
kua´arytygui kua´anga teoría del conocimiento theory of knowledge

- 159 -
Kua´asa

kua´andygua kua´aryty conocimiento científico scientific knowledge


mañagua kua´aryty conocimiento empírico empirical knowledge
kua´aryty chakä conocimiento virtual virtual knowledge
kua´asa informar report
ñembisÿi kua´asa informar libremente to inform freely
kua´asa rejaho permitir informar to allow to report
ounda kua´asa informar origen to inform source
aipo kua´asa informar riesgo risk report
kua´asasÿi información information
jarapo´agua kua´asasÿi información de dominio domain information
goyndy kua´asasÿi información genética genetic information
kua´asasÿigua vuta fuentes de información sources of information
kua´asasÿigua rekoty sistema de información information system
kua´asay informativa informative
kua´asu universidad university
kua´asu ha ñete universidad y verdad university and truth
takua´ary kua´asu universidad politécnica polytechnic university
kuaygÿ kua´asu universidad tecnológica technological university
avagua kuaygÿ universidad pública public university
kuä´äsÿi digitalización digitization
angatagua kuä´äsÿi digitalización de imágenes digital imaging
kuä´äsÿigua räporä proyecto de digitalización digitization project
haikuesutagua kuä´äsÿi digitalización de documentos scanning documents
kuatiandagua kuä´äsÿi digitalización de archivos digitization of archives
kua´ate experto expert
kua´ate rekoty sistema experto expert system
mboñe´epo kua´ate literato experto expert writer
angame kua´ate experto en imagen expert image
japotame kua´ate experto en gestión management expert
kua´aty ciencia science
peaitesÿi kua´aty ciencia exacta exact science
akäposÿi kua´aty ciencia ficción science fiction
yvyporatagua kua´aty ciencias humanas humanities
science
äietetagua kua´aty ciencias naturales natural sciences
kua´aÿ desconocer ignore
kua´aÿ pe aranondegua desconocer el futuro ignore the future
kua´arytas kua´aÿ desconocer técnicas ignore techniques
mandukuagyta kua´aÿ desconocer características ignore features
hü´äsÿita kua´aÿ desconocer limitaciones ignore constraints
kua´aÿpa desconocida unknown
akaësa kua´aÿpa dimensión desconocida twilight zone
pua´y kua´aÿpa isla desconocida unknown island
ratyä kua´aÿpa identidad desconocida unknown identity

- 160 -
Kuächauka

vyäköndy kua´aÿpa bacteria desconocida unknown bacterium


kua´esa inspeccionar to inspect
yvyrata kua´esa inspeccionar plantas inspect plants
pe retehyi kua´esa inspeccionar la carga inspect cargo
kotykota kua´esa inspeccionar contenedores inspect containers
asyrogata kua´esa inspeccionar hospitales inspect hospitals
kuächauka indicar indicate
iriäsä kuächauka indicar calidad indicate quality
kuächauka rätyndo indicar problema indicate problem
atï kuächauka indicar vínculo indicate link
pe pytÿvömepo kuächauka indicar el servidor specify the server
kuächaukasÿi indicación indication
yvyrangagy kuächaukasÿi indicación geográfica geographic indication
pohanogy kuächaukasÿi indicación médica medical indication
kuächaukasÿi puva indicación sonora sound indication
kuächaukasÿigua techamby criterio de indicación criterion for the indication
kuachëkoi cuadrado/a square
äsey kuachëkoi metro cuadrado square meter
kuachëkoipy pie cuadrado square foot
kuachëkoi iteku columna cuadrada square column
yvypy kuachëkoi raíz cuadrada square root
kuagÿ tecnología technology
japondygua kuagÿ tecnología industrial industrial technology
sakandasÿi kuagÿ tecnología espacial space technology
puruveÿ kuagÿ tecnología obsoleta dbsolete technology
kuagÿ kuäsÿ tecnología digital digital technology
kugÿ itaënimboÿva wifi wifi
kuagÿpo tecnólogo technologist
kuagÿpo ñengandyme ha tecnólogo en informática y technologist and computer
rekotyta sistemas systems
poikosÿime kuagÿpo tecnólogo en mantenimiento maintenance technologist
ijaytytame kuagÿpo tecnólogo en alimentos food technologist
ÿhai kuagÿpo tecnólogo químico chemical technologist
kuäimbe discar dial
pe pumbyry kuäimbe discar el teléfono dialing the phone
teï papapy kuäimbe discar un número dial a number
kuäimbegua apeanga forma de discar disc-shaped
kuäimbe teï ngoiëme discar a un celular dialing a cellular
kuako muesca notch
nambime kuako muesca en oreja ear notch
mbosysÿigua kuako muesca de alineación alignment notch
hasakogua kuako muesca de pestillo latch notch
ngatukosÿigua kuako muesca de retención notch retention

- 161 -
Kuaku´äka

kuaku barrena auger


vysyigua kuaku barrena de suelo soil auger
pogua kuaku barrena de mano hand auger
tyryrygua kuaku barrena de arrastre auger drive
hojere kuaku barrena espiral spiral auger
kuaku´äka broca drill
kuaku´äkagua oka´ä área de broca area of drill
kuaku´äka taërä broca para metal metal drill
rundyvei kuaku´äka broca helicoidal helical drill
jojakatu kuaku´äka broca ajustable adjustable drill
kuakupo barrenador borer
kuakupo yso gusano barrenador screwworm
yvyrapygua kuakupo barrenador de tallo stem borer
ichägue kuakupo insecto barrenador borer insect
tymbagui kuakupo barrenador del ganado borer livestock
kuämbe platillo saucer
kuämbe vevepo platillo volador flying saucer
kuämbetagua ty set de platillos set of dishes
kuämbe to´oÿre platillo sin carne meatless dish
kuämbegui pu sonido del platillo sound saucer
kua´ambouve predecir predict
aranonderä kua´ambouve predecir el futuro predict the future
rahandivesÿi kua´ambouve predecir comportamiento predict behavior
pe arakäta kua´ambouve predecir las sequías predict drought
pe pyö kua´ambouve predecir la potencia predict the power
kua´ambouvekatu predecible predictable
kua´ambouvekatu horägy trayectoria predecible predictable path
kua´ambouvekatu ndukë distorsión predecible predictable distortion
kua´ambouvekatu rova relevo predecible predictable over
kua´ambouvekatu paha final predecible predictable final
kua´ambouvesÿi predicción prediction
kua´ambouvesÿi papapygy predicción numérica numerical prediction
kua´ambouvesÿi raugÿ predicción meteorológica weather prediction
kua´ambouvesÿi byte predicción media half prediction
angagua kua´ambouvesÿi predicción actual current prediction
kuamoingue penetrar penetrate
repyme´endape penetrar al mercado penetrate the market
kuamoingue
pe nimbome kuamoingue penetrar en la red penetrate the network
nimbotame kuamoingue penetrar en redes penetrate in networks
kosuta kuamoingue penetrar barreras penetrate barriers
kuänduku tobera nozzle
tuyutï kuänduku tobera cerámica ceramic nozzle
kuänduku ha ängeÿ tobera y turbina turbine and nozzle

- 162 -
kuandy
moinguesÿigua kuänduku tobera de inyección injection nozzle
pavärÿigua kuänduku tobera de plasma plasma jet
kuandy cultura culture
avarekogua kuandy cultura popular pop culture
reteko kuandy cultura física physical culture
opagy kuandy cultura general general culture
hepygy kuandy cultura económica business culture
kuandygua cultural cultural
kuango ranura slot
pysombisÿigua kuango ranura de expansión expansion slot
pukugygua kuango ranura longitudinal longitudinal slot
kuangogua mbapomyita máquinas de ranura slot machines
itaëgy kuango ranura metálica groove metal
kuäñuko dedal thimble
kuapo perforador/a driller
kuapo tarä martillo perforador hammer drill
ngupu´a kuapo perforador neumático pneumatic drill
kuatiagua kuapo perforador de papel hole punch paper
kuändukugua kuapo perforadora de tobera drill nozzle
kuapu´apo acanalar fluting
kuapu´apopa acanalada grooved
kuapyte discernir to discern
ä kuapyte discernir átomos discern atoms
pe angypyi kuapyte discernir el estado discern the state
hoha kuapyte discernir sentido discernible effect
rahanda kuapyte discernir rumbo discern due
kuapytekatu discernible discernible
siri kuapytekatu señal discernible discernible sign
ñete´ä kuapytekatu realidad discernible discernible reality
sarä kuapytekatu perfil discernible discernible profile
ngaosy kuapytekatu estímulo discernible discernible stimulus
kuärë pulgada comparar inch
kuärë ha py pulgada y pie inch and foot
kuärëgua ranga símbolo de pulgada sign in.
sisÿta kuärërehe píxels por pulgada pixels per inch
pasunteta kuärërehe libras por pulgada pounds per inch
kuasa ojal eyelet
koi´ä kuasa doble ojal double eyelet
kuasa sï ojal simple simple eyelet
kuimba´ogua kuasa ojal de camisa eyelet jacket
puärä kuasa ojal para botón buttonhole for button
kuasë orificio hole
ngarusÿigua kuasë orificio de alimentación feeding hole
kuasëgua apeanga forma de orificio form of hole
sëgua kuasë orificio de salida inlet
kuasëgua sunga placa de orificio orifice plate
kuasïa estría groove
kuasïare anti-estría anti-groove
syvygua kuasïa estría vascular vascular groove

- 163 -
Kuäsÿ
kuasïa po´i estría fina fine groove
kuasïaka estría externa external groove
kuäsÿ digital digital
haija´a kuäsÿ impresión digital digital printing
aragua kuäsÿ diario digital digital daily
kuäsÿ vyndu arte digital digital art
kuäsÿi rekoty sistema digital digital system
kuatiandagua kuäsÿ rekoty sistema digital de archivo digital archiving system
sarekogua kuäsÿ rekoty sistema digital de control digital control system
yvyape´arigua kuäsÿ sistema digital terrestre digital terrestrial system
rekoty
ryryisüchi´ï kuäsÿ rekoty sistema digital digital microelectronic system
microelectrónico
kuasÿin acimut azimuth
pu´asygy kuasÿin acimut parabólica parabolic azimuth
teö ñeka´egua kuasÿin acimut de un punto azimuth of a point
kuarahygui kuasÿin acimut del sol azimuth of the sun
vuate ha kuasÿin altura y acimut height and azimuth
kuäsÿipo digitalizador digitizer
angagua kuäsÿipo digitalizador de imagen image digitizer
kuärovagua kuäsÿipo digitalizador de yema digitizer yolk
karëkatu kuäsÿipo digitalizador flexible flexible digitizer
ñe´egua luäsÿipo digitalizador de voz voice digitizer
kuatianda archivo archive
ymagy kuatianda archivo histórico hitorical archiva
chakä kuatianda archivo virtual virtual file
opagy kuatianda archivo general general archives
pukatu kuatianda archivo sonoro sound file
kuatiapogua manual manual
japohosÿigua kuatiapogua manual de procedimiento procedures manual
puapuru kuatiapogua manual práctico practical manual
heserysÿigua kuatiapogua manual de conducción driving manual
purühogua kuatiapo manual de usuario user manual
kuatiärahapo administrador administrator
rekotytagua kuatiärahapo administrador de sistemas system administrator
kua´andytagua administrador de programas program manager
kuatiärahapo
ryryisügua kuatiärahapo administrador electrónico electronic administrator
kuatiärahapogua po manual de administrador administrator manual
kuatiärahasÿi administración administration
apotytagua kuatiärahasÿi administración de empresas business administration
kuatiärahasÿi ha administración y finanzas administration and finance
avarepyta
opagy kuatiärahasÿi administración general general administration

- 164 -
kuatihorä

avagua kuatiärahasÿi administración pública public administration


kuatiasu ley law
mooregua kuatiasu ley de moore moore's law
kua´andygy kuatiasu ley científica scientific law
kuasy mba´avagua kuatiasu ley de propiedad intelectual intellectual property law
mbapogua kuatiasu ley laboral labor law
kuatihorä pasaje passage
ambyrygy kuatihorä pasaje turístico tourist passage
hepyvya kuatihorä pasaje barato cheap ticket
kuatihoräguigua repykue precio del pasaje price of the passage(ticket)
vytunda kuatihorä pasaje aéreo airfare
kuatikitïha guillotina guillotine
kuatiagua kuatihitïha guillotina de papel paper guillotine
japondygua kuatikitïha guillotina industrial industrial guillotine
pogua kuatikitïha guillotina manual manual guillotine
ñoha kuatikitïha guillotina automática automatic cutter
kuauka mensaje message
haigua kuauka mensaje de texto text message
kuauka rahauka enviar mensajes send message
mba´eño kuauka mensaje personal personal message
myirütame kuauka mensajes a móviles sms
kuaukaju dato adjunto attachment
kuava perforado/a perforated
kiävu kuava tímpano perforado perforated eardrum
kuatia kuava papel perforado perforated paper
kuavagua rekoty sistema de perforado punching system
kuavagua atäkuta barras de perforado bars drilled
kuchupo agitador shaker
kuchupo temyí agitador mecánico mecanic shaker
ñuasagy kuchupo agitador magnético magnetic stirrer
chakotygua kuchupo agitador de laboratorio laboratory shaker
kuagÿry kuchupo agitador tecnológico technology shaker
kuegy varistor varistor
kuegygua suÿho tensión de varistor varistor voltage
kuegygui ranga símbolo del varistor symbol of the varistor
sü´ÿhy vuategua kuegy varistor de alto voltaje high-voltage varistor
rÿivu ñuäpava kuegyndie fuente protegida con varistor source protected by varistor
kui´e silice silica
kui´egua kengy gel de sílice silica gel
kui´e sätï sílice cristalina crystalline silica
japondygua kui´e sílice industrial industrial silica
kui´egua chïpeü esponja de sílice silica sponge
kuimba´o camisa shirt
kuimba´o ñuesa mbyky camisa manga corta short sleeve shirt
mbarepogua kuimba´o camisa de fuerza straitjacket
kuimba´o poränga patrón camisa shirt pattern

- 165 -
kuirä

kuimba´o popegua japopyre camisa hecha a mano handmade shirt


kuirä silicio silicon
ärägy kuirä silicio orgánico organic silicon
kuirägua ä átomo de silicio silicon atom
kuirägua hävë`äkoi dióxido de silicio silicon dioxide
kuirä py´ÿ silicio impuro impure silicon
kuirägua sarekopo rectificador controlador de silicon controller rectifier
korÿindu silicio
kundagy térmica thermal
äse kundagy energía térmica thermal heat
arapykua´a kundagy ingeniería térmica thermal engineering
mbapomyi kundagy máquina térmica thermal machine
kundagy nda zona térmica thermal zone
kundogy térmico thermal
väräsy kundogy material térmico thermanl material
kundogy moha´eñova aislante térmico thermal insulator
pojoja kundogy equilibrio térmico thermal equilibrium
japoiko kundogy efecto térmico thermal effect
küñe´e lengua language
küñe´egy linguística linguistics
küñe´endy lenguaje language
küñe´endy mbojauvapo lenguaje ensamblador assembly language
küñe´endy mbapomyi lenguaje máquina machine language
kua´andysÿigua küñe´endy lenguaje de programación programming language
jurugua küñe´endy lenguaje oral oral language
kupe´ä recuperar recover
kuatiandata kupe´ä recuperar archivos recover file
ngasyta kupe´ä recuperar datos data recovery
mbomyirë kupe´ä recuperar contraseña retrieve password
myiÿsÿi kupe´ä recuperar estabilidad recover stability
kupe´äsÿi recuperación recovery
äpyguigua kupe´äsÿi recuperación de la memoria recovery of memory
imbeatägua kupe´äsÿi recuperación de disco duro hard disk recovery
kupe´äsÿigua porekonda consola de recuperación recovery console
kua´asasÿigua kupe´äsÿi recuperación de información information retrieval
kupegua trasero/a rear
kupegua änge motor trasero rear engine
kupegua peposu alerón trasero rear spoil
kupegua poravopo selector trasero switch back
kupegua ndy luz trasera backlight
kupeguata seguir follow
pe syi kupeguata seguir la línea follow the line
kavype kupeguata seguir sendero follow path
eikoaina kupeguata seguir viviendo continue to live

- 166 -
kupeho

apeangarovata kupeho seguir reformas further reforms


kupeguataina siguiendo following
kupeguataina pe guataha siguiendo la via following the way
kupeguataina porahata siguiendo pautas following guidelines
kupeguaina pe pypore siguiendo el rastro tracking
kupeguataina nonde siguiendo adelante moving on
kupeguatapa seguido followed
ñeka´e ha kupeguatapa punto y seguido point and followed
retemano kupeguatapa desmayo seguido fainting followed
kupeguatapa arave más tiempo seguido followed over time
kupeguatapaiterei muy seguido often
kupeho marcha atrás back
kupeho pyrü dar marcha atrás reversing
angamysÿi kupeho animación marcha atrás reverse animation
mbayrugui kupeho marcha atrás del vehículo back of the vehicle
kupeho pundyi alarma marcha atrás reverse alarm
kupekaräiha rascaespalda scratch back
kupemboho regresiva/o regressive
papahai kupemboho cuenta regresiva countdown
kupemboho rahareko terapia regresiva regressive therapy
kupemboho su izquierda regresiva down left
kupemboho rekoty sistema regresivo regressive system
kupendy luz trasera backlight system
kupendygua rekoty sistema de luz trasera backlight system
kengoguigua kupendy luz trasera del auto backlight of the car
kohagua kupendy luz trasera de freno rear brake
oïhasÿigua kupendy luz trasera de posición rear position
retarder
kupepo retardador retarder
ndugua kupepo retardador de onda wave retarder
tatapu´atagua kupepo retardador de llamas flame retardant
arasareko kupepo retardador temporizador retardant timer
kupepo moinga aditivo retardador retardant additive
kupepoho retardo delay
äsÿogua kupepoho retardo mental mental retardation
kupepohogua syi línea de retardo delay line
arandygua kupepoho retardo de tiempo time delay
kakua´asÿigua kupepoho retardo de crecimiento growth retardation
kupepohyi contrapeso counterweight
kupepohyi koijasyndie contrapeso con balanceo counter-balanced
jerekogui kupepohyi contrapeso del marco counterweight frame
koi´ä kupepohyi doble contrapeso double counterweight
kupepohyi kotëndyva contrapeso necesario necessary counterweight
kupepohosÿi retardamiento delay
piäsÿigua kupepohosÿi retardamiento de delay of sporulation
esporulación

- 167 -
Kurÿi

kupepohosÿigua arandy tiempo de retardamiento delay time


ajysÿiguigua kupepohosÿi retardamiento de la maduración delay of ripening
pe kakua´asÿime retardamiento en el delay in growth
kupepohosÿi crecimiento
kurusu cruz (jopyke´o) cross
jopyke´o kurusu destornillador cruz cross screwdriver
jopyke´o ijerö kurusu destornillador perillero cruz knob cross screwdriver
kurusu tera peposëgua destornillador de paleta o trowel or screwdriver cross
jopyke´o cruz
jopyke´o kurusu mbyky destornillador cruz corto short cross screwdriver
kurÿi electrólisis electrolysis
kurÿi ÿhai electrólisis química chemical electrolysis
kurÿiguigua kua´anga teoría de la electrólisis theory of electrolysis
ygui kurÿi electrólisis del agua water electrolysis
faradaygua kuatiasu ley de faraday de la faraday law of electrolysis
kurÿiguigua electrólisis
kuvate torre tower
kuvate rusuve torre mayor torre mayor
iguare kuvate torre antigua ancient tower
babelgua kuvate torre de babel tower of babel
sungyme kuvate torre en ajedréz chess tower
kuvï clavija pin
avyke kuvï clavija macho male pin
taëgua kuvï clavija de metal metal pin
jepysopo kuvï clavija extensora extension plug
pakova kuvï clavija banana banana plug
kÿ beta beta
ky´angu residuo residue
ärägy ky´angu residuo orgánico organic waste
ÿhai ky´angu residuo químico chemical waste
japondygua ky´angu residuo industrial industrial waste
syiy ky´angu residuo líquido liquid waste
ky´aÿ limpia/o clean
ñeka´eta ky´aÿ puntos limpios clean points
ñuangy ky´aÿ paisaje limpio countryside clean
kuagÿ ky´aÿ tecnología limpia clean technology
angyposÿi ky´aÿ producción limpia clean production
ky´ï nano nano
kyanguasë comando command
opagy kyanguasë comando general general command
rämbu kyanguasë comando militar military command
mbyrygua kyanguasë comando a distancia remote command
kyanguasë tyepy comando interno internal command
kyävy comodato commodate
kyävygua muangy modelo de comodato commodate model
kyävygua apohai contrato de comodato contract of commodate
pyreigua kyävy comodato precario precarious commodate
apymyiypakytagua kyävy comodato de bienes inmuebles commodate of real estate

- 168 -
Kyryë

kyenguepo podador/a pruner


kyïrü pu´a antena parabólica satellite dish
moï´ä teï kyïrü pu´a instalar una antena install a satellite dish
parabólica
piügua kyïrü pu´a antena parabólica estándar standard dish antenna
teï kyïrü pu´a kua´araha orientar una antena steer a satellite dish
parabólica
kyïrü pu´a sarekopo controlador de antena dish controller antenna
parabólica
kypÿvö monumento monument
kyryë molibdeno molybdenum
kyseguatï hoja de cuchillo blade
te´ägua kyseguatï hoja de cuchillo de acero blade steel
kyseguatïguigua pysu ancho de la hoja de cuchillo width of the blade
kyseguatïgua haijo´opa grabado de hoja de cuchillo engraved blade
popejapopyre kyseguatï hoja de cuchillo artesanal blade craft
blade
kysëvi cuchilla blade
kyenguepogua kysëvi cuchilla podadora mower blade
charäupogui kysëvi cuchilla del zapatero shoemaker's knife
pe kysëvi haimbe´e afilar la cuchilla blade sharpening
itaëgua kysëvi cuchilla de hierro iron blade
kytï corte court
kytïgua haita notas de corte court notes
yvyragua kytï corte de madera cutting wood
kytïgua tembiporu herramienta de corte cutting tool
jojarüngygua kytï corte de justicia justice court
kytïhano cirugía surgery
kytïho cortante butcher
kytïndi cincel chisel
kytïndigua hu´äkua punta de cincel chisel tip
muañagua kytïndi cincel de empuje chisel thrust
hu´äkua itarasïgua kytïndi cincel punta diamante diamond point chisel
angaruegua kytïndi cincel de escultor chisel of a sculptor
kytïpaite seccionar to section
kytïpaite teï jerety seccionar un círculo sectioning a circle
papapy kytïpaite seccionar número section number
anga kytïpaite seccionar imagen picture section
kytïpaite ha apuy nohe seccionar y sacar semillas sections and remove
seeds
kytïpe filete fillet
charoma kytïpe filete vacuno beef steak
piragua kytïpe filete de pescado fish filet
kytïpe rakuame filete al horno baked steak
kytïpe ñyandome filete a la parrilla steak on the grill

- 169 -
kytive

kytïsä cortafrío cuts cold


kytïsä kytïndi cincel cortafrío cuts cold chisel
kytïsäpe cortafrío plano cuts cold plane
taräsu kytïsä mazo cortafrío cuts cold mallet
koi´ä kytïgua kytïsä cortafrío de doble corte cuts cold of double court
kytive recorte cut
kuati´agua kytive recorte de papel paper cut
kytivegua rova´anga máscara de recorte clipping mask
angagua kytive recorte de imagen image cut
kytivegua japyrÿ factor de recorte crop factor
kytïvepo recortar to cut
kytïvepo ha mboja recortar y pegar cut and paste
pe epyundu kytïvepo recortar la deuda cut debt
kytïvepo mbapy recortar empleo cut jobs
roäsäta kytïvepo recortar objetos cut object
ta´angata kytïvepo recortar fotos crop photos
kytïvy rebajar reduce
retehyigua kytïvy rebajar de peso reduce weight
araroÿty kytïvy rebajar la edad lower the age
pe repykue kytïvy rebajar el precio reduce price
pe suÿho kytïvy rebajar la tensión reduce the tension
kyto miniatura thumbnail
kytome vyndu arte en miniatura miniature art
kytome tapetyta circuitos en miniatura miniature circuit
kytome mbayru vehículo en miniatura thumbnail vehicle
kytome ndurükoi birreactores en miniatura miniature twin-jet aircraft
kyu esfera sphere
avagua kyu esfera pública public sphere
ngaëkagy kyu esfera geométrica geometric area
vynguy kyu esfera celeste celestial sphere
avatygua kyu esfera social social sphere
kyugy esférica spherical
peai kyugy carta esférica spherical letter
kyugy anga imagen esférica spherical image
kyugy pumbo chimenea esférica spherical stack
yvyranga kyugy geografía esférica spherical geography
kyvö graso fatty
laja tipo type
rovasÿigua laja tipo de cambio exchange rate
ijaytygua laja tipo de alimento type of food
ñe´ehaitagua laja tipo de notas rate notes
mbuatagua laja tipo de lesión type of injury
lajambeu versión version
lajambeutagua sareko control de versiones version control
jae ha ae lajambeu versión alfa y beta alpha and beta version
lajambeu heserä versión especial special version
lajambeu añetete versión original original version
lampiu lámpara lamp

- 170 -
maguareva

vyügua lampiu lámpara de gas gas lamp


teögua lampiu lámpara de kerosén kerosene lamp
timbegua lampiu lámpara de mesa table lamp
lampiugua syindy aceite de lámpara oil lamp
lampiuñuareko guardalámpara lamp guard
rahapuru lampiuñuareko guardalámpara portátil portable lamp guard
japondygua lampiuñuareko guardalámpara industrial industrial lamp guard
varetejo´apa lampiuñuareko guardalámpara reforzada enhanced lamp guard

lampiuñuareko hu´üsÿ guardalámpara plástica plastic lamp guard

leydengua piroka botella de leyden bottle of leyden


linzgua poi hilo de linz Linz wire
maguareva remota remote
syango maguareva especie remota remote species
akäesha maguareva remota idea remote idea
ñe´erangue maguareva noticia remota remote release
arape maguareva ocasión remota
maipytyrä ingrediente ingredient
maipytyrä ndota ingrediente principal
ärekokatugua maipytyrä ingrediente saludable healthy ingredients
ijaytytagua maipytyrä ingredientes de alimentos food ingredients
ndotagua maipytyrä ingrediente esencial essential ingredient
mandukua carácter
äkächasogy-myisogy carácter obsesivo-compulsivo obsessive-compulsive nature
mandukua
mandukuagua kuñaite dama de carácter nature lady
jandagy mandukua carácter tipográfico typographical nature
techagua mandukua carácter visionario visionary nature
mandukuagy característica feature
mandy teluro tellurium
mangarü´ü masilla putty
mbasyngygua mangarü´ü masilla de poliuretano polyurethane putty
mangarü´ü paisy masilla acrílica acrylic putty
mangarü´ügua kysy silicona de masilla silicone putty
juvö mangarü´ü masilla poliéster polyester putty
mañanda visor viewer
angatagua mañanda visor de imágenes images viewer
haikuesutagua mañanda visor de documentos document viewer
kuarahyrä mañanda visor para sol sun visor
kuatiandarä mañanda visor para archivo viewer for file
maranky supone suppose
maranky guevi supone retraso assumed delay
oñe maranky se supone is supposed
teï airöka maranky supone un desafío
teï aipo maranky supone un riesgo supposes a risk

- 171 -
mba´asÿi

marankypo suponer suppose


ha´e teï javy pe marankypo es un error suponer is a mistake to assume
marankypo teï rovasÿi suponer un cambio lead to a change
marankypogua rärö era de suponer was assumed
marankypo ha´e vy´agy suponer es divertido suppose it's fun
mba´aponga operario operator
poikosÿigua ma´aponga operario de mantenimiento maintenance operator
mbapomyigua mba´aponga operario de máquina machine operator
kambygua mba´aponga operario lácteo dairy operator
angyposÿigua mba´aponga operario de producción production operator
mba´asÿi explotación exploitation
avatygua mba´asÿi explotación social social exploitation
arakysy mba´asÿi explotación infantil child exploitation
vyrandy mba´asÿi explotación forestal logging exploitation
yvyngÿpo mba´asÿi explotación petrolera oil exploitation
mba´ava propiedad property
maba´avagua suhai derecho de propiedad property right
ñogu mba´ava propiedad privada private property
kuasy mba´ava propiedad intelectual intelectual property
reteko mba´ava propiedad física physical property
mba´eño personal staff
haikuasÿi mba´eño edición personal personal edition
mba´eñohyi carga personal personal burden
mya mba´eño cédula personal personal card
kakua´asÿi mba´eño crecimiento personal personal growth
mba´eño moisä ordenador personal pc personal computer
mba´eño moisägua hardware de un ordenador hardware of a personal
ndyrynga personal computer
mba´eño moisägui ndyryta componentes del ordenador personal computer
personal components
mba´eño moisä rahapuru ordenador personal portátil portable personal computer
mba´eño moisägui funcionamiento del ordenador operation of personal
oikohosÿi personal computer
mbaipy mezcla/r mix
mbaipy jojapava mezcla homogénea homogeneous mixture
mbaipytagua joa´osÿi separación de mezclas separation of mixtures
ijaytyta mbaipy mezclar alimentos mixing foods
koianga mbaipy mezclar dos imágenes blend two images
mbaipyapyte intermezcla intermixture
ngyguateï mbaipyapyte intermezcla monocromático monochromatic intermixtures
mbaipyapytegua puakua cámara de intermezcla chamber(camera) of
intermixture(intermixing)
ngypotagua mbaipyapyte intermezcla de colorantes intermixes of colourings

- 172 -
mbaipyky´a

kua´arytagua intermezclas de técnicas intermixtures(intermixings) of


mbaipyapyteta technologies
mbaipyky´a impureza impurity
tubygua mbaipyky´a impureza de sangre blood impurity
mbaipyky´a tangy impureza sólida strong impurity
ÿhai mbaipyku´a impureza química chemical impurity
reipo mbaipyky´a impureza donadora donor impurity
mbaipypa mezclado/a mixing
mbaipypa rekotyta sistemas mezclados mixed systems
mbaipypagua äsërekota reglas de mezclado mixing rule
mbyaipysu mbaipypa concreto mezclado mixed concrete
yndyhe´a mbaipypa gasolina mezclada blended gasoline
mbaipypo mezclador mixer
ngytagua mbaipypo mezclador de colores color mixer
ryryisü mbaipypo mezclador electrónico electronic mixer
pundugua mbaipypo mezclador de audio audio mixer
ngurä mbaipypo caucho mezclador rubber mixer
mbamyi ejerce/n exert
jopyta mbamyita ejercen presión exert pressure
ariposÿi mbamyi ejerce influencia exert influence
mbamyi ko ejerce resistencia resistance exert
oikohota mbamyi ejercen funciones exert service
mbamyipo ejercer to exert
mepo mbamyipo ejercer servicio exert service
pe mbarete mbamyipo ejercer el poder exert power
pe porekä mbamyipo ejercer el voto voting exert
suhai mbamyipo ejercer derecho right exert
mbañengo terminología terminology
ñengandy mbañengo terminología informática computer terminology
yvyhaigy mbañengo terminología cartográfica mapping terminology
ryryisü mbañengo terminología electrónica electronic terminology
repyme´endagua terminología de mercado market terminology
mbañengo
mbapo actua/r-trabajo action /working
segua chalajagua mbapo actuar de igual modo act similarly
mbapo ndota empleo principal main job
mbapogua araiteta oportunidades de trabajo job opportunities
mbapo teí yhopope trabaja en un navegador works in a browser
mbapoao uniforme (de uniform (work office)
trabajo,oficina)
mbapogua mbapoao uniforme de trabajo working uniform
japondygua mbapoao uniforme industrial industrial uniform
heserä mbapoao uniforme especial special uniform
ÿrusuava mbapoao uniforme marinero sailor uniform
mbapojara emplear use
puru´äta mbapojara emplear recursos use resources
pe ndy mbapojara emplear la luz using light
ängeta mbapojara emplear motores use engines
vytaëta mbapojara emplear aviones use aircraft

- 173 -
mbapomyi

mbapomyi máquina machine


ytimbogua mbapomyi máquina de vapor steam engine
arandygui mbapomyi máquina del tiempo time machine
ä´ñogua mbapomyi máquina elemental elementary machine
japondygua mbapomyi máquina industrial industrial machine
mbapomyipe´u torno mecánico about mechanical
mbapomyipe´ugua peho correa de torno mecánico belt around mechanical
taërä mbapomyipe´u torno mecánico para hierro mechanical around iron
poipogua mbapomyipe´u torno mecánico de hilar mechanical spinning around
vyjeregua mbapomyipe´u torno mecánico universal around mechanical universal
mbapomyiryï rovarÿipo transductor electromecánico electromechanical transducer
mbapomyitembiporu máquina herramienta machine tool
mbapoty compañía company
rämbu mbapoty compañía militar military company
avarepygua mbapoty compañía financiera finance company
vytyÿgua mbapoty compañía minera mining company
haíkua´agua mbapoty compañía editorial publishing company
mbarepo fuerza strength
mbarepo ha myisÿi fuerza y movimiento force and motion
vytunda mbarepo fuerza aérea air force
averesÿigua mbarepo fuerza de rozamiento frictional force
mbarepogua mbapy empleo de fuerza use of force
mbarete poder power
avañare mbarete poder político political power
tavaugua mbarete poder ciudadano citizen power
rundyha mbarete cuarto poder fourth estate
syime mbarete poder en línea power line
mbaretekupe refuerzo reinforcement
mbaretekupe rusu refuerzo positivo positive reinforcement
mbaretekupe puahu nuevo refuerzo new reinforcement
mbo´ehaogua refuerzo escolar school strengthening
mbaretekupe
mbo´egygua mbaretekupe refuerzo educativo educational strengthening
mbaretesÿi fuertemente strongly
mbaretesÿi joapa fuertemente armado heavily armed
mbaretesÿi mbotapava fuertemente golpeado severely beaten
ndivehopa mbaretesÿi fuertemente relacionado strongly related
mbaruhyi camión (carga) truck (load)
tujurä mbaruhyi camión de carga para fango truck for mud
mbaruhyi pohyi camión de carga pesado heavy truck
mbohapy jeresegua camión de carga de 3 ejes truck load of 3 axes
mbaruhyi
opagygua mbaruhyi camión de carga general general cargo truck

- 174 -
mbarunda

mbarunda estación station


ngaërugua mbarunda estación de tren train station
ändygy mbarunda estación biológica biological station
sakandasÿi mbarunda estación espacial space station
sakägy mbarunda estación astronómica astronomical station
äsaipoñyryiva mbarunda estación radioeléctrica radio station
sakandasÿi mbarunda oikoa estación espacial activa active space station
sakandasÿi mbarunda mygy estación espacial pasiva passive space station
mbasyngy poliuretano polyurethane
mbasyngygua ryjui espuma de poliuretano polyurethane foam
mbasyngygua ndojaiha aislante de poliuretano polyurethane insulation
mbasyngygua nondesÿi proyección de poliuretano projection of polyurethane
ÿndy mbasyngy pintura poliuretano polyurethane paint
mbasyny epidemia epidemic
mbaykoha dispositivo device
myirü mbaykoha dispositivo móvil mobile device
kendagua mbaykoha dispositivo de entrada input device
rovaesesÿigua mbaykoha dispositivo de transmisión transmission device
ngatusÿigua mbaykoha dispositivo de storage device
almacenamiento
mbayroga garaje garage
mbayrogagua okë puerta de garaje garage door
mbayrogarä ñoho okë puerta automática para automatic garage door
garaje
mbayrukoty cochera garage
arapyta mbayrukoty cochera clásicos classics garage
mbayrukoty jasyme´eme cochera en alquiler garage for rent
ñogysy mbayrukoty cochera individual single garage
ïranda mbayrukotyndie oficina con cochera office depot
mbayrukotychi cabina de vehículo vehicle cab
mbaÿrurete carroceria body
ñorumyigua mbaÿrurete carrocería de automóvil auto body
mbaÿruretegua muatyrösÿi reparación de carrocería bodywork repair
mbaÿruretegua ngueta partes de carrocería body parts
mbaýrurete ha tyano carrocería y chatarra body and scrap
mberutaka matamoscas flypaper
japondytagua mberutaka matamoscas industriales fly-industrial
puando mberutaka lámpara matamosca lamp fly
tavandygua mberutaka matamosca urbano fly-urban
mberutaka hu´üsÿ matamosca plástico plastic fly
mbi brillo brightness
mbigua sareko control de brillo brightness control
mbigua särekopo medidor de brillo brightness control
mbinohe sacar brillo remove shine

- 175 -
mbiha

kuarahygui mbi brillo del sol brightness of the sun


mbiha disipar dissipate
aku mbiha disipar calor dissipate heat
kuaÿta mbiha disipar dudas dispelling doubts
pe mbuakusÿi mbiha disipar el calentamiento dissipate heat
pe kosa mbiha disipar el transistor dispel the transistor
mbihapo disipador heatsink
akugua mbihapo disipador de calor heat sink
itantigua mbihapo disipador de aluminio aluminum heatsink
rongaporä mbihapo disipador para procesador processor heatsink
äsegua mbihapo disipador de energía energy sink
mbihasÿi disipación dissipation
joguahaÿ mbihasÿi disipación aparente apparent dissipation
mbihasÿigua yrapekue cuenca de disipación basin of dissipation
mbihasýigua pyö potencia de disipación power dissipation
gaurume mbihasÿi disipación en masa dissipation mass
mbime´e financiar finance
mbime´esÿi financiación funding
mbiño reflectivo/a reflective
haipe mbiño banda reflectiva reflective band
mbiño sÿingue cinta reflectiva reflective tape
piätü mbiño vinil reflectivo reflective vinyl
veräsi mbiño vidrio reflectivo reflective glass
mbiparpipo reflectante reflective
mbiparpipo kyu esfera reflectante reflective area
mbiparpipo ÿndy pintura reflectante reflective paint
mbiparpipo poÿao chaleco reflectante reflective vest
väräsy mbiparpipo material reflectante reflective material
mbisë radiar radiate
teï ngupu´a mbisë radiar una rueda radiate a wheel
petaë mbisë radiar llanta radiate wheels
mbi mbisë radiar brillo radiate brightness
rÿitiri xndie mbisë radiar con rayos x radiate x-ray
mbisësÿi radiante radiant
mbisësÿi ndy luz radiante radiant light
mbisësÿi vysyi suelo radiante radiant floor
äse mbisësÿi energía radiante radiant energy
ver suelo
sakäpua mbisësÿi astro radiante radiant star
mbisÿi irradiancia irradiance
hesete mbisÿi irradiancia directa direct irradiance
techaÿporägua mbisÿi irradiancia difusa diffuse irradiance
ndutysÿi mbisÿi irradiancia espectral spectral irradiance
kuarahygua mbisÿi irradiancia solar solar irradiance
mbivä contraste contrast
syinrekogua mbivä contraste de escala contrast scale
myiÿgy mbivä contraste estático static contrast

- 176 -
mbo´eä

mbivägua kua´anguepo analizador de contraste contrast analyzer


ngygui mbivä contraste del color color contrast
mbo´eä cátedra cathedra
mbo´enda estudio (local) study
mbo´epyhara instructor instructor
pogua mbo´epyhara instructor manual manual instructor
pytykepo mbo´epyhara instructor asistente assistant instructor
vytaësÿigua mbo´epyhara instructor de aviación aviation instructor
mbo´epyharagua curso de instructor instructor course
ñembo´esy
mbo´esÿi educación education
avagua mbo´esÿi educación pública public education
mbyryme mbo´esÿi educación a distancia distance education
heserä mbo´esÿi educación especial special education
pÿrüypygua mbo´esÿi educación inicial inicial education
mbo´ehaipy instrucción instruction
teinda mbo´ehaipy instrucción primaria primary instruction
ñogu mbo´ehaipy instrucción privada private instruction
vevegua mbo´ehaipy instrucción de vuelo flight instruction
rämbu mbo´ehaipy instrucción militar military instruction
mbo´ko bloquear block
togue mbo´ko bloquear página page block
pe eikeä mbo´ko bloquear el acceso block access
rykusÿi mbo´ko bloquear fusión block merger
kuatianda mbo´ko bloquear archivo lock file
mbo´o resetear, resetea reset
haijapo mbo´o resetear impresora reset printer
po´angandy epygua mbo´o resetear valor de fábrica reset factory settings
mbomyirë mbo´o resetear contraseña reset password
sungape sy mbo´o resetear tarjeta madre reset motherboard
mboäipina enganchando hooking
mboäipina ñe´eta enganchando palabras hooking words
mboäipina rendutyme enganchando a la audiencia engaging the audience
mboäipina pe rendunda enganchando al foro engaging forum
mboäipina pe mañarä enganchando al espectador engaging the viewer
mboäipipa enganchado hooked
mboäipipa pe nimbo enganchado a la red coupled to the network
mboäipipa pe joapyme enganchado a la serie coupled to the series
mboäipipa pe srytavyme enganchado al género coupled to gender
mbogua filtro filter
ryryisü mbogua filtro electrónico electronic filter
kuäsÿ mbogua filtro digital digital filter
agua mbogua filtro de agua water filter
vytugua mbogua filtro de aire air filter
mboguaha colador strainer

- 177 -
mboguape

kuäsÿ mboguaha colador digital strainer digital


te´ägua tyraÿva mboguaha colador de acero inoxidable stainless steel colander
chëakatu mboguaha colador plegable collapsible colander
vyjeregua mboguaha colador universal universal colander
mboguambogue antefiltro prefilter
mboguambogue tera antefiltro o prefiltro prefilter
pymbogua
ängegui mboguambogue antefiltro del motor prefilter engine
mbytepo mboguambogue antefiltro centrífugo centrifugal prefilter
vytugua mboguambogue antefiltro de aire prefilter air
mboguapava filtrado filtering
mboguapavagua programas de filtrado filtering software
kua´andyta
ñoiko mboguapava filtrado autónomo self-filtering
toguegua mboguapava filtrado de página filtering page
chomerondy mboguapava filtrado glomerular glomerular filtration
mboguape bastidor rack
povïsärä mboguape bastidor para tejer frame for weaving
vytäpa mboguape bastidor entelado frame underlying
povïrä mboguapendie lienzo con bastidor canvas with frame
mboguapegua laja tipo de bastidor chassis type
mboguasu aumentar increase
hyigua mboguasu aumentar de peso gaining weight
pyö mboguasu aumentar potencia increase power
pe papapy mboguasu aumentar el número increase number
tajyguegua rete mboguasu aumentar masa muscular increase muscle mass
mboguasÿi filtración filtration
mboguasÿigua kua´aryta técnicas de filtración filtration techniques
ygua mboguasÿi filtración de agua water filtration
japondygua mboguasÿi filtración industrial industrial filtration
kua´asay mboguasÿi filtración informativa information filtering
mboguata rodar,caminar,hacer shooting, walking, running,
funcionar,manejar driving
teï pe ykevä mboguata rodar en un plano inclinado roll on an incline
mbayru mboguata manejar un vehículo drive a vehicle
emboguatapÿrü comenzar a funcionar begin operating
mboguatagua´o dejar de funcionar stop working
mboguatasÿi encaminamiento routing
hyepy mboguatasÿi encaminamiento interno internal routing
jaikova mboguatasýi encaminamiento regulado routing regulated
mboguatasÿigua kua´aruü software de encaminamiento routing software
myiÿgy mboguatasÿi encaminamiento estático static routing
mbogue apagar shutdown

- 178 -
mboheja

pe lampiu mbogue apagar la lámpara turn off the lamp


teï änge mbogue apagar un motor turn off the engine
pe moisä mbogue apagar el ordenador turn off the computer
ndyta mbogue apagar luces turn off lights
mbogueva apagado/a tiene otro shuttedown,off
ñoho mbogueva apagado automático automatic shutoff
pue mbogueva apagado rápido fast shutdown
rusuete mbogueva apagado correcto right off
ñombogueva autoapagado self-off
mbohapyha tercero/a third
mbohapyha ngue tercera parte third part
araroÿty mbohapyha tercera edad third elderly
mbohapyha henda orden tercera third order
mbohapyhagua ñeÿsä llave de tercera vuelta key third round
mboheja admite admits
mboheja sü´ÿhyve admite más voltaje supports more voltage
mboheja suÿhovuate admite alta tensión supports high-voltage
mboheja haisuta admite fallos admits failures
mboheja soroë admite daño admits damage
mbohovasÿi responsividad responsivity
pyöpogui mbohovasÿi responsividad del responsivity of the enhancer
potenciador
ietesy mbohovasÿi responsividad política political responsibility
mbohovasÿigua jojaposÿi calibración de responsividad responsivity calibration
mbohovasÿiguigua ndyi´äry fenomenología de la phenomenology of
responsividad responsivity
mboikopÿrü activar to activate
pe puärugua mboikopÿrü activar el botón derecho turn the right button
mboikopÿrü jevyjara asa activar restaurar sesión activate restore session
mboikopÿrü typyta ta activar presets activate presets
mboikopÿrü pi´ïta activar cookies enable cookies
mboikopÿrüpa activado activated
mboikipÿrüpa täpyi carbón activado activated coal
mboikopÿrüpa kuatia papel activado active role
mboikopÿrüpa pu´äipo agresor activado aggressor activated
mboikopÿrüpa ndychiü flash activado flash enabled
mboikopÿrüpo activador activator
ändy äiete mboikopÿrüpo activador biológico natural natural biological activator
goyndy mboikopÿrüpo activador genético genetic activator
ñeka´ëmbogua activador reticular reticular activating
mboikopýrüpo
vyjeregua mboikopÿrüpo activador universal universal activator
mboikopÿrüsÿi activación activation
mboikopyrüsÿigua äse energía de activación activation energy
küñe´egy mboikopÿrüsÿi activación lingüística language activation
py´arësygua mboikopÿrüsÿi activación emocional emotional activation

- 179 -
mbojapo

ryryisü mboikopÿrüsÿi activación electrónica electronic activation


mboikopÿrüsÿi´o desactivación desactivation
mboikopÿrüsýi´ogua pyi bit de desactivación desactivation bit
pakogua mboikopÿrüsÿi´o desactivación de bloqueo desactivation lock off
sarekotagua desactivación de controles desactivation controls
mboikopÿrüsÿi´o
arasanky mboikopÿrüsÿi´o desactivación temporaria temporary desactivation
mboja´opo divisor divisor
mboja´opo paite divisor exacto exact divisor
ndypygua mboja´opo divisor de haz beam splitter
pyögua mboja´opo divisor de potencia power divider
kuäsÿ mboja´opo divisor digital digital divider
mbojapo compensador compensator
sü´ÿhygua mbojapo compensador de voltaje compensating voltage
hapyndu mbojapo compensador trifásico phase compensator
pyögua mbojapo compensador de potencia power compensator
gaurutagua mbojapo compensador de masas compensator masses
mbojapo provocar cause
suÿho´agua mbojapo provocar caida de tensión lead voltage drop
tatasu mbojapo provocar incendio cause fire
oikorireta mbojapo provocar consecuencias to cause consequences
pe mano mbojapo provocar la muerte cause death
mbojauposu macroensamblador macroassembler
puandi mbojauposu macroensamblador zero macroassembler zero
mbojauposume haíkua´apo editor en macroensamblador editor in macroassembler
mbojauposu mbo´ko bloquear macroensamblador macroassembler
mbojauposu küñe´endy lenguaje macroensamblador macroassembler language
mbojauva ensamblar assemble
teï ae mbojauva ensamblar un pc assembling a pc
pe yvyra mboujava ensamblar la madera joining wood
ngue´ächi´ïta mbojauva ensamblar micropartículas assemble microparticles
mbojauvarä ndyryta componentes para ensamblar components to assemble
mbojauva´o desamblar unassemble
mbojauva´orä pogua manual para desamblar unassemble manual
pe amboty ryivu desamblar el código fuente unassemble source code
mbojauva´o
umi ngueta mbojauva´o desamblar las partes unassemble parties
teï kua´andy mbojauva´o desamblar un programa unassemble a program
mbojauvapa ensamblado/a assembly

- 180 -
mbojayke

angatagua mbojauvapa ensamblado de imágenes assembled images


ñengagua mbojauvapa ensamblado de computadora assembled computer
mbojauvapagua rekoty sistema de ensamblado system assembly
mbojauvapa ha povi´apo ensamblado y cableado assembly and wiring
mbojauvapo ensamblador assembler
mbojauvapo küñe´endy lenguaje ensamblador assembly language
mbojauvapogui pogua manual del ensamblador manual assembler
mbojauvapo kua´andy programa ensamblador assembler program
mbojauvapogua curso de ensamblador assembler course
ñembo´esy
mbojauvaponda ensambladora assembly
kuävytagua ensambladora de motos motorcycle assembly
mbojauvaponda
ïrükytïgua mbojauvaponda ensambladora de anillo cutting ring assembly
cortante
po´angandy fábrica ensambladora factory assembly
mbojauvaponda
ñany mbojauvaponda planta ensambladora assembly plant
mbojayke aproximar approximate
oikohota mbojayke aproximar funciones approximating functions
mbojayke yvypy aproximar raíces cuadradas approximate square roots
kuachëkoita
mbojayke epyta aproximar valores approximate values
teï jeretymbe mbojayke aproximar una circunferencia approximate a circle
gasket
mbojoivy empaquetadura gasket
raesugy mbojoivy empaquetadura convencional conventional gasket
poitagua mbojoivy empaquetadura de fibras conventional gasket
jopysÿigua mbojoivy empaquetadura de fiber gasket
comprensión
mbojoivyrä kuaïrüta anillos para empaquetadura gasket rings
mbojojapo acondicionador conditioner
mbojojapo keväsy shampoo acondicionador conditioner shampoo
akäräguerä mbojojapo acondicionador para cabello hair conditioner
vytugua mbojojapo acondicionador de aire air conditioner
vyjeregua mbojojapo acondicionador universal universal air-conditioner
mbokapï rifle rifle
mbokapupo disparador trigger
mbokapupoguigua ä´ño elementos del disparador elements of the trigger
aravogua mbokapupo disparador horario release schedule

- 181 -
mboke

myiño mbokapupo disparador remoto remote trigger


pe mbokapupo nduäpo pulsar el disparador pressing the shutter
mbokasu cañón canyon
mboke introducir introduce
rovasÿi mboke introducir cambios introduce changes
angata mboke introducir imágenes insert images
pe ronga mboke introducir el proceso introduce the process
pe kuagÿ mboke introducir la tecnología introducing technology
mbokesÿi introducción introduction
nimbotame mbokesÿi introducción a redes introduction to networks
pe rÿime mbokesÿi introduccón a la electricidad introduction to electricity
pe keäsÿikatume introducción a la introduction to accessibility
mbokesýi accesibilidad
ñengandyme mbokesÿi introducción a la informática introduction to computing
mboko restringir restrict
mboko´o desbloquear unlock
myirüta mboko´o desbloquear móvil unlock mobile
kua´andyta mboko´o desbloquear programa unlock program
pe ngoië mboko´o desbloquear el celular unlock mobile phone
kuatiandata mboko´o desbloquear archivo unlock file
mbokuahosÿi perforación drilling
yvyngÿrä mbokuahosÿi perforación para petróleo drilling for oil
mbokuahosÿigua plataforma de perforación drilling rig
mbyrungu
mbokuahosÿigua ngymyi fluido de perforación drilling fluid
kiävugui mbokuahosÿi perforación del tímpano eardrum perforated
mbokuapo taladro drill
mbokuapo ñyryiva taladro eléctrico electric drill
mbokuapo hupi´äkatuva taladro recargable rechargeable drill
japondyrä mbokuapo taladro para industria drilling industry
rendögua mbokuapo taladro de banco bench drill
mbokuapojevy contrataladro to drill
ajurapo´i apeangagua contrataladro de forma de to drill
mbokuapojevy embudo funnel-shaped
mbokuapojevygua herramienta de contrataladro tool to drill
tembiporu
mbokuapojevy koi´ä contrataladro doble to drill double cross
hasajo´a transversal
piata mbokuapojevy brocas contrataladro to drill broach
mbokuaporÿi taladro eléctrico electric drill
mbokuaporÿi hupi´äkatuva taladro eléctrico recargable rechargeable electric drill
retejopygua mbokuaporÿi taladro eléctrico compacto compact electric drill
apondygua mbokuaporÿi taladro eléctrido profesional professional electric drill

- 182 -
mbokupe

mbokuaporÿi ha tajoäita taladro eléctrico y accesorios electric drill and accessories


mbokuapova taladradora driller
satirigua mbokupova taladradora radial radial driller
itekugua mbokuapova taladradora de columna driller column
mbotasÿigua mbokuapova taladradora de percusión percussion driller
mbokuapova syi taladradora horizontal horizontal driller
mbokupe Rechazar,retardar Reject slow
teï aporä mbokupe rechazar una oferta reject an offer
teï kuatiasu mbokupe rechazar una ley reject a law
ñemombytesÿi mbokupe rechazar mediación reject mediation
pe haikuesu mbokupe rechazar el documento reject the document
pe ronga mbokupe retardar el proceso slow the process
umi sirita mbokupe retardar las señales slow signal
pe akäpuä mbokupe retardar el desarrollo retarded development
pe kakua´asÿi mbokupe retardar el crecimiento slow growth
mbokupeapo rechazo rejection
mbua´eÿ mbokupeapo rechazo normal normal rejection
mbokupeapo pe rovamyime rechazo al trasplante transplant rejection
pe eja mbokupeapo rechazo a renuncia refusal to surrender
mbokupeapo pe rechazo a implante implant rejection
hyepymoime
mbopo actuador actuator
mbopo ñyryiva actuador eléctrico electric actuator
sy´i mbopo actuador lineal linear actuator
ngupu´a mbopo actuador neumático pneumatic actuator
ymyigy mbopo actuador hidraúlico hydraulic actuator
mbosë´oko enchavetar keyed
mbosë´okogua ngaputa pistolas de enchavetar guns keyed
puavyjeta mbosë´oko enchavetar rulemánes keyed bearings
kuasä´ÿvame mbosë´oko enchavetar en la ranura ciega keyed into the blind slot
mbosë´okogua mbapomyi máquina de enchavetar machine keyed
mbosÿi alinear align
haita mbosÿi alinear textos align texts
roäsäta mbosÿi alinear objetos align objects
angata mbosýi alinear imágenes align images
ä´ño ta mbosÿi alinear varios elementos align several elements
mbosysÿi alineación alignment
ypyäsagy mbosysÿi alineación estratégica strategic alignment
jondugua mbosysÿi alineación de suspensión suspension alignment
ngupu´atagua mbosysÿi alineación de ruedas wheel alignment
mbosysÿi ha koijasy alineación y balanceo alignment and balancing
ñyryiva electrónico electronic
mbotaeakä martillar to hammer

- 183 -
mbotapu

mbotaeakä tera jopytä martillar o prensar hammering or pressing


mbotaeakägua mbapomyita máquinas de martillar beat machines
mbotaeakärä tembiporu herramientas eléctricas para power tools for hammering
ñyryiva martillar
mbotaeakä hätä martillar fuerte strong beat
mbotakapu colisión collision
mbotakapugua rahanda rumbo de colisión collision course
hetatygua mbotakapu colisión masiva mass collision
manogua mbotakapu colisión mortal fatal collision
mbotakapugua indu peligro de colisión danger of collision
mbotapu choque shock
mbotapugua ndu onda de choque shockwave
mbotapu jugy choque séptico septic shock
bytegua mbotapu choque nuclear nuclear collision
hondatagua mbotapu choque de naves collision of ships
mbotapy yunque anvil
ndukuagui mbotapy yunque del oído ear anvil
mbotapy ha pynda yunque y estribo anvil and stirrup
mbotapy mbotarä yunque para golpear anvil for beating
itaëgua mbotapy yunque de hierro iron anvil
mboty cierre( negocio,ruta) closing (business route)
rapehügua mboty cierre de ruta closed path
men´engygua mboty cierre de negocio closure of business
suhaisÿigua mboty cierre judicial closed court
rükasÿi mboty cierre perjudicial damaging closure
mbotype tapa cap,top
te´ägua mbotype tapa de acero steel cap
hu´üsÿ mbotype tapa plástica plastic lid
jopytame mbotype tapa a presión pressure cap
mbotype mbotytö tapa hermética tight lid
mbotypo obturador shutter
mbotypo tajygue músculo obturador obturator muscle
rapejy mbotypo nervio obturador obturator nerve
tïgua mbotypo obturador nasal nasal valve
puakuagua mbotypo obturador de cámara camera shutter
mbotypy cerrado closed-compartment
(compartimiento)
mbotypy sï compartimiento simple single compartment
koi´ä mbotypy compartimiento doble double compartment
mbotypygua mbotype tapa de compartimiento compartment lid
ñosy mbotypy compartimiento independent compartment
independiente
mbotyresa cerrojo lock
änsegy mbotyresa cerrojo biométrico biometric lock
okë mbotyresandie puerta con cerrojo door lock
mbotyresagua mbokapï rifle de cerrojo rifle bolt
ñeÿsätagua mbotyresa cerrojo de llaves lock keys
mbotysyry cierre (prendas) close (clothes)

- 184 -
mbovai

taëgygua mbotysyry cierre metálico metalic closure


hu´üsÿ mbotysyry cierre plástico plastic closure
ngygua mbotysyry cierre de color closure of color
mbotysyry mbotytö cierre hermético hermetic closure
mbotytöva hermético airtight
ngapo mbotytöva sello hermético tight seal
änge mbotytöva motor hermético hermetic motor
meguä mbotytöva caja hermética airtight box
jopÿpo mbotytöva compresor hermético hermetic compressor
mbouvegua anterior previous
mbouvegua haisÿi redacción anterior earlier draft
mbouvegua haikuasÿi edición anterior previous edition
mbouvegua gyry segmento anterior previous segment
mbouvegua pu´asy parábola anterior preceding parable
mbouvesÿi anteriormente previously
mbovai comparar compare
chaukaräta mbovai comparar muestras compare samples
rekokäta mbovai comparar seguros compare insurance
repykueta mbovai comparar precios compare prices
repyme´enda mbovai comparar mercado compare market
mbovaipo comparador comparator
vypety mbovaipo araraha reloj comparador básico core clock comparator
kyugua mbovaipo araraha reloj comparador de esfera comparator clock field
kuäsÿ mbovaipo araraha reloj comparador digital digital clock comparator
mbovaipo araraha temyí reloj comparador mecánico clock dial gauge
mbovaipo tapety circuito comparador comparator circuit
je´asägua mbovaipo tapety circuito comparador combinatory comparator
combinatorio circuit
mbovaipo tapety vïndie circuito comparador con comparator circuit with
histéresis hysteresis
johojakatu mbovaipo tapety circuito comparador adaptive comparator circuit
adaptativo
angatagua mbovaipo circuito comparador de images comparator circuit
tapety imágenes
mbovuate tera vyve elevar o disminuir increase or decrease
mbovuate tera vuve pe elevar o disminuir la raise or lower the temperature
araroyku temperatura
mbovuate tera vyve pe elevar o disminuir el volúmen increase or decrease the
pu´ätä volume
mbovuate tera vyve pe elevar o disminuir la altura increase or decrease the
yvuate height
mbovuate tera vyve pe elevar o disminuir el dominio increase or decrease the
jarapo´a domain
mbovyjoapo cuantificador quantifier
tekovesy mbovyjoapo cuantificador existencial existential quantifier
keäsÿikatugua mbovyjoapo cuantificador de accesibilidad accessibility quantifier

- 185 -
mbua´a
së´öÿ mbovyjoapo cuantificador borroso fuzzy quantifiers
vyjeregua mbovyjoapo cuantificador universal universal quantifiers
mbovyvesÿi reducción reduction
rusuvy mbovyvesÿi reducción récord reduction record
pëjekatagua mbovyvesÿi reducción de desastres disaster reduction
pyte´ugui mbovyvesÿi reducción del consumo reducing consumption
aipogua mbovyvesÿi reducción de riesgo risk reduction
mboyvegua previa/o preview
mboyvegua porambi licencia previa preview license
mboyvegua syöpë censura previa preview censorship
mboyvegua sareko control previo prior control
mboyvegua sa vista previa preview
mbu´ü dubnio dubnio
mbua´a deteriorar to deteriorate
pe tapety mbua´a deteriorar el circuito degrade the circuit
pe rekoty mbua´a deteriorar el sistema deteriorate the system
pe äguandy mbua´a deteriorar la naturaleza damaging nature
umi vysyi mbua´a deteriorar los suelos soil deterioration
mbua´asy deterioro deterioration
koveägua mbua´asy deterioro ambiental environmental degradation
küñe´endygui mbua´asy deterioro del lenguaje deterioration of the
language
repyme´endagui mbua´asy deterioro del mercado deterioration of the market
täiguigua mbua´asy deterioro de los dientes deterioration of the teeth
mbua´e anormal abnormal
tekoveraha mbua´e conducta anormal abnormal conduct
mbua´e ngy color anormal abnormal color
mbua´e kakua´asÿi crecimiento anormal abnormal growth
gauru mbua´e sajo´agua masa anormal de tejido abnormal mass of fabric
mbua´esÿi anormalmente abnormally
mbua´esÿi pÿtumba anormalmente oscura abnormally dark
mbua´esýi vuatepava anormalmente elevada abnormally raised
mbua´e sÿi tuichatava anormalmente grandes abnormally bigs
mbua´esýi vy anormalmente baja abnormally goes down
mbua´eÿ normal normal
me´enguesÿi mbua´eÿ distribución normal normal distribution
mbua´eÿ papapy número normal normal number
ava mbua´eÿ gente normal normal people
araroyku mbua´eÿ temperatura normal normal temperature
mbua´eÿhova normalizada standardized
ra´angasÿi mbua´eÿhova representación normalizada normalized representation
mbosusÿigua mba´eÿhova ampliación normalizada standard extension
atykesÿi mbua´eÿhova integración normalizada standardized integration
nga mbua´eÿhova grafía normalizada standardized spelling
mbuaho falla fails
jyägy mbuaho falla geológica geological fault
kua´ary mbuaho falla técnica technical failure
arambygua mbuaho falla temporal temporary failure
pumbyrygy mbuaho falla telefónica phone failure

- 186 -
mbuai

mbuai descomponer decompose


teï porürä mbuai descomponer un equipo decompose a team
teï papappy mbuai descomponer un número decompose numbers
papapyjoita mbuai descomponer números pares decompose pair numbers
pyötame mbuai descomponer en potencias decomposed in powers
japyrÿ pajaÿme mbuai descomponer en factores decomposed into prime
primos factors
pe y mbuai descomponer el agua decompose water
hu´üsÿ mbuai descomponer plástico decompose plastic
mbuai´o deshacer undo
javyta mbuai´o deshacer errores undo errors
oikohota mbuai´o deshacer funciones undo functions
teï ñapytïtä mbuai´o deshacer un nudo undo a knot
pe äsy mbuai´o deshacer la opción undo option
mbuaisÿi descomposición decomposition
mbuaisÿi ha junesüi descomposición y decomposition and
putrefacción putrefaction
papapygua mbuaisÿi descomposición de los decomposition of numbers
números
japyrÿgua mbuaisÿi descomposición factorial factorial decomposition
pavarä ägy mbuaisÿi descomposición de materia decomposition of organic
orgánica matter
mbuakungue acalorar heat
mbuakupo calentador heater
mbuakupo ñyryiva calentador eléctrico electric heater
ygua mbuakupo calentador de agua water heater
kuarahygua mbuakupo calentador solar solar heater
mbuakupo ny calentador instantáneo instant heater
mbuakupua caldeo chaldean
mbuakupuagua tirindyta bujías de caldeo heating plugs
mbuakuröräs mbuakupua caldeo para caldera heating boiler
mbuakuapuagua tëry cátodo de caldeo cathode heating
tatapu´a heseterete caldeo por llama directa heating by direct flame
mbuakupua
mbuakuröm caldera cauldron
mbuakusÿi calentamiento warming
syäregua mbuakusÿi calentamiento global global warming
reteko mbuakusÿi calentamiento físico physical warming
opagy mbuakusÿi calentamiento general general warming
ha´eñogua mbuakusÿi calentamiento específico specific heat
mbuaso alterar to alter
pe yvy´a mbuaso alterar el planeta alter the planet
pe rekoty mbuaso alterar el sistema alter the system
ty´äsÿi mbuaso alterar la composición alter the composition
pe tenda mbuaso alterar el orden alter the order
mbuasosÿi alteración alteration

- 187 -
mbuata

küñe´endygui mbuasosÿi alteración del lenguaje change language


äsÿogua mbuasosÿi alteración mental mental disturbance
ykusy´y mbuasosÿi alteración hidrotermal hydrothermal alteration
goyndy mbuasosÿi alteración genética genetic alteration
mbuata lesión injury
mbuatynda organización organization
puandygua mbuatynda organización mundial global organization
täkagua mbuatynda organización internacional international organization
rëtägua mbuatynda organización nacional national organization
apogua mbuatynda organización laboral labor organization
mbuatyndavagua organizacional organizational
mbuatyteï síntesis hay otros synthesis
mbutysu galaxia galaxy
mbuyturä motivar to motivate
mbuyturäsÿi motivación motivation
mby´ö cupón coupon
mby´ÿ solvente solvent
mbyaipysu concreto concrete
mbyaipysu sï concreto simple concrete simple
mbyaipysu joapa concreto armado armed concrete
mbyaipysu varetejo´apa concreto reforzado reinforced concrete
mbyaipysugui ko resistencia del concreto strength of concrete
mbyäsÿi solución solution
mbyatyko acopiar collect
äsekota mbyatyko acopiar pilas collect batteries
vyngata mbyatyko acopiar productos collect products
ijayty mbyatyko acopiar alimento collect food
avärä mbyatyko acopiar material collect material
mbyatykosÿi acopio collection
reisÿitagua mbyatykosÿi acopio de donaciones collecting donations
mbyatykosÿi ha porujevyä acopio y reciclaje collection and recycling
me´ekatuitagua acopio de mercaderías collection of goods
mbyatykosÿi
chapÿitagua mbyatykosÿi acopio de pruebas collection of evidence
mbyatykova acopiado/a collected
vynga mbyatykova producto acopiado product collected
väräsy mbyatykova material acopiado material collected
syhyity mbyatykova tonelada acopiada ton collected
y mbyatykova agua acopiada water collected
mbygua a distancia distance
mbygua sareko control a distancia remote control
mbygua eikeä acceso a distancia remote access
mbygua timbevu escritorio a distancia remote desktop
mbygua moisä ordenador a distancia remote computer
mbyite convexo convex
mbyka dopar doping
mbyka pe y ärÿitandie dopar el agua con iones doping the water with ions

- 188 -
mbykapa

ärä mbykarä sustancia para dopar substance for doping


mbykagua japoiko efecto de dopar effect of doping
mbyka pe väräsy p dopar el material p doping the material p
mbykapa dopado doped
äme´epo mbykapa aceptor dopado acceptor doped
hapymyigua mbykapa dopado trivalente doped trivalent
väräsy mbykapa material dopado doped material
mbykapa tëitandie dopado con boro doped with boron
mbykava dopante dopant
ärä mbykava sustancia dopante doping substance
tekoveraha mbykava conducta dopante dopant behavior
porysy mbykava medicamento dopante dopant medicine
vynga nda mbykavaiva producto no dopante not dopant product
mbyky breve brief
arayma mbyky breve historia brief history
sakanda mbyky breve espacio short space
akärekogy mbyky psicoterapia breve brief psychotherapy
rahape mbyky guía breve brief guide
mbypyke torx torx
mbyru medio (vehículo,otros…) medium (vehicle, other ...)
koveä mbyru medio ambiente environment
kua´andusÿigua mbyru medio de comunicación media
äñovyke mbyru sustrato medio substrate half
ñugua mbyru medio rural rural line
mbyrungu plataforma platform
yvyngÿty mbyrungu plataforma petrolífera oil platform
ietesy mbyrungu plataforma política political platform
saguapu mbyrungu plataforma audiovisual audiovisual platform
jekogua mbyrungu plataforma de apoyo platform support
mbyrute vagón wagon
mbuasogy mbyrute vagón alternativo alternative wagon
itaërahagygua mbyrute vagón de ferrocarril train wagon
äseygui mbyrute vagón del metro subway car
rahygua mbyrute vagón postal postal wagon
mbyry distancia distance
koi ñeka´e mbyry distancia entre dos puntos distance between two points
poreko mbyryme mando a distancia remote control
ñete mbyrygui a cierta distancia some distance
reteko mbyry distancia física physical distance
mbyrygua lejano far
mbyrygua yvy´a planeta lejano distant planet
suvä mbyrygua lejano sur far south
mbyrygua mbutysuta galaxias lejanas distant galaxies
mbyrygua hasate puente lejano to far bridge
mbyryho agudeza acuity
saresägua mbyryho agudeza visual visual acuity
äsÿogua mbyryho agudeza mental mental acuity

- 189 -
mbytepo

apogua mbyryho agudeza laboral labor acuity


andugy mbyryho agudeza sensorial sensory acuity
mbytepo centrífugo/a centrifugal
mbyte central-centro central-center
ndaja mbyte puesto central central
pumbyry mbyte central telefónica phone center
honda mbyte pista central racetrack center
kua´ambigua mbyte central de inteligencia central intelligence
teï tapetygua mbyte centro de un circuito center of a circuit
angapesegy mbyte centro geométrico geometric center
avañare mbyte centro político political center
raugÿgua mbute centro de meteorología weather center
kua´aporäsÿigua mbyte centro de investigación research center
mbyteho concentrar concentrate
teï mbarepo mbyteho concentrar una fuerza concentrated a force
teï mbytesa mbyteho concentrar un foco concentrated a focus
syiyta mbyteho concentrar líquidos liquid concentrate
hä´ämbareteta mbyteho concentrar esfuerzos focusing efforts
mbytehopo concentrador concentrator
äkovegua mbytehopo concentrador de oxígeno oxygen concentrator
kuarahygua mbytehopo concentrador solar solar concentrator
sarekopotagua mbytehopo concentrador de hub controller
controladores
itaënimboÿva mbytehopo concentrador inalámbrico wireless hub
mbytehova alternada alternating
joapy mbytehova serie alternada alternating series
syryï mbytehova corriente alternada ac
apoangasÿi mbytehova formación alternada alternating training
moindasÿi mbytehova disposición alternada alternate disposal
mbytejarandie con toma central with central capture
jopytagua mbytejarandie con toma central de presión with central capture of
pressure
agätysÿigua mbytejarandie con toma central de ganancia with central capture of profit
kunda mbytejarandie con toma central térmica with central thermal capture
ñosy mbytejarandie con toma central with central independent
independiente capture
mbyteka promedio average
me´erepy mbyteka costo promedio anual average annual cost
araro´ygua
papasygy mbyteka promedio estadístico statistical average
me´erepy supä´ägua costo porcentual promedio average percentage cost
mbyteka
pe mbyteka epy vuategua valor superior al promedio higher value to average

mbyteke cuña wedge


hotegua mbyteke cuña ascendente rising wedge
ähochëgua mbyteke cuña rectangular rectangular wedge

- 190 -
mbytekepo

yvyragua mbyteke cuña de madera wooden wedge


itaëgy mbyteke cuña metálica metallic wedge
mbytekepo cuñero,acuñador striker
mbytekepogua moï´äsÿi instalación de cuñero striker installation
mbokuapogua mbytekepo cuñero de taladro striker drilling
mbytekeporä poë brocha para cuñero striker´sbrush
mbokuahosÿigua cuñero de perforación drilling striker
mbytekepo
mbytekesÿi acuñamiento wedging
kanguepigua mbytekesÿi acuñamiento vertebral vertebral wedging
mbytekesÿigua koiräipy pinza de acuñamiento clamp wedging
mbouvegua mbytekesÿi acuñamiento anterior previous wedging
mbytekesÿi räipava acuñamiento dentado dentate wedging
mbytekuapu´a arandela washer
jopytagua mbytekuapu´a arandela de presión pressure washer
mbytekuapu´a arandela ensamblada assembled washer
mbojauvapa
mbytekuapu´a pe arandela plana flat washer
mbytekuapu´a arandela acanalada grooved washer
kuapu´apopa
mbytembe intermedio/a intermediate
mbytembe süichä nivel intermedio intermediate level
rahavy mbytembe régimen intermedio intermediate regime
me´enguepo mbytembe distribuidor intermedio intermediate vendor
mbytembe aty grupo intermedio intermediate group
mbyteoko excéntrico eccentric
mbyteoko rä´ägua jugador excéntrico eccentric player
mbyteoko rembe borde excéntrico eccentric edge
mbyteoko hoha sentido excéntrico eccentric sense
mbyteoko peupova torneado excéntrico eccentric turning
mbytepava centralizada/o centralized
hepyraity mbytepava economía centralizada centralized economy
kuatiarahasÿi mbytepava administración centralizada management
centralized
jepytagy mbytepava organismo centralizado centralized organism
japota mbytepava gestión centralizada centralized management
mbytepy concentrar concentrate
jopyta mbytepy concentrar presión concentrate pressure
mbytepy pytyvö concentrar ayuda concentrate aid
mepota mbytepy concentrar servicios concentrate services
posu mbytepy concentrar poder concentrate power
mbytepysÿi concentración concentration
mbytepesÿigua rusukue capacidad de concentración ability to concentrate
ÿhai mbytepesÿi concentración química chemical concentration
äsÿogua mbytepesÿi concentración mental mental concentration
itëpÿïgua mbytepesÿi concentración de carbono carbon concentration
mbytesa foco (centro de algo) focus (center of something)

- 191 -
mbytesagua

tatasugua mbytesa foco de incendio fire focus


mbytesagua ka fuera de foco out of focus
pu´asyguigua mbytesa foco de la parábola focus of the parabola
mbasynygua mbytesa foco de epidemia outbreak of epidemic
mbytesagua focal focal
mbytesagua mbyry distancia focal focal length
mbytesagua ty´ÿ distonia focal focal dystonia
mbytesagua aty grupo focal focus group
mbytesagua pe´anga plano focal focal plane
mbytesagua ñeka´e punto focal focal point
teï haiangagua mbytesagua punto focal de un diseño focal point of a design
ñeka´e
tetägua mbytesagua ñeka´e punto focal nacional national focal point
mbytesagua ñeka´egua función de punto focal role of focal point
oikoho
pongägy mbytesagua punto focal operativo operational focal point
ñeka´e
mbytesava alternante alternating
siriä mbytesava baliza alternante alternant beacon
karä mbytesava flexión alternante alternating bending
joapy mbytesava serie alternante alternating series
ndu mbytesava onda alternante alternating wave
mbytesë descentrar decentralize
pe hai mbytesë descentrar el texto decentralize the text
pe jerese mbytesë descentrar el eje decentralize the axis
pe hoha mbytesë descentrar el sentido decentralize the meaning
pe apepu´a mbytesë descentrar el cilindro decentralize the cylinder
mbytesëpa descentrado/a off-centre
toguegua mbytesëpa descentrado de página off-centre of page
jrese mbytesëpa eje descentrado off-centre axis
hasaha mbytesëpa pasador descentrado off-centre pin
mbyte mbytesëpa centro descentrado off-centre center
mbytesypa centrado centred
mombyte centrar mbytesy centrar repite focus,center
pe anga mombyte centrar la imagen center the image
teï ä´ño mombyte centrar un elemento focus and element
ovetä mombyte centrar ventana focus window
tëavo mombyte centrar módulo module focus
mbytesypa centrado focused
mbyteva intermedio/a se repite intermediate
rahavy mbyteva régimen intermedio intermediate regime
teinga mbyteva copia intermedia intermediate copy
süichä mbyteva nivel intermedio intermediate level
aty mbyteva grupo intermedio intermediate group
me´a ratear to steal
pe repykue me´a ratear el precio to steal the price
me´agua myi acción de ratear to steal action

- 192 -
me´ava

me´a vyhome ratear en baja to share out in fall


pe änge me´a ratear el motor to share the engine
me´ava rateado stolen
nguejojasÿiho me´ava rateado proporcionalmente proportionally stolen
vuejyvyguigua me´ava rateado de la descarga stolen of the unload
syrymyiho me´ava tráfico rateado stolen traffic
kuatianda me´ava archivo rateado stolen file
me´eä contribuir contribute
hepygyho me´eä contribuir económicamente financial contribute
me´eä virundie contribuir con dinero contribute with money
akäpuame me´eä contribuir al desarrollo contribute to the development
äsyindie me´eä contribuir con la paz contribute to peace
me´eäiva contribuyen contribute
apoangame me´eäiva contribuyen a formar contribute to forming
pe aposÿi me´eäiva contribuyen al tratamiento contribute to the treatment
ambueäme me´eäiva contribuyen a superar help to overcome
o me´eäiva hetave contribuyen más contribute more
me´eha donador donor
ndypytagua me´eha donador de electrones electron donor
tuvygua me´eha donador de sangre blood donor
tekomyi me´eha donador voluntario volunteer donor
rÿsögua me´eha donador de riñón kidney donor
me´eivepo economizador economiser
yndygua me´eivepo economizador de fuel economizer
combustible
ygua me´eivepo economizador de agua water economizer
teango me´eivepo agente economizador agent economiser
äsegua me´eivepo economizador de energia energy savers
me´eje compartir share
äse me´eje compartir energía power sharing
pynda me´eje compartir piso flat share
heterä me´eje compartir estructura share structure
kuatiandata me´eje compartir archivos file sharing
me´ekatugua comerciable marketable
me´ekovia prestar provide
tesasÿi me´ekovia prestar atención provide attention
me´ekovia viru prestar dinero lending money
mepota me´ekovia prestar servicios lending services
epyta me´ekovia prestar valores provide values
me´emba repartir spread
yvyta me´emba repartir tierras distribute land
ke´epyta me´emba repartir ingresos revenue sharing
tembi´u me´emba repartir comida distribute food
poräsata me´emba repartir beneficios distribute profits
me´embapo repartidor dealer

- 193 -
me´enda

me´embapo rahaha conductor repartidor delivery driver


ñoiko me´embapo repartidor autónomo independent dealer
me´embapogua mbapo trabajo de repartidor work distribution
arajevygua me´embapo repartidor de periódico newspaper deliverer
me´embasÿi partición partition
imbegua me´embasÿi partición de disco disk partition
tuguarägua me´embasÿi partición de herencia partition of inheritance
ypakyta me´embasÿi partición de bienes partition of property
me´embasÿita japongapo formatear particiones format partitions
me´enda surtidor supplier
yndygua me´enda surtidor de combustible fuel supplier
suäpo itësa me´enda amplificador surtidor común common amplifier pump
syindygua me´enda surtidor de aceite pump oil
angatagua me´enda surtidor de imágenes supplier image
me´endy utilidad utility
opasu me´endy utilidad total total utility
mbeygua me´endy utilidad marginal marginal utility
ñetegua me´endy utilidad real actual utility
uty me´endy utilidad neta net utility
me´engue distribuir distribute
vyngata me´engue distribuir productos distributing products
moijasÿi me´engue distribuir aplicación distribute application
teingata me´engue distribuir copias distribute copies
rÿihyi me´engue distribuir carga eléctrica electric charge distribution
me´enguepo distribuidor distributor
opasu me´enguepo distribuidor general general dealer
ängegui me´enguepo distribuidor del motor motor dealer
ryryisü me´enguepo distribuidor electrónico electronic distributor
akuändygua me´enguepo distribuidor de amperaje amp distributor
me´enguesÿi distribuición distribution
jandytagua me´enguesÿi distribución de tareas distribution of tasks
haikuesutagua distribución de documentos document distribution
me´enguesÿi
kua´andytagua distribución de programas software distribution
me´enguesÿi
jyötygui me´enguesÿi distribución del teclado keyboard layout
me´enonde ventaja advantage
mbovaigy me´enonde ventaja comparativa comparative advantage
ha´äsÿigy ne´enonde ventaja competitiva competitive advantage
me´enondegua ñeka´eta puntos de ventaja point lead
men´engytagua ventaja de negocios business advantage
me´enonde
me´enondeÿ desventaja disadvantage
me´enondeÿme en desventaja in disadvantage
me´enondeÿ sakä clara desventaja clear disadvantage
me´erepygua me´enondeÿ desventaja de costo cost disadvantage
apogua me´enondeÿ desventaja laboral employment disadvantage

- 194 -
me´epo

me´epo suministrar supply


mbapo me´epo suministrar trabajo labor supply
äse me´epo suministrar energía energy supply
y me´epo suministrar agua water supply
syamby me´epo suministrar droga drug supply
me´epoÿrë sin suministrar without providing
jukesÿi me´epoÿrë sin suministrar la vacuna without providing the vaccine
tapyï me´epoÿrë sin suministrar carbón without coal supply
pe kua´asasÿi me´epoÿrë sin suministrar la información without providing information
avangÿta ngasy me´eÿrë sin suministrar datos without providing any
personales personal data
me´epypo aceptor acceptor
ä me´epypo átomo aceptor acceptor atom
syi´ätagua me´epypo aceptor de electrones electron acceptor
me´erepy costo cost
me´esa mercadería merchandise
me´evi prestación provision
avangÿ me´evi prestación personal personal provision
mbapy´ore me´evi prestación por desempleo unemployment benefit
mepotagua me´evi prestación de servicios services provision
hepygy me´evi prestación económica economic provision
me´evy respuesta answer
nduväme me´evy respuesta en frecuencia frequency response
tekochaso me´evy respuesta humanitaria humanitarian response
kuäsÿ me´evy respuesta digital digital response
hesete meé vy respuesta directa direct response
meango presupuesto budget
meare´i cualquier/a any
yhopo meare´i cualquier navegador any browser
meare´i mbo´epygua cualquier nivel de estudio any level of study
süichä
meare´i äräguy cualquier cosa anything
meare´i ndasy cualquier sitio anywhere
meguä caja box
ñongatugua meguä caja de ahorro savings
ysutagua meguä caja de caudales safe box
randutagua meguä caja de consultas query box
temyi meguä caja mecánica cash machine
mehepypo comerciante trader
ñogysy mehepypo comerciante individual individual trader
mehepypogui poräta requisitos del comerciante requirements of the trader
mehepypogui suhaita derechos del comerciante rights of the trader
mehepypogui apoukasÿita obligaciones del comerciante obligations of the trader
mepo servicio service

- 195 -
metepu´a

avangÿ mepo servicio personal personal service


tetägua mepo servicio nacional national service
raugÿ mepo servicio meteorológico weather service
rahakëme mepo servicio al cliente customer service
meteguepa semi apagón semi blackout
metegua apeangame en forma de semi apagón in the form of semi blackout
jachagy meteguepa semi apagón analógico analogue switch-off
jeatypome meteguepa semi apagón en concierto semi blackout in concert
mbyky meteguepa semi apagón breve semi brief blackout
metepu´a semicircular semicircular
apea metepu´a superficie semicircular semicircular surface
pu´araha metepu´a conducto semicircular semicircular duct
syryha metepu´a canal semicircular semicircular canal
timbe metepu´a mesa semicircular semicircular table
miasä relacionar link
vyrapeta miasä relacionar tablas linking tables
kopypata miasä relacionar contenidos content link
miasä kuatianda relacionar archivo con program file link
kua´andyndie programa
ñuta miasä relacionar campos linking fields
michivepo reductor reducer
teango michivepo agente reductor reducing agent
jopytagua michivepo reductor de presión pressure reducer
puemyigua michivepo reductor de velocidad speed reducer
posu michivepo poder reductor reducing power
mie´ÿ raso satin
sajo´a mie´ÿ tejido raso satin fabric
sakandandy mie´ÿ cielo raso ceiling
tague mie´ÿ pelo raso satin hair
chopo mie´ÿ soldado raso
mikä cápsula capsule
sakandasÿi mikä cápsula espacial space capsule
tinguegua mikä cápsula cervical cervical cap
arandygui mikä cápsula del tiempo time capsule
teandosy mikä cápsula medicinal medicinal capsule
momikäpa encapsulado repite de lugar encapsulation
kosatagua momikäpa encapsulado de transistores encapsulated transistors
rovaryï momikäpa transformador encapsulado encapsulated transformer
kuatiandatagua momikäpa encapsulado de archivos file encapsulated
rekotychi´ïtagua momikäpa encapsulado de micro encapsulation
microsistemas
mo´ä sombrear shading
pe ta´angahai mo´ä sombrear el dibujo drawing shadows

- 196 -
mo´äjevy

ÿngyndie mo´ä sombrear con pintura shading with paint


tangyta mo´ä sombrear sólidos solid shade
haita ha jara´ä mo´ä sombrear textos y enlaces highlight text and links
mo´äjevy recubrir coat
mo´äjevy tïsundie recubrir con cal coated with lime
mo´äjevy ha jake recubrir e impregnar coating and impregnating
ÿngy mo´äjevy recubrir pintura coat paint
mo ´äjevy saguaÿrä recubrir para impermeabilizar coating for waterproofing
mo´ajevyva recubierta/o coated
jya mo´ajevyva abono recubierto coated fertilizer
itajugua mo´ajevyva recubierto de oro coated with gold
typarändy mo´ajevyva electrodo recubierto coated electrode
verasatïtagua mo´ajevyva recubierta de cristales coated glass
moainga marcar mark
moingagua juta agujas de marcar needle mark
köta moainga marcar goles score goals
moainga ara marcar tiempo mark time
moñe´etapaicha moainga marcar como leidos mark as read
pepÿrü moainga marcar el inicio mark the beginning
pepin moainga marcar el pin pin dial
japotia moainga marcar la agenda check calendar
rapejaivy moainga marcar tendencia mark tendency
pumbyry moainga marcar el teléfono dial the phone
pe rahanda moainga marcar el rumbo show the way
moaisusÿi marcación marking
nduäre moaisusÿi marcación por pulso pulse dialing
räviöre moaisusÿi marcación por tono dial tone
hesete moaisusÿi marcación directa direct dial
moaisusÿi pue marcación rápida speed dial
mba´eño moaisusÿi marcación personal personal marking
moaisusÿigua kua´andy programa de marcación program dial
moaisusÿigua japorä plan de marcación dialing plan
haindygua moaisusÿi marcación de registro dial registration
moaisusÿiño marcación automática automatic dialing
moaisusÿigua puäta botones de marcación dial buttons
moaisusÿi rei marcación gratis free dialing
moaisusÿigua japohosÿi procedimiento de marcación dialing procedure
moamby énfasis emphasis
moamby avarepytame énfasis en finanzas emphasis in finance
heserä moamby énfasis especial special emphasis
moambyndie sakombotyme con énfasis en seguridad with emphasis on safety
kua´arapendy moamby énfasis logística logistics emphasis
moasa convertir,convierte to convert,convert
kuatiandata moasa convertir archivos convert files
pysokueta moasa convertir medidas converting measures

- 197 -
moaty

raindeta moasa convertir grados convert degrees


ñoteita moasa convertir unidades converting units
moasajevy reconvertir reconvert
teï puando moasajevy reconvertir una lámpara reconvert a lamp
moasajevy muangy reconvertir modelo educativo reconvert educational
mbo´egy model
ngupu´ata moasajevy reconvertir ruedas reconvert wheels
hai moasajevy reconvertir texto reconvert text
moasajevy japondygua reconvertir actividad industrial reconvert industrial
apondy activity
moaty colectar (asociar) collect
haivyta moaty colectar firmas collect signatures
kuarahygua äse moaty colectar energía solar collect solar energy
kua´asasÿi moaty colectar información collect information
typata moaty colectar fondos collect funds
moha´eño aislar isolate
ñaivüta moha´eño aislar tejados insulate roofs
moha´eñorä ÿngy pintura para aislar insulating paint
povita moha´eño aislar cables isolate cables
syngoita moha´eño aislar células madres isolating stem cells
ndojaiha aislante insulator
ndojaiha ñua´asÿi revestimiento aislante insulating coating
opagy ndojaiha aislante general general insulation
ndojaiha ñyrÿiva aislante eléctrico electrical insulator
roykugua ndojaiha aislante térmico thermal insulator
moha´eñova aislante insulator
mohataÿ aflojar loosen
mohataÿ pe akÿtä aflojar el nudo loosen the knot
mohataÿ pochyta aflojar enojos ease anger
mohataÿ mbapota aflojar trabajos slack work
mohataÿ mbokota aflojar restricciones loosen restrictions
mohataÿina aflojando loosening
mohataÿina michimi aflojando un poco loosening a little
mohataÿina umi särahata aflojando las riendas loosening the reins
mohataÿina pe choto aflojando la corbata loosening the necktie
mohataÿina mberu aflojando la mosca fly away
mohenda ordenar order
ngasyta mohenda ordenar datos sort data
kuaukasÿita mohenda ordenar publicaciones order publications
papaharehe mohenda ordenar por números order by numbers
achegetysy mohenda ordenar alfabéticamente alphabetize
mohyepy incluir include
tembiaso mohyepy incluir tema include item
amboty mohyepy incluir código include code
soroëta mohyepy incluir daños include damage
ngueta mohyepy incluir diálogo include dialogue
moï puandipe poner a cero put to zero
moï puandipe tyrëta poner a cero cantidades zero quantities
mepogua papaha moï puandipe poner a cero contador de servicio zero meter service

- 198 -
moï´ä

moï punadipe teï poner a cero un distribuidor zero dealer


me´enguepo
moï puandipe pe papagy ñu poner a cero el campo zero autonumber field
autonumérico
moï saitere poner a punto tune up
moï saitere ne moisä poner a punto tu ordenador set up your computer
moï saitere ne apotygua poner a punto tu empresa to develop your business
moï saitere pe muandy poner a punto el encendido implement the power
moï saitere pe änge poner a punto el motor to fine tune the engine
ri gua taembe moï saitere poner a punto bandeja de cd to develop cd tray
install
moï´ä instalar to install
moï ´ä kua´andy instalar programa install program
moï´ä haijapo instalar impresora install printer
teï imbe atä moï´ä instalar un disco duro install a hard drive
teï kyïrü moï´ä instalar una antena install an antenna
moï´äina instalando installing
kua´andyta moï´äina instalando programas installing software
moisüsÿita moï´äina instalando aplicaciones installing applications
porüräta moï´äina instalando equipos installing equipment
moï´äina kua´aruü instalando softhware installing softhware
moï´äpa instalado/a installed
tëavo moï´äpa módulo instalado module installed
rÿivu moï´äpa fuente instalada font installed
atyränga moï´äpa hardware instalado hardware installed
moï´äpa ha oikoina instalado y funcionando installed and running
moiäve superponer superimpose
moiäve angata superponer imágenes superimposed images
moiäve puta superponer sonidos superimpose sounds
moiäve pukuahaindie superponer con estilo overlay style
moiäve ta´angarÿita superponer fotos superimpose photos
moihaipo censar census
jaguata moihaipoÿre perros sin censar dogs without censoring
vyrata moihaipo censar aves bird census
vyngueta moihaipo censar predios land register
kuagÿta moihaipo censar tecnologías censoring technology
moihaiva censado censused
avangatagua moihaiva censado de personas registered persons
ngasytagua moihaiva censado de datos census data
angagua moihaiva censado actual current census
tymbatagua moihaiva censado de animales animal census
moïho proporciona/r provides
aposÿi moïho proporcionar tratamiento provides treatment
ñuasai moïho proporcionar cobertura provide coverage
moïho mepo proporcionar servicio provide service
hai´anduta moïho proporcionar informes provide reports

- 199 -
moija

moija aplicar to apply


moïja mbi aplicar brillo applying gloss
moïja umi suhaita aplicar los derechos applying duty
moïja suÿho aplicar tensión to apply voltage
moïja teï rekoty aplicar un sistema implement a system
moijasÿi aplicación application
teösagua moijasÿi aplicación tributaria tax application
papasygyguigua moijasÿi aplicación de la estadística application of statistics
chipeügytagua moijasÿi aplicación de plaguicidas pesticide application
teandosy moïjasÿi aplicación medicinal medical application
moïjavä aplicada applied
kuagÿ moïjavä tecnología aplicada applied technology
hepyraity moïjavä economía aplicada applied economics
papasygy moïjavä estadística aplicada applied statistics
akärekondy moïjavä psicología aplicada applied psychology
moïjoja sincronizar synchronize
ngasyta moïjoja sincronizar datos synchronize data
moisäta moïjoja sincronizar ordenadores synchronize computers
kuatianda moïjoja sincronizar archivos synchronize files
nduväta moïjoja sincronizar frecuencias synchronize frequency
moijojapaño autosincronizado autosynchronized
ngasyta moijojapaño datos autosincronizado autosynchronized datas
tapety moijojapaño circuito autosincronizado autosynchronized circuit
rekoty moijojapaño sistema autosincronizado autosynchronized system
moijojapaño koha freno autosincronizado autosynchronized brake
moijojasÿi sincronización synchronization
moijojasÿi ñohova sincronización automática autosynchronized
moijojasÿigua japohosÿi procedimiento de synchronization procedure
sincronización
tarosätagua moijojasÿi sincronización de semáforos synchronization of traffic
lights
koi rahandagyoto moijojasÿi sincronización bi-direccional bi-directional synchronization
moimbyte incorporar incorporate
moimbyte kuagÿ puahu incorporar nueva tecnología incorporate new technology
aipota moimbyte incorporar riesgos incorporate risk
ijaytyta moimbyte incorporar alimentos mainstream food
moimbyte teï rekoty incorporar un sistema incorporate a system
moimbytekatu incorporable incorporate
moimbytekatu pi´äme incorporable en el techo incorporated into the roof
mikä moimbytekatu cápsula incorporable incorporate capsule
angarÿipÿrüha fotoiniciador incorporable adding photoinitiator
moimbytekatu
jyöty moimbytekatu teclado incorporable incorporate keyboard

- 200 -
moïnda

moïnda disponer have


rÿihyigua moïnda disponer de carga have load
teï pytÿvömepogua moïnda disponer de un servidor have a server
moïnda viru disponer dinero have money
tagua papayita moïnda disponer de varias cuentas have multiple accounts
moïndasÿi disposición available
japondygua moïndasÿii disposición industrial available industrial
moïndasÿi ñyrÿiva disposición eléctrica available electrical
moïndasÿi reiete disposición gratuita free available
yägua moïndasÿi disposición standar standard provision
moinga aditivo additive
ijaytyha moinga aditivo alimentario food additive
itaruzuërä moinga aditivos para hormigón additives for concrete
yndyrä moingata aditivos para combustibles additives for fuels
ängegua syindyrä moinga aditivo para aceite de motor engine oil additive
moinguepa metido/a mitted
moinguepa ietesyme metido en política involved in politics
py moinguepa metida de pata faux pas
po moinguepa metida de mano mitted hand
moinguepa yvykuime metido en la arena stuck in the sand
moinguesÿi inyección injection
yndygua moinguesÿi inyección de combustible fuel injection
hu´üsÿgua moinguesÿi inyección de plástico plastic injection
iasi moinguesÿi inyección letal lethal injection
tajygueguapy moinguesÿi inyección intramuscular intramuscular injection
moinguesÿijevy reinyección reinjection
kytivetagua moinguesÿijevy reinyección de recortes cuts reinjection
akändota moinguesÿijevy reinyección de capital capital reinjection
ygua moinguesÿijevy reinyección de agua reinjection of water
väräsytagua reinyección de materiales reinjection of materials
moinguesÿijevy
moïpo proporcionar provide
sakanda moïpo proporcionar espacio provide space
aposÿi moïpo proporcionar tratamiento provide treatment
ñuasai moïpo proporcionar cobertura provide coverage
moïpo teï jereko proporcionar un marco de provide a framework for
esäkua´agua análisis analysis
moïrü apoyar support
pe kua´aruü ñembi moïrü apoyar el software libre support free software
umi suhaita moïrü apoyar los derechos support rights
pe atykesÿi moïrü apoyar la integración support the integration

- 201 -
moïsä

pe ronga moïrü apoyar el proceso support the process


moïsä ordenador computer
rahapurugua moïsä ordenador portátil laptop
akächasy moïsä ordenador ideal ideal computer
ngyagua moïsä ordenador molecular molecular computer
koiñe´esÿi avanga-moïsä interacción persona- human-computer interaction
ordenador
moïsächi´ï microordenador microcomputer
moïsächi´ï tera chi´ïñenga microordenador o microcomputers
microcomputadora or/
moïsächi´ï pysombiva microordenador expandido microcomputer expanded
timbegua moïsachi´ï microordenador de mesa board microcomputer
moïsächi´ï papagy microordenador numérico numerical microcomputer
moïsüsÿi aplicación application
ñengandy moïsusÿi aplicación informática informatics
application
teösagua moïsusÿi aplicación tributaria tax application
chipeügytagua moïsusÿi aplicación de plaguicidas pesticide application
suhaigui moïsusÿi aplicación del derecho law enforcement
moïsy establecer establish/set
roäsängyta moïsy establecer objetivos setting goals
jase moïsy establecer contacto setting contact
heterä moïsy establecer estructura set structure
pe oikoho moïsy establecer la función establish the function
moïsyina estableciendo establishing
joajujasÿina pe ñondivesÿi estableciendo la conexión establishing the connection
syipata moïsyina estableciendo límites setting limits
moïsyina teï ñe´easa estableciendo un diálogo establishing a dialogue
hü´andata moïsyina estableciendo metas setting targets
moïsypa establecido/a established
moïsypa mbytepe establecido en el centro established in the center
ndasyme moïsypa establecida en el sitio established on the site
tenda moïsypa orden establecido established order
arangue moïsypa plazo establecido deadline
moïtëi añadir add
moïtëi jara´ä añadir enlace add link
togueteï moïtëi añadir una página add a page
angata moïtëi añadir imágenes adding pictures
pysokueta moïtëi añadir medidas add measures
moïtëina añadiendo adding
jandyta moïtëina añadiendo tareas adding tasks
tembiporuta moïtëina añadiendo herramientas adding tools
iriäsä moïtëina añadiendo calidad adding quality
kua´asasÿi moïtëina añadiendo información adding information

- 202 -
moïvy

moive agregar to add


jase moive agregar contacto add contact
jara´ä moive agregar enlace add link
moive teï ndasy agregar un sitio add a site
moive ryivu agregar fuente add source
moïvy puesta placing
guatame moïvy puesta en marcha start
kuarahy moïvy puesta del sol sunset
kandame moïvy puesta en escena mise en scene
japomanteme moïvy puesta en práctica implementation
mojojandu sintonizar tune
mojojandu teï ñe´easainda sintonizar una emisora de tuning a radio
radio
syryhata mojojandu sintonizar canales tune channels
mojojandu ha puangako sintonizar y grabar tune in and record
pe parärä mojojandu sintonizar el ruido tune the noise
mojojapo estabilizar stabilize
pe äpyö mojojapo estabilizar la mente stabilize the mind
pe syryï mojojapo estabilizar la corriente stabilize the flow
mojojapo teï oikoho estabilizar una función a stabilizing role
teï moïsüsÿi mojojapo estabilizar una aplicación stabilize an application
mojuruke embocadura mouth
mbojurukegua rätyndo problema de embocadura mouth problem
mbojuruke ky´ä embocadura típica typical mouth
mbojuruke mbopuhäguä embocadura para tocar mouth to play an instrument
purupu instrumento
pu´arahatagua mbojuruke embocadura de conductos mouth duct
mokoïha segundo second
ndaja mokoïha segundo puesto second position
mokoïha pe´anga segundo plano background
mokoïha tetä segundo país second country
hai´öpo mokoïha segundo borrador second draft
moköipy dos patas two legs
moköipygua rë´ä fósil de dos patas two legs fossil
moköipype jeguata caminar en dos patas walking on two legs
moköipygua tyso atril de dos patas two-legged stand
moköipy moingue meter las dos patas put both feet
mokua´amyi configurar set
pe nimbo mokua´amyi configurar la red configure network
rapepo mokua´amyi configurar router configure router
aptpuak mokua´amyi configurar webcam configure webcam
mokua´amyi ha moï´ä configurar e instalar configure and install
mombi autoriza authorize
pe puru omombi autoriza el uso authorize the use
omombi pe eikeä ñembi autoriza el libre acceso allowed free access
omobi pe pysÿi autoriza la importación authorizing the importation

- 203 -
mombyte

omombi pe ñemboasa autoriza el canje authorizes the exchange


mombipo autorizar to authorize
mombipo sa´ägygua ñeñoty autorizar siembra de allow seeding
trasgénicos
mombipo mbapohatagua autorizar control de allow control of employees
sareko empleados
mombipo perïpjasy autorizar fichaje authorize filing
mombipo kuatiandata autorizar archivos authorized files
mombyte centrar focus
pe anga mombyte centrar la imagen center the image
teï ä´ño mombyte centrar un elemento center an element
ovetä mombyte centrar ventana focus window
tëavo mombyte centrar módulo focus module
mombytesä enfocar, enfoque focus
pe tesasÿi mombytesä enfocar la atención focus attention
pe anga mombytesä enfocar la imagen focus the image
kua´asagy mombytesä enfoque informativo informative approach
ta´angagy mombytesä enfoque fotográfico photographic approach
momikäpa encapsulado encapsulated
kosatagua momikäpa encapsulado de transistores encapsulated transistors
rovaryï momikäpa transformador encapsulado encapsulated transformer
kuatiandatagua momikäpa encapsulado de archivos encapsulated file
rekotychi´ïtagua momikäpa encapsulado de micro encapsulation
microsistemas
momyi mover move
hai momyi mover texto move text
roäsäta momyi mover objetos moving objects
pue momyi mover rápido move fast
rendagua momyi mover de lugar move from place
momyina moviendo moving
tembiporuta momyina moviendo herramientas moving tools
kuatiandata momyina moviendo archivos moving files
momyina pe kuä moviendo el dedo moving finger
ngueta momyina moviendo piezas moving parts
momyipa movido/a moved
pÿtügua momyipa movida nocturna nightlife
apotygua momyipa movida empresarial driven business
momyipas takuajaÿsyme movido a alcohol mved to alcohol
ara momyipa día movido days moved
monga destruir destroy
pe mbyru monga destruir el medio destroy the environment
pe yvy monga destruir la tierra destroy the earth
pe avapymbi monga destruir la democracia destroy the democracy
oga monga destruir casa destroy house
mongasÿi destrucción destruction
hetatygua mongasýi destrucción masiva mass destruction

- 204 -
mongy

syäregua mongasÿi destrucción global global destruction


koiakäpy mongasÿi destrucción bipolar bipolar destruction
kypÿvögua mongasÿi destrucción de monumento destruction of monuments
mongatupo hacer guardar to save
pirápire mongatupo hacer guardar dinero to save money
tiapi mongatupo hacer guardar cheque to save check
teï haime´e mongatupò hacer guardar un aval to save an endorsement
ñeyrürä mongatupo hacer guardar fianza to keep security
mongy acusar accuse
ärekopötï mongyrä moral para acusar morality to accuse
unge mongy acusar recibo to accuse receipt
mongy chapÿiÿre acusar sin pruebas accuse without evidence
mongygua reja dejar de acusar fail to acknowledge
mongy molde mold
moñojereñua envoltura aisladora insulating sheathing
teï nguetymyigua envoltura aisladora de un insulating sheath of a device
moñojereñua aparato
itësa moñojereñua envoltura aisladora común common insulating jacket
itaëgy moñojereñua envoltura aisladora metálica insulated metal jacket
moñojereñua ndungare envoltura aisladora por fase insulating sheath per phase
mopörävëina mejorando improving
mopörävëina pe ijayhesÿi mejorando la nutrición improving nutrition
möpörävëina ore reko mejorando la vida improving the live
py pype ñemöpörävëina mejorando paso a paso improving step by step
möpörävëina pe iriäsä mejorando la calidad improving quality
mopotïpo limpiador cleaner
rövetä mopotïpo limpiador de ventana window cleaner
taëtagua mopotïpo limpiador de matales metal cleaner
sangapetagua mopotïpo limpiador de pantallas screen cleaner
haindygua mopotïpo limpiador de registro registry cleaner
morenda destinar earmark
pirapire morenda destinar dinero spend money
morenda pytÿvö destinar ayuda provide support
akändota morenda destinar capital allocate capital
pury´ä morenda destinar recurso allocate resource
morendapa destinado earmarked
morendapa ravörä destinado a sufragar earmarked to cover
morendapa myi´ärä destinado a impulsar earmarked to boost
morendapa yhosÿipe destinado a la navegación earmarked to navigation
jare´ipe morendapa destinado al abandono earmarked for the
abandonment
mosängo enlazar to link
rusuetesy mosängo enlazar correctamente link correctly
togueta mosängo enlazar páginas link pages

- 205 -
mosë

sarekota mosängo enlazar controles link controls


teï apt mosängo enlazar una web link to a web
mosarambipo expandidor expander
syho mosarambipo expandidor recto straight expander
mbytehopo mosarambipo expandidor concentrador hub expander
äpygua mosarambipo expandidor de memoria memory expander
pogua mosarambipo expandidor manual manual expander
mosë expulsar eject
tetägui mosë expulsar del país expell from the country
teï ri mosë expulsar un cd ejecting a cd
mosë mbarete expulsar fuerte hard eject
posugui mosë expulsar del poder eject out of power
moteïpo compilador compiler
yvyhaigy moteïpo compilador cartográfico cartographic compiler
pyvytagua moteïpo compilador de plantillas compiler templates
ha´eñogua moteïpo compilador específico specific compiler
ñosyï moteïpo compilador sencillo simple compiler
moteive adicionar add
moteive tëavo adicionar módulo add module
moteive syipe adicionar fila add row
moteive ndyta adicionar luces add lights
moiteve räviöta adicionar tonos add ringtones
motindyi fantasma ghost
mpisy elíptica elliptical
mbutysu mpisy galaxia elíptica elliptical galaxy
sakajere mpisy órbita elíptica elliptical orbit
apeanga mpisy forma elíptica elliptical form
jerenga mpisy curva elíptica elliptic curve
muaëpo construir build
muaëpo ha mbojegua construir y decorar build and decorate
hasate muaëpo construir puente build bridge
teï ysundu muaëpo construir un acueducto build an aqueduct
muaëpo teï ndasy construir un sitio build a site
muaëposÿi construcción construction
muaëposÿigua japogÿta obras de construcción
muaëposÿiguigua japondy industria de la construcción construction industry
muaëposÿi nguenda sector construcción construction sector
muaëposÿigua väräsyta materiales de construcción building materials
muandy encender turn
ndyta muandy encender luces turn on lights
rata muandy encender fuego turn on fire
teï pua´andy muandy encender una bombilla light a bulb
mbogue ha muandy apagar y encender turn off and turn on
muandypa encendido on
muandypagua muandypa sistema de encendido ignition system
ryryisü muandypa encendido electrónico electronic ignition
muandypagua povita cables de encendido ignition wires

- 206 -
Muangy

muandypa iäë encendido discurso speech power


muangy modelo model
kua´achaukasÿigua modelo de identificación identification model
muangy
mbo´ehao muangy escuela modelo model school
repyme´enda muangy mercado modelo market model
meguägua muangy modelo de caja box model
muaña empuje thrust
muañagua mbarepo fuerza de empuje thrust force
sü´ä muaña empuje vertical vertical thrust
yjojarekogy muaña empuje hidrostático hydrostatic drive
syiytame muaña empuje en líquidos push fluids
muañaokapo propulsor propellent
syi´ägy muañaokapo propulsor iónico ion propellent
hapyndu muañaokapo propulsor trifásico triphasic propellent
teï vytaëgua muañaokapo propulsor de un avión propeller of an airplane
muañaokapo kyäranda cohete propulsor rocket propellant
muañapo cebador primer
pyrüha tera muañapo iniciador o cebador initiator or primer
mbaykoha muañapo dispositivo cebador primer device
ñoho muañapo cebador automático automatic primer
ryryisü muañapo cebador electrónico electronic primer
muatÿpo reparador repairer
kenga muatÿpo sueño reparador repairer sleep
mbuakurögua muatÿpo reparador de caldera boiler repair
rekotytagua muatÿpo reparador de sistemas repair systems
syindy muatÿpo aceite reparador oil repairer
muatÿrö reparar repair
teï porürä muatÿrö reparar un equipo repair equipment
haindy muatÿrö reparar registro repair registry
teï ñeÿsä muatÿrö reparar una llave repair a key
teï tapety muatÿrö reparar un circuito repair a circuit
muatÿröchi reparación menor minor repair
muatÿröchigua mepo servicio de reparación menor minor repair service
petaëtagua muatÿröchi reparación menor de llantas minor repair of tires
pyndatagua muatÿröchi reparación menor de pisos minor repair of floors
muatÿröchi tera apeasÿi reparación menor o repair minor or superficial
superficial
muatÿrösu reparación mayor major repair
ykuakutagua muatÿrösu reparación mayor de pozos major repair of wells
ängetagua muatÿrösu reparación mayor de motores major repair of engines
undyvegua muatÿrösu reparación mayor de hélice major repair of propeller

- 207 -
muendapo

vegygua muatÿrösu reparación mayor de major repair of aircraft


aeronave
muatÿrösÿi reparación repair
muatÿrösÿi ha ae gua reparación y armado de pc repair and assembly of pc
joapopa
haijapotagua muatÿrösÿi reparación de impresoras printer repair
ryryisü muatÿrösÿi reparación electrónica electronic repair
ängegua muatÿrösÿi reparación de motor repair of motor
muatÿröÿgua irreparable irreparable
muatÿröÿgua javy error irreparable irreparable error
muatÿröÿgua soroë daño irreparable irreparable damage
muatÿröÿgua rekösë perdida irreparable irreparable loss
mba´evete ha´e nada es irreparable nothing is irreparable
muatÿröÿgua
muendapo estabilizador stabilizer
sü´ÿhygua muendapo estabilizador de voltaje voltage stabilizer
angagua muendapo estabilizador de imágen image stabilizer
akäpuä muendapo desarrollo estabilizador stabilizing development
suÿhogua muendapo estabilizador de tensión voltage stabilizer
muña seguir follow
ñairöina muña seguir luchando keep fighting
kenpoina muña seguir soñando keep dreaming
ha´ämbyteaina muña seguir participando continue to participate
oikopoaina muña seguir funcionando continue to operate
muñaho seguimiento monitoring
räporätagua muñaho seguimiento de proyectos project tracking
muñaho ha moepysÿi seguimiento y evaluación monitoring and evaluation
toguegytagua muñaho seguimiento de expedientes file tracking
mbyrutagua muñaho seguimiento de medios media monitoring
mya cédula document
myarö corregir to correct
javyta myarö corregir errores correct errors
e´ägy myarö corregir gramática correct grammar
pe rahanda myarö corregir el rumbo correct the course
pe pokua´aÿsÿi myarö corregir la deficiencia correct the deficiency
myaröpo corrector corrector
haiguagy myaröpo corrector ortográfico spellchecker
haitagua myaröpo corrector de textos correction of texts
e´äsy myaröpo corrector gramatical grammar corrective
apondygua myaröpo corrector profesional professional
corrector
myarösÿi corrección correction
haitagua myarösÿi correpción de textos text correpción
myarösÿiguigua äsyta opciones de la corrección options for correction

- 208 -
myi

javytagua myarösÿi corrección de errores corrigendum


e´äsy myarösÿi corrección gramatical grammatical correctness
myaröva corregida/o corrected
mbuatyteï myaröva síntesis corregida synthesis corrected
jambeu myaröva versión corregida corrected version
ngapysë myaröva edición corregida corrected edition
kuatiañe´e myaröva libro corregido corrected book
myegy francio francium
myi acción action
aragua myi acción diaria daily action
täkagua myi acción internacional international action
kuäsÿ myi acción digital digital action
pytyvöjagua myi acción solidaria solidarity action
myi´ä impulsar boost
pe kuagÿ myi´ä impulsar la tecnología technology push
pe akärapu´ä myi´ä impulsar el progreso promote progress
myi´ä vyture impulsar por aire drive air
nandyme myi´ä impulsar en vacío vacuum boost
myi´ë impeler impel
myi´ë ha´e teï jerente impeler un rotor drive a rotor
muaña tera myi¨ë empujar o impeler push or impel
mbyruta myi´ë impeler medios media drive
vyüta myi´ë impeler gases drive gas
myiararoykuguako resistor variable de temperature variable resistor
temperatura
myichä cursor cursor
myiho avanzar move
myiho japotiame avanzar en agenda advance agenda
nguepa myihope dispuesto a avanzar ready to move
myiho aranondeyoto avanzar hacia el futuro move into the future
myiho tera gueviho avanzar o retroceder forward or backward
myi movimiento movement
ryhomyi myi movimiento rectilíneo rectilinear movement
tetägua myi movimiento nacional national movement
myigui esäkua´a análisis del movimiento motion analysis
rete myime cuerpo en movimiento moving body
myija isócrono/a isochronous
myija etehasasÿi transferencia isócrona isochronous transfer
myija mepo servicio isócrono isochronous service
ñetegua ara myija tiempo real isócrono isochronous real-time
tachaipo myija multiplexor isócrono multiplexor isochronous
myijereko resistencia variable
syrysyigua myijereko resistencia variable variable resistance
deslizante
mokua´amyi myijereko resistencia variable sliding variable resistance
configurada
myijereko ndyindie resistencia variable con la luz variable resistance to light
myijerekogua poreko mando de resistencia variable variable resistance knob

- 209 -
myike

myijopytaguako resistor variable de presión pressure variable resistor


myikatu movible movable
ñengandy myikatu informática movible mobile computing
vype myikatu base movible movable base
kuarahygua mbogua filtro solar movible moveable sunscreen
myikatu
imbata myikatu discos movibles removable disks
myike desplazar move
repyme´endagua myike desplazar mercado move market
myike ha anguekue desplazar y cambiar tamaño move and resize
kyäva myike desplazar formula shift formula
roäsäta myike desplazar objetos move objects
myikesÿi desplazamiento displacement
rahasyïgui myikesÿi desplazamiento del vector vector displacement
myikesÿi ha horägy desplazamiento y trayectoria displacement and
trajectory
myikesÿi varetepa desplazamiento forzado forced displacement
myikesÿi hyepy desplazamiento interno internal displacement
myiko pausa pause
avisäsy myiko pausa publictaria pause publictaria
mbapome myiko pausa en el trabajo break at work
jeguata myikoÿre caminar sin pausa walk steadily
papasygy myiko pausa estadística pause statistics
myimba dinámica/o dynamic
myimbagua pyrüypyta principios de dinámica principles of dynamic
atygua myimba dinámica de grupo group dynamics
myimbaguigua mbo´epy estudio de la dinámica study of the dynamics
myimba rahame´esÿi divulgación dinámica proactive disclosure
myimba rÿihyi carga dinámica dynamic load
myinda coordinar coordinate
mepota myinda coordinar servicios coordinate services
kua´andyta myinda coordinar programas coordinate programs
atyta myinda coordinar reuniones coordinating meetings
ykepytyvö myinda coordinar asistencia coordinate assistant
myindu dúctil ductile
itaë myindu hierro dúctil ductile iron
suhai myindu derecho dúctil ductile right
itaruzuë myindu hormigón dúctil ductile concrete
karembasÿi myindu deformación dúctil ductile deformation
myindusÿi ductibilidad ductility
taëtaguigua myindusÿi ductibilidad de los metales ductility of metals
myindusÿigua porürä equipo de ductibilidad team ductility
myindusÿivuate alta ductibilidad high ductility
myindusÿigua chapÿita pruebas de ductibilidad ductility tests
myinonde avanzar move

- 210 -
myiño

sëhopo ha myinonde disparar y avanzar shoot and move


ryho apeangape myinonde avanzar en forma recta move in straight
räporäme myinonde avanzar en el proyecto advance the project
myinondegua apeanga forma de avanzar way forward
myiño remoto remote
eikeä myiño acceso remoto remote access
myiño sareko control remoto remote control
myiño sarekopo controlador remoto remote controller
rahakua´a myiño manejo remoto remote management
myiñuasagyñuko resitor variable de campo magnetic field variable
magnético resistor
myipe´akatu removible removable
myipe´akatu äpy memoria removible removable memory
myipe´akatu imbe disco removible removable disk
myipe´akatu teamby prótesis removible removable prosthesis
imbe atä myipe´akatu disco duro removible removable hard drive
myiperïgua ko resistor variable de capa layer variable resistor
myipo motriz, accionar motor, drive
myipo myi acción motriz motor action
pokua´aÿsÿi myipo deficiencia motriz motor weakness
myipo akärapuä desarrollo motriz motor development
apondy myipo actividad motriz motor activity
rë´agua myipo accionar de hácker actions of hacker
ngaturäsÿirä myipo accionar para la preservación actions for the preservation
myipovai mal accionar evil actions
teï mbapomyi myipo accionar una máquina operate a machine
myipo rete masa motriz mass driver
myipo rete mbareteve masa motriz más fuerte mass driving stronger
myihopa myipo rete masa motriz avanzado advanced driving mass
retegua myipo rete masa motriz corporal driving body mass
äsegy myipo rete masa motriz energética mass energy driving
myiposÿi accionamiento drive
myiposÿi ñyrÿiva accionamiento eléctrico electric drive
pogua myiposÿi accionamiento manual manually operated
ryryisü myiposÿi accionamiento electrónico electronically operated
myiposÿigua porürä equipo de accionamiento computer-operated

myirë rechazo rejection


poravogy myirë rechazo selectivo selective rejection
rovamyime myirë rechazo al transplante transplant rejection
tandy myirë rechazo múltiple multiple rejection
jopytagua myirë rechazo de presión rejection pressure
myirü móvil mobile
pumbyryndy myirü telefonía móvil mobile telephon
myirü rända tienda móvil mobile shop

- 211 -
myisÿi

nimboty myirü internet móvil internet mobile


myirügui oïhasÿi posición del móvil position of the mobile
myisÿi accionamiento repite 2 operation
myisÿi ñyrÿiva accionamiento eléctrico electric operation
mbapomyitagua myisÿi accionamiento de máquinas machines operation
japondygua myisÿi accionamiento industrial industrial drive
ngupu´a jeregua myisÿi accionamiento de giro drive tire rotation
neumático
myisyÿ no accionamiento not drive
py´arësygua myisyÿ no accionamiento emocional no emotional drive
myipo py´arësygua no accionamiento motriz not drive motor
py´arësygua pasë no accionamiento extrema no extreme actions
särekächi´ïgua myisyÿ no accionamiento del not actuate the
microsatélite microsatellite
myitembao cinética kinetic
myitembao äse energía cinética kinetic energy
myitembao ÿhai cinética química chemical kinetics
kuäsÿ mbytembao cinética digital digital kinetic
piögy mbytembao cinética enzimática enzyme kinetics
myiÿ fijo fixed
povi myiÿ cable fijo fixed cable
joajunda myiÿ unión fija union set
ndiveho myiÿ relación fija fixed relation
myiÿsÿi myiÿ estabilidad fija stability fixes
myiÿ rÿihyi carga estática static load
myiÿ´ÿ inestable unstable
ara myiÿ´ÿ tiempo inestable unstable weather
myiÿ´ÿ nduvä frecuencia inestable unstable frecuency
myiÿ´ÿ haipe banda inestable unstable band
säkäjere myiÿ´ÿ orbita inestable unstable orbit
myiÿgy estático/a static
myiÿgy rÿi electricidad estática static electricity
myiÿgy jara´ägua enlace estático static binding
averesÿi myiÿgy rozamiento estático static friction
myiÿgy syryï corriente estática static current
myiÿko resistor fijo fixed resistor
myiÿsÿi estabilidad stability
rekotygui myiÿsýi estabilidad del sistema system stability
avarepygua myiÿsÿi estabilidad financiera financial stability
särekätagua myiÿsÿi estabilidad de satélites stability of satellites
py´arësygua myiÿsÿi estabilidad emocional emotional stability
myiÿva estable stable
araroyku myiÿva temperatura estable stable temperature
hepyraity myiÿva economía estable stable economy
ä´ñoja myiÿva isótopo estable stable isotope
oikoho myiÿva función estable stable function

- 212 -
na

mÿsa pensión lodge


myü meitnerio meitnerio
na no no
na oikomyi no funciona not working
na syryï hasa no pasa corriente no current flow
na ha´ei myiÿva no es estable is not stable
na mbihai no disipa not dissipated
nadandypo topólogo topology
ngapogy nadandypo matemático topólogo mathematical topological
naindu auricular atrial
naindu ñenrandie auricular con micrófono headset with microphone
naindu itaënimboÿva auricular inalámbrico wireless headset
tayrovy naindu auricular bluetooth bluetooth headset
srë naindu tabique auricular atrial septum
nandi vacío empty
atypu´a nandi conjunto vacío empty set
sakanda vuate-ngy nandi espacio ultra alto vacío ultra high vacuum space
nandigua pyteha bomba de vacío vacuum pump
ijoja nandi vacio perfecto perfect vacuum
nandipe en vacio empty
tyha nandipe interruptor en vacío vacuum breaker
monga nandipe moldeo en vacío vacuum molding
mokäpa nandipe secado en vacío drying in vacuum
puamyi nandipe acelerar en vacío acceleration in vacuum
nandipy hueco hollow
ñe´e nandipy voz hueca hollow voice
iteku nandipy columna hueca hollow column
roäsä nandipy objeto hueco hollow object
ndypygua nandipy hueco de electrón electron hole
nariö vatio watt
pasunariö kilovatio kilowatt
nariö aravo vatio hora watt hours
pyögua nariöta vatios de potencia watts of power
pyte´ugua nariö vatio de consumo watt consumption
nda zona zone
jasegua nda zona de contacto contact zone
reietegua nda zona gratuita free zone
kaipugua nda zona de combustión combustion zone
rämbu nda zona militar military zone
nda´i estrecha/o close
haipe nda´i banda estrecha narrowband
nda´i guataha via estrecha close way
puku ha nda´i largo y estrecho long and narrow
ÿrusugy nda´i estrecho marítimo straits maritime
nda´iete estrechísima narrow
sangape nda´iete pantalla estrechísima narrow screen
ndiveho nda´iete estrechísima relación very close relationship
nda´iete poäsy estrechísima victoria narrow victory
kyango nda´iete calle estrechísima narrow street

- 213 -
ndagui

ndagui dista/r far


ikatü ndagui puede distar can be far
augui ndagui distar de aquí far from here
ndagui eta distar mucho far
o ndaguiaerä deberá distar must be far
ndaietesÿi precisión precision
ndaietesÿigua kapu arma de precisión precision weapon
ndaietesÿi ha paitesy precisión y exactitud precision and accuracy
ndaietesÿigua mbapota trabajos de precisión precision work
ndaietesÿigua jojanga balanza de precisión precision balance
ndajoheguigua diferencial differential
retemyi ndajoheguigua mecanismo diferencial differential mechanism
jojajoja ndajoheguigua ecuación diferencial differential equation
ëreko ndajoheguigua cálculo diferencial differential calculus
ndajoheguigua tyha interruptor diferencial differential switch
ndajoheguisÿi diferenciación differentiation
ngoigua ndajoheguisÿi diferenciación celular cell differentiation
vyngagui ndajoheguisÿi diferenciación del producto product differentiation
ndajoheguigua ratyä identidades de diferenciación differentiation identities
porenögua ndajoheguigua diferenciación sexual sexual differentiation
ndamyiÿ estacionario/a stationary
angypyi ndamyiÿ estado estacionario stationary state
ndamyiÿ teapu universo estacionario stationary universe
na ndamyiÿgua syryse flujo no estacionario stationary flow
ndamyiÿ veve vuelo estacionario stationary flight
ndandy topología topology
nimbogua ndandy topología de red network topology
ñekaragy ndandy topología algebraica algebraic topology
reteko ndandy topología física physical topology
kuäsÿ ndandy topología digital digital topology
ndarekoho graduar graduate
teï ro´ykuäse ndarekoho graduar un termómetro calibrate a thermometer
teï yvyanga ndarekoho graduar un mapa calibrate a map
pe sa ndarekoho graduar la vista degree the sight
pe araroyku ndarekoho graduar la temperatura temperature gauge
ndarova relevo relay
ndarusu amplia wide
ndarusu pe chaty amplia la perspectiva broad perspective
ndarusu jepy´ö amplia condena widespread condemnation
ndarusu umi pury´äta amplia los recursos extensive resources
ndarusu pe nimbo amplia la red wide network
ndasy´i no lineal nonlinear
guevisÿi ndasy´i regresión no lineal nonlinear regression
ndasy´i haipy escritura no lineal nonlinear writing
ndasy´i myimba dinámica no lineal nonlinear dynamics

- 214 -
ndija

ndasy´i tapety circuito no lineal nonlinear circuit


ndija junta board
ñuasÿigua ndija junta de protección protection board
änge ndija junta motor motor board
iriäsägua ndija junta de calidad quality board
tavösy ndija junta municipal municipal board
ndivegua para, corresponde for, correspond
ndivegua rahavui corresponde sanción corresponding penalty
ndivegua pe anga corresponde la imágen corresponding image
ndivegua teï rovasÿi corresponde un cambio corresponding a change
ndivegua seguata süichä corresponde niveles iguales equal levels corresponds
ndiveho relación relationship
ngapagy ndiveho relación matemática mathematical relationship
ndivehogua laja tipo de relación type of relationship
ndiveho rovakatutagua relación entre variables relationship between
apytepe variables
ñemugua ndiveho relación comercial comercial relationship
ndiveipa integrado/a integrated
tapety ndiveipa circuito integrado integrated circuit
ndiveipa rekoty sistema integrado integrated system
ndiveipa angyposÿi producción integrada integrated production
japota ndiveipa gestión integrada integrated management
ndiveipapype integrado dentro integrated within
sungapetaguigua integrado dentro de las integrated within the card
ndiveipapype tarjetas
teï rekotygua ndiveipapype integrado dentro de un integrated within a system
sistema
mbihapogui ndiveipapype integrado dentro del disipador integrated into the heatsink
teï ogagua ndiveipapype integrado dentro de una casa integrated inside a house
ndivejoaju interconexión interconnection
ndivejoaju ñyryiva interconexión eléctrica electrical interconnection
nimbotagua ndivejoaju interconexión de redes network interconnection
jo´apy ndivejoajurehe cargos por interconexión interconnection charges
guatahagua ndivejoaju interconexión vial interconnection road
ndivepo integrador integrator
ndivepo guagÿ integrador análogo analog integrator
räporä ndivepo proyecto integrador integration project
ndivepo pongäsÿi suäpo amplificador operacional operational amplifier
integrador integrator
ndivepo ronga proceso integrador integration process
ndojaiha aislante repite insulating
ndojaiha ñua´asÿi revestimiento aislante insulating coating
opagy ndojaiha aislante general general insulation
ndojaiha ñyrÿiva aislante eléctrico electrical insulator
roykugua ndojaiha aislante térmico thermal insulator
ndojekoi no depende does not depend

- 215 -
ndota

ndojekoi rekoty pongägygui no depende del sistema does not depend on the
operativo operating system
hepygyho ndojekoi no depende económicamente is not economically
dependant
anguekuegui ndojekoi no depende del tamaño does not depend on the size
ndojekoi mbyrugui no depende del medio does not depend on the
environment
ndota principal main
togue ndota página principal main page
oÿke ndota secuencia principal min sequence
tapety ndota circuito principal main circuit
sungy ndota cuadro principal main table
ndotagua esencial essential
ndotagua äguandy naturaleza esencial essential nature
ndotagua kua´asasÿi información esencial essential information
ndotagua syindy aceite esencial essential oil
ndotagua äysy vitamina esencial essential vitamin
ndu onda (eléct.) wave (eléct.)
ndamyiÿ ndu onda estacionaria stationary wave
jerembisÿi ndu onda sinusoidal sine wave
vyü ndu onda verde green wave
ndu puva onda sonora sound wave
ndu puva sï onda sonora simple simple sound wave
ndu puvaguigua ndunga fase de la onda sonora phase of the sound wave
ndu puvaguigua propagación de la onda sound wave propagation
ambiasäisÿi sonora
ndu puvaguigua puemyi velocidad de la onda sonora speed of sound wave

nduä pulso pulse


raesÿgua nduä pulso arterial arterial pulse
nduägua jara toma de pulso takes pulse
nuda ñyrÿiva pulso eléctrico electrical pulse
rÿikarugy nuda pulso electromagnético electromagnetic pulse
nduäkusÿi radiación radiation
ryïnduä nduäkusÿi radiación electromagnética electromagnetic radiation
syi´äho nduäkusÿi radiación ionizante ionizing radiation
änduvygua nduäkusÿi radiación ultravioleta uv
kundagy nduäkusÿi radiación térmica thermal radiation
nduäpo pulsar-pulsador push-button
nduäpo teï puä pulsar un botón one click
koiäño nduäpo pulsar binario binary pulsar
puä nduäpo botón pulsador external switch
nduäpo kasë pulsador externo external push-button
nduchaukaha osciloscopio oscilloscope
kuäsÿ nduchaukaha osciloscopio digital digital oscilloscope
pogua nduchaukaha osciloscopio de mano handheld oscilloscope
nduchaukahagui ngueta partes del osciloscopio parts of the oscilloscope
japondygua nduchaukaha osciloscopio industrial industrial oscilloscope

- 216 -
nduete

nduete bobina coil


teslagua nduete bobina de tesla tesla coil
nduete tera rÿiñuapo bobina o inductor coil or inductor
ängerä nduete bobina para motor coil motor
tapety nduetendie circuito con bobina coil circuit
nduetejapa bobina cementada cemented coil
nduetepyösugua bobina de gran potencia high-power coil
nduetepyösugua koi´ä doble bobina de gran powerful double coil
potencia
ndueterehe a través de la bobina through the coil
ndueterehe syryï corriente a través de la current through the coil
bobina
ryïnduä ñuta ndueterehe campos magnético a través magnetic field through the coil
de la bobina
ndueterehe pu´andugua a través de la bobina tubular through the tubular coil
syryrÿi ndueterehe flujo a través de la bobina flow through the coil
ndueterÿi inductancia inductance
teï nduetegua ndueterÿi inductancia de una bobina inductance of a coil
ijesesÿi ndueterÿi inductancia equivalente equivalent inductance
heguigua ndueterÿi inductancia propia own inductance
ndueterÿi reteko inductancia física physical inductance
nduetevykai bobina cerámico/a ceramic coil
koi´ä vykaiguanduete doble bobina cerámico double ceramic coil
nduete ñua´asÿi bobina con revestimiento coil-coated ceramic
vykaiguanndie cerámico
nduetevyseva bobina esmaltado/a coil enamel
teï nduetevysevarehe a través de una bobina through a enameled coil
esmaltada
itaëpÿtävysevagua nduete bobina de cobre esmaltado enamelled copper coil
nduevypa rebobinado/a rewind
ängetagua nduevypa rebobinado de motores motors rewind
nduevypagui kua´anga teoría del rebobinado rewind theory
ñoho nduevypagua máquina de rebobinado automatic rewinding machine
mbapomyi automático
rovaryïtagua nduevypa rebobinado de rewinding transformers
transformadores
nduevypo rebobinar to rewind
nduevypogua mbapomyi máquina de rebobinar rewinding machine
hesetepe nduevypo rebobinar en directo live rewind
väräsy nduevypo haipe rebobinar material en banda rewind material in a
syisyme contínua continuous band
itaëpÿtägua itaëmbo alambre de cobre para copper wire to rewind
nduvyporä rebobinar
nduga modular modular

- 217 -
nduga´o

saëkasä nduga aritmética modular modular arithmetic


pe nduvä nduga modular la frecuencia modulating frequency
nduga´o demodulación demodulation
nduvägua nduga´o demodulación de frecuencia demodulation of frequency
nduga´o tera chaÿposÿi demodulación o detección demodulation or detection
pysopygua nduga´o demodulación de amplitud amplitude demodulation
kuäsÿ tdgua nduga´o demodulación de tv digital demodulation of digital tv
ndugapo modulador/a modulator
pn ndugapo demodulador am am demodulator
kuäsÿ ndugapo demodulador digital digital demodulator
ndugapo tapety circuito demodulador demodulator circuit
jojandupo ndugapo sintonizador demodulador tuner demodulator
pundugua ndugapo modulador de audio audio modulator
ta´angarygua ndugapo modulador de televisión tv modulator
pysopygua ndugapo modulador de amplitud amplitude modulator
siritagua ndugapo modulador de señales signal modulator
ndugapo´o demodulador demodulator
ndugapo´o joropo receptor demodulador receiver demodulator
pngua ndugapo´o tapety circuito demodulador de am am demodulator circuit
ndugapo´ogui ärapendy esquema del demodulador diagram of demodulator
kuäsÿ ndugapo´o demodulador digital digital demodulator
ndugasasÿi intermodulación intermodulation
kosatagua ndugasasÿi intermodulación de transistors
transistores intermodulation
nduryisa ndugasasÿire interferencia por intermodulation interference
intermodulación
ndugasasÿigua ndukë distorsión de intermodulación intermodulation distortion
ndugasasÿi koyngatame intermodulación en intermodulation in varactores
varactores
ndugasÿi modulación modulation
ndugasÿigua rekoty sistema de modulación modulation system
nuda pysopygua ndugasÿi modulación de amplitud de pulse amplitude modulation
pulso
pugui ndugasÿi modulación del sonido sound modulation
puemyigua ndugasÿi modulación de velocidad speed modulation
nduhosÿi ondulación ripple
nduhosÿi japoiko efecto ondulación ripple effect
akäraguegui nduhosÿi ondulación del cabello hair undulation
teï rÿivugua nduhosÿigua tensión de ondulación de una voltage ripple in a source
suÿho fuente
nduhosÿigua siri señal de ondulación signal ripple

- 218 -
ndui

ndui hercio hertz


ndui aravoírehe hercio por segundo hertz per second
nduigua ranga símbolo de hercio hertz symbol
sundui kilohercio khz
suandui megahercio megahertz
ndukapo alternar to alternate
pe mbapo ndukapo alternar el trabajo alternate the work
araita ndukapo alternar los días alternate days
puemyita ndukapo alternar velocidades to alternate velocities
pongägyta rekoty ndukapo alternar sistemas operativos alternate operating systems
ndukatu perceptible perceptible
ndukë distorsión distortion
kua´agua ndukë distorsión cognitiva cognitive distortion
sagua ndukë distorsión visual visual distortion
epytagua ndukë distorsión de valores distortion values
ñete´äguigua ndukë distorsión de la realidad distortion of reality
nduko diodo diode
jaÿrÿi nduko diodo semiconductor semiconductor diode
akächasy nduko diodo ideal ideal diode
ndusyipo nduko diodo rectificador diode rectifier
kuirägua nduko diodo de silicio silicon diode
ndunga fase phase
akäpu´ägui ndungata fases del desarrollo stages of development
ndutagua ndunga fase de ondas waves phase
ÿhai ndunga fase química chemistry phase
ndunga ñyryiva fase eléctrica electric phase
ndunga kupehosÿigua lazo de seguimiento de fase phase tracking loop
sängo
ndunga´o desfasar offset
teï siri ndunga´o desfasar una señal offset an signal
pe ndu ndunga´o desfasar la onda offset the wave
180ª ndunga´o desfasar 180º offset 180
rekotyta ndunga´o desfasar sistemas offset systems
ndungare contrafase counter-phase
ndungareme pyögua suäpo amplificador de potencia en amplifier of power in counter
contrafase phase
pundugua ndungare contrafase de audio audio counter phase
ndungaregua rovapo conmutador de contrafase counter
phase switchboard
ndungareme joropo receptor en contrafase recipient in counter
phase
ndungasë desfase lag
opasu ndungasë desfase total total gap
koi sirigua ndungasë desfase de dos señales lag of two signals
kuagÿry ndungasë desfase tecnológico technological gap
mbo´egy ndungasë desfase educativo educational mismatch
ndungavi tirar/empujar pull / push
ndungavi suäpo amplificador push pull push pull amplifier

- 219 -
ndupo

ndungavi sharätä estrategia push pull push pull strategy


ndungavi së salida push pull push pull output
ndungavi ty´äkoi compuesto push pull push pull compound
ndungavyte interfase interphase
ndungavyte ngoigua interfase celular cell interphase
akäpytügua ndungavyte interfase cerebral bain interface
ndungaviguigua configuración de la interfase interface configuration
kua´amysÿi
yvyporagua ndungavyte interfase humana human interface
ndupava rizado curling
tague ndupava pelo rizado curly hair
pukuahai ndupava estilo rizado curly style
joembyrygua ndupava rizado de longitud ripple length
ndupava mbyky rizado corto short curly
ndupo ondulador undulator
hasateme ndupo ondulador en puente inverter bridge
akäraguetagua ndupo ondulador de cabellos wavy hair
pyhopo ndupo ondulador inversor undulator inverter
vykaigua ndupo ondulador cerámico undulator ceramic
nduposÿi ondulatorio undulatory
nduposÿi myi movimiento ondulatorio wave movement
ndyi´ä nduposÿi fenómeno ondulatorio undulatory phenomenon
nduposÿi pu sonido ondulatorio sound wave
ndyguigua nduposÿi carácter ondulatorio de la luz wave nature of light feedback
ndupÿrü reacción reaction
ÿhai ndupÿrü reacción química chemical reaction
akärekogy ndupÿrü reacción sicológica psychological reaction
ndupÿrügua vytaëta aviones a reacción jets
ÿjapogy ndupÿrü reacción creativa creative reaction
ndurü reactor reactor
nduru redundar lead
nauru poräsame redundar en beneficio to redound to benefits
nauru jejavyme redundar en diferencias result in differences
nduru repyme´endape redundar en el mercado lead the market
nduru teï pïchïme redundar en un incremento result in an increase
ndurükoi birreactor birreactor
ndurusÿi redundancia redundancy
ngasytagua ndurusÿi redundancia de datos data redundancy
sajojagy ndurusÿi redundancia cíclica cyclic redundancy
ñengandy ndurusÿi redundancia informática redundant computing
esäkua´agy ndurusÿi redundancia analítica analytical redundancy
nduryisa interferencia interference
ryïnduä nduryisa interferencia electromagnetic interference
electromagnética
nduryisagua poränga patrón de interferencia interference pattern
ndugua nduryisa interferencia de ondas interference of waves
ndygua nduryisa interferencia de luz interference of light

- 220 -
ndusa

nduryisare anti-interferencia anti-interference


nduryisare rekoty sistema anti-interferencia anti-interference system
nduryisare mbogua filtro anti-interferencia anti-interference filter
nduryisare kuagÿ tecnología anti-interferencia anti-interference technology
nduryisare pako bloqueo anti-interferencia anti-interference blocking
ndurÿivo decibelio decibel
ndurÿivogua syinreko escala de decibelio decibel scale
ndusa interferir to interfere
ndusa teï pumbyry interferir un teléfono interfere a phone
ndusa teï siri interferir una señal interfering signal
ndusa mbaykohandie interferir con dispositivos interfering with devices
ndusa äguandyndie interferir con la naturaleza interfere with nature
ndusë impulso pulse
ryryisü ndusë impulso electrónico electronic pulse
kuäsÿ ndusë impulso digital digital pulse
ñegandy ndusë impulso informático software pulse
ndusë japondygua impulso industrial alternativo alternative boost industrial
mbuasogy
ndusëjoa´a sobreimpulso overimpulse
rusu´a ndusëjo´a sobreimpulso máximo overimpulse maximum
ndusëjo´a hepygy sobreimpulso económico economic overimpulse
ryryisü ndusëjo´a sobreimpulso electrónico electronic overimpulse
py´arësygua ndusëjo´a sobreimpulso emocional emocional overimpulse
ndusëpo impulsor driving
ndusëpo aty grupo impulsor promoter group
pengasÿigua ndusëpo impulsor de monitoreo driver monitoring
ndusëpota poikosÿi mantenimiento de impulsores drivers maintaining
ndusëpo pe´apa impulsor abierto open impeller
ndusësÿi radiancia radiance
ndutysÿi ndusësÿi radiancia espectral spectral radiance
ndusësÿi nohekava radiancia emitida emitted radiance
hyepygua ndusësÿi radiancia interior inner radiance
opasu ndusësÿi radiancia total total radiance
ndusÿipo rectificador rectifier
ndu ngapagua ndusÿipo rectificador de onda completa full wave rectifier
hasateme ndusÿipo rectificador en puente bridge rectifier
ndusÿipo tapety circuito rectificador rectifier circuit
teindugy ndusÿipo rectificador monofásica single phase rectifier
ndusyjoja impedancia impedance
ndusyjojaguigua ëreko cálculo de la impedancia impedance calculating
ndusyjoja tapetyta impedancia en circuitos impedance in electrical
ñyrÿivame eléctricos circuits
ndusyjojagua särekopo medidor de impedancia impedance meter

- 221 -
nduty

ndusyjoja pugy impedancia acústica acoustic impedance


ndutavyë heterodinaje heterodine
ndutavyë ronga proceso heterodinaje heterodine process
ndutavyë mokoï ndyry heterodinaje entre dos heterodine between two
apytepe componentes componets
mdutavyëgua japoiko efecto de heterodinaje heterodine effect
koi´ä ndutavyë heterodinaje doble double heterodine
nduty espectro spectrum
rÿikarugy nduty espectro electromagnético electromagnetic spectrum
ndy chakatuguigua nduty espectro de la luz visible spectrum of visible light
äsaipoñyryiva nduty espectro radioeléctrico radio spectrum
nohekasÿigua nduty espectro de emisión emission spectrum
ndutysÿi espectral spectral
ndutysÿi sÿi linea espectral spectral line
ndutysÿi mbuaisÿi descomposición espectral spectral decomposition
ndutysÿi muangy modelo espectral spectral model
ndutysÿi esäkua´a análisis espectral spectral analysis
nduundu onda hertz hertz wave
nduundugua jojajoja ecuación de onda hertz hertz wave equation
nduundugua rahape guía de ondas hertz hertz waveguide
ryïnduä nduundu onda hertz electromagnética hertz electromagnetic wave
ndunduguigua nduvä frecuencia de la onda hertz frequency of the hertz wave
nduvä frecuencia frequency
añote nduvä frecuencia absoluta absolute frequency
papasygy nduvä frecuencia estadística statistical frequency
pugui nduvä frecuencia del sonido sound frequency
nduvägua me´enguesÿi distribución de frecuencia frequency distribution
nduvä ndurekova nn frecuencia modulada nn fm nn
nn rovaeserÿigua rekoty sistema de transmisión fm fm transmission system
nduvä ndurekovagua transmisor de frecuencia fm transmitter
rovaesepo modulada
nduvä ndurekovaguigua ventajas de la frecuencia advantages of frequency
me´enonde modulada modulation
nduvä ndurekovagua nduta ondas de frecuencia frequency modulation waves
modulada
nduvägua sëykepo divisor de frecuencia frequency divider
nduvägy cíclica cyclic
apeanga nduvägy forma cíclica cyclical form
nduvägy heterä estructura cíclica cyclic structure
jevyputa nduvägy ecos cíclicos cyclic echoes
arayma nduvägy historia cíclica cyclical history
nduväpu audiofrecuencia audiofrecuency

- 222 -
nduväsaipo

nduväpugua haipe banda de audiofrecuencia audiofrecuency banda


nduväpuguigua ngate rango de la audiofrecuencia range of the audio
nduväpugua rïvypo atenuador de audiofrecuencia audio attenuator
nduväpugua rÿipo generador de audio generator
audiofrecuencia
nduväsaipo radiofrecuencia rf
nduväsaipogua nduty espectro de radiofrecuencia radio spectrum
nduväsaipogua tapety circuito de radiofrecuencia rf circuit
teandosy nduväsaipo radiofrecuencia medicinal medical rf
nduväsaipogua porürä equipo de radiofrecuencia radio equipment
nduväse frecuencímetro frequencymeter
kuäsÿ nduväse frecuencímetro digital digital frequencymeter
nduväse picndie frecuencímetro con pic frequencymeter with pic
rahapuru nduväse frecuencímetro portátil portable frequencymeter
chïndutagua nduväse frecuencímetro de microwave frequencymeter
microondas
nduvävuate alta frecuencia high frequency
nduvävuategua rÿipo generador de alta frecuencia high frequency generator
nduvävuategua ndu onda de alta frecuencia high frequency wave
nduvävuategua syryïta corrientes de alta frecuencia high frequency current
nduvävuategua moïsüsÿita aplicaciones de alta high frequency
frecuencia applications
nduvävy baja frecuencia low frequency
nduvävygua pyapü´äpo estimulador de baja low-frequency stimulation
frecuencia
ñuasagy ñu nduvävyme campo magnético a baja magnetic field at low
frecuencia frequency
nduvävygua rusundy láser de baja frecuencia low-frequency laser
nduvävygua äsäipo radio de baja frecuencia low frequency radio
nduvy resonar to resound
nduvy pe akäesha resonar la idea echoing the idea
pepuaputagua nduvy resonar de tambores drums resound
ägui nduvy resonar del alma echo of the soul
arantuguare nduvy resonar antiguo echo old
nduvyho resuena resonates
nduvyho che akäme resuena en mi cabeza resonates in my head
nduvyhogua taë metal que resuena metal that resonates
nduvyho che apyskuame resuena en mis oídos resonates in my ears
nduvyho arahome resuena en el tiempo resonates in time
nduvysÿi resonancia resonance

- 223 -
nduvysÿitaë

nduvysÿi ñuasava resonancia magnética magnétic resonance


nduvägy nduvysÿi resonancia cíclica cyclic resonance
nduvysÿi pe haiangame resonancia en el diseño resonance in the design
nduvysÿitaë ferrorresonante ferroresonant
ndyvysÿitaë rekoty sistema ferrorresonante ferroresonant
system
nduvysÿitaë muendapo estabilizador ferrorresonante ferroresonant stabilizer
nduvysÿitaë suÿho tensión ferrorresonante ferroresonant tensión
ndyvysÿitaë rovaryï transformador ferroresonant transformer
ferrorresonante
nduvyva resonante resonant
tapety nduvyva circuito resonante resonant circuit
yepysy ndyvyva cavidad resonante resonant cavity
megua nduvyva caja resonante resonant case
ndusyjoja nduvyva impedancia resonante resonant impedance
ndy luz light
ndyguigua äguandy naturaleza de la luz nature of light
pe ndy nduäkusÿicha la luz como radiación light as radiation
araroyndy año luz light year
kuarahygui ndy luz del sol sunlight
ndy së nduko NDYU diodo emisor de luz led
nduko ndyu diodo led led
puando ndyu lámpara led led lamp
ndysapesÿi ndyu iluminación led led lighting
tarosäta ndyu semáforos led led lights
ndy´ä combustión combustion
ndy´äpygua änge motor de combustión interna internal combustion engine
ngapaÿva ndy´ä combustión incompleta incomplete combustion
sësy yvyporagua ndy´ä combustión humana spontaneous human
espontánea combustion
ndy´äguigua kuagÿta tecnologías de la combustión combustion technologies
ndy´ämbouve pre-combustión pre-combustion
ndy´ämbouvegua puakua cámara de precombustión precombustion chamber
jagapy ndy´ämbouvepe captura en precombustión precombustion capture
ndy´ämbouvegua haianga diseño de precombustión precombustión design
ndy´ämbouvegua etapas de la precombustión stages of precombustion
rapengueta
ndy´y xenón xenon
ndyärä antibiótico antibiotic
ndyi´ä fenómeno phenomenon
ndyi´ä reteko fenómeno físico physical phenomenon
ysupitaguagui ndyi´ä fenómeno de las mareas phenomenon of the tides
avatygua ndyi´ä fenómeno social social phenomenon
gaurutagua ndyi´ä fenómeno de masas mass phenomenon

- 224 -
ndyko

ndyi´äry fenomenología phenomenology


ndykä coincidir match
angata ndykä coincidir imágenes match pictures
pe sakanda ndykä coincidir el espacio match space
tai ndykä coincidir letra match point
myi ndykä coincidir acción match action
ndykatusy fosforescente phosphorescent
ndykatusy ntepo resaltador fosforecente phosphorescent
highlighter
syiy ndykatusy líquido fosforecente phosphorescent liquid
ndykatusy ngy color fosforescente phosphorescent color
ndykatusy pyvy plantilla fosforescente phosphorescent
ndyko opaco/a opaque
rete ndyko cuerpo opaco opaque body
ngy ndyko color opaco opaque color
verasatï ndyko cristal opaco opaque glass
ndyko ndy luz opaca light opaque
ndymbi luminosa bright
ndymbi äse energía luminosa bright energy
ndymbi ndu onda luminosa bright wave
ndymbi ngy color luminoso bright color
ndymbi pueho intensidad luminosa luminous intensity
ndymbi ndutygua espectro luminoso light spectrum
reteguigua ndymbi espectro luminoso de los light spectrum of the
ndutygua cuerpos bodies
ndymbi ndutygua chakatu espectro luminoso visible visible light spectrum
ndymbi ndutygua espectro luminoso no visible light spectrum not visible
chakatuÿva
ndymbi ndutygui ty´äsÿi composición del espectro composition of the light
luminoso spectrum
ndynda alumbrado lighting
avagua ndynda alumbrado público public lighting
ndyndagua vyü gas de alumbrado gas lighting
ndyndagua moindasÿita instalaciones de alumbrado lighting installations
ndynda avagua alumbrado en vías públicas lighting on public roads
guatahatame
ndyña biótico biotic
ndypi piloto pilot
ñoho ndypi piloto automático autopilot
ndypi räporä proyecto piloto pilot project
ndypi chapÿi prueba piloto pilot test
ñany ndypi planta piloto pilot plant
ndypo encendedor-iluminador lighter-illuminator
sëanosygua ndypo encendedor de emergencia emergency switch
ndypo arapy encendedor clásico classic lighter
hupi´äjevykatu ndypo encendedor recargable refillable lighter

- 225 -
Ndyrai
kuarahygua ndypo encendedor solar solar lighter
ndypu´a faro lighthouse
ndypy electrón electron
ndypytagua säkäjere órbita de electrones electron orbit
ndypygui juja giro del electrón electron spin
ndypygua jagapy captura de electrón electron capture
ndypy josorehe por impacto de electrón by electron impact
ndypykusë termoiónica/o termoionic
ndypykusë synga válvula termoiónica termoionic valve
nohekasÿi ndypykusë emisión termioiónica termoionic emission
japoiko ndypykusë efecto termoiónico termoionic effect
ndypykusë jevy´ä conversión termoiónica termoionic conversion
ndypysë haz beam
ndygua ndypysë haz de luz light beam
ryryisü ndypysë haz electrónico electronic beam
yvyguigua ndypysë haz de la tierra beam of the earth
mbytesypa ndypysë haz centrado focused beam
ndypysëta multihaz multibeam
jevypujaesa ndypysëta ecosonda multihaz multibeam echosounder
pupo ndypysëta sonar multihaz multibeam sonar
ndypysëta akyïrü antena multihaz multibeam antenna
ndypysëta rekoty sistema multihaz multibeam system
ndyrai resolución resolution
angagua ndyrai resolución de imagen image resolution
ndyrai sungyrehe resolución por cuadro square resolution
opagy ndyrai resolución general general resolution
suhaisÿigua ndyrai resolución judicial resolution
ndyry componente component
ryryisügua ndyry componente electrónico electronic component
angypovysÿigua ndyry componente de reproducción playback component
kua´aruü ndyry componente software component software
ndyry chïsÿi componente minoritario minority component
ndyrynga hardware hardware
ndyryngagua kua´asä componentes de hardware hardware components
ndyrynga kua´andy programa hardware program hardware
ja´okatu ndyrynga hardware compatible compatible hardware
esäkua´a ndyrynga análisis hardware hardware analysis
ndyryrä mecha wick
syindy jakepa pe aceite impregnado en la oil impregnated in the wick
ndyryrärehe mecha
ndyryrä gueva mecha lenta slow wick
ndyryrä pueva mecha rápida quick wick
ndyryrä muandy hagua mecha para encender cohete wick to ignite rocket
kyäranda
ndysa diáfano diaphanous
ndysa vytu aire diáfano clear air
sakanda ndysa espacio diáfano open space
angacha ndysa diáfano reflejo clear reflection
ndysa vy bajo diáfano under clear

- 226 -
Ndyse

ndysape iluminar illuminate


pe kupe ndysape iluminar el rincón light the corner
sakandata ndysape iluminar espacios illuminate spaces
poi esa ndysapehagua fibra óptica para iluminar fiber optics to illuminate
pe chuandasÿi ndysype iluminar la habitación illuminate the room
ndysapesÿi iluminación lighting
ndysapesÿipy iluminación interna internal lighting
ndysapesÿigua räporä proyecto de iluminación lighting project
ta´angarÿigua ndysapesÿi iluminación fotográfica picture lighting
ndysapesÿigua vynpyreta artefactos de iluminación light fixtures
ndysë radiante radiant
äse ndysë energía radiante radiant energy
kuarahy ndysë sol radiante bright sun
vysyi ndysë suelo radiante radiant floor
ndysë aku calor radiante radiant heat
ndyse luminiscencia luminescence
pu´anduky´ïtagua ndyse luminiscencia de nanotubos nanotube luminescence
pÿtügua ndyse luminiscencia nocturna night luminescence
ÿhaisyndyse quimioluminiscencia chemiluminescence
ändyse bioluminiscencia bioluminescence
ndÿsi huso huso
ndysu reflector reflector
ndysu tesassy telescopio reflector reflector telescope
pyögua ndysu reflector de potencia power reflector
pu´akyïgy ndysu reflector parabólico parabolic reflector
johogy ndysu reflector adaptativo adaptive reflector
ndysuäsey reflectómetro reflectometer
tesagua ndysuäsey reflectómetro óptico optical reflectometer
kuäsÿ ndysuäsey reflectómetro digital reflectometer digital
pumbyrygua ndysuäsey reflectómetro telefónico phone reflectometer
nduväsaipotagua refelectómetro de radio refelectómetro radio
ndysuäsey frecuencias frequencies
ndysute reflectometría reflectometry
pugy ndysute reflectometría acústica acoustic reflectometry
jarapo´ame ndysute reflectometría en el dominio domain reflectometry
ndysutegua kua´ary técnica de reflectometría in reflectometry technique
akäpypo teÿrygua ndysute reflectometria de neutrones polarized neutron
polarizados reflectometry
ndyty ñu campo gravitatorio gravitational field
yvyape´arigua ndyty ñu campo gravitatorio terrestre terrestrial gravitational field
ndyty ñugui pueho intensidad del campo intensity of the gravitational field
gravitatorio
ndysÿi ha ndyty ñu grativación y campo gravitatorio grativation and gravitational field

- 227 -
ngä

ndyty ñu ñyrÿiva campo gravitatorio eléctrico electric gravitational field


nga carácter, rep character, graphic
nga rusu carácter positivo positive character
teï küñe´endygua nga carácter de un lenguaje nature of language
jandagygua nga carácter tipográfico typographical character
avangÿ nga carácter personal personal character
ngahai grafía graphic
ngä itrio yttrium
nga´u modulador-demodulador modulator-demodulator
usb nga´u modem usb usb modem
nga´u povi cable modem modem cable
nga´u ndugapo emulador modem modem emulator
nga´u kua´aruü modem software modem software
ngaëru tren train
rahahogua ngaëru tren de correo mail train
ngaëru hote tren ascendente train up
vevygygua ngaëru tren de aterrizaje landing gear
ndutagua ngaëru tren de ondas train of waves
ngaërumyipo locomotora locomotive
ytïmbogua ngaërumyipo locomotora de vapor steam locomotive
ngaërumyipo motindyi locomotora fantasma ghost train
ngaërumyipo temyi locomotora mecanica mechanic locomotive
yndyhygua ngaërumyipo locomotora diesel diesel locomotive
ngaesy truncar truncate
ngaesy teï papapy truncar un número truncate a number
ngata ngaesyta truncar caracteres truncate characters
ngaesy pe kakua´a truncar el crecimiento truncated the growth
mbo´ety ngaesy truncar carrera career break
ngaho enganche coupling
syrymbutagua ngaho enganche de remolques trailer hitch
ngahogua cavaju caballo de enganche horse hitch
ngahogua rekoty sistema de enganche coupling system
ngaho ha syrymbu enganche y remolque coupling and hitch
ngaho´o desenganche uncoupling
ngaho´ogua roykugua dispositivo térmico de thermal disconnection device
mbaykoha desenganche
ngaho´ogua rökë puerta de desenganche door unlock
joajukoisÿ ha ngaho´o acoplamiento y desenganche coupling and disconnection
ngaho´o pue desenganche rápido quick disconnection
ngaiteoúa seguidamente then
ngaiteoúa oñepÿrüjevy seguidamente se reinicia sólo only then restarts
oñe kÿtï ngaiteoüa pe se corta seguidamente el then the service is cut
mepo servicio

- 228 -
ngapa

ngaiteoúa kenga soñar seguidamente then dreaming


ngaiteoúa oñembuaty se recogen seguidamente then collected
ngangue salva saves
nganguesangape salvapantalla screensaver
ngangueyvy salvatierra earthsaver
mbokasugua ngangue salva de cañón volley of cannon
ngangueteko salvavidas lifesaver
ngaosy estímulo stimulus
ngaosy hepygy estímulo económico economic stimulus
ngaosy äporä plan estímulo stimulus plan
ngaosy ha mbuyturäsÿi estímulo y motivación encouragement and
motivation
ñe´esy ngaosy estímulo literario literary stimulus
ngapa completa/o full
mÿsa ngapa pensión completa full board
täisy ngapa dentición completa full dentition
pytÿvömepo ngapa servidor completo complete server
hai ngapa texto completo full text
ngapo sello stamp
rahygua ngapo sello postal postage stamp
rupytygua ngapo sello de alcance stamp outreach
py´agua ngapo sello del estómago stomach seal
mbotytö ngapo sello hermético tight seal
myirü ngapo sello móvil seal mobile
pyka´ÿ ngapo sello volante wheel seal
ngurägua ngapo sello de caucho rubber stamp
ngapokä sello seco dry seal
imbeängagy ngapo sello discográfico discographic seal
europagua ngapo sello europeo european label
repyme´endy ngapo sello de comercio trading stamp
kuäsÿ ngapo sello digital digital stamp
pya´ägua ngapo sello de confianza trust seal
sakombotygua ngapo sello de seguridad security seal
mba´eño ngapo sello personal personal stamp
ngapo completar complete
ñe´eta ngapo completar palabras complete words
ngaporä ra´amyita ejercicios para completar excercises to complete
pe jandy ngapo completar la tarea complete the task
pe hosÿi ngapo completar la circulación complete the movement
ngapysë edición (film ,etc) edition
ngara particular particular
tynda ngara clase particular tutorial
ngarame hepyraity economía en particular economy in particular
kua´ary ngara técnica particular particular technique
oga ngara casa particular home
ngaranä manganeso manganese
ngaranä type manganeso en la orina manganese in the urine
ngaranä ijayhesÿime manganeso en la nutrición manganese in the nutrition

- 229 -
ngareko

ngaranägua vuta fuentes de manganeso manganeso source


ngaranägua moïngatuta depósitos de manganeso manganese deposits
ngarasÿi completamente completely
ngarasÿi mbotypa completamente cerrado completely
closed
reigua ngarasÿi completamente gratuita completely free
ngarasÿi ndiveipa completamente integrado fully integrated
ngarasÿi kepya completamente integral fully integral
ngareko cuidar, cuidado care
avangÿ ngareko cuidado personal personal care
pireguigua ngareko cuidado de la piel skin care
apearoykugui ngareko cuidado del clima climate care
ärekoguigua ngareko cuidado de la salud health care
ngarekoe cuidadoso careful
ngarekoe op mba´epe cuidadoso en todo careful at all
äporä ngarekoe plan cuidadoso carefully plan
esäkua´a ngarekoe cuidadoso análisis careful analysis
äkapysÿipo ngarekoe inversionista cuidadoso cautious investors
ngarekopu´a escudo shield
ñuasÿigua ngarekopu´a escudo de protección protection shield
tetägua ngarekopu´a escudo nacional national coat of arms
kapugua ngarekopu´a escudo de arma coat of arms
ngarekopu´a onge moneda escudo coin shield
ngarekosÿi cuidadosamente carefully
ngarekosÿi äkäpo planear cuidadosamente to plan carefully
ngarekosÿi ñotyaina cultivando cuidadosamente carefully cultivating
haíkua´ava ngarekosÿi cuidadosamente editada carefully edited
ngarekosÿi potïpo limpiar cuidadosamente to clean carefully
ngarujevy realimentar to re-feed
suä tera ngarujevy amplificar o realimentar to amplifier o feeback
ngarujevy pe nimbo ñyrÿiva realimentar la red eléctrica feeback the power grid
muangu´i ha ngarujevy pe triturar y realimentar la to crush and to re-feed the
mbapomyi máquina machine
ngarujevy teï siri realimentar una señal feeback a signal
ngarujevypo realimentador re-feeder
kuatiagua ngarujevypo realimentador de papel paper re-feeder
ngarujevypo puando ducto realimentador re- feeder duct
syrysegua ngarujevypo realimentador de flujo duct of flow
myaröpo tera ngarujevypo corrector o realimentador corrector or refeeder
ngarujevyrusu realimentación positiva positive feedback
sëndaguive ngarujevyrusu realimentación positiva desde positive feedback from the
la salida output
ngarujevyrusugua raguendai bucle de realimentación positiva positive feedback loop

- 230 -
ngarujevysÿi

ngarujevyrusupy realimentación positiva internal positive feedback


interna
temyí äseguigua realimentación positiva de la positive feedback of
ngarujevyrusu energía mecánica mechanical energy
ngarujevysÿi realimentación feedback
suäpo ngarujevysÿindie amplificador con amplifier with feedback
realimentación
ngarujevysyi syi realimentación negativa negative feedback
akäporä ngarujevysÿi realimentación inteligente intelligent feedback
narujevysÿi syrÿime realimentación en corriente dc feedback
ngarujevysyi realimentación negativa negative feedback
ngarujevysyi tera realimentación negativa o degenerative or negative
pÿrümbuaigy degenerativa feedback
tapety ngarujevysyindie circuito con realimentación circuit with negative feedback
negativa
ngarujevysyigua rekoty sistema de realimentación negative feedback system
negativa
ngarujevysyi konda realimentación negativa local local negative feedback
ngarujevyva syryïpe amplificador realimentado amplifier feeback in current
suäpo en corriente
ngarusÿi alimentación food
ngarusÿigua akänga concepto de alimentación concept of food
ärekokatugua ngarusÿi alimentación saludable healthy eating
ngarusÿi tesaï alimentación sana healt eat
ngarusÿi vai mala alimentación poor diet
ngarusÿiguevi retroalimentación feedback
ngarusÿiguevitagua laja tipos de retroalimentación types of feedback
ngarusÿiguevi syi retroalimentación negativa negative feedback
ngarusÿiguevigua rekoty sistema de retroalimentación feedback system
ngarusÿiguevigua pÿrüpo generador de feedback generator
retroalimentación
ngasy dato data
ngasytagua vype base de datos database
ngasytagua tynda banco de datos database
ngasytagua rongasÿi procesamiento de datos data processing
ngasytagua ñuasÿi protección de datos data protection
ngäsy Argón argon
ngasyhai datagrama datagram
ngasyhai ha´e ngasyta datagrama son datos datagram
mikäpyva encapsulados are encapsulated data

- 231 -
ngate

ngasyhai pytÿvömepo servidor datagrama datagram server


ngasyhaigua akända cabecera de datagrama datagram header
ngasyhaigui anguekue tamaño del datagrama datagram size
ngasytagua kuäsÿ almacenamiento digital de digital data storage
ngatusÿi datos
ngate rango range
papasygy ngate rango estadístico statistic rank
pomyi ngate rango dinámico dynamic range
teï syägua ngate rango de una matriz rank of a matrix
teï oikohogua ngate rango de una función range of a function
ngatu almacena stores
pe kopypa ngatu almacena el contenido stores the contents
o ngatu nde pu almacena tu música stores your music
ne kuatiandata ngatu almacena tus archivos store your files
angata ngatu almacena imágenes store images
ngatuha batería battery
nnatuhañyrÿi batería eléctrica electric battery
mbichikotygua ngatuha batería de cocina cookware
chïötagua ngatuha batería de tests test battery
pytahosÿi pukugua batería de larga duración long battery life
ngatuharÿi
ngatujo´a almacenaje storage
ngatujo´agua rekotyta sistemas de almacenaje storage systems
vy´yvygua ngatujo´a almacenaje subterráneo underground storage
vyngatagua ngatujo´a almacenaje de productos products storage
ngatujo´agua mepo servicio de almacenaje storage service
ngatuko retener retain
ke´epytagua ngatuko retener los ingresos retain incomes
rahakëta ngatuko retener clientes retain customers
pirapire ngatuko retener dinero withholding money
ty ngatuko retener orina retain urine
ngatukosÿi retención retention
avame´ehyitagua retención de impuestos withholding taxes
ngatukosÿi
ngatukosÿigua teango agente de retención retention agent
syiytagua ngatukosÿi retención de líquidos fluid retention
kua´asasÿigua ngatukosÿi retención de información withholding information
ngatuno´o acumular to accumulate
ngatupo almacenar to store
kuatiandata ngatupo almacenar archivos store files
ÿnsavy ngatupo almacenar hidrógeno store hydrogen
y ha ijaytyta ngatupo almacenar agua y alimentos store water and food
tavÿ kopypata ngatupo almacenar contenidos store multimedia content
multimedia
ngaturä preservar to preserve

- 232 -
ngatusÿi

ngatusÿi almacenamiento storage


ngatusüigua mbaykohata dispositivos de storage devices
almacenamiento
ngatusüigua ñoteita unidades de almacenamiento storage units
väräsytagua ngatusÿi almacenamiento de storage of materials
materiales
kasë ngatusüi almacenamiento externo external storage
ngava completo/a complete
tuvyry papaho ngava conteo sanguíneo completo complete blood count
pytÿvömepo ngava servidor completo complete server
hai ngava texto completo full text
rahape ngava guía completa complete guide
ngavë caracteriza characterize
pe asy ngavë caracteriza la enfermedad disease characterizes
py´ävy o ngavëva humildad que lo caracteriza humility that characterizes
teï vyvöpe ngavë caracteriza a un volumen characterizes a volume
pe ronga ngavë caracteriza al proceso characterizes the process
ngejoja proporción proportion
sÿisy ngejoja proporción contínua continuity proportion
ngejoja rusuve proporción mayor larger proportion
ngejojagua mbyru medio de proporción average proportion
ngejojagua jereja compás de proporción compass proportion
ngejojasÿi proporcional proportional
ngejojasÿi mbyru media proporcional half proportional
ra´angasÿi ngrjojasÿi representación proporcional proportional representation
ngejojasÿi kepya sëykegy proporcional integral proportional integral
nks derivativo pid derivative pid
ngejojasÿi rekoty sistema proporcional proporcional system
aipo ngejojasÿi riesgo proporcional proportional hazards
ngejojaty proporcionalidad proportionality
ngejojaty jevy proporcionalidad inversa inverse proportionality
supägy ha ngejojaty porcentaje y proporcionalidad rate and proportionality
hesete ngejojaty proporcionalidad directa direct proportionality
ngejojatygua pyrüypy principio de proporcionalidad principle of proportionality
ngepo inyector injector
ngepo- pyteha rekoty sistema inyector-bomba pump-injector system
yndyhe´agua ngepo inyector de gasolina fuel injector
hu´üsÿgua ngepo inyector de plástico plastic injector
ryryisü ngepo inyector electrónico electrónic injector
ngesÿi fracción fraction
sÿisy ngesÿi fracción contínua continuos fraction

- 233 -
ngoi

ngesÿi pasy fracción decimal decimal fraction


heguigua ngesÿi fracción propia proper fraction
heguigua´ÿ ngesÿi fracción impropia improper fraction
ngetymyi aparato apparatus
asäiapogua ngetymyi aparato de radio radio equipment
pyarygy ngetymyi aparato digestivo digestive system
angyjevypo ngetymyi aparato reproductor reproductive apparatus
ngetymyi ñyrÿiva aparato eléctrico electrical apparatus
ngetymyi vevehova aparato volador flying apparatus
ngoi célula cell
ngoisy célula madre stem cell
ngoiÿ´ä célula eucariota eukaryotic cell
ngoi mbuatynda organización celular cellular organization
ngoiguigua heterä estructura de la célula cell structure
ngoië äsäipo radio celular cellular radio
ngoië äsäipoguigua principio de la radio celular principle of cellular radio
pyrüypy
ngoië äsäipope eikeä acceso a radio celular access to cellular radio
ngoië äsäipogua transmisor de radio celular cellular radio transmitter
rovaesepo
ngoië äsäipogua nimbo red de radio celular cellular radio network
ngorä´ö ronroneo purr
pionga ngarä´ö ronroneo felino feline purr
cheäpota ha ngorä´ö maullidos y ronroneos maull and purrs
ngorä´ögua pu sonido de ronroneo purr sound
ngorä´ö pÿtüjave ronroneo por la noche purr at night
ngovia multiplicar multiply
ngoviagua vyrape tabla de multiplicar multiplication table
ta´angysy ngovia multiplicar gráficamente multiply graphically
ngovia teï ñahairehe multiplicar por una cifra multiply by a figure
äpa papapyta ngovia multiplicar números enteros multiply whole numbers
ngoviagy multiplicativo/a multiplicative
ngoviagy pyrüypy principio multiplicativo multiplicative principle
pyho ngovia inverso multiplicativo multiplicative inverse
äranpendy ngoviagy esquema multiplicativo multiplicative scheme
ngoviagy pongäpo operador multiplicativo multiplicative operator
ngoviaina multiplicando multiplying
ngoviaina ha ngoviapo multiplicando y multiplicador multiplying and multiplier
ngoviaina pe ñemuta multiplicando las ventas increasing sales
ngaëkagy apeangagua multiplicando de forma multiplying geometrically
ngaoviaina geométrica shaped
papapyta ngoviaina multiplicando números multiplying numbers
ngoviapa multiplicado/a multiplied
ngoviapa koirehe multiplicado por dos doubled
sé ngoviapa salida multiplicada output multiplied
jepytaso ngoviapa esfuerzo multiplicado effort increased
meango ngoviapa presupuesto multiplicado budget multiplied

- 234 -
ngoviapo

ngoviapo multiplicador multiplier


japoiko ngoviapo efecto multiplicador multiplier effect
jachagy ngoviapo multiplicador analógico analog multiplier
koiäño ngoviapo multiplicador binario binary multiplier
hepygy ngoviapo multiplicador económico economic multiplier
ngoviaposÿi multiplicación multiplication
äieteta papapygua multiplicación de números multiplication of natural
ngoviaposÿi naturales numbers
apovui ngoviaposÿi multiplicación fácil simple multiplication
ngoviaposÿigua nimbo red de multiplicación multiplication network
saëkasä ngoviaposÿi multiplicación aritmética arithmetic multiplication
ngu goma rubber
hai´ögua ngu goma de borrar eraser rubber
hai´ögua ngu goma elástica elastic rubber
yvyrangugua ngu goma laca shellac
täï´ugua ngu goma de mascar gum
ngu´ä etiqueta label
äguagy ngu´ä etiqueta ecológica ecológical label
ngu´ägua tesÿi traje de etiqueta dress suit
ijaytytagua ngu´ä etiqueta de alimentos food label
ngu´ägua apyäsata normas de etiqueta label rules
ngue parte part
nguegua me´evy pago de parte payment of some
ko ngue esta parte this part
teïha ngue primera parte first part
pohanohagy ngue parte médico medical part
ngue pieza piece
ngue porä buena pieza good piece
kapusugua ngue pieza de artilleria
kuatiatajagua ngue pieza de autos auto parts
mbotakanguegua ngue pieza de batir beat piece
jerekegua ngue pieza de leva piece cam
unguegua ngue pieza de recibo piece of receipt
ta´angy ngue pieza gráfica graphic piece
puroryngue pieza musical musical piece
poräe ngue pieza artística art piece
oïÿa ngue pieza rara rare piece
ngue´ä jae partícula alfa alpha particle
ngue´ä jaegua syi´ändy haz de partículas alfa alpha particle beam
ngue´ä jaegua typekasÿi dispersión de partículas alfa scattering of alpha
particles
ngue´äta jae ha kÿ partículas alfa y beta alpha and beta particles
jae ha kÿrehe ärÿisÿi ionización por partículas alfa ionization by alpha
particles
ngue´ä partícula particle
ä´ñogua ngue´ä partícula elemental elementary particle
ngue´ätagua pua´epo acelerador de partículas particle accelerator
kochasy ndu ngue´ä dualidad onda partícula wave particle duality
m gaurugua ngue´ä partícula de masa m particle of mass m

- 235 -
ngue´ärë

ngue´ärë antipartícula antiparticle


ngue´ä- ngue´ärë aniquilación partícula- particle-antiparticle
mbuasësÿi antipartícula annihilation
ngue´ärë segua gaurundie antipartícula con igual masa antiparticle with equal
mass
ngue´ärë moatypava antipartícula asociada associated antiparticle
syi´ägui ngue´ärë antipartícula del electrón antiparticle of the electron
nguejapava contextura contexture
retegua nguejapava contextura corporal body contexture
reteko nguejapava contextura física body size
nguejapava apuami contextura pequeña small frame
kanguy nguejapava contextura ósea bone contexture
nguejoguaÿ asimétrico asymmetric
atäkuta nguejoguaÿ barras asimétricas asymmetric bars
köijovaita nguejoguaÿ paralélas asimétricas parallel asymmetric
teïta nguejoguaÿ síntesis asimétrica asymmetric synthesis
sirisÿi nguejoguaÿ señalización asimétrica asymmetric signaling
ngueko clavija pin
ngueko jopy apretar la clavija tighten the plug
rë´ä ngueko clavija maestra kingpin
yvyragua ngueko clavija de madera wooden pin
ä´ñogua ngueko clavija elemental elemental pin
nguekoi compuesto (2 o más partes) compound (2 or more parties)
ÿhai nguekoi compuesto químico chemical compound
aingo nguekoi péndulo compuesto compound pendulum
iñarysy nguekoi interés compuesto compound interest
ägua nguekoi compuesto natural natural compound
nguekoijo´a sobrecompuesto on compound
nguekoijo´a pÿrüpo generador sobrecompuesto on compound generator

mby´ÿ rusuëgua sobrecompuesto de cemento solvent cement on compound


nguekoijo´a solvente
nguekoijo´a sü´ÿhy voltaje sobrecompuesto on compound voltage
angypyi nguekoijo´a estado sobrecompuesto on compound state
nguekoijo´a sobrepuesto overlay
gue apagar (abreviado) off (short)
e moisä mbogue apagar el ordenador turn off the computer
yndie gue apagar con agua extinguish with water
gue ha ndy apagar y encender turn off and turn on
teï jehapy gue apagar un incendio extinguish a fire
ta´angapo gue apagar el televisor turn off the tv
nguenda sector sector
nguengu codo jereanga (repite) elbow
itësa nguengu codo común elbow joint
angapesegy nguengu codo geométrico geometry elbow
ijoja nguengu codo perfecto perfect elbow
ñetegua nguengu codo real right elbow
ngueñe´e clave Key

- 236 -
nguepa

araho ngueñe´e jornada clave key day


ara ngueñe´e fecha clave key date
ngueñe´e tembiaso tema clave key issue
ngueñe´e ñe´e palabra clave keyword
nguepa dispuesto, dividida prepared, divided
nguepa porä bien dispuesto willing
nguepa vaí mal dispuesto ill-disposed
ñe´easapome nguepa dispuesto a dialogar willing to talk
pÿtÿvörä nguepa dispuesto a ayudar willing to help
nguepe lote lot
ñe´ehaitagua nguepe lote de libros lot of books
pymyitagua nguepe lote de muebles lot furniture
tïäsetagua nguepe lote de vehículos lot of vehicles
hainguetagua nguepe lote de artículos lot of articles
nguesygy simétrico/a symmetric
ä´ño nguesygy elemento simétrico symmetric element
pojoja nguesygy equilibrio simétrico symmetrical balance
joajujasÿi nguesygy conexión simétrica symmetric connection
nguesygy muaëposÿi construcción simétrica symmetrical construction
nguete dosis dose
aragua nguete dosis diaria daily dose
peaitesÿi nguete dosis exacta exact dosage
iasi nguete dosis letal lethal dose
äysygua nguete dosis de vitamina doses of vitamin
nguka granete granet
itaërahagygua nguka granete de ferrocarril railway granet
ñoho nguka granete automático automatic granet
ngukagua yvyrangu laca de granete lacquer granet
ngukagui rü´ä punta del granete tip granet
ngupu´a neumático tire
ñorumyigui ngupu´a neumático del automóvil car tire
satirigua ngupu´a neumático radial radial tire
ngupu´a puakuaÿva neumático sin cámara tubeless tire
ngupu´a puakuava neumático con cámara tire with chamber
ngupu´a pe neumático plano flat tire
apepu´a ngupu´a pe cilindro neumático plano pneumatic cylinder plane
ngupu´a petagua reparación de neumáticos flat tire repair
muatyrösÿi planos
teï ngupu´a pe rovapo cambiar un neumático plano change a flat tire
catch
ngupu´ako retén catch
rämbu ngupu´a ko retén militar military checkpoint
jeresegui ngupu´ako retén del eje shaft seal
ngupu´akogui syindygua fuga de aceite del retén oil seal leak
ñyho
koi japoiko ngupu´ako retén doble efecto catch double effect
ngupu´amyipo rueda motriz driving wheel
ngupu´amyipo ysongorä rueda motriz para oruga caterpillar wheel driving
ngupu´amyipo ndota rueda motríz principal main wheel

- 237 -
ngy

ngupu´amyipogua disposición de rueda motríz available wheel drive


moindasÿi
sarävygua ngupu´amyipo rueda motríz de perfil bajo low profile wheel
ngupu´asÿi neumático liso flat tire
ngupu´asÿiguigua teoría del neumático liso theory of flat tire
kua´anga
ngupu´asÿigua jopyta presión de neumático liso smooth tire pressure
nondegua ngupu´asÿi neumático liso delantero flat front tire
ngupu´asÿiguigua característica del neumático characteristic flat tire
mandukuagy liso
nguy hule oilskins
ngy color color
vypetyta ngy colores básicos basic colors
nyhyeta ngy colores complementarios complementary colors
ngygua ävyposÿi degradación de color color degradation
ndutygui ngy color del espectro spectrum color
ngy´a contaminante pollutant
ngy´a teango agente contaminante pollutant agent
vyümba ngy´a contaminante gaseoso gaseous pollutant
kirïsÿi ngy´a contaminante silencioso exhaust polluting
ngy´ata pytürygy contaminantes atmosféricos air pollutants
ngy´aju cohesión cohesion
ngy´ajugua mbarepo fuerza de cohesión cohesive force
haígua ngy´aju cohesión textual textual cohesion
ngy´aju ha ngy´asÿi cohesión y coherencia cohesion and coherence
ygui ngy´aju cohesión del agua cohesion of water
ngy´apo contaminar contaminate
pe koveä ngy´apo contaminar el ambiente pollute the environment
pe y ngy´apo contaminar el agua contaminate water
ngy´apoíve contaminar menos pollute less
ngy´apove contaminar más pollute more
ngy´e fósforo phosphorus
ngy´e täenguisuicha fósforo como macromineral phosphorus as macro
ngy´e tuvyme fósforo en la sangre phosphorus in the blood
ngy´egui sajoja ciclo del fósforo phosphorus cycle
ngy´e karusäme fósforo en la dieta phosphorus in the diet
ngy´ÿ acromático achromatic
ndÿsi ngy´ÿ huso acromático achromatic spindle
ngy´ÿ rekoty sistema acromático achromatic system
tesaruke ngy´ÿ anteojo acromático viewing achromatic
tatakopo ngy´ÿ refractor acromático achromatic refractor
ngygua cromático/a chromatic
ngygua avyäsÿi aberración cromática chromatic aberration
ngygua räviömete semitono cromático semitone chromatic

- 238 -
ngykua

ngygua syinreko escala cromática chromatic scale


ngygua jerety círculo cromático chromatic circle
ngykua crominancia chrominance
ngykuagua jopyja ajuste de crominancia chrominance
adjustment
ngykuagua syryha canal de crominancia chrominance channel
ngykuagua rahasyï vector de crominancia chrominance vector
ngykuagua siri señal de crominancia chrominance signal
ngymyi fluido fluid
pysogua ngymyita fluidos elásticos elastic fluids
na newtonianogua ngymyi fluido no newtoniano non-newtonian fluid
ñetegua ngymyi fluido real real fluid
teï ngymyigua myisÿi movimiento de un fluido motion of a fluid
ngyopo calcular,calculadora to calculate, calculator
ngyre por color by color
ngyrehe ha anguekue por color y tamaño by color and size
i ngyrehe por el color by color
ngyrehe poravopata clasificados por color sorted by color
angata ngyrehe imágenes por color color images
ngyse embrague clutch
ngysegua rekoty sistema de embrague clutch system
ngysegui pynho pedal del embrague clutch pedal
temyí ngyse embrague mecánico mechanical clutch
syryndygua ngyse embrague de fricción friction clutch
ngysyinreko gama range
vyngatagua ngysyinreko gama de productos product range
ngysyinreko sanga plancha gama gamma iron
ngysyinreko mokäpo secador gama drier range
rÿitirita ngysyireko rayos gama gamma rays
ngyvä matiz nuance
mgytagua ngyvä matíz de colores color nuance
ngyvä pÿtäsaÿjungy matíz rojiamarillo red yellow tono
ngyvä tera yngy matíz o tinte hue or tint

avañare ngyvä matíz político political hue


ngyve crítica critical
ara ngyve día crítico critical days
jopyta ngyve presión crítico critical pressure
ñeka´e ngyve punto crítico critical point
araroyku ngyve temperatura crítica critical temperature
nimba saturar to saturate
ngyta nimba saturar los colores saturate colors
pe repyme´enda nimba saturar el mercado saturate the market
rekovy nimba evitar saturar avoid saturating
haipe nimba saturar la banda saturate the banda
nimbapa saturado/a saturated
soävi kyvö nimbapa ácido graso saturado saturated fatty acid
sätä ha nimbapa congelado y saturado frozen and saturated

- 239 -
nimbapy

tehyi nimbapa carga saturada saturated load


syryse nimbapaÿ flujo no saturado unsaturated flow
nimbapajo´a sobresaturado/a overcrowded
ytïmbo nimbapajo´a vapor sobresaturado overcrowded steam
repyme´enda nimbapajo´a mercado sobresaturado overcrowded market
vysyi ñai´usy bimbapajo´a suelo arcilloso sobresaturado clay soil overcrowded
väräsy nimbapajo´a material sobresaturado material overcrowded
nimbapy insaturado/a unsaturated
yvyhapy nimbapy hidrocarburo insaturado unsaturated hydrocarbon
juvö nimbapy poliéster insaturado unsaturated polyester
ty´äkoita nimbapy compuestos insaturados unsaturated compounds
yrarÿ nimbapy resina insaturada unsaturated resin
nimbasÿi saturación saturation
äkovegua nimbasÿi saturación de oxígeno oxygen saturation
ngygui nimbasÿi saturación del color color saturation
pugua nimbasÿi saturación de sonido sound saturation
mbua´eÿ nimbasÿi saturación normal normal saturation
nimbo red network
puandygua nimbo red mundial global network
nimbotygua nimbo red de internet internet
network
ñengandy nimbo red informática network
kua´asasÿigua nimbo red de información information network
nimbopua galga gauge
jepysoäsësÿigy nimbopua galga extensiométrica extensiometric gauge
ykegua nimbopua galga auxiliar auxiliary gauge
nimbopuasyi galga fina fine gauge
itaërahagygua nimbopua galga de ferrocarril railway gauge
nimboty internet internet
nimbotygua mepo servicio de internet internet service
nimbotygua ñe´eaty glosario de internet internet glossary
nimbotygua nimbo red de internet internet network
nimbotygua puru uso de internet internet use
nimbuy cesio cesium
nimbuygua uvyky cloruro de cesio cesium chloride
nduäkugy nimbuy cesio radiactivo radioactive cesium
nimbuygua verasatïta cristales de cesio crystals of cesium
nimbuygua nyho fuga de cesio leakage of cesium
nip clic click
ngujagui nip clic del ratón mouse click
kua´aruü nip software clic click software
ararahagui nip clic del reloj click clock
kapupygui nip clic del gatillo click of the trigger
nixi pu´andu tubo nixie nixie tube
no´oaty batería battery
no´oaty ñyrÿiva batería eléctrica electrical battery

- 240 -
no´opo

ñorumyigua no´oaty batería de automóvil car battery


yndygua no´oaty batería de combustible fuel battery
hupi´äjevykatu no´oaty batería recargable rechargeable battery
no´okatuva cargable loadable
no´oaty no´okatuva batería cargable loadable battery
tëavo no´okatuva módulo cargable loadable module
kuatianda no´okatuva archivo cargable loadable file
syrÿityho no´okatuva cargable electrónicamente downloaded electronically
no´opo cargador uploader
äsekogua no´opo cargador de pilas battery charger
pogua no´opo cargador manual manual loader
no´opo nondeva cargador frontal front loader
vytugygua no´opo cargador eólico wind charger
no´oty acumulador accumulator
akugua no´oty acumulador de calor heat accumulator
hyingugua no´oty acumulador de plomo lead accumulator
kuarahygua no´oty acumulador solar solar battery
no´oty ñyrÿiva acumulador eléctrico electricity accumulator
noheka extraer extract
kua´asasÿi noheka extraer información extract information
ngasyta noheka extraer datos extract data
angata noheka extraer imágenes extract pictures
noheka hai extraer texto extract text
nohekatu sacable removable
nohekatuño auto sacable removible car
vypea nohekatu superficie sacable surface removable
karunda nohekatu comedero sacable trough removable
nohekatu ha rahagua portable y sacable portable and removable
noheme´e descuento discount
vindagua noheme´e descuento bancario bank discount
noheme´egua mby´ö cupón de descuento ciscount coupon
noheme´e sï descuento simple simple off
ñemugua noheme´e descuento comercial shopping discount
noheme´epo descontar discounting
noheme´epoÿre sin descontar undiscounted
ñeka´eta noheme´epo descontar puntos discounted items
apome´e noheme´epo descontar salario deduct wages
ararepy noheme´epo descontar del sueldo deduct fr om the salary
noheoka excluir to exclude
noheoka teï arangue excluir una partida exclude heading
noheoka tembiasota excluir temas exclude subjects
noheoka ñe´eta excluir palabras exclude words
noheoka kuatiandañete excluir ciertos archivos exclude certain files
noheokaina excluyendo excluding
noheokaina haíndyta excluyendo registros excluding records
noheokaina pe väräsy excluyendo lo material excluding the material
noheokaina syrymyiho excluyendo tráfico excluding traffic
noheokaina apondyta excluyendo actividades excluding activities

- 241 -
nohepo

nohepo extractor extractor


vytugua nohepo extractor de aire air extractor
tätatïgua nohepo extractor de humo fume extractor
äiete nohepo extractor natural natural extractor
rykuegua nohepo extractor de jugo juice extractor
nohesë emitir sëmbi (repite) to emit
nohesë ta´asä emitir video broadcast video
nohesë siri emitir señal broadcast signal
nohesë aku emitir calor deliver heat
nohesë haisu emitir fallo failure to issue
nohesësÿi emisión sñembisyi (repite) emission
syi´ärëgua nohesësÿi emisión de positrones positron emission
vyügua nohesësÿi emisión de gas gas emission
kuäsÿ nohesësÿi emisión digital digital broadcast
heseteme nohesësÿi emisión en directo live broadcast
nonde delante front
okëguigua okë delante de la puerta front
at the door
teï moisä nonde delante de un ordenador front of a computer
nondegua delantero/a, de adelanto advancement
nondegua ngupu´a neumático delantero front tire
nondegua guapyha asiento delantero front seat
pe nondegua jara coger la delantera take the lead
nondegua syi línea delantera front line
nondehogua tapety circuito de adelanto circuit development
nondeho avance progress
mbarepogua nondeho avance de fuerza force advance
kua´asagy nondeho avance informativo informative advance
nondehogua guatahata vías de avance ways forward
nondeho kuagÿry avance tecnológico technological
advance
apotysÿi nondeho avance empresarial business advance
nondeho ëkuo avance lógico logical step
nondendy luz delantera headlight
nondendy ha nondeho luz delantera y lateral front and side light
nodendygua ndypu´a faro de luz delantera headlight headlight
oïhasÿigua nondendy luz delantera de posición front lamp position
tïäsegui nondendy luz delantera del vehículo vehicle headlight
nondeouto hacia delante forward
tape nondeouto camino hacia delante way forward
pype nondeouto paso hacia delante step forward
ma´e nondeouto mira hacia delante look forward
väsÿi nondeouto inclinación hacia delante tilt forward
nondeva frontal frontal
kangue nondeva hueso frontal frontal bone
tïäsegui nondeva frontal del vehículo front of the vehicle

- 242 -
ntepo

nondegua sëndu lóbulo frontal frontal lobe


nondegua mbotapu choque frontal frontal collision
ntarete armazón framework
yvyragua ntarete armazón de madera wooden framework
ykegua ntarete armazón lateral side frame
ntaretegui muaëposÿi construcción del armazón frame construction
satagua ntarete armazones para lentes frames for glasses
ntepo resaltador highlighter
ny´a lema slogan
angypyigua ny´ata lemas de estado state slogans
ny´a ndota lema principal principal slogan
ny´avype bajo el lema under the slogan
py´ägui ny´a lema del orgullo theme of pride
ny instantáneo/a instant
pÿrüho ny arranque instantáneo instant start
kamby ny leche instantánea instant milk
kuaukaha ny mensajero instantáneo instant messenger
jarapo´ata ny dominios instantáneos instants domain
ny mal bad
pyrünondegy iniciativa initiative
pyrünonde iniciar start
taheterä heteroestructura heterostructures
nya molécula molecule
agua nyata moléculas de agua water molecules
akäpy nya molécula polar polar molecule
adn gua nya molécula de adn dna molecule
koiä nya molécula diatómica diatomic molecule
nyä victorinox victorinox
nyhe lleno full
pe nyhe ha pe nandi lo lleno y lo vacío the full and empty
angatagua nyhe lleno de imágenes full image
añote nyhe lleno absoluto filled all
kua´aÿgua nyhe lleno de misterio full of mystery
nyheharä para completar to complete
nyheharä ämboesÿita instrucciones para completar instructions for completing
pe apoangasÿi nyheharä para completar la formación to complete training
pe tapety nyheharä para completar el circuito to complete the circuit
ra´amyita nyheharä ejercicios para completar excercises to complete
nyhei suficiente enough
nyhei y suficiente agua enough water
nyhei syngo suficiente proteina enough protein
nyhei topehyi sueño suficiente enough sleep
nyhei ndy suficiente luz enough light
nyhejeypa rellenado refilled

- 243 -
nyhengue

nyhejeypagua ykope recipiente de rellenado container refilling


ryrügygua nyhejeypa rellenado de cartucho cartridge refilled
nyhejeypagua rahape guía de rellenado filled guide
mongytagua nyhejeypa rellenado de moldes mold filling
nyhengue relleno landfill
nyhenguegua de relleno landfill of stuffed
ryso nyhengue pollo relleno stuffed chicken
tekosägygua nyhengue relleno sanitario sanitary landfill
nyhenguegua ärä sustancia de relleno substance of landfill
nyhepa llenado filling
ysyigua nyhepa llenado de líquido filling of liquid
nyhepagua rekoty sistema de llenado filling system
nyheparä ämboesÿi instructivo para llenado instructions for filling
nyhepa pue llenado rápido fast filling
nyhepo rellenar to fill
nyheÿ deficiente poor
iriäsä nyheÿ calidad deficiente poor quality
ijaytysÿi nyheÿ alimentación deficiente poor diet
me´evy nyheÿ respuesta deficiente poor response
japota nyheÿ deficiente gestión mismanagement
nyhy complementar to complement
mbapo nyhy complementar trabajo complement work
karusä nyhy complementar dieta diet complement
sakandata nyhy complementar espacios complement spaces
kua´andyta nyhy complementar programas complement programs
nyhye complementario complementary
ngyta nyhye colores complementarios complementary colors
akuachë nyhye ángulo complementario complementary angle
jerengo nyhye arco complementario complementary arc
adn nyhye adn complementario complementary dna
nyhyeta ngy colores complementarios complementary colors
erendy umi nyhyeta ngy identifica los colores ientifies complementary
complementarios colors
yketa nyhyeta ngy colores complementarios adjacent complementary
adyacentes colors

guagÿta nyhyeta ngy colores complementarios similar complementary colors


análogos
nyhyeta ngy särambava colores complementarios divided complementary colors
divididos
nymba completo/a full
mÿsa nymba pensión completa full board
täisy nymba dentición completa full dentition
yvoty nymba flor completa full bloom

- 244 -
nymby

rahape nymba guía completa complete guide


nymby complejo complex
papapy nymby número complejo complex number
edipogua nymby complejo de edipo oedipus complex
japondygua nymby complejo industrial industrial complex
rekoty nymby sistema complejo complex system
nymbysÿi complejidad complexity
nymbysÿi ñengasÿiva complejidad computacional complexity
nymbysÿigua mbo´eä cátedra de complejidad chair of complexity
nymbysÿiguigua kua´anga teoría de la complejidad theory of complexity
nymbysÿi mbuatyndava complejidad organizacional organizational complexity
ña´e tenedor fork
ña´egui puru uso del tenedor use of the fork
ña´e – ñambe tenedor-cuchara fork-spoon
mokö´irä ña´e tenedor para aperitivo fork for appetizers
ña´e ñembi tenedor libre free fork
ñachi hembrilla smallfemale
ñachi ënsypava hembrilla niquelada nickel-plated
räipi ñachindie gancho con hembrilla hook with
pi´ägua ñachi hembrilla de techo ceiling
ñachi mbotypava hembrilla cerrada closed
ñae dañar to damage
pe porürä ñae dañar el equipo damage the equipment
ikatu o ñae puede dañar can damage
pe koveä ñae dañar el ambiente damage the environment
pe mbyru ñae dañar el medio harm the environment
ñehai cifrar, cifra encrypt, figure
ngasyta ñehai cifrar datos encrypt data
kuaukandygua cifrar conversación de encrypted messaging
ñondiveiñe´esÿi ñehai mensajeria conversation
pe kuatianda ñehai cifrar el archivo encrypt file
ngapagy ñehai cifra matemática mathematical figure
ñakyngy húmedo wet
ñambe cuchara spoon
ñambe mbyte media cuchara half spoon
ñambegua chëa pala de cuchara shovel grab
ñambe ype pato cuchara duck spoon
pysokuegua ñambe cuchara de medida measuring spoon
ñambesu cucharón dipper
rykuegua ñambesu cucharón sopero soup spoon
hu´üsÿgua ñambesu cucharón de plástico plastic spoon
yvyragua ñambesu cucharón de madera wooden spoon
arantuguare ñambesu antiguo cucharón old spoon
ñambytesÿi aproximádamente approximately
ñambytesÿi pe mbyte aproximadamente la mitad about half

- 245 -
ñandu´ä

ñambytesÿi 100 avangata aproximádamente 100 approximately 100 people


personas
ñambytesÿi 2 hasya aproximadamente 2 approximately 2 patients
enfermos
popyrejevy ñambytesÿigua reconstrucción de reconstruction of
2 suäsey aproximadamente 2 kms approximately 2 kms
ñandu´ä sentido (olfato,..) sense (smell, ..)
hëtündygui ñandu´ä sentido del olfato sense of smell
pojojagui ñandu´ä sentido del equilibrio sense of balance
ñandu´äpy sentido interior internal sense
umi 5 ñandu´äta los 5 sentidos 5 senses
ñandupo sensor sensor
araroykugua ñandupo sensor de temperatura temperature sensor
myigua ñandupo sensor de movimiento motion sensor
ñandupo jasarÿgy sensor inductivo inductive sensor
ndygua ñandupo sensor de luz light sensor
ñandupÿrü reacción reaction
ñandupÿrü ÿhai reacción química chemical reaction
piregy ñandupÿrü reacción alérgica allergic reaction
ñandupÿrügua rusukue capacidad de reacción response capability
ñandupÿrü kundagypo reacción endotérmica endothermic reaction
ñandupÿrükoin reacción secundaria secondary reaction
ñandupÿrükoin porysyme reacción secundaria a secondary to drug reaction
medicamento
guevihogua ñandypÿrükoin reacción secundaria adversa secondary adverse
reaction
tekoguagui reacciones secundarias de la secondary reactions of the
ñandupÿrükointa personalidad personality
kundagypo ñandupÿrükoin reacción secundaria secondary endothermic
endotérmica reaction
ñandusy sensible sensitive
yvyvagaja ñandusy horizonte sensible sensible horizon
kua´aryty ñandusy conocimiento sensible sensitive knowledge
kua´asasÿi ñandusy información sensible sensitive information
avanga ñandusy persona sensible sensitive person
ñandusÿi sensibilidad sensitivity
ryryisü ñandusÿi sensibilidad electrónica electronic sensitivity
ñandusÿi papasygyme sensibilidad en estadística statistical sensitivity
ñandusÿi ndype sensibilidad a la luz light sensitivity
ñandusÿi ndyärätame sensibilidad a antibióticos sensitivity to antibiotics
ñandy´ÿsÿi lubricación lubrication
ñandy´ÿsÿigua ñeka´eta puntos de lubricación lubrication points
jerehosÿitagua ñandy´ÿsÿi lubricación de rodamientos lubrication of bearings
ängegua ñandy´ÿsÿi lubricación de motor motor lubrication
ñandy´ÿsÿigua rekoty sistema central de lubricación central lubrication system
mbyte

- 246 -
ñare

ñandy´ÿsÿigua mbo´epy estudio de lubricación study of lubrication


ñanipagua andupo sensor final de carrera sensor limit switch
ñanipagua andupo tyha interruptor de sensor final de switch limit switch sensor
carrera
ñapytïtä nudo knot
ñare grasa fat
japondygua ñare grasa industrial industrial grease
ängegua ñare grasa de motor fat motor
ñare tekakarype grasa en heces fat in dregs
retegua ñare grasa corporal body fat
ñarengu grasera,engrasador grease, lubricator
ñarengu ñoho engrasador automático automatic lubricator
ngupu´a ñarengu engrasador neumático pneumatic lubricator
ñarengu taëkuhope engrasador a palanca oiler to leverage
ndyryrägua ñarengu engrasador de mecha wick lubricator
ñavyke hembra female
ñe´easa diálogo dialogue
ñe´easa jerovyasy diálogo religioso religious dialogue
avatygua ñe´easa diálogo social social dialogue
ñetegua ñe´easa diálogo real real dialogue
ñe´easa pyso diálogo extenso extensive dialogue
ñe´easainda radioemisora radio
avatygua ñe´aasainda radioemisora comunitária community radio
mojojandu ñe´easainda sintonizar radioemisora radio tune
kuandygua ñe´easainda radioemisora cultural cultural radio
ñemugua ñe´easainda radioemisora comercial commercial radio
ñe´easÿi radiodifusión broadcasting
kua´ary ñe´easÿime técnica en radiodifusión broadcasting technique
tetägua ñe´easÿi radiosifusión nacional national radiosifusión
pyövygua ñe´easÿi radiodifusión de baja low-power broadcasting
potencia
ñe´easÿigua kuatiasu ley de radiodifusión broadcasting law
ñe´eaty conferencia conference
tetägua ñe´eaty conferencia nacional national conference
puandygua ñe´eaty conferencia mundial world conference
yvynguegua ñe´eaty conferencia regional regional conference
nguetaguigua ñe´eaty conferencia de las partes conference of parties
ñe´ehegui especificar specify
eikenda ñe´ehegui especificar puerto specify port
teï pÿävo ñe´ehegui especificar un proveedor specify a provider
me´erepyta ñe´ehegui especificar costos specify costs
mba´ava ñe´ehegui especificar propiedad specify property
ñe´eheguisÿi especificación specification
ñe´eheguisÿigua lenguaje de especificación language specification
küñe´endy
rongatagua ñe´eheguisÿi especificación de procesos process specification

- 247 -
ñe´eme´e

atyrängagua ñe´eheguisÿi especificación de hardware specification of hardware


koveätagua ñe´eheguisÿi especificaciones ambientales environmental specifications
ñe´embyky compendio compendium
rekahatagua ñe´embyky compendio de buscadores compendium of search
engines
kuatiasutagua ñe´embyky compendio de leyes compendium of legislation
tekosyigua ñe´embyky compendio de ética compendium of ethics
ñe´embyky ngapagy compendio matemático mathematical compendium
ñe´eme´e anuncio advertisement
ñe´eme´e rei anuncio gratis free announcement
avisäsy ñe´eme´e anuncio publicitario advertisement
listing
ñe´eme´e ngava anuncio completo complete advertisement
ñe´e me´e ñembi anuncio libre free advertisement
ñe´eosÿi recomendación recommendation
ñe´eosÿigua ñe´ehai carta de recomendación letter of recommendation
ñe´eosÿigua rekoty sistema de recomendación recommendation system
japory ñe´eosÿiári recomendación sobre el recommendation on the
método method
avatygua ñe´eosÿi recomendación social social recommendation
ñe´epo orden (imperativa) order (mandatory)
posuño ñe´epo orden soberana sovereign order
ñuasÿigua ñe´epo orden de protección protective order
asyrogagua ñe´epo orden hospitalaria hospitable order
mbotytöva ñe´epo orden hermética hermetic order
ñe´erupi por voz, en voz by voice, in voice
ñe´eme´e ñe´erupi anuncio por voz voice announcement
yhosÿi ñe´erupi navegación por voz voice navigation
ñe´erupi sarekova controlado por voz voice control
ñe´erupi ämboesÿita instrucciones por voz voice instructions
ñe´esä término term
ñekarägy ñe´esä término algebraico algebraic term
ñe´esä mbyru término medio half term
chaiposy ñe´esä término probatorio probationary term
ñe´esä epy término valor term value
ñe´esächï minitérmino miniterm
ñe´esächïgua akänga concepto de minitérmino concept of miniterm
vuategua ñe´esächï minitérmino superior top preached miniterm
chuguiñe´egua ñe´esächï predicado minitérmino miniterm predicate
ñe´esächï vyva minitérmino inferior low miniterm
ñe´esango debate debate
ñe´esärusu maxitérmino maximum term
ñe´esärusu ha´e teï ä´ïgua maxitérmino es un término de maximum term is a
ñe´esä suma end sum
ñe´esärusu puandi maxitérmino cero maximum term zero
ñe´esärusu kosÿi maxitérmino resultante maximum term resulting

- 248 -
ñe´esupo

ñe´esärusu ha ñe´esächï maxitérmino y minitérmino maximum term and mini term


ñe´esupo altavoz speaker
ñe´esupotagua po´angapo fabricante de altavoces speakers manufacturer
ñe´esupo pomyi altavoz dinámico dynamic loudspeaker
pavärÿigua ñe´esupo altavoz de plasma plasma speaker
ñe´esupo ñuasagy altavoz magnético magnetic speaker
ñe´etatei acrónimo acronym
jembae ñe´etatei acrónimo recursivo recursive acronym
kua´aÿvagua ñe´etatei acrónimo desconocido unknown acronym
ñengandygua ñe´etatei acrónimos de informática computer acronyms
ñe´etatei kuäsÿ acrónimo digital digital acronym
ñe´etesÿigua de confirmación of confirmation
ñe´etesÿigua chapÿi prueba de confirmación confirmatory test
ñe´etesÿigua ñe´ehai carta de confirmación confirmation letter
ñe´etesÿigua kyävasa formulario de confirmación confirmation form
ñe´etesÿigua ronga proceso de confirmación confirmation process
ñe´evy joja condicional perfecto conditional perfect
ñe´evÿgua de voz voice
ñe´evÿgua pungyso sintetizador de voz speech synthesizer
ñe´evÿgua sirita canales de voz voice channels
ñe´evÿgua tapu buzón de voz voicemail
ñe´evÿgua sëmbisÿi emisión de voz voice broadcast
ñeasai transmisión (radio) transmission (radio)
ñeasai nimbotyrehe transmisión de radio por internet radio transmission
internet
ñeasaigua pyrüypy principios básicos de basic principles of radio
vypetyta transmisión por radio transmission
ñeasai rei transmisión por radio gratis free radio transmission
sirigua ñeasai transmisión por radio de transmission signals by radio
señales
ñehai cifrar, cifra to figure, figure
ngasyta ñehai cifrar datos encrypt data
kuaukandygua cifrar conversación de encrypted messaging
ñondiveiñe´esÿi ñehai mensajeria
pe kuatianda ñehai cifrar el archivo encrypted messaging
ngapagy ñehai cifra matemática encrypt mathematical figure
ñehekasÿi desbordamiento overflow
ysysutagua ñehekasÿi desbordamiento de ríos overflowing of rivers
köäpygua ñehekasÿi desbordamiento de búfer buffer overflow
ykuandugua ñehekasÿi desbordamiento de lago lake overflow
tapevygua ñehekasÿi desbordamiento de cañada creek overflow
ñejo´a doblaje dubbing

- 249 -
ñeka´e

ñejo´agua ñembo´esy curso de doblaje dubbing course


angamyigua ñejo´a doblaje de anime anime dubbing
ñejo´agua mbo´ehao escuela de doblaje school of dubbing
ñejo´agua mbo´endata estudios de doblaje dubbing studios
ñe´eta ha koi´apo voces y doblaje voices and dubbing
ñeka´e ka´epe punto a punto point to point
ñeka´e ka´epe nimbo red punto a punto point to point network
ñeka´e ka´epe rapehota rutas punto a punto point to point routes
ñeka´e ka´epe sareko control punto a punto point to point control
ñeka´e ka´epe saranda protocolo punto a punto point to point protocol
ñeka´e punto point
usätäpasÿigua ñeka´e punto de congelación freezing point
ñekata´e multipunto multipoint
ñeka´e äsy punto crítico critical point
atogua ñeka´e punto cardinal cardinal point
ñeka´ehü punto negro black spot
ñeka´ehügui andyty síndrome del punto negro black spot syndrome
ñeka´ehü angachava punto negro reflejado black dot reflected
syrymyihogui ñeka´ehü punto negro del tráfico traffic black spot
ñeka´ehü mbyte punto negro central central black dot
ñeka´ëmbo retícula graticule
ñeka´ëmbo ty´äsy retícula compositiva compositional grid
jandagygua ñeka´ëmbo retícula tipográfica typesetting grid
japondygua ñeka´ëmbo retícula industrial industrial grid
ñeka´ëmbo ha sungysy retícula y cuadrícula graticule and grid
ñeka´eme a punto to point
jipi ñeka´eme siempre a punto always on the verge
opagua ñeka´eme todo a punto all set tuning
moïvy ñeka´eme puesta a punto tuning
mbuapugua ñeka´eme a punto de estallar about to explode
ñeka´erotï punto blanco whitepoint
ñeka´erotï guigua mba´asy enfermedad del punto blanco disease of the white point
ñeka´erotïgua rahape guía de punto blanco whitepoint guide
tesapygua ñeka´erotï punto blanco dentro del ojo point blank in the eye
ñeka´erotï ha hü jetopa encontrar el punto blanco y el find the black and white point
negro
ñeka´evy bajo punto low point
ñemba etcétera (y lo demás) etc. (and others)
ñembi libre free
epy´ö ñembi renta libre free rent
ypakyta ñembi bienes libre goods free
ñembi´a caída libre free fall
pota ñembi manos libre hands free
ñembigua discrecional discretionary
ñembigua pytanda parada discrecional discretionary stopping

- 250 -
ñembisy

ñembigua mepo servicio discrecional discretionary service


ñembigua poru uso discrecional discretionary use
ñembigua japota gestión discrecional discretionary management
ñembiho libremente freely
epuru ñembiho úsalo libremente use it freely
akämyi ñembiho pensar libremente think freely
pürukatu ñembiho disponible libremente en freely available on the internet
nimbotyme internet
ñe´eäpo ñembiho opinar libremente freely opinions
ñembisy libertad freedom
repyme´endygua ñembisy libertad de comercio free trade
ñe´evy ñembisy libertad condicional freedom probation
äsagua ñembisy libertad de conciencia freedom of conscience
äguagui ñembisy libertad del espíritu freedom of the spirit
ñemboasa canje exchange
ñembuso desperfecto damage
bytegua ñembuso desperfecto nuclear nuclear damage
temyí mbuai desperfecto mecánico mechanical damage
pe angapy mbuai desperfecto en la imagen damage in the image
ñengagua mbuai desperfecto de computador computer malfunction
ñembytesÿi mediante through
ñenimbo ñembytesÿi mediante chateo by chat
teï akäpytügua kuäsÿipo mediante un scáner cerebral through a brain scan
ñembytesÿi
kua´aryty yvyanga conocimiento mediante knowledge through maps
ñembytesÿirehe mapas
ñe´ehaita puru mediante uso de libros through use of books
ñembytesÿirehe
ñemombyte mediar mediate
ñemombyte yäröme mediar en conflicto mediate conflict
ñe´e ñemombyteÿrë sin mediar palabra without saying a word
andu ñemombyteÿrë sin mediar aviso without notice
teïaravëme ñemombyte mediar en una crisis mediate in a crisis
ñemuguambyte centro comercial shopping
yvynguegua centro comercial regional regional shopping center
ñemuguambyte
tëtägua ñemuguambyte centro comercial nacional national shopping center
ñengandyguigua centro comercial de la computer shopping center
ñemuguambyte informática
syïme ñemuguambyte centro comercial en línea shopping online
ñenga computador/a computer
avangÿ ñenga ae computador personal personal computer
ñengaguigua ngueta partes del computador computer parts
sareko ñengarupi control por computador computer control

- 251 -
ñengandy

ñengaguigua heterä estructura del computador structure of the computer


ñengachi´ï microcomputador microcomputer
teï ñengachi´ïguigua constitución interna de un internal constitution of a
atyangosÿipy microcomputador microcomputer
ñengachi´igua rekoty sistema de microcomputador microcomputer system
japondygua ñengachi´ï microcomputador industrial industrial microcomputer
ñengachi´ïguigua äpy memoria principal del main memory of
ndota microcomputador microcomputer
ñengandy informática/o computing
ñegandyreigua ñembo´esy curso de informática gratis free computer course
ñegandygua akänga concepto de informática concept of computing
ñegandy rekoty sistema informático computing system
ñegandy teiäsyta delitos informáticos crime computing
ñengapa informatizado computerized
yvyanga ñengapa mapa informatizado computerized map
rekoty ñengapa sistema informatizado computerized system
ta´ansÿi haianga ñengapa diseño gráfico informatizado computer graphic design
eikeä ñengapa acceso informatizado computerized access
ñengapachi´ï microcomputarizado micro computerized
esäkua´a ñengapachi´ï análisis microcomputarizado micro computerized analysis
porürä ñengapachi´ï equipo microcomputarizado micro computerized team
ñengapachi´ï sareko control microcomputarizado micro computerized control
mbaykoha ñengapachi´ï dispositivo micro computerized device
microcomputarizado
ñenimbo chatear chat
ñenimborei chatear gratis free chat
ñenimbo syime chatear en línea chat online
ñenimbogua kotyndo sala de chatear chat room
mitä´itarä ñenimbo chateo para niños chat for kids
ñenra micrófono microphone
oikosÿita ñenra micrófono multifuncional multifunctional microphone
ñenra itaënimboÿva micrófono inalámbrico wireless microphone
rahandagyoto ñenra micrófono direccional directional microphone
ñenra pe´a micrófono abierto open mic
ñenrarë anti-micrófono anti-microphone
ñepapaha alfanumérico alphanumeric
ñepapaha jyöty teclado alfanumérico alphanumeric keyboard
ñepapaha pytare indice alfanumérico alphanumeric index
ñepapaha amboty código alfanumérico alphanumeric code
ñepapaha sareko control alfanumérico alphanumeric control
ñepypo generar to generate

- 252 -
ñepyrüpo

men´engyta ñepypo generar negocios generate business


ndu ñepypo generar ondas generate waves
pyö ñepypo generar potencia generate power
kuatiandagua vuejyvy generar descargas de archivo generate file downloads
ñepypo
ñepypojey regenerar regenerate
pe reko´ä ñepypojey regenerar la vida regenerate life
tajygueta ñepypojey regenerar músculos regenerating muscles
sajo´ata ñepypojey regenerar tejidos regenerating tissue
pe anga ñepypojey regenerar la imágen regenerate image
ñepyposÿi regeneración regeneration
rapejy rekotygui ñepyposÿi regeneración del sistema regeneration of the nervous
nervioso system
ngoigua ñepyposÿi regeneración celular cell regeneration
avapokue ñepyposÿi regeneración artificial artificial regeneration
ypypoägua ñepyposÿi regeneración de órgano organ regeneration
ñepÿrümbouve previa/o preview
randurä ñepÿrümbouve cuestión previa previous question
kua´aryty ñepÿrümbouve conocimiento previo prior knowledge
andu ñepÿrümbouveÿre sin previo aviso without notice
ñepÿrümbouve hai´andu informe previo preliminary report
ñepyrüpo inicializador initializer
roäsätagua ñepyrüpo inicializador de objetos objects initializer
ä´ño ñepyrüpo elemento inicializador element initializer
mbaykoha ñepyrüpo dispositivo inicializador device initializer
myiÿgy ñepyrüpo inicializador estático static initializer
ñepyrupopy generación generation
ñepyrupopy sësy generación espontánea spontaneous generation
ñe´esy ñepyrupopy generación literaria literary generation
ñepyrupopy ñembi generación libre free generation
rÿigua ñepyrupopy generación de electricidad electricity generation
ñete cierta/o verdad some or truth
ñeterehe por cierto by the way
ñete renda cierto lugar certain place
ñete mbyry cierta distancia some distance
ñete araroÿ cierta edad some age
ñeterä teorema theorem
ptägua ñeterä teorema de pitágoras pythagorean theorem
ñeterä javy teorema equivocado wrong theorem
jepysosÿigua ñeterä teorema de extensión extension theorem
teï ñeterägua akäpuä desarrollo de un teoreoma development of a teorem
ñeteva efectivo/a cash
pako ñeteva bloqueo efectivo effective blockade
epy ñetevape valor en efectivo cash value
japota ñeteva gestión efectiva effective management
ietesy ñeteva política efectiva effective policy
pyö ñeteva potencia efectiva effective power

- 253 -
ñeÿsä

ñeÿsä llave key


kendagua ñeÿsä llave de entrada key entry
hasagua ñeÿsä llave de paso key of step
pu´ajopygua ñeÿsä llave de tuerca key of nut
ñeÿsägua jara ama de llaves housekeeper
ñeÿsämboty cerradura lock
mbotagua ñeÿsämboty cerradura de golpe lock shock
ryryisü ñeÿsämboty cerradura electrónica electronic lock
okëgua ñeÿsämboty cerradura de puerta door lock
ñeÿsämboty ñyryiva cerradura eléctrica electric lock
ño servo servo
retemyiño servomecanismo servomechanism
kohaño servofreno servo
ängeño servomotor servomotor
rekotyño servosistema servosystems
ñogu privado/a private
ñoheä exclusiva/o exclusive
ñoheä nda zona exclusiva exclusive zone
me´enguesÿi ñoheä distribución exclusiva exclusive distribution
ñoheä kopypa contenido exclusivo exclusive content
nimborä ñoheä exclusivo para la red unique to the network
ñoho automático/a automatic
ñoho kapu arma automática automatic weapon
meguäko ñoho cajero automático atm
ndypi ñoho piloto automático autopilot
hovaipo ñoho contestador automático answering machine
ñoho tyha interruptor automático automatic breaker
roykugua ñoho tyha interruptor automático térmico thermal circuit breaker
ndajoheguigua ñoho tyha interruptor automático automatic differential breaker
diferencial
pyögua ñoho tyha interruptor automático de power automatic breaker
potencia
opagy ñoho tyha interruptor automático automatic general breaker
general
ñohopo automatizar automate
rongata ñohopo automatizar procesos automate processes
moisüsÿita ñohopo automatizar aplicaciones automate applications
ërekogua togue ñohopo automatizar hojas de cálculo automate spreadsheets
jandyta ñohopo automatizar tareas automate tasks
ñohoposÿi automatización automation
japondygua ñohoposÿi automatización industrial industrial automation
kepya ñohoposÿi automatización integral integrated automation
okëngogua ñohoposÿi automatización de portón gate automation
jundasÿitagua ñohoposÿi automatización de automation of procedures
procedimientos
ñohosy automáticamente automatically

- 254 -
ñoiko

ñohosy moïjoja sincronizar automáticamente automatically synchronize


ñohosy morahandajevy redireccionar redirect automatically
automáticamente
ñohosy mboike insertar automáticamente insert automatically
ñohosy jerebyte rota automáticamente automatically rotates
ñoiko autónomo/a autonomous
ñoiko avatypua comunidad autónoma autonomous region
ñoiko tava ciudad autónoma autonomous city
kua´andy ñoiko universidad autónoma autonomous university
ñoiko mba´apoha trabajador autónomo autonomus worker
ñoikosÿi autonomia autonomy
avatygua ñoikosÿi autonomia social social autonomy
avangÿ ñoikosÿi autonomía personal personal autonomy
angyposÿigua ñoikosÿi autonomia de producción autonomy of production
ñoikosÿi nyrÿiva autonomia eléctrica electrical autonomy
ñombogueva auto apagado auto shutdown
ñondive junto/a/s together
povita ñondive cables juntos wires together
hasategua ñondive juntas de puente deck boards
joa´osÿigua ñondive junta eléctrica de separación separation
nyrÿiva universal joint
vyjeregua ñondive junta universal universal joint
ñondiveiho avanzar juntos move together
ñopuandi cero automático automatic zero
ñopuandigua tuësö bureta de cero automático zero automatic burette
vyvö ñopuandi volúmen cero automático automatic zero volume
ñopuandi jopyja ajuste cero automático automatic zero adjustment
ñopuandi moï puesta a cero automático adjustment
zero automatic
ñoraha testera ends
ñorahagua tyso atril de testera lectern of ends
rämbu ñoraha testera militar military ends
akäpygua akänpa ñoraha testera para cabezada de ends to the pole pitch
polo
ñoraha mbotype tapa testera fold ends
ñorei suelto/a loose
ñorei mbytÿ cabo suelto cape out
ñorei togue hoja suelta sheet loose
iteku ñorei columna suelta drop column
ñorei povi cable suelto loose cable
ñorumyi automóvil automotive
ñosy independiente independent
ñosy pe´agui independiente de eso/esto independent of that / this

- 255 -
ñosyï

oikonda ñosy residencia independiente independent residence


rovakatugua ñosy variable independiente independent variable
ietesy ñosy política independiente independent policy
ñosi innata innate
ñosyï sencillo/a simple
ñosÿi jara´ä enlace sencillo simple link
ñosÿi ha hepyvya sencillo y barato simple and cheap
japory ñosÿi método sencillo simple method
küñe´endy ñosÿi lenguaje sencillo simple language
teiño solo alone
ñotypava cultivado cultivated
kapi´ipe ñotypava césped cultivado grass cultivated
äguarekoty ñotypava ecosistema cultivado ecosystem cultivated
itarasï ñotypava diamante cultivado diamond grown
yvyraty ñotypava bosque cultivado forest cultivated
ñotei unidad unit
myigua ñotei unidad de acción unity of action
arandygua ñotei unidad de tiempo time unit
ongegy ñotei unidad monetaria monetary unit
resarekogua ñotei unidad de vigilancia surveillance unit
ñu campo field
saresägua ñu campo visual visual field
ñu ñyrÿiva campo eléctrico electric field
pÿsëgua ñu campo de tiro shooting range
ñuasagy ñu campo magnético magnetic field
ñuä proteger protect
nimbo itaënimboÿva ñuä proteger red inalámbrica protect your wireless network
pe koveä ñuä proteger el ambiente protecting the environment
pe äguandy ñuä proteger la naturaleza protect nature
pe äntaty ñuä proteger la biodiversidad protect biodiversity
ñua´a revestir to coat
guahesÿi ñua´a revestir importancia take
relevance
pe jerasö ñua´a revestir la pared take the wall
vapë ñua´a revestir muro wall coating
vysyita ñua´a revestir suelos coat soil
ñua´asÿi revestimiento coating
ñua´asÿigua turundo epitelio de revestimiento epithelial lining
ñua´asÿipy revestimiento interior interior coating
vykaigua ñua´asÿi revestimiento cerámico ceramic coating
taïgua ñua´asÿi revestimiento dental dental coating
ñuahapa protectora protective
avaty ñuahapa sociedad protectora protecting society
tymbagua ñuahapa protectora de animales animal welfare
ñuahapa taembe bandeja protectora protective tray
sungape ñuahapa tarjeta protectora card protector
ñuahapo protector protector
sangapegua ñuahapo protector de pantalla screen saver

- 256 -
ñuajara

kuarahygua ñuahapo protector solar sunscreen


ñuahapo guapyha asiento protector seat protector
ñuahapo tesÿi traje protector protective suit
ñuajara dominar to dominate
ñuajara pe küñe´endy dominar el lenguaje to dominate the language
ñuajara pe vypuandy dominar el mundo to dominate the world
ñuajara kuagÿta puahu dominar nuevas tecnologías to dominate new technologies
ñuajara pe aravë dominar la crisis to dominate the crisis
ñuajarasy dominante dominant
ñuajarasy oïhasÿi posición dominante dominant position
haiñe´e ñuajarasy nota dominante dominant note
goyta ñuajarasy genes dominantes dominant genes
japoryndy ñuajarasy metodología dominante dominant methodology
ñuajere envolver wrap
ñuajeregua vyndu arte de envolver art of wrapping
ñuajere teï niasä envolver un regalo gift wrap
eñuajere mitäkambu envolver al bebé wrapping the baby
väräsy ñuajererä material para envolver wrapping material
ñuajerepo envolverla/o wrap
hu´üsÿme ñuajerepo envolverla en plástico wrap in plastic
teï visyime ñuajerepo envolverla en una sábana wrap in a blanket
arajevyme ñuajerepo envolverla en periódico wrap in newspaper
ñuajerepo pua´e envolverlo rápido quick wrap
ñuajeyposÿi recubrimiento covering
ñyrÿigy ñuajeyposÿi recubrimiento electroestático electroestátic covering
apeatagua ñuajeyposÿi recubrimiento de superficies surface covering
japondygua ñuajeyposÿi recubrimiento industrial industrial covering
vysyigua ñuajeyposÿi recubrimiento de suelo soil covering
ñuajo´aho sobrecubrimiento on coverage
pukugyñuajo´aho sobrecubrimiento longitudinal coverage on longitudinal
pa´ÿ ñuajo´aho sobrecubrimiento finito coverage on finite
jepytagytagua ñuajo´aho sobrecubrimiento de on coverage of organisms
organismos
ñuajo´aho yäkondie sobrecubrimiento con on coverage with glazes
barnices
ñuanga paquete package
pysokuetagua ñuanga paquete de medidas package of measures
myitagua ñuanga paquete de acciones block of shares
niasägua ñuanga paquete de regalo gift package
kua´aruügua ñuanga paquete de software software package
ñuangapa empaquetado packaging
vypo ñuangapa empaquetado minorista retail packaging
väräsytagua ñuangapa empaquetado de materiales packaging materials

- 257 -
ñuäpo

ñuangapa nandipe empaquetado al vacío vacuum packaging


jepysosÿitagua ñuangapa empaquetado de extensiones packaging extensions
ñuangapo empaquetar packaging
ñuangaporä rahape guía para empaquetar packaging guide
ñuangapo rei empaquetar gratis free packaging
ñuangaporä tekyka cartón para empaquetar packaging board
kua´asäta ñuangapo empaquetar componentes packaging components
ñuäpo cobertor cover
kuarahygua ñuäpo cobertor solar solar blanket
itantigua ñuäpo cobertor de aluminio aluminum cover
kengorä ñuäpo cobertor para auto car cover
sa´ÿgua ñuäpo cobertor impermeable waterproof blanket
ñuapyha abrazadera clamp
haï´u ñuapyha sierra abrazadera saw clamp
pysäpegua ñuapyha abrazadera de uña claw clamp
ñosÿi ñuapyha abrazadera sencilla single clamp
sakombotygua ñuapyha abrazadera de seguridad safety clamp
ñuareko guarda (protección) guard (protection)
guatï ñuareko guarda resorte guard spring
ñuahapo ñuareko guarda protector protective custody
imbe ñuareko guarda disco keeps record
piäpi ñuareko guarda manija handle guard
ñuasagy ñu campo magnético magnetic field
yvyape´arigua ñiasagy ñu campo magnético terrestre earth's magnetic field
syhogua rÿi ñuasagy ñu campo magnético de una magnetic field from a straight
corriente rectilínea current
ñuasagy ñuguigua syita líneas del campo magnético magnetic field lines
chakatuta ñuasagy ñu campos magnéticos visibles visible magnetic fields
ñuasagy´ÿ no magnético non-magnetic
te´ä tyraÿva ñuasagy´ÿ acero inoxidable no non-magnetic stainless steel
magnético
ñuasagy´ÿgua kuarahy sol no magnético non-magnetic sun
tata´o ñuasagy´ÿ extintor no magnético non-magnetic extinguisher
ärä ñuasagy´ÿ sustancia no magnética non-magnetic substance
ñuasai cobertura coverage
ñuasako reluctancia reluctance
rovakatugua ñuasako reluctancia variable variable reluctance
ryïja ñuasako reluctancia magnética magnetic reluctance
ñuasakogua änge motor de reluctancia reluctance motor
teï väräsygua ñuasako reluctancia de un material reluctance of a material
ñuasava magnetico/a magnetic
ñuasava ñu campo magnético magnetic field

- 258 -
ñuasÿi

jukaru ñuasava brújula magnética magnetic compass


tapety ñuasava circuito magnético magnetic circuit
jasarÿi ñuasava inducción magnética magnetic induction
ñuasÿi protección protection
ngasytagua ñuasÿi protección de datos data protection
koveägua ñuasÿi protección ambiental environmental protection
kuarahygua ñuasÿi protección solar sun protection
ñuasÿigua mbyte centro de protección protection center
ñuasÿiño autoprotección self protection
ñuasÿiñogua äporä plan de autoprotección self protection plan
ñuasÿiñogua pysokueta medidas de autoprotección measures of self -protection
vatyndy ñuasÿiño autoprotección colectiva collective self protection
ñuasÿiñogua chïö test de autoprotección self protection test
ñuesa manga sleeve
ñy´o eliminar remove
ñy´o kuatianda eliminar archivo delete file
kua´andy ñy´o eliminar programa remove program
ngasyta ñy´o eliminar datos remove data
kendata ñy´o eliminar entradas deleting entries
ñyho fuga leakage
ñyhogua ñeka´e punto de fuga vanishing point
ñyhogua syrÿi corriente de fuga leakage current
jopytagua ñyho fuga de presión drain pressure
vyügua ñyho fuga de gas gas leak
ñyho ñyryiva fuga eléctrica electrical leakage
akäbytegua ñyho fuga de cerebros brain drain
rÿikögua ñyho fuga de condensador drain capacitor
syryïgua ñyho fuga de corriente leakage current
ñyho yvype fuga a tierra leakage to earth
ngasytagua ñyho fuga de datos flight data
ñyrÿigy electrostático/a electrostatic
ñyrÿigy ryihyi carga electroestática electrostatic charge
ariposÿi ñyrÿigy influencia electroestática electrostatic influence
ñyrÿigy rÿi electricidad electroestática electrostatic electricity
ñyrÿigy ÿngy pintura electroestática electrostatic painting
ñyrÿigy ñu campo electrostático electrostatic field
ñyrÿigy ndyi´ä fenómeno electrostático electrostatic phenomena
ñyrÿigy änge motor electrostático electrostatic motor
ñyrÿigy mbogua filtro electrostático electrostatic filter
ñyrÿiho eléctrico/a (mueve) electrical
ñyrÿiho ñorumyi automóvil eléctrico electric car
ñyrÿiho peakoi bicicleta eléctrica electric bicycle
ñyrÿiho koirumyi motocicleta eléctrica electric motorcycle
ñyryiho pytepo aspirador eléctrico electric vacuum cleaner
ñyrÿihosy eléctricamente electrically
ñyrÿihosy hupi´ä cargar eléctricamente electrically charged
ñyrÿihosy oikopÿva eléctricamente activado electrically activated

- 259 -
ñyrÿiva

myi´äpa ñyrÿihosy impulsado eléctricamente electrically driven


ñyrÿihosy pongäpa operado eléctricamente electrically operated
ñyrÿiva eléctrico/a electrical
ñu ñyrÿiva campo eléctrico electric field
nimbo ñyrÿiva red eléctrica electric network
sareko ñyrÿiva control eléctrico electrical control
pÿrüpo ñyrÿiva generador eléctrico electric generator
o katupova que permite allowing
o katupova rovajere que permite sustituir which replace
o katupova raha que permite manejar that can handle
o katupova mbo´ko que permite bloquear which block
o katupova poynge que permite ejecutar that allows you to run
o moïpoa que proporciona that provides
o moïpoa äse que proporciona energía that provides energy
o moïpoa mbarepo que proporciona fuerza that provides strength
o moïpoa ko que proporciona resistencia that provides resistance
o moïpoa eikeä que proporciona acceso that provides access
o rekopyva que contiene that contain
o rekopyva ngasyta que contiene datos containing data
o rekopyva angata que contiene imágenes containing images
o rekopyva rÿihyi que contiene carga eléctrica containing electric charge
o rekopyva pyguasy que contiene internamente containing internally
o´ä causa cause
o´ä japoiko causa efecto cause effect
o´ä asy causa dolor cause pain
o´ä sare´a causa confusión cause confusion
o´ä mbarepo causa fuerza cause strong
o´äpo causar to cause
o´äpo kaipu causar combustión cause combustion
o´äpo soroë causar daño cause harm
o´äpo heserysÿi causar conducción cause driving
o´äpo jasarÿi causar inducción cause induction
o´äposÿin causando causing
o´äposÿin tÿäsöta causando estragos causing devastations
o´äposÿin rovajesÿi causando modificación causing change
o´äposÿi rätyndota causando problemas causing problems
o´äposÿi jopyta causando presión causing pressure
o´äva causada caused
yrehe o´äva causada por agua caused by water
üsätärehe o´äva causada por hielo caused by ice
ymbyrehe o´äva causada por erosión caused by erosion
vyturehe o´äva causada por viento caused by wind
oaju (ou) conectado (on) connected (on)
oaju ne moisäpe conectado a tu ordenador connected to your computer

- 260 -
ogaete

jase oaju contacto conectado contact online


oaju´eï estar conectado be connected
kuaukapogui oaju conectado del mesenger connected to the mesenger
ochësu rombo rhomb
oka´ä ochësu área rombo rhomb area
ochësuguigua kua´anga teoría del rombo rhomb theory
ochësuguigua yväsy diagonal del rombo diagonal of the rhomb
ochësuguigua yke lado del rombo side of the rhomb
ogaete viga repite beam
ogaete hasate puente viga truss bridge
ñaivügui ogaete viga del tejado roof beam
yvyragua ogaete viga de madera wooden beam
itaruzuëgua ogaete viga de hormigón concrete beam
ogaugua doméstico domestic
ogaugua mepo servicio doméstico domestic service
ogaugua tymba animal doméstico pet
ogaugua tapety circuito doméstico home circuit
ogaugua avangÿ personal doméstico domestic personnel
ogaugua mepo servicio doméstico domestic service
ogaugua mepopy servicio doméstico interno internal domestic service
ogaugua mepo kepya servicio doméstico integral integral domestic service
ogaugua mepoguigua régimen del servicio domestic service regime
rahavy doméstico
ogaugua mepogua arësy agencia de servicio domestic service agency
doméstico
oï´o falta lacking
hesete oï´o falta directa direct lack
oï´o ha tangue falta y resto misconduct and other
inattention
tesasÿigua oï´o falta de atención lack of attention
oï´o michi falta poco are close
oï´ÿ ausencia absence
syïjagua oï´ÿ ausencia de continuidad lack of continuity
ongetagua oï´o ausencia de monedas absence of exchange
opasu oï´ÿ ausencia total total absence
kua´atygua oï´ÿ ausencia de inteligencia lack of intelligence
oïa existir to exist
oïarä debe existir must exist
oïapa deja de existir ceases to exist
vytume oïa existir en el aire exist in the air
katu oïa puede existir can exist
oïako existente existing
oïako ndiveho relación existente existing ratio
oïako äntaty biodiversidad existente existing biodiversity
oïako men´engy negocio existente existing business
oïako suÿho tensión existente existing tension
oïhapo posicionar position

- 261 -
oikoa

oïhapo teï togue posicionar una pagina position a page


oïhapo umi ñe´eta posicionar las palabras position words
oïhapo ndasy posicionar sitio site positioning
oïhapo teï apoty posicionar una empresa position a company
oïhasÿi posición position
oïhasÿi poräve mejor posición better position
ryho oïhasÿi posición recta straight position
oïhasÿi ha sakanda posición y espacio recorrido position and space travelled
guatahopava
oïhosÿigua ndyta luces de posición position lamps
oiko´o falla fails
oiko´o temyi falla mecánica mechanical failure
jyägy oiko´o falla geológica geological fault
oiko´o ñyrÿiva falla eléctrica power failure
ryryisü oiko´o falla electrónica electronic failure
oikoa activo/a active
kuatianda oikoa archivo activo active file
tapety oikoa circuito activo active circuit
tekove oikoa vida activa active life
ronga oikoa proceso activo active process
oikoho función function
ngapagy oikoho función matemática mathematical function
ngueñe´e oikoho función clave key role
syryho oikoho función constante constant function
sy´i oikoho función lineal linear function
oikohosÿi funcionamiento operation
akäpytügua oikohosÿi funcionamiento cerebral brain functioning
vygua oikohosÿi funcionamiento básico basic operation
ängeguagui oikohosÿi funcionamiento del motor engine performance
teï kua´andygua oikohosÿi funcionamiento de un operation of a program
programa
oikoina funcionando running
oiko oikoina sigue funcionando continues to operate
oikoina pe 100 % funcionando al 100 % running at 100%
oikoina gueve funcionando lento running slow
oikoina ijapytepe funcionando a pleno operating at full
oikoite útil useful
oikote rä ser útil be useful
kua´asasÿi oikoite información útil useful information
oikoiterei muy útil very helpful
rahape oikoite guía útil useful guide
oikomeraea adaptable adaptable
oikomeraea u enchufe adaptable adapter plug
oikomeraea ndyrai resolución adaptable adaptive resolution
oikomeraea kuagÿ tecnología adaptable adaptive technology
oikomeraea jyöty teclado adaptable adaptive keyboard
oikomeraema adaptado adapted
oikomeraema ra´amyi ejercicio adaptado tailored exercise

- 262 -
oikomyi

ärapendy oikomeraema esquema adaptado adapted scheme


oikomeraema tapety circuito adaptado adapted circuit
oikomeraema porürä equipo adaptado adaptive equipment
oikomyi funciona works
peicha oikomyi teï moisä así funciona un ordenador this is how a computer works
oikomyi vyüme funciona a gas gas works
ñohosy oikomyi funciona automáticamente works automatically
mba´éicha oikomyi pe cómo funciona el how the message
kuaukapo mensajeador run
oikomyika hacer funcionar run
oikomyika pe japota hacer funcionar la gestión operating management
teï eikenda oikomyika hacer funcionar un puerto operate a port
pe poreko oikomyika hacer funcionar el mando run the command
rusuetesy oikomyika hacer funcionar operate correctly
correctamente
oikonda residencia residence
oikondagua pi´ä permiso de residencia
oikonda pytaja residencia permanente permanent residence
arambygua oikonda residencia temporal temporary residence
ñoheä oikonda residencia exclusiva exclusive residence
oikopo funcionar function
oikopo pÿrü empieza a funcionar starts to work
oikopo´o reja deja de funcionar stops working
oikopo japo hace funcionar runs
emboikopo haz funcionar begin function
oikopy residir reside
pyguasy oikopy residir internamente reside internally
oikopy araíve residir menos tiempo reside less time
asureho oikopy residir legalmente reside legally
pype oikopy residir dentro reside in
oikopÿrü activar to activate
pe tapety oikopÿrü activar el circuito trigger circuit
pe jarapo´a oikopÿrü activar el dominio activate domain
amboty oikopÿrü activar código activate code
pe sangape oikopÿrü activar la pantalla activate the screen
oikopÿrü´o desactivar disable
oikopÿrü´o teï vetä desactivar una ventana deactivate a window
teingata mau oikopÿrü´o desactivar copias pirata disable pirate copies
mepota oikopÿrü´o desactivar servicios disable services
pe nandi oikopÿrü´o desactivar el vacio turn off the vacuum
oikopÿrüina activando activating
oikopÿrüina pe hepyraitypo activando el economizador activating the economizer
oikopÿrüina ha oikopÿrü´oina activando y desactivando on and off

- 263 -
oikopyva

oikopÿrüina teï rekoty activando un sistema activating a system


oikopÿrüina pundu activando audio activating audio
oikopyva que reside resident
oikopyva okatëpe que reside en el exterior residing abroad
oikopyva pyguasy que reside internamente house resident
memegua oikopyva que reside habitualmente ordinarily resident
oikopyva teï sarekopope que reside en un controlador residing in a controller
oikopÿva activado/a activated
tapyirä oikopÿva carbón activado activated charcoal
kuati´a oikopÿva papel activado activeted papel
oÿke oikopÿva secuencia activada activated sequence
nyhei oikopÿva proteína activada activated protein
oikorire consecuencia result
oikosÿ ocurrir occur
anga oikosÿ ocurrir ahora occur now
nysy oikosÿ ocurrir instantáneamente occur instantaneously
araitepe oikosÿ ocurrir a tiempo occur in time
ndungasëme oikosÿ ocurrir en desfasaje occur in gap
oikosÿi funcional functional
oikosÿi kua´andysÿi programación funcional functional programming
teiño oikosÿi unidad funcional functional unit
ntaty oikosÿi diversidad funcional functional diversity
iriäsä oikosÿi calidad funcional functional quality
oikovyrä que haya who has
oikovyrä ñyho que haya fuga that has drain
oikovyrä suÿho que haya tensión that has tension
oikovyrä ä´ñota que haya elementos which has elements
oikovyrä vype que haya base which has base
oikoÿ inútil, no funciona useless, not working
oikoÿ kua´aryty conocimiento inútil useless knowledge
oikoÿ kepasÿi invasión inútil useless invasion
oikoÿ ha indugua inútil y peligroso useless and dangerous
ngasy oikoÿ dato inútil useless data
öima listo ready
ñemöima ser listo be ready
öimbama todo listo all ready
jipi öima siempre listo always ready
pe´a öima esta listo be ready
oimeraea cualquier any
oimeraea yhopo cualquier nevegador any nevegator
oimearaea süichä cualquier nivel any level
oimeraea tembiaso cualquier tema any subject
oimearaea äräguy cualquier cosa anything
oimeraea ouva cualquier otro any other
oimearaea ouva kuatianda cualquier otro archivo any other files
oimearaea ouva renda cualquier otro lugar elsewhere

- 264 -
oïta

oimearaea ouva guenda cualquier otro sector any other sector


oimeraea ouva porürä cualquier otro equipo any other equipment
oïndasÿi posicional positional
papamoisÿi oïndasÿi numeración posicional positional numbering
oïndasÿi epy valor posicional positional value
oïndasÿi akäity vértigo posicional positional vertigo
oïndasÿi esäkua´a análisis posicional positional analysis
oïta redundancia redundancy
ngasytagua oïta redundancia de datos data redundancy
nduvägy oïta redundancia cíclica cyclic redundancy
oïta ñengandy redundancia informática computing redundant
oïtagua pyi bit de redundancia bit redundancy
opagyicha por lo general usually
opagyicha vuateta por lo general altas usually highs
opagyicha poka´aytyta por lo general indefensas usually defenseless
opagyicha mbopy por lo general implica usually implies
opagyicha umi ijaytyta por lo general los alimentos usually food
ojarapo adhesivo/a adhesive
pigua ojarapo adhesivo tisular tissue adhesive
ipigua ojarapo adhesivo de fibrina fibrin glue
katuposy ojarapo adhesivo eficaz effective adhesive
piragua ojarapo adhesivo cutáneo skin adhesive
ojaräva determina/n determines
ojaräva pe rainde determina el grado determines the degree
ojaräva pe pyö determina la potencia determines the power
ojaräva pe oka´ä determinan el área determine the area
pe oka´ä ojaräva? determina el área? determines the area?
ojeä consiste is
mba´epe ojeä? en qué consiste? what is ?
mba´epe ojeä pe kua´ndy en qué consiste la sabiduría? what is wisdom?
mba´epe ojeä pe kua´aty? en qué consiste la what is intelligence?
inteligencia?
ñuame ojeä consiste en proteger is to protect
ojeä´ovä se inhiben inhibited
porekägua ojä´ovä se inhiben de votar are inhibited from voting
moisüsÿita ojeä´ovä aplicaciones se inhiben applications are inhibited
ñoipygua ojeä´ovä se inhiben de combatir inhibited to combat
pangota ojeá óvä se inhiben miembros members are inhibited
ojehecharäicha como- por ejemplo as for example circulating
ojehechairäicha pu´aho por ejemplo circula as for example
ojehechairäicha hasamba por ejemplo traspasa such shifts
ojehechairäicha vyra como por ejemplo el ave such as bird
ojehechairäicha pe änge como por ejemplo el motor such as motor
ojembokeva que - se introduce that - is introduced

- 265 -
ojorä

ojembokeva ietesyme se introduce en la política gets into politics


puahusy ojembokeva se introduce nuevamente there are new
ojembokeva teï meguäme que se introduce en una caja it is inserted in a box
ojembokeva ambue tetägui que se introduce desde otro that is introduced from
país another country
ojenduva debido due
ojenduva ronga debido proceso due process
rovasÿime ojenduva debido al cambio due to the change
ojenduva aragy rovasÿipe debido al cambio climático due to climate change
ojenduva jopytape debido a la presión under pressure
ojerovajopava conmutado switched
tyha ojerovajopava interruptor conmutado dial switched
chalaja ojerovajopava modo conmutado switched mode
poreko ojerovajopava mando conmutado dial command
eikeä ojerovajopava acceso conmutado switched access
ojorä determinar to determine
aipota ojorä determinar riesgos identify risks
momÿïsÿi ojorä determinar remoción determine removal
pe epy ojorä determinar el valor determine the value
äräta ojorä determinar sustancias identify substances
ojoräpa determinado/a determined
ojoräpa pu sonido determinado determined sound
arandy ojoräpa tiempo determinado determined time
ojoräpa pytahosÿi duración determinada fixed-term
ojoräpa pavarä materia determinada determined material
oka fuera out
okambegua änge motor fuera de borda outboard motor
oka´äguigua oka fuera del área out of area
rahambyguigua oka fuera del sincronismo out of sync
sarekogua oka fuera de control out of control
oka´ä área area
oka´ä suvyö área cuadrada square area
hosÿigua oka´ä área de circulación traffic area
ñuasÿigua oka´ä área de protección protection area
kongatusÿigua oka´ä área de conservación cnservation area
okapesyi cubierta exterior outer casing
pigua okapesyi cubierta exterior de cuero outer casing of leather
kundagy okapesyi cubierta exterior térmica outer thermal cover
okapesyi sÿi cubierta exterior lisa smooth outer casing
pendupa okapesyi cubierta exterior corrugada corrugated outer casing
okapesyi´ä cubierta superior upper deck
okapesyi´äguigua mboty cierre de la cubierta superior closing the top cover

- 266 -
okatë

pymyiguigua okapesyi´ä cubierta superior del mueble upper deck furniture


okapesyi´ä sï cubierta superior simple top cover simple
te´ägua okapesyi´ä cubierta superior de acero steel top cover
okatë exterior outside
okatë kuaukagy publicidad exterior outdoor advertising
okatë jase contacto exterior external contact
okatë syrynga diagrama exterior external diagram
okatë jopyta presión exterior external pressure
okatëtä exterior (del país) outside (the country)
okatëtä repyme´endy comercio exterior foreign trade
okatëtä ietesy política exterior foreign policy
okatëtä pytasasÿi promoción exterior foreign promotion
okatëtä mepo servicio exterior foreign service
okatuva capaz able
topavygua okatuva capaz de descubrir able to discover
pyra´ägua okatuva capaz de realizar capable of performing
techaukagua okatuva capaz de mostrar able to show
muapy´ägua okatuva capaz de resolver capable of solving
okeäo cortina (puerta) curtain (door)
taëgygua okeäo cortina metálica metal curtain
hu´üsÿgua okeäo cortina plástica plastic curtain
syrygua okeäo cortina corrediza sliding curtain
okëao syi cortina fina thin curtain
okëgy pórtico portico
ñetegua okëgy pórtico real real arcade
tavaguigua okëgy pórtico de la ciudad portico of the city
ävuagua okëgy pórtico de gloria portico of glory
hondaguigua okëgy pórtico de la nave arcade of the nave
okëngo portón gate
arapy okëngo portón clásico classical gate
pojapo okëngo portón artesano craftsman door
taëgua okëngo portón de metal metal gate
okëngoguigua ñohoposÿi automatización del portón gate automation
okësu compuerta sluice gate
kua´arape okësu compuerta lógica logic gate
okësugua synga válvula de compuerta gate valve
okësu kuäsÿ compuerta digital digital gate
okësurä ha´eñosÿi aislamiento para compuerta isolation for gate
okësua aldaba knocker
okësua ha chaëmbu aldaba y falleba knocker and fixed
okërä okësua aldaba para puerta door knocker
okësuagua perïpe ficha de aldaba knocker sheet
jutaëgua okësua aldaba de bronce brass knocker
omoasava que convierte converting
omoasava pe nduäku que convierte la radiación which converts the radiation

- 267 -
omoindava

omoasava pe purühape que convierte al usuario that makes the user


omoasava pe ykatu que convierte el agua potable which converts the water
rekoty omoasava sistema que convierte system that converts
omoindava dispone available
omoindava mboguasu dispone aumentar has increased
omoindava i moisüsÿi dispone su aplicación provides mplementation
omoindava asurepo dispone legalizar provides legal
nimbo ñembigua dispone de red libre available free network
omoindava
omononde presentar to present
omononde teï räporä presentar un proyecto submit a draft
syita omononde presentar líneas present lines
omononde aporäñe´e presentar propuesta submit proposal
omononde iaräta presentar candidatos nominate candidates
oñepyrürÿiva encendido eléctrico electric power
ñorumyiguigua encendido eléctrico del electric automobile ignition
oñepyrürÿiva automóvil
kepya oñepyrürÿiva encendido eléctrico integral integrated electric power
oñepyrürÿivaguigua esquema del encendido diagram of electric power
ärapendy eléctrico
oñepyrürÿivagua tëavo módulo de encendido electric ignition module
eléctrico
oñepyrürÿivaguigua rekoty sistema de encendido electric ignition system
eléctrico
oñua implica implies
aipo oñua implica riesgo involves risk
rovamoïsÿisy oñua implica responsabilidad imply endorsement
seguajoja oñua implica igualdad implies equality
oñua reko sareko implica tener control implies having control
opagy rÿihyi carga general (eléct.) general load (eléct.)
opagy tehyi nguetyva carga general fraccionada general cargo fractional
opagy tehyi teipava carga general unitizada centralized general cargo
opagy tehyisöva carga general suelta general cargo release
opagyrehe por lo general repite usually
opagysÿi generalmente generally
opagysÿi pyame´epava generalmente aceptados generally accepted
opagysÿi ysyi generalmente líquida usually liquid
opagysÿi ñakyngypa generalmente húmedo usually wet
opagysÿi ndamyiÿ generalmente estacionario generally stationary
oparupi por todos lados everywhere
e´ï oparpi estar en todos lados be everywhere
jara´äta oparpi enlaces por todos lados links everywhere
oikomyi oparupi funciona en todos lados works everywhere
oparpigua de todo/s lado/s everything / s side

- 268 -
opasu

oparpigua o´uva vienen de todos lados come from all sides


oparpigua chauräpota expositores de todos lados exhibitors from all sides
oparpigua vuejyvyta descargas de todos lados discharges from all sides
oparpigua my´ä gente de todos lados people from all sides
opasu total total
opasu iriäsä calidad total total quality
opasu syiposÿi liquidación total complete liquidation
opasu pÿtÿvö ayuda total total aid
opasu opagy total general total general
opasupe en total in total
poräsa opasupe en total beneficio in total profit
mbua´asy opasupe en total deterioro in total impairment
sareko opasupe en total control in total control
pÿtü opasupe en total oscuridad in total darkness
opasupo totalizador totalizer
opasupo rekoty sistema totalizador totalizer system
syrysegua opasupo totalizador de flujo flow totalizer
opasupo papaha contador totalizador meter totalizer
opasupo chaukapo indicador totalizador indicator totalizer
opasusy totalmente completely
opasusy kua´aruü ñembi totalmente software libre completely free software
opasusy joja totalmente perfecto absolutely perfect
opasusy hupi´äpa totalmente cargado fully loaded
opasusy pÿtü totalmente oscuro totally dark
opasÿ lubricante lubricant
äiete opasÿ lubricante natural natural lubricant
opasÿ syindy aceite lubricante lubricating oil
opasÿgua perï vusëpa capa fluida de lubricante smooth layer of lubricant
opasÿ povitagua pejurä lubricante para soplado de lubricant blown cables
cables
opasÿi lubricación lubrication
opasÿi mbytepava lubricación centralizada centralized lubrication
ängetagua opasÿi lubricación de motores engine lubrication
opasÿi vui lubricación ligera slight lubrication
opasÿigua embesë exceso de lubricación excess lubrication
opygua soröngy bocina captora horn captor
koi´ä opygua soröngy doble bocina captora double horn captor
vükoigy opygua soröngy bocina captora horn estereorofónical captor
estereorofónica
arangagua opygua soröngy bocina captora moderna modern horn captor
opygua soröngy mbua´eÿ bocina captora normal normal horn captor
orova cambia changes
pe ngarusÿi orova cambia la alimentación changing food
orova pe syrÿigua hoha cambia el sentido de change the direction of flow
corriente
orova umi ä´ñota cambia los elementos changes the elements

- 269 -
osapoko

orova umi ngyta cambia los colores changing colors


osapoko verifican check
osapoko rovasÿita verifican cambios verify changes
osapoko yta verifican aguas check water
osapoko ngasyta verifican datos verified data
osapoko iriäsä verifican calidad quality check
osë se desprende shows
osë ngueto se desprende trozo slice shows
osë tatätï se desprende humo smoke can be seen
osë aku se desprende calor shows heat
osë pe horähope se desprende en el trayecto it follows in the journey
ouarire el siguiente the following
pe ouarire ara el siguiente día the next day
pe ouarire süichä el siguiente nivel the next level
pe ouarire jara´ä el siguiente enlace the following link
pe ouarire porürä el siguiente equipo the following equipment
ounda origen origin
reko´äguigua ounda orígen de la vida origin of life
ounda ha ararovahosÿi orígen y evolución origin and evolution
tymba ounda orígen animal animal sources
ounda ndota orígen principal main origin
oúva siguiente next
oúva akächasy siguiente idea next idea
oúva ndunga siguiente fase next phase
pype oúva siguiente paso next step
oúva sajoja siguiente ciclo next cycle
övai coeficiente coefficient
äkuasy övai coeficiente intelectual intelligence
coefficient
sy´i övai coeficiente lineal linear coefficient
hokupesÿigua övai coeficiente de correlación correlation coefficient
äsÿogua övai coeficiente mental mental factor
ovype depende, depender depend, to depend
ovype pe jopyta depende la presión depends on the pressure
esÿiguigua ovype depende de la valencia depends on the valency
goyguigua ovype depender de los genes dependent on genes
yvyngÿguigua ovype depender del petróleo dependent on oil
oÿke secuencia sequence
oÿkegua esäkua´a análisis de secuencia sequence analysis
oÿke ndota secuencia principal main sequence
ta´angy oÿke secuencia gráfica graphic sequence
pÿrühogua oÿke secuencia de arranque boot sequence
pa final end
mbyäsÿi pa solución final final solution
ñeka´e pa punto final endpoint
jembeu pa versión final final version
ara pa tiempo final final time

- 270 -
pa´ä

pa´ä atorar/obstruir jam / block


pe sënda pa´ä atorar la salida choke out
pa´äite atoramiento torment
kuasëta pa´ä obstruir orificios clog holes
yvyketa pa´ä obstruir rampas block ramps
pa´äsÿi atascamiento binding
okësugua pa´äsÿi atascamiento de compuerta floodgate binding
kuatiañe´etagua pa´äsÿi atascamiento de libros binding books
retätagy pa´äsýi atascamiento diplomático diplomatic deadlock
saresägua pa´äsÿi atascamiento visual visual binding
pa´o suprimir delete
jyho pa´o tecla suprimir delete key
pe tyvösÿi pa´o suprimir la subvención remove the subsidy
mbomyirë pa´o suprimir contraseña remove password
pa´o ngarusÿi ñyrÿiva suprimir alimentación remove power
eléctrica
pa´osÿi supresión deletion
pa´osÿi rusu ha syi supresión positiva y negativa positive and
negative deletion
pa´osÿi vyäköndytame supresión en bacterias removing bacteria
mbapytagua pa´osÿi supresión de empleos job losses
pa´osÿi ngarusÿime supresión en la alimentación suppression in food
pa´ÿvy antimonio antimony
pa´ÿvygua uvuapy tricloruro de antimonio antimony trichloride
pa´ÿvygua hävë`ä óxido de antimonio antimony oxide
pa´ÿvygua vype base de antimonio of antimony
pa´ÿvygua täengui mineral de antimonio antimony mineral
pagua del final the end
pagua pÿrü comienzo del final beginning of the end
pagua ñembe´u relato del final end of story
jasyreragui pagua del final del semestre the end of the semester
pagua ñepÿrü empezar del final start of the final
paha último last
kuagÿgua paha último en tecnología latest technology
pype paha último paso last step
süichä paha último nivel last level
ñe´eme´e paha último anuncio finally posting
paho desvanecer dash
teankyota paho desvanecer esperanzas hopes fade
ndy paho desvanecer la luz dash light
ngyta paho desvanecer colores fade colors
pu paho desvanecer el sonido eliminate the sound
pahopa desvanecido/a dashed
arandy pahopa tiempo desvanecido long dashed
vypuandy pahopa mundo desvanecido vanished world
ÿngy pahopa pintura desvanecida faded paint

- 271 -
pahosÿi

avanga pahopa persona desvanecida person faded


pahosÿi desvanecimiento fading
ñeka´eguigua pahosÿi desvanecimiento del punto vanishing point
asyrogapy pahosÿi rire hospitalizada tras hospitalized after fainting
desvanecimiento
pahosÿigua japoiko efecto de desvanecimiento effect of fading
akäjere ha pahosÿi mareo y desvanecimiento dizziness and fainting
pahosÿirire postdesvanecimiento post -fainting
paisy acrílico/a acrylic
paisy ÿngy pintura acrílica acrylic paint
haianga paisype diseño en acrílico acrylic design
paisygua yrarÿ resina de acrílico acrylic resin
paisy poi fibra acrílica acrylic fiber
paite exacto/a exact
mbyäsÿita paite soluciones exactas exact solutions
paitereima demasiado exacto too exact
mbyte paite centro exacto exact center
araraha paite reloj exacto accurate clock
paitegua total total
paitegua jareko en total tenemos in total there are
pako bloqueo blockade
hesete pako bloqueo directo direct blocking
hepygy pako bloqueo económico economic blocking
arambygua pako bloqueo temporal temporary blockage
ruvyvögua pako bloqueo cardiaco heart block
panda final cambiar p meta final
traduc
tiäguigua panda final del abismo end of the abyss
kavypeguigua panda final del sendero end of the trail
ysysuguigua panda final del río end of river
yvyratyguigua panda final del bosque forest final
papa´e cuantificar quantify
papa´e tera ñemombyte cuantificar o mediar quantify or mediate
pe ymby papa´e cuantificar la erosión quantify erosion
soroë papa´e cuantificar el daño quantify the damage
apea papa´e cuantificar la superficie quantify the surface
papagy numérico numeric
esäkua´a papagy análisis numérico numerical analysis
papagy sareko control numérico numerical control
papagy rekoty sistema numérico number system
papagy ëreko cálculo numérico numerical
accountant
papaha contador counter
papahaguigua oikohota funciones del contador functions of the meter
tapety papaha circuito contador counter circuit
ndajutagua papaha contador de visitas hits counter

- 272 -
papaho

pu´andu papaha tubo contador counter tube


papaha joja número perfecto perfect number
papaha joja joiÿ número perfecto impar odd perfect number
rahahogua papaha joja número perfecto de correo perfect number of mail
papaha joja äpa número perfecto entero perfect number integer
papahasÿi numéricamente numerically
papahasÿi mohendapata ordenados numéricamente sorted numerically
papahasÿi kakua´a crece numéricamente grows numerically
papahasÿi moainga marcar numéricamente dial numerically
papahasÿi sarekopa controlado numéricamente numerically controlled
papaho conteo counting
papahova cuantificado quantified
aipo papahova riesgo cuantificado quantified risk
esäkua papahova análisis cuantificado analysis quantified
ñongatu papahova ahorro cuantificado quantifiable savings
arandy papahova tiempo cuantificado quantified time
papamoi numerar to number
oikoho papamoirä función para numerar according to number
papamoi ñu puahuta numerar nuevos campos number new fields
togueta papamoi numerar hojas number sheets
chïuvu papamoi numerar capítulos many chapters
numbering
papamoisÿi numeración numbering
papamoisÿigua rekoty sistema de numeración numbering system
papamoisÿi pasy numeración decimal decimal numeration
ikegua papamoisÿi numeración auxiliar numbering assistant
myirü papamoisÿi numeración móvil mobile numbers
papasygygua estadístico/a statistical
pape acabo to end
pape hagua para llevar a cabo to perform
aike pape acabo de entrar just enter
äsë pape acabo de salir just leave
asaso pape acabo de ver i just saw
papya acabado finish
papyatarä tajoäi accesorios para acabados finishing accessories
vyrambandagua papya acabado de carpintería carpentry finished
papya vynga producto acabado finished product
papya taëgyva acabado metalizado metallic finished
papyha octava eighth
papyha yvyngue octava región eighth region
pujoja papyha octava rima eighth rhyme
ngapysë papyha octava edición eighth edition
papyha ñepyrupopy octava generación eighth generation
parärä ruido noise
ndiveho siri/parärä relación señal/ruido signal/noise relation

- 273 -
pasë

koveägua parärä ruido ambiental environmental noise


tavandygua parärä ruido urbano urban noise
japondygua parärä ruido industrial industrial noise
pasë extremo/a extreme
rä´ämy pasë deporte extremo extreme sports
pasë aku calor extremo extreme heat
airöka pasë desafío extremo extreme challenge
pasë puahu nuevo extremo new end
pasëgy extremidad limb
pasëgyguigua joembyry longitud de la extremidad length of the limb
vuategua pasëgy extremidad superior upper extremity
vygua pasëgy extremidad inferior lower extremity
ky´angugua pasëgy extremidad residual residual limb
pasuakuä kiloamperio kilo amper
pasuakuä äseyrehe kiloamperio por metro kilo amper per meter
pasuakuägua ranga símbolo de kiloamperio kilo amper symbol
rovaesepa syrÿigua kiloamperio de corriente kiloamper of current
pasuakuä trasmitida transmitted
pasuakuäguigua abreviatura del kiloamperio kiloamper abbreviation
haimbykyty
pasuäsy kilométrico kilo metric
pasuäsy päko atasco kilométrico mileage jam
pasuäsy papaha contador kilométrico kilo metric counter
pasuäsy ñeka´e punto kilométrico kilo metric point
pasuäsy sarä perfil kilométrico kilo metric profile
pasuhakuty kilocaloría kilocalorie
pasuhakutygua ëreko cálculo de kilocaloría calculation of kilocalories
pasuhakutyta aravorehe kilocalorías por hora kilocalories per hour
pe ñe´esä pasuhakuty el término kilocaloría the term kilocalorie
pasuhakuty ngyorehe kilocaloría por gramo kilocalories per gram
pasujopy kilobara kilobara
pasumbate kilovatio kilowatt
pasumbate aravo kilovatio hora kilowatt hour
rÿigua pasumbate kilovatio de electricidad kilowatt of electricity
kuarahygua pasumbate kilovatio solar kilowatt solar
mbarepogua pasumbate kilovatio de fuerza kilowatt of power
pasumbate aravo kilovatio hora kilowatt hour
pasumbate aravoguigua costo del kilovatio hora cost of kilowatt hours
me´erepy
teï pasumbate aravo consumo de un kilovatio hora consumption of one kilowatt
guagua pyte´u hour
rahamoigua pasumbate kilovatio hora de suministro kilowatt hours of supply
aravo
äsegua pasumbate aravo kilovatio hora de energía kilowatt hours of energy
pasungyo kilogramo kilogram
pasungyo poränga kilogramo patrón kilogram standard
pasungyo mbarepo kilogramo fuerza kilogram force
pasungyo gauru kilogramo masa kilogram mass

- 274 -
pasunte

pe pasungyo ha pe syhyity el kilogramo y la tonelada kilogram and a tonne


pasunte libra lbs
pasunte hyi libra peso weight lbs
pasunte pysokue libra medida pounds measured
pasunte tÿrÿsö signo libra sign pounds
mbyjandy pasunte constelación libra constellation pounds
pasupyi kilobit kilobit
pasupyita aravoírehe kilobits por segundo kilobits per second
nyagua pasupyi kilobit molecular molecular kilobit
heserä pasupyi kilobit especial special kilobit
pasupyi kua´asasÿigua unidad de información kilobit kilobit information unit
teiño
pasusajoja kilociclo khz
pasusajoja aravoírehe kilociclo por segundo khz per second
pasusajojaguigua oikoÿä dispositivo pasivo del kilociclo passive khz device
mbaykoha
pasusajojaguigua hasapo convertidor del kilociclo khz converter
sëndagua pasusajoja kilociclo de salida khz output
pasusü´ÿ kilovoltio kilovolt
pasusü´ÿ- akuäta kilovoltio-amperios kilovolt-amperes
teï pasusü´ÿme vygua inferior a un kilovoltio less than one kilovolt
teï pasusü´ÿme segua igual a un kilovoltio equal to one kilovolt
rahamoigua teï pasusü´ÿ un kilovoltio de suministro of a kilovolt supply
pasusü´ÿäkuä kilovoltamperio kilovoltamper
pasusü´ÿäkuä ämyipo kilovoltamperio reactivo kilovoltamper reactive
pasusü´ÿäkuä rovakatugua kilovoltamperio variable variable kilovoltamper
pasusü´ÿäkuägua tehyi carga de kilovoltamperio kilovoltamper load
pasusü´ÿäkuägua puruse demanda de kilovoltamperio kilovoltamperio demand
pasuÿ litro liter
pasuÿguigua ranga símbolo del litro liter symbol
pasuÿguigua repykue precio del litro price per liter
ygua pasuÿ litro de agua liter of water
pasuÿ mbyte medio litro half liter
pasy decimal decimal
pasy rekoty sistema decimal decimal system
pasy papapy número decimal decimal number
pasy ngesÿime decimal a fracción decimal to fraction
äsegy pasy rekoty sistema métrico decimal decimal metric system
pasÿi finalidad purpose
kua´arape pasÿi finalidad lógica logic purpose
yvyngue pasÿi finalidad regional regional purpose
pasÿi po´ava finalidad lucrativa profit-making
mbo´egygua pasÿi finalidad educativa educative purpose
patepasÿi hexadecimal hexadecimal
patepasÿi rekoty sistema hexadecimal hexadecimal system

- 275 -
paty

haíkua´apo patepasÿi editor hexadecimal hex editor


ä´ï patepasÿi suma hexadecimal hexadecimal sum
patepasÿi hasapo convertidor hexadecimal hex converter
patopagua finito/a finite
ñomyigua patopagua autómata finito finite automaton
sakanda patopagua espacio finito finite space
patopagua jejavy diferencia finita finite difference
patopagua o´a causa finita finite reason
paty década decade
paty paha última década last decade
paty kañypa década perdida lost decade
akäräpu´agua paty década de progreso decade of progress
teïha paty primera década first decade
pavachi´isyi neutrino neutrine
pavachi´isyi ryryisü neutrino electrónico electronic neutrine
pavachi´isyi syi´ä electrón neutrino electrón neutrine
kuarahytagua pavachi´isyi neutrinos solares solar neutrines
puëÿta pavachi´ísyindie experimentos con neutrinos neutrine experiments
pavarä materia field
pavarä oikovea materia viva living matter
pavaräguigua mba´avata propiedades de la materia properties of matter
ÿhai pavarä materia química chemical materials
pavaräguigua angypyita estados de la materia states of matter
pavarägua material material
pavarägua ty´äkoi material compuesto composite material
pavarägua kaipo material inflamable flammable material
chakotygua pavarä material de laboratorio laboratory material
pavarägua vype material base base material
pavärÿi plasma plasma
td pavärÿi tv plasma plasma tv
pavärÿigua sangape pantalla de plasma plasma display
tuvygua pavärÿi plasma sanguíneo blood plasma
pavärÿigua angypyi estado de plasma plasma state
pavasÿi meutrón meutrón
paÿgua infinita/o infinite
paÿgua yvy tierra infinita infinite ground
paÿgua sakanda espacio infinito infinite space
paÿgua äsa conciencia infinita infinite consciousness
paÿgua papapy número infinito infinite number
pe plano/a plane
pegua angata imágenes de plano plane image
ñosy pe plano independiente independent level
yvype terreno plano plane ground
apea pe superficie plana plane surface
pe amo en la que in which
pe amo oikovaekue en la que vivió in which he lived
pe amo asë en la que pierde in losing

- 276 -
pe´anga

pe amo o tytyi en la que vibra the vibrating


pe amo ombota en la que golpea in striking
pe hogua en sentido in sense
pe hogua ta´angapava en sentido figurado in a figurative sense
pe hogua süho en sentido contrario to the contrary
pe hogua aravoguarehe en sentido anti-horario counter-clockwise direction
pe hesete hogua en sentido directo in direct connection
pe´a agüere por lo tanto hence
pe´a agüere ha agüere por lo tanto y por tanto so and so
pe´aagüere oï por lo tanto existe therefore there
pe´a agüere omyi por lo tanto se mueve thus moves
pe´a agüere opyta por lo tanto se queda therefore becomes
pe´ando abertura opening
pe´andogua rainde grado de abertura degree of opening
ähochë pe´ando abertura rectangular rectangular aperture
itantigua pe´ando abertura de aluminio aluminum vent
nondegua pe´ando abertura frontal front opening
pe´anga plano plane
tavaguigua pe´anga plano de la ciudad city map
vyïngogua pe´anga plano de metro level meters
jeregua pe´anga plano de entorno plane environment
säkäsä pe´anga plano interactivo interactive map
pe´arä para esto/a propósito for this / about
pe´arä eiko vivir a propósito live on purpose
ñeka´eguigua pe´arä a propósito del punto about the point
pe´arä oijeichirï se estrelló a propósito crash on purpose
yguigua pe´arä a propósito del agua about water
pe´are por eso why
pe´are jey por eso by that
pe´are he´i por eso dice why said
pe´are otytyi por eso vibra therefore vibrates
pe´are ombuaku por eso calienta so hot
pe´arehe por medio de through
pe poravosÿi äieterehe por medio de la selección through natural selection
natural
pe üsätasÿirehe por medio de congelamiento by freezing
pe ngapagytarehe por medio de las through mathematics
matemáticas
pe teï tembiporurehe por medio de una through a tool
herramienta
pe´atä armadura armor
pe´atägua taëgygua puente metálico de armadura metal bridge armor
hasate
taëgygua pe´atä armadura metálica metal skeleton
arabytetagua pe´atä armaduras medievales medieval armor
pe´atä pe armadura plana flat frame
pe´avy cóncavo concave
pesyita pe´avy polígono cóncavo concave polygon

- 277 -
pe´engue

pe´avy ha mbyite cóncavo y convexo concave and convex


angasäpe pe´avy espejo cóncavo concave mirror
veräsi pe´avy vidrio cóncavo hollow glass
pe´engue eslabón link
pe´engue kañypava eslabón perdido missing link
pe´engue paha último eslabón last link
pe´engue kanguyvea eslabón más débil weakest link
pe´engue mbarete eslabón fuerte strong link
pe´enguesÿi eslabonamiento networking
sängogua pe´enguesÿi eslabonamiento de lazo linkage loop
akängagua pe´enguesÿi eslabonamiento conceptual conceptual linkage
angypogy pe´enguesÿi eslabonamiento productivo productive networking
sharätägy pe´enguesÿi eslabonamiento estratégico strategic networking
pe´i cada each
pe´i tapety cada circuito each circuit
pe´i pehengue cada pedazo each piece
pe´i joajunda cada unión each joint
pe´i heterä cada estructura each structure
pe´o desgarrar/desgarro tear
pe´o jokaÿre desgarrar sin romper tear without breaking
pe´o ha ñongatu desgarrar y ahorrar rip and save
pe´o pe mbuaipyky´aÿ desgarrar la pureza rend purity
pe´o teï pehengue desgarrar un pedazo tearing a piece
pe´o desprender release
pe´opa desgarrador heartbreaking
pe´opa kuauka desgarrador mensaje poignant message
pe´opa kanda desgarrador escena heartbreaking scene
haikuesu pe´opa desgarrador documento heartbreaking document
ñembe´u pe´opa desgarrador relato heartbreaking story
pe´u torno around
papagy sarekogua pe´u torno de control numérico numerically controlled turning
temyí pe´u torno mecánico around mechanical
mbapomyi pe´u máquina torno machine around
tuyutï pe´ume cerámica al torno around the ceramic
turnery
pe´unda torneria turnery
pe´unda ñohova torneria automática automatic turnery
itaëgy enguetagua pe´unda torneria de piezas metálicas metal pieces turnery
ndaietesÿigua pe´unda torneria de precisión turnery precision
temyí pe´unda torneria mecánica turnery mechanical
pea ho se ejecuta runs
pea ho teï oikoho se ejecuta una función executing a function
pea ho ñohosÿi se ejecuta automáticamente runs automatically

- 278 -
pea´o

pea ho jipi se ejecuta siempre is always executed


pea ho teiha se ejecuta primero executes first
pea kature por consiguiente therefore
pea´aja durante el cual during which
pea´aja ojemoï´ä durante el cual se instala during which it is installed
pea´aja ovyho durante el cual desciende during which descends
pea aja ojerovaje durante el cual se modifica during which amends
pea´aja pe repyme´enda durante el cual el mercado during which the market
pea´o excepto except
pea´o ko guenda excepto este sector excluding this sector
pea´o pe aku excepto el calor except the heat
pea´o pe mbapomyi excepto la máquina except machinery
pea´o pe ndy excepto la luz except the light
pea´osÿi excepción exception
pea´osÿiguigua guataha vía de la excepción way of exception
myi ha pea´osÿita acciones y excepciones claims and defenses
pea´osÿigua angypyi estado de excepción state of emergency
äiete pea´osÿi excepción natural natural exception
peaja durante during
pe hosÿiaja durante la circulación during movement
pe arandyaja durante ese tiempo during that time
pe josoaja durante el impacto during impact
pe vyhoaja durante el descenso during the fall
peajy manera way
peajy itësa manera común common way
peajy akäporä manera inteligente intelligently
ambue peajygua de otra manera otherwise
ekägua peajy manera definitiva definitive way
peaöigui mediante through
peaöigui angata mediante imágenes through images
peaöigui mbovaita mediante gestos through gestures
peaöigui jopyta mediante presión through pressure
peaöigui teï ronga mediante un proceso through a process
peare debido a ello because it
pearehe debido a eso because of that
pearehe omyi debido a eso se mueve because it moves
pearehe o moïsy debido a eso se establece because it provides
pearehe o jere debido a eso gira because of that tour
pearehe o angypo debido a eso produce because it produces
peärö si fuese if
peärö ñosyïrö si fuese sencillo if simple
peärö ñeteguarire si fuese cierto if true
peärö ñyrÿirire si fuese eléctrico if electric
peärö syirire si fuese negativo if negative
peavi escalpelo o bisturí scalpel

- 279 -
peho

peavi ñyrÿiva bisturí eléctrico electric knife


pu´agua peavi bisturi circular circular scalpel
itarasïgua peavi bisturi de diamante diamond scalpel
rÿitirita ngysyirekogua peavi bisturí de rayos gamma gamma scalpel
pehekopy compartimiento compartment
koveägua pehekopy compartimiento ambiental environmental compartment
pehekopygua puakua cámaras de compartimiento camera compartment
pehekopy mbotytö compartimiento hermético airtight compartment
ngatuhagua pehekopy compartimiento de bateria battery compartment
peho correa belt
hasagasÿigua peho correa de trasmisión transmission belt
heserä peho correa especial special belt
mbovytusÿigua peho correa de ventilación ventilation belt
hasagasÿi pehorehe trasmisión por correa transmission belt
pehy filete fillet
piragua pehy filete de pescado fish filet
kuati´agua pehy filete de papel steak paper
pehy ñyandome filete a la parrilla steak on the grill
bueme´esÿigua pehy filete de exportación exports fillet
buejoguasÿigua pehy importación de filetes import fillets
pëjeka desastre disaster
pemba accidente accident
ñorumyigygua pemba accidente automovilístico car accident
äpytüsyvygua pemba accidente cerebrovascular brain vascular accident
mbapogua pemba accidente laboral industrial accident
bareteasagua pemba accidente de tráfico traffic accident
pendi dorso back
pendi syho dorso recto back straight
kuatiañe´eguigua pendipe al dorso del libro on the back of the book
tïgua pendi dorso nasal nasal dorsum
pendi pysu dorso ancho back width
penga monitor monitor
ñengagua penga monitor de computadora computer monitor
ietesytagua penga monitor de políticas monitor policies
penga syime monitor en línea monitor online
täkagua penga monitor internacional international monitor
pengamoi monitorizar monitor
pengamoi pe raesÿgua monitorizar la presión arterial monitor blood pressure
jopyta
pengamoirä rekoty sistema para monitorizar system to monitor
apt togueta pengamoi monitorizar páginas webs monitor websites

- 280 -
pengapo

mepota pengamoi monitorizar servicios monitoring services


pengamoisÿi monitorización monitoring
syryhogua pengamoisÿi monitorización constante constant monitoring
pengamoisÿi ñembi monitorización libre free monitoring
pengamoisÿigua rekoty sistema de monitorización monitoring system
rongatagua pengamoisÿi monitorización de procesos monitoring processes
pengapo monitorear to monitor
pengapo pe ruvyvögua monitorear el ritmo cardiaco heart rate monitor
jehoju
pengapo pe mbo´esÿi monitorear la educación monitor education
pengapo ha moepy monitorear y evaluar monitor and evaluate
pengapo ngy´aposÿi monitorear contaminación monitor pollution
pengasÿi monitoreo monitoring
chüpe pengasÿi monitoreo fetal fetal monitoring
nimbotagua pengasÿi monitoreo de redes monitoring networks
koveägua pengasÿi monitoreo ambiental environmental monitoring
pundyitagua pengasÿi monitoreo de alarmas alarm monitoring
penguepoi tira strip
pukarä penguepoi tira cómica cartoon
penguepoi ta´angy tira gráfica strip chart
porysygua penguepoi tira de medicamento strip medicine
vytägua penguepoi tiras de tela strips of cloth
penguesÿi parcialmente partially
mohendapa penguesÿi parcialmente ordenado partially ordered
penguesÿi araipa parcialmente nublado partly cloudy
penguesÿi mbuetyro parcialmente estropeado partially damaged
mokua´amyikatu penguesÿi parcialmente configurable partially configurable
pepete ahí mismo right there
pepeterä para ahí mismo hence for the same
pepetegui desde ahí mismo from there it
pepete oreko ahí mismo tiene hence it is
pepete ochauka indica ahí mismo hence, it indicates
peposë paleta palette
peposë ñosÿi paleta sencilla simple palette
peposë pe paleta plana flat palette
ÿndypogua peposë paleta de pintor painter palette
ngytagua peposë paleta de colores color palette
pepuapu tambor drum
pepuapu ñuasagy tambor magnético magnetic drum
pepuapu mbota tambor batiente beating drum
prpuapuguigua megua caja del tambor box drum
pugua pepuapu tambor sonoro sound drum
perere vibrar to vibrate
pererepota hará vibrar will vibrate
pe taty perere vibrar la multitud shake the crowd

- 281 -
perï

oñepÿrü o perere empieza a vibrar begins to vibrate


perere umi säta vibrar las cuerdas vibrating strings
peresÿi vibración vibration
përï oblea repite verasïteï wafer
perï capa cap
pÿtü´äpygua perï capa de ozono ozone cap
ty´ämbyte perï capa interpuesta interposed cap
vypegua perï capa básica basic cap
perï mbyteva capa intermedia intermediate cap
perïpe ficha tab
kua´ary perïpe ficha técnica datasheet
terapyügy perïpe ficha bibliográfica bibliographic record
ryrÿisu perïpe ficha electrónica electronic tab
ñe´eangagy perïpe ficha descriptiva fact sheet
perïpenda fichero file
taëgygua perïpenda fichero metálico metal file
perïpenda chakä fichero virtual virtual file
perïpenda ñengandy fichero informático computer file
perïpenda pyho fichero inverso inverse file
perïtäpyigua ko resistor de capa de carbón resistor layer of coal
perïvy subcapa underlay
ungu papapygua perïvy subcapa de número cuántico underlay of quantum number
jara´ägua perïvy subcapa de enlace underlay link
eikeägua perïvy subcapa de acceso underlay access
teï sajo´agua perïvy subcapa de un tejido a fabric underlay
pesu ancha/o broad
guataha pesu vía ancha broad route
nduho pesu pulso ancho pulse width
ku´api pesu cinto ancho wide belt
haipe pesu banda ancha wideband
kyango pesu calle ancha wide street
haipegua pesu ancho de banda bandwidth
ysysu pesu río ancho river width
pesÿ planar planar graph
ta´ansÿi pesÿ gráfico planar planar differential
rekoty pesÿ sistema planar diferencial planar differential system
ndajoheguigua
kua ´asä pesÿ componente planar planar component
rovanda pesÿ transición planar planar transition
pesyi cubierta cover
pi´äpuku pesyi galeria cubierta cover gallery
kuvate pesyi torre cubierta tower deck
pesyi moha´eñova cubierta aislante insulating cover
ygua pesyi cubierta de agua covered by water
pesÿi nivelación leveling
vyangagy pesÿi nivelación topográfica topographic leveling
yvypeguihua pesÿi nivelación del terreno ground leveling

- 282 -
pesyita

pesÿigua pe´anga plano de nivelación grade level


pesÿigua ñembo´esy curso de nivelación leveling course
pesyita polígono polygon
pÿsëgua pesyita polígono de tiro firing range
apeka pesyita polígono exterior outer polygon
pesyita py polígono interior interior polygon
pesyita pe´avy polígono cóncavo concave polygon
pesyitagua poligonal polygonal
pesyitagua papapy número poligonal polygonal number
pesyitagua pe´a poligonal abierta open polygonal
pesyitagua syi línea poligonal polygonal line
pesyitagua yvyngue región poligonal polygonal region
pesyku guimbarda carpenter brush
pesypo guillame strait carpenter´s brush
peteiño solo repite o ver just
peteiño tïa café sólo just coffee
peteiño syië solo derecho just right
peteiño ño solo sólo only just
peteiño taita solo letras only letters
peupo tornear turning
peupo engueta tornear piezas turning parts
peupo yvyra tornear madera turning wood
peupo itekuta tornear columnas turning columns
peupo apepu´a tornear cilindro turning cylinder
peupoha tornero turner
peupohagua ñembo´esy curso de tornero turner course
peupoha tynguypo tornero fresador lathe milling
peupoha temyí mecánico tornero mechanical turner
peupoha / syäha tornero/matricero turner /
pëvy desliz slip
ava´ägua pëvy desliz humano human slip
avangÿ pëvy desliz personal personal slip
kua´andusÿigy pëvy desliz mediático media slip
jaikoÿ pëvy desliz irregular irregular slip
pevyngo bóveda vault
vynguy pevyngo bóveda celeste sky
nguekä pevyngo bóveda craneal cranial vault
yëgua pevyngo bóveda de aljibe vault tank
ñara pevyngo falsa bóveda false roof
pëÿ salvo except
pëÿpe a salvo safe
pëÿ pe puasy salvo la música except the music
rekokä ha pëÿme seguro y a salvo secure and safe
tesaï ha pëÿ sano y salvo safe
peyngo ventilar ventilate
pi cuero leather
piguigua japondy industria del cuero leather industry
pita ha ouanda cueros y afines leather and allied
pigua jetÿrö curtido de cuero leather tanning

- 283 -
pi´ä

akäpi cuero cabelludo scalp


pi´ä alfiler pin
mendagua pi´ä alfiler de boda wedding pin
chotogua pi´ä alfiler de corbata tie pin
pi´ä ha ju el alfiler y la aguja the pin and needle
räipigua pi´ä alfiler de gancho safety pins
piäsy hormona hormone
piäsÿi esporulación sporulation
piasi rosca thread
piatä broca kuaku´äka broca drill
repite
taërä piatä broca para metal metal drill
piatäguigua oka´ä área de la broca area of the drill
tïaguigua piatä broca del café coffee drill
itarasïgua piatä broca de diamante diamond drill
pïchïpogua incremental increasely
pingui delgada/o thin
sanga pingui plancha delgada thin plate
sangape pingui lámina delgada thin sheet
ava pingui persona delgada thin person
retyma pingui pierna delgada leg thin
pïngyhy ununoctio ununoctio
piö enzima enzyme
piögy enzimática ver si repite enzymatic
pipe lima lime
pipe henduÿva lima sorda deaf lime
akuachëpipeke lima hoya lime pit
akuachëpipesë lima tesa lime tesa
yva pipe fruta lima lime fruit
pireko blindaje shielding
syryhangugua pireko blindaje para carro armor car
heserä pireko blindaje especial special shielding
pireko ñyrÿiva blindaje eléctrico electrical shielding
pirekogua sanga plancha de blindaje plate armor
pirekoi´ä blindaje doble double shield
povi pireko´ändie cable con blindaje doble double-shielded cable
joita pireko´ändie multipar con doble blindaje multípara meter dual shield
sarangu pireko´ändie malla con doble blindaje mesh with double shielding
pirekoi¨ä haingapa blindaje doble sellado double sealed shield
pirekopa blindado/a shielded
pirekopa apohai contrato blindado armored contract
vaha pirekopa transporte blindado armored transport
kengo pirekopa auto blindado armored car
veräsi pirekopa vidrio blindado armored glass
piremboty forro lining
piremboty akäpy forro polar fleece
piremboty mbuavykatu forro desmontable removable lining
kysygua chisö piremboty estuche forro de silicona box lined with silicone

- 284 -
pirérï

haihara piremboty forro para cuaderno lining for notebook


piremoñomboty forro aislante insulation lining
roykugua piremoñomboty forro aislante térmico thermal insulation jacket
puavyngaturä forro aislante para cisterna lining insulation for tank
piremoñomboty
piremoñombotypy forro aislante interior internal insulation lining
teïve piremoñomboty forro aislante adicional additional insulation lining
pirerekongygua pyteko absorbente dermatológico absorbent skin
pirérï membrana membrane
ngoigua pirérï membrana celular cell membrane
ypyhügygua pirërï membrana asfáltica asphalt membrane
pavärÿigy pirërï membrana plasmática plasmatic membrane
pirërï ha vaha membrana y transporte membrane and transport
piriete funda sheath
mbarakarä piriete funda para guitarra guitar case
piriete añetete funda original original sleeve
kysygua piriete funda de silicona silicon case
aramboharä piriete funda para almohada pillow case
pisy´i subida lineal linear rise
repykuetagua pisy´i subida lineal de precios linear rise in prices
apome´epyguigua pisy´i subida lineal del salario linear increase of wages
2 supä´äguigua pisy´i subida lineal del 2% linear increase of 2%
ungyögua pisy´i subida lineal arbitraria arbitrary linear rise
piügua estándar standard
tekogua piügua estándar de vida standard life
piügua pysokueta medidas estándar standard measure
piügua moindasÿi instalación estándar standard installation
piügua´ÿ esäkua´a análisis no estándar nonstandard analysis
pivuate ascender to ascend
apoguaho pivuate ascender laboralmente job promotion
poravöndagua pivuate ascender de categoría upgrade
pivuate pue ascender rápido rapid rise
pivuate gueve ascender lento slow climb
po´ä auxilio help
johegui po´ä auxilio mutuo mutual assistance
jerure po´ä pedir auxilios seek aid
tïäserä po´ä auxilio para vehículo car rescue
teïhata po´ä primeros auxilios first aid
po´anga fabricar produce
yndyhyängua po´anga fabricar biodiesel produce biodiesel
vyngata po´anga fabricar productos produce product
kengota po´anga fabricar autos manufacturing cars
tembiporuta po´anga fabricar herramientas making tools
po´angandy fábrica factory
po´angandygua moaisu marca de fábrica brand
po´angandyhesetegua directo de fábrica factory direct
kengotagua po´angandy fábrica de autos cars factory

- 285 -
po´angapa
ra´ämuetagua po´angandy fábrica de juguetes toy factory
po´angapa fabricado/a manufactured
po´angapa po fabricado a mano hand-made
chakotyme po´angapa fabricado en laboratorio produced in laboratory
kondagua po´angapa fabricado localmente manufactured locally
joapyme po´angapa fabricado en serie manufactured in series
po´angapo fabricante manufacturer
po´angasÿi fabricación manufacturing
po´angasÿigua ronga proceso de fabricación manufacturing process
po´angasÿigua kua´anga teoría de fabricación theory of production
po´angasÿi ha japondygua fabricación y producción manufacturing and industrial
angyposÿi industrial production
sagua po´angasÿi fabricación óptica optical manufacturing
poapyrova octaedro octahedron
poapyrova ngaesypava octaedro truncado truncated octahedron
ta´anga poapyrova figura octaedro figure octahedron
poapyrova mbyjapava octaedro estrellado octahedron star
jaiko poapyrova octaedro regular regular octahedron
poämbi victoria poäsy victoria victory
poaty recoge collects
poaty ñe´esä recoge términos contains terms
poaty suÿho recoge tensión tension records
ojeñoty ha poaty siembra y recoge sowing and collects
ojepoaty umi hü´ëta se coge los resultados then take the results
poatypa recogida collection
ryrutagua poatypa recogida de envases collection containers
poatypa ñohova recogida automática automatic collection
chaukarägua poatypa recogida de muestra sample collection
pu´akungu poatypa recogida neumática pneumatic collection
poatypo recoger pick
poatypo haivyta recoger firmas collect signatures
poatypo chapÿita recoger pruebas collect evidence
poatypo pe embesë recoger el exceso collect the excess
poatypo yty recoger basura collect garbage
pogua haï´u sierra manual hand saw
ñukaaguy pogua haï´u sierra manual rural rural sierra manual
pogua haï´ugua jerengo arco de sierra manual bow saw manual
pogua haï´u koi´ä imbe sierra manual doble disco hand saw double disc
kytïta pogua haï´undie cortes con sierra manual cut with hand saw
pogua manual manual
pogua puapuru manual práctico practical manual
pogua heserysÿi manual de conducción driving manual
pogua japohosÿita manual de procedimientos procedures manual
purühaguigua pogua manual del usuario user manual
kuatiärahasÿigy pogua manual administrativo administrative manual
poguachï calibre (instrumeto) size

- 286 -
poguarö

hasa ndohasai poguachï calibre pasa no pasa caliber is not going


poguachï ruseve mayor calibre larger size
vyjeregua poguachï calibre universal universal size
poguasugua poguachï de grueso calibre high caliber
poguachïja calibre fijo fixed size
nimbopua tera poguachïja galga o calibre fijo caliber or gauge fixed
pu´anpygy poguachïja calibre fijo cónico fixed size tapered
ruvynduguigua poguachïja calibre fijo de la vena fixed size of the vein
itaëmbogua poguachïja calibre fijo de alambre fixed gauge wire
poguarö grave (sonido,…) severe (sound, ...)
poguarö pu sonido grave serious sound
muanduhe poguarö acento grave grave accent
haisu poguarö fallo grave
täÿvy poguarö trauma grave severe trauma
poguata gestionar manage
kuatianda poguata gestionar archivo manage file
apoty poguata gestionar empresa management company
räporä poguata gestionar proyecto manage project
pohanohagy médico medical
pohyikupe contrapeso repite ver counterweight
jehegua pohyikupe contrapeso apropiado appropriate counterweight
pohyikupe japo hacer contrapeso to counterbalance
pohyikupe moï poner contrapeso put counterweight
pohyikupegua apeanga forma del contrapeso shape of the counterweight
poi fibra fiber
aryvo poi fibra vegetal vegetable fiber
veräsigua poi fibra de vidrio fiberglass
poi pyra fibra cruda crude fiber
povygy poi fibra textil textile fiber
poikotupy tiratrón tiratrón
nduko – poikotupy diodo-tiratrón diode-tiratrón
tuyutïgua poikotypy tiratrón de cerámica ceramic tiratrón
korÿindu poikotupy tiratrón rectificador tiratrón rectifier
synga poikotupylaja válvula tipo tiratrón valve type tiratrón
poiku vara stick
poiku puku vara larga long stick
poiku vuate vara alta high stick
poiku byte media vara half rod
itajugua poiku vara de oro golden rod
poikuchï varilla rod
itaëgua poikuchï varilla de hierro iron rod
pendupa poikuchï varilla corrugada corrugated rod
poikuchïgua kyïrü antena de varilla rod antenna
te´ägua poikuchï varilla de acero steel rod
poikuchïty varillaje purely
poikuchïtygua rekoty sistema de varillaje purely system
poikuchïtygua mbojau ensamble de varillaje purely assembly

- 287 -
poikyvy

poikuchïtyguigua fabricación del varillaje purely manufacturing


po´angasÿi
poikuchïtygua sareko control de varillaje purely control
poikyvy jalón milestone
poikyvygua jerengota arcos de jalón milestone´s arch
pokyvy me´e dar jalón give milestone
teï pokyvygua de un jalón a milestone
poipa hilado spinning
poipo disyuntor breaker
poipo – tyha disyuntor-interruptor circuit-breaker
jara´ägua poipo disyuntor de enlace link breaker
ñuasagyku poipo disyuntor termomagnético termomagnétic breaker
ndajoheguigua poipo disyuntor diferencial differential breaker
poípu agudo acute
poípu akuachë ángulo agudo acute angle
poípu pu sonido agudo acute sound
poípu muanduhe acento agudo acute accent
andyty poípu síndrome agudo acute syndrome
poja recibir, alcanzar, alcance receive, achieve
tesasÿi poja recibir atención achieve care
teï agänga poja recibir un trofeo receive a trophy
teï ñe´ehai poja recibir una carta receive a letter
pirápire poja recibir dinero receive money
oikohoguigua poja alcance de la función scope of the function
tetägua poja alcance nacional nationwide achieve
pe hü´anda poja alcanzar la meta achieve the goal
pe pirapire poja alcanzar el dinero afford money
teï ñahai poja alcanzar una cifra afford a figure
pojapo emplea use
pojapo rekotyta emplea sistemas systems used
pojapo apeangasupysome emplea en forma extensa used extensively
pojapo pe japyrÿ emplea el factor uses the factor
o jepojapo mbvy se emplea poco little used
pojapoty mano de obra labor
hesete pojapoty mano de obra directa direct labor
pojapoty me´erepy costo de mano de obra labor cost
pojapoty hepyvya mano de obra barata cheap labor
mbo´epygua pojapoty mano de obra calificada skilled labor
pojapova empleada/o employed
pojapoty pojapova mano de obra empleada workforce
kua´ary pojapova técnica empleada technique employed
avagua pojapova empleado público public employee
pojapova rekoty sistema empleado system used
pojara asidero handle
akuachëgua pojara asidero angular angular handle
kapi´ipekytïgua pojara asidero de corta césped short-grass handle

- 288 -
pojevypo

asuregua pojara asidero legal legal handle


itaëgua pojara asidero de metal metal handle
pojevyjevygua repetitivo repetitive
pojevyjevygua myi movimiento repetitivo repetitive motion
pojevyjevygua pytä´ä esfuerzo repetitivo repetitive strain
pojevyjevygua mbapo trabajo repetitivo repetitive work
pojevyjevygua küñe´endy lenguaje repetitivo repetitive language
pojevykatugua reconstruible reconstructable
pojevykatugua sungape tarjeta reconstruible reconstructable card
pojevykatugua änge motor reconstruible reconstructable motor
vuisy pojevykatugua fácilmente reconstruible easily reconstructable
pojevykatugua ronga proceso reconstruible reconstructable process
pojevypo repetidor repeater
ryryisü pojevypo repetidor electrónico electronic repeater
nimbotygua pojevypo repetidor de internet internet repeater
kugÿ pojevypo repetidor wifi wifi repeater
itaënimboÿva pojevypo repetidor inalámbrico wireless repeater
pojojapo equilibrar to balance
pojojapo hyi equilibrar pesos balancing weights
pe jojanga pojojapo equilibrar la balanza balance the balance
pojojapo py´arësyta equilibrar emociones balance emotions
pojojapo mbarepota equilibrar fuerzas balancing forces
pojojayke desequilibrar unbalance
pojojayke äporä desequilibrar plan unbalance plan
meango pojojayke desequilibrar presupuesto unbalanced budget
mbareteta pojojayke desequilibrar fuerzas unbalance forces
äguarekotyta pojojayke desequilibrar ecosistemas unbalance ecosystems
pojojaykeva desequilibrado unbalanced
mombytesä pojojaykeva enfoque desequilibrado unbalanced approach
kakua´asÿi pojojaykeva desequilibrado crecimiento unbalanced growth
ryryipogua änge ñyrÿiva motor vibratorio eléctrico unbalanced vibratory electric
pojojaykeva desequilibrado motor
jaikoÿ ha pojojaykeva irregular y desequilibrado irregular and unbalanced
pojoko mantener hold
pojoko pe mbytepysÿi mantener la concentración maintain concentration
pojoko ñembi mantener libre hold free
syho pojoko mantener recto keep straight
pe tesäi pojoko mantener la salud maintaining health
pojokosÿi mantenimiento maintenance
pojokosÿi ha sakomboty mantenimiento y seguridad maintenance and security
puandygua pojokosÿi mantenimiento mundial maintaining global
pokpkosÿigua ponda manual de mantenimiento maintenance manual

- 289 -
pojokoy

guyopogua pojokosÿi mantenimiento de edificio building maintenance


japondygua pojokosÿi mantenimiento industrial industrial maintenance
kua´aruügua pojokosÿi mantenimiento de software software maintenance
rekonguegy pojokosÿi mantenimiento preventivo preventive maintenance
aegua pojokosÿi mantenimiento de pc pc maintenance
pojokosÿigua pyteko absorbente de mantenimiento maintenance absorbent
taraunsy pojokova eficacia mantenida efficacy maintained
aty pojokova reunión mantenida meeting maintained
pojokova nguetevyme mantenida a bajas dosis maintained at low doses
oïhasÿi pojokova posición mantenida position maintenance
pojokoy mantención maintenance
rekonguegy pojokoy mantención preventiva preventive maintenance
pojokoy ha joapa mantención y armado maintenance and assembly
mbapomyiguigua pojokoy mantención de la máquina maintenance of the machine
japondygua pojokoy mantención industrial industrial maintenance
pojovaisa intercambio exchange
pojovaisagua repyme´enda mercado de intercambio market exchange
ongetagua pojovaisa intercambio de monedas currency exchange
pojovaisagua mepo servicio de intercambio exchange service
kuandygua pojovaisa intercambio cultural cultural exchange
pojure reclamo claim
pojure japo hacer reclamo make claim
pojure jaho justo reclamo just call
pojuregua kuatiáhai carta de reclamo grievance letter
moñepÿrü nepojure inicie su reclamo start your claim
pokasÿi torsión torque
temyi pokasÿi torsión mecánica mechanical torque
pokasÿigua aingo péndulo de torsión torsion pendulum
pokasÿigua akuachë ángulo de torsión torsion angle
pokasÿigua atäku barra de torsión torsion bar
pokasÿisu supertorsión supertwist
pokasÿisugua pysopo tensor de supertorsión tensile of supertwist
pokasÿisugua visualizador de supertorsión supertwist viewer
ta´angachapo
pokasÿisugua rahasyï vector de supertorsión vector of supertwist
pokasÿisugua sangape pantalla de supertorsión screen of supertwist
pokoha manipulador manipulator
pokohaguigua moaisu marca del manipulador mark the manipulator
syrysegua pokoha manipulador de flujo flow handler
ijaytytagua pokoha manipulador de alimentos food handler
tandy pokoha manipulador múltiple multiple manipulator
pokondu tacto touch

- 290 -
pokopo

pokondugy tactil tactile


pokopo manipular manipulate
pokopo teï mbapomyi manipular una máquina manipulate a machine
pe akäpytü pokopo manipular el cerebro manipulate the brain
savaekue pokopo manipular testigo manipulate witness
pe apearoyku pokopo manipular el clima manipulate the weather
pokoreko inspeccionar to inspect
pokoreko pe tapety inspeccionar el circuito inspect the circuit
pokoreko pe mbapomyi inspeccionar la máquina inspect the machine
pokoreko pe renda inspeccionar el lugar inspect the site
pokoreko pe rekoty inspeccionar el sistema inspect the system
pokorekosÿi inspección inspection
pokorekosÿigua japoryta métodos de inspección inspection methods
mbapoguigua pokorekosÿi inspección del trabajo work inspection
opagy pokorekosÿi inspección general general inspection
apondygua pokorekosÿi inspección profesional professional inspection
pokoresa comprobar to check
pokoresa jarapo´ata comprobar dominio check domain
pokoresa pe su´ÿ comprobar la neutralidad check neutrality
pokoresa pe ñuasÿi comprobar la protección check protection
pokoresa pe hatäkue comprobar la dureza check the hardness
pokoresäina comprobando checking
pokoresäina pe pysosy comprobando la elasticidad checking the elasticity
pokoresäina pe ñete´ä comprobando la realidad checking the reality
pokoresäina pe araroyku comprobando la temperatura checking the temperature
pokoresäina pe imbe atä comprobando el disco duro checking the hard disk
pokoresapa comprobado proven
pokoresapa rekoty sistema comprobado proven system
kua´andygy pokoresapa comprobado científicamente scientifically proven
mboko´oho pokoresapa desbloqueo comprobado unlock found
japory pokoresapa método comprobado method found
pokoresasÿi comprobación checking
pokoresasÿi ndota comprobación principal principal checking
jasagÿgua pokoresasÿi comprobación de inductancia verification of inductance
korÿigua pokoresasÿi comprobación de resistencia resistance checking
ñuasaigua pokoresasÿi comprobación de cobertura coverage checking
pokosa reconocer recognize
pokosa sirita reconocer señales recognize signals
pokosa kua´andyta reconocer programas recognition programs
pokosa apt togueta reconocer páginas webs recognize websites
pokosa umi suhaita reconocer los derechos recognize the rights

- 291 -
pokosÿi
pokosasÿi reconocimiento recognition
porängatagua pokosasÿi reconocimiento de patrones pattern recognition
apogua pokosasÿi reconocimiento laboral recognition of work
kua´andygy pokosasÿi reconocimiento científico scientific recognition
täkagua pokosasÿi reconocimiento internacional international recognition
pokosÿi manipulación manipulation
tehyitagua pokosÿi manipulación de cargas handling manipulation
hesete pokosÿi manipulación directa direct manipulation
ñoipytagua pokosÿi manipulación de embriones manipulation of embryos
kua´asay pokosÿi manipulación informativa manipulation of information
pokoÿ separar separate
mbaipyta pokoÿ separar mezclas separating mixtures
pokoÿ pe yty separar la basura remove garbage
koveäta pokoÿ separar ambientes separate environments
sakandata pokoÿ separar espacios separate spaces
pokoÿva separado/a separated
povi pokoÿva cable separado separate cable
pokoÿva johegui separados entre sí separated between
ä´ño pokoÿva elemento separado element separated
gyrytaguigua pokoÿva separado de los segmentos separated segments
eikeä pokoÿva acceso separado separated access
pokua´a habilidad ability
sahoha pokua´a habilidad lectora reading ability
pokua´agua rä´ä juego de habilidad game of skill
kua´agygua pokua´a habilidad cognitiva cognitive ability
avatygua pokua´a habilidad social social skills
pokua´aÿsÿi deficiencia deficiency
sagua pokua´aÿsÿi deficiencia visual visual deficiency
äsÿogua pokua´aÿsÿi deficiencia mental mental deficiency
myipo pokua´aÿsÿi deficiencia motríz drive failure
ñekasy pokua´aÿsÿi deficiencia cardiaca heart failure
ndoron pokua´aÿsÿi deficiencia renal renal failure
pomboty puño fist
heguigua pomboty de propio puño of own fist
pomboty mbotyva puño cerrado clenched fist
teï pombotyme en un puño in a fist
pombotygua kapu arma de puño gun grip
pomi manilla handle
okërä pomi manilla para puerta door handle
itaëgy pomi manilla metálica metal handle
tïäserä pomi manilla para vehículo car handle
pomigua muatyrösÿi reparación de manilla handle repair
pomoipo entregar deliver
kua´asasÿi pomoipo entregar información deliver information
arambygua pomoipo entregar temporalmente temporarily surrender
pomoipo araymasy entregar historial hand history

- 292 -
pomyi

pomoipo haikuesu entregar documento document delivery


pomyi dinámico dynamic
pomyi rekoty sistema dinámico dynamic system
pojoja pomyi equilibrio dinámico dynamic equilibrium
pomyi ngate rango dinámico dynamic range
yvyanga pomyi mapa dinámico dynamic map
pomyi jara´ägua yvÿota bibliotecas de enlace dynamic link libraries
pjy dinámico
pomyiäsy ñeÿsä llave dinamométrica torque wrench
pu´angurä pomyiäsy llave dinamométrica para wrench for wheel
ñeÿsä rueda
karäsÿigua pomyiäsy llave dinamométrica de wrench bending
ñeÿsä flexión
jopyjarä pomyiäsy ñeÿsä llave dinamométrica para wrench to adjust
ajuste
jojaposÿirä pomyiäsy llave dinamométrica para torque wrench calibration
ñeÿsä calibración
ponda manual (instrucción) manual (instruction)
acheguety ponda abecedario manual manual alphabet
puapuru ponda manual práctico practical manual
moaisusÿitagua ponda manual de procedimiento procedures manual
kuatiärahasÿigy ponda manual administrativo administrative manual
pondasÿi manualmente manually
pondasÿi mokua´amyi configurar manualmente manually configure
moïjoja pondasÿi sincronizar manualmente synchronize manually
pondasÿi pamba cancelar manualmente manually cancel
pondasÿi katuva manualmente posible possible manually
pongä operar to operate
pongä teï mbapomyi operar una máquina operate a machine
pongä repyme´endame operar en el mercado operate in the market
syäregua pongä operar globalmente operating globally
pongä süichä pyiguame operar a nivel de bits operate at bit level
pongägy operativo operating
pongägy rekoty sistema operativo operating system
aipo pongägy riesgo operativo operational risk
pongägy sajoja ciclo operativo operating cycle
pongägy kua´andy programa operativo operating program
pongäina operando operand
pongäina teï atypu´ari operando sobre un conjunto operating on a set
pongäina teï mbarunda operando una estación operating station
pongäina pe bokome operando en la bolsa operating in the bag
pongäina vyrapetandie operando con tablas operating with tables
pongäpo operador operator
ëkuo pongäpo operador lógico logical operator
pumbyryndygua pongápo operador de telefonía telephone operator
tave´äpo pongäpo operador mayorista wholesale operator

- 293 -
pongatu

pongäsÿi operación operation


pongäsyigua äsërekota reglas de operación operating rules
äkäpo ha pongäsÿi planeamiento y operación planning and operation
pongäsÿigua kotyndo sala de operaciones operating room
pongäsÿigua vype base de operaciones base of operations
pongäsÿi suäpo amplificador operacional operational amplifier
sy´i pongäsÿi suäpo amplificador operacional linear operational amplifier
lineal
mbovaipo pongäsÿi suäpo amplificador operacional operational amplifier
comparador comparator
pongatu depositar to deposit
pongatu pirápiré depositar dinero deposit money
pongatu typata depositar fondos deposit funds
pongatu pya´ä depositar confianza deposit trust
pongatu ha pyhe depositar y retirar deposit and withdraw
popyjerevy reconstruir rebuild
popyjerevy pe arayma reconstruir la historia reconstruct the history
eityho ha popyjerevy derribar y reconstruir demolish and rebuild
popyjerevy pe hepyraityndy reconstruir la economía rebuild the economy
popyjerevy ogaita reconstruir casas rebuild houses
popyjereypa reconstruido/a rebuilt
ñengandyho popyjereypa reconstruido reconstructed computerized
informáticamente
rongapota popyjereypa procesadores reconstruidos processors reconstructed
tava popyjereypa ciudad reconstruida rebuilt city
popyjereypa reconstruida con técnica rebuilt with old technique
kua´arymandie antigua
porä papel (a realizar) paper (to make)
poraha pauta pattern
porändypa perfeccionada/o refined
kua´ary porändypa técnica perfeccionada improved technique
mbapomyi porändypa máquina perfeccionada sophisticated machine
kuagÿ porändypa tecnología perfeccionada improved technology
tapety porändypa circuito perfeccionado improved circuit
porändypo perfeccionar to refine
porändypo pe retemyi perfeccionar el mecanismo perfect the mechanism
porändypo pe syküñe´e perfeccionar la lengua perfect mother language
materna
porändypo ñe´e perfeccionar idioma perfect language
porändypo pokua´ata perfeccionar habilidades improve skills
porändysÿi perfección perfection
porändysÿigua ñe´eapuata frases de perfección perfection phrases

- 294 -
poränga

porändysÿiguigua tape camino de la perfección path of perfection


pe porändysÿi oje poja la perfección se alcanza perfection is reached
ysyi porändysÿi perfección líquida perfect liquid
poränga patrón pattern
haiangagua poränga patrón de diseño pattern design
itaju poränga patrón oro gold standard
äsey poränga metro patrón meter standard
vyjeregua poränga patrón universal universal pattern
porängue mejor best
hairovapo porängue mejor traductor best translator
porängue puandyhogua mejor mundialmente world´s better
rekoty porängue mejor sistema best system
rërï porängue mejor película best film
poränguevea lo mejor the best
porängueveaite sólo lo mejor only the best
vypuandyguagui lo mejor del mundo the best of the world
poränguevea
rä´ämyguagui poränguevea lo mejor del deporte best sport
poränguevea porägui lo mejor de lo mejor very best
poräpovea mejorado/a improved
jereko ndiveipa poräpovea marco integrado mejorado enhanced integrated
kuagÿ poräpovea tecnología mejorada improved technology
epy poräpovea valor mejorado improved value
puahu ha poräpovea nuevo y mejorado new and improved
poräsu óptima/o optimal
haianga poräsu diseño óptimo optimum design
tapety poräsu circuito óptimo optimum circuit
yketyvö poräsu asistencia óptima optimal care
mepo poräsu servicio óptimo optimal service
poravo seleccionar to select
togue mbapogua poravo seleccionar hoja de trabajo select worksheet
syipeta poravo seleccionar filas select rows
teï shyrä poravo seleccionar una celda select a cell
myiÿsÿi poravo seleccionar estabilidad select stable
poravombougue preselección preselection
poravombouguegua rekoty sistema de preselección preselection system
apotygua porambougue preselección empresarial preselection business
pongäpogua poravombouve preselección de operador preselection operator
poravombouvegua técnicas de preselección preselection techniques
kua´aryta
poravönda categoria category
ñokägygua poravönda categoría robótica robotics category
teïha poravönda primera categoría first class

- 295 -
poravopo

vygua poravönda categoría menor smaller category


täkagua poravönda categoría internacional international category
poravopo seleccionador selector
poravopo puahu nuevo seleccionador new coach
viäsotagua poravopo seleccionador de vinos wine selector
jasetagua poravopo seleccionador de contactos selection of contacts
küñe´endygua poravopo seleccionador de lenguaje language selector
pundugua poravopo seleccionador de audio audio selector
poravoha selector selector
kuäsÿ poravoha selector digital digital switch
suÿhogua poravoha selector de tensión voltage selector
syryhagua poravoha selector de canal channel selector
nduvägua poravoha selector de frecuencia fequency selector
poravosÿi selección selection
äiete poravosÿi selección natural natural selection
avangÿgua poravosÿi selección de personal personal selection
vakapipopogua poravosÿi selección de fútbol selection of football
mepotagua poravosÿi selección de servicios selection of services
poravoÿho discriminar to discriminate
pe rusu poravoÿho discriminar lo positivo discriminate the positive
avangatame poravoÿho discriminar a personas discriminate against persons
kuñatame poravoÿho discriminar a mujeres discriminate against women
ani eporavoÿho no discrimines do not discriminate
poravoÿhosÿi discriminación discrimination
täkagua poravoÿhosÿi discriminación internacional international discrimination
apogua poravoÿhosÿi discriminación laboral employment discrimination
avaru poravoÿhosÿi discriminación racial racial discrimination
kuñaguigua poravoÿhosÿi discriminación de la mujer discrimination against women
poreko mando command
mbyrygui poreko mando a distancia remote
poreko kepya mando integral integral control
poreko itaënimboÿva mando inalámbrico wireless controller
porekogua sungy cuadro de mando box command
porekonda consola console
chakä porekonda consola virtual virtual console
porekonda ha tajoäita consola y accesorios console and accessories
äsaipogua porekonda consola de radio radio console
pugua porekonda consola de sonido sound console
porekopoupipa mando asimilado control treated
kepya porekopoupipa mando asimilado integral assimilated integral command
porekoupipa sï mando asimilado simple assimilated simple command
porekory telemando telecommand
porekory äsaipore telemando por radio radio remote control
porekorygua byte centro de telemando remote central

- 296 -
porüäty

porekorygua pongäpo operador de telemando remote operator


porekorygua rekoty sistema de telemando telecommand system
porüäty equipo team
porüätypy mbapo trabajo en equipo teamwork
porüäty kua´apo equipo técnico technical equipment
kua´aporäsÿigua porüäty equipo de investigación research team
ava´ägua porüäty equipo humano team
porüätymoi equipar to equip
ñe´eandusy porüätymoirä asesoramiento para equipar advice to equip
porüätymoi teï óga equipar una casa equip a home
porüätymoi mbichinda equipar cocina fitted kitchen
porüätymoi pe tyañoi equipar el ejército equip the army
porüätypa equipado equipped
porüätypasu super equipado super equipped
opasusy porüätypa equipado totalmente fully equipped
porüätypa poräve mejor equipado better equipped
porüätypa ypa bien equipado well equipped
poryse machete bowie knife
poryse yvyragua iäpyndie machete con mago de bowie knife with wood handle
madera
poryse hu´üsÿgua iäpy machete mango de plástico plastic handle bowie knife
poryse haimbeva machete filoso sharp machete
poryse vevui machete liviano light machete
posë aleta fin
pendi posë aleta dorsal dorsal fin
py´agua posë aleta abdominal abdominal flap
pyti´ago posë aleta pectoral pectoral fin
pyti´agua posë aleta torácica fin chest
posepu magnetófono tape
piävigua posepu magnetófono de casete cassette tape
nduetepe´apagua posepu magnetófono de bobina open reel tape
abierta
arantuguare posepu magnetófono antiguo tape-old
posepu porändypa magnetófono perfeccionado improved tape
posu bloque block
rusuëgua posu bloque de cemento cement block
yvyndagua posu bloque territorial spatial block
tetäguagy posu bloque nacionalista nationalist bloc
avañare posu bloque político political bloc
posuño soberano/a sovereign
potande aceptable acceptable
potande poru uso aceptable acceptable use
avatysygua potande socialmente aceptable socially acceptable
potande rahandivesÿi comportamiento aceptable acceptable conduct

syipa potande límite aceptable acceptable limit

- 297 -
potasy

potasy requerir require


kua´asasÿi potasy requerir información request information
tesasÿi potasy requerir atención require attention
teï ronga potasy requerir un proceso require a process
ngarusÿi potasy requerir alimentación requiring food
potasypa requerido/a required
ojepotasypavea el más requerido most requested
potasypa pyö potencia requerida power required
potasypa imbe disco requerido disk required
potasypa ñu campo requerido field required
poteingo hexagonal hexagonal
poteingo rekoty sistema hexagonal hexagonal system
poteingo atäku barra hexagonal hexagonal bar
köpey poteingo prisma hexagonal hexagonal prism
poteingo angagua rongapo procesador de imagen hexagonal image processor
hexagonal
poteïchë exagono hexagon
araro´ygua poteïchë hexágono invernal winter hexagon
jaiko poteïchë hexágono regular regular hexagon
teï poteïchëgua akuachëta ángulos de un hexágono angles of a hexagon
jaikoÿ poteïchë hexágono irregular irregular hexagon
poteïsugÿndy paralelepipedo parallelepiped
teï poteïsugÿndy ha´eteï un paralelepipedo es un a parallelepiped is a
apeätape poliedro polyhedron
teï poteïsugÿndy ha´eteï un paralelepipedo es el a parallelepiped is the prism
köpey prisma
küñe´egyguigua paralelepipedo de la parallelepiped of the linguistic
poteïsugÿndy lingüística
teï poteïsugÿndygua vyvö volumen de un volume of a parallelepiped
paralelepipedo
syho poteïsugÿndy paralelepipedo recto straight parallelepiped
potïha limpiador/a cleaner
ÿhai potïha limpiador químico chemical cleaning
ovëtätagua potïha limpiador de ventanas window cleaner
puatengy potïha limpiador ultrasónico ultrasonic cleaner
ñokä potïha robot limpiador robot cleaner
potïnga depurar debug
potïnga kua´andy depurar programas debugging programs
potïnga pe jepytagy depurar el organismo purify the body
potïnga umi yta depurar las aguas purify water
mepota potïnga depurar servicios debugging service
potïngasÿi depuración purification
kua´andytagua potïngasÿi depuración de programas debugging programs
ky´angusÿta agua depuración de aguas sewage treatment
potïngasÿi residuales
tuvyguigua potïngasÿi depuración de la sangre purification of blood
potïngasÿitarä porürä equipos para depuración purification equipment

- 298 -
pouka

pouka mandar to give the order


pouka kuaukarei mandar mensajes gratis to order messages free
pouka porä mandar bien to give the orders well
chïrü pouka mandar virus to order virus
rahytagua pouka mandar postales to order postcards
povi cable cable
povi ykeväho py cable acometida interior cable interior attack
povi sayju py cable amarillo interior yellow wire inside
povi itaëpÿtä perö cable cobre descubierto copper wire found
povi karëkatugua kaiviteï cable flexible monofilamento monofilament cable
povi karëkatugua kaivita cable flexible multifilamento multifilament flexible cable
povipy sangapendie cable interior con pantalla internal cable screen
povi pivigua hupihata cable maniobra asensores elevator maneuver cabler
pirieteÿre sin funda without fund
povi jovakoi koingy cable paralelo bicolor bicolor cable
povi hapÿsäpava cable trenzado braided cable
povi karëkatugua tiakäpy cable unipolar flexible unipolar flexible cable
povi sangapepava cable apantallado shielded cable
povi joapopava jereä cable armado corona armed cable braid
povi joapopava hapÿsä cable armado trenza armed cable braid
povi puäpu´a tuä cable botonera grúa button hold cable derrick
povi ja´okatusy ryïnduä cable compatibilidad emc cab
electromagnética
povi teïvekarëkatugua cable extraflexible extra flexible cable
povi hasate tuä cable grúa puente cable bridge crane
povipy sangapeÿre cable interior sin pantalla cable without the screen
povipe hupiha cable plano ascensor flat cable lift
povi joapopava chïrï cable armado fleje armed cable strap
povi jereapuapotarä cable para enrrolladores cable rolled
poviapo cableado/a wiring
nimbotagua poviapo cableado de redes network cabling
poviapo rekoty sistema cableado structured cabling
poviapo heteräpava cableado estructurado structured cabling
poviapo ñyrÿiva cableado eléctrico electrical wiring
povihai cablegrama cablegram
äsaïhai ha povihai telegrama y cablegrama cable and cable
teï povihai mondo enviar un cablegrama send a cablegram
povihai puku cablegrama largo long cable
ñemugua povihai cablegrama comercial cable trading
povikoha portacable portacable
taembe povikoha bandeja portacable tray portacable
syryhangu povikoha carro portacable car portacable
povikoha ha puandokoha portacable y portalámpara portacable and portalámp
povikoha pu´andu tubo portacable pipe portacable
povïrä lienzo canvas

- 299 -
povirÿi

povirÿi inducido induced


ängerä povirÿi inducido para motor induced motor
ärätarehe povirÿi inducido por sustancias induced by substances
rÿiñuasa povirÿi magnetismo inducido induced magnetism
povirÿi sü´ÿhy voltaje inducido induced voltage
povisä tejer weaving
povisärä para tejer for weaving
povynda carrete reel
itaëmbogua povynda carrete de alambre spool of wire
pirakutugua povynda carrete de pesca fishing reel
teï povyndagua sysyiho movimiento oscilatorio de un oscillatory movement of a spool
myi carrete
sÿingue povyndame cinta en carrete tape on reel
povyndakoha portacarrete portacarrete
syryhangu povyndakoha carro portacarrete portacarrete car
povigua povyndakoha portacarrete de cable portacarrete of cable
piügua povyndakoha portacarrete estándar standard portacarrete
piasigua povyndakoha portacarrete de rosca portacarrete of coil
povyndu sondeo poll
ñe´eägua povyndu sondeo de opinión poll of opinion
hepygy povyndu sondeo económico economic survey
avagua povyndu sondeo público public poll
tetägua povyndu sondeo nacional national survey
povysa chequeo check
pohanohagy povysa chequeo médico medical checkup
ryrÿisu povysa chequeo electrónico electronic check
temí povysa chequeo mecánico mechanical check
opagy povysa chequeo general general checkup
poÿ omitir omit
ngasyta poÿ omitir datos omit data
kua´asasÿi poÿ omitir información omit information
ke´epyta poÿ omitir ingresos omitting incomes
javyta poÿ omitir errores ignore errors
poÿa camioneta pickup
koi´ä koy poÿa camioneta doble cabina double cab pickup
sï koy poÿa camioneta cabina simple single cabin pickup
opa yvype koy camioneta todo terreno all terrain truck
piügua koy camioneta estándar standard truck
poynge ejecutar to run
poynge kua´andyta ejecutar programas run programs
räporäta poynge ejecutar proyectos run projects
myita poynge ejecutar acciones implement actions
pe moï´äpo poynge ejecutar el instalador run the installer
poyngesÿi ejecución execution
epynguegua poyngesÿi ejecución hipotecaria foreclosure execution
kua´andytagua poyngesÿi ejecución de programas programs execution
poyngesÿigua poi hilo de ejecución thread of execution
maguareva poyngesÿi ejecución remota remote execution
poÿpa omitido omitted

- 300 -
pugy

myi poÿpa movimiento omitido motion failed


haikueta poÿpa apuntes omitidos notes omitted
kopypa poÿpa contenido omitido content omitted
rahaho poÿpa correo omitido mail failed
pugy acústica/o acoustic
pugy ngy´aposÿi contaminación acústica noise pollution
vypegua pugy acústica básica basic acoustics
pu ´ayko estanque pond
pu´aykotagua muaëposÿi construcción de estanque construction of pond
pu´aykogua y agua de estanque water pond
ngatuporä pu´ayko estanque para almacenar pond to store
pu´aykotagua pira ha peces y plantas de estanques plants and fish ponds
ñanyta
pu´agua circular circular
puá gua myi movimiento circular circular motion
pu´agua kuatiañe´e carta circular circular letter
pu´agua arayma historia circular circular history
pu´agua pua´epo acelerador circular circular accelerator
pu´ajokochi escudete escutcheon
pu´ajokochigua puamoi injerto de escudete shield graft
särëärä pu´ajokochi escudete para escopeta shield for gun
piasoguigua pu´ajokochi escudete de la aceituna shield of the olive
rairögua pu´ajokochi escudete de guerra shield war
pu´ajopy tuerca nut
pu´ajopy panambi tuerca mariposa wing nut
pu´ajopy kuasäpava tuerca ranurada slotted nut
pytakogua pu´ajopy tuerca de tope cap nut
syrygua pu´ajopy tuerca corrediza sliding nut
pu´ajopyjevy contratuerca counternut
ndaietesÿigua pu´ajopyjevy contratuerca de precisión precision counternut
rembe´agua pu´ajopyjevy contratuerca de reborde ridge counternut
pu´ajopyjevy mbua´eÿ contratuerca normal normal counternut
te´ä hü pu´ajopyjevy contratuerca acero negro black steel counternut
pu´ajopyke tornillo screw
pu´ajopykegua pyteha bomba de tornillo screw pump
arquímedesgua pu´ajopyke tornillo de arquímedes archimedes screw
allen pu´ajopyke tornillo allen allen screw
jeregÿ pu´ajopyke tornillo rotativo rotary screw
pu´ako cojinete bush
pu´ako sÿi cojinete liso plain bearing
syryndygua pu´ako cojinete de fricción friction bearing
sÿihosÿigua pu´ako cojinete de deslizamiento sliding bearing
akuachëgua jase pu´ako cojinete de contacto angular angular contact bearing

- 301 -
pu´aku

pu´aku caño pipe


jopyta vuaterä pu´aku caño para alta presión high pressure pipe
itaërÿipa pu´aku caño galvanizado galvanized pipe
syho pu´aku caño recto straight pipe
hu´üsÿ pu´aku caño plástico plastic pipe
pu´akungusy neumáticamente pneumatically
pu´akungusy myitapava accionados neumáticamente pneumaticallyoperated
synga pu´akungusy válvula pilotada pneumatically pilot valve
ndypipava reumáticamente
pu´akungusy jopypava comprimido neumáticamente pneumatically compressed
pu´akungusy mboty cierra neumáticamente closes pneumatically
pu´akuty cañería pipe
pu´akutygua mopötï limpieza de cañeria pipe cleaning
mbichikotyrä pu´akuty cañeria para la cocina pipe for the kitchen
pu´akutygua itaëjoaju soldadura de cañeria weld pipe
ytakurä pu´akuty cañeria para agua caliente pipe for hot water
pu´akuvyngue golilla impeller
pu´akuvyngue pe golilla plana impeller plane
jopytagua pu´akuvyngue golilla de presión impeller pressure
joajupogua pu´akuvyngue golilla de conector impeller connector
jojapy teï pu´akuvynguegua ajustar el centro de una adjust the center of a bun
mbyte golilla
pu´ampy cono cone
pu´ampy ngaesypava cono truncado truncated cone
ybycuigua pu´ampy cono aluvial alluvial cone
ongegua pu´ampy cono monetario monetary cone
pu´ampy suvä cono sur southern cone
pu´ampygy cónico conical
pu´ampygy engue sección cónica conic section
pu´ampygy rekoty sistema cónico cone system
pu´ampygy jerehosÿi rodamiento cónico cone bearing
pu´ampygy aingo péndulo cónico conical pendulum
pu´amyi pistón piston
teï pu´amyigua myi movimiento de un pistón movement of a piston
pu´amyigua pyteha bomba de pistón piston pump
pu´amyigua ïrü anillo de pistón piston ring
pu´amyiguigua puemyi velocidad del pistón piston speed
pu´andu tubo tube
pu´andu ndota tubo principal main tube
kuaku´äkagua pu´andu tubo de broca drill pipe
pu´andu pe´a tubo abierto open tube
te´ägua pu´andu tubo de acero steel tube
pu´anduanga fototubo fototube
pu´anduanga pytävy fototubo infrarrojo infrared fototube
teï pu´anduangagua electrodos de un fototubo electrodes of a fototube
typarändyta

- 302 -
pu´andurÿi

pu´anduanga sü´ä fototubo vertical vertical fototube


pu´anduangagua hovy fototubo azul blue fototube
pu´andugua supu cañon de tubo gun tube
ngupu´a neumático tire
ngupu´a mbokuapo taladro neumático pneumatic drill
ngupu´a akäporä neumático inteligente intelligent tire
satirigua ngupu´a neumático radial radial tire
ngupu´a sÿi neumático liso flat tire
pu´andupysopo tiendetubo tube tends
pu´andupysopoguigua capacidad del tiendetubo tube tends capacity
rusukue
pu´andupysopo tuä grúa tiendetubo tube tends guide
pu´andupyso mbapomyi máquina tiendetubo tends tube machine
pu´andupyso rekoty sistema tiendetubo tube tends system
pu´andurÿi tubo (catódico) tube (cathodic)
pu´andurÿigui pavärÿime del tubo catódico al plasma cathode-ray tube to the
plasma
pu´andurÿiguigua puru uso del tubo catódico use of cathode ray tube
td pu´andurÿi tv tubo catódico cathodic tv tube
ta´angachaposÿigua tubo catódico de cathode ray tube display
pu´andurÿi visualización
pu´anduty tuberia pipeline
pvc pu´anduty tuberia pvc pvc pipe
te´ägua pu´anduty tuberia de acero steel pipe
pu´anduty ñyrÿiva tuberia eléctrica electric pipe
pu´anduty itaërÿipava tuberia galvanizada galvanized pipe
pu´angu rueda wheel
me´engytagua pu´angu rueda de negocios business round
ngugua pu´angu rueda de goma rubber wheel
inglésgua pu´angu rueda inglesa english wheel
pekaö pu´angu rueda casino wheel casino
pu´angupyso rueda tensora tensioner wheel
kupegua pu´angupyso rueda tensora trasera rear wheel tensioner
pu´angupysoguigua räingu piñón de la rueda tensora pinion of the wheel tensioner
pu´angupysorä ngurä caucho para rueda tensora rubber for wheel tensioner
taëjoajutarä pu´angupyso rueda tensora para cadena wheel chain tensioner
pu´anguraipa rueda dentada gearwheel
pu´anguraiparä ñuasagy sensor magnético para rueda magnetic sensor for
andupo dentada gearwheel
pu´anguraipagua pytehata bombas de rueda dentada gearwheel pump
pu´anguraipagua jopÿpota compresor de rueda dentada gearwheel compressor
sëndagua pu´anguraipa rueda dentada de salida output gearwheel
pu´araha conducto duct
taëgygua pu´araha conducto metálico metal duct

- 303 -
pu´asa

räsë pu´araha conducto deferente vas deferens


jupysy raesÿgua pu´araha conducto arterial persistente persistent arterial duct
tesaygua pu´araha conducto lagrimal lacrimal duct
pu´asa buje hub
raesugua pu´asa buje convencional conventional hub
koïtaë pu´asa buje bimetal bimetal bushing
opasÿño pu´asa buje autolubricante self hub
jutaëgua pu´asa buje de bronce bronze bushing
pu´asareko manubrio manubrium
pu´asarekoguigua joape´o desmonte del manubrio clearing manubrium
pú´asareko añetete manubrio original original manubrium
pu´asareko pynhondandie manubrio con pedalera manubrium with pedal crank
changogua pu´asareko manubrio esternal sternal manubrium
pu´asy parábola parable
pu´asy ngapagy parábola matemática mathematical parable
ra´amyita pu´asy parábola ejercicios parable exercises
pu´asyguigua ä´ñota elementos de la parábola elements of the parable
pu´asyguigua angapese geometría de la parábola geometry of the parabola
pu´ätä volumen volume
pu´ätä vuate volumen alto loud volume
pugy pu´ätä volumen acústico sound volume
pu´ataë disco (de hierro) disc (iron)
itaëhügua pu´ataë disco de hierro negro black iron disc
itaërykupagua pu´ataë d isco de hierro fundido cast iron disc

itaëgua pu´ataë tatambigy disco de hierro olímpico iron olympic disc


itaëgua pu´ataë vyseva disco de hierro esmaltado iron enamelled disc
pu´avate émbolo embolus
tendogua pu´avate émbolo pulmonar pulmonary embolus
tendogua puairüta aros de émbolo embolus rings
pu´avategua tesaöta pipetas de émbolo embolus pipettes
pu´avategua jityta bulones de émbolo embolus pins
pu´aÿ manguera hose
tatasugua pu´aÿ manguera de incendio fire hose
ngugua pu´aÿ manguera de goma rubber hose
pendupa pu´aÿ manguera corrugada corrugated hose
jopytagua pu´aÿ manguera de presión pressure hose
puä botón button
hendypagua puä botón de encendido power button
aogua puä botón de ropa clothing button
puä ndota botón principal principal button
chaukarägua puä botón de muestra button sample
pua´andy bombilla bulb
pÿtäku pua´andy bombilla incandescente incandescent bulb

- 304 -
pua´epo

pua´andy ñyrÿiva bombilla eléctrica electric bulb


kns pua´andy bombilla led led bulb
pytehogua pua´andy bombilla de succionar sucking bulb
pua´eopo desacelerador slower
avarepygua pua´eopo desacelerador financiero financial slower
jerevytesÿigua pua´eopo desacelerador de rotación slower rotation
ñorutagua pua´eopo desacelerador de autos car slower
vytugygua pua´eopo desacelerador eólico wind slower
pua´epo acelerador accelerator
nimbotygua pua´epo acelerador de internet internet accelerator
vuejyvytagua pua´epo acelerador de descargas download accelerator
ngue´ätagua pua´epo acelerador de partículas particle accelerator
joajusÿigua pua´epo acelerador de conexión connection accelerator
puagua tarä martillo de bola ball hammer
puagua tarä purupava martillo de bola usado used hammer ball
puagua tarä yvyra martillo de bola con mango hammer ball with wooden
iäpyndie de madera handle
puahuje rectificar to rectify
puahuje änge rectificar motor correct motor
myarö tera puahuje corregir o rectificar correct or rectify
iäë puahuje rectificar discurso correct speech
puahuje teï angaguekosÿi rectificar una decisión a correct decision
puahuverö de nuevo again
puahuverö jareko de nuevo tenemos again we have
puahuverö rokatupota de nuevo lo intentaremos we will try again
puahuverö rojevypota de nuevo repetiremos will repeat again
puahuverö ha´e opamaha de nuevo es que ya terminó again is that we ended
puaitegua fugáz fugax
puaitegua mbujape estrella fugáz shooting star
puaitegua vyndu arte fugáz ephemeral art
puaitegua ñehenoi convocatoria fugáz call fugax
puaitegua jeatypo concierto fugáz shooting concert
puakua cámara camera
puakua pytü cámara oscura dark camera
ta´angarÿigua puakua cámara fotográfica camera
puakua kuäsÿ cámara digital digital camera
puakua kañy cámara oculta candid camera
puakuague cámara lenta slow motion
puakuagueme kandata escenas en cámara lenta scenes in slow motion
puakuagueme reko´ä vida en cámara lenta life in slow motion
puakuagueme puasy música en cámara lenta musica in slow motion
puakuagueme angamyipo animación en cámara lenta animation in slow motion
puakuapue cámara rápida rapid camera
puakuapueme mandu´aymatagua recuerdos a cámara rápida
memories for fast camera

- 305 -
puakuata

puakuapueme rërïhosÿi filmación a cámara rápida shooting at fast camera


puakuapueme mbuaisÿi descomposición a cámara to rapid decomposition
rápida camera
puakuapueme a cámara rápida at fast camera
puakuata multicámara multicamera
puakuatarä kua´amysÿi configuración para multicamera setup for
multicámara
puakuata ykesÿ secuencia multicámara multicamera sequence
puakuata japoiko efecto multicámara multicamera effect
puakuata laja vyjeregua tipo multicámara universal multicamera universal type
puambi foco (bombilla) lamp (bulb)
puambi ñyrÿiva foco eléctrico focus electric
ndysapesÿigua puambi foco de iluminación lighting focus
puambiguigua puahupo inventor del foco inventor of the lamp
ngytagua puambi foco en colores lamp in colors
puambytegy hemisférico/a hemispheric
puambytegy rekoty sistema hemisférico hemispheric system
puambytegy nimbo red hemisférica hemispheric network
puambytegy topa encuentro hemisférico hemispheric meeting
puambytegy porürä equipo hemisférico hemispheric team
puamyi acelerar to accelerate
joajusÿi puamyi acelerar conexión speed up connection
kakua´asÿi puamyi acelerar crecimiento accelerate growth
ngoimyi puamyi acelerar metabolismo speed up metabolism
pe tïäse puamyi acelerar el vehículo accelerate the vehicle
puamyisÿi aceleración acceleration
pymbyguigua puamyisÿi aceleración de la gravedad acceleration of gravity
syryhogua puamyisÿi aceleración constante constant acceleration
mbysëgy puamyisÿi aceleración centrípeta centripetal acceleration
mbua´eÿ puamyisÿi aceleración normal normal acceleration
puandi cero zero
rainde puandi grado cero degree zero
puandi ndu onda cero wave zero
mbyvu puando latitud cero latitude zero
puandivy bajo cero below zero
puandi pytüry atmósfera cero zero air
puandi aty grupo cero zero group
puandi tenda orden cero zero order
puandi tendagua vandy cinética de orden cero zero order kinetics
puandi tendagua retenedor de orden cero retainer of order zero
ngatukoha
puandi tendagua mbo´kopo bloqueador de orden cero blocking of zero order
puandi tendagua ndupÿrü reacción de orden cero zero order reaction
puandiñoho auto-cero auto-zero
puanditandie con ceros with zeros

- 306 -
puandu

ngapo puanditandie completar campos con ceros complete fields with zeros
nyhepoaina puanditandie rellenando con ceros padding with zeros
kua´andysÿi puanditandie programación con ceros programming with zeros
puanditandie ha teïta con ceros y unos with zeros and ones
puandivy menor que cero less than zero
puandivy rusu positivo menor que cero positive less than zero
puandivy javy error menor que cero error less than zero
papapy puandivy número menor que cero number less than zero
puandivy ngesÿi fracción menor que cero fraction less than zero
puandu ducto duct
puandungÿ oleoducto oil pipeline
puangako grabar (imagen,sonido write (image, sound)
)repite
ta´asäta puangako grabar videos recording videos
teingata puangako grabar copias record copies
ta´angasyita puangako grabar películas burn movies
pu puangako grabar sonido sound record
puangakosÿi grabación recording
puangakosÿigua kua´andy programa de grabación recording program
puangakosÿi hojoja temyi grabación mecánica mechanical analog recording
analógica
puangakosÿigua mbo´enda estudio de grabación recording studio
puangakosÿigua kua´ary técnicas de grabación recording techniques
puangarei accidental accidental
anga puangarei imagen accidental accidental picture
puangarei ñeka´e punto accidental accidental point
puangarei soroë daño accidental accidental damage
äsekapu puangarei explosión accidental accidental explosion
puäpu´a botonera button spot
puapuru práctico practical
puapuru tarapa tratado práctico practice treaty
pogua puapuru manual práctico practical manual
puapuru ñembo´esy curso práctico workshop
puapuru mombytesä enfoque práctico practical approach
puapurusy prácticamente repite practical
puase altavoz de baja frecuencia low frequency loudspeaker
puasevy subwoofer subwoofer
puasesu super woofer super woofer
puasechï mini woofer mini woofer
soröngy puase bocina woofer woofer speaker
puasë inmediato/a immediate
puasë rahauka envio inmediato shipping immediately
puasë vaha transporte inmediato immediate transport
puasë mbapy empleo inmediato immediate employment
puasë jupi aumento inmediato immediate increase

- 307 -
puasësÿi

puasësÿi inmediatamente immediately


puäsësÿi aupei inmediatamente después immediately after
puäsësÿi angyposÿi producción inmediata immediate production
guähëta puäsësÿi llegará inmediatamente will come immediately
puäsësÿi mbapo trabajar inmediatamente work immediately
puätegy supersónico supersonic
puätegy vytaë avión supersónico supersonic aircraft
puätegy vytugua yvyvyrape túnel de viento supersónico supersonic wind tunnel
ñemugua pÿe puätegy jet comercial supersónico supersonic business jet
puätegy veve vuelo supersónico supersonic flight
puatengy ultrasónico ultrasonic
puatengy juhupo detector ultrasonido ultrasonic detector
ñoho puatengy chipeügy plaguicida ultrasónico pesticide automatic ultrasonic
automático
puatengy pÿrüpo generador ultrasónico ultrasonic generator
puatengy chibupo nebulizador ultrasónico ultrasonic nebulizer
puavyje rúleman bearing
pue rápido/a quick
samysÿi pue pensamiento rápido quick thinking
pue myi movimiento rápido fast motion
pue a caida rápida rapid drop
puembi´u comida rápida fast food
pueho intensidad intensity
pueho ndurekova intensidad modulada intensity modulated
puehogua syinreko escala de intensidad intensity scale
mbapoguigua pueho intensidad del trabajo work intensity
ngyguigua pueho intensidad del color color intensity
puehoha intensa/o intense
puehoha akärasy cefalea intensa intense headache
puehoha syrÿi corriente intensa intense current
puehoha aku calor intenso intense heat
puehoha kua´andy programa intenso intensive program
puehopa intensificado/a intensified
puehopa koveäguigua protección del ambiente intensified environmental
ñuasÿi intensificado protection
puehopa ra´amyi ejercicio intensificado exercise increased
puehopa aposÿi tratamiento intensificado intensified treatment
puehopa sareko control intensificado intensified control
puehopo intensificador intensifier
angagua puehopo intensificador de imagen image intensifier
jopytagua puehopo intensificador de presión pressure intensifier
ymyigy puehopo intensificador hidraúlico hydraulic intensifier
siritagua puehopo intensificador de señales signals intensifier
puehotarehe contra sobre-intensidades against over-intensity
protección contra sobreintensidades
puehotarehe ñuasÿi overcurrent protection

- 308 -
puehove

puehotarehe rekoty ñyrÿiva sistema eléctrico contra overcurrent electrical system


sobreintensidades
puehotarehe rekoty circuito contra overcurrent circuit
sobreintensidades
puehotarehe ñeÿsä llave contra overcurrent key
sobreintensidades
puehove intensificar to intensify
puehove pe apo intensificar la labor intensify the work
puehove pe mbapo intensificar el trabajo intensify work
puehove pe rekonguesÿi intensificar la prevención intensify prevention
kua´andyta puehove intensificar programas enhance programs
puekesÿi irrupción irruption
mymbatagua puekesÿi irrupción de animales outbreak of animal
puekesÿi mbatu irrupción violenta violent explosion
arandyguigua puekesÿi irrupción del tiempo time inrush
arambygua puekesÿi irrupción temporal temporal irruption
puekua´a caché cache
äpy puekua´a memoria caché cache memory
pueku´asatï proxy-caché proxy cache
puemyi velocidad speed
syryhogua puemyi velocidad constante constant speed
puemyi byte velocidad media average speed
puenga lawrencio lawrencio
puesë repentina/o (salida) sudden(output)
puesë sënda salida repentina sudden departure
puesë äsekapu explosión repentina sudden explosion
pueta rápidos fast
ygua pueta rápidos de agua water rapids
pueta sajoja ciclo rápido fast cycle
pueta eikeä acceso rápido shortcuts
pueta myi rápido movimiento rapid movement
puetereigua ultrarrápido/a ultrafast
puetereigua nimboty internet ultrarrápido ultrafast internet
puetereigua kosa transistor ultrarrápido ultrafast transistor
puëÿsë experimentar to experiment
puëÿsërä para experimentar experience
puëÿsërä arandy tiempo para experimentar time to experiment
puëÿsë särekändie experimentar con satélites experiment with satellites
puëÿsë tymbandie experimentar con animales animal experiment
pugua angypovysÿi reproducción de sonido sound reproduction
pugua angypovysÿi tavÿ reproducción de sonido multimedia sound
multimedia reproduction
pugua angypovysÿirä soporte para reproducción de support for audio playback
jokoha sonido
purorygua musical musical

- 309 -
pugy

purorygua angangü cine musical musical movie


purorygua kanda escena musical musical theater
purorygua nda zona musical music zone
purorygua puaje rincón musical corner music
pugua tapechi chip de sonido sound chip
pugua tapechi ndiveipa chip de sonido integrado integratede sound chip
pugua tapechi ÿ´apogy chip de sonido creativo creative sound chip
pugy acústico acoustic
pugy pu sonido acústico acoustic sound
pugy ha´eñosÿi aislamiento acústico soundproofing
pusy armónica harmonic
heserä pusy armónica especial particular harmonic
pusëgykoi pusy armónica diatónica diatonic harmonic
pujary fonocaptor pickup
pujary jyva brazo fonocaptor pickup arm
pujaryguigua pyrüypy principio del fonocaptor beginning of the pickup
pujoja ritmo / rima rhythm / rhyme
pujoja asy ritmo melódico melodic rhythm
puemyi ha pujoja velocidad y ritmo speed and rhythm
pukatu sonoro sonorous
angangü pukatu cine sonoro sonorous movie
pukatu ñu campo sonoro sonorous field
pukure a lo largo along
araymaguigua pukure a lo largo de la historia throughout history
tapeguigua pukure a lo largo del camino along the way
pukuve alargar lengthen
pukuve pe jara alargar la toma longer taking
pukuve pe pu´araha alargar el conducto lengthen the conduit
pukuvepa alargada/o elongated
mo´a pukuvepa sombra alargada elongated shadows
pire´y pukuvepa escama alargada elongated scale
pumbo chimenea pipe
pumbyry syi línea telefónica telephone line
mbyrygui porekorä línea telefónica para mando a telephone line for remote
pumbyry syi distancia control
ñemugua pumbyry syi línea telefónica comercial business telephone line
pumbyryndy telefonía telephony
pumbyryndy konda telefonía local local telephony
myirü pumbyryndy telefonía móvil telephony mobile
pundu audio audio
pundugua siri señal de audio audio signal
pundu ha ta´asä audio y video audio and video
pundugua ñejo´a doblaje de audio audio dubbing
pundugua ñejo´a pyra´ä realizar doblaje de audio perform audio dubbing
opagy pundugua ñejo´a doblaje de audio general general audio dubbing
pundukatu audible audible
pundukatu nduty espectro audible audio spectrum
ñete´ä pundukatu realidad audible audible reality

- 310 -
pundyi

pundyi alarma alarm


ryrÿisu pundyi alarma electrónica electronic alarm
yvyryigygua pundyi alarma sísmica earthquake alarm
kovejagua pundyi alarma domiciliaria home alarm
sakombotygua pundyi alarma de seguridad security alarm
pupo sonar sonar
puropondy carburador carburetor
kengogua puropondy carburador de auto car carburetor
puropondygua oikohosÿi funcionamiento del operation of the carburetor
carburador
puru´u desgaste wear
opagy puru´u desgaste general general wear
puru´u gueve desgaste lento slow wear
purüha usuario user
purühagua pogua manual del usuario user manual
purühame tesasÿi atención al usuario user attention
purukatugua útilizable usable
pyösÿiho purukatugua potencialmente utilizable potentially usable
purukatugua pe utilizable en producir used to produce
angypohape
pyita purukatugua bits utilizable bits used
purukatugua syngo proteina utilizable protein used
pürukatu/gua disponer/disponible ver due to
ojo
purukue debido al uso rep due to the use
yndyäntagua purukue debido al uso de due to the use of biofuels
biocombustibles
heguiÿgua purukue debido al uso inapropiado due to inappropriate use
purümbuai degenerar degenerate
mbaretevaime purümbuai degenerar en violencia escalate into violence
purümbuai teï äsekapu degenerar una explosión degenerate explosion
purupagyva uso general general use
purupagyvagua maquinaria de uso general general-purpose machinery
mbapomyindy
purupagyvagua jararÿita tomacorrientes de uso general purpose outlet
general
purupo instrumento instrument
sakosÿigua purupo instrumento de medición measuring instrument
kua´arytygua purupo instrumento de conocimiento instrument of knowledge
puruposÿi instrumentación nstrumentation
vypegua puruposÿi instrumentación básica basic instrumentation
ryrÿisu puruposÿi instrumentación electrónica musical instrumentation
purupu instrumento musical musical instrument
pururu ruido indefinido indefinite noise
typagua pururu sonido indefinido de fondo indefinite background sound

- 311 -
pusa

paitygy pururu sonido indefinido agresivo indefinite aggressive sound


purusepa syrÿi corriente demandada demanded current
purusepa syrÿigua jo´aho incremento de la corriente current demand
demandada increased flow
tehyirehe purusepa syrÿi corriente demandada por la current demanded by the load
carga
pury´ä recurso resort
äiete pury´ä recurso natural natural resource
ändygy pury´ä recurso biológico biological resource
pusa tirante tight-tense
yvyragua pusa tirante de madera tight timber
aogua pusa tirante de ropa tight clothes
pusareko ecualizar equalize
purupota pusareko ecualizar instrumentos equalize tools
pundu pusareko ecualizar audio equalize audio
pusarekopo ecualizador equalizer
pundugua pusarekopo ecualizador de audio audio equalizer
ta´ansÿi pusarekopo ecualizador gráfico graphic equalizer
pusarekosÿi ecualización equalization
pusarekosÿigua vyrape tabla de ecualización equalization table
pusarekopo ha japoiko ecualización y efecto equalization and effect
pusë tono tone
ñe´egua pusë tono de voz voice tone
pusë mbyte tono medio half tone
pusÿi polifonía polyphony
pu ha pusÿi música y polifonía music and polyphony
pusÿiguigua ararovahosÿi evolución de la polifonía evolution of polyphony
puvate sonido (alto) sound (high)
puvategua porekonda consola de sonido alto high sound console
puvategua angypo productor de sonido alto high sound producer
py basar to base
ra´amyitame py basar en ejercicios based on exercises
mbo´eme py basar en estudio based on study
py pype paso a paso step by step
py pype ryrÿisu tapety circuito electrónico paso a electronic circuit step by step
paso
py pype joapa armado paso a paso armed step by step
py´avate orgullo pride
py´ägua instrínseco intrinsic
py´ägua japyrÿ factor intrínseco intrinsic factor
py´ägua epy valor intrínseco intrinsic value
py´ajara admitir to admit
javyta py´ajara admitir errores admit mistakes
joajusÿita py´ajara admitir conexiones admit connections
py´ajarakatu admisible admissible
aragua atymoko ingesta diaria admisible daily intake
py´ajarakatu
py´ajarakatu enonde declarar admisible the admissibility

- 312 -
pymyi

py´ajarakatuÿ inadmisible inadmissible


py´ajarakatuÿ pe inadmisible el uso ilegal not use illegal
asureÿgua puru
paitesygua py´ajarakatuÿ totalmente inadmisible totally unacceptable
py´ajojava coherente coherent
py´ajopy oprimir to press
pe puä py´ajopy oprimir el botón press the button
pa´o ha py´ajopy suprimir y oprimir delete and press
py´ame´e comprometer to compromise
py´ame´e pe jeko comprometer el apoyo compromise the support
py´ame´e pe tehyi comprometer la carga compromise the load
py´aporä satisfacer to satisfy
py´ävy humildad humility
pymyi corrida run
araguiga pymyi corrida del tiempo time run
pymyi hyi peso corrido run weight
tygö pymyi tanda corrida batch run
py´ö extrínseco extrinsic
py´ö ha py´ägua extrínseco e intrínseco extrinsic and intrinsic
jaÿrÿi py´ö semiconductor extrínseco extrinsic semiconductor
mbuyturäpo py´ö motivador extrínseco extrinsic motivation
epy py´ö valor extrínseco extrinsic value
japory py´ö método extrínseco extrinsic method
py´u absorber to absorb
py´u pe ndy absorber la luz absorbi light
y py´u absorber agua absorb water
py´ÿ puro/a pure
mbarete py´ÿ puro poder pure power
teïño py´ÿ monopolio puro pure monopoly
taë py´ÿ puro metal pure metal
vytu py´ÿ aire puro fresh air
pyame´e aceptar to accept
pyame´e pe äsy epy aceptar el valor crítico accept the critical value
pyame´e pe ymagua aceptar el pasado accept the past
pyame´epo aceptador acceptor
sungapegua pyame´epo aceptador de tarjeta card acceptor
ärÿitagua pyame´epo aceptador de iónes ion acceptor
pyame´esy compromiso compromise
avangÿ pyame´esy compromiso personal personal compromise
apogua pyame´esy compromiso laboral labor compromise
pyango encomienda commission
pyapësu garra claw
eisuvyögua pyapësu garra cubital ulnar claw
te´ägua pyapësu garra de acero steel claw
pyäpo optimizar to optimize
pyäpo mepota optimizar servicios services optimization
pyäpo umi nimbota optimizar las red optimize network
pyapü´ä estimular to stimulate

- 313 -
pyengo

pe akächa pyapü´ä estimular la idea encourage the idea


pe akäpytü pyapü´ä estimular el cerebro stimulate the brain
pyapü´äva estimulada stimulated
akäporändy pyapü´äva inteligencia estimulada stimulated intelligence
sëmbisÿi pyapü´äva emisión estimulada stimulated emission
pyätä radicar locate
pojure pyätä radicar reclamo locate claim
hasahosÿi pyätä radicar transferencia locate transfer
pÿävo proveedor provider
pyei ununio ununio
pyengo deplexión deplexión
pyengogua nda zona de deplexión deplexión area
pyengo äsasÿirehe deplexión por difusión deplexión for diffusion
pyesÿ ununhexio ununhexio
pyhakoi tenaza pincer
kytïrä pyhakoi tenaza para cortar pincers to cut
pyhakoi pongäsyi operación tenaza clamp operation
pÿho actuar to act
pÿhogua py´apua voluntad de actuar willingness to act
puehosy pÿho actuar rápidamente act quickly
pyho paso step
pyho koi paso doble double step
pyho asa paso paso step step
pyhoha inversa reverse
pyhoha ysa osmosis inversa reverse osmosis
pyhoha oikoho función inversa inverse function
pyhopo inversor inverter
syrÿïgua pyhopo inversor de corriente current inverter
pyhopo tapety circuito inversor inverter circuit
pyhopy rendir pay
mo pyhopy hacer rendir making
rusu´apeve pyhopy rendir al máximo full pay
pÿhosapo interactuar to interact
teïjure´ëndie pÿhosapo interactuar con el cliente interact with the customer
pe moisä pÿhosapo interactuar el ordenador computer interaction
pyhosÿi rendimiento performance
pyhosÿi vuate alto rendimiento high performance
ÿhai pyhosÿi rendimiento químico chemical yield
pyhova invertido/a inverted
kuatianda pyhova archivo invertido inverted file
pykuachë pyhova triángulo invertido inverted triangle
pyhyo ununquadio ununquadio
pyhovy acentuar to accentuate
ñe´eta pyhovy acentuar palabras accentuate words
pe aravë pyhovy acentuar la crisis accentuate the crisis
pyhovysÿi acentuación accentuation
pyhovysÿigua äsërekota reglas de acentuación rules of accentuation
ta´angy pyhovysÿi acentuación gráfica graphic accentuation
pyi bit digit

- 314 -
pyinda

pasupyita kilobits kilobits


pyi ha´e teï ryryisu siri bit es una señal electrónica bit is an electronic signal
pyi pyipe bit a bit bit by bit
pyinda terciario tertiary
pyinda arangue periodo terciario tertiary period
pyinda guenda sector terciario tertiary sector
pÿïntetandy policarbonato polycarbonate
pÿïntetandygua sunga placa de policarbonato polycarbonate plate
pÿïntetandygua sa lente de policarbonato polycarbonate lens
pyipue baudio baud
puemyi pyipuetape velocidad en baudios baud rate
rusukuegua pyipue baudio de capacidad baud capacity
pyka atornillar to screw
yvyrame epyka atornillar en madera wood screw
pykarä hu´ä punta para atornillar screw tip
pykuachë triángulo triangle
pykuachëtagua poravosÿi clasificación de triángulos classification of triangles
ähochë pykuachë triángulo rectángulo triangle rectángle
pykuachëju pirámide pyramid
ijaytysygy pykuachëju pirámide alimenticia food pyramid
äkapypa pykuachëju pirámide invertida inverted pyramid
pymbogua filtro interno internal filter
pyme´engue corretaje brokerage
pyme´enguegua apohai contrato de corretaje brokerage contract
puandygua pyme´engue corretaje mundial global brokerage
pymyi movilizar to mobilize
pymyi tyañoipe movilizar al ejército mobilize the army
pymyi guendata movilizar sectores mobilize sectors
pymyipue corrida run
pynda piso, estribo floor, stirrup
pynda me´ejepava piso compartido flatshare
kondagua pynda piso de vivienda floor housing
pyndate escalera ladder
yvyragua pyndate escalera de madera wooden staircase
taëgygua pyndate escalera metálica metal ladder
pyndatesu escalón step
teïgua pyndatesu escalón unitario unit step
pyösÿigua pyndatesu escalón de potencial potential step
pynga zapata shoe
muaëposÿigua pynga zapata de construcción shoe construction
vype pyngandie base con zapata base with shoe
pyngo sargento sergeant
tyañoigua pyngo sargento de ejército army sergeant
pyngo arapy tera itësa sargento clásico o común classic or common sergeant
pynho pedal pedal
pynho koi doble pedal double pedal

- 315 -
pyö

mbarakagua pynho pedal de guitarra guitar pedal


pyñyva difusa/o diffuse
kua´arapegua pyñyva lógica difusa diffuse logic
ndy pyñyva luz difusa diffused light
pyö potencia power
pyö ñyryiva potencia eléctrica electrical power
ängegua pyö potencia de motor engine power
temyi pyö potencia mecánica mechanical power
ngapagy pyö potencia matemática mathematical power
pyö ñeteva potencia efectiva effective power
pyö ñeteva mbisëva potencia efectiva radiada effective radiated power
pyö ñeteva ha ndupÿrügy potencia efectiva y reactiva effective and reactive power
pyö ñeteva rusuvea potencia efectiva máxima maximum effective power
pyö ñeteva upava potencia efectiva consumida power consumption

pyöäse potenciometro potentiometer


añetegua pyöäse potenciómetro original original potentiometer
pyöäse sy´i potenciómetro lineal linear potentiometer
pyögua ijojaÿ potencial imperfecto potential imperfect
pyögua potencial potential
pyögua ñyryiva potencial eléctrico electric potential
pyögua äse energía potencial potential energy
pyögua mboja´opo divisor de potencia power divider
teï mboja´opogua medidas de un divisor de measures of a power divider
pysokueta potencia
mboja´opo pesÿ divisor de potencia planar planar power divider
pyögua potencial potential
pyögua sareko control de potencia power control
pyögua sareko hokondie control de potencia con triac triac power control
pyögua sareko araroyku control de potencia por temperature power control
temperatura
pyöpyreko tiristor thyristor
pyöpyreko tyha interruptor tiristor thyristor switch
pyöpyreko rovapo conmutador tiristor conmutator thyristor
pyösyi potencia contínua continuous power
pyösyigua teiha unidad de potencia contínua continuous power unit
pyösyi pe tehyime potencia contínua en la carga continuous power at the
load
pyövy potencia baja low power
pyövygua mbihapo disipador de potencia baja low power sink
pyövygua tyha interruptor de potencia baja low power switch

- 316 -
pype

pype estrecho narrow


syryha pype canal estrecho narrow channel
sa pype paso estrecho narrow passage
pypeve más estrecho closer
rahapuru pypeve portátil más estrecho closer portable
ati pypeve vínculo más estrecho closer link
pypoä órgano organ
pypuku profundo deep
sakanda pypuku espacio profundo deep space
typa pypuku fondo profundo deep background
pypukukue profundidad depth
ñugua pypukukue profundidad de campo depth of field
pypukuegua perïta capas de profundidad layers deep
pyreigua precario precarious
pyrosä cordón cord
pürü´ägua pyrosä cordón umbilical umbilical cord
ykegua pyrosä cordón lateral side cord
pÿrü inicio home
pÿrügua togue página de inicio homepage
jaranda pÿrü menú inicio start menu
pÿrüho arranque boot
pÿrühogua rekoty sistema de arranque system boot
pÿrüho ny arranque instantáneo instant start
pÿrüjevy rearranque/reiniciar reboot / restart
pÿrüjevy pe porürä reiniciar el equipo restart your computer
rovët pÿrüjevy reiniciar windows restart windows
pyrüjevypo regenerador regenerator
ngoigua pyrüjevypo regenerador celular cell regenerator
varëmyi pyrüjevypo regenerador articular articular regenerator
pyrüjevysÿi regeneración regeneration
ngoigua pyrüjevysÿi regeneración celular cell regeneration
sajo´agua pyrüjevysÿi regeneración de tejido tissue regeneration
pÿrümyi accionar to actuate
pÿrümyi teï taëku accionar una palanca an operating lever
pÿrümyi teï pitindyi accionar un timbre actuate a buzzer
pyrünonde iniciar to start
pyrünondegy iniciativa initiative
pyrüpo arrancador starter
pyrüpo ñyrÿiva arrancador eléctrico electric starter
ykegua pyrüpo arrancador auxiliar assistant starter
hapyndu pyrüpo arrancador trifásico starter phase
ngupu´a pyrüpo arrancador neumático pneumatic starter
pÿrüpo generador generator
oikohotagua pÿrüpo generador de funciones generador of functions
syrÿïgua pÿrüpo generador de corriente current generator
pÿrüpo ñyryiva generador eléctrico electric generator
sëanosygua pÿrüpo generador eléctrico de emergency power generator
ñyryiva emergencia
rahapuru pÿrüpo ñyryiva generador eléctrico portátil portable electric generator

- 317 -
pyrüypy

pyrüypy principio principle


pyrüypytagua atypu´a conjunto de principios set of principles
taëkuguigua pyrüypy principio de la palanca principle of the lever
pÿrüsy inicial ver termin gua initial
pÿrüsy süichä nivel inicial initial level
pÿrüsy togue página inicial inicial page
pÿrüypygua inicial initial
pyryña ununseptio ununseptio
pysangy obstáculo obstacle
pÿsë tiro shoot
ndagy pÿsë tiro táctico tactical shooting
tatambigy pÿsë tiro olimpico olympic shooting
pysï patilla pin
pysï koi doble patilla double pin
itaëjoajupogua pysï patilla de soldar solder pin
pysio ununtrio ununtrio
pyso jalar to pull
pysoäsegy nimbopua galga extensiométrico extensiometric gauge
pysogua elástico/a elastic
pysogua syipa límite elástico elastic limit
pysogua mbotapu choque elástico elastic collision
pysokatu extensible extensible
küñe´endy pysokatu lenguaje extensible extensible language
moisüsÿi pysokatu aplicación extensible extensible application
pysokue medida sakova medida measure
pysokueguigua kua´anga teoría de la medida theory of measure
pysokuegua purupo instrumento de medida measuring instrument
pysombi expandir to expand
pysombi umi kuatiandata expandir los archivos expand the files
mopyve ha pysombi contraer y expandir contracting and expanding
pysombisÿi expansión expansion
pysombisÿigua sungape tarjeta de expansión expansion card
täkagua pysombisÿi expansión internacional international expansion
pysopa extendido extended
pysopa vynga producto extendido extended product
pysopa ta´asä video extendido video spread
pysope a medida to measure
kua´aruü pysope software a medida software to measure
charäuta pysope zapatos a medidas shoe measures
pysopo tensor tensor
äsegy pysopo tensor métrico metric tensor
vyÿgua pysopo tensor de inercia inertial tensor
pysopy amplitud amplitude
pysopygua kyäva fórmula de amplitud formula of extent
pysopy apuami pequeña amplitud small amplitude
pysopy ndurekova pn amplitud modulada AM AM amplitude modulation
pysopy ndurekovagua transmisor de amplitud amplitude modulated
rovaesepo modulada transmitter

- 318 -
pysosy

pysopy ndurekovagua radio de amplitud modulada amplitude-modulated radio


äsaipo
pysopyjo´a sobreamplitud overamplitude
teï sirigua pysopyjo´a sobreamplitud de una señal overamplitude of a signal
pysopyjo´a nduga sobreamplitud modular modular overamplitude
pysosy elasticidad elasticity
reteko pysosy elasticidad física physical elasticity
retekoguigua pysosy elasticidad del cuerpo elasticity of the body
pysu ancho wide
haipegua pysu ancho de banda bandwidth
ipysuve pukugui más ancho que largo wider than long
pysukue anchura width
rovakatugua pysukue anchura variable variable width
peuketaguigua pysukue anchura de las aceras width of sidewalks
pysure por ancho by width
nduhotagua pysure por ancho de pulsos by pulse width
tape pysure por ancho camino by width road
pysÿ plutonio plutonium
pytaë metal enrojecido/a red metal
pytaë tatame metal enrojecida al fuego red metal with fire
pytaëgua pu´andu tubo de metal enrojecido red metal tube
pytaho durar last
pytaho teï arandy porä durar un buen tiempo last for quite some
pytaho puku durar mucho last long
pytahosÿi duración duration
pytahosÿi puku larga duración long duration
pytahosÿi jopava duración determinada determined last
pytaja permanente permanent
pytaja ñembo´euka aprendizaje permanente lifelong learning
pytaja apoangasÿi formación permanente permanent training
pytaja rÿihyi carga permanente permanent load
pytajoja estabilizar stabilize
pe angyposÿi pytajoja estabilizar la producción stabilizing output
pe repyme´enda pytajoja estabilizar el mercado stabilize the market
pytajojasÿi estabilización stabilization
pytajojasÿigua ronga proceso de estabilización stabilization process
repykuetagua pytajojasÿi estabilización de precios price stabilization
pytako tope top
ko pytako resistencia tope top resistance
pytako repykue precio tope top price
pytanda parada/estacionamiento stopping / parking
tïäsegua pytanda parada vehicular vehicle stop
tïäserä pytanda estacionamiento para parking for vehicles
vehículos
pytandysë incandescencia incandescent

- 319 -
pytaño

pytandysëgua puando lámpara de incandescencia filament lamp


(te)
pytandysëgua tirindyta bujías de incandescencia glow plugs
pytaño parada automática automatic stop
ndurügua pytaño parada automática de reactor automatic shutdown of
reactor
ängeguigua pytaño parada automática del motor automatic motor stop
muendapo pytañondie estabilizador con parada stabilizer with automatic
automática stop
pytañogua tyä relay de parada automática relay for automatic stop
pytapy alojar to host
reietesygua pytapy alojar gratuitamente free hosting
kuatiandata pytapy alojar archivos host files
pytapynda alojamiento accommodation
ambyrygy pytanda alojamiento turístico tourist accommodation
apt pytanda alojamiento web web hosting
pytare índice index
retegua gauru pytare indice de masa corporal body mass index
opagy pytare indice general general index
pytarepa indexado indexed
ñe´esä pytarepa término indexado indexing term
pytarepa ngy color indexado indexed color
pytarepo indexar to index
pytarepo togue indexar página index page
ñe´esäta pytarepo indexar términos index terms
pytasÿi permanencia permanence
pyasygua pytasÿi permanencia involuntaria involuntary stay
akängagua pytasÿi permanencia conceptual concept permanence
pytasÿireko permanentemente permanently
pytasÿireko joajuja permanentemente conectado permanently connected
rapepea´o pytasÿireko inhabilitar permanentemente permanently disable
pytävy infrarrojo infrared
nduäku pytävy radiación infrarroja infrared radiation
jara´ä pytävy enlace infrarrojo infrared link
pyte´u consumo consumption
pyte´u ha ñongatu consumo y ahorro consumption and savings
apoño pyte´u consumo sustentable sustainable consumption
pyteha bomba (succionadora) pump (suctioner)
ygua pyteha bomba de agua water pump
mbyho pyteha bomba centrífuga centrifugal pump
pyteho succión suction
pytehogua angacha reflejo de succión sucking reflex
pyteho ha pytesÿi succión o aspiración suction or aspiration

- 320 -
pyteka

pytehosÿi absorción absorption


pytehosyi ha ngoimyi absorción y metabolismo absorption and metabolism
ÿhai pytehosyi absorción química chemical absorption
pyteka escariado reaming
pytekagua akängua cabezal de escariado reaming head
pytekagua rekoty sistema de escariado reaming system
pyteko absorbente absorbent
pugy pyteko absorbente acústico acoustic absorber
ysyi pyteko absorbente líquido liquid absorbing
pytevy bajo consumo low consumption
pytevygua pua´andy bombilla de bajo consumo bulb of low consumption
pytevygua puando lámpara de bajo consumo lamp of low consumption
pytïpo amarrar to tie
pytïpo eikendame amarrar a puerto moor to port
pytïpo pe charäu amarrar el zapato tie your shoe
pÿtü´ä oxigeno oxygen
äkovegua japoikota efectos de oxígeno effects of oxygen
äkovegua oï´o falta de oxígeno lack of oxygen
pytu´o desahogo relief
ñe´etäme pytu´o desahogo en palabras breathing in the words
pytu´o gueve desahogo lento slow breathing
pytüpua éter (espacio) ether (space)
pytüapuape en el eter in eter
pytüpuarehe a través del eter through the ether
pytüry atmósfera atmosphere
yvyape´arigua pytüry atmósfera terrestre earth atmosphere
pytüryguigua ngy´aposÿi contaminación de la air pollution
atmósfera
pytusënda respiradero vent
vytugua pytusënda respiradero de aire air vent
kähogua pytusënda respiradero de drenaje drain vent
pytyka asistir to assist
pytyka teañotavape asistir a damnificados assist victims
jehupe pytyka asistir a evento attend event
pytykava asistida assisted
angyjevysÿi pytykava reproducción asistida assisted reproduction
ngapagy pytykava matemática asistida assisted mathematics
pytykepo asistente assistant
pytyko asistido assisted
haianga pytyko diseño asistido assisted design
sambyposÿi pytyko entrenamiento asistido attended training
pytyvöjagua solidario/a solidarity
pytyvörehe con la ayuda with the help
ryryisu pytyvörehe con la ayuda electrónica with the electronics help
kua´ÿkagua pytyvörehe con la ayuda foránea with foreign aid
pytyÿ mercurio mercury
pytyÿ taë metal mercurio mercury metal

- 321 -
pyva

pytyÿgua ro´ykuäse termómetro de mercurio mercury thermometer


pyva basada/o based
räporäitame pyva basado en proyectos project-based
pyva raëndume basada en evidencia evidence-based
pyvüä broche brooch
itajugua pyvüä broche de oro gold brooch
taëgygua pyvüä broche metálico metalic brooch
pyvuy ununpentio ununpentio
pyvy plantilla template
apt pyvy plantilla web web template
aragua pyvy plantilla diaria daily staff
r- rahaho correo electrónico e-mail
r-rahaho rei correo electrónico gratis free e-mail
r-rahaho reka buscar correo electronico search e-mail
rä´ä practicar to practice
rä´ämy rä´ä practicar deporte practice sports
küñe´eta rä´ä practicar idioma language practice
ra´anga representa represents
ra´anga teï araite representa una oportunidad represents an opportunity
ra´anga teï kua´aÿty representa un enigma represent an enigma
ra´anga´ä representar to represent
ra´anga´ä teï ta´angangy representar un bosquejo represent a sketch
ra´anga´ä teï ranga representar un símbolo represent a symbol
ra´angasÿi representación representation
atygua ra´angasÿi representación de grupo representation of group
ietesy ra´angasÿi representación política political representation
ra´äpotï fiel faithful
angarova ra´äpotï retrato fiel exactly faithful
savaekue ra´äpotï testigo fiel faithful witness
ra´äsy fidelidad fidelity
ra´äsy vuate alta fidelidad hifi
kua´andyguigua ra´äsy fidelidad del programa loyalty program
raë ´a asumir to assume
aipota raë´a asumir riesgos take risks
pe jo´äpy raë´a asumir el cargo taking office
raënda chasis chassis
ñorumyiguigua raënda chasis del automóvil automobile chassis
retejopy raënda chasis compacto compact chassis
raesugua convencional conventional
raesugua äpy memoria convencional conventional memory
raesugua puru uso convencional conventional use
raguendai bucle loop
paÿgua raguendai bucle infinito infinite loop
raguendai äkapypa bucle invertido loopback
raguengu plumero duster
raguenguguigua ragueta plumas del plumero feathers feather duster
ñyrÿigy raguengu plumero electroestático electrostatic duster

- 322 -
raha

raha manejar to drive


rahagua porambi licencia de manejar driver's license
kua´asasÿi raha manejar información handling
rahachauka justificar to justify
teï haisÿ rahachauka justificar un párrafo justify a paragraph
pe jasarÿi rahachauka justificar la inducción justify induction
rahachaukatu justificable justifiable
rahachaukatu ñuasÿi protección justificable justifiable protection
akändy rahachaukatu razón justificable justifiable reason
rahachausÿi justificación justification
räporäguigua rahachausÿi justificación del proyecto justification of the project
rätyndoguigua rahachausÿi justificación del problema justification of the problem
rahagua portable portable
rahaha conductor driver
rahaha ñyryiva conductor eléctrico electrical conductor
ryhomyi rahaha conductor rectilíneo straight conductor
sahavutagua rahaha conductor de ómnibus bus driver
rahahapo encaminador router
rahaho acarrear, acarreo lead, hauling
rahaho y acarrear agua fetching water
rahahogua rekoty sistema de acarreo hauling system
rahaho vytunda correo aéreo airmail
rahai coordenada coordinate
rahakapo suministrar to supply
rahakavy subportadora subcarrier
rahakë cliente customer
rahako portador/a bearer
rahakua´a manejo management
rahamby sincronismo synchronism
rahamoi suministro supply
rahamyi transportar to transport
rÿi rahamyi transportar electricidad transport electricity
retehyita rahamyi transportar cargas
rahanda dirección address
rahandagyoto direccional directional
rahandakatu direccionable addressable
rahandasÿi direccionamiento repite adressing
rahandivepo comportar to endure
rahandivesÿi comportamiento behavior
rahapa portadora repite carrier
rahapagua japota gestión de portadora carrier management
rahapaguigua nduvä frecuencia de la portadora carrier frequency
rahapandu onda portadora carrier wave
rahape guia guide
rahapeñuareko guarda guia guide save
rahapesÿingue guiacinta tape guide

- 323 -
rahapo

rahapo portador carrier


rahapo tapety circuito portador carrier circuit
rahapurugua portátil portable
rahasyï vector vector
rahasyïgua vectorial vectorial
rahatyry tracción traction
rahauka enviar to send
rahaukajevy reenvio forwarding
rahaukasÿi remisión(justificación) remission(justification)
rahavapo cambiador changer
rahavy régimen regime
rahavyva manejado/a managed
rahaÿ asíncrona asynchronous
rahayke apartar away
rahogy directividad directivity
teï akyïrügua rahogy directividad de una antena directivity of an antenna
teï ñe´esupogua rahogy directividad de un altavoz directivity of a loudspeaker
räiju cierre close
raïjurÿi cierre eléctrico electric close
raimbate plaqueta platelet
rainde grado degree
raindepi gradual gradual
raindepisÿi gradualmente gradually
räingu piñón pinion
räipa dentado dentate
räipi gancho hook
räipihyi guinche winch
räipo pulidor polisher
räipo/ yäkopo pulidor/barnizador polish / lacquer
hu´üsÿpo räipo pulidor plastificador polisher plasticizer
taëtagua räipo pulidor de metales metal polisher
satagua räipo pulidor de elentes lens polisher
raköi horquilla fork
rambe hoja (cuchillo, etc.) blade (knife, etc.).
heterägua rambe hoja de estructura sheet structure
itaëgy rambe hoja metálica sheet metal
kytïgua rambe hoja de corte leaf cutting
sy´ikytïgua rambe hoja de corte lineal linear cutting blade
pukugykytïgua rambe hoja de corte longitudinal sheet slitting blade
hasajo´akytïgua rambe hoja de corte transversal sheet cross blade
vykytïgua rambe hoja de corte inferior sheet of lower court
vuatekytïgua rambe hoja de corte superior sheet of superior court
rämbu militar military
rämbu roga casa militar military house
rämbu mepo servicio militar military service
rämbu yvyngue región militar military region

- 324 -
randu

rämbu ämboesÿi instrucción militar military instruction


randu consulta consult
randupo consultar to consult
randupoha consultor consultant
ranga´ä símbolo symbol
rangë convección convection
rapehü ruta path
rapengue etapa stage
rapepe´a habilitar to enable
rapepe´asÿi habilitación empowerment
rapepea´o deshabilitar disable
rapepea´opa deshabilitada disabled
rapepo encaminador router
raperahapo dirigir lead
rärö espera waiting (stand by)
raröva esperada expected
rasa excede exceeds
ratakitiha cortafuego firewall
rätyndo problema trouble
rätyndo jopava problema determinado determinated problem
rätyndo jopavaÿva problema indeterminado indeterminate problem
rauda envío shipping
raugÿ meteorología/lógica/o meteorology
ravö sufragar cover
ravohë clasificar to classify
ñe´eta ravohë clasificar palabras classify words
pury´äta ravohë clasificar recursos classifying resources
kuatiaranduta ravohë clasificar libros classifying books
ngasyta ravohë clasificar datos classify data
ravohësÿi clasificación classification
kua´asasÿigua ravohësÿi clasificación de información information classification
apeasy ravohësÿi clasificación formal formal classification
kua´andygy ravohësÿi clasificación científica scientific classification
epysyrygua ravohësÿi clasificación arancelaria tariff classification
ravösy sufragio suffrage
räÿ amorfo amorphous
re contra against
rë´a hacker hacker
rë´ä maestro/a teacher
reamby tantalio tantalum
rehe mediante through
rehyi onza ounce
reietegua gratuito free
reipo donador/a repite donor
reipy donar donate
rejaho permitir allow
jovaisa kuatiandagua permitir intercambio de allow sharing of files
rejaho archivos

- 325 -
rëka

toikery rejaho permitir que accedan allow access


me´eje rejaho permitir compartir allow sharing
ñe´esangota rejaho permitir debates allow discussion
rejahopa permitido allowed
rejahopa kuatiasu permitido por ley permitted by law
chiävy rejahopa equipaje permitido baggage allowance
ndasyta rejahopa sitios permitidos allowed sites
anguekue rejahopa tamaño permitido size allowed
rejahosÿiva permisible permissible
mbytepysÿi rusuvea concentración máxima maximum permissible
rejahosÿiva permisible concentration
süichä chi´ivea rejahosÿiva nivel mínimo permisible minimum level allowable
rembey rejahosÿiva margen permisible allowable margin
vyvesÿi rejahosÿiva disminuición permisible decrease allowable
rejasa permite/tir enables
rejasa muapy´ä rätyndota permite resolver problemas enables resolve problems
poynge rejasa permite ejecutar allows you to run
rejasa hekajapo permite hacer búsquedas allows you to search
rejasa hasaho permite transferir allows you to transfer
rëka traza trace
rëkagua hu´äkua punta de trazar tip chart
rëkajevy retrazado retraced
rekepysÿi instrumentación repite instrumentation
reko´ä me´ekatu vida útil life
ypakytagua reko´ä vida útil de bienes useful life of assets
me´ekatu
teï oikoagua reko´ä vida útil de un activo life of an asset
me´ekatu
hepygy reko´ä me´ekatu vida útil económica useful economic life
reko´ä me´ekatu hü´äva vida útil limitada limited lifetime
rekoha fiadora guarantor
rekojy respaldo support
rekokä seguro/a sure
rekomboty asegurar ensure
rekombotyaina asegurando ensuring
rekombotypa asegurado insured
rekombouve preventivo preventive
rekongue prevenir,previene prevent, prevents
rekonguesÿi prevención prevention
rekope cromo chromium
rekopyko contener to contain
rekösä previsto expected
rekösäva prevista provided
rekösë pérdida loss
rekosu oficial official
rekoty sistema system

- 326 -
rekovy

rekovy evitar avoid


rekovyrä para evitar to avoid
rembe borde edge
rembeygua mbapo margen de trabajo outside work
rembeyka fuera de margen outside margin
rendaju visitante visitor
rendamyi disturbio disturbance
rendapa´u brecha gap
rendë bancada bench
rendögua pu´ajopyke tornillo de banco bench´s screw
rendunda foro forum
renduty audiencia hearing
repyvy bajo costo low cost
rera´ä alias nickname
rërï película film
resareko vigilar to watch
rese unívoca/o univocal
resesÿi unívocamente uniquely
retama bastante quite
retea ejemplar copy
retejopy compacto compact
retejopy imbe ri disco compacto cd compact disk
reteko físico/a physical
reteko mbaykoha dispositivo físico physical device
retekoho posibilidad possibility
retekohoÿ imposibilidad física physical impossibility
retemyi mecanismo mechanism
retenguemyi muñón stump
retepymby fisiológico physiological
reteyvyranga geografía física physical geography
rëvytaë galibo gauge
riahuvypo empobrecer impoverish
riahuvysÿi empobrecimiento impoverishment
rïkurä fundente flux
rïndy destello flash
mbutysugy rïndy destello galáctico galactic flare
rïndy angamyipava destello animado flash animated
arasunúguigua rïndy destello del trueno thunder flash
ndygua rïndy destello de luz flash light
rïvy atenuar mitigate
rïvy pe joso atenuar el impacto mitigate the impact
rïvy pe pu atenuar el sonido attenuate the sound
aravë rïvy atenuar crisis mitigate crisis
rïvy pe puruse atenuar la demanda mitigate demand
rïvypo atenuador attenuator
tapety rïvypo circuito atenuador attenuator circuit
rovakatugua rïvypo atenuador variable variable attenuator
puandotarä rïvypo atenuador para lámparas lamp dimmer

- 327 -
rö´ä

rïvypo ja atenuador fijo fixed attenuator


rö´ä azuela adze
ro´ykuäse termómetro thermometer
ro´ykuko termistor thermistor
roäsä objeto object
roäsängy objetivo aim
röëkä gerencia management
röëkända gerencia (oficina) management (office)
röëkäpo gerenciar to manage
röëkäsÿi gerenciamiento management
roëkata multitraza multitrace
nduchaukaha roëkata osciloscopio multitraza multitrace oscilloscope
rongapa roëkata procesado multitraza multitrace processed
roëkatagua kua´ary técnica de multitraza multitrace technical
roëkata parärä ruido multitraza multitrace noise
röëkö gerente manager
roendi utilizar to use
roendijevy reutilizar reuse
ronga procesar, proceso process
rongapa procesado/a processing
rongapo procesador processor
rongapochi´ï microprocesador microprocessor
rongapoyke coprocesador coprocessor
rongasÿi procesamiento processing
rova cara, frente,cambiar face, forehead, change
rova´anga máscara mask
rova´angaho enmascaramiento masking
rovaesepo transmisor transmitter
rovaeserÿi transmisión (eléctrica) transmission (power)
rovaesesÿiño servotransmisión servotransmisión
rovagykatu enmascarable maskable
rovagykatu´ÿ no enmascarable unmaskable
rovaje modificar modify
rovajepa modificada modified
rovajere sustituir to replace
rovajesÿi modificación modification
rovajova conmutar to commute
ndyta rovajova conmutar luces switch lights
ñe´esupota rovajova conmutar altavoces switch speaker
su´a rovajova conmutar pena commute sentence
kogÿsÿi rÿihyita rovajova conmutar cargas óhmicas switch ohmic loads
rovajovagy conmutativo commutative
rovajovagy teïgua irü anillo conmutativo unitario commutative unitary ring
rovajovagy apohai contrato conmutativo commutative contract
rovajovagy rete cuerpo conmutativo commutative body
ndajoheguigua ëreko nda cálculo diferencial no non-commutative differential
rovajovagy conmutativo calculus

- 328 -
rovakatu

rovakatu intercambiable repite interchangeable


rovakatu sareko control intercambiable interchangeable control
tapetykÿtiha rovakatu cortacircuito intercambiable interchangeable circuit
breaker
jyöty rovakatu teclado intercambiable interchangeable keyboard
rovakatu sa lente intercambiable interchangeable lens
rovakatugua variable variable
rovakatugua nduetepava resistor variable bobinado variable resistor winding
ko
rovakatugua sëjoyvysÿi amplificador de transconductance variable
suäpo transconductancia variable amplifier

rovakatuguako resistor variable variable resistor


rovakorÿi reostato rheostat
rovamyi varia changes
rovamyime trasplante transplant
rovandasÿi transición repite transition
rovanonde frente front
rovapa cambiado changed
rovapo conmutador switcher
rovapova conmutada/o switched
rovapy variar to vary
rovapypo variador variator
rovapysÿi variación variation
rovaryï transformador eléctric. electric transformer
rovarÿipo transductor transducer
rovasÿi cambio change
rovyngy transformar to transform
rovyngysÿi transformación transformation
roykugua térmico/a rep thermal
roykuguasÿi isotérmico isothermal
ru derecha right
rühai sigla initial
ruisy europio europium
ruiusÿi consumo consumption
rüka perjudicar impair
rükasÿi perjudicial harmful
runde trailla leash
rundyha cuarto quarter
rundyinda cuaternario quaternary
rundyko cuadrúple quadruple
rundyrova tetraedro tetrahedron
rundyvei helicoidal helical
rupisÿi alzamiento uprising
rurahapo remolcador tug
rurÿisa admitancia admittance
rusu positivo positive
rusu´a máximo/a maximum
rusuejevysÿi corrección correction

- 329 -
rusuete

rusuesÿi correctamente correctly


rusuete correcto correct
rusueteina corrigiendo correcting
rusuetepa corregido corrected
rusukue capacidad capacity
rusundy láser laser
rusundy imbe disco láser laser disk
rusundy nduko diodo láser diode laser
rusupo maximizar to maximize
rususÿi mayoritario majority
rusuve mayor major
rusuvea máxima/o maximum
rusuvea itësa mboja´opo máximo común divisor maximum common divisor
epy rusuvea máximo valor maximum value
araroyku rusuvea temperatura máxima maximum temperature
mbarepo rusuvea fuerza máxima peak force
rusuvy récord cambiar por rususu record
rutehaí hipertexto repite hypertext
ruvyndu vena vein
ruvyvö corazón heart
ruvyvöhai cardiograma cardiogram
ruzukuera capacidades capabilities
ryä mesón meson
rÿakuäkä clavo de olor cloves
ryete teflón teflon
ryho recta/o straight
rÿi electricidad electricity
rÿi´o descarga (eléctrica) unloading (electrical)
rÿi´opo descargador discharger
rÿiguagui heserysÿi conducción de la conduction of electricity
electricidad
rÿihyi carga eléctrica electric charge
rÿihyi jasarÿire carga por inducción induction charging
rÿihyi jasava carga inductiva inductive load
rÿihyi jasere carga por contacto contact load
rÿihyi syryndyre carga por fricción load friction
rÿihyi carga load
rÿihyi ryingasÿi carga capacitiva capacitive load
ryihyiä carga del electrón charge of the electron
rÿihyijo´a sobrecarga eléctrica electrical overload
ryihyirusu carga positiva positive charge
ryihyisyi carga negativa negative charge
ryihyiÿre sin carga no load
ryïja magnética magnetic
ryïja sÿingue cinta magnética magnetic tape
rÿikarugy electromagnético/a electromagnetic
rÿikö condensador condenser
rÿikö ñyryiva condensador eléctrico electrical condenser

- 330 -
ryïku

ryïku electrolito electrolyte


rÿindu corriente alterna alternate current
rÿindugua hapyko triodo para corriente alternating current triode
alterna
ryïnduä electromagnética/o repite
ryïnduändu onda electromagnética electromagnetic wave
rÿinduko rÿu (rÿrÿu) diodo para corriente diode alternating current
alternada DIAC
rÿindynga electroluminiscencia electroluminescence
rÿindyva electroluminiscente electroluminescent
ryinga capacitor capacitor
ryingapÿrü arranque capacitivo capacitive boot
ryingasÿi capacitancia capacitance
rÿiñuapo inductor inductor
rÿiñuasa magnetismo magnetism
yvyape´arigua rÿiñuasa magnetismo terrestre terrestrial magnetism
rÿi ha rÿiñuasa electricidad y magnetismo electricity and magnetism
rÿiñuasasÿi electromagnetismo electromagnetism
itakarujataguigua rÿiñuasa magnetismo de los imánes magnetism of the magnets
täengui rÿiñuasa magnetismo mineral mineral magnetism
äiete rÿiñuasa magnetismo natural natural magnetism
rÿipo generador eléctrico repite electrical generator
rÿipugy electroacústico electroacoustic
rÿipÿrüpo generador eléctrico electric generator
rÿiru condensador condenser
rÿisasÿi admitancia admittance
rÿisy magneto magnet
rÿisÿi corriente contínua direct current
rÿisyijevy conductancia conductance
rÿisymyipo magnetomotriz magnetomotriz
rÿisypomyi magnetodinámico magnetodinámico
rÿitiri rayo lightning
ryiupo consumir to consume
rÿivurÿi fuente eléctrica electrical source
rÿivy tierra,masa land mass
ryku fundir to melt
rykuesë exprimir squeeze
rykuesëpo exprimidor juicer
rykupa fundido molten
rykuva blando soft
itaë rykuva hierro fundido cast iron
te´ä rykuva acero fundido molten steel
rykuhape mbotyha cierre en fundido closure in molten
veräsi rykuva vidrio fundido molten glass
üsätä rykuva hielo fundido melting ice
mbyku rykuva queso fundido cheese molten

- 331 -
rykye

rembe rykuva borde fundido edge fade


jaetae rykuva zinc fundido molten zinc
ërychiä rykuva chocolate fundido molten chocolate
rykye éter (química) ether (chemistry)
rymbandy granja farm
rÿpe rejilla grid
tapu buzón mailbox
ryrügy cartucho cartridge
ryrupu´a tanque (líq.) tank
ryryï ñu campo eléctrico electric field
ryrÿikaru electroimán electromagne
ryryipo vibrador vibrator
ryryisa kua ´asä componente optoelectronic component
optoelectrónico
ryryisü electrónico/a electronic
tapety ryryisü circuito electrónico electronic circuit
ryryisüpu música electrónica electronic music
vypegua ryryisü electrónica básica basic electronic
ryryisü ärapendy esquema electrónico electronic schedule
ryryisügua kua´andy programa de electrónica electronic program
rangagy ryryisü simbología electrónica electronic symbols
ryryisü ranga símbolo electrónico electronic symbol
ryryisü kuäsÿ electrónica digital digital electronics
ryryisü hojoja electrónica analógica analog electronics
ryryisü muatyrösÿi reparación electrónica electronic repair
ryryisü ñembo´euka aprender electrónica learn electronics
ryryisü kua´apo técnico electrónico electronics technician
ryryisü arapykua´a ingenieria electrónica electronic engineering
ryryisü ëreko cálculo electrónico computing
ryryisü rahaho correo electrónico email
yvÿo ryryisü biblioteca electrónica electronic library
ryryisü repyme´endy comercio electrónico electronic commerce
ryryisü japondy industria electrónica electronics industry
ryryisü joguandagy marketing electrónico electronic marketing
ryryisü mbyru medio electrónico electronic line
ryryisü porekä voto electrónico electronic voting
ryryisü arañe´ehai periódico electrónico electronic journal
kuatianda ryryisü archivo electrónico electronic file
rahapogy ryryisü directorio electrónico electronic directory
ryryisü toguegy expediente electrónico electronic expedient
hapyko ryryisü factura electrónica electronic invoice
ryryisü sua zoom electrónico electronic zoom
iterö ryryisü spa electrónico electronic spa
ryryisü haikue documento electrónico electronic document
ryryisü ma´ereko espionaje electrónico electronic spy
kua´ahaipe ryryisü boletín electrónico electronic newsletter
aragua ryryisü diario colectrónico electronic daily
ryryisü kuauka mensaje electrónico email
ryryisü kuaukandy mensajeria electrónica electronic messaging

- 332 -
ryryisü

ryryisü ñe´eaty glosario electrónico electronic glossary


ryryisü kuatiarandu libro electrónico electronic book
ryryisü ñe´ëryry diccionario electrónico electronic dictionary
ryryisü ndarö catálogo electrónico electronic catalog
kuaukasÿi ryryisü publicación electrónica electronic publishing
ryryisü rätyndo problema electrónico electronic problem
ryryisügua ä´ño elemento de electrónica electronic´s element
väräsy ryryisü material electrónico electronic material
ryryisü kogua repuesto electrónico electronic parts
ryryisü eikeä acceso electrónico electronic access
kuaranga ryryisü periodismo electrónico news
ryryisü kuatia papel electrónico electronic paper
pyme´endypo ryryisü mercadeo electrónico e-marketing
guvösy ryryisü gobierno electrónico electronic government
vypuandy ryryisü mundo electrónico electronic world
ryryisü saho lector electrónico electronic reader
ryryisü pe´anga plano electrónico electronic plane
ryryisü puru´ä recurso electrónico electronic resource
ryryisü poanda taller electrónico electronic shop
ryryisü aipo riesgo electrónico electronic risk
ryryisü chakoty laboratorio electrónico electronic laboratory
ryryisÿ vyasy entretenimiento electrónico electronic entertainment
ryryisü tesassy telescopio electrónico electronic telescope
ryryisü ñairö guerra electrónica electronic war
ryryisü rekoty sistema electrónico electronic system
ryryisü hairahaha cartero electrónico electronic wallet
vyhai ryryisü firma electrónica electronic signature
ryryisü kogua repuesto electrónico electronic parts
porujevyä ryryisü reciclaje electrónico electronic recycling
japondygua ryryisü electrónica industrial industrial electronics
ryryisü kändy ingenio electrónico electronic engineer
korei ryryisü ocio electrónico electronic entertainment
ryryisü rekaha buscador electrónico electronic search
nguetymyi ryryisü aparato electrónico electronic device
pirápire ryryisü dinero electrónico electronic money
ryryisügua kuatiarahasÿi administración electrónica electronic goverment
pytiandu ryryisü estetoscopio electrónico electronic stethoscope
ryryisü jovaisa intercambio electrónico electronic exchange
kureko ryryisü termostato electrónico electronic thermostat
ryryisü jagape bono electrónico electronic bond
ryryisü mbapy empleo electrónico electronic employment
ryryisü ryihyipo cargador electrónico electronic charger
räporä ryrÿisü proyecto electrónico electronic project
ryrÿisü chiäi truco electrónico electronic trick
ryrÿisü puando lámpara electrónica electronic lamp
ryryisü pupo´i sirena electrónica electronic siren
ryryisü jo`asÿi montaje electrónico electronic assembly

- 333 -
ryso

ryryisügua ndasy sitio de electrónica electronic site


ñokärä ryryisü electrónica para robot electronic for robot
ryryisü kuaÿta dudas electrónica electronic doubts
ryryisü kua ´asä componente electrónico electronic component
ryryisügua kaukañe´e tutoriales de electrónica electronic tutorials
ryryisü tapete puapuru circuito práctico electrónico practical electronic circuit
ryryisügua ñembo´esy curso de electrónica electronics course
ryryisü engue sección electrónica electronic section
ryryisü haiangapo diseñador electrónico electronic designer
ryryisü aporangapo simulador electrónico electronic simulator
mbaykoha ryryisü dispositivo electrónico electronic device
ryryisü tyvä prototipo electrónico electronic prototype
ryryisü mepo servicio electrónico electronic service
ryryisü haianga diseño electrónico electronic design
ryryisü tapety circuito electrónico electronic circuit
ryryisü ñenga computador/a electrónico computer / electronic
ryryisü rairö guerra electrónica electronic war
ryryisüchi´ï microelectrónica microelectronics
ryryisüho electrónicamente electronically
ryso pollo chicken
rÿsÿ epitaxia epitaxy
rÿsÿgua epitaxial epitaxial
sä cuerda cord
sa lente,vista lens
sa vuate mbogua filtro paso alto high pass filter
sa vy mbogua filtro paso bajo low pass filter
sa`ho guardia guard
sa´ä enhebrar threading
sa´a observar note
sa´ë brusco sudden
saë nitidez sharpness
saëkasä aritmética arithmetic
saëovai progresión progression
saëti renio rhenium
sagua óptica optical
saguaÿ impermeabilizar waterproofing
saha ómnibus bus
saho explorar to explore
sahoha lector/a reader
sahopo explorador browser
sahosÿi exploración exploration
saigy hermenéutica/co hermeneutic
saingorÿ pescante davit
saipo simplificar simplify
säïpo confirmar to confirm
saisÿi simplificación simplification
saitere a punto to

- 334 -
sajara

sajara tomavista making light


sajo´a tejido tissue
sajoja ciclo cycle
sajojamoasapo cicloconversor cycleconversor
sajojasapo cicloconvertidor cycle converter
säkäjere órbita orbit
sakäjeregua orbital orbital
säkäky discreto discrete
säkäky kua ´asä componente discreto discrete component
sakanda espacio space
sakanda´i pequeño espacio small space
sakandandy espacio (cielo) space (sky)
sakandape estrecho narrow
sakandasÿi espacial space
sakandy transparente transparent
säkäpo depurar to debug
säkäposÿi depuración purification
säkäpytanda geostacionaria geostationary
säkäsä interactivo interactive
sakätundagua aeroespacial aerospace
sako medir to measure
säko perno bolt
säyvygy säko perno milimétrico millimeter bolt
poigua säko perno de fibra fiber bolt
ygarakogua säko perno de anclaje anchor bolt
mbosysÿigua säko perno de alineación alignment pin
sakomboty seguridad security
sakombotypogua seguridad manual safety manual
sakova medida measure
sakua´apo interpretar to interpret
sakua´asÿi interpretación interpretation
sambosambo entrecortado choppy
samby cluster cluster
samysÿi pensamiento thought
samysÿicha como el pensamiento as thought
samysÿigua ämbi libertad de pensamiento freedom of thought
samysÿijeavyka derramar el pensamiento shed thinking
sanda paso ver haymuchos step
sandavy pasaje passage
sanga plancha iron
sangape pantalla screen
ryryisü sangape pantalla electrónica electronic display
ndyndurÿi sangape pantalla radioscópica radioscopic screen
sangape chï pequeña pantalla small screen
ñengagua sangape pantalla de computadora computer screen
pavärÿigua sangape pantalla de plasma plasma display
syiyverasïgua sangape sv pantalla de cristal líquido liquid cristal display lcd

- 335 -
sangarï

tërysÿipu´andugua pantalla de tubo catódico crt crt cathode ray tube


sangape tpc
sangapeva pantalla plana flat screen
sangarï lámina foil
sangarïpa laminado laminate
sängo lazo loop
sangue neodimio neodymium
sangÿ cruceta crosshead
santy hafnio hafnium
säpä arpillera burlap
sapa espía spy
sapea apertura opening
sapipi parpadear blink
sapipipökä parpadeo flicker
sapoko verificar verify
sapokosÿi verificación verification
sarä perfil profile
sarävy perfíl bajo low profile
saräte perfíl alto high profile
särä tampón buffer
sarä transmutar to transmute
saraë previo/a prior
saraiky ensayo test
säramba dividir to divide
särambasÿi división division
särambavy subdividir to subdivide
sarambikatu expandible expandable
sarambioka expansión expansion
sarambisÿi desparrame scatters
särämoï exhibir exhibit
saranda protocolo protocol
sarangu malla mesh
saräpa gradiente gradient
saräpo conmutador switch
saräsÿi conmutación switching
saregy galón gallon
särekä satélite satellite
sareko control control
sarekochi´ï microcontrolador microcontroller
sarekoina controlando controlling
sarekokatuva controlable controllable
sarekombyry control remoto remote control
särekopa medido measured
sarekopaÿ incontrolado uncontrolled
särekopo medidor measurer
sarekopo controlador controller
sarekopota kua´amyikatu controladores programmable controllers
programables
sarekova controlado controlled

- 336 -
saro

saresägua visual visual


saro frecuente frequent
sarovea más frecuente more frequent
sasu supervisar to supervise
sätï cristalina/o crystalline
satiriapy trirradial trirradial
satirigua radial radial
savaekue testigo witness
savy pasa/o/bajo pass/low
sayjupytangy anaranjado orange
sayngo panel panel
së emisor emitter
së´ä fluye flows
se´e erbio erbium
së´oko chaveta cotter
së´okopo chavetero keyway
së´öÿ borroso fuzzy
sëanosy emergencia emergency
segua igual like
sëguara chorro jet
sëho disparo (impulso, etc…) shot (pulse, etc ...)
kapugua sého disparo de arma shot gun
sëhogua akuachë ángulo de disparo angle shot
pe kakuasÿi ö sëho la inflación se disparó inflation soared
sëhopa disparado shootted
sëhopo disparar shoot
sejavy burbuja bubble
sëjoko retiene withheld
sëjoyvypo transductor transducer
sëka escape, pérdida exhaust loss
sëka´a sobresalida exuberance
së/ke entrada/salida input / output
së/kegua pongäsyi operación de entrada/salida input / output operation
së/kegua mbaykoha dispositivo de entrada/salida input / output devices
së/kegua pörugua entrada/salida stándard input /output standard
sëta/ketagua eikendata puertos de entradas/salidas ports of entry / exit
kuäsÿ së/ka entrada/salida digital digital input / output
së/kegua papagy conteo de entrada/salida count input / output
së/kegua perïpenda fichero de entrada/salida file input / output
ngasytagua së/ke entrada/salida de datos input / output data
së/kegua sareko control de entrada/salida input / output control
së/kegua sÿihojevy redirección de entrada/salida redirect input / output
së/ke ijeretagua periféricos entrada/salida peripheral input / output

- 337 -
sëmbi

së/kegua okë puerta de entrada/salida entrance / exit door


së/kegua de entrada/salida input / output unit
kuatiandagua së/ke entrada/salida de archivo input / output
së/kegua ñotei unidad de entrada/salida input / output file
sëmbi emitir/e to issue
sëmbisÿi emisión issue
sënda salida output
sëndu lóbulo lobe
senke jumper jumper
sëoka salir afuera go outside
sëpa emisora station
sëpe evacuar to evacuate
sëpesÿi evacuación evacuation
sëpo drenador drainer
sëpy egreso graduation
sërä´ÿ darmstadio darmstadio
sërape escape (lugar) escape (location)
sëreko manivela crank
sëry ánodo anode
sërygy anódico anodic
seryva conductivo/a conductive
sësy espontánea spontaneous
sëtapava ramificada branched
sëvy salida baja low output
sëy deriva drift
seÿ selenio selenium
sëyke derivar to derive
sëykesÿi derivación derivation
sëykeva derivada derivative
shyrä celda cell
sï simple simple
aí sï avería simple simple fault
myi sï movimiento simple simple movement
jerengu sï polea simple simple pulley
rete sï cuerpo simple simple body
äiete natural natural
äiete ngy color natural natural color
äiete karuÿ ayuno natural natural fasting
äiete küñe´e lengua natural natural language
äiete ra´y hijo natural natural child
äiete ndy luz natural daylight
äiete y agua natural natural water
si´ärë positrón positron
sirätï cizalla shear
sirë tabique septum
siri señal signal
siriä baliza beacon
sirigua puahujesÿi rectificación de señal signal correction

- 338 -
siripo

siripo señalizador signaller


sirisÿi señalización signaling
sisÿ píxel pixel
soävi ácido acid
sokoha portafusible fuse holder
sokoha pu´a portafusible redondo fuse holder round
sokoha syi portafusible horizontal horizontal fuse holder
huäsëtandie sokohata portafusibles con terminales fuse with terminals
sokoha nduga portafusible modular modular fuse holder
sorä fusible fuse
soroë daño damage
soröngy bocina horn
söva suelta loose
ss änge dc motor de corriente dc motor
contínua
soÿhova consecutiva consecutive
sryvy género gender
ss syrysÿi corriente contínua dc
su izquierda, macro left, macro
sü´ volt volt
sü´ä vertical vertical
sü´ÿ voltio volt
sü´ÿäse voltímetro voltmeter
sü´ÿhy voltaje voltage
sü´ÿhyjo´a sobrevoltaje overvoltage
suä amplificar amplify
sua zoom zoom
suäpa amplificadora amplifier
suäpo amplificador amplifier
suäpombouve preamplificador preamplifier
suäsey vúmetro vumeter
sue´apy yarda cúbica cubic yard
sugua magnitud magnitude
sugÿndy paralelogramo parallelogram
süha contraria contrary
süho contrario contrary
suhogyoto omnidireccional omnidirectional
süichä nivel level
suïchä pukatu nivel sonoro noise level
sujere levógira levógira
sunga placa plate
sungahy cuadrante quadrant
sungaí cartilla primer
sungandy paralelogramo parallelogram
sungape tarjeta card
sungapekuarpi entre tarjetas between cards
sungapyso tarjeta extensora extension card
sungasyi placa negativa negative plate

- 339 -
sungy

sungaÿ cuadratura quadrature


sungy cuadro picture
supä´ä por ciento percent
supava amplificada amplified
suposÿi amplificación amplification
supu cañón (elect.) canyon (elect.)
supyso extenso extensive
suru densidad density
sütä vivo (chasis, positivo) live (chassis, positive)
suvyö cuadrado/a square
suÿho tensión tension
suÿho´a caida de tensión voltage drop
suÿhogua ngoviapo multiplicador de tensión voltage multiplier
suÿhogua ngoviapo aparato multiplicador de voltage multiplier apparatus
nguetymyi tensión
suÿhogua ngoviapo tapety circuito multiplicador de voltage multiplier circuit
tensión
suÿhogua jembe´u referencia de tensión reference voltage
suÿhogua joikosÿi regulación de tensión voltage regulation
suÿhogua joikosÿi syïrÿita regulación de tensión en regulation of tension
me líneas eléctricas in electrical linears
ñohoposÿi suÿhogua automatización en la automation in the regulation
joikosÿime regulación de tensión of tension
suÿhomyiguako resistor variable de tensión variable resistor voltage
suÿhove sobretensión overvoltage
suÿhovuate alta tensión high voltage
sy cómodo comfortable
sy`äÿ hueco (electrón) hole (electron)
sy´i lineal linear
sy´isÿi linealidad linearity
syä matriz matrix
syäi interrogación interrogation
syamby droga drug
sÿapo caracterizar to characterize
sÿapova caracterizado/a characterized
syho recto straight
syhyity tonelada ton
syi negativo/a,fina, horizontal negative /thin,
horizontal
sÿi continua/o continuous
syi´ä electrón electron
syi´ä ión ver nuevo ion
syi´ägyku termoiónico termoiónic
syi´äho ionizante ionizing
syi´äju covalente covalent
syi´ändy haz beam

- 340 -
syihö

syi´ärë positrón (antielectrón) positron


syië derecho (ir derecho) right (go right)
sÿigua filiforme filiform
syiho continuar to continue
syihö contínuo continuous
sÿiho deslizar slide
sÿihoko anti-deslizamiento anti-slip
sÿihosÿi deslizamiento slide
sÿihoÿ deriva drift
syïja continuidad continuity
syijere periferia periphery
syiju intersección intersection
syïme en línea on line
syindy aceite oil
syindy´ä aceitera oil bottle
sÿingue cinta tape
sÿingue äsegy cinta métrica meter tape
sÿingue moha´eñova cinta aisladora tape
sÿingue kohamyiva cinta transportadora conveyor tape
syinpa igual same
syinpaÿ desigual uneven
syinreko escala scale
syinrekoäse escalímetro scalimeter
syinrekondy gama (cosas) range (things)
syiö cota height
syipa límite (lugar) limit (place)
syipasÿi limitación limitation
syipe plataforma platform
sÿisë desviar to deviate
sÿisësÿi desviación deviation
sÿisy contínua continuous
syitä bromo bromine
syitagua mm joitape en pares de líneas por mm in pairs of lines per mm
syivö lenta slow
syivy pendiente slope
syiÿ discontínua discontinuous
syiy líquido/a liquid
synga válvula valve
sëkagua synga válvula de escape exhaust valve
sakombotygua synga válvula de seguridad safety valve
sukosy synga válvula mitral mitral valve
ängegua synga válvula de motor motor valve
ngoisy célula madre stem cell
syö contraste contrast
sypoköi joule joule
syry corriente, vulgar current, vulgar
syrynga diagrama diagram
syryäse flujómetro flowmeter

- 341 -
syryha

syrygua corrediza ver deslizante sliding

syryha canal channel


syryhangu carro cart
syryhangui carrito small cart
syryhavy subcanal subchannel
syryhogua constante constant
syryhosÿi constantemente constantly
syrÿï corriente stream
syrÿi ñyryiva corriente eléctrica electric current
syrÿi ñyryivagua tapety circuito de corriente eléctrica electrical current circuit
syrÿi ñyryivagua japoikota efectos de la corriente effects of electric current
eléctrica
syrÿi ñyryivagua pÿrüpo generador de corriente electricity generator
eléctrica
syrÿi ñyryivagua kua´anga teoría de la corriente eléctrica theory of electric current
syryïkañy corriente de fuga constante constant leakage
syrÿichëpo deflector deflector
syryïkañy corriente de fuga leakage current
syrÿipo alternador alternator
syrÿipuru uso corriente common use
syrÿipurugua haingue artículo de uso corriente common consumer goods
syrÿipurugua kiäräta fórmulas de uso corriente use formulas
syryïpyrü corriente inicial initial flow
syryïsëho corriente de disparo shooting current
syryïvy corriente baja low flow
syrymyiho tráfico traffic
syrÿn campana bell
syrynda carril lane
syryndu corriente alternada alternate current
syryndy fricción friction
syryndyre antifricción antifriction
syrynga diagrama diagram
syrypyva corriente,corriente interna flow, internal flow
syryrahochi´ï microflujómetro microflowmeter
syryrÿi flujo (eléctrico) flow (electric)
syryse flujo flow
syrysendy flujo luminoso luminous flux
syrysereko conductancia conductance
syryseva conductor driver
syrysevasu superconductor superconductor
syrysevy flujo bajo low flow
syrysÿi ss corriente contínua dc
syryva flujente flowing

- 342 -
sysÿi

sysÿi contínuamente continuously


sysyi oscilar to oscillate
sysyiho oscilatorio oscillatory
sysyipo oscilador oscillator
sysÿïsy oscilación oscillation
sysÿïta oscilaciones oscillations
sÿty varicap varicap
sÿty nduko diodo varicap varicap diode
syvygua vascular vascular
syÿgu calamar squid
ta`angaty ilustraciones illustrations
ta´agy holografía holography
ta´anduko fotodiodo photodiode
ta´andupo fotodetector photodetector
ta´andusy fotosensible photosensitive
ta´angachapo visualizador display
ta´angachaposÿi visualización visualization
ta´angachi´ï microfotografia microphotography
ta´angahai dibujo drawing
ta´angahaipo ) grabador (s/objetos recorder (s / objects
ta´angahupo fotodetector photodetector
ta´angaitaëgygua ko resistor de película metal film resistor
metálica
ta´angaitaëgypererigua ko resistor de película metal thin film resistor
metálica delgada
ta´angaitaëgypesugua ko resistor de película thick metal film resistor
metálica gruesa
ta´angaka sÿingue cinta cinematográfica film tape
ta´angako fotorresistencia photresistance
ta´angakÿrÿi fotografía electrónica electronic photograph
ta´angary televisión tv
ta´angaryï fotografía, fotoeléctrico photograph, photoelectric
ta´angasë fotoemisor fotoemisor
ta´angäsegy fotométrico photometric
ta´angaseryva fotoconductivo photoconductive
ta´angasyryï fotocorriente photocurrent
ta´angasyrÿi fotoeléctrica photoelectric
ta´angasyrÿi ngoi célula fotoeléctrica photoelectric cell
ta´angasyipo pelicular pellicular
ta´angoviapo fotomultiplicador photomultiplier
ta´angoviapo pu´andu tubo fotomultiplicador photomultiplier tube
ta´angysy gráficamente graphically
ta´ansü´ÿ sayngo panel fotovoltaico photovoltaic panel
ta´ansÿi gráfico graph
ta´ansÿigua tapechi chip de gráfico graphic chip
ta´asä video video
ta´asäimbe videodisco videodisc
ta´asäñe´eaty videoconferencia videoconference

- 343 -
tä´osa

ta´asäpuakua videocámara camcorder


ta´asävetä videoventana windowvideo
ta´äse multímetro multimeter
tä´osa mixto mixed
tachaipa multiplexado multiplexing
tachaipa´opo desmultiplexor desmultiplexor
tachaipa´osÿi desmultiplexación desmultiplexor
tachaipasÿi multiplexación multiplexing
tachaipo multiplexor multiplexor
taë lata tin
taëakä clavo nail
taëakäpa clavado nailed
taëakäpo clavar to fix
taëgyguajase contacto metálico metal contact
taëpÿtägua taëgyguajase contacto metálico de cobre copper contact metallic
petaëgyguajase rekovy evitar el contacto metálico avoid contact metal
taëgyguajaseme apea superficie en contacto metal surface in contact
metálico
ndukoguigua taëgyguajase contacto metálico del diodo diode metallic contact
taëka barreta bar
taëku palanca lever
taëku´i palanquita small level
täekua chuzo dibbling
taëkuhope a palanca a lever
taembe bandeja tray
taenga polonio polonium
täengui mineral mineral
taëpa enlatado canned
taërä estroncio strontium
taërape riel rail
täesa dieléctrico dielectric
taësunga placa (de metal) plate (metal)
taë py´ÿgua taësunga placa de metal puro pure metal plate
taëgua taësunga pingui placa delgada de metal thin metal plate
apondyguatarä taësunga placa para profesionales board for professional
taë taësungagua grabado de placa de metal engraved metal plate
kuangahaiva
taësy gadolinio gadolinium
taevy terbio terbium
tagua diversa diverse
tagua varias/os several
tagueoi cepillo brush
tahasajo´a multitrama multiplans
taheterä heteroestructura heterostructures
tahopo implantar implement
tahoposÿi implantación implantation

- 344 -
taimpo

täï´u mascar chew


täï´ugua de mascar chewing
taimpo engranaje gear
taimpoñuareko guarda engranaje gear guard
täindy dentición täisy very dentition
comparar
taingu´a rodillo roller
taipa otros others
tairü mica mica
taïu esmeril emery
taïukuatia papel esmeril emery papel
tajoäi accesorio accessory
täku tirante tense
takua´ary politécnica/o polytechnic
tambyte alternativa alternative
tamyryipo multivibrador multivibrator
tande radio radium
tanduvä multifrecuencia multifrequency
tandy múltiple multiple
tandypuru uso múltiple multiple use
tanguaso unumbio unumbio
tangue resto rest
tangy sólido/a solid
tanhy einstenio einstenio
tañeka´e multipunto multipoint
täño mixto mixed
täño papapy número mixto mixed number
täño papapy ngovia multiplicar números mixtos multiplying mixed numbers
täño papapy saipo simplicar números mixtos simplify mixed numbers
täño papapygua moteïsÿi adición de números mixtos adding mixed numbers
täño papapy heguigua´ÿ número mixto a fracción mixed number to improper
ngesÿime impropia fraction
tapechi chip chip
tapechiä biochip biochip
tapechiári sobre el chip on chip
tapechikoha portachip shipholder
tapechity chipset chipset
tapeka fuera del camino off the road
tapepokue pavimento pavement
tapety circuito circuit
tapety kua´andykatuva circuito programable programmable circuit
tapety ñuasagy circuito magnético magnetic circuit
tapety säkäky circuito discreto discrete circuit
tapety syï pyryisÿi suäpo circuito lineal con linear circuit with operational
ndie amplificador operacional amplifier
circuito equivalente para continua equivalent circuit for continuous
tapety ijesesÿi syirä

- 345 -
tapetychi´ï

tapety mbotyva circuito cerrado closed circuit


tapety ndiveipa circuito integrado integrated circuit
tapetychi´ï microcircuito microcircuit
tapetygua circuital circuital
tapetyhaija circuito impreso printed circuit
tapetykÿtiha cortacircuito cutouts circuit
tapetyme en circuito in circuit
tapetyndy circuiteria circuitry
tapetyñanigua circuito de carrera race circuit
tapetyñyrÿi circuito eléctrico electrical circuit
tapetype´a circuito abierto open circuit
tapetyso cortocircuito short circuit
tapetysyi circuito lineal linear circuit
tapetytagua pe´a tera apertura o cierra de opening or closing of circuits
mboty circuitos
tapetytagua kua´anga teoría de circuitos circuit theory
tapetyvy circuito (en terreno) circuit (ground)
tapu buzón mailbox
tapugy polifónico polyphonic
tapy múltiplo multiple
täpy carrete reel
tapyirä carbón veg. veg.coal
täpyiräko resistor de carbón carbon resistor
tapykue posterior back
tapykuegua ta´anga imagen posterior back image
täpysy carretel repite drum
tarä martillo hammer
taräsu mazo deck
tarächi martillito small hammer
tarävy abrupto abrupt
tareika excesiva/o excessive
tareko enriquecer to enrich
tarekosÿi enriquecimiento enrichment
tarosä semáforo semaphore
tartu titanio titanium
tasë múltiple multiple
tasëchaja multimodo multimode
täsëmbapy empleo múltiple multiple employment
tasëndypy multihaz multibeam
täsëñeka´egua de punto múltiple multi-point
täsërape salida múltiple multiple output
täsu espesor thickness
täsy ástato astatine
tasy misceláneo miscellaneous
tata´opo extinguidor extinguisher
tatajevy vapë muro contrafuego wall firewalls
tatakoha guardallamas fireguard
tatakondy refractorio refractory

- 346 -
tatarendy

tatakopo refractor refractor


tatarendy chispa spark
tatasu incendio fire
täteï mixta mixed
täteï iteku columna mixta mixed column
täteï jereja compás mixto mixed compass
täteï ypynga condición mixta mixed condition
taty multitud -múltiple hay multitude- multiple
varios
tatykape polipasto hois
tätyporürä múltiple propósito multiple purpose
tavagÿ urbanistico urban
tavandota metropolitana metropolitan
tavandy urbe city
tavandygua urbano urban
tavaugua ciudadana/o citizen
tavaugua haipe banda ciudadana citizen band
tave más (en cantidad) more (in quantity)
tave´ä mayoritario majority
tavÿa polímero polymer
tayte estría stria
täÿvy trauma trauma
td tv repite tv
te´ä acero steel
te´äkua escariador reamer
te´atï charnela hinge
teamby prótesis prosthesis
techa visión vision
techaukaha ejemplificador/a exemplary
tehyi hasarei carga accidental accidental load
tehyi carga load
tehyi mano carga muerta dead load
tehyi oikovea carga viva live load
tehyikorä para carga pesada for heavy load
tehyina cargando loading
tei un,una, algo a, something
tei siri una señal a signal
teiakäpy monopolar monopolar
teiarape al mismo tiempo at same time
teícha uniforme uniform
teïchaja monomodo singlemode
teichasÿi uniformidad,uniformemente uniformity, uniformly
teichaÿ no uniforme nonuniform
teïgua única/o single
teïgua memby hijo/a único child/unique
teïgua haindygua registro único registration
kua´asasÿigua teïgua sistema único de información single information system

- 347 -
rekoty

teiha

teïgua repyme´enda mercado único single market


teïgui suvea mayor que 1 greater than 1
teiha primer/o first
teiha rongagua mbyte tmr unidad central de proceso central processing unit cpu
cpu
teïkoi medio (peso…) medium (weight ...)
teikosaja transitor de unión unipolar unipolar junction transitor
teimyiÿ monoestable monostable
teinda primaria/o primary
teindugy monofásico single
teiño unidad unit
teipava unitizada united
teipusÿi monofónico monophonic
teïsa intervalo interval
teisyryha monocanal single channel
tëita boro boron
teita síntesis synthesis
teïteïho intercalan insert
teïteïpo intercalar interlayer
teïve adicional - extra additional
tekochaso humanitaria humanitarian
tekosägygua sanitario sanitary
tekosyi ética ethics
tekovegua existencia existence
tekovesy existencial existential
tembiaso tema subject
tembiporu herramienta tool
temyí mecánico/a mechanic
temyirehegua mecánico mechanical
temyisÿi mecánicamente mechanically
temyísÿiño servomecanismo servomechanism
tende topadora bulldozer
tenga copia copy
tensÿi niveladora grader
teö kerosén kerosene
teösa tributo tribute
teösagua tributaria tax
tepy praseodimio praseodymium
terä samario samarium
terandu gigahertz gigahertz
teraryru lista list
tëry cátodo cathode
tërysÿi catódico cathodic
tesagua óptico/a optical
tesaguapoi fibroóptico optical fiber
tesagy oftalmológico ver ophthalmological
tesajupo optoacoplador optocoupler
tesapipi parpadeo flicker

- 348 -
tesaruke

tesapirï parpadear to blink


kns tesapirï parpadear el led flash the led
ñeka´eta tesapirï parpadear puntos flash points
topepi tesapirï parpadear la pestaña blink tab
atäku äërëgua tesapirï parpadear barra de título flashing title bar
tesapu´a lente lens
tesaruke anteojo viewing
tesaruke arambyte anteojo meridiano viewing meridian
tesarÿiva electro-óptico electro-optical
teÿre neutro neutral
tg rusundy tv láser laser tv
timbu fermio fermium
tiakäpy unipolar unipolar
tiämbu chocar to crash
tiambyry correo (escrito) mail (writing)
timbevu escritorio desk
timboko guardapolvo duster
tïmbopo evaporador evaporator
tïnda herida wound
tïnda tïundure herida por punción puncture wound
apeasÿi tïnda herida superficial superficial wound
kytïho tïnda herida cortante cutting injury
manogua tïnda herida mortal mortal wound
tingue cerviz cervix
tinguegua cervical cervical
tirä segueta saw
tirika rotura breakage
tirikatu astillable splinter
tïundu punción puncture
toguepe página page
toguepepo paginar to paginate
tojeru traerlo bring
tuä grúa derrick
tuguarä herencia-heredar inheritance
tujukoha guardabarro fender
tujuñuareko guardafango mudguard
tuvygua sanguíneo/a blood
tuyutï cerámica/o ceramic
ty conjunto,entre set, between
ty´ä componer to compound
ty´äkoi compuesto compound
ty´ÿ distonía dystonia
tyä relé relay
tyahu pobre (mezcla, etc..) poor (mixing, etc. ..)
tyano chatarra scrap
tyäpo conformar shape
tyäsey goniómetro goniometer
tyha interruptor switcher

- 349 -
tyhaka

tyhachi´ï microsuiche microswitch


tyhaka candado lock
tyhaÿre sin suicheo without switching
tyi vibro vibrate
tyka volante handwheel
tïäsegua tyka volante de vehículo wheel of vehicle
vyÿgua tyka volante de inercia flywheel
tÿke bisel bevel
tÿkepo biselar to bevel
tyko cesar stop
pe hosÿi tyko cesar la circulación stop movement
pe syrÿi tyko cesar la corriente stop the flow
pe mbapo tyko cesar el trabajo stop work
pe ñuasai tyko cesar la cobertura cease coverage
tynda clase kind
tyndaty banco (memoria,…) bank (memory, ...)
tyngo capó gelded
tyno bosón boson
typa- vy derribar pull down
typarändy electrodo electrode
typa -vate tirón encima pull up
typeiva barrido sweep
typeka dispersar to disperse
typekasÿi dispersión dispersion
typepu´asu escotillón scuttle
typy preset preset
typychaivi escobilla small brush
typychaivindie con escobilla with small brush
typychaiviÿndie sin escobilla brushless
tyrava oxidable oxidable
tyraÿva inoxidable stainless
tyrekopo dosificar dosing
tyrëta cantidad amount
tyryho arrastrar to drag
tyryry arrastre drag
tytyi intermitente intermittent
tytyindy luz intermitente intermittent light
tyvä prototipo prototype
tyvä refractar to refract
ndy tyvä refractar luz refract light
tyvä pe pu refractar el sonido refracts the sound
aku tyvä refractar calor refract heat
tyväsÿi refracción refraction
tyväsÿigua akuachë ángulo de refracción angle of refraction
tyväsÿitagua kuachëkoi cuadrado de las refracciones square of the refractions
pytaregua tyväsÿi índice de refracción refractive index
iteho tyväsÿi refracción ordinaria ordinary refraction
akuachë äsygua tyväsÿi refracción de ángulo crítico refraction of critical angle

- 350 -
u

tyväsÿikoi´ä doble refracción double refraction


tyväsÿiäse refractómetro refractometer
sagua tyväsÿi refracción óptica optical refraction
ndugua tyväsÿi refracción de onda wave refraction
ndyguagui tyväsÿi refracción de la luz refraction of light
tesagua tyväsÿi refracción ocular ocular refraction
haeñote tyväsÿi refracción absoluta absolute refraction
u enchufe plug
uhy fluor fluor
uky sodio sodium
undyve hélice propeller
undyvei helicoidal helical
unge promecio promecio
unguy seaborgio seaborgio
ungugua cuántico/a quantum
upava consumida consumed
upeguapa reservada/o reserved
upeguapo reservar to reserve
usäpo refrigerar cool
usärë antigripante anti flu
chimbugua usärë spray antigripante spray antiflu
araroykuvuate usärë antigripante alta temperatura antiflu high temperature
varetejo´apa usärë antigripante reforzado reinforced antiflu
usärë tuyutïvype antigripante base cerámica antiflu bases ceramics
usäsÿi refrigeración cooling
üsätä hielo ice
usätäpa congelada/o frozen
uvy cloro chlorine
vaha transporte shipping
vaha joja rima perfecta perfect rhyme
vahahyi transporte pesado heavy transport
vahavui transporte liviano light transport
vajere biela crank
vajeregua retemyi mecanismo de biela crank mechanism
vajere sëreko biela manivela crank handle
vajere varëpava biela articulada articulated rod
ängegua vajere biela de motor engine crank
väjoja balance balance
väjojapo balanceador balancer
vajuho brida flange
vajumbarepogua caballo de fuerza horsepower
vapë muro wall
varëmyi articular articular
räporäta varëmyi articular proyectos joint projects
küvösÿi varëmyi inflamación articular articular inflammation
varëmyi rekoty sistema articular articular system
varëmy myi movimiento articular joint movement

- 351 -
varete

varëmyipava articulada/o articulated


sahavu varémyipava ómnibus articulado articulated bus
hai varëmyipava texto articulado articulated text
küñe´endy varëmyipava lenguaje articulado articulated language
tapepokue varémyipava pavimento articulado articulated pavement
varëmysÿi articulación articulation
kiñe´egy varémysÿi articulación lingüística articulation
linguistic
mbo´egygua varëmysÿi articulación educativa educational links
nimbogua varëmysÿi articulación de red network link
arambygua varëmysÿi articulación temporal temporal articulation
varete forzado/a forced
varetejo´a reforzar strengthen
varetejo´apa reforzado/a reinforced
varetejo´apo reforzador enhancer
väsë bario barium
väsÿi inclinación tilt
vateva mayor major
vatyndy colectivo/a collective
ve más more
vegy aeronave aircraft
vehü berilio beryllium
vekatu volátil volatile
vekatuÿ no volátil nonvolatile
vekupe flyback flyback
verandy farol lantern
verandykoha portafarol lantern holder
verasatï cristal crystal
veräsi vidrio glass
verasïtei oblea wafer
verasyipo lustrador polisher
veratï zafiro sapphire
veray copa cup
vetiÿ berkelio berkelium
vevehova volador flier
vevuipo flotador float
vevuisÿi flotación flotation
vevuitereia muy liviana very light
vevuiva flotante floating
vevunga corcho cork
vevygy aterrizaje landing
vï histéresis hysteresis
vigua licuar liquefy
viguapyre licuado liquefied
vinda banco bank
vindagua bancario banking
vongu carter housing
vonguñuareko guardacarter housing guard
vovy reduce reduces

- 352 -
vovypo

vovypo reducir to reduce


vovypa reducida reduced
vovysÿi reducción reduction
vuate alto high
vuate vypeve de alto a bajo from high to low
vuategua superior top
vuateho elevar to raise
vuatehosÿi elevación elevation
vuatendagy jerárquica/o hierarchic
vuatengygua ultra alta ultra high
vuateñuäsÿi protección superior superior protection
vuaterahapo elevador elevator
vuaterusukuegua rÿikö condensador de alta high capacity condenser
capacidad
vuateva elevada high
vuejypo disminuir decrease
vuejysÿi disminuición decreasing
vuejyvy descarga download
vui ligero/a lightweight
vui fácil easy
vuipo facilitar to facilitate
vuipoina facilitando facilitating
vuisÿi ligeramente slightly
vusë emerger to emerge
vy bajo low
vy´agy divertido funny
vy´ü azufre sulfur
vy´yvygua subterráneo underground
vyangue wolframio wolfram
vyäve subsónico subsonic
vyete baja low
vygua básico/a,inferior, menor basic, low ,minor
vyho descender to descend
vyhogua aravo hora de descender down time
vyho katupo intentar descender try to descend
tehyita vyho descender cargas lowering loads
teï 20 % vyho descender un 20 % down 20%
vyhoha descendente downward
vyhome en baja in low
vyhonda sumidero sink
vyhova descendiente descending
vyiko subordinar to subordinate
vyikopa subordinado subordinate
vyjeregua kuatiasu ley universal universal law
vyjeregua papahapo cuantificador universal universal quantifiers
vyjüä adoptar to adopt
vyjy bajada pending
vykai cerámica/o ceramic

- 353 -
vykaräipy

vykaitaë cerámicometal cerámic-metal


vykaräipy surco furrow
vykatu kuäsÿ imbe vki disco digital versátil dvd digital versatile disc
vykuapo excavador digger
vykuapo jyva brazo excavador excavator arm
ymyigy vykuapo excavador hidráulico hydraulic excavator
täteï mbapomyigua excavador de máquina mixta digger mixed machine
vykuapo
ypÿju vykuapo dinosaurio excavador dinosaur digger
vymoi iridio iridium
vynda rebajo discount
vynga producto product
vyngue predio campus
vyotojapi tiro hacia abajo shot down
vype base base
vype së joajusÿi unión base emisor base emitter union
vypea superf. interna internal surface
vyräe kryptón krypton
vyrambapo carpintero carpenter
vyrambapogua tarä martillo de carpintero carpenter's hammer
vyrape tabla table
vyrapy troncal trunk
vyrapyrä tronco trunk
vyratö basto coarse
vyrayru cuba barrel
vyre detalle detail
vyreko someter to submit
vyrekopa sometido submitted
vyrekova sometida submitted
vyse esmalte enamel
vysëha sangrador bleeder
vysu radón radon
vysÿ sintético/a synthetic
vysÿ iris iris
vysy potasio potassium
vysyi suelo floor
vytä tela cloth
vytaë avión plane
vytegua más o menos more or less
vyterei muy bajo very low
vytu aire air
vytugua de aire of air
vytugygua eólico eolic
vytumbogua filtro de aire air filter
vytunda mbarepo fuerza aérea air force
vytunda aéreo air
vytunda rapesa corredor aéreo air corridor
vytunda kapu arma aérea air gun

- 354 -
vyü

vytunda mondagy pirata aéreo air pirate


vytunda sarekopo controlador aéreo air traffic controller
vytunda vype base aérea airbase
vytunda yhosÿi navegación aérea air navigation
vytundaho propagación aérea air spread
vytundape aeroplano airplane
vytundu soplido blowing
vytupo soplar, ventilador blow, fan
vytupo tera pyapa´o ventilador o exhaustor fan or exhaustor
pi´ägua vytupo ventilador de techo ceiling fan
mbysëpo vytupo ventilador centrífugo centrifugal fan
japondygua vytupo ventilador industrial industrial fan
vytuvegy aeronaútica aeronautical
vytyÿ mina mine
vytyÿgua minera/o mining
vyü gas gas
vyü´y gas líquido liquid gas
vyümba gaseoso gas
vyvea teïgui menor que 1 less than 1
vyveterei muy bajo very low
vyvö cardioide cardioid
vyvö volumen (espacio) volume (space)
vyÿsÿi selectividad selectivity
ÿ nula/o, amorfo null /amorphous
ÿ´ä eucariota eukaryotic
y´a gotear drip
y´äke escandio scandium
y´anda gotera gutter
ÿ´apo crear to create
ÿngo jarro jugful
yaguaretegua felino feline
ygarako anclaje anchor
ygarakoha ancla anchor
yha grifo tap
ÿhai químico chemical
ÿhai pyteko absorbente químico chemical absorbent
yho navegar to navigate
yhosÿi navegación navigation
yiöäko platina platine
yïrä parásita/o parasite
avaty yïrä población parásita parasite population
ñany yïrä planta parásita parasitic plant
jasagÿ yïrä inductancia parásita parasitic inductance
syango yïrä especie parásita parasitic specie
sevo´i yïrä lombriz parásita parasitic worm
yïrä juru boca parásita parasitic mouth
mberu yïrä mosca parásita parasite fly
parärä yïrä ruido parásito parasite noise
ysopÿrü yïrä larva parásita parasite larva

- 355 -
ykäse

yïrärekogÿ parasitología parasitology


yjapipo hidroyector hidroyector
yjay moco mucus
yjaypa mucoso mucosal
yjojarekogy hidrostática/o hydrostatic
ykäse bismuto bismuth
ykegua lateral-auxiliar side-assistant
ykegui acerca about
ykenda flanco flank
ykesy adyacente adjacent
ykesÿ secuencia sequence
yketyvö asistencia assistance
ykeva aparte apart
apart ykevä inclinado inclined
ykope recipiente container
ÿkua´a postulado postulate
ymaguare pesypo guillame del pasado old view fillister
ymagy historia history
ymagygua histórico historical
ymbi cobalto cobalt
ymyiko hidráulica/o hydraulic
ymyikosÿi hidraúlicamente hydraulically
yndiegua al agua water
yndy combustible fuel
yndyhe´a gasolina gasoline
ÿngo jarro ver mug
yngu litio lithium
yngy pintura painting
ÿngÿruha nitrógeno nitrogen
ynsavy hidrógeno hydrogen
ypa bien well
ÿpakue calamidad calamity
ypësu ganso goose
ypyäsagy estratégica strategic
ypÿju dinosaurio dinosaur
ypynga condición condition
yrarÿ resina resin
yraryï piroeléctrico pyroelectric
ÿre sin without
ÿrusu océano ocean
ÿrusuava marinero sailor
ysongo oruga (tractor) caterpillar (tractor)
ysupy caudal flow
ysu mar sea
ysugua marino marine
ysundu acueducto aqueduct
ysyi líquido ver liquid
ysyi coloide colloid
ysyi´a acetona acetone

- 356 -
ysyryha

ysyryha canaleta water channel


ysyrynda cauce channel
ÿsyvy unívoca univocal
yta caudal- nadar caudal-swimming
ytïmbo vapor steam
ytuä
ytundy neón neon
ytyrä desecho waste
yvanga codo elbow
yvangaivi codillo knuckle
yväsy diagonal diagonal
yvasÿi tentanción tentanción
yväsÿi diagonalmente diagonally
yvatenda lugar alto high place
yvÿ magnesio magnesium
yvy´a planeta planet
yvy´andy planetario planetarium
yvyanga mapa map
yvyangapa mapeado mapping
yvyape´arigua terrestre land
yvyhaigy cartográfica/o mapping
yvyhapygua pyteko absorbente de hydrocarbon absorbent
hidrocarburo
yvyhorehe por inmersión in immersion
yvyjy hendidura crack
yvyke rampa ramp
yvynge perigeo perigee
yvyngue región region
yvyngue vytunda región aérea air region
yvynguegua regional regional
yvyngÿ petróleo petroleum
yvype terreno ground
yvypu´a tierra land
yvyra´ipa enlistonado stripped
yvyrandygua forestal forestry
yvyrangy balata ballad
yvyrangu laca lacquer
yvyrape tabla table
yvyrapy tronco trunk
yvyrarä para madera for wood
yvyravingo tarabilla chatter
yvyryigygua tehyi carga sísmica seismic loading
yvytä piso floor
yvytataë lantano lanthanum
yvytereÿ actinio actinium
yvytysupa montañoso mountain
yvytyvate elevación montañosa mountain elevation
yvyvyrape túnel tunnel
yvyÿ cerio cerium

- 357 -
- 358 -

También podría gustarte